KALAYAAN (ESP Module)

May mga kabataang nag-aakala na ang kalayaan ay kapangyarihan na gawin

ang anomang naisin ng tao. Kung susuriin ayon kay de Torre, ang tao ay walang
kakayahang gawin palagi ang anomang kanyang naisin. Maraming bagay ang nais
niyang mangyari at gawin subalit hindi niya magawa ang mga ito. Nais ng taong
hindi magkasakit, hindi tumanda, manatiling buhay, malaman ang lahat ng bagay –
ngunit wala siyang kalayaan upang magawa ang mga ito. Kung ganoon, ano nga ba
ang tinutukoy na kalayaan ng tao?

Kung ganoon, ano nga ba ang tinutukoy na kalayaan ng tao?Sa kabila ng limitasyong
ito ng kalayaan ng tao, ang tao ay tunay na malaya sa kanyang pagpili o pagpapasya.
Binigyang-kahulugan ni Santo Tomas de Aquino ang kalayaan bilang “katangian ng
kilos-loob na itakda ng tao ang kanyang kilos tungo sa kanyang maaaring hantungan
at ang paraan upang makamit ito”. Nangangahulugan ito na malaya ang taong
gamitin ang kanyang kilos-loob upang pumili ng partikular na bagay o kilos. Ang tao
ay nagtatakda ng kanyang kilos para sa kanyang sarili. Walang anumang puwersa sa
labas ng tao ang maaaring magtakda nito para sa kanya. Maaari siyang mahikayat,
maganyak o maakit subalit hindi maaaring puwersahin o pilitin. Subalit ang
kalayaang ito ay hindi tumutukoy sa kalayaan upang piliin ng tao ang kahihinatnan ng kanyang pagpili. Hindi
sakop ng kanyang kalayaan ang likhain ang kahihinatnan ng kanyang piniling kilos. Halimbawa, malaya ang
isang mag-aaral na piliing magbarkada kaysa mag-aral ng leksyon, subalit hindi siya malaya sa maaaring
kahihinatnan nito. Hindi maaaring mataas pa rin ang kanyang marka sa kabila ng kanyang piniling gawin. Hindi
malaya ang tao na piliin ang kahihinatnan ng kilos na kanyang pinili. Samakatuwid, ang kalayaan ay hindi
lubos, at ito ay may limitasyon. Ang limitasyong ito ay itinakda ng Likas na Batas Moral. Ipinaliwanag ni Sr.
Felicidad C. Lipio ang kaugnayan ng kalayaan sa batas na ito katulad ng kaugnayan ng dalampasigan sa baybay
dagat. Ang dalampasigan ang nagbibigay hugis sa tubig at ang siyang nagbibigay hangganan dito. Gayundin,
ang Likas na Batas Moral ang nagbibigay –hugis sa paggamit ng tunay na kalayaan at nagtatakda ng hangganan
nito. Ang batas moral kung gayon ay alituntuning kailangang sundin na nagbibigay-hugis at direksiyon sa
kalayaan.

URI NG KALAYAAN
Mayroong dalawang uri ng kalayaan:

1. Panloob na Kalayaan. Ayon sa obserbasyon ni Santo Tomas de Aquino, nakasalalay sa kilos-loob ng

tao ang kanyang kalayaan.

Tinutukoy ng Panloob na Kalayaan ng kilos-loob ang:

a) kalayaang gumusto (freedom of exercise) – ito ang kalayaang magnais o hindi magnais

b) kalayaang tumukoy (freedom of specification) – ito naman ang kalayaan upang tukuyin kung alin ang
nanaisin.

Sa babalang ito halimbawa, “Bawal ang Maligo Dito”. Ang iyong kilos-
loob ay malayang magnais o hindi magnais na sundin o kaya balewalain ang
babala. Sakaling nagpasya ang kilos-loob na sundin ang sinasabi ng babala,
Malaya nitong tukuyin kung ano ang nanaising gawin bilang kapalit sa planong
paliligo. Nanaisin niya marahil ang magpiknik na lamang sa dalampasigan,
lumipat ng ibang lugar o umuwi na lang.
Walang maaaring magtanggal ng panloob na kalayaan ng tao. Hindi ito maipagkakait, makukuha o maaalis sa
kanya.

