Ο Φοιτητικός Συνδικαλισμός στο ΑΠΘ στη Μεταπολίτευση PDF

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ

ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ
ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ
ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ
ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ
Ο Φοιτητικός Συνδικαλισμός στο Αριστοτέλειο

Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης στη Μεταπολίτευση
Σωτήρογλου Μαρίνα
Α.Μ.:74
ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: Θ. ΧΑΤΖΗΠΑΝΤΕΛΗΣ
Θεσσαλονίκη, Ιούλιος 2012

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ
ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ
ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ
ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ
ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ
Ο Φοιτητικός Συνδικαλισμός στο Αριστοτέλειο

Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης στη Μεταπολίτευση
Εξεταστική Επιτροπή
Θ. Χατζηπαντελή, Καθηγητή του Τμήματος Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ
Ι. Ανδρεάδη, Λέκτορα του Τμήματος Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ
Ι. Βούλγαρη, Καθηγητή του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και
Ιστορίας του Παντείου Παν/μίου
Θεσσαλονίκη, Ιούλιος 2012
2
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
◊ Πρόλογος Σελίδες
◊ Εισαγωγικά σχόλια
◊ Κεφάλαιο 1ο : Φοιτητικές Εκλογές 9 Νοεμβρίου 1974 ……………… 10-26
◊ Κεφάλαιο 2ο : Φοιτητικές Εκλογές 15 Δεκεμβρίου 1975……………… 27-36
◊ Κεφάλαιο 3ο : Φοιτητικές Εκλογές 4 Φεβρουαρίου 1977…………….... 37-47
◊ Κεφάλαιο 4ο : Φοιτητικές Εκλογές 20 Ιανουαρίου 1978 ………………..48-59
◊ Κεφάλαιο 5ο : Φοιτητικές Εκλογές 20 Φεβρουαρίου1979 …………….. 60-70
◊ Κεφάλαιο 6ο : Φοιτητικές Εκλογές 5 Μαρτίου1980 …………………… 71-81
◊ Κεφάλαιο 7ο : Φοιτητικές Εκλογές 2 Απριλίου1981 ………………….. 82-91
◊ Κεφάλαιο 8ο : Φοιτητικές Εκλογές 17 Μαρτίου 1982 …………………. 92-98
◊ Κεφάλαιο 9ο : Φοιτητικές Εκλογές 6 Απριλίου 1983 ……………….. 99- 107
◊ Κεφάλαιο 10ο : Φοιτητικές Εκλογές 4 Απριλίου 1984 ……………… 108-116
◊ Κεφάλαιο 10ο : Φοιτητικές Εκλογές 20 Μαρτίου 1985 …………….. 117-124
◊ Κεφάλαιο 11ο : Φοιτητικές Εκλογές 16 Απριλίου 1986 ……………. 125-133
◊ Κεφάλαιο 12ο : Φοιτητικές Εκλογές 2 Απριλίου 1987 ……………... 134-145
◊ Κεφάλαιο 13ο : Φοιτητικές Εκλογές 17 Μαρτίου 1988 ……………... 146-157
◊ Κεφάλαιο 14ο : Φοιτητικές Εκλογές 13 Απριλίου 1989 …………….. 158-171
◊ Κεφάλαιο 16ο : Φοιτητικές Εκλογές 8 Μαΐου 1991 ……………........ 185-196
◊ Κεφάλαιο 17ο : Φοιτητικές Εκλογές 8 Απριλίου 1992 …………….... 197-205
◊ Κεφάλαιο 24ο : Φοιτητικές Εκλογές 28 Απριλίου 1999 …………….. 255-264
◊ Κεφάλαιο 25ο : Φοιτητικές Εκλογές 17 Μαΐου 2000 ……………….. 265-270
◊ Κεφάλαιο 27ο : Φοιτητικές Εκλογές 17 Απριλίου 2002 …………...... 272-280
3
◊ Κεφάλαιο 28ο : Φοιτητικές Εκλογές 10 Απριλίου 2003…………....... 289-298
◊ Κεφάλαιο 29ο : Φοιτητικές Εκλογές 12 Μαΐου 2004…………........... 299-307
◊ Κεφάλαιο 30ο : Φοιτητικές Εκλογές 13 Απριλίου 2005…………....... 308-315
◊ Κεφάλαιο 31ο : Φοιτητικές Εκλογές 5 Απριλίου 2006 …………........ 316-323
◊ Κεφάλαιο 32ο : Φοιτητικές Εκλογές 9 Μαΐου 2007…………............. 324-333
◊ Κεφάλαιο 33ο : Φοιτητικές Εκλογές 9 Απριλίου 2008 …………........ 334-342
◊ Συμπεράσματα ……………………………………………………….. 375-385
◊ Παράρτημα
◊ Διαγράμματα
◊ Βιβλιογραφία
4
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Τα γεγονότα της 17 Νοέμβρη του 1973 αλλά και όσον προηγήθηκαν και
επακολούθησαν αποτελούν μια σημαντική ιστορική τομή στην ιστορία του
Ελληνικού Έθνους. Το Φοιτητικό Κίνημα και ο Φοιτητικός Συνδικαλισμός
αποτελούν αντικείμενο μελέτης (μέχρι και το 1973) με πληθώρα βιβλιογραφικών
πηγών και οπτικοακουστικού υλικού τόσο από πρόσωπα που έζησαν την εποχή
εκείνη όσο και από μεταγενέστερους που μελέτησαν το διασωθέν υλικό. Το
Φοιτητικό Κίνημα και ο Φοιτητικός Συνδικαλισμός αναδείχθηκαν ως φορείς έντονων
κοινωνικών διεργασιών χάρη στη μαχητικότητα και τη μαζικότητα τους. Ωστόσο από
την Μεταπολίτευση και μετά δεν υπάρχει βιβλιογραφικό υλικό αλλά και ελλείψει
ανάλογου επιστημονικού ενδιαφέροντος δεν υπάρχουν ανάλογες μελέτες
καθιστώντας δύσκολη την προσέγγιση του ζητήματος.
Η παρούσα διπλωματική εργασία πραγματεύεται τον Φοιτητικό Συνδικαλισμό και

κατ’ επέκταση το Φοιτητικό Κίνημα στα πλαίσια του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου
Θεσσαλονίκης από το 1974 μέχρι και σήμερα. Συγκεκριμένα επιδιώχθηκε η
καταγραφή και ανάλυση της εκλογικής συμπεριφοράς των φοιτητών, οι μετακινήσεις
(electoral volatility1) της φοιτητικής ψήφου, ο ανταγωνισμός των φοιτητικών
παρατάξεων και η αντιστοιχία των φοιτητικών παρατάξεων στη κλίμακα
Αριστεράς/Δεξιάς2. Επίσης αποτυπώνονται οι εκάστοτε χρονικά συσχετισμοί
δυνάμεων στο εσωτερικό του φοιτητικού συνδικαλισμού αλλά και σε σχέση με τις
πολιτικές δυνάμεις για κάθε χρονική περίοδο. Η χρονική περίοδος που μελετάται
(1974-2012) διαιρείται σε επιμέρους χρονικές περιόδους με βάση το ιστορικό,
πολιτικό και θεσμικό πλαίσιο που τις χαρακτηρίζει. Η διαίρεση που περιγράφεται
παραπάνω είχε ως σκοπό την κατηγοριοποίηση και παρουσίαση του φοιτητικού
κινήματος με γνώμονα τους προβληματισμούς, τις διεκδικήσεις και το διακύβευμα
των φοιτητικών εκλογών αλλά και βάσει της συμμετοχής και μαζικοποίησης του
κινήματος. Επιπλέον, επιδιώχθηκε και η συνολική αξιολόγηση του κινήματος και των
παρατάξεων με την περιοδολόγηση των φοιτητικών εκλογών με βάση τις την χρονική
1
Βλ. σχετικά Mayer N., Perrineau P., Boy D., Cautres B., «Εκλογική Συμπεριφορά: Ιστορικές
διαδρομές και μοντέλα ανάλυσης», Σαββάλας, Αθήνα, 2005.
2
Βλ. Μοσχονάς Γ., Η διαιρετική τομή Δεξιάς-Αντιδεξιάς στη Μεταπολίτευση (1974-1990) στο
Δεμερτζής Ν. (επιμ), «Η Ελληνική Πολιτική Κουλτούρα σήμερα», εκδόσεις Οδυσσέας, Αθήνα, 2000,
σ. 159-189. Και επιπλέον βλ. Mayer N., Perrineau P., Boy D., Cautres B., Η διάκριση Αριστερά/Δεξιά
στο «Εκλογική Συμπεριφορά: Ιστορικές διαδρομές και μοντέλα ανάλυσης», Σαββάλας, Αθήνα, 2005.
5
εγγύτητα των Βουλευτικών με τις Φοιτητικές εκλογές και την εναλλαγή των
πολιτικών κομμάτων στην εξουσία. Και τέλος επιχειρείται η καταγραφή των κοινών ή
και των διαμετρικά αντίθετων στάσεων και απόψεων των παρατάξεων στις κομματικές
προκηρύξεις ανάλογα το διακύβευμα της εποχής.
Βασικοί πυλώνες της παρούσας μελέτης αποτελούν η ιδεολογική ταυτότητα των

φοιτητικών παρατάξεων, ο φοιτητικός λόγος και ο συσχετισμός των επικρατουσών
δυνάμεων. Όλα αυτά συνθέτουν το προφίλ του φοιτητή μεταπολιτευτικά αλλά και της
«πολιτικής κουλτούρας» που ο ίδιος διαμόρφωσε με το πέρασμα του χρόνου.
Εξαιτίας της έλλειψης ιστορικών πηγών επί του θέματος, πηγή πληροφοριών είναι ο
έντυπος τύπος κυρίως σε τοπικό επίπεδο και κατ΄ επέκταση σε πανελλαδικό.
Ιδιαίτερη σημασία αποκτούν και οι σχετικές έρευνες που αφορούν τους φοιτητές και
το φοιτητικό κίνημα γενικότερα. Καθώς και τα πρακτικά των εφορευτικών επιτροπών
των εκάστοτε φοιτητικών συλλόγων των σχολών και τμημάτων για την συγκέντρωση
αξιόπιστων δεδομένων όσον αφορά τα αποτελέσματα των εκλογικών αναμετρήσεων.
Επιπλέον δεδομένα προήλθαν από το προσωπικό αρχείο που επιβλέποντα καθηγητή
αλλά και των εκάστοτε προπτυχιακών δευτεροετών φοιτητών του τμήματος και του
υλικού (ψηφοδέλτια, προεκλογικές αφίσες και έντυπα των παρατάξεων) που
συγκέντρωσαν τα τελευταία χρόνια στο πλαίσιο του υποχρεωτικού μαθήματος
«Ποσοτικές μέθοδοι ανάλυσης στις κοινωνικές επιστήμες».
Η μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε για την ανάλυση των αποτελεσμάτων των
φοιτητικών εκλογών ήταν η Ανάλυση Αντιστοιχιών (Correspondense Analysis) με τη
χρήση στατιστικού πακέτου ανάλυσης δεδομένων του SPSS (Statistical Package for
the Social Sciences). Η Ανάλυση Αντιστοιχιών στοχεύει στη μετατροπή ενός πίνακα
αριθμών σε γράφημα σημείων σε ένα μικρό αριθμών διαστάσεων. Κατά την ανάλυση
πραγματοποιήθηκε σε κάθε περίπτωση ένα Χ2 - τεστ ανεξαρτησίας μεταξύ των
μεταβλητών των γραμμών και των στηλών. Η γραμμές αντιστοιχούσαν στους
συλλόγους των τμημάτων και οι στήλες στις φοιτητικές παρατάξεις. Στόχος να βρεθεί
σημαντική συνάφεια (Inertia) αλλά και η συμμετοχή την οποία έχουν οι μεταβλητές
αλλά και κατ΄ επέκταση να διερευνηθεί η σχέση αυτή (άξονες ανταγωνισμού στην
συγκεκριμένη περίπτωση). Προκύπτουν συνήθως τέσσερεις διαστάσεις (παράγοντες)
που περιγράφουν τον ανταγωνισμό των παρατάξεων. Έτσι μελετάται ο πίνακας στον
οποίο παρουσιάζονται συνοπτικά οι παρατάξεις που συμμετέχουν σε κάθε διάσταση
με βάση το συντελεστή συσχέτισης με τη διάσταση καθώς και το συντελεστή
6
συμμετοχής της διάστασης στη γραμμή. Και τέλος χρησιμοποιήθηκε και το
διάγραμμα διπλής προβολής (bitplot) που απεικονίζει γεωμετρικά τη σχέση των
συλλόγων των τμημάτων με τις παρατάξεις ώστε να παρατηρηθεί η δύναμη επιρροής
των παρατάξεων στους συλλόγους σε κάθε ακαδημαϊκό έτος.
7
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ
Το 1974 ξεκινάει μια νέα περίοδος για την ελληνική πραγματικότητα, η

σταθεροποίηση της Δημοκρατίας. Για το Φοιτητικό Κίνημα επίσης ξεκινάει μια
περίοδος διεκδίκησης του εκδημοκρατισμού και εκσυγχρονισμού της παιδείας αλλά
και της χώρας. Οι πρώτες ελεύθερες φοιτητικές εκλογές πραγματοποιήθηκαν στις 9
Νοεμβρίου του 1974, πριν τη διεξαγωγή των πρώτων ελεύθερων βουλευτικών
εκλογών, με βασικό διακύβευμα των φοιτητών την αποχουντοποίηση, αποκατάσταση
όσων διώχθηκαν από τη στρατιωτική δικτατορία και τον εκδημοκρατισμό της
παιδείας. Η περίοδος του 1974-1976 θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως μια περίοδος
αποχουντοποίησης και αποκατάστασης των ισορροπιών στην πανεπιστημιακή
κοινότητα.
Η δεύτερη περίοδος που καταγράφεται, αυτή του 1977-1978, αφορά την προσπάθεια
ανασυγκρότησης και διαμόρφωσης της συνδικαλιστικής ταυτότητας του κινήματος.
Πραγματοποιείται το πρώτο συνέδριο της Φοιτητικής Ένωσης Αριστοτελείου
Πανεπιστημίου (Φ.Ε.Α.Π.Θ.) το 1977 ενώ οι πρώτες συζητήσεις είχαν ξεκινήσει 2
χρόνια πριν. Στο συνέδριο αυτό θα θέματα που απασχόλησαν ήταν το σχέδιο δράσης
της ΦΕΑΠΘ και του Φοιτητικού Κινήματος, η ψήφιση του καταστατικού και η
εκλογή του Κεντρικού Συμβουλίου.
Ακολουθεί η περίοδος «κοινωνικοποίησης» του Φ.Κ. και σύνδεσης του με τις

ανάγκες της κοινωνίας αλλά και έντονης πολιτικοποίησης και κινητοποίησης λόγω
της προσπάθειας ανασυγκρότησης της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (ν.815/78). Το
1979-80 αποτελεί περίοδο αναβρασμού, αμφισβήτησης και έντονων κινητοποιήσεων.
Η επόμενη περίοδος που μελετάται είναι επίσης έντονη όσον αφορά την
κινητοποίηση, την πολιτικοποίηση και την κομματικοποίηση των φοιτητών και των
συνδικαλιστικών φορέων απέναντι στην κυβερνητική πολιτική για την τριτοβάθμια
εκπαίδευση (ν.1268/82). Η περίοδος 1981-1985 περιλαμβάνει έντονες κινητοποιήσεις
και κριτική στην τότε κυβέρνηση ενώ παράλληλα επιδιώκεται η αύξηση των
ποσοστών συμμετοχής και ενεργοποίησης των παθητικών φοιτητών.
Ωστόσο, η επόμενη περίοδος χαρακτηρίζεται από την απομαζικοποίηση του Φ.Κ.

καθώς ο συνδικαλιστικός φορέας του ΑΠΘ έχει διασπαστεί λόγω αδυναμίας λήψης
κοινών αποφάσεων από τις παρατάξεις του συμβουλίου. Το 1986-1990 τα ποσοστά
8
συμμετοχής παρουσιάζουν πτωτικές τάσεις πάρα την αύξηση του φοιτητικού
πληθυσμού γεγονός που επιβεβαιώνει τους φόβους της προηγούμενης περιόδου. Ενώ
το έντονο κύμα πολιτικοποίησης της προηγούμενης περιόδου έχει υποχωρήσει καθώς
χάνεται το πολιτικό στοιχείο του κινήματος.
Το 1991-1995 είναι μια περίοδος που στην ουσία περιγράφει ένα κατακερματισμένο
και αποδυναμωμένο Φ.Κ. με τους συνδικαλιστικούς φορείς να αδυνατούν να
εκπληρώσουν και τα βασικά τους καθήκοντα όπως η έκδοση κοινών αποτελεσμάτων.
Η κρίση αξιοπιστίας του συνδικαλιστικού φορέα του ΑΠΘ είναι γεγονός δεδομένου
και του περιορισμένου χρόνου των συνεδρίων, την αδυναμία συμφωνίας ως προς το
πρόγραμμα δράσης και της περιορισμένης θεματολογίας που αφορά κυρίως
ενδοπανεπιστημιακά ζητήματα.
Από το 1996-2002 γίνεται μια προσπάθεια αποκατάστασης του κύρους και της
αξιοπιστίας της Φ.Ε.Α.Π.Θ. και των συνδικαλιστικών φορέων γενικότερα ενώ
παράλληλα σημειώνονται τα χαμηλότερα ποσοστά συμμετοχής σε σχέση με τα
προηγούμενα χρόνια. Πρόκειται για μια περίοδο ουδετερότητας και χαμηλού
πολιτικοποιημένου και κομματικοποιημένου χαρακτήρα.
Και τέλος το 2003-2012 συνεχίζονται οι προσπάθειες ενδυνάμωσης του

συνδικαλιστικού φορέα που έχει χάσει τη δυναμικότητα και το κύρος του ενώ
παράλληλα έχει χαθεί το πολιτικό στοιχείο. Η τελευταία περίοδος που μελετάται αν
και εμφανίζει αυξημένα ποσοστά συμμετοχής στις εκλογικές διαδικασίες ωστόσο
φαίνεται να έχει χαθεί η εμπιστοσύνη του φοιτητικού κόσμου στους πρωτοβάθμιους
και δευτεροβάθμιους φορείς αντιπροσώπευσης τους.
9
Φοιτητικές Εκλογές 9 Νοεμβρίου 1974
1. Το προφίλ του φοιτητή
Μετά από το έντονο φθινόπωρο και χειμώνα του 1973, οι φοιτητές απέκτησαν μια
ιδιαίτερη παρουσία μέσα στην κοινωνία μέσα από την μαχητικότητα και το
αγωνιστικό τους πνεύμα. Το φοιτητικό κίνημα3 ήταν πλέον φορέας έντονων
κοινωνικών και κατ’ επέκταση πολιτικών αλλαγών. Ωστόσο ο αγώνας του φοιτητικού
κινήματος δε σταμάτησε με την επαναφορά των δημοκρατικών θεσμών στη Ελλάδα
αλλά συνεχίστηκε με την έντονη και εκτεταμένη διεκδίκηση4 (τουλάχιστον στα
πρώτα μεταπολιτευτικά χρόνια) του εκδημοκρατισμού και εκσυγχρονισμού τόσο της
παιδείας όσο και της χώρας. Επομένως το διακύβευμα των πρώτων ελεύθερων
φοιτητικών εκλογών ήταν ο εκδημοκρατισμός και ο εκσυγχρονισμός των λειτουργιών
και δομών του κράτους.
Η «πολιτική κουλτούρα»5 του φοιτητή αποκτά μεγάλη βαρύτητα στην

μεταπολιτευτική κοινωνία. Έτσι, τα βασικά ιδεολογικά αλλά και πολιτικά
χαρακτηριστικά6 του φοιτητή του 1974 όπως παρατηρούνται είναι τα εξής:
□ Έντονη ριζοσπαστικοποίηση με αριστερά χαρακτηριστικά7

□ Σεβασμός και σθεναρή υποστήριξη των προσώπων που εξορίστηκαν ή
εδιώχθησαν από το στρατιωτικό καθεστώς
□ Έντονη παρουσία και παρακολούθηση των πολιτικών εξελίξεων της χώρας
και σαφέστατη διατύπωση των απόψεων και των θέσεων της παράταξης μέσα
από προκηρύξεις αλλά και συνθήματα.
3
Βλ. Ρόκος Δ., Όψεις των κρατικών πολιτικών για την πανεπιστημιακή παιδεία και έρευνα στην Ελλάδα
της Μεταπολίτευσης, κριτική προσέγγιση, τάσεις και προοπτικές στο «Το Πανεπιστήμιο στην Ελλάδα
σήμερα, οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές διαστάσεις», Αθήνα 1991, Ίδρυμα Σ. Καράγιωργα, σελ.
44. Επιπλέον βλ. Ρόκος Δ., «Αλλαγή στην Παιδεία. Παιδεία για την αλλαγή», εκδόσεις Παρατηρητής,
Θεσσαλονίκη 1982, σ. 272.
4
Βλ. Παναγιωτοπούλου Ρ., ¨Ορθολογικές¨ ατομοκεντρικές πρακτικές στα πλαίσια ενός ¨ανορθολογικού¨
συστήματος στο Σωτηρόπουλος Δ., Νικολακόπουλος Η., Λυριντζής Χ., (επιμ.) «Κοινωνία και
Πολιτική: ‘Όψεις της Γ’ Ελληνικής Δημοκρατίας 1974-1994», εκδόσεις Θεμέλιο, Αθήνα 1996, σ. 139-
141.
5
Βλ. Δερμετζής Ν., Η επιλεκτική παράδοση της ελληνικής πολιτικής κουλτούρας στο Δεμερτζής Ν.
(επιμ.) «Η Ελληνική Πολιτική Κουλτούρα Σήμερα», εκδόσεις Οδυσσέας, Αθήνα 2000, σ. 9-13.
6
Βλ. Αραβαντινός Δ., 1974-2001: το μεταπολιτευτικό φοιτητικό και συνδικαλιστικό κίνημα στο Ι.Κ.
Χασιώτης και Δ. Αραβαντινός (επιμ.) «Το Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης στην αυγή του νέου
αιώνα, διαχρονική πορεία εβδομήντα πέντε χρόνων», ΑΠΘ, Θεσσαλονίκη 2002, σ.467.
7
Μια εικόνα του αριστερού προσανατολισμού του φοιτητικού κόσμου και ο προσανατολισμός των
υπόλοιπων πολιτών θα μπορούσε να προκύψει από τη σύγκριση των αποτελεσμάτων των φοιτητικών
εκλογών και των εθνικών εκλογών καθώς ο προεκλογικός αγώνας και οι ημερομηνίες διεξαγωγής τους
έχουν διαφορά μερικών ημερών.
10
□ Έντονος διεθνιστικός8 χαρακτήρας, η αλληλεγγύη στους λαούς που
δοκιμάζονταν από στρατιωτικά καθεστώτα και υποστήριξη λαϊκών και
επαναστατικών κινημάτων.
□ Η ακτινοβολία και το κύρος της Δύσης χάνεται -ιδιαίτερα με τις πρόσφατες
εξελίξεις του Κυπριακού Ζητήματος - και ο αντιαμερικανισμός9 κυριαρχεί με
έντονες διαδηλώσεις και κατ’ επέκταση αναβάθμισης του κύρους των
αντιπάλων της Αμερικής στα μάτια των φοιτητών.
□ Και τέλος το έντονο αίσθημα της καταπίεσης και η σφοδρότατη επιθυμία
έκφρασης, διεκδίκησης και υπεράσπισης βασικών δικαιωμάτων που
καταπατήθηκαν κατά την διάρκεια της δικτατορίας.
Πέρα από τα πολιτικά και ιδεολογικά χαρακτηριστικά του φοιτητή του 1974, αυτό
του τον ξεχώριζε εκ πρώτης όψεως ήταν οι ενδυματολογικές10 επιλογές του που κάθε
άλλο παρά απαρατήρητος περνούσε. Όπως μαρτυρούν και ενθυμούνται οι τότε
φοιτητές του 1974 αλλά όπως αποδεικνύεται και από το φωτογραφικό αλλά και
βιντεοσκοπημένο υλικό της εποχής, ο φοιτητής του 1974 είχε μακριά μαλλιά και
γένια που απέκρυπταν τις λεπτομέρειες του προσώπου. Στη συνέχεια το τζίν
παντελόνι και η ζιβάγκο μπλούζα ή εναλλακτικά κοτλέ παντελόνι με άσπρο φαρδύ
πουκάμισο. Από πάνω το στρατιωτικό χακί αμπέχωνο με τις μεγάλες τσέπες και τέλος
ένα πολύ μακρύ σκουρόχρωμο κόκκινο κασκόλ συνέθεταν το «προφίλ» του φοιτητή
εκείνης της εποχής. Η φοιτήτρια είχε και εκείνη της δικές της επιλογές πέρα από τα
μακριά μαλλιά. Η μακριά φούστα με πολλές λεπτομέρειες στο τέλος με κρόσσια και
πολύχρωμες χάντρες και φαρδιά πουκάμισα ή μονόχρωμες μπλούζες. Ή εναλλακτικά
μακριά ινδικά φορέματα που προτιμούνταν κατά τους χειμερινούς μήνες. Απαραίτητο
ήταν το ταγάρι με μακριά κορδόνια, κρεμασμένο στον ώμο.
8
Οι διαδηλώσεις αλληλεγγύης προς τους λαού που διακυβερνιόνταν από ανελεύθερα ολοκληρωτικά
καθεστώτα ήταν συχνό φαινόμενο, οι χώρες που βρίσκονταν στο μικροσκόπιο των φοιτητών ήταν
κυρίως η Παλαιστίνη, η Χιλή, η Νότια Αφρική και η Ισπανία. Βλ. σχετικά Μακεδονία 12/9/1974
(συμπλήρωση 1 έτους από το στρατιωτικό πραξικόπημα του προέδρου Σαλβαδόρ Αλλίεντε) και
2/10/1974 (εκτέλεση 5 Ισπανών αντιστασιακών, οι φοιτητές και οι Σύγκλητος του ΑΠΘ καταδίκασαν
την εκτέλεση ως «έσχατη προσβολή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων»).
9
Βλ. εφημερίδα Μακεδονία 10/9 & 12/9/1974 όπως και 2/10/1974. Επίσης Θεσσαλονίκη 17/8/1974.
10
αιώνα, διαχρονική πορεία εβδομήντα πέντε χρόνων», ΑΠΘ, Θεσσαλονίκη 2002, σ.467.
11
1.1. Η προετοιμασία διεξαγωγής των φοιτητικών εκλογών και οι προϋποθέσεις
διεξαγωγής τους
Με αφορμή την επικείμενη επίσκεψη του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και

Θρησκευμάτων, Ν. Λούρου, παρατηρείται μια γενικότερη κινητοποίηση από την
πλευρά των φοιτητών της Θεσσαλονίκης και αυτό γιατί έπρεπε να υποβληθούν
συγκεκριμένες προτάσεις11 όσον αφορά των εκδημοκρατισμό του φοιτητικού
συνδικαλισμού. Στις 13 Αυγούστου του 1974 συναντώνται για πρώτη φορά12, μετά
από επτά έτη, εκπρόσωποι των φοιτητών με εκπροσώπους του Υπουργείου Παιδείας
πρωτοβουλία του υφυπουργού Παιδεία κ. Δ. Τσάτσου. Στη συζήτηση αυτή έλαβαν
μέρος εκπρόσωποι του Πανεπιστημίου Αθηνών, Θεσσαλονίκης, Πατρών και
Ιωαννίνων καθώς και εκπρόσωποι της συντονιστικής επιτροπής των Κυπρίων
φοιτητών. Στη συνάντηση αυτή το φλέγον θέμα ήταν ο φοιτητικός συνδικαλισμός και
το θέμα αναδείξεως των αιρετών σωμάτων των φοιτητών13. Συγκεκριμένα όσον
αφορά πρώτο ζήτημα οι φοιτητές πρότειναν την συγκρότηση επιτροπών, εκλεγμένων
από «πλατιές ομάδες συνδικαλιστών» όπως χαρακτηριστικά καταγράφηκε, που
λειτουργούν στις σχολές για την προώθηση και την ανάπτυξη του φοιτητικού
συνδικαλισμού. Αυτή η επιτροπή θα αντιπροσωπεύει την προαναφερθείσα ομάδα
συνδικαλιστών και τα μέλη που τη συγκροτούν θα είναι τα εκλεγμένα μέλη
επιτροπών σε γενικές συνελεύσεις και αγωνιστές με αντιδικτατορική δράση. Στην
11
Οι προτάσεις αυτές δεν ήταν αποτέλεσμα μιας κοινής απόφασης από τον φοιτητικό κόσμο διότι
υπήρχαν περιπτώσεις όπως του Πανεπιστημίου Αθηνών που εμφανίστηκε διαιρεμένο και εξαιτίας
αυτής της διαφοράς απόψεων κατατέθηκαν δύο διαφορετικές προτάσεις. Το Αριστοτέλειο
Πανεπιστήμιο και κάποιες σχολές εμφανίστηκαν με μια κοινή πρόταση. Πιο συγκεκριμένα ένα από τα
βασικότερα αιτήματα ήταν η άμεση κατάργηση των «Συλλόγων της Δικτατορίας» (Σύλλογος
Μακεδόνων και Θρακών φοιτητών, Σύλλογος Στερεοελλαδίτων φοιτητών σπουδαστών Θεσσαλονίκης,
Σύλλογος Θεσσαλών φοιτητών Θεσσαλονίκης, ένωση Κρητών φοιτητών Θεσσαλονίκης και Σύλλογος
φοιτητών και σπουδαστών νομού Κοζάνης ήταν μερικοί σύλλογοι που είχαν ήδη διαλυθεί) και
ακύρωση όλων των πράξεων τους. Επιπλέον να εγκριθεί από το υπουργείο η σύσταση επιτροπών από
φοιτητές που αγωνίστηκαν κατά της δικτατορίας και θα συγκαλέσουν προκαταρτικές γενικές
συνελεύσεις. Οι φοιτητές που θα λάμβαναν μέρος στις επιτροπές, θα εκλέγονταν με βάσει καταλόγων
αντιχουντικών φοιτητών. Οι προκαταρτικές συνελεύσεις θα γίνονταν με μυστική ψηφοφορία και
ελεύθερη συμμετοχή όλων των φοιτητών. Η επεξεργασία ερωτημάτων που θα υποβληθούν από τους
φοιτητές για να διαμορφωθούν οι γενικές αρχές του φοιτητικού συνδικαλισμού, η επεξεργασία
σχεδίων καταστατικών, η διοργάνωση συγκεντρώσεων και τέλος η σύνταξη οριστικών καταστατικών
και η έγκριση τους από το πρωτοδικείο, ήταν τα καθήκοντα που θα αναλάμβαναν να διεκπεραιώσουν
οι περί ου ο λόγος επιτροπές. (Βλ. σχετικά εφημερίδα Θεσσαλονίκη 10/8/1974). Η δεύτερη πρόταση
αφορούσε το άνοιγμα των σχολών πριν από το φθινόπωρο και να γίνουν αντιπροσωπευτικές
συνελεύσεις εκ των οποίων θα προέλθουν οι αντιπρόσωποι που θα οργανώσουν την γενική συνέλευση
και τις εκλογές που θα πρέπει να πραγματοποιηθούν μέχρι τον Οκτώβριο (Βλ. εφημερίδα
Θεσσαλονίκη 14/8/1974).
12
Βλ. Θεσσαλονίκη 13/8/1974.
13
Βλ. Μακεδονία 13/8/1974, συγκεκριμένα δήλωσαν οι εκπρόσωποι του υπουργείου: «Κύριον θέμα
της συζητήσεως υπήρξε το πρόβλημα των απαραίτητων διαδικασιών δια να οδηγηθούν αι φοιτηταί στην
ανάδειξιν νόμιμων αντιπροσώπων». σ. 6
12
ουσία αυτές οι επιτροπές δεν θα εκπροσωπούν το φοιτητικό κίνημα απλά θα δίνεται η
δυνατότητα στους φοιτητές να διαμορφώσουν και να εκφράσουν τη γνώμη τους μέσα
από συγκεντρώσεις και γενικές συνελεύσεις. Επιπλέον αυτές οι επιτροπές θα είναι
επιφορτισμένες να ξεκινήσουν τις διαδικασίες για την διεξαγωγή των εκλογών αλλά
και την διαδικασία αποχουντοποίησης πράγμα που θα συντελούσε στο
εκδημοκρατισμό των ανώτατων σχολών και κατ΄ επέκταση την διεξαγωγή ελεύθερων
εκλογών.
Στις 21 Αυγούστου ο Ν. Λούρος με τους συνεργάτες του επισκέφθηκε τη

Θεσσαλονίκη όπου έγιναν δεκτοί με ζητωκραυγές και χειροκροτήματα από ένα
μεγάλο αριθμό φοιτητών και ακολούθησε εκδήλωση14 στο αμφιθέατρο της
φυσικομαθηματικής σχολής. Ο υπουργός μιλώντας σε δημοσιογράφους δήλωσε
ικανοποιημένος από την επίσκεψη του στη Θεσσαλονίκη και ιδιαίτερα από τη
συνεργασία του με τους φοιτητές15 την οποίαν χαρακτήρισε γόνιμη και
εποικοδομητική, την στιγμή του η συντακτική πράξη έχει σχεδόν ολοκληρωθεί και θα
ακλουθούσε η αναθεώρηση του νόμου, που αφορά στη λειτουργία του
Πανεπιστημίου (αργότερα θα επισπευτεί η διαδικασία εκδημοκρατισμού της
ανώτατης παιδείας16 με εντολή του πρωθυπουργού Κ. Καραμανλή). Μέσα στα
σχετικά μέτρα της εφαρμογής του ελεύθερου φοιτητικού συνδικαλισμού τέθηκε και
το ζήτημα της διαλύσεως της ΦΕΑΠΘ, διάλυση των οργανώσεων της Ε.Κ.Ο.Φ και 4 η
Αυγούστου17, διάλυση του προσωπικού της ασφάλειας καθώς και του τερματισμού
της έκδοσης του «Φοιτητή18». Το θετικό κλίμα ήρθε να αντικαταστήσει το αρνητικό
και δυσάρεστο κλίμα που προηγήθηκε κατά την διάρκεια της συνελεύσεως της
Συγκλήτου19 στην οποία συμμετείχαν ο υπουργός και οι συνεργάτες του. Ο πρύτανης
Ε. Σδράκας κατά την διάρκεια της συζητήσεως περί της συντακτικής πράξης (ο ίδιος
την χαρακτήρισε ως άκυρη και βεβιασμένη) και του ορίου ηλικίας των καθηγητών
14
Βλ. Ελληνικός Βορράς και Μακεδονία 22/8/1974.
15
Βλ. Ελληνικός Βορράς 23/10/1974. Βέβαια υπήρξε και ένα άλλο ζήτημα όσον αφορά την εκδήλωση
στο αμφιθέατρο της φυσικομαθηματικής υπάρχουν δημοσιεύματα εφημερίδων που αναφέρουν ότι
κατά την διάρκεια της εκδήλωσης ακούστηκαν από τους φοιτητές τα συνθήματα «Λαοκρατία –
Λαοκρατία», ο υφυπουργός και οι συνεργάτες του το διέψευσαν παρ’ όλα αυτά στην περίπτωση της
εφημερίδας του «Ελληνικού Βορά» σημειώνεται ότι οι συντάκτες του ήταν μάρτυρες του γεγονότος
και ότι το επιβεβαιώνουν. Και η εφημερίδα Θεσσαλονίκη (23/8) καταγράφει τις αντιδράσεις του
φοιτητικού κόσμου(«Ρήγας Φεραίος», Αντι-ΕΦΕΕ Θεσσαλονίκης κ.α.) για τη δημοσίευση των
συνθημάτων που θεωρούν ότι ήταν σκοπός άλλων παραγόντων να νοθεύσουν το κίνημα.
16
Βλ. εφημερίδα Μακεδονία 31/8/1974.
17
Βλ. εφημερίδα Θεσσαλονίκη 20/8/1974.
18
Βλ. σχετικά Θεσσαλονίκη 2-3/9/1974.
19
Βλ. Ριζοσπάστης 4/10/1974.
13
ενοχλήθηκε από την παρέμβαση του Δ. Μαρωνίτη με αποτέλεσμα κάποιοι
συνεργάτες του υπουργού να ζητήσουν να αποχωρήσουν, το κλίμα εντάθηκε όταν ο
πρύτανης δήλωσε από την στιγμή που δεν υπάρχει σημείο συνεννοήσεως ότι μετά
χαράς έβλεπε την αποχώρηση τους. Και έτσι έγινε, ο υπουργός και το επιτελείο του
αποχώρησαν από το πανεπιστήμιο. Η σύγκλητος μετά από αυτό συνεδριάζει
εκτάκτως και ζητά την παραίτηση του πρύτανη20 αν και ο ίδιος δε συμφώνησε με την
απόφαση της συγκλήτου. Ο ίδιος δήλωσε ότι φέρει την ευθύνη για τα γεγονότα που
προηγήθηκαν και ότι ήθελε να υπερασπιστεί την αυτοτέλεια των ανώτατων
εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Τα γεγονότα αυτά προκάλεσαν αναστάτωση τόσο στους
φοιτητικές όσο και σε καθηγητές21 ωστόσο το θέμα επιλύθηκε αργότερα με την
παραπομπή του κ.Σδράκα στο πειθαρχικό συμβούλιο22.
Στις 26 Σεπτεμβρίου23, πραγματοποιήθηκε στο Υπουργείο Παιδείας, συνάντηση των

επιτροπών των φοιτητών και του Υπουργού Παιδείας Ν. Λούρου, του Υπουργού
Προεδρίας Γ. Ράλλη, του Υφυπουργού παιδείας Δ. Τσάτσου και των συνεργατών του
Υπουργείου Δ. Μαρωνίτη24, Δ. Φατούρου25 και Π. Κανελλάκη26 για να συζητηθεί το
θέμα των φοιτητικών εκλογών. Οι εκπρόσωποι της κυβερνήσεως τόνισαν την
σημαντικότητα που θα είχε το υψηλό ποσοστό συμμετοχής για την ύπαρξη
αντιπροσωπευτικών εκλογών και οι φοιτητές27 με τη σειρά τους υπογράμμισαν ότι η
συσπείρωση και η ενότητα του φοιτητικού κόσμου θα είναι δυνατή μόνο αν
20
Το θέμα που δημιουργήθηκε με το επιτελείο του υπουργείου Παιδείας έλαβες διαστάσεις καθώς στις
23/8 δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Μακεδονία φωτογραφία του πρύτανη με τον ταξίαρχο Ιωαννίδη να
γευματίζουν. Το ζήτημα συνεχίστηκε όταν ο Ε. Σδράκας υπέβαλλε μηνύσεις εναντίον εφημερίδων και
του Δ. Μαρωνίτη(Μακεδονία 13/10). Και πυροδοτήθηκε μεγαλύτερη θύελλα αντιδράσεων με τις
επιστολές γονέων και πρώην βουλευτών που τα παιδιάς του κακοποιήθηκαν κατά την διάρκεια της
δικτατορίας (Θεσσαλονίκη 24/8). Το ζήτημα έκλεισε με την παραπομπή του Ε. Σδράκα στο πειθαρχικό
συμβούλιο. Το πειθαρχικό συμβούλιο σύμφωνα με το νόμο αποτελείτο από τα 18 μέλη της Συγκλήτου
και από 4 εφέτες του εφετείου Θεσσαλονίκης (Ελληνικός Βορράς 30/8/1974). Αναλυτική παρουσίαση
του γεγονότος στη Θεσσαλονίκη 22/8/1974.
21
Η αναστάτωση φαίνεται να επεκτάθηκε και στους δημοσιογραφικούς κύκλους βλ. Θεσσαλονίκη
23/8/1974.
22
Βλ. σχετικά Θεσσαλονίκη 26/8/1974, παραπομπή του κ.Σδράκα με απόφαση του Υπουργείου στο
αρμόδιο πειθαρχικό συμβούλιο με την κατηγορία της απρεπής συμπεριφοράς προς τους εκπροσώπους
προϊσταμένης αρχής.
23
Βλ. Μακεδονία 27/9/1974.
24
Ειδικός σύμβουλος και υφηγητής του πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
25
Γενικός διευθυντής πάνω σε θέματα ανώτατης εκπαίδευσης και καθηγητής της Πολυτεχνικής
σχολής Θεσσαλονίκης.
26
Ειδικός σύμβουλος για θέματα του φοιτητικού συνδικαλισμού.
27
Συγκεκριμένα οι φοιτητές υποστηρίζουν ότι θα πρέπει να έχει προηγηθεί από μέρους της πολιτείας η
αποχουντοποίηση των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, η κατάργηση πολλών αντιεκπαιδευτικών
χουντικών νόμων και η δυνατότητα ελεύθερης έκφρασης όλων των τάσεων του φοιτητικού κόσμου.
14
πραγματοποιηθεί πλήρης αποχουντοποίηση και εκκαθάριση28 του «φασιστικού
μηχανισμού». Συμφωνία επήλθε όσον αφορά την ημέρα διεξαγωγής των φοιτητικών
εκλογών δηλαδή πριν τις βουλευτικές. Στις 30 Σεπτεμβρίου το Υπουργείο και
συγκεκριμένα ο ειδικός σύμβουλος Π. Κανελλάκης ανακοινώνουν τις
δραστηριότητες σχετικά με την αποκατάσταση της νομιμότητας29 στην παιδεία και
γίνονται οι απαραίτητες ρυθμίσεις για την ομαλή λειτουργία του Πανεπιστημίου.
Επιπλέον αρχίζει να ικανοποιείται ένα από τα αιτήματα των φοιτητών -όπως αυτά
διατυπώθηκαν κατά την διάρκεια των επαφών που είχε το υπουργείο με τους
φοιτητές- προς αποκατάσταση των απολυθέντων καθηγητών και των συνεργατών
της δικτατορίας. Ο τύπος30 της εποχής καταγράφει το γεγονός έντονα.
Παρατηρείται μια έντονη προσπάθεια αποκατάστασης των σχέσεων του υπουργείου

με την σπουδάζουσα νεολαία και αυτό φαίνεται από τις δηλώσεις31 του υπουργού για
τον φοιτητικό κόσμο μετά από επεισόδια στην Αθήνα στις 20 Αυγούστου.
Αναλυτικότερα ο υπουργός αναγνώρισε ότι οι Έλληνες φοιτητές είναι στο σύνολο
τους «πνευματικά και πολιτικά ώριμοι» για να συνδράμουν στην κατανόηση και τη
λύση των επειγόντων προβλημάτων που αντιμετωπίζει κατά την κρίσιμη περίοδο το
έθνος.
Παρά τα προβλήματα και τα επεισόδια που δημιουργήθηκαν στη Θεσσαλονίκη η

αρμόδια επιτροπή32 αποκαταστάσεως της νομιμότητας αποδέχτηκε την Συντακτική
28
«Προκαταρτική εξέτασις για βασανισμούς και εις Θεσσαλονίκην», Μακεδονία 5/10/1974.
29
Βλ. Μακεδονία 1/10/1974, υπογράφτηκε από τον υπουργό το Ν.Δ. περί καταργήσεως του Ν.Δ.
93/69 και παραπέμφθηκε ήδη στο υπουργικό συμβούλιο, ετοιμάζονται τα προς υπογραφήν Ν.Δ. περί
επαναλειτουργίας των τοπικών φοιτητικών συλλόγων και καταργήσεως ορισμένων διατάξεων του
720/70 και του Ν.Δ. 1347/73. Και κατατέθηκαν εκθέσεις για την διάλυση του σπουδαστικού της
ασφάλειας και άλλων παρακρατικών οργανώσεων στου Υπουργείο Δημόσιας Τάξης.
30
«Κατηρτίσθη συντακτική πράξις – οι απολυθέντες καθηγητές επαναφέρονται και απολύονται οι
συνεργασθέντες με τη δικτατορίαν. Λήγει η θητεία των πρυτανικών αρχών». Συγκεκριμένα γίνεται
γνωστό ότι επανέρχονται στην ενεργό υπηρεσία οι καθηγητές, υφηγητές κ.τ.λ. των ανώτατων
ιδρυμάτων που απολύθηκαν από το δικτατορικό καθεστώς. Απολύονται οι καθηγητές, υφηγητές κ.τ.λ.
που κατέλαβαν θέσεις υπουργών, υφυπουργών κ.τ.λ. και τέλος απολύονται όσοι διορίσθηκαν με
πράξεις του υπουργικού συμβουλίου επί της δικτατορίας χωρίς να γίνει η εκλογή τους από τις
αντίστοιχες σχολές. Τονίζεται τέλος ότι είναι δυνατή η πειθαρχική δίωξη των καθηγητών διότι δεν
υπάγονται στις περί παραγραφής διατάξεις (Βλ. Μακεδονία 19/8/1974).
31
32
Η επιτροπή αποτελείτο από τον υπουργό Προεδρίας Γ. Ράλλη, υπουργό Δικαιοσύνης Κ.
Παπακωνσταντίνου, υπουργό Εμπορίου Α. Κανελλόπουλο, υπουργό Παιδείας Ν. Λούρο και τον
υφυπουργό Παιδείας Δ. Τσάτσο.
15
Πράξη33. Η επίλυση του ζητήματος περί της αποκαταστάσεως των απολυθέντων
καθηγητών ξεκινά επίσημα με τη δημοσίευση της συντακτικής πράξης 34 «περί
αποκαταστάσεως της νομιμότητας στα ΑΕΙ», «η ηθική τάξις και η νομιμότης
αποκαθίστανται εις την ανωτάτην παιδείαν35» και επιπλέον έγινε ένα ακόμη βήμα για
την τιμωρία36 της δικτατορίας με τη μήνυση για ανθρωποκτονία εκ προθέσεως στους
βασικούς πρωταγωνιστές της.
Ο ενθουσιασμός και η ικανοποίηση των φοιτητών για την απόλυση37 και την
παραπομπή στο πειθαρχικό συμβούλιο των καθηγητών που διορίστηκαν από το
υπουργικό συμβούλιο της δικτατορίας δεν κράτησε για μεγάλο χρονικό διάστημα
διότι οι πειθαρχικές διώξεις που ασκήθηκαν στους καθηγητές σε πολλές περιπτώσεις
δεν εφαρμόστηκαν, αφήνοντας ένα αίσθημα ανικανοποίητου και απογοήτευσης στους
φοιτητές. Γι’ αυτό το λόγο το αίτημα της «αποχουντοποίησης» 38 και στην ανώτατη
παιδεία θα συνεχίσει να είναι ένα από τα βασικά αιτήματα του φοιτητικού κόσμου
έως ότου και γίνει πραγματικότητα δύο χρόνια αργότερα.
1.2. Οι σχέσεις του Υπουργείου με τους φοιτητές της Θεσσαλονίκης
Η υποστήριξη που έδειξαν στο πρόσωπο του ίδιου του υπουργού και τον συνεργατών
του κατά την διάρκεια της επίσκεψης του στη Θεσσαλονίκη, όσο και η «κοινή»
γραμμή προς την νομιμότητα και τον εκδημοκρατισμό επιβεβαιώθηκε από τα
γεγονότα. Χαρακτηριστική η περίπτωση που δεν θα μπορούσε να μην αναφερθεί
είναι όταν με παρέμβαση των φοιτητών, με αίτημα την απομάκρυνση των
συνεργατών της δικτατορίας, ματαιώθηκαν στις 3 Οκτωβρίου οι εκλογές των
καθηγητών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου, από τις από τις οποίες θα
προέρχονταν οι πρυτανικές και συγκλητικές αρχές. Ενώ παράλληλα είχε αποσταλεί
τηλεγραφικό σήμα του Υπουργείου39 προς το Πανεπιστήμιο, σύμφωνα με το οποίο
δεν έπρεπε να λάβουν μέρος στην συνεδρίαση καθηγητές που ήταν υπό παραπομπή
πειθαρχικού συμβουλίου. Την αντίθεση τους οι φοιτητές την δήλωσαν και με το
33
Τα νομοθετικά διατάγματα α) περί αποκαταστάσεως της νομιμότητας στα ανώτατα εκπαιδευτικά
ιδρύματα β) περί ορισμού Ειδικού Πειθαρχικού Συμβουλίου γ) περί καθορισμού αρμοδιοτήτων του
Ειδικού Πειθαρχικού Συμβουλίου. Βλ. Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, τεύχος Ά, αρ. 279 της 3.10.1974.
34
Βλ. Ελληνικός Βορράς 4/9/1974.
35
36
37
Βλ. σχετικά Μακεδονία και Ελληνικός Βορράς 18/9/1974.
38
39
Ε.Π. 10077/3.10.1974.
16
σχετικό ψήφισμα που κατέθεσαν στο προεδρείο την συνελεύσεως χαρακτηρίζοντας
την εκλογή πρυτανικών και συγκλητικών αρχών αντιδημοκρατική διότι πρώτον δεν
είχε προηγηθεί η κάθαρση40 του διδακτικού προσωπικού και δεύτερον δε μπορούσε
να εκπροσωπηθεί το σώμα τον φοιτητών. Την ομαλότητα επέφερε με δηλώσεις του ο
υπουργός Παιδείας τονίζοντας ότι τέτοιου τύπου διαμαρτυρίες ή αλληλεγγύης στους
καθηγητές δεν έχουν νόημα και ότι αυτές οι φοιτητικές εκτροπές μπορεί να
οδηγήσουν και σε αναβολή των φοιτητικών εκλογών. Ο Ν. Λούρος τόνισε ότι οι
εκλογές θα πρέπει να διενεργηθούν απρόσκοπτα, ελεύθερα και πολιτισμένα. Και
τέλος αναγνώρισε ότι το καθεστώς διαθεσιμότητας των καθηγητών που
συνεργάστηκαν με το δικτατορικό καθεστώς δεν ήταν γνωστό και γι’ αυτό
δημιουργήθηκε η σύγχυση. Τελικά ανακοινώνεται ότι ο χρόνος διεξαγωγής των
φοιτητικών εκλογών θα είναι στις 9 Νοεμβρίου41 (πριν από τις βουλευτικές42
εκλογές) βασιζόμενη πάντα στο πνεύμα σοβαρότητας νηφαλιότητας και
υπευθυνότητας43 του φοιτητικού κόσμου και ότι οποιαδήποτε μορφή αναταραχής και
προκλήσεως επεισοδίων κατά την διάρκεια της προεκλογικής περιόδου θα οδηγήσει
στην αναβολή των εκλογών. Τέλος το υπουργείο τονίζει ότι είναι απαραίτητο το
υψηλό ποσοστό συμμετοχής ώστε να προσδώσουν το απαραίτητο κύρος στα
διοικητικά συμβούλια που θα εκλεγούν.
Για δεύτερη φορά συγκεντρώθηκε η σύγκλητος για την εκλογή νέων πρυτανικών
αρχών αλλά μάταια προσπάθεια. Τα προβλήματα όμως συνεχίστηκαν όταν στις 19
Οκτωβρίου μια ομάδα φοιτητών ματαίωσε για δεύτερη φορά την εκλογή των
πρυτανικών αρχών. Τελικά το πρόβλημα επιλύθηκε, μετά από τη σχετική συζήτηση
με τον Πρωθυπουργό, και αποφασίστηκε ότι η σύγκλητος να παραμείνει στη θέση της
μέχρι την ανάδειξη των νέων πανεπιστημιακών αρχών. Ανακοινώνεται λίγες μέρες
40
Συγκεκριμένα ζητούσαν να μη συμμετάσχουν στην εκλογική διαδικασία ο κ. Σδράκας, καθώς και οι
καθηγητές Αζαρίας, Πισιώτης, Μητσάκης, Αντωνόπουλου και άλλων (Βλ. Μακεδονία 4/10/1974).
41
Βλ. Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, τεύχος 306, φύλλο Ά «Περί αποκαταστάσεως της δημοκρατικής
νομιμότητας εις τους φοιτητικούς συλλόγους».
42
Βλ. σχετικά Μακεδονία και Ελληνικός Βορράς 26/9/1974.
43
Απόδειξη αυτής της σοβαρότητας και της υπευθυνότητας των φοιτητών, δεν άργησε να αποδειχθεί
λίγες μέρες αργότερα όταν δημιουργήθηκαν επεισόδια στο χώρο της πλατείας του Χημείου,
καταδικάζοντας την «βεβιασμένη» διαδήλωση(βλ Μακεδονία 8/10/1974).
17
αργότερα η κατάργηση των διαταγών περί διαλύσεως44 των φοιτητικών συλλόγων
από τον αρχηγό των ενόπλων δυνάμεων.
Η πρώτη μεγάλη φοιτητική διαδήλωση45 στη Θεσσαλονίκη πραγματοποιήθηκε στις

31 Αυγούστου με αιτήματα τον εκδημοκρατισμό της πολιτικής ζωής της χώρας, την
εθνική ανεξαρτησία κτλ. Βέβαια υπήρξαν και σημεία διαφωνίας μεταξύ του
φοιτητικού κόσμου και γενικότερα της κυβέρνησης όπως ήταν φυσικό. Ο αντίλογος
όπως εκφράστηκε και διατυπώθηκε και με την παμφοιτητική46 συγκέντρωση
φοιτητικών οργανώσεων και νεολαίων κομμάτων το απόγευμα της 13ης Οκτωβρίου
για την διενέργεια των βουλευτικών εκλογών στις 17 Νοεμβρίου, ημέρα του
Πολυτεχνείου. Βασικά αιτήματα η αποχουντοποίηση και η αποφασιστικοποίηση του
κράτους.
2. Πορεία προς τις εκλογές
Παρά τα προβλήματα που υπάρχουν και το αίτημα αποχουντοποίησης του

πανεπιστήμιου και κινητοποιήσεις για την αποκατάσταση της νομιμότητας στα
πανεπιστήμια, ο ελληνικός πολιτικός χώρος βρίσκεται σε αναβρασμό καθώς έχουν
προκηρυχτεί και οι βουλευτικές εκλογές στις 17 Νοεμβρίου. Νέοι κομματικοί
σχηματισμοί, διακηρύξεις στόχων και αρχών των κομμάτων, συνεργασίες κομμάτων,
προεκλογική εκστρατεία και τηλεοπτικές αναμετρήσεις έχουν κατακλίσει τόσο τον
ελληνικό τύπο όσο και την τηλεόραση. Μέσα σε αυτό το κλίμα οι προετοιμασίες για
την διεξαγωγή των φοιτητικών εκλογών συνεχίζονται. Οι φοιτητές εξέλεξαν
προσωρινές διοικητικές επιτροπές για να αναλάβουν την διενέργεια των φοιτητικών
εκλογών και πραγματοποιούνται συνελεύσεις για τα καταστατικά47 των συλλόγων
(εκπόνηση νέων ή τροποποίηση των παλιών καταστατικών) .
Λίγες μέρες πριν την διεξαγωγή των φοιτητικών εκλογών, καλούνται οι φοιτητές να
εγγραφούν στους εκλογικούς καταλόγους ώστε να συμμετάσχουν στις επικείμενες
εκλογές καθώς υπάρχει και ενθάρρυνση από τον υπουργό και υφυπουργό Παιδείας48.
44
Καταργούνται οι υπ΄ αριθμόν 11/20.11.73, 18/4.2.74. 19/28.2.74 και 20/5.6.74 προκηρύξεις «περί
διαλύσεως των φοιτητικών συλλόγων» και επαναφέρεται σε ισχύ το άρθρο 11 του Συντάγματος του
δικαιώματος του συνεταιρίζεσθαι (Βλ. Μακεδονία 9/10/1974).
45
Βλ. Καθημερινή 9/9/1974, Θεσσαλονίκη 2/9/1974, Το Βήμα 4/9/1974 και τέλος Ελληνικός Βορράς
11-12/9/1974.
46
47
48
18
Αξιοσημείωτο είναι το μήνυμα49 του κ .Λούρου προς τον φοιτητικό κόσμο μια μέρα
πριν τις εκλογές : «Το υπουργείον εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων έχει
εξασφαλίσει τις προϋποθέσεις δι’ ελευθέραν και αδιάβλητον διεξαγωγήν των
φοιτητικών αρχαιρεσιών, που θα γίνουν το Σάββατον. Η αθρόα προσέλευσης και η
υπεύθυνος συμπεριφορά των φοιτητών κατά την ημέρα των εκλογών θα δικαιώσουν
πιστά την εμπιστοσύνη του υπουργείου ότι ο φοιτητικός κόσμος συνεισφέρει με τους
αγώνες του εις την αναστήλωσιν της δημοκρατικής πολιτείας και αποδεικνύει με την
ωριμότητα του, ότι είναι άξιος των ελλήνων του μέλλοντος». Την ίδια μέρα είχε
πραγματοποιηθεί η εκλογή για την ανάδειξη των πρυτανικών50 αρχών του
πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης χωρίς κανένα πρόβλημα, Πρύτανης ο Π. Μολιώτης και
αντιπρύτανης ο Ι. Αναστασιάδης.
Το κάλεσμα προς τον φοιτητικό κόσμο όσον αφορά την εγγραφή του στους
εκλογικούς καταλόγους αποκτά μεγαλύτερο νόημα, διότι μια μέρα πριν τις πρώτες
ελεύθερες φοιτητικές εκλογές η προσέλευση για την εγγραφή στους καταλόγους δεν
ήταν η αναμενόμενη. Χαρακτηριστικά δημοσιεύτηκαν51 τα παρακάτω (για όσες
σχολές υπήρχαν στοιχεία):
OΙ ΕΓΓΕΓΕΜΜΕΝΟΙ ΦΟΙΤΗΤΕΣ ΣΤΟΥΣ ΕΚΛΟΓΙΚΟΥΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΥΣ ΚΑΤΑ ΣΧΟΛΗ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΚΟΓΕΣ
ΤΟΥ 1974
ΣΧΟΛΗ ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΓΓΕΓΡΑΜΜΕΝΟΙ ΠΟΣΟΣΤΟ
ΦΟΙΤΗΤΩΝ/ΣΧΟΛΗ ΣΤΟΥΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΥΣ ΕΓΡΑΦΕΝΤΩΝ
Α.Β.Σ.Θ. 3.850 700 18%
ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ 2.350 1.200 51%
ΝΟΕ 10.500 870 8%
ΦΥΣΙΚΟΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ 5.200 1.300 25%
ΓΕΩΠΟΝΟΔΑΣΟΛΟΓΙΚΗ 1.000 563 56%
ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΗ 1.650 700 42%
ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ 4.200 600 14%
Πίνακας 1: Οι εγγεγραμμένοι φοιτητές του ΑΠΘ στους εκλογικούς καταλόγους (εκλογές 1974).
Τα παραπάνω νούμερα παρέχουν σημαντικές πληροφορίες για το προεκλογικό κλίμα

στους φοιτητικούς κύκλους του ΑΠΘ.Η εγγραφή στους εκλογικούς καταλόγους από
μέρους των φοιτητών εν μέρει δηλώνει την επιθυμία έκφρασης και αντιπροσώπευσης
τους στα διοικητικά συμβούλια καθώς και την πρόθεση ψήφου. Παρατηρείται μια
μειωμένη συμμετοχή στη σχολή των Νομικών και Οικονομικών Σπουδών καθώς και
49
50
51
19
στη Φιλοσοφική. Το μεγαλύτερο ποσοστό εγγραφής παρατηρείται στη
Γεωπονοδασολογική σχολή.
3. Οι παρατάξεις και η ιδεολογική τους ταυτότητα
Στις πρώτες ελεύθερες φοιτητικές εκλογές οι κύριες52 φοιτητικές παρατάξεις του

Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης που πήραν μέρος ήταν οι εξής:
ΑΡΧΙΚΑ ΟΛΟΓΡΑΦΩΣ ΕΤΟΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ

πρόσκειται ιδεολογικά στο
Αντιφασιστική Αντιιμπεριαλιστική
Α.Α.Σ.Π.Ε. Επαναστατικό Κομμουνιστικό
Σπουδαστική Παράταξη Ελλάδας
Κίνημα Ελλάδος
Δημοκρατικό Ανεξάρτητο Φοιτητικό πρόσκειται ιδεολογικά στην Ένωση
Δ.ΑΦ.Κ.
Κίνημα Κέντρου-Νέες Δυνάμεις
πρόσκειται ιδεολογικά στην Ένωση
Δ.Π. Δημοκρατική Πορεία
Κέντρου - Νέες Δυνάμεις
φοιτητικές παρατάξεις σε συνεργασία
με ανεξάρτητους, ιδεολογικά
Δημοκρατική Συνδικαλιστική Κίνηση - προσκείμενες στο ΚΚΕ εσωτερικού,
ΔΗ.ΣΥ.Κ. – Δ.Α.
Δημοκρατικός Αγώνας στην ΕΔΑ και γενικότερα στο τότε
πολιτικό ρεύμα του
1974
ευρωκομμουνισμού
πρόσκειται ιδεολογικά στην Νέα
Ν.Δ.Φ.Κ. Νέα Δημοκρατική Φοιτητική Ένωση
Δημοκρατία
Πανελλήνια Αγωνιστική Σπουδαστική
ΠΑ.Σ.Π. πρόσκειται ιδεολογικά στο ΠΑΣΟΚ
Παράταξη
πρόσκειται ιδεολογικά στην ΟΜΛΕ
Προοδευτική Πανσπουδαστική
Π.Π.Σ.Π. (Οργάνωση Μαρξιστών Λενινιστών
Συνδικαλιστική Παράταξη
Ελλάδας)
Πανσπουδαστική Συνδικαλιστική
Π.Σ.Κ. πρόσκειται ιδεολογικά στο ΚΚΕ
Κίνηση
Σ.Σ.Κ. Συνεπής Σπουδαστική Κίνηση πρόσκειται ιδεολογικά στο ΣΑΚΕ
πρόσκειται ιδεολογικά στη
Χ.Σ.Κ. Χριστιανοσοσιαλιστική Κίνηση
Χριστιανική Δημοκρατία
Πίνακας 2: Οι φοιτητικές παρατάξεις 1974.
4. Ο φοιτητικός λόγος53
Δ.Α.Φ.Κ.
Σκοπός αυτής της νέας κινήσεως, Δ.Α.Φ.Κ54, είναι η προώθηση και πραγμάτωση
καθαρά συνδικαλιστικών αιτημάτων στο φοιτητικό χώρο, υπό μορφή διαλόγου με την
52
Είναι οι βασικότερες παρατάξεις διότι υπήρξαν φοιτητικές παρατάξεις αποκλειστικά και σε
συγκεκριμένα τμήματα σχολών που διατηρούσαν και στην ονομασία των παρατάξεων αυτών την
ιδιότητα τους αναλόγως τη σχολή.
53
Εδώ χρησιμοποιείται ο όρος σύμφωνα με το Λιάκος Α., ¨Σκέψεις για την ιστορία του φοιτητικού
κινήματος¨ στο Πανεπιστήμιο: Ιδεολογία και παιδεία. Ιστορική διάσταση και προοπτικές, ΙΑΕΝ, Αθήνα
1992, σ.305. Συγκεκριμένα «[…] ο φοιτητικός λόγος σπάνια περιορίζεται στα πανεπιστημιακά και
γενικότερα τα εκπαιδευτικά αιτούμενα. Η στάση των φοιτητών απέναντι στη μάθηση, το επίπεδο της και
την αποτελεσματικότητα της, είναι πάντα συναρτημένη, κοινωνικά και ιδεολογικά, με αξιακά προτάγματα
του κοινωνικού γίγνεσθαι και διαμεσολαβημένη από αυτά».
20
πολιτεία. Η βάση της κινήσεως είναι αμιγώς δημοκρατική, με την έννοια της
αντιθέσεως σε κάθε μορφή ολοκληρωτισμού, της προσπάθειας πραγμάτωσης της
κοινωνικής και οικονομικής δημοκρατίας, της εθνικής ανεξαρτησίας και της
ολοκληρωμένης λαϊκής κυριαρχίας. Το δημοκρατικό ανεξάρτητο φοιτητικό κίνημα
εννοεί τον φοιτητικό συνδικαλισμό αποκλειστικά αυτόνομο μακριά από αστυνομικές,
κυβερνητικές και κομματικές επεμβάσεις και σαν συμπορευόμενο απλώς με το λαϊκό
κίνημα, χωρίς πρωτοπορίες. Όσον αφορά τη τακτική του το νέο αυτό κίνημα
ακολουθεί την μέθοδο ικανοποιήσεως των αιτημάτων του με κοντινούς στόχους σε
προσαρμογή με τις πραγματικές συνθήκες, καταδικάζοντας την εξτρεμιστική και
καιροσκοπική τακτική. Το κίνημα θα αγωνιστεί για μια δημοκρατική παιδεία, που δεν
θα καθορίζεται από σκοπιμότητα αλλά οι κατευθύνσεις της θα εμπνέονται από τον
λαό και θα αποσκοπεί στη δημιουργία του υπευθύνου πολίτη και του δημοκράτη
ανθρώπου. Η νεολαία της «Οργανώσεως Κέντρου- Νέων Δυνάμεων» χαιρετίζει την
ίδρυση του δημοκρατικού ανεξάρτητου φοιτητικού κινήματος.
Ν.Δ.Φ.Κ.
Οι Στόχοι55
□ Συνέχιση της αποχουντοποίησης με συνέπεια και υπευθυνότητα
□ Συμμετοχή των φοιτητών στη διοίκηση του πανεπιστημίου και στο πειθαρχικό
συμβούλιο
□ Καθορισμός προγράμματος των εξετάσεων σε συνεργασία με τους καθηγητές
□ Συνταγματική κατοχύρωση του ασύλου
□ Συνεργασία σε κάθε τομέα μεταξύ διδασκόντων και διδασκομένων
□ Παροχή ψήφου στο 18 έτος ηλικίας
□ Το δικαίωμα να εκφραζόμαστε στη γλώσσα που μιλάμε
□ Όχι απολιτική στο πανεπιστήμιο αλλά και όχι κατευθυνόμενο φοιτητικό
συνδικαλισμό
Τα Πιστεύω
□ Καταδικάζει κάθε μορφή ολοκληρωτισμού
□ Πιστεύει στη Δημοκρατία και στις διαδικασίες της
□ Απομόνωση εξτρεμιστικών ενεργειών
54
55
21
Π.Σ.Κ.
Μέσα από τη συνεχή αγωνιστική προοπτική του Σπουδαστικού Κινήματος για μια
«Δημοκρατική Παιδεία σε μια Δημοκρατική – Ανεξάρτητη Ελλάδα» γεννήθηκε η
ανάγκη προσαρμογής της Αντιδικτατορικής- ΕΦΕΕ στις νέες συνθήκες σαν πλατιάς
Πανσπουδαστικής συνδικαλιστικής κίνησης. Η Πανσπουδαστική Συνδικαλιστική
Κίνηση στην ιδρυτική της διακήρυξη βάζει σα σκοπούς της τα παρακάτω:
□ Την αναγνώριση της προσωπικότητας του σπουδαστή στον συνδικαλιστικό

πολιτικό, ιδεολογικό χώρο και γενικότερα την αναγνώριση της συμμετοχής του
στην κοινωνική και πνευματική ζωή του τόπου.
□ Η οργάνωση της πάλης του ενωμένου δημοκρατικού σπουδαστικού κόσμου για
την κατάκτηση, κατοχύρωση, υπεράσπιση και επέκταση των συνδικαλιστικών και
πολιτικών δικαιωμάτων του.
□ Η διαπαιδαγώγηση του σπουδαστικού κόσμο στα ιδανικά της ελεύθερης
επιστημονικής έρευνας και έκφρασης στα πολιτιστικά ιδανικά του σύγχρονου
πολιτισμού.
Άμεσες Επιδιώξεις:
□ Όλο και πιο προηγμένη κοινωνικοποίηση της παιδείας με την ανάληψη από
μέρους του κράτους όλων των εξόδων διαβίωσης της πλειοψηφίας των
σπουδαστών και παράλληλα δημιουργίας συστήματος εκπαίδευσης και
επανεκπαίδευσης όλων των εργαζομένων μελών της κοινωνίας.
□ Παράλληλα η ΠΣΚ θέλοντας να προωθήσει την επίλυση των προβλημάτων του
επαρχιώτη φοιτητή (που απασχολούν έντονα ένα μεγάλο μέρος του σπουδαστικού
κόσμου) εκτός από τις επιτροπές της Πανσπουδαστικής σε κάθε τοπικό σύλλογο
ιδρύει και ειδικό σύλλογο «Λέσχη Επαρχιώτη Φοιτητή». Ανάλογο γραφείο
ιδρύεται και για τους εργαζόμενους σπουδαστές.
5. Η ημέρα διεξαγωγής των εκλογών
Σύμφωνα με το Ν.Δ. 108/1974 οι εκλογές διεξήχθησαν παρουσία πρωτοδίκου και

όλοι οι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους, φοιτητές είχαν το δικαίωμα του
εκλέγειν και εκλέγεσθαι. Οι εκλογές πραγματοποιήθηκαν με τάξη και ομαλότητα
22
χωρίς την δημιουργία επεισοδίων56 πράγμα που απέδειξε την επιθυμία του φοιτητικού
κόσμου προς αποκατάσταση της δημοκρατίας και την εκλογή 57 νόμιμων
αντιπροσώπων του στους φοιτητικούς συλλόγους. Αξιοσημείωτο ήταν το γεγονός ότι
η αστυνομία δεν εμφανίστηκε ούτε έξω από τον πανεπιστημιακό χώρο. Τα
αποτελέσματα των εκλογών έτσι όπως προκύπτουν από τους φοιτητικούς συλλόγους
της κάθε σχολής είναι τα εξής:
Σχολές Ψηφίσαντες58 ΝΔΦΚ ΔΑΦΚ ΠΑΣΠ ΠΚΣ ΔΗΣΥΚ ΑΑΣΠΕ ΠΠΣΠ ΑΛΛΟΙ
Πολυτεχνείο 1.202 181 130 296 84 281 134 34 43
ΝΟΕ 824 850 80 226 140 170 39 45 0
Ιατρική 1.230 250 280 480 112 260 0 0 0
Οδοντιατρική 595 0 0 65 83 18459 0 0 26660
Φιλοσοφική61 572 160 0 90 45 180 0 0 60 62
Θεολογική 148 0 0 0 0 0 0 0 145

82
Φυσικομαθηματική 1.350 285 0 470 229 279 27 37
Κτηνιατρική 205 54 16 80 34 0 0 21 0
Βιομηχανική 584 162 87 130 0 177 0 13 0
Γεωπονοδασολογική 480 208 0 176 0 102 0 13 0
551
ΣΥΝΟΛΟ 7.190 2.150 593 2.013 783 1.587 255 140
Πίνακας 3: Τα αποτελέσματα των φοιτητικών εκλογών στις 9 Νοεμβρίου 1974.
56
Το μοναδικό επιλήψιμο περιστατικό «νοθείας» που σημειώθηκε ήταν κατά την διάρκεια των
εκλογών των Κύπριων φοιτητών στην Αθήνα. Οι εκλογές αυτές πραγματοποιηθήκαν την Πέμπτη 8/11
και όταν τελείωσε η ψηφοφορία και θα ξεκινούσε η καταμέτρηση των ψήφων αντί για δύο κάλπες
υπήρχαν τρεις. Μετά από διαμαρτυρία των δύο ανεξάρτητων υποψηφίων ζητήθηκαν οι εκλογικοί
κατάλογοι για να κάνουν αντιπαραβολή των ονομάτων και των ψήφων αλλά οι κατάλογοι δεν
βρέθηκαν και το πρωί της Παρασκευής προσήλθε ο ειδικός σύμβουλος του υπουργείου Παιδείας
κ.Κανελλάκης ο οποίος παρέλαβε τις κάλπες. Σύμφωνα με πληροφορίες ψήφισαν 600 Κύπριοι
φοιτητές και βρέθηκαν περίπου 1.600 ψηφοδέλτια. Βλ. Ελληνικός Βορράς 9/11/1974.
57
58
Ο αριθμός των ψηφισάντων έτσι όπως καταγράφεται από τον τύπο. Βλ. σχετικά Μακεδονία και
Ελληνικός Βορράς 10/11/1974.
59
Πρόκειται για τη Προοδευτική Ένωση Φοιτητών Οδοντιατρικής (ΠΕΦΟ) που πρόσκειται στο
ΔΗΣΥΚ και όσοι συνεργάζονται μαζί του.
60
Συνασπισμός Νέας Δημοκρατίας με Ένωση Κέντρου.
61
Στην περίπτωση της Φιλοσοφικής στην πραγματικότητα πρόκειται για ένα συνασπισμό του ΔΗΣΥΚ
με το ΠΣΚ (4 έδρες ΔΗΣΥΚ και 1 έδρα ΠΣΚ).
62
Συνδικαλιστική Κίνηση (ανεξάρτητοι).
23
Τα αποτελέσματα των εκλογών απεικονίζουν τις ιδεολογικές κατευθύνσεις του
φοιτητικού κόσμου. Η ΠΑΣΠ είναι ο νικητής των εκλογών αυτών συγκεντρώνοντας
28 έδρες και ποσοστό πάνω από το 28%. Ακολουθεί η ΝΔΦΚ με 23 έδρες και
ακολουθεί το ΔΗΣΥΚ με 21 έδρες. Τα αποτελέσματα των εκλογών (πίνακας 2) σε
συνδυασμό με των αριθμό των εγγεγραμμένων σε κάθε σχολή (πίνακας 1) μπορούν
να βοηθήσουν στην εξαγωγή συμπερασμάτων όσον αφορά την εκλογική
συμπεριφορά των φοιτητών σε κάθε σχολή. Η Πολυτεχνική σχολή αποτελεί ένα
χαρακτηριστικό παράδειγμα καθώς ο αριθμός των εγγεγραμμένων φοιτητών της
σχολής ταυτίζεται με τον αριθμό των εγγεγραμμένων στους φοιτητικούς καταλόγους.
Φαίνεται ότι οι φοιτητές του Πολυτεχνείου είναι συνειδητοποιημένοι όσον αφορά το
θέμα των εκλογών και της αντιπροσώπευσης τους μέσα στο Πανεπιστήμιο
παρουσιάζονταν και το υψηλότερο ποσοστό συμμετοχής63. Ωστόσο ο αριθμός αυτός
στην ουσία αντιπροσωπεύει περίπου το 50% των φοιτητών που ανήκουν στο τμήμα.
Αν και στη συγκεκριμένη περίπτωση η πρόθεση συμμετοχής στις εκλογές κυμαίνεται
περίπου στο 51%. Το συμπέρασμα είναι ότι όσοι ήθελαν να ψηφίσουν, ψήφισαν. Η
σχολή της ΝΟΕ64 εμφανίζει μια ιδιαίτερη εικόνα ενώ και πάλι το αριθμός των
ψηφισάντων και αυτός των εγγεγραμμένων στους καταλόγους έχει μια πολύ μικρή
διαφορά, το ποσοστό των φοιτητών που θέλησαν να συμμετάσχουν στην εκλογική
διαδικασία δε ξεπερνά το 10% καθιστώντας αυτόματα τη σχολή της ΝΟΕ αυτή με τη
μικρότερη πρόθεση συμμετοχής στις εκλογές και με το μεγαλύτερο ποσοστό αποχής.
Η Κτηνιατρική παρουσιάζει αποχή πάνω από το 75% με βάση τα στοιχεία που
δόθηκαν λίγες μέρες μετά των εκλογών, συγκεκριμένα 838 φοιτητές της σχολής
ψήφισαν μόνο οι 205. Στην Ιατρική επί του συνόλου των φοιτητών 3.542 ψήφισε
μόλις το ένα τρίτο. Συνολικά φαίνεται να ψήφισαν 6.562 φοιτητές την στιγμή που οι
εγγεγραμμένοι φοιτητές του ΑΠΘ φτάνουν τους 27.088 φοιτητές, επομένως ψήφισε
το 24,2% των φοιτητών χωρίς ωστόσο να υπάρχουν στοιχεία για τον αριθμό των
λευκών και άκυρων ψηφοδελτίων. Ενώ συμπεριλαμβάνοντας και την Α.Β.Σ.Θ. το
σύνολο των ψηφισάντων αυξάνεται στους 31.874 και το ποσοστό συμμετοχής να
κυμαίνεται στο 22%.
Με βάση τις παραπάνω παρατηρήσεις, το θέμα τις υπόαντιπροσώπευσης έρχεται στο

μυαλό του ερευνητή. Μπορεί βέβαια να ψήφισαν μόνο όσοι ήθελαν αλλά το ποσοστό
63
Βλ. στο παρόν το Παράρτημα με τους πίνακες (πίνακας 1).
64
Βλ. Ελληνικός Βορράς 12/11/1974, δίνονται τα τελικά νούμερα των εγγεγραμμένων στους
φοιτητικούς καταλόγους για ορισμένα τμήματα.
24
των μη εγγεγραμμένων στους εκλογικούς καταλόγους και κατ’ επέκταση όσων
αποφάσισαν να απέχουν είναι μεγάλο. Η εικόνα αυτή είναι ξεκάθαρη αν μελετηθούν
τα ποσοστά των ψηφισάντων όπως παρατέθηκαν παραπάνω. Αξιοσημείωτο είναι το
γεγονός ότι πριν την διεξαγωγή των πρώτων ελεύθερων φοιτητικών εκλογών υπήρξε
μια συζήτηση του Πρωθυπουργού με εκπροσώπους του φοιτητικού κινήματος
σχετικά με το ποσοστό της συμμετοχής. Ο πρωθυπουργός ζήτησε το ποσοστό
συμμετοχής να υπερβαίνει του 51%65 για να θεωρηθούν έγκυρα τα αποτελέσματα
ωστόσο υπήρχε το ζήτημα -από μέρους των φοιτητών- αν το 51% αφορούσε το επί
του συνόλου των φοιτητών των εγγεγραμμένων στην κάθε σχολή ή του συλλόγου
της εκάστοτε σχολής. Τελικά αποφασίστηκε ότι για να θεωρηθούν οι εκλογές
αντιπροσωπευτικές66, θα ανακοινωθούν από όλα τα μέσα ενημέρωσης και τύπο οι
αποφάσεις για την πραγματοποίηση των εκλογών για να δοθεί η δυνατότητα σε όλες
τις τάσεις να εκφράσουν τις απόψεις τους από το ραδιόφωνο και την τηλεόραση ώστε
να ενημερωθούν όλοι οι φοιτητές τις χώρας για τις υπάρχουσες ιδεολογικές τάσεις.
Αναλύοντας τα αποτελέσματα των εκλογών με τη μέθοδο της παραγοντικής

ανάλυσης αντιστοιχιών, προκύπτουν τέσσερεις διαστάσεις (παράγοντες) που
περιγράφουν τον ανταγωνισμό των παρατάξεων που αθροιστικά ερμηνεύουν το
94,2%. Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται συνοπτικά οι παρατάξεις που
συμμετέχουν σε κάθε διάσταση με βάση το συντελεστή συσχέτισης με τη διάσταση
καθώς και το συντελεστή συμμετοχής της διάστασης στη γραμμή.
Διάσταση - +
1η (38,4%) ΠΠΣΠ, ΝΔΦΚ ΔΗΣΥΚ, ΠΑΣΠ, ΔΑΦΚ
2η (26,6%) ΠΣΚ, ΔΗΣΥΚ ΔΑΦΚ
3η (17,1%) ΠΠΣΠ, ΑΑΣΠΕ ΔΗΣΥΚ
4η (3,9%) ΠΑΣΠ, ΠΣΚ ΔΗΣΥΚ, ΑΑΣΠΕ
Πίνακας 4: Άξονες ανταγωνισμού 1974.
Αναλυτικότερα, η πρώτη διάσταση περιγράφει τον διπολικό ανταγωνισμό των

[ΠΠΣΠ και ΝΔΦΚ] με τις [ΔΗΣΥΚ, ΠΑΣΠ και ΔΑΦΚ]. Η ΠΠΣΠ και ΝΔΦΚ
κάνουν λόγο για την ανάπτυξη του φοιτητικού κινήματος και επικεντρώνονται στο
φοιτητικό κίνημα ενώ η [ΔΗΣΥΚ, ΠΑΣΠ και ΔΑΦΚ] κάνουν λόγο για εθνική
ανεξαρτησία και λαϊκή κυριαρχία. Οι παρατάξεις που συγκροτούν το δεύτερο πόλο
εξέφραζαν λιγότερο ακραίες θέσεις. Η δεύτερη διάσταση περιγράφει τον
ανταγωνισμό μεταξύ [ΔΑΦΚ] και [ΔΗΣΥΚ, ΠΣΚ] που φαίνεται να είναι
65
Βλ. Μακεδονία 26/9/1974 και Το Βήμα 27/9/1974.
66
25
περιορισμένης έντασης. Η παράταξη ΔΗΣΥΚ και ΠΣΚ είχε συγκροτηθεί από
στελέχη του αντιδικτατορικού φοιτητικού κινήματος κυρίως ενώ [ΔΑΦΚ]
περιστρέφονταν στον κεντρώο χώρο με αριστερές προεκτάσεις.
Η τρίτη διάσταση εκφράζει τον ανταγωνισμό αριστερών παρατάξεων της [ΠΠΣΠ,
ΑΑΣΠΕ] που τοποθετούνται στο χώρο των αριστεριστών με φιλομαοϊκές
κατευθύνσεις και με τη ΔΥΣΗΚ που τοποθετείται στην ανανεωτική αριστερά. Ο
ανταγωνισμός αυτός ωφελείται στις θέσεις τους επί του Φ.Κ. με τις δύο πρώτες να
υιοθετούν περισσότερο ριζοσπαστικές θέσεις. Τέλος, η τέταρτη διάσταση εκφράζει
την διαφορά των κατεξοχήν παρατάξεων της αριστεράς [ΠΑΣΠ, ΠΚΣ] και [ΔΗΣΥΚ,
ΑΑΣΠΕ] σχετικά με την οργανωτική σχέση της παράταξης με τον αντίστοιχο
κομματικό της φορέα. Η πρώτη ομάδα αποτελείται από παρατάξεις που είχαν άμεση
σύνδεση οργανωτικά και πολιτικά με κομματικούς φορείς ενώ η δεύτερη από
παρατάξεις με περισσότερη οργανωτική και πολιτική αυτονομία.
Το συμμετρικό διάγραμμα διπλής προβολής για τις παρατάξεις του 1974 παρουσιάζει
από κοινού ομάδες παρατάξεων και συλλόγων. Συγκεκριμένα, παρατηρείται η έντονη
παρουσία των παρατάξεων της ΠΑΣΠ και ΔΑΦΚ στις Πολυτεχνικές σχολές, την
Ιατρική και την Α.Β.Σ.Θ. ενώ Φυσικομαθηματική και Οδοντιατρική έχουν πιο
ξεκάθαρο αριστερό προσανατολισμό (ΑΑΣΠΕ, ΠΚΣ και ΔΗΣΥΚ). Αντίθετα ο πόλος
της δεξιάς εμφανίζεται ισχυρότερος στη ΝΟΕ και στην Κτηνιατρική Σχολή.
26
Φοιτητικές Εκλογές 15 Δεκεμβρίου 1975
Ο/η φοιτητής/τρια είναι πλέον το πιο αναγνωρίσιμο μέλος της ελληνική κοινωνίας
του 1975. Συνεχίζει να είναι μια δυναμική παρουσία που διεκδικεί και μάχεται για τα
δικαιώματα του αλλά και για τα δικαιώματα των αδύναμων κοινωνικών στρωμάτων
εντός και εκτός συνόρων67. Τα αιτήματα του φοιτητικού κινήματος για την
αποχουντοποίηση και τον εκδημοκρατισμό68 της παιδείας καθώς και του κράτους69
δεν έχουν επιτευχθεί αλλά βρίσκονται σε εξέλιξη και αυτή τη χρονιά. Συγκεκριμένα
έχουν απομακρυνθεί καθηγητές70 που αποδεδειγμένα συνεργάστηκαν ή διορίστηκαν
από το υπουργικό συμβούλιο της επταετίας και εκκρεμούν παραπομπές καθηγητών
στο πειθαρχικό συμβούλιο.
Τα βασικά ιδεολογικά αλλά και πολιτικά χαρακτηριστικά του φοιτητή του 1975 όπως
παρατηρούνται είναι τα εξής:
□ Έντονη ριζοσπαστικοποίηση με αριστερά χαρακτηριστικά

□ Έντονος διεθνιστικός χαρακτήρας, η αλληλεγγύη στους λαούς71 που
67
Βλ. Θεσσαλονίκη 2/10/1975, Διαδήλωση αλληλεγγύης στον Ισπανικό λαό από τις νεολαίες
κομματικών φορέων και την έκφραση οδύνης και αγανάκτησης της Συγκλήτου του ΑΠΘ για την
εκτέλεση πέντε Ισπανών αγωνιστών της ελευθερίας και την καταδίκασε ως εσχάτη προσβολή των
Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, βλ. Θεσσαλονίκη 3/10/1975.
68
Ικανοποίηση και ανάγνωση της μέχρι τότε πορείας της αποχουντοποίησης στο πλαίσιο των δράσεων
του φοιτητικού κινήματος αλλά και προσπάθεια για την αποπεράτωσης της ( Βλ. σχετικά Ριζοσπάστης
7/10/1975 και Αυγή 8/10/1975). Η Εθνική Φοιτητική Ένωση Ελλάδας ζητά να ολοκληρωθεί η
αποχουντοποίηση και συγκεκριμένα να απομακρυνθούν οι χουντικοί καθηγητές, υφηγητές, βοηθού-
επιμελητές , υπάλληλοι και φοιτητές, τον έλεγχο των εξετάσεων από τους φοιτητές, την παρέμβαση
των φοιτητών μέσα από τους συλλόγους τους στις διαδικασίες συμπλήρωσης των καθηγητικών εδρών
και θέσεων επιστημονικού και διοικητικού προσωπικού και τέλος την πλατειά ενημέρωση των
φοιτητών και ενεργοποίησης τους (Βλ. Ριζοσπάστης 8/10/1975). Καθώς και Θεσσαλονίκη 1/11/1975
και 10/11/1975 .
69
Βλ. Θεσσαλονίκη 15/10/1975, «Αντιφασιστικό αγώνα ζητούν οι φοιτητές».
70
Βέβαια υπήρξαν και καθηγητές που κινήθηκαν νομικά με προσφυγές στην ολομέλεια του
συμβουλίου επικρατείας (βλ. Θεσσαλονίκη 15/11/1975) αλλά απορρίφθηκαν αργότερα (βλ.
Θεσσαλονίκη 17/11/1975). Ανάλογα την περίπτωση, η επιτροπή έχει αποφασίσει για πειθαρχική
ποινή70 οριστικής ή και προσωρινής απόλυσης τριών, δύο ή και ενός έτους καθώς και ενός εξαμήνου,
τρίμηνου ή και δίμηνου (Βλ. Ελληνικός Βορράς 2/7/1975).
71
27
□ Η ακτινοβολία και το κύρος της Δύσης χάνεται και ο αντιαμερικανισμός
κυριαρχεί με διαδηλώσεις και κατ’ επέκταση αναβάθμισης του κύρους των
□ Το έντονο αίσθημα της καταπίεσης και η σφοδρότατη επιθυμία έκφρασης,
διεκδίκησης και υπεράσπισης βασικών δικαιωμάτων.
□ Και αποκτά μια «νέα φωνή» και μια νέα μορφή νομιμοποίησης του κινήματος
μέσα από τους νόμιμους αντιπρόσωπους που εκλέχθηκαν με δημοκρατικές
διαδικασίες.
1.1. Η προετοιμασία διεξαγωγής των φοιτητικών εκλογών
Αυτή τη χρονιά τα δεδομένα είναι διαφορετικά διότι η προετοιμασία αποδείχτηκε

απλή υπόθεση. Οι βάσεις για την διεξαγωγή των φοιτητικών εκλογών είχαν «χτιστεί»
και δομηθεί την προηγούμενη χρονιά. Τα διατάγματα που εμπόδιζαν την ομαλή και
δημοκρατική διεξαγωγή τους είναι πλέον παρελθόν οπότε το μόνο που απαραίτητο
ήταν η εγγραφή των φοιτητών στους εκλογικούς καταλόγους. Το 1975 δεν υπήρξε
καμία διαφωνία όσον αφορά τον καθορισμό της ημέρας των εκλογών καθώς και η
εκλογή των πρυτανικών72 και συγκλητικών αρχών διεξήχθη κανονικά χωρίς να
υπάρχουν προβλήματα. Αυτή τη χρονιά ξεκινούν για πρώτη φορά μεταπολιτευτικά, οι
προσπάθειες κατάρτισης ενός νέου θεσμικού πλαισίου για τη δομή και τη λειτουργία
των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Το υπουργείο παιδείας έδωσε στη
δημοσιότητα στις 9 Ιουλίου του 1975 τα δύο νομοσχέδια που ήταν αποτέλεσμα δύο
ομάδων εργασίας, η πρώτη συγκροτήθηκε τον Άγουστο του 1974 και η δεύτερη το
Δεκέμβριο του ίδιου έτους. Αλλά στις 14 Ιουλίου του ’74 επιχειρήθηκε να δοθεί
στους φοιτητικού συλλόγους χαρακτήρας νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου. Το
νομοσχέδιο για τους φοιτητικούς συλλόγους, όπως καταγράφεται από τον τοπικό
τύπο τουλάχιστον, αποτέλεσε πηγή αντιδράσεων73. Ο υπουργός παιδείας Π. Ζέπος
72
Συγκεκριμένα στις 9 Σεπτεμβρίου ανακοινώνονται τα ονόματα των νέων πρυτανικών αρχών,
πρύτανης ο Ι. Αναστασιάδης, προπρύτανης Π. Μωλιώτης και αντιπρύτανης Ι. Δεληγιάννης.
73
Το νομοσχέδιο το υπερασπίστηκε και ο υφυπουργός παιδείας. Ταλιαδούρος δίνοντας περισσότερες
λεπτομέρειες που αφορούν το χαρακτήρα που θα δοθεί στους φοιτητικούς συλλόγους τονίζοντας
επανειλημμένα την αρχή της δημοκρατικής αντιπροσώπευσης. Η ΕΦΕΕ χαρακτηρίζει το νόμο ως
προσπάθεια φιμώσεως του φοιτητικού κινήματος, ο Α. Παπανδρέου ότι το νομοσχέδιο εκφράζει την
ολοκληρωτική νοοτροπία του υπουργείου. Εναντίον του νομοσχεδίου τάχθηκαν ο σύλλογος
βοηθητικού προσωπικού της Φυσικομαθηματικής Αθηνών, σπουδαστικοί σύλλογοι και οι νεολαίες
ΕΔΗΝ, ΚΝΕ, ΠΑΣΟΚ και Ρήγας Φεραίος. Όσον αφορά τη Θεσσαλονίκη ο πρύτανης αρνήθηκε να
διατυπώνει γνώμη επί του θέματος καθώς και η σύγκλητος του ΑΠΘ (5/8) απέφυγε να λάβει θέση αν
και είχε προηγηθεί συνάντηση των πρυτάνεων με τον πρωθυπουργό στις (28/7). Αργότερα, η
σύγκλητος εκφράζει δημόσια και ομοφώνως τη διαφωνία της με το νομοσχέδιο(6/8).
28
έσπευσε να υπερασπιστεί το νομοσχέδιο δηλώνοντας74 ότι η βασική αρχή του
νομοσχεδίου είναι η αυτοδίκαια συμμετοχή όλων των φοιτητών στους συλλόγους
τους και ότι η αρχή αυτή είναι αποκλειστικά δημοκρατική.
Οι αντιδράσεις οδήγησαν σε τροποποιήσεις που πραγματοποιήθηκαν στις 29 Ιουλίου

και δημοσιεύτηκαν την επομένη. Οι αλλαγές αυτές ήταν αποτέλεσμα συσκέψεων του
υπουργού με φοιτητές. Συγκεκριμένα, κατοχυρώνεται ότι ο εκάστοτε φοιτητικός
σύλλογος αποτελεί νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου του οποίου αυτοδικαίως είναι
μέλη όλοι οι εγγεγραμμένοι φοιτητές. Σκοπός του συλλόγου είναι η προάσπιση των
δικαιωμάτων των μελών του και να συμβάλλει στην προάσπιση της εθνικής
κυριαρχίας και της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Στην ουσία με τη παραπάνω
διατύπωση του σκοπού του κάθε συλλόγου αναγνωρίζεται η συμβολή του φοιτητικού
κινήματος κατά τους «σκοτεινούς καιρούς» της δικτατορίας και «χαρτογραφούνται»
οι βασικές διεκδικήσεις και οι υποχρεώσεις του συλλόγου απέναντι στους φοιτητές
και την κοινωνία και κατ’ επέκταση του φοιτητικού συνδικαλισμού. Επιπλέον δίνεται
η δυνατότητα συμμετοχής και αντιπροσώπευσης των φοιτητών στο πειθαρχικό
συμβούλιο καθώς και σε όποια άλλα διοικητικά όργανα ορίσουν οι οργανισμοί των
ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Και ακολουθούν τροποποιήσεις που αφορούν
τις συνελεύσεις και τον τρόπο διεξαγωγή των εκλογών. Παρά τη συμφωνία που
υπήρξε μεταξύ φοιτητών και υπουργείου, το νομοσχέδιο75 που κατατέθηκε δε
συμπεριελάμβανε τα άρθρα που αφορούσαν τους φοιτητικούς συλλόγους. Αλλά
περιελάμβανε αναλυτικά τα τμήμα και τις σχολές, τον τρόπο εισαγωγής στις σχολές,
το χρόνο και το πρόγραμμα εξετάσεων, τη βαθμολογία και έκδοση αποτελεσμάτων.
Αναστάτωση προκλήθηκε και τον Οκτώβριο με το νομοσχέδιο τροποποίησης του
Ποινικού Κώδικα76 (άρθρα 175 και 332) καθώς οι φοιτητές καταγγέλλουν και
καταδικάζουν τις νέες τροποποιήσεις καθώς απαγορεύουν την ελεύθερη διακίνηση
των ιδεών στα ΑΕΙ.
2. Οι σχέσεις του Υπουργείου με τους φοιτητές της Θεσσαλονίκης
Οι σχέσεις των φοιτητών του Αριστοτελείου παρουσιάζουν μια φαινομενική

σταθερότητα και στην προκειμένη περίπτωση δεν υπάρχει τόσο άμεση επαφή και
επικοινωνία με το υπουργείο παιδείας και τον ίδιο τον υπουργό Π. Ζέπο. Η
74
75
76
Βλ. Θεσσαλονίκη 22/10 & 24/10 /1975.
29
σύγκρουση εμφανίστηκε αργότερα μετά την δημοσίευση των νομοσχεδίων για τα
Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα. Και μετέπειτα οδηγήθηκε σε αδιέξοδο εξαιτίας
της διαφωνίας του υπουργείου και των φοιτητών σχετικά με τα ποσοστά των
ψηφισάντων77 .
Ο προεκλογικός άνεμος σε αυτές τις εκλογές είναι επιβαρυμένος από πολλές

πολιτικές εξελίξεις τόσο στο εσωτερικό της χώρας όσο και στο διεθνή78. Ένα από τα
σημαντικότερα ήταν οι τουρκικές προκλήσεις στο Αιγαίο στον ελληνικό εναέριο79
χώρο λόγω των ενεργειών της ελληνικής κυβέρνησης να εκμεταλλευτεί τον ορυκτό80
πλούτο της. Οι προκλήσεις αυτές δεν άργησαν να λάβουν υψηλούς τόνους οδηγώντας
τις δύο χώρες στα πρόθυρα πολεμικής σύγκρουσης. Αποτέλεσμα αυτής της
κατάστασης ήταν οι αύξηση των αμυντικών δαπανών της Ελλάδας κατά 30%.
Επιπλέον την ίδια εποχή ξεκινούν οι διαβουλεύσεις και συναντήσεις του
πρωθυπουργού για την ένταξη της χώρας στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα
και τις προσπάθειας δημιουργίας από μέρους της ελληνικής πλευράς ενός
Βαλκανικού προτύπου ειρηνικής συμβίωσης. Εσωτερικά καταρτίζεται το νομοσχέδιο
για το φοιτητικό κίνημα και καθηγητές και διοικητικοί υπάλληλοι των ΑΕΙ απεργούν
ενώ παράλληλα συζητείται το προσφυγικό ζήτημα της Κύπρου. Και τέλος διεξάγεται
η πολύκροτη δίκη (16/10 – 30/12) των υπαίτιων του δικτατορικού καθεστώτος όπου
και ζωντανεύουν οι μνήμες από τις τραγικές στιγμές που έζησε το ελληνικό έθνος.
Βέβαια παρά το ήρεμο κλίμα – όσον αφορά το ΑΠΘ – των πρώτων μεταπολιτευτικά
φοιτητικών εκλογών, ο υπουργός παιδείας Π. Ζέπος δύο μέρες πριν τις επικείμενες
αρχαιρεσίες δήλωσε ότι εύχεται να προσέλθουν στις κάλπες όσο το δυνατό
περισσότεροι φοιτητές μέσα σε ένα ήρεμο, ψύχραιμο και αδιάβλητο κλίμα γιατί
διαφορετικά «θα έχωμεν απαράδεκτων παρωδίαν81» όπως χαρακτηριστικά τόνισε.
Συγκεκριμένα από τον τύπο δημοσιεύεται82 ο αριθμός των εγγεγραμμένων φοιτητών:
77
Βλ. Μακεδονία και Θεσσαλονίκη 18/12/1975.
78
Βλ. Σβολόπουλος Κ., Η Ελλάδα στην Ευρώπη στο «Η Ελληνική Εξωτερική Πολιτική 1945-1981»,
βιβλιοπωλείο της Εστίας, Αθήνα 2005, σ.205-272.
79
Βλ. Μακεδονία 11/4 & 15/4/1975.
80
«Είναι ανάγκη να ανασκάψουμε ολόκληρη την Ελλάδα μεθοδικά» δήλωσε ο πρωθυπουργός της
χώρας. Βλ. σχετικά Μακεδονία 23/11/1975 και Θεσσαλονίκη 6/11/1975, «Άρχισε η εκμετάλλευση των
πετρελαίων της Θάσου».
81
Βλ. Αυγή 13/12/1975 και ΤΑ ΝΕΑ 12/12/1975.
82
Βλ. Αυγή 16/12/1975 και Μακεδονία 16/12/1975.
30
OΙ ΕΓΓΕΓΕΜΜΕΝΟΙ ΦΟΙΤΗΤΕΣ ΣΤΟΥΣ ΕΚΛΟΓΙΚΟΥΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΥΣ
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΚΑΤΑ ΣΧΟΛΗ/ΤΜΗΜΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΚΟΓΕΣ ΤΟΥ 1975
ΕΓΓΕΓΡΑΜΜΕΝΟΙ83
ΠΟΣΟΣΤΟ
ΣΧΟΛΗ ΣΤΟΥΣ ΦΗΦΙΣΑΝΤΕΣ
ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ %
ΚΑΤΑΛΟΓΟΥΣ
ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΩΝ
ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ 290 275 94.8%
ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ
ΤΜΗΜΑ ΑΓΡΟΝΟΜΜΩΝ
ΚΑΙ ΤΟΠΟΓΡΑΦΩΝ
352 324 92%
ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΙΚΩΝ
ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ
218 199 94.7%
ΓΕΩΠΟΝΟΔΑΣΟΛΟΓΙΚΗ
ΣΧΟΛΗ
591 571 96.6%
ΚΤΗΝΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ 586 545 93%
ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ 2.648 2.245 84.7%
ΕΟΙΣΤΗΜΩΝ
Πίνακας 4: Οι εγγεγραμμένοι φοιτητές του ΑΠΘ στους εκλογικούς καταλόγους (εκλογές 1975).
Παρατηρώντας τον πίνακα 1, είναι σαφές ότι όσοι φοιτητές εγγράφηκαν στους
φοιτητικούς καταλόγους είχαν από την αρχή την πρόθεση να συμμετάσχουν σε αυτή
την εκλογική αναμέτρηση. Η Γεωδασοπονική σχολή φαίνεται να έχει το μεγαλύτερο
ποσοστό εκδήλωσης ενδιαφέροντος για συμμετοχή στις εκλογές αφού βασική
προϋπόθεση είναι η εγγραφή στους καταλόγους και κατ’ επέκταση η άσκηση του
εκλογικού του δικαιώματος του φοιτητή. Μια εικόνα υψηλού ποσοστού πρόθεσης και
άσκησης του εκλογικού δικαιώματος σημειώνεται στη συγκεκριμένη σχολή
συγκριτικά με τις αρχαιρεσίες του 1974. Το μικρότερο παρατηρούμενο ποσοστό
εμφανίζεται στη Σχολή Νομικών και Οικονομικών Επιστημών, Τμήμα Αγρονόμων
και Τοπογράφων, η Κτηνιατρική Σχολή και τέλος ακολουθούν τα υπόλοιπα τμήματα
της πολυτεχνικής Σχολής. Το ίδιο ακριβώς συνέβη και στις πρώτες φοιτητικές
εκλογές, όσον αφορά τον αριθμό των εγγεγραμμένων στους καταλόγους και την
πρόθεση ψήφου των φοιτητών, ωστόσο δεν υπάρχουν περισσότερα στοιχεία που να
βοηθούν στην εξαγωγή περισσότερων συμπερασμάτων.
ΕΤΟΣ
ΑΡΧΙΚΑ ΟΛΟΓΡΑΦΩΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ
1975 πρόσκειται ιδεολογικά στο

83
Τα στοιχεία όπως δημοσιεύτηκαν στην Αυγή και Μακεδονία 16/12/1975.
31
ΚΚΕ εσωτ. Και γενικότερα
Δημοκρατικός Αγώνας -
Δ.Α.-Δ.Ε. στο σχήμα της Συμμαχίας
Δημοκρατική Ενότητα
Αριστερών & Προοδευτικών
Δυνάμεων
πρόσκειται ιδεολογικά στην
Ν.Δ.Φ.Κ. Νέα Δημοκρατική Φοιτητική Κίνηση
Νέα Δημοκρατία
Ένωση Δημοκρατικού
Δ.Π. Δημοκρατική Πορεία Κέντρου (ΕΔΗΚ), μετεξέλιξη
της Ένωσης Κέντρου- Νέες
Δυνάμεις
Πανελλήνια Αγωνιστική πρόσκειται ιδεολογικά στο
Π.Α.Σ.Π.
Σπουδαστική Παράταξη ΠΑΣΟΚ
ΚΚΕ (μ-λ) που προέκυψε από
Προοδευτική Πανσπουδαστική τη διάσπαση της ΟΜΛΕ
Π.Π.Σ.Π.
Συνδικαλιστική Παράταξη (Οργάνωση Μαρξιστών
Λενιστών Ελλάδας) σε
ΚΚΕ(μ-λ) και Μ-Λ ΚΚΕ.
Πανσπουδαστική Συνδικαλιστική πρόσκειται ιδεολογικά στο
Π.Σ.Κ.
Κίνηση ΚΚΕ
Σ.Σ.Κ. Συνεπής Σπουδαστική Κίνηση
ΣΑΚΕ
Σ.Σ.Π. Σοσιαλιστική Σπουδαστική Πάλη Οργάνωση Κομμουνιστών
Διεθνιστών Ελλάδος
Σ.Φ.Π. Σοσιαλιστική Φοιτητική Παράταξη πρόσκειται στο ΕΚΕ/ΕΔΕ
Πίνακας 5: Φοιτητικές παρατάξεις 1975.
5. Συσχετισμός παραταξιακών δυνάμεων – Συγκρούσεις με κομματικούς

φορείς
Το 1975 υπήρξε μια εποχή πολιτικών ζυμώσεων και ανακατατάξεων τόσο στα
εσωτερικά των κομμάτων όσο και στις πολιτικές νεολαίες τους. Επομένως ήταν
σαφές ότι σε μια εποχή έντονης πολιτικοποίησης αλλά και μιας ακμάζουσας
κομματικοποίησης84 οι αλλαγές, οι συγκρούσεις και οι διαφωνίες στις κομματικές
νεολαίες85 είχε αντίκτυπο και στις φοιτητικές παρατάξεις. Οπότε σε περιπτώσεις
διαγραφών ή και εθελούσιας απομάκρυνσης από τον κομματικό φορέα οδηγούσε στη
δημιουργία καινούριων πολιτικών σχηματισμών καθώς και στη σύναξη νέων
συνεργασιών με ιδεολογικά προσκείμενες παρατάξεις.
Συγκεκριμένα η Δημοκρατική Συνδικαλιστική Κίνηση με τον Δημοκρατικό Αγώνα,

την Ανεξάρτητη Σπουδαστική Παράταξη, Δημοκρατική Συνδικαλιστική Παράταξη
84
Βλ. «οι φοιτητές αντιτίθενται στην κομματικοποίηση των μαζικών χώρων και φορέων», Θεσσαλονίκη
15/12/1975.
85
Βλ. Αραβαντινός Δ., 1974-2001: το μεταπολιτευτικό φοιτητικό και συνδικαλιστικό κίνημα στο
Ι.Κ.Χασιώτης και Δ. Αραβαντινός (επιμ.) «Το Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης στην αυγή του νέου
αιώνα, διαχρονική πορεία εβδομήντα πέντε χρόνων,(2002), σ.482.
32
και άλλες μικρότερες παρατάξεις συνθέτουν ένα ενιαίο συνδικαλιστικό σχήμα:
«Δημοκρατική Ενότητα».
Ενώ στους κόλπους της Πανελλήνιας Αγωνιστικής Φοιτητικής Σπουδαστικής

Παράταξης ανακοινώνεται στις 11 Δεκεμβρίου ότι ένας αριθμός φοιτητών που
ανήκαν στην εν λόγω παράταξη, αυτονομήθηκαν και ίδρυσαν την Ανεξάρτητη
Σπουδαστική Παράταξη (ΑΣΠ86). Τα άτομα αυτά ανήκαν ιδεολογικά στον αντίστοιχο
κομματικό φορέα που προέρχονταν από την Δημοκρατική Άμυνα. Οι διαφωνούντες
καταγγέλλουν την παραβίαση των δημοκρατικών ελευθεριών και της αυτονομίας στο
μαζικό χώρο από τη νεολαία του ΠΑΣΟΚ. Στις προκηρύξεις που κυκλοφόρησαν
εκείνες τις μέρες γίνεται λόγος για τον ένα φοιτητικό κίνημα συνδεδεμένο με το
λαϊκό και ότι στόχος τους είναι η προώθηση της ενότητας του φοιτητικού κινήματος.
Βέβαια οι διαγραφές αυτές δεν ήταν ένα γεγονός ανεξάρτητο από τον κομματικό
φορέα του ΠΑΣΟΚ. Το πρώτο εξάμηνο του 1975 έχει καταγραφεί ως η κρίση της
«Δημοκρατικής Άμυνας87» με τη διαγραφή στελεχών που ανήκαν σε αυτή καθώς
τέθηκε το ζήτημα της δημοκρατικής οργάνωσης του κόμματος και αμφισβήτησης του
αρχηγικού του χαρακτήρα.
Στις 15 Δεκεμβρίου πραγματοποιήθηκαν οι δεύτερες μεταπολιτευτικά φοιτητικές

εκλογές με αυξημένη συμμετοχή. Όλα κύλισαν ομαλά χωρίς προβλήματα και σε αυτή
την εκλογική αναμέτρηση αντίθετα στην Αθήνα88 καταγράφεται ένταση και
αναστάτωση. Τα αποτελέσματα των εκλογών έτσι όπως προκύπτουν από τους
φοιτητικούς συλλόγους της κάθε σχολής είναι τα εξής:
Ψηφίσαν ΑΛ
Σχολές/Τμήμα τες89
ΑΑΣΠΕ ΔΕ90 ΔΠ ΝΔΦΚ ΝΦΚ ΠΑΣΠ ΠΠΣΠ ΠΣΚ ΣΣΚ ΣΣΠ ΣΦΠ
ΛΟΙ
Τμήμα
553 34 171 0 85 0 82 66 99 13 0 3 0
Αρχιτεκτόνων
86
Βλ. Αυγή 13/12/1975 και Θεσσαλονίκη 15/12/1975.
87
Βλ. Βούλγαρης Γ., Η Ελλάδα της Μεταπολίτευσης 1974-1990 από το ΠΑΣΟΚ της 3ης Σεπτέμβρη
στο ΠΑΣΟΚ της αλλαγής, εκδόσεις Θεμέλιο, Αθήνα 2001,σ. 84.
88
Βλ. Ελληνικός Βορράς 16/12/1975, «ηρεμία στη Θεσσαλονίκη, ένταση και τρομοκρατία στην Αθήνα».
89
Βλ. σχετικά ο αριθμός των ψηφισάντων ανά τμήμα/σχολή, εφημερίδα Θεσσαλονίκη 16/12/1975.0
90
Σε αυτή τη φοιτητική εκλογική αναμέτρηση εμφανίζεται ένας συνασπισμός φοιτητικών παρατάξεων,
πρόκειται για την συνεργασία ΔΗΣΥΚ – ΑΣΠ – ΑΣΚ – Δ.Α. – ΔΗΣΥΠ. Το σχήμα αυτό καταγράφεται
εν μέρει από τον τοπικό τύπο ως ΔΗΣΥΚ ενώ στην πραγματικότητα πρόκειται για ένα νέο σχήμα: τη
Δημοκρατική Ενότητα (στην Αθήνα έχει διαφορετική ονομασία πρόκειται για το σχήμα
«Δημοκρατικός Αγώνας – Δημοκρατική Ενότητα»).
33
Ψηφίσαν ΑΛ
Σχολές/Τμήμα τες91
ΑΑΣΠΕ ΔΕ92 ΔΠ ΝΔΦΚ ΝΦΚ ΠΑΣΠ ΠΠΣΠ ΠΣΚ ΣΣΚ ΣΣΠ ΣΦΠ
ΛΟΙ
Τμήμα
Μηχανολόγων & 10
275 9 86 13 46 0 53 9 49 0 0 0
Ηλεκτρολόγων
Μηχανικών
Τμήμα
Πολιτικών 851 46 244 79 119 0 173 42 121 27 0 0 0
Μηχανικών
Τμήμα
Αγρονόμων και 324 17 72 33 53 0 47 19 81 2 0 0 0
Τοπογράφων
Τμήμα Χημικών
199 8 49 10 17 1 55 15 35 6 0 1 0
Μηχανικών
Γεωπονοδασολογική
Σχολή 571 0 60 49 195 0 148 42 77 0 0 0 0
Κτηνιατρική
545 0 55 22 136 0 167 51 109 0 0 0 593
Σχολή
Σχολή Νομικών
και Οικονομικών 2.245 41 347 225 479 0 569 115 454 13 0 0 294
Επιστημών
Σχολή
Οδοντιατρικής
870 0 126 154 213 0 192 29 151 5 0 0 0
Σχολή
Φιλοσοφικής
1.512 41 416 0 360 4 380 41 200 57 0 13 0
Σχολή
Φυσικομαθηματικής 3.309 99 421 162 649 0 721 159 699 5 46 9 0
Α.Β.Σ.Θ. 1.851 46 197 104 449 6 603 63 352 10 21 0 0
ΣΥΝΟΛΟ 13.105 341 2.583 851 2.801 11 3.190 651 2.427 148 70 26 7
Πίνακας 3: Τα αποτελέσματα των φοιτητικών εκλογών Θεσσαλονίκης στις 15 Δεκεμβρίου 1975.
Νικητής των εκλογών αυτών για άλλη μια φορά είναι η ΠΑΣΠ με 3.190 ψήφους,
δεύτερη στις προτιμήσεις η ΝΔΦΚ με 2.801 ψήφους και τρίτη η Δημοκρατική
Ενότητα με 2.583 ψήφους. Παρατηρείται η αύξηση των ποσοστών των αριστερών
κομμάτων και αυτού της Νέα Δημοκρατίας τόσο σε ψήφους αλλά και σε έδρες. Οι
εκλογές του 1975 χαρακτηριστήκαν ως μαζικότερες από την προηγούμενη χρονιά.
Συγκεκριμένα συνολικά ψήφισαν στο ΑΠΘ 13.105 φοιτητές σε σχέση με τους
91
Βλ. σχετικά ο αριθμός των ψηφισάντων ανά τμήμα/σχολή, εφημερίδα Θεσσαλονίκη 16/12/1975.0
92
Σε αυτή τη φοιτητική εκλογική αναμέτρηση εμφανίζεται ένας συνασπισμός φοιτητικών παρατάξεων,
πρόκειται για την συνεργασία ΔΗΣΥΚ – ΑΣΠ – ΑΣΚ – Δ.Α. – ΔΗΣΥΠ. Το σχήμα αυτό καταγράφεται
εν μέρει από τον τοπικό τύπο ως ΔΗΣΥΚ ενώ στην πραγματικότητα πρόκειται για ένα νέο σχήμα: τη
Δημοκρατική Ενότητα (στην Αθήνα έχει διαφορετική ονομασία πρόκειται για το σχήμα
93
Πρόκειται για Ανεξάρτητους.
94
Πρόκειται για Ανεξάρτητους.
34
7.04295 φοιτητές της προηγούμενης χρονιάς. Η αύξηση του ποσοστού συμμετοχής
των φοιτητών έχει διπλασιαστεί και δεν είναι λίγοι οι αρχηγοί πολιτικών κομμάτων96
που εκφράζουν την ικανοποίηση τους για τα αποτελέσματα.
Το υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων97 έσπευσε να δημοσιεύσει τα

επίσημα στοιχεία σχετικά με τον αριθμό των φοιτητών στα πανεπιστήμια και τον
αριθμό των εγγεγραμμένων φοιτητών στους φοιτητικούς εκλογικούς καταλόγους.
Συγκεκριμένα το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (συμπεριλαμβανομένης
της Α.Β.Σ.Θ.) την ακαδημαϊκή χρονιά 1975-1976 απαριθμεί 37.601 φοιτητές εκ των
οποίων οι 32.272 εγγράφηκαν στους εν λόγω καταλόγους και ψήφισαν οι 13.105,
δηλαδή το 40,6%. Ενώ αν υπολογιστούν τα δεδομένα χωρίς την Α.Β.Σ.Θ. από τους
27.011 φοιτητές, ψήφισαν οι 11.254 δηλαδή το ποσοστό συμμετοχής αυτή τη χρονιά
διπλασιάστηκε και έφτασε στο 41,6%. Οι Σχολές που παρουσίασαν τα μεγαλύτερα
ποσοστά συμμετοχής98 είναι της Οδοντιατρικής με ποσοστό 85,7 % και ακολουθεί το
Τμήμα Χημικών Μηχανικών (83,6%) και το Τμήμα Αγρονόμων Τοπογράφων
(81,4%). Ενώ οι Σχολές με τα μικρότερα ποσοστά συμμετοχής είναι η Σχολή
Νομικών και Οικονομικών Επιστημών με ποσοστό 31,5% , η Α.Β.Σ.Θ. με 35,1% και
η Φιλοσοφική με 39,3%.
Αναλύοντας με τη μέθοδο της παραγοντικής ανάλυσης αντιστοιχιών τα

αποτελέσματα των εκλογών για το 1975, προκύπτουν τέσσερεις διαστάσεις
(παράγοντες) που περιγράφουν τον ανταγωνισμό των παρατάξεων που αθροιστικά
ερμηνεύουν το 92,9%.
1η (57%) ΔΕ, ΣΣΚ ΠΑΣΠ
2η (19,3%) ΝΔΦΚ ΠΣΚ, ΑΑΣΠΕ
3η (11,8%) ΠΠΣΠ ΣΣΠ
4η (4,7%) ΠΑΣΠ ΝΔΦΚ, ΣΦΠ
Πίνακας 4: Άξονες Ανταγωνισμού 1975.
Όπως φαίνεται από τον πίνακα 4, η πρώτη διάσταση περιγράφει τον ανταγωνισμό
των [ΔΕ και ΣΣΚ] με τη ΠΑΣΠ. Εκφράζει την αντίθεση αριστεριστών και αριστερών
95
Συμπεριλαμβανομένων και των ψήφων των φοιτητών της Ανώτατης Βιομηχανικής Σχολής
Θεσσαλονίκης.
96
Βλ. σχετικά για τις δηλώσεις των αρχηγών των κομμάτων Θεσσαλονίκη και Μακεδονία 18/12/1975
και Ελληνικός Βορράς 16/12/1975.
97
Βλ. Θεσσαλονίκη και Μακεδονία 18/12/1975 και Ελληνικός Βορράς 16/12/1975.
98
Τα δεδομένα αυτά προέκυψαν από την επεξεργασία των δεδομένων της Ελληνικής Στατιστικής
Αρχής από την Εκπαιδευτική Στατιστική για το ακαδημαϊκό έτος 1975-1976. Βλ. σχετικά στο παρόν
το Παράρτημα με τους πίνακες (πίνακας 2).
35
δυνάμεων. Η δεύτερη διάσταση απεικονίζει τον ανταγωνισμό της [ΝΔΦΚ] και των
[ΠΣΚ, ΑΑΣΠΕ]. Ο ανταγωνισμός αυτός φαίνεται να βασίζεται στη διαφορετική
προσέγγιση του ΦΚ. με τη στενή έννοια του κινήματος για την πρώτη και την ευρεία
για τη δεύτερη λόγω της σύνδεσης του με το λαϊκό κίνημα. Ο τρίτος άξονας
απεικονίζει τον ανταγωνισμό μεταξύ αριστερών της ΠΑΣΠ και των αριστεριστών της
ΣΣΠ που στην ουσία πρόκειται για μια προσπάθεια διεύρυνσης της εκλογικής βάσης
της ριζοσπαστικής αριστεράς καθώς φαίνεται να έχουν ιδιαίτερα μαχητικό
χαρακτήρα. Η τελευταία διάσταση πιθανότατα να βασίζεται στις διαφορετικές
ιδεολογικές κατευθύνσεις των παρατάξεων, ωστόσο δεν υπάρχουν στοιχεία για τις
θέσεις τους. Το συμμετρικό διάγραμμα διπλής προβολής για τις παρατάξεις του 1975
παρουσιάζει την Αρχιτεκτονική και το τμήμα Χημικών Μηχανικών στην αριστερή
ριζοσπαστική κλίμακα (ΔΕ, ΑΑΣΠΕ) και οι Θετικές Επιστήμες στην αριστερή με
την επικράτηση της ΠΑΣΠ κυρίως. Αντίθετα η ΝΦΔΚ φαίνεται ισχυρό στο τμήμα
της Οδοντιατρικής και Γεωπονοδασοπονικής Σχολής.
36
Φοιτητικές Εκλογές 4 Φεβρουαρίου 1977
Το 1977 ξεκινάει μια νέα εποχή που αφορά τον φοιτητή, το πανεπιστήμιο και την
ίδια την κοινωνία. Αναλυτικότερα δίνεται έμφαση στην σχέση του πανεπιστημίου με
την πόλη της Θεσσαλονίκης και τους πολίτες της και την συμβολή τους στην
ανάπτυξη της πόλης. Είναι η πρώτη φορά που πανελλαδικά συσχετίζονται οι μέχρι
τότε «ανεξάρτητες» μεταβλητές όπως το πανεπιστήμιο - και κατ’ επέκταση οι
φοιτητές - με την κοινωνία. Στην πραγματικότητα δεν υπάρχουν σαφή στοιχεία για
την σχέση τους αλλά είναι αρχή για την μελέτη του ζητήματος. Ταυτόχρονα στο
«εσωτερικό» του πανεπιστημίου ξεκινάει μια νέα εποχή για το φοιτητικό κίνημα της
Θεσσαλονίκης αλλά και ολόκληρου του κινήματος πανελλαδικά. Η
αποχουντοποίηση99 της Παιδείας και συγκεκριμένα η απομάκρυνση και η τιμωρία
των καθηγητών των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων είναι αποφάσεις
«τελεσίδικες και αμετάκλητες» σύμφωνα με το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και
Θρησκευμάτων που στην ουσία τερματίζει το θέμα της αποχουντοποίησης της
Παιδείας100 μέσα από τις δηλώσεις του υπουργού. Βέβαια, η τελευταία σχετική
κινητοποίηση των φοιτητών που καταγράφεται είναι η τριήμερη αποχή από τα
μαθήματα που κήρυξε η Εθνική Φοιτητική Ένωση Ελλάδας στις 6-8 Απριλίου του
1976. Ωστόσο, συνεχίζει να εκκρεμεί το θέμα του εκδημοκρατισμού της παιδείας.
□ Έντονη ριζοσπαστικοποίηση με αριστερά χαρακτηριστικά

99
100
Υπήρξε μια σχετική πρόταση νόμου, την οποία υπέβαλλαν τον Σεπτέμβριο του 1975 από κοινού οι
βουλευτές Α. Κοκκέβης, Ν. Αλαβάνος, Α. Κανελλόπουλος και Γ. Παπαγιαβής σχετικά με το θέμα μιας
δευτεροβάθμιας κρίσεως των τιμωρηθέντων καθηγητών αλλά και η ερώτηση που κατατέθηκε στη
Βουλή από 52 βουλευτές της Ν.Δ.
37
□ Έντονος διεθνιστικός χαρακτήρας, η αλληλεγγύη στους λαούς που
επαναστατικών κινημάτων101.
□ Το έντονο αίσθημα της καταπίεσης και η σφοδρότατη επιθυμία έκφρασης,
διεκδίκησης και υπεράσπισης βασικών δικαιωμάτων.
□ Και αποκτά μια «νέα φωνή» μέσα από την Φοιτητική Ένωση Αριστοτελείου
Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΦΕΑΠΘ102) και μια νέα μορφή
νομιμοποίησης του κινήματος μέσα από τους νόμιμους και «τοπικούς»
αντιπρόσωπους που εκλέχθηκαν με δημοκρατικές διαδικασίες.
□ Σύνδεση του Φ.Κ. με την πολιτική και κοινωνική ζωή της πόλης.
Βέβαια το φοιτητικό κίνημα έχει δώσει μέχρι τώρα ανάμεικτες εικόνες σχετικά με την
κατάσταση στην οποία είναι ή σε αυτή που πρόκειται να εξελιχθεί. Υπάρχουν δύο
διαφορετικές απόψεις103 επί του θέματος. Η μια άποψη είναι η απαισιόδοξη και κάνει
λόγο για κρίση του φοιτητικού κινήματος χάρη στην παραταξιοποίηση του, τον
κατακερματισμό των δημοκρατικών του δυνάμεων, την μεταφορά κομματικών
αντιθέσεων στις παρατάξεις κ.α. Ενώ η αισιόδοξη προσέγγιση υποστηρίζει ότι
πρόκειται για μια φυσιολογική εξέλιξη μετά τον αντιδικτατορικό αγώνα και υπάρχει
η δυνατότητα μετατόπισης του ενδιαφέροντος του από τα γενικά ζητήματα σε
εξειδικευμένα προβλήματα του φοιτητικού κόσμου.
1.2.Το πανεπιστήμιο και η κοινωνία
Η σχέση μεταξύ του πανεπιστημίου και του ευρύτερου κοινωνικού χώρου άρχισε να
αποτελεί αντικείμενο συζήτησης και προβληματισμού από το 1976 στη
Θεσσαλονίκη. Το θέμα αυτό προσεγγίστηκε κατά την διάρκεια των εορτασμών για τα
101
Βλ. Θεσσαλονίκη 15/2/1977, έκφραση συμπαράστασης της ΦΕΑΠΘ στον αγώνα που
Παλαιστινιακού λαού ενάντια στον «αμερικανικό ιμπεριαλισμό και τον σιωνισμό για μια Παλαιστίνη
ελεύθερη και δημοκρατική».
102
Βλ. Ελληνικός Βορράς 11/2/1977, Μακεδονία 12/2/1977, Θεσσαλονίκη 14/2 και 16/2/1977 και
τέλος στην Ελευθεροτυπία 14/2/1977.
103
Βλ. Ελευθεροτυπία 2/2/1977.
38
50 χρόνια104 ίδρυσης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης με τίτλο:
«Πανεπιστήμιο και κοινωνικός χώρος». Ήταν η πρώτη πανελλαδική προσπάθεια
μελέτης του θέματος με πολλές ερευνητικές προεκτάσεις. Χαρακτηριστικά ο Ν.
Παπαντωνίου τόνισε στην εισήγηση του ότι η σχέση του πανεπιστημίου και της
κοινωνίας δεν ήταν πάντα κάτι το αυτονόητο, « […] το πανεπιστήμιο ο ‘Ναός της
Επιστήμης’ ήταν θεσμός όχι απλά κοινωνικός αλλά άσχετος με την κοινωνία και η
μόνη κοινωνική λειτουργία που του αναγνωρίζονταν ήταν του ‘φάρου’, που είχε
αποστολή ,μάλλον να θαμπώνει παρά να φωτίζει την έξω από αυτό κοινωνία».
2. Η προετοιμασία διεξαγωγής των φοιτητικών εκλογών
Το δεκαήμερο του προεκλογικού αγώνα ξεκινά με ομαλότητα και χωρίς προβλήματα.

