Ονοματεπώνυμο: ___________________________________________

Ημερομηνία: ___________________________ Τάξη: ΣΤ΄

Σάο Τομέ, το νησί της σοκολάτας

Η Δημοκρατία Σάο Τομέ και Πρίνσιπε, όπως είναι το επίσημο όνομα της χώρας, είναι το δεύτερο
μικρότερο κράτος της Αφρικής με έκταση 1.001 τετραγωνικά χιλιόμετρα (τ. χλμ.) και πληθυσμό 176.000
κατοίκους, από τους οποίους οι 6.000 ζουν στο νησί Πρίνσιπε, ενώ οι υπόλοιποι στο νησί Σάο Τομέ, όπου
βρίσκεται και η ομώνυμη πρωτεύουσα. Το όνομα «νησί της σοκολάτας» δόθηκε στο Σάο Τομέ όχι μόνο γιατί η
βασική καλλιέργεια είναι το κακάο, αλλά γιατί οι κλιματολογικές συνθήκες και η προστασία που προσφέρουν
τα φοινικόδεντρα στα ευαίσθητα φύλλα του θαμνώδους κακαόδεντρου από την απευθείας έκθεση στο ηλιακό
φως έχουν αναδείξει διεθνώς το κακάο του Σάο Τομέ ως την εκλεκτότερη ποικιλία για την Παρασκευή
σοκολάτας.
Όμως το Σάο Τομέ καμαρώνει και για ακόμα ένα όνομα που του έχουν δώσει οι περιηγητές του:
«Μαργαριτάρι του Ισημερινού», καθώς μέσα από τον Ατλαντικό ωκεανό αναδύεται μια απίστευτης ομορφιάς
τροπική φύση που υποχρέωσε το ευρωπαϊκό ίδρυμα που έχει αποστολή την προστασία του οικοσυστήματος της
Αφρικής να συμβάλει οικονομικά στην προστασία της, κατατάσσοντάς την πρώτη σε βιολογικό ενδιαφέρον
ανάμεσα σε 75 ανάλογες περιοχές της Αφρικής.
Οι κάτοικοι, Αφρικανοί στη συντριπτική τους πλειοψηφία, ζουν σε απόλυτη αρμονία με το φυσικό
περιβάλλον, ένα περιβάλλον φιλικό, με ήπιο τροπικό κλίμα, οργιώδη βλάστηση και άφθονες πηγές νερού.
Σύμφωνα με τα δυτικά κριτήρια, το Σάο Τομέ είναι μια εξαιρετικά φτωχή χώρα, αφού το διαθέσιμο εισόδημα
των κατοίκων του είναι μηδαμινό. Όμως εδώ ο καταναλωτισμός είναι μια άγνωστη ασθένεια. Με βασικό πόλο
την οικογένεια, οι κάτοικοι των μικρών χωριών αγωνίζονται να εξασφαλίσουν τα απαραίτητα για την επιβίωση
από την αλιεία και την καλλιέργεια του ζαχαροκάλαμου, του καφέ και του κακάο. Όσοι ζουν στην πρωτεύουσα
ασχολούνται κυρίως με το εμπόριο και τις υπηρεσίες, καθώς η μικροσκοπική παραθαλάσσια πόλη δεν παρέχει
ιδιαίτερες ευκαιρίες. Ελάχιστα σύγχρονα κτίρια και μερικά χαρακτηριστικά δείγματα αποικιακής
αρχιτεκτονικής, υποτυπώδης αγορά, δύο τράπεζες, δημόσιες υπηρεσίες, ένα λιμάνι, ένα αεροδρόμιο και δυο
τρία ξενοδοχεία.
Η επαφή ενός Ευρωπαίου με αυτήν τη μικρή κοινωνία είναι μια εμπειρία γοητευτική. Εδώ οι αριθμοί
χαλαρώνουν και οι αισθήσεις αναλαμβάνουν το τιμόνι. Ερεθίσματα που μαγνητίζουν το δείκτη της πυξίδας
υπάρχουν άφθονα.
Αλέξης Τσιάφας, «Σάο Τομέ, το νησί της σοκολάτας», Επιλογές ΕΧΟΤΙΚΑ,
μια έκδοση από το «Γεωτρόπιο», Ελευθεροτυπία

dam
α. Γιατί το Σάο Τομέ ονομάζεται «νησί της σοκολάτας»;
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
β. Ποιο είναι το άλλο όνομα που έχει δοθεί στο Σάο Τομέ και γιατί;
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
γ. Με τι ασχολούνται οι κάτοικοι των χωριών και με τι οι κάτοικοι της πρωτεύουσας;
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________

1. Βρες και γράψε από το κείμενο τρεις (3) αιτιολογικές προτάσεις.

