Antyk 2

______________________________________________________________ _____________ ________________

Imie˛ i nazwisko ucznia Klasa Data

1. Uzupełnij luki w zdaniach.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . to grecki poeta żyjacy
(1) ˛ na przełomie VIII i VII w. Jego imie˛ oznacza „ten, co wysyła pieśń”.
W swym dziele (2). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . przedstawił opowieść o narodzinach bogów i narodzinach świata. Dzieło
to ułożył poeta, pasac ˛ trzody u podnóży (3). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Otrzymał za nie nagrode,
˛ (4). . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . , w konkursie poetyckim. Poeta stworzył także dzieło (5). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , które ukazuje trud rolnika.
Według historyka Herodota poeta ten jako pierwszy podjał˛ próbe˛ uporzadkowania ˛ greckich wierzeń.

2. Uzupełnij luki w zdaniach.

"Pieknolica",
˛ czyli (1). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . to muza pieśni bohaterskiej. "Głoszaca ˛ sławe", ˛ inaczej (2). . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . , zajmuje sie˛ historia. ˛ "Radosna", czyli (3). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . jest patronka˛ liryki. "Śpiewajaca" ˛
to (4). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , jest muza˛ tragedii. "Rozkoszna", czyli (5). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . jest muza˛
komedii. "Kochajaca ˛ taniec" to (6). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , jest oczywiście muza˛ tańca. (7). . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . , czyli "Umiłowana" to muza patronujaca ˛ pieśni miłosnej. (8). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , czyli "Bogata w pieśni"
patronuje pieśniom pobożnym. Astronomia˛ opiekuje sie˛ "Niebiańska", czyli (9). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3. Uzupełnij luki w zdaniach.

Homer już w starożytności został uznany za najwybitniejszego poete. ˛ Gdy o nim mówiono, posługiwano sie˛ po prostu okre-
śleniem (1). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Homer żył miedzy ˛ (2). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a (3). . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . w. p.n.e. W starożytności (4). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . miast spierało sie˛ o to, skad ˛ pochodzi i dlatego powstało
aż (5). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . jego życiorysów. Imie˛ Homer oznacza (6). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Legenda głosi
, że był ślepym wedrownym ˛ śpiewakiem, czyli (7). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Jest autorem (8). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . i (9). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4. Uzupełnij luki w zdaniach.

Najstarszy gatunek epicki to (1). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Opisuje on dzieje bohaterów (2). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . lub (3). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . na tle (4). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . wydarzeń. Napisany jest (5). . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . stylem, którego cechami sa: ˛ (6). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . epitety i (7). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
porównania, tzw. (8). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Utwór ten rozpoczyna sie˛ (9). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Napisany
jest (10). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , czyli wierszem złożonym z sześciu stóp rytmicznych.

5. Uzupełnij luki w zdaniach.

Dionizos był synem boga (1). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i królewny tebańskiej (2). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Jego
matka zgineła ˛ rażona (3). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , gdy bóg objawił sie˛ jej w swej boskiej naturze. Dionizos nauczył
ludzi uprawy (4). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . oraz wyrobu (5). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Dionizosowi towarzyszył
orszak (6). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , czyli nimf oraz (7). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , którzy przedstawiani byli jako
istoty o koźlich nogach i ogonach. Świeto ˛ na cześć boga nazywano (8). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , w kulturze rzymskiej
nazywano je (9). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . od rzymskiej nazwy boga.

6. Uzupełnij luki w zdaniach

(1). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . był najstarszym z trójki wielkich greckich tragików. Brał udział w wojnie z Persami. Walczył

m. in. pod (2). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i (3). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Napisał ok. (4). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

tragedii i (5). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . dramatów satyrowych., z czego do dziś w całości zachowało sie˛ (6). . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . Najsłynniejszym utworem tego pisarza jest (7). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

7. Uzupełnij luki w zdaniach

1 © Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON

Ajschylosa w konkursie dramatycznym pokonał jeden z trójki wielkich greckich tragików - (1). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zwyciezca ˛ ów w swoim życiu stworzył około (2). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . tragedii i dramatów satyrowych. Do naszych
czasów zachowało sie˛ tylko (3). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , m.in. (4). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i (5). . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . Tragik ten wprowadził szereg zmian w teatrze greckim. Ograniczył role˛ chóru wprowadzajac ˛ na scene˛ (6). . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . aktora. Zwiekszył
˛ liczbe˛ członków chóru z (7). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . do (8). . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . Brał czynny udział w życiu publicznym Aten. Dwukrotnie powierzano mu funkcje˛ (9). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.....

