Pamagat: Inplasyon (Pagtaas ng presyo ng mga bilihin)

Paksa: Ano ang dahilan ng Inplasyon kaugnay ng Consumers Price Index na nakaapekto sa
pamilyang Pilipino?
Tentatibong Balangkas
1. Mga kategorya sa Consumers Price Index
2. Pagtaas ng mga pangunahing bilihin
3. Dahilan ng Inplasyon
4. Paglutas sa Inplasyon
5. Produksyon ayon sa Panahon
Tentatibong Bibliograpi
Sa pinagmulan ng aking mga nakalap na impormasyon tungkol sa Inplasyon masasabi ko na ang
Philipine Statistic Authority ang may kredibilidad na datos batay sa
TRADINGSECONOMIC.COM dahil ito ay may batayan at updated ang mga datos na nakasaad
sa graph madaling makita ang pagbabago (pagbaba o pagtaas) dahil may sukat ang bawat bar na
eksakto at tugma sa porsyentong inilalahad sa deskripsyon ito ay dahil sila din ay nagtatakda ng
anwal na pagseserbey sa merkado katuwang ang Department of Trade and Industry na
nagpapanatili ng tamang presyo ng bilihin at iba pang kalakal o goods na pang export.
Naibibigay din ang impormasyon na dapat malaman kaugnay sa ibat ibang price index kung ano
ang datos noon at ngayon at ang kanilang pinagkaiba sa paglipas ng panahon.
Pagbuo ng Konseptong Papel
Sa aking pananaliksik at pagbuo ng aking konseptong papel naisipan kong maging paksa ang
Inplasyon dahil sa aking konting kaalaman tungkol dito akala ko ay isa lang ito sa usaping di
dapat pinagtutuunan ng pansin ngunit sa aking pangangalap ng impormasyon at kasagutan sa
aking mga tanong para sa aking unang draft ito pala ay importante dahil ito ay nagtatakda ng
katatagan sa isang ekonomiya sa pagkakataong ito lumawak pa ang aking kaalaman tungkol dito
nagkaroon ako ng ideya sa mga pangunahing pangangailangan na madalas tumaas ang presyo
tulad ng de lata, gas, bigas, gulay, karne at isda na halos lahat ay pagkain sapagkat ito ang
madalas na kinukunsumo ng isang pamilyang pilipino bagamat maraming salik na nagiging
dahilan ng Inplasyon tulad ng panahon o kalamidad na dumarating sa ating bansa marameng
apektado sa kakulangan ng produksyon kasabay ang pagtaas ng presyo ng mga bilihing kulang
ang supply o in demand. Paano nga ba naitatawid ng pamilyang Pilipino ang pang araw-araw
nilang pangangailangan sa kabila ng krisis na ito? Sa aking pangangalap ng Datos alamin natin
ang anwal na Inplasyon sa pilipinas kaugnay ng Consumers Price Index.
Pangangalap ng Datos
Ang taunang inflation rate sa Pilipinas ay tumaas sa 2.9 porsiyento noong Enero 2020 mula sa
2.5 porsyento sa nakaraang buwan at higit sa mga inaasahan sa merkado na 2.8 porsyento. Ito
ang pinakamataas na rate ng inflation mula noong Mayo noong nakaraang taon, dahil ang mga
presyo ay advanced pa para sa pagkain at hindi alkohol na inuming (2.2% kumpara sa 1.7%
noong Disyembre), na sumasalamin sa mga pagkagambala na sanhi ng pagsabog ng Taal volcano
at matagal na epekto ng mga bagyo sa mga pananim; pabahay at mga gamit (2.5% kumpara sa
1.9%); transportasyon (3% kumpara sa 2.2%) at mga inuming nakalalasing at tabako (19.2%
kumpara sa 18.4%), matapos ang pagpapatupad noong ika-1 ng Enero ng isang pagtaas ng excise
tax sa alkohol, tabako at gasolina. Samantala, ang gastos ng mga restawran at iba't ibang kalakal
at serbisyo ay bumagal (2.6% kumpara sa 2.7%). Gayundin, ang inflation ay matatag para sa
pagpapanatili ng mga muwebles at regular (sa 3.1%); kalusugan (sa 2.9%); at komunikasyon (sa
0.4%). Sa isang buwanang batayan, ang mga presyo ng consumer ay tumaas ng 0.6 porsyento,
pagkatapos ng 0.7 porsyento na nakakuha noong Disyembre.