α. _______________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
β. _______________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
γ. _______________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
2. Συμπλήρωσε τις παρακάτω προτάσεις με δικές σου εξαρτημένες αιτιολογικές.
α. Αγαπώ τα ταξίδια, ________________________________________________________________________
β. Ένιωθε μοναξιά, __________________________________________________________________________
γ. Προτιμώ να ταξιδεύω με αεροπλάνο, _________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________

dam
3. Συμπλήρωσε το κείμενο με τις παρακάτω λέξεις που προσδιορίζουν τον τόπο.

πάνω, μπροστά, μακριά, στον κήπο, αριστερά, από το βάθος,

προς τα εκεί, κάτω απ’ τη σκιά, δίπλα, μέσα, κάτω απ’ τα πόδια,
δεξιά, πίσω, απ’ τη θάλασσα, έξω

Έστριψα στη γωνία της κεντρικού δρόμου της μικρής πόλης και βρέθηκα ……………………….. σε μια
παλιά μονοκατοικία. Χτύπησα την πόρτα, μου άνοιξαν και πέρασα ……………………………. . Βρέθηκα σ’
ένα κεντρικό διάδρομο που …………………………… και ………………………… του υπήρχαν μικρά
δωμάτια με μισάνοιχτες πόρτες. ……………………………. από κάθε πόρτα ακούγονταν παιδικά γέλια και
φωνές.
…………………………………….. του διαδρόμου ερχόταν μια ευχάριστη μυρωδιά φρεσκομαγειρεμένου
φαγητού. Προχώρησα διστακτικά ………………………………. , άνοιξα την πόρτα και αντίκρισα μια
ηλικιωμένη γυναίκα να μαγειρεύει τραγουδώντας, σκυμμένη ……………………………….. στις κατσαρόλες
της. Η σούπα έβραζε ακόμη, ενώ ……………………………….. της ήταν σερβιρισμένο το αχνιστό ψάρι σε
πιατέλες. Με καλημέρισε και με παρακάλεσε να περιμένω για λίγο ………………………………… , για να μη
μυρίσουν τα ρούχα μου.
Βγήκα αμέσως …………………………….. και κάθισα ……………………………… ενός γέρικου
δέντρου. Μερικά μέτρα μόνο χώριζαν το σπίτι ……………………………... .Ένιωθα ήδη την καυτή άμμο
………………………………. μου καθώς το βλέμμα μου χανόταν ……………………………... στον ορίζοντα.

4. Συμπλήρωσε τις καταλήξεις των ρημάτων με –ετε ή –εται.

• Ένα καλό φαγητό συνοδεύ______ από ένα καλό κρασί.
• Νομίζ______ πως είναι εύκολο να αγοράσ______ προϊόντα άριστης ποιότητας σε χαμηλές τιμές; Το καλό
πράγμα πληρών______ .
• Δε χρειάζ______ να ρωτήσ______ περισσότερα. Ξέρ______ ήδη αρκετά.
• Από πού ακούγ______ αυτός ο θόρυβος;
• Γιατί δε θέλ______ να πιστέψ______ αυτό που σας λέω; Φαίν______ περίεργο, αλλά είναι αληθινό.
• Η σκηνή στηρίζ______ σε πασσάλους, ενώ το σπίτι θεμελιών______ πάνω σε κολόνες μπετόν.
• Έρχ______ κακοκαιρία σε μερικές μέρες. Προλαβαίν______ ακόμη να αγοράσ______ ξύλα για το τζάκι.
• Μη βήχ______ έτσι. Θα μας κολλήσ______ όλους καμιά γρίπη.
• Η ταινία γυρίζ______ σ’ ένα μακρινό εξωτικό νησί.