8. Uzupełnij luki w zdaniach

(1). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . to filozof, który pochodził z Abdery. Stworzył system filozofii (2). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . , czyli takiej, według której jedynym bytem jest świat materialny. Wg tego filozofia materia składa sie˛ z małych czastek ˛
zwanych (3). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , które nie podlegaja˛ żadnym modyfikacjom. Filozofia ta jest (4). . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . , ponieważ zgodnie z nia˛ w świecie nic nie dzieje sie˛ z przypadku.

9. Uzupełnij luki w zdaniach

Tytuł Iliada oznacza pieśń o mieście (1). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . zwanym po grecku (2). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Utwór odwołuje do mitu o wojnie (3). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , która trwała (4). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . lat. Iliada
nie opisuje wszystkich lat wojny, tylko ok. (5). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . dni z (6). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . roku.
Tematem Iliady jest m.in. gniew (7). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , któremu wódz (8). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . porwał
brank˛e (9). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

10. Na podstawie poniższego fragmentu Króla Edypa Sofoklesa wykonaj polecenia.

O ojczystych Teb mieszkańcy, patrzcie teraz na Edypa,

który słynne zgłebił
˛ tajne i był z ludzi najprzedniejszy,
z wyżyn swoich na nikogo ze zawiścia˛ nie spogladał,˛
w jakiej nedzy
˛ go ometach
˛ srogie losy pograżyły.
˛
A wiec
˛ baczac ˛ na ostatni bytu ludzki kres i dole,˛
Śmiertelnika tu żadnego zwać szcz˛eśliwym nie należy,
aż bez cierpień i bez kleski
˛ krańców życia nie pobieży.
[Źródło: Sofokles, Król Edyp [w:] Sofokles, Tragedia, Warszawa 1969, s. 293]

A. Z podanego fragmentu wypisz dwa określenia biegunowo różnych etapów w życiu Edypa.

.................................................................................................
B. Nawiazuj
˛ ac˛ do mitu o Edypie, wytłumacz zasadność użycia owych określeń.

.................................................................................................

.................................................................................................
C. Jaka˛ prawde˛ na temat ludzkiego szcz˛eścia formułuje przodownik chóru? Przepisz odpowiednie wersety i wyjaśnij je
własnymi słowami.

.................................................................................................

.................................................................................................

.................................................................................................

11. Na podstawie fragmentów "Obrony Sokratesa" Platona wykonaj poniższe polecenia.

Nie podnoście wrzasków, Ateńczycy; wytrzymajcie, jakem was prosił, żeby nie krzyczeć na to, co powiem, ale słuchać. (. . . )
Badźcie
˛ przekonani, że jeśli skażecie na śmierć mnie, takiego człowieka, jak mówie, ˛ nie zaszkodzicie wiecej
˛ mnie niż sobie
samym. (. . . ) Bo mnie sie˛ zdaje, że gorszy człowiek nie ma prawa" zaszkodzić lepszemu. Pewnie, może go zabić, skazać
na wygnanie, pozbawić czci i praw. Tylko że te rzeczy on pewnie uważa, i ktoś inny może, za wielkie nieszcz˛eścia, a ja
zgoła nie uważam; znacznie wieksze˛ nieszcz˛eście robić to, co on teraz robi: niesprawiedliwie nastawać na życie człowieka.

2 © Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON

(. . . ) Bo jeśli mnie skażecie, to niełatwo znajdziecie drugiego takiego, który by tak, śmiech powiedzieć, jak bak
˛ z reki
˛ boga
puszczony, siadał miastu na kark; ono niby koń wielki i rasowy, ale taki duży, że gnuśnieje i potrzebuje jakiegoś żadła,
˛ żeby
go budziło. (. . . ) Ale oto już i czas odejść; mnie na śmierć, wam do życia. Kto z nas idzie do tego, co lepsze, tego nie wie
jasno nikt – chyba tylko bóg.
[Źródło: Jezyk
˛ polski, Podrecznik,
˛ U. Jagiełło i in., Operon 2012, s. 154–155]

A. Napisz kto, do kogo, w jakich okolicznościach przemawia.

.................................................................................................
B. Jak zachowuje sie˛ mówca w danych okolicznościach?