Pinapakita sa graph ang anwal na datos ng Inplasyon sa Pilipinas

Actual Previous Highest Lowest Dates Unit Frequency
2.90 2.50 62.80 -2.10 1958 – 2019 percent Monthly
Calendar GMT Reference Actual Previous Consensus TEForecast
2019-11-05 01:00 AM Oct 0.8% 0.9% 0.8% 1.0%
2019-12-05 01:00 AM Nov 1.3% 0.8% 1.3% 1.2%
2020-01-07 01:00 AM Dec 2.5% 1.3% 2.1% 2.2%
2020-02-05 01:00 AM Jan 2.9% 2.5% 2.8% 2.6%
2020-03-05 01:00 AM Feb 2.9% 2.0%
2020-04-07 01:00 AM Mar 2.5%
2020-05-05 01:00 AM Apr
2020-06-05 01:00 AM May
Ang Index ng Consumer Presyo ng CPI sa Pilipinas ay tumaas sa 122.60 puntos noong Enero
mula 121.90 puntos noong Disyembre ng 2019. Philippines Consumer Price Index (CPI)
Philippines - Ang data, tsart ng kasaysayan, at kalendaryo ng paglabas - ay huling na-update
noong Pebrero ng 2020 mula sa opisyal na mapagkukunan nito.

Pinapakita sa graph ang anwal na datos ng Consumer Price Index (CPI) sa Pilipinas
Actual Previous Highest Lowest Dates Unit Frequency
122.60 121.90 122.60 1.00 1957 – 2019 points Monthly
2012=100, NSA
*Sa Pilipinas, ang Consumer Price Index o CPI ay sumusukat sa mga pagbabago sa mga presyo
na binayaran ng mga mamimili para sa isang basket ng mga kalakal at serbisyo.
Ang gastos ng pagkain sa Pilipinas ay tumaas ng 2.20 porsyento noong Enero ng 2020 sa
parehong buwan sa nakaraang taon. Ang Inflation ng Pagkain ng Pilipinas - ang data, tsart ng
kasaysayan, at kalendaryo ng paglabas - ay huling na-update noong Pebrero ng 2020 mula sa
opisyal na mapagkukunan nito.
Ang Inflation ng Pagkain sa Pilipinas ay nag-average ng 4.85 porsyento mula 1995 hanggang
2019, na umaabot sa lahat ng oras na may taas na 17.30 porsyento noong Hulyo ng 2008 at isang
record na mababa ng -0.90 porsyento noong Setyembre ng 2019. Ang pahinang ito ay nagbibigay
ng pinakabagong halaga para sa - Philippines Food Inflation - kasama ang mga nakaraang
paglabas, mataas sa kasaysayan at mataas, pangmatagalang forecast at pangmatagalang hula,
kalendaryo sa ekonomiya, pagsang-ayon sa survey at balita.
Ang Inflation ng Pagkain sa Pilipinas ay inaasahang magiging 1.20 porsyento sa pagtatapos ng
quarter na ito, ayon sa inaasahan ng Trading Economics global macro at analysts. Inaasahan,
inaasahan namin ang Pagkain ng Inflasyon sa Pilipinas na tatayo sa 3.80 sa 12 buwan na oras. Sa
pangmatagalang, inaasahang ang trend ng inflation sa Pilipinas ay umabot sa 3.90 porsyento
noong 2020, ayon sa aming mga modelo ng ekonomya.

Actual Previous Highest Lowest Dates Unit Frequency

2.20 1.70 17.30 -0.90 1995 – 2020 percent Monthly
Pinal na Draft
Sa Pilipinas, ang pinakamahalagang kategorya sa Consumer Price Index ay pagkain at di-alkohol
na inumin may pabahay, tubig, kuryente, gas at iba pang mga gasolina at transportasyon. Kasama
rin sa index ang kalusugan, edukasyon , damit at kasuotan sa paa, komunikasyon at libangan at
kultura. Ang mga inuming nakalalasing, tabako, muwebles, kagamitan sa sambahayan, restawran
at iba pang mga kalakal at serbisyo.