Συγκεκριμένα για τους φοιτητές της Θεσσαλονίκης είναι μείζονος σημασίας αυτή η
χρονιά διότι πέρα από την εκλογή των αντιπροσώπων τους στα Διοικητικά
Συμβούλια των Συλλόγων θα είχαν την δυνατότητα να εκλέξουν αντιπροσώπους τους
και στη Φοιτητική Ένωση του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης105.
Σε αυτή τη νέα εκλογική φοιτητική αναμέτρηση υπήρξε ένα έντονο παρασκήνιο που
ξεκίνησε την προηγούμενη χρονιά όσον αφορά την εξωτερική106 πολιτική και τις
εξωτερικές σχέσεις της Ελλάδας. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τ. Κάρτερ 107 εκδηλώνει το
ενδιαφέρον του για την επίλυση του Κυπριακού ζητήματος παρά την
αμερικανοτουρκική108 συμφωνία που προηγήθηκε και χαρακτηριστική ήταν η στάση
της Συγκλήτου του ΑΠΘ που χαιρέτισε την ενότητα του ελληνικού λαού μετά από
104
Βλ. αναλυτικά Μακεδονία 6/12/1976, «το Πανεπιστήμιο να δεθεί στενά με τη Θεσσαλονίκη» . Στη
σχετική συζήτηση ανέλαβε την προεδρία και το συντονισμό της συζήτησης ο καθηγητής Δ.
Μαρωνίτης, οι εισηγήσεις επί του θέματος ξεκίνησαν με την εισήγηση του Ν. Παπαντωνίου
(καθηγητής της σχολής της ΝΟΕ) με τίτλο «Μέθοδοι και κριτήρια για την επιστημονική προσέγγιση
του θέματος», του Ν. Παπακυριαζή (επιμελητής της Ιατρικής, πρόεδρος του συμβουλίου
Θεσσαλονίκης του ΕΔΠ και αντιπρόεδρος του κεντρικού συμβουλίου του ΕΔΠ) «η εσωτερική
άρθρωση του πανεπιστημιακού και κοινωνικού χώρου στην Ελλάδα σήμερα και τα σημεία τριβής των
δύο χώρων» και τέλος η εισήγηση του Χ. Αστραίου (μέλος του Κ.Σ. της ΕΦΕΕ) «η πολιτική διάσταση
του θέματος» υπογραμμίζοντας τις αξονικές αλληλεπιδράσεις πανεπιστημίου και κοινωνικού χώρου.
105
Το εκλογικό μέτρο που είχε καθοριστεί με βάση των αριθμό των εγγεγραμμένων φοιτητών στους
εκλογικούς καταλόγους και σύμφωνα με ρο ακόλουθο μέτρο: για σχολές που έχουν μέχρι 300 φοιτητές
3 αντιπρόσωποι, από 300-800: 6 αντιπρόσωποι, από 800-1100 :9, από 1100-1400: 12, από 1400-1700:
15 και 1700 και άνω 18 αντιπρόσωποι (βλ. σχετικά Θεσσαλονίκη 3/2/1977).
106
107
Βλ. Ελληνικός Βορράς 23/1/1977 και 4/2/1977.
108
39
αυτή την εξέλιξη. Η Τουρκία συνεχίζει την προκλήσεις με το «Χόρα109»
προγραμματίζοντας καινούριες αποστολές στο Αιγαίο ενώ παράλληλα δεν έχει
επιλυθεί το ζήτημα της υφαλοκρηπίδας και του εναέριου χώρου. Το Κυπριακό110
συνεχίζει να είναι σε εκκρεμότητα. Στο εσωτερικό συζητείται έντονα το ζήτημα
ένταξης της Ελλάδας111 στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα ενώ για άλλη μια
χρονιά μελετάται η δυνατότητα εκμετάλλευσης του ορυκτού112 πλούτου. Επιπλέον
ξεκινάει ένας αγώνας εξοπλισμού και η προσπάθεια της ελληνικής πλευράς για
μείωση της εξάρτησης της από ΗΠΑ και Σοβιετική Ένωση με την ανάπτυξη της
βιομηχανίας113 των όπλων. Επιπρόσθετα το μεγάλο ζήτημα του εκδημοκρατισμού
της παιδείας και ο νόμος-πλάισιο114 για τα ΑΕΙ προκαλεί για άλλη μια φορά ένταση
και προβλήματα όπως θα αναλυθεί παρακάτω και τέλος το συνέδριο της ΦΕΑΠΘ115,
η εκλογή των αντιπροσώπων και το πρόγραμμα δράσης.
Το 1977 γίνεται η δεύτερη προσπάθεια για την κατάρτιση ενός νέου νόμου για τη
δομή και τη λειτουργία των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Αυτή τη φορά η
νομοπαρασκευαστική επιτροπή116 εργάστηκε με άκρα μυστικότητα117 παρ’ όλα αυτά
δημοσιεύονται στις αρχές του Ιανουαρίου οι διατάξεις του νομοσχεδίου προκαλώντας
την αντίδραση των φοιτητών, του ΕΔΠ118 και καθηγητών119. Στην πραγματικότητα
κανένας δεν αρνείται την ανάγκη ζωτικών αλλαγών στα πανεπιστήμια ωστόσο
διεκδικούν να συμμετάσχουν στο διάλογο για την κατάρτιση του νόμου- πλαισίου με
τους φορείς που αφορά δηλαδή το διδακτικό προσωπικό, τους φοιτητές, το υπουργείο
109
Βλ. Ελληνικός Βορράς και Θεσσαλονίκη 8/1/1977 και 19/1/1977.
110
Βλ. Θεσσαλονίκη 27/1/1977 και Μακεδονία 28/1 και 12/2/1977.
111
Βλ. σχετικά Θεσσαλονίκη 11/1/1977 και 17/1/1977. Επίσης βλ. σχετικά Ελληνικός Βορράς 15 και
18/1/1977 και Μακεδονία 15/1/1977.
112
113
Βλ. Ελληνικός Βορράς και Θεσσαλονίκη 13/1/1977 και Μακεδονία 16/2/1977.
114
Βλ. Μακεδονία 28/1, Ελληνικός Βορράς 13/2, Θεσσαλονίκη 12/1 και Ριζοσπάστης 12/2/1977.
115
τέλος στην Ελευθεροτυπία 14/2 και 17/2/1977.
116
Η επιτροπή αυτή εργάστηκε επί δέκα ημέρες (26/12/1976 – 3/1/1977) στην Κέρκυρα υπό την
Προεδρία του Α. Ταλιαδούρου ήταν γενικός διευθυντής του υπουργείου παιδείας και ο καθηγητής του
ΕΜΠ Γ. Παντελίδης, οι καθηγητές Νομικής Αθηνών Κ. Κουμάντος, Α. Γεωργιάδης, Μ. Σταθόπουλος,
Κ. Ξυπολιάς, ο καθηγητής της Νομικής Σχολής Θεσσαλονίκης Ν. Παπαντωνίου, ο επίκουρος
καθηγητής της Ιατρικής Αθηνών Μ. Μπατράνος και η εντεταλμένη υφηγήτρια του Ποινικού Δικαίου
στη Νομική Σχολή Αθηνών Άννα Ψαρούδα-Μπενάκη. Βλ. σχετικά Θεσσαλονίκη και Ελληνικός
Βορράς 4/1/1977.
117
Βλ. Θεσσαλονίκη 12/1/1977 και 4/2/1977.
118
119
Βλ. Θεσσαλονίκη 7/1/1977, η αντίδραση ήταν εντονότατη από τους καθηγητές της Ιατρικής Αθηνών
και Θεσσαλονίκης επί του θέματος της κατάργησης της έδρας και της αντικατάστασης της από τον
τομέα.
40
παιδείας και τους πολιτικούς φορείς, αμφισβητείται η διαδικασία σύνταξης120 του
νομοσχεδίου και ο δημοκρατικός121 του χαρακτήρας. Απεργίες και συγκεντρώσεις122
των φοιτητών ήταν τα βασικά χαρακτηριστικά του Ιανουαρίου 123 λίγο πριν τις
φοιτητικές εκλογές καθώς και σε απεργιακές κινητοποιήσεις αποφάσιζαν τα ΕΔΠ των
περισσότερων σχολών της Θεσσαλονίκης το ένα μετά το άλλο.
ΕΤΟΣ
ΑΡΧΙΚΑ ΟΛΟΓΡΑΦΩΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ
Αντιφασιστική
Αντιιμπεριαλιστική
Επαναστατικό Κομμουνιστικό
Α.Α.Σ.Π.Ε Σπουδαστική Παράταξη
Ελλάδας
πρόσκειται ιδεολογικά στο ΚΚΕ
εσωτ. Και γενικότερα στο σχήμα της
Δ.Ε. Δημοκρατική Ενότητα
Συμμαχίας Αριστερών &
Προοδευτικών Δυνάμεων
Δημοκρατική Ανανεωτική
Δ.Α.Π. –Ν.Δ.Φ.Κ. Πορεία - Νέα Δημοκρατική
Φοιτητική Κίνηση
πρόσκειται ιδεολογικά στην Ένωση
Δημοκρατικού Κέντρου (ΕΔΗΚ),
Δ.Π. Δημοκρατική Πορεία
μετεξέλιξη της Ένωσης Κέντρου-
1977
Νέες Δυνάμεις
Πανελλήνια Αγωνιστική
Π.Α.Σ.Π. πρόσκειται ιδεολογικά στο ΠΑΣΟΚ
Σπουδαστική Παράταξη
πρόσκειται ιδεολογικά στο ΚΚΕ (μ-λ)
που προέκυψε από τη διάσπαση της
Προοδευτική Πανσπουδαστική
Π.Π.Σ.Π. ΟΜΛΕ (Οργάνωση Μαρξιστών
Συνδικαλιστική Παράταξη
Λενιστών Ελλάδας) σε ΚΚΕ(μ-λ) και
Μ-Λ ΚΚΕ.
Πανσπουδαστική
Συνδικαλιστική Κίνηση
Σ.Σ.Κ. Συνεπής Σπουδαστική Κίνηση πρόσκειται ιδεολογικά στο ΣΑΚΕ
Σοσιαλιστική Σπουδαστική πρόσκειται ιδεολογικά στη Οργάνωση
Σ.Σ.Π.
Πάλη Κομμουνιστών Διεθνιστών Ελλάδος
Πίνακας 6: Φοιτητικές Παρατάξεις 1977.

φορείς
Σε αυτή την εκλογική αναμέτρηση υπήρξαν πολλά προβλήματα και συγκρούσεις στο
εσωτερικό των φοιτητικών παρατάξεων με αποτέλεσμα να αλλάξει ο συσχετισμός
120
121
Βλ. Θεσσαλονίκη 17/1/1977 και Ριζοσπάστης 4/1/1977.
122
Βλ. Θεσσαλονίκη 24/1 και 25/1/1977 και Μακεδονία 28/1/1977.
123
Βέβαια οι εκδηλώσεις συνεχίστηκαν και μετά τις φοιτητικές εκλογές βλ. Ελληνικός Βορράς
13/2/1977. Υπήρξαν και διαβεβαιώσεις ότι δε θα αγνοηθούν οι φορείς των ΑΕΙ για το νόμο-πλαίσιο
από τον υφυπουργό βλ. Ελληνικός Βορράς 1/3/1977.
41
των δυνάμεων που ίσως και να επηρέασε τα τελικά αποτελέσματα. Οι πολιτικές
οργανώσεις της νεολαίας124 Ν. ΕΔΑ, ΕΣΔΗΝ, ΕΚΟΝ, ΚΝΕ, Ν. ΠΑΣΟΚ, ΕΚΟΝ,
ΡΗΓΑΣ ΦΕΡΙΟΣ, Ν. ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ καλούν με κοινή ανακοίνωση τους
την φοιτητική νεολαία σε «μαζική αγωνιστική συμμετοχή στις προεκλογικές και
εκλογικές διαδικασίες».
Η «Δημοκρατική Πορεία» φαίνεται να αντιμετωπίζει εσωτερικές συγκρούσεις που

κλονίζουν τις σχέσεις μεταξύ των κεντρικών οργάνων της. Διαφωνία υπήρξε επί της
ημέρας διεξαγωγής του συνεδρίου της παράταξης, αποτέλεσμα αυτής της διαφωνίας
ήταν η διαγραφή από την Εκτελεστική Γραμματεία της Κεντρικής Επιτροπής της
παράταξης τριών από τα πέντε μέλη καθώς και άλλων μελών από την Κεντρική
Επιτροπή. Η πλειοψηφία της Εκτελεστικής Γραμματείας υποστήριζε ότι το
προγραμματισμένο συνέδριο έπρεπε να πραγματοποιηθεί ενώ η πλειοψηφία της
Κεντρικής Επιτροπής αποφάσισε αναβολή του συνεδρίου για το Μάρτιο του 1977.
Χαρακτηριστική ήταν η απόφαση των παραβρισκόμενων στην συνέλευση ότι
«όποιος διαφωνεί με το χρόνο σύγκλησης του συνεδρίου της παράταξης θεωρείται
αυτοδίκαια διαγραμμένος125 από τη ‘Δημοκρατική Πορεία126’». Το θέμα των
διαγραφών συνεχίζεται και εντείνεται καθώς δημοσιεύονται επιστολές και
ανακοινώσεις127 των δύο πλευρών που επιβεβαιώνουν το εσωτερικό «ρήγμα» της
παράταξης.
Διάσπαση στη «Νέα Δημοκρατική Φοιτητική Κίνηση128» με αφορμή τα οργανωτικά

προβλήματα της παράταξης. Συγκεκριμένα ομάδα στελεχών της ΝΔΦΚ
Θεσσαλονίκης αντέδρασε στη συγχώνευση με την αντίστοιχη παράταξη της Νέας
Δημοκρατίας στην Αθήνα («Δημοκρατική Ανανεωτική Πορεία») και υποστήριξε
την αναγκαιότητα αυτοτελούς καθόδου στις εκλογές του 1977. Έτσι σε ορισμένες
σχολές όπως η Οδοντιατρική Σχολή και το τμήμα Τοπογράφων να εμφανιστεί
ψηφοδέλτιο της ΝΔΦΚ ενώ σε άλλες της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ.
124
Βλ. Θεσσαλονίκη 3-4/2/1977 και Ελευθεροτυπία 2/2/1977.
125
Οι διαγραφέντες ήταν Μ. Κονιόρδος, Γ. Καφετζής, Β. Βενιζέλος, Δ. Ταυλάριο, Γ. Πέρβο, Χ.
Μακρυγιώργο, Χ. Κυρπιζίδη. Σημειώνεται στην σχετική απόφαση ότι η διαγραφή τους οφείλονταν στο
γεγονός ότι αντιστρατεύονταν τις αποφάσεις της Κεντρικής Επιτροπής. Ενώ ο Χ. Ταγαράς ανακαλείται
από την Εκτελεστική Επιτροπή της Κ.Ε. για να εκπληρώσει τα καθήκοντα του.
126
127
128
Βλ. Ελληνικός Βορράς 4/2/1977 και Θεσσαλονίκη 4/2/1977.
42
Η «Δημοκρατική Ενότητα129» είναι ένα συνασπισμός μικρότερων φοιτητικών
παρατάξεων αποτελούμενη από το Α.Σ.Κ, ΔΗ.ΣΥ.Κ, ΔΗ.ΣΥ.Π, Δημοκρατικός
Αγώνας, Π.σ.π. Πορεία και Δημοκρατική Παράταξη Θεολογικής.
Επιπλέον ενδοπαραταξιακά προβλήματα υπήρξαν και στη «Δημοκρατική Πορεία»

της νεολαίας της ΕΔΗΚ130 με την διαγραφή και αποχώρηση131 μελών τα οποία
προσχώρησαν στη «Δημοκρατική Πορεία» της νεολαίας της «Πρωτοβουλίας132».
Ωστόσο υπήρξε σαφής σύγχυση τόσο στις εφημερίδες όσο και στους φοιτητές
σχετικά με αυτές τις δύο παρατάξεις. Τελικά το θέμα διευθετείται από την Δ.Π. της
«Πρωτοβουλίας» όπου αλλάζει την ονομασία της σε Π.σ.π «Πορεία 133». Η Π.σ.π.
«Πορεία» είναι αυτή που συνεργάστηκε και κατέβηκε στις εκλογές με τον
συνασπισμό παρατάξεων με την ονομασία «Δημοκρατική Ενότητα».
Η κρίση συνεχίζεται και στο εσωτερικό της «Πανελλήνιας Αγωνιστικής

Σπουδαστικής Παράταξης». Μετά από τις διαγραφές του 1975, διαγράφηκαν 14 από
τα 28 μέλη του Κεντρικού Συμβουλίου της ΠΑΣΠ134 και αποχώρησαν μέλη της
παράταξης προβάλλοντας για άλλη μια φορά το αίτημα της εσωκομματικής
δημοκρατίας. Η κρίση135 αυτή είχε σαν αποτέλεσμα οι διαγραφέντες όσον αφορά τη
Θεσσαλονίκη136 να κατέβουν στις εκλογές με την Πανσπουδαστική θέλοντας να
διαχωρίσουν τη θέση τους από της σοσιαλιστικής ΠΑΣΠ.
6. Ημέρα διεξαγωγής των εκλογών
Όλα ήταν έτοιμα, τις προηγούμενες137 μέρες είχαν καταρτιστεί οι εκλογικοί

κατάλογοι και οι παρατάξεις είχαν καταθέσει τους καταλόγους των υποψηφίων τους.
129
130
Στη συγκεκριμένη περίπτωση γίνεται αναφορά και στις νεολαίες των κομματικών φορέων για να
είναι αντιληπτή η διαφορά μεταξύ των δύο φοιτητικών παρατάξεων που εμφανίστηκαν με την ίδια
ονομασία.
131
132
Από ομάδα πρωτοβουλίας σοσιαλιστικών νεολαίων Θεσσαλονίκης γνωστοποιήθηκε η ίδρυση
περιφερειακής οργάνωσης της Σοσιαλιστικής Νεολαίας Ελλάδος (ΣΝ.Ε.) στη Θεσσαλονίκη ύστερα
από έγκριση του κεντρικού οργάνου της νεολαίας (βλ. Θεσσαλονίκη 11/1/1977).
133
Βλ. Θεσσαλονίκη 24/1/1977, «η διαμάχη για την ονομασία της ‘Δημοκρατικής Πορείας’».
134
αιώνα, διαχρονική πορεία εβδομήντα πέντε χρόνων», Θεσσαλονίκη 2002, σ. 482. Επίσης βλ.
Θεσσαλονίκη 23/12/1976 ανακοινώσεις της νεολαίας του ΠΑΣΟΚ και της ΠΑΣΠ.
135
Βλ. Βούλγαρης Γ., Η Ελλάδα της Μεταπολίτευσης 1974-1990, από το ΠΑΣΟΚ της 3ης Σεπτέμβρη
στο ΠΑΣΟΚ της αλλαγής, σ. 85.
136
Ελληνικός Βορράς 4/2/1977.
137
43
138
Σύνθημα των φετινών εκλογών ήταν η «ενότητα» .Τα αποτελέσματα139 των
εκλογών έτσι όπως προκύπτουν από τους φοιτητικούς συλλόγους της κάθε σχολής
είναι τα εξής:
ΑΑΣΠ ΔΑΠ- ΑΛ
Σχολές/Τμήμα Ψηφίσαντες
Ε
ΔΕ140 ΔΠ
ΝΔΦΚ
ΠΑΣΠ ΠΠΣΠ ΠΣΚ
ΛΟΙ
Τμήμα Πολιτικών
857 77 251 25 84 184 63 161 12
Μηχανικών
Τμήμα Μηχανολόγων
& Ηλεκτρολόγων 335 0 104 16 57 35 34 65 24
Μηχανικών
Τμήμα Αρχιτεκτόνων 539 35 180 10 51 61 100 102 0
Τμήμα Αγρονόμων
338 12 85 11 47 48 31 103 1
και Τοπογράφων
227 9 65 0 22 57 29 45 0
Μηχανικών
Ιατρική 1.376 0 329 81 248 338 90 290 0
Οδοντιατρική 571 0 154 0 117 115 48 137 0
Κτηνιατρική 459 0 18 23 91 105 59 142 21
Γεωλογικό 290 1 71 0 42 80 21 75 0
Γεωπονο/δασολογική
590 2 60 45 139 141 0 161 42
Νομική 1.473 0 386 0 251 423 58 355 0
Οικονομικό 1.037 0 205 0 188 310 57 277 0

Φιλοσοφική 1.664 31 480 0 286 403 90 374 0
Θεολογική 229 0 68 0 0 39 0 6 116
Βιολογικό 206 0 72 0 22 30 9 73 0
Μαθηματικό 821 29 133 27 120 234 49 217 12
Χημικό 528 0 111 36 57 102 35 187 0
Φυσικό 824 34 160 38 76 216 68 232 0
138
139
στα παρακάτω αποτελέσματα δεν συμπεριλαμβάνονται τα λευκά και άκυρα ψηφοδέλτια λόγω
έλλειψης στοιχείων.
140
Σε αυτή τη φοιτητική εκλογική αναμέτρηση εμφανίζεται ένας συνασπισμός φοιτητικών
παρατάξεων, πρόκειται για την συνεργασία ΔΗΣΥΚ – ΑΣΠ – ΑΣΚ – Δ.Α. – ΔΗΣΥΠ. Το σχήμα αυτό
καταγράφεται εν μέρει από τον τοπικό τύπο ως ΔΗΣΥΚ ενώ στην πραγματικότητα πρόκειται για ένα
νέο σχήμα: τη Δημοκρατική Ενότητα (στην Αθήνα έχει διαφορετική ονομασία πρόκειται για το σχήμα
44
ΑΑΣΠ ΔΑΠ- ΑΛ
Ε
ΔΕ141 ΔΠ
ΝΔΦΚ
ΛΟΙ
Φαρμακευτική 451 2 79 74 52 43 81 120 0
80
Α.Β.Σ.Θ. 1.692 0 221 0 250 580 80 481
Ε.Α.Σ.Α. 124 0 38 0 0 0 40 46 0
ΣΥΝΟΛΟ 14.631 239 3.332 386 1.305 3.589 1.042 3.635 307
Πίνακας 7: Τα αποτελέσματα των εκλογών στις 4 Φεβρουαρίου 1977.
Υπολογίζεται περίπου ότι ψήφισαν 14.631 φοιτητές στη Θεσσαλονίκη δηλαδή 1.526
περισσότεροι φοιτητές από την προηγούμενη χρονιά παρά το γεγονός ότι ο αριθμός
των εισακτέων του ακαδημαϊκού έτους 1976-1977 παρουσίασε μείωση. Οι ΠΣΚ
συγκέντρωσαν τις περισσότερες ψήφους ενώ ακολούθησαν η ΠΑΣΠ και η ΔΕ με
μικρή διαφορά συγκέντρωσης ψήφων. Επί του συνόλου των καταγραφέντων σχολών
το ποσοστό συμμετοχής αυτή την χρονιά σημείωσε αύξηση στο 47,5%, ενώ
αποκλειστικά το ΑΠΘ 50,2%. Τα υψηλότερα142 ποσοστά συμμετοχής κατέγραψαν οι
Τοπογράφοι-Αγρονόμοι με 86,2% και ακολουθούν οι Χημικοί Μηχανικοί και το
Χημικό τμήμα. Αντίθετα υψηλά ποσοστά αποχής εμφανίζουν το Γεωλογικό με 81%
αποχή και η Α.Β.Σ.Θ. με 66,3%.
Αναλύονται με τη μέθοδο της παραγοντικής ανάλυσης αντιστοιχιών τα αποτελέσματα

των εκλογών για το 1977. Προκύπτουν τέσσερεις διαστάσεις (παράγοντες) που
93,1%.
Διάσταση _ +
1η (46,2%) ΔΠ ΠΑΣΠ
2η (27,2%) ΔΑΠ-ΝΔΦΚ ΑΑΣΠΕ, ΔΕ
3η (14,2%) ΑΑΣΠΕ ΠΑΣΠ
4η (5,5%) ΠΠΣΠ, ΠΣΚ ΔΕ
Παρατηρείται στην πρώτη διάσταση ο ανταγωνισμός ΔΠ και ΠΑΣΠ ενώ στη δεύτερη
ο ανταγωνισμός της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ με τις [ΑΑΣΠΕ και ΔΕ] πιθανότατα λόγω του
141
142
Βλ. Ελευθεροτυπία 5/2/1977. Επιπλέον βλ. στο παρόν το Παράρτημα με τους πίνακες (πίνακας 3).
45
διαφορετικού τρόπου έκφρασης, θέσεων και οργάνωσης της παράταξης στη βάση.
Στη τρίτη διάσταση η σύγκρουση της ΑΑΣΠΕ με την ΠΑΣΠ κυρίως όσον αφορά τις
επιρροές και κατ΄ επέκταση για ιδεολογικούς λόγους. Και η τέταρτη διάσταση που
αφορά των ανταγωνισμό των αριστερών παρατάξεων για την ανάδειξη του
πραγματικού αριστερού εκπροσώπου του κινήματος. Περαιτέρω ανάλυση δεν είναι
δυνατή λόγω έλλειψης στοιχείων όσον αφορά τις θέσεις των παρατάξεων.
Τέλος το συμμετρικό διάγραμμα διπλής προβολής για τις παρατάξεις και τις σχολές
του 1975 παρουσιάζει εγγύτητα μεταξύ της ΔΕ και των τμημάτων της Πολυτεχνικής
Σχολής ενώ η ΠΑΣΠ φαίνεται να επικρατεί στα τμήματα της ΝΟΕ, Γεωλογικού,
Μαθηματικού και Ιατρικής. Η ΠΣΚ εμφανίζεται ισχυρή στη στις σχολές Θετικών
Επιστημών και Φιλοσοφικής.
7. ΦΕΑΠΘ
Παράλληλα οι φοιτητές του ΑΠΘ είχαν τη δυνατότητα να εκλέξουν και τους

αντιπροσώπους τους στη ΦΕΑΠΘ. Η προσπάθειες ανασύστασης του τοπικού αυτού
συνδικαλιστικού οργάνου ξεκινούν από το 1975143 ωστόσο το 1977 οι προσπάθειες
ευοδώθηκαν. Η σύσταση144 του θεωρήθηκε αναγκαία για τη λύση προβλημάτων που
καθημερινά προέκυπταν λόγω του μεγέθους του πανεπιστημίου, για τη γρήγορη λήψη
αποφάσεων, για το συντονισμό των ενεργειών των φοιτητικών συλλόγων και των
σχολών του πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και για την αποφασιστική εφαρμογή σε
τοπική συλλογική κλίμακα των αποφάσεων των φοιτητών.
Το πρώτο μεταπολιτευτικά συνέδριο ξεκινά στις 11 Φεβρουαρίου και τα θέματα145

που απασχόλησαν ήταν: το πρόγραμμα δράσης της ΦΕΑΠΘ, η ψήφιση του
καταστατικού146 της και η εκλογή του κεντρικού συμβουλίου.
Το πρόγραμμα δράσης όσον αφορά την πολιτική κατάσταση στο εσωτερικό της
χώρας, η ΦΕΑΠΘ και οι φοιτητές δηλώνουν αγωνιστές υπέρ της εθνικής
ανεξαρτησίας, της δημοκρατίας και κοινωνικής προόδου. Στο εξωτερικό στρέφεται
κατά του αμερικανικού στοιχείου και κατά τον Τούρκων που απειλούν τα κυριαρχικά
δικαιώματα των Ελλήνων στο Αιγαίο.
143
Βλ. Αραβαντινός Δ., 1974-2001: το μεταπολιτευτικό φοιτητικό και συνδικαλιστικό κίνημα, σ. 480.
144
Βλ. Μακεδονία 12/2/1977 και Ελληνικός Βορράς 11/2/1977.
145
146
46
Το Κυπριακό αποτελεί ακόμη ένα κρίσιμο ζήτημα που συνεχίζει να απασχολεί τους
φοιτητές. Έτσι τονίζουν ότι «για την αντιμετώπιση της σημερινής πολιτικής
κατάστασης είναι απαραίτητη η ενότητα και η συσπείρωση όλων των δημοκρατικών
δυνάμεων, του λαού και της νεολαίας στη βάση της πάλης για την προάσπιση των
εθνικών συμφερόντων και για δημοκρατικές κατακτήσεις και για την αναχαίτιση της
κυβερνητικής πολιτικής147».
Η εκπαιδευτική πολιτική αποτελεί έναν ακόμη πυλώνα στο πρόγραμμα δράσης της.
Μιλούν για χειραγώγηση του Φοιτητικού Κινήματος και κατασυκοφάντηση του στο
λαό. Τονίζονται οι αδυναμίες και τα προβλήματα του κινήματος ενώ στόχος του Φ.Κ.
είναι η ενότητα στη δράση του.
Βασικοί στόχοι που τίθενται αφορούν στο να «μη περάσει ο αντιδραστικός και
αντιεκπαιδευτικός χαρακτήρας του Ν.Π.» και θεωρείται απαραίτητη η διαμόρφωση
ενός καταστατικού χάρτη της Ανώτατης Εκπαίδευσης για την κατοχύρωση του
δικαιώματος την Α.Ε., κατοχύρωση των ακαδημαϊκών ελευθεριών και γενικών αρχών
δημοκρατικής οργάνωσης και λειτουργίας. Ενώ γίνεται εκτεταμένη αναφορά για
βελτίωση των υποδομών και υλικοτεχνικό εξοπλισμό καθώς και για καλύτερες
συνθήκες διαβίωσης. Οι έδρες που κατανεμήθηκαν:
Φοιτητική Παράταξη Έδρες

ΠΑΣΠ 4
ΠΣΚ 4
ΔΑ-ΔΕ 3
ΔΑΠ-ΝΔΦΚ 2
ΠΠΣΠ 1
Δημοκρατική Πορεία 1
Πίνακας4: Οι έδρες των παρατάξεων στην ΦΕΑΠΘ.
147
47
Φοιτητικές Εκλογές 20 Ιανουαρίου 1978
Τα αιτήματα148 του Φ.Κ. έχουν επικεντρωθεί γύρω από την παιδεία στην υπηρεσία
του λαού και της πάλης για την διεκδίκηση και υπεράσπιση ενός δημοκρατικού 149
Πανεπιστημίου αλλά και τον γενικότερο εκδημοκρατισμό της δημόσιας ζωής της
χώρας. Είναι σαφής η μετακίνηση από τα στενά εσωτερικά προβλήματα του
Πανεπιστημίου σε μια άλλη μορφή φοιτητικών150 διεκδικήσεων με έντονο κοινωνικό
χαρακτήρα. Πλέον το Πανεπιστήμιο και οι φοιτητές περισσότερο αρχίσουν να
αντιλαμβάνονται τη σχέση τους με την κοινωνία. Επιπλέον είχαν προηγηθεί στις 20
Νοεμβρίου του 1977 οι βουλευτικές εκλογές. Τα αποτελέσματα αυτή της
αναμέτρησης έδειξαν ένα μεταβαλλόμενο συσχετισμό δυνάμεων γεγονός που
δημιούργησε ένα καινούριο κλίμα διεκδικήσεων και ένα αίσθημα ανανέωσης που
σαφέστατα επηρέασε και τον φοιτητικό κόσμο. Άξια προσοχής τα ζητήματα που
απασχολούν τους φοιτητές, η αυτονομία151 του φοιτητικού συνδικαλισμού και το
ζήτημα των κομματικών επιρροών.
□ Αριστερά και προοδευτικά χαρακτηριστικά

□ Έντονα πολιτικοποιημένο152 χαρακτήρα
□ Έντονος διεθνιστικός χαρακτήρας, η αλληλεγγύη στους λαούς που
148
149
Αναλυτικότερα αναφέρεται στην αυτοτέλεια και αυτοδιοίκηση των Α.Ε.Ι. και τη συμμετοχή των
φοιτητών στις δομές και λειτουργίες του Πανεπιστημίου. Επίσης στις πολιτικές συνδικαλιστικές
ελευθερίες και το Πανεπιστημιακό Άσυλο αλλά και στις καλύτερες συνθήκες διαβίωσης.
150
151
152
48
□ η σφοδρότατη επιθυμία έκφρασης, διεκδίκησης και υπεράσπισης βασικών
δικαιωμάτων όσον αφορά το Φ.Κ. αλλά και το Λαϊκό Κίνημα.
□ Και αποκτά μια «νέα φωνή» μέσα από την (ΦΕΑΠΘ153) και μια νέα μορφή
□ Σύνδεση του Φ.Κ. της Θεσσαλονίκης με την πολιτική και κοινωνική ζωή της
πόλης.
□ Και τέλος ο φοιτητής δεν έχει άμεση και προσωπική σχέση με τους
αντιδικτατορικούς αγώνες των περασμένων χρόνων, επομένως η αναφορά σε
αυτούς τους αγώνες δεν έχει πλέον εμπειρικό αντίκρισμα.
1.1. Το Πανεπιστήμιο και οι φοιτητές
Ο κ. Δεληγιάννης πρύτανης της ακαδημαϊκής χρονιάς του 1977 και ο κ.

Χριστοδούλου πρύτανης του 1978 στις αρχές Ιανουαρίου μίλησαν για τους στόχους
και τα προβλήματα του Πανεπιστημίου154 θέλοντας να τονίσουν την σημαντικότητα
της συμμετοχής των φοιτητών στις εκλογές. Η Σύγκλητος155 του ΑΠΘ εξέδωσε
ανακοίνωση με την οποία χαιρέτησε τις φοιτητικές εκλογές και κάλεσε όλους τους
φοιτητές να συμμετάσχουν σε αυτές. Και τέλος το ΕΔΠ υπογράμμισε ότι η
ωριμότητα και ο δημοκρατικός χαρακτήρας του Φ.Κ. «θα αποτελέσουν σταθμό στον
παραπέρα συνεπή αγώνα για ένα δημοκρατικό και σύγχρονο πανεπιστήμιο στην
υπηρεσία του λαού και του τόπου156».
Ενώ οι φοιτητές ετοιμάζονται για τις εκλογές τους, παράλληλα τα εθνικά157 θέματα
συνεχίζουν να απασχολούν τον τύπο καθώς είναι μια χρονιά καμπή για την εξωτερική
153
τέλος στην Ελευθεροτυπία 14/2/1977.
154
155
156
Βλ. Μακεδονία ό.π.
157
49
πολιτική. Δίνονται διαβεβαιώσεις για ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ158 το 1979.
Σχετικά με το Αιγαίο, το Κυπριακό, την επιστροφή στο ΝΑΤΟ και τις
ελληνοτουρκικές159 σχέσεις υπάρχουν σημαντικές εξελίξεις. Η Τουρκία εμφανίζεται
αδιάλλακτη σχετικά με το Αιγαίο160 έχοντας προκλητικές αξιώσεις. Λίγες μέρες πριν
τις εκλογές επικρατεί γενικότερος αναβρασμός161 στις φοιτητικές παρατάξεις με
εκδηλώσεις, γενικές συνελεύσεις, εξαγγελίες προγραμμάτων και συνελεύσεις
εκλογοαπολογιστικού162χαρακτήρα για την ακαδημαϊκή χρονιά που πέρασε. Ωστόσο
ένα ζήτημα που απασχολεί όσον αφορά τις φοιτητικές παρατάξεις είναι αυτό της
«παραταξικοποίησης» (αν και είχε τεθεί το ίδιο ζήτημα την προηγούμενη χρονιά από
άλλους φορείς) και την πρόκληση έντονων ενδοπαραταξιακών συγκρούσεων.

ΚΚΕ εσωτ. (οι δυνάμεις οι
προσκείμενες στα υπόλοιπα
κόμματα της συμμαχίας
αποχώρησαν ή εκφράστηκαν
πλέον ενιαία)
Δημοκρατική Ανανεωτική Πορεία - πρόσκειται ιδεολογικά στην
Δ.Α.Π. –Ν.Δ.Φ.Κ.
Νέα Δημοκρατική Φοιτητική Κίνηση Νέα Δημοκρατία
1978

Ένωση Δημοκρατικού Κέντρου
Δ.Π. Δημοκρατική Πορεία (ΕΔΗΚ), μετεξέλιξη της
Ένωσης Κέντρου- Νέες
Δυνάμεις
Π.Α.Σ.Π.
Προοδευτική Πανσπουδαστική πρόσκειται ιδεολογικά στο
Π.Π.Σ.Π.
Συνδικαλιστική Παράταξη ΚΚΕ (μ-λ)
Π.Σ.Κ.
Κίνηση ΚΚΕ
Πίνακας 8: Φοιτητικές Παρατάξεις 1978.
158
Βλ. Μακεδονία 29/1, Ελληνικός Βορράς 27/1 και Καθημερινή 17/1/1978.
159
Βλ. Ελληνικός Βορράς 15/1 και 18/1/1978.
160
Βλ. Θεσσαλονίκη 13/1 και 23/1/1978 και Ελευθεροτυπία 23/1/1978.
161
Βλ. Ελευθεροτυπία 7/1, 9/1 και 12/1/1978. Επίσης βλ. Ριζοσπάστης 19/1/1978.
162
Αναλυτικότερα βλ. Θεσσαλονίκη 13/1/1978 και Μακεδονία 17/1/1978.
50
4. Φοιτητικός λόγος163
ΑΑΣΠΕ
Η ΑΑΣΠΕ164τάχθηκε κατά της «αντιφοιτητικής και αντιεκπαιδευτικής» πολιτικής της

κυβέρνησης. Προτείνει αντιηγεμονιστική ενότητα των σπουδαστών και του λαού, την
επέμβαση στο αντεθνικό και αντιλαϊκό προσανατολισμό της παιδείας για
προοδευτικές αλλαγές με κριτήριο τις ανάγκες του λαού και του τόπου μπροστά στις
απειλές για την εθνική ανεξαρτησία. Και τέλος δηλώνουν ότι οι φοιτητικές εκλογές
είναι ένα βήμα για την ενότητα της εργατικής τάξης, λαού και φοιτητών. Σύνθημα
τους: «δυνατό, πατριωτικό, δημοκρατικό Φ.Κ.»
ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ165 με σύνθημα166 «μάχη για τη δημοκρατία», οι στόχοι όπως

περιγράφηκαν ήταν οι εξής:
□ Ουσιαστικοποίηση των σπουδών και η ταχύτατη εφαρμογή του Καταστατικού

Χάρτη με κύριο στόχο την εντατικοποίηση του ρυθμού λειτουργίας των
Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων σε βαθμό αντίστοιχο με τις ανάγκες της
χώρας και των ευρωπαϊκών προδιαγραφών.
□ Αλλαγή δια νόμου της δομής και των διαδικασιών των συλλόγων και
αποκλειστική ενασχόληση με θέματα αφορούν τους φοιτητές και τα
προβλήματα τους. Υποστηρίζουν ότι η αυτονομία167 έχει καταλυθεί.
□ Την ρύθμιση του Πανεπιστημιακού Ασύλου κατά τρόπο που να εξασφαλίζει
την απρόσκοπτη διεξαγωγή των σπουδών και της έρευνας, της αξιοπρέπειας,
την δυνατότητα ελεύθερης έκφρασης κ.α.
ΔΕ
163
κινήματος¨, Πανεπιστήμιο: Ιδεολογία και παιδεία. Ιστορική διάσταση και προοπτικές, ΙΑΕΝ, Αθήνα
164
Βλ. Θεσσαλονίκη 20/1/1978 και Ελευθεροτυπία 16/1/1978.
165
Βλ. Θεσσαλονίκη και Ελευθεροτυπία 19/1/1978 και Καθημερινή 19/1/1978.
166
167
51
Η κρίση του φοιτητικού κινήματος, όπως παρατηρείται και περιγράφεται από την
συγκεκριμένη παράταξη168, έχει διαδεχτεί την εποχή έντονης μαχητικότητας και
αγωνιστικότητας. Η κρίση αυτή αφορά τα προβλήματα του Φ.Κ. και τις κυβερνητικές
επιλογές στην παιδεία. Οι στόχοι λοιπόν είναι:
□ Την ουσιαστική κατοχύρωση της αυτονομίας του Φ.Κ.
□ Την δημιουργία των Επιτροπών Φοιτητικού Ελέγχου (ΕΦΕ)
□ Την προώθηση της ενότητας του
□ Και την σύνδεση του με τους αγώνες των εργαζομένων και της νεολαίας.
ΔΠ
Υποστήριξαν την ανάπτυξη ενός αυτόνομου Φ.Κ στο πλαίσιο μιας αμφίδρομης
σχέσης και επικοινωνίας με τα πολιτικά κόμματα και να ξεπεραστεί η κρίση169 του
Φ.Κ. Το πρόβλημα της απομαζικοποίησης του κινήματος είναι η συνεργασία και η
ενότητα των δημοκρατικών δυνάμεων. Στόχος ο εκδημοκρατισμός και ο
εκσυγχρονισμός της παιδείας, νέα προγράμματα σπουδών, δημοκρατικότερο νόμο-
πλαίσιο κ.α.
ΠΑΣΠ
Ο βασικός άξονας170 έχει άμεση σχέση με το αντίκτυπο που έχει το πανεπιστήμιο

στην κοινωνία, τονίζοντας ότι τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα είναι ανύπαρκτα
σαν κοινωνικό στοιχείο. Βασική στρατηγική της ΠΑΣΠ171 όπως έγινε γνωστό στην
συνέλευση στις 17 Ιανουαρίου ήταν «να εντείνουμε τους αγώνες μας στο πλάι του
λαού για μια παιδεία στην υπηρεσία του». Δηλαδή, μια παιδεία στην υπηρεσία του
λαού και ο τρόπος επίτευξης της ο εκδημοκρατισμός της. Η σύνδεση δε του Φ.Κ. με
το Λαϊκό Κίνημα θεωρείται ουσιώδης. Επομένως επιδιώκονται δημοκρατικές
αλλαγές στις δομές, το περιεχόμενο και τη λειτουργία του πανεπιστημίου. Οι
διεκδικήσεις της ΠΑΣΠ για αυτό το ακαδημαϊκό έτος είναι:
□ Καλύτερες συνθήκες διαβίωσης

□ Αλλαγές στο περιεχόμενο σπουδών και του τρόπου διδασκαλίας
□ Το εξεταστικό ζήτημα (επιλογή θεμάτων, καθορισμός ύλης κ.α.)
168
Βλ. . Ελληνικός Βορράς 18/1/1978.
169
170
Βλ. Θεσσαλονίκη 17/1 και 20/1/1978, Το Βήμα 19/1/1978 και Ελευθεροτυπία 16/1 και 19/1/1978.
171
Βλ. Παπανδρέου Α., Το ΠΑΣΟΚ καλεί τους φοιτητές στη μάχη για μια παιδεία στην υπηρεσία του
λαού, Θεσσαλονίκη, φ. 24 Ιανουαρίου 1978.
52
□ Δημοκρατική οργάνωση του πανεπιστημίου (αυτοδιοίκηση, ακαδημαϊκές
ελευθερίες κ.α.)
□ Να δυναμώσει η ενότητα των φοιτητών
□ Αύξηση των δαπανών για την παιδεία.
□ Αρχή η αυτονομία172 του Φ.Κ. (άρνηση οργανωτικής παρέμβασης από άλλο
φορέα αλλά όχι άρνηση πολιτικής παρέμβασης)
Συνθήματα «ΠΑΣΠ- πρωτοπορία», «εμπρός για δημοκρατική ΕΦΕΕ» και «Κίνημα

μαζικό, δυνατό».
ΠΠΣΠ
Καλούν173 τους φοιτητές να ψηφίσουν «για ένα μαζικό, αγωνιστικό φοιτητικό κίνημα.
Για μια παιδεία για όλο το λαό σε μια Ελλάδα λεύτερη, ανεξάρτητη και δημιουργική».
Όσον αφορά την αυτονομία του Φ.Κ. υποστηρίζουν ότι αυτονομία δε σημαίνει
απολιτικοποίηση.
ΠΣΚ
Ο προσανατολισμός174 του φοιτητικού κινήματος, μέσα από την ενωμένη πάλη των
φοιτητών, θα πρέπει να είναι:
□ Η απόσυρση του κυβερνητικού νόμου-πλαίσιου και κατάρτιση ενός

Δημοκρατικού Καταστατικού Χάρτη για την Ανώτατη Παιδεία.
□ Διπλασιασμός των δαπανών για την Ανώτατη Εκπαίδευση
□ Προώθηση ειδικών μέτρων για τον εργαζόμενο φοιτητή
□ Οργάνωση του ελεύθερου χρόνου του φοιτητή
ΧΣΚ
175
Η παράταξη αυτή δηλώνει ότι είναι υπέρ της πολιτικοποίησης και όχι της
κομματικοποίησης. Είναι κατά της «παραταξικοποίησης» και ενασχόλησης των
φοιτητών με θέματα που δεν τους αφορούν άμεσα την ιδιότητα του φοιτητή.
172
173
174
Βλ. Θεσσαλονίκη και Μακεδονία 17/1/1978.
175
53
φορείς
Προεκλογικά καταγράφεται μια εσωτερική κρίση στο ΚΚΕ εσωτερικού και του
«Ρήγα Φεραίου176». Το πρόβλημα που ανέκυψε στη νεολαία του κόμματος είχε σαν
αποτέλεσμα τη σύσταση μιας τετραμελούς επιτροπής η οποία μελέτησε την
κατάσταση και εισηγήθηκε την μετακίνηση και απομάκρυνση τεσσάρων στελεχών
του «Ρ.Φ.». Αναμενόμενο ήταν να διαταραχτούν και οι ισορροπίες στη Θεσσαλονίκη
με 41 στελέχη177 του «Ρ.Φ.» να αντιμετωπίζουν το ενδεχόμενο της διαγραφής ενώ
έχουν ήδη αποχωρήσει μέλη και στελέχη. Στη Θεσσαλονίκη δεν παρατηρήθηκε
κάποια αλλαγή όσον αφορά τον συσχετισμό των δυνάμεων ωστόσο ήταν αρκετή για
την αναστάτωση των προσκειμένων παρατάξεων στο ΚΚΕ εσωτερικού εξαιτίας
προεκλογικής εκστρατείας. Τα σχετικά δημοσιεύματα καταλήγουν ότι πιθανότατα το
πρόβλημα να επιλυθεί μετά τις φοιτητικές εκλογές.
Ιδρύεται μια «νέα πανελλήνια φοιτητική οργάνωση» η Φοιτητική Εθνική

178
Αγωνιστική Κίνηση (Φ.Ε.Α.Κ. ) που δήλωσε ότι θα αγωνιστεί συστηματικά και
υπεύθυνα για όλα τα εκκρεμή φοιτητικά προβλήματα. Οι βασικοί πυλώνες αυτής της
κίνησης είναι:
□ Ο αγώνας με βάση τις παραδόσεις και αξίες του Έθνους

□ Ο αγώνας για την πνευματική καλλιέργεια και την επιστημονική μόρφωση των
Ελλήνων φοιτητών
□ Καλύτερες, ουσιαστικές και πραγματικά Ελληνικές συνθήκες παιδείας
□ Αγώνας για ένα σφριγηλό, ανεξάρτητο και δημιουργικό Φ.Κ. για να γκρεμίσει το
μαρξιστικό κατεστημένο των ΑΕΙ.
□ Κατοχύρωση του Πανεπιστημιακού Ασύλου από εξωφοιτητικά στοιχεία και τους
επαγγελματίες εργατοπατέρες.
□ Θα αντιταχθεί σε κάθε προσπάθεια που αποσκοπεί στην μετατροπή των φοιτητικών
οργανώσεων σε κομματικά παραρτήματα και στην διάσπαση του φοιτητικού κόσμου,
□ Προαγωγή των εθνικών επιδιώξεων
□ Πεποίθηση: τα φοιτητικά ζητήματα είναι υπόθεση καθαρά φοιτητική.
176
Βλ. Ελληνικός Βορράς 8/1/1978 , Αυγή 16/1/1978, Ελληνικός Βορράς 17/1/1978.
177
178
Βλ. Ελληνικός Βορράς 12-13/1 και 18/1/1978 και Ριζοσπάστης 14/1/1978.
54
Βέβαια λίγες μέρες πριν τις εκλογές η Φ.Ε.Α.Κ.179 αποφασίζει να αποσυρθεί από την
εκλογική διαδικασία λόγω των «συνθηκών τρομοκρατίας» όπως χαρακτηριστικά
δήλωσαν. Κα ζήτησαν από τους φοιτητές να απέχουν από τις μη νομότυπες
διαδικασίες. Επίσης εμφανίζεται η Π.Α.Π.180, η συγκεκριμένη παράταξη
καταγράφεται ως «Παράταξη Αγωνιστικής Πρωτοπορίας». Δεν υπάρχουν στοιχεία
για την συγκεκριμένη παράταξη ωστόσο καταγράφεται η παρουσία της στις 18
Ιανουαρίου στον κινηματογράφο «Ιντεάλ» όπου και συγκεντρώθηκαν όλες οι
παρατάξεις που θα συμμετείχαν στις επικείμενες εκλογές για να παρουσιάσουν και να
αναλύσουν τα προγράμματα τους.
Ιδρύεται και μια άλλη παράταξη από τους φοιτητές του ΑΠΘ, η «Φιλελεύθερη
Φοιτητική Κίνηση» (Φ.Φ.Κ.). Οι φοιτητές αυτοί δηλώνουν πίστη στις φιλελεύθερες
δημοκρατικές αρχές και επιδιώκουν ένα Φ.Κ. ρεαλιστικότερο και μαζικότερο. Οι
βασικότερες αρχές τους είναι:
□ Ανεμπόδιστη έκφραση όλων των φοιτητών

□ Υπεράσπιση σπουδαστικών συμφερόντων και όχι στην εξυπηρέτηση κομματικών
σκοπών
□ Ευρύτερη ισότιμη συνεργασία των σπουδαστών
Επίσης εσωτερική πολιτική κρίση λαμβάνει χώρα στην Ε.ΔΗ.Κ181 και κατ’ επέκταση
στην ΕΣΔΗΝ. Η κρίση αφορούσε το έκτακτο συνέδριο που θα πραγματοποιούνταν
για την εκλογή ηγεσίας. Το θέμα που προκάλεσε αντιδράσεις βουλευτών182 του
κόμματος ήταν για το ποιοι θα είχαν το δικαίωμα συμμετοχής στην εκλογή ηγέτη και
το θέμα λειτουργίας του κόμματος. Πιθανότατα το ζήτημα αυτό να επηρέασε την
ενδοπαραταξιακή ισορροπία της Δ.Π. στις εκλογές αν και κάτι τέτοιο πιθανότατα να
μη μπορεί να αποδειχθεί. Γενικότερα παρατηρούνται διεργασίες183 στο εσωτερικών
των κομμάτων τόσο της Δεξιάς όσο και της Άκρας Αριστεράς που το μόνο σίγουρο
είναι ότι θα έχει επιπτώσεις στις φοιτητικές παρατάξεις.
179
180
181
182
Ήταν οι Πεσμαζόγλου, Αλαβάνος, Καρδαράς, Παπαθεμελής και Τσουδερού.
183
Βλ. Το Βήμα 29/1, 5/2 και 11/2/1978.
55
Την Παρασκευή 20 Ιανουαρίου όλα είναι έτοιμα, η διαδικασία εκλογής των νέων
συμβουλίων των φοιτητικών παρατάξεων εξελίσσεται ομαλά από τις 8 πμ. μέχρι τις 6
μμ. Η μόνη διαφορά σε αυτές τις εκλογές είναι ότι ορισμένες σχολές έχουν κρατήσει
ανοιχτούς τους φοιτητικούς εκλογικούς καταλόγους184 μέχρι την τελευταία στιγμή
ώστε να εγγράφονται ή να ανανεώνουν την εγγραφή τους οι ενδιαφερόμενοι
φοιτητές. Τα αποτελέσματα των εκλογών έτσι όπως προκύπτουν από τους
ΔΑ- ΔΑΠ- ΑΛ
Σχολές/Τμήμα Ψηφίσαντες ΑΑΣΠΕ
ΔΕ185
ΔΠ
ΝΔΦΚ
ΛΟΙ
867 47 191 29 87 200 83 183 0
Μηχανικών
Τμήμα
Μηχανολόγων και
445 8 94 22 60 71 46 115 0
Μηχανικών
Τμήμα
511 31 120 0 51 96 76 108
Αρχιτεκτόνων 0
325 16 46 0 35 68 35 122 0
253 6 82 0 19 56 37 53 0
Μηχανικών
Ιατρική 1.579 32 310 82 198 437 80 324 0
Οδοντιατρική 629 2 114 38 87 168 49 138 0
Κτηνιατρική 536 0 66 18 95 127 74 147 0
377 0 35 17 59 108 25 121 0
Γεωλογικό 306 10 5 0 35 94 1 80 0
Νομική 1.528 32 274 62 204 199 64 373 0
Οικονομικό 1.075 0 156 0 118 385 47 303 0
184
Πρόκειται για τα τμήματα Πολιτικών Μηχανικών, Τοπογράφων, της Βιομηχανικής και της
Φιλοσοφικής όπως ανακοινώσε η ΦΕΑΠΘ (βλ. Μακεδονία 20/1/1978).
185
56
ΔΑ- ΔΑΠ- ΑΛ
Σχολές/Τμήμα Ψήφοι ΑΑΣΠΕ
ΔΕ186
ΔΠ
ΝΔΦΚ
ΛΟΙ
Φιλοσοφική 1.970 36 446 94 209 529 101 541 0
Θεολογική 264 0 27 0 138 67 0 28 0
Βιολογικό 307 4 97 0 41 48 16 94 0
Μαθηματικό 958 37 139 0 137 288 70 252 0
Χημικό 557 6 28 0 19 26 37 23 0
Φυσικό 933 37 139 0 137 288 70 252 0
Φαρμακευτική 549 0 74 0 60 144 92 113 0
Ε.Α.Σ.Α. 155 0 0 0 0 84 18 53 0
ΣΥΝΟΛΟ 14.124 267 2.487 456 1.772 3.467 1.025 3.404 0

Πίνακας 9: Τα αποτελέσματα των φοιτητικών εκλογών στις 20 Ιανουαρίου 1978.
Ο έντυπος τύπος χαρακτήρισε «μαζική187» τη προσέλευση των φοιτητών

Θεσσαλονίκης και καταγράφεται ένα αίσθημα ενθουσιασμού και ανακούφισης.
Συνολικά ψήφισαν 13.837 φοιτητές. Τα αποτελέσματα σχολιάστηκαν τόσο από το
πολιτικό κόσμο188 όσο και από τις φοιτητικές παρατάξεις189 και τους φοιτητικούς
συνδικαλιστικούς φορείς190. Το ποσοστό συμμετοχής191 στο ΑΠΘ συνεχίζει να
παρουσιάζει ανοδική πορεία φτάνοντάς το 55,8%. Οι Χημικοί Μηχανικοί με ποσοστό
συμμετοχής 92,5%, η Κτηνιατρική Σχολή με 81,4% και το Τμήμα Αγρονόμων-
Τοπογράφων με 80,6% παρουσιάζουν τα υψηλότερα ποσοστά. Ενώ το Οικονομικό
42,3%, η Νομική 47,7% και η Θεολογική καταγράφουν τα χαμηλότερα ποσοστά
συμμετοχής.
186
187
Βλ. Ελευθεροτυπία, Το Βήμα, Θεσσαλονίκη, Ριζοσπάστης 20/1/1978.
188
Από τον πολιτικό κόσμο υπήρξαν δηλώσεις του Α. Παπανδρέου και του Ε. Αβέρωφ αλλά και του
Δ. Μαρωνίτη σχετικά με τα αποτελέσματα των φοιτητικών εκλογών. Για Παπανδρέου: βλ.
Παπανδρέου Α., Το ΠΑΣΟΚ καλεί τους φοιτητές στη μάχη για μια παιδεία στην υπηρεσία του λαού,
εφήμ. Θεσσαλονίκη, φ. 24 Ιανουαρίου 1978 ,Ελληνικός Βορράς 24/1/1978 και Το Βήμα 24/1/1978.
Για Αβέρωφ: βλ. Ελληνικός Βορράς 25/1/1978. Μαρωνίτης: βλ. Το Βήμα 11/2/1978.
189
Βλ. Θεσσαλονίκη 24/1/1978 και Ελευθεροτυπία 30/1/1978. Επίσης βλ. Βερνίκου Γ., ο ρόλος της
νεολαίας στην πολιτική ζωή, φ. 24ης Ιανουαρίου 1978 και Ριζοσπάστης 21/1/1978.
190
Βλ. Θεσσαλονίκη ό.π.
191
Βλ. στο παρόν το Παράρτημα με πίνακες.
57
αποτελέσματα των εκλογών για το 1978. Προκύπτουν τέσσερεις διαστάσεις
1η (41,6%) ΠΠΣΠ ΔΠ
2η (23,3%) ΔΑΠ-ΝΔΦΚ ΔΕ
3η (17,1%) ΔΠ, ΔΕ ΠΠΣΠ, ΠΣΚ
4η (10,1%) ΔΠ ΑΑΣΠΕ
Ο ανταγωνισμός που παρατηρείται στην πρώτη διάσταση αφορά τη στάση των

παρατάξεων ως προς το ζήτημα της αυτονομίας του Φ.Κ. Η ΔΠ υποστηρίζει την
αυτονομία αλλά στα πλαίσια μια αμφίδρομης σχέσης με το τα πολιτικά κόμματα ενώ
η ΠΠΣΠ δηλώνει αυτονομία του κινήματος χωρίς την απομάκρυνση του πολιτικού
χαρακτήρα. Η δεύτερη διάσταση περιλαμβάνει τη ΔΑΠ-ΝΔΦΚ και τη ΔΕ που και σε
αυτή την περίπτωση αφορά την στάση των παρατάξεων απέναντι την αυτονομία. Η
ΔΑΠ-ΝΔΦΚ υποστηρίζει ότι η αυτονομία έχει καταλυθεί ενώ η ΔΕ προτείνει τη
δημιουργία Επιτροπών Φοιτητικού Ελέγχου. Στην τρίτη διάσταση, ο παράγοντας θα
μπορούσε να είναι στάση στην κυβερνητική εκπαιδευτική πολιτική, οι [ΠΠΣΠ, ΠΣΚ]
υπερασπίζονται την αριστερά μέσω του αγωνιστικού και μαχητικού παλμού κατά τις
κυβερνητικής πολιτικής ενώ η [ΔΕ, ΔΠ] ακολουθούν ηπιότερες στρατηγικές. Ενώ
ταυτόχρονα ο θετικός πόλος δεν έχει ως κύρια συνιστώσα την κρίση του κινήματος
ενώ ο αρνητικά φορτισμένος πόλος βασίζει τις θέσεις του πάω στην παραδοχή αυτή.
Και τέλος η τελευταία διάσταση η ΑΑΣΠΕ από την μια καταδικάζει την κυβερνητική
πολιτική ενώ η ΔΠ διατηρεί μια ηπιότερη θέση.
Και τέλος, το συμμετρικό διάγραμμα διπλής προβολής για τις παρατάξεις του 1978
ως προς τα τμήματα εμφανίζει την ΠΣΚ, ΠΑΣΠ και ΔΕ να επικρατούν στην
πλειοψηφία των σχολών κερδίζοντας της Θετικές Σχολές, Φιλοσοφική, ΝΟΕ και
κάποια τμήματα του Πολυτεχνείου. Ενώ ο πόλος της Δεξιάς συνεχίζει να είναι
περιορισμένος και απομονωμένος.
58
8.ΕΦΕΕ
Οι εργασίες του 2ου Πανσπουδαστικού Συνεδρίου192 ξεκίνησαν στις 30 Ιανουαρίου

και τελείωσαν στις 14 Φεβρουαρίου όπου και εκλέχθηκε το καινούριο συμβούλιο. Το
πολιτικό ντοκουμέντο κινούνταν περίπου στις ίδιες γραμμές με αυτό του
προηγούμενου συνεδρίου και αφορούσε μόνο θέματα πολιτικής επικαιρότητας
(καταδίκη ακροδεξιών οργανώσεων, κατάργηση αμερικανικών βάσεων κ.α.) υπό το
πρίσμα των φοιτητικών παρατάξεων.
Οι έδρες κατανεμήθηκαν ως εξής:

ΠΣΚ 7
ΠΑΣΠ 6
ΔΑ-ΔΕ 4
ΔΑΠ-ΝΔΦΚ 2
ΑΑΣΠΕ 1
ΠΠΣΠ 1
Πίνακας 4: Οι έδρες των παρατάξεων ΕΦΕΕ 1978.
Η ΠΚΣ είναι για άλλη μια φορά ο νικητής και αυξάνει κατά μια έδρα τις δυνάμεις του
ενώ η ΠΑΣΠ παρέμεινε σταθερή στις έδρες της. Η ισορροπία των υπόλοιπων
παρατάξεων διαταράσσεται ως αποτέλεσμα της εσωτερικής κρίσης που προηγήθηκε.
192
Βλ. Αραβαντινός Δ., «1974-2001: το μεταπολιτευτικό φοιτητικό και συνδικαλιστικό κίνημα», σ.
488.
59
Φοιτητικές Εκλογές 20 Φεβρουαρίου1979
Το θέμα της κατάστασης της ανώτατης εκπαίδευσης και ο νόμος-πλαίσιο 815/78193

συνεχίζουν να απασχολούν και να προβληματίζουν τον φοιτητικό κόσμο της
Θεσσαλονίκης και αποτελούν το βασικό διακύβευμα των εκλογών.
Τα βασικά ιδεολογικά αλλά και πολιτικά χαρακτηριστικά του φοιτητή του 1979
όπως παρατηρούνται είναι τα εξής:

□ Έντονα πολιτικοποιημένο και κομματικοποιημένο194 χαρακτήρα
□ Παρακολούθηση των πολιτικών εξελίξεων της χώρας και σαφέστατη
διατύπωση των απόψεων και των θέσεων της παράταξης, αν και αυτή τη
χρονιά ο ν.815 αποτελεί το βασικό διακύβευμα αυτή της εκλογικής
αναμέτρησης.
□ Διεθνιστικός195 χαρακτήρας, η αλληλεγγύη στους λαούς που δοκιμάζονταν
από στρατιωτικά καθεστώτα και υποστήριξη λαϊκών και επαναστατικών
κινημάτων.
□ Η σφοδρότατη επιθυμία έκφρασης, διεκδίκησης και υπεράσπισης βασικών
δικαιωμάτων όσον αφορά το Φ.Κ.
□ Και αποκτά μια «νέα φωνή» μέσα από την (ΦΕΑΠΘ) και μια νέα μορφή
193
Ρόκος Δ., Όψεις των κρατικών πολιτικών για την Πανεπιστημιακή Παιδεία και έρευνα στην Ελλάδα
της Μεταπολίτευσης στο «Το Πανεπιστήμιο σήμερα. Οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές
διαστάσεις.», ίδρυμα Σ. Καράγιωργα, Αθήνα 1991, σ. 45-48.
194
Έχει μεγάλη σημασία το γεγονός γιατί κατά κάποιο τρόπο καταγράφεται η επιρροή των πολιτικών
κομμάτων στο φοιτητικό κόσμο και παράλληλα ο βαθμός συνδικαλιστικής ωρίμανσης του κινήματος,
η συνειδητοποίηση των προβλημάτων και η επιλογή του τρόπου δράσης του κινήματος. Ψηφίζοντας
παρατάξεις, ψηφίζουν και συγκεκριμένα προγράμματα δράσης όπως έχουν υποδείξει οι παρατάξεις.
Ωστόσο τίθεται το ζήτημα αν τελικά έχει επέλθει η ωρίμανση και κατ’ επέκταση η απόφαση κοινής
δράσης για την διεκδίκηση των φοιτητικών δικαιωμάτων τους (βλ. Θεσσαλονίκη 10/2/1979).
195
Για την κατάσταση στην Περσία και Τεχεράνη βλ. σχετικά Θεσσαλονίκη 10/1/1979 ,Ελληνικός
Βορράς 20/1/1979, Ελευθεροτυπία 3/2 και 15/2/1979.
60
1.1.Το Πανεπιστήμιο και οι φοιτητές
Έντονο κλίμα επικρατεί στο εσωτερικό196 του Πανεπιστημίου ήδη από τις αρχές του
Ιανουαρίου ενώ καταγράφονται οι αντιδράσεις197 των παρατάξεων της ΠΑΣΠ,
ΑΑΣΠΕ και ΠΠΣΠ για το νόμο-πλαίσιο. Οι καθηγητές της Πολυτεχνικής Σχολής, της
Φιλοσοφικής198 Σχολής, της Γεωδασολογίας199 δεν εγκρίνουν το νόμο και οι
καθηγητές της Νομικής200 Σχολής κρίνουν το νόμο αντισυνταγματικό. Οι φοιτητές με
την σειρά τους υπογραμμίζουν ότι είναι «αντικειμενικά αδύνατη η εφαρμογή του
νόμου για τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα»201 και ότι το φοιτητικό κίνημα θα
αντιδράσει γιατί χωρίς να αναμορφώνονται τα προγράμματα και το περιεχόμενο των
σπουδών, εφαρμόζονται νέες αυστηρότερες διατάξεις στην εκπαιδευτική διαδικασία.
Στις 20 Φεβρουαρίου αποφασίστηκε αποχή202 από τα μαθήματα και συγκέντρωση
στην πλατεία Χημείου. Οι κινητοποιήσεις συνεχίζονται, χαρακτηριστική η
παμφοιτητική συγκέντρωση και αποχή203 των φοιτητών για την κατάργηση του ν.815
στις 21 Φεβρουαρίου, οι φοιτητές συγκεντρώθηκαν στην πλατεία Χημείου. Ο
πρόεδρος της ΦΕΑΠΘ Ε. Τζιόλας στην ομιλία του αναφέρθηκε στο ν.815 και στην
προσπάθεια κατάργησης του νόμου αυτού «έξω από τη λογική της ενσωμάτωσης που
συνδέεται άμεσα με τη ματαίωση συγκρότησης και λειτουργίας του κυβερνητικού
τομέα» ενώ κάλεσε τους φοιτητές να συμμετάσχουν μαζικά «διότι με την καθολική
συμμετοχή θα δώσουμε απάντηση στα κυβερνητικά μέτρα». Και η ΕΦΕΕ204 κινήθηκε
στην ίδια γραμμή καλώντας όλους τους πανεπιστημιακούς φορείς να μη
συμμετάσχουν στην συγκρότηση του τομέα. Τα συνθήματα που ακούστηκαν ήταν:
«όχι στον τομέα, ναι στις τριμερείς», «όχι διάγραφες των φοιτητών από τα Ανώτατα
Εκπαιδευτικά Ιδρύματα», «μαζική συμμετοχή στις εκλογές», «αποφασιστικό βήμα
ενάντια στο ν.815» κ.α. Η ΦΕΑΠΘ205 καλεί τους φοιτητές να συμμετάσχουν μαζικά
για να δώσουν με αυτό τον τρόπο απάντηση στα κυβερνητικά σχέδια και να
περιφρουρήσουν τα δικαιώματα τους.
196
Βλ. Θεσσαλονίκη 16-17/1/1979.
197
198
199
200
201
202
Βλ. Θεσσαλονίκη 19/21979.
203
Βλ. Μακεδονία 21/2/197, Ελευθεροτυπία 21/2/1979 και Αυγή 20/2/1979. Αναλυτικά ο τρόπος
λήψης της απόφασης για τις 21/2 και η στάση των παρατάξεων όσον αφορά τους Θεσσαλονικείς
φοιτητές βλ. Αυγή 12/2/1979.
204
205
61
Την ίδια στάση είχε και το περιφερειακό Συμβούλιο του επιστημονικού διδακτικού
προσωπικού (ΕΔΠ)206 Θεσσαλονίκης όπως φαίνεται από τη σχετική ανακοίνωση του
εξέδωσε. Συγκεκριμένα το ΕΔΠ μίλησε για μια προσπάθεια «αναβίωσης
αντιδραστικών αναχρονιστικών δομών και λειτουργιών στο πανεπιστήμιο» και
υπογράμμισε την «πολύτροπη επίθεση στο φοιτητικό κίνημα και στο χώρο του ΕΔΠ».
Αντίθετα οι Πρυτάνεις207 δεν ασχολήθηκαν με το φλέγον ζήτημα των ημερών στη

Σύνοδο των Πρυτάνεων που πραγματοποιήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου στην Αθήνα.
Η Σύγκλητος208 του ΑΠΘ υποστήριξε την στάση των φοιτητών, της ΕΔΠ και τις
αποφάσεις των καθηγητών των σχολών που εξέδωσαν αποφάσεις σχετικά με το νόμο.
Ενώ για άλλη μια φορά χαιρέτησε209 τις φοιτητικές εκλογές και αποφάσισε να μη
γίνουν μαθήματα και εξετάσεις κατή την ημέρα των εκλογών προκειμένου όλοι οι
φοιτητές «να ασκήσουν απρόσκοπτα το εκλογικό λειτούργημα». Επιπρόσθετα κάλεσε
τους φοιτητές να προσέλθουν αθρόα στις κάλπες για να διασφαλιστεί η έγκυρη
δραστηριότητα των φοιτητικών Συλλόγων και κατ΄ επέκταση η ομαλή λειτουργία του
Πανεπιστημίου. Τέλος υπογραμμίζεται ότι η ανάδειξη Διοικητικών Συμβουλίων των
επίσημων φοιτητικών Συλλόγων «αποτελεί δικαίωμα αλλά και καθήκον του
φοιτητικού κόσμου στο σύνολο του».
Την στιγμή στον φοιτητικό κόσμο επικρατεί αναβρασμός για την προετοιμασία των
επικείμενων εκλογών τα εθνικά θέματα210 είναι αυτά που απασχολούν τον έντυπο
τύπο της εποχής. Η θέση της Ελλάδας στην ΕΟΚ211 και το ΝΑΤΟ είναι τα
σημαντικότερα προκαλώντας την έντονη διαφωνία της αντιπολίτευσης212 ως προς τον
τρόπο χειρισμού τους από την κυβέρνηση. Οι συζητήσεις για το θέμα της
υφαλοκρηπίδας213, το Κυπριακό214 και οι ελληνοτουρκικές σχέσεις215 απασχολούν για
206
Βλ. Θεσσαλονίκη 9/2 και 20/1/1979.
207
208
209
210
βιβλιοπωλείο της Εστίας, Αθήνα 2005, σ.205-272. Και επιπλέον βλ. Μακεδονία και Ελληνικός Βορράς
14/1/1979.
211
Βλ. Θεσσαλονίκη 15/11979 Ελληνικός Βορράς 18/1/1979.
212
213
Βλ. Μακεδονία 10-11/1 και 13/1/1979.
214
Βλ. Ελευθεροτυπία 8/1/1979 και Μακεδονία 4/1, 14/1 & 28/1/1979.
215
62
άλλη μια φορά καθώς και οι σχέσεις με τις αραβικές και ανατολικές χώρες. Ενώ
συνεχίζονται οι προσπάθειες προώθησης της Βαλκανικής συνεργασίας216.
Εσωτερικά217 ωστόσο καταγράφονται «ζυμώσεις» και εσωκομματικοί

ανασχηματισμοί των κομμάτων που πιθανότατα να επηρέασαν τη σύνθεση των
φοιτητικών παρατάξεων. Οι ενδοκομματικές εκλογές και πιθανές μετακινήσεις από
τον Κεντρώο κόσμο παρατηρούνται προς τη Ν.Δ.218. Αλλά και το ΠΑΣΟΚ219
φαίνεται να κινείται στους ίδιους ρυθμού ενόψει και της συνόδου της Κεντρικής
Επιτροπής220 του. Πραγματοποιείται και το συνέδριο της Κεντρικής Επιτροπής του
ΚΚΕ εσωτερικού221 και της αλλαγής της πορείας της νεολαίας του. Επιπλέον
ιδρύονται το Δημοκρατικό Σοσιαλιστικό Κόμμα ΚΟ.ΔΗ.ΣΟ222 και η Κίνηση Ενιαίας
Αριστεράς223. Ενώ παράλληλα υπήρξαν και προτάσεις συνεργασία κομμάτων
εναντίον της δεξιάς, χαρακτηριστική η περίπτωση του ΚΚΕ224 προς το ΠΑΣΟΚ όπως
και της ΕΔΗΚ225 προς την ίδια κατεύθυνση.

εσωτ.
1979

ομάδα που διασπάστηκε από
την ΕΚΟΝ "Ρήγας Φεραίος"
Β’ Παν. Β΄ Πανελλαδική
(νεολαία του ΚΚΕ εσωτ.) και
συγκρότησε τη "Β'
Πανελλαδική)
Π.Α.Σ.Π. Πανελλήνια Αγωνιστική πρόσκειται ιδεολογικά στο
216
Βλ. Αυγή 21/2 και 24/2/1979.
217
«Δραστηριοποιούνται τα κόμματα», Θεσσαλονίκη 30/1/1979.
218
Βλ. Μακεδονία και Αυγή 14/1/1979 και Θεσσαλονίκη 17/2/1979. Βλ. επίσης σχετικά και για το
«κίνημα της Βόλβης» όπως ονομάστηκε από το συνέδριο που πραγματοποιήθηκε στη Λάρισα και οι
διαγραφές που επακολούθησαν.
219
Βλ. Ελληνικός Βορράς 6/1 & 8/1/1979, Θεσσαλονίκη 20/1/1979, Αυγή 21/1/1979, Μακεδονία και
Θεσσαλονίκη 10/2/1979 και Ελληνικός Βορράς 25/2/1979.
220
221
Βλ. Αυγή 21/1 και 23/3/1979.
222
Βλ. Ελληνικός Βορράς και Αυγή 11/1/1979, επίσης Μακεδονία 16/1/1979 και Θεσσαλονίκη
29/1/1979.
223
224
225
Βλ. Μακεδονία 13/2/1979 και Θεσσαλονίκη 12/2/1979.
63
Προοδευτική Πανσπουδαστική πρόσκειται ιδεολογικά στο ΚΚΕ
Π.Π.Σ.Π.
Συνδικαλιστική Παράταξη (μ-λ)
Κίνηση
Ο Φοιτητικός λόγος το 1979 κινήθηκε κυρίως γύρω από το ν.815. Αξιοσημείωτο

είναι το γεγονός ότι οι φοιτητικές παρατάξεις της Θεσσαλονίκης δε προτείνουν αποχή
από τα μαθήματα ή αν το κάνουν το εκφράζουν με επιφυλακτικότητα συγκριτικά με
τη στάση των παρατάξεων στην Αθήνα.
ΑΑΣΠΕ
Η ΑΑΣΠΕ227 δήλωσε την αντίθεση της και κατήγγειλε την κυβερνητική προσπάθεια
για παρέμβαση στον συνδικαλισμό και τα νέα αντιδημοκρατικά μέτρα του νόμου 815.
Κινητοποιήσεις και καθημερινή πάλη για τη διατήρηση δικαιωμάτων.
Β’ Πανελλαδική
Στόχος η κατάργηση του νόμου-πλαισίου μέσα από κινητοποιήσεις, αποχή και

ειρηνικές διαδηλώσεις. Η μαχητικότητα και η αγωνιστικότητα είναι τα βασικά
χαρακτηριστικά και κρίνεται απαραίτητη και η υποστήριξη από το Ε.Δ.Π. Το
κυριότερο μέσω πίεσης είναι η αποχή ακόμα και αν χαθεί η ακαδημαϊκή χρονιά και η
εξετάσεις.
ΔΕ
Υπογραμμίστηκε228 ότι ο νόμος «προβάλλει τις ενδοαστικές αντιθέσεις των τμημάτων

της αστικής πάλης». Και τέλος αμφισβήτησαν τη διαδικασία απολογισμού του ν.815
από την ΦΕΑΠΘ. Συγκεκριμένα μετά την σύσκεψη του ΔΑ-ΔΕ που
πραγματοποιήθηκε τον Ιανουάριο κατέληξε στα εξής:
226
227
228
Βλ. Ελευθεροτυπία 19/3/1979 και Αυγή 13-14/1/1979.
64
□ Συγκρότηση τομέων με μια άλλη λογική
□ Αλλαγή στην οργάνωση σπουδών- εξετάσεων- δραστικός περιορισμός του
σφαγιαστικού χαρακτήρα μέτρων
□ Προστασία και αλλαγή διαδικασιών των φοιτητικών συλλόγων.
ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
Στόχος229 η διασφάλιση της φοιτητικής ιδιότητας και η μη έγκριση της διαγραφής

φοιτητών. Γίνονται προτάσεις βελτίωσης των συνθηκών και προτείνονται
εναλλακτικά μέτρα για την ουσιαστικοποίηση της εκλογικής διαδικασίας. Γενικότερα
η ΔΑΠ μιλάει για κρίση του Φ.Κ. με την σύνδεση του με κομματικούς φορείς.
ΔΠ
Άρνηση230 εφαρμογής του νόμου συνολικά στο εσωτερικό κάθε σχολής και μαζική
πίεση των φοιτητών, ΕΔΠ και πανεπιστημιακών διοικήσεων. Η ακαδημαϊκή χρονιά
μπορεί να χαθεί ενόψει του αγώνα.
ΠΑΣΠ
Η ΠΑΣΠ231 υπογραμμίζει το κοινωνικό πρόβλημα που θα δημιουργηθεί στους

φοιτητές αλλά και στο πολιτικό χτύπημα του Φ.Κ. Στόχος είναι η πάλη για την
κατάργηση του νόμου, η ουσιαστικοποίηση των σπουδών και των εξεταστικών
διαδικασιών και η μη εφαρμογή οποιασδήποτε αυθαιρεσίας από την πλευρά των
καθηγητών. Τονίζει ότι είναι απαραίτητη η πάλη σε κάθε σχολή ώστε να
«συνολικοποιηθεί ο αγώνας» αλλά κρίνεται απαραίτητη η εξασφάλιση της
ακαδημαϊκής χρονιάς. Προτείνουν συγκεντρώσεις κατά σχολές για να αναλυθούν τα
προβλήματα που δημιουργεί ο νόμος, πλατιά συνεργασία με ΕΔΠ και περισσότερη
σύνδεση με το λαϊκό κίνημα.
229
Βλ. Ελληνικός Βορράς 16-20/2/1979.
230
ΒΛ. Ελευθεροτυπία 19/3/1979.
231
Βλ. Ελευθεροτυπία 20/2 και 23/3/1979.
65
ΠΠΣΠ
Προτείνεται232 η μαζική αποχή και οι πορείες για την απόρριψη του νόμου. Στόχος
είναι η αποφυγή μετατροπής των φοιτητών σε παθητικούς δέκτες που δεν θα
αμφισβητούν την κυρίαρχη ιδεολογία.
ΠΣΚ
Στόχος233 της ένα δημοκρατικό εξεταστικό σύστημα μέσω της πάλης ώστε να
εξασφαλίζεται η ενεργητικότερη και μαζικότερη συμμετοχή των φοιτητών και η
συμπαράσταση των πανεπιστημιακών δυνάμεων και του λαού.

φορείς
Μια από τις σημαντικότερες κρίσεις στο εσωτερικό πολιτικής νεολαίας στα
μεταπολιτευτικά χρόνια ήταν της «Ελληνικής Κομμουνιστικής Νεολαίας (ΕΚΟΝ)
Ρήγας Φεραίος» της νεολαίας του ΚΚΕ εσωτερικού. Σημαντικά ρήγματα στο
εσωτερικό της νεολαίας είχαν εμφανιστεί την προηγούμενη χρονιά ωστόσο το θέμα
επιλύθηκε οριστικά μετεκλογικά. Η «αριστερή τάση» της νεολαίας αμφισβήτησε τις
επιλογές του κομματικού φορέα με αποτέλεσμα τον Απρίλιο του 1978 την
προσχώρηση των ατόμων αυτών στην Β’ Πανελλαδική συνδιάσκεψη. Αυτό στάθηκε
ως αφορμή να διασπαστεί η οργάνωση και να διαγραφούν πολλά στελέχη της. Όσοι
διεγράφησαν προσδιορίστηκαν ως «ΕΚΟΝ Ρήγας Φεραίος – Β΄ Πανελλαδική». Στο
φοιτητικό χώρο συγκρότησαν για τη Θεσσαλονίκη την «Δημοκρατική Ενότητα»,
τελικά το όνομα που διατηρήθηκε ήταν η «Β’ Πανελλαδική» που αποτέλεσε λίγα
χρόνια αργότερα το χώρο της αμφισβήτησης.
Η εκλογική διαδικασία εξελίσσεται ομαλά και οι εκλογικοί κατάλογοι θα είναι

ανοιχτοί και την ημέρα της ψηφοφορίας είτε για εγγραφή των φοιτητών είτε για
ανανέωση της εγγραφής τους όπως ανακοίνωσε η ΕΦΕΕ234. Τα αποτελέσματα235 των
232
233
234
235
Τα παρακάτω δεδομένα όσον αφορά τους ψηφίσαντες δεν περιλαμβάνουν τα λευκά και άκυρα
ψηφοδέλτια λόγω απουσίας σχετικών αναφορών από τις πηγές που χρησιμοποιήθηκαν.
66
ΣΥΝ
ΔΑΠ-
Σχολές/Τμήμα Ψήφοι ΑΑΣΠΕ ΔΕ236
ΝΔΦΚ
ΠΑΣΠ ΠΠΣΠ ΠΣΚ .Β’ ΑΛΛΟΙ
ΠΑΝ
745 20 72 103 204 74 190 82 0
Μηχανικών
Τμήμα
501 5 55 80 129 32 190 0 10
Μηχανικών
305 0 23 36 67 49 130 0 0
Τμήμα
428 0 49 46 81 70 108 74 0
230 0 56 26 65 36 47 0 0
Μηχανικών
Ιατρική 1.321 30 64 220 411 42 354 197 3
Οδοντιατρική 599 0 63 106 169 73 163 25 0
Κτηνιατρική 596 0 0 107 146 73 160 37 0
Γεωπονίας 392 0 28 66 127 34 131 6 0
Δασολογικό 375 3 19 42 129 22 129 31 0
Γεωλογικό 304 19 34 41 105 19 86 0 0
Νομική 1.201 0 166 120 486 89 340 0 0
Οικονομικό 989 14 100 84 386 56 315 34 0
Φιλοσοφική 1.621 28 148 182 439 92 514 93 125
Θεολογική 339 0 0 0 74 73 26 0 166
Χημικό 455 0 32 40 159 49 175 0 0
Βιολογικό 319 8 23 36 63 33 125 31 0
Μαθηματικό 756 10 14 98 266 57 25 59 0
Φυσικό 836 12 69 114 277 70 235 37 22
236
Συνεργάστηκε με μέλη της Δ.Α., ΠΣ «Πρωτοβουλία», Σοσιαλιστική Πορεία και Σπουδάζουσα
ΕΔΑ.
67
ΣΥΝ
ΔΑΠ-
Σχολές/Τμήμα Ψήφοι ΑΑΣΠΕ ΔΕ237
ΝΔΦΚ
ΠΑΣΠ ΠΠΣΠ ΠΣΚ .Β’ ΑΛΛΟΙ
ΠΑΝ
Φαρμακευτική 597 0 27 58 171 102 105 10 43
Α.Β.Σ.Θ. 1.856 0 89 262 712 110 643 40 0
Ε.Α.Σ.Α. 272 0 0 74 112 19 67 0 0
ΣΥΝΟΛΟ 15.037 149 1.131 1.941 4.763 1.274 4.485 756 369
Πίνακας 11: Τα αποτελέσματα των φοιτητικών εκλογών στις 23 Φεβρουαρίου 1979.
Η ΠΑΣΠ και η ΠΣΚ είναι οι αδιαφιλονίκητοι νικητές, αφού επικράτησαν των

αντιπάλων τους, καταγράφοντας μεγάλη αύξηση238 της εκλογικής του επιρροής σε
όλες τις σχολές και όλα τα τμήματα. Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ δεν παρουσίασε ιδιαίτερη
αλλαγή στα ποσοστά της από την προηγούμενη χρονιά. Πρώτη δύναμη η ΠΑΣΠ με
ποσοστό 32,02%, ακολουθεί η ΠΣΚ 29,38% και τρίτη δύναμη η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ 19,9%.
Οι σχολές με το μεγαλύτερο ποσοστό συμμετοχής239 είναι αυτή της Φαρμακευτικής
με 83,2% και των Χημικών Μηχανικών με 72,1% ενώ αντίθετα η Α.Β.Σ.Θ. και η
Νομική σημείωσαν το μεγαλύτερο ποσοστό αποχής με 62,2% και 59.6% αντίστοιχα.
Γενικότερα αυτή τη χρονιά παρατηρείται αυξημένη συμμετοχή στο εσωτερικό των
σχολών και τμημάτων καθώς στην πλειοψηφία τους το ένα δεύτερο των φοιτητών
συμμετείχε στις εκλογές. Συνολικά το ποσοστό συμμετοχής του ενεργού πληθυσμού
κυμάνθηκε στο 52,2%.
Από την ανάλυση των αποτελεσμάτων των εκλογών για το 1979, προκύπτουν
τέσσερεις διαστάσεις (παράγοντες) που περιγράφουν τον ανταγωνισμό των
παρατάξεων που αθροιστικά ερμηνεύουν το 88,5%.
1η (39,2%) ΠΑΣΠ ΣΥΝ. Β. ΠΑΝΕΛ., ΑΑΣΠΕ

η
2 (25%) ΠΣΚ, ΠΑΣΠ ΠΠΣΠ
3η (17%) ΔΕ ΠΑΣΠ, ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
4η (7,4%) ΑΑΣΠΕ ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
Στην πρώτη διάσταση ο ανταγωνισμός αναπτύσσεται μεταξύ της ΠΑΣΠ και των
[ΣΥΝ. Β. ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗ, ΑΑΣΠΕ]. Άξονας αυτών των δύο πόλων είναι ο τρόπος
237
ΕΔΑ.
238
239
Βλ. αναλυτικότερα στο παρόν το Παράρτημα με τους πίνακες.
68
δράσης και οργάνωσης του κινήματος απέναντι στο ν.815, η ΠΑΣΠ προτείνει
κινητοποιήσεις αλλά επιδιώκει να σωθεί η εξεταστική περίοδος, αντίθετα οι Β΄
Πανελλαδική και ΑΑΣΠΕ υιοθετούν πιο ακραία συμπεριφορά και δέχονται το
ενδεχόμενο να χαθεί η εξεταστική ενόψει του αγώνα. Και στη δεύτερη διάσταση
υπάρχει το ίδιο ζήτημα της δράσης του κινήματος απέναντι στην κυβερνητική
πολιτική η ΠΠΣΠ είναι υπέρ των κινητοποιήσεων με ακραίο χαρακτήρα σε σχέση με
τη ΠΑΣΠ και ΠΣΚ που είναι ηπιότερες ως προς την μορφή πίεσης που θα πρέπει να
χρησιμοποιηθεί. Η τρίτη διάσταση αφορά τις λύσεις που προτείνονται από τις
παρατάξεις με την ΔΕ να παρουσιάζει τη δική της εναλλακτική λύση επικεντρωμένη
στο Φ.Κ. ενώ η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ και ΠΑΣΠ προτείνουν λύση με περισσότερο κοινωνικές
προεκτάσεις. Και τέλος η τέταρτη διάσταση περιλαμβάνει την ΑΑΣΠΕ και την ΔΑΠ-
ΝΔΦΚ, με την πρώτη παράταξη να αποδίδει την ευθύνη για την κατάσταση στην
κυβέρνηση ενώ η δεύτερη στους κομματικούς φορείς.
ως προς τα τμήματα παρουσιάζει την επικράτηση της ΠΑΣΠ και ΠΣΚ στην
πλειοψηφία των σχολών καθιστώντας τους κυριότερους αντιπροσώπους του
κινήματος.
7. ΦΕΑΠΘ
Οι εργασίες του 2ου συνεδρίου240 της ΦΕΑΠΘ ξεκινούν στις 12 Μαρτίου και έρχονται
σε πέρας στις 22 Μαρτίου. 222 αντιπρόσωποι από όλες της σχολές συγκεντρώθηκαν
στο αμφιθέατρο της Νομικής με κύριο θέμα το ν.815 και το πρόγραμμα δράσης που
θα ακολουθούσε το Φ.Κ. Υπήρξαν δύο τάσεις241 στο συνέδριο: η πρώτη υποστήριζε
ότι ο νόμο έπρεπε να βελτιωθεί με δημοκρατικές θεσμικές αλλαγές (ΠΣΚ και ΔΕ)
και η δεύτερη υποστήριζε ότι με το νόμο εντατικοποιούνταν οι σπουδές και
χειραγωγούνταν το φοιτητικό κίνημα και γι΄ αυτό κρίνονταν απαραίτητη η
κατάργηση του (ΠΑΣΠ, Δημοκρατικός Αγώνας, ΠΠΣΠ, ΑΑΣΠΕ, ΧΣΚ).
Ωστόσο αυτές οι δύο τάσεις δημιούργησαν προβλήματα242 στην προσπάθεια τους να

επικρατήσουν η μια πάνω από την άλλη ή άλλοτε πάλι διαγράφονταν άτομα μου δε
συμφωνούσαν με την κομματική γραμμή του φορέα τους. Χαρακτηριστική
240
Βλ. Μακεδονία, Ελευθεροτυπία 12/3/1979 και Αυγή 27/2/1979.
241
αιώνα, διαχρονική πορεία εβδομήντα πέντε χρόνων, Θεσσαλονίκη 2002, σ.492.
242
69
περίπτωση η διαγραφή του Μ. Ανδρέου (Νομικής ΑΠΘ) με το χαρακτηρισμό του
«πράκτορα της Ασφάλειας» από την ΠΣΚ (ΚΝΕ) που είχε διαχωρίσει τη θέση του
στο συνέδριο της ΦΕΑΠΘ. Αποτέλεσμα της διαγραφής αυτής ήταν 10 σύνεδροι243
προσκείμενοι στη ΚΝΕ να δηλώσουν και να εκφράσουν την ελπίδα ότι ο
χαρακτηρισμός που αποδόθηκε στον Ανδρέου θα ανακληθεί «για να σταματήσει η
ζημιά σε βάρος του κόμματος και του κινήματος» και με τη σειρά τους να διαγραφούν
επίσης από τον κομματικό τους φορέα. Στο νέο Κεντρικό Συμβούλιο θα μετέχουν
σύμφωνα με τα αποτελέσματα244 όπως διαμορφώθηκαν από την εκλογική διαδικασία
είναι :

ΠΑΣΠ 5
ΠΣΚ 4
ΔΑΠ-ΝΔΦΚ 2
ΠΠΣΠ 1
ΔΕ 1
Δημοκρατικός Αγώνας 1
ΧΣΚ 1
Πίνακας 4: Οι έδρες των παρατάξεων στην ΦΕΑΠΘ.
Επικράτησε η ΠΑΣΠ και ακολουθεί η ΠΣΚ. Συγκριτικά με τις πρώτο Κεντρικό

Συμβούλιο, η Δημοκρατική Ενότητα πιθανότατα λόγω διάσπασης να έχασε μια έδρα
και την έδρα της Δημοκρατικής Πορείας πήρε η ΧΣΚ. Αναλυτικότερα, η ΠΑΣΠ πήρε
68 ψήφους , η ΠΣΚ 63 από τους 63, ο ΔΑ 16 από 16, η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ 32 από 32, η ΔΕ
16, η ΠΠΣΠ 16, η ΧΣΚ 7 και η ΑΑΣΠΕ 1. Φαίνεται λοιπόν ξεκάθαρα ότι η κάθε
παράταξη είχε την απόλυτη υποστήριξη και εμπιστοσύνη των συνέδρων της που είναι
και μια επιπλέον απόδειξη της έντονης κομματικοποίησης ή παραταξικοποίησης.
243
Οι σύνεδροι που διαγράφηκαν από το ΚΚΕ ήταν οι: Α. Λοβέρδος, Γ. Μπόμπορας, Γ. Ηλιόπουλος,
Θ. Μπάμης, Στ. Μπεζάντες, Ε. Αθανασιάδου, Α. Κσραλή, Γρ. Τρίκκας, Σ. Οικονόμου και Κ.
Χατζηδημητρίου.
244
Βλ. Ελευθεροτυπία 23/3/1979 και βλ. Αραβαντινός Δ., 1974-2001: το μεταπολιτευτικό φοιτητικό
και συνδικαλιστικό κίνημα στο Ι.Κ.Χασιώτης και Δ. Αραβαντινός (επιμ.) «Το Πανεπιστήμιο της
Θεσσαλονίκης στην αυγή του νέου αιώνα, διαχρονική πορεία εβδομήντα πέντε χρόνων, Θεσσαλονίκη
2002, σ.492.
70
Φοιτητικές Εκλογές 5 Μαρτίου1980
Μετά από μια έντονη ακαδημαϊκή χρονιά κινητοποιήσεων (επέκταση των

καταλήψεων σε όλα τα Πανεπιστήμια της χώρας245, κλείσιμο σχολών και απόπειρα
ποινικοποίησης των πρώτων καταλήψεων) το φοιτητικό κίνημα246 φαίνεται να έχει
επιτύχει το στόχο του ενώ παράλληλα έχει κερδίσει την υποστήριξη247 πολλών
φορέων. Παρά τα αποτελέσματα των κινητοποιήσεων, το αίτημα του
εκδημοκρατισμού στη δομή και τη λειτουργία των ΑΕΙ συνεχίζει να διεκδικείται
μαζικότερα και με μεγαλύτερη μαχητικότητα από τους φοιτητές. Ενώ η κυβέρνηση248
προσπαθεί να επαναφέρει την ομαλότητα στα ΑΕΙ και εμφανίζεται διαλλακτική.

□ Έντονα πολιτικοποιημένο και κομματικοποιημένο
□ Πολλές εσωτερικές διασπάσεις των παρατάξεων249 και οι δημιουργία δύο
ιδεολογικών και πολιτικών πόλων.
□ Παρακολούθηση των πολιτικών εξελίξεων της χώρας και διατύπωση των
απόψεων και των θέσεων της παράταξης, αν και αυτή τη χρονιά ο ν.815/78
αποτελεί το βασικό διακύβευμα αυτή της εκλογικής αναμέτρησης.
□ Τονίζεται η επανασύνδεση του φοιτητικού με το λαϊκό κίνημα250.
κινημάτων.
245
246
Ή αλλιώς η «εκρηκτική νεολαία» όπως χαρακτηρίστηκε από τις εφημερίδες της εποχής.
247
Η υποστήριξη αυτή προέρχονταν από τα κόμματα όπως αυτό της αντιπολίτευσης και του Προέδρου
του ΠΑΣΟΚ (χαρακτηριστικά στο πρωτοχρονιάτικο μήνυμα του χαιρετίζει «την υπερήφανη ελληνική
νεολαία» και εκφράζει την «αισιοδοξία για τη νίκη της») αλλά και της ΔΟΕ, ΟΛΜΕ, ΟΙΕΛΕ, ΕΔΠ (βλ.
Μακεδονία 3/1/1980) και πολλών επιστημονικών συλλόγων.
248
Ρόκος Δ., Όψεις των κρατικών πολιτικών για την Πανεπιστημιακή Παιδεία και έρευνα στην Ελλάδα
της Μεταπολίτευσης στο «Το Πανεπιστήμιο σήμερα. Οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές
διαστάσεις.», ίδρυμα Σ. Καράγιωργα, Αθήνα 1991, σ. 45-48.
249
Βλ. σχετικά την ενότητα: Συσχετισμός παραταξιακών δυνάμεων – Συγκρούσεις με κομματικούς
φορείς.
250
Βλ. Μακεδονία 11/1/1980 και 4/3/1980 και Ελληνικός Βορράς 1/3/1980.
251
71
1.1.Η κυβέρνηση, οι φοιτητές και οι Πρυτανικές αρχές
Η κυβέρνηση προσπαθεί πλέον να επαναφέρει την ομαλότητα στα ΑΕΙ και φαίνεται
διατεθειμένη ένα χρόνο μετά την ψήφιση του νόμου να κάνει κάποιες υποχωρήσεις.
Στις 3 Ιανουαρίου252 προγραμματίστηκε η σύσκεψη253 του Πρωθυπουργού με τους
Πρυτάνεις254 των ΑΕΙ για να συζητήσουν μεταξύ άλλων255, την αποκατάσταση της
ομαλότητας. Αποτέλεσμα αυτής της σύσκεψης ήταν η απόφαση αναστολής,256 για το
τρέχον ακαδημαϊκό έτος, της εφαρμογής των εξεταστικών διατάξεων του ν. 815 και
αποφασίστηκε η σύσταση μια επιτροπή από τους Πρυτάνεις όλων των ΑΕΙ που θα
υποβάλλει μέχρις τις 15 Μαρτίου, προτάσεις επί των θεωρούμενων αναγκαίων
τροποποιήσεων των εξεταστικών διατάξεων και μέχρι τα τέλη Ιουνίου
ολοκληρωμένες προτάσεις για το νόμο-πλαίσιο. Αποτέλεσμα ήταν η επιδοκιμασία
των αποφάσεων από τους κομματικούς φορείς257 που έκαναν λόγο για νίκη του Φ.Κ.
και η απόφαση της ΕΦΕΕ258 περί αναστολής των προγραμματισμένων καταλήψεων.
Επίσης η ΕΦΕΕ259 τόνισε ότι είναι αμετάθετος ο στόχος για τη μη εφαρμογή και
κατάργηση του νόμου, οι φοιτητές θα συμμετέχουν στην επιτροπή για το νόμο-
252
Βλ. Μακεδονία και Ριζοσπάστης 3/1/19780.
253
Στην σύσκεψη παραβρέθηκαν επίσης ο αντιπρόεδρος της κυβερνήσεως Κ. Παπακωνσταντίνου, ο
Υπουργός Παιδείας Ι. Βαρβιτσιώτης, ο Υφυπουργός Χ. Καρατζάς, ο Γ.γ. του υπουργείου Α. Καρράς
και ο Γ. διευθυντής ανώτατης εκπαίδευσης Λ. Γεωργιάδης, ο αναπληρωτής Γ. διευθυντής της
ανώτατης εκπαίδευσης Ν. Γιάσογλου και οι πρυτάνεις: Φ. Μήτσης (Πανεπιστήμιο Αθηνών), Β.
Πετρόπουλος (ΑΠΘ), Π. Θεοχάρης (ΕΜΠ), Κ. Μπάνος (Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων), Α. Θεοδοσίου
(Πανεπιστήμιο Πατρών), Δ. Μαυρογιάννης (Πανεπιστήμιο Θράκης), Δ. Κατάκης (αντιπρύτανης
Πανεπιστημίου Κρήτης), Γ. Χιώτης (ΑΣΟΕΕ), Α. Μαραγκοπούλου (Παντείου ΑΣΠΕ), Δ. Αθανασάτος
(ανώτατη γεωπονική σχολή Αθηνών, Μ. Γεωργιάδης (Α.Β.Σ.Π), Μ. Χατζηπροκοπίου (Α.Β.Σ.Θ.) και
Κ. Γραμματόπουλος (ανώτατη σχολή Καλών Τεχνών).
254
Οι Συγκλητικές αρχές ενώ αρχικά φαίνονταν να αποδέχονταν το ν.815/78, ωστόσο σταδιακά
αλλάζουν στάση μετά από τις κινητοποιήσεις και τη μαχητικότητα του Φ.Κ.
255
Τα άλλα θέματα που συζητήθηκαν αφορούσαν το θέμα συγγραφής, εκδόσεως και κυκλοφορίας των
πανεπιστημιακών συγγραμμάτων, η λήψη μέτρων από όλες τις σχολές για την εύρυθμη λειτουργία
τους, το θέμα συνεχών ωρών παραδόσεων (για να μη χάνεται χρόνος σε ενδιάμεσες κενές ώρες) και ο
εκσυγχρονισμός των προγραμμάτων των σχολών.
256
Βλ. Μακεδονία, Ελληνικός Βορράς και Ριζοσπάστης 4/1 και 6/1/1980.
257
Βλ. Μακεδονία 4-6/1/1980 και Ελληνικός Βορράς 5/1 και 9/1/1980.
258
259
72
πλαίσιο και ζητούν ισότιμη συμμετοχή260, να αρχίσει η Γ’ περίοδος στις 15
Ιανουαρίου, να κατοχυρωθεί το φοιτητικό άσυλο και να αποτραπεί κάθε προσπάθεια
ποινικοποίησης των φοιτητικών αγώνων. Η ΦΕΑΠΘ επισήμανε ότι η μη εφαρμογή
του ν. 815 «είναι αποτέλεσμα της καθημερινής και αταλάντευτης πάλης των
φοιτητών»261. Βέβαια, οι φοιτητές συνεχίζουν να διεκδικούν την οριστική262
κατάργηση του νόμου και οργανώνουν, λίγες μέρες μετά την απόφαση της
προσωρινής αναστολής, παμφοιτητικές συγκεντρώσεις σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη263
(10 και 11 Ιανουαρίου264) και προτείνουν τη δημιουργία ενός δημοκρατικού
καταστατικού χάρτη265 (ΕΦΕΕ, ΕΔΠ και «Πανεπιστημιακός όμιλος»). Μερικές από
τις βασικές αρχές266 αυτού του καταστατικού είναι: η συμβολή των ΑΕΙ στην
κοινωνική, οικονομική και πολιτιστική εξέλιξη του τόπου, η αυτοδιοίκηση των ΑΕΙ,
κατοχύρωση ακαδημαϊκών ελευθεριών και του πανεπιστημιακού ασύλου.
Στη Θεσσαλονίκη στις 11 Ιανουαρίου η ΦΕΑΠΘ, το ΕΔΠ και ο Πανεπιστημιακός

όμιλος δεν αναγνώρισαν ως νόμιμο τον τρόπο αναστολής του ν.815 διότι όπως
ειπώθηκε «οι νόμοι αλλάζουν μόνο εφ’ όσον συζητηθούν στη Βουλή και αποφασίσει το
Κοινοβούλιο». Επίσης υποστήριξαν ότι δε συμφωνούν στη διαδικασία με την οποία
θα προχωρήσει το πανεπιστήμιο για την έκδοση των συγγραμμάτων, ότι ο νόμος
διαλύει τον κλάδο του ΕΔΠ και ότι η αναβολή των εξετάσεων για τις 15 Ιανουαρίου
είναι δικαίωμα των φοιτητών. Ακόμη στο πλαίσιο της καλής συνεργασίας των
φοιτητών και του Πανεπιστημίου, στάλθηκε σε όλες τις σχολές της χώρας αλλά και
στο υπουργείο, η εισηγητική επιστολή της Συγκλήτου του ΑΠΘ και όλων των
σχολών περί καταργήσεως του θεσμού των διδακτικών συγγραμμάτων που ίσχυε από
την εποχή της δικτατορίας. Και τέλος στις 20 Ιανουαρίου267 οι Πρυτάνεις αρχίζουν
τις συζητήσεις για το νόμο-πλάισιο της ανώτατης εκπαίδευσης έτσι όπως είχε οριστεί
από τον Πρωθυπουργό στις αρχές του μήνα.
260
Βλ. Ελευθεροτυπία 26/1/1980 και 2/2/1980. Επιπλέον βλ. σχετικά Ελληνικός Βορράς 9/1/1980.
261
262
Βλ. Μακεδονία, Ελευθεροτυπία και Ριζοσπάστης 11/1/1980.
263
Βλ. Μακεδονία 10-11/1/19780 και
264
Η συγκέντρωση της ΦΕΑΠΘ στην Πλατεία Χημείου. Η ΦΕΑΠΘ παράλληλα με ανακοίνωση της
επιδοκιμάζει τις αποφάσεις της ΕΦΕΕ.
265
Βλ. Ριζοσπάστη 26/2/1980.
266
267
73
1.2.Το ΑΠΘ και φοιτητές
Η σχετική ηρεμία που είχε επέλθει μέσα στο Πανεπιστήμιο μετά από μια έντονη
ακαδημαϊκή χρονιά αγώνων και πάλης του Φ.Κ. για το ν.815/78 ήρθε να διαταραχθεί
από μια ωρολογιακή βόμβα268 στη Φιλοσοφική Σχολή του ΑΠΘ τρείς μέρες πριν από
τις φοιτητικές εκλογές. Καταγράφεται έντονα το γεγονός από τις εφημερίδες της
εποχής όπως και ότι είναι σαφές ότι μια τέτοια ενέργεια αιφνιδίασε τον φοιτητικό
κόσμο γενικότερα. Αν και τελικά η βόμβα δεν εξερράγη, την ευθύνη ανέλαβε ο
«Λαϊκός Επαναστατικός Αγώνας». Και ακολούθησε η δεύτερη κατά σειρά
λεηλασία269 του αστεροσκοπείου και την κλοπή ηλεκτρονικού πολύγραφου και
άλλων υλικών ενώ λεηλασίες καταγράφονται και στη φοιτητική λέσχη270.
Αξιοσημείωτη είναι και η σύγκρουση του Πρύτανη271 Β. Πετρόπουλου με τη
Σύγκλητο καθώς ο ίδιος διέκοψε και αποχώρησε από τη συνέλευση. Το θέμα
συζήτησης ήταν οι προτάσεις της συνόδου των πρυτάνεων που είχε γίνει λίγες μέρες
πριν σχετικά με τα εξεταστικά μέτρα του ν.815. Το θέμα αποκτά διαστάσεις με τη
πολιτική συγκέντρωση του ΚΚΕ στο αμφιθέατρο της Νομικής Σχολής και την
παραχώρηση άδειας από τον Πρύτανη. Έντονη ήταν η αντίδραση της γραμματείας
της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ που τονίζεται στην ανακοίνωση της ότι κ. Πετρόπουλος αν και
ενημερώθηκε για αυτή τη συγκέντρωση δεν εφάρμοσε το νόμο και έτσι δεν
διαφυλάχθηκε το κύρος του Πανεπιστημίου, το άσυλο και η νομιμότητα. Ο κ.
Πετρόπουλος απάντησε ότι όσο αναγράφονται στις εφημερίδες είναι «κακόβουλα,
αναληθή και συκοφαντικά».
Η εισβολή της Σοβιετικής Ένωσης στο Αφγανιστάν272 έχει προκαλέσει μεγάλο

προβληματισμό και ανησυχία σε ολόκληρο των κόσμο καθώς και το βέτο που
επιβάλλεται στη Σοβιετική Ένωση στο Συμβούλιο Ασφαλείας. Το ζήτημα
συνεργασίας των Βαλκανικών273 χωρών συνεχίζει να αποτελεί μέρος της Ελληνικής
268
Βλ. Μακεδονία και Ελληνικός Βορράς 4/3 & 5/3/1980.
269
270
271
Βλ. σχετικά με το θέμα Ελληνικός Βορράς 14-16/2/1980 και Μακεδονία 1/3/1980.
272
Βλ. Μακεδονία 3/1/19780 και Ελληνικός Βορράς 4/1/1980. Επιπλέον για τη θέση του Α.
Παπανδρέου βλ. Ελληνικός Βορράς 4/1/1980.
273
βιβλιοπωλείο της Εστίας, Αθήνα 2005, σ.205-272. Και επιπρόσθετα βλ. Ελληνικός Βορράς
21/12/1980.
74
πολιτικής. Η ισορροπία στο Αιγαίο274 όσον αφορά τον εξοπλισμό275 και διατήρησης
της ηρεμίας αλλά και η εξομάλυνση των ελληνοτουρκικών σχέσεων συνεχίζει να
είναι μέρος της πολιτικής ατζέντας. Στα θέματα παιδείας, βρίσκεται υπό εξέλιξη η
συζήτηση για τον νέο τρόπο εισαγωγής276 στις πανεπιστημιακές αρχές. Ενώ οι
ζυμώσεις στη Θεσσαλονίκη συνεχίζονται με την αποχώρηση στελεχών από την ΕΔΑ
στην Κίνηση Ενιαίας Αριστεράς277.

Παράταξη Ελλάδος
Δημοκρατική Ανανεωτική Πορεία -
Δ.Α.Π. –Ν.Δ.Φ.Κ Νέα Δημοκρατική Φοιτητική
Κίνηση
Δ.Ε. Δημοκρατική Ενότητα ομάδα που διασπάστηκε από
την ΕΚΟΝ "Ρήγας Φεραίος"
1980
προέρχεται από την διάσπαση
Β. Παν. Β’ Πανελλαδική
του «Ρ.Φ.» και του ΔΑ
Π.Α.Σ.Π.
Προοδευτική Πανσπουδαστική πρόσκειται ιδεολογικά στο
Π.Π.Σ.Π.
Συνδικαλιστική Παράταξη ΚΚΕ (μ-λ)
Π.Σ.Κ.
Κίνηση ΚΚΕ
ΑΑΣΠΕ
Στόχος279 η προβολή και ενίσχυση των μαζικών αγωνιστικών μεθόδων και πραχτικών
ενάντια στην εντατικοποίηση των σπουδών, την καθηγητική αυθεντία, της εξεταστική
274
Βλ. Ελληνικός Βορράς 21/2, 23/2 και 29/2/1980, Ελευθεροτυπία 3/1 και 28/2/1980.
275
276
277
Τα ονόματα των στελεχών είναι: Ν. Πασαλίδου, Γ. Πανάγος και Ι. Μπιλιλής (βλ. Ριζοσπάστης
3/2/1980).
278
279
75
τρομοκρατία, της καταπολέμησης της γραφειοκρατίας και του υπερσυγκεντρωτισμού
στον συνδικαλισμό. Η πρόταση τους καταλήγει στην αγωνιστική και όχι στην
συμβιβαστική γραμμή που προτείνουν σύμφωνα με την ΑΑΣΠΕ οι άλλες παρατάξεις.
ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ280 ασκεί έντονη κριτική για τη συνδικαλιστική τακτική του

φοιτητικού κινήματος το οποίο «οι αριστερές παρατάξεις οδήγησαν στη χρεωκοπία»
και τόνισε την αποτυχία προώθησης και λύσης των σπουδαστικών προβλημάτων που
συνδέεται με τη σχέση που έχει δημιουργηθεί μεταξύ των παρατάξεων και των
κομματικών φορέων που στην ουσία στερούν του δικαιώματος ελεύθερης έκφρασης
και χάραξης της συνδικαλιστής τακτικής από τους φοιτητές. Το βασικό αίτημα είναι
η κατοχύρωση της δημοκρατικής λειτουργίας του πανεπιστημίου (συμμετοχή
διδασκόντων και διδασκομένων στη δημιουργική διαδικασία της μάθησης, της
γνώσης και της έρευνας).
ΠΑΣΠ
Το βασικό διακύβευμα των εκλογών αποτυπώνεται έντονα στον προεκλογικό και

προγραμματικό λόγο281 των παρατάξεων χαρακτηριστικά η ΠΑΣΠ υποστήριξε ότι σε
αυτή την εκλογική αναμέτρηση η ψήφος αφορά ένα «ακηδεμόνευτο ενωτικό
αγωνιστικό φοιτητικό κίνημα, που να αγωνίζεται για τον εκδημοκρατισμό των ΑΕΙ, για
ένα δημοκρατικό καταστατικό χάρτη της ανώτατης εκπαίδευσης και με τελικό στόχο μια
παιδεία στην υπηρεσία του λαού και του τύπου» και υπογραμμίζεται η ανάγκη
κατοχύρωσης του πανεπιστημιακού ασύλου, κατάργηση της έδρας και
εκδημοκρατισμού των σπουδών.
ΠΠΣΠ
Η ΠΠΣΠ282 παρατηρεί την αποσύνδεση των φοιτητών από τις παρατάξεις και
αποδυνάμωση των συνδικαλιστικών φορέων, οι αγώνες των φοιτητών έχουν κερδηθεί
από τους ίδιους τους φοιτητές και όχι μέσα από τα όργανα αντιπροσώπευση τους. Η
γενικές συνελεύσεις είναι ο χώρος έκφρασης όλων των πραγματικών συσχετισμών.
280
Βλ. Ελληνικός Βορράς 17/1/1980 και 1/3/1980.
281
282
76
ΠΣΚ
Η ΠΣΚ283 καλεί τους φοιτητές σε επαγρύπνηση και τονίζει ότι «είναι πολύ καθαρό
πως τα αυταρχικά μέτρα της κυβέρνησης στα Πανεπιστήμια αποτελούν μέρος της
γενικότερης κλιμάκωσης της πολιτικής αυταρχισμού που στρέφεται ενάντια στα
δημοκρατικά δικαιώματα και τις ελευθερίες του λαού μας». Και καταλήγει στο ότι «ο
σκοπός τους είναι το χτύπημα του φοιτητικού κινήματος για το πέρασμα των
αντιδραστικών σχεδίων στην Ανώτατη Εκπαίδευση». Στόχος η οριστική κατάργηση
του νόμου για τα ΑΕΙ. Ακόμη τονίζεται η αναγκαιότητα μια νέας ώθησης των
φοιτητικών συλλόγων για την ανάπτυξη της συλλογικής ζωής και της αγωνιστικής
ενότητας καθώς και η ενίσχυση των δεσμών του Φ.Κ. με το λαό. Επιπλέον τα
βασικότερα αιτήματα είναι η κατοχύρωση του πανεπιστημιακού ασύλου, κατάργηση
της έδρας και κατοχύρωση της πανεπιστημιακής αυτοτέλειας και της δημοκρατικής
οργάνωσης των σπουδών.

φορείς
Η εκλογές του 1980 στη Θεσσαλονίκη παρουσιάζουν ένα διαφορετικό σκηνικό,

καθώς σχηματίζονται διαφορετικοί συσχετισμοί δυνάμεων284 σε κάθε σχολή και σε
κάθε τμήμα. Αναλυτικότερα:
Ονομασία συνδυασμού Σχολή/ Τμήμα

Βιολογικό, Φυσικό, Μαθηματικό, Φαρμακευτική,
ΔΑ-ΔΕ Οικονομικό, Οδοντιατρική, Γεωπονικό,
Δασολογικό
ΔΕ- Συσπειρωμένοι Α.Β.Σ.Θ. και Φιλοσοφική
Δημοκρατική Συσπείρωση Χημικό, Βιολογικό και Μαθηματικό
Ανεξάρτητη Κίνηση Χ-Μ Χημικό
Ανανεωτική Συσπείρωση Νομική και Κτηνιατρική
Πίνακας 13: Δημοκρατική Ενότητα
Ονομασία συνδυασμού Σχολή/ Τμήμα

Συσπείρωση Αρχιτεκτόνων Αρχιτεκτονική
Συσπείρωση Πολιτικών Μηχανικών Πολιτικών Μηχανικών
Ριζοσπάστες Αγρονόμοι Τοπογράφοι Τοπογράφων & Αγρονόμων
283
284
Ελευθεροτυπία 5/3/1980.
77
Ανεξάρτητη Κίνηση Χημικών Μηχανικών Χημικών Μηχανικών
Συσπείρωση Μηχανολόγων Μηχανικών Μηχανολόγων Μηχανικών
Ριζοσπαστική Αυτόνομη Κίνηση Ιατρικής Ιατρική
Αυτόνομη Ριζοσπαστική Συσπείρωση Κτηνιατρική
Συσπείρωση Οδοντιάτρων Οδοντιατρική
Δημοκρατικός Αγώνας Γεωπονική
Ανεξάρτητοι Δασολόγοι Δασολογική
Ριζοσπαστική Συσπείρωση Μαθηματικών Μαθηματικό
Συσπείρωση Φοιτητών Γεωλογικού Γεωλογικό
Βιολογική Ριζοσπαστική Αυτόνομη Κίνηση Βιολογικό
Αυτόνομη Ριζοσπαστική Συσπείρωση Φυσικού Φυσικό
Συσπείρωση Αυτόνομων Χημικών Χημικό
Δημοκρατικός Αγώνας- Ανεξάρτητοι Φαρμακευτική
Κίνηση Αυτόνομη Ριζοσπαστική Φιλοσοφικής Φιλοσοφική
Συσπείρωση Φοιτητών Νομικής Νομική
Δημοκρατική Συσπείρωση Οικονομικό
Συσπείρωση Βιομηχανικής Α.Β.Σ.Θ.
Πίνακας 14: Δημοκρατικός Αγώνας
Οι συνδυασμοί που εμφανίστηκαν προσκείμενοι στην ΑΑΣΠΕ είχαν την ονομασία

Ανεξάρτητες Κινήσεις και Συσπειρώσεις στα τμήματα των Πολιτικών Μηχανικών,
Μηχανολόγων Μηχανικών, Αρχιτεκτονικής, Ιατρικής, Α.Β.Σ.Θ., Νομικής, Οικονομικού,
Φιλοσοφικής, Βιολογικού, Γεωλογικού, Φυσικού και Μαθηματικού. Ενώ συνολικά
καταγράφεται ως Αριστερά Σχήματα.
Πέρα από τις διασπάσεις έχουν δημιουργηθεί δύο διαφορετικοί ιδεολογικοί και
πολιτικοί πόλοι285 στο φοιτητικό κίνημα σχετικά με τον τρόπο δράσης που θα
ακολουθούσε το κίνημα για το ν.815. Από την μία πλευρά οι επικρατούσες δυνάμεις
τις ΕΦΕΕ, δηλαδή η ΠΑΣΠ, ΠΣΚ και Δημοκρατική Ενότητα, που υποστηρίζουν τις
δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις για την βελτίωση και αναβάθμιση του επιπέδου
σπουδών. Και η άλλη πλευρά, Δημοκρατικός Αγώνας, ΧΣΚ,ΠΠΣΠ, ΑΑΣΠΕ και
άλλα ανεξάρτητα σχήματα, περισσότερο ριζοσπαστική αμφισβητώντας τη δομή του
εκπαιδευτικού μηχανισμού και υποστήριζε τη πλήρη αναδιάρθρωση της εκπαίδευσης
σε νέα θεσμική βάση.
285
Βλ. Αραβαντινός Δ., «1974-2001: το μεταπολιτευτικό φοιτητικό και συνδικαλιστικό κίνημα» στο
Ι.Κ.Χασιώτης και Δ. Αραβαντινός (επιμ.) Το Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης στην αυγή του νέου
78
Πρώτη φορά, μεταπολιτευτικά, οι φοιτητές προσέρχονται στις κάλπες πιο μαχητικοί

και πιο αποφασιστικοί από τις προηγούμενες χρονιές. Η ψήφος τους έχει μια επιπλέον
βαρύτητα και σημασία286 διότι με αυτό τον τρόπο καταδικάζεται για άλλη μια φορά η
κυβερνητική πολιτική και ο ν.815/78. Επιπλέον, γίνεται λόγος για μια πολιτική
ωριμότητα και αγωνιστικότητα του κινήματος287 αναγνωρίζοντας έτσι τη
δυναμικότητα των φοιτητών προς υπεράσπιση των δικαιωμάτων τους.
Τα αποτελέσματα288 των εκλογών έτσι όπως προκύπτουν από τους φοιτητικούς

συλλόγους της κάθε σχολής είναι τα εξής:
Β’ Ανε
ΔΑΠ-
Σχολές/Τμήμα Ψηφίσαντες ΔΕ ΠΑΣΠ ΠΠΣΠ ΠΣΚ ΧΣΚ Πανελλ ξάρτ
ΝΔΦΚ
αδική ητοι
802 52 93 199 64 167 0 124 0
Μηχανικών
και Ηλεκτρολόγων 591 41 70 144 49 138 14 0 0
Μηχανικών
328 31 28 65 55 97 0 0 20
250 49 30 52 42 46 0 0 0
Μηχανικών
Ιατρική 1.414 67 166 299 97 381 57 209 36
Οδοντιατρική 704 63 69 179 106 150 0 17 7
Κτηνιατρική 532 101 78 139 60 109 0 0 0
Γεωπονίας 466 31 53 135 39 161 0 0 14
Δασολογικό 436 23 39 113 30 135 0 0 82
Γεωλογικό 353 22 38 79 8 98 8 25 62
Νομική 1.362 256 166 462 39 266 42 0 38
Οικονομικό 1.036 90 110 324 59 330 0 50 38
Φιλοσοφική 1.884 178 195 455 64 551 51 123 86
286
Βλ. Μακεδονία 4/3/1980, οι δηλώσεις του Α. Παπανδρέου και Ι. Βαρβιτσιώτη.
287
Απόδειξη η υποστήριξη πολλών φορέων όπως προαναφέρθηκε.
288
Ο αριθμός των ψηφισάντων περιλαμβάνει τα λευκά και άκυρα ψηφοδέλτια.
79
ΔΑΠ- Ανε
Σχολές/Τμήμα Ψηφίσαντες ΔΕ ΠΑΣΠ ΠΠΣΠ ΠΣΚ ΧΣΚ Β’ Παν.
ΝΔΦΚ ξ
Θεολογική 327 0 0 65 0 32 29 0 192
Χημικό 501 28 42 112 53 161 0 49 0
Βιολογικό 399 28 42 54 31 122 0 71 0
Μαθηματικό 817 43 62 199 78 251 0 58 32
Φυσικό 878 79 94 232 56 223 35 70 0
Φαρμακευτική 472 35 52 141 101 106 0 10 0
Α.Β.Σ.Θ. 2.079 173 234 662 107 697 0 106 34

Ε.Α.Σ.Α. 283 0 51 105 9 92 0 0 17
ΣΥΝΟΛΟ 16.315 1.413 1.757 4.271 1.296 4.400 246 988 400
Πίνακας 4: Τα αποτελέσματα των φοιτητικών εκλογών στις 5 Μαρτίου 1980.
Τα ποσοστά συμμετοχής στη Θεσσαλονίκη παρουσίασαν άνοδο αφού περίπου 1.000

περισσότεροι φοιτητές εμφανίστηκαν στην κάλπη, συγκεκριμένα αυτή τη χρονιά
ψήφισαν 16.315 φοιτητές. Η αύξηση αυτή με μια πρώτη ματιά θα μπορούσε να
αποδοθεί στην έντονη κινητοποίηση του φοιτητικού κόσμου που προηγήθηκε. Αυτή
τη χρονιά υπήρξε εναλλαγή των φοιτητικών παρατάξεων με νικητή των εκλογών την
ΠΣΚ με 28.1% και την ΠΑΣΠ με 27.3%. Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ διατήρησε την τρίτη θέση
ενώ αντίθετα η ΠΠΣΠ έχασε τη τέταρτη θέση από την ΔΕ που συγκέντρωσε το
ποσοστό του 8.3%. Χαρακτηριστικό παράδειγμα της επικράτησης της ΠΣΚ είναι η
εναλλαγή δυνάμεων με την ΠΑΣΠ στην Ιατρική και το Μαθηματικό που τα
τελευταία χρόνια κέρδιζε «παραδοσιακά» η ΠΑΣΠ. Το ποσοστό συμμετοχής289 του
ενεργού πληθυσμού στο ΑΠΘ αυτή τη χρονιά παρουσιάζει σημαντική άνοδο καθώς
για πρώτη φορά το 62,6% των φοιτητών συμμετείχε. Η σχολές με το μικρότερο
ποσοστό αποχής είναι η Κτηνιατρική (14,8%), το Τμήμα Χημικών Μηχανικών
(16,4%) και το Τμήμα Χημείας (18,7%). Και τέλος η Α.Β.Σ.Θ. και η Θεολογική
καταγράφουν τα χαμηλότερα ποσοστά συμμετοχής με 40,8% και 46,5%.
Με τη μέθοδο της παραγοντικής ανάλυσης αντιστοιχιών από τα αποτελέσματα των

εκλογών για το 1980, προκύπτουν τέσσερεις διαστάσεις (παράγοντες) που
95,6%. Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται συνοπτικά οι παρατάξεις που
289
Βλ. σχετικά στο παρόν το Παράρτημα με τους πίνακες.
80
1η (38%) Β’ Παν. ΠΑΣΠ, ΔΕ
η
2 (31,7%) ΧΣΚ, ΠΑΣΠ ΠΠΣΠ
3η (15,4%) ΠΠΣΠ, ΧΣΚ ΠΣΚ
4η (10,5%) ΠΠΣΠ, ΠΑΣΠ ΔΕ
Από την πρώτη διάσταση ο ανταγωνισμός από την ΠΑΣΠ και Δημοκρατική Ενότητα
που έχουν σαφές πολιτικό πρόγραμμα και εσωτερική οργάνωση και η Β’
Πανελλαδική290 από την άλλη με την οργανωτική ασάφεια στο εσωτερικό της,
ασάφεια πολιτική γραμμής και έλλειψης ουσιαστικού κομματικού φορέα. Στη
δεύτερη διάσταση, αν και δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία των θέσεων των
παρατάξεων, οι [ΠΑΣΠ,ΧΣΚ] εκφράζουν σοσιαλιστική πλευρά ενώ η ΠΠΣΠ την
αριστερίζουσα. Στην τρίτη διάσταση, οι [ΠΠΣΠ, ΧΣΚ] υποστηρίζουν την πλήρη
αναδιάρθρωση της εκπαίδευσης σε νέα θεσμική βάση ενώ η ΠΣΚ επικεντρώνονται
στις δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις για την βελτίωση και αναβάθμιση του επιπέδου
σπουδών. Και η τέταρτη διάσταση η ΔΕ και οι [ΠΠΣΠ, ΠΑΣΠ], η ΔΕ κρίνει ότι το
«αυθόρμητο ρεύμα» των φοιτητών που δημιουργήθηκε κατά την διάρκεια των
καταλήψεων (δηλαδή την απομάκρυνση από τα μαζικά όργανα λήψης αποφάσεων)
μπορεί να αξιοποιηθεί για το καλό του Φ.Κ. ενώ η ΠΠΣΠ και ΠΑΣΠ στόχο έχουν τον
περιορισμό και την απομόνωση του.
ως προς τα τμήματα εμφανίζονται εμφανώς διασκορπισμένα πάνω στο διάγραμμα με
σαφή τον αριστερό προσανατολισμό. Η ΠΣΚ έχει έντονη παρουσία στο Γεωλογικό,
Α.Β.Σ.Θ., Οικονομικό και Μαθηματικό και η ΔΕ στο Φαρμακευτικό και στο Τμήμα
Αγρονόμων-Τοπογράφων. Η ΠΠΣΠ και Β΄ Πανελλαδική εμφανίζονται περισσότερο
απομονωμένες όπως και η ΧΣΚ. Ενώ η Β΄ Πανελλαδική φαίνεται να κατάφερε να
περιορίσει τη δύναμη της ΠΑΣΠ. Και τέλος η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ και ΠΑΣΠ εμφανίζονται
εγγύτερα η μια στην άλλη και σχετικά απομακρυσμένες από τα τμήματα καθώς τα
τελευταία έχουν διασκορπιστεί γύρω από την ΠΣΚ και την ΔΕ.
290
81
Φοιτητικές Εκλογές 2 Απριλίου1981
Το φοιτητικό κίνημα αποκτά ένα διαφορετικό χαρακτήρα καθώς έχει ενισχυθεί από
τους αγώνες, τις κινητοποιήσεις αλλά και γενικότερα από τα γεγονότα της
προηγούμενης χρονιάς. Φαίνεται πλέον να έχουν αποδυναμωθεί οι φοιτητικοί
συνδικαλιστικοί φορείς και να ενισχύεται το προφίλ του ενεργού και
συνειδητοποιημένου φοιτητή (και όχι απαραίτητα κομματικοποιημένου όπως άρχισαν
να παρατηρούν και οι παρατάξεις) που παίρνει μέρος στις γενικές συνελεύσεις και
αποφασίζει ο ίδιος για τον εαυτό του. Το «αυθόρμητο ρεύμα» όπως ονομάστηκε ήταν
ένα από τα ζητήματα που απασχόλησαν κυρίως τις φοιτητικές παρατάξεις. Μπορεί το
φοιτητικό κίνημα να έχει κατακτήσει οργανωτική ενότητα ωστόσο φαίνεται να μην
υπάρχει εσωτερική ενότητα. Ενώ παράλληλα έχει συνειδητοποιηθεί η σχέση των
παρατάξεων με τους κομματικούς φορείς και τις νεολαίες, το διακύβευμα αυτών των
εκλογών είναι η αυτονομία του κινήματος.