.................................................................................................
C. Za pomoca˛ jakiego obrazu ukazuje swa˛ role˛ w społeczeństwie? Wyjaśnij ten obraz.

.................................................................................................

.................................................................................................

.................................................................................................

12. Na podstawie fragmentu "Pieśni I" Horacego wykonaj poniższe polecenia.

Ja, gdy czoło uczone w świete ˛ przystroje˛ bluszcze,

Bogom czuje˛ sie˛ bratem, nie dbam o ludzi tłuszcze.
W chłodnym gaju, gdzie teńcza˛ z Nimf orszakiem Satyry
Polihymnia mi chetnie
˛ nastraja struny liry,
Euterpe mi wtóruje na swej sielskiej piszczałce,
A ja sobie i Muzom pieśń te˛ eolska˛ kształce.
˛
[Źródło: Horacy, Pieśń I [w:] tegoż, Wybór poezji, Wrocław 1973, s. 3–4]

A. Kim jest podmiot liryczny? Podaj 3 informacje.

.................................................................................................
B. Z kim sie˛ sprzymierza, wobec kogo sie˛ dystansuje? O czym to świadczy?

.................................................................................................

.................................................................................................

.................................................................................................

.................................................................................................
C. Do kogo kieruje swa˛ pieśń Horacy? Dlaczego?

.................................................................................................

.................................................................................................

.................................................................................................

13. Na podstawie fragmentu "Pieśni I" Horacego wykonaj poniższe polecenia.

Ja, gdy czoło uczone w świete ˛ przystroje˛ bluszcze,

Bogom czuje˛ sie˛ bratem, nie dbam o ludzi tłuszcze.
W chłodnym gaju, gdzie teńcza˛ z Nimf orszakiem Satyry
Polihymnia mi chetnie
˛ nastraja struny liry,
Euterpe mi wtóruje na swej sielskiej piszczałce,
A ja sobie i Muzom pieśń te˛ eolska˛ kształce.
˛
[Źródło: Horacy, Pieśń I [w:] tegoż, Wybór poezji, Wrocław 1973, s. 3–4]

A. Dlaczego Horacy „bogom czuje sie˛ bratem”? Wyjaśnij wskazujac

˛ ceche˛ wspólna˛ poety i bogów.

3 © Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON

.................................................................................................

.................................................................................................
B. Poeta pragnie przystroić czoło w „świete
˛ bluszcze”. Wyjaśnij, co kryje sie˛ pod ta˛ peryfraza.
˛

.................................................................................................

.................................................................................................
C. Pamietaj
˛ ac,˛ że Eol był władca˛ wiatrów, wytłumacz, co może oznaczać określenie „pieśń eolska”.

.................................................................................................

14. Na podstawie utworu "Do Deliusza" Horacego wykonaj poniższe polecenia.

Opanowany w godzinie kleski/ ˛ i obcy szałom radości/ takim pamietaj ˛ być zawsze/ na zgon skazany Deliuszu/ Pamietaj ˛ o
tym czy smutnie mija/ każdy dzień życia czy w świeto/ ˛ leżac
˛ na trawie w ustroniu /pijesz starego falerna/ Sosna ogromna i
biała topól /na cóż gałezie
˛ splataja/˛ w gościnnym cieniu i na cóż/ pedzi
˛ wijacy
˛ sie˛ potok?/ Tu wina wonne olejki róże/ szybko
wiedn
˛ ace
˛ każ znosić /dopóki starczy dobytku/ i czarnej nici trzech Parek/ Ustapisz˛ z wszystkich gruntów nabytych /i z willi
nad płowym Tybrem/ ustapisz˛ i góre˛ złota/ zgarnie po tobie kto inny/ Czyś potentatem z rodu Inacha/ czyś z dołów nedzarz
˛
bezdomny/ na jedno wyjdzie to w oczach /bezlitosnego Orkusa/ Los na każdego z podziemnej urny/ wypadnie predzej ˛ czy
później /wyrok na wieczne wygnanie/ miejsca wyznaczy nam na barce
[Źródło: Jezyk
˛ polski, Podrecznik
˛ U. Jagiełło i in., Operon, s. 142]

A. Wypisz fragmenty odwołujace

˛ do filozofii stoickiej. Odczytaj ich sens.