2. Panlabas na Kalayaan. Ito ang kalayaan upang isakatuparan ang gawain na ninais ng kilos-loob.
Naiimpluwensiyahan ng mga panlabas na salik ang kalayaang ito. Maaaring mabawasan o maalis ang
kalayaang ito sa pamamagitan ng puwersa sa labas ng tao. Kapag ang tao ay ikinulong, mawawala ang
kanyang panlabas na kalayaan.

Halimbawa ng panlabas na kalayaan ay ang politikal, propesyonal at pangakademikong kalayaan.

Nakapaloob sa politikal na kalayaan ang kalayaang pumili ng sasalihang samahang politikal, bumoto o pumili
ng taong mamumuno. Ang pang-akademikong kalayaan halimbawa ay ang kalayaang pumili ng paaralang
papasukan at kursong kukunin sa kolehiyo. May kalayaan ang mga propesyonal na gampanan ang kanilang
tungkulin ayon sa sariling pamamaraan subalit hindi taliwas sa mga panuntunan.

Ayon kay Esther Esteban (1990), ang konsepto ng kalayaan ay

nangangahulugan na nagagawa o nakakayang gawin ng tao ang nararapat upang
makamit ang pinakamataas at pinakadakilang layunin ng kanyang pagkatao.
Malaya ang taong linangin ang kanyang sarili at paunlarin ito. Ang kalayaan ng
tao ay nakabatay sa pagsunod sa Likas na Batas Moral. Ang tunay na kalayaan ay
masusumpungan sa pagsunod sa batas na ito. Sa bawat batas na nauunawaan at
sinusunod ng tao, mas nadaragdagan ang kanyang kalayaan. Bakit nga ba
pinayagan ng Diyos na maging malaya ang tao na tanggapin o suwayin ang
Kanyang batas? Bakit hinahayaan ng isang magulang ang kanyang anak na
sumubok, pumili at magpasya para sa kanyang sarili? Ito ay sa dahilang umaasa
ang Diyos o maging ang magulang ng pagsunod mula sa pag-unawa at
pagmamahal hindi dahil sa pinilit at pagsunod na may takot.

Dahil dito, ang kalayaan ng tao ay palaging may kakambal na pananagutan. Ang tao ay kailangang
maging mapanagutan sa anumang kilos at pagpapasyang gagawin. Paano mo malalaman kung naging
mapanagutan ka sa paggamit ng kalayaan? Narito ang ilang palatandaan ayon kay Esteban (1990):

1. Kung naisaalang-alang mo ang kabutihang pansarili (personal good) at ang kabutihang panlahat (common
good). Halimbawa, ginagamit mo ang kalayaan upang malampasan ang mga balakid sa pag-unlad ng ating
pagkatao. Ang maging malaya sa kamangmangan, kahirapan, katamaran,
kasamaan ay ilan sa mga ito. Itinatalaga din ang kalayaan para sa ikabubuti ng kapwa katulad ng pakikilahok sa
mga proyektong pampamayanan o maging sa pagtatanggol sa mabubuting adhikain.

2. Kung handa kang harapin ang anumang kahihinatnan ng iyong pagpapasya. Ang bawat kilos o pagpapasya ay
may katumbas na epekto, mabuti man o masama. Hindi lamang sapat na harapin ang kahihinatnan ng pasiya o
kilos kundi ang gamitin ang kalayaan upang itama ang anumang pagkakamali.

3. Kung ang iyong pagkilos ay hindi sumasalungat sa Likas na Batas Moral. Ang Likas na Batas Moral ay
ibinigay sa tao noong siya’y likhain. Nakasaad sa mga batas na ito ang dapat gawin at di dapat gawin ng tao.
Ang mga batas na ito ang siyang batayan sa pagsasaalang-alang sa pagkilala ng
kabutihang pansarili at kabutihang panlahat.

Bagamat may kalayaang pumili ang tao dahil sa kanyang kilos-loob, ang tao ay may kamalayan, kaya
siya ay may kakayahan na magsuri at pumili ng nararapat. Siya ay may moral na tungkulin na piliin ang ayon sa
moral na batayan. Ang kalayaan ng kilos-loob ay bahagi ng ating ispirituwal na aspeto
ng ating pagkatao. Bigay ito ng Diyos sa tao upang Malaya niyang mahubog ang kanyang pagkatao. Ang tunay
na kalayaan ay mapanagutan kaya’t inaasahang ito ay gagamitin sa paggawa nang naaayon sa kabutihan. Ang
tunay na kalayaan ay ang paggawa nang mabuti.