□ Έντονα πολιτικοποιημένο και κομματικοποιημένο χαρακτήρα
□ Ζυμώσεις και αλλαγή κομματικών συσχετισμών291
□ Παρακολούθηση των πολιτικών292 και κοινωνικών293 εξελίξεων της χώρας και
διατύπωση των απόψεων και των θέσεων της παράταξης.
□ Αυτή τη χρονιά το αίτημα ενός δημοκρατικότερου νόμου για τα ΑΕΙ αποτελεί
ένα από τα το βασικά διακύβευμα αυτή της εκλογικής αναμέτρησης.
□ Τονίζεται η επανασύνδεση του φοιτητικού με το λαϊκό κίνημα294.
κινημάτων.
291
Βλ. σχετικά στο παρόν την ενότητα: Συσχετισμός παραταξιακών δυνάμεων – Συγκρούσεις με
κομματικούς φορείς.
292
Βλ. Θεσσαλονίκη 16/3/1981, οι αναφορές στο συνέδριο της ΦΕΑΠΘ.
293
Ψήφισμα υποστήριξης της ΦΕΑΠΘ προς τους έλληνες φυλακισμένους που είχαν κηρύξει απεργία
πείνας στις φυλακές Κορυδαλλού (βλ. σχετικά Θεσσαλονίκη 14/3/1981).
294
Βλ. Μακεδονία 11/1/1980 και Θεσσαλονίκη 22/3/1981 και 29/3/1981, πρόγραμμα δράσης ΦΕΑΠΘ.
82
□ Η ακτινοβολία και το κύρος της Δύσης χάνεται και ο αντιαμερικανισμός296
Το προεκλογικό κλίμα εξελίσσεται σε ένα καινούριο περιβάλλον297 καθώς η Ελλάδα

έχει ενταχθεί και επίσημα στην ΕΟΚ298 και το κοινοβούλιο της ΕΟΚ υποδέχεται τους
Έλληνες βουλευτές. Επιπλέον, ένα έντονο και οξύτατο περιβάλλον έχει προκύψει
λόγω των αναλογιών βοήθειας και της επιθυμίας διατήρησης της ισορροπίας των
αναλογιών αυτών από την ελληνική κυβέρνηση και της αντίθετης άποψης της
τουρκικής299 πλευράς.
Στο εσωτερικό της χώρας έχει ξεκινήσει ουσιαστικά ο προεκλογικός300 αγώνας καθώς
φουντώνουν οι φήμες περί της διεξαγωγής εκλογών στο τέλος του έτους.
Αναπόφευκτα οι ζυμώσεις και διεργασίες έχουν ανθίσει, χαρακτηριστική η κίνηση301
για ενοποίηση των δυνάμεων κέντρου σε ενιαίο οργανισμό με τη συμμετοχή ΕΔΗΚ,
Παράταξη Κέντρου και Αγροτική Κίνηση
295
Βλ. Μακεδονία 8/3/1980 και 27/2/1981. Επίσης κατά την διάρκεια του συνεδρίου της ΦΕΑΠΘ
εκδήλωσαν έντονο ενδιαφέρον κατά τη συζήτηση ψηφίσματος συμπαράστασης προς τους εργάτες της
Πολωνίας, (ωστόσο τα πνεύματα οξύνθηκαν όταν η ΠΣΚ εναντιώθηκε στην έκδοση ψηφίσματος και
το καταψήφισε και των Αριστερών Συσπειρώσεων και της ΠΠΣΠ από την άλλη). Βλ. σχετικά
Αραβαντινός Δ., «1974-2001: το μεταπολιτευτικό φοιτητικό και συνδικαλιστικό κίνημα» στο
αιώνα, διαχρονική πορεία εβδομήντα πέντε χρόνων, Θεσσαλονίκη 2002, σ.503 και Θεσσαλονίκη
15/3/1981.
296
Βλ. Θεσσαλονίκη 21/3/1981, το πολιτικό ντοκουμέντο της ΦΕΑΠΘ.
297
298
Βλ. Μακεδονία 3/1 και 13/1/1981.
299
Βλ. Μακεδονία 3/2/1981 και 12/2/1981.
300
301
Βλ Μακεδονία 5/2/1981 και 18/3/1981.
83
3. Φοιτητικός λόγος
ΑΣ
Οι Αριστερές Συσπειρώσεις302 αν και έχουν πολλούς εκφραστές και αντιπροσώπους

με μικρές διαφοροποιήσεις παρατηρούν την παρουσία του φοιτητή στις γενικές
συνελεύσεις και μορφή άμεσης δημοκρατίας που ενισχύεται. Προτείνουν την
ανάπτυξη του Φ.Κ. και τη μετατόπιση του κέντρου λήψης των αποφάσεων στους
ίδιους τους φοιτητές, οι παρατάξεις υπάρχουν «κατ’ όνομα» και δεν κάνουν τίποτα
άλλο από το να «καταργούν την αυτονομία του κινήματος».
ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ303 εμφανίζεται περισσότερο διαλλακτική και στρέφει την προσοχή

της στο νόμο-πλαίσιο και για τις αμοιβαίες υποχωρήσεις και αγώνες για την επίλυση
του προβλήματος. Και εξακολουθούν να προβληματίζουν οι κομματικές επιρροές
στις παρατάξεις.
ΔΕ
Και η Δημοκρατική Ενότητα304 εκφράζει την δυσπιστία της στους φοιτητικούς

συνδικαλιστικούς φορείς μιλώντας για έλλειψη στοχοθεσίας, έλλειψη αυτονομίας
δράσης του Φ.Κ., την υπαγωγή του σε κομματικές επιλογές και την
απομαζικοποίηση. Αντίθετα προτείνεται οι Σύλλογοι να γίνουν τα όργανα προώθησης
των ξεχωριστών προβλημάτων της κάθε σχολής και διεύρυνση της θεματολογίας και
των στόχων του κινήματος. Στόχος ένα δημοκρατικότερος νόμος για τα ΑΕΙ.
ΠΑΣΠ
Η ΠΑΣΠ με τη σειρά της υπογραμμίζει ότι είναι απαραίτητος ο δημοκρατικός νόμος-

πλαίσιο και το δημοκρατικό περιεχόμενο σπουδών. Και υποστηρίζεται η οργανωμένη
πάλη για την επίτευξη των φοιτητικών στόχων.
302
303
Βλ. ό.π.
304
Βλ. Θεσσαλονίκη και Ελευθεροτυπία 1/3/1981.
84
ΠΠΣΠ
Η ΠΠΣΠ305 διαπιστώνει ότι τα προβλήματα των φοιτητών τοποθετήθηκαν σε σωστά

πλαίσια και οι φοιτητές «πήραν την υπόθεση στα χέρια τους» ενώ παράλληλα
διευρύνθηκε η θεματολογία όπως το γυναικείο, οικολογικό ζήτημα και οι ανθρώπινες
σχέσεις. Απόλυτη διαφωνία με τις κυβερνητικές επιλογές σχετικά με το νόμο-
πλαίσιο.
ΠΚΣ
Το ΠΚΣ υποστηρίζει ότι το φοιτητικό θα πρέπει να συνενωθεί με το λαϊκό κίνημα και

ότι η αύξηση των δαπανών για την εκπαίδευση είναι η βάση για τον εκδημοκρατισμό
του πανεπιστημίου.

φορείς
Το Μάρτιο του 1981, λίγο μετά τις εκλογές του 1980, οι ζυμώσεις συνεχίζονται
ενδοπαραταξιακά στους κόλπους της νεολαίας του ΠΑΣΟΚ και της ΠΑΣΠ μετέπειτα.
Η κριτική προς την ηγεσία της νεολαίας αλλά και η αμφισβήτηση της σοσιαλιστικής
κατεύθυνσης οδήγησε σε νέες διαγραφές και κυρίως στη Θεσσαλονίκη. Όσον αφορά
τις φοιτητικές παρατάξεις συγκροτήθηκε η «Κίνηση για τη στρατηγική του ΠΑΣΟΚ
στο Φ.Κ.»306
Κρίση καταγράφεται και στην ΚΝΕ τον ίδιο μήνα, καθώς αποχωρούν περίπου 400
μέλη και στελέχη του. Η «Κίνηση των 400» όπως ονομάστηκε, βρίσκε ανταπόκριση
σε μια μικρή ομάδα απογοητευμένων της ΠΣΚ.
305
306
85
σχήμα που προέκυψε από τη

συνεργασία του Δημοκρατικού
Αγώνα - Β' πανελλαδικής με
Α.Σ. Αριστερές Συσπειρώσεις
άλλα μικρότερα σχήματα και
ανεξάρτητες ομάδες της
ριζοσπαστικής Αριστεράς
εσωτ.
1981
αποχωρήσαντες από την ΠΑΣΠ
Κίνηση στρ. Κίνηση για τη στρατηγική του
μετά από διαγραφές στη
ΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ στο φοιτητικό κίνημα
νεολαία ΠΑΣΟΚ
Π.Α.Σ.Π.
Προοδευτική Πανσπουδαστική πρόσκειται ιδεολογικά στο ΚΚΕ
Π.Π.Σ.Π.
Συνδικαλιστική Παράταξη (μ-λ)
Π.ΣΚ. πρόσκειται ιδεολογικά στο ΚΚΕ
Κίνηση
Οι κάλπες έχουν ανοίξει, τα ψηφοδέλτια είναι έτοιμα και η ομαλότητα και η

ηρεμία307 για άλλη μια φορά είναι τα βασικά γνωρίσματα της εκλογικής
αναμέτρησης. Βέβαια αυτή η χρονιά ήταν ιδιαίτερα ευρηματική και πρωτοπόρα308
όσον αφορά τον προεκλογικό αγώνα των αυτόνομων και ανεξάρτητων που έγινε
αντιληπτή και από τους κατοίκους της Θεσσαλονίκης. Και ίσως για πρώτη φορά
φαίνεται να εκφράζεται η σκέψη309 αξιολόγησης των αποτελεσμάτων των φοιτητικών
εκλογών και το πως αυτά θα επηρεάσουν τις επικείμενες βουλευτικές εκλογές.
307
Βλ. Μακεδονία, Ελευθεροτυπία και Αυγή 2/3/1981.
308
Χαρακτηριστική η περίπτωση της Α.Β.Σ.Θ. η ανεξάρτητη κίνηση για την προώθηση αγωνιστικών
φοιτητών στα όργανα πέρασε με ευρηματικότητα. Τα μέλη κατασκεύασαν από φελιζόλ ένα μνημείο
αφιερωμένο στον πολιτικοποιημένο αγωνιστή φοιτητή με την επιγραφή «σε εσένα αγωνιστή φοιτητή
που εγκατέλειψες τα πάντα για την παράταξη, εμείς ο συνάδελφοι σε λυπόμαστε, αφιερώνουμε με
αυτό το δάφνινο στεφάνι πολλές τιμές». Η κατασκευή αυτή τοποθετήθηκε δίπλα στη είσοδο της
σχολής προκαλώντας την περιέργεια των κατοίκων ενώ μεγαλύτερη εντύπωση όταν μέλη της κίνησης
κατέθεσαν στεφάνι και άναψαν κεριά. Ενώ στην αρχιτεκτονική εμφανίστηκε ένας αυτόνομος ντυμένος
στα κίτρινα έχοντας στο πέτο το σήμα της ΑΕΚ, άδειασε την κάλπη και έριξε το δικό του ψηφοδέλτιο
με τους ποδοσφαιριστές της ομάδας. Άλλες περιπτώσεις προεκλογικού αγώνα υπήρξαν με στιχάκια:
«την ΚΝΕ δεν τη μπορώ, την ΠΑΣΠ έχω γραμμένη, ψηφίζω Ελεύθερη κίνηση γιατί έτσι μ’ αρέσει» ή «τα
καημένα παιδιά των παρατάξεων κουράστηκαν … μήπως κάποιος πρέπει να τους πει να πάνε σπίτι
τους;» (βλ. σχετικά Ελευθεροτυπία 3/3/1981).
309
86
Τα αποτελέσματα των εκλογών έτσι όπως προκύπτουν από τους φοιτητικούς
ΔΑΠ-
Σχολές/Τμήμα Ψήφοι Α.Σ. ΔΕ
ΝΔΦΚ
ΠΑΣΠ ΠΠΣΠ ΠΣΚ ΧΣΚ Κίνηση Άλλοι
Τμήμα
Πολιτικών 787 81 72 114 166 39 209 0 35
0
Μηχανικών
Τμήμα
Μηχανολόγων
602 0 52 84 123 18 169 26 15 39
Μηχανικών
Τμήμα
Αγρονόμων 297 0 45 38 58 0 91 0 8 0
Τμήμα
305 36 57 2 38 17 89 0 0 0
Τμήμα
Χημικών 260 0 62 34 41 21 55 18 6 0
Μηχανικών
Ιατρική 1.414 235 73 156 257 237 368 19 24 93310
Οδοντιατρική 667 39 57 132 157 46 151 0 16 3311
Κτηνιατρική 436 0 43 75 12 36 104 0 8 16312
Γεωπονίας 424 0 37 52 78 30 146 0 51 0
Δασολογικό 362 35 22 29 111 0 134 0 0 0

Γεωλογικό 310 0 44 29 86 7 85 11 2 21
Νομική 1.332 0 252 207 421 26 292 40 14 0
Οικονομικό 1.076 0 133 150 347 59 303 0 15 2
Φιλοσοφική 1.748 41 266 224 413 51 517 72 60 2
Θεολογική 395 0 0 0 87 0 51 0 0 243
Χημικό 443 0 44 44 90 49 141 0 22 0
Βιολογικό 372 67 22 43 54 15 128 0 8 0
Μαθηματικό 784 16 69 67 224 45 244 34 0 0
Φυσικό 814 0 83 84 221 104 223 25 12 2

Φαρμακευτική 388 0 41 53 133 49 86 0 0 0
310
Πρόκειται για τους «Ανεξάρτητους» με 58 ψήφους και 1 έδρα και την «Ομάδα Α΄ ετών» με 35
ψήφους.
311
Πρόσκειται για την «Σ.Φ.Π».
312
Πρόκειται για τους «Απάτσι».
87
ΔΑΠ-
Σχολές/Τμήμα Ψήφοι Α.Σ. ΔΕ313
ΝΔΦΚ
ΠΑΣΠ ΠΠΣΠ ΠΣΚ ΧΣΚ Κίνηση Άλλοι
Α.Β.Σ.Θ. 2.009 151 153 358 503 0 619 34 104 22
Ε.Α.Σ.Α. 364 0 0 0 179 0 115 0 0 18
ΣΥΝΟΛΟ 15.589 701 1.627 1.999 3.909 849 4.320 279 400 396
Πίνακας 2: Τα αποτελέσματα των φοιτητικών εκλογών στις 2 Απριλίου 1981.
Για άλλη μια φορά εναλλάσσονται οι δύο κυρίαρχες παρατάξεις στην προτίμηση του
φοιτητικού κόσμου. Αυτή τη χρονιά ψήφισαν στη Θεσσαλονίκη 15. 589 φοιτητές και
ανέδειξαν πρώτη δύναμη την ΠΣΚ, δεύτερη την ΠΑΣΠ και τρίτη τη ΔΑΠ-ΝΔΦΚ. Το
ποσοστό αποχής στο ΑΠΘ είναι 37,9% και οι σχολές με τα υψηλότερα ποσοστά
συμμετοχής314 ήταν η Νομική που από τη σχολή με τα χαμηλότερα ποσοστά, το 1981
σημείωσε ποσοστό συμμετοχής 79,8%, ακολουθεί το Τμήμα Χημικών Μηχανικών
79,7% και το Τμήμα Αγρονόμων Τοπογράφων με 77,1%. Και η Α.Β.Σ.Θ. για μια
άλλη χρονιά εμφανίζει το χαμηλότερο ποσοστό συμμετοχής με 42% και αμέσως μετά
η Θεολογική με 45,2%. Ενώ συνολικά στη Θεσσαλονίκη τα ποσοστό συμμετοχής
κυμάνθηκε στα ίδια επίπεδα με την προηγούμενη χρονιά.

89,2%.
1η (43,8%) ΑΣ, ΠΠΣΠ ΠΑΣΠ
2η (19,1%) ΠΠΣΠ Κίνηση
3η (15,8%) ΔΑΠ-ΝΔΦΚ, ΔΕ ΠΑΣΠ
4η (10,5%) ΑΣ, ΧΣΚ Κίνηση
Όπως φαίνεται από τον παραπάνω πίνακα στη πρώτη διάσταση, ανταγωνισμός
αναπτύσσεται μεταξύ των «αριστεριστών» [ΑΣ, ΠΠΣΠ] και της ΠΑΣΠ. Οι ΑΣ και
ΠΠΣΠ τάσσονται υπέρ των φοιτητών που «πήραν την υπόθεση στα χέρια τους» ενώ
η ΠΑΣΠ υπέρ της οργανωμένης διάστασης του Φ.Κ. Στη δεύτερη διάσταση η ΠΠΣΠ
από τη μια και η Κίνηση για τη στρατηγική του ΠΑΣΟΚ στο Φ.Κ. από την άλλη
ωστόσο δεν υπάρχουν στοιχεία για τις θέσεις τις δεύτερης που να οδηγούν σε ασφαλή
συμπεράσματα. Στην τρίτη διάσταση ο άξονας ανταγωνισμού η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ και ΔΕ
313
ΕΔΑ.
314
Βλ. αναλυτικότερα στο παρόν τα ποσοστά συμμετοχής στο Παράρτημα με τους πίνακες.
88
κάνουν λόγο για τις κομματικές επιρροές που έχουν αναπτυχθεί ενώ η ΠΑΣΠ για το
«αυθόρμητο ρεύμα». Και η τέταρτη διάσταση περιλαμβάνει τη [ΑΣ, ΧΣΚ] και την
Κίνηση για τη στρατηγική του ΠΑΣΟΚ στο Φ.Κ που και πάλι λόγω έλλειψης
στοιχείων δεν είναι δυνατή η περαιτέρω ανάλυση.
ως προς τους συλλόγους. Φαίνεται η ΠΑΣΠ να ενισχύεται γύρω από το Γεωλογικό,
Οικονομικό και Νομική ενώ η ΠΣΚ υπερισχύει στη Φιλοσοφική και στο Γεωπονικό
Τμήμα. Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ φαίνεται να ενισχύεται στη Οδοντιατρική και στους
Ηλεκτρολόγους και Μηχανολόγους Μηχανικούς. Και τέλος η Κίνηση για τη
στρατηγική του ΠΑΣΟΚ στο Φ.Κ. αν και δεν κέρδισε σε ψήφους φαίνεται να
ανέκοψε την άνοδο της ΠΑΣΠ.
7. ΦΕΑΠΘ
Το τρίτο συνέδριο της ΦΕΑΠΘ315 ξεκίνησε στις 9 Απριλίου έως τις 19 Απριλίου
όπου και έληξαν οι εργασίες του συνεδρίου. Σε αυτό το συνέδριο πήραν μέρος
εκπρόσωποι316 από τις σχολές του ΑΠΘ, της Ανώτατης Βιομηχανικής, της ΕΑΣΑ
αλλά για πρώτη φορά οι παιδαγωγικές ακαδημίες. Το συνέδριο αυτό εκτυλίχτηκε σε
ένα διαφορετικό κλίμα από τα καθιερωμένα διότι η ένταση, οι διαφωνίες, ο
διαπληκτισμός και τα επεισόδια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά του. Στις 11
Απριλίου δημιουργήθηκαν επεισόδια317 μεταξύ της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ και κάποιων άλλων
στοιχείων που ανήκαν στο «αναρχοαυτόνομο χώρο» όπως καταγράφονται από τον
τύπο της εποχής. Αποτέλεσμα αυτού του επεισοδίου ήταν η οριστική αποχώρηση της
ΔΑΠ-ΝΔΦΚ από τις διεργασίες του συνεδρίου δύο μέρες μετά και έτσι το συνέδριο
συνεχίστηκε με 172 σύνεδρους (η ΔΑΠ είχε 26). Η ένταση και τα επεισόδια318
συνεχίστηκαν, όταν συζητήθηκε το θέμα ψηφίσματος υπέρ του Πολωνικού λαού
μεταξύ της ΠΣΚ που εναντιώθηκε στην έκδοση του και της ΠΠΣΠ και των φίλων της
Β’ Πανελλαδικής που ήταν υπέρ της εκδόσεως ψηφίσματος συμπαράστασης. Βέβαια
το συνέδριο προχώρησε στην έκδοση του ψηφίσματος συμπαράστασης και
315
316
317
318
αιώνα, διαχρονική πορεία εβδομήντα πέντε χρόνων, Θεσσαλονίκη 2002, σ.503 και Θεσσαλονίκη
15/3/1981.
89
αλληλεγγύης319 στον Πολωνικό λαό παρά τα συνεχιζόμενα επεισόδια και τους
τραυματισμούς.
Οι αρχές του φοιτητικού κινήματος – όπως ειπώθηκε320 στο συνέδριο – για εθνική
ανεξαρτησία και αυτοδιάθεση των λαών, για λαϊκή κυριαρχία και δημοκρατία, για
αντιιμπεριαλιστική ενότητα και δράση είναι εκείνες που:
□ οδήγησαν τους φοιτητές στους πολύμορφους αγώνες τους (15%, 114,

Πολυτεχνείο)
□ προσδιορίζουν τους αγώνες του φοιτητικού κινήματος σήμερα για μια
Ελλάδα έξω από το ΝΑΤΟ και την ΕΟΚ, για μια Κύπρο ελεύθερη και
ανεξάρτητη, για λαούς έξω από στρατιωτικοπολιτικό μπλοκ
□ θα κατοχυρώνουν την συμπαράταξη των φοιτητών με τον ελληνικό λαό στον
αγώνα για να φύγει η δεξιά από την εξουσία, για να ανοίξει ο δρόμος για μια
άλλη πορεία που με δημοκρατία και λαϊκή κυριαρχία θα καταχτά την εθνική
ανεξαρτησία και την κοινωνική προκοπή.
Στο πρόγραμμα δράσης321 οι σύνεδροι καταγράφουν δύο αντίθετες επιλογές: από

τη μία η επιλογή της κυβέρνησης «με τις προσπάθειες για εκσυγχρονισμό της
ανώτατης εκπαίδευσης, που επιχειρεί με αυταρχικά μέτρα να χειραγωγήσει το
φοιτητικό κίνημα και να προσανατολίσει τα ΑΕΙ στις νέες ανάγκες των μονοπωλίων
και της αστικής τάξης». Από την άλλη το φοιτητικό κίνημα και όλοι οι
δημοκρατικοί πανεπιστημιακοί φορείς, μέσα από την πολιτική των διαθρωτικών
θεσμικών αλλαγών με στόχο τον εκδημοκρατισμό των ΑΕΙ. Στόχος ο αγώνας για
ένα δημοκρατικό καταστατικό χάρτη (κατάργηση έδρας, κατοχύρωση
πανεπιστημιακού ασύλου και αυτοδιοίκησης των ΑΕΙ, διασφάλιση συστήματος
των γνώσεων στενά συνδεδεμένο με την φοιτητική εργασία, να εξασφαλιστεί ο
κοινωνικός χαρακτήρας των ΑΕΙ, συμμετοχή των πανεπιστημιακών φορέα στη
λήψη αποφάσεων κ.α.) και τη δημοκρατική ανάπλαση της ανώτατης εκπαίδευσης.
Συγκεκριμένα –σύμφωνα πάντα με το πρόγραμμα δράσης- επιδιώκεται:
□ η σύνδεση της Α.Ε. με το κοινωνικό περιβάλλον και την εξυπηρέτηση

εθνικών και λαϊκών συμφερόντων
319
320
321
90
□ παραγωγή επιστημονικού δυναμικού αγωνιστικά διαπαιδαγωγημένου,
ικανού να προσφέρει και μέσα από τη θέση του στη παραγωγική
διαδικασία, σε μια ανεξάρτητη πορεία ανάπτυξης της χώρας.
Είναι σαφής πλέον η στροφή και η σύνδεση του κινήματος με την κοινωνία. Η αρχή
που είχε γίνει το 1977, φαίνεται να έχει και συνέχεια από τους ίδιους τους φοιτητές
που βλέπουν τον εαυτό του ως μέρος της κοινωνίας και όχι έξω από αυτή ή πάνω από
αυτή. Επιπλέον το γυναικείο κίνημα322 ήταν αναπόφευκτο να απασχολήσει τους
φοιτητές που με απόφαση τους αναγνωρίζουν του αγώνες των γυναικών αλλά και των
φοιτητριών. Οι φοιτήτριες στον αγώνα για την χειραφέτηση τους διεκδικούν ισότιμη
θέση της γυναίκας στην κοινωνία, πήξη με την ανδροκρατική ιδεολογία της άρχουσας
τάξης, ίσες δυνατότητες επαγγελματικής αποκατάστασης και κατάργηση της
διαστρέβλωσης της γυναικείας σεξουαλικότητας.
Το βασικό συμπέρασμα του συνεδρίου ότι «τα εθνικά και δημοκρατικά προβλήματα
είναι άλυτα και οξυμένα» στην ουσία περιγράφει την εσωτερική κατάσταση (ή κρίση)
του φοιτητικού κινήματος που φαίνεται να επηρεάζεται από τις διεθνείς και
εσωτερικές εξελίξεις της χώρας που αντικατοπτρίζονται μέσα στο φάσμα του
κομματικού ανταγωνισμού των παρατάξεων.
322
91
Φοιτητικές Εκλογές 17 Μαρτίου 1982
Πρόκειται για μια νέα πολιτικά περίοδο καθώς το ΠΑΣΟΚ επικράτησε στις
βουλευτικές εκλογές που προηγήθηκαν και ουσιαστικά με αυτή την «βελούδινη
εναλλαγή»323 επιβεβαιώνεται η ομαλή λειτουργία και η σταθεροποίηση των
δημοκρατικών θεσμών στη χώρα. Επόμενο ήταν αυτή η εναλλαγή να επηρεάσει τον
συσχετισμό δυνάμεων στις φοιτητικές παρατάξεις.

□ Ζυμώσεις και αλλαγή κομματικών συσχετισμών
□ Παρακολούθηση των πολιτικών εξελίξεων της χώρας και διατύπωση των
απόψεων και των θέσεων της παράταξης.
ένα από τα το βασικά διακύβευμα αυτή της εκλογικής αναμέτρησης.
□ Τονίζεται η επανασύνδεση του φοιτητικού με το λαϊκό κίνημα.
κινημάτων.
323
Βλ. Βούλγαρης Γ., Η Ελλάδα της Μεταπολίτευσης 1974-1990, σταθερή δημοκρατία σημαδεμένη
από τη μεταπολιτευτική ιστορία, Θεμέλιο, Αθήνα. 2001 3, Κεφάλαιο Δεύτερο: ΠΑΣΟΚ 1981-1985
Μεταξύ Σοσιαλοδημοκρατίας και Λαϊκισμού, σ. 143.
324
92
Αυτή η εκλογική αναμέτρηση, εξελίχθηκε σε ένα έντονο κλίμα για τη χώρα με τις
τουρκικές προκλήσεις και παραβιάσεις325 στον εθνικό εναέριο χώρο να έχουν φτάσει
αποκορύφωμα. Η προσπάθειες διατήρησης των ισορροπιών326 της προηγούμενης
χρονιάς στην ουσία έχουν καταρρεύσει και έτσι η Ελλάδα καταφεύγει με διάβημα της
στις ΗΠΑ327 για την παραβίαση του εναέριου χώρου της. Το Κυπριακό328 ζήτημα
βρίσκεται για άλλη μια φορά ένα από τα κορυφαία ζητήματα της πολιτικής ατζέντας
παρά την διατάραξη των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Τα προβλήματα στην Πολωνία
δημιούργησαν και εσωτερικά προβλήματα στην Ελλάδα τόσο ανάμεσα στους
ελληνικούς κομματικούς φορείς όσο και στις φοιτητικές παρατάξεις. Η κυβέρνηση
έτυχε κριτικής329 από την αντιπολίτευση, ΕΟΚ και ΝΑΤΟ αλλά μεγάλης υποστήριξης
από την Αριστερά330, για την αποκήρυξη του κινήματος και των προσπαθειών του
Πολωνού ακτιβιστή Λέχ Βαλέσα, έναντι του κομμουνιστικού καθεστώτος στην
Πολωνία, αλλά και οι φιλικές σχέσεις με τον Στρατηγό Γιαρουζέλσκι.
Για άλλη μια φορά το φοιτητικό κίνημα βρίσκεται σε γενικότερο αναβρασμό διότι η
νέα κυβέρνηση παρουσιάζει τις καινούριες αλλαγές331 στο χώρο της Ανώτατης
Εκπαίδευσης. Μετά τις εξαγγελίες του υπουργείου, η Σύγκλητος332 του ΑΠΘ και οι
καθηγητές333 του που εξέφρασαν την πικρία τους και την απογοήτευση τους διότι
«θεωρούν απαράδεκτη την στάση της κυβέρνησης διότι τους αγνόησε και προωθεί προς
325
Βλ. Μακεδονία 4-5/3, 7/3, 9/3, 13/3, 19/3/1982 και Ελληνικός Βορράς 5/1,15/1, 4/3/1982. Επίσης
326
Βλ. Ελληνικός Βορράς 15/1/1982 και Μακεδονία 9/2 και 28/2/1982.
327
Βλ. Το Βήμα 14/3/1982, «συλλογικά υπεύθυνο το ΝΑΤΟ για την επιθετικότητα της Τουρκίας»
προειδοποιεί ο Α. Παπανδρέου. Και Μακεδονία 15/1 και 5/2/1982.
328
Βλ. Μακεδονία 21/2 και 23/2/1982, Ελευθεροτυπία 19/2/1982 , Το Βήμα 3/3/1982 και Ριζοσπάστης
3/3/1982.
329
330
331
Γίνεται μια συνολικότερη προσπάθεια εκδημοκρατισμού της Α.Ε. με την κατάργηση της έδρας και
τη δημιουργία τμημάτων και τομέων, η κατάργηση του μέχρι τότε συστήματος τίτλων και βαθμών του
διδακτικού προσωπικού και η συγκρότηση ενιαίου φορέα διδασκόντων με τέσσερεις βαθμίδες
καθηγητών και προϋπόθεση εισδοχής το διδακτορικό δίπλωμα, η διαίρεση μεγάλων τάξεων σε
μικρότερες, η εξέταση των φοιτητών σε εξαμηνιαία μαθήματα, η ίδρυση της εθνικής ακαδημίας
γραμμάτων και επιστημών με ευρύτατες αρμοδιότητες είναι οι βασικές αλλαγές που παρουσιάστηκαν
από τον υφυπουργό παιδείας Κ. Λιάνη και του γραμματέα του Υπουργείου Κ. Ρόκου, παρουσία του
Υπουργού κ. Βερυβάκη στις 6/2/1982 (βλ. αναλυτικότερα Ελευθεροτυπία, Μακεδονία και Ελληνικός
Βορράς 6/2/1982).
332
Βλ. Μακεδονία 12/2/1982, η ανακοίνωσης της Συγκλήτου του ΑΠΘ προς το Υπουργείο Παιδείας
Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων.
333
93
ψήφιση στη Βουλή το νέο νόμο-πλαίσιο». Και το ΕΔΠ εκφράζει την αντίθεση του για
την προβλεπόμενη ένταξη του σημερινού επιστημονικού διδακτικού προσωπικού των
ΑΕΙ σαν μόνιμους δημόσιους λειτουργούς μέσα σε ενιαίο φορέα διδασκόντων. Έτσι
ξεκινάει ένα νέος κύκλος απεργιακών κινητοποιήσεων με αρχή την κήρυξη 24ωρης
απεργίας από το ΕΔΠ334 Θεσσαλονίκης στις 15 Φεβρουαρίου. Την ίδια στάση
υιοθετεί και η ΕΦΕΕ335 κάνοντας λόγο για τη νόθευση, υπονόμευση και ματαίωση
κάθε δημοκρατικής διαδικασίας. Αγωνιστικές κινητοποιήσεις αποφάσισε και η
ΦΕΑΠΘ336, συγκέντρωση στην πλατεία του χημείου και πορεία μέχρι την πλατεία
Αγίας Σοφίας. Ο γενικός γραμματέας της ΦΕΑΠΘ Τ. Χαρίτος 337 υπογράμμισε ότι
προϋπόθεση για να αποκρουσθούν τα αντιδραστικά σχέδια της Δεξιάς είναι να γίνουν
αποδεκτά από την κυβέρνηση τα αιτήματα του φοιτητικού κινήματος.
σχήμα που προέκυψε από τη

συνεργασία του Δημοκρατικού
Αγώνα - Β' πανελλαδικής με
Α.Σ. Αριστερές Συσπειρώσεις
άλλα μικρότερα σχήματα και
ανεξάρτητες ομάδες της
εσωτ.
1982

αποχωρήσαντες από την ΠΑΣΠ
Κίνηση στρ. Κίνηση για τη στρατηγική του
μετά από διαγραφές στη
ΠΑΣΟΚ ΠΑΣΟΚ στο φοιτητικό κίνημα
νεολαία ΠΑΣΟΚ
Π.Α.Σ.Π.
Κίνηση
334
Βλ. Μακεδονία 11-12/2/1982.
335
Βλ. Ελευθεροτυπία 12/2/1982 και Ελληνικός Βορράς 16/2/1982.
336
Βλ. Ριζοσπάστης 6/3/1982 και 13/3/1982.
337
Βλ. Ριζοσπάστης 11/3 και 14/3/1982.
94
ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
Αναγνωρίζεται338 ότι η κυβερνητική αλλαγή στη χώρα αποδεικνύει την σωστή

λειτουργία των δημοκρατών θεσμών αλλά τονίζει ότι θα μεταβληθεί το Φ.Κ. από
διεκδικητικό σε «δεκανίκι» της κυβερνητικής πολιτικής. Προτείνεται η ανανέωση του
Φ.Κ. με βασική αρχή την αυτονόμηση και τον διεκδικητικό του χαρακτήρα.
ΠΑΣΠ
Σύμφωνα με την ΠΑΣΠ339, η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ θα σταθεί στο ύψος των
περιστάσεων, αναγκαία προϋπόθεση η καταγραφή και κατανόηση των προβλημάτων
και η ενεργητική συμμετοχή για την επίλυση τους. Το Φ.Κ. πρέπει να κρατήσει την
ίδια στάση και να ξεπεράσει τις αδυναμίες του σε σχέση με την ποιότητα του και τη
λειτουργικότητα του.
ΠΣΚ
Το ΠΣΚ340 τονίζει τις νέες δυνατότητες και τη νέα πορεία του κινήματος και γενικά
της χώρας προς τον δρόμο της αλλαγής μετά την νίκη των δημοκρατικών δυνάμεων
και την απομάκρυνση της Δεξιάς. Αναγνωρίζει ότι υπάρχουν προβλήματα τόσο στο
Φ.Κ. (νόμος – πλαίσιο, πανεπιστημιακό άσυλο κ.α.) όσο και στην χώρα (ΝΑΤΟ,
βάσεις, ΕΟΚ κ.α.) που πρέπει να επιλυθούν. Η οργανωμένη και ενωμένη πάλη για
τον εκδημοκρατισμό των ΑΕΙ και την επανασύνδεση του φοιτητικού με το λαϊκό
κίνημα.
Οι εκλογές στη Θεσσαλονίκη διεξήχθησαν σε ένα κλίμα ηρεμίας και τάξης 341 χωρίς
να καταγράφονται ένταση και επεισόδια. Τα αποτελέσματα των εκλογών έτσι όπως
προκύπτουν από τους φοιτητικούς συλλόγους της κάθε σχολής είναι τα εξής:
338
Βλ. Ελευθεροτυπία 16/3 & 17/3/1982.
339
Βλ. Ελευθεροτυπία 16/3 & 17/3/1982.
340
341
Βλ. Μακεδονία 18/3/1982, Ριζοσπάστης 16/3/1982 και Το Βήμα 17/3/1982.
95
ΔΑΠ-
Σχολές/Τμήμα Ψηφίσαντες Α.Σ. ΔΕ
ΝΔΦΚ
ΠΑΣΠ ΠΣΚ ΧΣΚ Κίνηση Άλλοι
806 72 119 135 213 200 0 16 0
Μηχανικών
Τμήμα
703 15 83 94 152 183 26 15 60
Μηχανικών
353 14 37 41 69 96 0 10 57
Τμήμα
373 41 102 37 41 104 0 0 0
284 0 80 38 52 76 0 13 0
Μηχανικών
Ιατρική 1.265 136 173 180 306 305 0 24 57
Οδοντιατρική 710 23 106 124 231 135 0 31 14
Κτηνιατρική 382 0 41 73 131 103 0 10 0
Γεωπονίας 435 0 61 62 98 169 0 34 0
Δασολογικό 335 20 55 24 97 123 0 0 0
Γεωλογικό 295 15 32 34 99 72 15 3 0
Νομική 1.531 94 227 258 444 355 32 0 55
Οικονομικό 1.121 40 173 158 354 331 4 0 16
Φιλοσοφική 1.713 27 337 212 423 511 63 63 30
Θεολογική 592 0 24 22 128 84 0 0 312

Χημικό 476 39 62 46 115 146 0 15 0
Βιολογικό 366 69 43 34 69 110 0 9 0
Μαθηματικό 790 41 97 46 202 268 26 0 36
Φυσικό 787 68 125 97 218 222 20 0 68342
Φαρμακευτική 364 54 34 58 117 75 0 0 0
Α.Β.Σ.Θ. 2.093 91 241 350 589 664 15 0 158

Ε.Α.Σ.Α. 460 0 46 68 143 180 0 0 0
863
ΣΥΝΟΛΟ 16.234 859 2.298 2.191 4.291 4.512 201 243
342
Πρόκειται για την Π.Α.Σ.
96
Φαίνεται ότι οι παρατάξεις έχουν διατηρήσει τις δυνάμεις τους. Η ΠΣΚ για άλλη μια
χρονιά νικητής των εκλογών και την ΠΑΣΠ να αναδεικνύεται δεύτερη δύναμη. Σε
σύγκριση με την προηγούμενη χρονιά, η ΠΣΚ κατάφερε να διατηρήσει την εκλογικής
της επιρροή στο σύνολο το σχολών «χάνοντας» μόνο το Φυσικό τμήμα στο οποίο
επικράτησε η ΠΑΣΠ σε ψήφους. Το Τμήμα Αγρονόμων-Τοπογράφων, Χημικών
Μηχανικών και Χημείας κατέγραψαν τα μεγαλύτερα ποσοστά συμμετοχής343 με
89,5%, 83,5% και 81,3% αντίστοιχα. Αλλά και τα χαμηλότερα ποσοστά η Α.Β.Σ.Θ.
με 41,6%, η Φιλοσοφική 51,1 % και το Οικονομικό 51,6 %. Χαρακτηριστική
περίπτωση είναι αυτή της Νομικής (54,7%) που εμφανίζει χαμηλό ποσοστό
συμμετοχής σε σχέση με το 1981. Το συνολικό ποσοστό συμμετοχής στο ΑΠΘ
κινήθηκε στα ίδια επίπεδα με πέρσι στο 62,9%.

η
1 (35,8%) ΑΣ Κίνηση, ΧΣΚ
η
2 (23,3%) ΠΑΣΠ ΔΕ, Κίνηση
3η (18,4%) ΔΑΠ-ΝΔΦΚ, ΠΑΣΠ ΧΣΚ
4η (10,5%) ΔΑΠ-ΝΔΦΚ, ΧΣΚ ΠΣΚ
Πίνακας3: Άξονες Ανταγωνισμού 1982.
Η πρώτη διάσταση περιγράφει τον ανταγωνισμό μεταξύ ΑΣ και [Κίνηση για τη

στρατηγική του ΠΑΣΟΚ στο Φ.Κ.,ΧΣΚ], αν και δεν υπάρχουν στοιχεία για τις θέσεις
των παρατάξεων πιθανότητα η αντίθεση να αφορά την οργανωτική τους δομή και την
εσωτερική ιεραρχία. Η δεύτερη διάσταση περιγράφει των ανταγωνισμό της ΠΑΣΠ με
τη ΔΕ και Κίνηση για τη στρατηγική του ΠΑΣΟΚ στο φοιτητικό κίνημα. Ο
ανταγωνισμός που απεικονίζεται αφορά την σύγκρουση στην κλίμακα της Αριστεράς
διότι υπάρχουν περισσότερα αριστερά σχήματα. Ο ανταγωνισμός που περιγράφεται
στην τρίτη διάσταση, [ΔΑΠ-ΝΔΦΚ, ΠΑΣΠ] και ΧΣΚ αφορά τη στάση των
παρατάξεων απέναντι στην κυβερνητική αλλαγή. Και τέλος η τέταρτη διάσταση
εκφράζει τον ανταγωνισμό μεταξύ [ΔΑΠ-ΝΔΦΚ, ΧΣΚ] με ΠΣΚ με άξονα και πάλι
την κυβερνητική αλλαγή με τις δύο πρώτες να αποδέχονται την αλλαγή στο πλαίσιο
343
Βλ. σχετικά στο παρόν τα ποσοστά συμμετοχής όλων των τμημάτων στο Παράρτημα με τους
πίνακες.
97
της ομαλής λειτουργίας των δημοκρατικών θεσμών ενώ η δεύτερη στην
«απομάκρυνσης της δεξιάς».
Και τέλος, σύμφωνα με το συμμετρικό διάγραμμα διπλής προβολής για τις
παρατάξεις του 1982 ως προς τους συλλόγους. Ισχυρή εμφανίζεται η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
στο τμήμα Φυσικού και Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος. Η ΠΑΣΠ
εμφανίζει έντονη δυναμικότητα στο Γεωλογικό, Νομική, Οικονομικό και
Μαθηματικό ενώ η ΠΣΚ στους Ηλεκτρολόγους Μηχανικούς και Κτηνιατρική. Και η
ΔΕ έχει έντονη παρουσία στο Τμήμα Αγρονόμων-Τοπογράφων, Χημείας και
Οδοντιατρικής.
6. ΕΦΕΕ
Το 4ο συνέδριο της ΕΦΕΕ ξεκίνησε τις εργασίες του την 1η Απριλίου στην Αθήνα
στην οποία παραβρέθηκε και ο Υφυπουργός Παιδείας Γ. Λιάνης. Οι εργασίες του
συνεδρίου έληξαν στις 15 Απριλίου, ωστόσο στο συνέδριο344 υπήρξε ένα έντονο
κλίμα και για πρώτη φορά μέχρι τώρα δεν έχει καταλήξει σε σαφείς πολιτικές θέσεις
για τη χώρα αλλά και για το φοιτητικό κίνημα. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι
παρατάξεις διαφωνούν ως προς το πρόγραμμα δράσης σχετικά με το Πανεπιστήμιο
και το νόμο-πλαίσιο αλλά και για τις διεθνείς εξελίξεις. Φαίνεται το κίνημα
αποπροσανατολισμένο και διαιρεμένο ενώ γίνεται λόγος ότι πλέον έχει χάσει το
κίνημα τον «πολιτικό του χαρακτήρα».
344
98
Φοιτητικές Εκλογές 6 Απριλίου 1983
Το έντονο παρασκήνιο του 1982 και η αδυναμία λήψης κοινών αποφάσεων από τις
παρατάξεις λόγω αξεπέραστων διαφωνιών είχε ως αποτέλεσμα την αποδυνάμωση του
κύρους, της μαχητικότητας αλλά και της ενότητας των συνδικαλιστικών φορέων. Το
φοιτητικό κίνημα φαίνεται διαιρεμένο, έτσι το διακύβευμα των εκλογών του 1983
ήταν η κυρίως η ενότητα, η ενεργοποίηση των παθητικών φοιτητών και η αύξηση του
ποσοστού των ψηφισάντων. Ενώ αμετακίνητος στόχος345 του κινήματος είναι η
θεσμικές δημοκρατικές αλλαγές.
Πέρα από το οξυμένο κλίμα στις παρατάξεις, τα αποτελέσματα της εκλογικής αυτής
αναμέτρησης αναμένονταν με ιδιαίτερο ενδιαφέρον διότι ήταν η πρώτη αναμέτρηση
που διεξάγονταν στα πανεπιστήμια μετά την ψήφιση και ισχύ του νόμου 1268/82346
για τη δομή και λειτουργία του πανεπιστημίου.

□ Ζυμώσεις και αλλαγή κομματικών συσχετισμών
□ Παρακολούθηση των πολιτικών εξελίξεων347 της χώρας και διατύπωση των
απόψεων και των θέσεων της παράταξης.
ένα από τα το βασικά διακύβευμα αυτή της εκλογικής αναμέτρησης με
αφορμή την ψήφιση και ισχύ του ν.1268/82.
345
346
Βλ. σχετικά Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, «Ο Νόμος 1268/82 για τη δομή και
λειτουργία των ΑΕΙ», ΟΕΔΒ, Αθήνα, 1983. Και επιπλέον βλ. Ρόκος Δ., Όψεις των κρατικών πολιτικών
για την Πανεπιστημιακή Παιδεία και έρευνα στην Ελλάδα της Μεταπολίτευσης στο «Το Πανεπιστήμιο
σήμερα. Οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές διαστάσεις.», ίδρυμα Σ. Καράγιωργα, Αθήνα 1991, σ.
51-53.
347
Όπως η πορεία των φοιτητών του ΑΠΘ για τις βάσεις με το κάλεσμα της ΦΕΑΠΘ που ξεκίνησε
από την πλατεία χημείου (βλ. Θεσσαλονίκη 28/4/1983). Και τα ψηφίσματα της ΦΕΑΠΘ για τις
αρνητικές επιπτώσεις που έχει η ένταξη της χώρα στην ΕΟΚ, για το θέμα των βάσεων, για την
κατάργηση του σταυρού προτίμησης και για την κατάσταση που επικρατεί στο στράτευμα και την
αναγκαιότητα να προχωρήσει ο εκδημοκρατισμός του (βλ. Μακεδονία 29/4/1983).
99
□ Διεθνιστικός χαρακτήρας, η αλληλεγγύη στους λαούς που δοκιμάζονταν από
στρατιωτικά καθεστώτα και υποστήριξη λαϊκών και επαναστατικών
κινημάτων.
□ Αποκτά μια «νέα φωνή» μέσα από την ΦΕΑΠΘ.
□ Και τέλος γίνεται προσπάθεια «επανασύνδεσης» ή και συνάντησης δύο
διαφορετικών γενεών με διαφορετικές εμπειρίες και ακούσματα.
Συγκεκριμένα οργανώνεται η συνάντηση της «γενιάς του 1-1-4348» με τους
φοιτητές του τρέχοντος έτους πανελλαδικά.
1.1.Το Πανεπιστήμιο
Εσωτερικά προβλήματα καταγράφονται με την παραίτηση349 των Πρυτανικών

Αρχών350 του ΑΠΘ στις 14 Μαρτίου 1983 ως «μια απεγνωσμένη φωνή διαμαρτυρίας
για την αποπνικτική ατμόσφαιρα που έχει δημιουργηθεί στα πανεπιστήμια με την
εφαρμογή του νόμου-πλαισίου του ΠΑΣΟΚ» όπως χαρακτηριστικά ειπώθηκε. Ο
Υπουργός Παιδείας κ. Κακλαμάνης351 ενημερώθηκε από τις εφημερίδες το γεγονός
και δήλωσε ότι ηρεμία και ομαλότητα υπάρχει στα πανεπιστήμια και ότι η παραίτηση
των πρυτανικών αρχών θα έπρεπε να είχε ήδη πραγματοποιηθεί μετά την εκλογή των
26 προέδρων των 26 τμημάτων του ΑΠΘ. Λίγες μέρες αργότερα, ο Υφυπουργός κ.
Παπαθεμελής διόρισε πρύτανη352 του ΑΠΘ τον Σ. Μιχαήλ της Κτηνιατρικής σχολής.
Έτσι, στις εκλογές353 για την ανάδειξη των νέων Πρυτανικών Αρχών, τρία ήταν τα
ψηφοδέλτια354 με τους επικεφαλείς στο καθένα από αυτά τον Δ. Φατούρο, Λ.
348
Βλ. Θεσσαλονίκη 28/3 και Μακεδονία 2/4/1983.
349
Παραιτήθηκαν οι: Πρύτανης Π. Ροδόπουλος, αντιπρύτανης Λ. Μαυρίδης και προπρύτανης Ι.
Χατζιώτης.
350
Βλ. Θεσσαλονίκη 12/3, 14-15/3/1983, Ελευθεροτυπία 16/3/1983 και Μακεδονία 15/3/1983.
351
352
353
Βλ. Θεσσαλονίκη 24/3/1983, ο τρόπος εκλογής του Πρύτανη.
354
Για τις θέσεις των υποψήφιων βλ. Μακεδονία 30/3/1983 και Θεσσαλονίκη 29/3/1983.
100
Μαυρίδη και τον Δ.Μαρωνίτη. Έτσι στις 31 Μαρτίου ο Δ. Φατούρος355 πλειοψήφησε
ωστόσο η εκλογή επαναλήφθηκε με τον Δ. Φατουρό να κερδίζει με ποσοστό 72%356.
Το έντονο προεκλογικό κλίμα για άλλη μια φορά συνεχίζεται, πρόκειται για το θέμα
των διαβουλεύσεων για τις αμερικανικές βάσεις. Οι συζητήσεις για τις βάσεις πολλές
φορές έφταναν σε αδιέξοδο357 και άλλες φορές προχωρούσαν358 ταχύτατα χωρίς
ωστόσο – σε αρχικό τουλάχιστον στάδιο – να υπάρχει ενημέρωση359 από την
ελληνική κυβέρνηση δημιουργώντας ένα κλίμα ανασφάλειας όπως καταγράφεται από
τις εφημερίδες της εποχής. Οι συγκεντρώσεις360 και οι πορείες είναι άλλο ένα
χαρακτηριστικό της εποχής τόσο πανελλαδικά όσο και στη Θεσσαλονίκη361.
Εσωτερικά, τα προβλήματα συνεχίζονται με την οικονομική κρίση362, το θέμα των
βάσεων και τις συγκρούσεις363 των κομμάτων στο κοινοβούλιο. Ενώ παράλληλα η
Ν.Δ. φαίνεται να αντιμετωπίζει και εσωκομματικά364 προβλήματα που πιθανότατα να
επηρέασαν με τη σειρά τους τις σχέσεις στο εσωτερικό της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ.
Α.Κ. Αγωνιστικές Κινήσεις πρόσκειται ιδεολογικά στο ΚΚΕ μ-λ
σχήμα που προέκυψε από τη συνεργασία

του Δημοκρατικού Αγώνα - Β'
Α.Σ. Αριστερές Συσπειρώσεις πανελλαδικής με άλλα μικρότερα σχήματα
1983
και ανεξάρτητες ομάδες της ριζοσπαστικής

Αριστεράς
Δ.Ε. Δημοκρατική Ενότητα πρόσκειται ιδεολογικά στο ΚΚΕ εσωτ.
Δημοκρατική Ανανεωτική
Δ.Α.Π. –Ν.Δ.Φ.Κ. Πορεία - Νέα Δημοκρατική
355
Βλ. Μακεδονία και Έθνος 1/4/1983.
356
357
Βλ. Μακεδονία 12/3, 15/3, 6/4 και Ελευθεροτυπία 10/3/1983.
358
Βλ. Μακεδονία 20/3, 25/3, 27/3, 10/4,20/4 και Ελευθεροτυπία 23/3/1983 και Θεσσαλονίκη
12/4/1983.
359
360
Βλ. Μακεδονία και Θεσσαλονίκη 3/3/1983. Επίσης Ελευθεροτυπία 4/3/1983.
361
Βλ. Μακεδονία και Θεσσαλονίκη 8-9/3/1983, στη συγκέντρωση αυτή που πραγματοποιήθηκε το
απόγευμα στην πλατεία Αριστοτέλους παραβρέθηκαν βουλευτές του ΠΑΣΟΚ και του ΚΚΕ καθώς και
δήμαρχοι και άλλες οργανώσεις όπως η ΚΕΑΔΕΑ ( του ΠΑΣΟΚ, Κίνηση για την Εθνική Ανεξαρτησία
Διεθνή Ειρήνη και Αφοπλισμό), ΕΔΥΕ (του ΚΚΕ, Επιτροπή Διεθνούς Ύφεσης και Ειρήνης) και η
ΑΚΕ (του ΚΚΕ εσωτερικού, Αδέσμευτη Κίνηση Ειρήνης).
362
363
364
Βλ. Ελευθεροτυπία 2/4/1983 και Έθνος 1-2/4/1983.
101
Πανσπουδαστική
Συνδικαλιστική Κίνηση
Χριστιανοσοσιαλιστική πρόσκειται ιδεολογικά στη Χριστιανική
Χ.Σ.Κ.
Κίνηση Δημοκρατία
ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ365 αναγνωρίζει στο ν.1268/82 τον εκσυγχρονιστικό του χαρακτήρα.

Αλλά σύμφωνα πάντα με την παράταξη, οι ρυθμίσεις του χάνονται μέσα στη
φιλοσοφία της κομματικής παρέμβασης, της παραβίασης της αυτονομίας και της
αυτοτέλειας των Πανεπιστήμιων. Στόχος τους ο πλουραλισμός απόψεων μέσα στα
όργανα λήψης των αποφάσεων. Το βασικό σύνθημα366 «στο δρόμο για τη δημοκρατία
και την ανανέωση, ενάντια στο μονοκομματισμό».
ΠΚΣ
Σύμφωνα με την ΠΣΚ367 ο νόμος περιέχει ρυθμίσεις κυρίως σε ότι αφορά την
καθιέρωση της φοιτητικής συμμετοχής αν και δεν καλύπτουν την έκταση που
διεκδικούσε το Φ.Κ. Ο νόμος δεν συνιστά μια αποφασιστική δημοκρατική τομή.
Στόχος η δημοκρατική αναμόρφωση του περιεχομένου και των προγραμμάτων
σπουδών για τη δημιουργία τομέων στις σχολές. Για την προώθηση αυτών των
θέσεων θα παίξει ρόλο η φοιτητική συμμετοχή όσο αυτή στηρίζεται στο μαζικό
κίνημα Το βασικό σύνθημα «Τίποτα δε χαρίζεται όλα καταχτιούνται με ενότητα και
πάλη μαζική».
ΠΑΣΠ
Η υποστήριξη στο ν.1268/82 και αυτό που επιτυγχάνεται από αυτόν είναι ο
κοινωνικός έλεγχος των ΑΕΙ, η συμμετοχή των φοιτητών στα όργανα λήψης
αποφάσεων, νέα εκσυγχρονισμένα προγράμματα και περιεχόμενα σπουδών και ο
εκδημοκρατισμός των δομών και της λειτουργίας του Πανεπιστημίου. Στόχος368 η
αναζήτηση νέων ζωντανών λειτουργιών συμμετοχής, οργάνωσης και δράσης. Το
365
Βλ. Έθνος 3/4/1983 και Ελευθεροτυπία 5/4/1983.
366
Για τα συνθήματα των παρατάξεων σε πανελλαδικό επίπεδο βλ. Έθνος 3/4/1983.
367
Βλ. Έθνος 3/4 & 5/4/1983 και Ελευθεροτυπία 5/4/1983.
368
Βλ. Έθνος 3/4 & 5/4/1983 και Ελευθεροτυπία 5/4/1983.
102
βασικό σύνθημα «Αμφισβητούμε και δημιουργούμε, αγωνιζόμαστε και συμμετέχουμε
για ένα δημοκρατικό Πανεπιστήμιο στην υπηρεσία της Εθνικής Ανεξαρτησίας και της
Αυτοδύναμης Ανάπτυξης»

φορείς
Η Ανεξάρτητη Χριστιανική Φοιτητική Κίνηση369 του ΑΠΘ ανακοίνωσε ότι θα

υποστηρίξει στις επικείμενες εκλογές τη ΔΑΠ-ΝΔΦΚ. Και συγκεκριμένα οι λόγοι
μιας τέτοια απόφασης οφείλεται στο ότι η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ είναι «η μόνη κίνηση που
μάχεται τον μαρξισμό, αγωνίζεται για τα δίκαια αιτήματα της ορθόδοξης εκκλησίας και
έχει αποδείξει σε όλους ότι σέβεται την προσωπικότητα κάθε φοιτητή που εκφράζει τα
ιδεώδη του χριστιανισμού».
Με απόλυτη τάξη και ηρεμία370 για άλλη μια φορά πραγματοποιούνται οι φοιτητικές
εκλογές με τους φοιτητές αλλά και σπουδαστές371 να διεκδικούν θεσμικές
δημοκρατικές αλλαγές.
Οι κάλπες άνοιξαν στις 8 πμ και παρέμειναν ανοιχτές μέχρι τις 8 μμ. Οι φοιτητές που
προσέρχονταν στις κάλπες για να ψηφίσουν έπρεπε να έχουν την αστυνομική και
φοιτητική τους ταυτότητα. Η εκπροσώπηση για τους τομείς και τα τμήματα θα γίνει
σύμφωνα με τα αποτελέσματα της κάθε κάλπης χωριστά, ενώ η εκπροσώπηση στο
διοικητικό συμβούλιο του φοιτητικού συλλόγου θα γίνει σύμφωνα με το αποτέλεσμα
που θα προκύψει από την άθροιση όλων των ψηφοδελτίων.
Η ΦΕΑΠΘ και η ΕΦΕΕ372 κάλεσαν τους φοιτητές να προσέλθουν στις κάλπες για να
εκφράσουν τη θέληση τους για τη συνέχιση της δημοκρατικής πορείας του
φοιτητικού κινήματος. Ο «Ρήγας Φεραίος» υποστήριξε ότι οι εκλογές διεξάγονται σε
μια κρίσιμη στιγμή για την Α.Ε. διότι έχει ψηφιστεί ο νόμος αλλά η κυβέρνηση δε
προχωρά σε ώριμες και αναγκαίες αλλαγές για το ξεπέρασμα της βαθιάς
εκπαιδευτικής κρίσης για τη λύση των κρίσιμων προβλημάτων. Και η σπουδάζουσα
ΚΟΔΗΣΟ ακολουθεί στο ίδιο κλίμα τονίζοντας ότι δεν έχει γίνει τίποτα για να
369
370
Βλ. Μακεδονία 6/4/1983 και Θεσσαλονίκη, Ελευθεροτυπία και Μακεδονία 7/4/1983.
371
Για πρώτη φορά διεξάγονται την ίδια μέρα οι εκλογές στους συλλόγους των ΚΑΤΕΕ.
372
103
βελτιωθεί η κατάσταση στην Α.Ε. Και η ΕΔΑ αναφέρει σε δική της ανακοίνωση ότι
θα υποστηρίξει τις ΑΣ.
Τα αποτελέσματα373 των εκλογών έτσι όπως προκύπτουν από τους φοιτητικούς

Δ.Α.- ΔΑΠ-
Σχολές/Τμήμα Ψηφίσαντες Α.Κ. Α.Σ.
Δ.Ε. ΝΔΦΚ
ΠΑΣΠ ΠΣΚ ΧΣΚ ΑΛΛΟΙ
730 19 45 99 157 190 189 0 0
Μηχανικών
Τμήμα
768 0 49 99 119 183 199 25 27374
Μηχανικών
312 8 0 55 56 67 97 0 16
Τμήμα
376 0 34 109 39 48 110 0 0
320 0 11 0 46 62 92 0 82375
Μηχανικών
Ιατρική 1.440 11 98 163 346 323 322 0 113376
Οδοντιατρική 735 4 42 96 173 193 144 0 22
Κτηνιατρική 443 0 36 37 111 130 95 0 12
Γεωπονίας 523 8 37 42 90 103 186 0 3
Δασολογικό 348 5 31 32 47 90 129 0 0
Γεωλογικό 278 19 0 31 53 81 60 10 8
Νομική 1.750 28 0 320 376 518 365 35 22
Οικονομικό 1.246 24 0 173 244 403 322 0 34
Φιλοσοφική 2.002 36 0 405 357 445 585 51 32
Θεολογική 719 0 0 45 133 126 100 0 285
Χημικό 494 25 0 58 69 110 152 0 60377
Βιολογικό 330 12 26 63 43 59 111 0 0
373
Συμπεριλαμβάνονται στους ψηφίσαντες τα λευκά και άκυρα ψηφοδέλτια.
374
Πρόκειται για την ΤΣΑ.ΑΦ.
375
Αφορά την Α.Κ.Χ.Μ.
376
«Ανεξάρτητος» έλαβε 76, «Αγωνιστική Πρωτοβουλία» 28, «Απόγνωση» 6και «Σ.Φ.Π». 3 ψήφοι.
377
«ΑΦΟΚ» 23, «Ανεξάρτητος» 25 και «Πρωτοβουλία» 12.
104
Δ.Α.- ΔΑΠ-
Σχολές/Τμήμα Ψηφίσαντες Α.Κ. Α.Σ.
Δ.Ε. ΝΔΦΚ
ΠΑΣΠ ΠΣΚ ΧΣΚ ΑΛΛΟΙ
Μαθηματικό 740 0 0 116 90 193 255 30 0
Φυσικό 796 0 71 117 137 191 201 26 11
Φαρμακευτική 378 50 0 20 91 93 85 0 13
Α.Β.Σ.Θ. 2.115 0 60 320 41 559 598 0 100
Ε.Α.Σ.Α. 631 0 0 57 120 198 236 0 0
ΣΥΝΟΛΟ 17.474 249 540 2.458 3.312 4.365 4.633 177 869
Τα αποτελέσματα είχαν μεγάλη σημασία γιατί με αυτό τον τρόπο επιβεβαιώνονταν η

επιδοκιμασία ή η αποδοκιμασία της κυβερνητικής πολιτικής κυρίως όσον αφορά με
την παιδεία. Νικητής για άλλη μια χρονιά η ΠΣΚ διατηρώντας σταθερά τα ποσοστά
της στα περσινά επίπεδα. Ακολουθεί η ΠΑΣΠ με μια μικρή μείωση αλλά διατηρεί τη
δεύτερη θέση. Αξιοσημείωτη είναι η άνοδος της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ κατά 6 ποσοστιαίες
μονάδες και η πτώση των Αριστερών Συσπειρώσεων. Αξιοσημείωτο το γεγονός ότι
στην Ιατρική η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ κέρδισε τις περισσότερες ψήφους σε σχέση με την
προηγούμενη χρονιά που είχε επικρατήσει η ΠΑΣΠ. Αυτή τη χρονιά καταγράφηκε
και αύξηση378 του αριθμού των ψηφισάντων καθώς ψήφισαν 1.240 φοιτητές
παραπάνω ωστόσο το ποσοστό συμμετοχής στη Θεσσαλονίκη κυμάνθηκε στο 59,2%.
Για άλλη μια χρονιά το χαμηλότερο ποσοστό379 αποχής καταγράφηκε στο Τμήμα
Χημικών Μηχανικών (15,8%), Αγρονόμων-Τοπογράφων (18,6%) και το Χημικό
(21,1%) ενώ το χαμηλότερο ποσοστό συμμετοχής στη Α.Β.Σ.Θ. (42,6%) και στη
Φιλοσοφική (49,5%).
Αναλύοντας, με τη μέθοδο της παραγοντικής ανάλυσης αντιστοιχιών, τα

αποτελέσματα των εκλογών για το 1983 προκύπτουν τέσσερεις διαστάσεις που
89,7%.
η
1 (36,7%) ΑΣ ΠΑΣΠ, ΑΚ
η
2 (25,9%) ΔΕ, ΧΣΚ ΑΚ
378
379
Βλ. σχετικά στο παρόν το Παράρτημα με τους πίνακες.
105
3η (16,1%) ΑΚ, ΧΣΚ ΔΑΠ-ΝΔΦΚ, ΠΑΣΠ
4η (11%) ΔΑΠ-ΝΔΦΚ, ΠΑΣΠ ΠΣΚ
Παρατηρώντας τον πίνακα 3, ο ανταγωνισμός της πρώτης διάστασης μεταξύ των ΑΣ

και [ΠΑΣΠ, ΑΚ] περιγράφει πιθανότατα τη σχέση της παράταξης με τον κομματικό
φορέα και το βαθμό αυτονομίας τους από αυτόν. Στη δεύτερη διάσταση εκφράζεται ο
ανταγωνισμός των [ΔΕ, ΧΣΚ] και ΑΚ και στην τρίτη διάσταση ο ανταγωνισμός
[ΑΚ,ΧΣΚ] με [ΔΑΠ-ΝΔΦΚ, ΠΑΣΠ]. Στην περίπτωση της τρίτης διάστασης ο
ανταγωνισμός φαίνεται να εμφανίζεται γύρω από το ν.1268/82 και της στάσης των
παρατάξεων ως προς αυτό. Και τέλος η τέταρτη διάσταση, ο ανταγωνισμός [ΔΑΠ-
ΝΔΦΚ, ΠΑΣΠ] και ΠΣΚ όπου και πάλι περιγράφεται η στάση των παρατάξεων
απέναντι στο ν.1268/82. Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ και ΠΑΣΠ αναγνωρίζουν το δημοκρατικό
και εκσυγχρονιστικό χαρακτήρα του νόμου ενώ η ΠΣΚ το αμφισβητεί.
Σύμφωνα με το συμμετρικό διάγραμμα διπλής προβολής για τις παρατάξεις του 1983,
παρατηρείται η δυναμική παρουσία της ΠΑΣΠ στα τμήματα Οικονομικού, Νομικής,
Θεολογικής και Αγρονόμων-Τοπογράφων. Η ΠΚΣ με τη σειρά της στα τμήματα
Ηλεκτρολόγων Μηχανολόγων Μηχανικών και στην ΕΑΣΑ. Οι ΑΣ και ΧΣΚ
εμφανίζονται απομονωμένες χωρίς να σημειώνουν ισχυρές επιρροές σε συλλόγους.
7. ΦΕΑΠΘ
Το 4ο Συνέδριο ξεκίνησε380 στις 12 Απριλίου και τελείωσε381 στις 24 Απριλίου του

1983. Στο συνέδριο συμμετείχαν 217 σύνεδροι382 που εκπροσωπούσαν 20
φοιτητικούς συλλόγους. Το εκλογικό μέτρο383 της ΦΕΑΠΘ προέκυψε από το πηλίκο
της διαίρεσης του αριθμού των εγγεγραμμένων384 στους καταλόγους δια του αριθμού
των εκπροσώπων που δικαιούνται να στείλουν στο συνέδριο.
Οι βασικοί άξονες385 που τέθηκαν ήταν η αναλογική εκπροσώπηση και η στήριξη

στις διαδικασίες των συλλόγων ενώ βασική προϋπόθεση386 για τη δράση και την
380
Βλ. Μακεδονία 12/4/1983 και Θεσσαλονίκη 11/ 4 και 13/4/1983.
381
Αν και στην ουσία χρειάστηκε να περάσει ένα ολόκληρο εξάμηνο για να μπορέσει το Κ.Σ. της
ΦΕΑΠΘ να συγκροτηθεί σε σώμα, συγκεκριμένα μέχρι τον Οκτώβριο του 1983.
382
383
384
Συγκεκριμένα από 0-300 : 4 εκπρόσωποι, 300-500: 5, 500-700: 7, 700-900: 9, 900-1100: 11, 1100-
1300: 13, 1300-1500:15, 1500-1700: 17, 1700-2000: 19 και 2300 και άνω 23 εκπρόσωποι (βλ.
αναλυτικότερα Θεσσαλονίκη 5/4/1983).
385
386
106
ανάπτυξη του Φ.Κ. είναι η περιφρούρηση της ενότητας μέσα από τον πολιτικό
διάλογο. Το πρόγραμμα δράσης387 που θα πρέπει να αναπτύξουν οι φοιτητικοί
σύλλογοι αφορά:
□ την παρέμβαση στο περιεχόμενο και την παροχή γνώσης

□ την κατάρτιση νέων προγραμμάτων σπουδών που θα εξυπηρετούν τις εθνικές,
λαϊκές και κοινωνικές ανάγκες στην κατεύθυνση της αυτοδύναμης
οικονομικής ανάπτυξης της χώρας
□ και την ανάπτυξη ενός ευρύτερου προγραμματισμού στα κοινωνικά, λαϊκά,
πολιτιστικά και πολιτικά προβλήματα με την ενεργοποίηση των φοιτητών
μέσα από επιτροπές μελέτης με συζητήσεις, με διευρυμένες διαδικασίες και
λειτουργίες του συλλόγου, με τη διοργάνωση διαφόρων οργανώσεων κλπ.
Το πρόγραμμα δράσης υπερψηφίστηκε από ΠΣΚ, ΠΑΣΠ και Δημοκρατική Ενότητα

ωστόσο δεν υπήρξε συμφωνία για την πολιτική απόφαση δηλαδή το πολιτικό
ντοκουμέντο.
Οι έδρες κατανεμήθηκαν ως εξής:
Φοιτητική παράταξη Έδρες

ΠΣΚ 4
ΠΑΣΠ 4
ΔΑ-ΔΕ 3
ΔΑΠ-ΝΔΦΚ 3
Αριστερές Συσπειρώσεις 1
Πίνακας4: τα αποτελέσματα ΦΕΑΠΘ 1983
Οι κυρίαρχες παρατάξεις (ΠΣΚ και ΠΑΣΠ) φαίνεται να διατηρούν σχετικά σταθερή

τη δύναμη τους ωστόσο σε αυτό το συνέδριο εμφανίζονται καινούριες φοιτητικές
παρατάξεις και η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ συμμετέχει αυτή τη φορά στο συνέδριο.
387
107
Οι εκλογές του 1984 θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως οι πλέον

πολιτικοποιημένες388 και κομματικοποιημένες εκλογές συγκριτικά με όσες
προηγήθηκαν. Πράγμα που γίνεται αντιληπτό από τις προεκλογικές κατευθύνσεις των
παρατάξεων αλλά και από τις εκδηλώσεις και τις ομιλίες κορυφαίων κομματικών
στελεχών389, νεολαιών και φορέων. Χαρακτηριστικό το άρθρο390 του Δ. Τσάτσου
λίγους μήνες πριν στο οποίο υποστήριξε ότι « […] όσο έντονη είναι η πολιτική
διάσταση της γνώσης, της επιστήμης και της παιδείας, τόσο ασυμβίβαστη είναι με την
υποταγή της σε κομματικές νομοτέλειες. Όσο τα πολιτικά κόμματα αποτελούν
θεμελιώδη εγγύηση της Δημοκρατίας, άλλο τόσο η απόλυτη κυριαρχία τους στα Α.Ε.Ι.
ματαιώνει τις εκπαιδευτικές διαδικασίες και νοθεύει το νόημα της πολιτικοποιημένης
επιστήμης, πλήττοντας την στην κοινή συνείδηση. […]». Ωστόσο, πέρα από τα
παραπάνω δίνεται έμφαση στα αποτελέσματα των εκλογών ώστε να αξιολογηθούν
από τα κόμματα και να αποκτήσουν μια εικόνα των πολιτικών προτιμήσεων και της
πρόθεσης ψήφου της ηλικιακής ομάδας 18-22 ετών περίπου.

□ Παρακολούθηση των πολιτικών εξελίξεων της χώρας, αν σταδιακά το Φ.Κ.
περιστρέφεται γύρω από τα δικά του εσωτερικά προβλήματα. Αυτή τη χρονιά
το αίτημα ενός δημοκρατικότερου νόμου για τα ΑΕΙ αποτελεί ένα από τα το
βασικά διακύβευμα αυτή της εκλογικής αναμέτρησης με αφορμή την ψήφιση
και ισχύ του ν.1268/82.
388
Βλ. Μακεδονία 1/4 /1984.
389
Στο ΑΠΘ συγκεκριμένα μια εβδομάδα πριν από τις εκλογές είχαν παρουσιαστεί σε κεντρικές
εκδηλώσεις των παρατάξεων ο Κ. Μητσοτάκης και ο Α. Τσοχατζόπουλος (βλ. Μακεδονία 30/3/1984).
Ακόμη ο Σ. Μανίκας μίλησε στο αμφιθέατρο της Νομικής σε εκδήλωση της ΠΑΣΠ μαζί με τον
πρόεδρο του Κ.Σ. της ΦΕΑΠΘ Μ. Αλεξανδρίδη. Επιπλέον σε εκδήλωση της Δημοκρατικής Ενότητας
μίλησαν οι πανεπιστημιακοί Κ. Γαβρόγλου, Γ. Γκουνταρούλης, Α. Ζαχαρέας και Α. Μανιτάκης (βλ.
σχετικά Θεσσαλονίκη 3/4/1984). Καθώς και Θ. Πάγκαλος και Β. Παπανδρεόυ σε εκδήλωση της
ΠΑΣΠ στο ΑΠΘ. (Βλ. Θεσσαλονίκη 4/4/1984).Και βλ. Θεσσαλονίκη και Ελευθεροτυπία 4/4/1984 για
δηλώσεις του Α. Παπανδρέου και Γ. Πεσμαζογλου προς τους φοιτητές.
390
Βλ. Τσάτσος Δ., Πανεπιστήμια: το μαχαίρι στο κόκκαλο, Ελευθεροτυπία, 26/1/1984.
108
□ Η επανασύνδεση του φοιτητικού με το λαϊκό κίνημα.
□ Διεθνιστικό χαρακτήρας, η αλληλεγγύη στους λαούς που δοκιμάζονταν από
κινημάτων.
□ Η ακτινοβολία και το κύρος της Δύσης χάνεται και ενισχύεται ο
αντιαμερικανισμός.
Το κλίμα στην εσωτερική πολιτική σκηνή είναι τεταμένο ενόψει των επερχόμενων
ευρωεκλογών μετά από δύο μήνες και σε συνδυασμό με το ενδεχόμενο των
πρόωρων391 εκλογών, δημιούργησε τριβές τόσο σε επίπεδο κομμάτων όσο και σε
επίπεδο αρχηγών όπως του Ε. Αβέρωφ και του Α. Παπανδρέου. Ο προεκλογικός
αγώνας για τις κοινοβουλευτικές και τις ευρωεκλογές392 εξελίχθηκε πολύ έντονα με
πολλές συγκρούσεις393 με ορατό τον κίνδυνο «μεταφοράς» της έντασης αυτής και
στις φοιτητικές εκλογές. Η τρομοκρατική οργάνωση «17 Νοέμβρη 394» με τη
δολοφονία του αμερικανικού αρχισμηνία έχει επιφέρει ένα αίσθημα ανασφάλειας όχι
μόνο στις ελληνικές πολιτικές δυνάμεις και το λαό αλλά και στις αμερικανικές395.
Το ΕΔΠ396 κινητοποιείται με απεργίες και αίτημα την επίλυση μισθολογικών

προβλημάτων και την εφαρμογή του ενιαίου μισθολογίου. Ωστόσο οι φοιτητικές
παρατάξεις δεν έχουν κάνει σχετικές δηλώσεις για το θέμα αυτό. Ενώ ο νόμος-
πλαίσιο397 βρίσκεται στο επίκεντρο προσοχής όχι μόνο των φοιτητών αλλά και των
καθηγητών398. Στο Πανεπιστήμιο ο αναβρασμός399 είναι γεγονός με πολύχρωμες
αφίσες, πανό, ανακοινώσεις, μηνύματα και συνθήματα των τηλεβόων και μουσική να
συνθέτουν το σκηνικό. Οι εκλογοαπολογιστικές γενικές συνελεύσεις των φοιτητικών
391
392
393
Βλ. Μακεδονία 18/3, 3/4, 10/4 και 15/4/1984 και Ελληνικός Βορράς 1/4/1984.
394
395
396
Βλ. Μακεδονία και Θεσσαλονίκη 11/4/1984, Μακεδονία 13/4/1984 και τέλος Θεσσαλονίκη
14/4/1984.
397
Καλτσόγια Ν., Η έννοια της αυτοδιοίκησης των Πανεπιστημίων και τα όρια της κρατικής
παρέμβασης στο «Το Πανεπιστήμιο στη Ελλάδα σήμερα. Οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές
διαστάσεις.», Ίδρυμα Σ. Καράγιωργα, Αθήνα 1991, σ. 64-70.
398
Βλ. Μακεδονία 14-15/4/1984 και 20/4/1984. Επίσης Θεσσαλονίκη 10/4/1984 και Ελληνικός
Βορράς 17/4/1984.
399
109
συλλόγων και γενικότερα η προετοιμασία400 και οι πολιτικές εκδηλώσεις των
παρατάξεων είχαν ξεκινήσει νωρίτερα λόγω της κρισιμότητας των εκλογών.
μετεξέλιξη της ΠΠΣΠ κ

Α.Κ. Αγωνιστικές Κινήσεις πρόσκειται ιδεολογικά στο ΚΚΕ
(μ -λ)
διαγραμμένοι από ΚΚΕ και
Α.Π. Αριστερή Πρωτοβουλία παλιά στελέχη της Β’
Πανελλαδικής
Α.Σ. Αριστερές Συσπειρώσεις ριζοσπαστική και
εξωκοινοβουλευτική Αριστερά
ΕΜΑΣ (Ένωση Μαρξιστών
Α.Σ.Κ. Αγωνιστική Σοσιαλιστική Κίνηση Σοσιαλιστών), μετεξέλιξη της
1984
"κίνησης για τη στρατηγική του
ΠΑΣΟΚ"
Δημοκρατικός Αγώνας - πρόσκειται ιδεολογικά στο ΚΚΕ
Δ.Α.-Δ.Ε.
Δημοκρατική Ενότητα εσωτ.
Π.Α.Σ.Π.
Κίνηση
ΔΑ-ΔΕ
Το αίτημα τους για αλλαγή των συσχετισμών στις πολιτικές δυνάμεις που
παρεμβαίνουν στο Φ.Κ., έκφραση της αντίθεσης στην κυβερνητική πολιτική και
καταδίκη στην πολιτική της Δεξιάς.
ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
Η βασική πρόταση της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ401 είναι ένα καλύτερο πανεπιστήμιο και πιο
σύγχρονες φιλελεύθερες σπουδές. Επίσης μεταξύ άλλων προτείνεται η ελεύθερη
διακίνηση ιδεών, αύξηση του αριθμού των διδασκόντων, ειδικά μέτρα για τους
εργαζόμενους φοιτητές και η ανάπτυξη της επιστήμης και της έρευνας. Όσον αφορά
400
401
Βλ. Ελληνικός Βορράς 1/4/1984 και 4/4/1984 και Ελευθεροτυπία 2/4/1984και 3/4/1984 .
110
την οικονομική πολιτική προτείνεται η απελευθέρωση των παραγωγικών
δυνατοτήτων της χώρας με την τόνωση των ιδιωτικών παραγωγικών επενδύσεων
αλλά και ενίσχυση των δημόσιων παραγωγικών επενδύσεων ώστε να εξασφαλίζονται
και νέες θέσεις εργασίας. Στόχος, ένα σύγχρονο και φιλελεύθερο πανεπιστήμιο.
ΠΑΣΠ
Στόχος η υλοποίηση του νόμου 1268/82402 που δίνει τη δυνατότητα πρόσβασης του
μαζικού κινήματος μέσα στο Πανεπιστήμιο. Επίσης εξασφαλίζεται:
□ η συμμετοχή στα όργανα λήψης αποφάσεων

□ η διοικητική συγκρότηση όλων των οργάνων
□ η αναβάθμιση της ποιότητας των σπουδών με νέα προγράμματα και η
σύνδεση της εκπαιδευτικής με την παραγωγική διαδικασία κ.α.
ΠΣΚ
Η ΠΣΚ403 απορρίπτει τα «επιφανειακά ημίμετρα»404 και αποζητά βαθιές δημοκρατικές

αλλαγές στα προγράμματα σπουδών, τα συγγράμματα, συνδυασμένες με πραγματικές
αντιμονοπωλιακές αλλαγές στην παραγωγή, την εκπαίδευση και τη διοίκηση.
Οι κάλπες405 άνοιξαν από τις 8 πμ και παρέμειναν ανοιχτές μέχρι τις 8μμ. Δικαίωμα
ψήφου είχαν όλοι οι εγγεγραμμένοι φοιτητές στα μητρώα των μελών του αντίστοιχου
φοιτητικού συλλόγου και ίσχυσε το σύστημα της απλής αναλογικής406. Οι εκλογές
για δεύτερη φορά πραγματοποιούνται ταυτόχρονα σε ΑΕΙ, ΤΕΙ και ακαδημίες. Η
ιδιαιτερότητα αυτών των εκλογών είναι ότι «εμπλουτίζεται» το φοιτητικό εκλογικό
σώμα με τους στρατευμένους407 φοιτητές να έχουν δικαίωμα ψήφου για πρώτη φορά.
Οι φοιτητές ψήφισαν για τα νέα διοικητικά συμβούλια στους συλλόγους,
εκπροσώπους για το συνέδριο της ΕΦΕΕ, επιτροπές ετών408 και εκπροσώπους στα
όργανα διοίκησης.
402
403
404
405
406
407
Βλ. Ριζοσπάστης και Ελευθεροτυπία 5/4/1984.
408
Οι Επιτροπές Έτους ήταν επιφορτισμένες με την επίλυση προβλημάτων του κάθε έτους ξεχωριστά.
111
Δ.Α.- Δ.Α.Π.-
Σχολές/Τμήμα Ψηφίσαντες Α.Κ. Α.Σ. ΑΣ.Κ.
Δ.Ε. Ν.Δ.Φ..Κ
Π.Α.Σ.Π. Π.Σ.Κ. Χ.Σ.Κ. ΑΛΛΟΙ
847 19 36 0 117 221 230 180 0 0
Μηχανικών
Τμήμα
888 19 20 27 133 201 191 234 16 0
Μηχανικών
300 0 18 3 40 62 70 62 0 0
Τμήμα
427 0 37 0 133 65 52 103 5 2
361 0 13 29 0 68 74 97 0 59409
Μηχανικών
Ιατρική 1.761 4 99 38 196 515 409 392 0 59
Οδοντιατρική 842 6 41 0 107 236 218 190 0 6
Κτηνιατρική 507 0 40 10 52 135 144 110 0 0
Γεωπονίας 669 5 40 29 61 146 149 213 0 0
Δασολογικό 345 1 10 5 38 69 82 111 0 7
Γεωλογικό 321 10 6 0 31 74 112 67 0 0
Νομική 2.143 0 29 0 315 616 592 440 28 23
Οικονομικό 1.578 35 34 0 166 375 536 382 0 0
Φιλοσοφική 2.551 22 0 59 463 551 629 719 29 0
Θεολογική 1.101 0 0 0 62 299 199 154 0 378410
Χημικό 536 31 0 14 60 110 155 148 0 0
Βιολογικό 379 13 29 0 75 68 69 108 0 0
Μαθηματικό 885 3 56 0 106 153 248 276 5 0
Φυσικό 942 18 51 0 136 201 241 236 0 24411
409
Πρόκειται για την «Ανεξάρτητη Κίνηση Χημικών Μηχανικών».
410
Αφορά την «ΑΘΕΚ» 263 και «ΟΡΘΑ» 115 ψήφοι.
411
Πρόκειται για την «Χ.Ε.Κ».
112
Δ.Α.- Δ.Α.Π.-
Δ.Ε. Ν.Δ.Φ..Κ
Α.Β.Σ.Θ. 2.511 44 82 45 246 610 660 723 19 30412
Φαρμακευτική 461 72 0 0 25 126 118 96 0 0
Τ.Ε.Φ.Α.Α. 1.032 0 0 0 73 259 325 338 0 11
ΣΥΝΟΛΟ 21.387 302 641 289 2.63 5.160 5.503 5.381 102 599
Πίνακας 2: Τα αποτελέσματα των φοιτητικών εκλογών στις 4 Απριλίου1984.
Σημαντική άνοδο του ποσοστού συμμετοχής σημειώνεται αυτή τη χρονιά καθώς

3.913 περισσότεροι φοιτητές συμμετείχαν στην εκλογική διαδικασία. Η ΠΑΣΠ413
επανακτά την πρώτη θέση, την οποία είχε κερδίσει η ΠΣΚ στις προηγούμενες
εκλογές. Αν και οι δύο παρατάξεις μέτρησαν σημαντική αύξηση των ποσοστών και
ψήφων τους, αξιοσημείωτος είναι ο διπλασιασμός της δύναμης της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ. Αν
και τρίτη δύναμη η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ414 αύξησε την εκλογική της επιρροή. Η ΔΑ-ΔΕ αν
και έχασε πολλές έδρες, φαίνεται να μη παρουσιάζει σημαντικές απώλειες σε ψήφους
ενώ η ΧΣΚ έχασε και τη μοναδική έδρα που είχε κερδίσει στις προηγούμενες
εκλογές. Στο ΑΠΘ το ποσοστό συμμετοχής415 έφτασε το 68,4%. Η σχολή με την
μεγαλύτερη προσέλευση στην κάλπη ήταν το Τμήμα Χημικών Μηχανικών με 86,7%
ενώ ακολουθούν η Φαρμακευτική με 85,5% και η Οδοντιατρική με 83,4%. Οι σχολές
με την μικρότερη συμμετοχή ήταν η Α.Β.Σ.Θ. με 53,8% και το Βιολογικό με 55,2%.
Με τη μέθοδο της παραγοντικής ανάλυσης αντιστοιχιών αναλύθηκαν τα

1η (34,3%) ΑΚ ΑΣ
η
2 (22,6%) ΑΣΚ ΔΕ
3η (17,1%) ΠΑΣΠ ΑΣ, ΔΕ
4η (14,5%) ΠΣΚ, ΔΕ ΔΑΠ-ΝΔΦΚ, ΑΣ
Από τον παραπάνω πίνακα προκύπτει ο ανταγωνισμός των φοιτητικών παρατάξεων

για τον 1984. Ο ανταγωνισμός αυτή τη χρονιά είναι εντονότερος λόγω του
412
Πρόκειται για την «Ο.Μ. Φοιτητών» 16 και «ΚΟΔΗΣΟ» 14 ψήφοι.
413
414
Βλ. Ελληνικός Βορράς 5/4/ 1984 και Μακεδονία 6/4/1984
415
Βλ. στο παρόν το Παράρτημα με τους πίνακες.
113
πολιτικοποιημένου και κομματικοποιημένου χαρακτήρα αυτής της εκλογικής
αναμέτρησης αλλά και λόγω της ύπαρξης πολλών αριστερών παρατάξεων. Στη πρώτη
διάσταση περιγράφεται ο ανταγωνισμός μεταξύ ΑΚ και ΑΣ για τη θέση του
ισχυρότερου αντιπροσώπου της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς. Η δεύτερη
διάσταση παρουσιάζει τον ανταγωνισμό μεταξύ της ΑΣΚ και ΔΕ που πιθανότατα να
αφορά την τοποθέτηση της κάθε παράταξης για το ν. 1268/82, ωστόσο δεν υπάρχουν
στοιχεία για τις θέσεις των παρατάξεων. Η τρίτη διάσταση παρουσιάζει διευρυμένη
την ανταγωνιστικότητα του αριστερού χώρου με την ΠΑΣΠ και [ΑΣ,ΔΕ] να
τοποθετούνται επί του ν. 1268/82. Η ΠΑΣΠ υποστηρίζει την κυβερνητική πολιτική
ενώ οι [ΑΣ,ΔΕ] απορρίπτουν την εκπαιδευτική πολιτική της κυβέρνησης. Και η
τελευταία διάσταση εκφράζει τον ανταγωνισμό των [ΠΣΚ,ΔΕ] με [ΔΑΠ-ΝΔΦΚ,ΑΣ].
Οι πρώτες απορρίπτουν την κυβερνητική πολιτική και προτείνουν
«αντιμονοπωλιακές» αλλαγές στην παιδεία ενώ η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ προτείνει
«φιλελεύθερες» αλλαγές. Όσον αφορά την ΑΣ δεν υπάρχουν στοιχεία για τις θέσεις
που υιοθέτησε η παράταξη αυτή.
Και τέλος σύμφωνα με το διάγραμμα διπλής προβολής για το 1984, η ΠΑΣΠ
εμφανίζεται περισσότερο ενισχυμένη στο τμήμα Πολιτικών Μηχανικών, Οικονομικό
και Γεωλογικό ενώ η ΠΣΚ στο Βιολογικό, Δασολογίας και Φιλοσοφικής. Η ΔΑΠ-
ΝΔΦΚ σημειώνει ισχυρή παρουσία στο ΤΕΦΑΑ και στο τμήμα Πολιτικών
Μηχανικών. Η ΔΕ φαίνεται να έχει ισχυρή επιρροή στο Μαθηματικό και στην
Οδοντιατρική. Ενώ οι υπόλοιπες αριστερές παρατάξεις διασκορπισμένες στους
άξονες χωρίς να παρατηρούνται ισχυρές επιρροές σε σχολές/τμήματα.
6. Επεισόδια
Μέσα στο ήπιο κλίμα μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων, σημειώθηκαν
κάποια μικροεπεισόδια416, στην Βιομηχανική και Φιλοσοφική Σχολή μεταξύ
φοιτητών προσκείμενων στη ΔΑΠ-ΝΔΦΚ και τη ΠΑΣΠ αλλά έληξαν σύντομα χωρίς
τραυματισμούς.
7. ΕΦΕΕ
Το συνέδριο ξεκινάει στις 13 και τελειώνει στις 23 Απριλίου του 1984 στην Αθήνα.
Είναι σημαντικό το γεγονός ότι σε αυτό το συνέδριο (5ο ) οι φοιτητικές παρατάξεις
κατάφεραν να συμφωνήσουν σε μια κοινή πολιτική απόφαση και ένα κοινό
416
114
πρόγραμμα δράσης, παρά τις διαφωνίες. Το συνέδριο πραγματοποιήθηκε κατά τη
διάρκεια των διακοπών που Πάσχα που πιθανότατα να επηρέασε τα αποτελέσματα.
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι κατά την διάρκεια του συνεδρίου
417
συγκεντρώθηκαν έξω από το Υπουργείο Αμύνης στρατιώτες/φοιτητές που
εκλέχθηκαν αντιπρόσωποι για το 5ο συνέδριο της ΕΦΕΕ. Ζητούσαν να τους δοθεί
άδεια ώστε να παραβρεθούν και να συμμετάσχουν στις εργασίες του υπό εξέλιξη
συνεδρίου. Η συγκέντρωση και η πορεία αποφασίστηκε από την ΕΦΕΕ και αυτή την
απόφαση πήραν από κοινού η ΠΣΚ, ο Δημοκρατικός Αγώνας-Δημοκρατική Ενότητα
και οι Αριστερές Συσπειρώσεις. Η ΠΑΣΠ και ΔΑΠ απείχαν από τη ψηφοφορία. Το
σχετικό ψήφισμα επιδόθηκε στο Υπουργείο ωστόσο ο αναπληρωτής Υπουργός
Άμυνας κ. Δροσογιάννης έδωσε αρνητική απάντηση.
Το ψήφισμα που ζητήθηκε ήταν «η ριζική δημοκρατική αναμόρφωση του νέου

στρατιωτικού κανονισμού» και κληθήκαν οι φοιτητές να αγωνιστούν για μείωση της
θητείας τους 12-16 μήνες, για τη βελτίωση των συνθηκών ζωής των στρατευμένων
και για την ανάπτυξη ενόπλων δυνάμεων στην υπηρεσία της πατρίδας, της εθνικής
ανεξαρτησίας και της δημοκρατίας και όχι του ΝΑΤΟ και της ολιγαρχίας.
Οι σύνεδροι418 ήταν 947 (σε σχέση με τους 700 της προηγούμενης χρονιάς), ΠΚΣ
290, ΠΑΣΠ 250, ΔΑΠ-ΝΔΦΚ 202, ΔΑ-ΔΕ 135, Αριστερές Συσπειρώσεις, ΑΣΚ,
ΧΣΚ κ.α. 70. Ωστόσο το οξυμένο και το «υπερπολιτικοποιημένο κλίμα419» είναι
χαρακτηριστικό του συνεδρίου ενόψει των ευρωεκλογών και βουλευτικών εκλογών.
Τα μέτρα420 για τον αριθμό των αντιπροσώπων στο συνέδριο είχαν καθοριστεί
νωρίτερα. Έτσι οι έδρες κατανεμήθηκαν ως εξής:

ΠΣΚ 7
ΠΑΣΠ 5
ΔΑΠ-ΝΔΦΚ 5
ΔΑ-ΔΕ 3
Πίνακας 4: αποτελέσματα ΕΦΕΕ 1984
417
418
419
420
Οι εγγεγραμμένοι στους συλλόγους από 1 μέχρι 150 θα αντιπροσωπευτούν από 3 αντιπροσώπους,
από 151-300 4, 301-500 5, 501-700 7, 701-900 9, 901-1100 11, 1101-1300 13, 1301-1500 15, 1501-
1700 17, 1701-2000 19, 2001-2500 23 και πάνω από 2500 με 25(βλ. Θεσσαλονίκη 2/4/1984).
115
Στην πολιτική απόφαση421 καταγγέλλεται η επιθετική φύση και τα ψυχροπολεμικά
σχέδια του ιμπεριαλισμού και πριν απ’ όλα του αμερικανικού, εκφράζεται η
αντιιμπεριαλιστική αλληλεγγύη του φοιτητικού κινήματος στους αγωνιζόμενους
λαούς, τονίζεται ότι πρέπει να ενταθεί η πάλη για ειρήνη και αφοπλισμό, ενάντια
στους «Πέρσινγκ 2» και «Κρούζ» ενώ εκφράζεται η αλληλεγγύη στον κυπριακό λαό.
Όσον αφορά τον ελληνικό λαό ο αγώνας συνεχίζεται για την εθνική ανεξαρτησία και
οριστική αποδέσμευση από το ΝΑΤΟ, βάσεις και ΕΟΚ. Και τέλος δηλώνεται η
συμπαράσταση στους αγώνες των εργαζομένων. Στο πρόγραμμα δράσης τονίζεται ότι
οι φοιτητές θα παλέψουν για την προώθηση νέων προγραμμάτων σπουδών, νέων
εσωτερικών κανονισμών, για σύγχρονα συγγράμματα, για αύξηση των δαπανών για
την Παιδεία, για την οργάνωση της έρευνας μέσα στ ΑΕΙ κλπ. Ορίζεται ως μοχλός
για την προώθηση αυτών των στόχων είναι το φοιτητικό κίνημα, οι σύλλογοι και η
ΕΦΕΕ. Την απόφαση ψήφισαν η ΠΣΚ, η ΠΑΣΠ και καταψηφίστηκε από τη ΔΑΠ-
ΝΔΦΚ.
Η φοιτητική συμμετοχή αποτελούσε και αποτελεί πάγια θέση των φοιτητών ενώ το
θέμα που απασχόλησε τους συνέδρους για δύο μέρες ήταν το θέμα του στρατού422
εξαιτίας τις άρνησης του Υπουργείου Αμύνης να δώσει άδεια στους στρατευμένους
συνέδρους ώστε να συμμετάσχουν στο συνέδριο.
421
422
116
Από την εκλογική αναμέτρηση του 1985 θα αναδειχθούν τα νέα συνδικαλιστικά

όργανα του φοιτητικού κινήματος τα οποία θα επιλέξουν τον τρόπο δράσης για την
προώθηση των αιτημάτων της νεολαίας και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής της
τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Επίσης θα εκλεγούν οι εκπρόσωποι των φοιτητών στα
όργανα διοίκησης και λειτουργιάς των τμημάτων, δικαίωμα που κατοχυρώθηκε από
το ν.1268/82423 και έχει μεγάλη σημασία για τους φοιτητές να εκπροσωπηθούν και να
αξιοποιήσουν τη δυνατότητα που τους δόθηκε.
Ο προεκλογικός αγώνας έντονος στο ΑΠΘ424 με το χώρο του πανεπιστημίου γεμάτο

από πολυάριθμες αφίσες, αεροπανό και πολύβοα μεγάφωνα αλλά και με πολιτικές
εκδηλώσεις των παρατάξεων και ανοιχτές συζητήσεις με καλεσμένους κομματικά
στελέχη. Και τέλος, αναμένεται η αύξηση425 του ποσοστού συμμετοχής των φοιτητών
στις εκλογές αυτή τη χρονιά.

□ Στροφή σε μια συντηρητική και νεοφιλελεύθερη426 κατεύθυνση
□ Έντονα πολιτικοποιημένο και κομματικοποιημένο427 χαρακτήρα
περιστρέφεται γύρω από τα δικά του εσωτερικά προβλήματα.
κινημάτων.
423
Ρόκος Δ., Όψεις των κρατικών πολιτικών για την Πανεπιστημιακή Παιδεία και Έρευνα στην Ελλάδα
της Μεταπολίτευσης στο «Το Πανεπιστήμιο στη Ελλάδα σήμερα. Οικονομικές, κοινωνικές και
πολιτικές διαστάσεις.», Ίδρυμα Σ. Καράγιωργα, Αθήνα 1991, σ. 51-53.
424
425
Βλ. Ελευθεροτυπία 15/3/1985 και Αυγή 19/3/1985.
426
Βλ. Βούλγαρης Γ., Η Κοινωνία και ο κόσμος αλλάζουν πιο γρήγορα από την ελληνική πολιτική στο
«Η Ελλάδα της Μεταπολίτευσης 1974-1990. Σταθερή Δημοκρατία σημαδεμένη από την
Μεταπολεμική Ιστορία», Θεμέλιο, Αθήνα, 2001, σ. 181-283.
427
Βλ. Αυγή 5/3/1985.
117
□ Και αποκτά μια «νέα φωνή» μέσα από την ΦΕΑΠΘ.
Αυτή εκλογική αναμέτρηση έχει μεγαλύτερη βαρύτητα διότι τα πολιτικά κόμματα

έχουν συνειδητοποιήσει ότι τα αποτελέσματα των εκλογών και η καταμέτρηση της
δύναμης και της απήχησης των φοιτητικών παρατάξεων αντανακλάται στη δύναμη
και παρουσία των πολιτικών νεολαιών428 αλλά και στην ακτινοβολία των πολιτικών
κομμάτων στους νέους. Πλέον οι φοιτητικές εκλογές αποτελούν ένα γκάλοπ429 που
δίνει μια εικόνα για τον κομματικό προσανατολισμό και των πολιτικών διαθέσεων
της φοιτητιώσας νεολαίας.
Το ζήτημα της εκλογής του νέου Προέδρου της Δημοκρατίας 430 (ΠτΔ) είναι το
κυρίαρχο θέμα στο εσωτερικό της χώρας λίγο πριν τις φοιτητικές εκλογές. Η ΝΔ431
αποφασίζει να υποστηρίξει τον Κ. Καραμανλή και το ΠΑΣΟΚ432 τον αεροπαγίτη Χ.
Σαρτζετάκη. Ενώ παράλληλα γίνονται συζητήσεις433 για την τροποποίηση και
αναθεώρηση434 διατάξεων του Συντάγματος για τον περιορισμό των εξουσιών του
ΠτΔ. Το κλίμα δυναμιτίζεται με την παραίτηση435 του Κ. Καραμανλή αλλά η εκλογή
του νέου ΠτΔ436 ακολουθεί την προβλεπόμενη από το Σύνταγμα διαδικασία. Και
μέσα σε αυτό το κλίμα υπάρχει το ενδεχόμενο437 διεξαγωγής εκλογών που εντείνει
την ανησυχία και η σύγχυση των φοιτητών438. Ο εκσυγχρονισμός439 του στρατιωτικού
εξοπλισμού επίσης συζητείται ενόψει των νέων αγορών που είχε πραγματοποιήσει η
Τουρκία.
428
429
Βλ. Μακεδονία 2/3/1985 και 20/3/1985 και Αυγή 6/3/1985.
430
Βλ Αυγή 2/3 και 6/3/1985 και Μακεδονία 3/3/1985.
431
Βλ. Ελληνικός Βορράς 5/3/1985, Ελευθεροτυπία 6/3/1985, Μακεδονία και Αυγή 7/3/1985.
432
Βλ. Μακεδονία 10/3 και 13/3/1985 και Αυγή 10/3/1985.
433
434
Βλ. Μακεδονία και Αυγή 10/3/1985 και Μακεδονία 15/3,7/4 και 19/3/1985.
435
Βλ. Ελευθεροτυπία 10/3/1985 και Μακεδονία 12-13/3/1985.
436
Βλ. Μακεδονία 17/3/1985 και 23-24/3/1985. Επιπλέον βλ. Αυγή 14/3/1985.
437
Βλ. Μακεδονία 16/3, 20/3 και 28/3/1985.
438
Βλ. Αυγή 8/3 και 12/3/1985.
439
Βλ. Μακεδονία 7-8/3/1985, Μακεδονία 9/4/1985, Ελληνικός Βορράς 9/3/1985 καθώς και Αυγή
7/3/1985.
118
Όσον αφορά την εξωτερική πολιτική για άλλη μια φορά η Κυπριακή κρίση440
απασχολεί την ελληνική πλευρά με τον Α. Παπανδρέου και το Κ. Καραμανλή να μην
επιθυμούν την παραίτηση του Κυπριανού.
μετεξέλιξη της ΠΠΣΠ

Α.Κ. Αγωνιστικές Κινήσεις πρόσκειται ιδεολογικά στο
ΚΚΕ (μ -λ)
"κίνησης για τη στρατηγική
του ΠΑΣΟΚ"
1985
Δημοκρατικός Αγώνας - πρόσκειται ιδεολογικά στο
Δ.Α.-Δ.Ε.
Δημοκρατική Ενότητα ΚΚΕ εσωτ.
Δημοκρατική Ανανεωτική Πορεία -
Δ.Α.Π. –Ν.Δ.Φ.Κ. Νέα Δημοκρατική Φοιτητική
Κίνηση
Π.Α.Σ.Π.
Π.Σ.Κ.
Κίνηση ΚΚΕ
ΑΠ-ΝΔΦΚ
Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ441 στις εκλογές του 1985 υποστήριξε ότι μάχεται για μια Ελλάδα
ελεύθερη και δημοκρατική, για σύγχρονα Πανεπιστήμια που θα ανταποκρίνονται στις
απαιτήσεις των καιρών, στις ανάγκες του τόπου και θα παρέχουν το δικαίωμα στη
μόρφωση στους Έλληνες νέους. Στόχος, το αυτόνομο, πολιτικό, μαζικό διεκδικητικό,
δημοκρατικό Φ.Κ. που να σέβεται τον φοιτητή και τους θεσμούς.
440
Βλ. Μακεδονία 5/3/1985 και Αυγή 2/3, 7/3 και 9/3/1985.
441
119
ΔΑ-ΔΕ
Αμφισβητούν442 την κυβερνητική επιλογή και εκφράζουν φόβους για τις συνέπειες
της στο Φ.Κ. Ζητούν την ίδρυση μεταπτυχιακών προγραμμάτων, κατάργηση του
«ενός και μοναδικού συγγράμματος», άνθιση του επιστημονικού διαλόγου και
ιδεολογικού πλουραλισμού, νέα προγράμματα σπουδών κ.α. Στόχος της παράταξης η
κατοχύρωση του δικαιώματος στη δημοκρατική εργασία και αντιμετώπιση των
συνεπειών των νέων άνεργων πτυχιούχων μέσα από κοινωνικές παροχές.
ΠΑΣΠ
Στόχος της ΠΑΣΠ η «πανδημοκρατική συσπείρωση» των δυνάμεων της ελευθερίας,

της συμμετοχής και του ανθρωπισμού. Πρόκειται για την αναμέτρηση της
Δημοκρατίας με την Αντίδραση, της Προόδου με την Οπισθοχώρηση και του
σκοταδισμού όπως χαρακτηριστικά ειπώθηκε λίγες μέρες πριν τις εκλογές.

φορείς
Ενδοπαραταξιακά αλλά και σε επίπεδο πολιτικών νεολαίων υπήρξαν περιπτώσεις

έντασης και σύγκρουσης με αφορμή το ζήτημα της εκλογής του ΠτΔ. Στην
περίπτωση της ΠΑΣΠ η ένταση περιορίστηκε κυρίως στην Αθήνα αλλά στη ΔΑΠ-
ΝΔΦΚ η ένταση επεκτάθηκε και στη Θεσσαλονίκη443 με αποτέλεσμα να έχει
καθυστερήσει η προετοιμασία για τις φοιτητικές εκλογές και έτσι επιστρατεύτηκαν
στελέχη του κόμματος όπως του Μ. Έβερτ, Α. Σαμαρά, Β. Παπαγεωργόπουλο, Δ.
Βουδούρη κ.α.
Οι φοιτητές προσήλθαν στις κάλπες444 από τις 8πμ μέχρι και τις 8μμ. Οι εκλογές
πραγματοποιήθηκαν στα ΑΕΙ ενώ στα ΤΕΙ πραγματοποιήθηκαν λίγες μέρες
αργότερα. Οι φοιτητές εξέλεξαν τα μέλη των Διοικητικών Συμβουλίων των φοιτητών,
τα μέλη των επιτροπών έτους, τους εκπρόσωπους στα νέα όργανα διοίκησης και
λειτουργίας των ιδρυμάτων τους και τέλος τους αντιπροσώπους στο 5ο Συνέδριο της
442
443
Βλ. Αυγή 6/3/1985.
444
120
ΦΕΑΠΘ. Το εκλογικό σύστημα445 για άλλη μια φορά είναι η απλή αναλογική και το
εκλογικό μέτρο θα καθορίζεται από το σύνολο των έγκυρων ψηφοδελτίων δια τον
αριθμό των εδρών του φοιτητικού συλλόγου. Τα αποτελέσματα των εκλογών έτσι
όπως προκύπτουν από τους φοιτητικούς συλλόγους της κάθε σχολής είναι τα εξής:
Δ.Α.- Δ.Α.Π.-
Δ.Ε. Ν.Δ.Φ..Κ
959 15 18 0 128 309 244 211 0 0
Μηχανικών
Τμήμα
1.045 17 27 28 143 301 228 244 14 0
Μηχανικών
351 0 15 0 57 94 90 79 0 0
Τμήμα
488 0 36 0 137 104 64 114 0 3446
425 0 10 21 71 97 86 113 0 0
Μηχανικών
Ιατρική 1.887 9 117 15 222 637 420 387 0 16447
Οδοντιατρική 824 5 34 0 107 266 193 183 0 7448
Κτηνιατρική 544 5 28 9 61 160 127 138 0 0
Γεωπονίας 835 6 55 18 87 207 185 265 3 0
Δασολογικό 476 22 0 0 43 110 121 152 0 0
Γεωλογικό 330 11 0 0 19 83 111 85 0 0
Νομική 2.419 20 26 12 299 832 667 481 19 0
Οικονομικό 1.742 0 0 0 196 508 598 359 0 0
Φιλοσοφική 3.212 17 32 33 565 843 819 795 29 24449
Θεολογική 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Χημικό 660 45 0 8 64 176 186 161 0 0
Βιολογικό 426 9 18 0 69 84 101 126 0 0
445
446
Πρόκειται για το «Πέναλτι» 3 ψήφοι.
447
Πρόκειται για την «Ομάδα Φοιτητών» 9.
448
Πρόκειται για την «Σ.Φ.Π.» 7.
449
Πρόκειται για την «Α.Ο.Φ.» 24.
121
Δ.Α.- Δ.Α.Π.-
Δ.Ε. Ν.Δ.Φ..Κ
Μαθηματικό 999 1 48 0 85 242 248 305 45 0
Φυσικό 1.021 17 29 0 132 257 255 275 12 8450
Φαρμακευτική 476 73 0 0 25 150 113 102 0 0
Α.Β.Σ.Θ. 2.403 0 0 0 206 656 645 694 0 172
Τ.Ε.Φ.Α.Α. 1.530 0 49 0 97 430 514 406 0 0
ΣΥΝΟΛΟ 23.052 272 542 144 2.813 6.546 6.015 5.675 122 230
Πίνακας 2: Τα αποτελέσματα των φοιτητικών εκλογών στις 20 Μαρτίου1985.
Η ΠΑΣΠ σημείωσε μικρή άνοδο που όμως της εξασφάλισε την δεύτερη θέση ενώ η
ΠΣΚ μείωσε τη δύναμη της περίπου κατά 2%. Η ΔΑ-ΔΕ αύξησε τη δύναμη της σε
ψήφους αλλά τα ποσοστά διαμορφώθηκαν διαφορετικά προκαλώντας έκπληξη. Οι
Αριστερές Συσπειρώσεις διατήρησαν τη δύναμη τους ενώ η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ παρουσίασε
σημαντική άνοδο που της εξασφάλισε την πρώτη θέση. Οι περισσότερες σχολές που
τα προηγούμενα χρόνια παρουσίαζαν αριστερίζουσα τάση προς την ΠΣΚ και ΠΑΣΠ,
αυτή τη χρονιά αλλάζουν θέση στην κλίμακα και εμφανίζονται στα δεξιά
υποστηρίζοντας την ΔΑΠ. Οι σχολές που παρέμειναν σταθερά στην αριστερή πλευρά
της κλίμακας ήταν το Δασολογικό, Γεωπονίας, Οικονομικό, Χημικό, Βιολογικό,
Μαθηματικό, Φυσικής και η Α.Β.Σ.Β. Το ποσοστό συμμετοχής451 στο ΑΠΘ
παρουσίασε μείωση της τάξης του 5,3% φτάνοντας στο 63,1%. Τα τμήματα με το
υψηλότερο ποσοστό συμμετοχής είναι το Τμήμα Χημικών Μηχανικών με 89,8%,
Χημείας 88,2% και το Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών με 81,2%. Και τέλος τα
υψηλότερα ποσοστά αποχής σημείωσαν το ΤΕΦΑΑ και η ΑΒΣΘ με 35,6% και οι δύο
και το Γεωλογικό με 30,6%.
Αναλύοντας τα αποτελέσματα των εκλογών για το 1985, προκύπτουν τέσσερεις

διαστάσεις (παράγοντες) που περιγράφουν τον ανταγωνισμό των παρατάξεων που
αθροιστικά ερμηνεύουν το 85,4%. Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται συνοπτικά
οι παρατάξεις που συμμετέχουν σε κάθε διάσταση με βάση το συντελεστή
συσχέτισης με τη διάσταση καθώς και το συντελεστή συμμετοχής της διάστασης στη
γραμμή.
450
Πρόκειται για το «Σ.Φ.Π.» 6 και «Α.Α.Σ.Π.Ε» 2.
451
Βλ. Παράρτημα-Πίνακες.
122
1η (39,1%) ΑΣ ΑΚ
2η (19,2%) ΑΣ, ΑΣΚ ΠΑΣΠ
3η (16,2%) ΔΑΠ-ΝΔΦΚ ΧΣΚ
4η (10,8%) ΑΣΚ, ΔΕ ΑΣ
Στην πρώτη διάσταση παρατηρείται ο ανταγωνισμός των αριστεριστών,

συγκεκριμένα της ΑΣ και ΑΚ. Η δεύτερη διάσταση περιγράφει τον ανταγωνισμό των
[ΑΣ, ΑΣΚ] με την ΠΑΣΠ, η αντίθεση αφορά την στάση των παρατάξεων απέναντι
στην κυβερνητική πολιτική και του πολιτειακού ζητήματος. Η τρίτη διάσταση
εκφράζει την αντίθεση του δεξιού πόλου, της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ και της ΧΣΚ. Και η
τέταρτη διάσταση ο ανταγωνισμός εκφράζεται πάνω σε διαφορετικές μορφές δράσης
τον παρατάξεων και της οργανωτικής τους δομής.
Και σύμφωνα με το διάγραμμα διπλής προβολής για το 1985, η ΔΕ παρουσιάζει
έντονη δυναμική στην Ιατρική και Κτηνιατρική Σχολή ενώ η ΠΣΚ στο Φυσικό,
Μαθηματικό και Νομικής. Η ΠΑΣΠ με τη σειρά της φαίνεται να επικρατεί το
Γεωλογικό και Οικονομικό τμήμα. Τέλος, οι υπόλοιπες παρατάξεις εμφανίζονται
απομονωμένες.
7. ΦΕΑΠΘ
Το 5ο κατά σειρά Συνέδριο της ΦΕΑΠΘ εξελίχθηκε452 κάτω από τις προαναφερθείσες
συνθήκες από τις 29 Μαρτίου μέχρι τις 9 Απριλίου. Για άλλη μια φορά τα σκηνικό
έντασης και αξεπέραστων διαφωνιών λειτούργησε αρνητικά εναντίον του κινήματος
διότι στάθηκε αδύνατο ψηφιστεί πρόγραμμα δράσης. Ήταν τόσο έντονη η διάσταση
απόψεων που δεν υπήρξε συμφωνία ούτε και για τον απολογισμό του απερχόμενου
κεντρικού συμβουλίου. Το μόνο θέμα στο οποίο υπήρξε συμφωνία453 αφορούσε τον
εκδημοκρατισμό του στρατού και της κατοχύρωσης των συνταγματικών δικαιωμάτων
των στρατευμένων.
Οι σύνεδροι454 της ΦΕΑΠΘ κατά παράταξη ήταν: ΔΑΠ-ΝΔΦΚ 85 σύνεδροι, ΠΑΣΠ

81, ΠΣΚ 77, ΔΕ 34, Συσπειρώσεις 7, Αγωνιστικές Κινήσεις 2, ΑΣΚ 2, ΑΘΕΚ και
452
Βλ. Μακεδονία και Αυγή 29/3/1985.
453
Ι.Κ. Χασιώτης και Δ. Αραβαντινός (επιμ.) Το Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης στην αυγή του νέου
454
Βλ. Μακεδονία 30/3/1985 και Αυγή 29/3/1985.
123
ΧΣΚ 2 σύνεδροι. Αυτή τη χρονιά συμμετείχαν 25.700 φοιτητές συγκριτικά με το
προηγούμενο συνέδριο που ήταν 17.500.
Οι έδρες κατά παράταξη ήταν:

ΠΑΣΠ 4
ΠΣΚ 4
ΔΑΠ-ΝΔΦΚ 3
ΔΕ 2
Πίνακας 4: κατανομή εδρών ΦΕΑΠΘ 1985.
Από τον πίνακα 2, παρατηρείται μια ισορροπία δυνάμεων μεταξύ των παρατάξεων
που πιθανότατα με βάση τα αποτελέσματα να εξηγείται και η έντονη και
συγκρουσιακή τακτική ή και στρατηγική των παρατάξεων τόσο σε επίπεδο των ΔΣ
αλλά και της ΦΕΑΠΘ.
124
Αυτή η εκλογική αναμέτρηση είναι μια από τις εντονότερες αναμετρήσεις χάρη στην
ισοβαθμία ή ισορροπία των φοιτητικών παρατάξεων του 1985 και της «μάχης» που
έχει ξεκινάει από τα πολιτικά κόμματα αλλά και της προσπάθειας τους να
προωθήσουν προγράμματα και να ενεργοποιήσουν περισσότερους φοιτητές. Παρ’
όλα αυτά, το έντονο προεκλογικό κλίμα ατονεί μια μέρα πριν τις εκλογές λόγω των
γεγονότων στη Λιβύη.

□ Στροφή σε μια συντηρητική και νεοφιλελεύθερη κατεύθυνση
κινημάτων.

Η διεθνή και εθνική κατάσταση είναι σε μια έκρυθμη κατάσταση που αναμενόμενη
είναι η στάση και ο «αποπροσανατολισμός» του φοιτητικού κινήματος. Η ΗΠΑ455
και Λιβύη456 βρίσκονται σε εμπόλεμη κατάσταση και η Ελλάδα457 εμπλέκεται
εξαιτίας των σχέσεων που έχουν αναπτυχθεί με την ελληνική πλευρά. Στο εσωτερικό
455
Βλ. Θεσσαλονίκη 2/4, 8/4 και 15/4 /1986. Και Μακεδονία 13/4 και 16/4/1986, Ελευθεροτυπία
15/4/1986 και Ελληνικός Βορράς 16/4/1986.
456
Βλ. Θεσσαλονίκη 9/3, 17/4/1986, Μακεδονία 16/4/1986.
457
Βλ. Θεσσαλονίκη 17/4/1986 και Μακεδονία 19/4/1986.
125
της Ελλάδας συνεχίζονται οι έρευνες458 για την τρομοκρατική οργάνωση της «17
Νοέμβρη» ενώ αυξάνονται τα θύματα και οι επιθέσεις. Η άμεση αντίδραση της
κυβέρνησης ήταν η λήψη μέτρων459 κατά της τρομοκρατίας. Το Κυπριακό ζήτημα
συνεχίζει να εξελίσσεται με αργούς ρυθμούς και για άλλη μια χρονιά είναι μέρος της
πολιτικής ατζέντας460 με συνομιλίες του Σ. Κυπριανού και Α. Παπανδρέου.
Αυτή τη χρονιά οι εσωκομματικές συγκρούσεις έχουν μεγάλη σημασία διότι
επηρεάζουν την ενότητα και την ομαλότητα στο εσωτερικό των φοιτητικών
παρατάξεων. Στο ΠΑΣΟΚ461 καταγράφεται η σύγκρουση του Α. Παπανδρέου και του
Χ. Σαρτζετάκη αλλά και στο εσωτερικό της ΝΔ όπου συγκρούονται κορυφαία
στελέχη , ο Κ. Μητσοτάκης462 με τους Μ. Έβερτ, Ε. Αβέρωφ και Γ. Ράλλη.
Επιπλέον, όσον αφορά την αναγνώριση463 των κομμάτων συζητείται η τροποποίηση

των άρθρων του κανονισμού. Και τέλος το ΚΚΕ και ΔΗΑΝΑ αποκτούν464 το πλήρες
δικαίωμα κόμματος στη Βουλή.
2.1.Επεισόδια
Τα επεισόδια στο εσωτερικού του Πανεπιστημίου, παρά την επίκληση465 για αποφυγή
της οξύτητας, διαταράσσουν το κλίμα ομαλότητας λίγο πριν τις εκλογές. Επεισόδια466
έξω από το κτίριο διοίκησης, μεταξύ της ΠΑΣΠ και ΠΚΣ διαδραματίστηκαν λίγες
μέρες πριν τις εκλογές, με αφορμή την αναγραφή συνθημάτων στο μεγάλο
αμφιθέατρο της Νομικής. Αν και παρενέβη ο αντιπρύτανης Γ. Χουρμουζιάδης δε
κατάφερε να αποφευχθούν οι βιαιότητες, τραυματίστηκαν αρκετοί φοιτητές. Ενώ,
φοιτητές του Τμήματος Χημικών Μηχανικών και Πολιτικών Μηχανικών κατέλαβαν
την Πολυτεχνική Σχολή467.
2.2.Μηνύματα πολιτικών κομμάτων
Το ΠΑΣΟΚ468 κάλεσε τους φοιτητικές να προσέλθουν στην κάλπη για να αναδείξουν
τα αντιπροσωπευτικά τους όργανα σε μια «κρίσιμη στιγμή για τον τόπο και τον λαό»
458
459
460
Βλ. Θεσσαλονίκη 1/4και 14/4/1986 και Μακεδονία 1/4/1986.
461
462
Βλ. Θεσσαλονίκη 1/4 και 9/4/1986, Ελευθεροτυπία 9/4/1986 και Θεσσαλονίκη 7/4/1986.
463
Βλ. Μακεδονία 10/4/1986 και
464
Βλ. Ελευθεροτυπία 2/4/1986 και Θεσσαλονίκη 7/4/1986.
465
466
Βλ. Θεσσαλονίκη, Ελληνικός Βορράς, Ελευθεροτυπία και Μακεδονία 11/4/1986.
467
468
126
και να δείξουν ωριμότητα και αγωνιστικότητα. Το ΚΚΕ εσωτερικού469 κάλεσε και
αυτό με τη σειρά του τους φοιτητές να «ανανεώσουν την ελπίδα στα ΑΕΙ, ενισχύοντας
την ανανεωτική αριστερά». Ο πρόεδρος της ΝΔ, κ. Μητσοτάκης470, κηρύσσοντας την
έναρξη της προεκλογική εκστρατείας της ΔΑΠ υποστήριξε ότι «προάγγελος της
μεγάλης νίκης θα είναι η νίκη της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ» Και τέλος ο κ. Στεφανόπουλος και
πρόεδρος της ΔΗΑΝΑ471 υποστήριξε ότι οι φοιτητικές εκλογές «δεν πρόκειται ούτε
αυτή τη φορά να προωθήσουν τα φοιτητικά θέματα» και ότι οι παρατάξεις έχουν
αποδυναμωθεί.
πρόσκειται στην ιδεολογία του

ΔΗΑΝΑ (Δημοκρατική
Α.ΔΗ.Κ. Ανανεωτικό Δημοκρατικό Κίνημα
Ανανέωση το 1985 από Κ.
Στεφανόπουλο)
ΚΚΕ (μ -λ)
ΠΑΣΟΚ"
1986

ΚΚΕ εσωτ.
Π.Α.Σ.Π.
Π.Σ.Κ.
Κίνηση ΚΚΕ
469
470
Βλ. Μακεδονία και Ελληνικός Βορράς 4/4/1986.
471
127
ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
Η παράταξη της ΔΑΠ472 σε αυτή την εκλογική αναμέτρηση μιλά για τον αγώνα που
στόχο έχει την ανανέωση του πανεπιστημίου και της κοινωνίας, την ελευθερία της
επιστήμης, την αυτονομία, την αυτοτέλεια των ΑΕΙ, ανύψωση του επιπέδου των
σπουδών και της έρευνας, την αποκατάσταση της αξιοκρατίας και του κύρους των
πτυχίων, τον εκσυγχρονισμό των προγραμμάτων των σπουδών και την αναβάθμιση
της ποιότητας ζωής του φοιτητή με τη βελτίωση της φοιτητικής μέριμνας.
ΔΕ
Οι προτάσεις της Δημοκρατικής Ενότητας473 αφορούν το φοιτητικό κόσμο αλλά και

την κοινωνία. Συγκεκριμένα προτείνεται:
□ Να ανοίξουν τα ΑΕΙ στην κοινωνία και τους φορείς της συντελώντας στην
ανάπτυξη και συμμετοχή στο δημοκρατικό προγραμματισμό
□ Να καταπολεμηθεί η μονομέρεια στις σπουδές
□ Να δημιουργηθούν κλάδοι μεταπτυχιακών σπουδών
□ Να καταργηθεί το καθεστώς του ενός συγγράμματος
□ Να αλλάξει το εξεταστικό σύστημα
□ Να αυξηθεί η επιχορήγηση στα ΑΕΙ και τους φοιτητές (15%)
□ Να δημιουργηθεί ένα νέο φοιτητικό κίνημα με τον εμπλουτισμό των
αγωνιστικών του καταβολών με νέες κατευθύνσεις
□ Να ανοίξουν νέες θέσεις εργασίας σε αναπτυξιακούς τομείς
□ Να γίνουν οι φοιτητές πρωταγωνιστές των εξελίξεων
ΠΑΣΠ
Η ΠΑΣΠ474 υπογραμμίζει ότι «οι παρατάξεις μετατράπηκαν σε προεκτάσεις

κομματικών βραχιόνων χωρίς οργανωτική αυτονομία». Η ΠΑΣΠ τονίζει ότι η
κατάσταση του κινήματος οφείλεται στην ανυπαρξία πολιτικού διαλόγου ανάμεσα
στις φοιτητικές παρατάξεις, ανυπαρξία πάλης πολιτικών γραμμών ικανών να
472
Βλ. Μακεδονία και Ελληνικός Βορράς 4/4/1986 και Ελληνικός Βορράς 13/4 και 15/4/1986.
473
474
128
πολιτικοποιήσουν τους φοιτητές μέσα από τη σύνθεση των απόψεων. Ο εκλογικός
μηχανισμός που αντιμετωπίζει το φοιτητή σαν ψηφοφόρο και όχι σαν συμμέτοχο. Για
αυτό το λόγο καλούν όλες τις παρατάξεις σε διάλογο475 για την ενωτική πορεία του
κινήματος.
ΠΣΚ
Οι στόχοι της ΠΣΚ476 για την Ανώτατη Εκπαίδευση είναι η κατάχτηση της γνώσης
και ο εκδημοκρατισμός του περιεχομένου των σπουδών, η οργάνωση των
μεταπτυχιακών και της έρευνας, η αύξηση των δαπανών, ο εκδημοκρατισμός της
λειτουργίας των ΑΕΙ και προτείνεται ο διάλογος και η ενότητα στη βάση των στόχων
του Φ.Κ. Καλεί την ΕΦΕΕ για την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων και μιλάει για
ουσιαστικές διαδικασίες, ενιαίο θέμα και κατάληξη σε συγκεκριμένα θέματα. Και
τέλος σχετικά με τους στρατευόμενους φοιτητές ζητά την μείωση της θητείας σε 12
με 16 μήνες. Σύνθημα «ελεύθερα, συνειδητά ψήφο στη ΠΣΚ».