.................................................................................................

.................................................................................................

.................................................................................................

.................................................................................................

.................................................................................................
B. Wypisz i określ jaka˛ funkcje˛ pełnia˛ pojawiajace
˛ w tekście obrazy przyrody?

.................................................................................................

.................................................................................................

.................................................................................................

.................................................................................................

.................................................................................................
C. Wypisz i wyjaśnij pojawiajace
˛ sie˛ w tekście odwołania mitologiczne. Co je łaczy?
˛

.................................................................................................

.................................................................................................

.................................................................................................

.................................................................................................

.................................................................................................

15. Na podstawie znajomości utworu i lektury fragmentu "Króla Edypa" wykonaj poniższe polecenia.

Posłaniec
By jednym słowem wyrzec i pouczyć,/ Wiedzcie, że boska Jokasta nie żyje.
Chór

4 © Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON

O, ta nieszcz˛esna! Jak ona zgineła?
˛
Posłaniec
Z własnej swej reki.
˛ Co groza˛ w tym czynie, / To was oszcz˛edzi, boście nie patrzeli. (. . . )Bo wyjac
˛ Edyp wbiegł i od tej chwi-
li/Już nie widziałem, co ona poczyna, / Lecz jego tylko śledziłem już ruchy. / (. . . )Wysadził brame˛ i wpadł do komnaty. – / A
tam zoczym niewiaste, ˛ jak wisi / Chusta˛ zdławiona.
[Źródło: Sofokles,Król Edyp [w:] Antologia tragedii greckiej, Kraków 2003, s.104–105]

A. Wyjaśnij przyczyne˛ śmierci Jokasty.

.................................................................................................

.................................................................................................
B. Na podstawie tego fragmentu wskaż dwie zasady budowy antycznej tragedii.

.................................................................................................

.................................................................................................
C. Jakie zdarzenie nastapi
˛ po przedstawionym we fragmencie?

.................................................................................................

16. Na podstawie znajomości utworu i lektury fragmentu "Króla Edypa" wykonaj poniższe polecenia.

Edyp
O, niechajby sie˛ ten nie był narodził / Który mnie znalazł dzieckiem opuszczonem, / Życie ratował i z pet ˛ oswobodził. /
Czemużem wtedy mym zgonem / Sobie i miłym nie ujał˛ niedoli?
Chór
Po mojej także byłoby to woli.
Edyp
Nie byłbym krwawych spełnił win / Ni matki skalał sromu; / Dziś nedzny
˛ ja, wyrodny syn, / Zakała˛ jestem domu.
[Źródło: Sofokles, Król Edyp [w:] Antologia tragedii greckiej, Kraków 2003, s. 107]

A. O jakich wydarzeniach mówi Edyp w pierwszej wypowiedzi?

.................................................................................................

.................................................................................................
B. Dlaczego bohater nazywa siebie wyrodnym synem?

.................................................................................................
C. Jakie wydarzenia potwierdzały określenie Edypa – „zakała domu”?

.................................................................................................

17. Na podstawie znanego ci utworu "Exegi monumentum" Horacego przedstaw zawarty w nim obraz poety.

.................................................................................................

.................................................................................................

.................................................................................................

.................................................................................................

.................................................................................................

.................................................................................................

.................................................................................................

.................................................................................................

5 © Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON

18. Udowodnij, że cecha˛ greckiej religii był antropomorfizm. Odwołaj sie˛ do znajomości mitów i podaj pie˛ ć przy-
kładów.

.................................................................................................

.................................................................................................

.................................................................................................

.................................................................................................

.................................................................................................

.................................................................................................

.................................................................................................

.................................................................................................

.................................................................................................

.................................................................................................

19. Jak człowiek powinien żyć? Odpowiedz na pytanie, interpretujac

˛ utwór Horacego "Do Deliusza".