Ang pagtaas ng presyo ng mga gastusing pamproduksiyon ang siyang sanhi ng pagtaas ng presyo
ng bilihin. Ang mga sahod ng manggagawa, pagbili ng mga hilaw na materyales at makinarya at
paghahangad ng malaking tubo ang pangunahing dahilan ng pagtaas ng presyo ng bilihin. Ito ay
nagaganap kapag ang pagnanais ng bawat sektor ng ekonomiya, sambahayan, kompanya o
pamahalaan na makabili ng produkto at serbisyo na mas marami sa isusuplay o ipoprodyus ng
pamilihan. Ito ang kalagayan na mas labis ang aggregate demand kaysa aggregate supply.
Halimbawa, Dahil tumaas ang presyo ng LPG, natural tataas ang presyo ng banana cue, kamote
cue, fishball at iba pang kakaning niluluto. Pati pagkain sa karinderya ay natural na tataas minsan
naapektuhan na ang Quality over Quantity dahil dito Halimbawa, sa isang karinderya na
naghahain ng ulam dahil sa pagtaas ng presyo ng ingredients sa pagluluto at gas pangluto ay
kakaunti nalang ang serving nito pero di naapektuhan ang kalidad o lasa ng pagkain or vice versa
na Quantity over Quality na ang kalidad o lasa ng pagkain ang naisasaalanglang ngunit ang dami
ng pagseserve ay ganun padin. Ang pag apruba ng DTI sa pagtataas ng mga pangunahing bilihin
ay senyales na bumababa ang halaga ng piso sa merkado upang makabawi iniaatas nila ito sa
gastos ng sambayang Pilipino na unang apektado sa pagtaas ng bilihin dahil ang CPI ay
magtatakda ng katatagan ng ekonomiya sa bansa.
May ibat ibang dahilan ang Inplasyon ito ay kapag tumaas ang suplay ng salapi at tumaas din
ang kita at demand kaysa produksyon,mahahatak pataas ang presyo. Kapag tumaas ang palitan
ng piso sa dolyar dahil sa kakulangan ng dolyar na pumapasok sa bansa (suplay), bumababa ang
halaga ng piso katumbas ng dolyar. Ang kailangan ay higit na maraming pisong kapalit sa
dolyar. kaugnay nito, tataas ang presyo ng mga produkto at serbisyo. Nakaaapekto rin sa presyo
ang pakikipagkalakalan sa ibang bansa. Kapag tumaas ang presyo ng langis sa pamilihang
pandaigdig, tataas din ang presyo ng mga kalakal at serbisyo na inaangkat mula sa ibang bansa.
Bunga nito, tataas ang gastos sa produksyon na magiging sanhi naman ng pagtaas ng presyo sa
lokal na pamilihan, Kapag tumaas ang gastos sa produksyon, tataas din ang presyo ng nilikhang
mga kalakal at paglilingkod. Kapag malaki ang gastos ng pamahalaan kaysa kita mula sa buwis,
tataas ang suplay ng salaping kita at mahihila ang presyo ng mga kalakal at serbisyo paitaas.