φορείς
Συγκρούσεις477 καταγράφονται στο εσωτερικό της νεολαίας της ΝΔ μεταξύ του Δ.

Τζαμτζή και της Κεντρικής Γραμματείας της ΟΝΝΕΔ. Την συγκεκριμένη στιγμή
λίγο πριν τις φοιτητικές εκλογές πολλά στελέχη και μελή παραιτούνται. Στη ΔΑΠ-
ΝΔΦΚ ύπαρξε γενικότερη ανησυχία αλλά συνεχίστηκαν οι προεκλογικές
εκδηλώσεις. Το μόνο που μπορεί να αποδείξει την ύπαρξη «ρήγματος» μέσα στους
κόλπου της νεολαίας της ΝΔ είναι τα αποτελέσματα των εκλογών. Η ΑΔΗΚ
προσκείμενη στην ΔΗΑΝΑ εμφανίζεται για πρώτη χρονιά και αναμένεται να
αποσπάσει ψήφους από τη ΔΑΠ-ΝΔΦΚ.
Για άλλη μια χρόνια φοιτητές και σπουδαστές ψηφίζουν μαζί πανελλαδικά από τις
8πμ μέχρι και τις 8μμ. Το εκλογικό σύστημα η απλή αναλογική 478. Οι φοιτητές
εκλέγουν τα 9μελή ή 11μελή Διοικητικά Συμβούλια των φοιτητικών συλλόγων,
475
Βλ. Θεσσαλονίκη 15/41986, ο γ.γ. της ΠΑΣΠ και φοιτητής του φυσικού τμήματος του ΑΠΘ Δ.
Κατσαντώνης καλεί σε διάλογο τις παρατάξεις για την αποβολή της αδράνεια, της αγκύλωσης και του
αρνητισμού.
476
Βλ. Ριζοσπάστη 3/4/1986 και 4/4/1986.
477
478
129
εκπροσώπους στο πανσπουδαστικό συνέδριο, τα μέλη των τριμελών ή πενταμελών
επιτροπών ετών και τους εκπροσώπους στα πανεπιστημιακά όργανα.
Η «μάχη της αφίσας»479 ήταν εντονότερη αυτή τη χρονιά καθώς ο ανταγωνισμός

μεταξύ των παρατάξεων ξεπέρασε κάθε άλλη χρονιά. Φυσικά μια τέτοια κατάσταση
μπορεί και να οφείλεται στα και ισοδύναμα480 ποσοστά των προηγούμενων εκλογών
που έφεραν και τις τρείς πρώτες παρατάξεις κοντά στη νίκη. Τα αποτελέσματα των
ΔΑΠ- ΑΛΛΟ
Σχολές/Τμήμα Ψηφίσαντες ΑΔΗΚ ΑΚ ΑΣ ΑΣΚ ΔΕ
ΝΔΦΚ
ΠΑΣΠ ΠΣΚ ΧΣΚ
Ι
967 23 0 27 0 109 349 169 233 0 3
Μηχανικών
Τμήμα
1.055 24 20 17 46 126 323 194 238 0 0
Μηχανικών
358 11 5 22 0 44 81 77 90 0 3481
Τμήμα
474 0 0 42 0 111 137 39 108 0 0
466 9 5 39 22 61 96 61 142 0 0
Μηχανικών
Ιατρική 1.925 48 11 91 48 163 666 319 459 0 20
Οδοντιατρική 758 13 11 42 0 57 254 161 146 0 4
Κτηνιατρική 560 7 4 36 0 68 174 101 149 0 0
Γεωπονίας 952 9 16 5 11 83 292 185 269 0 0
Δασολογικό 546 21 23 13 4 47 130 76 161 0 40482
Γεωλογικό 335 4 13 0 0 26 93 86 90 0 0
Νομική 2.080 46 23 35 5 210 748 456 459 0 9
Οικονομικό 1.695 12 39 0 0 140 543 477 416 0 9
Φιλολογικό 783 8 0 29 0 65 260 175 209 0 0
479
480
481
Πρόκειται για την «Α.Κ.Ε.Λ.» 3 ψήφοι.
482
Πρόκειται για «Ανεξάρτητους» 32, «Α.Σ.Κ.» 4, «ΑΚΕΠ» 4.
130
ΔΑΠ- ΑΛΛΟ
Σχολές/Τμήμα Ψηφίσαντες ΑΔΗΚ ΑΚ ΑΣ ΑΣΚ ΔΕ
ΝΔΦΚ
ΠΑΣΠ ΠΣΚ ΧΣΚ
Ι
Ιστορικό-
594 4 9 29 11 82 144 117 176 3 3
Αρχαιολογικό
Παιδαγωγικό -
476 0 3 67 6 56 83 74 160 0 4483
Ψυχολογίας
Αγγλικής Γλώσσας
749 0 0 14 0 65 252 164 225 0 0
& Φιλολογίας
Γερμανικής
Γλώσσας & 258 1 0 0 0 46 47 87 70 0 0
Φιλολογίας
Γαλλικής Γλώσσας
456 6 3 2 0 47 150 99 132 0 1
Ιταλικής Γλώσσας
104 0 0 0 0 24 22 22 35 0 0
Επιστημών
Προσχολικής 473 0 22 0 0 17 146 128 150 0 5
Αγωγής
255
Θεολογική 1.305 54 0 0 0 50 476 237 220 54 484
Χημικό 665 35 58 0 8 58 170 140 156 0 8
Βιολογικό 389 16 0 25 1 43 72 85 122 0 0
Μαθηματικό 998 12 0 43 0 86 268 195 327 0 0
Φυσικό 921 32 0 0 0 94 273 200 272 0 0
Φαρμακευτική 431 6 57 0 0 0 150 81 121 0 0
Α.Β.Σ.Θ. 2.022 81 11 55 35 153 538 450 638 0 33485
Τ.Ε.Φ.Α.Α. 1.844 4 0 60 0 80 589 466 587 0 3
ΣΥΝΟΛΟ 24.645 486 333 745 197 2.194 7.516 5.121 6.560 57 395
Μετά το αποτέλεσμα των προηγούμενων εκλογών οι τρεις παρατάξεις έδωσαν μάχη

για να διασφαλίσουν την πρώτη θέση στο ΑΠΘ. Νικητής και πρώτη δύναμη η ΔΑΠ-
ΝΔΦΚ που αυξάνει των αριθμό των ψήφων της και ακολουθεί η ΠΣΚ αφήνοντας
στην τρίτη θέση τη ΠΑΣΠ. Τα ποσοστό συμμετοχής στο ΑΠΘ αυξάνεται στο 66,9%.
Η σχολές με το μεγαλύτερο ποσοστό συμμετοχής486 (αν και πλέον δεν υπάρχουν
σημαντικές αλλαγές στις σχολές που «παραδοσιακά» εμφανίζουν υψηλά ποσοστά
483
Πρόκειται γα την «ΑΚΕΠ» 3 και τους «Τροτσκιστές» 1.
484
Πρόκειται για την «ΟΡΘΑ» 132 και «ΑΘΕΚ» 123.
485
Πρόκειται για την «ΑΚΕΠ» 29 και «ΣΦΠ» 4.
486
Βλ. σχετικά στο Παράρτημα- Πίνακες.
131
συμμετοχής-αποχής) είναι το Τμήμα Χημικών Μηχανικών (91,9%), Χημείας (85,6%)
και Πολιτικών Μηχανικών (83,9%). Ενώ το χαμηλότερο ενδιαφέρον των φοιτητών
παρατηρείται στην ΑΒΣΘ 53,5%, Ιταλικής και Γερμανικής Γλώσσας και Φιλολογίας
με 55,6% και 58,5% αντίστοιχα.

1η (55,4%) ΑΔΗΚ ΑΣΚ, ΧΣΚ
η
2 (17,1%) ΠΑΣΠ, ΑΚ ΑΣ, ΔΕ
3η (9,6%) ΑΚ ΠΑΣΠ, ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
4η (7,5%) ΔΕ, ΧΣΚ ΑΔΗΚ, ΑΣΚ
Από τον παραπάνω πίνακα ο ανταγωνισμός που προκύπτει από την πρώτη διάσταση
αφορά τη διερεύνηση της εκλογικής βάσης και της πιθανότητας «απορρόφησης ή
διαρροής» ψηφοφόρων των [ΑΣΚ, ΧΣΚ] από την ΑΔΗΚ. Η δεύτερη διάσταση
περιγράφει τον ανταγωνισμό μεταξύ [ΠΑΣΠ, ΑΚ] και [ΑΣ, ΔΕ]. Εν απουσία των
θέσεων των ΑΚ και ΑΣ το συμπεράσματα βασίζονται στις θέσεις της ΠΑΣΠ και ΔΕ
όπου και ο ανταγωνισμός βασίζεται στο ενωτικό κλίμα συνεργασίας της ΠΑΣΠ και
τον «εμπλουτισμό των αγωνιστικών καταβολών του κινήματος» της ΔΕ. Η τρίτη
διάσταση περιγράφει τον ανταγωνισμό μεταξύ των ΑΚ και [ΠΑΣΠ, ΔΑΠ-ΝΔΦΚ], η
διαφορά τους πιθανότατα να επικεντρώνεται στις θέσεις τους όσον αφορά των
φοιτητή και την κοινωνία. Και η τέταρτη διάσταση εκφράζει τον ανταγωνισμό των
[ΔΕ, ΧΣΚ] με [ΑΔΗΚ, ΑΣΚ].
Το διάγραμμα διπλής προβολής για το 1986 παρουσιάζει την ισχυρή παρουσία της
ΔΑΠ-ΝΔΦΚ στην πλειοψηφία των σχολών όπως στο ΤΕΦΑΑ, Νομικό, Οικονομικό,
Ηλεκτρολόγων Μηχανικών κ.α. Ωστόσο παρατηρείται ότι η ΑΔΗΚ δεν κατάφερε να
απορροφήσει ψηφοφόρους και να ανακόψει την ανοδική πορεία της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
αλλά αυτό τον ρόλο έπαιξε η ΠΣΚ. Η ΠΣΚ εμφανίζει δυναμική παρουσία στην
Οδοντιατρική, Κτηνιατρική, Πολιτικών Μηχανικών, Αγγλικής Φιλολογίας και
Δασολογίας. Και η ΠΑΣΠ εμφανίζεται ενισχυμένη στο Τμήμα Νηπιαγωγών,
Γεωλογίας και Χημείας ενώ οι υπόλοιπες παρατάξεις εμφανίζονται περιορισμένη
ακτίνα επιρροής ως προς τα τμήματα.
132
Μετεκλογικά επεισόδια
Συγκρούσεις και βιαιότητα487 καταγράφεται και μετά το κλείσιμο της κάλπης,

συγκεκριμένα στη Φιλοσοφική Σχολή σημειώθηκαν επεισόδια μεταξύ φοιτητών. Ενώ
στη Βιομηχανική Σχολή πανό και προεκλογικό υλικό των παρατάξεων κάηκε και με
την παρέμβαση της πυροσβεστικής έσβησε η φωτιά χωρίς να υπάρξουν τραυματίες.
7. ΕΦΕΕ
Το 6ο Συνέδριο της ΕΦΕΕ488 ξεκίνησε στις 24 Απριλίου και τελείωσε στις 5 Μάιου
χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα αλλά με πολλά επεισόδια489 που ξεκίνησαν με έντονα
συνθήματα και κατέλειψαν στο ξυλοδαρμό και τραυματισμό φοιτητών.
Η ΠΣΚ εμφανίστηκε με 320 συνέδρους, η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ με 300, η ΔΑ-ΔΕ με 125, οι

Συσπειρώσεις με 41, η ΑΔΗΚ 11, η ΣΣΑΚ(διαγραμμένοι από το ΠΑΣΟΚ) 6, ΧΣΚ 3,
ΑΣΚ 3, Αγωνιστικές Κινήσεις 2 και διάφοροι με 10 σύνεδρους.
Στο πλαίσιο του γενικότερου κλίματος έντονης σύγκρουσης και αδυναμίας

συνεννόησης μεταξύ των παρατάξεων το συνέδριο αυτό χαρακτηρίστηκε ως
«Συνέδριο της Βαβέλ»490.

ΠΣΚ 7
ΔΑΠ-ΝΔΦΚ 6
ΠΑΣΠ 4
ΔΑ-ΔΕ 3
Πίνακας 4: ΕΦΕΕ 1986
Η ΠΣΚ συνεχίζει να είναι επικεφαλής της ΕΦΕΕ ενώ η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ καταλαμβάνει

τη δεύτερη θέση σε έδρες αφήνοντας την ΠΑΣΠ στην τρίτη θέση.
487
488
Βλ. Μακεδονία και Ελευθεροτυπία 2/5/1986.
489
490
Βλ. Θεσσαλονίκη 10/5/1986 και βλ. Αραβαντινός Δ., 1974-2001: το μεταπολιτευτικό φοιτητικό και
συνδικαλιστικό κίνημα στο Ι.Κ.Χασιώτης και Δ. Αραβαντινός (επιμ.) «Το Πανεπιστήμιο της
2002, σ.529.
133
Ο φοιτητής του 1987 φαίνεται να έχει συνειδητοποιήσει ότι το φοιτητικό κίνημα έχει
χάσει τη μαχητικότητα, τη μαζικότητα αλλά και την αναγνώριση των αγώνων του
παρελθόντος. Το υποτονικό προεκλογικό κλίμα, τα χαμηλά ποσοστά συμμετοχής, τα
βίαια επεισόδια και η απουσία ενός κοινά αποδεκτού προγράμματος δράσης
παρουσιάζουν ένα στενά κομματικοποιημένο και κατακερματισμένο κίνημα. Έτσι
γίνεται μια προσπάθεια ανανέωσης, μια ανανέωση που μόνο τα αποτελέσματα των
εκλογών μπορούν να επιβεβαιώσουν.

κινημάτων.
□ Και αποκτά μια «νέα φωνή» μέσα από την ΦΕΑΠΘ.
Την στιγμή που ζητά διάλογο η Τουρκία491 για το Αιγαίο, πραγματοποιούνται

τουρκικές παραβιάσεις στον ελληνικό εναέριο χώρο και η Τουρκία υποβάλλει
πολιτικά αιτήματα ένταξης της στην ΕΟΚ492. Ενώ παράλληλα το θέμα της
491
Βλ. Μακεδονία 9/4 και 11/4/1987 και Ελεύθερος Τύπος 1/4/1987.
492
134
υφαλοκρηπίδας493 και η απόφαση μεταφοράς του θέματος στη Χάγη συνεχίζει να
εκκρεμεί. Στο εσωτερικό η διαφορά της εκκλησίας494 και του κράτους δημιουργεί ένα
περιβάλλον οξυμένο με συλλαλητήρια και συγκεντρώσεις πιστών σε όλη την Ελλάδα.
2.1.Οι φοιτητές
Οι φοιτητές και συγκεκριμένα η ΦΕΑΠΘ495 μαζί με το Πρυτανικό Συμβούλιο

αποφάσισαν να ευπρεπιστούν τα κτίρια γύρω και έξω από τον πανεπιστημιακό χώρο
διότι οι αφίσες είχαν καταλάβει όλη την περιοχή αλλά και να προστατευτούν οι
σχολές από την αφισορύπανση.
3. Εκδηλώσεις496
Στο αμφιθέατρο της Νομικής του ΑΠΘ μίλησε ο Γ. Παπανδρέου μέλος της Κεντρικής
Επιτροπής του Εκτελεστικού γραφείου του ΠΑΣΟΚ για την ελληνοτουρκική κρίση
και κάλεσε τη νεολαία της ΠΑΣΠ να αγωνιστεί για ένα καλύτερο μέλλον δίνοντας
την αγωνιστική παρουσία στις εκλογές. Και ο Θ. Τσούρας μέλος του Ε.Γ. μίλησε σε
φοιτητικό αμφιθέατρο και ανέλυσε την πολιτική πρόταση του ΠΑΣΟΚ. Ο κ.
Στεφανόπουλος μίλησε στη προεκλογική συγκέντρωση που οργάνωσε η νεολαία του
κόμματος του και δήλωσε ότι «τασσόμεθα υπέρ της άσκησης μιας ευρύτερα αποδεκτής
πολιτικής σ’ όλα τα μεγάλα θέματα περιλαμβανομένης και της εξωτερικής πολιτικής».
Και τέλος σε ανάλογη εκδήλωση μίλησε και ο ευρωβουλευτής της ΝΔ Γ.
Γεροντούρος.
Ραδιοφωνικός σταθμός
Ενώ αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ497 στην Πολυτεχνική Σχολή

λειτούργησε ο Ελεύθερος Ραδιοφωνικός Σταθμός της ΔΑΠ μεταδίδοντας χωρίς
διακοπή 56 ώρες μηνύματα της παράταξης τους, συνεντεύξεις και απόψεις των
φοιτητών για τα προβλήματα της φοιτητικής νεολαίας.
493
494
Βλ. Μακεδονία 5/4/1987 και Ελευθεροτυπία 2/4/1987.
495
496
497
135
Τα ήρεμο και υποτονικό κλίμα που καταγράφεται έρχεται να αναταραχθεί παραμονές

των εκλογών από επεισόδια που πραγματοποιήθηκαν στο Οικονομικό498 Τμήμα του
ΑΠΘ από τον διαπληκτισμό φοιτητών της ΠΑΣΠ και ΠΣΚ με αφορμή τις αφίσες
παρά την συμφωνία ισοκατανομής τους στο χώρο. Αποτέλεσμα ο τραυματισμός
φοιτητή και μηνύσεις που κατατέθηκαν μετά από λίγες μέρες.

Α.ΔΗ.Κ Ανανεωτικό Δημοκρατικό Κίνημα
ΔΗΑΝΑ
ΚΚΕ (μ -λ)
1987
ΠΑΣΟΚ"
Δ.Α. - Δ.Ε. Δημοκρατική Ενότητα
ΚΚΕ εσωτ.
Π.Α.Σ.Π.
Π.Σ.Κ.
Κίνηση ΚΚΕ
Σοσιαλιστική Σπουδαστική Πρόσκειται στο ΣΣΕΚ499 και
Σ.Σ.Α.Κ.
Ανεξάρτητη Κίνηση διαγραμμένους από το ΠΑΣΟΚ
Πίνακας 21:Φοιτητικές παρατάξεις 1987.
ΑΔΗΚ
Η πρακτική που θέλει το κάθε κυβερνητικό κόμμα να σχηματίζει ένα δικό του νομικό
πλαίσιο λειτουργίας και δομής των ΑΕΙ ο οποίος να μη στηρίζεται στην συναίνεση
μεταξύ των άμεσα ενδιαφερομένων για τα θέματα παιδείας είναι η αιτία της νοσηρής
498
499
136
κατάστασης της υποβάθμισης της Ανώτατης Παιδείας. Στόχος της ΑΔΗΚ500 η
αναίρεση της παραπάνω κατάστασης και προτείνεται ένα νέο νομικό πλαίσιο δομής
και λειτουργίας των ΑΕΙ που θα είναι προϊόν υπευθύνου εθνικού συναινετικού
διαλόγου και ευρύτερης συναίνεσης όλων των κομμάτων. Επιπλέον ζητούν ενιαία
ψηφοδέλτια, για τα όργανα διοίκησης σε ξεχωριστή κάλπη ενάντια στις κομματικές
αναμετρήσεις για αξιοποίηση της συμμετοχής μακριά από οξύτητες και διχασμούς.
Ενώ θεωρούν ότι οι μεταπτυχιακές σπουδές είναι το αναμφισβήτητα σημαντικότερο
ζήτημα προς συζήτηση γιατί είναι η μοναδική ευκαιρία για άλματα προόδου στο
πλαίσιο της Ενιαίας Ευρωπαϊκής Εκπαιδευτικής Πολιτικής και προτείνουν δύο
κύκλους σπουδών μεταπτυχιακών σπουδών: ο πρώτος κύκλος εξειδίκευσης (Master)
και ο δεύτερος Διδακτικού Διπλώματος-Έρευνας (PHD). Σύνθημα: Ανανέωση με
συμμετοχή στις σπουδές και στους αγώνες. Και τέλος πιστεύουν ότι τι Φ.Κ.
βρίσκεται μακριά από τα αληθινά προβλήματα καταγγέλλοντας τις τρεις μεγάλες
φοιτητικές παρατάξεις. Στόχος τους η ανανέωση σήμερα στις σχολές και αύριο στην
κοινωνία.
ΑΚ
Οι Αγωνιστικές Κινήσεις501 δηλώνουν την διαφωνία τους λέγοντας «όχι στην

αναβάθμιση των πανεπιστημίων, γιατί αυτό σημαίνει νέοι ταξικοί φραγμοί» και επίσης
λέει «όχι στη μείωση των εισακτέων, στην κατάργηση των μετεγγραφών και στα
πειθαρχικά συμβούλια».
ΑΣ
Το όραμα της αναβάθμισης, της τεχνοκρατίας ή και του αστικού εκσυγχρονισμού που
υπόσχονταν ο ν.1268 αποδείχθηκαν απατηλά σύμφωνα με τις Αριστερές
Συσπειρώσεις502. Παρατηρούν τη μεταφορά των ισορροπιών από τα πρωτοβάθμια
φοιτητικά όργανα (Γ.Σ.) στα συνδιοικητικά και διάλυση του παραδοσιακού Φ.Κ.
αλλά και τη δημιουργία μια φοιτητικής «ελίτ». Η ελίτ αυτή είναι επιφορτισμένη με
τον χειρισμό των φοιτητικών προβλημάτων ενώ καταπονούνται αποφάσεις των
συλλόγων. Έτσι, αρνιούνται τη λογική του κοινοβουλευτισμού, την συνδιαχείριση
της κρίσης του αστικού παν/μίου και θεωρούν τις μόνες έγκυρες αποφάσεις αυτές των
500
Βλ. Θεσσαλονίκη 1/4/1987 και Ελληνικός Βορράς 29/3/1987.
501
502
137
γενικών συνελεύσεων. Οι ΑΣ στο θέμα των μεταπτυχιακών προγραμμάτων είναι
κάθετα αρνητικοί διότι όπως υποστηρίζουν κατακερματίζουν μια ενιαία γνωστική
διαδικασία με βάση τις προτεραιότητες της κεφαλαιοκρατικής παραγωγής. Και τέλος
αναγνωρίζουν την αποσύνθεση στις διαδικασίες του φοιτητικού κινήματος αλλά
υπογραμμίζουν ότι ριζοσπαστικοποιημένα κομμάτια φοιτητών ενεργοποιήθηκαν
έθεσαν ζητήματα και πρότειναν λύσεις. Στόχος η επανασύνδεση των φοιτητικών και
κοινωνικών δικαιωμάτων διότι όπως υποστηρίζουν τα προβλήματα δεν αφορούν
«πρωτοποριακές» μειοψηφίες αλλά ολόκληρη την κοινωνία.
ΔΑ - ΔΕ
Η Δημοκρατική Ενότητα503 όσον αφορά το ν.1268/82 αναγνωρίζει την προσπάθεια

του ΠΑΣΟΚ για τον τρόπο λειτουργίας του Πανεπιστημίου ωστόσο σημειώνει ότι
λείπει η στρατηγική σύνδεση του Πανεπιστημίου και της κοινωνίας. Αυτός ο
προσανατολισμός στον τρόπο διοίκησης του Πανεπιστημίου, η κομματικοποίηση της
φοιτητικής αντιπροσωπίας και η μετατροπή τους σε πεδίο κομματικών
αντιπαραθέσεων οδήγησαν στην αποδυνάμωση της φοιτητικής κοινότητας. Η νέα
τομή που προτείνουν είναι οι ίδιες οι παν/κές δυνάμεις (φοιτητές και διδάσκοντες) να
συμμετέχουν στα πανεπιστημιακά όργανα και με τις προτάσεις τους, να γίνει πεδίο
έκφρασης των προβλημάτων και των αγώνων τους. Όσον αφορά τα μεταπτυχιακά
προγράμματα, η καθυστέρηση ίδρυσης τους επιφέρει επικίνδυνες επιστημονικές και
τεχνολογικές εξαρτήσεις και οδηγούν στην εξαγωγή φοιτητικού δυναμικού σε
Πανεπιστήμια του εξωτερικού. Η ευρωπαϊκή και κατ’ επέκταση η ελληνική
καθυστέρηση τείνει να υποτάξει πολιτικά και οικονομικά την Ευρώπη στην ηγεμονία
των ΗΠΑ. Στόχος η αξιοποίηση των ευρωπαϊκών πρωτοβουλιών. Τα αδιέξοδα και η
αδράνεια του Φ.Κ. μπορούν να ξεπεραστούν με την αποτίναξη της
κομματικοποίησης, με τη διεκδίκηση ενός ουσιαστικού ρόλου μέσα από την
αυτονομία του και με μια ενωτική, ενεργητική δράση των φοιτητών.
ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
Τα αιτήματα των φοιτητών δεν ικανοποιούνται εξαιτίας της κομματικοποίησης και

της ικανοποίησης κομματικών συμφερόντων όπως διακηρύσσει η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ504
ενώ η λύση που προτείνεται είναι η απελευθέρωση του κινήματος από τα κομματικά
503
Βλ. Θεσσαλονίκη 1/4/1987 και Αυγή 13/3/1988.
504
138
δεσμά. Στόχος η επίλυση των προβλημάτων της εκπαιδευτής πολικής μέσα από τη
ριζική μεταβολή της εκπαιδευτικής πολιτικής και του οικονομικού πλαισίου της
ελληνικής κοινωνίας προς την κατεύθυνση της ελεύθερης οικονομίας και εξασφάλιση
περισσότερων οικονομικών πόρων στην εκπαίδευση. Τονίζεται η ανάγκη επίλυσης
των προβλημάτων του υλικοτεχνικού εξοπλισμού και η βελτίωση των υποδομών.
Ενώ για τις μεταπτυχιακές σπουδές σύμφωνα πάντα με τη ΔΑΠ θεωρείται αναγκαία η
ύπαρξη σαφούς θεσμικού πλαισίου για την λειτουργία τους και συνεργασία των ΑΕΙ
με ερευνητικά κέντρα.
ΠΑΣΠ
Η πολιτική των προτάσεων και του διαλόγου της ΠΑΣΠ505 έρχεται σε αντίθεση με
την πολιτική των συνθημάτων και των μηχανισμών της ΔΑΠ-ΟΝΝΕΔ και ΚΝΕ.
Στόχος είναι ο αγώνας του φοιτητικού κινήματος για:
□ Αλλαγές στο περιεχόμενο και στη μέθοδο της εκπαιδευτικής διαδικασίας

(προγράμματα σπουδών, συγγράμματα κλπ)
□ Αξιολόγηση της φοιτητικής συμμετοχής και αλλαγή του συσχετισμού
δυνάμεων μέσα στα όργανα του Πανεπιστημίου
□ Βελτίωση της υλικοτεχνικής υποδομής και των συνθηκών ζωής και σπουδών
□ Ίδρυση Μεταπτυχιακών Σπουδών με σωστές κατευθύνσεις.
ΠΣΚ
Η ΠΣΚ506 τονίζει ότι η ψήφος μπορεί να είναι ένα ακόμη όπλο στα χέρια των
φοιτητών. Ψήφος που θα μετράει υπέρ ενός Πανεπιστημιακού Αγωνιστικού Μετώπου
για μια άλλη πορεία των Πανεπιστημίων για μόρφωση, ειδίκευση και δουλειά για
όλους.
ΣΣΑΚ
Τα στελέχη507 της παράταξης κάνουν λόγο για τη μόνη οργανωμένη δύναμη στον
φοιτητικό χώρο που είναι και θα παραμείνει ανεξάρτητη από οποιοδήποτε κομματικό
σχηματισμό. Και διαχωρίζουν τη θέση τους από τις άλλες φοιτητικές παρατάξεις διότι
505
506
507
139
όπως υποστηρίζουν οι επιλογές τους απορρέουν από «δημοκρατικές συλλογικές και
ανοιχτές διαδικασίες».
ΧΣΚ
Η ΧΣΚ508 προτείνει στο πρόγραμμα της ένα σύστημα που να υπηρετεί τον άνθρωπο,
να καταργεί φραγμούς και ανισότητες και να καλλιεργεί την κριτική αμφισβήτηση.
Και σημειώνει ότι χωρίς ψευδαισθήσεις για εκλογικές πρωτιές καταθέτει την εμπειρία
της ως μια «μικρή ζύμη» για μια γενικευμένη ευαισθητοποίηση.
Η προεκλογική περίοδος του 1987 θα μπορούσε να χαρακτηριστεί υποτονική 509 και

χαλαρή. Οι αφίσες έχουν περιοριστεί λόγω της σχετικής απόφασης της ΦΕΑΠΘ, τα
μεγάφωνα πλέον δε χρησιμοποιούνται και οι γνωστές ντουντούκες έχουν περιοριστεί
στην αναγγελία των προεκλογικών εκδηλώσεων των παρατάξεων.
Μια μέρα πριν ολοκληρώνονται οι εκλογοαπολογιστικές510 συνελεύσεις που είχαν

αναβληθεί λόγω έλλειψης που απαιτούμενου αριθμού φοιτητών που προσέρχονταν
και εκλέγονται σε ορισμένες περιπτώσεις την τελευταία στιγμή οι εφορευτικές
επιτροπές.
Για άλλη μια χρόνια ΑΕΙ και ΤΕΙ ψηφίσαν μαζί πανελλαδικά και οι κάλπες
παραμείναν ανοιχτές από τις 8πμ μέχρι και τις 8μμ. Το εκλογικό σύστημα η απλή
αναλογική511. Οι φοιτητές εκλέγουν τα 9μελή ή 11μελή Διοικητικά Συμβούλια των
φοιτητικών συλλόγων, εκπροσώπους στο πανσπουδαστικό συνέδριο, τα μέλη των
τριμελών ή πενταμελών επιτροπών ετών και τους εκπροσώπους στα πανεπιστημιακά
όργανα καθώς και τα μέλη της ΦΕΑΠΘ.Και το 1987 έχει αποφασιστεί ότι η
αναγγελία των τελικών αποτελεσμάτων θα πραγματοποιούσε η ΕΦΕΕ ώστε να
αποφευχθούν τα γεγονότα και άλλων εκλογικών αναμετρήσεων με τις φοιτητικές
παρατάξεις να ανακοινώνουν η κάθε μια ξεχωριστά τα δικά της αποτελέσματα.

508
509
Βλ. Θεσσαλονίκη 1/4/1987 και Ελεύθερος Τύπος 4/4/1987.
510
511
140
Δ.Α.- Δ.Α.Π.- Σ.Σ. ΑΛΛΟ
Σχολές/Τμήμα Ψηφίσαντες Α.ΔΗ.Κ Α.Κ. Α.Σ. Α.Σ.Κ.
Δ.Ε. Ν.Δ.Φ..Κ
Π.Α.Σ.Π Π.Σ.Κ.
ΑΚ Ι
920 6 4 26 0 70 367 147 232 0 21
Μηχανικών
Τμήμα
987 20 26 21 26 98 327 145 257 0 0
Μηχανικών
365 14 1 8 0 31 96 68 91 0 27
Τμήμα
452 0 0 79 0 55 137 33 117 0 0
434 9 3 0 16 42 100 60 164 0 0
Μηχανικών
Ιατρική 1.867 17 10 73 23 125 732 286 417 43 24
Οδοντιατρική 724 14 20 31 0 72 238 150 144 0 5
Κτηνιατρική 545 2 7 21 0 59 198 78 159 0 0
Γεωπονίας 949 5 0 58 0 71 316 160 290 0 0
Δασολογικό 580 13 32 11 0 36 178 80 183 0 6
Γεωλογικό 365 4 14 0 0 26 104 79 98 0 17
Νομική 1.709 21 0 20 0 130 732 328 358 0 0
Οικονομικό 1.436 8 28 0 0 86 486 366 403 0 6
Φιλολογίας 828 2 22 0 0 108 282 125 250 0 8

621 0 0 0 0 39 248 102 193 0 20
και Φιλολογίας
372 0 4 0 0 34 131 48 137 0 5
Γλώσσας και 254 0 4 0 0 39 51 67 77 0 0
85 0 0 0 0 0 17 9 30 0 26
Ιστορικό-
644 2 7 0 3 70 192 111 196 0 38
Παιδαγωγικό - 146
560 0 5 0 0 24 104 54 200 0
Ψυχολογίας 512
Παιδαγωγικό
Δημοτικής 193 0 0 0 0 14 57 32 56 0 17
Εκπαίδευσης
512
Πρόκειται για τους «Αυτόνομους» 132, «ΑΚΕΠ» 11 και «ΣΦΠ» 3 ψήφοι.
141
Δ.Α.- Δ.Α.Π.- Σ.Σ. ΑΛΛΟ
Σχολές/Τμήμα Ψηφίσαντες Α.ΔΗ.Κ Α.Κ. Α.Σ. Α.Σ.Κ.
Δ.Ε. Ν.Δ.Φ..Κ
Π.Α.Σ.Π Π.Σ.Κ.
ΑΚ Ι
προσχολικής
377 4 0 0 0 53 124 86 92 0 0
αγωγής και
εκπαίδευσης
300
Θεολογική 1.187 22 5 0 0 38 399 190 200 0 513
Χημικό 651 27 68 0 0 24 181 126 183 0 0
Βιολογικό 347 16 0 25 0 33 69 74 112 0 3
Μαθηματικό 833 11 4 23 0 59 256 156 284 0 3
Φυσικό 885 26 14 0 0 70 285 143 289 0 8
Φαρμακευτική 424 5 58 0 0 5 159 59 119 0 0
Α.Β.Σ.Θ. 1.647 51 2 46 0 81 508 300 578 0 15

Τ.Ε.Φ.Α.Α. 1.871 0 0 0 0 39 623 371 724 0 0
Καλών Τεχνών 102 0 0 0 0 24 0 0 45 0 12
ΣΥΝΟΛΟ 23.214 299 338 442 68 1.655 7.695 4.033 6.678 43 707
Αυτή τη χρονιά514 μειώνεται το ποσοστό συμμετοχής με 1.000 περίπου φοιτητές να

απέχουν από τις εκλογές. Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ αυξάνει το ποσοστό της στο 33,7% και
πρώτη φορά αυτή τη χρονιά καταλαμβάνει την πρώτη θέση σε πανελλαδικό επίπεδο.
Η ΠΣΚ διατηρεί σταθερά τα ποσοστά της στο 29,3% και η ΠΑΣΠ σημειώνει άνοδο
σε ψήφους. Οι αριστερές παρατάξεις διατηρούν σταθερά ποσοστά515 τους χωρίς
κάποια αξιοσημείωτη αλλαγή από την προηγούμενη χρονιά. Αυτή τη χρονιά το
ποσοστό συμμετοχής στη Θεσσαλονίκη παρουσιάζει σημαντική πτώση της τάξεως
των 5,2 μονάδων φτάνοντας στο 60,3% ενώ στο ΑΠΘ συγκεκριμένα παρουσιάζει την
ίδια πτωτική τάση στο 60,5%. Η σχολή με το μικρότερο ποσοστό συμμετοχής ήταν η
Φιλοσοφική 48,8%, Σχολή Καλών Τεχνών με 31,1%, το ΤΕΦΑΑ και το Παιδαγωγικό
Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης με 52,3% αντίστοιχα. Οι σχολές που
παρουσίασαν το μικρότερο ποσοστό αποχής, η Σχολή Θετικών Επιστημών με 30,6%,
η Φιλοσοφική με 31,6% και οι Γεωτεχνικές Επιστήμες με 32%. Το Δασολογικό
φαίνεται μέχρι και αυτή την εκλογική αναμέτρηση το μόνο τμήμα που διατηρείται
513
Πρόκειται για την «ΟΡΘΑ» 188 και «ΑΘΕΚ» 112.
514
Βλ. Μακεδονία και Θεσσαλονίκη 3/4/1987, Ελευθεροτυπία 4/4/1987 και Ελληνικός Βορράς
5/4/1987.
515
Βλ. Παράρτημα- Πίνακες.
142
στην αριστερή κλίμακα με την ΠΣΚ να κερδίζει σε ψήφους και έδρες. Ενώ αντίθετα η
σχολές που φαίνεται να μετακινούνται στην κλίμακα Αριστεράς-Δεξιάς είναι το
Χημικό Τμήμα, το Φυσικό και το ΤΕΦΑΑ.
Με τη μέθοδο της παραγοντικής ανάλυσης αντιστοιχιών αναλύθηκαν τα

αποτελέσματα των εκλογών για το 1987. Προκύπτουν τέσσερεις διαστάσεις που
83,2%.
1η (35%) ΑΣ, ΔΕ ΠΑΣΠ, ΑΚ

2η (23,6%) ΠΑΣΠ ΑΚ, ΑΣ
3η (13,8%) ΑΣΚ, ΔΕ ΠΑΣΠ
4η (10,8%) ΔΑΠ-ΝΔΦΚ ΠΣΚ
Όπως προκύπτει από τον παραπάνω πίνακα, η πρώτη διάσταση περιγράφει τον
ανταγωνισμό μεταξύ [ΑΣ, ΔΕ] και [ΠΑΣΠ,ΑΚ]. Η πρώτη ομάδα υποστηρίζει τη
λήψη αποφάσεων από τις Γενικές Συνελεύσεις και τους ίδιους τους φοιτητές ενώ η
δεύτερη ομάδα υποστηρίζει την αλλαγή του συσχετισμού δυνάμενων στο
πανεπιστήμιο. Η δεύτερη διάσταση εκφράζει τον ανταγωνισμό στο επίπεδο των
Μεταπτυχιακών Σπουδών. Η ΠΑΣΠ υποστηρίζει την ίδρυση των ΠΜΣ ενώ οι [ΑΣ,
ΑΚ] τις απορρίπτουν διότι «κατακερματίζουν μια ενιαία γνωστική διαδικασία με βάση
τις προτεραιότητες της κεφαλαιοκρατικής παραγωγής». Η τρίτη διάσταση εκφράζει
τον εσωτερικό ανταγωνισμό στον αριστερό χώρο όσον αφορά τις κυβερνητικές
αλλαγές στην παιδεία με τη ΠΑΣΠ να τις υποστηρίζει και την ΑΣΚ και ΔΕ να
προτείνουν διαφορετικές μορφές δράσης χωρίς να τις απορρίπτουν ολοκληρωτικά.
Και η τελευταία διάσταση περιλαμβάνει τον ανταγωνισμό μεταξύ ΔΑΠ-ΝΔΦΚ με
την ΠΣΚ. Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ υποστηρίζει την απαλλαγή του κινήματος από κομματικούς
φορείς ενώ η ΠΣΚ κάνει λόγο για την δημιουργία ενός «Πανεπιστημιακού
Αγωνιστικού Μετώπου» από τους φοιτητές.
Το διάγραμμα διπλής προβολής παρουσιάζει την επιρροή των παρατάξεων στις
σχολές. Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ έχει έντονη παρουσία στο τμήμα Πολιτικών Μηχανικών,
Χημικών Μηχανικών. Ιστορικό- Αρχαιολογικό, ΑΒΣΘ και στο Μαθηματικό. Η ΔΕ
εμφανίζεται ενισχυμένη στην Κτηνιατρική και Γεωπονίας ενώ η ΑΔΗΚ στο
143
Δασολογικό. Και η ΠΑΣΠ σημειώνει ισχυρή παρουσία στο Οικονομικό και Φυσικό
ενώ η ΠΣΚ εμφανίζεται ενισχυμένη στα τμήματα της Φιλοσοφικής Σχολής.
8. ΦΕΑΠΘ
Η φοιτητική ένωση του ΑΠΘ συμπλήρωσε δέκα χρόνια παρουσίας στη Θεσσαλονίκη
μετά την ίδρυση της το Μάρτιο του 1977. Ωστόσο το έκτο κατά σειρά συνέδριο έχει
διαφορετικό κύρος, αναγνωσιμότητα και αποφασιστικότητα όσον αφορά στη λήψη
αποφάσεων συγκριτικά με τα πρώτα συνέδρια της φοιτητικής ένωσης.
Επεισόδια516 δημιουργήθηκαν μεταξύ των συνέδρων της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ και της ΠΑΣΠ
και ΠΣΚ την πρώτη ημέρα του συνεδρίου. Το συνέδριο, η ΠΑΣΠ, ΑΚ και ΑΣ να
καταδικάζουν τη συμπεριφορά των συνέδρων της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ για τον τραυματισμό
δύο φοιτητών. Με την απογοητευτική εικόνα των προηγούμενων ετών αλλά και τα
επεισόδια μεταξύ των συνέδρων, άρχισε στις 6 Απριλίου το 6ο Συνέδριο517 της
ΦΕΑΠΘ τις εργασίες του στο μεγάλο αμφιθέατρο της Νομικής Σχολής. Τα θέματα
της ημερησίας διάταξης δεν παρουσιάζουν καμία διαφορά με τα προηγούμενα
συνέδρια. Η φετινή κατανομή των συνέδρων518 κατά παράταξη είναι: ΔΑΠ-ΝΔΦΚ 93
σύνεδροι, ΠΣΚ 78 σύνεδροι, ΠΑΣΠ 52, ΔΕ 25, ΑΣ 7, ΑΚ 4, ΑΔΗΚ 3, οι «αυτόνομοι
φιλοσοφικής» 4, ΟΡΘΑ519 2 και ακολουθούν με ένα σύνεδρο η κάθε μια ξεχωριστά η
ΑΘΕΚ520, ΣΣΑΚ και η ΑΣΚ. Σύμφωνα με το σύστημα της απλής αναλογικής η
κατανομή των εδρών ήταν η εξής:

ΔΑΠ-ΝΔΦΚ 5
ΠΣΚ 4
ΠΑΣΠ 3
ΔΕ 2
Πίνακας 4 :κατανομή εδρών ΦΕΑΠΘ 1987
Η δύναμη των παρατάξεων ανατρέπεται και η ισορροπία που παρατηρήθηκε δύο

χρόνια πριν έχει ανατραπεί. Η ΠΑΣΠ χάνει μια έδρα την οποία φαίνεται να κερδίζει η
516
Βλ. Ελευθεροτυπία και Θεσσαλονίκη 9/4/1987.
517
Βλ. Μακεδονία 4/4/1987και Θεσσαλονίκη 6/4/1987.
518
519
Της Θεολογικής, πρόσκειται σε εκκλησιαστικές οργανώσεις.
520
Της Θεολογικής, πρόσκειται στην ΧΣΚ.
144
ΔΑΠ-ΝΔΦΚ521 που πιθανότατα να ήταν αποτελέσματα της έντονης κριτικής της
κυβερνητικής πολιτικής τόσο από τις φοιτητικές παρατάξεις όσο και από το
εσωτερικό πολιτικό κλίμα.
Για πρώτη χρονιά στη δεκάχρονη μεταδικτατορική πορεία της ένωσης, καμία
απόφαση δεν λήφθηκε πάνω στα θέματα της ημερησίας διάταξης. Χαρακτηρίστηκε
ως «συνέδριο των παρατάξεων»522 διότι δεν ήταν δυνατό να γίνει ουσιαστικός
διάλογος, οι παρατάξεις δεν συμφώνησαν σε καμία πρόταση και οι φοιτητές-
παρατηρητές ήταν ελάχιστοι και το ενδιαφέρον ανύπαρκτο. Το συνέδριο έληξε στις
15 Απριλίου και συγκεκριμένα Μ. Τετάρτη που πιθανότητα και οι διακοπές του
Πάσχα να συνέβαλαν στη περιορισμένη συμμετοχή και το μειωμένο ενδιαφέρον.
8.1.Συσχετισμός παραταξιακών δυνάμεων– Συγκρούσεις με κομματικούς

φορείς στη ΦΕΑΠΘ
Διάσπαση523 καταγράφεται στους κόλπους της ΔΕ, σε αυτούς που πρόσκεινται στην
«τάση του Κύρκου» και σε αυτούς που ανήκουν στην «τάση Μπανιά». Οι σύνεδροι
από τους 25 διαχωρίστηκαν σε 20 της πρώτης τάσης και οι υπόλοιποι στη δεύτερη. Οι
πέντε υπόλοιποι κατάρτισαν ανεξάρτητο συνδυασμό524 συνεργαζόμενοι με συνέδρους
μικρότερων παρατάξεων που προέκυψαν από διαγραμμένους του ΠΑΣΟΚ. Ενώ και η
«τάση Κύρκου» διαχωρίστηκε σε δύο συνδυασμούς. Και η ΠΣΚ κατέβασε δεύτερο
συνδυασμό την «Αγωνιστική Ενότητα Φοιτητικών» αλλά προς αποφυγή
μελλοντικών επιπτώσεων απέσυρε τον συνδυασμό και περιορίστηκε στις 4 έδρες. Στο
χώρο της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ525 υπήρξαν φήμες για τη διάσπαση ωστόσο καταγράφονται 87
ψήφοι εν απουσία 6 συνέδρων. Στη ΠΑΣΠ από τους 52 υποστήριξαν την παράταξη οι
50.
521
Βλ. Ελεύθερος Τύπος 1/4/1987.
522
523
524
Πρόκειται για την ΣΣΑΚ που είχε δύο συνέδρους και την ΑΣΚ που είχε ένα συνέδριο.
525
Φήμες που είχαν σημείο αναφοράς την εκλογή του νέου Προέδρου της ΟΝΝΕΔ αλλά και της
αναδιάρθρωσης του οργανωτικού σχήματος και προσαρμογής του οργανογράμματος της ΟΝΝΕΔ
Θεσσαλονίκης στο αντίστοιχο οργανόγραμμα του κόμματος(Βλ. σχετικά Ελληνικός Βορράς 8/3,15/3
και 22/3/1987, Θεσσαλονίκη 14/4/1987).
145
Οι εκλογές του 1988 ακολούθησαν μιας περίοδο έντονης αμφισβήτησης και

καταλήψεων526 του 1987. Το ποσοστά αποχής527 αυξάνονται τα τελευταία χρόνια και
το μειωμένο ενδιαφέρον συμμετοχής στην προεκλογικές εκδηλώσεις 528 είναι γεγονός.
Το χαρακτηριστικό αυτής της αναμέτρησης είναι η οξύτητα και η πόλωση μεταξύ
των παρατάξεων ενώ ένα από το βασικό διακύβευμα είναι τα ιδιωτικά ΑΕΙ και η
έναρξη των ευρωπαϊκών προγραμμάτων. Η «μάχη της αφίσας529» για άλλη μια φορά
προκαλεί προβλήματα και επεισόδια. Η μεταφορά του κομματικού ανταγωνισμού530
στα Πανεπιστήμια είναι έντονη σε σχέση με τους φοιτητές που φαίνονται αδιάφοροι
μπροστά στις επικείμενες εκλογές.

□ Έντονα κομματικοποιημένο και λιγότερο πολιτικοποιημένο χαρακτήρα
κινημάτων.
526
Οι γενικές καταλήψεις του Οκτωβρίου και Νοεμβρίου του 1987 στα ΑΕΙ με αίτημα την αύξηση των
πιστώσεων και του τρόπου κατανομής των κονδυλίων για την παιδεία, οδήγησε στην πλήρη
αποδιοργάνωση και παύση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων των σχολών. Η ΦΕΑΠΘ με τη σειρά
της μετά από τη σχετική συνεδρίαση δεν κατάφερε να λάβει μια απόφαση και να καταρτίσει ένα
πρόγραμμα δράσης αλλά και αντιπροσώπευσης των φοιτητών σε σχετικές συνομιλίες με το Υπουργείο
Παιδείας. Οι παρατάξεις ήταν στη ίδια κατάσταση και έτσι οι αποφάσεις λαμβάνοντας στις γενικές
συνελεύσεις των σχολών ανάλογα με τη πρόταση που ψηφίζονταν από τους φοιτητές. Πορείες και
διαδηλώσεις ήταν το βασικό χαρακτηριστικό της εποχής. Το Υπουργείο προσπάθησε να επιλύσει την
διαφορά εξαγγέλλοντας αύξηση των κονδυλίων για τα ΑΕΙ στο 23% του προϋπολογισμού. Έτσι σιγά
σιγά η κατάσταση εκτονώθηκε.
527
Βλ. Θεσσαλονίκη 15/3/1988, ο κίνδυνος της μαζικότητας και της «αδιάφορης πλειοψηφίας»
528
529
530
146
Η Κύπρος μετά τις προεδρικές εκλογές531 επανέρχεται για να συζητήσει το ομώνυμο

ζήτημα στον ΟΗΕ532 και η Λευκωσία να απορρίπτει τις προτάσεις του Ντενκτάς533.
Εσωτερικά έχουν τερματιστεί οι εργασίες του συμβουλίου ανασυγκρότησης534 του
ΠΑΣΟΚ ενώ εσωτερικά υπάρχουν φήμες και σενάρια ανασχηματισμού535 της
κυβέρνησης. Στη Βουλή υπάρχει ένταση εξαιτίας της συζήτησης για της τουρκικές
προκλήσεις536 καθώς το εξοπλιστικός ανταγωνισμός537 συνεχίζεται. Ενώ παράλληλα
ο πρωθυπουργός της Τουρκίας, Τουργκούτ Οζάλ αισιοδοξεί για την σύνδεση538 της
Τουρκίας στην ΕΟΚ. Και τέλος αυξάνονται τα θύματα539 της τρομοκρατικής
οργάνωσης της «17 Νοέμβρη» ενώ καταγράφεται κίνηση του ΝΑΤΟ 540 για την
«17Ν».Και τέλος ο νόμος-πλαίσιο συνεχίζει να αμφισβητείται541 ακόμη παρά τις
τροποποιήσεις που ξεκίνησαν από το 1983.
Για άλλη μια φορά η πόλη της Θεσσαλονίκης πέρα από τον προεκλογικό αέρα των
εκλογών αναστατώθηκε από επεισόδια των φοιτητών. Στη Βιομηχανική542 Σχολή στις
3 Μαρτίου τα πνεύματα οξύνθηκαν με αφορμή της διαφορετικές απόψεις των
παρατάξεων για τα ευρωπαϊκά προγράμματα Erasmus και Commet. Η ΠΑΣΠ και
ΠΣΚ ήρθαν σε σύγκρουση σχετικά με επικύρωση απόφασης της ΦΕΑΠΘ από το
Διοικητικό Συμβούλιο των φοιτητών της ΑΒΣΘ. Και στην Οδοντιατρική543 στις 16
531
532
533
534
Βλ. Θεσσαλονίκη 14-15/3 και 19/3/1988, Μακεδονία 14/3/1988.
535
536
537
538
Βλ. Αυγή 9/3/1988.
539
Βλ. Θεσσαλονίκη, Μακεδονία και Ελευθεροτυπία 2/3/1988
540
541
Βλ. Αυγή 16/3/1988
542
543
147
Μαρτίου με αποτέλεσμα τον τραυματισμό μέλους της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ από μέλη της
ΠΣΚ με αφορμή τις αφίσες και τις μεγαφωνικές εγκαταστάσεις.
Ενώ στις 3 Μαρτίου φοιτητές προσκείμενοι στην ΠΣΚ καταλαμβάνουν για δύο ώρες
το γραφείο του Υπουργού Βορείου Ελλάδος544 ενάντια στην κυβερνητική πολιτική
αλλά και στην απόφαση του Κ.Σ. της ΦΕΑΠΘ με την οποία εκφράζονταν η
συμφωνία των φοιτητών τόσο στην ίδρυση συστηματικών μεταπτυχιακών σπουδών
τόσο στην ίδρυση συστηματικών μεταπτυχιακών σπουδών στα ελληνικά
πανεπιστήμια όσο και η συμμετοχή του ΑΠΘ στα κοινοτικά προγράμματα Commet
και Erasmus.
4. Εκδηλώσεις
Οι εκδηλώσεις των παρατάξεων και η εμφάνιση των κομματικών στελεχών για άλλη
μια χρονιά είναι έντονη. Σε εκδήλωση του ΔΑ545 εμφανίστηκε ο γραμματέας του
«Ρήγα Φεραίου» Ν. Φίλης μίλησε στο χώρο της νεολαίας και στις πρόσφατες
φοιτητικές κινητοποιήσεις. Ενώ και ο Α. Ανδρεου και ο Χ. Τσακουλίδης μίλησαν σε
εκδήλωση του «Δημοκρατικού Αγώνα-Ανεξάρτητοι»546. Ενώ ο Α. Τσοχατζόπουλος
και Κ. Λαλιώτης547 παρευρέθηκαν σε εκδηλώσεις της ΠΑΣΠ. Και οι νεολαίες548 των
πολιτικών κομμάτων μπαίνουν ενεργά στον προεκλογικό αγώνα καθώς μέλη τους και
αντιπρόσωποι τους στην ΕΦΕΕ παρουσιάζουν τις βασικές θέσεις των παρατάξεων για
τις φοιτητικές εκλογές του 1988. Ουσιαστικά είναι μια ακόμη απόδειξη της
αλληλένδετης σχέσης των νεολαιών και των φοιτητικών παρατάξεων.
5. ΦΕΑΠΘ
Για άλλη μια χρόνια γίνεται προσπάθεια περιορισμού των αφισών και την
απαγόρευση της ηχορύπανσης στους πανεπιστημιακούς χώρους ώστε να μη
διαταραχθεί η ομαλή λειτουργία και να διατηρηθεί η τάξη και η καθαριότητα του
Πανεπιστημίου. Παρ’ όλα αυτά το Κ.Σ. της ΦΕΑΠΘ549 αδυνατεί να καταλήξει σε
544
Βλ. Θεσσαλονίκη 2/3, 4/3 και 9/3/1988, Μακεδονία και Ελευθεροτυπία 4/3/1988
545
546
547
548
Για την ΠΑΣΠ μίλησε ο γ. γραμματέα και μέλος του Κ.Σ της ΕΦΕΕ Π. Σφηκάκης, για τη ΔΑΠ-
ΝΔΦΚ ο υπεύθυνος του φοιτητικού της ΟΝΝΕΔ και εκπρόσωπος της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ στο Κ.Σ. της
ΕΦΕΕ, ο εκπρόσωπος της ΠΣΚ στο Κ.Σ. της ΕΦΕΕ Π. Λυντζέρης, εκπρόσωπος του ΔΑ στο Κ.Σ. της
ΕΦΕΕ Γ. Ματθαιάκης και ο εκπρόσωπος της Ανανέωσης Μ. Χαρακόπουλος (Βλ. Θεσσαλονίκη
14/3/1988).
549
148
μια κοινά αποδεκτή απόφαση. Η ΕΦΕΕ550 σε συνεδρίαση της στις 15 Μαρτίου
αποφάσισε να μη λειτουργήσουν οι μεγαφωνικές εγκαταστάσεις ενώ ζητήθηκε από το
Υπουργείο Άμυνας και Εργασίας να ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα για τη συμμετοχή
των στρατευμένων και εργαζομένων φοιτητών.

Α.ΔΗ.Κ. Ανανεωτικό Δημοκρατικό Κίνημα
ΔΗΑΝΑ
ΚΚΕ (μ -λ)
1988
Δ.Α. Δημοκρατικός Αγώνας ΚΚΕ εσωτ. - Ανανεωτική
Αριστερά
Δημοκρατικός Αγώνας -Δημοκρατική πρόσκειται ιδεολογικά στην
Δ.Α.-Δ.Ε.
Ενότητα Ελληνική Αριστερά
Π.Α.Σ.Π.
Π.Σ.Κ.
Κίνηση ΚΚΕ
7. Ο φοιτητικός λόγος
ΑΔΗΚ
Θεμελίωσης στόχος551 της Ανανεωτικής Δημοκρατικής Κίνησης η αύξηση των

ποσοστών της παράταξης στις εκλογές και η απόκτηση ενός εκπροσώπου στην
ΕΦΕΕ.
ΑΚ
Οι Αγωνιστικές Κινήσεις552 μιλούν για ενίσχυση του αγώνα ως «ο μόνος που μπορεί
να βάλλει φραγμό στην κυβερνητική επίθεση ενάντια στη σπουδάζουσα νεολαία» και
τονίζουν ότι θα πρέπει να αναδειχθεί η αναγκαιότητα για Φ.Κ. «αντιιμπεριαλιστικό»
συμμέτοχο στους λαϊκούς αγώνες ενάντια στην πολιτική της εξάρτησης, της
550
551
552
149
λιτότητας, της ανεργίας και της τρομοκρατίας. Τα μέλη των ΑΚ είναι αρνητικά την
αναβάθμιση που θα επιφέρει ταξικούς φραγμούς και υπερασπίζονται τους φοιτητές
και τα συνδικαλιστικά δικαιώματα του κινήματος.
ΑΣ
Οι Αριστερές Συσπειρώσεις κατεβαίνουν σ’ αυτές τις εκλογές με το σύνθημα553

«εμπρός για νέες καταλήψεις».
ΔΑ-ΔΕ
Στόχος554 της ΔΑ-ΔΕ (Ελληνική Αριστερά) η δημιουργία ενός ανοιχτού

πανεπιστημίου στην κοινωνία για ένα φοιτητικό κίνημα ενωτικό και αυτόνομο.
ΔΑ
Το νέο πλαίσιο555 των «αγωνιστικών διεκδικήσεων και αλλαγών» της παράταξης του
Δημοκρατικού Αγώνα (ΚΚΕ εσωτερικού –Ανανεωτική Αριστερά) αφορά τη ριζική
αλλαγή του εξεταστικού και της οργάνωσης των σπουδών (κατάργηση εξαμήνου),
την υπεράσπιση ελεύθερων ανταλλαγών σε όλη την Ευρώπη και συγχρόνως
απόρριψη των προγραμμάτων Erasmus και Commet και την υπεράσπιση του μαζικού
πανεπιστημίου χωρίς τεχνητές διακρίσεις και ανισότητες (για τα μεταπτυχιακά και
ενιαία τριτοβάθμια εκπαίδευση). Και κατάργηση του καθεστώτος του «ενός και
μοναδικού συγγράμματος» που προάγει την μονομέρεια. Στόχος η αποφασιστική
ενδυνάμωση των αντιλήψεων ενός αυτόνομου, αγωνιστικού, πολιτικοποιημένου
φοιτητικού κινήματος σε αντίθεση με την κυβερνητική πολιτική της καπιταλιστικής
αναδιάρθρωσης.
ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ556 κάνει λόγο για κρίση της ανώτατης εκπαίδευσης και προτείνει την
συνύπαρξη ιδιωτικών και δημόσιων ΑΕΙ με την προϋπόθεση ότι θα διασφαλιστεί η
ισότητα των ευκαιριών για τους οικονομικά ασθενέστερους μέσω συστήματος
υποτροφιών ενώ παράλληλα αυξάνεται ο ανταγωνισμός μεταξύ των ΑΕΙ και κατ’
επέκταση αναβάθμιση των σπουδών, θα υπάρχουν πολλές επιλογές για τους νέους σε
553
554
555
Βλ. Θεσσαλονίκη 10/3, 14/3 & 17/3/1988 και επιπλέον Ελευθεροτυπία 10/3/1988.
556
150
δημόσιο και ιδιωτικό πανεπιστήμιο και δε θα διαρρεύσει συνάλλαγμα στο εξωτερικό.
Η δωρεάν παιδεία να καταργηθεί για τους οικονομικά ισχυρότερους και να επεκταθεί
για τους ασθενέστερους. Τα μεταπτυχιακά προγράμματα να ρυθμίζονται από κάθε
τμήμα ξεχωριστά και με αφορμή της έναρξης των ευρωπαϊκών προγραμμάτων το
1988 τονίζουν τα μέλη της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ ότι θα ωφελήσουν τη χώρα. Η κάρτα
συγγραμμάτων προτείνεται ως λύση στο ένα και μοναδικό σύγγραμμα. Σύνθημα557
«φιλελεύθερη άνοιξη στην τριτοβάθμια εκπαίδευση» και στόχος η αναβάθμιση της
δωρεάν παιδείας.
ΠΑΣΠ
Οι προτάσεις της ΠΑΣΠ558 αυτή τη χρονιά αφορούν την ίδρυση συστηματικών

μεταπτυχιακών σπουδών στα ελληνικά πανεπιστήμια, την προώθηση της εφαρμογής
των προγραμμάτων της ΕΟΚ, υποστήριξη μιας ισότιμης διεθνούς ακαδημαϊκής
συνεργασίας και προτάσεις για τη βελτίωση της εκπαιδευτικής διαδικασίας, την
αναβάθμιση των σπουδών και τη διόρθωση του εξεταστικού συστήματος. Επιπλέον,
αποδοκιμάζεται ο ακαδημαϊκός απομονωτισμός και υποστηρίζεται η επιτακτική
ανάγκη αύξησης της χρηματοδότησης της ανώτατης παιδείας όσο και η απορρόφηση
των υπαρχουσών κονδυλίων. Ενώ κάθετη είναι η άρνηση ιδιωτικοποίησης των ΑΕΙ.
ΠΣΚ
Η ΠΣΚ559 αποδοκιμάζει την κυβερνητική πολική και βασικές τις θέσεις αφορούν τρία
μεγάλα όχι, στα κοινοτικά προγράμματα Erasmus και Commet, στα μεταπτυχιακά και
στο νομοσχέδιο για τις προσλήψεις στο δημόσιο. Προτείνουν αλλαγές στις
προπτυχιακές σπουδές και καθιέρωση της πρακτικής άσκησης των φοιτητών
αμειβόμενη τουλάχιστον με το βασικό μισθό. Όσον αφορά τις μεταπτυχιακές σπουδές
προτείνουν αυτές να οδηγούν σε διδακτορικό δίπλωμα και όχι σε ενδιάμεσους
τίτλους. Δωρεάν χορήγηση ενός τουλάχιστον συγγράμματος, ενίσχυση των
βιβλιοθηκών και δημιουργία πανεπιστημιακού τυπογραφείου. Σύνθημα: «όχι στην
παιδεία δύο ταχυτήτων που προωθούν ΠΑΣΟΚ- ΝΔ- ΕΟΚ- ολιγαρχία». Στόχος560 των
μελών της η αγωνιστική γραμμή ενάντια στην συντηρητική αναδιάρθρωση της
παιδείας και δίνεται προτεραιότητα στην φοιτητική μέριμνα.
557
558
Βλ. Μακεδονία 5/3/1988, Ελευθεροτυπία 6/3/1988 και Θεσσαλονίκη 10/3/1988 και 14/3/1988.
559
Βλ. Μακεδονία 5/3/1988, Ελευθεροτυπία 6/3 & 10/3/1988 και Θεσσαλονίκη 14/3/1988.
560
151
φορείς
Ένα νέο κόμμα Το νέο Κόμμα της Αριστεράς561 ιδρύθηκε το 1987 και οι βασικές του
θέσεις έτσι όπως καταγράφηκαν ήταν οι εξής:
□ Το δικομματικό παιχνίδι μπλοκάρει την πολιτική ζωή της χώρας, αφυδατώνει την
κοινωνική δυναμική και οδηγεί σε δεξιές λύσεις Όσο οι ριζοσπαστικές κοινωνικές
και αριστερές δυνάμεις δεν κινητοποιούνται, ο δικομματισμός θα βασιλεύει, θα
εντείνονται τα αδιέξοδα ενισχύονται οι συντηρητικές απόψεις
□ Οργανώνουμε το Συνέδριο της Άνοιξης για να ενισχύσουμε την επαναστατική,
ριζοσπαστική και δημοκρατική παράδοση της αριστεράς. Το εγχείρημα αυτό
ανταποκρίνεται στην επιταγή των καιρών, εκφράζει την ανάγκη να απαντήσει η
Αριστερά στα νέα προβλήματα που θέτει η εποχή μέσα από τις καινούργιες μορφές
οργάνωσης και πάλης
□ Το νέο κόμμα στηρίζεται στην απόγνωση των αριστερών και δημοκρατικών πολιτών
και επιχειρεί να συνθέσει οργανικά στη δομή, τη λειτουργία και τη δράση που τις
αρχές της δημοκρατίας, της διαφάνειας, της πολυφωνίας και της
αποτελεσματικότητας
□ Οι προτάσεις υπαγορεύονται από την αντίληψη της συνεχούς κινητοποίησης της
πολιτικής και του κράτους, της διεύρυνσης των μορφών άμεσης δημοκρατίας και της
αναβάθμισης των αντιπροσωπευτικών θεσμών. Η ανάπτυξη που προτείνεται στοχεύει
στη δυναμική προσαρμογή της Ελληνικής οικονομίας στις πραγματικότητες του
διεθνούς ανταγωνισμού και καταμερισμού εργασίας
□ Κεντρική ιδέα η συνεχής διεύρυνση της συμμετοχής των πολιτών στις αποφάσεις που
καθορίζουν τις πολιτικές, κοινωνικές και οικονομικές κατευθύνσεις.
Τα τρία μέτωπα δράσης όπως καθορίστηκαν σε σύσκεψη στελεχών της ΕΑΡ562

αφορούν νέους τύπους οικονομικής ανάπτυξης, δημοκρατική μεταρρύθμιση κράτους
και θεσμών και υπεράσπιση του βιοτικού επιπέδου των εργαζομένων.Στο χώρο του
ΠΑΣΟΚ επιστρέφουν τέσσερις συνδικαλιστές563 που είχαν ιδρύσει μαζί με άλλα
στελέχη τη ΣΣΕΚ. Ενώ το ΚΚΕ564 επιδιώκει τη διαμόρφωση ισχυρής συνασπισμένης
Αριστεράς. Η ΑΔΗΚ565 φαίνεται να εμφανίζει ενδοπαραταξιακά προβλήματα που
561
562
Βλ. Αυγή 1/3/1988.
563
Οι Ι. Ζερβάκης, Α. Καρανάνου, Λ. Ράλλης και Ρ. Σπυρόπουλος (βλ. σχετικά Αυγή 1/3/1988).
564
565
152
προέρχονται και από το τον κομματικό της φορέα, ωστόσο συμμετέχει και σε αυτή
την εκλογική αναμέτρηση. Η ΔΑ-ΔΕ566 διασπάται αυτή τη χρονιά και κατεβαίνουν
στις εκλογές ως δύο διαφορετικές παρατάξεις αυτή του Δημοκρατικού Αγώνα και
αυτή του Δημοκρατικού Αγώνα-Δημοκρατικής Ενότητας διεκδικώντας την
πλειοψηφία των φοιτητών που πρόσκεινται στην ανανεωτική αριστερά. Η διάσπαση
επισημοποιήθηκε με τις ανακοινώσεις της ΕΚΟΝ Ρήγας Φεραίος και των νέων της
ΕΑΡ, η αφορμή η αποχώρηση του ΕΚΟΝ Ρήγας Φεραίος από τη Δημοκρατική
Ενότητα567 Θεσσαλονίκης στο τελευταίο πανσπουδαστικό συνέδριο και η συνέντευξη
τύπου568 της φοιτητικής παράταξης στις 9 Μαρτίου. Είναι χαρακτηριστικό ότι και οι
δύο νεολαίες κατηγορούν η μια την άλλη για τη διάσπαση και δηλώνουν ότι θα
απομονώσουν όσους επιχειρούν να αλλοιώσουν την φυσιογνωμία της παράταξης.
Βέβαια η διάσπαση αυτή δεν είναι ένα μεμονωμένο γεγονός αλλά οφείλεται και στις
εσωκομματικές ζυμώσεις569 και ανακατατάξεις στο εσωτερικό του ΚΚΕ εσωτερικού
και της Ανανεωτικής Αριστεράς.
Οι εκλογές570 και αυτή τη χρονιά διεξήχθησαν ταυτόχρονα στις 17 Μαρτίου σε ΑΕΙ

και ΤΕΙ και οι εκλογοαπολογιστικές συνελεύσεις έχουν ολοκληρωθεί. Οι κάλπες
παρέμειναν ανοιχτές από τις 8 πμ μέχρι τις 8 μμ. Οι στρατευμένοι571 φοιτητές
συμμετείχαν και σε αυτές τις εκλογές μετά από την άδεια που δόθηκε από τον
Υπουργό Εθνικής Αμύνης κ. Χαραμπόπουλο.

ΔΑΠ-
Σχολές/Τμήμα Ψηφίσαντες ΑΔΗΚ Α.Κ. ΑΣ ΔΑ-ΔΕ ΔΕ
ΝΔΦΚ
ΠΑΣΠ ΠΣΚ ΑΛΛΟΙ
763 0 0 28 20 35 342 96 197 12
Μηχανικών
Τμήμα
869 0 0 43 27 67 312 80 240 0
Μηχανικών
566
Βλ. Μακεδονία 5/3/1988 και 12/3/1988.
567
Βλ. Αυγή 13/3/1988.
568
569
Βλ. Αυγή 1/3/1988.
570
Βλ. Μακεδονία 17/3/1988 ,Θεσσαλονίκη 17/3/1988 και Αυγή 17/3/1988.
571
Βλ. Θεσσαλονίκη 16/3/1988
153
ΔΑΠ-
ΝΔΦΚ
339 0 0 12 20 5 113 42 101 21
Τμήμα
411 0 0 69 18 14 131 21 124 4
417 0 0 0 44 13 117 37 145 17
Μηχανικών
Ιατρική 1.572 0 0 96 19 70 702 144 366 40
Οδοντιατρική 639 0 0 23 88 4 231 90 127 20
Κτηνιατρική 487 0 0 14 16 23 210 58 123 0
Γεωπονίας 956 0 0 56 22 19 358 132 290 43
Δασολογικό 549 0 0 36 7 17 201 62 154 31
Γεωλογικό 347 0 0 0 0 14 103 53 94 50
Νομική 1.462 0 0 42 30 81 695 321 200 49
Οικονομικό 1.222 0 0 27 17 33 440 226 416 17
Φιλολογίας 726 0 0 0 0 36 291 80 231 42

593 0 0 0 7 16 243 96 175 35
306 0 0 0 11 6 114 22 122 8
Γλώσσας και 192 0 0 18 0 9 59 39 54 3
94 0 0 20 6 6 12 5 36 0
Ιστορικό-
600 0 0 0 23 26 181 50 196 76
Παιδαγωγικό-
510 0 0 8 14 8 116 29 208 96
Δημοτικής 341 0 0 0 0 34 111 40 95 40
378 0 0 0 39 0 124 83 108 7
αγωγής και
318
Θεολογική 1.036 15 0 0 4 13 349 97 207 572
Χημικό 572 0 73 0 9 0 201 72 163 17
572
Πρόκειται για την «ΟΡΘΑ» 219 και «ΑΘΕΚ» 99 ψήφοι.
154
ΔΑΠ-
ΝΔΦΚ
Βιολογικό 263 0 0 0 6 0 52 39 72 76
Μαθηματικό 701 0 0 36 13 7 222 110 270 3
Φυσικό 823 30 0 0 11 21 266 83 272 0
Φαρμακευτική 336 0 0 0 0 6 124 39 96 48
Τ.Ε.Φ.Α.Α. 1.382 0 0 45 8 12 529 206 547 3
Καλών Τεχνών 63 0 0 0 0 0 0 0 48 0
ΣΥΝΟΛΟ 18.949 45 73 573 479 595 6.949 2.452 5.477 1.076

Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ573 ήρθε πρώτη δύναμη σε 20 από τα 31 των τμημάτων και των

σχολών, αξιοσημείωτο ότι το Τμήμα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος που
ήταν το μοναδικό με «παράδοση» στην εκλογή της ΠΣΚ ως πρώτη σε δύναμη,
αλλάζει προσανατολισμό επιλέγοντας την ΔΑΠ-ΝΔΦΚ. Στην Θεσσαλονίκη574
επικράτησαν οι προσκείμενοι στην ΕΑΡ αν και σε πανελλαδικό επίπεδο κυριάρχησε ο
Δημοκρατικός Αγώνας. Δύο μέρες μετά τις εκλογές η ΕΦΕΕ575 προσπαθούσε να
συγκεντρώσει τα αποτελέσματα. Ενώ στην περίπτωση της ΦΕΑΠΘ δε καταγράφεται
κάποιο πρόβλημα στην έκδοση κοινών αποτελεσμάτων. Η αποχή576 ανακηρύσσεται
ως η μεγαλύτερη δύναμη που πιθανότατα να οφείλεται στην έλλειψη εμπιστοσύνης577
από μέρους των φοιτητών στους οργανωμένους φοιτητικούς συνδικαλιστικούς
φορείς. Στο ΑΠΘ από τους 35.167 φοιτητές578 ψήφισαν οι 18.949 με ποσοστό
συμμετοχής 53% παρουσιάζοντας μείωση 7,5 μονάδες. Οι σχολές με τη μικρότερη
συμμετοχή579 αυτή τη χρονιά ήταν η Σχολή Καλών Τεχνών με 16,5%, Παιδαγωγικό
Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης 36,8% και η Θεολογική με 49,3%. Ενώ οι
σχολές με τη μεγαλύτερο ενδιαφέρον από την πλευρά των φοιτητών σημειώθηκε στο
ΤΕΦΑΑ με 77,7%, Θετικών Επιστημών 65,6%, Πολυτεχνικής Σχολής και
Επιστημών Υγειάς με 60% αντίστοιχα. Ενστάσεις για τα αποτελέσματα εκφράστηκαν
573
574
575
Βλ. Αυγή 20/3/1988.
576
577
578
579
Βλ. Αναλυτικά το Παράρτημα-Πίνακες.
155
τόσο από την ΠΑΣΠ όσο και από την ΔΑ-ΔΕ (ΕΑΡ). Συγκεκριμένα, η ΔΑ-ΔΕ580
κατηγορεί την ΕΚΟΝ Ρήγας Φεραίος ότι προσπάθησε να προσεταιριστεί τα
αποτελέσματα προς όφελος της ενώ κατηγορεί και ΠΣΚ και ΔΑΠ-ΝΔΦΚ.
Χαρακτηριστικά στην περίπτωση581 του ΔΑ Φιλοσοφικής, Φυσικού και
Αρχιτεκτονικής ΑΠΘ που ζήτησαν να καταγραφούν ξεχωριστά αλλά καταγράφηκαν
στους «διάφορους». Αναλύοντας τα αποτελέσματα προκύπτουν τέσσερεις διαστάσεις
η
1 (45%) ΑΚ ΑΣ
2η (16,4%) ΑΔΗΚ ΑΣ, ΑΣΚ
3η (13,2%) ΑΣΚ ΔΑΠ-ΝΔΦΚ, ΔΕ
4η (10,5%) ΑΣΚ, ΑΣ ΠΑΣΠ, ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
Η πρώτη διάσταση περιγράφει τον ανταγωνισμό των ΑΚ και ΑΣ που είναι από τους
βασικότερες παρατάξεις που οργάνωσαν τις καταλήψεις που προηγήθηκαν και
διεκδικούν τα οφέλη σε ψήφους. Η δεύτερη διάσταση εκφράζει τον ανταγωνισμό της
ΑΔΗΚ με τις [ΑΣ, ΑΣΚ] ωστόσο δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία για ασφαλή
συμπεράσματα. Η τρίτη διάσταση περιγράφει τον ανταγωνισμό της ΑΣΚ με τις
[ΔΑΠ-ΝΔΦΚ,ΔΕ] σχετικά με το θέμα της σχέσης του Πανεπιστημίου με την
κοινωνία. Και η τέταρτη διάσταση απεικονίζει την αντίθεση όσον αφορά τις
Μεταπτυχιακές σπουδές και τα προγράμματα της ΕΟΚ. Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ και ΠΑΣΠ
τάσσονται υπέρ και υπερασπίζονται την ανάπτυξη τους ενώ η ΑΣΚ και ΑΣ υιοθετούν
αρνητική στάση.
Το διάγραμμα διπλής προβολής απεικονίζει την ενίσχυση των ΑΣ στο Ιταλικό τμήμα
ενώ η ΑΣΚ στους Αρχιτέκτονες και Οδοντιατρική. Η ΔΕ εμφανίζεται ισχυρή στο
τμήμα Ηλεκτρολόγων, Μηχανολόγων και Πολιτικών Μηχανικών. Η ΠΑΣΠ
εμφανίζεται περισσότερο αποδυναμωμένη με την πλειοψηφία των σχολών να
περιστρέφονται γύρω από τη ΔΑΠ-ΝΔΦΚ και ΠΣΚ.
580
Βλ. Αυγή 22/3/1988.
581
Βλ Θεσσαλονίκη 22/3/1988.
156
10. ΕΦΕΕ
Πέντε μέρες πριν τις φοιτητικές εκλογές η ΕΦΕΕ582 δεν είχε καθορίσει ακόμη τα
μέτρα εκπροσώπησης των φοιτητικών συλλόγων και δεν είχε αποφασιστεί η ημέρα
έναρξης των εργασιών του 13ου Συνεδρίου. Τελικά, αποφασίστηκε ότι το εκλογικό
μέτρο583 θα προκύψει από το σύνολο των ψηφισάντων και όχι των εγγεγραμμένων
φοιτητών. Το συνέδριο της ΕΦΕΕ ξεκίνησε584 την 1η Απριλίου και τελείωσε585 στις 9
Απριλίου. Η ημερησία διάταξη586 περιλαμβάνει όπως κάθε χρονιά ψήφισμα και
απολογισμός της δίχρονης δράσης του απερχόμενου κεντρικού συμβουλίου, ψήφισμα
για την πολιτική κατάσταση της χώρας και των διεθνών εξελίξεων και έκδοση του
πολιτικού ντοκουμέντου και τέλος προγραμματισμός της δράσης της επόμενη διετίας.
Χαρακτηρίστηκε ως «συνέδριο ρουτίνας»587 λόγω του περιεχομένου του αλλά και με
βάση την γνώση των αποτελεσμάτων συνεδρίων άλλων χρόνων. Το μόνο
διαφορετικό είναι ότι εκλέχθηκε το νέο κεντρικό συμβούλιο. Η ένταση και η βία588
για άλλη μια φορά επικράτησαν και η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ αποχωρεί για λίγο από το
συνέδριο ενώ οι εργασίες του συνεχίστηκαν589. Τελικά επιστρέφει590 η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
στο συνέδριο αποδοκιμάζοντας τη βία. Οι έδρες μεταξύ των παρατάξεων
κατανεμήθηκαν:

ΔΑΠ-ΝΔΦΚ 7
ΠΣΚ 7
ΠΑΣΠ 3
ΔΑ 1
ΔΑ-ΔΕ 1
Πίνακας 4: κατανομή εδρών EΦΕE 1988
Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ και οι ΑΣ κερδίζουν μια έδρα ενώ η ΠΣΚ παραμένει σταθερή σε

έδρες ωστόσο χάνει τον κυρίαρχο χαρακτήρα της.
582
583
Βλ. Αυγή 15/3/1988.
584
585
586
Βλ Αυγή 17/3/1988 και Μακεδονία 1/4/1988.
587
588
589
590
157
Όπως προκύπτει από τις προηγούμενες εκλογές η αποχή των φοιτητών και το
μειωμένο ενδιαφέρον είναι πλέον γεγονός. Και σε αυτή την εκλογική αναμέτρηση
αναμένονται υψηλά ποσοστά αποχής, πέρα από τα αποτελέσματα προηγούμενων
χρόνων αλλά και από τη συμμετοχή591 των φοιτητών στις προεκλογικές εκδηλώσεις
των παρατάξεων. Παράλληλα η διεξαγωγή των βουλευτικών592 εκλογών θα
πραγματοποιηθεί δύο μήνες μετά τις φοιτητικές οπότε τα κόμματα φαίνεται να
δείχνουν περισσότερο ενδιαφέρον για τις φοιτητικές εκλογές θέλοντας να
καταγράψουν την πρόθεση ψήφου και τη δύναμη επιρροής τους στη νεολαία.
Άλλωστε οι ίδιες οι παρατάξεις δίνουν κομματική διάσταση στις εκλογές τους και
ζητούν καθαρή κομματική ψήφο593.

□ Έντονα κομματικοποιημένο και λιγότερο πολιτικοποιημένο594 χαρακτήρα
□ Παρακολούθηση των πολιτικών εξελίξεων της χώρας, αν και σταδιακά το
Φ.Κ. περιστρέφεται γύρω από τα δικά του εσωτερικά προβλήματα.
κινημάτων.
□ Αυξημένα ποσοστά αποχή στις εκλογές
591
592
Βλ. Ριζοσπάστης 7/4/1989 και Ελληνικός Βορράς 16/4/1989.
593
Βλ. Ενότητα: Φοιτητικός Λόγος και Εκτιμήσεις πολιτικών κομμάτων καθώς και Ελευθεροτυπία
5/4/1989.
594
Βλ. Θεσσαλονίκη 11/4/8/1989.
158
αντιπρόσωπους που εκλέχθηκαν με δημοκρατικές διαδικασίες
Το εσωτερικό πολιτικό σκηνικό είναι σε γενικότερο αναβρασμό και αναταραχή
ακριβώς λίγο πριν τις φοιτητικές εκλογές. Το σκάνδαλο Κοσκωτά είναι το κυρίαρχο
στον έντυπο τύπο καθώς τα ονόματα του Κοσκωτά595 και Λουβάρη596 απασχολούν
έντονα. Τα κόμματα του ελληνικού κοινοβουλίου βρίσκονται σε μια συνεχή
σύγκρουση και πόλωση597 σε επίπεδο πολιτικών αρχηγών αλλά και στελεχών, όπως η
σύγκρουση598 μεταξύ στελέχους της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ με αποτέλεσμα τον
τραυματισμό του ενός και τη μεταφορά του στο νοσοκομείο. Οι απεργιακές
κινητοποιήσεις599 στο δημόσιο τομέα αποσυντονίζουν την ομαλή λειτουργία των
δημόσιων υπηρεσιών.
Ιδρύεται από στελέχη του ΚΚΕ και της Ε.ΑΡ, ο Συνασπισμός600 και ανακοινώνεται
το πρόγραμμα και οι θέσεις του. Και οι φήμες 601 περί ιδρύσεως νέου κομματικού
σχηματισμού του Γ. Αρσένη602, τελικά δε φαίνεται να επιβεβαιώνονται.
3. Πως βλέπουν οι φοιτητικές παρατάξεις την αποχή
Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ603 ερμηνεύει τα υψηλά ποσοστά αποχής και καταλήγει ότι οφείλεται

στην αδυναμία συσπείρωσης των αριστερών παρατάξεων καθώς και στην αδυναμία
ανταπόκρισης τους στην αλλαγή νοοτροπίας, στη νέα φιλοσοφία των φοιτητών της
δεκαετίας του ΄90, όπως χαρακτηριστικά ειπώθηκε, εμμένοντας σε ξεπερασμένα
πρότυπα και διαδικασίες. Η ΠΑΣΠ604 δηλώνει ότι «η αποχή δεν είναι η λύση» και γι’
αυτό υποστήριξε ότι θα αγωνιστεί ώστε η αποχή να μην βγει η πρώτη δύναμη. Η
ΠΣΚ605 αναγνωρίζει την ύπαρξη προβλημάτων του κινήματος και αποδίδει σοβαρές
ευθύνες για τα «διαλυτικά φαινόμενα» στις παρατάξεις του δικομματισμού. Η λύση
που προτείνεται είναι η διαμόρφωση μιας αριστερής ριζοσπαστικής συσπείρωσης και
595
Βλ. Μακεδονία 11/4, 12/4 & 14/4/1989 και Θεσσαλονίκη 13/4/1989.
596
Βλ. Μακεδονία 13/4/1989 και Θεσσαλονίκη 6/4, 7/4 & 13/4/1989.
597
598
599
600
Βλ. Μακεδονία 6/4/1989, Θεσσαλονίκη 6/4 και 10/4/1989, Ριζοσπάστης 2/4, 5/4 και 6/4/1989.
601
602
Βλ. Μακεδονία 19-20/4/1989 και Θεσσαλονίκη 19/4/1989.
603
604
605
159
η συγκρότηση κοινού ψηφοδελτίου με όλες τις αριστερές παρατάξεις. Ο
Δημοκρατικός Αγώνας606 κάνει λόγο για «δυσπιστία, καχυποψία, αφερεγγυότητα» και
«απόσταση των νέων από την πολιτική». Και η ΑΔΗΚ607 υπογραμμίζει την «αντίθεση
των φοιτητών» στην κομματικοποίηση μέσω αποχής από τις εκλογές.
Τα κομματικά στελέχη συνεχίζουν να εμφανίζονται σε εκδηλώσεις608 των

παρατάξεων του ΑΠΘ ως μια προσπάθεια ενεργοποίησης των φοιτητικών
συνειδήσεων. Μια μέρα πριν της εκλογές ο Υπουργός Εργασίας κ. Γεννηματάς
μίλησε στην κεντρική εκδήλωση της ΠΑΣΠ και ο Γ. Βουλγαράκης ως πρόεδρος του
εκτελεστικού γραφείου της ΟΝΝΕΔ μίλησε επίσης σε αντίστοιχη εκδήλωση. Λίγες
μέρες πριν είχαν εμφανιστεί609 στο ΑΠΘ και οι Κ. Σημίτης αλλά και Α. Αλαβάνος και
Δ. Παπαδημούλης της ΕΑΡ σε διαφορετικές εκδηλώσεις. Οι Χ. Καστανίδης του
ΠΑΣΟΚ, Μ. Τρικούπης του Συνασπισμού Αριστεράς και Δ. Σταμάτης της ΝΔ
μίλησαν σε εκδήλωση στη Νομική610 στις 5 Απριλίου, και τέλος ο Β.
Κοντογιανόπουλος της ΝΔ στις 7 Απριλίου στην Κτηνιατρική611 Σχολή.
5. Τηλεόραση
Στις 5 Μαρτίου ξεκίνησε η μετάδοση των τηλεοπτικών μηνυμάτων612 των πολιτικών

νεολαιών ενόψει των εκλογών. Σύμφωνα με την ανακοίνωση του αναπληρωτή
Υπουργού Προεδρίας Δ. Μαρούδα σε κάθε φοιτητική παράταξη δίνεται ένα 10λεπτο
στην ΕΤ-1 και ΕΤ-2 για την προβολή του προγράμματος613 της στα ανώτατα
εκπαιδευτικά ιδρύματα. Επίσης παρέχεται χρόνος 10 λεπτών για συνεντεύξεις
εκπροσώπων των φοιτητικών παρατάξεων σε ραδιοφωνικές εκπομπές του Α, Β και Δ
προγράμματος της ελληνικής ραδιοφωνίας.
606
607
608
Βλ. Ελευθεροτυπία 12/4/1989 και Μακεδονία 13/4/1989.
609
Βλ. Θεσσαλονίκη 1/4/ & 3/4/1989.
610
611
612
613
Το πρόγραμμα είχε ως εξής: Παρασκευή 8/4 Ν. ΠΑΣΟΚ (10λεπτο- ΕΤ-1), ΑΣ (5λεπτο ΕΤ-1),
ΟΝΝΕΔ (10λεπτο ΕΤ-2), ΡΦ (5λεπτο ΕΤ-2). Σάββατο 9/4 ΚΝΕ (5λεπτο ΕΤ-1), ΟΝΝΕΔ (10λεπτο
ΕΤ-2), ΑΣ (5λεπτο ΕΤ-2) και Ν. ΠΑΣΟΚ (10λεπτο ΕΤ-2). Κυριακή 10/4 ΡΑΝ (10λεπτο ΕΤ-1),
ΟΝΝΕΔ (5λεπτο ΕΤ-1), ΡΦ (10λεπτο ΕΤ-2) και Ν. ΠΑΣΟΚ (5λεπτο ΕΤ-2).
160

ΚΚΕ (μ -λ)
ΠΣΚ, ΔΑ-ΔΕ και ανέντακτων
φοιτητών που πρόσκεινται
Α.Ε.Ψ. Αγωνιστικά Ενωτικά Ψηφοδέλτια
ιδεολογικά στον ενιαίο
Συνασπισμό της Αριστεράς
Αριστερά
Π.Α.Σ.Π.
ΑΚ
Οι ΑΚ614 κάνει λόγο για σύνδεση των αγώνων της σπουδάζουσας νεολαίας με τους
λαϊκούς αγώνες στην «προοπτική της ανειρήνευτης πάλης ενάντια στο σύστημα».
Ασκεί κριτική στα προγράμματα των κομμάτων για την παιδεία και κατακρίνει την
πολιτική των ταξικών φραγμών και της εντατικοποίησης των εθνικών προγραμμάτων.
ΑΣ
Με σύνθημα «να δυναμώσει το αντικαπιταλιστικό ρεύμα» και τη συνέχιση και

σύνδεση των αγώνων των φοιτητών και των εργαζομένων οι ΑΣ στο πρόγραμμα615
τους παρουσιάζουν τα σημεία στα οποία διαφωνούν. Αποδοκιμάζουν την μείωση των
εισακτέων σε ΑΕΙ και ΤΕΙ, την κατηγοριοποίηση σχολών και πτυχίων, την υπαγωγή
του πανεπιστημίου στην υπηρεσία του κεφαλαίου, τα ευρωπαϊκά προγράμματα και
τον αυταρχισμό. Υποστηρίζουν δε την ελεύθερη οργάνωση των σπουδών, τις
πολιτικές ελευθερίες και το πανεπιστημιακό άσυλο.
614
615
161
ΑΔΗΚ
Η ΑΔΗΚ616 διαπιστώνει ότι το Φ.Κ. έχει χάσει την αξιοπιστία του και την
αυτοδυναμία του και ότι ο μοχλός πίεσης που μπορεί να ασκήσει για κατοχύρωση
των φοιτητικών ζητημάτων καθίσταται αν όχι ανύπαρκτός απελπιστικά ασθενής. Η
αίτια όλων αυτών σύμφωνα με την Ανανεωτική Δημοκρατική Κίνηση η
κομματικοποίηση του Φ.Κ.
ΑΕΨ
Η ΠΣΚ617 ανακοινώνει ότι δε θα συμμετέχει στις εκλογές με τον τίτλο
«Πανσπουδαστική» αλλά θα συμμετέχει «σε πλατιά αγωνιστικά ενωτικά αριστερά
ψηφοδέλτια». Και δηλώνουν ότι «δεν ψηφίζουμε για κανέναν άλλο. Ψηφίζουμε για
εμάς». Έχοντας κύριο προσανατολισμό618 τους τον ενωμένο αγώνα για την
υπεράσπιση των δικαιωμάτων των φοιτητών στη μόρφωση, την ειδίκευση και την
απασχόληση. Προτείνουν μια ριζοσπαστική διέξοδο στην τριτοβάθμια εκπαίδευση
στα πλαίσια μιας συνολικότερης αριστερής προοπτικής. Στόχος η ανασυγκρότηση,
αφύπνιση και ανασύνταξη ενός «κινήματος ανεξάρτητου από την πολιτική του
δικομματισμού». Και τέλος συνεχίζουν να είναι αρνητικοί ως προς την εφαρμογή των
ευρωπαϊκών προγραμμάτων και θεωρούν ότι η λύση είναι η «συστράτευση» της
νεολαίας αλλά και όλων των κοινωνικών δυνάμεων.
ΔΑ
Ο ΔΑ προτάσσει την αυτονομία, την αυτοοργάνωση, τη δημοκρατία, τους

διεκδικητικούς αγώνες, τις ανατρεπτικές αξίες και συλλογικότητες της αριστεράς. Η
«Τρίτη λύση» όπως τονίζουν είναι η δική τους πρόταση για μια άλλη μαζική δημόσια
εκπαίδευση, μαζική στην προοπτική της ελεύθερης πρόσβασης όλων στα
πανεπιστήμια με κατάργηση των εισαγωγικών εξετάσεων «γιατί όλοι έχουν δικαίωμα
στη μόρφωση και στη δουλειά». Προτείνουν ενιαία τριτοβάθμια εκπαίδευση χωρίς το
διαχωρισμό σε επιστήμονες, χωρίς εξετάσεις στη διάρκεια των σπουδών και
εναλλακτικοί τρόποι εξέτασης. Επιπλέον προωθείται ο περιορισμός των
616
617
618
162
εξεταζόμενων μαθημάτων και κατάργηση της βαθμολογίας. Το μήνυμα τους, το
μεγάλο στοίχημα είναι μια νέα σχέση των νέων619 με την πολιτική.
ΔΑ-ΔΕ620
Η ΔΑ-ΔΕ621 προτείνει ένα νέο ξεκίνημα μιας πορείας αγωνιστικών διεκδικήσεων για
την προάσπιση του δημόσιου χαρακτήρα της εκπαίδευσης, δημοκρατικές
μεταρρυθμίσεις στο πλαίσιο λειτουργίας των ΑΕΙ, αναβάθμιση της εκπαιδευτικής
διαδικασίας με στόχο την ανταπόκριση των πανεπιστημίων στις σύγχρονες ανάγκες,
σύνδεση των ΑΕΙ με κάθε ρεύμα που αναπτύσσεται στην κοινωνία και καθιέρωση
μεταπτυχιακών σπουδών σε 2 κύκλους (εξειδίκευση - έρευνα). Επιπλέον τονίζεται η
διευρωπαϊκή συνεργασία στην εκπαίδευση και την έρευνα, αλλαγές στο εξεταστικό
σύστημα, καθιέρωση ελεύθερης προσπέλασης σε πολλαπλά συγγράμματα μέσα από
βιβλιογραφία και ριζικό αναπροσανατολισμό των προγραμμάτων σπουδών.
Προϋπόθεση των παραπάνω προτάσεων είναι ένα Φ.Κ. με βασικές αρχές του την
«καθιέρωση των μορφών άμεσης δημοκρατίας και ο σεβασμός διαφορετικών στάσεων
που συχνά τιτλοφορούνται περιθωριακές’». Σύνθημα τους «για μια δημοκρατική
μεταρρύθμιση στα ΑΕΙ».
ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ αυτοχαρακτηρίζεται622 ως η ήρεμη δύναμη που αγωνίζεται για ένα

πανεπιστήμιο σύγχρονο, αυτοδιοικούμενο, αυτόνομο, ανοιχτό στην επιστήμη και τη
γνώση. Διαπιστώνουν βάσει των εξελίξεων την ανάγκη μιας μαζικά καινούριας
αντίληψης και ένα πλαίσιο ρεαλιστικών προτάσεων. Με σύνθημα623 «νέες ιδέες και
απλή λογική για μια νέα πορεία» για μια καλύτερη παιδεία. Πράγμα που μπορεί να
επιτευχθεί624 όπως τονίζουν όταν τα πανεπιστήμια μπορούν να αποφασίζουν μόνα
τους, όταν μπορούν να ανταγωνίζονται μεταξύ τους, όταν τεθεί τέρμα στο κρατικό
μονοπώλιο, όταν συνδεθούν τα πανεπιστήμια με τη ζωή και όταν καταργηθεί το ένα
και μοναδικό σύγγραμμα. Την ίδια θέση έχει η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ για τα ευρωπαϊκά
προγράμματα με το 1988 (επέκταση και αναβάθμιση σπουδών, πολλές επιλογές για
619
620
Αφορά αποκλειστικά και μόνο της θέσης της ΔΑ-ΔΕ.
621
622
623
624
163
τους νέους σε δημόσιο και ιδιωτικό πανεπιστήμιο και δε θα διαρρεύσει συνάλλαγμα
στο εξωτερικό).
ΠΑΣΠ
Τονίζοντας την «βαρύνουσα πολιτική αξία» της ψήφου των φοιτητών του καλεί τους
φοιτητές να ψηφίσουν για ένα σύγχρονο και προοδευτικό πανεπιστήμιο, για μια
ανοιχτή, κοινωνική και δημόσιου χαρακτήρα ανώτατη παιδεία. Η ΠΑΣΠ θεωρεί ότι
είναι ανάγκη για το Φ.Κ. μια σειρά δυναμικών κινήσεων για να σταματήσει ο
εκφυλισμός των διαδικασιών, η υποβάθμιση του κύρους του και ο περιορισμός της
εμβέλειας του στα πανεπιστήμια και πολιτικά γεγονότα. Έτσι προτείνεται
δημοψήφισμα για τα ανοικτά παν/κά ζητήματα, έκτακτο συνέδριο της ΕΦΕΕ και
εκλογή νέου Κ.Σ. διότι το παρόν Κ.Σ. κρίθηκε ανάξιο των περιστάσεων. Σύνθημα «οι
φοιτητές δίνουν το παρόν!» και «ξεκινά η νέα κίνηση του λαού!»
φορείς
Θα περίμενε κανείς ο Συνασπισμός να δώσει ένα νέο ανανεωτικό κλίμα στις
φοιτητικές παρατάξεις ωστόσο κάτι τέτοιο δεν έγινε καθώς οι αριστερές παρατάξεις
βλέπουν με καχυποψία το νέο κομματικό σχηματισμό. Έτσι, η ΚΝΕ625 θέλοντας να
αποφύγει τις δυσμενείς επιπτώσεις ενός τέτοιου κλίματος ξεκίνησε τις επαφές με
άλλες αριστερές παρατάξεις με στόχο τη συγκρότηση ενός κοινού ψηφοδελτίου. Σε
διακήρυξη626 της επισημαίνει την ανάγκη ανάδειξης μιας ανανεωτικής αριστεράς
δυναμικής που θα αποσταθεροποιήσει την διάταξη των δυνάμεων στο φοιτητικό
κίνημα. Ωστόσο υπάρχει μια δυστοκία627 στη δημιουργία αντίστοιχης παράταξης στο
φοιτητικό χώρο λόγω των αντιδράσεων από τις πολιτικές νεολαίες που συμμετέχουν
στο Συνασπισμό. Αλλά και από άλλες αριστερές δυνάμεις οι οποίες απέρριψαν την
πρόταση κατηγορώντας628 την ΠΣΚ ότι με τον τρόπο αυτό προσπαθεί να κυριαρχήσει
στο χώρο.
625
626
Αναλυτικότερα στη διακήρυξη που δημοσιεύτηκε γίνεται λόγος για αποσταθεροποίηση της τότε
διάταξης των δυνάμεων στο φοιτητικό κίνημα, προβάλλοντας και την γραμμή αντιπαλότητας με την
πολιτική της ιδιωτικοποίησης, της συντηρητικής αναδιάρθρωσης, του αυταρχισμού, πολιτική η οποία
καταλογίζει όχι μόνο στην κυβέρνηση αλλά και στη ΝΔ, καθώς και το «διευθυντήριο της ΕΟΚ».
Γραμμή και γλώσσα που «συγγενεύουν» μόνο με εκείνες των παρατάξεων της εξωκοινοβουλευτικής
αριστεράς, που δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι θα αποδεχθούν την πρόταση για κοινή κάθοδο στις
εκλογές.
627
628
Συγκεκριμένα δήλωσαν ότι: «η ΠΣΚ προσπαθεί να αδρανοποιήσει το δυναμισμό της φοιτητικής
νεολαίας και να τον εγκλωβίσει στη δική της στρατηγική της αποδοχής των αστικών επιλογών ενόψει
μιας αναμενόμενης μετεκλογικής συνεργασίας του Συνασπισμού και του ΠΑΣΟΚ».
164
Παρ’ όλες τις δυσκολίες η ΡΑΝ629 (Ριζοσπαστική Αριστερή Νεολαία) μέσα από την
οποία εκφράζεται ο Συνασπισμός της Αριστεράς και Προόδου ανακοίνωσε την κοινή
διακήρυξη και συνεργασία της με την ΚΝΕ και το πρόγραμμα τους θα διαμορφωθεί
όπως σημείωσαν από τα μέλη και τους φίλους των συνδικαλιστικών παρατάξεων των
δύο πολιτικών νεολαιών. Η ΠΚΣ630 μετά την ανακοίνωση συνεργασίας της με άλλες
αριστερές παρατάξεις θα συμμετάσχει στις εκλογές με την ονομασία «Αγωνιστικά
Ενωτικά ψηφοδέλτια κατά σύλλογο», συγκεκριμένα στα ΑΕΨ συμμετέχουν τα
ενωτικά σχήματα της ΠΣΚ, ΔΑ-ΔΕ (ΕΑΡ) και ανέντακτων φοιτητών που πρόσκεινται
ιδεολογικά στον ενιαίο Συνασπισμό της Αριστεράς. Η ΔΑ-ΔΕ631 σε κάποιες σχολές
εμφανίστηκε αυτόνομα μια κίνηση που δείχνει ότι οι νεολαίες δυσκολεύονται να
αποδεχτούν τις κεντρικές πολιτικές επιλογές των κομμάτων.
Ο ΔΑ632 (ΚΚΕ εσωτερικού-Α.Α.) ανακοίνωσε ότι θα συνεργαστεί με οικολογικές
κινήσεις σε πάνω από δέκα τμήματα σε όλη την Ελλάδα. Αποτέλεσμα της διάσπασης
του ενιαίου ΔΑ-ΔΕ οφείλεται στη μετεξέλιξη του ενιαίου ΚΚΕ εσωτερικού σε
Ελληνική Αριστερά και ΚΚΕ εσωτερικού- Ανανεωτική Αριστερά το 1987.
Τα ψηφοδέλτια633 στα οποία μετέχουν ΠΣΚ και ΔΑ-ΔΕ στη Θεσσαλονίκη είναι:
Σχολή/ τμήμα Ψηφοδέλτια
Τμήμα Εικαστικών Κίνηση Φοιτητών Εικαστικού
Ιταλικής Φιλολογίας Αριστερή Συνεργασία
ΑΠΤ Δασκάλων Ριζοσπαστική Συνεργασία
ΑΝΤ Αγωνιστική Ριζοσπαστική Κίνηση
Χημικών Μηχανικών Αριστερή Κίνηση Φοιτητών
Αρχιτεκτονικής Αγωνιστική Ενότητα Φοιτητών
Οικονομικό Αγωνιστική Ενότητα
Κτηνιατρική Αριστερή Ριζοσπαστική Ενότητα
Ιστορικό - Αρχαιολογικό Ριζοσπαστική Προοδευτική Κίνηση
Ψυχολογίας Αριστερή Ριζοσπαστική Κίνηση
Γαλλικής Φιλολογίας Αριστερή Ενωτική Πρωτοβουλία
Γερμανικής Φιλολογίας Αγωνιστική Ενωτική Κίνηση
Βιολογίας Αριστερή Ριζοσπαστική Συνεργασία
Γεωλογίας Αριστερή Ενωτική Κίνηση
629
Βλ. Θεσσαλονίκη 3/4/1989, Ελευθεροτυπία 4/4/1989 και Ριζοσπάστης 4/4/1989.
630
631
632
633
Βλ. Ελευθεροτυπία και Ριζοσπάστης 12/4/1989.
165
Χημικό Αγωνιστική Κίνηση
Αγγλική Φιλολογίας Αγωνιστική Ενωτική Πρωτοβουλία
Αγρονόμων και Τοπογράφων Ενωτική Αριστερή Κίνηση
Οδοντιατρική Αριστερή Ριζοσπαστική Κίνηση
Φαρμακευτική Αριστερή Ριζοσπαστική Ενότητα
Δασολογική Αριστερή Ριζοσπαστική Κίνηση
ΤΕΦΑΑ Αγωνιστική Ριζοσπαστική Ενότητα
Φυσικού Αγωνιστική Ενότητα
Ιατρικής Αριστερή Ριζοσπαστική Συνεργασία
Μηχανολόγων Ηλεκτρολόγων Αγωνιστικό Ενωτικό Ρεύμα
Φιλολογικό Αγωνιστική Ενωτική Πρωτοβουλία
Νομικής Αριστερή Δημοκρατική Συνεργασία
Πολιτικοί Μηχανικοί Αγωνιστική Φοιτητική Ενότητα
Μαθηματικού Αριστερή Αγωνιστική Ενότητα
Α.Β.Σ.Θ. Ριζοσπαστική Ενότητα
Γεωπονικού Αριστερή Ριζοσπαστική Κίνηση
Θεολογικής-Ποιμαντικό Αγωνιστική Ενότητα
Πίνακας 24: Ψηφοδέλτια ΠΣΚ & ΔΑ-ΔΕ
Οι ΑΚ634 ενόψει των έντονων ζυμώσεων και συνεργασιών των παρατάξεων σημείωσε
ότι θα συμμετείχε αυτόνομα στις εκλογές και μάλιστα σε 20 σχολές του ΑΠΘ. Και η
ΑΔΗΚ635 δήλωσε πως δεν θα συμμετάσχει στην εκλογική αναμέτρηση του 1989 διότι
η ΕΦΕΕ δεν αποδέχτηκε το αίτημα της να γίνουν οι φοιτητικές εκλογές μετά τις
βουλευτικές. Αντιτάχθηκε στο «προεκλογικό κλίμα πόλωσης μεταξύ των κομμάτων
ενόψει των βουλευτικών εκλογών του Ιουνίου».
Αυτή τη φορά έχει περιοριστεί τόσο πολύ το ενδιαφέρον των φοιτητών ώστε να μην
είναι δυνατό να ολοκληρωθούν οι εκλογοαπολογιστικές636 συνελεύσεις των
τμημάτων. Παρά το ήπιο κλίμα637 οι διαδικασίες για την διεξαγωγή των εκλογών
εξελίσσονται ομαλά και οι κάλπες θα παραμείνουν ανοιχτές από τις 8πμ μέχρι τις
8μμ.Οι φοιτητές την Πέμπτη 13 Απριλίου ψήφισαν638 για την εκλογή των νέων
διοικητικών συμβουλίων, τους εκπροσώπους σε συλλογικά όργανα διοίκησης και
634
635
636
637
638
166
λειτουργίας των ΑΕΙ και τους αντιπροσώπους τους στη ΦΕΑΠΘ. Το σύστημα639
απλή αναλογική και ψηφίζουν όσοι είναι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς
καταλόγους.

ΔΑΠ-
Σχολές/Τμήμα Ψηφίσαντες ΑΚ ΑΕΨ ΑΣ ΔΑ
ΝΔΦΚ
ΠΑΣΠ ΑΛΛΟΙ
859 0 189 24 35 451 114 5
Μηχανικών
Τμήμα
958 15 268 52 29 420 101 11
Μηχανικών
297 2 89 9 8 135 36 0
Τμήμα
402 0 89 78 27 154 26 3
428 15 157 0 0 141 36 0
Μηχανικών
Ιατρική 1.655 8 347 67 30 820 217 19640
Οδοντιατρική 608 0 101 40 0 259 94 69641
Κτηνιατρική 523 10 130 18 37 238 60 14
Γεωπονίας 981 40 261 67 19 391 139 14
Δασολογικό 550 39 156 34 9 204 70 4
Γεωλογικό 265 29 79 0 2 97 40 6642

Νομική 1.335 10 328 29 26 698 186 16
Οικονομικό 1.176 83 302 0 18 486 246 0
Φιλολογίας 673 42 180 25 6 295 100 0

545 0 156 21 9 254 86 4
376 0 198 0 6 132 30 4
639
640
Πρόκειται για την «ΑΚΕΠ» 19 ψήφοι.
641
Πρόκειται για την «ΑΚΕΠ» 4 και «ΕΑΚΟ» 65.
642
Πρόκειται για την «ΑΚΕΠ» 6.
167
ΔΑΠ-
Σχολές/Τμήμα Ψηφίσαντες ΑΚ ΑΕΨ ΑΣ ΔΑ
ΝΔΦΚ
ΠΑΣΠ ΑΛΛΟΙ
Γλώσσας και 177 5 54 12 4 55 40 0
102 0 40 22 7 19 10 0
Ιστορικό-
591 5 185 75 12 203 65 21643
520 2 201 85 5 136 35 27644
Δημοτικής 445 7 145 0 1 155 76 41
364 0 103 0 5 153 81 4
αγωγής και
Θεολογική645 0 0 0 0 0 0 0 0
Χημικό 575 70 160 0 0 233 60 34
Βιολογικό 229 0 45 52 0 65 46 12
Μαθηματικό 725 0 235 51 6 296 90 0
Φυσικό 763 27 237 14 11 306 113 0
Φαρμακευτική 328 43 97 0 0 161 0 6
Α.Β.Σ.Θ. 1.319 10 410 41 23 578 246 11
Τ.Ε.Φ.Α.Α. 1.245 0 372 32 0 570 228 9646
Καλών Τεχνών647 0 0 0 0 0 0 0 0
ΣΥΝΟΛΟ 19.014 462 5.314 848 335 8.105 2.671 334

Η ΦΕΑΠΘ για άλλη μια χρονιά ήταν επιφορτισμένη με την ανακοίνωση των
επίσημων συγκεντρωτικών αποτελεσμάτων. Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ συνεχίζει να εμφανίζει
ανοδική πορεία αυξάνοντας τα ποσοστά της κερδίζοντας το 42% των ψήφων των
φοιτητών και τα 26 από τα 31 τμήματα στη Θεσσαλονίκη. Η ΑΕΨ συγκέντρωσε το
27,9% και η ΠΑΣΠ αυξάνοντας την εκλογική της δύναμη κατά δύο μονάδες στο
643
Πρόκειται για την «Μ.Α.Φ.Ι.Α» 21.
644
Πρόκειται για την «Π.Α.Γ.» 27.
645
Δεν υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία για το εκλογικό αποτέλεσμα.
646
Πρόκειται για την «Α.Κ.Ε.Λ.» 9/0.
647
Δεν υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία για το εκλογικό αποτέλεσμα.
168
14%.Τα ποσοστά συμμετοχής στο ΑΠΘ διατηρήθηκαν στα περσινά επίπεδα (53%)
παρά τη μείωση του αριθμού των φοιτητών του πανεπιστημίου. Η Σχολή Θετικών
Επιστημών (75,8%) και Επιστημών Υγείας (62,6%) παρουσιάζουν αυτή τη χρονιά τα
μεγαλύτερα ποσοστά συμμετοχής648 ενώ το Παιδαγωγικό Δημοτικής Εκπαίδευσης
(32%) και Παιδαγωγικό Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης (49,6%) τα
μικρότερα ποσοστά συμμετοχής. Επίσης παρατηρείται ότι το Τμήμα Χημικών
Μηχανικών και η Α.Β.ΣΘ., με μια αριστερή «παράδοση» στην εκλογή αντιπροσώπων
από το 1974, αυτή τη χρονιά επικράτησε η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ. Αντίθετα το Γαλλικό και
Ιταλικό φαίνεται να έχουν σταθερά αριστερή διάθεση τα τελευταία δύο χρόνια.

αθροιστικά ερμηνεύουν το 95,1%.
1η (47,3%) ΑΣ, ΔΑ ΑΚ
2η (26,7%) ΔΑΠ-ΝΔΦΚ ΑΚ, ΑΣ
3η (12,1%) ΑΕΨ ΔΑΠ-ΝΔΦΚ, ΔΑ
4η (9%) ΑΕΨ ΠΑΣΠ, ΔΑ
Η πρώτη διάσταση περιγράφει τον ανταγωνισμό των [ΑΣ, ΔΑ] και των ΑΚ. Η
εξωκοινοβουλευτική αριστερά ανταγωνίζεται για μια ισχυρή θέση στο φοιτητικό
κίνημα. Η δεύτερη διάσταση εκφράζει τον ανταγωνισμό των παρατάξεων σχετικά με
τα ευρωπαϊκά προγράμματα σπουδών και του ιδιωτικού πανεπιστημίου, η ΔΑΠ-
ΝΔΦΚ υιοθετεί θετική στάση ενώ οι ΑΣ και ΑΚ αρνητική. Στην τρίτη διάσταση, η
ΑΕΨ προτείνει μια ριζοσπαστική αλλαγή από τη βάση για το σύστημα παιδείας ενώ η
ΔΑΠ-ΝΔΦΚ και ΔΑ υποστηρίζουν ηπιότερες αλλαγές. Και η τέταρτη διάσταση που
απεικονίζει τον ανταγωνισμό του αριστερού χώρου που αυτή τη χρονιά εμφανίζεται
περισσότερο συσπειρωμένο.
Το διάγραμμα διπλής προβολής παρουσιάζει τη σχέση των παρατάξεων με τα
τμήματα. Αυτή τη χρονιά παρατηρείται η ισχυρή παρουσία της ΑΕΨ στο τμήμα
Ηλεκτρολόγων Μηχανικών, Χημικών Μηχανικών, Γεωπονίας και Φυσικού και ο ΔΑ
στο Μαθηματικό και Οδοντιατρικής. Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ εμφανίζεται ενισχυμένη στη
Γαλλική Φιλολογία, Κτηνιατρική, Αγρονόμων-Τοπογράφων και η ΠΑΣΠ στη
Νομική, ΤΕΦΑΑ και Παιδαγωγικό Δημοτικής Εκπαίδευσης.
648
Βλ. αναλυτικά τα ποσοστά συμμετοχής στο παρόν Παράρτημα-Πίνακες.
169
Φοιτητικές παρατάξεις επί του αποτελέσματος
Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ ικανοποιημένη για τα αποτελέσματα των εκλογών υποστηρίζει ότι οι

φοιτητές ψήφισαν την υπευθυνότητα, την ανανέωση, τις νέες ιδέες και την απλή
λογική. Η ΠΣΚ επίσης ικανοποιημένη δηλώνει ότι αναδείχθηκε στις εκλογές η
δύναμη αντίστασης στην επίθεση του συντηρητισμού δηλαδή το ενωτικό αριστερό
ριζοσπαστικό ρεύμα σε ΑΕΙ και ΤΕΙ. Η ΠΑΣΠ με τη σειρά της παρατηρεί ότι η
ενίσχυση των ποσοστών της σηματοδοτεί μια νέα ελπιδοφόρα προοπτική για νέα
πορεία του Φ.Κ. Στο ίδιο πνεύμα η ΠΑΣΠ Θεσσαλονίκης μιλάει για την σημαντική
άνοδο της ΠΑΣΠ και της αντικειμενικής ενίσχυσης των προοδευτικών αριστερών
δυνάμεων καθώς είναι ο «γνήσιος εκφραστής αυτού του χώρου». Και ο ΔΑ-ΔΕ
έσπευσε να τονίσει ότι «οι αριστεροί και προοδευτικοί νέοι επέλεξαν το δρόμο της
ενότητας» και ότι τα αποτελέσματα καταδικάζουν την πολιτικής της κυβέρνησης και
οι δυνάμεις της αριστεράς και της προόδου καθιερώνονται σαν ο βασικός πόλος
ανάσχεσης της νεοφιλελεύθερης πολιτικής. Ο ΔΑ συνειδητοποιεί ότι η άνοδος της
ΔΑΠ-ΝΔΦΚ και η σταθεροποίηση της ΠΑΣΠ δίνουν ανησυχητικά μηνύματα για τη
μείωση της επιρροής όλων των αριστερών δυνάμεων. Και τέλος, οι ΑΚ δηλώνουν ότι
η παράταξη τους σημείωσε άνοδο στο ΑΠΘ, καταγγέλλουν την πολιτική της
κυβέρνησης και της δεξιάς και τονίζουν ότι στόχος είναι να «ξανοιχτεί μια διέξοδος»
για το κίνημα.
10. ΦΕΑΠΘ
Το 7ο Συνέδριο της ΦΕΑΠΘ649 χαρακτηρίστηκε «άχρωμο»650 από την πρώτη μέρα

έναρξης των εργασιών της. Τα επεισόδια των προηγούμενων συνεδρίων είναι
παρελθόν καθώς όλα κύλησαν ομαλά παρουσία λίγων φοιτητών, η πόλωση και τα
επεισόδια έλειψαν από αυτό το συνέδριο που διήρκησε μόνο λίγες μέρες από τις 17
Απριλίου μέχρι τις 21 Απριλίου. Ψηφίστηκε το «πολιτικό ντοκουμέντο» και
εκλέχθηκε μόνο το νέο Κεντρικό Συμβούλιο της ΦΕΑΠΘ651. Ένα από τα θέματα που
απασχόλησαν το συνέδριο ήταν αυτό του Παλαιστίνιου Μοχάμεντ Ρασίντ652 και με
649
650
651
652
170
την έκδοση του. Οι παρατάξεις «Αριστερή αγωνιστική ενότητα653», ΠΑΣΠ και ΑΣ
πρότειναν σχέδια ψηφισμάτων με κύριο άξονα τη μη έκδοση του Ρασίντ ενώ η ΔΑΠ-
ΝΔΦΚ θεώρησε το θέμα άσχετο με τις αρμοδιότητες του συνεδρίου. Τελικά κανένα
ψήφισμα δε συγκέντρωσε την απαιτούμενη πλειοψηφία. Ενώ συμφωνία654 υπήρξε
σχετικά με το ψήφισμα υπεράσπισης για τη δίκη του αντιρρησία συνείδησης Θ.
Μακρή655 αλλά και υποστήριξης στο πρόσωπο του. Επιπλέον, ψήφισμα υπήρξε
σχετικά με το εγκαταλελειμμένο κτήριο της Λεωφόρου Νίκης656 εκφράζοντας το
αίτημα να σταματήσουν οι προσπάθειες ποινικοποίησης της κατάληψης του κτηρίου
από την Πρυτανεία.
Η δύναμη των παρατάξεων όπως διαμορφώθηκε:

ΔΑΠ-ΝΔΦΚ 6
ΑΕΨ 5
ΠΑΣΠ 2
ΔΑ 1
Αγωνιστική Κινήσεις 1
Οι παρατάξεις που συνεχίζουν να αυξάνουν τη δύναμη τους είναι η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ και

η ΑΕΨ ενώ η ΠΑΣΠ φαίνεται να υποχωρεί. Ο ΔΑ αποκτά μόλις μια έδρα μετά από
την διάσπαση της από τον ενιαίο ΔΑ-ΔΕ. Και τέλος οι ΑΣ παρουσιάζουν μια σταθερή
παρουσία μέσα στην ΦΕΑΠΘ.
653
Δηλαδή η ΠΣΚ.
654
Μειοψηφία της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ.
655
Ο Θ. Μακρής φοιτητής του Οικονομικού της Αθήνας και είχε εκλεγεί στο παρελθόν μέλος της ΚΣΚ
της ΕΦΕΕ (βλ. Θεσσαλονίκη 20/4/1989).
656
171
Μετά την κρίση του 1989 και τις κυβερνήσεις «δύο πόλων» και συνεργασίας ήταν
αναμενόμενο να επηρεάσει τα ίδια τα κόμματα ως φορείς, τις νεολαίες τους και κατ’
επέκταση και τις φοιτητικές παρατάξεις. Το πολιτικό σκηνικό έχει αλλάξει
εσωκομματικοί ανασχηματισμοί657 και η αλλαγή του συσχετισμού δυνάμεων είναι το
χαρακτηριστικό αυτή της χρονιάς. Οι εκδηλώσεις658 με κεντρικούς ομιλητές πολιτικά
στελέχη είναι εντονότερη από κάθε άλλη χρονιά καθώς έχουν δρομολογηθεί νέες
βουλευτικές εκλογές στις αρχές Απριλίου.
Οι εντάσεις συνεχίστηκαν στο εσωτερικό που Πανεπιστημίου, τον Οκτώβριο του

1989, με επικρατούσα πρόταση659 και συνεργασία των παρατάξεων των ΑΣ, ΑΚ, ΔΑ
και της ΠΑΣΠ για κινητοποιήσεις660 με αιτήματα την κάλυψη της έλλειψης
συγγραμμάτων, την αντιμετώπιση εξεταστικών προβλημάτων, την ανάκληση της
απόφασης για επιβολή πειθαρχικών ποινών που είχε ψηφίσει η Σύγκλητος του ΑΠΘ
και γενικότερα οτιδήποτε μπορούσε να οδηγήσει στη «χειραγώγηση του φοιτητικού
κινήματος». Οι κινητοποιήσεις αυτές έφθασαν μέχρι την κατάληψη των γραφείων των
πρυτανικών αρχών και της αίθουσας της Συγκλήτου με διάρκεια μιας εβδομάδας. Η
ΔΑΠ-ΝΔΦΚ και οι προσκείμενοι στο Συνασπισμό, ακυρώνοντας την σχετική
απόφαση της ΦΕΑΠΘ, χαρακτήρισαν παράνομη και υπεύθυνη για την καταρράκωση
του κύρους της ΦΕΑΠΘ.
Η ψήφος αυτή τη χρονιά θα αποσαφηνίσει τη θέση του Φ.Κ. απέναντι στην

οικουμενική κυβέρνηση και στα κόμματα που συμμετείχαν σ’ αυτήν, στις διεθνείς
εξελίξεις (κυρίως αυτές των ανατολικών χωρών) και τέλος για την επονομαζόμενη
«κρίση» του φοιτητικού κινήματος.
657
Βλ. Θεσσαλονίκη 3/3, 12/3 & 21/3/1990
658
Βλ. στο παρόν ενότητα: Εκδηλώσεις.
659
Ι.Κ. Χασιώτης και Δ. Αραβαντινός (επιμ.) Το Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης στην αυγή του νέου
660
Απόφαση για κινητοποιήσεις αποφασίστηκε στις γενικές συνελεύσεις των φοιτητικών συλλόγων
των σχολών του ΤΕΦΑΑ, Οικονομικού, Γερμανικού, Ιστορικού, Χημικού, Γεωπονίας,
Φαρμακευτικού, Βιολογικού κ.α.
172
□ Έντονα κομματικοποιημένο661 και λιγότερο πολιτικοποιημένο χαρακτήρα
Φ.Κ. περιστρέφεται κυρίως γύρω από τα δικά του εσωτερικά προβλήματα.
κινημάτων.
Το φοιτητικό662 προεκλογικό κλίμα για άλλη μια φορά συμπίπτει με το

προεκλογικό663 κλίμα στο εσωτερικό της χώρας δίνοντας έτσι στα αποτελέσματα των
φοιτητικών εκλογών δημοκοπικό664 χαρακτήρα. Έτσι λοιπόν λίγο πριν τις φοιτητικές
εκλογές τα κόμματα βρίσκονται σε αναβρασμό. Συγκεκριμένα το ΠΑΣΟΚ και ΣΥΝ
συζητούν πιθανή συνεργασία665 τους τουλάχιστον σε μονοεδρικές περιφέρειες.
Αλλαγές στο συσχετισμό δυνάμεων συνεχίζονται για άλλη μια φορά στο εσωτερικό
των αριστερών παρατάξεων καθώς ο Λ. Κύρκος εκλέγεται πρόεδρος666 της
Ελληνικής Αριστεράς ενώ η ΚΝΕ667 διασπάται μετά από μια σειρά διαγραφής
στελεχών της. Ενώ και στον ΣΥΝ668 παρατηρούνται ζυμώσεις με την ένταξη 100
νέων στελεχών περίπου του ενιαίου ΚΚΕ εσωτερικού και ΚΚΕ εσωτερικού-
Ανανεωτική Αριστερά. Και τέλος καταγράφεται η πρώτη «εμπλοκή669» μεταξύ Κ.
661
662
663
Βλ. Προτάσεις ΠΑΣΟΚ και Συνασπισμού Αριστεράς και Προόδου για την Παιδεία στην εφημερίδα
Θεσσαλονίκη 24/3 και 27/3/1990 αντίστοιχα.
664
665
Βλ. Μακεδονία και Θεσσαλονίκη 7/3/1990, Ελευθεροτυπία 14/3 &19/3/1990 και Θεσσαλονίκη
14/3/1990 και 21/3/1990.
666
667
Βλ. Θεσσαλονίκη 12/3/1990 και Ελληνικός Βορράς 11/3/1990.
668
669
173
Μητσοτάκη και Χ. Φλωράκη. Στο διεθνές σκηνικό η πτώση του σοσιαλισμού670 και
του ανατολικογερμανικού καθεστώτος είναι το κυρίαρχο θέμα.
3. Έρευνα
Την ημέρα των εκλογών δημοσιεύτηκε μια έρευνα671 της εταιρίας δημοσκοπήσεων
ΔΗΜΕΛ που σκοπό είχε την καταγραφή του ενδιαφέροντος των φοιτητών για τα
όργανα του Φ.Κ. Συγκεκριμένα, το 64,77% των φοιτητών που ρωτήθηκε δήλωσε ότι
δεν γνώριζε τον Πρόεδρο του Συλλόγου του, το 50,04% δήλωσε ότι δε γνώριζε το
«που» συνεδρίαζε το Διοικητικό Συμβούλιο και το 58,39% υποστήριξε ότι δεν είχε
παρακολουθήσει καμία συνεδρίαση του Δ.Σ. Όσον αφορά τα φοιτητικά
συνδικαλιστικά όργανα τα δεδομένα δείχνουν μεγαλύτερη αδιαφορία καθώς το
71,81% είχε δηλώσει ότι δεν γνώριζε τον χώρο που συνεδρίαζε η ΕΦΕΕ και το
60,91% ότι δεν γνώριζε κανένα από τα μέλη του συμβουλίου της ΕΦΕΕ. Τα
αποτελέσματα αυτής της έρευνας δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό της ΚΝΕ
«Οδηγητής».
Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ και συγκεκριμένα ο γραμματέας της παράταξης για τη Θεσσαλονίκη

Λ. Φάκας672 δήλωσε ότι η αποχή θίγει κυρίως τις αριστερές παρατάξεις και ότι οι
φοιτητικές εκλογές έχουν μια εγκυρότητα και μια συμμετοχή. Η ΠΚΣ673 και ο Η.
Τσαβδορίδης, μέλος της Κ.Σ. της ΚΝΕ αναγνωρίζει την ύπαρξη της κρίσης και κάνει
λόγο για τις επιδιώξεις της παράταξης που είναι η ενασχόληση με τα προβλήματα της
κάθε σχολής μέσα από το διάλογο. Επίσης, αναγνωρίζεται η ευθύνη της
Πανσπουδαστικής για την κρίση του Φ.Κ. ωστόσο τονίζεται και η ευθύνη των άλλων
παρατάξεων και της στάσης τους στην κυβερνητική πολιτική. Και η ΠΑΣΠ674 και ο
γραμματέας της παράταξης για τη Θεσσαλονίκη, Α. Αποστόλου καταλογίζει την
κύρια ευθύνη για την κρίση του Φ.Κ. στη ΔΑΠ-ΝΔΦΚ και στη Πανσπουδαστική.
670
671
Βλ. Οδηγητής τχ. Μαρτίου και Θεσσαλονίκη 21/3/1990.
672
673
674
174
5. Οι Παρατάξεις για τον προεκλογικό αγώνα
Οι παρατάξεις όσον αφορά την στρατηγική ή και τη μορφή του προεκλογικού τους
αγώνα για να προωθηθούν οι θέσεις τους πήραν αποφάσεις είτε σχετικά με τις αφίσες
είτε σχετικά με τις εκδηλώσεις τους. Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ675 ανακοίνωσε την πρόταση της
για περιορισμό των αφισών και πανό και ότι η ανάρτηση τους να γίνεται σε
συγκεκριμένο χώρο με συγκεκριμένη έκταση ώστε να διατηρηθεί ο ευπρεπισμός του
πανεπιστημίου. Ενώ η ΠΑΣΠ676 αποφάσισε να μην διοργανώσει μεγάλες
συγκεντρώσεις με πολιτικά στελέχη επειδή, όπως χαρακτηριστικά έγινε γνωστό στην
συνέντευξη τύπου, «δεν θέλει να μεταφέρει το κλίμα των πλαστικών συγκεντρώσεων
στα πανεπιστήμια» αντίθετα στόχος είναι η άμεση επικοινωνία των στελεχών του
ΠΑΣΟΚ και της Δημοκρατικής Συμπαράταξης με τους φοιτητές και τα μέλη της
πανεπιστημιακής κοινότητας. Και τέλος, η ΠΚΣ677 κατακρίνει της προεκλογικές
εκδηλώσεις με κομματικά στελέχη. Βέβαια την εμφάνιση του κάνει και ο έντυπος
περιοδικός τύπος678 των φοιτητικών παρατάξεων και τον νεολαιών που
επιστρατεύεται κάθε χρόνο πριν τις εκλογές.
Οι εκδηλώσεις των παρατάξεων όπως ήταν αναμενόμενο μονοπωλούν το ενδιαφέρον

(έστω και το λιγοστό που υπάρχει) με την εμφάνιση κομματικών στελεχών που
προσπαθούν να τονώσουν το υποτονικό κλίμα. Για την ΠΑΣΠ679 στη σχολή
Γεωπονικής και Δασολογίας μίλησε ο Γ. Ποττάκης στις 8 Μαρτίου ενώ για τη ΔΑΠ-
ΝΔΦΚ680 στο Πολυτεχνείο εμφανίστηκε και μίλησε ο Α. Αδριανόπουλος, Μ. Σιώψης
και ο Κ. Καραμανλής στις 9 Μαρτίου. Στις 13 Μαρτίου στην Φυσικομαθηματική681
σχολή παραβρέθηκαν ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ Ν. Παπαδάκης και οι
πανεπιστημιακοί Γ. Νικολαΐδης και Θ. Κουμπαζιάρης. Λίγες μέρες αργότερα στις 13
Μαρτίου στην Α.Β.Σ.Θ.682 μίλησε ο Γ. Αρσέννης, Γ. Μπούτος και Α. Σκαλίδης και
πριν επόμενη μέρα ο Γ. Γεννηματάς ενώ σε ανάλογη εκδήλωση της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
675
676
677
678
Βλ. Θεσσαλονίκη 13/4/1990, [«Προοπτική» (ΔΑΠ-ΝΔΦΚ), «Οδηγητής της Νεολαίας» (ΚΝΕ,
Γράψας), «Οδηγητής» (ΚΝΕ), «Έτσι και αλλιώς» (ΔΑΠ-ΝΔΦΚ Θεσσαλονίκης) και «Ο Πάνθηρας
είμαστε εμείς» (του Κ.Σ. της ΕΦΕΕ)].
679
680
681
Βλ. Θεσσαλονίκη 13/3/1990 και 14/3/1990, θέμα εκδήλωσης η «οικολογία και εκπαίδευση».
682
175
στην Οδοντιατρική Δ. Σταμάτης. Τρεις μέρες αργότερα, στην Ιατρική μίλησε ο Γ.
Σούρλας και Τ. Σπηλιόπουλος. Ακόμα, στις 19 Μαρτίου στη Γεωπονική 683 μίλησε ο
Α. Γιάννης και στο Πολυτεχνείο684 ο Λ. Κύρκος στην εκδήλωση της Πολιτικής
Κίνησης του Συνασπισμού Θεσσαλονίκης. Τέλος η κεντρική προεκλογική εκδήλωση
της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ έγινε μια μέρα πριν τις εκλογές στο αμφιθέατρο της Νομικής 685 με
ομιλητή των Α. Σαμαρά και της ΠΑΣΠ στη Φιλοσοφική686 με ομιλητές τους Α.
Μπριλλάκη και Σ. Τζουμάκα.
Σχήμα συνεργασίας
διαγραφέντων της ΚΝΕ που
πρόσκεινται στο Νέο Αριστερό
Αριστερά Αγωνιστικά Ενωτικά
Α.Α.Ε.Ψ. Ρεύμα, του ΔΑ (ΚΚΕ
Ψηφοδέλτια
εσωτερικού – Α.Α.) και άλλων
αυτόνομων ή ανεξάρτητων
ατόμων ή και ομάδων
ΚΚΕ (μ -λ)
1990

Αριστερά
Δημοκρατικός Αγώνας -Δημοκρατική πρόσκειται ιδεολογικά στην
Δ.Α.-Δ.Ε.
Ενότητα Ελληνική Αριστερά
Π.Α.Σ.Π.
πρόσκειται ιδεολογικά στον
ενιαίο Συνασπισμό Αριστεράς
και Προόδου (ΡΑΝ) και
Π.Κ.Σ. Προοδευτικές Κινήσεις Συνεργασίας αποτελούν συνεργασίες πρώην
ΔΑ-ΔΕ (ΕΑΡ) και μέρους ΠΣΚ
(ΚΚΕ) με ανεξάρτητους και
άλλα πολιτικά σχήματα.
683
684
685
686
176
ΑΑΕΨ
Οι βασικές θέσεις687 όπως αυτά τέθηκαν στην συνεδρίαση του Κ.Σ. της ΕΦΕΕ
προτείνουν να μην ανακοινωθούν τα συγκεντρωτικά την τρέχουσα χρονιά αλλά κατά
σχολές γιατί θα δημιουργηθεί πρόβλημα στην καταγραφή των κοινών σχημάτων.
Ακόμη προτείνουν να μην διαρκούν μια μέρα οι εκλογές και ταυτόχρονα σε όλες τις
σχολές γιατί ωθούν «στην Κομματική Καταγραφή», ζητούν τη δημιουργία ενός
δεύτερου φοιτητικού συμβουλίου που θα πλαισιώνει την ΕΦΕΕ και θα απαρτίζεται
από αντιπροσώπους των γενικών συνελεύσεων, να γίνουν 31 από 21 τα μέλη του Κ.Σ.
της ΕΦΕΕ για να είναι πιο αντιπροσωπευτικό και να τέλος προτείνουν αλλαγές στη
λειτουργία του Πανσπουδαστικού Συνεδρίου δηλαδή σαφή θεματολογία και να είναι
ανοιχτό και σε απλούς φοιτητές πλην των συνέδρων.
ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ688 υποστηρίζει τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, την σύνδεση των ΑΕΙ με

την παραγωγή, την εκμετάλλευση των ευκαιριών από την ΕΟΚ και η λήψη
αποφάσεων με βάση το δικαίωμα της επιλογής και των αρχών της ελευθερίας689.
Σύνθημα690 «ακόμα πιο μπροστά» .
ΠΑΣΠ
Λίγες μέρες πριν τη διεξαγωγή των φοιτητικών είχε ολοκληρωθεί το συνέδριο691 της
νεολαίας του ΠΑΣΟΚ για την παιδεία, τους νέους και την Ευρώπη καταλήγοντας ότι
είναι αναγκαία η νηφάλια ανασκόπηση και ψύχραιμη αποτίμηση των δεδομένων του
εκπαιδευτικού συστήματος και ότι είναι απαραίτητη η υλοποίηση ενός νέου
σχεδιασμού ανάπτυξης της εκπαίδευσης σε όλες τις βαθμίδες. Οι θέσεις692 της ΠΑΣΠ
αυτή την χρονιά ήταν:
□ Αλλαγή στο νόμο-πλαίσιο με στόχο την πλήρη ανεξαρτητοποίηση των ΑΕΙ, χωρίς να
αναιρεθεί ο δημόσιος χαρακτήρας των ιδρυμάτων
□ Ενιαία τριτοβάθμια εκπαίδευση με ισοτιμία ΑΕΙ-ΤΕΙ
687
688
689
690
691
Βλ. Θεσσαλονίκη 9/3/1990, αναλυτικές θέσεις του Α. Παπανδρέου για την παιδεία.
692
Βλ. Θεσσαλονίκη 13/3/1990, 19/3 & 20/3/1990. Για τις θέσεις του ΠΑΣΟΚ όσον αφορά την
παιδεία βλ. Θεσσαλονίκη 26/3/1990.
177
□ Σταδιακή απελευθέρωση του συστήματος εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση
□ Ίδρυση αυτοτελούς μεταλυκειακής επαγγελματικής εκπαίδευσης υψηλού επιπέδου
□ Αλλαγή τρόπου χωροθέτησης των ΑΕΙ και ΤΕΙ (κατάτμηση των γιγάντων ιδρυμάτων
και πολυδιασπασμένων επαρχιακών ιδρυμάτων σε αυτοτελή ΑΕΙ και ΤΕΙ και να
ιδρύονται στη θέση τους τοπικές ενώσεις πανεπιστημίων με συντονιστικό
χαρακτήρα)
□ Μέτρα αυτοχρηματοδότησης και ανάπτυξης της επιχειρηματικής δραστηριότητας
των ιδρυμάτων
□ Πρόγραμμα σύνδεσης με την παραγωγή (ανάληψη και εκτέλεση έργου, πρακτική
άσκηση κλπ).
Σύνθημα693 όπως αυτό αποτυπώθηκε στις αφίσες της παράταξης, η «αναβάθμιση» και
«πάλι μπροστά» ενώ σε μια άλλη «αν δεν ονειρεύεστε να γίνετε ‘γιάπης’ όταν
μεγαλώσετε ψηφίστε ΠΑΣΠ! Η παράταξη του ΠΑΣΟΚ ελπίζει βάσιμα φέτος σε
σημαντική άνοδο». Κεντρικό694 σύνθημα «με τους σοσιαλιστές πάλι μπροστά στο
Πανεπιστήμιο και στη Βουλή».
ΠΚΣ
Προτείνουν695 αλλαγές στη λειτουργία της ΕΦΕΕ, των Διοικητικών Συμβουλίων και
του φοιτητικού κινήματος γενικότερα. Συνεργασία με ευρωπαϊκά ΑΕΙ χωρίς θίγεται η
αυτοτέλεια των ελληνικών πανεπιστημίων, ενίσχυση της έρευνας και των
μεταπτυχιακών. Όσον αφορά το ζήτημα που έχει προκύψει με τα ιδιωτικά
πανεπιστήμια, η ΠΚΣ υποστηρίζει αυτοδιοικούμενα696 πανεπιστήμια και ενίσχυση
του δημόσιου χαρακτήρα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Επιπλέον ζητούν από την
πολιτεία να αυξήσει τα κονδύλια για την έρευνα που θεωρούσαν ανύπαρκτα. Μικρή
αλλαγή στάσης παρατηρείται για τα προγράμματα της ΕΟΚ, η ΠΚΣ θέλει να
αξιοποιηθούν οι θετικές697 πλευρές αυτών των προγραμμάτων με την προϋπόθεση ότι
τα τμήματα αλλά και τα πανεπιστήμια θα έχουν τον πρώτο λόγο. Ωστόσο συνεχίζουν
να υποστηρίζουν την «επίθεση» για όλα τα θέματα της ΕΟΚ και όχι μόνο τα
693
694
695
Βλ. Θεσσαλονίκη 19/3/1990 και 20/3/1990. Για τις θέσεις του ΣΥΝ όσον αφορά την παιδεία βλ.
Θεσσαλονίκη 27/3/1990 και γενικότερα Θεσσαλονίκη 1/3/1990.
696
697
178
εκπαιδευτικά. Στόχος η ενασχόληση με τα προβλήματα της κάθε σχολής 698 μέσα από
το διάλογο. Σύνθημα699 «πανσπουδαστική πρώτη δύναμη».