Opanowany w godzinie kleski/ ˛ i obcy szałom radości/ takim pamietaj ˛ być zawsze/ na zgon skazany Deliuszu/ Pamietaj ˛
o tym czy smutnie mija/ każdy dzień życia czy w świeto/˛ leżac˛ na trawie w ustroniu /pijesz starego falerna/ Sosna ogromna i
biała topól /na cóż gałezie
˛ splataja/
˛ w gościnnym cieniu i na cóż/ pedzi
˛ wijacy
˛ sie˛ potok?/ Tu wina wonne olejki róże/ szybko
wiedn
˛ ace
˛ każ znosić /dopóki starczy dobytku/ i czarnej nici trzech Parek/ Ustapisz ˛ z wszystkich gruntów nabytych /i z willi
nad płowym Tybrem/ ustapisz ˛ i góre˛ złota/ zgarnie po tobie kto inny/ Czyś potentatem z rodu Inacha/ czyś z dołów nedzarz
˛
bezdomny/ na jedno wyjdzie to w oczach /bezlitosnego Orkusa/ Los na każdego z podziemnej urny/ wypadnie predzej ˛ czy
później /wyrok na wieczne wygnanie/ miejsca wyznaczy nam na barce
[Źródło: U. Jagiełło i in.,Jezyk
˛ polski. Podrecznik,Operon
˛ 2012, s.161]

.................................................................................................

.................................................................................................

.................................................................................................

.................................................................................................

.................................................................................................

.................................................................................................

.................................................................................................

.................................................................................................

.................................................................................................

.................................................................................................

.................................................................................................

.................................................................................................

.................................................................................................

.................................................................................................

.................................................................................................

6 © Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON

20. Stoikiem, wychowawca˛ Nerona i konsulem był
A. Platon.
B. Owidiusz.
C. Seneka Młodszy.
D. Marek Aureliusz.

21. Autorem stwierdzenia: „Dopóki jesteśmy, nie ma śmierci, a gdy ona przychodzi, nie ma nas”, jest
A. Heraklit z Efezu.
B. Demokryt z Abdery.
C. Zenon z Kition.
D. Epikur z Samos.

22. Stoikami byli:

A. Eurypides, Platon
B. Marek Aureliusz, Seneka
C. Sokrates, Protagoras
D. Neron, Kaligula

23. Jacques-Louis David jest autorem obrazu "Śmierć Sokratesa". Płótno to przedstawia
A. na pierwszym planie Sokratesa, który zwrócony do widza z pogarda˛ odrzuca krepuj
˛ ace˛ go łańcuchy i wstepuje
˛ na szafot.
B. w cz˛eści lewej stojacego
˛ Sokratesa, który pociesza rozpaczajacych
˛ uczniów.
C. w cz˛eści prawej zamyślonego filozofa, od którego odsuwaja˛ sie˛ wszyscy: żona, sedziowie.
˛
D. w cz˛eści centralnej Sokratesa, który siedzac
˛ na łożu, bierze z rak
˛ kata kielich z cykuta˛ i zarazem wskazuje palcem w
góre,
˛ zaświadczajac ˛ o swojej wierze w bogów.

24. Edyp należał do rodu

A. cyklopów.
B. Argeadów.
C. Labdakidów.
D. tytanów.

25. W prologu "Króla Edypa" Sofoklesa pojawia sie˛ wracajacy

˛ z Delf Kreon. Został on wysłany do wyroczni
A. przez Edypa, aby dowiedział sie,
˛ dlaczego na Teby spadły kleski.
˛
B. przez wróżbite˛ Tyrezjasza, aby dowiedział sie,
˛ dlaczego w Tebach umieraja˛ dzieci i bydło.
C. przez władców Koryntu (Polybosa i Merope), aby wyjaśniono mu niejasności zwiazane
˛ z ich przeszłościa.
˛
D. przez Jokaste,
˛ aby uzyskać wiadomości na temat przyszłości jej nowonarodzonego dziecka.