Upang malutas ang implasyon. Una, Tight Money Policy o paraan ng Bangko Sentral ng
Pilipinas na magkaroon ng mahigpit na patakaran bago makahiram ng pera ang mga negosyante
sapagkat makakatulong ito upang mahinto nito ang pagkakaroon ng mas madaming negosyo, at
makakapagpabababa ito sa presyo ng bilihin. Pangalawa, Pagpapataas ng produksyon kapag
hindi monopoly ang supply at paggawa ng isang produkto hindi magkakaroon ng pagtaas ng
presyo sapagkat mayroon pa silang ibang pagpipilian dahil marami ang nagtitinda. Walang
mangyayaring agawan at maiiwasan nito ang pagtaas ng presyo. Pangatlo, Pagtangkilik at
paggamit ng mga local na materyales na gagamitin sa produksyon mas mura ang cost kapag ang
materyales ay kinuha lamang sa local na produksyon. Ito ay makakapagbawas sa gastos ng mga
produkto dahil kapag ang gastos ng isang negosyante sa isang produkto ay maliit mababa din ang
presyo. Pangapat, Pagbili o pag tangkilik ng mga local na produkto ang pagtangkilik o pagbili ng
lokal na produkto na mura at may kalidad ay makahihikayat sa mga negosyante na bawasan ang
pag-aangkat ng mga produktong galling sa ibang bansa o imported na mas mahal ang presyo
makakatulong ito upang mapataas ang ekonomiya ng mga lokal na produkto sa bansa. Panglima,
Pagtakda ng price control sa produkto dapat ay magtakda ang pamahalaan sa pamumuno ng DTI
na magkaroon ng price control sa pagtatakda ng pinakamataas o pinakamababang presyo na
maaaring ibenta ang isang produkto upang mapigilan din nito ang mga negosyante na magpataas
ng presyo ng produkto na lagpas sa price ceiling. Panghuli, Pagpapaliit ng gastos ng pamahalaan
dahil kapag mas maliit ang gastos ng pamahalaan, makakapagbigay ito ng mas maraming
subsidiya sa mga negosyante na magpapaliit sa kanilang gastos sa produksyon at magreresulta sa
mababang presyo ng produkto.
Maraming salik ang nagiging dahilan ng Inplasyon isa na dito ang Panahon na nakakaapekto sa
produksyon ng mga pangunahing bilihin tulad ng pagkain Halimbawa, magkaroon ng El Nino o
tagtuyot lahat ng itinanim tulad ng palay na ginagawang bigas ay hindi na mapakikinabangan pa
dahil sa kawalan ng tubig sa mga lawa na pinagkukunan ng irigasyon, magtatanim muli at
maghihintay hanggang sa panahon ng ani na tumatagal ng ilang buwan sanhi din ito ng
pagkamatay ng mga isda sa fish pond o pagkakaroon ng “fish kill” dahil sa kakulangan ng
dissolve oxygen dahil nga sa sobrang init isa pa dito ay pagkakaroon ng La Nina o tag lamig ang
lahat naman na itinanim na gulay ay madaling mabubulok dahil sa “andap” o pagkakaroon ng
“frost” dahil sa kakulangan ng mga nasabing produkto tumataas ang demand at nag iimport tayo
galing sa ibang bansa.
Ang Index ng Consumer Presyo ng CPI sa Pilipinas ay nag-average ng 37.96 puntos mula 1957
hanggang 2020, na umaabot sa lahat ng oras na may taas na 122.60 puntos noong Enero ng 2020
at isang record na mababa sa 1 puntos noong Pebrero ng 1957. Ang pahinang ito ay nagbibigay
ng pinakabagong naiulat na halaga para sa - Philippines Consumer Presyo Index (CPI) - kasama
ang mga nakaraang paglabas, mataas sa kasaysayan at mataas, pangmatagalang forecast at
pangmatagalang hula, pang-ekonomiyang kalendaryo, pagsang-ayon sa survey at balita.
Ang Index ng Consumer Presyo ng CPI sa Pilipinas ay inaasahan na 122.28 puntos sa pagtatapos
ng quarter na ito, ayon sa inaasahan ng Trading Economics global macro models at analysts.
Inaasahan, tinantya namin ang Consumer Presyo ng CPI sa Pilipinas na tumayo sa 126.17 sa 12
buwan na oras. Sa pangmatagalang, inaasahang ang trend ng presyo ng Consumer Price Index
(CPI) ng Pilipinas sa 134.89 puntos noong 2020, ayon sa aming mga modelo sa ekonomya.