φορείς
Η σημαντικότερη εξέλιξη που στην ουσία προκάλεσε αλλαγή στην επικρατούσα

δυναμική των φοιτητικών παρατάξεων ήταν η ένταση στο εσωτερικό της ΚΝΕ το
φθινόπωρο του 1989. Η πιο πειθαρχημένη, οργανωτική και συμπαγής κομματική
νεολαία διασπάται700 όταν καθαιρείται το κεντρικό συμβούλιο της οργάνωσης. Δύο
συνέδρια ακολούθησαν που στην πραγματικότητα οδήγησαν στην οριστική διάσπαση
της ΚΝΕ701. Έτσι, όπως συμβαίνει κάθε φορά με τις διασπαστικές και αποσχιστικές
τάσεις, οι διαγραφέντες δημιούργησαν ένα νέο αριστερό πόλο με στοιχεία
ριζοσπαστισμού. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι οι διαγραφέντες 702 διατήρησαν
τον τίτλο «ΚΝΕ» και αποφάσισαν τη συμμετοχή της οργάνωσης αυτής μαζί με το νέο
αριστερό ρεύμα στη διαμόρφωση ψηφοδελτίων «λαϊκής αντιπολίτευσης» κατά τις
επικείμενες βουλευτικές εκλογές. Οι παρατάξεις της Αριστεράς703 παίρνουν
πρωτοβουλίες συγκρότησης σχημάτων συνεργασίας που να εκφράζουν «όλες τις
αριστερές, προοδευτικές και ριζοσπαστικές δυνάμεις». Συγκεκριμένα, ο γραμματέας
της ΚΝΕ Τ. Θεοδωρικάκος και ο Δ. Περπατάρης της ΡΑΝ κάλεσαν τους φοιτητές να
υποστηρίξουν αυτές «τις πλατιές και αυτόνομες πρωτοβουλίες συγκρότησης σχημάτων
συνεργασίας» όπου αυτές υπάρχουν. Ενώ οι διαγραφέντες704 της ΚΝΕ και ο
γραμματέας Γ. Γράψας υποστήριξαν ότι θα προσπαθήσουν να δημιουργήσουν ένα
αντισυναινετικό μπλοκ στο οποίο ανήκουν «οι ανεξάρτητοι φοιτητές, οι ΑΣ, ο Ρήγας
Φεραίος και η βάση των άλλων οργανωτικών δυνάμεων». Έτσι ανακοινώνεται
αργότερα το κοινό σχήμα705 της Πανσπουδαστική του Νέου Αριστερού Ρεύματος, ο
ΔΑ (ΕΚΟΝ Ρήγας Φεραίος) και οι ΑΣ. Ωστόσο οι ΑΣ706 ανακοίνωσαν ότι θα
κατέβουν αυτόνομα, στις περισσότερες σχολές διαψεύδοντας την ανακοίνωση της
698
699
700
701
702
703
704
705
706
179
Πανσπουδαστικής, προβάλλοντας την «ιδιαίτερη τους φυσιογνωμία αυτή των
Ανεξάρτητων Μαζικών Σχημάτων σε αντικαπιταλιστική, αντισυνδιαχειριστική
κατεύθυνση». Παράλληλα υποστηρίζουν ότι σε κάποιες σχολές στάθηκε δυνατή η
συνεργασία τους και η συγκρότηση πλατιών, ανεξάρτητων αριστερών σχημάτων.
Και η ΠΑΣΠ707 (ακολουθώντας τον κομματικό της φορέα708) έκανε πρόταση

συνεργασίας στον Συνασπισμό πριν αλλά και μετά τις φοιτητικές εκλογές.
Γενικότερα αυτή η πρόταση αφορούσε όλες τις «ανανεωτικές και προοδευτικές
δυνάμεις» με εξαίρεση της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ. Ωστόσο φαίνεται ότι οι φοιτητικές δυνάμεις
του Συνασπισμού709 δεν ενδιαφέρθηκαν για τέτοιου είδους συνεργασία.
Η επιτροπή νεολαίας του Συνασπισμού710 ανακοίνωσε με συνέντευξη τύπου ότι τα

σχήματα που υποστηρίζει θα καταγραφούν πανελλαδικά με τον τίτλο «Προοδευτικές
Κινήσεις Συνεργασίας» με στόχο τον σχηματισμό σε ισότιμη βάση πλατιών
ενωτικών, αγωνιστικών σχημάτων σαν απάντηση στην υποβάθμιση των σπουδών και
την κρίση του Φ.Κ. Παρ’ όλα αυτά τα ονόματα των ψηφοδελτίων711 της στο ΑΠΘ
ήταν τα εξής:
Σχολή/ τμήμα Ψηφοδέλτια

Αριστερή Αγωνιστική Ενότητα
Μαθηματικό
Μαθηματικού
Χημικό Προοδευτική Συνεργασία Φοιτητών Χημικού
Φυσικό Προοδευτική Κίνηση Φοιτητών Φυσικού
Πολιτικών Μηχανικών Φοιτητική Συνεργασία
Αγωνιστική Ενότητα Φοιτητών
Μηχανολόγων- Ηλεκτρολόγων Αγωνιστικό Ενωτικό Ρεύμα
Μηχανολόγων Μηχανικών Αγωνιστικό Ενωτικό Ρεύμα
Χημικών Μηχανικών Ενωτική Συνεργασία
Τοπογράφων & Αγρονόμων Ενωτική Αγωνιστική Κίνηση
Αγγλική Φιλολογία Αγωνιστική Ενωτική Πρωτοβουλία
Γαλλική Φιλολογία Παρέμβαση Γαλλικού
707
708
Βλ. στο παρόν την ενότητα: Πορεία προς τις εκλογές.
709
710
711
180
Γερμανική Φιλολογία Αγωνιστική Ενωτική Κίνηση
Ιταλική Φιλολογία Ανεξάρτητο Ψηφοδέλτιο Φοιτητών Ιταλικού
Ιατρική Αγωνιστική Συνεργασία Φοιτητών Ιατρικής
Οδοντιατρική Συνεργασία Φοιτητών Οδοντιατρικής
Κτηνιατρική Αριστερή Ριζοσπαστική Ενότητα
Νομική Φοιτητική Συνεργασία
Γεωπονική Γεωπονική Δημοκρατική Συνεργασία
Δασολογία Αριστερή Δασολογική Συνεργασία
Ενωτική Προοδευτική Πρωτοβουλία
Γεωλογικό
Γεωλογικού «Τα γεωτρύπανα»
Οικονομικό Ενωτικό Σχήμα Οικονομικού
Ανανεωτική Φοιτητική Αγωνιστική
Βιομηχανική
Συνεργασία
Φιλολογικό Στροφή
Ιστορικό-Αρχαιλογικό Ομάδα Πρωτοβουλίας Ιστορικού
Ψυχολογίας Πρωτοβουλία Διαλόγου και Δράσης
ΤΕΦΑΑ Προοδευτική Αγωνιστική Ενότητα
ΑΠΤ-Δασκάλων Αριστερή Ενωτική Συνεργασία (ΑΡΕΣΥ)
ΑΠΤ-Νηπιαγωγών Φοιτητική Συνεργασία
Εικαστικό Κίνηση Φοιτητών Καλών Τεχνών
Πίνακας 26: Ψηφοδέλτια προσκείμενα στον Συνασπισμό Αριστεράς και Προόδου.
Και αυτή η εκλογική αναμέτρηση εξελίχθηκε σε υποτονικό έως και βουβό κλίμα 712 εν
αντιθέσει με το έντονο και εκρηκτικό προεκλογικό κλίμα713 των βουλευτικών
εκλογών. Χαρακτηριστικό του κλίματος στο εσωτερικό του Πανεπιστήμιου είναι ότι
δεν πραγματοποιήθηκαν οι εκλογοαπολογιστικές714 συνελεύσεις. Την Τετάρτη 21
Μαρτίου715 οι φοιτητές (αλλά και οι σπουδαστές) προσήλθαν στις κάλπες για την
ανάδειξη των νέων Δ.Σ. των φοιτητικών συλλόγων, τους εκπροσώπους σε συλλογικά
όργανα διοίκησης και λειτουργίας των ΑΕΙ και τους αντιπροσώπους τους στη ΕΦΕΕ.
Ακόμη, ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας Θ. Ντεγιάννης έδωσε άδεια716 σε φοιτητές και
σπουδαστές ώστε να συμμετάσχουν στις εκλογές. Τα αποτελέσματα των εκλογών
712
713
714
715
716
181
έτσι όπως προκύπτουν από τους φοιτητικούς συλλόγους της κάθε σχολής είναι τα
εξής:
ΔΑΠ- ΑΛ
Σχολές/Τμήμα Ψηφίσαντες ΑΑΕΨ ΑΚ ΑΣ
ΝΔΦΚ
ΠΑΣΠ ΠΚΣ
ΛΟΙ
701 74 0 0 420 116 67 0
Μηχανικών
Τμήμα
Μηχανολόγων και 66
724 13 36 367 109 87 3
Μηχανικών
272 38 0 7 147 45 25 0
Τμήμα
335 29 0 59 138 38 46 5
419 103 12 0 190 48 51 0
Μηχανικών
Ιατρική 1.353 120 12 0 750 198 123 76
Οδοντιατρική 566 31 0 0 268 100 46 89
Κτηνιατρική 457 60 9 0 213 70 73 0
Γεωπονίας 796 70 33 69 353 142 83 22
Δασολογικό 415 58 27 17 177 68 43 0
Γεωλογικό 209 25 11 0 92 34 14 17
Νομική 1.213 107 16 0 700 211 85 56

Οικονομικό 988 97 10 0 505 216 112 9
Φιλολογίας 553 38 24 11 265 101 80 17
413 66 0 0 238 64 29 2
225 29 2 0 123 49 14 0
Γλώσσας και 149 16 8 16 52 37 16 0
Ιταλικής Γλώσσας 3 36 10 6 23717
84 0 0
και Φιλολογίας (0) (3) (1) (1) (2)
Ιστορικό-
533 72 8 0 222 84 43 74
Παιδαγωγικό- 119
389 91 0 0 120 0 47
Ψυχολογίας 718
717
Πρόκειται για το «ΑΓΚΑΘΙ» 23.
718
Πρόκειται για την «ΑΣΠ» με 47 και τους «Αυτόνομους» 72.
182
ΔΑΠ- ΑΛ
Σχολές/Τμήμα Ψηφίσαντες ΑΑΕΨ ΑΚ ΑΣ
ΝΔΦΚ
ΠΑΣΠ ΠΚΣ
ΛΟΙ
Δημοτικής 466 32 0 0 234 84 68 10
302 29 4 0 131 94 34 0
αγωγής και
196
Θεολογική 759 66 0 0 370 100 8 719
Χημικό 455 50 56 0 235 41 36 3
Βιολογικό 178 21 0 14 72 36 10 13
Μαθηματικό 563 50 0 46 279 78 68 0

Φυσικό 624 56 36 0 269 114 76 27
Φαρμακευτική 311 76 33 0 176 0720 0 0
Α.Β.Σ.Θ. 966 54 0 0 454 235 172 31
(ΠΑ.ΜΑΚ.)
Τ.Ε.Φ.Α.Α. 839 11 0 0 422 236 110 4

Καλών Τεχνών 85 0 0 0 0 0 0 76721
ΣΥΝΟΛΟ 16.342 1.636 317 275 8.018 2.758 1.672 872

Το ποσοστό συμμετοχής συνεχίζει να μειώνεται καθώς αυτή τη φορά 16.342 φοιτητές

προσήλθαν στην κάλπη. Ενώ το ποσοστό αποχής κυμάνθηκε πάνω από 40%. Η ΔΑΠ-
ΝΔΦΚ σημείωσε το υψηλότερο ποσοστό από τις προηγούμενες χρονιές (αλλά και
από αυτές που ακολούθησαν) με 49,06%. Η ΠΑΣΠ με ανοδική τάση αύξησε το
ποσοστό της κατά 2,62% και η ΠΚΣ συγκέντρωσε 10,23%. Οι Αριστερές παρατάξεις
αυτή τη χρονιά ήταν αποτέλεσμα συνασπισμών και συνεργασιών οπότε δεν είναι
δυνατή η ακριβής καταγραφή των δυνάμεων τους. Η ΦΕΑΠΘ δημοσίευσε κοινά
αποτελέσματα χωρίς προβλήματα σε αντίθεση με την ΕΦΕΕ. Η ΕΦΕΕ για άλλη μια
χρονιά συνάντησε δυσκολίες στη δημοσίευση των συγκεντρωτικών αποτελεσμάτων.
Ωστόσο, οι ίδιες οι παρατάξεις722 ήταν σε θέση τις πρώτες πρωινές ώρες να δώσουν
αποτελέσματα τουλάχιστον για τα 2/3 των σχολών. Οι σχολές723 με το μεγαλύτερο
ποσοστό αποχής ήταν η Σχολή Καλών Τεχνών με 83% και το Παιδαγωγικό
719
Πρόκειται για την «ΟΡΘΑ» 128 και την «ΑΘΕΚ» 65.
720
Κατόπιν ενστάσεως τα ψηφοδέλτια της ΠΑΣΠ ακυρώθηκαν.
721
Πρόκειται για το «Προοδευτικό Ενωτικό Ψηφοδέλτιο» 32 και το «Ριζοσπαστικό Αυτόνομο
Ψηφοδέλτιο» 44.
722
723
Βλ. ποσοστά συμμετοχής στο παρόν Παράρτημα-Πίνακες
183
Δημοτικής Εκπαίδευσης με 75,4% ενώ το μεγαλύτερο ποσοστό συμμετοχής
σημειώθηκε στη Σχολή Θετικών Επιστημών με 61% και Γεωτεχνικών Επιστημών με
52,9%. Το ποσοστό συμμετοχής724 στο ΑΠΘ συνεχίζει την πτώση φτάνοντας αυτή τη
χρονιά (43,9%) τις 9,1 μονάδες λιγότερες από πέρσι (53%). Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
κατέγραψε αύξηση των ποσοστών της και επικράτησε στα 30 από τα 31 τμήματα για
πρώτη χρονιά με εξαίρεση τη Σχολή Καλών Τεχνών.

η
1 (42,5%) ΑΣ ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
2η (29,3%) ΑΑΕΨ, ΑΚ ΠΑΣΠ
3η (15,3%) ΔΑΠ-ΝΔΦΚ ΑΚ, ΑΑΕΨ
4η (9,2%) ΔΑΠ-ΝΔΦΚ ΠΚΣ
Από τον παραπάνω πίνακα προκύπτουν οι Άξονες Ανταγωνισμού των παρατάξεων

του 1990. Ο ανταγωνισμός της πρώτης διάστασης αφορά δύο διαμετρικά αντίθετες
θέσεις σχετικά με την ίδρυση ιδιωτικών Πανεπιστημίων και τα προγράμματα της
ΕΟΚ. Η ΑΣ διαφωνούν ενώ η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ συμφωνούν απόλυτα. Η δεύτερη
διάσταση εκφράζει τον ανταγωνισμό της [ΑΑΕΨ, ΑΚ] με την ΠΑΣΠ. Η ΑΑΕΨ
επικεντρώνεται στην οργάνωση του κινήματος και ασχολείται με τα φοιτητικά
προβλήματα ενώ η ΠΑΣΠ έχει ένα πρόγραμμα με περισσότερο κοινωνικό
χαρακτήρα. Η τρίτη διάσταση σκιαγραφεί τον ανταγωνισμό της δεξιάς παράταξης και
των αριστερών σε σχέση με την εκπαιδευτική πολιτική. Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ εμφανίζεται
περισσότερο θετική στις κυβερνητικές επιλογές ενώ οι αριστερές παρατάξεις κάθετα
αντίθετες. Και η τέταρτη διάσταση περιγράφει τον ανταγωνισμό της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ και
ΠΚΣ ως προς τα ιδιωτικά πανεπιστήμια. Στην περίπτωση αυτή η αντίθεση
μετριάζεται με την ΔΑΠ-ΝΔΦΚ να είναι σύμφωνη και την ΠΚΣ να υποστηρίζει
αυτοδιοικούμενα πανεπιστήμια.
Το διάγραμμα διπλής προβολής παρουσιάζει την ΑΑΕΨ ενισχυμένη στο Γεωλογικό
και Χημικών Μηχανικών ενώ η ΠΚΣ στο τμήμα Αγρονόμων-Τοπογράφων,
Μαθηματικού και Βιολογικού. Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ ενισχύεται στη Νομική, Πολιτικών
724
Σε πανελλαδικό επίπεδο εκτιμήθηκε στο 45%.
184
Μηχανικών και η ΠΑΣΠ στο Παιδαγωγικό Δημοτικής και Προσχολικής Αγωγής,
ΑΒΣΘ και ΤΕΦΑΑ.
11. ΕΦΕΕ
Το 15 Πανσπουδασικό Συνέδριο διεξήχθη725 μετά το Πάσχα από τις 26 μέχρι τις 29

Απρίλιου. Για πρώτη φορά μετά από έξι συνεχόμενα έτη το Κ.Σ. της ΕΦΕΕ δεν έχει
καλέσει726 τον Υπουργό Παιδείας στο συνέδριο. Ενώ στο εσωτερικό των παρατάξεων
υπήρξε διαφωνία σχετικά με τον αριθμό των συνέδρων από σχολές της Ιταλίας727.
Τέλος η ένταση και τα επεισόδια728 δεν έλειψαν και από αυτό το συνέδριο που
κράτησε μόνο τέσσερις μέρες. Το συνέδριο με τη συμμετοχή 780 συνέδρων729. Οι
έδρες730 είχαν ως εξής:

ΔΑΠ-ΝΔΦΚ 10
ΠΑΣΠ 4
ΠΚΣ 3
ΑΑΕΨ 3
Πίνακας 5: κατανομή εδρών ΕΦΕΕ 1990.
Κερδισμένη από αυτό το συνέδριο η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ που αύξησε τις έδρες της και
έφτασε στις 10. Η ΠΑΣΠ κέρδισε μια έδρα αλλά και πάλι έχει περιορισμένη δύναμη.
Ο μεγάλος ηττημένος οι αριστερές διασπάσεις που χάνουν πολλές έδρες ως
αποτέλεσμα των διασπάσεων και το σχηματισμό νέων δυνάμεων.
725
Βλ. Θεσσαλονίκη 17/3/1990 , 19/3, 21/3 & 25/4/1990.
726
727
Βλ. Θεσσαλονίκη 27/4 & 28/4/1990 και Ελευθεροτυπία 26/4/1990.
728
Βλ. Θεσσαλονίκη 28/4 & 30/4/1990 και Ελευθεροτυπία 30/4/1990.
729
730
185
Φοιτητικές Εκλογές 8 Μαΐου 1991
Τα ποσοστά αποχής στο ΑΠΘ731 παρουσίασαν αύξηση κατά 11% τις προηγούμενες
εκλογές παρά τις προσπάθειες των παρατάξεων, των νεολαιών και των κομματικών
στελεχών, που δε φαίνονται ικανοποιημένες όσον αφορά τα ποσοστά συμμετοχής.

κινημάτων.
□ Σύνδεση του Πανεπιστημίου με την παραγωγική732 διαδικασία
αντιπρόσωπους που εκλέχθηκαν με δημοκρατικές διαδικασίες
Η επανάληψη της δίκης του Κοσκωτά733 είναι κύριο θέμα της επικαιρότητας και η
απόρριψη της έφεσης που κατέθεσε. Η τρομοκρατία συνεχίζει να απασχολεί μετά το
731
732
Μια στάση που δικαιολογείται με βάσει τα ποσοστά ανεργίας όπως καταγράφονται στην γαλλική
εφημερίδα «Le Monde Diplomatique» για τους νέους κάτω των 25 ετών και συγκεκριμένα για την
Ελλάδα που φτάνει στο ποσοστό της τάξης του 24,8% (βλ. Θεσσαλονίκη 16/5/1991).
733
Βλ. Μακεδονία 2/5 & 21/5/1991 και Θεσσαλονίκη 6/5/1991.
186
τελευταίο χτύπημα της «17 Νοέμβρη» με ρουκέτα734 στα γραφεία της ΔΕΗ και την
αστυνομία να κάνει έρευνες735 σε σπίτια που ανήκαν στην οργάνωση με επέκταση
των ερευνών και στη Θεσσαλονίκη. Οι ζυμώσεις στο χώρο της αριστεράς
συνεχίζονται με την σύγκρουση των δύο εσωτερικών ομάδων736 – αν μπορεί να
ειπωθεί έτσι – των «συντηρητικών» από την μια και των «ανανεωτικών» από την
άλλη. Η πιθανότητα της διάσπασης737 είναι έντονη αλλά γίνονται προσπάθειες προς
αποφυγήν της. Και στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ καταγράφονται αναταράξεις και
σενάρια διαγραφών738 αλλά τουλάχιστον στο χρονικό διάστημα που μελετάται δεν
έχει πραγματοποιηθεί κάποια διαγραφή. Στο χώρο της παιδείας739 ο Α. Παπανδρέου
κάνει μια νέα πρόταση διεξόδου από την κρίση. Αλλά και ο Συνασπισμός Αριστεράς
και Προόδου «αναδιπλώνεται» σχετικά με το θέμα συνεργασίας740 με το ΠΑΣΟΚ
καταλήγοντας ότι οι συνθήκες δεν ευνοούν κάτι τέτοιο ενώ η ανανεωτική πτέρυγα
του ΕΑΡ741 στρέφεται κατά του Συνασπισμού .
3. Πως βλέπουν οι φοιτητικές παρατάξεις την αποχή742
Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ αποδίδει την κρίση στις στείρες κομματικές αντιπαραθέσεις και στην
άγονη πολιτικολογία ενώ η ΠΑΣΠ ότι σε αυτή την κρίση έχει παίξει ρόλο και η
κυβερνητική πολιτική αλλά οι νέοι με τις κινητοποιήσεις743 του χειμώνα δεν φαίνεται
«να έχουν καταβληθεί από την ‘αρτηριοσκλήρυνση’ του νεοσυντηρισμού». Οι
προσκείμενοι στο Συνασπισμό και οι ανεξάρτητοι φοιτητές αποδίδουν την κρίση
στην απουσία διαλόγου και ενωτικών πρωτοβουλιών. Αντίθετα οι προσκείμενοι στο
Νέο Αριστερό Ρεύμα744 διαφωνούν για την ύπαρξη κρίσης βασιζόμενοι στις
κινητοποιήσεις του περασμένου χειμώνα. Και οι ΑΣ υποστηρίζουν ότι το ξεπέρασμα
της κρίσης «βρίσκεται σε καλό δρόμο». Τέλος, η ΠΚΣ745 δίνει έναν τρόπο
αντιμετώπισης της αποχής, τα δηλαδή τη λειτουργία αυτόνομων σχημάτων ώστε οι
παρατάξεις θα «σταματήσουν να καταγράφουν κομματικά ποσοστά».
734
735
Βλ. Μακεδονία 7/5/1991, και Θεσσαλονίκη 4/5 & 6/5/1991.
736
Βλ. Μακεδονία 14/5, 15/5 ,16/5, 19/5 & 19/5/1991, Θεσσαλονίκη 2/5 & 11/5/1991 και Αυγή
3/5/1991.
737
Βλ. Μακεδονία 14/5, 15/5 & 5/6/1991, Θεσσαλονίκη 7/5/1991 και Ελληνικός Βορράς 26/5/1991.
738
Βλ. Μακεδονία 19/5, 25/5 & 5/6/1991 και Ελληνικός Βορράς 26/5/1991.
739
Α. Παπανδρέου: Δημόσια και πλήρως αυτοδιοικούμενα και ανεξάρτητα ΑΕΙ και ΤΕΙ (Βλ.
Θεσσαλονίκη 7/5/1991).
740
Βλ. Μακεδονία 2/5/1991 και Θεσσαλονίκη 8/5 & 16-175/5/1991.
741
742
743
Βλ. Θεσσαλονίκη8/5/1991.
744
745
187
Οι εκδηλώσεις και οι ομιλίες πολιτικών στελεχών συνεχίζεται για άλλη μια χρονιά
αλλά με μειωμένη ένταση σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά. Στις 3 Μαΐου μίλησε
στην Οδοντιατρική746 ο Δ. Τσοβόλας και σε ανάλογη εκδήλωση και ο Γ.
Γεννηματάς747. Την ίδια μέρα ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Β. Πολύδωρας μίλησε στο
Πανεπιστήμιο Μακεδονίας748 και εμφανίστηκε η Ν. Μπακογιάννη749 μαζί με μέλη
του υπουργικού συμβουλίου. Μια μέρα πριν τις εκλογές ο Γ. Αρσένης μίλησε στο
Πανεπιστήμιο Μακεδονίας750 και στο Πολυτεχνείο751 βουλευτής ΠΑΣΟΚ και πρώην
πρόεδρος της ΕΦΕΕ Σ. Τζουμάκας. Και στη Νομική752 ο Γ. Βουλγαράκης ,
βουλευτής ΝΔ και πρώην πρόεδρος της ΕΦΕΕ. Η φοιτητική παράταξη753 του
Συνασπισμού ήταν απούσα από τις προεκλογικές εκδηλώσεις διότι «δεν ωθείται σε
ανανεωτικές εξορμήσεις παρά τις αλλαγές στη ηγεσία» του πολιτικού χώρου που
έκφραζε.

ΚΚΕ (μ -λ)
1991

Π.Α.Σ.Π.
διάφορα πολιτικά σχήματα
συνεργασίας των διαγραμμένων
της ΚΝΕ (Νέο Αριστερό
Ρεύμα) με το Δημοκρατικό
Ρ.Σ. Ριζοσπαστικά Σχήματα754
Αγώνα (ΚΚΕ εσωτ.-
Ανανεωτική Αριστερά) κ άλλα
μικρότερα πολιτικά σχήματα
του ίδιου χώρου.
746
747
748
749
750
751
752
753
754
Σε πανελλαδικό επίπεδο καταγράφονται ως ΕΕΑΚ (Ενιαίες Ανεξάρτητες Αριστερές Κινήσεις).
188
πρόσκειται ιδεολογικά στον
Π.Κ.Σ. Προοδευτικές Κινήσεις Συνεργασίας ενιαίο Συνασπισμό της
Αριστεράς και της Προόδου
ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
Το πρόγραμμα της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ περιλαμβάνει θέματα755 όπως η σύνδεση των ΑΕΙ με

την παραγωγική διαδικασία, άμεση λειτουργία των μεταπτυχιακών σπουδών και
βελτίωση των προγραμμάτων σπουδών. Η ίδρυση μη κρατικών ΑΕΙ και αξιοποίηση
των ευρωπαϊκών προγραμμάτων. Στόχος ο εκσυγχρονισμός των ΑΕΙ μέσα από την
προοπτική της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Σύνθημα756 «για τα οράματα του μέλλοντος
και τις ελπίδες της νεολαίας» και το «στείλε το μήνυμα σου παντού»757.
ΠΑΣΠ
Η ΠΑΣΠ υποστηρίζει758 ότι πρέπει να λυθεί το οικονομικό πρόβλημα των

πανεπιστημίων, να προστατευτούν οι δημοκρατικές κατακτήσεις στην ανώτατη
εκπαίδευση όπως η κατοχύρωση759 του δημόσιου δωρεάν χαρακτήρα της
τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και να αξιοποιηθούν τα προγράμματα της διεθνούς
διαπανεπιστημιακής συνεργασίας. Προτείνουν και υποστηρίζουν την ανταλλαγή
απόψεων για την συνδιαμόρφωση της διαδικασίας διαλόγου, δημόσια, ανεξάρτητα
και αυτοδιοικούμενα ΑΕΙ, η σύνδεση των ΑΕΙ με την παραγωγική διαδικασία και
αναμόρφωση του περιεχομένου των σπουδών. Ακόμα προτείνεται η καθιέρωση του
θεσμού του εκπαιδευτικού συμβουλίου ανά ομάδα φοιτητών αλλά και η σύσταση
ειδικής υπηρεσίας στο ΥΠΕΠΘ για την αξιοποίηση των Ελλήνων επιστημόνων του
εξωτερικού. Η ουσιαστικοποίηση και διεύρυνση του συστήματος χορήγησης
υποτροφιών, ανανέωση πανεπιστημιακών συγγραμμάτων, ανάπτυξη
πανεπιστημιακών τυπογραφείων και βιβλιοθηκών και οι μεταπτυχιακές σπουδές δύο
κύκλων (master και διδακτορικού αντίστοιχα). Στόχος760 η αποδοκιμασία της
755
756
757
758
759
760
189
κυβερνητικής πολιτικής στην Παιδεία και της συντηρητικής παράταξης της ΔΑΠ-
ΝΔΦΚ. Σύνθημα761 «ακόμα πιο μπροστά – η Άνοιξη αρχίζει τώρα για εμάς».
ΠΚΣ
Στόχος των Προοδευτικών Κινήσεων Συνεργασίας762 ο εκσυγχρονισμός της

τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και το ξεπέρασμα της κρίσης του φοιτητικούς κινήματος.
Προτείνουν να γίνονται οι εκλογές σε κάθε ίδρυμα σε διαφορετική ημερομηνία, να
μην καταγράφονται κεντρικά τα αποτελέσματα και να γίνονται εκλογές κάθε δύο
χρόνια.
Ριζοσπαστικά Σχήματα
Στόχος763 να ακουστούν όλες οι δυνάμεις των γενικών συνελεύσεων και να

αποκτήσουν ένα ενιαίο πολιτικό φορέα. Τα Ρ.Σ. είναι αντίθετα στην ίδρυση ιδιωτικών
ΑΕΙ και την ιδιωτικοποίηση ορισμένων λειτουργιών της εκπαίδευσης. Σύνθημα
«προς ένα ανεξάρτητο κίνημα νεολαίας».
Φοιτητική παράταξη προσκείμενη στον Συνασπισμό (ανεξάρτητα σχήματα)
Κάλεσε764 τους φοιτητές να συμμετάσχουν στις εκλογές στηρίζοντας όπως

χαρακτηριστικά είπαν τις δυνάμεις εκείνες που αντιδρούν στη μετατροπή των
εκλογών σε ‘κομματικό παζάρι’.

φορείς
Οι εκπρόσωποι τύπου του Συνασπισμού765 του Κ.Σ. της ΕΦΕΕ σε συνέντευξη τύπου
ανακοίνωσαν την απόφαση των Προοδευτικών Κινήσεων Συνεργασίας να μην
καταγραφούν ωε σχήμα σε ενιαία στήλη κατά την καταμέτρηση των αποτελεσμάτων.
Τελικά καταγράφηκαν στη στήλη «Διάφοροι». Επιπλέον, τα Ριζοσπαστικά
Σχήματα766 εμφανίζονται σε συνεργασία σε κάποιες σχολές με τους φοιτητές του
761
762
763
764
765
αιώνα, διαχρονική πορεία εβδομήντα πέντε χρόνων, Θεσσαλονίκη 2002, σ.536 αλλά και Βλ.
Θεσσαλονίκη 4/5 & 9/5/1991 και Ελευθεροτυπία 6/5/1991.
766
190
Νέου Αριστερού Ρεύματος, της ΕΚΟΝ «Ρήγας Φεραίος» αλλά και με τις
Συσπειρώσεις. Και δήλωσαν ότι τα Αριστερά Αντισυναινετικά σχήματα θα
καταγραφούν ως Ριζοσπαστικά Σχήματα. Η ΠΚΣ767 (ΡΑΝ) κατέβηκε στις εκλογές ως
αυτόνομη και πολύμορφη λειτουργία σχηματισμών που αποτέλεσαν τις Προοδευτικές
Κινήσεις Συνεργασίας και τα σχήματα αυτά δεν καταγράφηκαν σε κεντρική στήλη.
Και τέλος την εμφάνιση τους κάνουν και οι Οικολόγοι768 προσαρμόζοντας το
πρόγραμμα τους στα προβλήματα των φοιτητών. Οι Οικολόγοι εμφανίστηκαν σε
κάποιες σχολές του ΑΠΘ και καταγράφηκαν στη στήλη «Διάφοροι».
Οι εκλογές για άλλη μια φορά διεξάγονται σε υποτονικό769 και αδιάφορο κλίμα
καθώς αυτή τη χρονιά έχουν περιοριστεί και η ομιλίες με κεντρικά πρόσωπα
πολιτικούς. Οι κάλπες άνοιξαν στις 8:25 και έκλεισαν με τη δύση του ηλίου. Επίσης
δόθηκαν άδειες στους στρατευμένους φοιτητές ώστε να συμμετάσχουν στις εκλογές.
ΔΑΠ-
Σχολές/Τμήμα Ψηφίσαντες ΑΚ
ΝΔΦΚ
ΠΑΣΠ ΡΣ ΑΛΛΟΙ
654 0 364 130 57 81
Μηχανικών
Τμήμα
660 9 260 133 121 107770
Μηχανικών
284 0 125 59 25 68771
Τμήμα
295 0 102 38 111 26772
358 17 145 54 24 103773
Μηχανικών
Ιατρική 1.223 15 549 241 121 237774
767
Βλ. Ριζοσπάστης 4-5/5/1991.
768
769
Βλ. Μακεδονία 4/5 & 8/5/1991, Θεσσαλονίκη 4/5, 7/5 & 9/5/1991 και Ελευθεροτυπία 6/5/1991.
770
Πρόκειται για την «Ελ. Έκφραση» 60, «ΑΕΡΜ» 45 και της «Ομάδας Φοιτητών» 2.
771
Πρόκειται για την «Απόκλιση».
772
Πρόκειται για «Διάφορους» 17 και της «Ομάδας Φοιτητών» 9.
773
Πρόκειται για το «Χαβαλές» 12 και Ανεξάρτητοι 91.
774
Πρόκειται για την «ΟΦΙΣ» 132, «Ομάδα Φοιτητών» 11 και μια άλλα παράταξη με 94 ψήφους.
191
ΔΑΠ-
ΝΔΦΚ
Οδοντιατρική 526 0 254 110 91 43775
Κτηνιατρική 418 5 177 86 83 42776
Γεωπονίας 671 55 260 118 119 93777

Δασολογικό 312 19 131 65 53 22778
Γεωλογικό 148 3 65 18 0 58779
Νομική 1.097 8 617 226 83 114
Οικονομικό 778 0 387 249 66 39
Φιλολογίας 506 12 196 107 41 131780

340 4 161 71 60 37
206 10 89 32 71 0
Γλώσσας και 135 12 41 35 42 0
100 0 25 14 21 35
Ιστορικό-
459 5 156 93 166 7
325 0 85 81 63 68781
Δημοτικής 466 0 170 109 90 82782
348 0 125 149 51 4
αγωγής και
Θεολογική 691 0 321 101 23 232
Χημικό 368 23 144 57 47 77783
Βιολογικό 203 0 75 35 16 68
775
Πρόκειται για την «Σ.Φ.Ο» 23, «Ομάδα Φοιτητών» 4 και «Διάφοροι» 16.
776
Είναι το «Σ.Κ.Φ.Κ.» 42/1.
777
Αναλυτικότητα πρόκειται για την»3 & κούκος» 33, «Σκληρό καρύδι» 8 και «Διάφοροι» 52.
778
Η «Ανεξάρτητοι Δασολόγοι» 16 και η «Ομάδα Φοιτητών» 6.
779
Πρόκειται για τα «καρότα» 31, «Γεωτρύπανα» 9, «Ομάδα Φοιτητών» 4 και «ΑΟΥΑ» 14.
780
«Διάφοροι» 108, «ΕΣΟΦ» 6, «ΣΕΦ» 17.
781
«Ανεξάρτητη Παρέμβαση» 58 και «ΕΣΟΦ» 4.
782
«Αδέσμευτη Πρωτοβουλία» 67 και «Διάφοροι» 15.
783
«ΑΠΧ» 34, «Χ-Ψ-Ω» 22, «Ο.Κ.Χ» 4 και «Κίνηση Συν» 17.
192
ΔΑΠ-
ΝΔΦΚ
Μαθηματικό 451 0 192 78 72 86784
Φυσικό 555 42 234 104 94 48
Φαρμακευτική 297 44 115 37 0 87785
Τ.Ε.Φ.Α.Α. 692 0 313 246 0 110
Τ.Ε.Φ.Α.Α. 274 0 159 0 0 115786

Σερρών
Εικαστικό 101 0 0 0 55 35787
Μουσικών
112 0 0 0 0 110788
Σπουδών
ΣΥΝΟΛΟ 14.053 283 6.037 2.876 1.866 2.365

Πίνακας 2: Τα αποτελέσματα των φοιτητικών εκλογών στις 8 ΜαΊου1991.
Κανένα πρόβλημα δε καταγράφεται όσον αφορά την ΦΕΑΠΘ και την έκδοση κοινών
αποτελεσμάτων σε αντίθεση με την ΕΦΕΕ. Σύμφωνα με τον πίνακα 2, η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
συγκέντρωσε το 42,9% καταμετρώντας λιγότερες ψήφους και η ΠΑΣΠ 20,4%. Ενώ
τα Ριζοσπαστικά Σχήματα έλαβαν 13,2% των ψηφισάντων στο ΑΠΘ. Το ποσοστό
συμμετοχής συνεχίσει να παρουσιάζει καθοδική δυναμική καθώς φαίνεται να
μειώνεται η συμμετοχή κατά 2,9 μονάδες φτάνοντας το 41,1%. Το ποσοστό αποχής
στο ΑΠΘ είναι για άλλη μια φορά αυξημένα και η προσπάθειες ερμηνείας789 τους
πολλές φορές δε σχετίζεται πάντα με το φοιτητικό κίνημα. Η σχολές με τη
μεγαλύτερη προσέλευση στη κάλπη είναι η Πολυτεχνική Σχολή (79,1%) και το
ΤΕΦΑΑ Σερρών (61,2%) σε αντίθεση με το ΤΕΦΑΑ (28,1%) και Παιδαγωγική
Σχολή (29,7%) και που έχουν τη χαμηλότερη προσέλευση. Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ «χάνει»
κάποιες σχολές από την εκλογική της δύναμη, την Γερμανική και Ιταλική Γλώσσα
και Φιλολογία καθώς και το Εικαστικό Τμήμα νικητής που κυριάρχησαν τα ΡΣ. Και
τα τέλος στο Παιδαγωγικό Δημοτικής Εκπαίδευσης η ΠΑΣΠ.
784
Πρόκειται για την «Α.Α.Ε.Μ.» 47, «ΣΠΕΡΜΑ» 36 και «ΕΣ.Ο.Φ.» 3.
785
Πρόκειται για την «Ε.Φ.Α.Π» 83 και την «Εναλλακτική Κίνηση» 4 Ωστόσο δεν είχε δοθεί η μια
έδρα που αναλογούσε στην ΕΦΑΠ λόγω διαφωνιών που προέκυψαν στην εφορευτική επιτροπή.
786
Συνεργασία της ΠΑΣΠ και Αριστερών παρατάξεων 106 και η παράταξη ΒΕΤ με ψήφους.
787
«Πίτερ Παν» 35.
788
Ενιαίο Ψηφοδέλτιο 110.
789
Έτσι είναι και η αυτή η ερμηνεία ότι ο αγώνας μπάσκετ ΠΑΟΚ-ΑΡΗΣ (σύμφωνα με το σχετικό
δημοσίευμα) ήταν αυτό που αύξησε τα ποσοστά αποχής καθώς οι Θεσσαλονικείς φοιτητές
ενδιαφέρθηκαν περισσότερο για την έκβαση του αγώνα (βλ. Ελληνικός Βορράς 12/5/1991).
193
Η ΠΑΣΠ καταγγείλει την ΕΡΤ790 και των διευθυντή ειδήσεως Μ. Δημητρίου για
διαστρέβλωση των εκλογικών αποτελεσμάτων μέσω των κρατικών ραδιοτηλεοπτικών
μέσων ενημέρωσης εν αντιθέσει με «το μέσο αντικειμενικής ενημέρωσης που
προβάλλεται».

των εκλογών για το 1991. Προκύπτουν τρείς διαστάσεις (παράγοντες) που
100%. Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται συνοπτικά οι παρατάξεις που
1η (46%) ΡΣ, ΑΚ ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
2η (38,7%) ΡΣ ΑΚ
3η (15,3%) ΠΑΣΠ ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
Από την πρώτη διάσταση προκύπτει ο ανταγωνισμός των [ΡΣ,ΑΚ] με τη ΔΑΠ-

ΝΔΦΚ. Ο άξονας ανταγωνισμού είναι οι ιδιωτικοποιήσεις στην εκπαίδευση με την
πρώτη ομάδα να την απορρίπτει και τη δεύτερη να την επικροτεί. Η δεύτερη
διάσταση περιγράφει των ανταγωνισμό των δυο αριστερών πόλων που
ανταγωνίζονται για να επικρατήσουν στον αριστερό χώρο μετά τις ανακατατάξεις
που προέκυψαν. Και η τρίτη διάσταση περιγράφει τον ανταγωνισμό της ΠΑΣΠ με τη
ΔΑΠ-ΝΔΦΚ για της ιδιωτικοποιήσεις στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Η ΠΑΣΠ
υποστηρίζει τη δημόσια και δωρεάν παιδεία ενώ η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ υποστηρίζει την
ίδρυση μη κρατικών ΑΕΙ.
Το διάγραμμα διπλής εισόδου η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ εμφανίζεται ενισχυμένη στη Νομική,
Θεολογική, Γεωλογικό και στη Φιλοσοφική ενώ η ΠΑΣΠ στην Ιατρική, Πολιτικών
Μηχανικών και Αγρονόμων-Τοπογράφων και στο Οικονομικό. Τέλος οι ΡΣ έχουν
έντονη παρουσία στο Ιστορικό-Αρχαιολογικό, Αρχιτεκτονική και Ιταλική Φιλολογία.
Οι Φοιτητικές παρατάξεις επί του αποτελέσματος
Η ΠΑΣΠ791 σημειώνει τη σημαντική άνοδο των ποσοστών της χάρη στην ορθότητα
της πολιτικής της, της συνέπειας αλλά και ότι απέδειξε ότι «η στάση της σε όλους τους
χώρους της εκπροσώπησης χαρακτηρίζεται από μαζικότητα και συμμετοχή».
790
791
194
Υποστηρίζει ότι τα αποτελέσματα των εκλογών σηματοδοτούν ευρύτερες κοινωνικές
και πολιτικές ανακατατάξεις και όσον αφορά τα ποσοστά της μιλάει για υπεροχή των
δημοκρατικών, προοδευτικών και σοσιαλιστικών ιδεών με την υποχώρηση του
νεοσυντηρητισμού. Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ792 υποστηρίζει ότι διατήρησε τα ποσοστά της
μετά τον έντονο χειμώνα κινητοποιήσεων που προηγήθηκε και ότι θα συνεχιστεί «ο
αγώνας για ένα φιλελεύθερο και δημοκρατικό πανεπιστήμιο». Τα Ριζοσπαστικά
Σχήματα793 σημειώνουν ότι τα αποτελέσματα δείχνουν ότι οι φοιτητές δεν έχουν
εμπιστοσύνη στην κυβερνητική πολιτική και στην επίσημη αντιπολίτευση και ότι
έδειξαν τη θέση τους μέσα από τις καταλήψεις που προηγήθηκαν.
9. ΦΕΑΠΘ
Το 8ο Συνέδριο της ΦΕΑΠΘ ξεκίνησε στις 25 Μάιου και τελείωσε στις 29 Μάιου
του 1991. Στο σύνολο των 180 εκπροσώπων794 των φοιτητικών συλλόγων η ΔΑΠ-
ΝΔΦΚ διέθετε 77 συνέδρους, η ΠΑΣΠ 41, τα σχήματα των καταλήψεων 27 και οι
υπόλοιπο σύνεδροι καταγράφονται στους «διαφόρους». Εντάσεις και ακυρώσεις
ψηφοδελτίων και καταγγελίες για αυθαιρεσίες εφορευτικών επιτροπών ήταν το
χαρακτηριστικό795 του 8ου Συνεδρίου της ΦΕΑΠΘ. Ενώ χαρακτηρίστηκε796 ως το
πλέον «αδιάφορο συνέδριο» από τα προηγούμενα. Οι έδρες797 των φοιτητικών
παρατάξεων της ΦΕΑΠΘ για τα επόμενα δύο χρόνια:

ΔΑΠ-ΝΔΦΚ 7
ΠΑΣΠ 4
Σχήματα Ριζοσπαστικής Αριστεράς 3
Σχήματα προσκείμενα στο ΣΥΝ 1
792
793
794
795
796
797
Βλ. Θεσσαλονίκη 29/5/1991 και βλ. Αραβαντινός Δ., 1974-2001: το μεταπολιτευτικό φοιτητικό και
συνδικαλιστικό κίνημα στο Ι.Κ.Χασιώτης και Δ. Αραβαντινός (επιμ.) «Το Πανεπιστήμιο της
2002, σ.536.
195
Παρά τις αλλαγές στους συσχετισμούς των παρατάξεων η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ και η ΠΑΣΠ
είναι κερδισμένες σε αυτό το συνέδριο. Τα Σχήματα Ριζοσπαστικής Αριστεράς
κατάφεραν κερδίσουν 3 έδρες και οι προσκείμενοι στον ΣΥΝ μία έδρα.
Η μοναδική απόφαση που ψηφίστηκε από την ΠΑΣΠ και ΔΑΠ-ΝΔΦΚ αφορούσε τα
εθνικά θέματα. Με το ψήφισμα798 οι σύνεδροι καταγγέλλουν:
□ Τον τουρκικό εθνικισμό

□ Τα εθνικά κέντρα συμφερόντων που τον τροφοδοτούν και τον χρησιμοποιούν
σε βάρος λαών της περιοχής
□ Τη δράση των οργάνων της τουρκικής πολιτικής και των μυστικών υπηρεσιών
της γείτονας χώρας στη Θράκη με το μανδύα των «υπερασπιστών» ή
«λειτουργών» της μουσουλμανικής μειονότητας
Το συνέδριο ζητά την πλήρη αυτοδιάθεση του Κυπριακού λαού και εγγύηση των
δικαιωμάτων όλων των Κυπρίων πολιτών, τη δημοκρατική διακυβέρνηση χωρίς
επιβολές της θέλησης της μειοψηφίας στην πλειοψηφία, την άμεση αποχώρηση της
κυπριακής επικρατείας και την κατοχύρωση των βασικών ελευθεριών. Και τέλος στο
ίδιο ψήφισμα οι φοιτητές ζητούν την κατάργηση του τούρκικου προξενείου της
Κομοτηνής.
798
196
Οι πολιτικές, πολύβουες και ενεργητικές συγκεντρώσεις799 είναι πλέον παρελθόν, οι

ίδιες παρατάξεις αποφεύγουν μέχρι και να τις διοργανώσουν. Επομένως, ακόμη και
τα πολιτικά στελέχη δεν είναι σε θέση να ενεργοποιήσουν τους παθητικούς και
αδιάφορους φοιτητές που φαίνεται να έχουν χάσει την εμπιστοσύνη τους στις
παρατάξεις λόγω της έντονης κομματικοποίησης. Ενώ ακολουθούν βουλευτικές,
δημοτικές, ευρωεκλογές και οι πρυτανικές εκλογές.

□ Έντονα κομματικοποιημένο800 και λιγότερο πολιτικοποιημένο χαρακτήρα
κινημάτων.
□ Σύνδεση του Πανεπιστημίου με την παραγωγική διαδικασία
Η πορεία προς τις εκλογές ήταν γεμάτη έντονα γεγονότα που πιθανότατα να
επηρέασαν τη ψήφο των φοιτητών ως προς την κινητοποίηση τους και τη συμμετοχή
τους στις επικείμενες εκλογές. Τα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής, απασχόλησαν
έντονα τον ελληνικό έντυπο τύπο και όχι μόνο, με αποτέλεσμα - όπως συμβαίνει
πάντα - να μη δοθεί τόση έκταση και να περιοριστεί το ενδιαφέρον για τις φοιτητικές
799
Βλ. Μακεδονία
800
Βλ. Καθημερινή 9/4/1992.
197
εκλογές του 1992. Η ελληνοτουρκικές σχέσεις έχουν φτάσει σε έκρυθμη κατάσταση
με την τουρκική πλευρά να παραβιάζει τα δικαιώματα της ελληνικής μειονότητας801,
να παραβιάζεται ο ελληνικός εναέριος χώρος802 ενώ παράλληλα καταβάλλεται
προσπάθεια να διατηρηθούν οι ισορροπίες δυνάμεων803 (7:10) μεταξύ των δύο
χωρών ως προς την αμερικανική βοήθεια. Το θέμα τον Σκοπίων έχει λάβει επίσης
μεγάλες διαστάσεις με τον ελληνικό λαό να διαδηλώνει804 για την Μακεδονία αλλά
και τα γκάλοπ805 που διεξήχθησαν για την καταγραφή της κοινής γνώμης επί του
θέματος. Η αναγνώριση του ονόματος806 και οι εδαφικές διεκδικήσεις807 των
Σκοπιανών έχει προκαλέσει ένταση, ανασφάλεια αλλά και οργή στον ελληνικό λαό.
Οι εσωκομματικές συγκρούσεις808 δεν έλειψαν με τους Μ. Έβερτ, Α. Σαμαρά και Κ.
Μητσοτάκη να έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο. Επιπλέον το οικονομικό πρόβλημα809
και το ζήτημα του δημόσιου χρέους810 να συζητείται με ένταση και αρχίζουν οι
επαφές με εμπειρογνώμονες του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου811. Και τέλος λίγες
μέρες πριν τις φοιτητικές εκλογές δύο βόμβες812 του «ΕΛΑ» εντείνουν το κλίμα
ανασφάλειας.
Οι εκδηλώσεις με πολιτικά στελέχη περιορίστηκαν μονάχα μια μέρα πριν τις εκλογές.
Συγκεκριμένα μίλησε στη Νομική813 σε εκδήλωση της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ, ο Υπουργός
Εμπορίου Βιομηχανίας Έρευνας και Τεχνολογίας, ο Α. Ανδριανόπουλος και της
ΠΑΣΠ στη Φιλοσοφική814 ο γραμματέας του ΠΑΣΟΚ, Α. Τσοχατζόπουλος.
801
Βλ. σχετικά Μακεδονία 1/4/1992.
802
803
804
805
806
Βλ. Θεσσαλονίκη 2/3, 3/4 & 2/5/1992 .
807
808
Βλ. Θεσσαλονίκη 3/4 & 6/4/1992 και Μακεδονία 3/4/1992.
809
810
Σ. Μάνος: στα 12,5 τρις πλησιάζει το δημόσιο χρέος μας, βλ. Μακεδονία 4/4/1992.
811
812
813
814
198

ΚΚΕ (μ -λ)
συνεργασίας των
διαγραμμένων της ΚΝΕ (Νέο
Αριστερό Ρεύμα) με το
Ενιαίες Ανεξάρτητες Αριστερές Δημοκρατικό Αγώνα (ΚΚΕ
Ε.Α.Α.Κ.
1992
Κινήσεις εσωτ.- Ανανεωτική Αριστερά)
κ σε ορισμένες σχολές με τις
Αριστερές Συσπειρώσεις και
άλλα μικρότερα πολιτικά
σχήματα του ίδιου χώρου.
Επαναστατικές Σοσιαλιστικές
πρόσκειται στο Σοσιαλιστικό
Ε.Σ.Ο.Φ. Ομάδες Φοιτητών Εργατικό Κόμμα

Π.Α.Σ.Π.
ΚΚΕ μετά την αποχώρηση του
Π.Κ.Σ. Προοδευτικές Κινήσεις Συνεργασίας
από τον ενιαίο Συνασπισμό της
Ανεξάρτητα σχήματα
Τα ανεξάρτητα σχήματα στα οποία είναι προσκείμενοι οι νέοι του ΣΥΝ815 προτείνουν
αναβάθμιση των προπτυχιακών σπουδών, την υλικοτεχνική υποδομή, την άμεση
λειτουργία μεταπτυχιακών στην Ελλάδα απαντούν ως ένα σημείο στις πραγματικές
ανάγκες των φοιτητών. Και προτείνεται η διεξαγωγή των φοιτητικών εκλογών σε
διαφορετική ημέρα ανά σύλλογο με ευθύνη των φοιτητών και τέλος ζητούν ή μάλλον
«απαιτούν» η ΕΦΕΕ να αποκτήσει ξανά το χαρακτήρα της ως ανώτερο
συνδικαλιστικό όργανο εκπροσώπησης των φοιτητών.
815
199
ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
Οι προτάσεις της παράταξης816 για το 1992 παρουσιάστηκαν σε συνέντευξη τύπου.

Αξιοσημείωτο ότι η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ διαφοροποιεί817 τη θέση της από την κυβέρνηση
(βλ. Ιδιωτικά Πανεπιστήμια) αλλά και από την άλλη εμείνει σε κάποια βασικές
προεκλογικές θέσεις του κομματικού της φορέα (βλ. μετεξέλιξη των ΤΕΙ σε Ανώτατα
Τεχνολογικά Ιδρύματα).
□ Ενίσχυση της αυτοτέλειας και της αυτονομίας των πανεπιστημίων

□ Ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων
□ μετεξέλιξη των ΤΕΙ σε Ανώτατα Τεχνολογικά Ιδρύματα
□ Σύνδεση των σπουδών με την παραγωγή
□ Εκσυγχρονισμός της ελληνικής κοινωνίας
□ Ενίσχυση έρευνας
□ Ελεύθερη επιλογή συγγραμμάτων στους φοιτητές
□ Ενίσχυση των υποτροφιών και θεσμοθέτηση των φοιτητικών δανείων
□ Και εκμετάλλευση των ευκαιριών των ευρωπαϊκών προγραμμάτων
□ Στόχος: ο φιλελεύθερος εκσυγχρονισμός του πανεπιστημίου
ΠΑΣΠ
Η ΠΑΣΠ818 Θεσσαλονίκης έχει στο πρόγραμμα της τις παρακάτω προτάσεις:
□ Την κατάργηση των πολυδιασπασμένων διατοπικών πανεπιστημίων με στόχο οι

πανεπιστημιακές σχολές κάθε πόλης να γίνουν αυτοτελή ιδρύματα
□ Τη δημιουργία και ανάπτυξη πανεπιστημιακών βιβλιοθηκών οι οποίες θα
ανταποκρίνονται στις σύγχρονες απαιτήσεις των διδασκόντων και διδασκομένων
□ Την επέκταση και ολοκλήρωση του συστήματος της κάρτας σίτισης καθώς και την
παραμονή του δωρεάν χαρακτήρα παροχής στέγασης στους φοιτητές
□ Την ίδρυση πανεπιστημιακών βιβλιοθηκών και δύο εθνικών βιβλιοθηκών στην
Αθήνα και Θεσσαλονίκη
□ Την καθιέρωση μεταπτυχιακών σπουδών με την ευθύνη των πανεπιστημίων και των
τμημάτων τους
□ Στόχος: η συμμετοχή και ενεργοποίηση των φοιτητών για την ανατροπή των
συντηρητικών συσχετισμών δυνάμεων.
816
Βλ. Μακεδονία 2/4/1992, Καθημερινή 2/4/1992 και Θεσσαλονίκη 8/4/1992.
817
Βλ. Μακεδονία 2/4 & 5/4/1992.
818
200
ΠΚΣ
«Συνέχεια και προοπτική στο φοιτητικό κίνημα» είναι ο στόχος της ΠΚΣ819. Η
δυνατότητα παροχής σύγχρονων σπουδών σε όλους από δημόσιες σχολές (τα
ιδιωτικά πανεπιστήμια διασφαλίζουν το ακριβώς αντίθετο), θεσμοθέτηση και
οικονομική υποστήριξη μεταπτυχιακών και έρευνας υπό τον έλεγχο των ΑΕΙ που να
αντιστοιχούν στις παραγωγικές ανάγκες της χώρας. Και τέλος η ενίσχυση της
υλικοτεχνικής υποδομής και του εξοπλισμού. Ωστόσο για να πραγματοποιηθούν όλα
αυτά απαραίτητη προϋπόθεση είναι σύμφωνα με τη ΠΚΣ «η αγωνιστική διεκδικητική
αναζωογόνηση του Φ..Κ». Και σε αυτή την εκλογική αναμέτρηση πρότειναν820 να
γίνουν εκλογές κατά σύλλογο ώστε να πάψουν τα αποτελέσματα να
χρησιμοποιούνται ως γκάλοπ.

φορείς
Η ΠΚΣ821 ζήτησε να καταγραφεί στους «ανεξάρτητους- διάφορους» σε κάποιες

σχολές όπως και οι νέοι προσκείμενοι στο ΣΥΝ822. Αυτόνομες823 παρατάξεις με
πρωτότυπες ονομασίες εμφανίζονται σε κάποιες σχολές όπως η «Απάντηση» του
τμήματος Νηπιαγωγών, «Προκάτ» του τμήματος Μουσικών Σπουδών, οι
«Αρχοντογιατροί» της Ιατρικής, στο Ιταλικό τμήμα οι «Ιντιπεντέτι» και η «Μπανιέρα
Ρόσα». Και τέλος στο τμήμα Χημικών και Χημικών Μηχανικών η παράταξη
«Χαβαλές» και οι «Αδέλφια, Αλήτες Χημικοί» αντίστοιχα.
Σε ήρεμο και υποτονικό824 κλίμα πραγματοποιήθηκαν οι εκλογές του 1992, πλέον το

πολιτικό διακύβευμα έχει δώσει τη θέση του στην κομματική ψήφο- προτίμηση της
νεολαίας στα πολιτικά κόμματα και πρόσωπα825. Τα θέματα που απασχολούν τους
φοιτητές ανήκουν κατά γενική ομολογία στο στενό περιβάλλον του πανεπιστημίου ή
έχουν άμεση σχέση με αυτό. Οι κάλπες826 στο ΑΠΘ άνοιξαν στις 9:00 το πρωί και
819
820
821
822
823
824
Βλ. Θεσσαλονίκη 10/4/1992, Καθημερινή 7-8/4/1992 και Ελευθεροτυπία 7/4/1992.
825
826
201
έμειναν ανοιχτές μέχρι τη δύση του ηλίου. Στην Ιατρική827 που ΑΠΘ καταγράφεται
μια ένταση από την μεριά των αριστερών κυρίως παρατάξεων μετά από απόφαση της
γενικής συνέλευσης που προέβλεπε ότι θα είχαν δικαίωμα ψήφου και οι φοιτητές της
στρατιωτικής ιατρικής. Τελικά, δεν πραγματοποιήθηκαν οι εκλογές εκείνη τη μέρα
στη σχολή της Ιατρικής αλλά στις 7 Μαΐου828.

ΔΑΠ-
ΝΔΦΚ
ΕΑΑΚ ΠΑΣΠ ΠΚΣ ΑΛΛΟΙ
805 0 422 47 179 6 110
Μηχανικών
Τμήμα Μηχανολόγων και
Ηλεκτρολόγων 695 0 257 80 221 5 97
Μηχανικών
Τμήμα Αγρονόμων και
304 0 113 12 73 2 95
Τμήμα Αρχιτεκτόνων 306 0 119 111 61 0 3
405 16 158 68 73 13 61829
Μηχανικών
Ιατρική830 0 0 0 0 0 0 0
Οδοντιατρική 460 0 235 81 97 21 3
Κτηνιατρική 487 0 218 72 94 65 0
Γεωπονίας 687 34 286 80 177 15 62831
Δασολογικό 297 10 154 31 80 5 5832
Γεωλογικό 235 0 89 7 73 0 41
Νομική 1.257 4 717 33 284 11 157
Οικονομικό 938 0 472 59 334 24 0
Φιλολογίας 461 0 185 55 144 18 32

Αγγλικής Γλώσσας και
379 10 173 42 114 0 6
827
828
829
Πρόκειται για την παράταξη «Χαβαλές».
830
Δεν υπάρχουν στοιχεία σχετικά με το εκλογικό αποτέλεσμα.
831
«ΑΚΕΠ»6, «Σκληρά καρύδια» 36 και «3 & κούκος» 20.
832
«ΑΔΗΚ» 5.
202
ΔΑΠ-
ΝΔΦΚ
Γαλλικής Γλώσσας και

208 0 82 57 44 0 18
Γερμανικής Γλώσσας και
127 0 32 22 37 0 27
Ιταλικής Γλώσσας και
118 0 25 0 25 0 61
Ιστορικό- Αρχαιολογικό 425 8 151 95 134 0 15
Παιδαγωγικό-Ψυχολογίας 327 0 124 70 93 0 6

Παιδαγωγικό Δημοτικής
432 0 192 0 157 0 53
Παιδαγωγικό προσχολικής
299 0 99 0 150 0 35
αγωγής και εκπαίδευσης
Θεολογική 707 0 332 28 113 4 213
Χημικό 375 32 162 54 91 3 17
Βιολογικό 245 0 106 7 55 0 60833
Μαθηματικό 429 0 184 60 103 16 17
Φυσικό 590 48 237 90 152 20 0
Φαρμακευτική 254 54 124 0 56 2 0
Τ.Ε.Φ.Α.Α. 728 0 352 0 328 96 10
Εικαστικό 94 0 0 0 0 0 87834
Μουσικών Σπουδών 103 0 0 0 0 0 98835
ΣΥΝΟΛΟ 13.177 216 5.800 1.261 3.542 326 1.389

Πίνακας 2: Τα αποτελέσματα των φοιτητικών εκλογών στις 8 Απριλίου 1992
Οι απώλειες της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ απέκτησε το 44% με σημαντική μείωση στον αριθμό

των ψήφων. Αντίθετα η ΠΑΣΠ παρουσιάζει σαφή άνοδο με 26,8% και σημαντική
αύξηση ψήφων. Άνοδος παρατηρείται των ανεξάρτητων σχημάτων σε ψήφους και
μια πτώση σε ψήφους και ποσοστά 3% περίπου των δυνάμεων της
εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς. Οι ΠΚΣ φαίνεται αποδεδειγμένα ότι έχει χάσει τη
833
«Διάφοροι» 57 και «ΑΔΗΚ» 3.
834
Ενιαίο Ψηφοδέλτιο.
835
Ενιαίο Ψηφοδέλτιο.
203
δύναμης της στο ΑΠΘ όπως φαίνεται και από τον πίνακα των αποτελεσμάτων, αφού
πήραν μόλις 326 ψήφους και ποσοστό 2,4%. Το ποσοστό αποχής στο ΑΠΘ αυτή τη
χρονιά είναι στο 61,7%. Οι Γεωτεχνικές Επιστήμες (50,8%) και η ΝΟΕ (48,2%)
σημείωσαν τα μεγαλύτερα ποσοστά836 συμμετοχής και τα χαμηλότερα -κατά
προσέγγιση λόγω έλλειψης δεδομένων- η Παιδαγωγική (26,2%) και το ΤΕΦΑΑ
(30,3%).

ερμηνεύουν το 100%.
1η (38,3%) ΑΚ, ΕΑΑΚ ΠΑΣΠ
2η (30,8%) ΔΑΠ-ΝΔΦΚ, ΑΚ ΕΑΑΚ
3η (21,1%) ΠΚΣ ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
4η (9,8%) ΔΑΠ-ΝΔΦΚ ΠΑΣΠ
Από τον παραπάνω πίνακα, η πρώτη διάσταση περιγράφει τον ανταγωνισμό μεταξύ
των αριστερίζουσων και αριστερών σχημάτων. Η δεύτερη διάσταση σκιαγραφεί τον
ανταγωνισμό μεταξύ [ΔΑΠ-ΝΔΦΚ, ΑΚ] με την ΕΑΑΚ ωστόσο δεν υπάρχουν
στοιχεία για τις θέσεις των παρατάξεων. Η τρίτη διάσταση εκφράζει τον ανταγωνισμό
μεταξύ της ΠΚΣ και ΔΑΠ-ΝΔΦΚ όσον αφορά τις ιδιωτικοποιήσεις, η ΠΚΣ
τάσσονται κατά ενώ η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ συνεχίζει να υποστηρίζει την ίδρυση ιδιωτικών
πανεπιστημίων. Και ο ίδιος ανταγωνισμός περιγράφεται στην τέταρτη διάσταση
μεταξύ ΔΑΠ-ΝΔΦΚ και ΠΑΣΠ με την τελευταία να υποστηρίζει τη δημόσια και
δωρεάν παιδεία.
Σύμφωνα με το διάγραμμα διπλής προβολής η ΠΚΣ εμφανίζεται αποδυναμωμένη με
περιορισμένη τη δύναμη επιρροής της ενώ η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ εμφανίζεται ισχυρή στο
Οικονομικό, Αγρονόμων-Τοπογράφων και Πολιτικών Μηχανικών. Η ΕΑΑΚ έχει
δυναμική παρουσία στο τμήμα Αρχιτεκτονικής και Γαλλικής Φιλολογίας και η
ΠΑΣΠ έχει δυναμική στο Οικονομικό και στο τμήμα Πολιτικών Μηχανικών.
836
204
8. ΕΦΕΕ
Το 16ο Πανσπουδαστικό Συνέδριο ξεκίνησε837 τυπικά τις εργασίες του στις 4 Μαΐου
και τελείωσε στις 9 Μαΐου. Ωστόσο λόγω της δυσκολίας ανεύρεσης χώρου838, η
έναρξη των εργασιών της άργησε μέχρι να βρεθεί λύση στο πρόβλημα. Οι σύνεδροι
που αντιστοιχούν στην κάθε παράταξη ήταν ΔΑΠ-ΝΔΦΚ 285 σύνεδροι, ΠΑΣΠ 215,
ΕΑΑΚ 72, ΠΚΣ 26, στα σχήματα προσκείμενα στο Συνασπισμό 20 έδρες και οι
διάφοροι περίπου 60.
Το Κεντρικό Συμβούλιο της ΕΦΕΕ διαμορφώθηκε ως εξής:

ΔΑΠ-ΝΔΦΚ 8
ΠΑΣΠ 8
ΕΑΑΚ 3
ΠΚΣ 1
Ανεξάρτητοι 1
Σε αυτή τη χρονιά φαίνεται να ισορροπούν οι δύο μεγάλες παρατάξεις. Το συνέδριο

για άλλη μια φορά το μόνο που κατάφερε να κάνει ήταν να εκλέξει το νέο Κ.Σ. της
ενώ δεν έλειψαν επεισόδια και αποχωρήσεις839 συνέδρων της ΠΑΣΠ και Κινήσεις
Συνεργασίας. Τελικά το συνέδριο αναβλήθηκε840 για την επόμενη χρονιά.
837
838
Βλ. Θεσσαλονίκη 7/5 & 9/5/1992.
839
840
205

κινημάτων.
□ Σύνδεση του Πανεπιστημίου με την παραγωγική διαδικασία
Το θέμα που απασχολεί του έλληνες και τον τύπο γενικότερα λίγες μέρες πριν τις
φοιτητικές εκλογές, είναι το ζήτημα της σημαίας841 των Σκοπίων και αυτό που
απεικονίζει. Η ελληνική πλευρά φαίνεται να μην υποχωρεί ενώ αρχίζουν οι
εσωκομματικές συγκρούσεις842 στους κόλπους της κυβέρνησης και συγκεκριμένα
μεταξύ Κ, Μητσοτάκη και Α. Σαμαρά.
Ο Υπουργός Επικρατείας Α. Ανδριανόπουλος μίλησε σε εκδήλωση της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ

στη Νομική843 σχολή στις 31 Μαρτίου και ο Μ. Έβερτ μίλησε μια μέρα πριν τις
φοιτητικές εκλογές στη Φιλοσοφική844.
841
842
843
206

Ανεξάρτητα Αριστερά Ριζοσπαστικά Αγώνα (ΚΚΕ εσωτ.-
Α.Α.Ρ.Σ.
Σχήματα Ανανεωτική Αριστερά) κ σε
ορισμένες σχολές με τις
σχήματα του ίδιου χώρου
ΚΚΕ (μ -λ)
1992
Ενιαίες Ανεξάρτητες Αριστερές Αγώνα (ΚΚΕ εσωτ.-
Ε.Α.Α.Κ.
Κινήσεις Ανανεωτική Αριστερά) κ σε
ορισμένες σχολές με τις
πρόσκειται ιδεολογικά στις
Κίνηση Συνεργασίας Αυτόνομων
Κ.Σ.Α.Σ. δυνάμεις του Συνασπισμού και
Σχημάτων
των οικολόγων
Π.Α.Σ.Π.
ΠΚΣ
Οι ΠΚΣ845 ζητούν την ψήφο των φοιτητών γιατί:
□ Δεν καταγράφουν απλά τα προβλήματα αλλά αναζητούν και προτείνουν

λύσεις. Λύσεις όχι μόνο προεκλογικών φυλλαδίων αλλά και των αγώνων
□ Αποκαλύπτουν τα βαθύτερα αίτια που δημιουργούν προβλήματα. Την
πολιτική που τα γεννάει, τα συντηρεί και τα οξύνει
844
845
207
□ Είναι εγγύηση για ζωντανούς φοιτητικούς συλλόγους που θα αναπτύσσουν
αγώνες και θα παίρνουν πρωτοβουλίες και θα συσπειρώνουν τους φοιτητές.
Για ΕΦΕΕ πρωταγωνιστή και όχι σφραγίδα
□ Αποτελούν την απάντηση στην συντηρητική πολιτική στην παιδεία του
χρήματος, των ταξικών φραγμών και της ανεργίας.
Σε ένα ήρεμο, ηλιόλουστο και υποτονικό σκηνικό846 χωρίς ένταση, συνθήματα και
συγκρούσεις διεξήχθησαν οι εκλογές. Τα αποτελέσματα των εκλογών έτσι όπως
προκύπτουν από τους φοιτητικούς συλλόγους της κάθε σχολής είναι τα εξής:
ΔΑΠ-
Σχολές/Τμήμα Ψηφίσαντες ΕΑΑΚ
ΝΔΦΚ
ΠΑΣΠ ΠΣΚ ΑΣ847 ΑΛΛΟΙ
892 55 406 164 13 20 206
Μηχανικών
786 116 266 249 15 6 101
Ηλεκτρολόγων Μηχανικών
328 16 118 87 0 0 91
457 80 159 91 12 17 81
Μηχανικών
Ιατρική 1.285 194 579 310 30 44 0
Οδοντιατρική 425 28 176 77 18 7 99
Κτηνιατρική 490 69 199 93 63 0 0
Γεωπονίας 681 66 312 189 9 63 24
Δασολογικό 285 58 141 46 0 9 0
Γεωλογικό 253 21 119 0 10 0 94
Νομική 1.422 23 740 366 20 13 186
Οικονομικό 975 72 416 370 9 36 0
Φιλολογίας 435 70 159 146 18 17 0
335 27 158 112 8 18 0
222 51 66 56 6 33 0
846
Βλ. Ελευθεροτυπία 1-2/4/1993, Μακεδονία 1/4/1993, Θεσσαλονίκη 2/4/1993 και Ριζοσπάστης
2/4/1993.
847
Λόγω έλλειψης αναλυτικών στοιχείων τα διάφορα αριστερά σχήματα καταγράφονται συνολικά.
208
ΔΑΠ-
Σχολές/Τμήμα Ψηφίσαντες ΕΑΑΚ
ΝΔΦΚ
ΠΑΣΠ ΠΣΚ ΑΣ848 ΑΛΛΟΙ

109 26 25 22 0 26 0
123 0 47 28 0 26 41
Παιδαγωγικό-Ψυχολογίας 343 68 112 111 7 0 0
462 44 164 118 9 113 0
268 32 98 128 0 0 0
Θεολογική 692 24 357 147 3 0 140
Χημικό 437 47 150 116 6 13 85

Βιολογικό 228 11 96 61 0 0 55
Μαθηματικό 432 58 160 100 11 10 56
Φυσικό 569 86 202 157 17 37 17
Φαρμακευτική 254 0 146 55 0 44 3

Τ.Ε.Φ.Α.Α. 728 0 327 328 25 12 0
Τ.Ε.Φ.Α.Α. 0 0 0 0 0 0 0
Σερρών
Καλών Τεχνών 106 0 0 0 13 0 89
ΣΥΝΟΛΟ 14.771 1.593 6.134 3.914 331 744 1.368
Πρώτη δύναμη η αποχή με 52,5%. Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ με 41,5% και η ΠΑΣΠ παρέμεινε

σχετικά σταθερή στο 26,4% συγκριτικά849 με το 1992. Διπολισμός850 είναι το νέο
χαρακτηριστικό με βάσει τα αποτελέσματα. Οι παρατάξεις ΔΑΠ-ΝΔΦΚ και ΠΑΣΠ
φαίνεται να έχουν κερδίσει την εμπιστοσύνη των φοιτητών ενώ τα αριστερά σχήματα
φαίνεται πως έχουν υποχωρήσει851 μετά από έντονες διαφωνίες, διασπάσεις και
συνεργασίες που δεν απέδωσαν χάνοντας την «ταυτότητα» τους όπως συνέβη στην
περίπτωση της ΠΚΣ (2,2%) . Η σχολές με τη μεγαλύτερη συμμετοχή852 η
Πολυτεχνική Σχολή (61,4%) και των Θετικών Επιστημών (60,1%) ενώ αυτές με την
848
Λόγω έλλειψης αναλυτικών στοιχείων τα διάφορα αριστερά σχήματα καταγράφονται συνολικά.
849
850
Βλ. Ελευθεροτυπία 3-4/4/1993.
851
852
209
μεγαλύτερη αποχή η Σχολή Καλών Τεχνών με 80% και Παιδαγωγική με 72,7%. Η
ΠΑΣΠ αυτή τη χρονιά έχει επικρατήσει στο Τμήμα Προσχολικής Αγωγής, Ιστορικό-
Αρχαιολογικό και στο ΤΕΦΑΑ. Ενώ η Αρχιτεκτονική και η Γερμανική Γλώσσα
μετακινούνται στην κλίμακα της αριστεράς.

1η (58%) ΑΣ, ΕΑΑΚ ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
η
2 (19,7%) ΔΑΠ-ΝΔΦΚ ΕΑΑΚ, ΠΚΣ
3η (13,2%) ΠΚΣ ΠΑΣΠ
4η (9,1%) ΔΑΠ-ΝΔΦΚ ΠΚΣ, ΠΑΣΠ
Η πρώτη διάσταση περιγράφει τον ανταγωνισμό του αριστερού και του δεξιού χώρου
μεταξύ [ΑΣ, ΕΑΑΚ] και της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ με άξονα την ιδεολογική τοποθέτηση και
την οργανωτική δομή. Το ίδιο φαίνεται να συμβαίνει και στη δεύτερη διάσταση,
σκιαγραφείται ο ανταγωνισμός του αριστερού και δεξιού πόλου. Στην τρίτη διάσταση
περιγράφεται ο ανταγωνισμός του αριστερού χώρου μεταξύ της ΠΑΣΠ και της ΠΚΣ.
Και η τέταρτη διάσταση εκφράζει τον ανταγωνισμό της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ με τις [ΠΚΣ,
ΠΑΣΠ] σε σχέση με την θέση τους για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια με την πρώτη να
είναι θετική και τις δεύτερες να την απορρίπτουν.
Το διάγραμμα διπλής προβολής αποσαφηνίζει τις σχέσεις των παρατάξεων με τα
κόμματα. Παρατηρείται η έντονη δυναμική της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ στο τμήμα Πολιτικών
Μηχανικών, Αγγλικής Φιλολογίας, Αγρονόμων -Τοπογράφων και στο Βιολογικό. Η
ΠΑΣΠ από την άλλη εμφανίζεται ισχυρή στο Χημικό, Νηπιαγωγών και στο
Μαθηματικό τμήμα. Τα αριστερά σχήματα εμφανίζονται διασκορπισμένα και
απομονωμένα πιθανότατα λόγω των διασπάσεων και διαγραφών που προηγήθηκαν τα
προηγούμενα χρόνια.
7. ΦΕΑΠΘ και ΕΦΕΕ
Αυτή τη χρονιά πραγματοποιήθηκαν και τα δύο συνέδρια αφού της ΕΦΕΕ είχε
αναβληθεί από την προηγούμενη χρονιά. Και αυτή τη χρονιά δεν έλειψαν οι εντάσεις
210
και οι συγκρούσεις καθώς η κάθε παράταξη κατηγορούσε την άλλη για το έντονο
κλίμα αλλά και έντονες διαφωνίες που αναπτύχτηκαν επί του καταστατικού 853.
Τελικά εκλέγεται το κεντρικών συμβούλιο της ΦΕΑΠΘ και τερματίζονται οι εργασίες
τις στις 10 Απριλίου ενώ είχαν ξεκινήσει στις 7 Απριλίου854. Το συνέδριο ενέκρινε855
κατά πλειοψηφία ψήφισμα για την περιφρούρηση του πανεπιστημιακού ασύλου,
ψήφισμα υπέρ της άμεσης αποφυλάκισης των απεργών της πρώην ΕΑΣ και ψήφισμα
για τους φοιτητές της ΣΣΑΣ οι οποίοι καλούνται να οργανωθούν συνδικαλιστικά.
Στο ίδιο κλίμα και η ΕΦΕΕ που κατάφερε απλά να εκλέξει το νέο κεντρικό της
συμβούλιο.
Οι έδρες της ΦΕΑΠΘ:

ΔΑΠ-ΝΔΦΚ 7
ΠΑΣΠ 4
ΕΑΑΚ 3
Αγωνιστικές Κινήσεις 1
Οι έδρες της ΕΦΕΕ:

ΔΑΠ-ΝΔΦΚ 8
ΠΑΣΠ 8
ΕΑΑΚ 3
ΠΚΣ 1
Ανεξάρτητοι 1
853
854
855
211
Τα ποσοστά αποχής συνεχίζουν να απασχολούν τις φοιτητικές παρατάξεις όσο και

τους κομματικούς τους φορείς. Η αδιαφορία των νέων για τις εκλογές αλλά και τα
πολιτικά κόμματα είναι γεγονός ενώ εκφράζεται η έλλειψη ουσιαστικού
διακυβεύματος856. Η κρίση της αξιοπιστίας του φοιτητικού κινήματος είναι το φλέγον
ζήτημα. Το διακύβευμα αυτών των εκλογών φαίνεται να είναι τα μέτρα του Σ.
Παπαθεμελή για το ωράριο των νυχτερινών κέντρων διασκέδασης. Η παρούσα
εκλογική αναμέτρηση φαίνεται να είναι σημαντική για τα κόμματα ειδικότερα μετά
τις βουλευτικές εκλογές του Οκτωβρίου αλλά και όσων επρόκειτο να ακολουθήσουν
δηλαδή οι εκλογές των πρυτανικών857 αρχών και κοσμητόρων και οι εκλογές για το
Ευρωκοινοβούλιο. Τέλος ακολουθούν τα συνέδρια858 των κομμάτων του ΠΑΣΟΚ και
της Νέας Δημοκρατίας.

κινημάτων.
856
857
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζεται και για τις πρυτανικές εκλογές εξαιτίας των τροπολογιών που
έγιναν από την κυβέρνηση τόσο στο ποσοστό των εκλεκτόρων φοιτητών (από 50% αυξήθηκε στο 80%
του ποσοστού των διδασκόντων εκλεκτόρων) όσο και στα ισχύοντα για την εκλογή πρυτανικών
αρχών. Και επιπλέον δε θα μπορούσαν να παραλειφθούν οι αντιδράσεις που προκλήθηκαν στο ΑΠΘ
κυρίως μεστά την απόφαση περιορισμού του δικαιώματος για τρίτη θητεία των πρυτάνεων (βλ.
Μακεδονία 3/4/1994 και σχετικά με την ένταση μεταξύ καθηγητών και μελών ΔΕΠ βλ. Ελευθεροτυπία
7/4/1994) .
858
Βλ. Μακεδονία 3/4 & 5/4/1994.
212
Το θέμα των Σκοπίων συνεχίζει να είναι ένα από τα βασικότερα θέματα της
επικαιρότητας καθώς και τα συλλαλητήρια859 με συνθήματα για τη Μακεδονία είναι
συχνό φαινόμενο. Επιπλέον ο Αχμέτ Σαδίκ860 συνέχισε να προκαλεί
συγκεντρώνοντας υπογραφές από βουλευτές της τουρκικής εθνοσυνέλευσης για την
αλλαγή του εκλογικού νόμου και κάνοντας ενέργειες για να φτάσει το ζήτημα στο
ευρωπαϊκό κοινοβούλιο.
Η ΠΑΣΠ861 κάνει λόγο για μια γενικότερη κρίση πολιτική και ιδεολογική που «έχει
καλύψει το χώρο του Πανεπιστημίου και το φοιτητικό χώρο» όπως χαρακτηριστικά
σημείωσε ο γραμματέας της ΠΑΣΠ Α. Στριμενίδης. Βασική αιτία σύμφωνα με την
παράταξη είναι η κομματικοποίηση και οι παρατάξεις που ακολουθούν
862
«αναχρονιστικές λογικές». Ο Ν. Μήκας (ΔΑΠ-ΝΔΦΚ) αναγνωρίσει την κρίση
αδιαφορίας και αποχής από μέρους των φοιτητών και υποστηρίζει ότι σαν παράταξη
έχουν αποδείξει τη συνέπεια στα λόγια και τα έργα. Οι ΠΚΣ 863 αναγνωρίζουν επίσης
την κρίση η οποία σύμφωνα με τους ίδιους είναι γενικευμένη και δεν αναμένεται να
αυξηθεί διότι δεν υπήρχε πολιτικός προσανατολισμός. Η Ένωση Αριστερών Νέων864
υποστηρίζει ότι η αποχή οφείλεται στην χαμένη τιμή και επικοινωνία του Φ.Κ. με την
κοινωνία.
4. Το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων
Ο Υπουργός Παιδείας, Δ. Φατούρος δύο μέρες πριν τις φοιτητικές εκλογές

ανακοίνωσε μέτρα κοινωνικής μέριμνας865 για τους φοιτητές. Συγκεκριμένα,
«τηρώντας τις αρχές και τη φιλοσοφία του για κοινωνική διάσταση στην εκπαίδευση»
ανακοίνωσε επέκταση του θεσμού της κάρτας σίτισης σε όλα τα ΑΕΙ και ΤΕΙ από τη
νέα ακαδημαϊκή χρονιά, αύξηση κατά 15% του ημερησίου συσσιτίου (κουπόνι
σίτισης) με στόχο την βελτίωση του φαγητού των φοιτητικών εστιών και την έναρξη
859
860
861
862
863
864
865
Βλ. Θεσσαλονίκη 5/4/1994 και Μακεδονία 5/4 & 6/4/1994.
213
του προγράμματος του Εθνικού Κέντρου Νεότητας για τον πλήρη εκσυγχρονισμό
όλων των φοιτητικών και σπουδαστικών εστιών.
Στις 5 Απριλίου, ο αναπληρωτής Υπουργός Εξωτερικών Θ. Πάγκαλος μίλησε στην

Γεωπονική866 Σχολή σε εκδήλωση της ΠΑΣΠ ενώ την ίδια στιγμή μιλούσε ο Α.
Σαμαράς στη Φιλοσοφική867 σε εκδήλωση που είχαν οργανώσει οι Νέοι Ορίζοντες.
Την επόμενη μέρα σε εκδήλωση της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ μίλησε ο Α. Ανδριανόπουλος στη
Νομική868 Σχολή και σε εκδήλωση της ΠΑΣΠ ο Σ. Παπαθεμελής ο Υπουργός
Δημόσιας Τάξης στο Πολυτεχνείο869.
πρόσκεινται ιδεολογικά στη

Α.Σ. Αριστερά Σχήματα ριζοσπαστική και
πρόσκειται ιδεολογικά στις
Κίνηση Συνεργασίας Αυτόνομων
Κ.Σ.Α.Σ. δυνάμεις του Συνασπισμού και
Σχημάτων
των οικολόγων
1994

Νέοι Ορίζοντες Νέοι Ορίζοντες
Πολιτική Άνοιξη
Π.Α.Σ.Π.
Ανεξάρτητη Πανεπιστημιακή Κίνηση του ΑΠΘ
Η Ανεξάρτητη Πανεπιστημιακή Κίνηση870 του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου

Θεσσαλονίκης δήλωσε λίγο πριν τις φοιτητικές εκλογές ότι «η ψήφος των φοιτητών
θα αποτελέσει σαφές μήνυμα προς ποια κατεύθυνση πρέπει να προσανατολιστεί η
866
867
Πρόκειται για τη μια και μοναδική εκδήλωση με καλεσμένο κάποιο κομματικό στέλεχος βλ.
σχετικά Θεσσαλονίκη 6/4/1994 και Μακεδονία 5/4/1994.
868
Βλ. Θεσσαλονίκη5/4/1994 και Μακεδονία 5/4 & 7/4/1994.
869
870
214
παιδεία ταυτόχρονα όμως θα έχει ευρύτερο αντίκτυπο και θα ληφθεί υπόψη από την
πολιτική ηγεσία της χώρας» και ζήτησαν τη μαζική προσέλευση των φοιτητών και
σπουδαστών.
ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ871 Θεσσαλονίκης προτείνει καθαρά πανεπιστήμια (οι εξωτερικοί

τοίχοι γεμάτοι αφίσες), 4,5% ως το κατώτατο ποσοστό για την παιδεία του κρατικού
προϋπολογισμού, καθιέρωση κάρτα συγγραμμάτων, κοινή δράση με τα γραφεία
σταδιοδρομίας ώστε όταν αποφοιτούν οι φοιτητές να υπάρχει επαφή του
Πανεπιστημίου με την αγορά εργασίας και προτείνεται ο αγώνας για να αποκτήσει το
πτυχίο μεγαλύτερη αξία. Και έκδοση των αποτελεσμάτων των φοιτητικών εκλογών
από κεντρική εφορευτική επιτροπή στην οποία θα εκπροσωπούνται όλες οι νεολαίες
και αν δεν είναι αυτό εφικτό προτείνουν το ρόλο της εφορευτικής επιτροπής να τον
αναλάβουν οι δημοσιογράφοι της πόλης που θα επιλεγούν πάλι από κοινού. Κρίνουν
απαραίτητα τα σύγχρονα εργαστήρια και βιβλιοθήκες και υποστηρίζουν την
κατάργηση των διακρίσεων μεταξύ ΑΕΙ και ΤΕΙ. Επιπλέον υπερασπίζεται η
σημαντικότητα του θέματος του ωραρίου των νυχτερινών κέντρων ως κάτι που
απασχολεί τους φοιτητές.
ΚΣΑΣ
Η ΚΣΑΣ872 θεωρεί ότι τα μέτρα του Σ. Παπαθεμελή είναι περιοριστικά της ελεύθερης
βούλησης των νέων ανθρώπων για διασκέδαση και ψυχαγωγία και υποστηρίζεται ότι
η απάντηση θα δοθεί από το ΑΠΘ με τα αποτελέσματα των εκλογών. Οι προτάσεις
τους αφορούν την περιφρούρηση- κατοχύρωση του δημόσιου δωρεάν χαρακτήρα της
παιδείας και του ασύλου, αυτοτέλεια των ιδρυμάτων, ορθολογική αξιολόγηση των
πόρων από την ΕΟΚ, χρηματοδότηση από το κράτος. Επιπλέον ζητούν την ανάπτυξη
της έρευνας, δέσμευση για τη μη συμμετοχή σε πολεμικές και αντί-
περιβαλλοντολογικές έρευνες. Ακόμη υποστηρίζουν την αξιοποίηση όλων των
κοινοτικών προγραμμάτων και την ειδίκευση πριν το πτυχίο, δημιουργία
μεταπτυχιακών με δημόσιο χαρακτήρα και τη σύνδεση τους με την παραγωγική
διαδικασία.
871
Βλ. Ελευθεροτυπία 4/4/1994, Ελληνικός Βορράς 3/4/1994 και Μακεδονία 2/4/1994.
872
215
Νέοι Ορίζοντες
Οι Νέοι Ορίζοντες873 προτείνουν τη δημιουργία εθνικού λογαριασμού για την παιδεία

και την καθιέρωση ποσοστού του κρατικού προϋπολογισμού γι’ αυτή. Ακόμα μια από
τις βασικές τους θέσεις είναι η κατάργηση των ξεχωριστών ψηφοδελτίων και την
αντικατάσταση τους με κοινό υπερκομματικό ψηφοδέλτιο καθώς και άμεση επιλογή
των εκπροσώπων στα όργανα διοίκησης των σχολών και όχι από τις φοιτητικές
παρατάξεις. Προτείνεται η διεύρυνση του θεσμού των δανείων και υποτροφιών
επίδοσης, αναπροσαρμογή των ελαχίστων ορίων κάλυψης ιατροφαρμακευτικής
περίθαλψης, ερευνητικό, εργαστηριακό και διοικητικό κάλεσμα για απασχόληση
φοιτητών σύμβασης ορισμένου χρόνου, πρακτική άσκηση φοιτητών σε προπτυχιακό
επίπεδο και αξιοποίηση, ενίσχυση και διεύρυνση του ρόλου του γραφείου
σταδιοδρομίας. Όσοι συμμετέχουν σε αυτή την φοιτητική παράταξη874 δεν έχουν
ασχοληθεί με τα κοινά παλιότερα και δεν έχουν καμία σχέση με κομματικές και
παραταξιακές θέσεις. Όσον αφορά το θέμα των μέτρων που Σ. Παπαθεμελή τα νέα
άτομα είναι υπεύθυνα και μπορούν να καθορίσουν τη ζωή τους και τη διασκέδαση
τους. Σύνθημα875 «η ζωή είναι δημιουργία και όραμα και όχι ψευδαίσθηση».
ΠΑΣΠ
Η ΠΑΣΠ876 προτείνει την αύξηση της χρηματοδότησης των Πανεπιστημίων από την
πολιτεία και θέσπιση στο ΑΕΠ ενός πάγιου ετήσιου ποσοστού για την εκπαίδευση.
Αναδιάρθρωση των προγραμμάτων σπουδών στα πανεπιστήμια ώστε να
ανταποκρίνονται στις ραγδαίες εξελίξεις της επιστήμης, άμεση χρηματοδότηση για
την έναρξη ουσιαστικών μεταπτυχιακών σπουδών σε δύο επίπεδα, μάστερ και
διδακτορικό και αναβάθμιση της φοιτητικής μέριμνας. Για την φοιτητική μέριμνα
προτείνεται η αύξηση στο κουπόνι σίτισης, επέκταση της κάρτας σίτισης σε όλα τα
ιδρύματα, εκσυγχρονισμό των φοιτητικών εστιών και ανέγερση νέων. Στόχος877 η
απομάκρυνση από τους κομματικούς μηχανισμούς και η διεκδίκηση ουσιαστικών
δικαιωμάτων και όχι αυτό του ωραρίου των νυχτερινών προγραμμάτων.
873
874
875
876
877
216
ΠΚΣ
Οι ΠΚΣ878 Θεσσαλονίκης αυτοχαρακτηρίζονται ως ο ανερχόμενος αριστερός πόλος

στο πανεπιστήμιο. Ζητούν879 τη μη ύπαρξη ιδιωτικών ΑΕΙ ή κολλεγίων και τη
κατάργηση των ΙΕΚ, την αύξηση των δαπανών για την παιδεία, δωρεάν συγγράμματα
και δωρεάν σίτιση για όλους του φοιτητές και υποτροφίες για αυτούς που
προέρχονται από οικογένειες χωρίς οικονομική επιφάνεια. Προτείνουν και ζητούν
στο πρόγραμμα τους ενιαία εργασιακά δικαιώματα για τους κατόχους του ίδιου
βασικού πτυχίου και ειδίκευση μέσα στο πτυχίο, δημόσια και δωρεάν μεταπτυχιακά
ενός κύκλου που να οδηγούν σε διδακτορικό με στόχο την αναπαραγωγή του
ερευνητικού και ακαδημαϊκού δυναμικού. Τονίζουν την ανάγκη «ανασυγκρότησης του
φοιτητικού κινήματος, τον αγωνιστικό και διεκδικητικό του χαρακτήρα για όλα τα
μικρά και μεγάλα προβλήματα με συνέπεια και διάρκεια»880. Επίσης ζητούν βελτίωση
της ποιότητας ζωής των φοιτητών και σπουδαστών και σύνδεση του Πανεπιστημίου
με τις πραγματικές λαϊκές ανάγκες. Στόχος ο πολιτικός προσανατολισμός στη
διεκδίκηση της διατήρησης και διεύρυνσης του δημόσιου χαρακτήρα της
εκπαίδευσης και η ανάδειξη του φιλειρηνικού κινήματος των φοιτητών. Το θέμα του
ωραρίου των νυχτερινών κέντρων δεν είναι μείζονος σημασίας για τις ΠΚΣ.

φορείς
Αυτή την χρονιά εμφανίζεται μια νέα φοιτητική παράταξη που πρόσκειται ιδεολογικά
στην Πολιτική Άνοιξη του Α. Σαμαρά. Ενώ μικρότερα σχήματα881 με έντονη δόση
χιούμορ εμφανίστηκαν σε κάποιες σχολές όπως αυτή των «Loverboys» της Νομικής
Σχολής που δήλωσαν ότι δεν τους έκφραζε καμία άλλη πολιτική πρόταση και η
«TSIO-TSIO LINOS» στο Οικονομικό Τμήμα και η Χριστιανική Ανεξάρτητη
Κίνηση Θεολογικού882 της Θεολογικής Σχολής. Ο Συνασπισμός883 τα τελευταία τρία
χρόνια δεν συμμετέχει στις εκλογές με ενιαίο ψηφοδέλτιο στα ΑΕΙ αλλά
συνεργάζεται σε κάθε σχολή ή τμήμα με διάφορα ανεξάρτητα σχήματα. Οπότε μέχρι
τώρα δεν είναι δυνατή η καταγραφή της δύναμης του στα Πανεπιστήμια.
878
Βλ. Ριζοσπάστης 2/4, 6/4 & 7/4/1994.
879
Βλ. Ριζοσπάστης 2/4/1994, Μακεδονία 2/4/1994 , Ελληνικός Βορράς 3/4/1994, Ελευθεροτυπία
4/4/1994 και Θεσσαλονίκη 6/4/1994.
880
881
882
Β΄/ Ελευθεροτυπία 9/4/1994.
883
217
Σε ήπιο884 και υποτονικό885 κλίμα και με τα ποσοστά αποχής των φοιτητών να

αναμένονται στα ίδια επίπεδα. Οι κάλπες άνοιξαν στις 7πμ μέχρι τις 8μμ. Η
Πρυτανεία886 του ΑΠΘ με ανακοίνωση της χαιρέτησε τις φοιτητικές εκλογές
τονίζοντας ότι η συμμετοχή στην ψηφοφορία είναι πραγματικό λειτούργημα. Οι
διαδικασίες εξελίχθηκαν ομαλά887 εκτός από την Ιατρική888 Σχολή όπου σημειώθηκε
ένταση μεταξύ των παρατάξεων σχετικά με την κατάθεση των ψηφοδελτίων. Τελικά
η ψηφοφορία στην Ιατρική ξεκίνησε δύο ώρες αργότερα.

ΔΑΠ-
ΝΔΦΚ
ΕΑΑΚ ΚΣΑΣ Ν. Ορ. ΠΑΣΠ ΠΚΣ ΑΛΛΟΙ
936 0 466 47 0 78 165 11 156
Μηχανικών
και Ηλεκτρολόγων 821 0 283 62 0 90 200 42 121
Μηχανικών
338 0 126 21 0 22 72 11 71
400 16 175 49 0 15 100 2 21
Μηχανικών
Ιατρική 1.111 28 496 101 0 120 213 49 50
Οδοντιατρική 473 7 182 169 0 43 117 0 11
Κτηνιατρική 457 0 206 58 0 23 94 55 0
Γεωπονίας 816 44 410 59 0 56 188 21 15
Δασολογικό 298 9 174 37 0 21 43 0 0
Γεωλογικό 233 0 92 15 0 7 40 10 0
Νομική 1.471 0 643 0 0 186 304 18 259
Οικονομικό 1.057 0 472 0 0 97 363 0 67
884
885
Βλ. Θεσσαλονίκη 4/4/1994, Ριζοσπάστης 5/4/1994 και Μακεδονία 2/4/1994.
886
887
888
218
ΔΑΠ-
ΝΔΦΚ
ΕΑΑΚ ΚΣΑΣ Ν. Ορ. ΠΑΣΠ ΠΚΣ ΑΛΛΟΙ
Φιλολογίας 415 0 171 51 0 36 100 23 13

351 14 192 21 0 32 75 9 0
210 0 92 27 0 22 42 6 0
Γερμανικής Γλώσσας
112 12 36 0 11 2 19 2 25
123 0 47 0 0 20 25 0 21
Ιστορικό- Αρχαιολογικό 416 18 110 63 0 35 139 20 5
329 0 93 0 0 33 94 6 81
410 0 177 33 0 0 92 19 62
Παιδαγωγικό Τμήμα
231 0 89 0 0 17 97 12 0
Νηπιαγωγών
Θεολογική 777 0 284 10 0 87 123 0 271
Χημικό 455 0 155 54 0 40 118 12 47
Βιολογικό 235 0 87 0 0 14 57 7 54
Μαθηματικό 409 0 184 32 0 20 69 24 57
Φυσικό 521 30 170 63 0 82 103 41 0
Πληροφορικής 62 0 25 0 0 7 29 1 0
Φαρμακευτική 253 28 118 0 0 24 35 1 37
Τ.Ε.Φ.Α.Α. 872 9 447 17 0 17 276 51 39

Τ.Ε.Φ.Α.Α.
0 0 0 0 0 0 0 0 0
Σερρών889
Εικαστικό 115 15 0 0 0 0 0 0 93
Μουσικών Σπουδών890 0 0 0 0 0 0 0 0 0
ΣΥΝΟΛΟ 15.113 230 6.314 1.190 11 1.256 3.436 467 1.584
889
890
219
Αυτή τη χρονιά για πρώτη φορά στα χρονικά της ΦΕΑΠΘ891 δεν ήταν σε θέση να
εκδώσει κοινά αποδεκτά συγκεντρωτικά αποτελέσματα. Η αποχή για άλλη μια φορά
επικράτησε των φοιτητικών παρατάξεων με ποσοστό της τάξης του 50%, ακολουθούν
η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ με 41,7%, η ΠΑΣΠ με 22,7%, οι Νέοι Ορίζοντες 8,3%, η ΕΑΑΚ με
7,8%, Τα αποτελέσματα892 δείχνουν την καθιέρωση και την κατοχύρωση των «Νέων
Οριζόντων» ως μια νέα φοιτητική παράταξη. Οι αριστερές δυνάμεις παρουσίασαν μια
σταθερότητα στις ψήφος τους. Η Πολυτεχνική Σχολή και οι Γεωτεχνικές Επιστήμες
καταγράφουν τα υψηλότερα ποσοστά893 συμμετοχής με 62% και 59,4% αντίστοιχα.
Ενώ η Φιλοσοφική και η Παιδαγωγική Σχολή κατέγραψαν ποσοστά αποχής 65,3%
και 62,% αντιστοίχως. Όσον αφορά την εκλογική γεωγραφία, στο Τμήμα
Αρχιτεκτονικής επικράτησε η ΕΑΑΚ και στο Ιστορικό-Αρχαιολογικό, Παιδαγωγικού
Ψυχολογίας και Πληροφορικής η ΠΑΣΠ.
Αυτή τη χρόνια γίνεται μια προσπάθεια συμφωνίας των παρατάξεων σχετικά με την
έκδοση κοινά αποδεκτών αποτελεσμάτων έτσι συστάθηκε μια εφορευτική894
επιτροπή αρμόδια για την έκδοση τους αποτελούμενη από 8 μέλη της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ, 8
της ΠΑΣΠ, 3 της ΕΑΚΚ, 1 της ΠΚΣ και 1 του Συνασπισμού. Ενώ η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ895
με σχετική ανακοίνωση της δήλωσε ότι αυτή τη χρονιά δε θα παραποιούσαν τα
αποτελέσματα όπως άλλες χρονιές.

100%.
η
1 (39,2%) ΕΑΑΚ ΑΚ, ΚΣΑΣ
2η (34,8%) ΠΑΣΠ, ΔΑΠ-ΝΔΦΚ ΕΑΑΚ
3η (10,3%) ΠΑΣΠ ΑΚ
4η (6,6%) ΠΚΣ Ν.ΟΡ
891
892
893
Βλ. Τα ποσοστά συμμετοχής στον παρόν Παράρτημα-Πίνακες.
894
Βλ. Μακεδονία 3/4 & 7/4/1994.
895
Γίνεται μια προσπάθεια από την παράταξη της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ να εκδώσει τα αποτελέσματα των
φοιτητικών εκλογών σε συνεργασία με την δημοκοπική εταιρία Singular «ώστε να διασφαλιστεί το
αδιάβλητο των διαδικασιών και των αποτελεσμάτων». Ωστόσο δεν καταγράφεται κάποια αντίδραση
από τις υπόλοιπες παρατάξεις (βλ. Μακεδονία 5/4 & 7/4/1994 και βλ. Ελευθεροτυπία 8/4/1994).
220
Από τον παραπάνω πίνακα προκύπτουν οι ανταγωνιστικές σχέσεις των κομμάτων.
Στην πρώτη διάσταση περιγράφεται ο ανταγωνισμός των κομμάτων στο χώρο της
αριστεράς καθώς σχηματίζονται και νέες δυνάμεις (ΚΣΑΣ). Στην δεύτερη διάσταση
εκφράζεται ο ανταγωνισμός μεταξύ των ισχυρότερων φοιτητικών παρατάξεων της
[ΠΑΣΠ, ΔΑΠ-ΝΔΦΚ] και της ΕΑΑΚ. όπου πιθανότατα το σημείο έντασης είναι τα
ΜΠΣ. Η τρίτη διάσταση απεικονίζει των ανταγωνισμό του αριστερού και
αριστερίζοντα χώρου. Και η τέταρτη των ανταγωνισμό ΠΚΣ με Νέους Ορίζοντες. Ο
ανταγωνισμός επεκτείνεται μεταξύ και άλλων αντιπροσώπων του αριστερού και
δεξιού χώρου.
Από το διάγραμμα διπλής προβολής εμφανίζεται έντονη συσπείρωση των κομμάτων
γύρω από την ΔΑΠ-ΝΔΦΚ, ΠΑΣΠ παρά τα υψηλά ποσοστά αποχής που
σημειώθηκαν αυτή τη χρονιά. Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ εμφανίζεται ενισχυμένη στη Νομική,
Οικονομικό και ΤΕΦΑΑ και η ΠΑΣΠ στο Ιστορικό-Αρχαιολογικό και
Ηλεκτρολόγων Μηχανικών.
221
Προς αναζήτηση του «χαμένου πολιτισμού»896, του κύρους και της δυναμικής του
φοιτητικού κινήματος κινείται και αυτή τη χρονιά η πλειοψηφία των φοιτητικών
παρατάξεων, των συνδικαλιστικών τους φορέων αλλά και ολόκληρης της
ακαδημαϊκής κοινότητας.

κινημάτων.
Τα σενάρια μετασχηματισμού897 της κυβέρνησης, το αγροτικό898 ζήτημα και ο

αποκλεισμός κεντρικών οδών σε όλη την Ελλάδα μονοπωλεί το ενδιαφέρον λίγες
μέρες πριν τις φοιτητικές εκλογές. Η Αξιωματική Αντιπολίτευση 899 έχει επιλέξει να
ανεβάσει τους τόνους με αποτέλεσμα να υπάρχει γενικότερη ένταση στο
Κοινοβούλιο. Ενώ οι ΗΠΑ900 επιδιώκουν νέες συνομιλίες Κληρίδη και Ντενκτάς.
896
Βλ. Αναστασιάδης Γ., Ο χαμένος πολιτισμός του φοιτητικού κινήματος, Θεσσαλονίκη, 5/4/1995.
897
898
Βλ. Μακεδονία 1/4 & 2/4/1995 και Ελληνικός Βορράς 2/4/1995.
899
Βλ. Μακεδονία και Ριζοσπάστης 4/4/1995.
900
222
Ο κλάδος των επιμελητών, βοηθών και επιστημονικών συνεργατών, του ειδικού
εκπαιδευτικού και διοικητικού προσωπικού πραγματοποίησαν κινητοποιήσεις901
λίγους μήνες πριν με αίτημα τις μισθολογικές αυξήσεις με αποτέλεσμα την
αποδιοργάνωση της εκπαιδευτικής διαδικασίας κυρίως στα ξενόγλωσσα τμήματα του
ΑΠΘ.
Στις 1 Απριλίου για την Ένωση Αριστερών Νέων στη Θεολογική902 εμφανίστηκε ο
Μ. Παπαγιαννάκης (ευρωβουλευτής του Συνασπισμού), Τ. Κουράκης (καθηγητής
Ιατρικής) και η Ζ. Χρονάκη (μέλος γυναικείας ομάδας σποδών του ΑΠΘ) Στις 3
Απριλίου μίλησε σε εκδήλωση της ΠΑΣΠ903 ο Β. Γιαννακόπουλος στο
Πολυτεχνείο904 και ο Α. Σαμαράς την ίδια μέρα σε εκδήλωση για τους Νέους
Ορίζοντες στη Φιλοσοφική905. Σε κεντρική εκδήλωση της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ στις 4
Απριλίου μίλησε ο τέως Υπουργός Παιδείας Γ. Σουφλιάς στη Νομική906. Η Β.
Παπανδρέου μίλησε σε εκδήλωση της ΠΑΣΠ907 στο κτήριο των Θετικών Επιστημών
και της εκδήλωσης της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ στη Θεολογική908 με καλεσμένο Κ. Ζουράρη.
Και τέλος η εκδήλωση909 και το πλαίσιο ανοιχτού διαλόγου με τον Υπουργό Παιδείας
τον Γ. Παπανδρέου ανακοίνωσε η ΠΑΣΠ Θεσσαλονίκης.
ΟΛΟΓΡΑΦΩΣ ΕΤΟΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ
μετεξέλιξη της ΠΠΣΠ κ πρόσκειται

Α.Κ. Αγωνιστικές Κινήσεις
ιδεολογικά στο ΚΚΕ (μ -λ)
1995
Δημοκρατική
Δ.Α.Π. – Ανανεωτική Πορεία - πρόσκειται ιδεολογικά στην Νέα
Ν.Δ.Φ.Κ. Νέα Δημοκρατική Δημοκρατία
901
902
903
904
905
906
907
908
909
223
διάφορα πολιτικά σχήματα συνεργασίας των
διαγραμμένων της ΚΝΕ (Νέο Αριστερό
Ενιαίες Ανεξάρτητες Ρεύμα) με το Δημοκρατικό Αγώνα (ΚΚΕ
Ε.Α.Α.Κ.
Αριστερές Κινήσεις εσωτ.- Ανανεωτική Αριστερά) κ σε
ορισμένες σχολές με τις Αριστερές
Συσπειρώσεις και μικρότερα σχήματα
Επαναστατικές
πρόσκειται στο Σοσιαλιστικό Εργατικό
Ε.Σ.Ο.Φ. Σοσιαλιστικές Ομάδες
Κόμμα
Φοιτητών
πρόσκειται ιδεολογικά στην Πολιτική
Ν. Ορίζ. Νέοι Ορίζοντες
Άνοιξη
πρόσκειται ιδεολογικά στο ΚΚΕ μετά την
Προοδευτικές Κινήσεις
Π.Κ.Σ. αποχώρηση του από τον ενιαίο Συνασπισμό
Συνεργασίας
της Αριστεράς και της Προόδου
ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
Συμμετοχή910 στα ευρωπαϊκά προγράμματα και οργάνωση μεταπτυχιακών σπουδών,

σύνδεση με την παραγωγή, οργάνωση σύγχρονων βιβλιοθηκών και την συνύπαρξη
δημόσιων και ιδιωτικών πανεπιστημίων. Όσον αφορά τα ΤΕΙ, προτείνουν ενιαία
τριτοβάθμια εκπαίδευση με πανεπιστήμια και ΤΕΙ, καθορισμός των επαγγελματικών
δικαιωμάτων και αναβάθμιση της παρεχόμενης εκπαίδευσης και στα δύο ιδρύματα
οργάνωση μεταπτυχιακών. Τονίζεται911 η ανάγκη λειτουργίας μη κρατικών
πανεπιστημίων, η αξιοποίηση και ιδιωτικών πόρων για τη χρηματοδότηση των
ιδρυμάτων, η εισαγωγή κριτηρίων αξιολόγησης του έργου τους για τη
χρηματοδότηση από το δημόσιο, άρση της μονιμότητας των διδασκόντων και
αξιολόγηση του έργου τους και εισαγωγή κάρτας συγγραμμάτων.
ΠΑΣΠ
Υποστήριξαν912 τη μη λειτουργία μη κρατικών πανεπιστημίων και αξιοποίησης

ιδιωτικών πόρων για τη χρηματοδότηση τόσο των πανεπιστημίων όσο και των ΤΕΙ
απορρίπτοντας την πρόταση περί επιχειρηματικού Πανεπιστημίου. Είναι υπέρ της
κατάργησης του ενός συγγράμματος και προτείνουν τη δωρεάν παροχή του ενός και
τη δυνατότητα πρόσβασης των φοιτητών στη βιβλιοθήκη όπου θα υπήρχαν τα
υπόλοιπα συγγράμματα.
910
911
912
224
ΠΚΣ
Το πρόγραμμα τους καταδικάζει την εντατικοποίηση913 των σπουδών και του

αυταρχικού πολιτικού χαρακτήρα της άρχουσα τάξης και περιλαμβάνει προτάσεις914
όπως δημόσια δωρεάν τριτοβάθμια εκπαίδευση, απαγόρευση λειτουργίας ιδιωτικού
ΑΕΙ και αύξηση δαπανών για την τριτοβάθμια εκπαίδευση, δωρεάν συγγράμματα και
σίτιση, υποτροφίες με κοινωνικά κριτήρια. Επιπλέον ζητούν ενιαία τριτοβάθμια
εκπαίδευση δύο κατευθύνσεων με την κατάργηση της διάκρισης ανάμεσα στα ΑΕΙ
και ΤΕΙ, δημόσια και δωρεάν μεταπτυχιακά ενός κύκλου που οδηγούν σε διδακτορικό
με στόχο την αναπαραγωγή του ερευνητικού και ακαδημαϊκού δυναμικού. Ακόμη,
ζητούν Πανεπιστήμιο δεμένο με τις πραγματικές λαϊκές ανάγκες και τάσσονται κατά
της «επιχειρηματοποίησης» του Πανεπιστημίου και τη συγκρότηση Εθνικού Χάρτη
Επαγγελμάτων915. Και τέλος προτείνουν ένα νέο ρόλο για ένα πανεπιστήμιο που να
διαμορφώσει προοδευτικές, δημοκρατικές και φιλειρηνικές συνειδήσεις. Σύνθημα916:
Ενωμένοι στο δρόμο των αγώνων.