7 © Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON

26. Kiedy Edyp, bohater utworu Sofoklesa, uzyskał pewność, że tragiczna przepowiednia spełniła sie˛ w jego życiu?
A. po opowieści starego sługi Lajosa
B. po przybyciu posłańca z Koryntu
C. po wypowiedzi wróżbity Tyrezjasza
D. po samobójstwie Jokasty

27. W dramacie Sofoklesa "Król Edyp" na katastrof˛e składaja˛ sie˛ nastepuj

˛ ace
˛ wydarzenia:
A. śmierć Lajosa, śmierć Polybosa, samobójstwo Jokasty
B. śmierć Lajosa, samobójstwo Jokasty, samookaleczenie Edypa
C. kłótnia z Tyrezjaszem i Kreonem, klatwa
˛ spadajaca
˛ na dzieci Edypa
D. samookaleczenie Edypa, samobójcza śmierć Jokasty, klatwa
˛ spadajaca
˛ na dzieci władcy

28. W tragedii "Król Edyp" Sofokles respektuje zasade˛ jedności akcji, gdyż
A. sceny dialogowe przeplataja˛ pieśni chóru.
B. akcja utworu rozgrywa sie˛ w jednym miejscu, przed pałacem w Tebach.
C. wydarzenia sa˛ zogniskowane wyłacznie
˛ wokół wskazania zabójcy Lajosa.
D. zdarzenia rozgrywaja˛ sie˛ w ciagu
˛ 24 godzin.

29. Wśród poniższych zdań wskaż to, które nie dotyczy biografii Horacego.
A. Był tak zamożny, że mógł poświecić
˛ sie˛ wyłacznie
˛ pracy literackiej.
B. W czasie wojny domowej walczył po stronie Brutusa przeciw Oktawianowi.
C. Uzyskał poparcie Caiusa Mecenasa, protektora artystów.
D. Był synem wyzwolonego niewolnika.

30. Tytułowy "pomnik" z utworu Horacego "Exegi monumentum" to

A. symbol wielkości Rzymu.
B. najwiekszy
˛ monument starożytnego Rzymu.
C. brama miasta – „Wielkie wyjście”.
D. metafora twórczości poety.

31. "Non omnis moriar" to słowa wypowiedziane przez

A. Horacego; oznaczaja:
˛ „nie wszystek umre”.
˛
B. Epikura; tłumaczy sie˛ je jako: „chwytaj dzień”.
C. Sokratesa; jest to jego słynne powiedzenie: „wiem, że nic nie wiem”.
D. Heraklita; można przetłumaczyć je jako: „wszystko płynie”.

8 © Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON

32. Spośród podanych łacińskich maksym wybierz te, które nie sa˛ autorstwa Horacego.
A. „Sapere aude”, „Odi profanum vulgus et arceo”
B. „De profundis clamavi ad te Domine...", „Galia est omnis divisa in partes tres”
C. „Pulvis et umbra sumus”, „Exegi monumentum aere perenius”
D. „Aurea mediocritas”, „Carpe diem”

33. Wskaż szereg zawierajacy

˛ poprawne zwiazki
˛ frazeologiczne.
A. pieta
˛ Odyseusza, koszula Dejaniry, miecz Syzyfa
B. wierna Atena, puszka obfitości, chimeryczny spokój
C. pyrrusowe zwyciestwo,
˛ nić Ariadny, strzała Erosa
D. objecia
˛ Erosa, stajnia Priama, meki
˛ Tyrezjasza

34. Wskaż właściwe wyjaśnienie zwiazku

˛ miedzy
˛ nazwa˛ firmy a jej branża.
˛
A. „Herkules. Agencja ochroniarska” – wśród 12 prac, jakie musiał wykonać Herkules, była ochrona króla Nessosa.
B. „Nereida. Baseny ogrodowe” – Nereidy, córki Nereusa, uwielbiały ogrody, łaki,
˛ sadzawki, oczka wodne.
C. „Zeus. Materiały pirotechniczne” – Zeusa nazywano Gromowładnym, jego bronia˛ były pioruny.
D. „Dejanira. Koszule meskie”
˛ – Dejanira, mimo iż była ksieżniczk
˛ a,
˛ uwielbiała krawiectwo.

35. Henryk Sienkiewicz, piszac

˛ "Quo vadis", inspirował sie˛ m.in. malarstwem Henryka Siemiradzkiego, osiadłego
w Rzymie, wybitnego reprezentanta akademizmu w malarstwie europejskim. Wskaż tytuły obrazów tego malarza
tematycznie zwiazane
˛ z powieścia˛ Henryka Sienkiewicza.
A. „Sad
˛ Parysa”, „Dirce chrześcijańska”
B. „Pochodnie Nerona”, „Dirce chrześcijańska”
C. „Orgia rzymska”, „Chrystus i Samarytanka”
D. „Mecze
˛ ństwo świetych
˛ Tymoteusza i Maury, jego żony”, „Noc w Pompei”

36. Jedna˛ z prac Heraklesa było uprzatni

˛ ecie
˛ stajni Augiasza. Zwiazek
˛ frazeologiczny "stajnia Augiasza" oznacza
A. piekno.
˛
B. nieład.
C. awangarde.
˛
D. monumentalność.