Sa madaling sabi sa unang bahagi ng taon nagkakaroon ng implasyon at bumababa na paunti unti
hanggang sa huling bahagi nalang ito muling tataas uli, bakit? Ayon sa aking pananaliksik dahil
sa panahon o kalamidad sa pagpasok ng taon ay tag init kasunod ang tag ulan kasabay ang
pagsabog ng bulkang Taal na hanggang ngayon ay di padin nakakabangon ang mga taga
batangas dahil dito maraming kabuhayan ang napinsala at ganun ito nakakaapekto sa produksyon
kasabay pa ang kalamidad na maaring maranasan Halimbawa, umulan ng malakas na
magdudulot ng malakas na hangin o pagbaha at masira ang mga pananim, hiling ng bawat
magsasaka ay ayuda upang mabawe manlang nila ang puhunan sa nasayang na pananim at
makapagtanim muli dito na mananamantala ang mga “Hoarders” o nag iimbak ng isang produkto
sabay sa pagiging in demand ng supply na nag sasamantala magtaas ng presyo na halos doble at
dahil sa pangangailangan kahit mahal ay binibili padin. Ang mga komukunsumo ang nadadaya
sa gantong paraan Halimbawa, dahil sa nakakahawang sakit ngayon na nCov galing china o
Corona virus na laganap ngayon in demand ang face mask pang proteksyon sa saket na ito at
dahil in demand nagkukulang ang supply dahil maraming bumibili ng bultuhan o maramihan ang
dating 10 pesos kada piraso ito ay naging 50 pesos na umabot pa 150 pesos.
Pagsasaayos ng Dokumentasyon
"Magkano ba ang gastusin mo sa isang araw? Kasya ba ito sa pangangailangan? Dahilan ba ito
ng pagtaas ng presyo? "Oo, ito ay dahilan ng pagtaas ng presyo. Bakit nga ba tumataas ang
presyo? Sinasabing ang pagtaas ng presyo ay kaakibat ng ating buhay. Suliranin ng kinakaharap
ng bansa. May tinatawag na hyperinflation kung saan ang presyo ay tumataas sa bawat oras,
araw o linggo ngunit paano ba ito nasusukat? Sa panahon ngayon marami na ang nagmamahal
hinde lang sa bilihin na pangunahin nating kailangan, Kailangan may sapat na kinikita upang
mapunan ang mga pangangailangan na ito at ang pamilyang Pilipino ay nahaharap sa isang
suliranin sa pagtaas ng mga bilihin dahil sa Inplasyon. Ano nga ba ang Inplasyon?
Ito ang usaping tatalakayin ko sa aking pananaliksik ngunit ang pag gawa nito ay hinde ganun
kadali dahil nakailang ulit ako ng pasa ng unang draft bago maaprubahan ang aking paksa at
makagawa ngayon ng pinal na draft pero sa paulit ulit na pag gawa kong iyon ay dagdag
kaalaman din para sa akin di lang sa aking paksang tatalakayin kundi pati na rin sa pag gawa ng
pananaliksik sa papel nakatulong pa ang payo ng aking guro at mas naintindihan ko ang bawat
hakbang sa pag gawa nito tungkol naman sa aking paksa kahit sa internet lang ang aking basihan
at panunuod lang ng mga balita napalawak ko pa at mas naintindihan kung ano ba talaga ang
Inplasyon kung ano ba ang CPI at kung anong epekto nito sa pamilyang Pilipino na syang
apektado sa mga pagtaas ng bilihin. Habang nagtatayp ng aking gawa naisep ko si mama pano
nya kaya nababadyet ang aming pang araw-araw sa taas ng bilihin kahit sapat ang kinikita ng ni
papa minsan hindi na kami ganun nagkakarne dahil gulay o isda ang madalas na opsyon namin
sa pagkain. Dito na pumapasok ang implasyon at ang epekto sa amin paano nalang pag tumaas
pa ang mga bilihin edi wala na kaming pagkakataon makakain ng gulay o isda man lang kung
kaming pamilya na nasa average lang ang kinikita paano pa kaya ang mas mahihirap pa kaysa sa
amin sana sa pagtalakay ko ng ganitong napapanahong isyu ay may kapulutan din ng aral kung
paano magtipid at huwag magsayang ng pagkain dahil mas maraming nagugutom o nanlilimos
para makakain lang kaysa sa mga maswerteng nakakakain ng 3 beses sa isang araw.
 INPLASYON
(Pagtaas ng presyo ng mga bilihin)

Ipinasa ni:
Ma. Krizen L. Gonzales
11-B

Pananaliksik sa Papel
Gng. Maria Teresa A. De Jesus