dam
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΣΤΗ ΓΛΩΣΣΑ

1.Να φτιάξετε δικές σας προτάσεις με τις λέξεις που σας δίνονται κάθε φορά ,κάνοντας
αλλαγές αν χρειάζεται:
 Αύριο,εκδρομή,γιατί,χιόνι.
________________________________________________________
 Σπίτι,συμμαθητής,μια και,νωρίς.
________________________________________________________
 Λόγω του,συνθήκες,πλοίο,λιμάνι.
________________________________________________________
 Έρχομαι,μαζί,επειδή,ευγενικά.
________________________________________________________
 Καθώς,αποχωρώ,παιχνίδι,νικητής.
________________________________________________________

2.Να υπογραμμίσετε τους τοπικούς προσδιορισμούς στο παρακάτω κείμενο:

Σε όλα το Επτάνησα παράγουν κρασί,έστω και αν αυτό δε βγαίνει τις περισσότερες φορές
έξω από τον τόπο παραγωγής του.Η παρουσία των Βενετσιάνων και κατόπιν των Άγγλων
στα νησιά συντέλεσε θετικά στην αμπελουργική ανάπτυξή τους σε εποχές που ο τουρισμός
δεν ήταν η κύρια ή μοναδική πηγή εσόδων των κατοίκων τους.Η λευκή ποικιλία ρόμπολα
στην Κεφαλλονιά έγινε γνωστή στα μέσα της δεκαετίας του 1970.Η βερντέα πάλι στη
Ζάκυνθο είναι ένα λευκό κρασί. Στην Ιθάκη,στη Λευκάδα ή στην Κέρκυρα μπορείτε να
δοκιμάσετε πολλά είδη εύγευστων κρασιών.

3.Να κάνετε τις ακόλουθες χρονικές αντικαταστάσεις. Προσοχή στο πρόσωπο και τον
αριθμό!!!

Ενεστώτας χτυπάς προηγείται επηρεαζόμαστε απειλούνται

Παρατατικός
Αόριστος
Εξ. Μέλλοντας
Στιγμ. Μέλλοντας
Παρακείμενος
Υπερσυντέλικος
Συντ. Μέλλοντας

Ιωαννίδης Νικόλαος
4. Να συμπληρώσετε τα κενά με τα ρήματα της παρένθεσης στο σωστό τύπο:
Οι ωκεανοί και οι θάλασσες ____________ (έχω) ηλικία περίπου 500.000.000
ετών.Μια θεωρία __________ (θέλει) το νερό __________ (φθάνω ) στη Γη από τους
κομήτες που ___________ (συγκρούομαι) κάποτε με τον πλανήτη μας.Μια άλλη όμως
__________ (υποθέτω) ότι από το θερμό εσωτερικό της Γης __________ (βγαίνω)
υδρατμός που ___________ (συσσορεύομαι) επάνω από τη Γη ______________
(δημιουργώ) τεράστια σύννεφα και στη συνέχεια όταν η θερμοκρασία
________________ (πέφτω) κάτω από τη θερμοκρασία βρασμού του νερού τότε
____________ (αρχίζω) να ____________ (βρέχω) και αυτό _________( κράτησε)
μερικούς αιώνες.Το νερό _____________ (συγκεντρώνομαι) στις τεράστιες λεκάνες
όπου ________________ (δημιουργούμαι) οι ωκεανοί αφού _______________
(περνώ) από διάφορα πετρώματα και ___________________ (παρασύρω) πολλά άλατα,
που ___________ (είμαι) ουσίες εύκολα ________________ ( διαλύομαι) στο
νερό.Στην αρχή οι θάλασσες δεν ________________ (είμαι) τόσο αλμυρές, αλλά όσο
____________ (διαβρώνομαι) τα πετρώματα με το πέρασμα του νερού,τόσο περισσότερα
άλατα ______________ (συγκεντρώνομαι).

ΒΑΘΜΟΣ ΥΠΟΓΡΑΦΗ ΚΗΔΕΜΟΝΑ

Ιωαννίδης Νικόλαος
 ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΣΤΗΝ 6η ΕΝΟΤΗΤΑ

1. Ευθύς και πλάγιος λόγος.

(α) Μετατρέπω τον ευθύ λόγο σε πλάγιο:
- Ποιος έσπασε το παράθυρο; ρώτησε ο δάσκαλος.
- Ο Σάββας, απάντησε ο Στέλιος.
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
- Τι να σε φιλέψουμε; ρώτησε η γιαγιά.
- Τίποτα, ευχαριστώ. Βιάζομαι, απάντησε η μικρή Τσιγγάνα.
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
(β) Μετατρέπω τον πλάγιο λόγο σε ευθύ:
Η μητέρα είπε στο Γιάννη να καθίσει να διαβάσει και αυτός απάντησε ότι βαριέται.
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
Ο Δημήτρης ρώτησε το κορίτσι πώς και ήρθε τόσο νωρίς και εκείνο του απάντησε ότι
ήθελε να του δώσει κάτι.
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................

2. Να κάνετε τις αλλαγές που χρειάζεται, ώστε οι πιο κάτω προτάσεις να γίνουν τελικές.
Πλησίασε πιο κοντά και δες τι γράφει στον πίνακα.
.............................................................................................................................................
Φύγετε γρήγορα και προλάβετε το λεωφορείο.
.............................................................................................................................................
Γράψε στη θεία σου και πες της τα νέα μας.
.............................................................................................................................................
Δουλέψτε σκληρά και πάρτε αυτά που σας αξίζουν.
.............................................................................................................................................
Μείνε στο σπίτι και ετοίμασε το φαγητό.
.............................................................................................................................................
Βγες έξω και πάρε λίγο αέρα.
.............................................................................................................................................

Πηγή: Α.Κί.ΔΑ
3. Να συμπληρώσετε τα κενά με ι, η, υ, ει, οι:
Το εργοστάσιο έκλ….σε, γιατί οι καπνοί του μόλυναν την ατμόσφαιρα.
Στο σχολείο έμαθα να κλ….νω τα ρήματα και τα ουσιαστικά.
Το κλ….μα της Ελλάδας είναι εύκρατο.
Ο πατέρας μου ράντισε το κλ….μα μας με θειάφι.
Ο Γιώργος μαθαίνει να παίζει λ....ρα.
Η γιαγιά μου μου έδωσε μια χρυσή λ….ρα.
Βάψτε τους τ….χους του σαλονιού άσπρους.
Την Κωνσταντινούπολη προστάτευαν ισχυρά τ….χη.
Μη βάζεις το βάζο τόσο ψ….λά, δεν το φτάνω.
Έχω πολλά ψ….λά στο πορτοφόλι μου.
Στη μαρμάρινη στ….λη ήταν χαραγμένα τα ονόματα των νεκρών.
Η οροφή στηριζόταν σε τέσσερις μαρμάρινους στ….λους.
Τον φ….λησε στο μάγουλο.
Ο σκύλος φ….λάει το σπίτι μας.

4. Να σχηματίσετε τις σύνθετες λέξεις:

φίλος + άνθρωπος ................................. φίλος + τέχνη .................................
φίλος + ανάγνωση ................................. φίλος + ξένος .................................
φίλος + δόξα ................................. φίλος + δώρο .................................
φίλος + ζώα ................................. φίλος + λόγος .................................
φίλος + τιμή ................................. φίλος + σοφία .................................
φίλος + ελευθερία ................................. φίλος + ειρήνη .................................

5. Να κυκλώσετε τις προσωπικές αντωνυμίες στις πιο κάτω προτάσεις:

− Σου ζήτησα να μην τους ξαναμιλήσεις γι’ αυτό. Εσύ όμως δε με άκουσες.
− Αν τις δεις χαιρέτησέ τες από μένα.
− Δε σας είπε πού την πήγαν την κοπέλα και αν της άρεσε εκεί;
− Δεν της τα είπαν τα ευχάριστα τα νέα κι εκείνη μετά μου έκανε παράπονα πως τα παιδιά
της δεν της λένε τα μυστικά τους.
− Εμένα και της αδερφής μου, μας άρεσε πολύ η ταινία.
− Εγώ ευθύνομαι που σε καθυστέρησα και δεν τους πρόλαβες.
− Αυτοί έβαλαν τα δυνατά τους και την πήραν τη νίκη με την αξία τους.
− Εγώ σας προειδοποίησα για την επικινδυνότητα του δρόμου.

Πηγή: Α.Κί.ΔΑ