37. Zwiazek
˛ frazeologiczny "być czyja˛ś muza"
˛ oznacza współcześnie
A. osobe,
˛ która jest natchnieniem dla twórcy.
B. osobe˛ o wyjatkowej
˛ urodzie.
C. osobe˛ o wyjatkowej
˛ mocy.
D. osobe˛ o wielkiej sile oddziaływania na innych.

9 © Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON

38. Mitologia umieszczona jest w programach szkolnych (szkoły podstawowej, gimnazjum, szkoły średniej). Powo-
dem tego jest przeświadczenie, że
A. poznajac
˛ mitologie,
˛ uczeń zaznajamia sie˛ z lekturami potrzebnymi do zdania ważnych egzaminów (np. matury).
B. znajomość mitologii greckiej jest ważna dla Polaka i Europejczyka, gdyż w ten sposób poznaje on korzenie kultury
swego kontynentu.
C. bez znajomości mitologii nie można zrozumieć kultury masowej, ponieważ wykorzystuje ona motywy mitologiczne w
piosenkach, filmach, grach komputerowych.
D. mitologia daje odpowiedź na ważne pytania (np. jak powstał świat, człowiek) i pozwala poznać mentalność dawnych
ludzi.

39. Greckie mity przedstawiały bogów na wzór ludzi i ich zachowań. Zjawisko to nazywamy
A. antropogenizmem.
B. antropomorfizmem.
C. antropocentryzmem.
D. antropologia.
˛

40. Zaznacz punkt, który prawidłowo podaje trzy funkcje mitów.

A. poetycka, epicka i dramatyczna
B. informacyjna, impresywna i ekspresywna
C. poznawcza, światopogladowa
˛ i sakralna
D. religijna, modlitewna i poznawcza

41. Z chaosu wyłoniły sie˛ dwa poteżne

˛ bóstwa. Byli to:
A. Posejdon i Hera
B. Uranos i Gaja
C. Kronos i Reja
D. Zeus i Hera

42. W otoczeniu Apolla znajdowało sie˛

A. osiem muz.
B. sześć muz.
C. dziewieć
˛ muz.
D. dwanaście muz.

43. Kaliope była muza˛

A. tragedii.
B. tańca.
C. komedii.
D. pieśni bohaterskiej.

10 © Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON

44. Jak nazywa sie˛ muza tragedii?
A. Erato
B. Klio
C. Melpomena
D. Euterpe

45. Wyrażenie „łzy Symonidesa” jest zwiazane

˛ z
A. dramatycznym życiem Symonidesa.
B. wojnami grecko-perskimi, w których zginał˛ Simonides.
C. platoniczna˛ miłościa˛ Symonidesa.
D. liryka˛ Symonidesa, która miała wzbudzać współczucie słuchaczy.

46. Grecka˛ poetke˛ Safone˛ uważa sie˛ za autorke˛ miary wierszowej, zwanej
A. sekstyna˛ saficka.
˛
B. strofa˛ saficka.
˛
C. oktawa˛ saficka.˛
D. dystychem safickim.

47. Safona najcze˛ ściej tworzyła utwory liryczne o tematyce

A. religijnej.
B. miłosnej.
C. filozoficznej.
D. biesiadnej.

48. Za najwybitniejszego poete˛ epickiego antycznej Grecji uważa sie˛

A. Homera.
B. Hezjoda.
C. Horacego.
D. Heraklita.

49. W „Iliadzie” Homer odniósł sie˛ do wydarzeń zwiazanych

˛ z
A. walkami bohaterów i ich powrotem spod Troi do domu.
B. ostatnim rokiem wojny trojańskiej.
C. dziesiecioma
˛ latami wojny trojańskiej.
D. geneza˛ wojny trojańskiej.