φορείς
Η νεολαία που πρόσκειται ιδεολογικά στο Συνασπισμό917 για άλλη μια χρονιά δεν θα
συμμετάσχει αυτόνομα στις εκλογές αλλά θα συνεργαστεί με άλλα σχήματα.
Για τις περισσότερες σχολές, οι κάλπες918 άνοιξαν από τις 8 το πρωί και παρέμειναν
ανοιχτές μέχρι τη δύση του ηλίου. Συγκεκριμένα καταγράφεται ότι η ψηφοφορία
καθυστέρησε919 να ξεκινήσει σε τρία τμήματα της Φιλοσοφικής, Νομικής,
Φυσικού920, Ιατρικής και Οικονομικού. Και αυτή τη φορά οι διαδικασίες
πραγματοποιηθήκαν σε ήπιο κλίμα χωρίς την ηχορύπανση και «αφισορύπανση» των
προηγούμενων χρόνων.
913
914
Βλ. Ριζοσπάστης 2/4 & 4/4/1995.
915
916
Βλ. Ριζοσπάστης 1-2/4/1995.
917
918
Βλ. Μακεδονία, Ριζοσπάστης και Θεσσαλονίκη 5/4/1995.
919
920
225
ΔΑΠ-
ΝΔΦΚ
Ν.Ορ. ΠΑΣΠ ΠΣΚ ΑΛΛΟΙ
850 65 437 45 110 16 168
Μηχανικών
735 62 269 61 160 37 98
304 20 146 9 50 23 43
Τμήμα Χημικών Μηχανικών 308 38 107 16 87 6 42
Ιατρική 1.075 150 488 59 180 54 126

Οδοντιατρική 453 38 160 0 95 29 97
Κτηνιατρική 425 71 158 17 40 100 0
Γεωπονίας 815 56 473 49 111 20 52
Δασολογικό 274 0 181 22 35 16 0
Γεωλογικό 220 36 107 4 8 0 51
Νομική 1.232 10 613 79 265 33 178
Οικονομικό 677 65 284 54 183 29 12
Φιλολογίας 379 0 131 130 66 12 24

Φιλοσοφίας και
165 27 49 7 56 9 4
Παιδαγωγικής
268 0 142 6 44 10 55
218 14 114 4 36 25 9
154 11 42 77 6 8 2
100 0 37 24 22 0 24
Ψυχολογίας 135 0 86 8 6 0 29
286 24 127 9 71 29 13
Παιδαγωγικό τμήμα
145 4 81 3 46 8 0
Νηπιαγωγών
226
ΔΑΠ-
ΝΔΦΚ
Ν.Ορ. ΠΑΣΠ ΠΚΣ ΑΛΛΟΙ
Θεολογική 667 85 254 58 104 0 134
Χημικό 368 11 126 45 97 24 39

Βιολογικό 231 7 64 4 76 12 52
Μαθηματικό 415 30 167 90 56 30 49
Φυσικό 471 83 130 18 46 9 126
Πληροφορικής 91 0 26 2 53 0 3
Φαρμακευτική 256 0 102 16 25 0 103
Τ.Ε.Φ.Α.Α. 720 30 410 4 153 30 45

Τ.Ε.Φ.Α.Α.
921 0 0 0 0 0 0 0
Σερρών
Εικαστικό922 107 0 0 0 0 12 86
ΣΥΝΟΛΟ 13.213 1.198 5.656 953 2.300 620 1.694
Η αποχή στο ΑΠΘ αυτή τη χρονιά έφτασε το ποσοστό του 85%923 σε κάποιες σχολές
εντείνοντας το ζήτημα της αποχής που συνεχίζει να προβληματίζει και ούτε οι
φοιτητικές παρατάξεις αλλά ούτε και οι φοιτητικοί συνδικαλιστικοί φορείς φαίνεται
να μπορούν να ανταποκριθούν στα αιτήματα του φοιτητικού κόσμου. Στο σύνολο του
ΑΠΘ924 η αποχή κυμάνθηκε στο 53,8%. Η ΕΦΕΕ925 για άλλη μια χρόνια έδωσε την
υπόσχεση έκδοσης κοινών συγκεντρωτικών αποτελεσμάτων χωρίς αποτέλεσμα και
χωρίς ουσιαστικά να αλλάξει κάτι. Έτσι η κάθε παράταξη926 έδωσε τα δικά της
αποτελέσματα. Και η ΦΕΑΠΘ927 για δεύτερη χρονιά δεν μπόρεσε να δώσει κοινά
αποτελέσματα. Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ κέρδισε το 42,8%, η ΠΑΣΠ στο 17,4% και οι Νέοι
Ορίζοντες στο 7,2%.
921
Δεν υπάρχουν στοιχεία για το εκλογικό αποτέλεσμα.
922
Δεν υπάρχουν στοιχεία για το εκλογικό αποτέλεσμα της Σχολής Καλών Τεχνών.
923
924
Βλ. Παράρτημα-Πινάκες
925
926
927
αιώνα, διαχρονική πορεία εβδομήντα πέντε χρόνων, Θεσσαλονίκη 2002, σ.534 επίσης βλ.
Θεσσαλονίκη 6/4/1995.
227
Προβλήματα καταγράφονται στην Ιατρική928 σχολή, με αντικείμενο σύγκρουσης τη
σφραγίδα του τμήματος η οποία βρίσκονταν στην κατοχή της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ και την
αδυναμία έκδοσης των αποτελεσμάτων χάρη στην έλλειψη της σφραγίδας του
συλλόγου. Τελικά το θέμα επιλύθηκε.

διαστάσεις που περιγράφουν τον ανταγωνισμό των παρατάξεων που αθροιστικά
ερμηνεύουν το 100%. Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται συνοπτικά οι
παρατάξεις που συμμετέχουν σε κάθε διάσταση με βάση το συντελεστή συσχέτισης
με τη διάσταση καθώς και το συντελεστή συμμετοχής της διάστασης στη γραμμή.
η
1 (49,7%) ΑΚ ΠΑΣΠ, ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
2η (24,1%) ΔΑΠ-ΝΔΦΚ Ν. ΟΡ.
3η (13,5%) ΠΚΣ, Ν.ΟΡ. ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
4η (12,7%) ΠΑΣΠ ΠΚΣ
Στην πρώτη διάσταση περιγράφεται ο ανταγωνισμός μεταξύ των ΑΚ και [ΠΑΣΠ,

ΔΑΠ-ΝΔΦΚ]. Η αξιοποίηση και ιδιωτικών πόρων για τη χρηματοδότηση των
ιδρυμάτων είναι το φλέγον ζήτημα με την πρώτη ομάδα να διαφωνεί και η δεύτερη να
την υποστηρίζει. Η δεύτερη διάσταση περιγράφει τον ανταγωνισμό στο δεξιό πόλο
καθώς οι Νέοι Ορίζοντες εμφανίζουν μια δυναμική και αποτελούν μία άλλη
εναλλακτική επιλογή στο χώρο. Η τρίτη διάσταση εκφράζει τον ανταγωνισμό των
[ΠΚΣ, Ν.ΟΡ] με την ΔΑΠ-ΝΔΦΚ. Και η τέταρτη διάσταση σκιαγραφεί τον
ανταγωνισμό μεταξύ ΠΑΣΠ και ΠΚΣ. Η αντίθεση αυτή αφορά τη χρηματοδότηση
των ιδρυμάτων, η ΠΑΣΠ αποδέχεται την χρηματοδότηση από τον ιδιωτικό τομέα
αλλά η ΠΚΣ την απορρίπτει υποστηρίζοντας μεταξύ άλλων τη δωρεάν και δημόσια
εκπαίδευση.
Από το διάγραμμα διπλής προβολής απεικονίζει την επιρροή των παρατάξεων στα
τμήματα. Η ΠΚΣ αυτή τη χρονιά εμφανίζεται ενισχυμένη στην Κτηνιατρική, Ιατρική
και στο τμήμα Χημικών Μηχανικών ενώ η ΠΑΣΠ στο Γεωπονικό και Νομικό τμήμα.
Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ έχει δυναμική παρουσία στο Δασολογικό, Ψυχολογίας και Πολιτικών
Μηχανικών.
928
228
8. ΕΦΕΕ
Το 10ο Πανσπουδαστικό Συνέδριο929 πραγματοποιήθηκε930 από τις 10 Μαΐου μέχρι

τις 15 Μαΐου. Τα κύρια θέματα931 που συζητήθηκαν ήταν τα προβλήματα στην
Παιδεία και το πανεπιστημιακό άσυλο. Παρά την αποφασιστικότητα των παρατάξεων
για να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες, η λήψη κοινών αποφάσεων και δράσεων του
κινήματος δεν κατέστη αυτό δυνατό και αυτή τη χρονιά. Χαρακτηρίστηκε932 ως
«Συνέδριο Κάλπης».
Οι σύνεδροι933 της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ 248, ΠΑΣΠ 150, Νέοι Ορίζοντες 31, ΠΚΣ 42,
ΕΑΑΚ 80 και ανεξάρτητοι με 30 συνέδρους. Οι έδρες κατανεμήθηκαν:

ΔΑΠ-ΝΔΦΚ 8
ΠΑΣΠ 5
ΕΑΑΚ 3
ΠΚΣ 5
ΕΡΑΣ 934
1
Νέοι Ορίζοντες 1
ΑΝΕΣΧΕΠ935 1
Αυτή τη χρονιά η ισορροπία δυνάμεων της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ και της ΠΑΣΠ

διαταράσσεται με την ΠΑΣΠ να χάνει 3 έδρες. Η ΕΑΑΚ παρέμεινε σταθερή ενώ οι
Νέοι Ορίζοντες απέκτησαν μια έδρα στο συνδικαλιστικό φορέα για πρώτη φορά. Και
τέλος εμφανίστηκαν Ανεξάρτητα σχήματα που θα αναδειχθούν σε υπολογίσιμη
δύναμη από την επόμενη χρονιά.
929
930
Βλ. Μακεδονία 6/5/1995 και Ριζοσπάστης 6/5 & 10/5/1995.
931
932
933
934
Η ΕΡΑΣ πρόσκειται ιδεολογικά στο Συνασπισμό.
935
Η ΑΝΕΣΧΕΠ πρόκειται για πρόδρομο της Ένωσης Ανεξάρτητων (βλ. σχετικά στο παρόν Κεφάλαιο
εκλογών 1996 στην Ενότητα: Φοιτητικός Λόγος και στην Ενότητα: Συσχετισμός παραταξιακών
δυνάμεων – Συγκρούσεις με κομματικούς φορείς).
229
Το έντονο φθινόπωρο936 που προηγήθηκε λόγω των αλλαγών που επιχειρήθηκαν από
το ομώνυμο υπουργείο στο σύστημα των συγγραμμάτων αναζωπύρωσε την ελπίδα
για ένα δυναμικό και μαχητικό κίνημα αλλά για άλλη μια φορά το κίνημα υποχώρησε
μετά από την αλλαγή στάσης του Υπουργείου.

□ Εμφάνιση Ανεξάρτητων παρατάξεων
κινημάτων.
Έντονες ζυμώσεις παρατηρούνται στο εσωτερικό των ελληνικών κομμάτων με την

προετοιμασία και την διεξαγωγή των συνέδριων του ΠΑΣΟΚ937, του Συνασπισμού
Αριστεράς και Προόδου938 (εκλογή Ν. Κωνσταντόπουλου939 στη θέση του προέδρου
του ΣΥΝ) και του ΚΚΕ940 αντίστοιχα που διενεργήθηκαν λίγο πριν τις φοιτητικές
εκλογές. Ενώ έχει ήδη ξεκινήσει χωρίς προβλήματα η συζήτηση για την αναθεώρηση
936
937
Βλ. Θεσσαλονίκη 17/4 & 18/4/1996.
938
939
940
230
του Συντάγματος941. Οι ελληνοτουρκικές942 σχέσεις έχουν για άλλη μια φορά έχουν
δημιουργήσει τεταμένη ατμόσφαιρα λόγω των εναέριων παραβιάσεων943 από τα
τουρκικά αεροσκάφη ενώ αργότερα αναβάλλεται το προγραμματισμένο ταξίδι του
έλληνα πρωθυπουργού Α. Παπανδρέου στην Άγκυρα944 παρά την πρόταση του
Μεσούτ Γιλμάζ. Το ζήτημα το Σκοπίων945 και συγκεκριμένα αυτό της ονομασίας946
είναι επίσης ένα θέμα με έντονες διακυμάνσεις, με τα πολιτικά κόμματα
συγκρούονται947 μεταξύ τους αλλά και εσωτερικά948 με πολλούς βουλευτές να
υιοθετούν διαφορετική στάση από αυτή του κομματικού τους φορέα.
3. Πανεπιστήμιο
Κινητοποιήσεις πραγματοποιήθηκαν και στο ΑΠΘ εξαιτίας της αδυναμίας

εκπλήρωσης υποσχέσεων από την πλευρά της κυβέρνησης. Έτσι, έκλεισαν949
προειδοποιητικά ΑΕΙ και ΤΕΙ της χώρας με απεργίες των διοικητικών υπηρεσιών.
Ωστόσο από αυτές τις κινητοποιήσεις φαίνεται ότι οι φοιτητές950 απουσιάζουν ενώ οι
πρυτάνεις951 εμφανίζονται μαχητικότεροι. Και επιπλέον η προεκλογική εκστρατεία
διακόπηκε λόγω της τριήμερης αργίας952 της 25ης Μαρτίου, αυξάνοντας την ανησυχία
για τα ποσοστά της αποχής. Το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων
ανακοίνωσε λίγες μέρες πριν τις εκλογές έκτακτες επιχορηγήσεις953 σε τρία
εκπαιδευτικά ιδρύματα –μεταξύ αυτών των ΑΠΘ- για την αντιμετώπιση των δαπανών
εκτύπωσης και διάθεσης βιβλίων, σημειώσεων καθώς και την προμήθεια
ξενόγλωσσων βιβλίων και για επίλυση οικονομικών και μισθολογικών προβλημάτων.
Στις 14 Μαρτίου η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ954 πραγματοποίησε εκδήλωση για τις νέες

τεχνολογίες και την ηλεκτρονική εποχή στο αμφιθέατρο των Θετικών Επιστημών ενώ
941
942
Βλ. Ριζοσπάστη 16/3/1996.
943
Βλ. Μακεδονία 1/3 & 23/3/1996.
944
Βλ. Μακεδονία 27-28/3/1996 και Θεσσαλονίκη 27/3/1996.
945
946
947
Βλ. Μακεδονία 16/3 & 23/3/1996
948
Βλ. Μακεδονία 17/3, 19/3 & 21/3/1996 και Θεσσαλονίκη 18/3 & 21/3/1996.
949
Βλ. Μακεδονία 5/3, 17/3 & 20/3/1996.
950
951
952
953
Βλ. Ριζοσπάστης 22/3/1996 και Μακεδονία 23/3/1996.
954
231
την ίδια μέρα οι Νέοι Ορίζοντες οργάνωσαν δική τους εκδήλωση στη Νομική955
σχολή παρουσία του Δ. Σταμάτη, του βουλευτή Σ. Παπαθεμελή και τέως βουλευτή Γ.
Σαλαγκούδη με αντικείμενο συζήτησης τα εθνικά θέματα. Επιπλέον την ίδια μέρα
πραγματοποιήθηκε συγκέντρωση της νεολαίας της ΚΝΕ στο κεντρικό αμφιθέατρο
του Πανεπιστήμιου Μακεδονίας956 με ομιλητή τον Θ. Παφίλη μέλος της Κ.Ε. του
ΚΚΕ. Και την επόμενη μέρα η ΠΑΣΠ σε εκδήλωση της με θέμα την αναθεώρηση
του Συντάγματος μίλησε ο Υπουργός Δικαιοσύνης Ε. Βενιζέλος. Στο Πολυτεχνείο957
ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ Γ. Μαγκριώτης μίλησε σε εκδήλωση της ΠΑΣΠ και πάλι
στις 20 Μαρτίου σε εκδήλωση της ίδιας παράταξης στο αμφιθέατρο του
Πολυτεχνείου958 εμφανίστηκαν ο Υπουργός Μακεδονίας-Θράκης Δ. Φατούρος και ο
δημοτικός σύμβουλος Χ. Μπαρμπουνάκης. Στις 21 Μαρτίου η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ σε
εκδήλωση της πάλι στο αμφιθέατρο του Πολυτεχνείου959 εμφανίστηκαν ο Β.
Πολύδωρας και ο Σ. Παπαθεμελής. Μια μέρα μετά πραγματοποιήθηκε συναυλία960
από τις ΠΚΣ στην Α’ φοιτητική λέσχη στην οποία μίλησε ο επιτετραμμένος της
κουβανικής πρεσβείας στη χώρα μας ο Οσβάλντο Κοβάτσο. Η κεντρική προεκλογική
εκδήλωση της ΠΑΣΠ961 στις 26 Μαρτίου με προσκεκλημένους τον υπουργό Εθνικής
Άμυνας Γ. Αρσένη και τον τότε γραμματέα του κόμματος Κ. Σκανδαλίδη. Και η
ΔΑΠ-ΝΔΦΚ στις 27 Μαρτίου στο αμφιθέατρο της Νομικής962 με τον βουλευτή Κ.
Καραμανλή και ακολούθησε μουσικό πρόγραμμα με γνωστούς τραγουδιστές της
εποχής και την ίδια μέρα σε εκδήλωση της ΠΑΣΠ Γεωπονίας 963 μίλησε ο Υπουργός
Παιδείας Γ. Παπανδρέου.
μετεξέλιξη της ΠΠΣΠ κ πρόσκειται

Α.Κ. Αριστερές Κινήσεις
ιδεολογικά στο ΚΚΕ (μ -λ)
1996

955
956
Βλ. Μακεδονία 14/3/1996 και Ριζοσπάστης 16/3, 17/3 & 19/3/1996 (θέσεις ΚΚΕ για την παιδεία).
957
958
959
960
Βλ. Ριζοσπάστης 19/3 & 21/3/1996.
961
962
Βλ. Ελληνικός Βορράς 24/3/1996, Μακεδονία 27/3/1996 και Θεσσαλονίκη 28/3/1996.
963
Βλ. Θεσσαλονίκη 27-28/3/1996 και Ελληνικός Βορράς 24/3/1996.
232
Ε.Α.Α.Κ.
Συσπειρώσεις και άλλα σχήματα.
δεν πρόσκειται σε κανένα κομματικό φορέα
η Ένωση Ανεξάρτητων αφορά το
Ε.Α.Φ. Ένωση Ανεξάρτητων
Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Φοιτητών
και το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας
Κόμμα
Φοιτητών
Ν.Ορίζ. Νέοι Ορίζοντες
Άνοιξη
ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ964 Θεσσαλονίκης τάσσεται υπέρ της συμμετοχής, της σύγκρουσης,

της αναβάθμισης, των μεταπτυχιακών, της σύνδεσης του πανεπιστημίου με την
κοινωνία, την επαγγελματική αποκατάσταση καθώς και την ανάπτυξη των νέων
τεχνολογιών. Ζητούν965 την αύξηση των δαπανών για την εκπαίδευση διεκδικώντας
το 5% του ΑΕΠ για την παιδεία και οι οικονομικοί αυτοί πόροι θα προκύψουν από
την ιδιωτικοποίηση κρατικών οργανισμών και επιχειρήσεων και το πάγωμα των
διορισμών στο δημόσιο. Επίσης, προτείνουν την σύνδεση των εκπαιδευτικών
ιδρυμάτων με την οικονομία της αγοράς, ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων και μερική
κατάργηση της δωρεάν παιδείας σε συνδυασμό με ένα σύστημα υποτροφιών. Τέλος
ζητούν την κατάργηση του ενός συγγράμματος. Σύνθημα966 «πρώτη και καλύτερη»
και «αντιπαράθεση του χθες με το αύριο».
964
965
Βλ. Ελληνικός Βορράς 24/3/1996 και Μακεδονία 28/3/1996.
966
Βλ. Μακεδονία 17/3 & 28/3/1996 και για τις θέσεις της ΝΔ για την παιδεία βλ. Μακεδονία
28/3/1996.
233
Ένωση Ανεξάρτητων
Η Ένωση Ανεξάρτητων967 ιδρύθηκε στα μέσα Οκτωβρίου του 1995 στη

Θεσσαλονίκη από 18 ανεξάρτητες παρατάξεις του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου
Θεσσαλονίκης και του Πανεπιστήμιου Μακεδονίας. Σκοπός αυτής της κίνησης ήταν
ο εκσυγχρονισμός, η ανάπλαση και η πρόοδος της κοινωνίας μέσα από το φοιτητικό
κίνημα και ότι το κίνημα θα γίνει συνδιαμορφωτής πολιτικών αποφάσεων. Οι θέσεις
της νέας αυτής παράταξης είναι:
□ H προστασία των δημοκρατικών θεσμών, των ατομικών ελευθεριών και δικαιωμάτων

□ Η πίστη στην αναγκαιότητα της αυτοδιοίκησης και της αυτόοργάνωσης της
πανεπιστημιακής κοινότητας
□ Η ισοπολιτεία και η παραγωγή της συμμετοχικής δημοκρατίας σε όλα τα επίπεδα
□ Η πίστη στην αξία της ελευθερίας του ατόμου
□ Η αντίθεση σε κάθε μορφής ιδεολογίας και η ολόψυχη ενίσχυση προσπάθειας
περίσωσης του.
ΕΑΑΚ
Η ΕΑΑΚ968 προτείνει την αυτοοργάνωση των φοιτητών πέρα από την «γραφειοκρατία
της ΕΦΕΕ». Σύνθημα969 «η σύγκρουση άρχισε και συνεχίζεται ενάντια σε πιστωτικές
μονάδες, ΕΣΥΠ, αξιολόγηση, στην εντατικοποίηση και τον αυταρχισμό στο
πανεπιστήμιο επιχείρηση στην παιδεία του κέρδους».
Οι Ν. Ορίζοντες970 υποστηρίζουν τον εκσυγχρονισμό και την ενίσχυση του

ενδιαφέροντος του φοιτητή για το επιστημονικό του αντικείμενο αλλά και τη δημόσια
και δωρεάν παιδεία πριν αλλά και μετά το πτυχίο. Υποστηρίζουν και προτείνουν τη
διανομή των κονδυλίων για συγγράμματα στα ίδια τα πανεπιστήμια ώστε να
κατανέμουν τα χρήματα ανάλογα με τις ανάγκες τους. Εντύπωση προκαλεί επίσης η
πρόταση για ένα κοινό υπερκομματικό ψηφοδέλτιο ώστε να μπορούν «οι φοιτητές να
επιλέγουν πρόσωπα με ικανότητες και πίστη στα οράματα του φοιτητικού κινήματος».
967
Βλ. Θεσσαλονίκη 18/10/1995 και βλ. Βλ. Αραβαντινός Δ., «1974-2001: το μεταπολιτευτικό
φοιτητικό και συνδικαλιστικό κίνημα» στο Ι.Κ. Χασιώτης και Δ. Αραβαντινός (επιμ.) Το
Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης στην αυγή του νέου αιώνα, διαχρονική πορεία εβδομήντα πέντε χρόνων,
Θεσσαλονίκη 2002, σ.535.
968
969
970
Βλ. Θεσσαλονίκη 27-28/3/1996 και Μακεδονία 28/3/1996.
234
ΠΑΣΠ
Η ΠΑΣΠ971 Θεσσαλονίκης προτείνει και υποστηρίζει αυτή την χρονιά την πρακτική
αναβάθμιση του ρόλου των συνδιοικητών οργάνων στα οποία συμμετέχουν φοιτητές
και καθηγητές και την απεμπλοκή τους από το Υπουργείο Παιδείας. Υποστηρίζουν τη
δημόσια και δωρεάν παιδεία και προτείνουν τη θεσμοθέτηση παγίου ελάχιστου
ποσοστού επί του ΑΕΠ για την παιδεία, ορθολογική διαχείριση της περιουσίας του
πανεπιστημίου, αναβάθμιση των βιβλιοθηκών, δημιουργία γραφείων σταδιοδρομίας
στα πανεπιστήμια από καθηγητές και φοιτητές. Και τέλος ζητούν τη διεξαγωγή
καταστατικού και όχι εκλογικού συνεδρίου της ΦΕΑΠΘ και της ΕΦΕΕ. Στόχος τους
η επανάκτηση του κοινωνικού ρόλου και της κοινωνικής αποστολής του
Πανεπιστημίου. Ενώ παράλληλα εξέφρασαν τη στήριξη τους στην εθνική προσπάθεια
για την ειρήνη στα Βαλκάνια και την αναγόρευση της Θεσσαλονίκης σε μητρόπολη
των Βαλκανίων. Σύνθημα972 «Με κίνητρο το πάθος».
ΠΚΣ
Οι ΠΚΣ973 καταγγέλλουν το πρόγραμμα σύγκλισης της ΕΕ από το οποίο απορρέουν

σύμφωνα με τις δηλώσεις τους οι ρυθμίσεις του Υπουργείου Παιδείας. Απορρίπτουν
τα αυτοχρηματοδοτούμενα πανεπιστήμια και προτείνουν ένα μοντέλο ανάπτυξης που
να συνάδει με τις ανάγκες τις κοινωνίας. Υπερασπίζονται τη δημόσια και δωρεάν
παιδεία με αύξηση της κρατικής χρηματοδότησης. Ζητούν974 τη δημιουργία
πανεπιστημιακού τυπογραφείου, τον εκσυγχρονισμό των βιβλιοθηκών, την αλλαγή
προγράμματος σπουδών, μεταπτυχιακές σχολές ανοιχτές σε όλους, τον
εκσυγχρονισμό του δικτύου υπολογιστών και τον κεντρικό σχεδιασμό της έρευνας.
Και τέλος καταγγέλλουν975 την ΔΑΠ-ΝΔΦΚ, ΕΑΑΚ και ΠΑΣΠ για την κακή
κατάσταση της ΦΕΑΠΘ. Σύνθημα976 τους «συνεχίζουμε τον αγώνα ανυπότακτοι στις
προσταγές των πολυεθνικών. Δυναμώνουμε την ΠΚΣ».
971
Βλ. Θεσσαλονίκη 16/3 & 27-28/3/1996, Ελληνικός Βορράς 24/3/1996 και Μακεδονία 28/3/1996.
972
Βλ. Μακεδονία 17/3 & 28/3/1996.
973
Βλ. Ριζοσπάστης 20/3/1996, Θεσσαλονίκη 27-28/3/1996 και Μακεδονία 28/3/1996.
974
975
Βλ. Θεσσαλονίκη 21/3/1996 και Ριζοσπάστης 23/3 & 24/3/ 1996.
976
235
φορείς
Η ΠΑΣΠ κατηγόρησε977 τον Υπουργό Παιδείας Γ. Παπανδρέου για «αδράνεια τα

τελευταία δυόμιση χρόνια» και για «τακτική έμμεσης ιδιωτικοποίησης της τριτοβάθμιας
εκπαίδευσης» και γενικότερα υπήρξε ένα έντονο κλίμα μεταξύ του υπουργείου και
της ΠΑΣΠ.
Η Ένωση Ανεξάρτητων του ΑΠΘ και του ΠΑΜΑΚ ήταν αποτέλεσμα συνεργασίας
δεκαοχτώ ανεξάρτητων ομάδων που αποφάσισαν να δημιουργήσουν μια νέα δύναμη
στο χώρο των Πανεπιστημίων Θεσσαλονίκης. Οι ομάδες978 που συμμετείχαν σε αυτή
τη «νέα» κίνηση καταγράφονται αναλυτικά στον πίνακα 2.
Ανεξάρτητη Ομάδα Σχολή/Ταμήμα

ΑΠΟΠΕΙΡΑ Ανεξάρτητη Κίνηση Φιλολογίας
ΟΜΑΔΑ Ψ Ψυχολογίας
DIE AYTONOMEN Γερμανικής Φιλολογίας
Α.ΔΗ.Κ. Ανεξάρτητη Δημοκρατική Κίνηση Νομικής
Μεγάλη Έκρηξη Φυσικό
Σαρδανάπαλοι Φυσικό
Μ.Α.Π. Μαθηματικό
Μ.Κ.Δ. Μαθηματικό
Ανεξάρτητη Πρωτοβουλία Ιταλικής Φιλολογίας
The Independent Αγγλικής Φιλοσοφίας
ΣΥ.ΠΟ.Μ. Πολυτεχνείο
ΒΙΜ Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ
Π.Ε.Ν.Α. Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ
Ενιαία Φοιτητική Κίνηση ΤΕΦΑΑ Σερρών
Ανεξάρτητη Κίνηση ΤΕΦΑΑ Σερρών
Π.Ο.Ν.Τ.Ο.Σ. ΠΑΜΑΚ
Βιολογική Διαφοροποίηση Βιολογικό
Ε.Α.Κ.Ο. Οδοντιατρική
Πίνακας 33: Ένωση Ανεξάρτητων ΑΠΘ και ΠΑΜΑΚ.
Επιπρόσθετα, οι προσκείμενοι στον ΣΥΝ979, για άλλη μια χρονιά δεν κατάφεραν να
αυτονομηθούν και να ιδρύσουν της δική τους ανεξάρτητη παράταξη οπότε
977
Βλ. Θεσσαλονίκη 16/3 & 27-28/3/1996 ,Μακεδονία 17/3 & 23/3/1996 και Ριζοσπάστης 20/3/1996.
979
236
συμμετέχουν στις εκλογές συνεργαζόμενοι με ανεξάρτητους υποψηφίους. Ωστόσο οι
νέοι αυτοί φαίνεται να εκφράζονται μέσω της ΕΡΑΣ980 (Εναλλακτικά Ριζοσπαστικά
Αριστερά Σχήματα). Και τέλος εμφανίζεται μια νέα παράταξη981 που είναι
προσκείμενη στο νέο κομματικό σχηματισμό, τον Δημοκρατικό Κοινωνικό Κίνημα
(ΔΗΚΚΙ) του Δ. Τσοβόλα982 αλλά η φοιτητική αυτή παράταξη περιορίστηκε μόνο
στις «μεγαλύτερες» σχολές του ΑΠΘ (Ιατρική, Φιλοσοφική και Νομική).
Οι φοιτητικές και σπουδαστικές εκλογές μετά την αλλαγή ημερομηνίας

πραγματοποιήθηκαν στις 28 Μαρτίου. Το υποτονικό983 προεκλογικό κλίμα λόγω
απεργιών και της τριήμερης αγρίας που προηγήθηκε σηματοδότησε την ημέρα τον
εκλογών. Αυτή τη φορά η διαδικασία εξελίχθηκε ομαλά και χωρίς τα προβλήματα της
προηγούμενης χρονιάς.

ΔΑΠ-
ΝΔΦΚ
ΕΑΑΚ Ν. Ορ. ΠΑΣΠ ΠΣΚ ΑΛΛΟΙ
Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών 683 379 36 109 81 22 28

686 269 65 34 140 37 63
254 87 20 3 61 48 28
Τμήμα Χημικών Μηχανικών 350 99 38 14 74 2 99
Ιατρική 1.035 417 10 56 207 78 153

Οδοντιατρική 437 140 45 95 95 34 0
Κτηνιατρική 384 148 26 0 23 94 52
Γεωπονίας 722 366 0 49 116 35 127
Δασολογικό 269 181 0 2 44 26 0
980
981
982
Ο Δ. Τσοβόλας ίδρυσε το ΔΗΚΚΙ στις 20 Δεκεμβρίου του 1995 μετά την αποχώρηση του από την
Κ.Ε. του ΠΑΣΟΚ.
983
Βλ. Ριζοσπάστης 21/3/1996, Ελληνικός Βορράς 31/3/1996 και Μακεδονία 29/3/1996.
237
ΔΑΠ-
ΝΔΦΚ
ΕΑΑΚ Ν. Ορ. ΠΑΣΠ ΠΣΚ ΑΛΛΟΙ
Γεωλογικό 224 116 5 0 0 0 82
Νομική 1.136 531 7 217 212 19 108
Οικονομικό 579 225 59 17 154 44 13
Φιλολογίας 328 107 33 10 44 9 110984

112 30 4 6 38 6 20
298 78 0 20 13 4 171
180 109 0 0 23 20 19
169 18 0 0 0 9 128
116 23 0 61 30 0 0
Ψυχολογίας 129 85 20 1 5 1 10
149 47 4 2 37 26 25
90 52 0 0 22 11 0
Θεολογική- Ποιμαντική 602 236 0 64 82 7 131
Χημικό 331 89 53 12 98 25 0
Βιολογικό 213 78 0 0 58 21 41
Μαθηματικό 358 177 0 5 63 33 63
Φυσικό 437 92 58 13 43 86 120
Πληροφορικής 104 40 0 0 46 0 9
Φαρμακευτική 212 65 82 2 15 14 21
Τ.Ε.Φ.Α.Α. 610 343 35 4 136 39 42
Δημοσιογραφίας & ΜΜΕ 95 0 0 0 0 0 29
Εικαστικό 75 0 0 0 0 24 51
ΣΥΝΟΛΟ 11.570 4.684 619 830 2.011 766 2.024

984
Πρόκειται για την «ΑΠΟΠΕΙΡΑ» που πρόσκειται στην Ένωση Ανεξάρτητων Φοιτητών με 110
ψήφους.
238
Τα ποσοστά αποχής985 έφτασαν το 60%-65% στο ΑΠΘ. Ενώ οι εγγεγραμμένοι986
φοιτητές σε πανελλαδικό επίπεδο φτάνουν τους 72.000 αλλά ωστόσο οι «ενεργοί»
φοιτητές δηλαδή αυτοί που συμμετέχουν στα μαθήματα, τις εξεταστικές και είναι
παρόντες στο χώρο του Πανεπιστημίου είναι περίπου 50.000. Έτσι σε πανελλαδικό
επίπεδο ψήφισαν 42.105 με ποσοστό αποχής 42%. Στο ΑΠΘ ψήφισαν 11.570 με
ποσοστό αποχής 59,1%. Η ΦΕΑΠΘ987 μετά από δύο χρόνια αδυναμίας έκδοσης κοινά
αποδεκτών αποτελεσμάτων αυτή τη χρονιά ανταπεξήλθε στα καθήκοντα της και λίγες
ώρες μετά την λήψη της διαδικασίας εξέδωσε τα αποτελέσματα για το ΑΠΘ.
Αναλυτικότερα η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ έλαβε το 40,8% των ψήφων, η ΠΑΣΠ 17,5%, οι Νέοι
Ορίζοντες 6,7%, η ΠΚΣ 6,6% και η ΕΑΑΚ 5.3%.
Στο Παιδαγωγικό988 η συμμετοχή μειώθηκε κατά 40% ενώ εξαίρεση αποτελέσαν η

Γερμανική Φιλολογία και το Ιστορικό-Αρχαιολογικό παρουσιάζοντας αυξημένα
ποσοστά συμμετοχής. Ενώ η Γεωτεχνική Σχολή αυτή τη χρονιά παρουσίασε το
μεγαλύτερο ποσοστό συμμετοχής (58,9%).

η
1 (53,7%) ΕΑΑΚ ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
2η (24,9%) Ν.ΟΡ. ΠΚΣ
3η (12,3%) ΔΑΠ-ΝΔΦΚ ΠΑΣΠ, ΠΚΣ
4η (9,1%) Ν.ΟΡ., ΔΑΠ-ΝΔΦΚ ΠΑΣΠ
Στην πρώτη διάσταση περιγράφεται ο ανταγωνισμός της ΕΑΑΚ και της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
σχετικά με τις ιδιωτικοποιήσεις και τον τρόπο οργάνωσης του Φ.Κ. Η πρώτη
υποστηρίζει τη δημόσια, δωρεάν παιδεία και την αυτοοργάνωση των φοιτητών ενώ η
δεύτερη υποστηρίζει τις ιδιωτικοποιήσεις και τους συνδικαλιστικούς φορείς. Η
δεύτερη διάσταση παρουσιάζει τον ανταγωνισμός Ν.ΟΡ. και ΠΚΣ. Οι Νέοι Ορίζοντες
985
986
987
988
239
προτείνουν ένα κοινό υπερκομματικό ψηφοδέλτιο γεγονός που δεν γίνεται αποδεκτό.
Η τρίτη διάσταση εκφράζει τον ανταγωνισμό της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ με [ΠΑΣΠ, ΠΚΣ] που
προκύπτει από τις θέσεις των παρατάξεων για την χρηματοδότηση των ιδρυμάτων. Η
πρώτη υποστηρίζει την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων ενώ οι δεύτερες το
απορρίπτουν κατηγορηματικά. Η τέταρτη διάσταση παρουσιάζει τον ανταγωνισμού
του δεξιού και αριστερού χώρου.
Το διάγραμμα διπλής προβολής παρουσιάζει την ΠΚΣ ενισχυμένη στην Κτηνιατρική
και στο τμήμα Αγρονόμων-Τοπογράφων και η ΠΑΣΠ στο τμήμα Φιλοσοφίας-
Παιδαγωγικής και Γεωπονίας. Η ΕΑΑΚ ενισχύεται στη Φαρμακευτική και
Αρχιτεκτονική ενώ ΔΑΠ-ΝΔΦΚ στην Ιατρική και Πληροφορική.
240

□ Δυναμική παρουσία της Ένωσης Ανεξάρτητων
κινημάτων.
Το προεκλογικό κλίμα των φοιτητικών εκλογών συμπίπτει με σημαντικές αποφάσεις

για την εξωτερική πολιτική της χώρας λόγω των εξελίξεων στο διεθνή χώρο. Η
Ελλάδα989 βρίσκεται στο πλευρό της Αλβανίας και οι σχέσεις των δύο πρωθυπουργών
καταγράφονται ως «θερμές». Η Ελλάδα συνάπτει συμφωνία990 για τη σωτηρία της
Αλβανία λόγω της λαϊκής εξέγερσης που έχει ξεσπάσει στο εσωτερικό της χώρας
αποσυνθέτοντας και αποδιοργανώνοντας όλους τους θεσμούς. Παράλληλα, η Αθήνα
φαίνεται δεκτική στο διάλογο991 με την Άγκυρα για τη δυνατότητα συνολικής
επίλυσης των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Στη Θεσσαλονίκη πραγματοποιήθηκε
συγκέντρωση διαμαρτυρίας992 ενάντια στη στρατιωτική επέμβαση των ξένων
989
Βλ. Αυγή 3/4/1997.
990
991
Βλ. Αυγή 4/4 & 8/4/1997 και Ελευθεροτυπία 6/4/1997.
992
241
δυνάμεων στην Αλβανία στις 2 Απρίλιου στο άγαλμα του Ε. Βενιζέλου που
διοργανώθηκε από την Επιτροπή για τη Διεθνή Ύφεση και Ειρήνη Θεσσαλονίκης.
Τέλος τον προηγούμενο μήνα είχε προηγηθεί το συνέδριο993 της ΝΔ και την ανάδειξη
του Κ. Καραμανλή σε πρόεδρο994 του κόμματος, πιθανότατα μια τέτοια εξέλιξη να
επηρέασε τα αποτελέσματα της προσκείμενης στη ΝΔ παράταξης στις εκλογές.
Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ995 υποστηρίζει ότι η αποχή είναι ανοχή στα κακώς κείμενα και στο
Πανεπιστήμιο και στην κοινωνία αλλά και άλλοθι εκείνων που θέλουν τους νέους
περιθωριοποιημένους και ανενεργούς. Ο Γ. Οικονόμου τόνισε ότι δεν είναι όλες οι
παρατάξεις ίδιες ως προς την προσφορά και την ιστορία τους. Η ΠΑΣΠ996 και ο Ο.
Βούρδας κάνει λόγο για κρίση αξιοπιστίας που οφείλεται στη λειτουργία όλων των
παρατάξεων που προέταξαν τις μικροκομματικές από τις συλλογικές δραστηριότητες.
Οι ΠΚΣ997 και ο εκπρόσωπος τους Π. Παλαβός διαφωνούν ως προς την
αποδυνάμωση του φοιτητικού κινήματος και αποδίδουν ευθύνες στις «μεγάλες»
παρατάξεις και στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Και τέλος ότι η αποχή 998 της
φοιτητικής συμμετοχής από τις εκλογές δεν είναι η λύση, αντίθετα ενθαρρύνει
νομιμοποιεί τη διαιώνιση του «θεάτρου παραλόγου» υποστήριξαν οι Νέοι Ορίζοντες.
4. Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων
Το Υπουργείο999 με νομοσχέδιο αποφάσισε την μείωση της στρατιωτικής θητείας για

τους φοιτητές που δεν έχουν λάβει αναβολή σπουδών.
Στα τέλη Μαρτίου1000 σε εκδήλωση της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ μίλησαν ο Βουλευτής του

ΠΑΣΟΚ Σ. Παπαθεμελής και ο Βουλευτής της ΝΔ Χ. Βυζοβίτης με θέμα την κρίση
της Αλβανίας.
993
994
995
996
997
998
999
1000
242
6. Έρευνα
Η ερευνά1001 που πραγματοποιήθηκε στο ΑΠΘ από τις 4-11 Δεκεμβρίου του 1996 με
τη μέθοδο του ερωτηματολογίου και με δείγμα 1.550 φοιτητών είχε στόχο την
καταγραφή της θέσης των φοιτητών απέναντι στο φοιτητικό συνδικαλισμό. Η έρευνα
πραγματοποιήθηκε με την επιστημονική ευθύνη του αναπληρωτή καθηγητή
εφαρμοσμένης στατιστικής Θ. Χατζηπαντελή. Το 70% των ερωτηθέντων δήλωσαν
ότι «τα συλλογικά φοιτητικά όργανα δε τους εκφράζουν» αλλά το 57% δήλωσε ότι θα
ψήφιζε για την εκλογή πρυτάνεως και προέδρου τμήματος. Οι φοιτητές σύμφωνα με
την ίδια έρευνα σχετίζουν τη ψήφο τους με τη γενικότερη κατάσταση που επικρατεί
στο πανεπιστήμιο (60%), τα ιδιαίτερα προβλήματα του τμήματος (70%), τους
υποψήφιους στα ψηφοδέλτια (70%) και τη συνδικαλιστική πρακτική της παράταξης
(55%). Όσον αφορά τους υποψηφίους το 50% δίνει βαρύτητα στην κομματική
προέλευση του υποψηφίου ενώ οι υπόλοιποι στο πολιτικό και κοινωνικό κλίμα της
εποχής. Ο φοιτητικός συνδικαλισμός από τους φοιτητές θεωρείται κατά 50% ότι δεν
έχει χάσει το δυναμισμό του ενώ το 40% ότι δεν είναι δυναμικός πλέον.
Α.Κ. Αγωνιστικές Κινήσεις πρόσκειται ιδεολογικά στο ΚΚΕ(μ-λ)
πρόσκειται ιδεολογικά στην πολιτική κίνηση

Αρ. Σχήματα Αριστερά Σχήματα "Α-Συνέχεια" που κινείται στο χώρο της
1997

Ε.Α.Α.Κ.
Συσπειρώσεις και άλλα μικρότερα σχήματα
δεν πρόσκειται σε κανένα κομματικό φορέα
Ένωση Ανεξάρτητων η Ένωση Ανεξάρτητων αφορά το
Ε.Α.Φ.
Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
και το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας
Κόμμα
Φοιτητών
1001
243
Ν.Ορίζ. Νέοι Ορίζοντες
Άνοιξη
Συσπειρώσεις
πρόσκειται ιδεολογικά στο χώρο της
Σ.Α.Α.Σ.- Ανεξάρτητων
ριζοσπαστικής Αριστεράς και είναι τμήμα
Κ.Α.Ο. Αριστερών Σχημάτων
που αποσπάσθηκε από τις Συσπειρώσεις
και Αυτόνομων Ομάδων
ΠΚΣ
Οι ΠΚΣ1002 ζητούν την σύνδεση των αγώνων της νεολαίας με τους αγώνες των
εργαζομένων και των άλλων λαϊκών στρωμάτων. Αποδοκιμάσουν την κυβερνητική
πολιτική και στρέφονται κατά της ιδιωτικοποίησης της παιδείας, του ελέγχου από το
κεφάλαιο για το ποιοι και πόσοι θα «μαθαίνουν», της αποσύνδεσης του πτυχίου-
επαγγέλματος και τις περιορισμένης κατάρτισης σε βάρος της σφαιρικής
επιστημονικής μόρφωσης. Επίσης κατηγορούνται1003 οι άλλες παρατάξεις για την
κατάστασης στην οποία βρίσκεται η ΕΦΕΕ. Στόχος1004 η οργάνωση του φοιτητικού
κινήματος που θα οδηγήσει τους φοιτητές σε ενιαίους αγώνες.

φορείς
Η παράταξη1005 που είναι προσκείμενη στο Δημοκρατικό Κοινωνικό Κίνημα

(ΔΗΚΚΙ) του Δ. Τσοβόλα1006 περιορίστηκε μόνο στις «μεγαλύτερες» σχολές του
ΑΠΘ (Ιατρική, Φιλοσοφική και Νομική).
Η ημέρα των εκλογών, Τετάρτη 9 Απριλίου, συμβάδισε στον ίδιο ρυθμό με το

ήπιο1007 αλλά και «αδιάφορο» από μέρους των φοιτητών προεκλογικό κλίμα. Τα
1002
1003
1004
1005
1006
1007
Βλ. Ελληνικός Βορράς 6/4/1997, Αυγή 9/4/1997 και Ελευθεροτυπία 8/4/1997.
244
ΔΑΠ- ΣΑΑΣ-
Σχολές/Τμήμα Ψηφίσαντες ΑΚ ΑΣ ΕΑΦ ΕΑΑΚ ΝΟΡ
ΝΔΦΚ
ΠΑΣΠ ΠΚΣ ΣΥΝ ΕΣΟΦ
ΚΑΟ
ΑΛΛΟΙ
Τμήμα
Πολιτικών 728 0 14 72 0 2 387 95 18 2 0 0 40
Μηχανικών
Τμήμα
Μηχανολόγων
809 0 0 117 22 11 308 163 76 0 8 0 0
Μηχανικών
Τμήμα
Αγρονόμων και 238 10 0 59 20 0 63 56 29 0 0 0 0
Τμήμα
373 0 0 87 55 31 67 0 16 18 0 0 84
Τμήμα
Χημικών 353 0 11 0 0 0 145 62 10 0 13 0 0
Μηχανικών
Ιατρική 1.134 0 11 0 187 0 486 214 83 0 8 0 71
Οδοντιατρική 467 5 0 70 0 0 162 139 37 0 0 23 0
Κτηνιατρική 399 0 0 42 46 0 146 41 84 0 0 14 0
Γεωπονίας 713 24 50 0 0 19 388 139 36 1 0 0 39
Δασολογικό 265 0 0 0 0 0 127 54 31 0 0 0 41
Γεωλογικό 240 0 0 0 0 0 112 21 0 0 0 0 80
Νομική 1.275 0 0 224 12 33 509 243 59 24 13 62 60
Οικονομικό 724 0 0 0 32 39 346 166 68 0 0 35 0
Φιλολογίας 449 2 0 151 28 2 186 53 12 18 3 0 0

197 0 0 39 28 0 42 69 8 6 0 0 0
Αγγλικής
Γλώσσας και 344 2 0 220 0 19 68 23 6 3 0 0 0
Γαλλικής
Γλώσσας και 190 4 0 0 0 0 85 23 41 2 0 24 0
Γλώσσας και 196 12 0 154 106 0 8 8 8 0 0 0 0
245
ΔΑΠ- ΣΑΑΣ-
Σχολές/Τμήμα Ψηφίσαντες ΑΚ ΑΣ ΕΑΦ ΕΑΑΚ ΝΟΡ
ΝΔΦΚ
ΠΑΣΠ ΠΚΣ ΣΥΝ ΕΣΟΦ
ΚΑΟ
ΑΛΛΟΙ
Ιταλικής
Γλώσσας και 126 0 0 35 0 2 48 31 0 0 6 0 0
Ιστορικό-
425 28 0 94 0 7 108 129 18 14 0 18 0
Ψυχολογίας 139 0 0 85 0 0 8 6 30 0 0 0 0
Δημοτικής 139 0 0 0 0 0 23 0 35 0 12 0 63
115 0 0 0 27 0 50 22 14 0 0 0 0
αγωγής και
Θεολογική-
499 0 0 0 0 23 248 151 3 0 0 0 72
Ποιμαντική
Χημικό 376 0 0 0 0 0 126 152 53 0 0 54 0
Βιολογικό 244 0 0 9 11 0 67 61 41 0 0 0 35
Μαθηματικό 398 0 0 43 0 0 189 82 15 0 0 0 51
Φυσικό 468 0 0 67 30 8 115 93 125 0 0 14 0
Πληροφορικής 118 0 0 0 9 0 23 0 0 0 0 0 69
Φαρμακευτική 220 7 0 60 0 1 63 36 23 0 0 0 20
Τ.Ε.Φ.Α.Α. 696 0 0 0 0 0 376 114 30 0 0 0 115

Τ.Ε.Φ.Α.Α.
- - - - - - - - - - - - -
Σερρών
Εικαστικό 97 0 0 0 0 0 0 38 0 0 0 54
ΜΜΕ 79 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 77
ΣΥΝΟΛΟ 13.233 94 86 1.628 613 197 5.079 2.446 1.047 88 63 244 971
Το ποσοστό αποχής1008 μειώθηκε κατά 6% περίπου ωστόσο δεν ήταν αρκετό ώστε να
απαλλάξει τις φοιτητικές παρατάξεις και τους κομματικούς φορείς από τον
προβληματισμό για την αδιαφορία των φοιτητών. Η ΔΑΠ[ΝΔΦΚ συγκέντρωσε το
38,3%, η ΠΑΣΠ 18,4%, η Ένωση Ανεξάρτητων 12,3% και η ΠΚΣ 7,9%. Στο
1008
246
Παιδαγωγικό και το Φυσικό τμήμα οι ΠΚΣ ήταν η πρώτη1009 δύναμη ενώ η Ένωση
Ανεξάρτητων επικράτησε στο Τμήμα Αρχιτεκτονικής, Αγγλικής και Γερμανικής
Φιλολογίας και Ψυχολογίας. Τα υψηλότερα ποσοστά συμμετοχής σημειώθηκαν στη
Σχολή Θετικών (66,3%) και Γεωτεχνικών Επιστημών (59,3) ενώ το χαμηλότερο η
Παιδαγωγική Σχολή (23,8%).

82,1%.
1η (31,8%) ΕΑΦ, Ν.ΟΡ. ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
η
2 (24,9%) ΠΑΣΠ, ΔΑΠ-ΝΔΦΚ ΕΑΦ
3η (14,6%) ΠΚΣ, ΑΣ, ΕΑΑΚ ΣΑΑΣ-ΚΑΟ
4η (10,7%) ΠΚΣ ΑΣ
Στην πρώτη διάσταση ο ανταγωνισμός μεταξύ [ΕΑΦ, Ν.ΟΡ.] και ΔΑΠ-ΝΔΦΚ,

εκφράζει την προσπάθεια επικράτησης των τριών παρατάξεων στο χώρο της δεξιάς.
Στην δεύτερη διάσταση περιγράφεται ο ανταγωνισμός της Ένωσης Ανεξάρτητων με
[ΠΑΣΠ, ΔΑΠ-ΝΔΦΚ] εξαιτίας της δυναμικής που παρουσιάζει η Ένωση
Ανεξάρτητων. Και η Τρίτη και τέταρτη διάσταση εκφράζει τον ανταγωνισμό των
αριστερών και αριστερίζουσων δυνάμεων.
Από διάγραμμα διπλής προβολής προκύπτει ότι η ΠΚΣ ενισχύεται στο τμήμα
Ηλεκτρολόγων Μηχανικών, Νηπιαγωγών και Φυσικής και η ΠΑΣΠ στο Οικονομικό
και Χημικών Μηχανικών. Η ΕΑΦ εμφανίζει έντονη παρουσία στο τμήμα Αγγλικής
Φιλολογίας και Ψυχολογίας και η ΕΑΑΚ στη Φαρμακευτική και Φιλολογίας. Και η
ΔΑΠ-ΝΔΦΚ εμφανίζεται ενισχυμένη στο τμήμα Πολιτικών Μηχανικών, Θεολογίας
και Γεωπονίας.
Ο γραμματέας της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ, Γ. Οικονόμου1010 δήλωσε ότι η παράταξη του

παραμένει πρώτη δύναμη με μεγάλη διαφορά από τις άλλες παρατάξεις. Και ο Θ.
1009
1010
247
Βούρδας1011 επισήμανε ότι οι φοιτητές έδειξαν εμπιστοσύνη όχι μόνο στις ιδέες και
προτάσεις τους αλλά και στη συνέπεια και την παρουσία τους στα πανεπιστήμια.
1011
248

κινημάτων.
Στο εσωτερικό της Βουλής επικράτησε έντονο και πολωμένο1012 κλίμα μεταξύ της
κυβέρνησης και της αξιωματικής αντιπολίτευσης κυρίως για το θέμα των κρατικών
δαπανών. Το ποσοστό ανεργίας1013 έχει σημειώσει τόση αύξηση που το ποσοστό του
9,53% είναι το υψηλότερο της τελευταίας 25ετίας σύμφωνα να τα στοιχεία του
ΟΑΕΔ. Σε εσωκομματική σύγκρουση οδηγείται το ΠΑΣΟΚ με έναυσμα την
Ολυμπιακή1014 ενώ παράλληλα ετοιμάζονταν απεργιακές κινητοποιήσεις. Επιπλέον
ιδιαίτερη ένταση1015 έχει προκληθεί ανάμεσα στην Τουρκία και τη Κύπρο αλλά και
την Ελλάδα για την απόφαση της Κύπρου να εγκαταστήσει πυραύλους S300 και την
τουρκική πλευρά να ζητά την ματαίωση της εγκατάστασης. Έτσι τέλη Μαρτίου
1012
Βλ. Καθημερινή 19/3/1998.
1013
Βλ. Ελευθεροτυπία και Ριζοσπάστης 2/4/1998.
1014
Βλ. Αυγή 1-2/4/1998.
1015
Βλ. Μακεδονία και Ελευθεροτυπία 1/4/1998.
249
συναντήθηκε ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας με τον Μ. Γέλτσιν1016 σχετικά με το
ζήτημα της εγκατάστασης των πυραύλων στην Κύπρο.
Στις 31 Μαρτίου ο Α. Τσοχατζόπουλος μίλησε για τα εθνικά θέματα σε εκδήλωση

της ΠΑΣΠ στο αμφιθέατρο της Φιλοσοφικής1017 σχολής και η Ν. Μπακογιάννη την
ίδια μέρα στο αμφιθέατρο της Νομικής1018 μίλησε σε εκδήλωση της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
παρουσία βουλευτών1019 της ΝΔ.
Δ.Α.Π. – Δημοκρατική Ανανεωτική Πορεία - πρόσκειται ιδεολογικά στην Νέα

Ν.Δ.Φ.Κ. Νέα Δημοκρατική Φοιτητική Κίνηση Δημοκρατία
σχήματα που υπόκεινται στο
Δίκτυο Αυτόνομων Ριζοσπαστικών Συνασπισμό σε συνεργασία με
Δ.Α.Ρ.Α.Σ.
Αριστερών Σχημάτων άλλα ανεξάρτητα και τους
Οικολόγους
Ενιαίες Ανεξάρτητες Αριστερές της ΚΝΕ (Νέο Αριστερό Ρεύμα)
Ε.Α.Α.Κ.
Κινήσεις με το Δημοκρατικό Αγώνα (ΚΚΕ
εσωτ.- ΑΑ) κ με τις Αριστερές
Συσπειρώσεις και άλλα σχήματα
πρόκειται για ανεξάρτητα
Ένωση Ανεξαρτήτων του ΑΠΘ και
Ε.Α.Φ. σχήματα που δεν πρόσκεινται σε
του ΠΑΜΑΚ
πολιτικό φορέα
1998

Επαναστατικές Σοσιαλιστικές Ομάδες Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα
Ε.Σ.Ο.Φ.
Φοιτητών (ΣΕΚ) κινείται προς τον χώρο της
Νέοι πρόσκειται ιδεολογικά στην
Ορίζοντες Πολιτική Άνοιξη
Π.Α.Σ.Π.
μετά την αποχώρηση του από τον
ενιαίο Συνασπισμό της Αριστεράς
και της Προόδου
τμήμα που αποσπάστηκε από τις
Συσπειρώσεις Ανεξάρτητων
Σ.Α.Α.Σ.- Συσπειρώσεις και πρόσκειται
Αριστερών Σχημάτων και Αυτόνομων
Κ.Α.Ο. ιδεολογικά στο χώρο της
Ομάδων
1016
1017
1018
1019
Παρόντες στην εκδήλωση ήταν ο Γ. Ορφανός, Π. Ψωμιάδης, Χ. Καστανίδης, Μ. Κοσκινάκης, Τ.
Σπηλιόπουλος και Κ. Ζαχαράκης.
250
φορείς
Το ΔΑΡΑΣ κάλεσε του φοιτητές να συμμετάσχουν στις εκλογές και να υποστηρίξουν

το Δίκτυο αλλά και τα ψηφοδέλτια1020 της Ριζοσπαστικής Αριστεράς στα οποία
συμμετέχουν. Συγκεκριμένα:
Σχολή/Τμήμα Συνδυασμός
Δημοκρατική Αριστερή ΣΥΝεργασία
Φιλολογικού
Δημοκρατική Αριστερή ΣΥΝεργασία Ιστορικού-
Ιστορικό-Αρχαιολογικό
Αρχαιολογικού
Φιλοσοφικό-Παιδαγωγικό
Φιλοσοφικού-Παιδαγωγικού
Δημοκρατική Αριστερή ΣΥΝεργασία Αγγλικής
Αγγλικής Γλώσσας & Φιλολογίας
Δημοκρατική Αριστερή ΣΥΝεργασία Γαλλικής
Γαλλικής Γλώσσας & Φιλολογίας
Νομικής
Νομικής
Δημοκρατική Αριστερή ΣΥΝεργασία Αγρονόμων
Αγρονόμων και Τοπογράφων
Φαρμακευτικής
Γεωπονίας Δημοκρατική Αριστερή ΣΥΝεργασία Γεωπονίας

Ηλεκτρολόγων και Μηχανολόγων Μηχανικών
Ιατρικής Ανασύνθεση Ιατρικής
Μαθηματικό Προσπάθεια αναβάθμισης Μαθηματικού
Δημοσιογραφίας & ΜΜΕ Ανάδραση ΜΜΕ
Πίνακας 36: Συλλογικότητες του Δ.Α.Ρ.Α.Σ.
Την 1 Απριλίου πραγματοποιήθηκαν οι φοιτητικές εκλογές1021 στο ίδιο ήπιο και

υποτονικό κλίμα όπως συνηθίζεται τα τελευταία χρόνια. Αν και στις περισσότερες
1020
Βλ. Αυγή 1/4 & 3/4/1998.
1021
Βλ. Μακεδονία 1/4/1998, Αυγή 1-2/4/1998, Ελευθεροτυπία 2/4/1998 και Θεσσαλονίκη
1-2/4/1998.
251
σχολές η διαδικασία εξελίχθηκε ομαλά και χωρίς προβλήματα, εξαίρεση1022
αποτέλεσε η Νομική, Θεολογική, Φιλοσοφική, Παιδαγωγικά τμήματα και Γαλλικής
Φιλολογίας1023.

ΔΑΠ- Ν.
Σχολές/Τμήμα Ψηφίσαντες ΑΚ ΑΣ
ΝΔΦΚ
ΔΑΡΑΣ ΕΑΑΚ ΕΑΦ ΕΣΟΦ
Ορ.
ΠΑΣΠ ΠΚΣ ΑΛΛΟΙ
741 0 0 399 0 21 77 0 5 77 27 110
Μηχανικών
Τμήμα
677 0 0 241 18 57 122 12 19 103 52 0
Μηχανικών
250 0 0 79 2 0 0 0 2 39 28 89
Τμήμα
408 9 0 64 0 149 113 0 0 14 30 110
369 18 0 133 0 0 0 0 12 40 13 43
Μηχανικών
Ιατρική 1.180 49 0 477 0 0 0 0 77 134 115 247
Οδοντιατρική 453 8 0 177 0 0 0 0 11 122 37 691024
Κτηνιατρική 358 0 0 116 0 61 0 0 0 114 39 0
Γεωπονίας 678 1 0 106 0 0 0 0 6 309 43 164
Δασολογικό 246 0 0 107 0 0 43 0 0 61 22 0
Γεωλογικό 241 0 0 136 0 0 0 0 0 18 26 46
Νομική 1.226 0 52 390 0 12 283 0 44 246 76 57
Οικονομικό 721 60 0 116 0 0 0 0 64 54 83 23
Φιλολογίας 379 0 0 162 18 72 0 4 7 59 42 0

238 0 0 67 0 30 0 3 6 61 14 37
253 0 0 54 3 0 161 0 6 9 9 0
158 2 0 58 0 0 0 0 2 25 35 12
1022
Βλ. Μακεδονία 1/4/1998, Αυγή 2/4/1998 και Θεσσαλονίκη 2/4/1998.
1023
1024
Πρόκειται για την «ΕΑΚΟ» 69.
252
ΔΑΠ- Ν.
ΝΔΦΚ
Ορ.
ΠΑΣΠ ΠΚΣ ΑΛΛΟΙ
Γλώσσας και 176 6 0 16 0 126 0 0 0 5 16 0
124 0 0 57 0 0 0 12 1 43 6 0
Ιστορικό-
428 42 0 111 0 0 20 0 12 106 33 14
Ψυχολογίας 142 0 0 16 0 0 82 0 0 7 28 0
Δημοτικής 128 0 0 16 0 0 2 0 0 0 35 611025
126 0 0 61 0 31 0 0 0 22 2 0
αγωγής και
Θεολογική 299 0 0 137 0 0 0 0 7 64 15 57
Χημικό 376 0 0 128 0 0 0 0 0 71 55 97
Βιολογικό 244 0 0 47 0 0 0 0 0 71 54 65
Μαθηματικό 371 0 0 158 0 0 0 0 0 83 15 98
4
Φυσικό 431 0 0 86 0 16 58 0 115 123 11
Πληροφορικής 126 0 0 35 0 14 0 0 0 0 0 65
Φαρμακευτική 240 0 0 40 2 0 74 0 0 31 32 41
Τ.Ε.Φ.Α.Α. 591 0 0 282 0 0 0 0 0 73 30 187

Τ.Ε.Φ.Α.Α.
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Σερρών1026
Εικαστικό1027 138 0 0 0 0 0 0 0 0 0 32 911028
Δημοσιογραφίας
77 0 0 0 0 0 0 0 0 0 12 45
και ΜΜΕ
ΣΥΝΟΛΟ 12.593 193 52 4.072 43 589 1.035 31 278 2.176 1.179 1.003
Η Ένωση Ανεξάρτητων1029 κατάφερε να περιορίζει τη δύναμη των δύο μεγάλων

παρατάξεων ενώ τα ποσοστά αποχής κινήθηκαν στα ίδια όρια με τους μισούς1030
φοιτητές να απέχουν από την ψηφοφορία. Συγκεκριμένα η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ συγκέντρωσε
1025
Πρόκειται για την «Εναλλακτική Κίνηση» 61.
1026
Δεν υπάρχουν στοιχεία για το εκλογικό αποτέλεσμα.
1027
Δεν υπάρχουν στοιχεία για τα υπόλοιπα τμήματα των Καλών Τεχνών.
1028
Πρόκειται για τα «ΕΝΤΟΜΑ» 50, «ΑΡΣΣΕΙΣ» 23 και «ΡΗΞΗ» 18.
1029
1030
Βλ. Θεσσαλονίκη 2/4/1998, Μακεδονία 3/4/1998 και Ελευθεροτυπία 3/4/1998.
253
το 32,3%, η ΠΑΣΠ 17,2, η ΕΑΦ 8,2% και η ΠΚΣ 9,3%. Η ΕΑΦ εμφάνισε
δυναμικότητα και επικράτησε στις σχολές της Αγγλική Γλώσσας και Φιλολογίας,
Ψυχολογίας και Φαρμακευτικής ενώ η ΕΑΑΚ στην Αρχιτεκτονική και Γερμανική
Γλώσσα και Φιλολογία. Η Σχολή της ΝΟΕ σημείωσε τα μεγαλύτερα ποσοστά
συμμετοχής1031 71,7% και οι Γεωτεχνικές Επιστήμες 58,8% ενώ η Παιδαγωγική και
Φιλοσοφική είχαν τα μεγαλύτερα ποσοστά αποχής με 92,7% και 61,5% αντιστοίχως.

83,3%.
1η (36,2%) ΕΑΑΚ, ΕΑΦ ΠΑΣΠ, ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
2η (28,7%) ΕΑΑΚ, ΕΣΟΦ ΑΣ, ΕΑΦ
3η (9,4%) ΑΚ, Ν.ΟΡ. ΠΚΣ
4η (9%) ΕΣΟΦ, Ν.ΟΡ. ΑΚ
Η πρώτη διάσταση περιγράφει τον ανταγωνισμό των [ΕΑΑΚ, ΕΑΦ] με [ΠΑΣΠ,

ΔΑΠ-ΝΔΦΚ]. Η έντονη ανταγωνιστική διάθεση οφείλεται στην προσπάθεια των
παρατάξεων να αυξήσουν τα ποσοστά και τις ψήφους τους. Η δεύτερη διάσταση
εκφράζει τον ανταγωνισμό των [ΕΑΑΚ, ΕΣΟΦ] με [ΑΣ, ΕΑΦ] και η τρίτη μεταξύ
[ΑΚ,Ν,ΟΡ.] και ΠΚΣ. Και η τέταρτη διάσταση παρουσιάζει τον ανταγωνισμό των
[ΕΣΟΦ, Ν.ΟΡ.] με τις ΑΚ. Ωστόσο περαιτέρω ανάλυση δεν είναι δυνατή διότι δεν
έχουν καταγραφεί οι θέσεις των παρατάξεων.
Το διάγραμμα διπλής προβολής παρουσιάζει ενισχυμένη τη ΔΑΠ-ΝΔΦΚ στην
Ιατρική και Οδοντιατρική ενώ την ΠΑΣΠ στο Φυσικό και στο τμήμα Γεωπονίας. Η
ΠΚΣ έχει δυναμική παρουσία στο τμήμα Δημοσιογραφίας & ΜΜΕ και στην Ιατρική
ενώ η ΕΑΦ στο τμήμα Ψυχολογίας.
1031
Βλ. σχετικά το Παράρτημα-Πίνακες.
254
Έντονη κινητικότητα παρατηρείται αυτή τη χρονιά από τις φοιτητικές παρατάξεις και
νεολαίες που συγκεντρώνονται1032 για να διαδηλώσουν κατά του πολέμου στη
Γιουγκοσλαβία ενώ πραγματοποιήθηκε ταξίδι εκπροσώπων των ελληνικών πολιτικών
νεολαιών1033 στο Βελιγράδι μαζί με τον πρόεδρο του Εθνικού Συμβουλίου Νεολαίας
(ΕΣΥΝ).

κινημάτων.
Ο πόλεμος στο Κόσσοβο βρίσκεται σε εξέλιξη1034 λίγο πριν τις φοιτητικές εκλογές
και στο εσωτερικό της Ελλάδας οι πορείες και οι αντιπολεμικές συγκεντρώσεις σε
Αθήνα1035 και Θεσσαλονίκη1036, με αίτημα τη διακοπή των βομβαρδισμών, είναι
1032
Βλ. Ελληνικός Βορράς 10/4/1999 και Ριζοσπάστης 22/4/1999.
1033
Βέβαια υπήρξε αντίδραση από την Ένωση Ανεξάρτητων σχετικά με την σύνδεση της
αντιπροσωπείας καθώς ο εκπρόσωπος Βορείου Ελλάδος πληροφορήθηκε την κίνηση αυτή από τα
Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης (βλ. Θεσσαλονίκη 19/4/1999).
1034
Βλ. Μακεδονία 16/4 & 24/4/1999.
1035
1036
Βλ. Μακεδονία 16/4 & 17/4/1999. Επιπλέον βλ. Ελληνικός Βορράς 10/4/1999, Θεσσαλονίκη 16/4
& 19/4/1999 και Ριζοσπάστης 3/4,7/4 & 31/4/1999.
255
καθημερινό φαινόμενο. Ο Κ. Σημίτης και η κυβέρνηση τονίζοντας την ζωτικότητα
επίτευξης της ειρήνης στην περιοχή παρουσίασε το ελληνικό σχέδιο1037 δράσης για
την ειρήνευση στα Βαλκάνια. Παράλληλα αρχίζει η διέλευση των νατοϊκών1038
στρατευμάτων από τη Θεσσαλονίκη και εγείρονται ζητήματα οικολογικού
προβληματισμού για τη μόλυνση1039 στις γειτονικές χώρες από τον εκτεταμένο
βομβαρδισμό εργοστασίων πετροχημικών, λιπασμάτων και χημικών ουσιών. Όσον
αφορά τις ελληνοτουρκικές σχέσεις προβληματισμό προκαλούν τα αποτελέσματα των
τουρκικών εκλογών1040 και τις ισχυροποίησης του Μ. Ετζεβίτ. Στο εσωτερικό οι
προετοιμασία και η κατάρτιση1041 των ψηφοδελτίων για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο
είναι γεγονός αλλά ο πόλεμος και ο αντίκτυπος1042 που θα έχει όσον αφορά τα
αποτελέσματα των ευρωεκλογών και κατ’ επέκταση των φοιτητικών ανησυχεί τα
ελληνικά κόμματα.
Στις 21 Απριλίου μίλησε σε εκδήλωση της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ η Ν. Μπακογιάννη στη

Νομική1043. Μια μέρα πριν τις εκλογές στη κεντρική εκδήλωση της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
μίλησε ο Β. Μεϊμαράκης στο αμφιθέατρο της Νομικής1044. Η ΠΑΣΠ οργάνωσε στις
26 Απριλίου, στο γρασίδι της Φιλοσοφικής1045, συναυλία με γνωστό τραγουδιστή
μέσα σε έντονα αντιπολεμικό κλίμα. Οι Νέοι Ορίζοντες1046 δεν πραγματοποίησαν
καμία εκδήλωση και περιορίστηκαν σε προφορική και έντυπη ενημέρωση των
ψηφοφόρων τους.

ΚΚΕ(μ-λ)
1999

1037
Βλ. Μακεδονία 17/4& 22/4/1999 και Θεσσαλονίκη 17/4/1999.
1038
Βλ. Μακεδονία 20/4/199 και Ριζοσπάστης 23/4/1999.
1039
Βλ. Μακεδονία 20/4 & 22/4/1999.
1040
Βλ. Μακεδονία 17/4 & 20/4/1999.
1041
Βλ. Ελληνικός Βορράς 18/4/1999
1042
1043
1044
1045
1046
256
Δ.Α.Ρ.Α.Σ.
της ΚΝΕ (Νέο Αριστερό Ρεύμα)
Ενιαίες Ανεξάρτητες Αριστερές με το Δημοκρατικό Αγώνα (ΚΚΕ
Ε.Α.Α.Κ.
Κινήσεις εσωτ.- Ανανεωτική Αριστερά) κ
σε ορισμένες σχολές με τις
Αριστερές Συσπειρώσεις και άλλα
σχήματα
του ΠΑΜΑΚ
Π.Α.Σ.Π.
τμήμα που αποσπάστηκε από τις
Συσπειρώσεις Ανεξάρτητων
Σ.Α.Α.Σ.- Συσπειρώσεις και πρόσκειται
Αριστερών Σχημάτων και Αυτόνομων
Κ.Α.Ο. ιδεολογικά στο χώρο της
Ομάδων
ΑΚ
Οι Αγωνιστικές Κινήσεις1047 επικεντρώνονται στον πόλεμο περισσότερο και

προτείνουν τη δημιουργία επιτροπών ενάντια στον πόλεμο. Ενώ σχετικά με την
παιδεία δίνουν έμφαση στο πως θα ιδιωτικοποιηθεί η ίδια η παιδεία και
δευτερεύοντος τα πανεπιστήμια.
ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ1048 Θεσσαλονίκης υποστηρίζει την ίδρυση εθνικού συμβούλιου

παιδείας με τη συμμετοχή όλων των πολιτικών κομμάτων και όλων των
ενδιαφερόμενων φορέων. Για άλλη μια φορά προτείνεται η λειτουργία ιδιωτικών
πανεπιστημίων αλλά όχι ανεξέλεγκτα και με σκοπό να ξεχαστεί το δημόσιο
πανεπιστήμιο. Θεωρείται λάθος η ίδρυση νέων τμημάτων λόγω οικονομικών
προβλημάτων που ήδη αντιμετωπίζει το πανεπιστήμιο και προτείνεται η αλλαγή στα
προγράμματα σπουδών των υπαρχόντων τμημάτων που θα μπορούσαν να
1047
1048
257
ανταποκριθούν. Τέλος όσον αφορά τις μετέγραφες φοιτητών από τη Γιουγκοσλαβία
προτείνουν να προωθηθούν σε περιφερειακά πανεπιστήμια. Σύνθημα «το μέλλον μας
ανήκει, ελάτε να το δημιουργήσουμε».
ΕΑΑΚ
Η ΕΑΑΚ1049 τάσσεται υπέρ της ελεύθερης πρόσβασης στα πανεπιστήμια αλλά και
της λειτουργίας Προγραμμάτων Σπουδών Επιλογής και ίδρυσης νέων τμημάτων.
Είναι ενάντια σε οποιαδήποτε μορφή ιδιωτικοποιήσεις διότι θεωρούν ότι τα ιδιωτικά
πανεπιστήμια θα είναι προσανατολισμένα στη λογική του κέρδους και της
ανταποδοτικότητας.
Οι Νέοι Ορίζοντες1050 για άλλη μια χρονιά προτείνουν τη δημιουργία κοινού

ψηφοδελτίου1051 από το οποίο οι φοιτητές θα επιλέγουν τα πρόσωπα και όχι την
παράταξη. Απορρίπτουν το μεταρρυθμίσεις του Υπουργείου Παιδείας αλλά φαίνονται
αισιόδοξοι σε περίπτωση μετατροπής των πανεπιστημίων σε ιδιωτικά. Και τέλος είναι
θετικοί στο να δεχθούν τα ελληνικά πανεπιστήμια του έλληνες φοιτητές από τη
Γιουγκοσλαβία. Σύνθημα «όραμα μας, οι φόβοι τους».
ΠΑΣΠ
Η ΠΑΣΠ1052 Θεσσαλονίκης επιδοκιμάζει τις μεταρρυθμίστηκες αλλαγές και

υπερασπίζεται την ελεύθερη πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Η παράταξη
αυτή είναι σύμφωνη με την ίδρυση νέων τμημάτων με την προϋπόθεση ότι θα
υπάγονται σε ένα νέο αντικείμενο σπουδών που μέχρι τότε δεν είχε καλυφθεί. Όσον
αφορά τα οικονομικά προβλήματα προτείνουν αύξηση των κονδυλίων και περιορισμό
των εξόδων με τη δημιουργία πανεπιστημιακού τυπογραφείου και πανεπιστημιακού
εκδοτικού οίκου. Ενώ η ΠΑΣΠ είναι κάθετα αρνητική στην ίδρυση ιδιωτικών
πανεπιστημίων και εμφανίζεται επιφυλακτική όσον αφορά τη μετεγγραφή ελλήνων
φοιτητών στη Γιουγκοσλαβία. Σύνθημα «τώρα είναι η ώρα της γενιάς μας».
1049
1050
1051
Η ανεξάρτητη παράταξη «Πρωτοβουλία για Κοινό Ψηφοδέλτιο» εμφανίστηκε σε πολλά
πανεπιστήμια αλλά όχι στο ΑΠΘ (βλ. Θεσσαλονίκη 27/4/1999).
1052
258
ΠΚΣ
Οι ΠΚΣ1053 είναι υπέρ της δημόσιας και δωρεάν παιδείας και υπέρ της ειρήνης στα
Βαλκάνια. Ζητούν αλληλεγγύη στους λαούς που παλεύουν για την ελευθερία, τη
δημοκρατία και την εθνικής τους ανεξαρτησία. Σύνθημα1054 «η σύγκρουση είναι
μονόδρομος».

φορείς
Η ΠΑΣΠ για άλλη μια φορά διαχωρίζει1055 μεν τη θέση της από την κυβερνητική
πολιτική αλλά κυρίως απορρίπτει τον τρόπο εφαρμογή της μεταρρύθμισης που στην
«ουσία σε ορισμένες περιπτώσεις αναιρεί το ίδιο το πνεύμα της». Οι Αγωνιστικές
Κινήσεις1056 αυτή τη χρονιά παρουσίασαν υποψήφιους μόνο σε ορισμένες σχολές.
Συγκεκριμένα στην Ιατρική, Γεωπονία, Πολιτικών Μηχανικών, Ηλεκτρολόγων και
Μηχανολόγων Μηχανικών, Φαρμακευτικής, Φιλολογίας, Ιστορίας- Αρχαιολογίας,
Ψυχολογίας και Γερμανικής Φιλολογίας.
Το ΔΑΡΑΣ δεν είχε υποψηφίους σε όλες τις σχολές αλλά παρ’ όλα αυτά
συνεργάστηκε και με άλλα σχήματα1057 που είχαν την υποστήριξη του.
Αναλυτικότερα:
Σχολή/Τμήμα Συνδυασμός
Φιλολογικού
Δημοκρατική Αριστερή ΣΥΝεργασία Ιστορικού-
Ιστορικό-Αρχαιολογικό
Αρχαιολογικού
Φιλοσοφικό-Παιδαγωγικό
Φιλοσοφικού-Παιδαγωγικού
Δημοκρατική Αριστερή ΣΥΝεργασία Αγγλικής
Αγγλικής Γλώσσας & Φιλολογίας
Δημοκρατική Αριστερή ΣΥΝεργασία Γαλλικής
Γαλλικής Γλώσσας & Φιλολογίας
Νομικής Δημοκρατική Αριστερή ΣΥΝεργασία
1053
1054
Βλ. Ριζοσπάστης 21/4 & 27/4/1999.
1055
1056
1057
Βλ. Αυγή 24/4 & 28/4/1999.
259
Νομικής
Δημοκρατική Αριστερή ΣΥΝεργασία Αγρονόμων
Αγρονόμων και Τοπογράφων
Γεωπονίας Δημοκρατική Αριστερή ΣΥΝεργασία Γεωπονίας
Ιατρικής Ανασύνθεση Ιατρικής
Μαθηματικό Προσπάθεια αναβάθμισης Μαθηματικού
Δημοσιογραφίας & ΜΜΕ Ανάδραση ΜΜΕ
Πίνακας 38: Συλλογικότητες του Δ.Α.Ρ.Α.Σ.
Αυτή τη χρονιά ιδρύθηκαν αρκετές καινούριες παρατάξεις, γεγονός που θα μπορούσε

να αιτιολογηθεί και από τα υψηλά ποσοστά της αποχής, απογοήτευσης και έλλειψης
εμπιστοσύνης του φοιτητικού κόσμου προς τις υπάρχουσες φοιτητικές παρατάξεις και
τους συσχετισμούς δυνάμεων. Αλλά και σαν αποτέλεσμα των διεθνών και
κοινωνικοπολιτικών εξελίξεων όπως στη Νομική1058 εμφανίστηκε παράταξη με την
1059
ονομασία «Το γεράκι του ΝΑΤΟ». Αλλά και άλλα σχήματα με χιουμοριστικό
κυρίως περιεχόμενο όπως η «Φ.Α.Π.Α.», «Μεγάλη Έκρηξη», «Χρωματική
Ανένταχτη Παμφοιτητική Ισονομία» Χ.Α.Π.Ι. της Φαρμακευτικής, «ΦΑΡΜΑΚΙ»,
«Μικρόβια», «Εξουδετέρωση», «Ρήγμα» και οι «Ανυπότακτοι Γαλάτες». Επιπλέον,
το «Φ.Α.Κ.» δηλαδή Φοιτητικό Ανεξάρτητο Κίνημα και το «Κίνημα της Αγάπης».
Στις 28 Απριλίου με ήρεμο1060 αλλά και αντιπολεμικό1061 κλίμα πραγματοποιήθηκαν

οι εκλογές του 1999. Αυτή τη χρονιά υπάρχουν «ελπίδες» για την αύξηση του
ποσοστού συμμετοχής λόγω του πολέμου που βρίσκεται σε εξέλιξη αλλά και λόγω
τον κινητοποιήσεων που προηγήθηκαν από τις νεολαίες. Σε μια προσπάθεια μείωσης
του ποσοστού αποχής το Εθνικό Συμβούλιο Νεολαίας1062 (ΕΣΥΝ) κάλεσε τους
φοιτητές σε μαζική συμμετοχή στις εκλογές για «να αποδείξουν ότι η ελληνική
νεολαία είναι και θα είναι πρωτοπόρα». Αλλά και ο Πρύτανης, Μ. Παπαδόπουλος1063
1058
1059
Βλ. Θεσσαλονίκη 27/4, 28/4 & 29/4/1999 και Μακεδονία 29/4/1999.
1060
1061
1062
1063
260
του ΑΠΘ κάλεσε τους φοιτητές σε μαζική συμμετοχή και ενδυνάμωση της
φοιτητικής παρουσίας στα πανεπιστήμια. Η διαδικασία και πάλι σε ορισμένες σχολές
παρουσίασε προβλήματα1064 όπως στην περίπτωση του Οικονομικού και Ιστορικού-
Αρχαιολογικού. Τα αποτελέσματα των εκλογών έτσι όπως προκύπτουν από τους
ΔΑΠ- ΕΣΟ ΣΑΑΣ ΑΛΛ

ΝΔΦΚ
ΔΑΡΑΣ ΕΑΑΚ ΕΑΦ
Φ
Ν. Ορ. ΠΑΣΠ ΠΚΣ
-ΚΑΟ ΟΙ
797 9 427 0 0 141 0 0 77 30 0 85
Μηχανικών
και Ηλεκτρολόγων 753 0 264 0 91 77 29 8 138 103 0 0
Μηχανικών
234 0 52 0 0 89 0 0 29 44 0 3
Τμήμα Αρχιτεκτόνων 389 0 72 0 137 90 0 0 10 29 0 9

366 26 115 0 38 94 0 10 22 10 0 12
Μηχανικών
Ιατρική 1.239 53 469 45 0 102 0 87 129 145 60 56
Οδοντιατρική 464 0 144 0 0 75 0 9 156 42 0 0
Κτηνιατρική 408 0 144 0 72 0 0 0 25 124 0 2
Γεωπονίας 601 20 262 0 0 76 0 9 91 57 30 20
Δασολογικό 220 0 110 0 0 27 0 0 37 40 0 0
Γεωλογικό 249 0 140 0 11 24 0 0 21 40 0 0
Νομική 1.292 0 393 0 54 207 39 58 306 96 55 20
Οικονομικό 762 0 289 0 26 55 0 51 141 129 0 44
Φιλολογίας 351 10 109 0 87 0 0 5 61 52 0 6
230 0 52 0 19 40 0 6 71 27 0 0
288 0 33 0 0 0 0 1 25 26 0 187
119 0 47 0 0 0 0 0 21 24 0 23
Γερμανικής Γλώσσας 50
109 7 13 0 0 0 0 0 7 28 0
και Φιλολογίας 1065
1064
1065
Πρόκειται για την «Due Autonom» 50 ψήφοι.
261
ΔΑΠ- ΕΣΟ ΣΑΑΣ ΑΛΛ
ΝΔΦΚ
ΔΑΡΑΣ ΕΑΑΚ ΕΑΦ
Φ
Ν. Ορ. ΠΑΣΠ ΠΚΣ
-ΚΑΟ ΟΙ
129 0 49 0 0 0 0 1 41 17 0 15
Ιστορικό-
441 26 93 0 80 0 0 10 114 73 0 20
85
Ψυχολογίας 180 0 9 0 4 0 0 0 4 68 0 1066
Δημοτικής 103 0 16 0 8 0 0 0 0 61 0 0
προσχολικής αγωγής 152 0 76 0 0 67 0 0 6 3 0 0
και εκπαίδευσης
29
Θεολογική 413 0 255 0 0 1 0 5 82 14 0 1067
Χημικό 408 0 119 0 0 77 0 0 39 93 40 0
Βιολογικό 253 0 80 0 15 0 0 0 35 62 0 41
68
Μαθηματικό 325 0 138 0 7 0 0 0 77 22 0 1068
Φυσικό 448 0 66 0 27 19 0 14 157 125 0 11
Πληροφορικής 162 0 63 0 64 0 0 0 21 2 0 0
Φαρμακευτική 244 0 70 0 14 114 0 0 33 9 0 0
Τ.Ε.Φ.Α.Α. 751 0 364 0 0 0 0 0 49 47 0 271
Τ.Ε.Φ.Α.Α.
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Σερρών
54
Εικαστικό 108 10 0 0 0 0 0 0 0 33 0 1069
Δημοσιογραφίας και 52
80 0 14 0 0 0 0 0 0 8 0
ΜΜΕ 1070
ΣΥΝΟΛΟ 13.068 161 4.546 45 754 1.375 29 247 2.025 1.683 185 1.163
Αυτή χρονιά το ποσοστό συμμετοχής κυμάνθηκε στο 44,3% διατηρώντας την αποχή
σε σχετικά σταθερά επίπεδα. Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ κέρδισε το 34,7%, η ΠΑΣΠ 15,4%, η
ΠΚΣ 12,8% και η ΕΑΦ 10,5%. Παρατηρείται άνοδος των αριστερών δυνάμεων1071
και κυρίως των ΠΚΣ. Πρώτη δύναμη η ΠΚΣ στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής
1066
Πρόκειται για την «Ομάδα Ψ» 83 και «διάφοροι» 2 ψήφους.
1067
Πρόκειται για την «ΑΦΕΚ» 29 ψήφοι.
1068
Πρόκειται για την «ΠΑΜ» 36, «ΑΣΜΑ» 28 και «Διάφοροι» 4 ψήφοι.
1069
Πρόκειται για τα «Έντομα» 54 ψήφοι.
1070
Πρόκειται για το «Καλώδιο» 52 ψήφοι.
1071
262
Εκπαίδευσης και Ψυχολογίας και δεύτερη δύναμη οι ΠΚΣ1072 Βιολογικού,
Γεωλογικού, Δασολογίας, Εικαστικών Σπουδών, Ιατρικής, Χημικού και
Κτηνιατρικής. Η ΕΑΦ επικράτησε στη Φαρμακευτική και στο Τμήμα Αγρονόμων –
Τοπογράφων. Η σχολή με το υψηλότερο ποσοστό συμμετοχής οι Γεωτεχνικές
Επιστήμες με 56,8% και οι Επιστήμες Υγείας με 55,7% ενώ τα χαμηλότερα
συγκέντρωσαν η Παιδαγωγική (27%) και η Φιλοσοφική (23,3%).

η
1 (27,9%) ΕΑΑΚ ΔΑΠ-ΝΔΦΚ, ΣΑΑΣ-ΚΑΟ
2η (21,4%) ΠΚΣ ΕΑΦ
3η (14,3%) ΔΑΡΑΣ, Ν.ΟΡ. ΠΚΣ ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
4η (12,8%) ΠΚΣ, ΑΚ ΔΑΡΑΣ, ΕΑΑΚ
Η πρώτη διάσταση περιγράφει τον ανταγωνισμό της ΕΑΑΚ με [ΔΑΠ-ΝΔΦΚ, ΣΑΑΣ-

ΚΑΟ]. Για την ΣΑΑΣΚΑΟ δεν έχουν καταγραφεί οι θέσεις της αλλά πιθανότατα ο
ανταγωνισμός να εξελίσσεται στο θέμα τον ιδιωτικοποιήσεων με τη ΔΑΠ-ΝΔΦΚ να
είναι υπέρ και την ΕΑΑΚ να την απορρίπτει. Επίσης η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ στρέφεται κατά
της ίδρυσης νέων τμημάτων ενώ η ΕΑΑΚ είναι θετική. Η δεύτερη διάσταση
σκιαγραφεί τον ανταγωνισμός της ΠΚΣ με την ΕΑΦ. Η τρίτη διάσταση εκφράζει τον
ανταγωνισμό [ΔΑΡΑΣ, Ν.ΟΡ. ΠΚΣ] με την ΔΑΠ-ΝΔΦΚ. Ο άξονας εδώ είναι η
αποδοχή ή μη των ελλήνων φοιτητών από την Γιουγκοσλαβία, η πρώτη ομάδα είναι
θετική ενώ η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ προτείνει να προωθηθούν σε περιφερειακά πανεπιστήμια.
Και η τέταρτη διάσταση εκφράζει τον ανταγωνισμό των [ΠΚΣ, ΑΚ] με [ΔΑΡΑΣ,
ΕΑΑΚ] με άξονα τη στάση των παρατάξεων απέναντι στον πόλεμο.
Το διάγραμμα διπλής προβολής παρουσιάζει την ΔΑΠ-ΝΔΦΚ ενισχυμένη στο τμήμα
Χημείας και στο Δασολογικό ενώ η ΠΑΣΠ στο Οικονομικό και Γεωλογικό. Οι ΑΚ
έχουν δυναμική παρουσία στην Οδοντιατρική και Γεωπονίας και η ΕΑΑΚ στο τμήμα
Πληροφορικής. Τέλος παρατηρείται η δυναμική των Νέων Οριζόντων στο ΤΕΦΑΑ.
1072
Βλ. Ριζοσπάστης 29/4 & 30/4/1999.
263
8. ΦΕΑΠΘ
Το 10ο Συνέδριο1073 της ΦΕΑΠΘ, ως συνέχεια αυτού που είχε προηγηθεί το 1998
μετά από δύο αναβολές και μια διακοπή του συνεδρίου, πραγματοποιήθηκε το Μάιο
του 1999 με την εκλογή του κεντρικού συμβουλίου. Καμία απόφαση σχετικά με το
σχέδιο δράσης και ψήφισμα δεν προέκυψε από αυτό το συνέδριο. Η κατανομή των
εδρών έχει ως εξής:

Δ.Α.Π.-Ν.Δ.Φ.Κ. 6
Π.Α.Σ.Π. 3
Ένωση Ανεξάρτητων 3
Σ.Α.Α.Σ.-Κ.Α.Ο. 1
Η Ένωση Ανεξάρτητων αποκτά ισχυρή παρουσία στο συνέδριο καταλαμβάνοντας

τρεις έδρες ενώ και οι ΣΑΑΣ-ΚΑΟ απέκτησαν μια έδρα. Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ συνεχίζει να
είναι η επικρατούσα δύναμη στο εσωτερικό της ΦΕΑΠΘ.
1073
Ι.Κ. Χασιώτης και Δ. Αραβαντινός (επιμ.) «Το Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης στην αυγή του νέου
264
Αυτή τη χρονιά σε μια προσπάθεια απόδοσης πολιτικής αξίας στις φοιτητικές ώστε
να μην υποσκελιστούν και υπονομευτούν από το έντονο προεκλογικό κλίμα των
βουλευτικών όπως και έγινε τα προηγούμενα χρόνια. Βέβαια η απόφαση1074 αυτή δεν
ήταν εύκολη υπόθεση καθώς η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ και η ΠΑΣΠ διαφώνησαν για την
ημερομηνία διεξαγωγής τους με την πρώτη να προτείνει ημερομηνία μετά τις
βουλευτικές και η δεύτερη να διαφωνεί.

κινημάτων.
Στο εσωτερικό των ελληνικών κομμάτων παρατηρούνται αναδομήσεις1075 και

μετακινήσεις, αναλυτικότερα στο χώρο της ΝΔ1076 και του ΣΥΝ1077 διάγραφες και
αποχωρήσεις ενώ στο ΠΑΣΟΚ1078 θεωρείται απαραίτητη η «επανίδρυση». Τα
1074
1075
1076
Η διαγραφή του Γ. Καρατζαφέρη και τα σενάρια ίδρυσης νέου κόμματος Βλ. Μακεδονία 4/5/2000,
Θεσσαλονίκη 9/5/2000 και Ελληνικός Βορράς 14/5/2000.
1077
1078
265
συνέδρια1079 του ΠΑΣΟΚ και του ΣΥΝ αλλάζουν των εσωτερικό συσχετισμό
δυνάμεων που είναι πιθανό να επηρέασε και τις αντίστοιχες νεολαίες αλλά και τις
φοιτητικές παρατάξεις. Συγχρόνως εξελίσσεται η «σύγκρουση» εκκλησίας και
κυβέρνησης για το θέμα της αναγραφής του θρησκεύματος1080 στις αστυνομικές
ταυτότητες. Η ένταξη1081 της χώρας στην Οικονομική Νομισματική Ένωση
παρουσιάζει δυσκολίες ενώ αναμένεται τον Οκτώβριο ο σχετικός νομός για την
εισαγωγή του Ευρώ στην χώρα. Τέλος, έχουν προηγηθεί οι βουλευτικές εκλογές και
ακολουθούν των φοιτητικών οι πρυτανικές1082 εκλογές με κάποιους καθηγητές1083 του
ΑΠΘ να περιμένουν τα αποτελέσματα των φοιτητικών συλλόγων πριν υποβάλλουν
την υποψηφιότητα τους στις επικείμενες εκλογές.
Εκδηλώσεις1084 με κομματικά στελέχη είναι το χαρακτηριστικό αυτής την εκλογικής

αναμέτρησης με τους Α. Σπηλιωτόπουλο, Π. Ευθυμίου, Ε. Βενιζέλο, Γ.
Βαρβιτσιώτης, Μ. Ξηροτύρη και τον Γ. Χουρμουζιάδη να είναι καλεσμένοι των
τμημάτων του ΑΠΘ. Αντιπολεμική συναυλία διοργανώθηκε από τις ΠΚΣ στον
εξωτερικό χώρο ανάμεσα στη Νομική και Φιλοσοφική1085 στις 11 Μαΐου. Ο Α.
Σπηλιωτόπουλος μίλησε στις 16 Μαΐου στο μικρό αμφιθέατρο της Νομικής 1086 στο
πλαίσιο της εκδήλωσης της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ.

ΚΚΕ(μ-λ)
2000

Δ.Α.Ρ.Α.Σ.
1079
Βλ. Μακεδονία 17/5 & 15/5/2000.
1080
Βλ. Μακεδονία 11/5, 13/5, 16/5 & 20/5/2000, Ελευθεροτυπία 16/5/2000 και Θεσσαλονίκη 15-
17/5/2000.
1081
Βλ. Μακεδονία 3/5, 5/5, 13/5/200 και Θεσσαλονίκη 17/5/2000.
1082
1083
1084
1085
1086
266
Ε.Α.Α.Κ.
του ΠΑΜΑΚ
Ε.Σ.Ο.Φ.
Π.Α.Σ.Π.

φορείς
Για άλλη μια χρονιά εμφανίστηκαν μικρότερα κόμματα1087 σε εκλογική δύναμη στο
ΑΠΘ όπως η «Φ.Α.Π.Α» της Φιλοσοφικής, το «Κραχ» στο Οικονομικό, «Ρομπέν των
Δασών» στο τμήμα Δασολογίας, «Εξουδετέρωση» στο Χημικό, «Ακμή» στο τμήμα
των Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Ηλεκτρονικών Υπολογιστών. Επίσης, ο «Αγώνας
για εύκολο πτυχίο» και η «Άλλη όχθη» στη Νομική, το «Χ.Α.Π.Ι.» και τα
«Μικρόβια» στη Φαρμακευτική, «Κοπτήρες» στην Οδοντιατρική, «Γεωλογικά
Καρότα» στο Γεωλογικό και «Ανομία» στο Ιστορικό-Αρχαιολογικό.
Η ημερομηνία των εκλογών, 17 Μάιου, θεωρήθηκε ως ένας ανασταλτικός

παράγοντας για την προσέλευση και συμμετοχή των φοιτητών καθώς η έναρξη της
εξεταστικής περιόδου έπεται των εκλογών. Το υποτονικό και ήπιο κλίμα1088 ήταν το
χαρακτηριστικό και αυτής τις εκλογικής αναμέτρησης. Προβλήματα σε κάποιες
σχολές σημειώθηκαν λίγο πριν το άνοιγμα της κάλπης λόγω έλλειψης εκλογικών
1087
1088
Βλ. Ριζοσπάστης 16/5 & 17/200 και Ελευθεροτυπία, Μακεδονία και Θεσσαλονίκη 18/5/2000.
267
καταλόγων1089. Τα αποτελέσματα των εκλογών έτσι όπως προκύπτουν από τους
ΔΑΠ- Ν. ΑΛΛΟ
ΝΔΦΚ
Ορ.
ΠΑΣΠ ΠΚΣ
Ι
842 4 457 0 0 144 4 0 80 34 103
Μηχανικών
Τμήμα
741 25 303 0 69 41 19 0 137 119 0
Μηχανικών
246 0 80 0 0 82 13 0 27 38 0
Τμήμα
370 4 57 0 125 0 4 0 56 45 47
311 27 125 0 0 0 5 0 33 6 101
Μηχανικών
134
Ιατρική 1.395 83 653 32 10 95 2 0 191 155 1090
Οδοντιατρική 508 0 187 0 0 105 0 0 143 44 0
Κτηνιατρική 366 0 174 0 54 0 0 0 42 74 0
Γεωπονίας 600 15 295 0 5 0 0 0 130 71 60
Δασολογικό 244 0 128 0 0 36 0 0 37 37 0
Γεωλογικό 265 0 116 0 16 31 0 0 43 53 0
Νομική 1.362 0 469 0 39 209 39 0 358 126 76

Οικονομικό 641 0 300 0 0 96 0 51 133 69 17
Φιλολογίας 389 0 134 0 6 60 13 0 77 74 0
228 0 52 0 17 55 2 0 70 17 0
327 0 55 0 0 177 2 0 37 44 0
Γαλλικής Γλώσσας 27
189 0 91 0 0 0 0 0 41 24
και Φιλολογίας 1091
Γλώσσας και 121 0 40 0 0 7 0 0 37 35 0
97 0 32 0 0 0 10 0 37 11 0
Ιστορικό-
458 25 153 0 66 0 0 0 113 60 19
1089
1090
Πρόκειται για το «ΠΟΚΕΜΟΝ» 17, «Αδιάφοροι» 24, «ΣΑΑΣ- ΚΑΟ» 34 και «Επαφή» 59 ψήφοι.
1091
Πρόκειται για την «ΣΑΑΣ –ΚΑΟ» 27 ψήφοι.
268
ΔΑΠ- Ν. ΑΛΛΟ
ΝΔΦΚ
Ορ.
ΠΑΣΠ ΠΚΣ
Ι
Ψυχολογίας 142 0 22 0 11 0 0 0 7 86 0
Δημοτικής 107 0 25 0 0 0 0 0 14 66 0
131 0 66 0 33 0 0 0 6 15 7
αγωγής και
Θεολογική 462 0 245 0 0 65 0 5 99 17 19
Χημικό 436 0 203 16 20 11 0 0 45 84 40

Βιολογικό 146 0 99 0 0 15 0 0 28 54 35
Μαθηματικό 311 0 143 0 15 0 0 0 71 28 48
Φυσικό 413 0 91 0 44 25 0 0 106 117 13
Πληροφορικής 151 22 72 0 0 29 0 0 11 5 0
Φαρμακευτική 259 0 66 0 18 21 0 0 63 10 76
Τ.Ε.Φ.Α.Α. 620 0 265 0 0 32 0 0 67 67 197

Τ.Ε.Φ.Α.Α. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Σερρών
100
Εικαστικό 137 0 0 0 0 0 0 0 0 24 1092
85 0 33 0 0 0 0 0 20 13 0
και ΜΜΕ
ΣΥΝΟΛΟ 13.101 205 5.170 32 548 1.336 113 56 2.421 1.722 1.119
Πίνακας 2: Τα αποτελέσματα των φοιτητικών εκλογών στις 17 Μάιου 2000.
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι το ΑΠΘ1093 ήταν το μοναδικό ίδρυμα που έδωσε
κοινά αποτελέσματα. Αυτή τη χρονιά παρατηρείται μια σταθερότητα όσον αφορά το
ποσοστού συμμετοχής δεδομένου ότι οι ψηφίσαντες της προηγούμενης χρονιά
κινήθηκαν στα ίδια επίπεδα. Οι βουλευτικές εκλογές που έχουν προηγηθεί και η
αναμονή της αμφιταλαντευόμενης νίκης της βραδιάς των εκλογών αλλά και ο
προεκλογικός αγώνας των κομμάτων είχε ως αποτέλεσμα τη συσπείρωση1094 των
φοιτητικών παρατάξεων. Αλλά η άλλη πλευρά1095 υποστηρίζει ότι το αποτέλεσμα των
1092
Πρόκειται για τον «Άσπρο Ελέφαντα» 43, «Θέσεις Εικαστικής» 43 και «Ρήξη» 14 ψήφους.
1093
1094
Βέβαια και οι προεκλογικές εκδηλώσεις των κομμάτων ενίσχυσαν το ενδιαφέρον των φοιτητών
καθώς επιστρατεύτηκαν κομματικά στελέχη από τα δύο μεγάλα κόμματα (βλ. στο παρόν την Ενότητα:
Εκδηλώσεις.
1095
269
φοιτητικών εκλογών οφείλεται στην ίδρυση νέων τμημάτων και αύξησης του
ενδιαφέροντος από τους πρωτοετείς φοιτητές.
Αναλυτικότερα η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ κατέγραψε αυξημένα ποσοστά αυτή τη χρονιά της

τάξης του 39,4%, η ΠΑΣΠ 18,4%, η ΠΚΣ 13,1% και η ΕΑΦ 10,1%. Αυτή τη χρονιά
η ΕΑΦ μπορεί να μη σημείωσε σημαντική άνοδο των ποσοστών της ωστόσο υπήρξε
η πρώτη δύναμη στο Τμήμα Αγρονόμων-Τοπογράφων, Αγγλικής Γλώσσας και
Φιλολογίας και στο Τμήμα Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής. Οι Επιστήμες Υγείας και
οι Γεωτεχνικές Επιστήμες παρουσιάζουν το υψηλότερο ποσοστό συμμετοχής με 60%
και 54% αντίστοιχα. Ενώ τα υψηλότερα ποσοστά αποχής η Φιλοσοφική και το
Παιδαγωγικό Τμήμα με 69% και 78,1%.

83,3%.
1η (36,5%) ΠΚΣ, ΕΑΑΚ ΕΑΦ

η
2 (22%) ΕΑΑΚ, ΕΑΦ ΔΑΡΑΣ, ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
3η (14,9%) ΠΚΣ ΠΑΣΠ, ΑΚ
4η (10%) ΔΑΠ-ΝΔΦΚ ΠΚΣ, ΑΚ
Από την πρώτη διάσταση προκύπτει ο ανταγωνισμός [ΠΚΣ, ΕΑΑΚ] με την Ένωση
Ανεξάρτητων. Η σύγκρουση των δύο πόλο πιθανότατα να οφείλεται στην δυναμική
της ΕΑΦ τα τελευταία χρόνια. Η δεύτερη διάσταση περιγράφει των ανταγωνισμό
[ΕΑΑΚ, ΕΑΦ] με [ΔΑΡΑΣ, ΔΑΠ-ΝΔΦΚ] αλλά δεν έχουν καταγραφεί οι θέσεις τους
για περαιτέρω ανάλυση. Η τρίτη διάσταση εκφράζει τον ανταγωνισμό του αριστερού
πόλου και η τέταρτη διάσταση τον ανταγωνισμό του δεξιού και του αριστερού πόλου.
Το διάγραμμα διπλής προβολής εμφανίζει την ΠΑΣΠ ενισχυμένη στην Ιατρική και
Ιταλική Φιλολογία ενώ την ΔΑΠ-ΝΔΦΚ στο Οικονομικό τμήμα, Πολιτικών
Μηχανικών και Θεολογίας. Η ΕΑΑΚ έχει έντονη παρουσία στην Αρχιτεκτονική και η
ΠΚΣ στο Βιολογικό και Γερμανικής Φιλολογίας.
270
Κινητοποιήσεις καταγράφονται στον πανεπιστημιακό χώρο είτε εξαιτίας της

κατάστασης στη Γιουγκοσλαβία είτε για το νομοσχέδιο που αφορά την
ανωτατοποίηση των ΤΕΙ.

κινημάτων.
Οι επιθέσεις των Αλβανών1096 σε ΝΑ Σερβία και ΠΓΔΜ προκαλούν ένταση και

προβλήματα στο διεθνή χώρο. Η Ελλάδα τάσσεται με το πλευρό1097 των Σκοπίων
διασφαλίζοντας1098 τα σύνορα τους εν αναμονή νέων μέτρων από το ΝΑΤΟ για την
εκτόνωση της κατάστασης. Στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ1099 και του ΣΥΝ1100
καταγράφονται διαφωνίες κατά την διάρκεια της συνόδου της Κεντρικής Επιτροπής
τους αντίστοιχα. Και στην περίπτωση του ΠΑΣΟΚ1101 τίθεται το δίλλημα «κοινωνική
πολιτική ή εξοπλισμοί» εντείνοντας το κλίμα αντιπαραθέσεων με επιπτώσεις και στο
1096
1097
1098
1099
1100
1101
Βλ. Καθημερινή 1/4/2001 και Ελληνικός Βορράς 22/4/2001.
271
εσωτερικό της νεολαίας του ΠΑΣΟΚ. Επιπλέον ένας νέο κομματικός1102 σχηματισμός
εμφανίστηκε, το Κίνημα Ελευθέρων Πολιτών (ΚΕΠ) του Δ. Αβραμόπουλου με
χορηγίες από το Λίβανο. Εσωτερικές συγκρούσεις σημειώνονται στο εσωτερικό της
νεολαίας1103 της ΝΔ ενόψει του συνεδρίου της. Και τέλος η σύγκρουση1104 της
εκκλησίας με την κυβέρνηση είναι έντονη για άλλη μια χρονιά λόγω της απόφασης
της τελευταίας να μην απογραφεί το θρήσκευμα του πληθυσμού κατά την διάρκεια
της απογραφής στις 18 Μαρτίου.
3. Το Πανεπιστήμιο
Το Εθνικό Σύστημα Αξιολόγησης1105 της Ποιότητας (ΕΣΑΠ) των ΑΕΙ και η

ανωτατοποίηση των ΤΕΙ με σχετικό νομοσχέδιο είναι το βασικότερο ζήτημα της
πανεπιστημιακής κοινότητας. Οι φοιτητές και οι σύλλογοι των τμημάτων
κινητοποιούνται είτε με καταλήψεις όπως η Αρχιτεκτονική1106 και η Νομική1107 είτε
με το συμβολικό κλείσιμο1108 των σχολών ή άλλοτε πάλι με την αποχή1109 από τα
μαθήματα. Οι σύλλογοι του Φυσικού, Ψυχολογίας, Εικαστικού και του ΠΑΜΑΚ
πραγματοποίησαν πορεία1110 προς του Υπουργείο Μακεδονίας-Θράκης. Το ίδιο και οι
πρυτανικές1111 αρχές όλων των ιδρυμάτων και του ΑΠΘ ανακοίνωσαν κινητοποιήσεις
και «κλείσιμο» των σχολών πριν τις εκλογές αλλά και στις 2,3 και 4 Απριλίου μετά
τη διεξαγωγή των φοιτητικών εκλογών διαμαρτυρόμενοι για το νομοσχέδιο1112 που
κατατέθηκε στη Βουλή στις 21 Μαρτίου.
Ο Θ. Πάγκαλος μίλησε στο αμφιθέατρο της Νομικής1113 στις 26 Μαρτίου με την

έναρξη του Φεστιβάλ της ΠΑΣΠ. Η βουλευτής της ΝΔ Ν. Μπακογιάννη μίλησε στις
1102
Βλ. Ριζοσπάστης 7/3/2001, Μακεδονία 8/3, 11/3 & 15/3/2001 και Ελευθεροτυπία 8/3/2001.
1103
Βλ. Μακεδονία 1/3, 2/3 &3/3/2001, Ελληνικός Βορράς 11/3/2001 και βλ. στο παρόν την Ενότητα:
Συσχετισμός παραταξιακών δυνάμεων – Συγκρούσεις με κομματικούς φορείς
1104
Βλ. Μακεδονία 1/3/2001, Ελληνικός Βορράς 4/3/2001 και Ελευθεροτυπία 21/3/2001.
1105
Βλ. Θεσσαλονίκη και Ριζοσπάστης 16/3 & 22/3/2001.
1106
1107
1108
Βλ. Ελληνικός Βορράς 11/3, 18/3/2001
1109
1110
1111
Βλ. Ελληνικός Βορράς 11/3 & 18/3/2001, Θεσσαλονίκη 22/3 & 27/3/2001, Ελευθεροτυπία 22/3 &
26/3/2001, Ριζοσπάστης 23/3/2001 και Θεσσαλονίκη 3/4/2001.
1112
1113
272
27 Μαρτίου στο αμφιθέατρο της Νομικής1114 σε εκδήλωση της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ. Στις 28
Μαρτίου σε εκδήλωση της ΠΑΣΠ στη Φιλοσοφική1115 σχολή μίλησε ο βουλευτής του
ΠΑΣΟΚ Χ. Καστανίδης με θέμα την εξωτερική πολιτική.
5. Έρευνες
Έρευνα από το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας1116 με θέμα τη σχέση των φοιτητών με τα

ΜΜΕ, το 75,3% των φοιτητών της Θεσσαλονίκης δήλωσαν ότι ενημερώνονταν για
την καθημερινή επικαιρότητα από τις εφημερίδες ενώ το 24% δήλωσε ότι
παρακολουθούσε τις ειδήσεις από την τηλεόραση ή το ραδιόφωνο. Από τη έρευνα
προέκυψε επίσης ότι το 78,4% θεωρούσε ότι οι ελληνικές εφημερίδες θα μπορούσαν
να ήταν καλύτερες τόσο ως προς το περιεχόμενο όσο και ως προς το σχεδιασμό τους.
το 8,4% κρίνει «κακό» το επίπεδο του ελληνικού έντυπου τύπου ενώ «άριστο» το
13%.

ΚΚΕ(μ-λ)
Δ.Α.Ρ.Α.Σ.
2001
Ε.Α.Α.Κ.
μικρότερα πολιτικά σχήματα.
του ΠΑΜΑΚ
Ε.Σ.Ο.Φ.
1114
ΒΛ. Θεσσαλονίκη 16/3/2001.
1115
1116
273
Π.Α.Σ.Π.
ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ1117 Θεσσαλονίκης με σύνθημα τους «με φαντασία, πάθος για

δημιουργία, σύνθεση διαφορετικών φωνών, ελευθερία στη σκέψη και στο λόγο και
καινούριες ιδέες» ανακοίνωσε τις βασικές θέσεις ο γραμματέας της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ1118
Ζ. Διανελάκης. Μιλώντας για την ανωτατοποίηση των ΤΕΙ υποστηρίχθηκε ότι θα
έπρεπε πρώτα να αξιολογηθούν τα τεχνολογικά ιδρύματα ενώ επισημάνθηκε η
ανάγκη χαρτογράφησης των επαγγελματικών δικαιωμάτων των αποφοίτων των ΑΕΙ.
Στρέφονται κατά το νόμου και τον απορρίπτουν.
ΠΑΣΠ
Η ΠΑΣΠ1119 εκφράζει την υποστήριξη της στο Υπουργείο και το νομοσχέδιο και
τονίζουν στο προεκλογικό υλικό την προώθηση ενός υψηλού επιπέδου σπουδών κατά
τον προπτυχιακό κύκλο.
ΠΚΣ
Οι ΠΚΣ1120 στρέφονται κατά του νομοσχεδίου για την ανωτατοποίηση των ΤΕΙ και
προτείνουν την Ενιαία Ανώτατη Εκπαίδευση1121. Επίσης προτείνουν ο κάθε σύλλογος
να βλέπει τα προβλήματα της κάθε σχολής και συνολικά της ανώτατης εκπαίδευσης.

φορείς
Λίγες μέρες πριν το συνέδριο της ΟΝΝΕΔ δημιουργούνται προβλήματα όσον αφορά
τις υποψηφιότητες για τον πρόεδρο1122 της νεολαίας. Η εσωτερική αυτή διαμάχη
1117
1118
Για τις θέσεις της ΝΔ για την παιδεία και τον πολιτισμό βλ. Μακεδονία 28/3/2001.
1119
1120
Βλ. Ριζοσπάστης 18/3 & 27/3/2001.
1121
274
μεταξύ των δύο υποψηφίων είχε αναστατώσει την ΝΔ αλλά και της φοιτητική
παράταξη της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ ενόψει των φοιτητικών εκλογών. Τελικά το ζήτημα
διευθετήθηκε με την απόσυρση1123 της υποψηφιότητας του ενός και την
αποκατάσταση της ενότητας στο εσωτερικό της νεολαίας. Και στο εσωτερικό της
ΠΑΣΠ1124 έχουν δημιουργηθεί εντάσεις μετά από τη διαφορά απόψεων του Κ, Σημίτη
και του Α. Τσοχατζόπουλου για το δίλημμα «κοινωνική πολιτική ή εξοπλισμοί». Η
ηγετική ομάδα της νεολαίας ήταν προσκείμενη στον Υπουργό Εθνικής Άμυνας με
αποτέλεσμα να μεταφερθεί η «σύγκρουση» των κομματικών στελεχών και στο
εσωτερικό της νεολαίας.
Και οι Νέοι Ορίζοντες αυτή τη χρονιά δε συμμετέχουν ως ενιαίο σχήμα και το

ΚΕΠ1125 δεν συμμετείχε στις φοιτητικές εκλογές. Η παράταξη του Οικονομικού1126
«Κραχ» χρησιμοποίησε το παρακάτω σύνθημα μέσα από την προεκλογική του αφίσα
«μας θέλουν να μη βλέπουμε την κατάντια της παιδείας, να μην ακούμε τις φωνές που
αντιστέκονται, να μη μιλάμε για τις ανησυχίες και τα όνειρα μας. Θα τους ακούσουμε;».
Οι μικρότερες1127 παρατάξεις που εμφανίστηκαν τα προηγούμενα χρόνια μαζί με

καινούριες έχουν έντονη παρουσία μέσα στο πανεπιστήμιο. Αναλυτικότερα, οι
παρατάξεις αυτές ήταν η «Φ.Α.Π.Α» της Φιλοσοφικής, το «Κραχ» στο Οικονομικό,
«Ρομπέν των Δασών» στο τμήμα Δασολογίας, «Εξουδετέρωση» στο Χημικό, «Ακμή»
και το «ΑΡΑΓΕ» στο τμήμα των Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Ηλεκτρονικών
Υπολογιστών. Επίσης, ο «Αγώνας για εύκολο πτυχίο» και η «Άλλη όχθη» στη
Νομική, το «Χ.Α.Π.Ι.» και τα «Μικρόβια» στη Φαρμακευτική, «Κοπτήρες» στην
Οδοντιατρική, «Γεωλογικά Καρότα» στο Γεωλογικό, «ΑΝΑΦΟΙΤΟ» στο Γεωπονικό
τμήμα και η «Απόκλιση» των Αγρονόμων-Τοπογράφων.
Ενώ στο χώρο της Κεντροαριστεράς δραστηριοποιούνται στελέχη με στόχο τη

συγκρότηση ενός Φόρουμ Αριστεράς1128 για τη συγκέντρωση των διάσπαρτων
δυνάμεων της μεταρρυθμιστικής Αριστεράς. Στην επιτροπή πρωτοβουλίας που είχε
1122
Το πρόβλημα δημιουργήθηκε για την υποψηφιότητα του Δ. Κωστόπουλου που χαρακτηρίστηκε ως
«αντάρτης» και τις προσπάθειες του κόμματος να αποσυρθεί χωρίς προβλήματα ώστε να μην
υπάρξουν προβλήματα ενότητας και συσπείρωσης στο εσωτερικό της νεολαίας γύρω από τον
«επίσημο» υποψήφιο Χ. Κουρούση (βλ. Μακεδονία 1-2/3/2001).
1123
Βλ. Μακεδονία 3/3 & 6/3/2001, Ελληνικός Βορράς 11/3/2001 και Θεσσαλονίκη 19/3/2001.
1124
1125
1126
1127
1128
275
συσταθεί συμμετείχαν εκπρόσωποι της ΑΕΚΑ (ομάδα Μπίτση), του Δικτύου (Ζ.
Ζούτης) και η Πρωτοβουλία Πολιτών Ανανεωτικής Αριστεράς και Οικολογίας
(Γ.Τούντας).
Όσον αφορά την επιλογή1129 της ημερομηνίας για άλλη μια χρονιά υπήρξαν
προβλήματα στο εσωτερικό της ΕΦΕΕ με την ΠΑΣΠ να αποχωρεί από το συνέδριο
και οι υπόλοιπες παρατάξεις να αποφασίζουν. Έτσι, στις 28 Μαρτίου οι κάλπες
άνοιξαν στις 9:00 το πρωί και παρέμειναν ανοιχτές μέχρι τη δύση του ηλίου. Το
κλίμα1130 και σε αυτή την εκλογική αναμέτρηση ήταν ήρεμο και χαλαρό.
Προβλήματα1131 όσον αφορά τις διαδικασίες των εκλογών αφορούν την Κτηνιατρική,
Ιατρική και στο Οικονομικό. Τα αποτελέσματα των εκλογών έτσι όπως προκύπτουν
από τους φοιτητικούς συλλόγους της κάθε σχολής είναι τα εξής:
ΔΑΠ- ΑΛΛ
ΝΔΦΚ
ΕΑΑΚ ΕΑΦ ΠΑΣΠ ΠΣΚ
ΟΙ
951 472 0 160 91 88 130
Μηχανικών
και Ηλεκτρολόγων 861 320 133 23 117 220 0
Μηχανικών
335 108 0 136 29 42 10
328 136 0 99 17 15 29
Μηχανικών
Ιατρική 1.140 678 130 0 190 230 102
Οδοντιατρική 541 171 0 138 164 37 0
Κτηνιατρική 391 187 0 53 49 79 0
Γεωπονίας 772 384 0 60 175 90 37
Δασολογικό 302 143 0 41 31 46 27
Γεωλογικό 297 147 23 0 52 44 16
Νομική 1.475 492 76 167 447 149 88
Οικονομικό 814 366 4 78 173 112 63
1129
1130
Βλ. Ελευθεροτυπία 26/3 & 27/3/2001 και Θεσσαλονίκη 28/3/2001.
1131
276
ΔΑΠ- ΑΛΛ
ΝΔΦΚ
ΟΙ
Πολιτικών Επιστημών 95 46 0 0 14 12 20
Φιλολογίας 430 154 75 0 78 78 27

287 82 19 78 68 25 1
411 60 0 216 69 49 0
257 116 0 0 82 36 9
124 66 0 0 26 23 6

55 11 0 0 28 8 6
Ιστορικό-
563 189 83 0 133 80 46
Ψυχολογίας 187 39 11 21 13 84 12
10
Δημοτικής 231 29 3 93 17 75
προσχολικής αγωγής 125 59 28 0 9 14 13
Θεολογική 586 296 26 0 79 39 108
Χημικό 518 167 22 32 74 80 123
Βιολογικό 335 144 76 0 42 49 0
Μαθηματικό 360 151 15 70 67 38 0
Φυσικό 451 104 87 0 93 134 0
Πληροφορικής 167 85 0 13 30 12 17
Φαρμακευτική 320 114 11 104 67 12 0
Τ.Ε.Φ.Α.Α. 474 278 11 33 82 59 0
Εικαστικό 185 0 0 0 0 31 137
Θεάτρου 215 0 0 0 0 0 208
Μουσικών Σπουδών 106 0 0 0 0 12 89

Δημοσιογραφίας και
170 29 0 0 43 17 66
ΜΜΕ
277
ΔΑΠ- ΑΛΛ
ΝΔΦΚ
ΟΙ
Βαλκανικών Σπουδών
208 71 0 0 80 16 33
(Φλ.)
ΣΥΝΟΛΟ 15.604 6.126 1.060 1.615 2.835 2.220 1.433
Αυτή τη χρονιά παρατηρήθηκε αυξημένη συμμετοχή1132 με πιθανότερη αιτία το

νομοσχέδιο που είχε κατατεθεί στη Βουλή λίγες μέρες πριν τις φοιτητικές εκλογές. Η
αύξηση1133 συμμετοχής κυμαίνεται στο 4%, με τις ΠΚΣ1134 και Ένωση
Ανεξάρτητων να αυξάνουν τη εκλογική τους δύναμη και την ΠΑΣΠ να έχει κάποιες
απώλειες διατηρώντας τη δεύτερη θέση. Βέβαια παρά τα αυξημένα ποσοστά για άλλη
μια χρονιά οι παρατάξεις1135 δίνουν τα δικά τους αποτελέσματα ξεχωριστά αφού η
ΦΕΑΠΘ αδυνατούσε για άλλη μια χρονιά να εκδώσει κοινά αποτελέσματα. Μια
εβδομάδα μετά τις εκλογές η ΦΕΑΠΘ1136 συνεδρίασε για την έκδοση κοινών
αποτελεσμάτων χωρίς κάποιο αποτέλεσμα.
Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ 39,2%, η ΠΑΣΠ 18,1%, η ΠΚΣ 14,2% , η ΕΑΦ 10,3% και η ΕΑΑΚ
6,7%. Η ΔΑΡΑΣ και Αγωνιστικές Κινήσεις αν και καταγράφονται μεταξύ των
υποψήφιων ωστόσο δεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία για τα ποσοστά και των αριθμών
ψήφων τους ξεχωριστά ενώ σε κάποιες περιπτώσεις καταγράφονται στους
«διάφορους». Η σχολές με τα υψηλότερα ποσοστά συμμετοχής οι Γεωτεχνικές
Επιστήμες με 60% και οι Επιστήμες Υγείας με 53,7%. Οι σχολές με τα χαμηλότερα
ποσοστά προσέλευσης στις κάλπες η Παιδαγωγική και Θεολογική Σχολή με 26,9%
και 32.2% αντίστοιχα. Τέλος η ΕΑΦ συνεχίζει να έχει την πρώτη θέση σε ψήφους
στο Τμήμα Αγρονόμων-Τοπογράφων, Αγγλικής Γλώσσας και στο Τμήμα Δημοτικής
Εκπαίδευσης. Αναλύοντας με τη μέθοδο της παραγοντικής ανάλυσης αντιστοιχιών τα
αποτελέσματα των εκλογών για το 2001, προκύπτουν τέσσερεις διαστάσεις που
100%.
1η (56,6%) ΕΑΦ ΕΑΑΚ
2η (23,5%) ΔΑΠ-ΝΔΦΚ ΕΑΑΚ, ΠΚΣ
1132
,1133 Βλ. Θεσσαλονίκη 29/3/2001.
1134
1135
1136
278
Η πρώτη διάσταση εκφράζει τον ανταγωνισμό της ΕΑΦ με την ΕΑΑΚ, ο

ανταγωνισμός αυτός πιθανότατα εξελίσσεται λόγω της ανοδικής πορείας της Ένωσης
Ανεξάρτητων. Η δεύτερη διάσταση περιγράφει τον ανταγωνισμό της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
και των [ΠΚΣ, ΕΑΑΚ] με αντικείμενο την στάση τους απέναντι στο ζήτημα της
ανωτατοποίησης των ΤΕΙ. Η τρίτη εκφράζει τον ανταγωνισμό του αριστερού χώρου,
η ΠΑΣΠ υποστηρίζει το νομοσχέδιο ενώ η ΠΚΣ το απορρίπτει. Και η τελευταία
διάσταση εκφράζει τον ανταγωνισμό μεταξύ της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ και των [ΠΑΣΠ,
ΠΚΣ].
Το διάγραμμα διπλής προβολής εμφανίζει την ΕΑΑΚ ενισχυμένη στο τμήμα
Αρχιτεκτονικής και την ΕΑΦ στο τμήμα Αγρονόμων-Τοπογράφων. Η ΠΚΣ
εμφανίζεται με περιορισμένο κύκλο επιρροών ωστόσο φαίνεται να έχει ισχυρή
παρουσία στο τμήμα Ηλεκτρολόγων-Μηχανολόγων και στο Ιστορικό-Αρχαιολογικό.
Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ στο ΤΕΦΑΑ και Γεωλογικό και η ΠΑΣΠ στο Χημικό και Νομική.
279
Το νομοσχέδιο του ΥΠΕΠΘ, η κρίσης της Μ. Ανατολής, οι Παλαιστίνιοι και η

παγκοσμιοποίηση απασχολούν αυτή τη χρονιά τους φοιτητές. Οι φοιτητές και
φοιτητικές παρατάξεις διαδηλώνουν1137 υπέρ των Παλαιστινίων (και) στη
Θεσσαλονίκη παρά τις διαφωνίες μεταξύ τους. Έχουν προηγηθεί δύο εκλογικές
αναμετρήσεις κατά τις οποίες είχε σημειωθεί άνοδος του ποσοστού συμμετοχής των
φοιτητών. Στόχος αυτή τη χρονιά για όλες τις παρατάξεις1138, η περαιτέρω αύξηση
συμμετοχής και η αύξηση των ποσοστών τους.

□ Διεθνιστικός χαρακτήρας, η αλληλεγγύη1139 στους λαούς που δοκιμάζονταν
κινημάτων.
Παράλληλα γίνεται η προετοιμασία για την διεξαγωγή των Δημοτικών και

Νομαρχιακών εκλογών1140 και εσωτερικός αναβρασμός παρατηρείται στα κόμματα
1137 Βλ. Ελευθεροτυπία 3/4/2002.

1138 Βλ. Μακεδονία 16/4 & 17/4/2002 και Ελευθεροτυπία 17/4/2002 .
1139 Συναυλίες συμπαράστασης για τους Παλαιστινίους διοργανώθηκαν από τις πολιτικές νεολαίες σε
πολλές χώρες της Ελλάδας(Βλ. Αυγή 2/4, 4/4 & 6/4/2002).
1140 Βλ. Μακεδονία 17/3/2002.
280
όπως στην περίπτωση του ΠΑΣΟΚ1141. Ακόμη δημοσιεύτηκε μια έρευνα1142 που
διενεργήθηκε από τις 11-22 Μαρτίου από το τμήμα Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ
στη Θεσσαλονίκη όπου καταγράφονται οι κομματικές προτιμήσεις των
Θεσσαλονικέων. Η έρευνα αυτή παρουσιάζει το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας να
προηγείται με ποσοστό 30,4%, το ΠΑΣΟΚ με 24,4%, ο ΚΚΕ 6,1%, ΣΥΝ 2,9%, ΚΕΠ
2,6% και ΔΗΚΚΙ 1,6%.
Στο αμφιθέατρο της Γεωπονικής1143 σχολή μίλησε η βουλευτής της ΝΔ, Ε. Ράπτη στις
11 Απριλίου σε εκδήλωση της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ. Την επόμενη μέρα εκδήλωση του
Δικτύου πραγματοποιήθηκε στη Φιλοσοφική1144 απουσία κομματικών στελεχών. Στο
Χημικό1145 σε εκδήλωση της ΠΑΣΠ στις 15 του μηνός ήταν καλεσμένος ο
υφυπουργός Παιδείας Ν. Γκεσούλης. Στις 16 Απριλίου στη κεντρική εκδήλωση της
ΔΑΠ-ΝΔΦΚ στη Νομική1146 μίλησε ο Γ. Σουφλιάς και την ίδια μέρα πάλι στο κτήριο
της Νομικής1147 σε εκδήλωση του Δικτύου εμφανίστηκαν ο βουλευτής του ΣΥΝ Π.
Λαφαζανίδης και υποψήφιος δήμαρχος Θεσσαλονίκης Τ. Κουράκης. Το Φεστιβάλ
της ΠΑΣΠ1148 επαναλαμβάνεται και αυτή τη χρονιά στα γρασίδια της Φιλοσοφικής
με τις ομιλίες της Α. Μουτσάτσου και του Ν. Ζιώγαλα. Η Λ. Κανέλλη μίλησε σε
εκδήλωση των ΠΚΣ στη Νομική1149 ενώ πραγματοποιήθηκε και συναυλία1150 με
γνωστό τραγουδιστή.
4. Προεκλογικός Αγώνας
Οι φοιτητικές παρατάξεις ακλουθώντας τις εξελίξεις της τεχνολογίας 1151

χρησιμοποιούν κάθε μέσο για να προσεγγίζουν τους φοιτητές. Έτσι με e’mail, Cd-
Rom και μηνύματα στα κινητά τηλέφωνα προσπαθούν να ενημερώσουν τους
φοιτητές για τις θέσεις τους αλλά και τις προεκλογικές του εκδηλώσεις. Ενώ
1141 Θέμα ηγεσίας τέθηκε από το Θ. Πάγκαλό (βλ. Μακεδονία 3/4/2002).

1142 Βλ. Μακεδονία 11/4/2002.
1143 Βλ. Μακεδονία 11/4/2002.
1144Η εκδήλωση οργανώθηκε από τους «Αυτόνομους» του Φιλοσοφικού-Παιδαγωγικού, την
«Ανασύνθεση» του Γαλλικού και την «Ενέδρα» του Ιστορικού- Αρχαιολογικού.
1145 Βλ. Μακεδονία 16/4/2002.
1146 Βλ. Μακεδονία 11/4 & 17/4/2002.
1147 Βλ. Αυγή 16/4/2002.
1148 Βλ. Μακεδονία 11/4/2002.
1149 Βλ. Μακεδονία 11/4 & 17/4/2002.
1150 Βλ. Μακεδονία 16/3/2002.
1151 Βλ. Μακεδονία 11/4/2002.
281
δημιουργούνται και οι πρώτες ιστοσελίδες των παρατάξεων όπως αυτή της ΔΑΠ-
ΝΔΦΚ, ΠΑΣΠ, Ένωσης Ανεξάρτητων και του Δικτύου1152.
5. Έρευνες
Λίγο πριν τις φοιτητικές εκλογές, μια έρευνα πραγματοποιήθηκε από το

Πανεπιστήμιο Μακεδονίας1153 σε δείγμα 200 φοιτητών εκ των οποίων οι 108
φοιτούσαν στο ΑΠΘ και οι 92 στο ΠΑΜΑΚ. Συγκεκριμένα το 57% των
ερωτηθέντων είχε δηλώσει ότι ενοχλείται από την κομματική προπαγάνδα. Επίσης το
52% είχε απαντήσει ότι θα ψήφιζαν μια παράταξη γιατί συμφωνούσαν με τις θέσεις
της, το 39,5% υποστήριξαν ότι δε θα ψήφιζαν καθόλου ή θα ψήφιζαν λευκό ή άκυρο.
Και η δεύτερη που πραγματοποιήθηκε πάλι σε δείγμα 200 φοιτητών και των δύο
Πανεπιστημίων, το 68% αναγνώρισε ψηφοθηρικούς σκοπούς μέσα από τον τρόπο
προσέγγισης των φοιτητών από τις φοιτητικές παρατάξεις και ότι το ποσοστό των
συμμετεχόντων φοιτητών στις γενικές συνελεύσεις δεν είναι αντιπροσωπευτικό.
Αλλά και μια άλλη έρευνα αυτή τη φορά αφορά τους καθηγητές του πανεπιστημίου
και το «προφίλ» του ιδανικού καθηγητή από την πλευρά των φοιτητών
πραγματοποιήθηκε στο Παιδαγωγικό Τμήμα Φλώρινας1154 του ΑΠΘ.

ΚΚΕ(μ-λ)
Δ.Α.Ρ.Α.Σ.
2002
Ε.Α.Α.Κ.
1152 Το πρώτος διαδικτυακός τόπος που κατασκευάστηκε από το Δίκτυο Ιατρικής (βλ. Αυγή
10/4/2002).
1153 Βλ. Μακεδονία 11/4/2002.
1154 Βλ. Ελευθεροτυπία 7/4/2002.
282
του ΠΑΜΑΚ
Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα
Πρωτοβουλία Γένοβα
(ΣΕΚ) κινείται προς τον χώρο της
Π.Α.Σ.Π.
ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ1155 οι βασικές τους θέσεις αφορούν το θέμα της υλικοτεχνικής

υποδομής, το νομοσχέδιο για τα μεταπτυχιακά και την έρευνα, το νόμο για την
ανωτατοποίηση των ΤΕΙ και δηλώνει παράλληλα τη συμπαράσταση των ΤΕΙ. Ακόμη
δηλώνεται η συμπαράσταση της στο παλαιστινιακό λαό. Σύνθημα «εμείς μπορούμε να
αλλάξουμε το σκηνικό».
ΔΑΡΑΣ
Το Δίκτυο1156 η «παράταξη της ανανεωτικής, ριζοσπαστικής και οικολογικής

Αριστεράς» στρέφεται κατά των μεταρρυθμίσεων και ζητά επιστημονικά
τεκμηριωμένα, δωρεάν και σύγχρονα βιβλία. Η συνεργασία των φοιτητών είναι
σημαντική για την επίλυση των προβλημάτων και η «μόνη διέξοδος για επιτυχημένες
διεκδικήσεις».
ΕΑΑΚ
Οι θέσεις των ΕΑΑΚ1157 καθορίζονται από τον αγώνα των Παλαιστινίων και το
«μήνυμα της Γένοβα» όπως υποστηρίζουν οι ίδιοι. Πιστεύουν ότι οι εκλογές
διεξάγονται την ώρα που είναι ανοιχτό το μέτωπο με την κυβέρνηση με αφορμή τα
προωθούμενα νομοσχέδια για την τριτοβάθμια εκπαίδευση, τα οποία στοχεύον στη
διάσπαση των πτυχίων.
1155 Βλ. Μακεδονία 11/4/2002.

1156 Βλ. Αυγή 10/4 & 17/4/2002.
1157 Βλ. Μακεδονία 11/4/2002.
283
Η Ένωση Ανεξάρτητων1158 συμμετείχε στις εκλογές με το σύνθημα «Φοιτητές ή

κόμματα;».
ΠΑΣΠ
Η ΠΑΣΠ1159 υποστηρίζουν τη δημόσια δωρεάν παιδεία και τάσσεται κατά του

συντηρητισμού και του λαϊκισμού και υιοθετεί στις αφίσες το σύμβολο του κινήματος
της τη γροθιά.
ΠΚΣ
Η ΠΚΣ1160 με κεντρικό σύνθημα «Αγώνας: οι ανάγκες μας στο προσκήνιο» ζητούν

από τους φοιτητές να μη διατηρήσουν παθητική στάση σε όσα συμβαίνουν και
εκφράζουν τους προβληματισμούς τους για τις διεθνείς εξελίξεις και την ελληνική
κοινωνία.

φορείς
Αξιοσημείωτο είναι ότι οι αλλοδαποί1161 φοιτητές του πανεπιστημίου αρχίζουν να

συμμετέχουν και αυτοί στις εκλογές όχι μόνο ως ψηφοφόροι αλλά και ως υποψήφιοι
συνδυασμών.
Ενώ πάλι κάνουν την εμφάνιση τους νέα μικρότερα σχήματα1162 με πρωτότυπες
ονομασίες. Συγκεκριμένα εμφανίστηκαν κυρίως: τα «ΡΑΣΑ» (προσκείμενοι στην
ΕΑΑΚ) στη Θεολογική, «Γεράκι» (ΕΑΑΚ) στο Γεωλογικό, «Γεωλογικά Καρότα»
(ανεξάρτητοι) στο Γεωλογικό, «ΑΡΑΓΕ» (ΕΑΑΚ) στους Ηλεκτρολόγους
Μηχανικούς, «ΕΜΠΑΡΓΚΟ» (ΕΑΑΚ) στο Βιολογικό, «ΧΑΠΙ» και «Μικρόβια»
(ανεξάρτητοι) στο Χημικό, «ΦΑΡΜΑΚΙ» (ΕΑΑΚ) τμήμα Φαρμακευτικής,
«ΚΑΡΦΙ» (ΕΑΑΚ) στην Ιατρική, «ΑΣΥΜΠΤΩΤΟΙ» (ΕΑΑΚ) στο Μαθηματικό,
«ΑΝΑΨΕ» (ΕΑΑΚ) στο τμήμα Ψυχολογίας. Επίσης, «ΑΝΟΜΙΑ» (ΕΑΑΚ) στο
Ιστορικό-Αρχαιολογικό, «ΣΤΑΝΗ» (ΕΑΑΚ) στο Φιλοσοφικό-Παιδαγωγικό, «Ρομπέν
1158 Βλ. Μακεδονία 11/4/2002.

1159 Βλ. Μακεδονία 11/4/2002.
1160 Βλ. Μακεδονία 11/4/2002 και «7 Μέρες Μαζί» Ένθετη έκδοση του Ριζοσπάστη 8/4/2003.
1161 Βλ. Ελευθεροτυπία 16/4/2002 και Μακεδονία 17/4/2002.
1162 Βλ. Μακεδονία 17/3/2002.
284
των Δασών» (Ένωση Ανεξάρτητων) της Δασολογίας, «ΑΝΑΦΛΕΞΗ» (Ένωση
Ανεξάρτητων) στο Χημικό, «Απόκλιση» (Ένωση Ανεξάρτητων) Αγρονόμων-
Τοπογράφων και η «Στροφή» (Ένωση Ανεξάρτητων) στο Φιλολογικό τμήμα. Και
τέλος, οι «Αυτόνομοι» (ΔΑΡΑΣ) του Φιλοσοφικού- Παιδαγωγικού, η
«Ανασύνθεση» (ΔΑΡΑΣ) του Γαλλικού και η «Ενέδρα» (ΔΑΡΑΣ) του Ιστορικού-
Αρχαιολογικού.
Παράλληλα στη Θεσσαλονίκη εμφανίζεται ένας νέος σχηματισμός «Πολίτες για τη

Δημοκρατία, τον Εκσυγχρονισμό και την Κοινωνική Αλληλεγγύη»1163 αποτελούμενη
από προσωπικότητες του ΠΑΣΟΚ, ΣΥΝ, ΑΕΚΑ και ανένταχτων.
Αυτοχαρακτηρίστηκε από του ίδιος ως μια προσπάθεια ανασυγκρότησης της
Κεντροαριστεράς.
Όλα εξελίχθηκαν ομαλά1164 όπως άλλωστε και ο προεκλογικός αγώνας που

διατηρήθηκε σε ήπιο κλίμα1165 άλλωστε οι «διαφορές» των παρατάξεων
εκφράστηκαν σε επίπεδο θέσεων κυρίως. Άξια λόγου η συμφωνία των παρατάξεων
για τον καθαρισμό1166 του χώρου του Πανεπιστημίου μετά τις εκλογές.

ΔΑΠ-
ΝΔΦΚ
ΕΑΑΚ ΕΑΦ ΔΑΡΑΣ ΠΑΣΠ ΠΣΚ ΑΛΛΟΙ
1.058 0 538 52 252 0 117 92 0
Μηχανικών
Τμήμα
875 0 322 120 10 0 107 271 0
Μηχανικών
336 0 123 0 0 0 38 54 96
Τμήμα
412 0 126 140 0 0 33 42 56
287 0 104 0 0 116 18 35 0
Μηχανικών
Ιατρική 0 0 0 0 0 0 0 0 0
1163 Βλ. Αυγή 16/4/2002.

1164 Βλ. Αυτή 13/4/2002, Θεσσαλονίκη 15/4/2002 και Τα Νέα 17/4/2002.
1165 Βλ. Μακεδονία 17/4 & 18/4/2002.
1166 Βλ. Μακεδονία 17/4 & 19/4/2002.
285
ΔΑΠ-
ΝΔΦΚ
Οδοντιατρική 521 0 181 0 0 0 147 64 90

Κτηνιατρική 412 0 177 66 0 0 70 78 0
Γεωπονίας 780 0 403 34 0 0 166 104 40
Δασολογικό 315 0 142 0 26 0 50 32 47
Γεωλογικό 290 0 152 0 0 0 49 18 34

Νομική 1.485 0 448 52 191 0 491 154 107
Οικονομικό 847 0 356 0 54 0 189 125 100

Πολιτικών
222 0 120 0 0 0 41 24 35
Επιστημών
Φιλολογίας 535 0 194 73 13 0 117 87 44
295 0 136 27 30 0 52 40 0
443 0 68 0 230 0 74 64 0
262 0 141 0 0 0 79 34 8
Γλώσσας και 114 0 44 0 7 0 38 16 6
61 0 16 0 0 0 28 7 9
Ιστορικό-
636 0 223 0 18 0 132 78 158
Ψυχολογίας 268 0 73 19 33 0 28 93 9
Δημοτικής 254 0 33 3 86 0 70 36 13
105 0 48 17 0 0 21 12 2
αγωγής και
Θεολογική 542 0 261 46 0 0 71 42 107
Χημικό 470 0 227 19 19 0 79 59 53
Βιολογικό 307 0 146 67 0 0 26 37 0
Μαθηματικό 381 0 129 16 0 0 46 65 117

Φυσικό 467 0 130 81 0 0 69 142 20
Πληροφορικής 177 0 49 0 0 0 47 9 61
286
ΔΑΠ-
ΝΔΦΚ
Φαρμακευτική 334 0 150 16 0 0 96 31 0

Τ.Ε.Φ.Α.Α. 630 0 277 24 0 0 58 61 187
Τ.Ε.Φ.Α.Α. 187 0 0 0 0 0 0 0 169
Σερρών
Εικαστικό 144 0 0 0 0 0 0 22 116

189 0 32 0 0 0 54 28 57
και ΜΜΕ
ΣΥΝΟΛΟ 13.621 0 5.032 872 939 116 2.587 1.962 1.741
Μειωμένη συμμετοχή1167, αδυναμία έκδοσης κοινών αποτελεσμάτων από τη

ΦΕΑΠΘ και αποτελέσματα κατά παράταξη είναι τα χαρακτηριστικά της επόμενης
μέρας το εκλογών. Το ποσοστό συμμετοχής παρουσιάζει μείωση της τάξης του 7,9%
πάρα το γεγονός ότι έχει αυξηθεί ο φοιτητικός πληθυσμός στους 37.418 σε σχέση με
την προηγούμενη χρονιά. Γενικότερα οι παρατάξεις χάνουν σημαντικό αριθμό ψήφων
εκτός από την ΠΚΣ και την ΠΑΣΠ που διατηρούν τις δυνάμεις τους σταθερές.
Αναλυτικότερα, η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ με 36,9% των ψηφισάντων, η ΠΑΣΠ 18,9%, η ΠΣΚ
14,4%, ΕΑΦ 6,8% και ΕΑΑΚ 6,4%. Αξιοσημείωτη αλλαγή, η ΠΑΣΠ του Τμήματος
της Νομικής1168 μετά από 17 χρόνια κέρδισε τη ΔΑΠ-ΝΔΦΚ. Ενώ η ΕΑΦ συνεχίζει
να επικρατεί στο Τμήμα Αγγλικής Γλώσσας και στο Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης.
Ενώ στο Τμήμα Χημικών Μηχανικών επικρατεί η ΔΑΡΑΣ.
Οι Πολυτεχνικές Σχολές παρουσιάζουν τα τελευταία χρόνια χαμηλά ποσοστά

συμμετοχής και δεν συμπεριλαμβάνονται πλέον στις σχολές με την υψηλότερα
ποσοστά προσέλευσης στην κάλπη. Αντιθέτως αυτή τη χρονιά η Κτηνιατρική
(82,4%), Οδοντιατρική (76,6%) και το Τμήμα Πολιτικών Επιστημών (67,4%)
σημείωσαν τα υψηλότερα ποσοστά συμμετοχής. Ενώ τα υψηλότερα ποσοστά αποχής
κατέγραψαν η Παιδαγωγική Σχολή (21,8%), το Τμήμα Γερμανικής Γλώσσας (22,2%)
και Ψυχολογίας (29,1%).

1167 Ωστόσο όχι η αναμενόμενη από τις παρατάξεις.

1168 Βλ. Μακεδονία 19/4/2002.
287
η
1 (54,2%) ΠΑΣΠ, ΕΑΑΚ ΕΑΦ
2η (27%) ΠΑΣΠ, ΔΑΠ-ΝΔΦΚ ΕΑΑΚ
Η πρώτη διάσταση εκφράζει τον ανταγωνισμό μεταξύ [ΠΑΣΠ, ΕΑΑΚ] και ΕΑΦ. Η
δεύτερη διάσταση περιγράφει τον ανταγωνισμό των [ΠΑΣΠ, ΔΑΠ-ΝΔΦΚ] και
ΕΑΑΚ σχετικά με την στάση τους στις κυβερνητικές αλλαγές. Η τρίτη διάσταση
σκιαγραφεί τον ανταγωνισμό των παρατάξεων ως προς την μαχητικότητα. Και η
τέταρτη διάσταση περιγράφει τον ανταγωνισμό του αριστερού χώρου ως προς την
κυβερνητική πολιτική.
Το διάγραμμα διπλής προβολής η ΠΑΣΠ εμφανίζεται ενισχυμένη στο Δασολογικό
και Οικονομικό τμήμα, η ΕΑΑΚ στην Αρχιτεκτονική και η ΕΑΦ στην Αγγλική
Φιλολογία. Και η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ στο Χημικό, Μαθηματικό και Αγρονόμων-
Τοπογράφων.
288
Έντονο είναι το αντιπολεμικό1169 και αντιαμερικανικό κλίμα που είναι και το

βασικότερο χαρακτηριστικό αυτής της προεκλογικής εκστρατείας των παρατάξεων.
Θα μπορούσε να ειπωθεί ότι το διακύβευμα των εκλογών του 2003 είναι ο πόλεμος
στο Ιράκ που βρίσκεται σε εξέλιξη. Άλλωστε αυτό αποδεικνύουν τα προεκλογικά
συνθήματα όπως και ότι ένα από τα ιδεολογικά και πολιτικά χαρακτηριστικά του
κινήματος (αν και σε διαφορετική ένταση) είναι η αλληλεγγύη στους δοκιμαζόμενους
λαούς και το αντιαμερικανικό πνεύμα.

κινημάτων.
Ο πόλεμος στο Ιράκ μονοπωλεί το ενδιαφέρον με τις Ισραηλινές1170 δυνάμεις να

εντείνουν τις επιχειρήσεις τους στα παλαιστινιακά εδάφη, οι αμερικανικές1171
δυνάμεις προχωρούν προς την Βαγδάτη ενώ η αναζήτηση του Σ. Χουσεΐν1172 είναι
μείζονος σημασίας. Όσο πλησιάζουν οι μέρες διεξαγωγής των φοιτητικών εκλογών η
1169
Βλ. Μακεδονία 6/4 & 9/4/2003, Θεσσαλονίκη 7/4/2003 και Αυγή 6/4 & 9/4/2003.
1170
1171
Βλ. Μακεδονία 1/4, 3/4, 4/4, 6/4, 8/4 /2003.
1172
Βλ. Μακεδονία 5/4, 4/4, 9/4, 10/4 /2003.
289
κατάσταση στη Βαγδάτη είναι κρίσιμη1173 και έκρυθμη με πολλές χώρες1174 ζητούν
την παύση των πολεμικών συγκρούσεων. Το Κυπριακό1175 είναι πάλι στο επίκεντρο
των τριών πλευρών με την ελληνική και κυπριακή κυβέρνηση να επιμένουν στη λύση
του ζητήματος στον ΟΗΕ ενώ παράλληλα συζητείται η ένταξη1176 της Κύπρου στην
Ευρωπαϊκή Ένωση. Στο εσωτερικό της χώρας οργώνονται αντιπολεμικές
συγκεντρώσεις στη Θεσσαλονίκη1177 όπως και στο στρατόπεδο της Σούδας1178. Η
αρνητική1179 στάση των Ελλήνων πολιτών απέναντι στον πόλεμο να φτάνει το 94,1%
όπως προέκυψε από σχετική έρευνα. Αλλά και παράλληλα πραγματοποιείται η
δίκη1180 της τρομοκρατικής οργάνωσης «17 Νοέμβρη» με τις ΗΠΑ να επιβραβεύουν
την ελληνική πλευρά. Και τέλος ανακοινώνεται η διεξαγωγή εσωκομματικών1181
εκλογών του ΠΑΣΟΚ για την ανάδειξη νέων Νομαρχιακών Επιτροπών και
γραμματέων στα μέσα Ιουνίου.
Στη Φιλοσοφική1182 στις 2 Απριλίου μίλησε ο βουλευτής του ΚΚΕ Γ. Χουρμουζιάδης

σε εκδήλωση των ΠΚΣ. Σε εκδήλωση της ίδιας παράταξης σε αμφιθέατρο της
Νομικής1183 στις 7 Απριλίου μίλησε η Λ. Κανέλλη. Την Τρίτη 8 Απριλίου ο
γραμματέας της Κ.Ε. της ΝΔ, Β. Μεϊμαράκης μίλησε στο αμφιθέατρο της
Νομικής1184 σε εκδήλωση της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ και την ίδια μέρα στο αμφιθέατρο της
Φιλοσοφικής1185 ήταν καλεσμένος ο Υπουργός Ανάπτυξης Α. Τσοχατζόπουλος για
την ΠΑΣΠ. Ενώ και το Φεστιβάλ1186 της ΠΑΣΠ πραγματοποιήθηκε για άλλη μια
φορά.
1173
Βλ. Ελευθεροτυπία 2/4/2003, Αυγή 2/4 & 4/4/2003 και Μακεδονία 11/4/2003.
1174
Η χώρες αυτές ήταν μεταξύ άλλων η Σουηδία, Γαλλία, Γερμανία, Ρωσία και Κίνα (βλ. Μακεδονία
5/4/2003).
1175
1176
Βλ. Μακεδονία 9/4, 10/4 & 11/4/2003.
1177
Βλ. Ελευθεροτυπία και Αυγή 3/4/2003.
1178
Βλ. Μακεδονία 4/4 & 5/4 & 5/5/2003, Ελευθεροτυπία 3/4/2003, Αυγή 3/4 & 4/4/2003 και
Ριζοσπάστης 1/4, 2/4, 3/4, 4/4 & 5/4/2003.
1179
1180
Βλ. Μακεδονία 1/4, 2/4 & 10/4/2003.
1181
1182
1183
Βλ. Μακεδονία 9/4/2003, Θεσσαλονίκη 7/4/2003 και «7 Μέρες Μαζί» ένθετη έκδοση του
Ριζοσπάστη 8/4/2003.
1184
1185
1186
Βλ. Μακεδονία 6/4 & 9/4/2003.
290
4. Exit Poll
Το Exit Poll1187 που διενήργησαν 33 φοιτητές του Τμήματος Πολιτικών Επιστημών

του ΑΠΘ με υπεύθυνο το Θ. Χατζηπαντελή σε δείγμα 400 φοιτητών από έξι τμήματα
του ΑΠΘ. Σύμφωνα με τα στοιχεία που προέκυψαν, η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ και η ΕΑΑΚ
παρουσίαζαν μικρή πτώση ενώ η ΠΑΣΠ, οι ΠΚΣ και η Ένωση Ανεξάρτητων
παρέμεναν σταθερά.

ΚΚΕ(μ-λ)
Δ.Α.Ρ.Α.Σ.
Ε.Α.Α.Κ.
2003

του ΠΑΜΑΚ
Ε.Σ.Ο.Φ.
Γένοβα 2001
Π.Α.Σ.Π.
1187
291
ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ1188 Θεσσαλονίκης τονίζει τον κοινωνικό χαρακτήρα της παράταξης

με προτεραιότητα την προσφορά βοήθειας στους φοιτητές. Επίσης δηλώνουν την
αντίδραση τους στον «άδικο πόλεμο» και υπογραμμίζουν την ανάγκη διοργάνωσης
επιτυχημένων Ολυμπιακών Αγώνων. Ενώ τίθενται κατά κάθε καινούριου
νομοσχεδίου για την παιδεία. Σύνθημα1189 «όποιος και αν φταίει, θα την πληρώσουν οι
αθώοι».
ΔΑΡΑΣ
Το Δίκτυο1190 εναντιώνεται με τη σειρά του στον πόλεμο «μέσα στις σχολές, μέσα
συνελεύσεις και εκδηλώσεις» και υποστηρίζουν ότι είναι αναγκαία και η προβολή των
αιτημάτων για πραγματικά δημόσια και δωρεάν παιδεία, για ενιαία πανεπιστημιακή
εκπαίδευση και για προγράμματα σπουδών που θα καλύπτουν ολόπλευρα τα
γνωστικά αντικείμενα.
ΕΑΑΚ
Η ΕΑΑΚ1191 δηλώνει ότι οι εκλογές δεν είναι κάτι το διαφορετικό στην καθημερινή
ζωή του φοιτητή και ζητούν απλά την παρουσία των μελών της και των φοιτητών
στις γενικές συνελεύσεις όπου λαμβάνονται σημαντικές αποφάσεις για το κάθε
τμήμα.
Η Ε.Α.Φ.1192 Θεσσαλονίκης ζητούν από τους φοιτητές να ψηφίζουν μακριά από τα

πολιτικά κόμματα και τις νεολαίες τους καθώς πιστεύουν ότι «στο πανεπιστήμιο δεν
χωρούν κομματικοί διαχωρισμοί». Υποστηρίζουν τη δημόσια δωρεάν παιδεία, τα
δωρεάν συγγράμματα και την ασφάλεια στο πανεπιστήμιο.
1188
Βλ. Μακεδονία 6/4/2003, Θεσσαλονίκη 7/4/2003 και για τις θέσεις της ΝΔ στην εξωτερική
πολιτική βλ. Μακεδονία 8/4/2003.
1189
1190
Βλ. Αυγή 6/4/2003.
1191
1192
292
ΠΑΣΠ
Η ΠΑΣΠ1193 Θεσσαλονίκης υποστηρίζει τη δημόσια δωρεάν παιδεία και τα

δικαιώματα των φοιτητών όπως η σίτιση, στέγαση, ορθή λειτουργία του γραφείου
διασύνδεσης, την αναγνώριση πτυχίων και υποστηρίζουν την εισαγωγή νέων
τεχνολογιών στην εκπαίδευση. Ζητά την πραγματοποίηση καταστατικού1194
συνεδρίου της ΕΦΕΕ και στρέφεται κατά του πολέμου στο Ιράκ.
ΠΚΣ
Η ΠΚΣ1195 Θεσσαλονίκης καταδικάζει την εμπλοκή της Ελλάδας στον πόλεμο και
προσανατολίζει τον προεκλογικό αγώνα σε αντιπολεμικά συνθήματα. Ένα από τα
συνθήματα1196 «να μην απέχουν οι φοιτητές από τις εκλογές» ζητώντας να εκφραστεί
το αντιπολεμικό κίνημα σε ψήφους. Και καταδικάζουν1197 την υποβάθμιση των
πτυχίων και των σπουδών, την υποχρηματοδότηση των πανεπιστημίων και γίνεται
ιδιαίτερη αναφορά στη σίτιση και τη στέγαση. Και οργανώθηκε αντιπολεμικό
συλλαλητήριο1198 στη Θεσσαλονίκη στις 5 Απριλίου.

φορείς
Οι πρυτανικές εκλογές στο ΑΠΘ και η υποστήριξη υποψήφιων πρυτανικών αρχών
προκάλεσε ενδοπαραταξιακές1199 συγκρούσεις στη ΔΑΠ-ΝΔΦΚ. Αναλυτικότερα, το
πειθαρχικό συμβούλιο της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ κάλεσε για απολογία πέντε στελέχη του
Συμβουλίου της Ιατρικής Σχολής του ΑΠΘ έπειτα από ενυπόγραφες καταγγελίες ότι
έχουν προχωρήσει σε επαφές για τις πρυτανικές εκλογές με τον συνδυασμό του Β.
Παπαγεωργίου, ο οποίος εκείνη την εποχή είχε αποκλειστεί από τη ΝΔ. Στον
επικεφαλή του συμβουλίου της σχολής επιβλήθηκε η ποινή της οριστικής διαγραφής
ενώ στα υπόλοιπα μέλη η ποινή εξάμηνης άρσης της ιδιότητας μέλους της ΔΑΠ. Η
ένταση μεταφέρθηκε πέρα από τη νεολαία της παράταξης και στα κομματικά
στελέχη. Και όλα αυτά λίγες μέρες πριν τις φοιτητικές εκλογές. Συνέχεια δόθηκε στο
1193
Βλ. Ριζοσπάστης 4/4 & 5/4/2003, Μακεδονία 6/4 & 9/4/2003, Θεσσαλονίκη 7/4/2003 και για τις
θέσεις του ΠΑΣΟΚ στην εξωτερική πολιτική βλ. Μακεδονία 8/4/2003 και Ελευθεροτυπία 6/4/2003.
1194
Βλ. Αυγή 8/4/2003.
1195
Βλ. Μακεδονία 6/4/2003, Θεσσαλονίκη 7/4/2003 και «7 Μέρες Μαζί» ένθετη έκδοση
Ριζοσπάστη 9/4/2003.
1196
1197
Για τις θέσεις του ΚΚΕ για την παιδεία βλ. «7 Μέρες Μαζί» ένθετη έκδοση Ριζοσπάστη 9/4/2003.
1198
1199
Βλ. Μακεδονία 4/4 & 8/4/2003.
293
γεγονός όταν τα πέντε αυτά μέλη αποφάσισαν να συμμετάσχουν1200 στις εκλογές με
την ονομασία «ΔΑΠ-ΝΔΦΚ», έτσι υπήρξαν στην Ιατρική δύο παρατάξεις της ΔΑΠ-
ΝΔΦΚ σε αυτές τις εκλογές. Και οι μικρότερες1201 παρατάξεις συνεχίζουν να
διεκδικούν φοιτητικές ψήφους και αυτή τη χρονιά συμμετέχουν οι εξής:
«ΑΝΑΦΟΙΤΟ» Γεωπονίας, «ΕΜΠΑΡΓΚΟ» στο τμήμα Βιολογίας, «ΑΡΑΓΕ»
(ΕΑΑΚ) Ηλεκτρολόγοι Μηχανικοί, «ΡΑΣΑ» (ΕΑΑΚ) Θεολογική, «ΑΡΠΑ»
Φιλοσοφικού, «El Conder Pasa» Πολιτικών Μηχανικών, «ΚΡΑΧ» Οικονομικού και
«ΦΑΚΑ» Κτηνιατρικής. Επίσης, η «ΦΑΠΑ» Φιλοσοφικής, «Γεωλογικά Καρότα»
στο Γεωλογικό, «Απόκλιση» (Ένωση Ανεξάρτητων) στους Αγρονόμους-
Τοπογράφους, «Ρομπέν των δασών» (Ένωση Ανεξάρτητων) στο τμήμα Δασολογίας
και το «ΧΑΠΙ» στη Φαρμακευτική.
Οι κάλπες άνοιξαν το πρωί της 9ης Απριλίου, η εκλογική διαδικασία εξελίχθηκε

ομαλά αλλά αυτή τη φορά το κλίμα δεν ήταν υποτονικό αλλά αντιθέτως ήταν έντονο
και αντιπολεμικό1202. Ο πόλεμος στο Ιράκ κινητοποίησε τους φοιτητές και οι
παρατάξεις ευελπιστούσαν ότι αυτό θα ήταν αρκετό για την αύξηση της συμμετοχής.
Η αύξηση της συμμετοχής το μεσημέρι ήταν έντονη. Τα αποτελέσματα των εκλογών
εξής:
Γ.20 ΔΑΠ- ΔΑΡΑ ΑΛΛΟ

01
ΔΑΠ
ΝΔΦΚ
ΕΑΦ ΕΑΑΚ
Σ
ΠΑΣΠ ΠΚΣ
Ι
1.260 30 41 10 582 0 70 0 0 215 113 175
Μηχανικών
Τμήμα
1.135 45 0 45 356 0 0 67 0 120 380 39
Μηχανικών
354 0 0 7 146 0 78 0 0 37 69 0
Τμήμα
475 24 23 10 125 0 0 170 8 56 38 0
326 31 0 5 116 0 0 0 0 36 35 79
Μηχανικών
Ιατρική 1.710 121 0 0 162 503 0 0 0 279 318 250
1200
1201
1202
Βλ. Μακεδονία 9/4/2003, Θεσσαλονίκη 7/4/2003 και Αυγή 8/4/2003 .
294
01
ΔΑΠ
ΝΔΦΚ
ΕΑΦ ΕΑΑΚ
Σ
ΠΑΣΠ ΠΚΣ
Ι
Οδοντιατρική 536 10 0 0 191 0 77 0 0 173 68 0
Κτηνιατρική 401 0 0 0 160 0 0 71 0 88 57 0

Γεωπονίας 950 0 2 0 510 0 0 81 0 205 117 18
Δασολογικό 411 0 11 0 214 0 78 0 0 50 50 0
Γεωλογικό 366 70 0 0 147 0 0 0 0 68 41 19
Νομική 1.821 5 22 67 664 0 215 43 0 547 169 56
Οικονομικό 1.011 11 4 4 426 0 122 0 0 214 108 107

Πολιτικών
340 0 0 0 146 0 46 0 0 75 23 46
Επιστημών
Φιλολογίας 666 30 0 4 225 0 36 69 0 186 94 6
366 0 0 0 171 0 0 0 0 117 61 0
538 0 0 4 181 0 192 7 0 70 58 19
345 0 0 4 161 0 0 0 0 135 33 5
Γλώσσας και 136 0 8 0 28 0 0 0 0 81 16 0
85 8 0 0 38 0 0 5 0 19 6 0
Ιστορικό-
719 23 0 4 260 0 0 105 0 163 112 35
Ψυχολογίας 380 0 0 22 95 0 0 61 0 41 146 0
Δημοτικής 409 12 5 0 58 0 127 16 0 115 44 26
163 12 0 0 70 0 17 0 0 30 27 0
αγωγής και
Θεολογική 615 0 0 0 232 0 149 53 0 64 39 58
Χημικό 577 4 7 0 255 0 36 42 48 99 60 0
Βιολογικό 359 0 0 0 147 0 36 91 0 20 43 0
Μαθηματικό 493 0 27 4 156 0 0 0 0 74 88 129
Φυσικό 618 20 0 0 139 0 0 75 36 89 182 37
Πληροφορικής 238 0 0 0 102 0 0 0 0 20 21 70
295
01
ΔΑΠ
ΝΔΦΚ
ΕΑΦ ΕΑΑΚ
Σ
ΠΑΣΠ ΠΚΣ
Ι
Φαρμακευτική 357 0 9 0 166 0 0 0 0 92 28 41
Τ.Ε.Φ.Α.Α. 628 0 0 0 327 0 0 28 0 71 79 111

Τ.Ε.Φ.Α.Α. 145 0 0 0 84 0 0 0 0 0 45 0
Σερρών
Εικαστικό 135 0 0 0 0 0 0 0 0 0 25 91
190 0 0 0 32 0 0 0 65 67 12 0
και ΜΜΕ
ΣΥΝΟΛΟ 19.258 456 164 221 6.872 503 1.349 984 157 3.716 2.805 1.119
Αυξημένη1203 η συμμετοχή στο ΑΠΘ1204 κατά 12,1% καθώς αυξήθηκε η προσέλευση

(48,5%) των φοιτητών στις κάλπες σε συνδυασμό με την αύξηση του αριθμού των
φοιτητών. Κοινά αποτελέσματα από την ΦΕΑΠΘ για άλλη μια χρονιά δεν ήταν
δυνατό να εκδοθούν αλλά παρ’ όλα αυτά η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ, ΕΑΑΚ, ΠΑΣΠ και Ένωση
Ανεξάρτητων εξέδωσαν κοινά1205 αποτελέσματα.
Πρώτη δύναμη1206 η ΠΚΣ στις σχολές των Ηλεκτρολόγων-Μηχανικών, Φυσικού,
Ψυχολογίας και δεύτερη δύναμη στην Ιατρική. Και σημαντική άνοδο του ΔΑΡΑΣ1207
στο Χημικό, Φυσικό και στο Τμήμα Δημοσιογραφίας & ΜΜΕ. Ωστόσο και οι δύο
παρατάξεις εμφανίζουν μειωμένα ποσοστά από την προηγούμενη χρονιά εν αντιθέσει
με τις άλλες δυνάμεις που παρουσιάζουν σημαντική άνοδο. Η Ένωση Ανεξάρτητων
για άλλη μια χρονιά επικρατεί στο Τμήμα Αγγλικής Γλώσσας και στο Τμήμα
Δημοτικής Εκπαίδευσης ενώ αξιοσημείωτη η αύξηση της δύναμης της στη
Θεολογική. Συγκεκριμένα η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ 35,6%, η ΠΑΣΠ 19,2%, η ΠΚΣ 14,5%, η
ΕΑΦ 7%, ΕΑΑΚ 5,1% και ΔΑΡΑΣ 0,8%. Τα υψηλότερα ποσοστά συμμετοχής
εμφανίζουν η Οδοντιατρική με 77,5%, το Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών 75,3% και η
Κτηνιατρική με 71,4%. Ενώ τα υψηλότερα ποσοστά αποχής σημείωσαν το Τμήμα
Γερμανικής Γλώσσας με 74%, η Παιδαγωγική Σχολή 68,9% και η Ιταλική Γλώσσα με
65,5%. Αναλύοντας με τη μέθοδο της παραγοντικής ανάλυσης αντιστοιχιών τα
αποτελέσματα των εκλογών για το 2003, προκύπτουν τέσσερεις διαστάσεις που
1203
Βλ. Αυγή 9/4/2003 και Ελευθεροτυπία 10/4/2003.
1204
1205
1206
Βλ. «7 Μέρες Μαζί» ένθετη έκδοση Ριζοσπάστη 13/4/2003.
1207
Βλ. Αυγή 12/4/2003.
296
80,4%.
η
1 (30,6%) ΔΑΠ, ΑΚ ΕΑΦ
η
2 (22,3%) ΔΑΡΑΣ ΕΑΦ
3η (17,3%) ΠΚΣ, ΕΑΑΚ ΕΑΦ
4η (10,2%) ΔΑΠ-ΝΔΦΚ ΕΑΦ, ΕΑΑΚ
Η πρώτη διάσταση περιγράφει τον ανταγωνισμό των [ΔΑΠΝΔΦΚ, ΑΚ] με την ΕΑΦ.
Το αποσχισθέν τμήμα της αρχικής ΔΑΠ-ΝΔΦΚ αν και εμφανίστηκε σε ορισμένες
σχολές είχε δυναμική. Η δεύτερη διάσταση εκφράζει τον ανταγωνισμό του ΔΑΡΑΣ
με την ΕΑΦ. Ο άξονας ανταγωνισμού αφορά τον τρόπο δράσης που επιλέγουν οι
παρατάξεις, ο ΔΑΡΑΣ μέσω των συνελεύσεων ενώ η ΕΑΦ μέσω των ίδιων των
φοιτητών. Η τρίτη διάσταση σκιαγραφεί τον ανταγωνισμό μεταξύ [ΠΚΣ, ΕΑΑΚ] και
ΕΑΦ, η αντίθεση πάλι αφορά τον τρόπο δράσης της κάθε παράταξης μέσω των
συνελεύσεων οι πρώτες και μέσω τον φοιτητών ως μονάδα η δεύτερη. Και τέλος ο
ανταγωνισμός της τέταρτης διάστασης μεταξύ της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ και [ΕΑΦ,ΕΑΑΚ].
Από το διάγραμμα διπλής προβολής προκύπτει ότι η ΠΑΣΠ ενισχύθηκε στις
Πολυτεχνικές σχολές και η ΠΚΣ στο Φυσικό και Γεωλογικό τμήμα. Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
σημείωσε δυναμική παρουσία στο Νομικό, Οικονομικό τμήμα και στη Θεολογία και
η ΕΑΦ στο Παιδαγωγικό Δημοτικής Εκπαίδευσης. Η ΕΑΑΚ για άλλη μια φορά
εμφανίζεται ενισχυμένη στο τμήμα Αρχιτεκτονικής.
Το Δίκτυο1208 ικανοποιημένο από τα αποτελέσματα σημειώνει την αύξηση της

συμμετοχής και την ενίσχυση των δυνάμεων της Αριστεράς.
Εκτιμήσεις/Δηλώσεις πολιτικών κομμάτων επί του αποτελέσματος
Ο Κ. Λαλιώτης1209 ως γραμματέας του ΠΑΣΟΚ σημειώνει την αύξηση των

παρατάξεων της Αριστεράς και της ανοδικής πορείας τους καθώς και ότι τα
αποτελέσματα της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ ήταν κατώτερα των προσδοκιών του κόμματος. Και
η Διοικούσα Επιτροπή1210 της ΝΔ Θεσσαλονίκης συνεχάρη τη ΔΑΠ-ΝΔΦΚ για τη
1208
Βλ. Αυγή 11/4 & 13/4/2003.
1209
Βλ. Αυγή 11/4/2003.
1210
Βλ. Αγγελιοφόρος 14/5/2004.
297
νίκη της καθώς αποδείχθηκε «η απήχηση που έχουν οι προτάσεις της ΝΔ στην ελληνική
κοινωνίας και ιδιαίτερα στους νέους».
298
Οι βουλευτικές εκλογές που προηγήθηκαν στις 7 Μαρτίου, η εναλλαγή των

κομμάτων στην εξουσία με το σχηματισμό κυβέρνησης από τη ΝΔ και οι επικείμενες
ευρωεκλογές συνθέτουν το σκηνικό1211 των φοιτητικών εκλογών του 2004. Το
ζητούμενο είναι η στάση των νέων απέναντι στις κυβερνητικές επιλογές. Την στιγμή
που μια πανελλαδική έρευνα1212 σε νέους από 18-24 παρουσιάζει 6 στους δέκα νέους
να αδιαφορούν για την πολιτική.

κινημάτων.
. Τα πολιτικά κόμματα επικεντρώνονται γύρω από ευρωεκλογές1213 που ακλουθούν

τον Ιούνιο και αρχίζουν τις προετοιμασίες. Η σύγκρουση1214 του Αρχιεπισκόπου με
το Φανάρι και διαμεσολάβηση της κυβέρνησης είναι επίσης θέμα επικαιρότητας ενώ
1211
Βλ. Θεσσαλονίκη 13/4 & 1/5/2004, Μακεδονία 7/5 & 9/5/2004 και Τύπος της Θεσσαλονίκης 11/5
& 12/5/2004.
1212
1213
Βλ. Αγγελιοφόρος 10/5 & 12/5/2004. Ακόμη βλ. Θεσσαλονίκη 5/4, 13/4 & 1/5/2004 και
Μακεδονία 9/5 & 13/5/2004.
1214
Βλ. Μακεδονία 2/5, 4/5, 7/5/2004, Ελευθεροτυπία 1/5, /2004, Τύπος της Θεσσαλονίκης 2/5/2004
και Θεσσαλονίκη 5/5/2004.
299
παράλληλα παγιώνεται η άμεση επικοινωνία1215 Ελλάδας-Τουρκίας. Και
πραγματοποιείται η προγραμματισμένη επίσκεψη1216 του Τ. Ερντογάν στην Ελλάδα
για να συζητήσουν1217 για την Κύπρο, την υφαλοκρηπίδα, την έναρξη
διαπραγματεύσεων με την ΕΕ για την ένταξη της Τουρκίας.
3. Το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων
Ένα μήνα πριν τις φοιτητικές εκλογές, στην 46η Σύνοδο των Πρυτάνεων στην
Αλεξανδρούπολη η Υπουργός Μ. Γιαννάκου1218 δεσμεύτηκε να αυξήσει στο 5% του
ΑΕΠ την χρηματοδότηση των ΑΕΙ αλλά και αλλαγή του συστήματος πρόσβασης
στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Συγχρόνως συζητείται η αναγνώριση από το
Υπουργείο της λειτουργίας των Κέντρων Ελευθέρων Σπουδών1219 με έναυσμα τη
απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Στις 4 Μάιου Η βουλευτής Α. Διαμαντοπούλου μίλησε σε εκδήλωση της ΠΑΣΠ στην

Πολυτεχνική1220 σχολή ενώ την επόμενη μέρα ομιλητής σε εκδήλωση της ίδιας
παράταξης ήταν ο Α. Λοβέρδος στη Νομική1221. Η υπεύθυνη του τμήματος παιδείας
της Κ.Ε. του ΚΚΕ, Ε. Μηλιορονικολάκη στις 5 Απριλίου μίλησε σε εκδήλωση των
ΠΚΣ στη σχολή Θετικών1222 Επιστημών. Στις 7 Μάιου σε αμφιθέατρο της
Νομικής1223 μίλησε σε εκδήλωση των ΠΚΣ η Λ. Κανέλλη. Ο Γ. Παπανδρέου και
πρόεδρος πλέον του ΠΑΣΟΚ ήταν βασικός ομιλητής στην κεντρική εκδήλωση της
ΠΑΣΠ σε αμφιθέατρο της Φιλοσοφικής1224 στις 10 Μαΐου και ο Β. Μεϊμαράκης, ο
γραμματέας της Κ.Ε. της ΝΔ, μίλησε στην κεντρική εκδήλωση της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ στη
1215
Βλ. Μακεδονία 4/5, 8/5 & 10/5/2004 και Τύπος της Θεσσαλονίκης 6/5/2004.
1216
Βλ. Ελευθεροτυπία 5/5/2004 και Τύπος της Θεσσαλονίκης 7/5/2004.
1217
1218
1219
Βλ. Αγγελιοφόρος 11/5 &12/5/2004.
1220
1221
1222
1223
1224
Βλ. Θεσσαλονίκη 1/5/2004, Μακεδονία 9/5/2004, Αγγελιοφόρος 10/5/2004 και Τύπος της
Θεσσαλονίκης 12/5/2004. .
300
Νομική1225 την επόμενη μέρα. Και τέλος για άλλη μια χρονιά διοργανώνεται το
Φεστιβάλ1226 της ΠΑΣΠ στον εξωτερικό χώρο πρασίνου της Φιλοσοφικής.

ΚΚΕ(μ-λ)
Δ.Α.Ρ.Α.Σ.
Ενιαίες Ανεξάρτητες Αριστερές
Ε.Α.Α.Κ. με το Δημοκρατικό Αγώνα (ΚΚΕ
Κινήσεις
εσωτ.- Ανανεωτική Αριστερά) κ
2004
Αριστερές Συσπειρώσεις
του ΠΑΜΑΚ
Π.Α.Σ.Π.
1225
Βλ. Θεσσαλονίκη 1/5/2004, Μακεδονία 9/5 & 12/5/2004. Επίσης βλ. Αγγελιοφόρος 10/5 &
12/5/2004 και Τύπος της Θεσσαλονίκης 12/5/2004.
1226
301
ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ1227 με σύνθημα «φοιτητής σε πρώτο πλάνο» και στόχο ένα καλύτερο

πανεπιστήμιο συνδεμένο με την αγορά εργασίας, με πλήρη μεταπτυχιακά
προγράμματα και με έμφαση στο φοιτητή ως μονάδα. Ζητούν τη σύσταση μιας
«Διακομματικής Επιτροπής Εθνικού Διαλόγου για την Παιδεία» με στόχο της την
προετοιμασία διεξαγωγής εθνικού διαλόγου για τη χάραξη εθνικής εκπαιδευτικής
πολιτικής. Επίσης, προτείνουν αναδιοργάνωση και ουσιαστική λειτουργία του
Εθνικού Συμβουλίου Παιδείας και δημιουργία του Ετήσιου Τακτικού Συνεδρίου της
Πανεπιστημιακής κοινότητας. Όσον αφορά το θέμα της αξιολόγησης η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
προτείνει να διενεργείται σε εσωτερικό επίπεδο υπό την ευθύνη συνδιοίκησης των
ΑΕΙ. και τέλος υποστηρίζουν την ύπαρξη ουσιαστικής συμμετοχής των φοιτητών.
ΕΑΑΚ
Η ΕΑΑΚ1228 δηλώνει προβληματισμένη με την παθητικότητα της νεολαίας σε θέματα

που την επηρεάζουν και στοχεύουν στην ευαισθητοποίηση της νεολαίας. Γι’ αυτό το
λόγο χρησιμοποιείται και το σύνθημα «Σπάμε την εκεχειρία».
Η Ε.Α.1229 Θεσσαλονίκης θεωρούν απαραίτητο οι φοιτητές να ορίζουν οι ίδιοι τις

απόψεις τους και να μην παίρνουν εντολές από τα κόμματα.
ΠΑΣΠ
Η ΠΑΣΠ1230 Θεσσαλονίκης κάλεσε τους φοιτητές να «ψηφίσουν πολιτικά» και

στρέφονται κατά των κυβερνητικών επιλογών δηλαδή των δύο κύκλων σπουδών,
στον περιορισμό του πανεπιστημιακού ασύλου και στα ιδιωτικά πανεπιστήμια αλλά
και στον περιορισμό της συμμετοχής των φοιτητών στα όργανα συνδιοίκησης.
Συνθήματα τους «επικοινωνούμε και δημιουργούμε την παιδεία που μας αξίζει» και
«επικοινωνούμε και δημιουργούμε τον κόσμο που μας αξίζει. Νέοι σοσιαλιστές,
σταθερές αξίες, νέες πολιτικές».
1227
Βλ. Θεσσαλονίκη 1/5/2004 , Μακεδονία 9/5/2004 και Τύπος της Θεσσαλονίκης 11/5/2004.
1228
1229
1230
302
ΠΚΣ
Οι ΠΚΣ1231 Θεσσαλονίκης δηλώνουν υποστηρικτές της δημόσιας και δωρεάν

παιδείας αλλά δηλώνουν και πολέμιοι των σχεδίων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της
κυβέρνησης. Προτείνουν τον πολλαπλασιασμό των δραστηριοτήτων, τη διεκδικητική
πορεία, τη συμμετοχή των φοιτητών, ενίσχυση αγωνιστικών πρωτοβουλιών σε κάθε
σχολή και συμπόρευση με το λαϊκό κίνημα. Σύνθημα1232 «Δύναμη στην
Πανσπουδαστική, στον αγώνα για μόρφωση, δουλειά, ζωή».

φορείς
Στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ λίγους μήνες πριν είχαν πραγματοποιηθεί εκλογές για
την ανάδειξη του νέου προέδρου του κινήματος μετά την παραίτηση του Κ.
Σημίτη1233 στις 7 Ιανουαρίου 2004, από την Προεδρία του ΠΑΣΟΚ, με στόχο «την
ομαλή πολιτική διαδοχή». Έτσι ο Γ. Παπανδρέου1234 όντας ο μοναδικός υποψήφιος,
στις 8 Φεβρουαρίου 2004 εξελέγη πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ μετά από ψηφοφορία, στην
οποία συμμετείχαν πολίτες, μέλη και μη του ΠΑΣΟΚ. Ο ίδιος προσπάθησε να
προωθήσει την ανασυγκρότηση του ΠΑΣΟΚ προτείνοντας ένα νέο μοντέλο
οργάνωσης για το κόμμα προκαλώντας αντιδράσεις1235 στελεχών της παράταξης. Οι
διεργασίες ενόψει του συνεδρίου της ΟΝΝΕΔ1236, η εκλογή νέου προέδρου της
νεολαίας και η νίκη στις φοιτητικές εκλογές είναι τα βασικά θέματα της ΟΝΝΕΔ λίγο
πριν τις φοιτητικές εκλογές. Και τέλος το κόμμα του Α. Σαμαρά, Πολιτική Άνοιξη
διαλύθηκε1237 μετά τις φοιτητικές εκλογές στις 13 Μαΐου.
Έτσι στις 12 Μαΐου άνοιξαν οι φοιτητικές κάλπες σε ήπιο1238 κλίμα και χωρίς
προβλήματα. Και αυτή τη χρονιά οι παρατάξεις στοχεύουν σε αύξηση του ποσοστού
συμμετοχής1239 των φοιτητών και των ποσοστό των παρατάξεων τους. Το μοναδικό
1231
Βλ. Θεσσαλονίκη και Ριζοσπάστης 1/5 & 8/5/2004. Για τις θέσεις του ΚΚΕ πάνω στην παιδεία βλ.
Ριζοσπάστης 6/5/2004.
1232
Βλ. Οδηγητής, τεύχος Μαΐου, αρ. φ. 906.
1233
Βλ. σχετικά http://www.costas-simitis.gr/pages/5.
1234
Βλ. http://www.papandreou.gr/papandreou/content/Home.aspx.
1235
Βλ. Μακεδονία 2/5 & 4/5/2004, Αγγελιοφόρος 10/5/2004 και Θεσσαλονίκη 10/5/2004.
1236
1237
Βλ. Αγγελιοφόρος και Τύπος της Θεσσαλονίκης 14/5/2004
1238
Βλ. Ριζοσπάστης 9/5/2004, Μακεδονία 12/5/2004 και Αγγελιοφόρος 12/5/2004.
1239
Βλ. Αγγελιοφόρος 4/5 & 12/5/2004 και Τύπος της Θεσσαλονίκης 12/5/2004.
303
πρόβλημα καταγράφεται στη Φαρμακευτική1240 όπου λίγο πριν την έναρξη της
διαδικασίας χάθηκε η κάλπη αλλά βρέθηκε γρήγορα και όλα εξελίχτηκαν ομαλά. Τα
ΑΛ
ΓΕΝ ΔΑΠ- ΔΑΡΑ
ΟΒΑ ΝΔΦΚ Σ
ΕΑΑΚ ΕΑΦ ΠΑΣΠ ΠΚΣ ΣΣΠ ΛΟ
Ι
Τμήμα Πολιτικών 89
1.233 15 36 10 659 0 0 0 265 107 0
Μηχανικών 1241
Τμήμα
Ηλεκτρολόγων 33
1.101 30 21 44 379 0 60 0 176 358 0
(εκτός Μηχ. 1242
Μηχανικών)
372 0 0 6 209 0 0 0 54 85 0 0
Τμήμα
475 15 0 12 148 5 137 0 72 61 0 13
389 0 0 0 161 0 0 0 92 33 0 58
Μηχανικών
Ιατρική - - - - - - - - - - - -
Οδοντιατρική 524 11 0 0 206 0 0 79 170 47 0 0
Κτηνιατρική 421 0 0 0 157 0 80 0 127 36 0 0
Γεωπονίας 973 0 0 0 517 27 83 0 230 86 0 5
Δασολογικό 466 0 0 0 261 6 0 0 54 56 0 66
Γεωλογικό 326 0 0 0 153 0 0 0 60 28 0 73
Νομική 1.612 9 0 50 619 20 58 154 514 155 0 0

Οικονομικό 1.098 16 0 2 440 21 0 142 330 84 0 52
Πολιτικών 47
366 0 0 0 186 0 0 0 95 29 0
Επιστημών 1243
Φιλολογίας 743 19 0 3 285 29 29 7 254 97 0 7
393 0 0 0 191 0 4 0 137 52 0 4
1240
Βλ. Μακεδονία και Αγγελιοφόρος 13/5/2004.
1241
Πρόκειται για την «El Condor pasa» 89 ψήφοι.
1242
Πρόκειται για το «Grouro Rosso» 33 ψήφοι.
1243
Πρόκειται για την «ΑΠΠΕ» 47 ψήφοι.
304
ΑΛ
ΓΕΝ ΔΑΠ- ΔΑΡΑ
ΟΒΑ ΝΔΦΚ Σ
ΕΑΑΚ ΕΑΦ ΠΑΣΠ ΠΚΣ ΣΣΠ ΛΟ
Ι
493 0 0 6 169 0 14 99 132 65 0 0
298 0 0 1 152 0 0 0 110 30 0 0
Γλώσσας και 171 0 0 0 47 0 0 3 90 21 0 7
86 9 0 3 43 0 6 0 21 3 0 0
Ιστορικό-
603 0 12 0 244 0 73 0 179 89 6 0
Ψυχολογίας 344 0 0 15 84 0 22 0 51 161 0 0
Δημοτικής 405 10 0 0 135 0 28 0 164 33 0 30
193 14 0 0 89 0 0 14 57 16 0 0
αγωγής και
Θεολογική-
- - - - - - - - - - - -
Ποιμαντική
Χημικό 496 8 0 0 223 28 52 12 100 60 0 0
Βιολογικό 345 0 0 0 161 0 63 41 17 40 0 0
Μαθηματικό 495 15 30 3 239 0 4 90 79 16 0
Φυσικό 660 0 0 0 225 16 73 0 132 207 0 0
Πληροφορικής 239 19 0 0 122 0 0 0 33 24 0 33
Φαρμακευτική 344 0 0 0 117 0 0 0 82 34 0 41
Τ.Ε.Φ.Α.Α. 551 0 0 0 374 0 0 0 91 72 0 0

Τ.Ε.Φ.Α.Α.
- - - -- - - - - - - - -
Σερρών
Εικαστικό 148 0 0 24 0 0 0 0 0 37 0 78
175 0 0 2 39 35 2 0 76 12 0 0
και ΜΜΕ
63
ΣΥΝΟΛΟ 16.538 190 99 181 7.034 187 788 551 4.055 2.297 22
6
Πίνακας 2: Τα αποτελέσματα των φοιτητικών εκλογών στις 12 Μαΐου 2003.
Η αυξημένη συμμετοχή για άλλη μια χρονιά επιβεβαιώνει τις παρατάξεις, μια πιθανή
εξήγηση θα ήταν η αύξηση του αριθμού των εισακτέων φοιτητών, η δημιουργία νέων
305
σχολών. Ωστόσο η ακριβής καταγραφή του ποσοστού συμμετοχής δε θα μπορούσε να
είναι ακριβής διότι οι εκλογικοί κατάλογοι συμπίπτουν με τους καταλόγους
μητρώου1244 των σχολών πράγμα που σημαίνει ότι θα συμπεριλαμβάνονται και οι
«ανενεργοί» φοιτητές. Όσον αφορά την έκδοση αποτελεσμάτων δε στάθηκε δυνατό
καθώς καταγράφηκαν επεισόδια1245 και η αποχώρηση της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ από την
αίθουσα της Συγκλήτου, η οποία αργότερα επέστρεψε και συμμετείχε στην
διαδικασία. Κοινά αποτελέσματα εκδόθηκαν από την ΦΕΑΠΘ1246 μετά από πολλά
χρόνια αδυναμίας και υποβάθμισης του συμβουλίου. Έτσι οι ψηφίσαντες1247 έφτασαν
τους 19.894 στο ΑΠΘ. Τα τμήματα με τα υψηλότερα ποσοστά συμμετοχής ήταν το
Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών με 75%, το Δασολογικό με 74,2% και η Κτηνιατρική
71,4%. Αντίθετα τα υψηλότερα ποσοστά αποχής καταγράφονται στη Παιδαγωγική
Σχολή με 69,7%, στο Τ.Ε.Φ.Α.Α. 68,8% και στη Γερμανική Φιλολογία 65%.
Επιπλέον η ΠΑΣΠ φαίνεται να επικράτησε στο Τμήμα Δημοσιογραφίας και στο
Παιδαγωγικό Δημοτικής σε αντίθεση με τη ΠΚΣ που περιορίστηκε στο Τμήμα
Ψυχολογίας.
Με τη μέθοδο της παραγοντικής ανάλυσης αντιστοιχιών αναλύονται τα

1η (29,4%) ΠΚΣ, ΕΑΑΚ ΠΑΣΠ, ΕΑΦ

2η (21,8%) ΔΑΠ-ΝΔΦΚ ΕΑΑΚ, ΕΑΦ
3η (16,2%) ΠΚΣ, ΓΕΝ. ΔΑΡΑΣ
4η (12%) ΠΑΣΠ, ΠΚΣ ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
Στην πρώτη διάσταση παρουσιάζεται ο ανταγωνισμός [ΠΚΣ, ΕΑΑΚ] με [ΠΑΣΠ,

ΕΑΦ] ως προς την στάση τους απέναντι στην εκπαιδευτική πολιτική της κυβέρνησης.
Η δεύτερη διάσταση περιγράφει την ανταγωνιστική σχέση της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ με
[ΕΑΑΚ, ΕΑΦ] σχετικά με τη συμμετοχή των φοιτητών σε ότι αφορά το κίνημα και
του τρόπου δράσης τους. Η τρίτη διάσταση εκφράζει την αντίθεση μεταξύ των [ΠΚΣ,
Γένοβα] με τη ΔΑΡΑΣ που πιθανότατα να αφορά την ιδεολογική κατεύθυνση, τον
1244
1245
1246
1247
306
τρόπο οργάνωσης και δράσης των παρατάξεων. Και η τέταρτη παράταξη περιγράφει
την ανταγωνιστική σχέση των παρατάξεων ως προς τις κυβερνητικές επιλογές στην
παιδεία. Η πρώτη ομάδα είναι αρνητική ενώ η δεύτερη την υποστηρίζει.
Το διάγραμμα διπλής προβολής τοποθετεί τη ΔΑΠ-ΝΔΦΚ εγγύτερα στο τμήμα
Φιλοσοφίας, Χημικών Μηχανικών και Φαρμακευτικής και την ΔΑΡΑΣ –αν και
σαφώς απομονωμένη- εγγύτερα στο τμήμα Δημοσιογραφίας. Η ΠΚΣ έχει δυναμική
παρουσία στο τμήμα Ηλεκτρολόγων και στο Ιστορικό-Αρχαιολογικό ενώ η ΠΑΣΠ
στο τμήμα Νηπιαγωγών και Νομικής.
Οι Νεολαίες επί του αποτελέσματος
Οι νεολαίες1248 σχολίασαν τα αποτελέσματα των εκλογών. Ο πρόεδρος της ΟΝΝΕΔ

έκανε λόγο για επιβράβευση της σκληρή δουλειάς των στελεχών της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ και
για την εμπιστοσύνη τους στο πρόσωπο του πρωθυπουργού. Ο γραμματέας της
νεολαίας του ΠΑΣΟΚ σημείωσε τη «σημαντική εκλογική άνοδο» καθώς και την
πρόθεση τους να αξιοποιήσουν την εμπιστοσύνη που τους δόθηκε. Ακόμα «για
ενίσχυση του αγωνιστικού ριζοσπαστικού πόλου στα ΑΕΙ και ΤΕΙ» έκανε λόγο η ΚΝΕ
και τέλος η νεολαία του ΣΥΝ υποστήριξε ότι ένα κομμάτι των φοιτητών αναζητά
σύγχρονες ριζοσπαστικές λύσεις.
1248
307

κινημάτων.
Τα γεγονότα όπως εξελίχθηκαν λίγες μέρες πριν τις φοιτητικές εκλογές διαμόρφωσαν
ένα διαφορετικό κλίμα που πιθανότατα επηρέασε τα αποτελέσματα των φοιτητικών
εκλογών. Όπως τα σενάρια ανασχηματισμού1249 της κυβέρνησης και το ζήτημα των
Σκοπίων1250 επανέρχεται με τον ειδικού μεσολαβητή του ΟΗΕ, Μ. Νίμιτς να
προτείνει την ονομασία «Δημοκρατική Μακεδονία-Σκόπια» στις δύο πλευρές. Και οι
Υπουργοί Εξωτερικών Ελλάδας-Τουρκίας συζητούν για τις ελληνοτουρκικές1251
σχέσεις με επίσκεψη του Π. Μολυβιάτη στην Άγκυρα τη στιγμή που καταγράφονται
προκλήσεις και επιθετικότητα από την πλευρά της Τουρκίας. Και το Υπουργείο
1249
1250
Βλ. Μακεδονία 9/4 & 10/4/2005 και Τύπος της Θεσσαλονίκης 9/4/2005. Ακόμα βλ. Ριζοσπάστης
9/4/2005, Αγγελιοφόρος 11/4/2005 και Αυγή 8/4 & 13/4/2005.
1251
Βλ. Τύπος της Θεσσαλονίκης 1/4/2005, Αγγελιοφόρος 11/4/2005 και Μακεδονία 14/4 &
15/4/2005. Επιπλέον Αυγή 13/4/2005.
308
Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων ανακοινώνει την αλλαγή του συστήματος1252
εισαγωγής και κατ΄ επέκταση τον περιορισμό των εισακτέων.
Οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ Α. Τσοχατζόπουλος και Ε. Βενιζέλος μίλησαν σε

εκδήλωση της ΠΑΣΠ, στις 9 Απριλίου, σε αμφιθέατρο της σχολής Θετικών1253
Επιστημών. Στις 12 Απριλίου σε εκδήλωση της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ ομιλητής ήταν ο
Υπουργός Τουρισμού Δ. Αβραμόπουλος σε αμφιθέατρο της Νομικής 1254.

ΚΚΕ(μ-λ)
Δ.Α.Ρ.Α.Σ.
Ε.Α.Α.Κ.
2005

Ένωση Ανεξαρτήτων Φοιτητών του
ΑΠΘ και του ΠΑΜΑΚ
Ε.Σ.Ο.Φ.
Π.Α.Σ.Π.
1252
Βλ. Μακεδονία 6/4 & 12/4, Τύπος της Θεσσαλονίκης. Αγγελιοφόρος, Αυγή 6/4/2005 και
1253
Βλ. Μακεδονία 3/4/2005 και Αγγελιοφόρος 9/4/2005.
1254
Βλ. Μακεδονία 3/4 & 13/4/2005.
309
Φ.Ο.Σ. Φοιτητική Οργάνωση Συναγερμού πρόσκειται ιδεολογικά στο ΛΑΟΣ

ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ1255 Θεσσαλονίκης με σύνθημα1256 «οι προτάσεις μας προβάλλουν τις

ανάγκες σου» προτείνουν αύξηση της χρηματοδότησης από το 3,7% στο 5%. Επίσης
προβάλουν το πρόβλημα των εγκαταστάσεων, την ανάγκη παροχής δωρεάν
συγγραμμάτων καθώς και την αξιολόγηση των πανεπιστημίων.
ΔΑΡΑΣ
Το ΔΑΡΑΣ1257 ζητάν την επανασύσταση της ΕΦΕΕ και σημειώνουν ότι η αδιαφορία
των φοιτητών και η αποχή τους από τις εκλογές οφείλεται στις δύο μεγάλες
παρατάξεις. Σύνθημα1258 «να κάνουμε τη σιωπή φωνή και τη φωνή τραγούδι»
ΠΑΣΠ
Η ΠΑΣΠ1259 Θεσσαλονίκης σύνθημα1260 «να σπάσουμε τη φούσκα του

νεοσυντηρητισμού» κάνει λόγο για Εθνικό διάλογο για την παιδεία με τη συμμετοχή
των φοιτητών και των εκπαιδευτικών και στρέφονται κατά της ιδιωτικοποίησης της
ανώτατης εκπαίδευσης.
ΠΚΣ
Οι ΠΚΣ1261 ασχολούνται κυρίως με τις επιχειρούμενες αλλαγές από την κυβέρνηση,

την κατάσταση του φοιτητικού κινήματος και το μέλλον των αποφοίτων με την αγορά
εργασίας. Στρέφονται κατά της αξιολόγησης των πανεπιστημίων και των καθηγητών
και κάνουν λόγο για πτυχία με αξία, δουλειά με δικαιώματα, πανεπιστήμια που
1255
1256
1257
Βλ. Αυγή 8/4 & 12/4/2005.
1258
Βλ. Αυγή 3/4 & 6/4/2005. Επιπλέον για τις θέσεις του ΣΥΝ βλ. Αυγή 7/4 & 13/4/2005.
1259
1260
1261
Βλ. Ριζοσπάστης 2/4, 3/4 & 13/4/2005 και Αγγελιοφόρος 12/4/2005. Επίσης βλ. Οδηγητής, τεύχος
Απριλίου, αρ. φ. 916.
310
υπηρετούν τις ανάγκες των φοιτητών και τις ανάγκες του εργαζόμενου λαού.
Σύνθημα1262 «πτυχία με αξία, δουλειά με δικαιώματα σε όλους».

φορείς
Οι μικρότερες1263 παρατάξεις συνεχίζουν να διεκδικούν φοιτητικές ψήφους και αυτή
τη χρονιά συμμετέχουν οι εξής: «ΕΜΠΑΡΓΚΟ» στο τμήμα Βιολογίας, «ΡΑΣΑ»
(ΕΑΑΚ) Θεολογική, «ΑΡ.ΠΑ.» (Αριστερή Παρέμβαση) Φιλοσοφικού, «El Conder
Pasa» Πολιτικών Μηχανικών, «Ανάφλεξη» στο τμήμα Χημείας,
«ΑΝΟΜΙΑ» στο Ιστορικό-Αρχαιολογικό και το «Φαρμάκι» στη Φαρμακευτική.
Η ημέρα των εκλογών κύλησε ομαλά και σε χαλαρό 1264 κλίμα παρά της
αλληλοκατηγορίες των δύο μεγάλων παρατάξεων για νόθευση1265 αποτελεσμάτων
την παραμονή των εκλογών. Η συμμετοχή1266 ήταν μειωμένη τις πρωινές ώρες και
αυξήθηκε το απόγευμα.
ΓΕΝΟ ΔΑΠ- ΔΑΡΑ

ΒΑ ΝΔΦΚ Σ
ΕΑΑΚ ΠΑΣΠ ΠΚΣ ΣΣΠ Φ0Σ ΑΛΛΟΙ
1.223 17 26 4 667 15 0 233 157 0 0 831267
Μηχανικών
Τμήμα και
1.100 21 19 22 372 0 71 164 375 0 0 55
(εκτός Μηχ.
Μηχανικών)
373 0 0 8 204 0 0 50 92 0 0 0
Τμήμα
518 15 0 14 132 0 184 75 78 0 0 0
318 19 0 3 138 0 19 79 61 0 0 0
Μηχανικών
Ιατρική1268 - - - - - - - - - - - -
1262
1263
1264
Βλ. Μακεδονία και Αγγελιοφόρος 13/4/2005. Επιπλέον Ριζοσπάστης 14/4/2005.
1265
Βλ. Τύπος της Θεσσαλονίκης και Μακεδονία 13/4/2005.
1266
1267
1268
Δεν υπήρξαν στοιχεία για τα αποτελέσματα αυτής της εκλογικής αναμέτρησης.
311
ΒΑ ΝΔΦΚ Σ
Οδοντιατρική 548 9 0 0 200 8 2 172 47 0 0 97
Κτηνιατρική 450 16 0 0 200 0 49 108 54 0 0 0
Γεωπονίας 954 0 4 0 521 29 97 212 71 0 0 0
Δασολογικό 506 0 0 0 278 0 0 73 65 0 0 731269
Γεωλογικό 302 9 0 0 126 0 0 48 52 0 0 401270

113
Νομική 1.521 9 0 26 539 19 98 497 177 0 17 1271
145
Οικονομικό 1.094 11 0 0 453 26 0 364 81 0 0 1272
Πολιτικών
393 0 0 0 173 0 0 100 42 0 0 641273
Επιστημών
Φιλολογίας 749 18 0 0 285 46 31 225 131 0 0 0
347 0 6 0 169 0 4 118 45 0 0 0
502 0 0 3 208 7 201274 134 64 0 0 651275
208 0 0 3 79 0 0 102 19 0 0 0
Γλώσσας και 192 0 9 0 57 0 0 90 30 0 0 0
37 7 0 1 18 0 0 8 1 0 0 0
Ιστορικό-
658 6 0 0 277 25 64 189 72 6 0 0
Ψυχολογίας 360 0 5 13 94 0 11 33 175 0 0 161276
Δημοτικής 482 8 4 0 149 0 37 222 43 0 0 0
1269
Πρόκειται για την «ΑΚΙΔΑ» 73.
1270
Πρόκειται για την «ΑΛΓΕ» 40 ψήφοι.
1271
Πρόκειται για την «ΑΔΗΚ» 113.
1272
Πρόκειται για την «Ανεξάρτητοι οικονομικού» 90 και το «ΚΡΑΧ» 55.
1273
Πρόκειται για την «ΑΠΠΕ» 53 και την «Ένωση Ανεξάρτητων Θεσσαλονίκης» 11 ψήφοι.
1274
Πρόκειται για την «ΑΝΑΡΠΑ» 20 ψήφοι.
1275
Πρόκειται για την «The independent» 58 και «Ν.Ε.Τ.» 7 ψήφοι.
1276
Πρόκειται για τη «Ματσέτα» 16.
312
ΒΑ ΝΔΦΚ Σ
174 10 0 0 63 0 0 60 35 0 0 0
αγωγής και
Θεολογική- 229
654 0 0 1 254 0 37 71 37 0 0
Ποιμαντική 1277
Χημικό 505 7 0 0 188 38 771278 107 83 0 0 0
Βιολογικό 292 0 0 0 131 0 69 29 44 0 0 0
Μαθηματικό 561 23 44 2 230 0 3 126 99 9 0 0
Φυσικό 700 48 0 0 185 17 56 147 204 0 0 271279
Πληροφορικής 258 7 0 0 157 0 0 34 22 0 0 291280
Φαρμακευτική 293 0 0 0 150 0 6 45 47 3 0 251281
Τ.Ε.Φ.Α.Α. 564 0 0 0 298 0 0 163 86 0 0 0
Τ.Ε.Φ.Α.Α.
- - - - - - - - - - - -
Σερρών
Εικαστικό 130 0 0 18 0 0 0 0 36 0 0 711282
144 0 0 0 30 24 9 55 14 0 0 0
και ΜΜΕ
ΣΥΝΟΛΟ 17.110 260 117 100 7.025 254 944 4.133 2.639 18 17 1.132
Τα ποσοστά συμμετοχής1283 εξελίχθηκαν στα ίδια περίπου πλαίσια με το 2004. Νίκης

της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ διατηρώντας τα περσινά της ποσοστά, οριακή αύξηση της ΠΑΣΠ
και αύξηση των ΠΚΣ κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες. Συνολικά ψήφισαν περίπου
17.110φοιτητές. Η ΦΕΑΠΘ1284 εξέδωσε κοινά αποτελέσματα αυτή τη χρονιά αλλά
και κάθε παράταξη ανακοίνωσε τα δικά της αποτελέσματα. Αυτή τη χρονιά πρώτη
δύναμη ανακηρύχτηκε η ΠΑΣΠ στο Γαλλικό, Γερμανικό, Τμήμα Δημοτικής
Εκπαίδευσης και Δημοσιογραφίας ενώ η ΠΚΣ στο Τμήμα Ψυχολογίας και Φυσικής.
Το Τμήμα Δασολογίας (77,7%), Πολιτικών Μηχανικών (77,4%) και η Κτηνιατρική
1277
Πρόκειται για τους «Ανεξάρτητους Θεολόγους» 142 και τη «ΣΥΝΑΞΗ» 87 ψήφοι.
1278
Πρόκειται για την «ΑΝΑΡΠΑ» 77 ψήφοι.
1279
Πρόκειται για την «Τσουτσου μπρούτσου» 17 ψήφοι.
1280
Πρόκειται για την «Format» 29 ψήφοι.
1281
Πρόκειται για τη «ΧΑΤΥ» 25 ψήφοι.
1282
Πρόκειται για τη «ΜΣΤ@» 44 και «LOS COMMATOS” 27 ψήφοι.
1283
Βλ. Μακεδονία 14/4 & 15/4/2005 και Αγγελιοφόρος 14/4/2005 και επιπλέον βλ. στο παρόν το
Παράρτημα-Πίνακες.
1284
313
(73,4%) σημείωσαν τα υψηλότερα ποσοστά συμμετοχής ενώ η Ιταλική Γλώσσα
(17,1%), η Θεολογική (26, 8%) και η Παιδαγωγική Σχολή (31,5%) τα χαμηλότερα.
Με τη μέθοδο της παραγοντικής ανάλυσης αντιστοιχιών αναλύονται τα

η
1 (34,1%) ΓΕΝ., ΕΑΑΚ ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
3η (13,8%) ΔΑΠ-ΝΔΦΚ ΠΑΣΠ, ΔΑΡΑΣ
4η (10,4%) ΑΣ ΠΚΣ
Η πρώτη διάσταση περιγράφει το ανταγωνιστικό κλίμα μεταξύ των [Γένοβα, ΕΑΑΚ]

και ΔΑΠ-ΝΔΦΚ σχετικά με τη στάση τους απέναντι στην αξιολόγηση των
πανεπιστημίων. Η δεύτερη διάσταση εκφράζει τον ανταγωνισμό του αριστερού πόλου
παρά το γεγονός ότι στρέφονται και οι δύο κατά της κυβερνητικής πολιτικής. Η τρίτη
διάσταση σκιαγραφεί τον ανταγωνιστική σχέση της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ με [ΠΑΣΠ,
ΔΑΡΑΣ] δηλαδή τους αντιπάλους που διεκδικούν την ψήφο των φοιτητών στον
ευρύτερο χώρο. Και η τέταρτη διάσταση εκφράζει τον ανταγωνισμό της
αριστερίζοντα και αριστερού χώρου.
Το διάγραμμα διπλής προβολής παρουσιάζει ισχυρή την ΠΚΣ στο τμήμα
Ηλεκτρολόγων και οι ΑΚ στο Φυσικό. Η ΕΑΑΚ για άλλη μια φορά έχει δυναμική
παρουσία στην Αρχιτεκτονική ενώ η ΔΑΡΑΣ στο τμήμα Δημοσιογραφίας. Η ΔΑΠ-
ΝΔΦΚ εμφανίζεται δυναμική στην Πληροφορική, Δασολογικό και στο τμήμα
Φιλοσοφίας-Παιδαγωγικής.
Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ1285 υπογράμμισε την εμπιστοσύνη που της έδειξαν οι φοιτητές και

σημείωσε ότι προτεραιότητα τους είναι η εφαρμογή της πρότασης τους για την
παιδεία. Ικανοποίηση από την ΠΑΣΠ για τα αποτελέσματα και υποστήριξαν ότι η
ψήφος των φοιτητών είναι «η απάντηση στα ζητήματα της παιδείας που άνοιξε με
λάθος τρόπο η κυβέρνηση». Και τέλος οι ΠΚΣ εκφράζουν με τη σειρά τους την
1285
314
ικανοποίηση τους για την αύξηση των ψήφων τους δηλώνοντας την υποστήριξη των
φοιτητών όσον αφορά των θέσεων τους επί της παιδείας.
315
Η επικείμενη αναθεώρηση του άρθρου 16 του Συντάγματος και οι αλλαγές του

νόμου-πλαισίου είναι τα κυρίαρχα θέματα. Το διακύβευμα αυτών των εκλογών είναι
η στάση των φοιτητών απέναντι στις επερχόμενες αλλαγές στο χώρο της παιδείας.
Στην πόλη της Θεσσαλονίκης λίγες μέρες πριν τις εκλογές, φοιτητές αριστερών
παρατάξεων πραγματοποίησαν πορεία1286 στο κέντρο της πόλης με αίτημα τη
δημόσια και δωρεάν παιδεία.

□ Διεθνιστικός χαρακτήρας, η αλληλεγγύη1287 στους λαούς που δοκιμάζονταν
κινημάτων.
Το σκάνδαλο των τηλεφωνικών υποκλοπών1288 δημόσιων προσώπων της ελληνικής

επικράτειας είχε αποκαλυφθεί ένα μήνα πριν, αναστατώνοντας την ελληνική κοινή
γνώμη και όχι μόνο. Ενώ το θέμα συνεχίζει να είναι θέμα που προκαλεί ένταση1289
και συγκρούσεις καθώς συζητείται στο Κοινοβούλιο. Παράλληλα οι δημοτικές και
1286
Βλ. Τύπος της Θεσσαλονίκης και Ριζοσπάστης 1/4/2006 .
1287
Υποστήριξη και αλληλεγγύη για τις μαζικές κινητοποιήσεις των γάλλων φοιτητών που
πραγματοποιηθήκαν τη συγκεκριμένη εποχή στη Γαλλία.
1288
1289
Βλ. Τύπος της Θεσσαλονίκης 3/4 & 7/4/2006 και Το Βήμα 7/4/2006.
316
νομαρχιακές εκλογές1290 ακολουθούν και τα κόμματα αρχίζουν να οργανώνονται στις
τοπικές περιφέρεις τους.
Ο ευρωβουλευτής του ΚΚΕ, Θ. Παφίλης μίλησε σε εκδήλωση των ΠΚΣ στη

Νομική1291. Στις 4 Απριλίου κεντρικός ομιλητής σε εκδήλωση της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ, ο
Υπουργός Πολιτισμού, Γ. Βουλγαράκης στη Νομική1292. Ωστόσο, αυτή η εκδήλωση
προκάλεσε όταν ακούστηκαν υβριστικά συνθήματα από τους φοιτητές της παράταξης
για τον Γ. Παπανδρέου και τον Γ. Βουλγαράκη να επικροτεί αυτά τα συνθήματα. Την
επόμενη μέρα η κυβερνητική παράταξη καταδίκασε1293 το γεγονός και η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
ζήτησε συγγνώμη1294 για το γεγονός. Σε εκδήλωση της ΠΑΣΠ μίλησε ο πρόεδρος του
ΠΑΣΟΚ στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας1295 στις 4 Απριλίου. Τέλος
πραγματοποιήθηκε εκδήλωση του Δικτύου1296 με θέμα την κατάσταση στη Γαλλία
απουσία κομματικών στελεχών. Γενικότερα, αυτή τη χρονιά παρατηρείται η
απουσία1297 των κομματικών στελεχών από εκδηλώσεις των φοιτητικών παρατάξεων
(ιδιαίτερα της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ) όχι μόνο στη Θεσσαλονίκη αλλά και σε πανελλαδικό
επίπεδο.

ΚΚΕ(μ-λ)
2006
Δίκτυο Αυτόνομων Ριζοσπαστικών σχήματα που υπόκεινται στο
Δ.Α.Ρ.Α.Σ.
Αριστερών Σχημάτων Συνασπισμό σε συνεργασία με
1290
Βλ. Μακεδονία 2/4, 5/4 & 6/4/2006.
1291
Βλ. Θεσσαλονίκη 3/4/2006 και Ριζοσπάστης 4/4/2006.
1292
Βλ. Αγγελιοφόρος 4/4, 7/4 & 9/4/2006, Τύπος της Θεσσαλονίκης, Το Βήμα και Μακεδονία
5/4/2006.
1293
Βλ. Αγγελιοφόρος 4/4/2006 και Μακεδονία 6/4/2006.
1294
Συγγνώμη ζήτησε μετά από λίγες μέρες η παράταξη της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ και παράλληλα επέβαλε την
ποινή της εξάμηνης αναστολής της ιδιότητας μέλους σε 17 στελέχη και επέπληξε άλλα 27 (βλ.
Μακεδονία και Αυγή 7/4/2006, Τύπος της Θεσσαλονίκης και Το Βήμα 6/4/2006).
1295
Βλ. Θεσσαλονίκη 3/4/2006, Αγγελιοφόρος 4/4/2006, Τύπος της Θεσσαλονίκης, Το Βήμα και
Μακεδονία 5/4/2006.
1296
Βλ. Αυγή 1/4/2006.
1297
Βλ. Το Βήμα 4/4/2006.
317
άλλα ανεξάρτητα και τους
με το Δημοκρατικό Αγώνα (ΚΚΕ
Ε.Α.Α.Κ. εσωτ.- Ανανεωτική Αριστερά) κ
Κινήσεις
μικρότερα πολιτικά σχήματα του
ίδιου χώρου.
Ένωση Ανεξαρτήτων Φοιτητών του
ΑΠΘ και του ΠΑΜΑΚ
Ε.Σ.Ο.Φ.
Π.Α.Σ.Π.
ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ1298 Θεσσαλονίκης υποστηρίζει το θεσμό της αξιολόγησης των

πανεπιστημίων, τα ΙΔΒΕ, τον εκσυγχρονισμό των προγραμμάτων σπουδών αλλά και
την αύξηση του ΑΕΠ για την παιδεία στο 5%. Η ίδια παράταξη υποστηρίζει το θεσμό
των μη κρατικών, μη κερδοσκοπικών πανεπιστημίων που θα «συμπλέουν» με τη
λογική των δημόσιων πανεπιστημίων. Τάσσεται υπέρ της διατήρησης των ρυθμίσεων
για το πανεπιστημιακό άσυλο και όσο αφορά τα συγγράμματα κάνουν λόγο για τον
«δωρεάν χαρακτήρα» που θα πρέπει να έχουν αλλά και η λειτουργία της βιβλιοθήκης
1298
318
«με κάρτα συγγραμμάτων ώστε οι φοιτητές να παίρνουν δωρεάν τα συγγράμματα που
επιθυμούν».
ΔΑΡΑΣ
Το ΔΑΡΑΣ1299 στρέφεται κατά των ιδιωτικοποιήσεων και τάσσεται υπέρ του

δημόσιου, δημοκρατικού και αυτοδιοίκητου πανεπιστημίου. Τονίζουν ότι είναι
απαραίτητη η ανασύνταξη του φοιτητικού κινήματος, η αναζωογόνηση των
διαδικασιών του και η σύνδεση του με τα κοινωνικά αιτήματα. Σύνθημα «το δρόμο
μας δείχνει η Σορβόννη».
ΕΑΑΚ
Οι ΕΑΑΚ1300 Θεσσαλονίκης υποστηρίζουν ένα πανεπιστήμιο με ελεύθερη πρόσβαση

σε όλους το οποίο θα παρέχει όλη τη σημαντική γνώση και τα απαραίτητα εργασιακά
δικαιώματα στο πτυχίο. Υποστηρίζουν τη δημόσια δωρεάν παιδεία αλλά στρέφονται
εναντίον των ιδιωτικών επιχειρήσεων που θα επωφεληθούν από την επικρατούσα
κατάσταση. Οι ΕΑΑΚ υποστηρίζουν «τους ανοιχτούς προϋπολογισμούς για την
παιδεία, ώστε η παιδεία να παίρνει αυτά που πραγματικά έχει ανάγκη»
ΕΑΦ
Η ΕΑΦ1301 Θεσσαλονίκης με σύνθημα «λιγότερα χρώματα και περισσότερες ιδέες»

προωθούν το διάλογο για τη λύση των προβλημάτων του πανεπιστημίου. Η δημόσια
και δωρεάν παιδεία είναι μια από τις βασικές τους θέσεις. Υπέρ των δωρεάν
συγγραμμάτων αλλά σχετικά με το άσυλο τονίζουν ότι χρειάζονται ορισμένες
παρεμβάσεις. Σύνθημα1302 «Οραματιζόμαστε ένα πανεπιστήμιο με λιγότερα χρώματα
και περισσότερες ιδέες».
ΠΑΣΠ
Η ΠΑΣΠ1303 Θεσσαλονίκης ζητούν ένα νέο, σύγχρονο ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα

που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες της κοινωνίας και δημόσια δωρεάν παιδεία.
Στρέφεται κατά των ιδιωτικών πανεπιστημίων και υποστηρίζουν τον εκσυγχρονισμό
1299
Βλ. Αυγή 1/4 & 4/4/2006.
1300
1301
1302
1303
Βλ. Θεσσαλονίκη και Μακεδονία 5/4/2006. Επιπλέον για τις θέσεις του ΠΑΣΟΚ για την παιδεία
βλ. σχετικά Μακεδονία 5/4/2006.
319
των δημόσιων ιδρυμάτων. Αρνούνται την κατάργηση του ασύλου, υποστηρίζουν τα
πολλαπλά συγγράμματα και υποστηρίζουν την διατήρηση του ποσοστού συμμετοχής
των φοιτητών στην διοίκηση του πανεπιστημίου.
ΠΚΣ
Οι ΠΚΣ1304 Θεσσαλονίκης υποστηρίζουν τη δημόσια και δωρεάν παιδεία που θα

υπηρετεί τις ανάγκες της κοινωνίας. Υποστηρίζουν τη διατήρηση του ασύλου και τα
δωρεάν συγγράμματα. Σύνθημα1305 «όχι στην κατάργηση του νόμου 16, Αντεπίθεση»
και «για να μη το πληρώσουμε… να το πληρώσουν αυτοί στην κάλπη».

φορείς
Τα σχήματα του ΔΑΡΑΣ1306 στο ΑΠΘ το 2006:
Σχολή/Τμήμα Σχήματα του Δικτύου

Δημοσιογραφίας & ΜΜΕ ΑΡΚΔ
Ιστορικό-Αρχαιολογικό ΕΝΕΔΡΑ
Ιατρική ΑΝΑΣΥΝΘΕΣΗ
Νομική ΔΙΚΤΥΟ
Χημείας ΑΝΑΣΥΝΘΕΣΗ
Φυσικό ΕΝΟΠΟΙΟΙΗΣΗ
Γεωπονίας ΔΙΚΤΥΟ
Οικονομικών Επιστημών ΔΙΚΤΥΟ
Φιλολογίας ΔΙΚΤΥΟ
Οδοντιατρικής ΔΙΚΤΥΟ
Μαθηματικό ΔΙΚΤΥΟ
Πίνακας2: Σχήματα του ΔΑΡΑΣ.
Η ημέρα των εκλογών (5 Απριλίου) εξελίχθηκε με χαλαρό1307 και υποτονικό κλίμα.

Χωρίς προβλήματα διεξήχθη η όλη διαδικασία αν και μικρά προβλήματα1308
1304
Βλ. Ριζοσπάστης 2/4/2006, Θεσσαλονίκη 3/4/2006 και Μακεδονία 5/4/2006.
1305
1306
Βλ. Αυγή 5/4/2006.
1307
Βλ. Τύπος της Θεσσαλονίκης 1/4 & 5/4/2006, Θεσσαλονίκη 3/4/2006, Αγγελιοφόρος 4/4/2006,
Μακεδονία 5/4 & 6/4/2006 και Ριζοσπάστης 6/4/2006.
1308
Όπως στην Ιατρική και στη Νομική (βλ. Τύπος της Θεσσαλονίκης 6/4/2006).
320
καταγράφηκαν στις εφορευτικές επιτροπές κάποιων τμημάτων μεταξύ των μελών των
εφορευτικών επιτροπών. Και αυτή τη χρονιά οι παρατάξεις δήλωσαν ότι θα
συμφωνήσουν στην έκδοση κοινών αποτελεσμάτων. Τα αποτελέσματα των εκλογών
εξής:
ΔΑΠ- ΓΕΝΟ ΑΛΛ

ΝΔΦΚ ΒΑ
ΔΑΡΑΣ ΕΑΑΚ ΠΑΣΠ ΠΚΣ ΣΣΠ ΦΟΣ
ΟΙ

1.266 22 36 591 0 0 0 273 187 0 0
Τμήμα
1.163 0 0 326 0 0 76 207 359 0 0 145
Μηχανικών
386 0 0 186 8 0 0 90 84 0 0 0
Τμήμα
504 0 0 131 0 0 125 95 71 0 0 56
329 0 0 100 0 0 0 67 50 0 0 99
Μηχανικών
Ιατρική 1.491 0 0 753 0 0 59 294 206 0 0 135
Οδοντιατρική 511 8 0 173 0 6 0 166 75 0 0 9
Κτηνιατρική 455 0 0 159 0 0 66 120 68 0 0 19
Γεωπονίας 993 0 0 563 0 0 91 199 108 0 0 8
Δασολογικό 533 0 0 305 0 0 0 83 52 0 0 72
Γεωλογικό 309 0 0 143 0 0 19 57 74 0 0 1
Νομική 1.563 0 0 547 0 0 96 568 172 0 0 140
Οικονομικό 1.139 18 0 481 0 38 35 436 58 0 0 0

426 0 9 163 0 0 0 137 38 0 20
Φιλολογίας 847 0 0 360 0 21 35 243 147 0 0 42

447 0 0 224 0 0 8 141 38 0 0 16
520 3 0 164 2 0 26 176 91 0 0 30
1309
1310
321
ΔΑΠ- ΓΕΝΟ ΑΛΛ
ΝΔΦΚ ΒΑ
ΔΑΡΑΣ ΕΑΑΚ ΠΑΣΠ ΠΚΣ ΣΣΠ ΦΟΣ
ΟΙ
174 0 0 55 0 0 0 95 22 0 0 0
Γλώσσας και 197 0 0 72 0 0 0 76 37 0 0 8
70 0 0 52 0 0 0 8 2 0 0 7
Ιστορικό-
760 5 0 286 0 16 45 232 127 10 0 29
Ψυχολογίας 383 0 0 114 0 0 9 29 178 0 0 39
Δημοτικής 652 5 0 270 0 0 43 257 44 0 0 0
203 18 0 85 0 0 0 56 39 0 0 0
αγωγής και
Θεολογική 657 0 0 262 0 23 91 49 0 0 170
Χημικό 483 0 0 158 0 31 87 103 90 0 0 0

Βιολογικό 324 14 0 142 16 0 31 42 56 0 0 0
Μαθηματικό 506 16 27 231 4 9 0 119 78 9 0 0
Φυσικό 660 0 0 146 0 0 60 159 170 0 0 105
Πληροφορικής 283 5 0 161 0 0 40 41 27 0 0 0
Φαρμακευτική 288 0 0 130 0 0 0 37 88 16 0 0
Τ.Ε.Φ.Α.Α. 560 0 0 291 0 0 0 186 74 0 0 0
Εικαστικό 95 0 0 0 0 0 0 0 20 0 0 73
141 0 0 18 0 0 8 53 27 0 0 25
και ΜΜΕ
ΣΥΝΟΛΟ 19.318 114 72 7.842 30 121 982 4.936 3.006 35 20 1.388
Πριν το τέλος στη διαδικασίας και λίγο μετά τις 4:00 μμ είχαν ψηφίσει1311 στο ΑΠΘ
περίπου 12.000 φοιτητές, αυξάνοντας την αισιοδοξία για μεγαλύτερη συμμετοχή.
Συνολικά ψήφισαν 19.318 φοιτητές και εκδόθηκαν κοινά αποτελέσματα της
ΦΕΑΠΘ1312 από τις πέντε φοιτητικές παρατάξεις εκτός της ΕΑΑΚ. Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
διατήρησε τη πρώτη θέση της στη Θεσσαλονίκη και η ΠΑΣΠ την δεύτερη. Τα
1311
1312
Βλ. Αυγή 7/4/2006.
322
αριστερά σχήματα είχαν απώλειες αυτή τη χρονιά παρά την αυξημένη συμμετοχή. Η
ΔΑΑΠ-ΝΔΦΚ συγκέντρωσε το 40,5%, η ΠΑΣΠ 25,5% και η ΠΚΣ 15,5%. Αυτή τη
χρονιά πρώτη δύναμη ήρθε η ΠΑΣΠ στη Νομική, Γαλλικό, Γερμανικό και
Δημοσιογραφίας ενώ η ΠΚΣ στο Φυσικό. Το ποσοστό συμμετοχής κυμάνθηκε στο
52,2% και οι σχολές με τα υψηλότερα ποσοστά συμμετοχής ήταν το Τμήμα
Πολιτικών Μηχανικών (86,8%), Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος (83%) και
η Οδοντιατρική Σχολή (75,1%). Ενώ τα υψηλότερα ποσοστά αποχής παρουσίασαν η
Θεολογική Σχολή (71,3%), Ιταλικής (69,9%) και Γαλλικής Γλώσσας και Φιλοσοφίας
(63,6%).

η
1 (28,1%) ΕΑΑΚ ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
2η (21%) ΠΑΣΠ ΠΚΣ
3η (15%) ΑΚ, ΓΕΝ ΠΑΣΠ
4η (12,6%) ΠΑΣΠ, ΔΑΡΑΣ ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
Η πρώτη διάσταση περιγράφει την ανταγωνιστική σχέση της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ με την

ΕΑΑΚ σχετικά με το θέμα των ιδιωτικοποιήσεων. Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ συνεχίζει να
υποστηρίζει τα μη κρατικά πανεπιστήμια σε αντίθεση με την ΕΑΑΚ που υποστηρίζει
τη δημόσια και δωρεάν παιδεία. Η δεύτερη διάσταση εμφανίζει την ΠΑΣΠ και την
ΠΚΣ ιδιαίτερα ανταγωνιστικές καθώς και οι δύο διεκδικούν τον τίτλο του
ισχυρότερης αριστερής παράταξης. Στην τρίτη διάσταση ο ανταγωνισμός των
αριστερών και αριστερίζουσων δυνάμεων συνεχίζεται ενώ στην τέταρτη διάσταση οι
[ΠΑΣΠ, ΔΑΡΑΣ] υπερασπίζονται τη δημόσια και δωρεάν παιδεία εν αντιθέσει με την
ΔΑΠ-ΝΔΦΚ που αποδέχεται τα μη κρατικά πανεπιστήμια.
Το διάγραμμα διπλής προβολής παρουσιάζει τη ΔΑΠ-ΝΔΦΚ δυναμική στο
Δασολογικό, Ιατρική και στο τμήμα Χημικών Μηχανικών ενώ η ΠΑΣΠ στην
Οδοντιατρική, Γαλλική Φιλολογία και Παιδαγωγικό Δημοτικής Εκπαίδευσης.
Επιπλέον παρατηρείται η ισχυρή παρουσία της ΠΚΣ στο Βιολογικό και στο τμήμα
Ηλεκτρολόγων-Μηχανολόγων. Οι υπόλοιπες παρατάξεις εμφανίζονται
απομονωμένες.
323
Έντονες οι κινητοποιήσεις1313 των φοιτητών αυτή τη χρονιά με πορείες και

καταλήψεις σχολών ως αποτέλεσμα της πιθανής αναθεώρησης του άρθρου 16 και της
ψήφισης του νόμου-πλαισίου 3549/2007. Η ημερομηνία των εκλογών λόγω του
κλίματος μετατοπίστηκε στις 9 Μαΐου. Οι καταλήψεις σταμάτησαν ενόψει τον
φοιτητικών εκλογών αλλά οι κινητοποιήσεις, κυρίως των αριστερών σχημάτων,
συνεχίστηκαν. Το διακύβευμα είναι η κατάσταση του φοιτητικού κινήματος και η
αναζωπύρωση του (όπως φαίνεται από τις κινητοποιήσεις που προηγήθηκαν) και όλα
αυτά ενώ συζητείται η διεξαγωγή εθνικών εκλογών.

κινημάτων.
Το οικονομικό σκάνδαλο των δομημένων ομολόγων1314 είναι το κυρίαρχο θέμα της

εποχής και η έντονη σύγκρουση της κυβέρνησης και της αξιωματικής αντιπολίτευσης
πάνω στο θέμα διαφάνειας. Ο Γ. Παπανδρέου ζητά επισταμένως την διεξαγωγή
πρόωρων1315 εκλογών ενώ λίγο αργότερα αποφασίζεται η διεξαγωγή του
1313
1314
Βλ. Μακεδονία 18/4, 4/5 & 6/5/2007.
1315
324
συνεδρίου1316 του ΠΑΣΟΚ. Στο εσωτερικό της κυβέρνησης καταγράφονται δύο
διαφορετικές τάσεις1317 όσων που υποστηρίζουν τις πρόωρες εκλογές και όσων
θεωρούν ότι θα πρέπει να εξαντληθεί η τετραετία. Παράλληλα δημοσιεύονται
δημοσκοπήσεις1318 με τη μείωση της διαφοράς μεταξύ των δύο μεγάλων κομμάτων.
Χαρακτηριστική η έρευνα1319 που πραγματοποιήθηκε από το Τμήμα Πολιτικών
Επιστημών και τον Θ. Χατζηπαντελή που παρουσιάζει την πρόθεση ψήφου στην Α’
περιφέρεια Θεσσαλονίκης. Συγκεκριμένα, η ΝΔ με ποσοστό 28,8%, ΠΑΣΟΚ 27%,
ΚΚΕ 5,8%, ΣΥΝ 3%, ΛΑΟΣ 5,7% και οι αναποφάσιστοί στο 19,3%.
Και τέλος οι φοιτητές του ΑΠΘ ζητούν την αλλαγή χάραξης της γραμμής του
μετρό1320 και εγείρουν το ζήτημα του πανεπιστημιακού ασύλου. Ενώ συνεχίζει να
απασχολεί την πανεπιστημιακή κοινότητα η σύλληψη1321 του φοιτητή του τμήματος
Χημικών Μηχανικών με τα «πράσινα παπούτσια» μετά από επεισόδια που
σημειώθηκαν στις 5 Μαΐου επί της οδού Εθνικής Αμύνης. Οι σύλλογοι του ΑΠΘ και
οι πρυτανικές αρχές τάχθηκαν στο πλευρό του φοιτητή.
Στη Φυσικομαθηματική1322 σχολή μίλησαν σε εκδήλωση των ΠΚΣ ο βουλευτής του

ΚΚΕ, Γ. Χουρμουζιάδης και ο καθηγητής Πολιτικών Επιστημών Γ. Μαργαρίτης στις
3 Απριλίου. Ο Ε. Βενιζέλος στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών1323 μίλησε σε
εκδήλωση της ΠΑΣΠ στις 5 Απριλίου όπως και λίγες μέρες μετά ο Κ. Σκανδαλίδης
σε αμφιθέατρο των Θετικών Επιστημών1324. Και η Α. Παπαρήγα, γ.γ. του ΚΚΕ,
μίλησε σε εκδήλωση των ΠΚΣ στις 8 Απριλίου σε αμφιθέατρο της Νομικής1325. Και
σε εκδήλωση της ΠΑΣΠ1326 μίλησε ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ Γ. Μαγκριώτης, του
ΣΥΡΙΖΑ Α. Ξηροτύρη και ο ανεξάρτητος Σ. Παπαθεμελής.
1316
1317
1318
Βλ. Μακεδονία 1/4, 19/4 & 25/4/2007 και Ελευθεροτυπία 2/5/2007.
1319
1320
1321
Βλ. Εγνατία 8/5/2007, Μακεδονία 8/5 & 10/5/2007 και Αυγή 10/5/2007.
1322
1323
Βλ. Μακεδονία 3/5 & 5/5/2007.
1324
1325
Βλ. Μακεδονία 3/5, 5/5 & 8/5/2007.
1326
325

ΚΚΕ(μ-λ)
πρόσκειται στο ΣΥΡΙΖΑ και
ΑΡ.ΕΝ. Αριστερή Ενότητα προέρχεται από τη συνεργασία1327
του Δικτύου με άλλα σχήματα.
Κινήσεις
2007
Π.Α.Σ.Π.
ΑΡΕΝ
Η ΑΡΕΝ1328 στρέφεται κατά του ν. 3549 και της επικείμενης αναθεώρησης του
άρθρου 16 του Συντάγματος. Τόνισαν ότι ο στόχος τους είναι η ανασύνθεση της
αριστεράς στους χώρους των σπουδών ως βασική προϋπόθεση ανασυγκρότησης και
ισχυροποίησης του ίδιου του φοιτητικού κινήματος. Υποστηρίζουν μεταξύ άλλων ότι
η παιδεία είναι δημόσιο δωρεάν αγαθό, το δικαίωμα στην εργασία με αξιοπρέπεια
και τη «μάχη» κατά της εκπαιδευτικής αναδιάρθρωσης.
1327
Πρόκειται για συνεργασία του Δικτύου-ΔΑΡΑΣ με τα Αριστερά Σχήματα (ΚΟΕ) και τους
«Φοιτητές Ενάντια στο Σύστημα» (ΔΕΑ).
1328
Βλ. Αυγή 2/5 & 8/5/2007.
326
ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ1329 προτείνει αλλαγές για το ν. 3549 συγκεκριμένα αφόρα την κάρτα

συγγραμμάτων, τους «αιώνιους» φοιτητές, την αυτοδιοίκηση των ιδρυμάτων, τις
υποτροφίες, τα φοιτητικά δάνεια, τα προαπαιτούμενα μαθήματα και την αρχή της
δημοσιότητας. Ζητούν αναδιατύπωση του άρθρου 22 για το καθεστώς των οργάνων
συνδιοίκησες ενώ προτείνουν να καθιερωθεί ο θεσμός των καθηγητών πλήρους και
αποκλειστικής απασχόλησης. Το άσυλο σύμφωνα με τη ΔΑΠ-ΝΔΦΚ καλύπτει κάθε
χώρο ιδιοκτησίας του ΑΕΙ στον οποίο διενεργείται ακαδημαϊκή διεργασία. Και
τάσσονται υπέρ των μη κρατικών πανεπιστημίων με προϋποθέσεις (έλεγχο από το
Υπουργείο Παιδείας, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, μη κρατικές επιχορηγήσεις,
εισαγωγή φοιτητών με πανελλαδικές και εξασφάλιση της φοιτητικής εκπροσώπησης
στα όργανα διοίκησης. Σύνθημα1330 «Δράση, όχι αντίδραση».
ΕΑΑΚ
Οι ΕΑΑΚ1331 υποστηρίζουν τη δημόσια και δωρεάν παιδεία υπογραμμίζοντας την

ανάγκη συμμετοχής των φοιτητών στις εκλογές, τις γενικές συνελεύσεις ώστε να
εξασφαλίσουν ότι η λήψη αποφάσεων δεν πάει «κόντρα στα συμφέροντα τους».
ΠΑΣΠ
Η ΠΑΣΠ1332 Θεσσαλονίκης στοχεύουν στη μη εφαρμογή του νόμου-πλαισίου και

επιδιώκουν να ανοίξει ο διάλογος που θα οδηγήσει σε αλλαγές στα ΑΕΙ αλλά με την
προϋπόθεση ότι δεν θα αλλοιωθεί ο δημόσιος χαρακτήρας τους. δεν αντιτίθενται στην
ιδέα της αξιολόγησης αν διασαφηνιστεί ο χαρακτήρας της. Καλούν τους φοιτητές να
συμμετάσχουν στις εκλογές αλλά και στις γενικές συνελεύσεις αλλά και στα όργανα
συνδιοίκησης για την προάσπιση των δικαιωμάτων τους. Ακόμη προτείνουν την
ενδυνάμωση του Φ.Κ.
1329
1330
1331
1332
Βλ. Μακεδονία 6/5/2007, Ελευθεροτυπία και Θεσσαλονίκη 7/5/2007.
327
ΠΚΣ
Οι ΠΚΣ1333 Θεσσαλονίκης με σύνθημα «δείξαμε τη δύναμη μας, αλλάζουμε

συσχετισμούς» και «τίποτα δεν είναι όπως πριν, τίποτα δε μας σταματά» τάσσονται
κατά της ιδιωτικοποίησης και την υποβάθμισης της ανώτατης εκπαίδευσης. Ο νόμος-
πλαίσιο καταδικάζεται από την παράταξη και υποστηρίζεται η δημόσια και δωρεάν
παιδεία για όλους, 15% του προϋπολογισμού για υλικοτεχνική υποδομή, η
αναβάθμιση της ποιότητας των σπουδών, εξασφάλιση του πτυχίου με αξία, η Ενιαία
Ανώτατη Εκπαίδευση και εργασιακά δικαιώματα για αξιοπρεπή ζωή. Στόχος η
συνέχιση των κινητοποιήσεων στο κέντρο της Θεσσαλονίκης αλλά και εσωτερικά σε
κάθε σχολή.

φορείς
Αυτή τη χρονιά αλλάζει ο συσχετισμός1334 δυνάμεων καθώς κάποιες φοιτητικές

παρατάξεις συνάπτουν συνεργασία μεταξύ τους. Η ΕΑΑΚ συνεργάστηκε σε
ορισμένες σχολές με την «Μανσέτα» και με την «Πρωτοβουλία Γένοβα». Ακόμα το
Δίκτυο-ΔΑΡΑΣ συνεργάστηκε με αριστερά σχήματα (ΚΟΕ) και τους «Φοιτητές
Ενάντια στο Σύστημα» και δημιουργήθηκε μια νέα φοιτητική παράταξη η «Αριστερή
Ενότητα» (ΑΡ.ΕΝ.) που καταγράφηκε στο τέλος στα «λοιπά» σχήματα. Οι
σύλλογοι1335 στους οποίους συμμετείχε η Αριστερή Ενότητα στο ΑΠΘ ήταν:
Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ, Ιστορικό-Αρχαιολογικό, Ιατρική, Νομική, Χημείας,
Φυσικό, Βιολογίας, Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών, Φιλολογίας,
Οδοντιατρικής, Μαθηματικό, Ψυχολογίας, Πολιτικών Μηχανικών και
Αρχιτεκτονικής, Ηλεκτρολόγων Μηχανικών, ΤΕΦΑΑ και Αγγλικής Γλώσσας και
Φιλολογίας. Η ΕΑΑΚ1336 παρουσίασε διαφορετικές ονομασίες σε κάποιες σχολές
όπως το «Κραχ», «ΑΡΑΓΕ», «Άρδην», «Ανόφοντο» και «Κόντρα Legum».
1333
Βλ. Ριζοσπάστης 2/5, 3/5 & 5-6/5/2007, Θεσσαλονίκη 7/5/2007 και Μακεδονία 3/5 & 6/5/2007.
Για τις προτάσεις των ΠΚΣ αναλυτικότερα βλ. Ριζοσπάστης 6/5/2007. Επίσης βλ. Οδηγητής, τεύχος
Μαΐου, αρ. φ. 939. Όσον αφορά τις θέσεις του ΚΚΕ για την παιδεία βλ. Ριζοσπάστης 3/5, 5/5 &
8/5/2007.
1334
1335
Βλ. Αυγή 8/5/2007.
1336
328
Στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ1337 καταγράφονται συγκρούσεις και διαφωνίες
επηρεάζοντας και την παράταξη στη Θεσσαλονίκη κατά την εκλογή της νέας
Πολιτικής Επιτροπής της πράγμα που σημαίνει ότι θα μπορούσε να λειτουργήσει
αρνητικά για την φοιτητική παράταξη προσκείμενη στο κόμμα ενόψει των εκλογών.
Και στο ΠΑΣΟΚ Θεσσαλονίκης1338 παρατηρείται μια εσωτερική κόντρα. Και τέλος
στο χώρο της ΝΔ1339 το συνέδριο και η εκλογή των νέων διοικητικών συμβουλίων θα
ακολουθήσει των φοιτητικών εκλογών.
Οι εκλογές τις 9ης Μαΐου σε τίποτα δε διαφέρουν από τις προηγούμενες κυρίως όσον
αφορά το προεκλογικό κλίμα και την ημέρα των εκλογών. Για άλλη μια φορά
υποτονικό1340 και χαλαρό θα μπορούσε να χαρακτηριστεί το κλίμα παρά τις
αγωνιστικές κινητοποιήσεις που προηγήθηκαν. Οι κάλπες άνοιξαν στις 9 πμ ενώ
προβλήματα καταγράφηκαν στη Φιλοσοφική1341 ενώ έγινε πορεία αντεξουσιαστών
μέσα στη πανεπιστημιούπολη ζητώντας από τους φοιτητές να απέχουν από την
διαδικασία.

ΔΑΠ-
Σχολές/Τμήμα Ψηφίσαντες ΑΚ ΑΡΕΝ
ΝΔΦΚ
ΕΑΑΚ ΠΑΣΠ ΠΚΣ ΣΣΠ ΑΛΛΟΙ
1.242 37 54 568 0 291 108 0 151
Μηχανικών
και Ηλεκτρολόγων 1.133 10 23 329 123 191 280 0 84
Μηχανικών
423 0 0 157 0 75 68 0 113
Τμήμα Αρχιτεκτόνων 394 11 9 65 116 101 54 11
263 0 0 72 0 61 52 0 70
Μηχανικών
Μηχανικών
Χωροταξίας & 90 0 0 32 0 24 0 0 28
Ανάπτυξης
1337
Βλ. Μακεδονία 6/5 & 8/5/2007.
1338
1339
1340
Βλ. Θεσσαλονίκη 7/5/2007, Μακεδονία 10/5/2007 και Ελευθεροτυπία 13/5/2007.
1341
329
ΔΑΠ-
ΝΔΦΚ
Ιατρική 1.382 87 17 658 50 343 173 0 13
Οδοντιατρική 568 10 19 190 106 167 58 0 0

Κτηνιατρική 466 23 0 142 83 133 57 0 0
Γεωπονίας 984 9 5 495 135 178 95 0 33
Δασολογικό 491 0 0 276 0 46 52 0 105
Γεωλογικό 308 0 0 129 27 45 72 0 28
Νομική 1.497 8 73 545 87 569 139 0 30
Οικονομικό 1.094 23 49 472 67 394 64 0 0
Πολιτικών
397 0 20 164 0 152 19 0 381342
Επιστημών
Φιλολογίας 804 0 22 351 65 245 100 0 0
683 0 0 179 51 198 29 0 0
537 0 5 155 57 214 65 0 25
169 0 0 57 0 100 7 0 0
222 0 0 91 0 91 36 0 0
47 0 0 34 0 4 5 0 0
Ιστορικό-
776 9 17 282 46 275 99 0 15
Ψυχολογίας 379 6 0 142 5 26 126 0 58
Δημοτικής 697 0 0 260 42 270 47 0 58
προσχολικής αγωγής 277 50 0 92 0 61 64 0 0
Θεολογική 549 0 256 0 18 68 82 0 107
Χημικό 474 0 31 161 107 70 80 0 0
Βιολογικό 299 35 0 121 27 44 41 0 0
Μαθηματικό 512 6 58 195 32 124 86 0 0
Φυσικό 683 73 31 120 78 202 143 0 7
1342
330
ΔΑΠ-
ΝΔΦΚ
Πληροφορικής 337 12 0 166 0 30 29 7 81
Φαρμακευτική 340 0 0 145 0 41 72 11 55

Τ.Ε.Φ.Α.Α. 702 0 0 315 2 282 83 0 0
Τ.Ε.Φ.Α.Α.
229 0 0 0 0 7 11 0 211
Σερρών
Εικαστικό 118 0 0 0 0 0 31 0 71
180 0 1 10 12 76 34 0 28
ΜΜΕ
ΣΥΝΟΛΟ 19.746 409 690 7.170 1.336 5.198 2.561 18 1.420
Αυτή τη χρονιά παρατηρείται1343 πτώση της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ (-4,2%) και των ΠΚΣ (-
2,6%) ενώ η ΠΑΣΠ (+0,82%) και η ΕΑΑΚ (+1,7%) σημείωσαν άνοδο. Και για άλλη
μια φορά η ΦΕΑΠΘ1344 (ΔΑΠ-ΝΔΦΚ, ΕΑΦ, ΠΑΣΠ, ΠΚΣ) εξέδωσε κοινά
αποτελέσματα χωρίς να δώσουν κοινή συνέντευξη1345 τύπου όπως συνηθίζονταν. Το
ποσοστό συμμετοχής σημείωσε άνοδο της τάξης του 3,1%. Οι Σχολές με τη
μεγαλύτερη προσέλευση στις κάλπες το Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών με 92,5%,
Αγρονόμων-Τοπογράφων 82,4% και Φιλοσοφίας-Παιδαγωγικής 86,5% και με την
χαμηλότερη το Τμήμα Ιταλικής Γλώσσας και Φιλοσοφίας 21% και Θεολογικής
Σχολής 25,2%. Η ΕΑΑΚ επικράτησε στο Τμήμα Αγρονόμων-Τοπογράφων ενώ η
ΠΑΣΠ στη Νομική, Αγγλική και Γαλλική Γλώσσα και Φιλολογία, Παιδαγωγικό
Δημοτικής Εκπαίδευσης, Φυσικό και Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ.
Με τη μέθοδο της παραγοντικής ανάλυσης αντιστοιχιών αναλυθήκαν τα

αποτελέσματα των εκλογών για το 2007. Προκύπτουν τέσσερεις διαστάσεις που
77,2%.
η
1 (31,2%) ΔΑΠ-ΝΔΦΚ ΠΚΣ, ΕΑΑΚ
2η (27,1%) ΠΑΣΠ ΠΚΣ, ΑΚ
3η (19%) ΠΚΣ ΠΑΣΠ, ΑΚ
4η (12,3%) ΠΑΣΠ, ΠΚΣ ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
1343
Βλ. Ελευθεροτυπία και Μακεδονία 11/5/2007.
1344
Βλ. Εγνατία 11/5/2007 και Μακεδονία 11/5 & 13/5/2007 .
1345
331
Η πρώτη ανταγωνιστική σχέση που παρατηρήθηκε ήταν της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ με τις
[ΠΚΣ, ΕΑΑΚ]. Οι ιδιωτικοποιήσεις είναι το βασικότερο θέμα αυτού του άξονα
καθώς η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ υποστηρίζει τη θέση των μη κρατικών πανεπιστήμιων ενώ η
ΠΚΣ και ΕΑΑΚ υποστηρίζουν τη δημόσια και δωρεάν παιδεία. Η δεύτερη διάσταση
εκφράζει τον ανταγωνισμό του αριστερού χώρου όσον αφορά το ζήτημα της
αξιολόγησης των ιδρυμάτων. Η ΠΑΣΠ δεν την απορρίπτει και τη δέχεται με
προϋποθέσεις ενώ η ΠΚΣ και ΑΚ φαίνεται να την απορρίπτουν κατηγορηματικά. Η
τρίτη διάσταση πάλι καταγράφει τον ανταγωνισμό του Αριστερού πόλου. Και η
τέταρτη διάσταση περιγράφει τον ανταγωνισμό των παρατάξεων σχετικά την
εφαρμογή του νόμου-πλαισίου, με τη ΔΑΠ-ΝΔΦΚ να κρατά μια ουδέτερη προς
θετική στάση ενώ η ΠΑΣΠ και ΠΚΣ υποστηρίζουν τη μη εφαρμογή του.
Το διάγραμμα διπλής προβολής εμφανίζει την ΔΑΠ-ΝΔΦΚ να έχει δυναμική
παρουσία στο τμήμα Χημικών Μηχανικών, Πολιτικών Μηχανικών και Ιταλικής
Φιλολογίας. Η ΠΑΣΠ εμφανίζεται ενδυναμωμένη στη Νομική, Παιδαγωγικό-
Δημοτικής και στο Οικονομικό τμήμα. Η ΠΚΣ στο ΤΕΦΑΑ Σερρών και στο
Γεωλογικό ενώ η ΑΡΕΝ στη Δημοσιογραφία και Αγγλική Φιλολογία.
Ικανοποίηση1346 εξέφρασαν οι φοιτητικές παρατάξεις κατά γενική ομολογία.

αναλυτικότερα η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ ευχαρίστησε τους ψηφοφόρους της και υπογράμμισε
ότι κέρδισε την εμπιστοσύνη των φοιτητών «ως δύναμη σταθερότητας, σιγουριάς και
διασφάλισης της ομαλής λειτουργίας των ΑΕΙ». Η ΠΑΣΠ με τη σειρά της υποστήριξε
ότι συσπείρωσε τους φοιτητές απέναντι στα μέτρα της κυβέρνησης. Ωστόσο οι
ΠΚΣ1347 εξέφρασαν μια διαφορετική στάση διότι όπως δήλωσαν δεν εκφράστηκε το
κλίμα των κινητοποιήσεων λόγω των επερχόμενων εκλογών αν και ευχαρίστησε τους
φοιτητές που ψήφισαν την παράταξη. Η ΑΡΕΝ1348 δήλωσε ότι είναι η πιο κερδισμένη
παράταξη αν και καταγράφηκαν στα λοιπά.
1346
1347
1348
Βλ. Μακεδονία και Αυγή 13/5/2007.
332
Ο Α. Αλαβάνος1349, πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ ευχαρίστησε τους φοιτητές για την

υποστήριξη και σημείωσε ότι είναι απαραίτητη η ενότητα για να συνεχιστούν οι
αγώνες.
1349
Βλ. Αυγή 11/5/2007.
333
Η ψήφιση του νέου νόμου-πλαισίου προκαλεί ένταση στο εσωτερικού του

πανεπιστημίου αλλά όχι με τον ίδιο βαθμό κινητοποιήσεων την προηγούμενης
χρονιάς.

κινημάτων.
Το Σκοπιανό ζήτημα αναμφισβήτητα είναι το μείζον θέμα λίγες μέρες πριν τις
φοιτητικές εκλογές. Η ελληνική κυβέρνηση επιβάλλει βέτο1350 στην είσοδο των
Σκοπίων στην Ατλαντική Συμμαχία κατά την διάρκεια συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ.
Οι Θεσσαλονικείς σε έρευνα1351 που πραγματοποιήθηκε στη ευρύτερη περιοχή ήταν
κατά 80% σύμφωνοι με ότι ήταν θετικά τα αποτελέσματα του ΝΑΤΟ για την Ελλάδα,
την στιγμή που οι ΗΠΑ1352 κάνουν λόγο για «Μακεδονική» εθνότητα και γλώσσα.
Ωστόσο η ελληνική κυβέρνηση φαίνεται διατεθειμένη1353 να διαπραγματευτεί με τα
1350
Βλ. Ριζοσπάστης 1/4 & 3/4/2008, Αυγή 2/4/2008 και Μακεδονία 1-6/4/2008.
1351
Βλ. Μακεδονία 6/4/2008. Αλλά και σε πανελλαδικό επίπεδο βλ. Μακεδονία 13/4/2008.
1352
Βλ. Μακεδονία και Ριζοσπάστης 8/4/2008. Και Αγγελιοφόρος 8/4 & 9/4/2008.
1353
Βλ. Αγγελιοφόρος 7/4 & 9/4/2008.
334
Σκόπια. Στα εσωτερικά ζητήματα, ο ΣΥΝ ζητά τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος 1354 για
το ασφαλιστικό και λαμβάνει αρνητική απάντηση.
Η Λ. Κανέλλη μίλησε σε εκδήλωση των ΠΚΣ στη 1 Απριλίου στη Νομική 1355. Στις 4
Απριλίου οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ, Α. Λοβέρδος και Μ. Κατρίνης μίλησε στο
Οικονομικό1356 δε εκδήλωση της ΠΑΣΠ. Στο Οικονομικό1357 Τμήμα μίλησαν ο
Υφυπουργός Ανάπτυξης, Σ. Καλαφάτης και Υφυπουργός Εξωτερικών Π. Δούκας στις
7 Απριλίου σε εκδήλωση της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ και την ίδια μέρα μίλησε στην κεντρική
εκδήλωση της ΠΑΣΠ ο Ε. Βενιζέλος στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας 1358. Παράλληλα
στην Οδοντιατρική1359 μίλησε ο Π. Ευθυμίου σε εκδήλωση της ΠΑΣΠ. Στις 8
Απριλίου στην κεντρική εκδήλωση της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ παραβρέθηκε ο Α.
Σπηλιωτόπουλος, Υπουργός Τουριστικής Ανάπτυξης στο αμφιθέατρο της
Νομικής1360 και την ίδια μέρα ο γραμματέας του Εθνικού Συμβουλίου του ΠΑΣΟΚ,
Γ. Ραγκούσης1361 επισκέφθηκε σχολές του ΑΠΘ. Η γ.γ. του ΚΚΕ Α. Παπαρήγα1362
και η Λ. Κανέλλη μίλησαν σε εκδηλώσεις των ΠΚΣ του ΑΠΘ.

ΚΚΕ(μ-λ)
προέρχεται από τη
2008
ΑΡ.ΕΝ. Αριστερή Ενότητα

συνεργασία1363 του Δικτύου με
άλλα σχήματα.
Δημοκρατική Ανανεωτική Πορεία
Δ.Α.Π. – πρόσκειται ιδεολογικά στην
- Νέα Δημοκρατική Φοιτητική
Ν.Δ.Φ.Κ. Νέα Δημοκρατία
Κίνηση
1354
Βλ. Αυγή 1/4/2008 και Αγγελιοφόρος 3/4/2008.
1355
1356
1357
Βλ. Αγγελιοφόρος 4/4/2008 και Μακεδονία 6/4/2008.
1358
Βλ. Αγγελιοφόρος 4/4 & 8/4/2008 και Μακεδονία 6/4 & 8/4/2008. Για θέσει του ΠΑΣΟΚ βλ.
σχετικά Μακεδονία και Αγγελιοφόρος 8/4/2008.
1359
1360
Βλ. Μακεδονία 6/4 & 9/4/2008 και Αγγελιοφόρος 9/4/2008.
1361
ΒΛ. Αγγελιοφόρος 9/4/2008 και Μακεδονία 9/4 & 11/4/2008.
1362
1363
335
συνεργασίας των
διαγραμμένων της ΚΝΕ (Νέο
Αριστερό Ρεύμα) με το
Ενιαίες Ανεξάρτητες Αριστερές Δημοκρατικό Αγώνα (ΚΚΕ
Ε.Α.Α.Κ.
Κινήσεις εσωτ.- Ανανεωτική Αριστερά)
κ σε ορισμένες σχολές με τις
Επαναστατικές Σοσιαλιστικές Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα
Ε.Σ.Ο.Φ.
Ομάδες Φοιτητών (ΣΕΚ) κινείται προς τον χώρο
της ριζοσπαστικής Αριστεράς
πρόσκεινται ιδεολογικά στο
Νέοι Πράσινοι κόμμα των Οικολόγων
Πράσινων
Π.Α.Σ.Π.
Προοδευτικές Κινήσεις ΚΚΕ μετά την αποχώρηση του
Π.Κ.Σ.
Συνεργασίας από τον ενιαίο Συνασπισμό της
(ΣΕΚ) κινείται προς τον χώρο
της ριζοσπαστικής Αριστεράς
ΑΡΕΝ
Στόχος της ΑΡΕΝ1364 να δοθεί δημοψηφισματικός χαρακτήρας στις φοιτητικές

εκλογές ως απάντηση στην κυβερνητική πολιτική. Διεκδικούν κοινωνική δικαιοσύνη
και το δικαίωμα στη μόρφωση. Σύνθημα «με τη ριζοσπαστική Αριστερά αλλάζουμε τα
τοπία στις σπουδές και τη ζωή μας».
ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ1365 Θεσσαλονίκης με σύνθημα «Κρίνω- Συγκρίνω-Αξιολογώ» και

«Παίρνω το μέλλον του πανεπιστημίου στα χέρια μου». Υποστηρίζουν την
κυβερνητική πολιτική και σημειώνουν ότι πολλές ρυθμίσεις του νόμου-πλαισίου
αποτελούν πάγιες προτάσεις της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ.
1364
Βλ. Αυγή 4/4, 8/4 & 9/4/2008 και Μακεδονία 6/4, 8/4 & 9/4/2008. Για τις θέσεις του ΣΥΝ βλ.
Αυγή 1/4 & 4/4/2008, Θεσσαλονίκη και Αγγελιοφόρος 7/4/2008.
1365
Βλ. Μακεδονία 6/4 & 8/4/2008 και Ριζοσπάστης 8/4/2008.
336
ΕΑΑΚ
Η ΕΑΑΚ1366 συνεχίζει να είναι υπέρ της δημόσιας και δωρεάν παιδείας αλλά
περιλαμβάνει και άλλες θέσεις πέρα από το φοιτητικό πλαίσιο και παίρνει θέση για
την εργασιακή και ασφαλιστική πολιτική της κυβέρνησης. Ενώ στόχος τους είναι να
συνεχιστούν οι κινητοποιήσεις.
Νέοι Πράσινοι
Οι βασικές θέσεις της παράταξης1367 αυτής αφορούν κυρίως το οικολογικό το

παγκόσμιο πράσινο κίνημα. Συγκεκριμένα υποστηρίζουν :
□ την οικολογική βιωσιμότητα, το ανθρώπινο γένος πρέπει να στραφεί σε πιο

βιώσιμους τρόπους διαχείρισης του περιβάλλοντός του και των φυσικών πόρων.
Στηρίζουν τις πρωτοβουλίες προς αυτή την κατεύθυνση όπως ανακύκλωση,
βιολογική καλλιέργεια, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας κλπ.
□ την κοινωνική δικαιοσύνη. Το δικαίωμα του καθενός να ζει μια αξιοπρεπή και
δημιουργική ζωή και θεωρούν ότι είναι «τρομερό που βασικά αγαθά όπως το νερό
έχουν γίνει εμπορεύσιμο είδος». Προτείνουν τη θέσπιση ενός ενιαίου Ελάχιστου
Εισοδήματος Διαβίωσης για όλους τους πολίτες ως αναγκαίο μέτρο κοινωνικής
δικαιοσύνης.
□ τη συμμετοχική και άμεση δημοκρατία. Πιστεύουν σε μια δημοκρατία που επιτρέπει
στον πολίτη να συμμετέχει και να συνδιαμορφώνει αποφάσεις, κι όχι σ' ένα πολίτη-
καταναλωτή που περιορίζει την πολιτική του δράση «στο να επιλέγει κάποιο κόμμα με
τον ίδιο τρόπο που αγοράζει μια μάρκα απορρυπαντικών στο σούπερ μάρκετ». Και
στηρίζουν όλα τα ριζοσπαστικά αμεσοδημοκρατικά μοντέλα εξουσίας από το Πόρτο
Αλέγκρε μέχρι την γειτονιά του καθενός.
ΠΑΣΠ
Η ΠΑΣΠ1368 Θεσσαλονίκης με σύνθημα «δε σου ζητάμε να ακολουθήσεις, σου ζητάμε

να συμπορευτείς». Τάσσονται υπέρ του δημόσιας δωρεάν παιδείας και της μη
εφαρμογής του νόμου πλαισίου.
1366
Βλ. Μακεδονία 6/4 & 8/4/2008.
1367
Βλ. στην επίσημη ιστοσελίδα http://neoiprasinoi.blogspot.com/2008/05/blog-post_8377.html.
1368
Βλ. Μακεδονία 6/4 & 8/4/2008.
337
ΠΚΣ
Οι ΠΚΣ1369 Θεσσαλονίκης με σύνθημα «Κάνε τη φωνή σου δύναμη για ανατροπή».

Τοποθετούνται κατά της αναθεώρησης του άρθρου 16 και της μη εφαρμογής του
νόμου αλλά είναι υπέρ του Φ.Κ. που αγωνίζεται για κατάργηση κάθε
επιχειρηματικής δραστηριότητας και της αναζωογόνησης του. Υποστηρίζουν την
συμπόρευση της νεολαίας και των φοιτητών με το λαϊκό και εργατικό κίνημα.
Μεταξύ των ζητημάτων για την παιδεία γίνεται αναφορά στις εργασιακές σχέσεις, το
ασφαλιστικό και το μέλλον των Βαλκανίων μετά την ανεξαρτητοποίηση του
Κοσσόβου.

φορείς
Στις 10 Φεβρουαρίου εκλέχθηκε πρόεδρος του Συνασπισμός της Αριστεράς των

Κινημάτων και της Οικολογίας, ο Α. Τσίπρας έναντι του Φ. Κουβέλη. Το ΠΑΣΟΚ
τον Μάρτιο του 2008 ολοκλήρωσε τις εργασίες του 8ου Συνεδρίου1370 για εκλογή νέου
γραμματέα. Ωστόσο η εσωκομματική κρίση που ξεκινάει από τις 16 Σεπτεμβρίου του
2007, οι εθνικές εκλογές και η ανάδειξη προέδρου το Νοέμβριο της ίδιας χρονιάς
έχουν επιβαρύνει το εσωκομματικό κλίμα. Ενώ αλλαγές1371 πραγματοποίησε ο Γ.
Παπανδρέου στο Πολιτικό Συμβούλιο και στα στελέχη της κυβέρνησης.
Αναμενόμενη είναι και η κατάσταση1372 της προσκείμενης στο κόμμα φοιτητικής
παράταξης με τα μέλη της Θεσσαλονίκης να δηλώνουν επηρεασμένα.
Οι μικρότερες παρατάξεις1373 συνεχίζουν να δίνουν το παρόν όπως το «Κραχ» του

Οικονομικού, οι «Σεισμογενείς» (ΕΑΑΚ), Γεωλογικού, «Ανάφοττο» Γεωπονίας,
«ΜΑΤΣΕΤΑ» Ψυχολογίας, «ΜΑΤΣΕ-ΦΑΠΑ» Ιστορικού-Αρχαιολογικού και η
«ΑΝΟΜΙΑ» (ανεξάρτητοι) του Ιστορικού-Αρχαιολογικού.
Αυτή τη χρονιά ιδρύεται1374 μια νέα κομματική παράταξη προσκείμενη στους

Οικολόγους-Πράσινους οι «Νέοι Πράσινοι». Έτος ίδρυσης ο Ιανουάριος του 2008
1369
Βλ. Ριζοσπάστης 1/4, 5/4, 6/4 & 9/4/2008 και Μακεδονία 6/4 & 8/4/2008. Για τις θέσεις του ΚΚΕ
βλ. Ριζοσπάστης 1/4/2008 και Θεσσαλονίκη 7/4/2008.
1370
http://www.pasok.gr/portal/resource/timeLineEvent/id/8e1e2fd5-be96-4670-a38e-e048f791c30e.
1371
Βλ. Μακεδονία8/4/2008 και Αγγελιοφόρος 8/4 & 9/4/2008.
1372
1373
1374
Βλ. http://neoiprasinoi.blogspot.com/2008/05/blog-post_8377.html.
338
και στην περίπτωση του ΑΠΘ εμφανίζονται σε συνεργασία με τις «Πράσινες
Κινήσεις» σε ορισμένες σχολές και τμήματα.
Σε υποτονικό1375 το κλίμα εν απουσία των περσινών κινητοποιήσεων εξελίχθηκε ο

προεκλογικός αγώνας αλλά και η 9η Απριλίου ημέρα των εκλογών. Η αδιαφορία είναι
έντονη και οι παρατάξεις απαισιοδοξούν. Επεισόδια καταγράφονται μόνο στην
Κτηνιατρική1376 σχολή. Τα αποτελέσματα των εκλογών έτσι όπως προκύπτουν από
τους φοιτητικούς συλλόγους της κάθε σχολής είναι τα εξής:
ΔΑΠ-
ΝΔΦΚ
1.005 26 78 371 0 276 103 116
Μηχανικών
και Ηλεκτρολόγων 1.128 0 49 274 153 229 314 20
Μηχανικών
371 0 0 142 1 99 50 69
304 0 0 98 0 72 65 50
Μηχανικών
Μηχανικών
Χωροταξίας & 115 0 0 43 0 32 0 32
Ανάπτυξης
Ιατρική 1.203 0 38 513 55 251 149 152
Οδοντιατρική 575 0 26 216 36 176 36 98
Κτηνιατρική 474 0 0 150 111 136 47 20
Γεωπονίας 994 0 15 503 146 176 124 6

Δασολογικό 412 0 15 242 0 51 63 0
Γεωλογικό 333 0 8 109 46 64 90 0
Νομική 1.589 0 92 579 105 591 127 52
Οικονομικό 1.062 8 56 429 74 394 68 8
Πολιτικών Επιστημών 411 0 27 161 0 126 49 391377
1375
1376
Βλ. Μακεδονία και Αγγελιοφόρος 10/4/2008.
1377
Πρόκειται για την «Α.Π.Π.Ε.» 39 ψήφοι.
339
ΔΑΠ-
ΝΔΦΚ
Φιλολογίας 804 0 41 307 56 270 111 0

477 0 6 209 40 173 36 0
513 0 31 176 38 177 73 9
118 0 0 46 0 52 17 0
275 0 0 104 0 120 44 0
35 0 0 22 0 5 7 34
Ιστορικό-
711 6 15 251 36 277 104 7
Ψυχολογίας 396 0 3 184 3 20 119 61
Δημοτικής 632 0 0 288 54 139 67 64
προσχολικής αγωγής 246 0 0 62 0 68 69 40
Θεολογική 575 0 5 231 12 101 69 128
Χημικό 430 0 23 121 85 89 94 0
Βιολογικό 271 37 0 89 0 59 44 171378

Μαθηματικό 548 7 59 184 38 180 65 0
Φυσικό 630 0 38 130 56 160 163 69
Πληροφορικής 325 8 0 146 0 36 33 90
Φαρμακευτική 362 0 0 158 0 46 113 29
Τ.Ε.Φ.Α.Α. 821 0 0 413 14 307 65 0
Τ.Ε.Φ.Α.Α.
221 0 0 0 0 0 5 208
Σερρών
Εικαστικό 149 0 0 0 6 0 23 113
186 0 13 18 18 85 36 14
ΜΜΕ
ΣΥΝΟΛΟ 19.069 101 666 7.038 1.292 5.101 2.676 1.545

1378
Πρόκειται για την «Α.Π.Β.» 17 ψήφοι.
340
Ψήφισαν1379 19.069 φοιτητές αυτή τη χρονιά. Για άλλη μια χρονιά κοινά1380
αποτελέσματα εκδόθηκαν από τη Θεσσαλονίκη συνεργασία της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ, ΠΑΣΠ,
ΠΚΣ και ΕΑΑΚ. Σύμφωνα με αυτά τα αποτελέσματα η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ με 36,9%, η
ΠΑΣΠ 26,7%, η ΠΚΣ 14%, η ΕΑΑΚ 6,7% και η ΑΡΕΝ 3,5%. Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
σημείωσε πτώση 1% και η ΠΑΣΠ 0,5% ενώ οι ΠΚΣ είδε τα ποσοστά της να
αυξάνονται κατά 1% και η ΕΑΑΚ κατά 0,5%. Η ΑΡΕΝ παρουσίασε άνοδο της τάξης
του 1,5%. Τα τμήματα1381 που σημείωσαν μεγαλύτερα ποσοστά συμμετοχής ήταν η
Οδοντιατρική με 94,7%, Κτηνιατρική 83,5% και το τμήμα Πολιτικών Μηχανικών
77,5%. Αξιοσημείωτα τα ποσοστά αποχής στο Ιταλικό έφτασε το 82,2% και στην
Παιδαγωγική Σχολή 67,3%. Η Φιλοσοφική Σχολή μοιράστηκε στα δύο, τα τμήματα
Γαλλικής, Γερμανικής, Αγγλικής Φιλολογίας και του Ιστορικού-Αρχαιλογικού
αναδείχτηκε πρώτη δύναμη η ΠΑΣΠ, ενώ το τμήμα Φιλολογίας και Παιδαγωγικής,
Ιταλικής Φιλολογίας, Ψυχολογίας και Φιλολογίας πρώτη η ΔΑΠ. Για Τρίτη χρονιά
αναδείχθηκε πρώτη η ΠΑΣΠ στη Νομική. Στην Πολυτεχνική Σχολή πρώτη η ΔΑΠ-
ΝΔΦΚ στο τμήμα των Πολιτικών Μηχανικών, Τοπογράφων, Χημικών Μηχανικών
ενώ στην Αρχιτεκτονική η ΕΑΑΚ και στους Ηλεκτρολόγους Μηχανικούς οι ΠΚΣ. Το
ποσοστό συμμετοχής παρουσίασε μείωση φτάνοντας στο 54,4%.
Από την ανάλυση των αποτελεσμάτων των εκλογών για το 2008, προκύπτουν
παρατάξεων που αθροιστικά ερμηνεύουν το 93,4%.
η
1 (32,7%) ΑΚ, ΔΑΠ-ΝΔΦΚ ΕΑΑΚ
2η (26,4%) ΠΚΣ, ΑΚ ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
4η (13%) ΔΑΠ-ΝΔΦΚ ΠΚΣ, ΑΡΕΝ
Η πρώτη διάσταση περιγράφει τον ανταγωνισμό μεταξύ [ΑΚ, ΔΑΠ-ΝΔΦΚ] και

ΕΑΑΚ πιθανότατα πάνω στο θέμα της κυβερνητικής πολιτικής στην παιδεία. Η
δεύτερη διάσταση εκφράζει τον ανταγωνισμό του δεξιού και αριστερού χώρου
σχετικά με την ιδιωτικοποιήσεις των ιδρυμάτων, η ΠΚΣ και ΑΚ απορρίπτουν ενώ η
ΔΑΠ-ΝΔΦΚ επιδοκιμάζει μια τέτοια πολιτική. Η τρίτη διάσταση αφορά τον
ανταγωνισμό του αριστερού χώρου όσον αφορά τον τρόπο δράσης του κινήματος.
1379
Βλ. Αγγελιοφόρος και Αυγή 11/4/2008.
1380
1381
341
Και η τέταρτη διάσταση σκιαγραφεί τις ανταγωνιστικές σχέσεις των παρατάξεων
απέναντι στην εκπαιδευτική πολιτική με την πρώτη να συμφωνεί με τον κομματικός
της φορέας και τις δεύτερες να απορρίπτουν και να την καταδικάζουν.
Από το διάγραμμα διπλής προβολής προκύπτει η δυναμικότητα της ΠΑΣΠ στο τμήμα
Φιλολογίας, Θεολογίας και Οικονομικών Επιστημών ενώ η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ στο τμήμα
Πολιτικών Επιστημών, Νομικής και Ιατρικής. Επίσης παρατηρείται έντονη η
παρουσία της ΑΡΕΝ στο Χημικό και Φυσικό τμήμα.
Νεολαίες επί του αποτελέσματος
Ο πρόεδρος της ΟΝΝΕΔ, Γ. Παπανικολάου1382 σημείωσε ότι τα αποτελέσματα

αποδεικνύουν την εμπιστοσύνη των φοιτητών στις μεταρρυθμίσεις και την εφαρμογή
τους. Και ο γραμματέας του Κ.Σ. της ΚΝΕ1383 δήλωσε ότι η επόμενη χρονιά δε θα
είναι η ίδια και ότι «η άνοδος της ΠΚΣ μας γεμίζει ευθύνη».
Η Α. Παπαρήγα1384 συνεχάρη την ΚΝΕ και υποστήριξε ότι η ΠΚΣ έχουν αντοχή και
δυναμική ανόδου. Ο ΣΥΝ1385 σημείωσε ότι η ΑΡΕΝ είχε τη μεγαλύτερη άνοδο που
και ότι αρχίζει να ριζώνει στους φοιτητικούς και σπουδαστικούς συλλόγους.
1382
1383
1384
Βλ. Ελευθεροτυπία και Ριζοσπάστης 11/4/2008 και Μακεδονία 11/4 & 13/4/2008.
1385
Βλ. Μακεδονία 11/4 & 13/4/2008.
342
Το διακύβευμα των φετινών εκλογών φαίνεται να είναι το ζήτημα της

ανασυγκρότησης της ΕΦΕΕ και το αίτημα για τη συλλογική εκπροσώπηση των
φοιτητών.

κινημάτων.
□ Σταθερά τα ποσοστά συμμετοχής στις εκλογές
Οι ευρωεκλογές1386 στις 7 Ιουνίου του 2009 αποτελούν ένα σημαντικό γεγονός καθώς
τα κόμματα1387 κινητοποιούνται και οργανώνονται για τις επικείμενες εκλογές. Το
σκάνδαλο της Siemens1388 και η πιθανή σύσταση εξεταστικής επιτροπής από το
Ελληνικός Κοινοβούλιο είναι ένα άλλο φλέγον ζήτημα της εποχής. Ενώ η πόλωση1389
είναι το βασικό χαρακτηριστικό του ελληνικού κοινοβουλίου με θέματα κυρίως της
1386
Βλ. Μακεδονία 2/5, 7/5 & 14/5/2009 και Αγγελιοφόρος 4/5, 6/5, 8/5, 10/5/2009. Επιπλέον βλ.
Ριζοσπάστης 2/5
1387
Βλ. Μακεδονία 3/5, 8/5 &10/5/2009.
1388
Βλ. Μακεδονία 5/5 & 7/5/2009
1389
Βλ. Ριζοσπάστης 5/5/2009, Αυγή 9/5/2009 και Μακεδονία 9/5/2009. Επίσης βλ. Αγγελιοφόρος,
Ελευθεροτυπία και Θεσσαλονίκη 11/5/2009.
343
διαφθοράς και της οικονομίας1390. Πιθανότατα αυτό το κλίμα να είχε αντίκτυπο στις
φοιτητικές παρατάξεις. Απόδειξη αυτού, το επεισόδιο1391 στη Φυσικομαθηματική
σχολή μεταξύ της ΠΑΣΠ και ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
Ο Ε. Βενιζέλος μίλησε σε εκδήλωση της ΠΑΣΠ στη Νομική1392 στις 4 Μαΐου. Μια
εβδομάδα περίπου πριν το άνοιγμα της φοιτητικής κάλπης, η γ.γ. του ΚΚΕ1393 μίλησε
σε εκδήλωση των ΠΚΣ. Σε εκδήλωση της ΠΑΣΠ στις 8 Απριλίου μίλησε ο
βουλευτής του ΠΑΣΟΚ, Χ. Καστανίδης στην Κτηνιατρική1394 Σχολή. Ο γραμματέας
του ΠΑΣΟΚ, Γ. Ραγκούσης μίλησε σε αμφιθέατρο της Φυσικομαθηματικής1395 στις
11 Μαΐου για την ΠΑΣΠ ενώ ο Γ. Ζιώγας, βουλευτής του ΚΚΕ σε αμφιθέατρο των
Θετικών Επιστημών1396 για τις ΠΚΣ. Η κεντρική εκδήλωση της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ στις 12
Μαΐου πραγματοποιήθηκε στη Νομική1397 παρουσία του Υπουργού Μεταφορών, Ε.
Στυλιανίδη.

ΚΚΕ(μ-λ)
2009

Κινήσεις
1390
1391
1392
1393
Βλ. Μακεδονία 8/5/2009 και Ριζοσπάστης 7/5/2009. Για τις θέσεις ΚΚΕ βλ. Ριζοσπάστης
7/5/2009.
1394
1395
1396
1397
Βλ. Μακεδονία 8/5 & 12/5/2009.
1398
344
Ε.Σ.Ο.Φ.
κόμμα των Οικολόγων Πράσινων
Π.Α.Σ.Π.
ΑΡΕΝ
Η ΑΡΕΝ1399 με σύνθημα «Να γυρίσουμε τον κόσμο ανάποδα» και «Ήρθε η ώρα για τις
δικές μας μέρες» συμμετέχει για δεύτερη χρονιά στις φοιτητικές εκλογές. Κύριοι
άξονες της είναι ο αγώνας ενάντια στην εκπαιδευτική αναδιάρθρωση, στην
ιδιωτικοποίηση-εμπορευματοποίηση της παιδείας και την απαξίωση των πτυχίων.
Όσον αφορά την ΕΦΕΕ υποστηρίζει την ανασύσταση της αλλά και την ισχυροποίηση
των φοιτητικών συλλόγων.
ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ1400 Θεσσαλονίκης υποστηρίζει και επικροτεί την ανασύσταση της

ΕΦΕΕ και τονίζει ότι το φοιτητικό κίνημα πρέπει να αλλάξει νοοτροπία και να «βγει
από την λογική των παρατάξεων». Σύνθημα1401 «Ζήσε τα όνειρα σου με τη δική σου
δύναμη».
ΕΑΑΚ
Οι ΕΑΑΚ1402 Θεσσαλονίκης στρέφονται κατά της γραφειοκρατικοποίησης του

φοιτητικού κινήματος και δηλώσαν ότι θα εμποδίσουν όλες τις προσπάθειες
ανασυγκρότησης. Αυτή η αρνητική στάση της παράταξης υιοθετείται επειδή με την
1399
Βλ. Αυγή 3/, 5/5 & 10/5/2009. Για τις θέσεις ΣΥΡΙΖΑ βλ. σχετικά στην Αυγή 12/5/2009.
1400
Βλ. Μακεδονία 3/5/2009, Αγγελιοφόρος 12/5/2009 και Αυγή 13/5/2009.
1401
1402
345
ανασυγκρότηση της ΕΦΕΕ «το φοιτητικό κίνημα θα κομματικοποιηθεί». Παράλληλα
για την παράταξη το ανώτερο όργανο λήψης αποφάσεων και συντονισμού είναι οι
γενικές συνελεύσεις. Σύνθημα1403 «Πρόταση για αγώνα διαρκείας».
ΠΑΣΠ
Η ΠΑΣΠ1404 Θεσσαλονίκης με τη σειρά της θεωρεί αναγκαία την ανασύσταση της

ΕΦΕΕ με την προϋπόθεση διεξαγωγής καταστατικού συνεδρίου. Στόχος τους η
αναβάθμιση και ο εκσυγχρονισμός του φοιτητικού κινήματος αλλά και η ανατροπή
του νόμου-πλαισίου. Η αίτημα για δημόσια πανεπιστήμια περιλαμβάνεται για άλλη
μια χρονιά στις θέσεις της παράταξης. Σύνθημα1405 «Ξαναχτίζουμε την ελπίδα» και
«Νίκη».
ΠΚΣ
Οι ΠΚΣ1406 Θεσσαλονίκης σημειώνουν ότι η ανασυγκρότηση της ΕΦΕΕ θα λύσει εν

μέρει τα προβλήματα οργάνωσης του φοιτητικού κινήματος. Γιατί πρώτον θα
εκφραστούν όλες οι φοιτητικές παρατάξεις κεντρικά και δεύτερον για να
αποτυπωθούν κεντρικά οι συσχετισμοί. Στις θέσεις τους συμπεριλαμβάνονται τα
προβλήματα των φοιτητών αλλά και η αιτία όλων αυτών των προβλημάτων σύμφωνα
με την παράταξη, δηλαδή αυτή της ΕΕ. Σύνθημα «Στην κρίση τους απαντάμε με
αντεπίθεση, οργάνωση, ρήξη και ανατροπή».

φορείς
Η ΑΡΕΝ1407 για δεύτερη χρονιά συμμετέχει στις εκλογές και παρουσίασε υποψηφίους
στις παρακάτω σχολές: Αρχιτεκτονική, Γεωλογικό, Γεωπονίας, Δασολογίας και
Φυσικού Περιβάλλοντος, Μαθηματικό, Βιολογικό, Φυσικό, Χημικό, Εφαρμοσμένων
Μαθηματικών, Ηλεκτρονικών Υπολογιστών, Ηλεκτρολόγοι Μηχανικοί, Πολιτικοί
Μηχανικοί, Ιατρική, Οδοντιατρική, Νομική, Πολιτικών Επιστημών, Οικονομικών
Επιστημών, Φιλολογικό, Ιστορικό-Αρχαιολογικό, Φιλοσοφία και Παιδαγωγική,
1403
1404
Βλ. Μακεδονία 3/5 & 8/5/2009, Αγγελιοφόρος 12/5/2009 και Αυγή 13/5/2009. Για τις θέσεις του
ΠΑΣΟΚ βλ. Μακεδονία 8/5/2009.
1405
1406
Βλ. Μακεδονία 3/5 & 8/5/2009 ,Αγγελιοφόρος 12/5/2009. Επιπλέον Ριζοσπάστης και Αυγή
13/5/2009. Για τις θέσεις του ΚΚΕ στην παιδεία βλ. Ριζοσπάστης 2/5/2009.
1407
Βλ. Αυγή 10/5/2009.
346
Θεολογίας, Αγγλικής, Ιταλικής, Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας, Παιδαγωγικό,
Ψυχολογία και ΤΕΦΑΑ.
Υποτονικό1408 και αδιάφορο για άλλη μια χρονιά ήταν το κλίμα στο ΑΠΘ από την
πλευρά φοιτητών. Ωστόσο, οι παρατάξεις θεωρούσαν σημαντικά τα αποτελέσματα
των εκλογών εξαιτίας των ευρωεκλογών που ακολούθησαν και οι συγκρούσεις1409
μεταξύ τους ήταν αποτέλεσμα της πόλωση στο εσωτερικό της Βουλής. Η διαδικασία
εξελίχθηκε ομαλά με εξαίρεση την Ιατρική1410 όπου παρουσιάστηκε τυπογραφικό
λάθος στα ψηφοδέλτια των ΠΚΣ. Η διαδικασία ξεκίνησε μια ώρα αργότερα από το
προβλεπόμενο. Τα αποτελέσματα των εκλογών έτσι όπως προκύπτουν από τους
ΔΑΠ-
ΝΔΦΚ
896 30 31 304 0 312 83 0 941411
Μηχανικών
Τμήμα
880 0 22 253 158 193 238 0 11
(εκτός Μηχ.
Μηχανικών)
307 0 0 112 53 81 49 0 0
Τμήμα
367 0 30 91 94 55 68 0 0
249 0 0 52 0 72 57 0 64
Μηχανικών
Ιατρική - - - - - - - - -
101
Οδοντιατρική 492 0 9 216 0 125 23 0 1412
Κτηνιατρική 384 16 0 106 78 139 33 0 0
Γεωπονίας 945 0 12 468 142 135 103 0 6
Δασολογικό 363 0 9 174 0 65 65 0 291413
Γεωλογικό 270 0 0 85 37 55 71 0 0
1408
Βλ. Ελευθεροτυπία 7/5/2009, Μακεδονία 8/5 & 12/5/2009 Αγγελιοφόρος 15/5/2009.
1409
Βλ. Αυγή 12/5/2009.
1410
Βλ. Αγγελιοφόρος και Μακεδονία 14/5/2009.
1411
1412
Πρόκειται για την» ΕΑΚΟ» 73 και «ΣΠΦΕ» 28 ψήφοι.
1413
Πρόκειται για την «Ακίδα» 29 ψήφοι.
347
ΔΑΠ-
ΝΔΦΚ
Νομική 1.527 10 48 539 88 590 102 0 901414
Οικονομικό 1.022 8 34 394 69 420 69 0 0
Πολιτικών
385 0 9 163 0 93 36 0 721415
Επιστημών
Φιλολογίας 782 0 27 314 50 262 84 0 28

455 0 16 225 22 145 32 0 0
469 0 39 189 35 139 58 0 0
114 0 8 26 0 54 18 0 0
Γλώσσας και 268 0 0 108 0 108 34 0 0
17 0 1 4 1 6 5 0 0
Ιστορικό-
658 6 10 143 34 324 107 5 0
Ψυχολογίας 401 0 0 238 61 26 59 0 0
Δημοτικής 512 0 5 219 26 75 96 0 701416
233 22 0 81 0 60 58 0 0
αγωγής και
Θεολογική 464 0 0 154 13 114 64 0 93
Χημικό 375 0 16 111 88 53 94 0 0
Βιολογικό 245 0 0 76 0 60 35 0 661417
Μαθηματικό 564 0 47 196 25 183 90 0 0
Φυσικό 558 36 41 120 64 111 138 14 161418
Πληροφορικής 274 7 0 109 0 51 35 4 521419
1414
Πρόκειται για την « Ένωση Ανεξάρτητων Θεσσαλονίκης» 90 ψήφοι.
1415
1416
Πρόκειται για την «Ένωση Ανεξαρτήτων Θεσσαλονίκης» 70 ψήφοι.
1417
1418
Πρόκειται για την «Αυτόνομη πρωτοβουλία Φυσικού» 16 ψήφοι.
1419
Πρόκειται για την «FORMAT» 52 ψήφοι.
348
ΔΑΠ-
ΝΔΦΚ
Φαρμακευτική 268 0 0 108 0 42 79 30 0
Τ.Ε.Φ.Α.Α. 876 0 6 493 12 297 46 0 0

Τ.Ε.Φ.Α.Α. - - - - - - - - -
Σερρών
Εικαστικό 59 0 0 0 0 0 29 0 301420
159 0 10 24 6 64 50 0 0
και ΜΜΕ
ΣΥΝΟΛΟ 15.838 135 430 5.895 1.156 4.509 2.129 53 816
Οι φοιτητικές παρατάξεις αυτή τη φορά δε συμφώνησαν1421 και έτσι κοινά

αποτελέσματα δε δόθηκαν. Ωστόσο υπήρξε συμφωνία των παρατάξεων όσον αφορά
το ποσοστό συμμετοχής και η μείωση του κατά 10% από την προηγούμενη χρονιά.
Έτσι στο ΑΠΘ υπολογίζεται ότι ψήφισαν1422 περίπου 17.000 φοιτητές. Η ΔΑΠ-
ΝΔΦΚ με ποσοστό 38,38%, η ΠΑΣΠ 29,04%, ΠΚΣ 14,05%, ΕΑΑΚ6,99%, ΑΡΕΝ
3,14%, ΑΚ 1,13% και ΦΟΣ 0,06%. Το ποσοστό συμμετοχής με βάσει τον πίνακα 2,
46,3%. Αυτή τη χρονιά η Οδοντιατρική έχει το υψηλότερο ποσοστό συμμετοχής
(84,3%) και ακολουθούν το Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών (77,9%) και η Νομική
(76,4%). Τα ποσοστά αποχής παρουσιάζουν ανοδική πορεία με τις προηγούμενες
χρονιές, συγκεκριμένα η Ιταλική Φιλολογία (90,8%), η Θεολογική (76%) και η
Παιδαγωγική Σχολή (74%). Και τέλος αξιοσημείωτη η επικράτηση της ΠΑΣΠ στο
Τμήμα Χημικών Μηχανικών, Οικονομικό, Γαλλική Φιλολογίας, Ιστορικό-
Αρχαιολογικό και Δημοσιογραφίας.
Από την ανάλυση των αποτελεσμάτων με τη μέθοδο της παραγοντικής ανάλυσης

αντιστοιχιών προκύπτουν τέσσερεις διαστάσεις (παράγοντες) που περιγράφουν τον
ανταγωνισμό των παρατάξεων που αθροιστικά ερμηνεύουν το 92,2%.
η
1 (40,3%) ΠΑΣΠ, ΔΑΠ-ΝΔΦΚ ΕΑΑΚ
2η (24%) ΔΑΠ-ΝΔΦΚ ΑΚ
3η (15,7%) ΠΑΣΠ, ΕΑΑΚ ΠΚΣ
4η (12,2%) ΑΚ ΠΚΣ
1420
Πρόκειται για «Ανεξάρτητους» με 10 ψήφους έκαστος.
1421
1422
349
Η πρώτη διάσταση περιγράφει τον ανταγωνισμό ΠΑΣΠ και ΔΑΠ-ΝΔΦΚ με την
ανανεωτική αριστερά σχετικά με την ανασυγκρότηση της ΕΦΕΕ. Η πρώτη ομάδα
υποστηρίζει την αναγκαιότητα της ανασυγκρότησης ενώ η ΕΑΑΚ την απορρίπτει. Η
δεύτερη διάσταση εκφράσει τις ανταγωνιστικές σχέσεις της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ και των
ΑΚ. Η τρίτη διάσταση εκφράζει τον ανταγωνισμό των αριστερών παρατάξεων στην
κυβερνητική πολιτική. η τέταρτη τέλος παρουσιάζει τον ανταγωνισμό ενός μέρους
του αριστερού χώρου.
Το διάγραμμα διπλής προβολής εμφανίζει την ΔΑΠ-ΝΔΦΚ ενισχυμένη στο τμήμα
Φιλολογίας, Δασολογίας και Πολιτικών Επιστημών ενώ η ΠΑΣΠ στο τμήμα
Χημικών Μηχανικών, Μαθηματικού και Πληροφορικής. Η ΑΡΕΝ έχει δυναμική στο
τμήμα Δημοσιογραφίας και η ΠΚΣ στην Κτηνιατρική. Και τέλος παρατηρείται η
ΕΑΑΚ ενισχυμένη στην Αρχιτεκτονική και το Χημικό τμήμα.
Οι ΠΚΣ1423 τόνισαν ότι το αποτέλεσμα των εκλογών φέρνει νέες ευθύνες, νέα δύναμη
κι ορμή για συνέχιση των αγώνων αλλά και ένταση.
Ο πρόεδρος της ΟΝΝΕΔ1424 έκανε λόγο για «ξεκάθαρη δημοσκόπηση» ενώ ο

πρόεδρος της νεολαίας του ΠΑΣΟΚ1425 για ανάγκη ανασυγκρότησης του φοιτητικού
κινήματος.
Ο Γ. Πρωτούλης1426, μέλος της γραμματείας της Κ.Ε. του ΚΚΕ δήλωσε

ικανοποιημένος από το αποτέλεσμα και το χαρακτήρισε ως κάλεσμα αγώνα.
1423
1424
1425
1426
Βλ. Ριζοσπάστης 14/5 & 17/5/2009.
350
Το διακύβευμα της εκλογικής αναμέτρησης του 2010 είναι η κυβερνητική πολιτική

στον τομέα της οικονομίας καθώς και η προσπάθεια μείωσης του ποσοστού αποχής
των φοιτητών.

□ Έντονα κομματικοποιημένο και πολιτικοποιημένο χαρακτήρα
□ Παρακολούθηση των πολιτικών και οικονομικών εξελίξεων της χώρας, αν και
το Φ.Κ. περιστρέφεται κυρίως γύρω από τα δικά του εσωτερικά προβλήματα.
κινημάτων.
Η Ελλάδα βρίσκεται στο επίκεντρο του διεθνή έντυπου τύπου1427 για την οικονομική
της κατάσταση και το πρόγραμμα δράσης που θα πρέπει να ληφθεί. Η συμφωνία για
το πρώτο μνημόνιο1428, τα μέτρα λιτότητας και η τρόικα βρίσκονται στο επίκεντρο.
Το πρόγραμμα λιτότητας1429 που ανακοινώθηκε από το Υπουργείο Οικονομικών
προκαλεί την αντίδραση1430 του έλληνα πολίτη (στην προκειμένη περίπτωση και των
Θεσσαλονικέων) που διαδηλώνει για την απόσυρση των μέτρων. Ενώ παράλληλα τα
σενάρια για πιθανό ανασχηματισμό1431 και η ένταση1432 στο Κοινοβούλιο σε επίπεδο
1427
Βλ. Μακεδονία 4/5/2010 και Αγγελιοφόρος 9/5/2010.
1428
Βλ. Το Βήμα 2/5/2012.
1429
Βλ. Αγγελιοφόρος 2/5/2010, Αυγή 2/5/2010, Θεσσαλονίκη 3/5/2010 και Μακεδονία 6/5/2010.
1430
Βλ. Αγγελιοφόρος 6/5 & 7/5/2010, Αυγή 4/5 & 9/5/2010, Μακεδονία 4/5, 5/5 & 6/5/2010 και
1431
Βλ. Θεσσαλονίκη 3/5 & 17/5/2010 και Αγγελιοφόρος 19/5/2010.
351
αρχηγών κομμάτων προκαλούν περισσότερα προβλήματα. Οι διαγραφές 1433 στελεχών
του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ είναι επίσης ένα χαρακτηριστικό που αναταράσσει τις
υπάρχουσες ισορροπίες. Όσον αφορά τις ελληνοτουρκικές σχέσεις ο Τ. Ερντογάν1434
εμφανίζεται αδιάλλακτος στο θέμα του Κυπριακού και το Αιγαίου.
Παράλληλα στο ΑΠΘ θα διεξαχθούν στις 26 Μαΐου οι πρυτανικές 1435 εκλογές

αυξάνοντας την ένταση μέσα από την αναμέτρηση των υποψηφίων και των σχημάτων
τους για την ανάδειξη των νέων πρυτανικών αρχών.
3. Οι Φοιτητές
Οι Φοιτητές της Θεσσαλονίκης, σε σχετική έρευνα1436 που πραγματοποιήθηκε από

την «Employ O.E.» το Νοέμβριο του 2009 μέχρι τον Μάρτιο του 2010, εμφανίζονται
απαισιόδοξοι για το εργασιακό τους μέλλον. Το 40% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι το
μεγαλύτερο πρόβλημα που έχουν να αντιμετωπίσουν είναι η ανεργία και το 22,8% οι
χαμηλές απολαβές. Για το 14,2% το μεγαλύτερο πρόβλημα η ετεροαπασχόληση και
για το 19,2% η απαξίωση του πτυχίου. Ενώ παράλληλα αρκετοί δηλώνουν ότι
σκέφτονται να φύγουν στο εξωτερικό1437 για σπουδές και εργασία.
Η ΠΑΣΠ Θεσσαλονίκης δεν πραγματοποίησε καμία εκδήλωση με καλεσμένους του

κομματικού της φορέα, ούτε καν την καθιερωμένη κεντρική εκδήλωση παραμονές
των εκλογών. Στις 13 Μαΐου σε εκδηλώσεις των ΠΚΣ μίλησε η Λ. Κανέλλη στη
Νομική1438 και λίγες ώρες αργότερα στο Τμήμα Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ. Η ΔΑΠ-
ΝΔΦΚ στη Νομική1439 πραγματοποίησε την κεντρική εκδήλωση της στις 18 Μαΐου
με καλεσμένη την Ε. Βόζεμπερκ (υπεύθυνη του τομέα Παιδεία της ΝΔ). ενώ οι
ΑΡΕΝ, ΕΑΑΚ και ΠΚΣ συμμετέχουν σε κινητοποιήσεις και πορείες στους
δρόμους1440 της πόλης.
1432
Βλ. Θεσσαλονίκη 3/5/2010, Αγγελιοφόρος 4/5, 6/5 & 11/5/2010.
1433
Βλ. Μακεδονία 2/5, 7/5 & 8/5/2010.
1434
Βλ. Μακεδονία 15/5 & 16/5/2010, Ριζοσπάστης 15/5/2010 και Θεσσαλονίκη 17/5/2010.
1435
Βλ. Θεσσαλονίκη 3/5 & 22/5/2010, Μακεδονία 4/5 & 23/5/2010, Αγγελιοφόρος 11/5/2010 και
http://press.auth.gr/news/wordpress/?p=12819.
1436
Βλ. αναλυτικότερα την έρευνα στη Μακεδονία 2/5/2010.
1437
1438
Βλ. Ριζοσπάστης 12/5 & 13/5/2010.
1439
1440
352

ΚΚΕ(μ-λ)
Ενιαίες Ανεξάρτητες Αριστερές πρόσκειται ιδεολογικά στην

Ε.Α.Α.Κ.
Κινήσεις ΑΝΤΑΡΣΥΑ

2010
Π.Α.Σ.Π.
Π.Κ.Σ. Προοδευτικές Κινήσεις Συνεργασίας πρόσκειται ιδεολογικά στο ΚΚΕ

ΑΡΕΝ
Η ΑΡΕΝ1442 με σύνθημα «να γυρίσουμε τον κόσμο ανάποδα» ζητούν αναζωογόνηση

των Φοιτητικών Συλλόγων και των δημοκρατικών τους λειτουργιών, την
ανασυγκρότηση της ΕΦΕΕ «ώστε να ξαναμπεί η πολιτική στα Πανεπιστήμια».
ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ1443 υποστηρίζει ότι η συμμετοχή των φοιτητών στις εκλογές είναι

μεγάλη και ότι το φοιτητικό κίνημα λειτουργεί μέσα από την ΕΦΕΕ. Ζητούν
1441
1442
Βλ. Αυγή 16/5/2010.
1443
Βλ. Αυγή 16/5/2010.
353
εντονότερη συμμετοχή στα κοινά και προοδευτικότερες ιδέες όπως τα μεταπτυχιακά
προγράμματα, η αξιολόγηση, η διαφάνεια στα πανεπιστήμια και τα σύγχρονα
συγγράμματα.
ΕΑΑΚ
Στόχος των ΕΑΑΚ1444 είναι η μαχητική επανεμφάνιση του ανατρεπτικού και

νικηφόρου φοιτητικού κινήματος. Το συλλογικό όραμα διεκδίκησης και ρήξης της
νεολαίας με τη κυρίαρχη πολιτική και ιδεολογία.
ΠΑΣΠ
Η ΠΑΣΠ1445 κάνει λόγο για «χρεωκοπία του πολιτικού συστήματος» στην οποία
οφείλεται η πτώση των ποσοστών συμμετοχής. Ζητούν τη διασφάλιση των
δικαιωμάτων των φοιτητών όταν εισέλθουν στην αγορά εργασίας, υποστηρίζουν τη
αναγκαιότητα συνεννόησης όλων των προοδευτικών δυνάμεων για τη διεξαγωγή
πανσπουδασικού συνεδρίου.
ΠΚΣ
Στόχος των ΠΚΣ1446 η μη εφαρμογή του νομοσχεδίου για τη παιδεία, η ενίσχυση των
φοιτητών, δωρεάν συγγράμματα, σίτιση, στέγαση, μέτρα στήριξης των εργαζόμενων
φοιτητών, κατάργηση των διδάκτρων στα μεταπτυχιακά προγράμματα. Επιπλέον
κατάργηση κάθε επιχειρηματικής δραστηριότητας στην εκπαίδευση, 15% στην
παιδεία από τον κρατικό προϋπολογισμό και στρέφονται κατά της αξιολόγησης και
της κατηγοριοποίησης των ιδρυμάτων. Παράλληλα κατηγορούνται1447 οι ΠΑΣΠ και
ΔΑΠ-ΝΔΦΚ για προσπάθεια νοθείας των αποτελεσμάτων των εκλογών.

φορείς
Μετά την ήττα της ΝΔ στις βουλευτικές εκλογές του 2009, η ΝΔ απέκτησε καινούριο
πρόεδρο τον Α. Σαμαρά μετά από τις εσωκομματικές εκλογές που διενεργήθηκαν το
Νοέμβριο του 2009. Αυτή τη χρονιά σημειώθηκαν αρκετές αλλαγές στην εσωτερική
σύνθεση του Κοινοβουλίου μετά αφορμή τη ψήφιση του νομοσχεδίου για τον
1444
Βλ. Αυγή 16/5/2010
1445
Βλ. Αυγή 16/5/2010.
1446
Βλ. Ριζοσπάστης 5/5 & 16/5/2010. Για τις θέσεις του ΚΚΕ βλ. Ριζοσπάστης 12/5/2010.
1447
354
μηχανισμό στήριξης από την ΕΕ-ΔΝΤ. Η βουλευτής της ΝΔ, Ν. Μπακογιάννη1448
παρά την κομματική γραμμή της παράταξης στην οποία ανήκε, υπερψήφισε το
νομοσχέδιο για τον μηχανισμό στήριξης που σήμανε αυτόματα και την διαγραφή της
από το κόμμα. Με τη διαγραφή της Ν. Μπακογιάννη αλλά και των βουλευτών1449 που
την ακολούθησαν υπήρξαν φήμες για δημιουργία καινούριου1450 κόμματος από την
Ν. Μπακογιάννη. Τα πνεύματα οξύνθηκαν όταν η Ν. Μπακογιάννη κατηγόρησε1451
τον Α. Σαμαρά για αποστασία του 1993.
Και τέλος η ΚΝΕ1452 πραγματοποίησε το 10ο Συνέδριο της από τις 7 Μαΐου μέχρι τις
9 Μαΐου με σύνθημα «ο κομμουνισμός είναι η νιότη του κόσμου, η ΚΝΕ η οργάνωση
μας». Το «ΜΑΣ»1453 ιδρύθηκε το Νοέμβριο του ίδιου χρόνου και συστάθηκαν οι
«επιτροπές αγώνα». Το «Μέτωπο Αγώνα Σπουδαστών» διεκδικεί τη ψήφο των
φοιτητών και σπουδαστών για τις ΠΚΣ. Στόχος τους η μη εφαρμογή του νομοσχεδίου
για τη παιδεία, η ενίσχυση των φοιτητών, δωρεάν συγγράμματα, σίτιση, στέγαση,
μέτρα στήριξης των εργαζόμενων φοιτητών, κατάργηση των διδάκτρων στα
μεταπτυχιακά προγράμματα. Επιπλέον κατάργηση κάθε επιχειρηματικής
δραστηριότητας στην εκπαίδευση, 15% στην παιδεία από τον κρατικό
προϋπολογισμό και στρέφονται κατά της αξιολόγησης και της κατηγοριοποίησης των
ιδρυμάτων.
Υποτονικό1454 και με χαλαρούς ρυθμούς το προεκλογικό κλίμα αλλά και η ημέρα

διεξαγωγής των εκλογών. Η στάση των φοιτητών απέναντι στις φοιτητικές
παρατάξεις έχει διαμορφωθεί σε ένα επίπεδο αδιαφορίας ίσως και απογοήτευσης.
Ενώ οι ίδιες οι παρατάξεις βρίσκονται σε αναβρασμό ενόψει και των πρυτανικών
εκλογών που ακολουθούσαν.

1448
Βλ. Αγγελιοφόρος 2/5/2010, Έθνος 7/5/2010, Μακεδονία 7/5 & 11/5/2010 Θεσσαλονίκη 10/5 &
17/5/2010
1449
1450
1451
1452
Βλ. Ριζοσπάστης 2/5 & 11/52010.
1453
Βλ. Ριζοσπάστης 2/5, 4/5 & 16/5/2010.
1454
Βλ. Αγγελιοφόρος, Αυγή και Μακεδονία 19/5/2010 και Θεσσαλονίκη 19/5 & 21/5/2010.
355
ΔΑΠ- ΑΛΛ
ΝΔΦΚ
ΕΑΑΚ ΠΑΣΠ ΠΚΣ
ΟΙ
929 29 56 306 0 333 69
και Ηλεκτρολόγων 1.188 0 9 331 241 228 369 6
Μηχανικών
294 0 0 69 66 97 36 0

216 0 0 62 59 41 39 0
Μηχανικών
Ιατρική 1.037 38 22 444 60 253 90 74
76
Οδοντιατρική 420 0 10 197 13 85 18 1456
Κτηνιατρική 346 14 0 77 69 131 32 0

53
Γεωπονίας 962 0 25 502 127 147 81 1457
37
Δασολογικό 398 0 12 200 0 81 44 1458
Γεωλογικό 194 0 0 56 35 43 54 0
Νομική 1.332 0 61 428 77 515 106 71459
Οικονομικό 898 4 23 356 34 417 69 0

47
Πολιτικών Επιστημών 395 0 10 126 4 147 47 1460
Φιλολογίας 747 0 36 354 56 207 67 0

441 13 0 222 25 136 30 0
487 0 21 269 19 108 53 0
118 0 12 39 0 48 15 0
295 0 0 141 0 121 23 0
15 0 1 3 0 5 6 0
Ιστορικό-
711 0 15 205 21 339 94 7
1455
Πρόκειται για την «El Condor Pasa» 69 ψήφοι.
1456
Πρόκειται για την «ΕΑΚΟ» 76 ψήφοι.
1457
Πρόκειται για την «ΑΡΑΓΕ» 53 ψήφοι.
1458
Πρόκειται για την «Α.ΚΙ.ΔΑ.» 37 ψήφοι.
1459
Πρόκειται για το «Φ.Ο.Σ.» 7 ψήφοι.
1460
356
ΔΑΠ- ΑΛΛ
ΝΔΦΚ
ΕΑΑΚ ΠΑΣΠ ΠΚΣ
ΟΙ
Ψυχολογίας 346 0 44 204 0 26 53 11461
36
Δημοτικής 439 4 1 178 50 50 99 1462
21
Θεολογική-Ποιμαντική 251 0 0 72 0 117 23 1463
Χημικό 354 0 10 135 84 44 67 0
Βιολογικό 285 0 0 139 0 52 25 0
Μαθηματικό 544 0 43 212 23 151 93 0
Φυσικό - - - - - - - -
Πληροφορικής 245 4 0 98 60 37 27 5
Φαρμακευτική 239 0 0 121 0 20 62 2
Τ.Ε.Φ.Α.Α. 769 0 7 515 14 167 40 0

Τ.Ε.Φ.Α.Α.
- - - - - - - -
Σερρών
66
Εικαστικό 85 0 0 0 0 0 14 1464
Μουσικών Σπουδών1465 57 20 0 0 0 0 47 94
140 0 9 9 16 66 35 0
ΜΜΕ
ΣΥΝΟΛΟ 15.741 142 450 6.233 1.259 4.325 2.013 594
Για άλλη μια χρονιά δεν υπήρξαν κοινά1466 αποτελέσματα. Αν και οι παρατάξεις
συμφώνησαν στην άνοδο της αποχής με βασικό επιχείρημα την οικονομική
κατάσταση αλλά και την έναρξη της εξεταστικής περιόδου λίγο μετά τις εκλογές. Το
ποσοστό αποχής αυτή τη χρονιά κυμάνθηκε στο 52,8%. Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ πρώτη
δύναμη για άλλη μια χρονιά με ποσοστό 39,5%, η ΠΑΣΠ 27,4%, η ΠΚΣ 12,7% και η
1461
Πρόκειται για τη «Ματσέτα» 1 ψήφος.
1462
Πρόκειται για την «ΦΑΠΑ» 36 ψήφοι.
1463
Πρόκειται για τους «Ανεξάρτητους Θεολόγους» 21 ψήφοι.
1464
Πρόκειται για σχήμα Εικαστικού 14 ψήφοι και ανεξάρτητος 13 ψήφοι.
1465 1465
Πρόκειται για ενιαίο ψηφοδέλτιο.
1466
357
ΕΑΑΚ 7,9%. Το τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών, το Φυσικό και της Ιταλικής
Γλώσσας ανέδειξαν πρώτη στην προτίμηση των φοιτητών οι ΠΚΣ. Το υψηλότερο
ποσοστό σημειώθηκε στο Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών με 83,6%, Δασολογίας
71,1% και Οδοντιατρικής 70,4%. Αντίθετα τα υψηλότερα ποσοστά αποχής
παρατηρήθηκαν στο Τμήμα Ιταλικής Φιλολογίας με 89,45, Θεολογίας 87% και
Παιδαγωγικής Σχολής με 84,5%.
Προβλήματα1467 εμφανίστηκαν μετά το τέλος της εκλογικής διαδικασίας διότι οι ΠΚΣ

αρνήθηκαν να επικυρώσουν τα αποτελέσματα στις σχολές της Δασολογίας, Βιολογίας
και Γεωπονίας.

1η (42,4%) ΠΑΣΠ ΠΚΣ, ΕΑΑΚ

η
2 (23,3%) ΔΑΠ-ΝΔΦΚ ΠΑΣΠ, ΑΚ
3η (15,4%) ΠΑΣΠ ΠΚΣ, ΑΚ
4η (10,6%) ΕΑΑΚ ΠΚΣ
Η πρώτη διάσταση περιγράφει τις έντονα ανταγωνιστικές σχέσεις του αριστερού

χώρου που αυτή τη φορά εξελίσσεται στο θέμα της αξιολόγησης των ιδρυμάτων, η
ΠΑΣΠ εμφανίζεται θετική ενώ οι [ΠΚΣ, ΕΑΑΚ] κάθετα αντίθετες. Η δεύτερη
διάσταση εμφανίζει τον ανταγωνισμό της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ με [ΠΑΣΠ, ΑΚ] σε σχέση με
την αξιολόγηση και την ανασυγκρότηση του συνδικαλιστικού φορέα. Η πρώτη είναι
σύμφωνη ενώ η δεύτερες δυσπιστούν ως προς την αναγκαιότητα τους. Η τρίτη στη
σειρά διάσταση παρουσιάζει τον ανταγωνισμό μεταξύ ΠΑΣΠ και [ΠΚΣ, ΑΚ] ως
προς την ιδεολογική ταυτότητα και σχέση με τον κομματικό φορέα. Και η τελευταία
διάσταση παρουσιάζει τον ανταγωνισμό ΕΑΑΚ με ΠΚΣ δηλαδή της παραδοσιακής
και ανανεωτικής αριστεράς ως προς τον τρόπο δράσης για την αποκατάσταση του
κύρους του κινήματος.
Το διάγραμμα διπλής προβολής εμφανίζει ενισχυμένη την ΕΑΑΚ στο τμήμα
Αρχιτεκτονικής και Χημικών Μηχανικών και την ΠΚΣ στο Γεωλογικό και στην
1467
358
Ιταλική Φιλολογία. Η ΠΑΣΠ εμφανίζει μεγαλύτερο κύκλο επιρροής στο τμήμα
Ιστορικού-Αρχαιολογικού, Θεολογίας, Οικονομικού και Νομικής. Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
έχει ισχυρή παρουσία στην Οδοντιατρική και Αγγλική Φιλολογία.
Ο γραμματέα του Κ.Σ. της ΚΝΕ, Γ. Πρωτούλης1468 χαιρέτησε τους φοιτητές που
συμμετείχαν στα ψηφοδέλτια και τους φοιτητές που ψήφισαν τις ΠΚΣ και ζητά
κλιμάκωση του αγώνα. Η νεολαία του ΣΥΝ1469 έκανε λόγο για επιβράβευση των
αγώνων στο εσωτερικό των συλλόγων και την προσπάθεια ανασύστασης του Φ.Κ.
απέναντι στα μέτρα της κυβέρνησης, του ΠΑΣΟΚ, της ΕΕ και του ΔΝΤ.
Την ικανοποίηση του εξέφρασε ο πρόεδρος της ΝΔ, Α. Σαμαράς 1470 στα γραφεία της
ΟΝΝΕΔ για την πορεία της φοιτητικής παράταξης.
1468
1469
Βλ. Αυγή 21/5/2010.
1470
359
Το φοιτητικό κίνημα και οι εκφραστές του προσεγγίζουν αυτή την εκλογική

αναμέτρηση υπό ένα (αντι)μνημονιακό πρίσμα μέσα από την αποδοκιμασία ή
επιδοκιμασία της κυβερνητικής πολιτικής. Στην πραγματικότητα αυτή τη χρονιά το
Φ.Κ. περιστρέφεται γύρω από ζήτημα της οικονομικής ύφεσης αλλά και του νόμου
4009/2011 για την παιδεία.

□ Κομματικοποιημένος και πολιτικοποιημένος χαρακτήρας
□ Παρακολούθηση των πολιτικών και οικονομικών εξελίξεων της χώρας
κινημάτων.
Η οικονομική κρίση είναι ο βασικότερος συντελεστής που διαμορφώνει το εσωτερικό

κλίμα στην Ελλάδα. Λίγο πριν τις φοιτητικές εκλογές συζητείται η επιμήκυνση1471
του ελληνικού χρέους ενώ αναμένεται δεύτερο1472 μνημόνιο και νέα μέτρα λιτότητας.
Ένταση1473 στο εσωτερικό του ελληνικού κοινοβουλίου καταγράφεται πάνω στο θέμα
της οικονομίας. Οι κινητοποιήσεις1474 των πολιτών και συνδικάτων είναι η άλλη όψη
1471
1472
Βλ. Αγγελιοφόρος 5/5 & 10/5/2011, Θεσσαλονίκη 9/5/2011 και Μακεδονία 10/5 & 20/5/2011.
1473
Βλ. Τύπος της Θεσσαλονίκης 3/5/2011, Θεσσαλονίκη 9/5/2011 και Αγγελιοφόρος 7/5/2011.
1474
360
του νομίσματος και στην πόλη της Θεσσαλονίκης. Παράλληλα η εθνική απογραφή1475
βρίσκεται σε εξέλιξη από τις 10 μέχρι τις 24 Μαΐου.
3. Το Πανεπιστήμιο
Η οικονομική ύφεση είχε σημαντικές επιπτώσεις και στο εσωτερικό των ιδρυμάτων
μετά από την περικοπή1476 των πιστώσεων πάνω από το 30% προκαλώντας
προβλήματα στην καθημερινή τους λειτουργία. Ενώ η έκθεση1477 της Διεθνούς
Συμβουλευτικής Επιτροπής για την Τριτοβάθμια εκπαίδευση δημιούργησε ένα έντονο
κλίμα συζητήσεων στο ΑΠΘ σχετικά με τη χρηματοδότηση ή/και την
αυτοχρηματοδότηση του ιδρύματος. Η φοιτητική Λέσχη1478 του ΑΠΘ αλλά και το
ίδιο το ίδρυμα1479 αντιμετωπίζει προβλήματα υποχρηματοδότησης. Ενώ την ίδια
στιγμή οι φήμες περί συγχωνεύσεων1480 των ΑΕΙ είναι ένα ακόμη θέμα που
προβληματίζει την πανεπιστημιακή κοινότητα.
Στις 16 Μαΐου σε αμφιθέατρο της Νομικής1481 σχολής μίλησε ο πρόεδρος της ΝΔ, Α,
Σαμαράς σε εκδήλωση της ΣΑΠ-ΝΔΦΚ. Η ΠΑΣΠ1482 για άλλη μια χρονιά δεν
οργάνωσε προεκλογικές εκδηλώσεις γύρω από κομματικά στελέχη.

ΚΚΕ(μ-λ)
2011

Ενιαίες Ανεξάρτητες Αριστερές πρόσκειται ιδεολογικά στην
Ε.Α.Α.Κ.
Κινήσεις ΑΝΤΑΡΣΥΑ
1475
1476
1477
1478
Βλ. Μακεδονία 11/5/2011, Θεσσαλονίκη 16/5/2011 και Αγγελιοφόρος 17/5/2011.
1479
1480
Βλ. Μακεδονία 10/5, 20/5 & 21/5/2011.
1481
Βλ. Θεσσαλονίκη 16/5/2011 και Μακεδονία και Τύπος της Θεσσαλονίκης 17/5/2011.
1482
1483
361
Π.Α.Σ.Π.


ΑΡΕΝ
Σύνθημα1484 «χρειάζεται να σηκώσεις το κεφάλι σου για να δεις τα αστέρια». Η

Αριστερή Ενότητα αγωνίζεται για την προάσπιση του δημόσιου και δωρεάν
χαρακτήρα του πανεπιστημίου, για την προάσπιση του πανεπιστημιακού ασύλου
τρίτον για την ύπαρξη ενός πανεπιστημίου ανοιχτού στους αγώνες των φοιτητών, της
νεολαίας καθώς και της σύνδεσης του πανεπιστημιακού κινήματος με τις
διεκδικήσεις όλης της κοινωνίας. Ζητάει ένα πανεπιστήμιο με ενιαία πτυχία, και
κατοχυρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα, ανοιχτό στην κοινωνική και πολιτική
δράση και στην διάδοση ιδεών. Επιπλέον παλεύει για την δωρεάν υγεία προς όλους
καθώς και για μια κοινωνία χωρίς λιτότητα, μνημόνια, ανεργία και εξαθλίωση.
ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ1485 Θεσσαλονίκης με σύνθημα «θα είμαι εκεί». Μια από τις

σημαντικότερες θέσεις της είναι η θετική της στάση στα μη κρατικά Πανεπιστήμια.
Προτείνεται η ριζική αναθεώρηση του Άρθρου 16 για θέματα Παιδείας και άμεση
δυνατότητα ίδρυσης μη κρατικών Πανεπιστημίων με ταυτόχρονη διαμόρφωση
αυστηρού θεσμικού πλαισίου που θα διέπει τη λειτουργία τους μέσω εισαγωγής
ετήσιας αξιολόγησης τους και σύγκριση της παρεχόμενης ποιότητας εκπαίδευσης με
τα αντίστοιχα κρατικά. Επιπλέον, προτείνεται η προώθηση συνεργασιών με ιδρύματα
1484
1485
Βλ. Μακεδονία 3/5 & 19/5/2011, Τύπος της Θεσσαλονίκης 3/5/2011, Αγγελιοφόρος 6/5/2011 και
στην ιστοσελίδα http://www.dapndfk-thess.gr/.
362
του εξωτερικού καθώς και μορφές εναλλακτικής εκπαίδευσης όπως για παράδειγμα η
φοίτηση εξ αποστάσεως μέσω διαδικτύου. Εξίσου σημαντικά είναι οι προτάσεις της
για άρση του ασύλου, συνεργασίες με εταιρείες και ενδιαφερόμενους επενδυτές αλλά
και η πρόταση για την αύξηση του προϋπολογισμού για την παιδεία στο 5% του
ΑΕΠ.
ΕΑΑΚ
«Ο αγώνας είναι η μοναδική μας κληρονομιά και μόνη μας ελπίδα» είναι το
σύνθημα1486 των Ενιαίων Ανεξάρτητων Αριστερών Κινήσεων που προωθούν
δημοψηφισματικό1487 χαρακτήρα στις εκλογές.
ΠΑΣΠ
Η ΠΑΣΠ1488 Θεσσαλονίκης υπογράμμισε την αντίθεση της στη μείωση της κρατικής
χρηματοδότησης των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων ενώ βασικές τους
επιδιώξεις είναι η διαφάνεια, η αξιολόγηση, η αξιοκρατία και η ποιότητα των
σπουδών. Συνθήματα1489 «Συμμετέχουμε, στηρίζουμε» και «Πως θα σμιλέψουμε τα
όνειρα μας;». Η δημόσια, δωρεάν παιδεία, η απόσυρση του νόμου πλαισίου και η
έλλειψη εκσυγχρονισμού στον τομέα εκπαίδευσης είναι οι βασικοί πυλώνες του
προγράμματος της παράταξης.
ΠΚΣ (ΜΑΣ)
Οι ΠΚΣ1490 Θεσσαλονίκης, με σύνθημα1491 «Κάνε την αγανάκτηση σου δύναμη»,

τονίζει ιδιαίτερα τα εργασιακά θέματα, την ανεργία, τη ζωή του φοιτητή και τα
προβλήματα της κοινωνίας. Στρέφονται κατά του νόμου-πλαισίου και των
κυβερνητικών αποφάσεων καθώς τονίζουν τις επιπτώσεις που θα έχει στην ποιότητα
καθώς και την ευκαιρία εκπαίδευσης σε ακαδημαϊκό επίπεδο στην Ελλάδα.
1486
1487
1488
Βλ. Θεσσαλονίκη 9/5/2011 και Αγγελιοφόρος 6/5 & 18/5/2011.
1489
1490
Βλ. Αγγελιοφόρος 6/5/2011 και Θεσσαλονίκη 9/5/2011.
1491
363
Παρά το πολιτικοποιημένο μήνυμα που είχαν οι εκλογές αυτές, το υποτονικό 1492 και
ήρεμο προεκλογικό κλίμα μέχρι και την ημέρα των εκλογών είναι γεγονός. Εξαίρεση
θα μπορούσε να αποτελέσει η αφίσα1493 της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ Θεσσαλονίκης που
απεικόνιζε το πρόσωπο του αντιπρόεδρου της κυβέρνησης Θ. Πάγκαλου με σχόλια
και συνθήματα, αποτέλεσμα η αντίδραση του ίδιου που διαμαρτυρήθηκε μέσα από
επιστολές του στα αρμόδια όργανα της φοιτητικής παράταξης της ΝΔ.

ΔΑΠ- ΑΛΛ
Σχολές/Τμήμα Ψηφίσαντες ΑΚ ΑΡΕΝ ΕΑΑΚ ΠΑΣΠ ΠΚΣ
ΝΔΦΚ ΟΙ
839 28 68 295 0 317 61 0
Μηχανικών
Τμήμα
1.170 0 18 275 236 209 315 9
Μηχανικών
239 0 0 22 66 105 32 0
Τμήμα
237 0 11 12 107 61 39 0
199 0 0 53 8 32 39 53
Μηχανικών
Μηχανικών
Χωροταξίας & 96 0 0 32 0 0 38 23
Ανάπτυξης
75
Ιατρική 963 37 24 396 65 228 73 1494
79
Οδοντιατρική 393 0 10 197 15 63 18 1495
Κτηνιατρική 281 13 0 72 58 90 30 0
Γεωπονίας 893 0 15 500 104 157 76 0

28
Δασολογικό 376 0 24 179 0 116 25 1496
1492
Βλ. Θεσσαλονίκη 16/5/201, Τύπος της Θεσσαλονίκης 17/5/2011, Μακεδονία 18/5/2011 και
Αγγελιοφόρος 18/5 & 19/5/2011.
1493
Βλ. Τύπος της Θεσσαλονίκης 3/5/2011.
1494
Πρόκειται για τους «Ανεξάρτητους Φοιτητές Ιατρικής» 75 ψήφοι.
1495
1496
Πρόκειται για την «Α.Κ.Ι.Δ.Α.» 28 ψήφοι.
364
ΔΑΠ- ΑΛΛ
ΝΔΦΚ ΟΙ
Γεωλογικό 182 0 0 59 35 25 55 0
Νομική 1.290 15 75 453 84 450 96 61497
Οικονομικό 972 6 7 400 24 403 55 0
426 0 2 148 13 161 40
Φιλολογίας 740 0 27 315 67 229 75 0

537 0 0 311 49 127 30 0
463 0 14 276 35 87 31 0
164 0 12 61 0 63 17 0
Γλώσσας και 310 0 0 145 0 125 24 0
39 0 0 2 0 26 7 0
Ιστορικό-
776 0 17 254 34 368 34 1
53
Ψυχολογίας 337 0 10 183 0 31 44 1499
Δημοτικής 453 9 5 159 102 17 138 0
23
Θεολογική 264 0 0 69 7 132 21 1501
26
Ποιμαντική 257 0 0 103 6 88 28 1502
Χημικό 328 0 7 146 73 30 60 0

27
Βιολογικό 205 20 0 85 0 15 38 1503
Μαθηματικό 534 12 39 212 43 125 80 0

Φυσικό 445 25 11 82 52 85 91 0
1497
Πρόκειται για το «Φ.Ο.Σ» 6 ψήφοι.
1498
1499
Πρόκειται για την «Ανοιχτή Πρωτοβουλία Φοιτητών Ψυχολογίας» 53 ψήφοι.
1500
Πρόκειται για το «Φ.Ο.Σ» 3 ψήφοι.
1501
1502
1503
365
ΔΑΠ- ΑΛΛ
ΝΔΦΚ ΟΙ
Πληροφορικής 198 4 0 74 41 23 35 10
Φαρμακευτική 204 0 0 149 0 6 40 0
Τ.Ε.Φ.Α.Α. 694 0 0 500 4 81 53 29
Τ.Ε.Φ.Α.Α. 156 0 0 0 0 0 18
57
1504
Σερρών
Εικαστικό 25 0 0 0 0 0 17 0
125 0 16 0 6 49 17 30
ΜΜΕ
Μουσικών
145 28 0 0 0 38 0 56
Σπουδών1505
Κινηματογράφου 125 0 0 0 0 0 0 123
ΣΥΝΟΛΟ 16.685 220 412 6.339 1.342 4.145 1.913 739

Για άλλη μια χρονιά οι φοιτητικές παρατάξεις δε συμφώνησαν στην έκδοση

κοινών1506 αποτελεσμάτων. Το ποσοστό συμμετοχής σημείωσε άνοδο της τάξης του
3,3% αν και ο φοιτητικός πληθυσμός του ΑΠΘ ήταν μειωμένος κατά 286 φοιτητές σε
σχέση με την προηγούμενη χρονιά. Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ έλαβε το 37,9 των ψήφων, η
ΠΑΣΠ 54,8, η ΠΚΣ 11,4% και η ΕΑΑΚ 8%. Αυτή τη χρονιά παρατηρείται
σημαντική μετακίνηση ψηφοφόρων φοιτητών καθώς η ΠΑΣΠ επικράτησε στο Τμήμα
Πολιτικών Μηχανιών και Αγρονόμων-Τοπογράφων, Κτηνιατρικής, Οικονομικό,
Πολιτικών Επιστημών, Γαλλικής και Ιταλικής Φιλολογίας, Ιστορικό-Αρχαιολογικό,
Θεολογικής και Δημοσιογραφίας. Τα υψηλότερα ποσοστά καταγράφηκαν στο Τμήμα
Πολιτικών Μηχανικών (79,6%), Οδοντιατρική (69,3) και Αγρονόμων-Τοπογράφων
(67,5%). Αντίθετα τα χαμηλότερα ποσοστά καταγράφηκαν στην Παιδαγωγική Σχολή
(22%), Ιταλικής Γλώσσας (24,8%) και Θεολογικής (25,7%).
Αναλύοντας τα αποτελέσματα των εκλογών για το 2011, οι τέσσερεις διαστάσεις

(παράγοντες) που προκύπτουν περιγράφουν τον ανταγωνισμό των παρατάξεων που
1η (41,4%) ΔΑΠ-ΝΔΦΚ ΠΚΣ, ΕΑΑΚ
2η (28,9%) ΔΑΠ-ΝΔΦΚ ΠΑΣΠ
1504
Πρόκειται για την «Ανεξάρτητη Φοιτητική Κίνηση» 57 ψήφοι.
1505
366
3η (14,1%) ΕΑΑΚ ΑΚ
4η (9,2%) ΑΚ, ΕΑΑΚ ΠΚΣ
Η πρώτη διάσταση εκφράζει τον ανταγωνισμό των παρατάξεων σχετικά με την

αναθεώρηση του άρθρου 16 και της εφαρμογής του νόμου-πλαισίου. Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
είναι θετική ενώ οι [ΠΚΣ, ΕΑΑΚ] εμφανίζονται αρνητικές. Η δεύτερη διάσταση
περιγράφει τον ανταγωνισμό των «μεγάλων δυνάμεων» σχετικά με την αξιολόγηση
και την εφαρμογή του νόμου-πλαισίου, η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ είναι θετική και η ΠΑΣΠ
αρνητική. Η τρίτη και τέταρτη διάσταση παρουσιάζουν τον ανταγωνισμό των
αριστερών δυνάμεων.
Το διάγραμμα διπλής προβολής παρουσιάζει την ΔΑΠ-ΝΔΦΚ ενισχυμένη στο
Οικονομικό, Οδοντιατρικό και στο τμήμα Αγγλικής Φιλολογίας και την ΠΑΣΠ στο
Ιστορικό-Αρχαιολογικό και Γαλλικής Φιλολογίας. Η ΠΚΣ ενισχύεται στο Χημικό,
Γεωλογικό και Πληροφορικής ενώ η ΕΑΑΚ στο τμήμα Ηλεκτρολόγων-
Μηχανολόγων.
367
Αυτή τη χρονιά οι φοιτητικές εκλογές εξελίσσονται μέσα σε ένα διαφορετικό

πολιτικό πλαίσιο από όσα έχουν προηγηθεί. Οι βουλευτικές εκλογές που
πραγματοποιήθηκαν στις αρχές Μάιου δεν οδήγησαν στο σχηματισμό αυτοδύναμης
κυβέρνησης που να έχει την ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή, έτσι αποφασίστηκε
η διενέργεια νέας εκλογικής αναμέτρησης στις 17 Ιουνίου. Επομένως οι φοιτητικές
εκλογές εξελίσσονται σε ένα κλίμα ανασφάλειας και αβεβαιότητας για τους Έλληνες
πολίτες και γενικότερα τους νέους.

□ Υποχώρηση του κομματικοποιημένου και πολιτικοποιημένου χαρακτήρα
κινημάτων.
Αυτή τη χρονιά δεν πραγματοποιήθηκαν εκδηλώσεις με τη συμμετοχή κομματικών

στελεχών και οι εκδηλώσεις των φοιτητικών παρατάξεων περιορίστηκαν.

201

2
ΚΚΕ(μ-λ)
368
Α.Φ.Ρ. Αγωνιστικό Φοιτητικό Ρεύμα Διάσπαση της ΠΑΣΠ

Αγωνιστική Αριστερή Ενότητα -
Α.Ρ.Α.Γ.Ε. - πρόσκειται ιδεολογικά στην
Ε.Α.Α.Κ. ΑΝΤΑΡΣΥΑ
Κινήσεις
Π.Α.Σ.Π.
ΑΡΕΝ
Κυρίαρχοι στόχοι είναι η μη εφαρμογή της εκπαιδευτικής αναδιάρθρωσης, η

απόρριψη των παρατάξεων του δικομματισμού (ΔΑΠ-ΝΔΦΚ και ΠΑΣΠ) ,καθώς και
η άρνηση απέναντι στην πολιτική «λιτότητας». Βασική ανάγκη αποτελεί η
αναγέννηση των φοιτητικών συλλόγων και η διεκδίκηση των δικαιωμάτων τους μέσα
από τις φοιτητικές εκλογές, οι γενικές συνελεύσεις και τα συνδικαλιστικά όργανα.
Α.Φ.Ρ.
Το Αγωνιστικό Φοιτητικό Ρεύμα1508 διακήρυξε την πίστη του στις ιδέες και αξίες του
Σοσιαλισμού, της λαϊκής κυριαρχίας, Εθνικής Ανεξαρτησίας και της κοινωνικής
απελευθέρωσης. Στόχος του η εξάλειψη των κοινωνικών διαφορών που προκύπτουν
μέσα από τις καπιταλιστικές πολιτικές και ο αγώνας για τη δημιουργία ρεαλιστικής,
προοδευτικής πρότασης εξόδου από την κρίση.
1507
1508
Βλ. Το Βήμα 15/5/2012 και Μακεδονία 16/5/2012.
369
ΕΑΑΚ
Προωθεί το συλλογικό και ανυποχώρητο αγώνα που πρέπει να δίνουν οι φοιτητές με

την παρουσία τους στις γενικές συνελεύσεις προκειμένου να παίρνουν την κατάσταση
στα χέρια τους.
ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ Θεσσαλονίκης1509 με σύνθημα «ο φοιτητής στο επίκεντρο»

υποστήριξε την αναγκαιότητα των νέων τεχνολογιών και τις εναλλακτικές μορφές
εξέτασης των μαθημάτων. Ενώ το πανεπιστημιακό άσυλο, τα συγγράμματα και η
στέγαση των φοιτητών ήταν μερικοί από τους βασικούς πυλώνες της παράταξης.
ΠΑΣΠ
Σύνθημα1510 αυτή τη χρονιά «Μαζί χτίζουμε το Πανεπιστήμιο που θέλουμε» και

τίθενται ενάντια στην αναθεώρηση του άρθρου 16 του Συντάγματος και την ίδρυση
ιδιωτικών πανεπιστημίων. Υποστηρίζουν τη διεύρυνση του δημόσιου και δωρεάν
χαρακτήρα της εκπαίδευσης. Εξασφάλιση της ποιότητας της παρεχόμενης γνώσης
και της βελτιστοποίησης της λειτουργίας του, με σκοπό την παραγωγή
ολοκληρωμένων επιστημόνων, την προαγωγή της επιστημονικής γνώσης. Ενώ η
φοιτητική μέριμνα είναι βασική συνιστώσα στις θέσεις της παράταξης.

φορείς
Ένας μικρός αριθμός μελών και στελεχών1511 της ΠΑΣΠ φαίνεται να διασπάστηκε
από την φοιτητική παράταξη διαμαρτυρόμενη για την πολιτική του ακολούθησε το
ΠΑΣΟΚ αλλά και το μνημόνιο. Έτσι ιδρύθηκε η φοιτητική παράταξη «Αγωνιστικό
Φοιτητικό Ρεύμα» που συμμετείχε στις εκλογές στις πόλεις της Θεσσαλονίκης,
Βόλου, Πάτρας, Λάρισας και Καρδίτσας.
Αυτή τη χρονιά η εκλογική αναμέτρηση εξελίχθηκε σε υποτονικό, ηπιότερο και

αδιάφορο κλίμα από τις προηγούμενες χρονιές. Αυτή τη χρονιά τα προβλήματα που
1509
Βλ. http://www.dapndfk-thess.gr/theseis.
1510
Βλ. http://aei.pasp.gr/?cat=211.
1511
Βλ. Το Βήμα 15/5/2012 και Μακεδονία 16/5/2012.
370
καταγράφονται στο ΑΠΘ αφορούν την έλλειψη ψηφοδελτίων που προκάλεσε μικρές
καθυστερήσεις ωστόσο η διαδικασία εξελίχθηκε ομαλά.

ΔΑΠ- ΑΛΛΟ
Σχολές/Τμήμα Ψηφίσαντες ΑΚ ΑΡΕΝ ΕΑΑΚ ΠΑΣΠ ΠΚΣ ΣΣΠ
ΝΔΦΚ Ι
656 22 68 241 0 233 42 4 0
Μηχανικών
Τμήμα
1.023 0 50 172 237 205 261 7 0
Μηχανικών
176 0 0 15 63 70 14 0 0
Τμήμα
198 0 0 4 100 37 35 0 0
194 0 0 62 0 0 21 6 79
Μηχανικών
Μηχανικών
Χωροταξίας & 109 0 0 44 0 0 41 0 23
Ανάπτυξης
Ιατρική 730 21 40 278 55 166 59 0 691512
Οδοντιατρική 333 0 14 164 0 39 29 0 721513
Κτηνιατρική 238 15 0 51 55 37 24 0 541514
Γεωπονίας 696 0 21 403 103 81 65 0 0
Δασολογικό 332 0 31 140 0 87 26 0 471515
Γεωλογικό 181 6 0 57 50 22 46 0 0
Νομική 1.097 0 112 414 112 324 69 0 0
Οικονομικό 833 19 0 349 13 367 55 0 0

Πολιτικών
434 0 0 144 21 152 25 0 761516
Επιστημών
Φιλολογίας 642 0 36 256 105 150 65 0 0
1512
Πρόκειται για τους «Ανεξάρτητους Φοιτητές Ιατρικής» 69 ψήφοι.
1513
1514
Πρόκειται για την «Κίνηση Φοιτητών Κτηνιατρικής» 54 ψήφοι.
1515
Πρόκειται για την «Α.Κ.Ι.Δ.Α.» 47 ψήφοι.
1516
Πρόκειται για την «Α.Π.Π.Ε» 33, «Φοιτητικό Κίνημα Θαυμαστών Κώστα Μήτρογλου» 25 και
«Κίνηση Αυτόνομων Φοιτητών Πολιτικών Επιστημών» 18 ψήφοι.
371
ΔΑΠ- ΑΛΛΟ
ΝΔΦΚ Ι
438 0 21 233 27 70 41 0 4
394 0 51 209 0 63 28 23 0
176 0 25 94 0 31 14 0 0
Γλώσσας και 302 0 0 146 0 127 18 0 0
33 0 0 2 0 17 14 0 0
Ιστορικό-
576 0 19 219 58 184 61 0 111517
Ψυχολογίας 309 0 0 117 0 8 35 0 0
Δημοτικής 418 0 19 133 117 0 124 0 0
225 46 0 134 17 0 22 0 0
αγωγής και
Θεολογική 268 0 0 121 6 117 17 0 0
Ποιμαντική 230 0 0 125 12 66 16 0 0
Χημικό 289 0 0 116 102 11 43 0 0
Βιολογικό 141 20 9 40 29 0 34 0 0
Μαθηματικό 484 5 24 148 43 58 65 0 132
Φυσικό 359 21 9 68 54 15 88 20 18
Πληροφορικής 138 0 0 60 38 15 17 2 0
Φαρμακευτική 197 0 0 141 0 0 36 0 0

Τ.Ε.Φ.Α.Α. 277 0 0 277 0 38 32 0 50
Τ.Ε.Φ.Α.Α. 140 0 0 0 0 0 0 0 661518
Σερρών
Εικαστικό1519 21 0 0 0 0 0 18 0 0
Μουσικών
64 30 0 0 0 0 24 0 10
Σπουδών1520
1517
Πρόκειται για το «Α.Φ.Ρ.» 11 ψήφοι.
1518
Πρόκειται για την «Ανεξάρτητη Φοιτητική Κίνηση» 66 ψήφοι.
1519
1520
372
ΔΑΠ- ΑΛΛΟ
ΝΔΦΚ Ι
Θεάτρου1521 84 0 0 0 0 0 0 0 80
Κινηματογράφου
1522 77 0 0 0 0 0 0 0 75
61 0 21 0 0 15 18 0 0
και ΜΜΕ
ΣΥΝΟΛΟ 13.573 205 570 5.177 1.417 2.805 1.642 62 866
Αυτή τη χρονιά σημειώνεται σημαντική μείωση των φοιτητών που συμμετείχαν στην
εκλογική διαδικασία, συγκεκριμένα 3.112 φοιτητές απείχαν από τις εκλογές σε σχέση
με τις εκλογές του 2011. Τις μεγαλύτερες απώλειες σε ψήφους καταγράφουν η
ΔΑΠΝΔΦΚ (38,1), η ΠΑΣΠ (20,6%) και η ΕΑΑΚ (10,4%) ενώ η ΠΚΣ αύξηση σε
ψήφους (12%). Η ΠΑΣΠ επικράτησε στο Τμήμα Αγρονόμων-Τοπογράφων,
Οικονομικού και Ιταλικής Γλώσσας ενώ στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών οι
Αγωνιστικές Κινήσεις και η Αριστερή Ενότητα στο Τμήμα Δημοσιογραφίας & ΜΜΕ.
Η ΠΚΣ πρώτη δύναμη στο Τμήμα Ηλεκτρολόγων και Μηχανολόγων Μηχανικών,
Φυσικό και Εικαστικής και Εφαρμοσμένων Τεχνών.

των εκλογών για το 2012. Οι τέσσερεις διαστάσεις (παράγοντες) που προκύπτουν
92,8%.
1η (40,5%) ΔΑΠ-ΝΔΦΚ ΠΚΣ, ΕΑΑΚ
2η (26%) ΑΚ ΠΑΣΠ
3η (17%) ΠΑΣΠ, ΑΚ ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
4η (9,3%) ΔΑΠ-ΝΔΦΚ ΑΡΕΝ
Η πρώτη διάσταση περιγράφει τον ανταγωνισμό του δεξιού και αριστερού πόλου
σχετικά με τον τρόπο οργάνωσης και δράσης του Φ.Κ. Η δεύτερη διάσταση
περιγράφει τον ανταγωνισμό του αριστερού χώρου. Η τρίτη διάσταση εκφράζει τον
ανταγωνισμό των παρατάξεων για το θέμα των μη κρατικών ιδρυμάτων. Η ΠΑΣΠ και
ΑΚ στρέφονται κατά ενώ η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ υποστηρίζει μια τέτοια προοπτική. Η
1521
Δεν υπάρχουν παρατάξεις οι φοιτητές της σχολή ψήφισαν πρόσωπα.
1522
Δεν υπάρχουν παρατάξεις οι φοιτητές της σχολή ψήφισαν πρόσωπα. Οι εκλογές
πραγματοποιήθηκαν στις 21/5/2012.
373
τέταρτη διάσταση αφορά τον ανταγωνισμό της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ με την ΑΡΕΝ με την
τελευταία να απορρίπτει την εφαρμογή της εκπαιδευτικής αναδιάρθρωσης.
Στο διάγραμμα διπλής προβολής παρατηρήθηκε η έντονη παρουσία της ΕΑΑΚ στο
τμήμα Ηλεκτρολόγων-Μηχανολόγων και στο Χημικό και της ΠΚΣ στην Κτηνιατρική
και στο Γεωλογικό. Η ΠΑΣΠ ενισχύθηκε γύρω από το τμήμα Πολιτικών Επιστημών
και Θεολογίας και η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ στο τμήμα Δημοσιογραφίας και Φιλοσοφίας-
Παιδαγωγικής.
374
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Για την εξαγωγή συνολικών συμπερασμάτων, όσον αφορά τις ανταγωνιστικές

σχέσεις που αναπτύχθηκαν μεταξύ των φοιτητικών παρατάξεων αλλά και της
δυναμικής τους ανά ακαδημαϊκό έτος, κρίθηκε απαραίτητος ο καθορισμός σε κάθε
περίπτωση μιας χρονολογικής τομής των γεγονότων. Η τομή αυτή είναι οι
Βουλευτικές εκλογές και πιο συγκεκριμένα η εναλλαγή των πολιτικών κομμάτων
στην εξουσία μετά από τις εκλογές. Με βάση το κριτήριο των Βουλευτικών εκλογών
η περιοδολόγηση που ακολουθεί είναι η εξής: 1974-1981, 1982-1990, 1991-1993,
1994-2004, 2005-2009 και 2009-2012.
Η μέθοδος ανάλυσης που χρησιμοποιήθηκε ήταν η μέθοδος παραγοντικής ανάλυσης
αντιστοιχιών (Correspondense Analysis) όπου η γραμμή των δεδομένων αυτή τη
φορά αντιστοιχεί στο έτος διεξαγωγής των φοιτητικών εκλογών το τρέχον
ακαδημαϊκό έτος και η στήλη στις φοιτητικές παρατάξεις. Στον πίνακα οι γραμμές
αντιστοιχούν σε ακαδημαϊκά έτη και οι στήλες σε φοιτητικές παρατάξεις και κάθε
κελί του πίνακα αναγράφεται το αποτέλεσμα σε ψήφους.
Εξαιτίας του μεγάλου αριθμού των παρατάξεων και των διαφορετικών ιδεολογικών
τους κατευθύνσεων, κρίθηκε απαραίτητη η ομαδοποίηση των παρατάξεων στις
παρακάτω κατηγορίες: Ανανεωτική Αριστερά (ΑΑ), Διάφοροι Αριστεροί (ΔΑ),
Διάφοροι Δεξιοί (ΔΔ) και Ανεξάρτητοι (ΑΝΕΞ). Ωστόσο η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ, ΠΑΣΠ και
ΠΚΣ διατηρήθηκαν ως αυτόνομες.
Αναλύοντας τα αποτελέσματα των εκλογών από το 1974 έως το 1981, προκύπτουν

παρατάξεων που αθροιστικά ερμηνεύουν το 100%. Στον παρακάτω πίνακα
παρουσιάζονται συνοπτικά οι παρατάξεις που συμμετέχουν σε κάθε διάσταση με
βάση το συντελεστή συσχέτισης με τη διάσταση καθώς και το συντελεστή
συμμετοχής της διάστασης στη γραμμή.
1η (84%) ΔΔ, ΑΑ ΠΣΚ, ΔΑ, ΠΑΣΠ
2η (12,9%) ΠΑΣΠ, ΔΑΠ ΑΑ
3η (2,4%) ΔΔ ΠΑΣΠ
4η (7%) ΔΑ ΠΣΚ
Πίνακας 40: Άξονες Ανταγωνισμού 1974-1981.
375
Από τον παραπάνω πίνακα είναι φανερή η ανταγωνιστικότητα αλλά και η
δυναμικότητας της Ανανεωτικής Αριστεράς της την περίοδο που μελετάται. Η πρώτη
διάσταση εκφράζει τον ανταγωνισμό μεταξύ [ΔΔ, ΑΑ] και [ΠΑΣΠ, ΠΚΣ, ΔΑ] που
στην ουσία πρόκειται για τους «διεκδικητές» του κινήματος ως μια προσπάθεια
διαμόρφωσης της ιδεολογικής τους ταυτότητας. Στην δεύτερη διάσταση περιγράφεται
ο ανταγωνισμός του ανανεωτικού ρεύματος με τους αντιπροσώπους της κλίμακας
Αριστεράς-Δεξιάς. Και τέλος όπως είναι αναμενόμενο, στην τρίτη και τέταρτη
διάσταση περιγράφεται ο ανταγωνισμός των αριστερών και αριστεριζουσών
δυνάμεων.
Στο παρακάτω συμμετρικό διάγραμμα διπλής προβολής για τις παρατάξεις του 1974-
1981 παρουσιάζει από κοινού ομάδες παρατάξεων και ακαδημαϊκών ετών.
Συγκεκριμένα, παρατηρείται η έντονη παρουσία της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ το 1975 ενώ
εντονότερη είναι η παρουσία της ΠΑΣΠ το 1981. Η ομάδα των Διάφορων Αριστερών
ενισχύεται το 1980 ενώ η Ανανεωτική Αριστερά φαίνεται να χάνει την δυναμικότητα
της.
Διάγραμμα 1: Παρατάξεις –Ακαδημαϊκά Έτη
376
Η επόμενη χρονική περίοδος που μελετάται, 1982 έως το 1990. Στον πίνακα οι
γραμμές αντιστοιχούν σε ακαδημαϊκά έτη και οι στήλες σε φοιτητικές παρατάξεις.
Προκύπτουν τέσσερεις διαστάσεις (παράγοντες) που περιγράφουν τον ανταγωνισμό
των παρατάξεων που αθροιστικά ερμηνεύουν το 99,8%.
1η (75,3%) ΠΑΣΠ, ΠΣΚ ΔΑ
2η (16,5,%) ΔΑΠ-ΝΔΦΚ ΠΑΣΠ, ΔΑ
3η (5,6%) ΔΑΠ-ΝΔΦΚ ΔΔ
4η (2,4%) ΠΣΚ ΠΑΣΠ
Πίνακας2: Άξονες Ανταγωνισμού.
Η περίοδος που μελετάται έχει ως βασικό χαρακτηριστικό της την έντονη

αγωνιστικότητα και μετέπειτα αποδυνάμωση του κινήματος. Ο ανταγωνισμός
επεκτείνεται και έξω από τον αριστερό χώρο καθώς τα ποσοστά των δεξιόστροφων
παρατάξεων σημειώνουν ανοδική πορεία. Η πρώτη παρατηρούμενη διάσταση
περιγράφει τον ανταγωνισμό του «παραδοσιακού» αριστερού χώρου με τις
αριστερίζουσες παρατάξεις. Η δεύτερη διάσταση εκφράζει τον ανταγωνισμό της
ΔΑΠ-ΝΔΦΚ με [ΠΑΣΠ, ΔΑ] πιθανότατα σχετικά με την τοποθέτηση της κάθε
παράταξης στις μεταρρυθμίσεις της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και τη στάση τους
απέναντι στην κυβερνητική πολιτική. Η τρίτη διάσταση περιγράφει τον ανταγωνισμό
του δεξιού πόλου εσωτερικά καθώς εμφανίζονται και άλλες παρατάξεις στον
ευρύτερο χώρο που διεκδικούν τη ψήφο των φοιτητών. Και η τέταρτη διάσταση
σκιαγραφεί τον ανταγωνισμό των ισχυρότερων αριστερών παρατάξεων όσον αφορά
τον τρόπο δράση και σχέσης με τον κομματικό φορέα.
Το διάγραμμα διπλής προβολής εμφανίζει σαφώς ενισχυμένη τη ζώνη επιρροής της
ΠΑΣΠ το 1984 ενώ οι Διάφοροι Αριστεροί επωφελούνται το 1989 πιθανότατα λόγω
της πολιτικής κατάστασης εκείνης της χρονιάς. Η ΠΣΚ εμφανίζει δυναμικότητα το
1986 και η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ το 1990.
377
Διάγραμμα 2: Παρατάξεις-Ακαδημαικό Έτος.
Από το 1991 έως το 1993, στον πίνακα οι γραμμές αντιστοιχούν σε ακαδημαϊκά έτη
και οι στήλες σε φοιτητικές παρατάξεις. Προκύπτουν δύο διαστάσεις που
100%.
1η (93,5%) ΠΑΣΠ, ΑΑ ΠΣΚ
2η (6,5%) ΔΑΠ-ΝΔΦΚ ΔΑ
Πίνακας 3: Άξονες Ανταγωνισμού.
Η πρώτη διάσταση περιγράφει τον ανταγωνισμό των αριστερών παρατάξεων μετά

από μια εποχή έντονων κινητοποιήσεων. Η πρώτη ομάδα υποστήριξε την μη ύπαρξη
«κρίσης» του κινήματος (λόγω υψηλών ποσοστών αποχής) και ότι οι κινητοποιήσεις
αποδεικνύουν το αντίθετο ενώ η ΠΣΚ υποστηρίζει την ύπαρξη «κρίσης» εξαιτίας τις
αλληλεπίδρασης των παρατάξεων με τα πολιτικά κόμματα. Η δεύτερη διάσταση
εκφράζει τον ανταγωνισμό της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ με τους Διάφορους Αριστερούς.
378
Διάγραμμα 3: Παρατάξεις-Ακαδημαικό Έτος.
Το διάγραμμα διπλής προβολής εμφανίζει τις φοιτητικές παρατάξεις περισσότερο

απομονωμένες γεγονός που πιθανότατα να αιτιολογείται από την «κρίση» του
φοιτητικού κινήματος. Μόνο η ΠΑΣΠ εμφανίζεται ενισχυμένη το 1992.
Για το 1994 έως το 2004 προκύπτουν τέσσερις διαστάσεις που περιγράφουν τον
ανταγωνισμό των παρατάξεων που αθροιστικά ερμηνεύουν το 100%.
η
1 (58,1%) ΔΑΠ-ΝΔΦΚ, ΔΔ ΑΝΕΞ
2η (21,3%) ΑΑ ΔΑ
3η (12,2%) ΠΑΣΠ, ΔΑΠ-ΝΔΦΚ ΑΝΕΞ
4η (5,5%) ΠΚΣ ΔΔ, ΑΝΕΞ
Η πρώτη διάσταση εμφανίζει την ΔΑΠ-ΝΔΦΚ και τις Διάφορες Δεξιές παρατάξεις
να έχουν ανταγωνιστικές σχέσεις με τους Ανεξάρτητους (ΕΑΦ) που φαίνεται να
έχουν στη συγκεκριμένη χρονική περίοδο δυναμική παρουσία. Ο ανταγωνισμός
πιθανότατα να οφείλεται στην οργάνωση των παρατάξεων, της σχέσης τους με
κομματικούς φορείς αλλά και την θέση τους όσον αφορά την αποδυνάμωση του
379
κυήματος. Η δεύτερη διάσταση εμφανίζει την Ανανεωτική Αριστερά και τις
υπόλοιπες αριστερές παρατάξεις ανταγωνιστικές μεταξύ τους λόγω της αυξημένης
επιρροής της πρώτης και των ανοδικών ποσοστών που αποκόμισαν από τον
αντίστοιχο χώρο. Η τρίτη διάσταση σκιαγραφεί έναν ευρύτερο ανταγωνισμό μεταξύ
των βασικών συντελεστών που Φ.Κ. με τους Ανεξάρτητους που έχουν δυναμική
παρουσία και επιπλέον δεν έχουν καμία μορφή εξάρτησης από κομματικό φορέα. Και
η τέταρτη διάσταση παρουσιάζει τον αριστερό χώρου με τους βασικούς ανταγωνιστές
της όσον αφορά τα εκλογικά οφέλη.
Παρατηρώντας το παρακάτω διάγραμμα διπλής προβολής γίνεται αντιληπτή η έντονη
παρουσία της ΠΚΣ το 1997, 1999 και 2000 ενώ οι Ανεξάρτητοι παρά τον
ανταγωνισμό με όλες τις παρατάξεις σημειώνουν μια «χαλαρή» επιρροή το 1999 και
2001. Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ φαίνεται να είναι κερδισμένη το 2003 και 2004 και η ΠΑΣΠ το
1998.
Διάγραμμα 4: Παρατάξεις- Ακαδημαϊκά έτη.

των εκλογών από το 2005 έως το 2009. Στον πίνακα οι γραμμές αντιστοιχούν σε
380
ακαδημαϊκά έτη και οι στήλες σε φοιτητικές παρατάξεις. Προκύπτουν τέσσερις
1η (69,4%) ΑΑ, ΔΑ ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
2η (28,5%) ΔΑ ΠΑΣΠ
3η (1,9%) ΔΑΠ-ΝΔΦΚ ΠΚΣ
4η (0,2%) ΔΙΑΦ ΔΔ
Η πρώτη διάσταση εκφράζει τις ανταγωνιστικές σχέσεις του αριστερού και δεξιού
χώρου πιθανότατα πάνω στο θέμα τον ιδιωτικοποιήσεων και της δημόσιας και
δωρεάν παιδείας. Η δεύτερη διάσταση περιγράφει τον εσωτερικό ανταγωνισμό του
αριστερού πόλου και της στάσης τους απέναντι στην κυβερνητική πολιτική.
Η τρίτη διάσταση εκφράζει τον ανταγωνισμό της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ με την ΠΚΣ σχετικά
με τη θέση των παρατάξεων στο ζήτημα των ιδιωτικοποιήσεων και της αξιολόγησης.
Και η τέταρτη διάσταση παρουσιάζει τον ανταγωνισμό των μικρότερων δεξιών
παρατάξεων με τον αριθμό άλλων μικρότερων παρατάξεων που καταγράφονται ως
διάφοροι.
Το διάγραμμα διπλής προβολής εμφανίζει ενισχυμένη την ΠΑΣΠ το 2009 και 2007
ενώ η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ και ΠΚΣ το 2006. Η Ανανεωτική Αριστερά έχει έντονη παρουσία
το 2007.
381
Διάγραμμα 5: Παρατάξεις- Ακαδημαϊκά έτη.
Και τέλος αναλύοντας Αναλύονται τα αποτελέσματα των εκλογών από το 2010 έως
το 2012. Προκύπτουν δύο διαστάσεις που περιγράφουν τον ανταγωνισμό των
παρατάξεων που αθροιστικά ερμηνεύουν το 100%.
1η (95,4%) ΠΑΣΠ ΑΑ
2η (4,6%) ΠΑΣΠ, ΠΚΣ ΔΑΠ-ΝΔΦΚ, ΑΑ
Η πρώτη διάσταση περιγράφει τον ανταγωνισμό της ΠΑΣΠ με την Ανανεωτική

Αριστερά όσον αφορά τη στάση τους απέναντι στην κυβερνητική πολιτική όσο και
για την το θέμα της ανασυγκρότησης του κινήματος. Η δεύτερη διάσταση εκφράζει
τον ανταγωνισμό των [ΠΑΣΠ, ΠΚΣ] με [ΔΑΠ-ΝΔΦΚ, ΑΑ].
382
Διάγραμμα 6: Παρατάξεις –Ακαδημαϊκά έτη
Από το παραπάνω διάγραμμα παρατηρείται η απομόνωση των φοιτητικών

παρατάξεων και η περιορισμένη δύναμη επιρροής τους. Μόνο η ΠΑΣΠ εμφανίζεται
ενισχυμένη το 2010.
383
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Τα ποσοστά συμμετοχής ανά Τμήμα και Σχολή στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο

Θεσσαλονίκης από το 1974 έως σήμερα:
%
ΣΧΟΛΕΣ
1974-1975
Πολυτεχνείο 41,7
ΝΟΕ 9,7
Ιατρική 34,7
Οδοντιατρική 52,6
Φιλοσοφική 14,5
Φυσικομαθηματική 28,6
Κτηνιατρική 24,4
Α.Β.Σ.Θ. 10,6
Γεωπονοδασολογική 52,8
ΣΥΝΟΛΟ 22%
Πίνακας 41: Ποσοστά Συμμετοχής για το Ακαδημαϊκό Έτος 1974-1975.
%
Σχολές/Τμήμα
1975-1976
Τμήμα Αρχιτεκτόνων 70,4

77,4
Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών 72,2
81,4
Τμήμα Χημικών Μηχανικών 83,6
Γεωπονοδασολογική Σχολή 69,2
Κτηνιατρική Σχολή 77,5

Σχολή Νομικών και Οικονομικών
31.5
Επιστημών
Σχολή Οδοντιατρικής 85,7
Σχολή Φιλοσοφικής 39,3
384
Σχολή Φυσικομαθηματικής 66
Α.Β.Σ.Θ. 35,1
ΣΥΝΟΛΟ 40,6%
% %
1976-1977 1977-1978
Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών 72,5 70

74,2 73,6
Τμήμα Αρχιτεκτόνων 75,2 70,6

86,2 80,6
Τμήμα Χημικών Μηχανικών 82,2 92,5
Ιατρική 42,1 51
Οδοντιατρική 56,7 64,3
Κτηνιατρική 66,7 81,4
Γεωλογικό 19 36,8
75,2 71,6
Νομική 39,5 47,7
Οικονομικό 37,6 42,3
Φιλοσοφική 36,4 48,2
Θεολογική 42 43,9
Βιολογικό 47,9 73,9
Μαθηματικό 56,1 60,4
Χημικό 75,5 78,2
Φυσικό 66 68,2
Φαρμακευτική 53,5 69,5
Α.Β.Σ.Θ. 33,7 ?
385
Ε.Α.Σ.Α. ? ?
ΣΥΝΟΛΟ 47,5% 55,8%
Πίνακας 3: Ποσοστά Συμμετοχής για το Ακαδημαϊκό Έτος 1976-1977 και 1977-1978.
% % % % % % %
1978-1979 1979-1980 1980-1981 1981-1982 1982-1983 1983-1984 1984-1985
60,8 69,8 73 60,1 64,6 81,8 81,2
Μηχανικών
Ηλεκτρολόγων 66,9 71,2 67,5 69,7 66,4 71,2 71,9
Μηχανικών
65,3 75,9 77,1 89,3 81,4 84 80,8
Τμήμα Αρχιτεκτόνων 66,7 76 69,3 74,3 72,5 77,3 77,2
72,1 83,6 79,7 83,5 84,2 86,7 89,8
Μηχανικών
Ιατρική 46,1 52,9 59,8 54,7 54,8 60,5 63
Οδοντιατρική 66,5 80,1 74 78,9 73 83,4 75,3
Κτηνιατρική 84,9 85,2 73,4 66,5 59,4 67,6 89,9
Γεωπονίας 65,4 69,9 65,2 63,6 ? ? 70,2
Δασολογικό 63,9 71,9 70,1 74,7 58,4 76,3 80
Γεωλογικό 68,3 74,1 73,9 72,4 70,3 80 69,4
Νομική 40,4 51,6 79,8 54,7 55,8 60,2 75,1
Οικονομικό 43,5 48,6 51,8 51,6 53,7 62,6 45,6
Φιλοσοφική 42,9 53,7 51,3 51,1 49,5 63,7 66,5
Θεολογική 50,2 46,5 45,2 59,1 53,4 61,8 0
Χημικό 67 81,3 74,5 81,3 78,9 78,1 88,2
Βιολογικό 63,1 70,3 69,2 66,7 60,3 55,2 79,9
Μαθηματικό 51,5 55,3 60,2 59,6 56,5 63,8 72,4
Φυσικό 60,8 64,4 61,2 61,5 60,9 70,4 75,9
Φαρμακευτική 83,2 82,3 74,7 71 72,4 85,5 78,4
Α.Β.Σ.Θ. 37,8 40,8 42 41,6 42,6 53,8 64,4

1523
Ε.Α.Σ.Α. ? ? ? ? ? 66,5 64,4
ΣΥΝΟΛΟ 52,2 58,7 58,5 59% 59,2% 66,3% 61,8%

Πίνακας 4: Ποσοστά Συμμετοχής για το Ακαδημαϊκό Έτος 1978-1979, 1979-1980, 1980-1981, 1981-1982, 1982-
1983, 1983-1984 και 1984-1985.
1523
Από το ακαδημαϊκό έτος 1983-1984 και έπειτα μετονομάστηκε από Ε.Α.Σ.Α. σε Τ.Ε.Φ.Α.Α.
386
%
1985-1986
Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών 83,9
62,6
72,4
Τμήμα Αρχιτεκτόνων 76,2
Τμήμα Χημικών Μηχανικών 91,9
Ιατρική 62,8
Οδοντιατρική 71,7
Κτηνιατρική 82,2
Γεωπονίας 73,6
Δασολογικό 96,1
Γεωλογικό 69
Νομική 61,1
Οικονομικό 63,4
Φιλολογικό 66,9
Ιστορικό-Αρχαιολογικό 70,2
Παιδαγωγικό -Ψυχολογίας 67,8
Αγγλικής Γλώσσας &

62,2
Γερμανικής Γλώσσας &
58,5
Γαλλικής Γλώσσας &
61,6
Ιταλικής Γλώσσας & Φιλολογίας 55,6
Θεολογική 57,7
Χημικό 85,6
Βιολογικό 70
Μαθηματικό 68
Φυσικό ?
Φαρμακευτική 70
Α.Β.Σ.Θ. 53,5
Τ.Ε.Φ.Α.Α. 68,4
387
ΣΥΝΟΛΟ 65,5%
% % % % %
Σχολές
1986-1987 1987-1988 1988-1989 1989-1990 1990-1991
Πολυτεχνική Σχολή 66,8 60 52,5 43,7 79,1
Επιστημών Υγείας 64,6 60 62,6 52,7 52,1
Γεωτεχνικών Επιστημών 68 65,9 61,8 52,9 47,1
Νομικών & Οικονομικών Επιστημών 57,1 51,3 49,1 48,2 42
Φιλοσοφικής 48,8 49,7 51,1 32,6 36,7
Θεολογικής 50,1 49,3 0 33,2 39,1
Θετικών Επιστημών 69,4 65,6 75,8 61 52,2
Α.Β.Σ.Θ. 57,8 ? 50,3 38 0
Τ.Ε.Φ.Α.Α. 52,3 77,7 60,4 31,1 28,1
Παιδαγωγικό Δημοτικής Εκπαίδευσης 60,8 59,4 49,6 37,6 61,2
Παιδαγωγικό Προσχολικής Αγωγής

52,3 36,8 32 24,6 29,7
και Εκπαίδευσης
Καλών Τεχνών 31,1 16,5 0 17 38,6
ΣΥΝΟΛΟ 60,3% 49,9% 52,8% 43,5% 41,1%

Πίνακας 6: Ποσοστά Συμμετοχής για το Ακαδημαϊκό Έτος 1986-1987, 1987-1988, 1988-1989, 1989-1990 και
1990-1991.
% % % % %
Σχολές 1996-1997
1991-1992 1992-1993 1993-1994 1995-1996
Πολυτεχνική Σχολή 44,9 61,4 62 41,3 56,1
Επιστημών Υγείας 21 56,6 48,8 49 52,5

Γεωτεχνικών Επιστημών 50,8 59,4 59,4 58,9 59,3
Νομικών & Οικονομικών

48,2 52,6 56,9 41 46,4
Επιστημών
Φιλοσοφικής 37,2 38,9 34,7 35,7 38,2
Θεολογικής 39,8 40,3 45,8 34,8 36,6
Θετικών Επιστημών 56 60,1 57,8 50,9 66,3
ΤΕΦΑΑ 30,3 32,3 43,1 40,6 36,4
ΤΕΦΑΑ Σερρών ? ? ? ? ?
388
Παιδαγωγική Σχολή 26,2 27,3 37,7 18,4 23,8
Καλών Τεχνών 44,4 20 ? ? 12,1
ΜΜΕ - - - - 50,9
ΣΥΝΟΛΟ 38,3% 47,5% 49,8% 40,9% 46,8%

Πίνακας 7: Ποσοστά Συμμετοχής για το Ακαδημαϊκό Έτος 1991-1992, 1992-1993, 1993-1994, 1995-1996 και
1996-1997.
% % %
Σχολές
1997-1998 1998-1999 1999-2000
Πολυτεχνική Σχολή 55,3 54 49.7
Επιστημών Υγείας 53,6 55,7 60
Γεωτεχνικών Επιστημών 58,8 56,8 54

71,7 45,7 39,7
Επιστημών
Φιλοσοφικής 38,5 32,3 31
Θεολογικής 17 23,8 32,7
Θετικών Επιστημών 54,5 43,1 52,7
ΤΕΦΑΑ 41,2 52,2 43,6
ΤΕΦΑΑ Σερρών ? ? ?
Παιδαγωγική Σχολή 27,3 27 21,9
Δημοσιογραφίας & ΜΜΕ 43,7 38,4 33,2
Καλών Τεχνών 16 11,8 13,8
ΣΥΝΟΛΟ 44% 44,3% 41,3%

Πίνακας 8: Ποσοστά Συμμετοχής για το Ακαδημαϊκό Έτος 1997-1998, 1998-1999 και 1999-2000.
%
Σχολές
2000-2001
Πολυτεχνική Σχολή 53,5
Επιστημών Υγείας 53,7
Γεωτεχνικών Επιστημών 60
43
Επιστημών
Φιλοσοφικής 33,7
Θεολογικής 32,2
389
Θετικών Επιστημών 57,7
ΤΕΦΑΑ 30,4
ΤΕΦΑΑ Σερρών ?
Παιδαγωγική Σχολή 26,9
Δημοσιογραφίας & ΜΜΕ 56,8

1524
Καλών Τεχνών 38,4
Βαλκανικών Σπουδών 74,8
ΣΥΝΟΛΟ 44,3%
% % % % % % %
Σχολές/Τμήμα 2007-2008
2001-2002 2002-2003 2003-2004 2004-2005 2005-2006 2006-2007
Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών 65,1 75,3 75 77,4 86,8 92,5 77,5

44,7 51,9 48,1 46,2 70,5 52,7 57,1

59,3 63 67 67,8 72,6 82,4 74,9
Τμήμα Αρχιτεκτόνων 38,1 40,3 43,8 51 54,7 42,4 46,1
Τμήμα Χημικών Μηχανικών 45,8 51,9 64 31,3 62,9 53,4 66,3
Ιατρική 0 65,3 - - 62,2 62,2 57
Οδοντιατρική 76,6 77,5 75 76 75,1 88,8 94,7
Κτηνιατρική 82,4 71,4 71,4 73,4 70,7 76,8 83,5

Γεωπονίας 50,5 58,4 56,6 56,8 58,2 60,1 63
Δασολογικό 60,3 67,3 74,2 1 83 78 64,3
Γεωλογικό 62,2 71 63,7 62,2 62,9 62,4 71
Νομική 52,1 63,3 64,1 56 64,5 70,9 74,6
Οικονομικό 35,9 41,6 49,8 52,1 55,2 55,3 59,4
Πολιτικών Επιστημών 67,4 66,2 54,8 58,3 63 58,6 60
Φιλολογίας 35,8 44,8 48,7 50,2 59 58,1 58,9
Φιλοσοφίας-Παιδαγωγικής 40,1 47,4 48,3 40,6 55,6 86,5 60,2
Ψυχολογίας 29,1 40,1 35,9 39,9 42,8 43 44,8
Ιστορίας- Αρχαιολογίας 47,5 52,4 43,5 50,6 57,8 61,2 56,3
1524
Περιλαμβάνει το Τμήμα Θεάτρου και Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών.
390
31,9 38,2 56,2 36,3 38,3 40,7 39,6

22,2 26 35 34,1 40,4 46,9 53,3

35,3 49,1 42,2 44 36,4 39,9 35,3
Ιταλικής Γλώσσας &

20,9 34,4 39,8 17,1 30,1 21 17,8
Θεολογική 32,4 28,1 - 26,8 28,7 25,2 28,6

Χημικό 58,5 69,6 60,8 66,3 65,5 67 64.9
Βιολογικό 54,6 61,1 55 47,2 52,7 50,4 49
Μαθηματικό 43,1 53,1 52,4 61,3 54,9 56,6 61
Φυσικό 48,2 60,8 63,4 69,5 66,1 71,1 67,5

Πληροφορικής 47,8 55,8 46,8 43,8 47 49,3 49,6
Φαρμακευτική 55 52,8 49,8 42 43,3 52,3 58,1
Τ.Ε.Φ.Α.Α 38,8 36,7 31,2 32,4 34,1 45,5 53,5
Τ.Ε.Φ.Α.Α. Σερρών 55,3 40,1 - ? ? 70,6 58,1
Δημοσιογραφίας & ΜΜΕ 55,2 52,6 49,1 40,6 41,3 55,5 57

1525
Καλών Τεχνών 14,2 12,8 14 12,3 9,2 26,4 14
Παιδαγωγική Σχολή 21,8 31,1 30,3 31,5 40,8 43,9 32,7
Παιδαγωγικό Φλώρινας - - - 0 0 0 0
ΣΥΝΟΛΟ 36,4% 48,5% 44,4% 44,9% 52,2% 55,3% 54,4%

Πίνακας 9: Ποσοστά Συμμετοχής για το Ακαδημαϊκό Έτος 2001-2002, 2002-2003, 2003-2004, 2004-2005, 2005-
2006, 2006-2007 και 2007-2008.
% % %
Σχολές/Τμήμα 2008-2009 2009-2010 2010-2011
77,9 83,6 79,6
Μηχανικών
και Ηλεκτρολόγων 46,3 69 67,1
Μηχανικών
68,2 69,5 67,5
Τμήμα Αρχιτεκτόνων 55,3 56,8 37,6
57,5 51,5 50,5
Μηχανικών
Ιατρική - 51,1 47,5
1525
Περιλαμβάνει μόνο το Τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών.
391
Οδοντιατρική 84,3 70,4 69,3
Κτηνιατρική 68,8 66,2 58

Γεωπονίας 62,6 63,6 59,3
Δασολογικό 63,3 71,1 61,8
Γεωλογικό 59,8 46,3 45,9
Νομική 76,4 64,5 68,1
Οικονομικό 57,1 53,5 58
Πολιτικών Επιστημών 56,2 56,1 59,7
Φιλολογίας 60 59,7 61,9
Φιλοσοφίας-
58,5 53,3 63,6
Ψυχολογίας 45,2 40 38
Ιστορίας- Αρχαιολογίας 48,9 58 62,5

37,7 40,9 40,4
52,5 57,8 54,1
34 33,4 45,1
Ιταλικής Γλώσσας &
9.2 10,6 24,8
Θεολογική 24 13 25,7
Ποιμαντική 0 0 29
Χημικό 51,6 51,3 62,3
Βιολογικό 48,6 61 46,9
Μαθηματικό 64,3 60,6 48,3
Φυσικό 66,2 ? 57,3

Πληροφορικής 45,8 45,3 42,3
Φαρμακευτική 42,4 37,6 31,8
Τ.Ε.Φ.Α.Α 61 55,2 53,6
Τ.Ε.Φ.Α.Α. Σερρών - ? 34,8
Κινηματογράφου - ? 39,5
Δημοσιογραφίας &
49,6 46,3 44,8
ΜΜΕ
Καλών Τεχνών 5,6 26,1 27,5
392
Παιδαγωγική Σχολή 26 15,5 22
ΣΥΝΟΛΟ 46,3% 47,2% 50,5%

Πίνακας 10: Ποσοστά Συμμετοχής για το Ακαδημαϊκό Έτος 2008-2009, 2009-2010, 2010-2011.
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ
Διάγραμμα 1: Η δυναμική των φοιτητικών παρατάξεων σε ψήφους ανά έτος.
Διάγραμμα 2: Ο αριθμός των ενεργών φοιτητών στο σύνολο του πληθυσμού των φοιτητών στο ΑΠΘ.
393
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
□ Βούλγαρης Γ., «Η Ελλάδα της Μεταπολίτευσης 1974-1990. Σταθερή Δημοκρατία

σημαδεμένη από την Μεταπολεμική Ιστορία», Θεμέλιο, Αθήνα, 2001.
□ Δεμερτζής Ν. (επιμ.) «Η Ελληνική Πολιτική Κουλτούρα Σήμερα», εκδόσεις
Οδυσσέας, Αθήνα 2000.
□ Λιάκος Α., Πανεπιστήμιο: Ιδεολογία και παιδεία. Ιστορική διάσταση και
προοπτικές, ΙΑΕΝ, Αθήνα 1992.
□ Mayer N., Perrineau P., Boy D., Cautres B., «Εκλογική Συμπεριφορά: Ιστορικές
διαδρομές και μοντέλα ανάλυσης», Σαββάλας, Αθήνα, 2005.
□ Ρόκος Δ., Αλλαγή στην Παιδεία. Παιδεία για την αλλαγή, εκδόσεις Παρατηρητής,
Θεσσαλονίκη 1982.
□ Σωτηρόπουλος Δ., Νικολακόπουλος Η., Λυριντζής Χ., (επιμ.) «Κοινωνία και
Πολιτική: ‘Όψεις της Γ’ Ελληνικής Δημοκρατίας 1974-1994», εκδόσεις Θεμέλιο,
Αθήνα 1996.
□ Ι.Κ. Χασιώτης και Δ. Αραβαντινός (επιμ.) «Το Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης
στην αυγή του νέου αιώνα, διαχρονική πορεία εβδομήντα πέντε χρόνων», ΑΠΘ,
Θεσσαλονίκη 2002.
□ Σβολόπουλος Κ., «Η Ελληνική Εξωτερική Πολιτική 1945-1981», βιβλιοπωλείο
της Εστίας, Αθήνα 2005.
□ Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, «Ο Νόμος 1268/82 για τη δομή
και λειτουργία των ΑΕΙ», ΟΕΔΒ, Αθήνα, 1983.
□ Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, «Προτάσεις για τον
εκσυγχρονισμό του εκπαιδευτικού μας συστήματος», ΟΕΔΒ, Αθήνα, 1990.
□ Bartholomew D., Steele F., Moustaki I., Galbraith J. (επιμ.), «Ανάλυση
Πολυμεταβλητών Δεδομένων για Κοινωνικές Επιστήμες», Επίκεντρο,
Θεσσαλονίκη, 2007.
Πρακτικά Συνεδρίων
□ Συνέδριο Ιδρύματος Σ. Καράγιωργα, «Το Πανεπιστήμιο στην Ελλάδα σήμερα.

Οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές διαστάσεις», Ίδρυμα Σ. Καράγιωργα.
Αθήνα 1991.
□ Πρακτικά Διεθνούς Συμποσίου, «Πανεπιστήμιο: Ιδεολογία και Παιδεία. Ιστορική
Διάσταση και Προοπτικές, ΙΑΕΝ, Αθήνα 1989.
Άρθρα
□ Τσάτσος Δ., Πανεπιστήμια: το μαχαίρι στο κόκκαλο, Ελευθεροτυπία, 26/1/1984.

□ Λιάκος Α., Η πρώτη Ελληνική Δημοκρατία, Το Βήμα της Κυριακής,24/7/1994.
Ηλεκτρονικές Πηγές
□ Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛ.ΣΤΑΤ.)
<http://www.statistics.gr/portal/page/portal/ESYE>.
□ Υπουργείο Παιδείας και Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων
<http://www.minedu.gov.gr/>.
394
Εφημερίδες
□ Θεσσαλονίκη
□ Μακεδονία
□ Ελληνικός Βορράς
□ Τύπος της Θεσσαλονίκης
□ Καθημερινή
□ Το Βήμα
□ Τα Νέα
□ Ελευθεροτυπία
□ Ριζοσπάστης
□ Αυγή
395

Ο Φοιτητικός Συνδικαλισμός στο ΑΠΘ στη Μεταπολίτευση PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Ο Φοιτητικός Συνδικαλισμός στο ΑΠΘ στη Μεταπολίτευση PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ

Ο Φοιτητικός Συνδικαλισμός στο Αριστοτέλειο

ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: Θ. ΧΑΤΖΗΠΑΝΤΕΛΗΣ

Θεσσαλονίκη, Ιούλιος 2012

Ο Φοιτητικός Συνδικαλισμός στο Αριστοτέλειο

Θ. Χατζηπαντελή, Καθηγητή του Τμήματος Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ

Ι. Ανδρεάδη, Λέκτορα του Τμήματος Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ

Ι. Βούλγαρη, Καθηγητή του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και

Ιστορίας του Παντείου Παν/μίου

Θεσσαλονίκη, Ιούλιος 2012

Η παρούσα διπλωματική εργασία πραγματεύεται τον Φοιτητικό Συνδικαλισμό και

Βασικοί πυλώνες της παρούσας μελέτης αποτελούν η ιδεολογική ταυτότητα των

Το 1974 ξεκινάει μια νέα περίοδος για την ελληνική πραγματικότητα, η

Ακολουθεί η περίοδος «κοινωνικοποίησης» του Φ.Κ. και σύνδεσης του με τις

Ωστόσο, η επόμενη περίοδος χαρακτηρίζεται από την απομαζικοποίηση του Φ.Κ.

Και τέλος το 2003-2012 συνεχίζονται οι προσπάθειες ενδυνάμωσης του

1. Το προφίλ του φοιτητή

Η «πολιτική κουλτούρα»5 του φοιτητή αποκτά μεγάλη βαρύτητα στην

□ Έντονη ριζοσπαστικοποίηση με αριστερά χαρακτηριστικά7

Με αφορμή την επικείμενη επίσκεψη του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και

Στις 21 Αυγούστου ο Ν. Λούρος με τους συνεργάτες του επισκέφθηκε τη

Στις 26 Σεπτεμβρίου23, πραγματοποιήθηκε στο Υπουργείο Παιδείας, συνάντηση των

Παρατηρείται μια έντονη προσπάθεια αποκατάστασης των σχέσεων του υπουργείου

Παρά τα προβλήματα και τα επεισόδια που δημιουργήθηκαν στη Θεσσαλονίκη η

1.2. Οι σχέσεις του Υπουργείου με τους φοιτητές της Θεσσαλονίκης

Η πρώτη μεγάλη φοιτητική διαδήλωση45 στη Θεσσαλονίκη πραγματοποιήθηκε στις

2. Πορεία προς τις εκλογές

Παρά τα προβλήματα που υπάρχουν και το αίτημα αποχουντοποίησης του

Τα παραπάνω νούμερα παρέχουν σημαντικές πληροφορίες για το προεκλογικό κλίμα

3. Οι παρατάξεις και η ιδεολογική τους ταυτότητα

Στις πρώτες ελεύθερες φοιτητικές εκλογές οι κύριες52 φοιτητικές παρατάξεις του

ΑΡΧΙΚΑ ΟΛΟΓΡΑΦΩΣ ΕΤΟΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ

□ Την αναγνώριση της προσωπικότητας του σπουδαστή στον συνδικαλιστικό

5. Η ημέρα διεξαγωγής των εκλογών

Σύμφωνα με το Ν.Δ. 108/1974 οι εκλογές διεξήχθησαν παρουσία πρωτοδίκου και

Πολυτεχνείο 1.202 181 130 296 84 281 134 34 43

ΝΟΕ 824 850 80 226 140 170 39 45 0

Ιατρική 1.230 250 280 480 112 260 0 0 0

Οδοντιατρική 595 0 0 65 83 18459 0 0 26660

Φιλοσοφική61 572 160 0 90 45 180 0 0 60 62

Θεολογική 148 0 0 0 0 0 0 0 145

Βιομηχανική 584 162 87 130 0 177 0 13 0

Γεωπονοδασολογική 480 208 0 176 0 102 0 13 0

Με βάση τις παραπάνω παρατηρήσεις, το θέμα τις υπόαντιπροσώπευσης έρχεται στο

Αναλύοντας τα αποτελέσματα των εκλογών με τη μέθοδο της παραγοντικής

Αναλυτικότερα, η πρώτη διάσταση περιγράφει τον διπολικό ανταγωνισμό των

□ Έντονη ριζοσπαστικοποίηση με αριστερά χαρακτηριστικά

Αυτή τη χρονιά τα δεδομένα είναι διαφορετικά διότι η προετοιμασία αποδείχτηκε

Οι αντιδράσεις οδήγησαν σε τροποποιήσεις που πραγματοποιήθηκαν στις 29 Ιουλίου

2. Οι σχέσεις του Υπουργείου με τους φοιτητές της Θεσσαλονίκης

Οι σχέσεις των φοιτητών του Αριστοτελείου παρουσιάζουν μια φαινομενική

3. Πορεία προς τις εκλογές

Ο προεκλογικός άνεμος σε αυτές τις εκλογές είναι επιβαρυμένος από πολλές

4. Οι παρατάξεις και η ιδεολογική τους ταυτότητα

1975 πρόσκειται ιδεολογικά στο

5. Συσχετισμός παραταξιακών δυνάμεων – Συγκρούσεις με κομματικούς

Συγκεκριμένα η Δημοκρατική Συνδικαλιστική Κίνηση με τον Δημοκρατικό Αγώνα,

Ενώ στους κόλπους της Πανελλήνιας Αγωνιστικής Φοιτητικής Σπουδαστικής

6. Η ημέρα διεξαγωγής των εκλογών

Στις 15 Δεκεμβρίου πραγματοποιήθηκαν οι δεύτερες μεταπολιτευτικά φοιτητικές

Α.Β.Σ.Θ. 1.851 46 197 104 449 6 603 63 352 10 21 0 0

Το υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων97 έσπευσε να δημοσιεύσει τα