11 © Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON

50. „Iliada” Homera składa sie˛ z
A. 20 ksiag.
˛
B. 24 ksiag.
˛
C. 12 ksiag.
˛
D. 13 ksiag.
˛

51. Prace nad odkopaniem ruin starożytnej Troi rozpoczał

˛
A. Otto von Schonnenberg.
B. Julius Schlissendorf.
C. Zbigniew Schliemen.
D. Henryk Schliemann.

52. Starożytna Troja miała znajdować sie˛ w widłach rzek:

A. Lete i Nereidy
B. Styksu i Lemurii
C. Simois i Skamander
D. Sismodis i Skamer

53. W „Iliadzie” Homera wystepuj

˛ a˛ czesto
˛ konwencjonalne tropy stylistyczne, np.: „przemadry
˛ Odys”, „gromo-
władny Zeus”. Nazywamy je
A. peryfrazami.
B. metaforami.
C. porównaniami homeryckimi.
D. stałymi epitetami.

54. Tematem „Iliady” jest gniew Achillesa. Powodem wzburzenia bohatera było
A. porwanie Bryzeidy przez Agamemnona.
B. przepowiednia Kasandry.
C. porwanie Heleny przez Parysa.
D. porwanie Chryzeidy przez Menelaosa.

55. Odyseusz wystepuje

˛ w „Iliadzie” i „Odysei”. W zwiazku
˛ z opisanymi tam przygodami bohatera nie było w domu
A. 10 lat.
B. 15 lat.
C. 20 lat.
D. 19 lat.

12 © Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON

56. Miejsce dla publiczności w starożytnym greckim teatrze nazywało sie:
˛
A. orchestra
B. parodos
C. theatron
D. proskenion

57. Chór w starożytnym teatrze greckim zajmował

A. proskenion.
B. orchestre.
˛
C. theatron.
D. skene.

58. Pierwszego aktora wprowadził w starożytnym teatrze greckim

A. Ajschylos.
B. Eurypides.
C. Sofokles.
D. Tespis.

59. Wskaż prawdziwa˛ informacje˛ na temat antycznej tragedii i tragików.

A. Trzej wielcy tragicy nie spotkali sie,
˛ gdyż żyli w odległych epokach.
B. Tragedie˛ tworzył zespół ludzi: jedni pracowali nad tekstem, inni nad scenografia,
˛ jeszcze inni nad oprawa˛ muzyczna.
˛
C. Tempo rozwoju tragedii antycznej było niezwykle wolne. Wprowadzane zmiany dzieliły dziesiatki
˛ i setki lat.
D. Sofokles przedstawiał ludzi, jakimi być powinni, Eurypides takimi, jakimi sa.
˛

60. Przykładami starożytnych greckich tragedii autorstwa Sofoklesa sa:

˛
A. „Antygona”, „Król Edyp”
B. „Trojanki”, „Oresteja”
C. „Prometeusz w okowach”, „Eumenidy”
D. „Ofiarnice”, „Medea”

61. Geneza tragedii jako gatunku literackiego jest zwiazana

˛ z kultem boga
A. Heliosa.
B. Zeusa.
C. Dionizosa.
D. Apollina.

13 © Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON

62. Dla konstrukcji bohatera antycznej tragedii ważna była zasada niezmienności charakteru postaci, która zakła-
dała, że
A. bohater tragedii antycznej ma nieodgadniona˛ osobowość.
B. bohaterowie tragedii antycznej nie podlegaja˛ przemianom i nie popadaja˛ w skrajne stany emocjonalne.
C. bohaterowie tragedii greckiej zostali obdarzeni niezmienna˛ osobowościa˛ przez Zeusa.
D. bohater tragedii greckiej wywodzi sie˛ z arystokratycznego rodu.

63. Istote˛ antycznej tragedii stanowił konflikt tragiczny, czyli

A. konflikt bohaterek z bohaterami tragedii.
B. konflikt bohaterów o różnych temperamentach.
C. starcie sie˛ obiektywnie słusznych, ale przeciwstawnych sobie racji.
D. starcie sie˛ różnorodnych pogladów.
˛

64. Sposób określenia działań bohatera tragedii, którego czyny i decyzje wbrew jego wiedzy i woli prowadza˛ do
nieuchronnej katastrofy, nazywamy
A. wina˛ tragiczna.
˛
B. katharsis.
C. konfliktem tragicznym.
D. ironia˛ tragiczna.
˛

14 © Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON