TB Deva PDF

You might also like

Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 380

TaittirÁya-BrÀhmaÉa

Edited by Subramania Sarma


Chennai 2005

Preface
The following text is the first stage on a workable electronic text of the TaittirÁya
BrÀhmaÉa. I also felt that such a work could also lay the foundation for all future
research work on the TaittirÁya BrÀhmaÉa, as a critical edition is the most basic of
building blocks for any good research. Though this is by no means a critical edition,
I hope to bring it to perfection. There are a few more texts of the TaittirÁya ÞÀkhÀ
which will become available as and when they are ready.

This is the first time that the Sanskrit text of the TaittirÁya BrÀhmaÉa with accents is
available via the Internet. This throws open many new vistas for researchers and
Indologists for study. I am aware of the fact that this and other related works are
delayed beyond any reasonable means. This delay is due to factors over which I
have no control.

The extant printed versions of the texts suffered some major drawbacks. Firstly,
they were based on MSS lying around in various Indological institutions mostly in
DevanÀgarÁ. Works in languages such as Grantha were ignored, even though
everyone accepts that the TaittirÁya ÞÀkhÀ is one best preserved. The Grantha texts
have also played a crucial role in this.

Another drawback is the non-representation of all accents in texts as it was felt that
these should be learnt only from the Guru. This brings us to the next problem area.
Most editions have ignored the wisdom preserved in the oral traditions.

The current work has attempted to rectify these defects and produce a clean text.

Though detailed lists were prepared for editing the texts, it could not be strictly
adhered to due to limitations imposed by Unicode. These have however been
documented. Another area where the current text is deficient is in the area of
variants, which have been totally ignored. The additional passages appearing in the
Andhra (Telugu) texts have also been ignored. Wherever sufficient material was not
available, those areas to have been documented but not yet pointed out in the text.

I will attempt to produce these and the PratÁkas as separate documents.

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 1 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda


The entire work was made possible only by the kind guidance and financial
assistance of Mr. Ulrich Stiehl, to whom the entire Indological community should be
indebted. He has brought a lifetime of experience from the print industry to bear on
this project and assisted in developing the fonts as per requirements. My thanks
also to Mr. Gopalakrishnan Santhanam who helped in the proofreading of the texts.

My thanks are also due to Mr. Vijayaraghavan Bashyam, Shri R. Sundar, Mr. Ravi
Mayavaram, and Mr. Lakshmi Narasimhan for their financial support for the project.

Despite any problems that may exist in these electronic texts they are potentially so
valuable. I hope that this work forms a basis on which better works can be done.
The purpose of this work will have been achieved if Indologists and scholars start
using this as a benchmark text.

The following works were used in the producing this text:

• TaittirÁya BrÀhmaÉa text, with the commentary of Bhatta Bhaskara Mishra -


Mahadeva Sastry, A and Srinivasacharya, L - Vols. 1-4, Mysore Govt. Library
Series, 1908-1913, MLBD reprint
• TaittirÁya BrÀhmaÉam - Godbole, V.S. et al. 1934 - Anandasrama Sanskrit
Series 37 (3 Vols).
• TaittirÁya BrÀhmaÉam - 3 Vols. - Nag Prakashan, Delhi
• TaittirÁya BrÀhmaÉam - G.K. Seetharaman - Your Family Friend Delhi.
• TaittirÁya BrÀhmaÉa (Edition in Grantha) - Heritage India Educational Trust,
Chennai 2004 (Reprint).
Despite close scrutiny and vigilance, a few errors could have crept in owing to my
lack of concentration. Users are requested to make note of and forward these to
srothriyan@sarma.com.
I also thank the people at Omkarananda Ashram who have generously put their
Itranslator software in the public domain thereby making this project feasible.
I conclude by thanking the various institutions and individuals who have lent,
procured or presented to me various versions of the texts and also by once again
thanking Mr. Ulrich Stiehl for having made this project possible.

Subramania Sarma

Copyright Notice:
© Copyright by Subramania Sarma, Chennai 2005. All rights reserved.
No part of this work may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted,
in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording, internet,
or otherwise, without the prior written permission of the author of this work.

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 2 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda


TaittirÁya-BrÀhmaÉa मन॒  संध॑ ं॒ त॑े िजतम।्
वाच॒  संध॑ ं॒ तां म॑े िजतम।्
Book 1, Chapter 1
आय॑ु ॒ आय॑मु  धम।्
आय॑यु ाय॑
॒ धम।्
Edited by Subramania Sarma, Chennai

॒ तय े धम।्
Final proofread version, May 2005
आय॑यु प॑
[[1-1-1-1]] ा॒णः ॑ ा॒ण ं म॑े धम।्
॒ संध॑ ं॒ त॑े िजतम।् ॒
ा॒ण ं याय॑ धम॥् ३॥
॒  संध॑ ं॒ त॑े िजतम।्

इष॒ संध॑ ं॒ तां म॑े िजतम।् [[1-1-1-4]]
ऊज॒  संध॑ ं॒ तां म॑े िजतम।् ॒ तय े धम।्
ा॒ण ं यप॑
॒  संध॑ ं॒ तां म॑े िजतम।्
रिय च॑ु ॒ ॑मु  धम।्
ु 
पि ॒ संध॑ ं॒ तां म॑े िजतम।् च॑यु ाय॑
॒ धम।्
॒  संध॑ ं॒ तां म॑े िजतम।्
जा च॑यु प॑ ॒ तय े धम।्
॒ ू ध॑ ं॒ ता॑े िजतम।्
पशं ो ॒  ों॑ म े धम।्
तो॒॑ ु िस॒ जन॑धाः। ॒
ों॑ याय॑ धम।्
॒े
दवाा॑ श॒ु पाः ण॑य॥
ु १॥ ॒ तय े धम।्
ों॑ यप॑

तौ द॑वे ौ शामिनौ।
[[1-1-1-2]] क॒ य॑त॒ ं दवी॒  ।
ै िवश॑
॒ ु ̎ जाः
सवीरा ॒ ॒
॑ज॒नयरी॑
िह। क॒ य॑त॒ ं मान॑षु ीः॥ ४॥
॒ ु शशो॑
शः ॒ु िचषा।
तो॒॑ ु िस॒ जन॑धाः। [[1-1-1-5]]
॒े
दवाा॑ मि॒ पाः ण॑य।ु ू  ॑मास॑
इष॒मज ॒ ु धम।्
॒ु ॒
सजाः ॒
जाः ॒
॑ज॒नयरी॑
िह। ॒ ु ।ु
ा॒णाशष॑
॒ मिशो॑
मी ॒ िचषा। ॒ मिय॑ च॒ यज॑मान े च।
जां
सं॒ ज॒मा॒नौ िदव ॒
॒ आ पृि॑ थाऽऽय॑ ु
। िनर॑ ॒ शड॑ ।
संध॑ ं॒ त॑े िजतम।् िनर॑ ो॒ मक॑ ।
ा॒ण संध॑ ं॒ तं म॑े िजतम।् ु शडा॒मक सहामना
अप॑नौ॒ ॒ ु ̎।
॒ न संध॑ ं॒ तं म॑े िजतम॥् २॥
अपा॒ ॒ु
श॑ ॒ िस।
सिमद॑

मिन॑ ॒ िस।
 सिमद॑
[[1-1-1-3]] ॒  ॑ मा।
स ॑थ॒ मः संकृ॑ ितिवक
ा॒न संध॑ ं॒ तं म॑े िजतम।् स ॑थ॒ मो िमो
॒ वणो
॑ अिः।॒
च॒ ु संध॑ ं॒ त॑े िजतम।् स ॑थ॒ मो बृह॒ित॑ििक॒ ान।्
ो॒  संध॑ ं॒ त॑े िजतम।् ॒ु
ता॒ इा॑य सतमाज॑ हु ोिम॥ ५॥

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 3 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda


॒ ॒ पा॒न संध॑ ं॒ तं म॑े िजतं ा॒ण ं याय॑
नय॒ ॒ धं॒ स पन॑ु वोरिमाद॑
 ॒ धीत।
मान॑षु ीरि
॒ च॑॥ १॥ पन॑ु रेवनं ॒ ू तत।
॒ ै ॑ वा॒म ं वसपाव॑  े
भ॒ ो भ॑वित।
[[1-1-2-1]] यः का॒मय॑ते॒ दान॑कामा म े जाः
॒ ॒ु ।
िरित॑
कृ ि॑का॒ िमाद॑ धीत। ु ोरिमाद॑
स पवू  ॑यो॒ फ॑ ॒ धीत॥ ३॥
एता
॒ ॒ े  म।्
अन॑
यि॑
ृ काः। [[1-1-2-4]]
ाया॑मवनं ॒ े यामा॒धाय॑।
े॒ ै ॑ दवता॑ ॒ ॒  वा एत॑
अयो ॒ म।्
॒ ॒ ॒ स
वच॒  ी भ॑वित। यवू ॒ फ॑नु ी।
मखं॒ु वा एत॑
॒ ाणाम।् ॒ ॒  े ॒ तमा॑य
अयमित ॒ ददा॑ित।
यि॑
ृ काः। ॒ भ॑वि।
दान॑कामा अ ै जा
यः कृ ि॑का॒ िमा॑ध॒।े यः का॒मय॑ते भ॒ गी ा॒िमित॑।
ु एव
म॑ ॒ भ॑वित। स उ॑रयो॒ फ॑ु ोरि॒ माद॑ धीत।
॑ १॥
अथो॒ ख॥ भग॑॒ वा एत॑
॒ म।्
य॑रे ॒ फ॑नु ी।
[[1-1-2-2]] भ॒ य॑वे भ॑वित।
॒ न॒ िमप॑
अि॒ ॒ चायि। का॒ल॒क॒ा व ै नामास॑रु ा आसन॥् ४॥

॒ ृ ह् ॒ दाको
गहान ॑ भवित।
॒ ती रोिहयामिम॑
जाप॑ ॒ ॒ सज ृ त। [[1-1-2-5]]
॒ े रो॑िहयामाद॑
तं दवा ॒ धत। त े स॑वु ॒ गाय॑ लो॒काया॒िम॑िचत।
 ोहा॑नरोहन।्
ततो॒ व ै त े सवा॒ ु ॑ इ॑का॒मपा॑
पष॒ ु ॑ इ॑काम।्
ु दधा॒ष॒
॒ ै रो॑िहिण॒ म।्
तो॑िहय स इो̎ ाणो ु ण॒ इ॑का॒मपा॑
॒ वा॑ ु ध।

यो रो॑िहयामिमा॑
॒ ध॒।े ॒ म॑े िच॒ ा नामित॑
एषा े ।

ऋो॒ वे । त े स॑वु ॒ ग लो॒कमाारो॑हन।्
 ोहा
सवा॒ ̎ ोहित। स इ॒ इ॑का॒मावृ॑हत।्
॒ े व ै भ॒ ाः सो॒ऽिमािध॑॥ २॥
दवा 
े कीय।
तऽवा॑

य॑ऽे वाकी̎य।
[[1-1-2-3]] त ऊणा॒व भ॑योऽभवन।्
̎ ।्
े मना॑िहतो॒ऽिरासीत
तषा॒ ावद॑ु पतताम॥् ५॥
अथै̎ ो वा॒म ं वपा̎ामत।्
त े पन॑ु वो॒
 राद॑ धत। [[1-1-2-6]]
् म ं वसपाव॑
ततो॒ व ै तान वा॒ ॒ ू तत।
 ॒ ाना॑वभवताम।्
तौ िदौ
॒ ु भ॒ ः सापी॑या॒ात।्
यः परा यो ातृ॑वां॒ात।्

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 4 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda


स िच॒ ाया॑म॒ िमाद॑ धीत। ॑
अथो॒ ख।
॒ ॒  ातृ॑ान।्
अ॒ वकीयव ॒ े ै ॑ य
यदवनं ॒ उपनम ̎ े ।्
॑ ॒ त
॒ वी॒य  ॑मा॒॑।े
ओजो॒ बल॑ िमियं अथाद॑ धीत।

वसा̎ ाणो
॒ ऽ̎ िमाद॑ धीत। सवाि
ै  ॑ ॥ ८॥
॒ ॒ व ै ा
वसो ॒ ु
̎ ॒ णतः। ु ोरिमाद॑
खा॑िध॒ फ॑ ॒ ू
धीतासपततामृत॒ नां
 एवन॑
॒ ै म॒ त
ृ ावा॒धाय॑। वय॑ ु रे ॒ फ॑नु ी॒ ष॑ ॥ २॥
ै ॒ त॑
॒ ॒ ॒ स
वच॒  ी भ॑वित।
मखं॒ु वा एततनाम॥
॒ ॑ ॒ू ् ६॥ [[1-1-3-1]]
उ॑ ि।
[[1-1-2-7]] ॒े
यदवाा॑ े॒
अमम।्
य॑ स॒ ः। तदप॑ हि।

यो वसा॒ ऽिमा॑ध॒ ।े ॒
अपोऽवो̎ित॒ शा।ै̎
ु एव
म॑ ॒ भ॑वित। िसक॑ता॒ िनव॑पित।
े॒ ै ॒ जा॑त॒ माध॑।े
अथो॒ योिन॑ममवनं एता
॒ ॒ े ̎
अव ॒
 ानर॑ ॒ पम।्
ी॒ े रा॑ज॒॑ आद॑ धीत। ॒ पण॒े वै व̎ ॒
ै ानरमव॑ ।े
ु
ी॒ो व ै रा॑ज॒॑॒ तः। ऊषा॒िव॑ पित।
 एवन॑
॒ ै म॒ त
ृ ावा॒धाय॑। ु ॒  एषा
पिवा ॒ नम।्
॒ जन॑
इिया॒
॒ ॒ वी भ॑वित। यषा̎॥ १॥
ै ॒ आद॑ धीत।
श॒ रिद॒ वय
श॒ र ै वय॑ ु ७॥
ै ॒ तः॥ [[1-1-3-2]]
ु मवे॒ जन॑
पा॑ ॒ नऽिमाध॑
े॒ ।े
[[1-1-2-8]] अथो॑ सं॒ ान॑ एव।

॒ े म॒ त
 एवन॑ ृ ावा॒धाय॑। ू
सं॒ ान॒  ॑ते ॑श॒ नाम।्
॒ ॒ु
पशमा॑ वित। यषा̎।
न पवू  ॑यो॒ फ॑ु ोरिमाद॑
॒ धीत। ावा॑पिृ थवी ॒ सहाा
॒ ̎म।्
॒ व ै ज॑घ॒ ा॑ राि॑ संवर॑
एषा ॒ । ॑ ू
त े िव॑ य॒ ती अताम। ्
यवू ॒ फ॑नु ी। अ॒ वे नौ॑ सह
॒ यियिमित॑
॒ ॒ ।
पृ॒ ित
॒ एव ॒
॒ संव॑ रा॒
िमा॒धाय॑। ॒ ु यियमासी
यदमा॑ ॒ ॒ ̎ ।्

पापी॑यावित। तदाम॑
॒ दधात।्
उ॑रयो॒राद॑ धीत। त ऊषा॑ अभवन॥् २॥
॒ व ै ॑थ॒ मा राि॑ संवर॑
एषा ॒ ।
य॑रे ॒ फ॑नु ी। [[1-1-3-3]]
॒ ु त एव
मख॒ ॒
॒ संव॑ रा॒
िमा॒धाय॑। यदा ॒ ॒
॒ यियमासी̎ ।्

वसी॑यावित।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 5 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ ु मदधात।्
तदमा॑ [[1-1-3-6]]
॒ ॒ म॑िस कृ ॒ म।्
तदद ॒  ा॒िदित॑।
क॒ थिमद
े ्
ऊषा̎ि॒ वप॑॒दो ा॑यत। ु ॒  ित॑ त।्
सो॑ऽपयरपण
॒ े ॒ यियऽिमाध॑
ावा॑पिृ थोरव ॒ े॒ ।े सो॑ऽमत।
॒ ॒वो॒
अिद े िनला॑यत। अि॒ व ै तत।्
आ॒ख ू ॒ प ं कृ ॒ ा। यि॑ि॒ दमिध॒ ित॒तीित॑।
॒ ािव॑ शत।्
स पृ॑िथव स व॑ रा॒हो ॒ प ं कृ ॒ ोप॒ ॑मत।्
स ऊ॒ तीः क॑ु वा॒ण
 ः पृ॑िथवीमन
॒ ॒ ु सम॑चरत।् ॒ ॒ आ
स पृि॑ थवीमध  ्
̎ त।
ु षम॑भवत॥् ३॥
तदा॑खकरी॒ ॒
ता॑ उपहोद॑ मत।्
ु रपण
त॑ ॒ ऽ̎ थयत।्
[[1-1-3-4]] यद॑थयत॥् ६॥
ु ष संभ
यदा॑खकरी॒ ॑ ा॒रो भव॑ ित।
॒े
यदवा ॒ त॒ ॑म।् [[1-1-3-7]]
॒ े ।े
तदवाव॑ ॒ ै पृि॑ थिवम।
तृ॑िथ ॒ ्
ऊज॒  वा एत ॒ उपदीका॒
॒  रसं॑ पृिथा ॑ ॒ उि॑हि।
॒ ू इदिमित॑
अभा ॒ ।
यीक
॒ ̎म।् त ू ॒
ू ै ॑ भिमम। ्
॒ संभ
य॑ ीकवपा ॑ ा॒रो भव॑ ित। तां िदशोऽन॒ ु वात॒  सम॑वहत।्
ऊज  ॑मवे॒ रसं॑ पृिथा
॒ अव॑ ।े ता शक॑ रािभरहत।्
े॒
अथो॒ ो॑मव।
॒ू ।
शं व ै नो॑ऽभिदित॑
ो॒  ॑ते ृ॑िथाः।
॒ तक॑ राणा शकरम।
 ॒ ्
यी
॒ क॑॥ ४॥ य॑ रा॒हिव॑हत संभा॒रो भव॑ ित।

अामवाछ॑ ॒
े॒ ारमिमाध॑।े
[[1-1-3-5]] शक॑ रा भवि॒ ध
ृ ॥ ै̎ ७॥
अब॑िधरो भवित।
॒ वद॑े ।
य एवं [[1-1-3-8]]
॒ ितः जा
जाप॑ ॒ असृ
॑ जत। अथो॑ शं॒ ाय॑।
ु 
तासा॒म॒ मपा̎ ीयत। सर॑ेता अिरा॒
॒ धये ॒ इा॑ः।
ू ॒ ु ॒ ािभ॑नत।्
ता॒  सदमप ॑
आपो॒ वण ॒ प॑य आसन।्
ततो॒ व ै तासा॒मं॒ नाी॑यत। ॒ ॒ ायत।्
ता अिर॑
य॒ सद॑ू  संभा॒रो भव॑ ित। ताः सम॑भवत।्
॒ ृ े ॑ ीयत।े
ना॑ गहऽं त॒ रत े ॒  परा॑ऽपतत।्
आपो॒ वा इदम॑
॒ े सिल॒ लमा॑सीत।् तिर॑ यमभवत।्
॒ प॑ितरात॥् ५॥
तन॑े जा
॒ु
यिर॑ यमपा॑ ित।

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 6 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda


सर॑ेतसमवािमाध॑
े॒ ।े   संभा॒रो भव॑ ित।
य॑ण॒मय॑
ु ॑ इ ै ात॑
पष॒ े सो बीभत॒ इा॑ः॥ ८॥  मवाव॑
॒ ॒ ॒ स
वच॒ े॒ ।े
॒ ितरिम॑
जाप॑ ॒ सज ृ त।
[[1-1-3-9]] े मा॑ धतीित॑
सो॑ऽिबभ॒  ॒ ।
उ॒ ॒रत॒ उपा॑॒ बी॑भाय।ै त श॒ ा॑ऽशमयत॥् ११॥
अित॒ य॑ित।
आित  ॑मवाितय॑
े॒ ॒ ित। [[1-1-3-12]]
॒ ॒वो॒
अिद े िनला॑यत। ॒
त॒ ै ॑ शिमम।्
अो॑ ॒ प ं कृ ॒ ा। य॑ मी॒मय॑ संभा॒रो भव॑ ित।
॒ ितत।्
सो̎ऽ॒  े संव॑ रम॑ शाा॒ अ॑दाहाय।
तद॑ ॒ा॑॒ म।् ॒ े सृ॒ ॑ यतः।
अः ॒
यदा॑ः संभा॒रो भव॑ ित। िवक॑तं॒ भा आ  ्
̎ त।
॒े
यदवा ॒ त॒ ॑म।् यक
ै ॑ तः संभा॒रो भव॑ ित।
॒ े ॥
तदवाव॑ े ९॥ ॒ व॑ ।े
भा एवा
॑ ऽिरा॒धये ॒ इा॑ः।
सदयो॒
[[1-1-3-10]] मतो॒ ॒ तमयन।्
॒ ऽिरिम॑

॒ े वा ऊज॒  ॑भज।
दवा त॑ ता॒॒ द॑ य॒ माि॑ न।्
साऽशिन॑रभवत।्
तत॑ उर॒ ॒ उद॑ितत।्
ऊवा  उर॑
॑ ॒ । यदशिन॑
॒ हत वृ॒ ॑ संभा॒रो भव॑ ित।

यदौरः संभा॒रो भव॑ ित। ॑ े॒
सदयमवािमाध॑
॥े १२॥
ऊज  ॑मवाव॑ े॒ ।े ऊषा॑ अभवभवीको
॒ ॒ ृ ै ॑ बीभथ॒
ऽ̎ ा॒ द॑थय
तृ॒ तीय॑ािमतो ॒ सोम॑ आसीत।्
॒ िदिव  शमयदि
इा॑  े पण॒ म॑ ॒ ीिण॑ च॥ ३॥
तं गा॑य॒ ाह॑ रत।्
॒  ित।
त॑ पणम॑ [[1-1-4-1]]
त॒णऽभवत।् ा॒द॒शस॑ ु िवा॒म॒
े िमाद॑ धीत।
त॒ण॑ ् १०॥
 पण॒ म॥
 ॒
ाद॑ श॒ मासा̎ संवरः।
सं॒ व॒ रादवन॑
॒ ॒ े ै मवाध॑
॒ ।े
[[1-1-3-11]] या॑द॒शस॑ ु िवा॒मा॒
े दधी॑त।
  संभा॒रो भव॑ ित।
य॑ पण॒ मय॑ ॒ ीत।
पिर॑ िमतमव॑
सो॒म॒ पी॒थमवाव॑ े॒ ।े च॑िु निमत
 ॒ आद॑ धीत।

॒ े व ै ॑वद।
दवा ॒ शिवा॒मा३ इित॑।
इयाद॑
त॒ण  उपा॑णोत।् पिर॑ िमतं च॒ वै ाप॑िरिमतं॒ चाव॑।े
॑ ॒ ं व ै वा॒चा व॑ दित।
अनृत
॒ु
सवा॒ व ै नाम॑।
॑ ॒ ं मन॑सा ायित॥ १॥
अनृत
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 7 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
साऽ॑वीत।्
[[1-1-4-2]] ॒ षे ा॒ ीर॑ गात।्
ती॑

॒ ु  सम।
चव ॒ ् ॒ ू परा॑भिवीित॑
भ॒ ा भा ॒ ॥ ४॥
अा३िगा॑ह।

अद॑ श॒िमित॑ । [[1-1-4-5]]

तम। ् ै॒ ॒
यवमिरा॑ धी॒यत̎।े
य॑िु निमतऽिमा॑
 े॒ ध॒।े ॒
ती॑ ॒ ीर॑िे त।
॒ एवनमाध॑
स ॒ ै ॒ ।े भ॒ ो भा॒ ू परा॑भवित।
ता॒दािह॑ ताि॒ नानृ त े ्
॑ ं वदत। ॑
साऽणोत। ्
ना॑ ाणोऽना
॒  े ्
̎ ाृ॒ हे व॑ सत। ॒ े अिमाद॑
दवा ॒ धत॒ इित॑।
॒ े ॑ा॒िरािह॑ तः।
स तद॑ गत।्
आ॒॒ये ी व ै राि॑॥ २॥ तेऽ̎ ाहायपच॑ ॒ न॒ म॒ आद॑ धत।
अथ॒ गाह॑प म।्
[[1-1-4-3]] ॒ ̎म।्
अथा॑हवनीय
आ॒॒ये ाः पशव॑
॒ । साऽ॑वीत॥् ५॥
ऐमह॑
॒ ।
नं ॒ गाह॑प ॒माद॑ धाित। [[1-1-4-6]]
॒ ू े॒ ।े
पशनवाव॑ ा॑षे ा॒ ीर॑ गात।्
॒ ̎म।्
िदवा॑ऽऽहवनीय ॒ ू स॑वु ॒ ग लो॒कम̎
भ॒ ा भा े ि।
॒ ॒ े॒ ।े
इियमवाव॑ ॒ त ु न व॑
जां े ॒ इित॑।

अधिद॑ ू  ॑ आहवनीयमाद॑
त े॒ सय ॒ ॒ धाित। ै॒ ॒
यवमिरा॑ धी॒यत̎।े
एति॒
॒  ै लो॒के जाप॑
॒ ितः जा
॒ असृ
॑ जत। ा॑॒ ीर॑ेित।
॒ एव
जा ॒ तज॑मानः सृजत।े ॒ ू स॑वु ॒ ग लो॒कम॑िे त।
भ॒ ो भा
॒ ू च॒ वै भ॑िवाव॑
अथो॑ भतं ॒ े ३॥
॥ ॒ त ु न िव॑ त।े
जां
साऽ॑वी॒िदडा॒ मन̎मु ।्
[[1-1-4-4]] ॒ तवा॒िमाधा̎ािम।
तथा॒ वा अहं
ू िशा॑सीत।्
इडा॒ व ै मा॑न॒ वी य॑ानका॒ ॒
यथा॒  जया॑ ॒ ु िमथनज
पशिभ॑  ॒ ु ै  ॑िनस
॒ े ६॥
̎॥

साऽणोत। ्
अस॑रु ा अिमाद॑
॒ धत॒ इित॑। [[1-1-4-7]]
तद॑ गत।् ॒िलो॒के ा॒िस॑।
॑ ॒ ॒ आद॑ धत।
त आहवनीयम॒ ॒ स॑वु ॒ ग लो॒कं ज॒ सीित॑
अिभ े ।
अथ॒ गाह॑प म।् गाह॑प ॒म॒ आद॑ धात।्
अथा̎ाहायपच॑ ॒ नम।् गाह॑प ं॒ वा अन॑ ु जाः
॒ ॒ ॒  जा॑य।े
पशव

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 8 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda


गाह॑प नवा
े ॒ै ॒ ू
॒ पशाज॑
ै̎ जां नयत।्
अथा̎ाहायपच॑ ॒ नम।् [[1-1-5-1]]
॒  व॒ वा अयं
ितयि॑ ॒ लो॒कः। जाप॑  ः सम॑
॒ ितवा॒च ॒ पयत।्

अि॒ वे तन॑े लो॒के ॑ितत।् े िमाध॑।
तना॒
॒ ̎म।्
अथा॑हवनीय ̎ त।्
तने ॒ व ै स आ
॒ जयत॥् ७॥
े ॒ ै स॑वु ॒ ग लो॒कम॑
तनव ू ु ॒  सविरा॑
भभव ु॒ ह।
एत ॒
॒ ै वा॒चः सम।्
[[1-1-4-8]] ॒ े िमा॑ध॒।े
य एतना॒
ै॒ ॒
यवमिरा॑ धी॒यत̎।े ॒
ऋो॒ वे ।

 जया॑ ॒ ु िमथनजा
पशिभ॑  ॒ ु ै  ॑यत।े ॒
अथो॑ सा॑ ू े ॒ भ॑वित।
शरव
॒िँलो॒के ित॑ित। अथो॒ य एवं ॒ िभ॒ चर॑ ित।
॒ िवान॑
॒ स॑वु ॒ ग लो॒कं ज॑यित।
अिभ ॒ ै ̎म॥् १॥
॒ ृ ॒ ु एवन
णत
य॒ वा अय॑थादवतमिरा॑
े ॒ धी॒यत̎।े
॒े 
आ दवता̎ ो वृत।े [[1-1-5-2]]
पापी॑यावित। ू
भिरा॑ ह।
े ॒ ्
य॑ यथादवतम। ॒ एव
जा ॒ तज॑मानः सृजत।े
॒ े ̎॒ आ वृ॑त।े
न दवता भवु ॒ इा॑ह।
वसी॑यावित॥ ८॥ ॒
अि॒ वे लो॒के ित॑ितित।
ु॒
सविरा॑ ह।
[[1-1-4-9]] ॒ ु ॒  एव
सवग ॒ लो॒के ित॑ितित।
ू ां॒ ाऽि॑ रसां तपत े ॒ तनाद॑
भृग॑ण े धा॒मीित॑ ॒ ै॒  प ॒माद॑ धाित।
ि॒ िभररगाह॑
॒ माद॑ ात।्
भृविरसा॒ ॒ े लो॒काः।
य॑ इम
आ॒िदानां
॒ ॒ े ̎ तपत े ॒ तनाद॑
̎ ा दवानां े धा॒मी॒ासां॒ ए॑ ै ॑ लो॒के ष॒ ु ित॑ितमाध॑
॒ वे नं ॒ ।े

ा॑णीनां जाना ̎म।् ॒ राहवनीय
सव̎ पिभ॑ ॒ ̎म॥् २॥

वण ा॒ राो̎ तपत े ॒ तनाद॑
े धा॒मीित॒ रा॑।
े ॒ े तपत े ॒ तनाद॑
इ॑  ियण॑ े धा॒मीित॑ राज॒ ॑। [[1-1-5-3]]
॒ ̎ तपत े ॒ तनाद॑
मनो̎ा ामयो े धा॒मीित॒ वय॑
ै ।
॒ ु ॒  ॒ वा एष॒ लो॒कायाधी॑यत।े
सवगाय
॒ ॒ ू ा॑ दवानां
ऋभणां ॒ े ̎ तपत े ॒ तनाद॑
े धा॒मीित॑ रथका॒र॑। ॒ ।
यदा॑हवनीय॑
॒ द॒वतमिराधी॑
यथा॒ े ॒ ॒ यत।े
॒ ु ॒  एवा
सवग ॒ ॒  सव  ॑माोित।
ै ॑ लो॒के वा॒चः स
॒ े ̎॒ आ वृ॑त।े
न दवता ॒
ििभगाह॑  प ॒माद॑ धाित।
वसी॑यावित॥ ९॥ ॒ राहवनीय
पिभ॑ ॒ ̎म।्
ा॒य॒ ित॒ व ै रािाव॑
॒  े ॒ संप॑।े
अौ

भिवी॑ ॒ े ॒ यावित॒ नव॑ च॥
वीिनस॑ऽजयसी॑ ॒ रा गायी।
अा॑ ॒
४॥
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 9 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
गा॒य॒ ो̎ऽिः। ू ॒ ॒ 
सोऽ॑ पववाा।
े॒
यावा॑नवािः। ू ॒ ु वहत।्
ां॒ पवमद॑
े ३॥
तमाध॑॥ तू̎ववाह॑ ू  म।्
॒  पववा॒
॒ ु य॑ित।
यदं॑ परा॒
[[1-1-5-4]] े ॒ ै यो॒ सा।
िवभ॑िरवन॑
॒ ितः जा
जाप॑ ॒ असृ
॑ जत। ु े ६॥
 े॒ ै कत॥
अथो॒ नाना॑वीयाववनौ॑

ता अााः॒ ृ परा॑चीराय।्
ताो॒ ोितद॒॑ गात।
ृ ् [[1-1-5-7]]
तं ोित॒  पय॑ीः जा ॒ अिभसमाव॑
॒ 
॒ त। यपय ̎ ।्
॒ ु ॑पिर ॒ िशरो॒ हरेत
उ॒ परी॑वा॒िम॑ु ृ ीयार
॒ ।् ्
ा॒णान िवि॑ ात।्
े ॒ पय॑ीः जा
ो॑ितरव ॒ यज॑मानमिभसमाव॑
॒ ॒ त।  े ॒ ऽध॒  िशरो॑ हरित।
अधो॑
॒ तर॑
जाप॑ े॒ यत।् ा॒णानां̎ गोपी॒थाय॑।
तरा॑ऽपतत।् ॒ े हरित।
इय॑
तदो॑ऽभवत।् े ॒ े ित।
अथयथय॑
तद॑ा॒ म॥् ४॥ ॒ े लो॒काः।
य॑ इम
ए॑ ै ॑ लो॒के ष॒ ु ित॑ितमाध॑
॒ वे नं ॒ ।े
[[1-1-5-5]] ॒ ितरिम॑
जाप॑ ॒ सज ृ त।
॒ ितः।
एष॒ व ै जाप॑ े मा॑ धतीित॑
सो॑ऽिबभ॒  ॒ ॥ ७॥
यदिः।

ा॒जा॒प॒ ोऽ॑। [[1-1-5-8]]
॒ ु य॑ित।
यदं॑ परा॒ त॑ धा ॒ ॒ ौ॑हत।्
े॒ म॑िहमानं
मवे॒ च॒ ु पय॑॒जाप॑ितरनद॑
॒ ू िे त। शाा॒ अ॑दाहाय।
॒ वा एषः।
वी ॒ ॒े
यधाऽिरा॑ धी॒यत̎।े
यद॑। ॒ ॒ मवा
मिहमान॑ े॒ ॒ त॑हू ित।
॒ ु य॑ित।
यदं॑ परा॒ शाा॒ अ॑दाहाय।
जा॒तानवे॒ ातृ॑ा॒ण॑दु त।े ु ॒ तयित।
पनराव॑ 
ु ॒ तयित॥
पनराव॑  ५॥ ॒ ॒ मवा
मिहमान॑ े॒ ॒ संद॑धाित।
॒ ु  एषः।
पशवा ॒
[[1-1-5-6]] यद॑।

ज॒ िनमा॑ ु े
णानवे॒ ित॑नदत। एष॒ ॒ ः॥ ८॥

ा॑हवनीयो॒ गाह॑प मकामयत।
िन गाह॑प  आहवनीय ॒ ̎म।् [[1-1-5-9]]

तौ िवभाजं॒ नाश॑ोत।् यदिः।

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 10 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda


यद॑ पद ॒ ऽ̎ े िमा॑द॒ात।् ॒ ु तृती॑यम।्
अ
॒ ू दात।्
॒ ाय॑ पशनिप॑ ॒ े तृती॑यम॥् १॥
आ॒िद
॒ ॒ ु  मानः ात।्
अपशयज॑
̎ ।्
या॒ मयेत [[1-1-6-2]]
अन॑वा अ पशव॑ ु
॒  ः। तवा॒े िविज॑
॒ ।
े ्
पा॒॒त आ॑मयत। ु ॒ ।
पनरवा॑
यथाऽऽिह॑ ता॒रा॑ ॒ ॑र।्
े रा अववत ु डाश॑म॒ ाक॑पालं॒ िनर॑ वपन।्
तेऽ̎ य े॒ पव॑ मानाय परो॒

अव॑ ा अ पशवो॒ भव॑ ि। ॒
पशवो॒ ॒
वा अिः पव॑ मानः।
न ॒ ायािप॑दधाित॥ ९॥ यदव ॒ ु
॒ े पशासी ̎ ।्

े त।
तनावा॑
[[1-1-5-10]] तेऽ̎ य॑े पावकाय॑
॒ ।
॒ िष॒ िनव  ॑पित।
ीिण॑ हवी ॒
आपो॒ वा अिः पा॑व॒ कः।

िवराज॑ ॒ िवा̎॒ ं यज॑मा॒नोऽन॒ ु िव॑मत।े
एव ॒े
यदवाासी ̎ ।्

॒ े॒ पव॑ मानाय।
अय े त॥ २॥
तनावा॑
॒ े पावकाय॑
अय॑ ॒ ।
अय ु य।े
॒ े॒ शच॑ [[1-1-6-3]]
यदय ॒  ित।
॒ े॒ पव॑ मानाय िनवप॑ ु य।े
तेऽ̎ य े॒ शच॑
॒ु
पना॒ वे नै ̎म।् ॒ वा आिदो
असौ ु ।
॑ ॒ ̎ऽिः शिच॑
॒ े पावकाय॑
यदय॑ ॒ । ॒ े ॒ आसीत
यदवािद ̎ ।्
॒ ू एवाि॑
पत ॒ ॒ां॑ दधाित। े त।
तनावा॑
यदय ु य।े
॒ े॒ शच॑ ॒ ॒ िदनो॑ वदि।
वा॒
॒ स
॒ ॒ वच॒  मवाि॑
े॒ ु ाधाित॥ १०॥
॒ पिर॑ ॒ ु वावता
तनवो॒ ॑ धय॑े ।
ै अा॒
॒ ॒ ह॒वनीयं
एनमा॒ ॒ ॑ धऽ॒ े ं व॑तयित ु ॒ इित॑ ॒ ो द॑ धाित॒
 कत आ॒॒ये ो वा अाक ॒ ॑ पालोऽा॒धयिमित॑
े ॒ ।
यदय ु य॒ एकं॑ च॥ ५॥
॒ े॒ शच॑ ̎ े ।्
॒  त
यं िनवप
नतािन॑
ै ।
[[1-1-6-1]] यथा॒ऽऽा ात॥् ३॥
ु संय॑ा आस।्
॒ े स॒ राः
दवा॒
॒ े िव॑ ज॒यम॑पु ॒ य॑।
त े दवा [[1-1-6-4]]
॒ वा॒म ं वस॒ ु सं॑दधत।
अौ नाा॑िन।
॒ ु नो भिवित।
इदम॑ ता॒ग॒ वे तत।्

यिद॑ नो ज॒ ीित॑ । ॒े
यदतािन॑ ̎ े ।्
॒  त
िनवप
तदिनह॑
॒ मशोत।् न तम।्
तधा॒ े िव॑दधात।् ु
यथाऽा॑िन॒ ः।
॒ ु ॒ ु तृती॑यम।्
पशष
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 11 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
नाा। ॒ ॒ ु  मानः ात।्
अपशयज॑
ता॒ग॒ वे तत।् यान॑िु नवप ̎ े ।्
॒  त
॒ िना॑
उ॒ भया॑िन सह ॒ िण। अन॑वा अ पशव॑ ॒  ः। ु

य॑ ॒
सााय॑ । े ्
ा॒द॒शस॒ ु राी॒न॒ ु िनव  ॑पत।
उ॒ भयं॒ वा एत ॒ वी॒य  ॑मात॥
॒ ि̎ े यं े ४॥ सं॒ व॒ र॑
॒ ितमा॒ व ै ाद॑ श॒ रा॑यः।
सं॒ व॒ रण॒
॒ े वा
ै ॒
ै ॑ ॒  श॑मिया।
[[1-1-6-5]] ॒ ू ।े
पशनव॑
यो̎ऽिमा॑ध॒।े े ॑ मकमतािन॑
यदक े े॒ हवी
॒ िष॑ िनवप ̎ े ॥् ७॥
॒  त
ऐा॒ े दशकपाल॒ मनिनव
॒ मका॑ े ्
॒ ु  ॑पत।
॒ च॒ म।्
आ॒िदं [[1-1-6-8]]
इा॒ ॒ े मया॑तयामानौ।
॒ ी व ै दवाना॒ यथा॒ ीया॒वप॑नािन परय ̎ े ।्
॒ू त
य े एव ॒ े े॒ अया॑तयाी।
॒ दवत ता॒त।्
े॒
ताा॑मवाा॑ ॒ वी॒य  ॑मव॑।े
इियं ॒ न॒ मि
न जन॑ े ्
ु षत।
आ॒िदो
॒ भ॑वित। ॒ ।
एकं॑ िन॑
इयं
॒ वा अिद॑ ितः। े ्
उ॑रे ॒ सम॑त।

अामव े॒ ित॑ितित। े॒
तृ॒ तीय॑मवा ु षित जन॑
ै ॑ लो॒कमि ॒ नाय।
े ै वा एतत॑
ध॒  ॒ े ॥ ५॥ ॒
तं जया॑ ॒ ु रन॒ ु जा॑यत।े
पशिभ॒
॒ ॒ै ै
अथो॑ यवषाऽिभा ̎िः।
[[1-1-6-6]] रथच॒ 
॒ ॒ ं व॑ तयित।
यदा̎म।् ॒ ॒ ु ॒ ॒ े ॒ ै द॑वे रथं
मनरथनव ॒ व॑
॒ रोहित॥ ८॥
॒ ॒ ु डलाः।
अनडह॑ ॒ु
॒ ॒ ु े॒ ।े
िमथनमवाव॑ [[1-1-6-9]]
घृ॒ त े भ॑वित। ॒ ॒ िदनो॑ वदि।
वा॒

या 
̎ ााय। हो॒त॒ ॑मिहो॒ां३न हो॑त॒ ा३िमित॑।
च॒ ार॑ आष॒याः ाञ॑ि। यज॑षु ा जयात।
ु॒ ्
िदशामव
॒ ु
े॒ ोित॑िष जहोित। अय॑थापवमाती ु
ू ॒ ॑ जयात।्

पशवो॒ वा एतािन॑
॒ हवी
॒ िष॑। य ज॑ु यात।
॒ ्
एष॒ ॒ ः। ॒
अिः े ्
परा॑भवत।
यदिः॥
॒ ६॥ ॒ू
तीमव े॒ हो॑त॒ ̎म।्
ू  ॑ जहोित॑
॒ प॒ वमाती
यथा॒ ॒ु ।
[[1-1-6-7]] नािः परा॑भवित।
य ॒ एतािन॑
॒ हवी
॒ िष॑ िनवप ̎ े ।्
॒  त ॒ े ददाित॥ ९॥
अीध॑
॒ ू दात।्
॒ ाय॑ पशनिप॑

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 12 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda


[[1-1-6-10]] संि॑यः पशिभ॑ ु ्
॒ ु भवत।

अिम॑ ु ानवती॑
ख े॒ ू  णाित। ॒ िदतं ॒ ु प॑च।
॒ तो॒काय॒ तन॑याय िपतं
ाची॒मन॑ ु िदशं॒
॒ े िवान।
िह॑ ॒ ्
 ं ददाित।
उ॒ प॒ बह॑ण
॒ पाणा॒मव॑ ।ै अर॑ ॒ ु अिभवह।
॒ े  े परो ॑  े॒
॒ ̎।े
अं॑ ण िवा॒ आशा॒ दीा॑नो॒ िवभा॑िह।
ऊज ॑ नो धिह
े िपद ु द॥
॒ ॒ े चत॑ े १॥
॒ ॒ े॒ ।े
इियमवाव॑
ध॒ नेु होे̎।
॒ ।े
आ॒िशष॑ एवाव॑ [[1-1-7-2]]
॒ ॒ म॒ यव ̎।े
अनाह॑ ॒  ॒ ु ॒ सय
अकदसौ ू ॒  दयमिः।
॒ ॒
॒  अनान।
विवा ॑ ॒ ् संि॑यः पशिभ॑ ु ्
॒ ु भवत।
ु १०॥
वि॑ र॒ यः॥ ु शं
य॑े श ॒ ु वच ॑ शा
॒ ु तनः।
॒ ू
॒ म।्
॒ ु ोितरज॑
शं
[[1-1-6-11]] तन॑े म े दीिदिह॒ तने ॒ ाऽऽद॑ध।े

वि॑ नवै॒ वि॑ याव॑ ।े ॒
अिना॑ ऽ॒ े ॑णा।
॒ ॒ नु ौ गावौ॑ ददाित।
िमथ ॒  ॒ ु  ॑नश।े
आ॒न॒ श े ा॑नश॒ े सवमाया
॒ ॒ु
िमथनाव॑ ।ै ॒ ु ̎।
य े त॑े अ े िश॒ व े तनवौ
वासो॑ ददाित। ॒ ॒ रा॑ ।
िवरा॑
॒ ॒  दवं
सव ॒ े ॒ ॑ व ै वास॑। त े मा िव॑ शतां॒ त े मा॑ िजताम॥् २॥
सवा  ॑ एव ॒ े ̎ ीणाित।
॒ दवता
आ ा॑द॒शो॑ ददाित। [[1-1-7-3]]

ाद॑ श॒ मासा̎ संवरः। ॒ ु ̎।
य े त॑े अ े िश॒ व े तनवौ
सं॒ व॒ र॒ एव ॒ ित॑ितित। ॒
साा॑ ू ।
िभ॒ भ॑
काम॑म॒  ू  दये ̎म।् त े मा िव॑ शतां॒ त े मा॑ िजताम।्

अप॑िरिमताव॑ ॥
ै ११॥ ॒ ु ̎।
य े त॑े अ े िश॒ व े तनवौ
॒ े तृती॑यमासी॒
आ॒िद ॒ े त॒ ादा̎त े॒
नावा॑ ॒ ू पिरभ॑
िवभ॑ ॒ ू ।
े ऽिरक
रतो॒ े ॑ मकमतािन॑
े े॒ हवी ॒  ̎
॒ िष॑ िनवप े ॒व॑ रोहित त े मा िव॑ शतां॒ त े मा॑ िजताम।्
ददा॒ यदु य॒ मकंे ॑ च॥ ६॥ ॒ ु ̎।
य े त॑े अ े िश॒ व े तनवौ
॒ च॒ भ॑िू त।
ी
[[1-1-7-1]] त े मा िव॑ शतां॒ त े मा॑ िजताम।्
॒  िशरदयमिः।
घमः ॒ ॒ ॒ ॒ ु ।
या॑े अ े िश॒ वानव॑
ु ्
॒ ु भवत।
संि॑यः पशिभ॑ तािभ॒ ाऽऽद॑ ध।े
॒ ो॒काय॒ तन॑याय य।
छिद ॒ ु ।
या॑े अ े घो॒रानव॑

॒ ॒ ।
वात॑ ा॒णदयमिः ॒ ु ग॑॥ ३॥
तािभ॑रमं
ु द े िजतां तनवीिण॑
चत॑ ॒ ु॒ च॥ ७॥
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 13 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
ै॒ े यती
यतन॑ े॒ क॑ु त।े
[[1-1-8-1]] ॒  िशर ॒ इित॒ गाह॑प ॒माद॑ धाित।
घमः

॒ े वा एत
इम ॒ े लो॒का अय॑
॒ ।  े॒ ै ॒ ॥
सशी॑षाणमवनमाध॑ े ३॥
त े यदा॑व े ।्
ृ ा आधी॒यर
ु  मानम।्
शो॒चय॑ये ॒ यज॑ [[1-1-8-4]]
॒  िशर ॒ इित॒ गाह॑प ॒माद॑ धाित।
घमः ॒ ु रो यो
उपै ॑नम॑ ॒ न॑मित।
वात॑ ा॒ण इ॑ाहायपच॑ ॒ नम।् ॒ ो वा एषः।

॒  ॒ु
अकिरा॑ ॒ ̎म।्
हवनीय यदिः।


े ॒ ै ै ाव॑ तयित।
तनवना॒ ॑ यमा॑न ई॒ रो यज॑मान पशन
स आधी॒ ् िस॑तोः।
॒ ू िह
तथा॒ न शो॑चयि॒ यज॑मानम।् ॒ ु भविदा॑
संि॑यः पशिभ॑ ु ॒ ह।
॒ ॒ रमिभगा॑
रथ॒ ॒ यत े॒ गाह॑प  आधी॒यमा॑न।े ॒ ु रेवन
पशिभ॑ ॒ ै ॒  संि॑य ं करोित।
॒ लो॒कः॥ १॥
राथ॑रो॒ वा अयं ॒ ॒ू
पशनामिहसाय।ै
॒ ो॒काय॒ तन॑याय या॑
छिद ॒ े ह।
[[1-1-8-2]] आ॒िशष॑मवतामाशा
े॒ ै ̎ ।े


अि॒ वे नं
ै ॑ लो॒के ित॑ितमाध॑
॒ ।े ॒ नम॥् ४॥
वात॑ ा॒ण इ॑ाहायपच॑
वा॒म॒ दमिभगा॑
॒े ॒ ॒ ण।े
यत उियमा॑

अिर॑ ॒े
॒ ं व ै वा॑मदम। ् [[1-1-8-5]]

अिर॑ ॒ ै ॒ ित॑ितमाध॑
 एवनं ॒ ।े े॒ ै ॒ ।े
सा॑णमवनमाध॑
॒े
अथो॒ शाि॒ व  वा॑मदम। ् ॒ ु पचा॑
॒ तो॒काय॒ तन॑याय िपतं
॒ िदतं ॒ े ह।
े॒ ै ॑ पश॒ ॑म॑ु रत।े
शा॒मवनं े॒
अ॑मवा ै̎ दयित।
बृ॒ हदिभगा॑
॒ ॒
यत आहवनीय॑ आधी॒यमा॑न।े ाची॒मन॑ ु िदशं॒
॒ े िवािना॑
िह॑ ॒ ह।
बाह॑त  ो॒ वा असौ
॒ लो॒कः। े ॒ ै यो॒ सा।
िवभ॑िरवन॑
॒ ु ॒वे नं
अमि॑ ै ॑ लो॒के ित॑ितमाध॑
॒ ।े अथो॒ नाना॑वीयाववनौ॑ ु े
 े॒ ै कत।
॒ ितरिम॑
जाप॑ ॒ सज ृ त॥ २॥ ऊज ॑ नो धिह
े िपद ु द॒ इा॑ह।
॒ ॒ े चत॑
आ॒िशष॑मवतामाशा
े॒ ै ̎ ।े

[[1-1-8-3]] अक ॒ ̎म।्
॒  ॒ िु रा॑हवनीय
॒ े म̎म॥् ५॥
॒ व ै दवाना॒
अक
॒ ू परा॑ङै त।्
सोऽो॒ वारो॑ भा
॒ ने ावारयत।
तं वा॑रवीय॑

ता॑रवीय॑ ॒
 वारवीयम।् [[1-1-8-6]]
ै॒ े यती
यतन॑ ॑ ु
े॒ अकत। अ॑मवाव॑ े॒ ।े
त॒ तै॑ यतम। ै॒ ् तन॑े म े दीिदहीा॑
॒ ह।

या॑रवीय॑ मिभ॒ गाय॑त।े सिम॑ एवन ॒ ै ̎म।्
॒ ॒ ै ै ॒ ित॑ितमाध॑
वा॒रियवनं ॒ ।े आ॒न॒ श े ा॑नश॒ इित॒ ििद॑यित।

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 14 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda


॒ े लो॒काः।
य॑ इम ता॑ उ॒ ेष॑णमदः।
ै ॑ लो॒के ष॒ ु ित॑ितमाध॑
॒ वे नं
ए॑ ॒ ।े ताञा̎त।्
तथा॒ न का॒य̎म ।् े ऽध।
सा रतो॑
॒ धीत।
वीि॑ त॒ म॑ितितमाद॑ ता॒ अश॑॒ भग॑ाजायताम।
े ्
उ॒ ृ॒वै ाधाया॑िभ॒ मिय॑। ु  पचत॥् २॥
सा च॑त॒ थम॑
े॒ ै ॒ ित॑ितमाध॑
अवी̎ितमवनं ॒ ।े
िवरा॑ ॒ ु॒
॒ ॒ रा॒ या॑े अ े िश॒ वानवािभ॒ ाऽऽद॑ ध॒ [[1-1-9-3]]
इा॑ह। ता॑ उ॒ ेष॑णमदः।
एता
॒ वा अः ॒ ु ।
॒ े िश॒ वानव॑ ताञा̎त।्
तािभ॑रेवन 
॒ ै ॒  सम॑धयित। े ऽध।
सा रतो॑
॒ ु ॒ ािभ॑रमं
या॑े अ े घो॒रानव ॒ ु ग॒ ेित॑ या॒
ू ं ता॒ इ॑ ॒ िवव॑ ााजायताम।
े ्
िात।
॒ ्
॒ द॒नं प॑चित।
ौ॒
तािभ॑रेवनं
॒ ै ॒ परा॑भावयित॥ ६॥ े एव
रत॑ ॒ त॑ धाित।
लो॒को॑ऽसृजतनमाध॑ े ॒  न ं दवाना॒
ै ॒ ऽाहायपच॑ ॒ े म॑मनं
े ॒ ाञ॑ि ाणा ॒ ्
॒ ओ दनम।
॒ ॒ े प॑ च॥ ८॥
ित॑ितमाध॑ ु
यदा॑म॒ ि॑ त।े
तन॑े सिमधो॒
॒ ऽाद॑ धाित।
[[1-1-9-1]] उ॒ ेष॑णा॒ा अिद॑ ती॒ रतो॑
े ऽध॥ ३॥
 ॒ म॑ित।
श॒ मी॒ग॒भादिं
एषा ॒ े ॒
॒ वा अयिया॑ ॒ ू
तनः। [[1-1-9-4]]
े॒
तामवा ै ॑ जनयित। उ॒ ेष॑णादव
॒ े ततो॑
े ध।े
॒ ु मा।
अिद॑ ितः पका॑ अि॒ वा एतत। ॒ ्
े ̎ दवो
सा॒ो ॒ पचत।्
॒ े े ̎ ौदनम॑ ॒ ।
यिमध॑
ता॑ उ॒ ेष॑णमदः। ॒ े ।
एतत॑
ताञा̎त।् यदा̎म।्
े ऽध।
सा रतो॑ यदा॑ने सिमधो॒
॒ ऽा॒दधा॑ित।
त ै̎ धा॒ता चा̎यमा े
॒ चा॑जायताम।्
अ॒वे तत॑
े िस दधाित।
॒ मपचत॥् १॥
सा ितीय॑ ु॒
॒ आद॑ धाित िमथनाय॑
ित ।

इय॑तीभवि।
[[1-1-9-2]] ॒ ु े ॒ संिम॑ताः॥ ४॥
॒ ितना यमखन
जाप॑
ता॑ उ॒ ेष॑णमदः।
ताञा̎त।् [[1-1-9-5]]
े ऽध।
सा रतो॑ 
इय॑तीभवि।
॒ ॒ वणाजायताम।
तै ॑ िम ॑ े ्
॒ ॒ ॒
यपषा॒ संिम॑ताः।
सा तृ॒ तीय॑मपचत।्
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 15 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda

इय॑तीभवि। [[1-1-9-8]]
एताव ु ॑ े वी॒यम̎ ।्
॒ ॒ ै पष या॒सम॑ी॒यात।्
 ॑ िं मताः।
वी॒यस ु े॒
यिय॑मपयात। ्
आ॒ा  भ॑वि। िनव̎यः ात।्
 व॒ िह रत॑
आ॒िम॑ े  िसत
॒ ̎।े े ्
नन॑ै म॒ िप॑नमत।
िचि॑या॒ ाद॑ धाित। ॑ मा॑नो ौदनं
 आधा॒ ॒ प॑चित।
िच॒ मवे॒ भ॑वित। आ॒िदा ॑ माः स॑वु ॒ ग लो॒कमा॑य।्
॒ वा इत॒ उ॒
घृ॒ तव॑ तीिभ॒ राद॑ धाित॥ ५॥ त े वा इतो ु े
॒ यं॒ ित॑नद।
॒ े ख॒ वावािदाः।
एत ॒
[[1-1-9-6]] या̎॒ णाः।
एता
॒ ॒ े ियं
अः ॒ धाम॑। ै े ॒ सं
तरव ॒ ग॑ित॥ ८॥
॒ृ ्
यतम।
॒ े वनं
ियण॒ 
ै ै ॒ धाा॒ सम॑धयित। [[1-1-9-9]]
े सा।
अथो॒ तज॑ ु े
ननंै ॒ ित॑नद।
 ॒ णाद॑ ात।्
गा॒य॒ ीिभ॑ा ॒ ॒ िदनो॑ वदि।
वा॒
गा॒य॒ ॑ ा॒ व ै ा̎॒ णः। ा॑ सः।
॒ छ॑सः यनाय॑
॒ । ॒
अिः का॒य ॑ ।
॒ ु राज॒ ॑।
िी॑ ॒ ू ज॒नयतीित॑
॒ पश॑
यो̎ऽ ै जां ॒ ।
॒ ु ा॒ व ै रा॑ज॒॑।
ि॑ श॒ै ा राि॑म॒ ििम॑ीत।
॒ छ॑सः यनाय॑
॒ ॥ ६॥ ु ॒ु ॒
ति॑पषमरणी॒ े ्
िन॑पत।
यथ॑ष॒भ ाय॑ वािश॒ ता ा॑िवा॒यित॑।
[[1-1-9-7]] ॒ वे तत।्
तग॒
जग॑तीिभ॒ वय॑
 । ॒ ॒ भा॒िं म॑ित॥ ९॥
अपो॒
जग॑तीछा॒ व ै वय॑
ै ।
॒ छ॑सः यनाय॑ ॒ । [[1-1-9-10]]
े ्
त संव॑ रं॒ गो॑पायत। सवै साऽःे स॑ितः।
सं॒ व॒ र॒  िह रतो॑ ॒ वध  ॑त।े
े िहतं ॒ ा॒ म॑ु रित।
तं म॑िथा
य॑ने संवर॒ े नोपनम ̎ े ।्
॒ त सं॒ व॒ रमव
॒ े॒ ततो॑
े िहतं
॒ ज॑नयित।
ु ॒ ात।्
॒  पनराद॑
सिमध॒ ॒
अना॑िहता॒ ििरा॑ः।
े एव
रत॑ ॒ वध  ॑मानमित।
॒ तितं े ॒
यः सिमधोऽना॑ धाया॒िमा॑ध॒ इित॑।
न मा॒सम॑ीयात।्
॒ ु दाद॑ ात।्
ताः संव॑ र॒ े परा॒
॒ ु ये ात॥् ७॥
न ियमप॑ सं॒ व॒ रादवन॑
॒ ॒ े ै मव॒ ाध॑।े
यिद॑ संवर॒ े नादात।
॒ ्

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 16 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda


॒ ु दाद॑ ात।्
ा॒द॒यां̎ परा॒ [[1-1-10-3]]
सं॒ व॒ र॑
॒ ितमा॒ व ै ाद॑ श॒ रा॑यः। ु  ु ामत।्
सा च॑त॒ थमद॑
सं॒ व॒ रमवाािह॑
॒ े॒ ता भवि। ॒ ित॒  पय  ॑गात।
तजाप॑ ृ ्
यिद॑ ादयां
॒ ̎ नादात।
॒ ्
॒ म॑े गोपा॒यित॑
स॑थ सभां े ।
॒ ु दाद॑ ात।्
॒ हे परा॒ सा प॑॒ममद॑ु ामत।्
आिह॑ ता एवा॑
॒ भवि॥ १०॥ ॒ ित॒  पय  ॑गात।
तजाप॑ ृ ्
॒ मपत॒ थु म॑ पच॒ दिद॑ ती॒ रतो॑
ितीय॑ े ऽध॒ संिम॑ता ु ॒ मं॑ म े गोपा॒यित॑
अह॑े बिय े ।
घृ॒ तव॑ तीिभ॒ राद॑ धाित राज॒ ॑ ॒ छ॑सः ॒
अीन ् सा ता॑मत।
वाव
यनाय॑ ॒ ये ाित मित॒ रा॑यिर॑
॒ च॥ ९॥ ता॒ जाप॑ित॒  पय  ॑गात।
ृ ्
॒ े॒
अथो॑ पिमव।
[[1-1-10-1]] ॒
पिवा  एषा ̎ ॒ ण े िव॑ ा॥ ३॥
॒ ा
॒ ितः जा
जाप॑ ॒ असृ
॑ जत।
स िर॑ िरचा॒नो॑ऽमत। [[1-1-10-4]]
स तपो॑ऽतत। तामा॒नोऽिध॒ िनिम  ॑मीत।े
स आ॒ी॒य  ॑मपयत।् ॒ धी॒यत̎।े
यदिरा॑

तद॑ वधत। े ो॒ऽय॒ आधी॑य।े
ता॑द॒ताव॑
तद॑ ा॒ह॑ सो॒म॑ स
ृ त। पां ॒ वा इद॒  सव̎म।्
॒ भवत।्
सा िवराड॑ पा॑े न॒ वै पा ृणोित।
॒ ु ॑गत।
तां द॑वे ासरा ृ ॒ ु म॑े गोपा॒या॑
अथ॑व  िपतं े ह।
॒ ितः।
सो̎ऽवीजाप॑ े॒ ै े ृणोित।
अ॑मवतन॑
मम॒ वा एषा॥
॒ १॥ नय  ॑ जां
॒ म॑े गोपा॒या॑
े ह।
॒ े॒ ै े ृणोित।
जामवतन॑
[[1-1-10-2]] ॒ ू े गोपा॒या॑
श॑ पश॑ े ह॥ ४॥
दोहा॑ एव ॒ु
॒ याक॒ िमित॑।
सा तत॒  ाद॑ु ामत।् [[1-1-10-5]]
॒ ित॒  पय  ॑गात।
तजाप॑ ृ ्
॒ ू े॒ ै े ृणोित।
पशनवतन॑
॒ ु म॑े गोपा॒यित॑
अथ॑व  िपतं े । ॒ म॑े गोपा॒या॑
स॑थ सभां े ह।
॒ ॒ ु ामत।्
सा ितीयमद॑ ॒ े॒ ै े ि̎ े य
सभामवतन ॒  ृ॑णोित।
॒ ित॒  पय  ॑गात।
तजाप॑ ृ ् ु ॒ मं॑ म े गोपा॒या॑
अह॑े बिय े ह।
नय  ॑ जां
॒ म॑े गोपा॒यित॑
े । े॒ ै े ॒ िय ृणोित।
म॑मवतन
॒ ु ामत।्
सा तृ॒ तीयमद॑ यद॑ ाहायपच॑ े य ॑ पच॑ि।
॒ नऽाहा॒
॒ ित॒  पय  ॑गात।
तजाप॑ ृ ्
तने ॒ सोऽ̎ ा॒भी॑ ी॒तः।
॒ ू े गोपा॒यित॑
श॑ पश॑ े ॥ २॥ याह॑प ॒ आ॑मिध॒ य॑ि॒ संपी̎या॒ज
 य॑ि।

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 17 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda


तने ॒ सोऽ̎ ा॒भी॑ ी॒तः।
॒ े॒ ज॑ु ित॥ ५॥
यदा॑हवनीय

[[1-1-10-6]]
तने ॒ सोऽ̎ ा॒भी॑ ी॒तः।

यभायां ॒ ।े
̎ िवजय॑
तने ॒ सोऽ̎ ा॒भी॑ ी॒तः।
॒ े  हर॑ ि।
यदा॑वसथऽ॒
तने ॒ सोऽ̎ ा॒भी॑ ी॒तः।
तथा̎ऽ॒ सव̎ ी॒ता अभीा॒
॒ आधी॑य।े
॒ ॒ ॒ े॒
वसथम॒ वे मप॑ु ित॒त
े क े ्
ै ॑ मकम।
यथा̎ ाणाय॑
॒ ृ े िसन े॑ पिरदाय॑
गहवा॒ ॒ गहानित॑
॒ृ े ।
ता॒ग॒ वे तत।्
पन॑ु रा॒गोप॑ितत।े
े े॒ ै ॒ तत।्
साऽभा॑गयमवषां
 हत।्
सा तत॑ ऊ॒ ारो॑
॒ भवत।्
सा रो॑िहय॑
॒ ै रो॑िहिण॒ म।्
तो॑िहय
॒ ॒
रो॒िहयामिमाद॑ धीत।
॒ ै ॒ योनौ॒ ित॑ितमाध॑
 एवनं ॒ ।े
॒ ने न॥
ऋो॑ े ६॥
एषा ॒ ू े गोपा॒यित
॒ पश॑ े ॒ िव॑ ा पश॑ े ह॒ ज॑ु ित
॒ ू े गोपा॒या॑
ितत े स
॒ च॑॥ १०॥
ू ि ादशस॑
॒ संध॑ ं॒ कृ ि॑का॒स॑ ॒ ु जाप॒॑ ितवा॒च  ो
॒ु
द॑वे ासरादिन॒
॒ मः िशर॑ इम  ॒ ित॒ 
॒ े व ै श॑मीग॒ भाजाप॑
स िर॑ िरचा॒नः सतप॒ स आ॒ी॒य ॑ दश॑॥ १०॥
॒ संध॑ ं॒ तौ िदावथो॑
॒ ॒ ु ॑पिर ॒
शं॒ ाय॒ ा॑षे ां॒ यपय
यः॒ सोऽो॒ऽवारो॑ भा ॒ ू जग॑तीिभ॒ रशी॑ितः॥ ८०॥

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 18 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda


TaittirÁya-BrÀhmaÉa उपिभ॑ ू  ॑ जा॑
॒ ॒िमष॒मज ॒ ।
सदंू ॑ गहो॒
॒ ृ े रसमाभ॑
॒ रािम।
Book 1, Chapter 2
य॑ ॒ प ं िब॑िदमामिव॑
॒ त।्
ु िव॑ ा सिरर
गहा॒ ॒ ॒ म̎।े
Edited by Subramania Sarma, Chennai
Final proofread version, May 2005
तदंे॒ िवह॑ तमा॒भर॑ ः।
[[1-2-1-1]] ॒
अछ॑ ारमां े ३॥
िव॑ धम॥

उ॒ ॒ मा॑नमा ॑ े॒
अमम। ्
अप॑ पा॒ानं॒ यज॑मान ह।ु [[1-2-1-4]]
िश॒ वा न॑ स ु िदश॒
॒ त॑ः। य॒यप॑ यिरर
॒ ॒ म̎।े
॒ तोक॑साता।
शं नो॑ मा॒ता पृ॑िथवी ॒ तः िताम।
उ॒ वमप॑यग॑ ॒ ्
॒ े ॒ य।े
शं नो॑ दवीरिभ॑ ु ॑ रा॒यत॑ना॒ि जा॒तम।्
त
आपो॑ भव ु पी॒तय̎।े ॒  पृ॑िथाः
पण ॒ थ॑न हरािम।
शं योरिभ ॒ ॑व ु नः। यािभ॒ रहग॑ ॒
॒ तः िताम। ्
वा॒ ै॒ न॒ र॑ ॒ पम।् ॒ िव॑ ज॒ न॑ भ॒ म।्
उ॒ विममां
॒ प॑िरसा
पृ॒ िथां ॒ ̎। ता न॑ िश॒ वाः शक॑ राः स॒ ु सवा̎ ।
ो॒नमािव॑ श ु नः॥ १॥ े ॒  िहर॑ यम।्
॒ े रत॑
अ

अः संभ॑तू ममृ
॒ त ं॑ जास॑
॒ ।ु
[[1-2-1-2]] ु ॒ िनधाय॑
तं॒ भर॑ रतो ॒ ॥ ४॥
यिददं ॒ िदवो
॒ यददः ॒
॒ पृि॑ थाः।
सं॒ ज॒ा॒न े रोद॑सी संबभवत॑ ु
॒ ू । [[1-2-1-5]]
ऊषा̎ृ ॒ म॑वत ु कृ ॒ मषा
ू ̎। ॒ ॒ यं
अित ॒ े ्
॒ िर॑ ितं तरयम।
इहोभयो
॒ य
̎ ियमाग॑॒ ॒ िमाः। े ः।
अो॑ ॒ प ं कृ ॒ ा यद॑ ॒ऽित॑
ऊ॒ तीः क॑ु वा॒ण
 ो यृ॑िथवीमच॑
॒ रः। सं॒ व॒ ॒ रं दवो॑
॒ े े िनलाय॑
॒ ।
॒ ु कार॑ माख॒
गहा॒ ु प ं ती॑
॒ । त॒ े ॑िमह
॒ सं॒ भर॑ ः।
त॒ े ॑िमह ॒ सं॒ भर॑ ः। श॒ तं जी॑वम े श॒ रद॒ सवी॑राः।
े श॒ रद॒ सवी॑राः।
श॒ तं जी॑वम ऊ॒ जः पृि॑ था
॒ अि॑ ु तोऽिस।
ऊज ॑ पृिथा
॒ रस॑मा॒भर॑ ः। वन॑त े श॒ तव॑ ो॒ िवरो॑ह।
ु चीः॥ २॥
े श॒ रद॑ प॒
श॒ तं जी॑वम ॒
या॑ वयिमष॒ ू  मद॑ ः।
मज॒
े ॒ सिमषा
रा॒योष॑ण ॒ म॑दम।

[[1-2-1-3]] गा॒य॒ िया
॒ ियमा॑
॒ ण॒ य̎॥
े ५॥

वीिभ॒ ु स।ु
रन॑िु वं॒ गहा॑
ों॑ त उ॒ ब॑ िधरा भवामः। [[1-2-1-6]]
॒ ितसृानां जाना
जाप॑ ॒ ̎म।् ॒  तृ॒ तीय॑ ै िदवोऽिध॑
पणमप॑ ॒ ।
ु ॒ नो॑ अ।ु
॒ ु ह ै सिवतं
धोप॑
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 19 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒  सो॑मपणाि
सो॑ऽयं पणः ॒  जा॒तः। [[1-2-1-9]]
ततो॑ हरािम सोमपी॒थव॑।ै ु  सह।
॒ ै̎ क॒े तिभ॑
यिय ॒
॒ े ̎ वा॒दं वद॑ तां॒ यत।्
दवानां ॒ रातवदः।
यं ा॑ समभ॑ े
॒ु
॑ सवा॒
उ॒ पाणोः ॒ ु ऽिस।
व ै तो॑
॒ ू े ॒ ु ॑म।्
॒ श॒ री॒रं भतष
यथा॒
ततो॒ मामािव॑ शत ु वच॒ स  म।् स संभत ॒
॑ ृ ः सीद िश॒ वः जा॑ ।
॒ दव॑ीय सा॒ात।्
तं॒ भर उ॒ ं नो॑ लो॒कमन॑नु िषे िवान।
॒ ्
यया॑ त े सृ॒ ा॒ः।
े े॒ े क॒ वय े॒ मा॑
वधस॑ े य।
॒े
हितमश॑ ॒ ितः।
मयजाप॑ ॒ ॑ वृष॒भाय॒ वृ̎।े
वचो॑ वा

तािममाम॑ दाहाय॥ ६॥ यतो॑ भ॒ यमभ॑य॒ ं तो॑ अ।ु
॒ े य्॑ ज॒ े हान
अव॑ दवान े ।्
[[1-2-1-7]] ॒
सिमधा॒ ॑
ऽिं वत॥ ९॥
श॒ मी शाै ॑ हरा॒ हम।्
य॑े सृ॒ ॑ यतः।
॒ [[1-2-1-10]]
िवक॑तं॒ भा आछ  े
̎ ातवदः। घृ॒ तब ॒
ै धयताित॑ िथम।्
तया॑ भा॒सा संिम॑तः। आऽि॑न हा ् ॒ ज॑हु ोतन।
उ॒ ं नो॑ लो॒कमन॒ ु भा॑िह। उप॑ ाऽ े हिव॑
॒ तीः।
य॑े ता॒॒ द॑ य॒ माि॑ ातवदः।
े घृ॒ ताचीय  ु हयत।
̎  
॒ तो॒ऽि॑मिया।
म ॒
॒ु
जष॑ ॒
सिमधो॒ मम॑।
॒ े तद॑ श॒नःे संभ॑रािम।
एत॒ ॒
तं ा॑ सिमि॑ रिरः।
साा॑ अ॒ े सदयो
॑ े॒
भवह। 
घृ॒ तन॑े वधयामिस।
िचि॑याद॒ ांभ॑तृ ा बृह॒ ॑॥ ७॥ बृ॒ हो॑चा यिव।
॒ ॒
सिममा॑ ॒ न ु धम ॑ ।
नः थमो
[[1-2-1-8]] ॒ ु रत े िववा॑
समिभ॑ ॒ रः॥ १०॥
॒ सृ॑ ताः ।
शरी॑रमिभ
जाप॑ ॒ ु े ॒ संिम॑ताः।
॒ ितना यमखन [[1-2-1-11]]

िति॒  ॒ ु जा̎।ै
विृ ॑ िमथनाः 
शो॒िच॑े शो घृ॒ तिन॑िणावकः।

॒ ा॑ वा॒हाि जा॒ताम।्
अ॒ ्
॒ ु ॒ अियजथा॑
सयो ॒ ॒  य दवान। ॒े
॒ े ॒ ू यिया॒
अनं ॒  संभ॑रािम। ॒
घृ॒ त॑तीको घृ॒ तयो॑िनरिः।
शा॒यो॑िन शमीग॒ भम। ् ॒
घृ॒ तःै सिम॑ो घृ॒ तमा ̎म।्
॒ े॒ ज॑नियतव
अय ॒ ̎।े घृ॒ त॒ ष॑ु ा सिरतो॑
॒ वहि।
यो अ॒ 
॑ ः श॑मीग॒ भः। घृ॒ त ं िपब ु
̎ ॒ यजा॑ ॒े
यि दवान।्
आ॒॒रोह॒  े सचा̎। ु  अ
आ॒य॒ दा ॑ े हिवषो॑
॒ ु णः।
जषा॒
तं त॑े हरािम॒ ॑णा॥ ८॥ े
घृ॒ त॑तीको घृ॒ तयो॑िनरिध।

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 20 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda


घृ॒ त ं पी॒ा मध॒ ु चा॒ ग̎म।् गभ ॑ दधाथां॒ त े वा॑म॒ हं द॑ द।े
िपतव॑ ॒ ् ११॥
॒ ु ॒ र॑ तािदमम॥
॒ े पमिभ ॒ यी॒रं िब॑भथ
तं ृ ः।
वी॒रं ज॑निय॒ थ॑।
[[1-2-1-12]] त े मा॒तः ज॑िनथ।
े े
ाम॑ े सिमधा॒न ं य॑िव। त े मा॒ जा॑त े॒ ज॑नियथ॑
॒ ॥ १४॥

॒ च॑िरे ह॒ वाह̎म।्


॒ े तं
दवा
॒ ॑ ्
उ॒ ॒य॑स ं घृ॒ तयो॑िनमातम। [[1-2-1-15]]
॒ षे ं च॑दु िधर
 े चोदय॑
॒ ित। ॒
जया॑ ॒ ु वच॒
पशिभ॑  ु ॒ लो॒के ।
 न॑े सवग

ाम॑ े िदव
॒ ॒ आतं
॑ घृ॒ तन॑े । अनृत ॒ ु ै ॑िम।
॑ ामप
सा॒॒ ु यव॑  सष॒ु िमधा॒ समी॑िधर।े ु ै मपु ै ॑िम।
मा॒न॒ षा॒
स वा॑वध ृ ा॒न ओष॑धीिभितः। ॒ दव॒
ै वाचं॑ यािम।
उ॒ यािस॒ पािथ  ॑वा॒ िवित॑स।े ॒
श॑ै रििम॑ ा॒नः।
घृ॒ त॑तीकं च ऋत॑ ॒ ॒ ू  ̎म।्
धषद े ॒ ्
उ॒ भौ लो॒कौ स॑नमहम।
॒ िमं
अिं ॒ न स॑िमधा॒न ऋत॥
॑ े १२॥ उ॒ भयो̎ल॒कयो॑॒ ा।
अित॑ मृ॒  ं ु त॑रा॒ हम।्
[[1-2-1-13]] े भव॑ु न॒ रत॑
जात॑वदो॒ े ।
॒ षे ॒ ु दी॑त।्
॒ िवदथ॑
इा॑नो अो ॒ ̎॥
इह॒ िस॑॒ तप॑सो॒ य॑िनत े १५॥
 ु ॑ नो यसत े॒ िधय̎म।्
॒ ु णा॒म
शव॑
॒ अ॒
जा ॑ े संवा॑सय। [[1-2-1-16]]
॒ ु  सह।
आशा̎ पशिभ॑ ॒ ॒
अिम॑ ॒ादिध॑ ह॒ वाह̎म।्
रा॒ाय॑ा॒ आध॑िे ह।  नयो
श॒ मी॒ग॒भा॒ ू
॒ म॑यो॒भः।
॒ ु सव।
याास̎िवतः ॒ े ॒ त े॒ योिन॑॒ िय॑।
अयं
॒ िवपी॒
मही ॒ सद॑न े ऋत॑
॒ । यतो॑ जा॒तो अरो॑चथाः।
॒  एतं॑ धण े रयी॒णाम।्
अवाची॒ तं जा॒न॑॒ आरो॑ह।

अव  ॑ी॒ जं॑ जा॒तव॑दे सम।्  रियम।
अथा॑ नो वधया ॒ ्
ु गाम॥् १३॥
॒ राणां̎ जनयथः परो॒
अ॒ ॒  ।
अप॑ते ॒ वीत॒ िव च॑ सपतात॑
े ॒  प॑रु ा॒णा य े च॒ नत॑ू नाः।
यऽ
[[1-2-1-14]] अदा॑िददं ॒ ऽवसानं
॒ यमो॑ ॒ ॒
॑ पृिथाः।

॒ ॒  श॑ री॒मम॑ ।
आरो॑हतं दशत ॒ लो॒कम॑॥
अ॑ि॒ म ं िपतरो॑ ै १६॥
॒ े ̎॒ आय॑षु ा॒ वच  ॑सा सह।
ऋतना ॒
ु  समा̎म।्
ोजीव॑॒ उ॑रामरा॒ [[1-2-1-17]]
दश  ॑महं ॒ ू  स ं यं
॒ पणमा॑ ॒ यथा॒ यज।ै̎ ु षमिस।
॒ े  ̎॒ ःे परी॑
अभा
॒ ेतसौ।
ऋि॑यवती ो अिर॑ ॒ णम।्
सं॒ ान॑मिस कामधर॑

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 21 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda



॒ ण ं भयात।
मिय॑ ते कामधर॑ ् [[1-2-1-20]]
सं व॑ सृजािम॒ द॑ यािन। ु य।
जी॒वा ै पया॑
ससृ॑॒ं मनो॑ अ ु वः। ॒ द॑ ि॒ मद॑िस॒ मतत।
अहं े॒ ्
॑ ु वः।
ससृ॑ः ा॒णो अ ममा॑िस॒ योिनव
॒ ॒ योिन॑रि।
॒ ॒ ु ।
सं या व॑  ियानव॑ ममवै॒ सह॑ हा॑
॒ ।े
॒ द॑ यािन वः।
संिया
॒ ु िप
पः ॒ े लो॑क॒कृा॑तवदः।

आ॒ा वो॑ अ॒ ु संि॑यः। ा॒ण े ा॒ऽमृत॒ माद॑ धािम।
॒ ु मम॑॥ १७॥
संि॑यानवो॒ ॒ दमाा॑
अा॒ ॒ य।
गो॒ारं ॒ ग ु ।ै̎
[[1-2-1-18]] ॒ ु ह॒पो
सगा॒  ॒ िवदहरा॑
॒ ॒ तीः।
क॑ते ां॒ ावा॑पिृ थवी।
॒ उ॒ षस॒  य॑े सीः यसी॒
े दध॑ त॥् २०॥
क॑ा॒माप॒ ओष॑धीः।
॒ ॒  पृथ॑क।्
क॑ामय [[1-2-1-21]]
मम॒ ा॑
ै य॒ स॑ताः। अ॑े सपा
॒  अप॒ बाध॑मानः।
येऽ̎ य॒  सम॑नसः। ू  ॑मास॑
रा॒योष॒िमष॒मज ॒ ु धिह।

॒ रा ावा॑पिृ थवी।
अ॒ ॒ ॒ उ॒ मामप॑ु ित॒ ु राय॑।
इमा
वास॑िकावृ॒ तू अिभ
॒ क॑मानाः। ॒ िरह॒ संव॑सय।
आ॒िभः जािभ॑ े
इ॑ िमव दवा ॒ संिव॑ श।ु
॒ े अिभ ॒ इडा॑ ितत ु िव॒ पी।
इहो
िदवा॑
॒ वी॒य ॑ण। म॒ े वसो̎दिदिह जातवदः।

॒ ै म॑िहा॥
पृ॒ िथ ॒ १८॥ ओज॑स े॒ बला॑य॒ ो॑े।
ु याय॑षु ॒ े वच  ॑स।े
वृष॑ण॒ े शा॒
[[1-2-1-19]] ॒ ॒ तर॑ू िस वृ॒ तः।
सप॒ ू

अिर॑ ॒ पोष॑ण।
े ॒ े े ु मिहमा
य॑े दवष॑ ॒ स॑वु ॒ गः॥
 २१॥
ु ध।े
॒  श॒ माद॑
सवप॑
ृ ॒ ं मा  ॑सः।
अजी॑जन॒ मत [[1-2-1-22]]
॒ माणं
अ॒ ॒ ॑ वी॒डुज॑म।्
े ॑ तरिणं ॒ ु ॒ ु िव॑ ः।
य॑ आ॒ा पशष
॒ ु  समी॒चीः।
दश॒ सा॑रो अव॑ ु ॒  त॑े मन॑
पिया ॒ ु षे ु पथ।
॒ े
॒ सर॑ भाम।्
ु सं जा॒तमिभ
पमा
॒ ु ण॒ एिह॑ ।
तया॑ नो अ े जषमा॑
॒ ता
जाप॑ े े
ा॒णनािभ॒ ािण॑िम। िदवः ॒
॒ पृ॑िथाः ॒  ात।्
पयिर॑
पः े ॒ म̎म।्
॒ ू पोष॑ण वाता̎॒शो॒ु अोष॑धीः।

दी॒घा॒य ॒ ाय॑ श॒ तशा॑रदाय। ू ।
े संब॒भथ॑
य॑ य जातवदः
श॒ त श॒ र॒ आय॑षु ॒ े वच  ॑स॥
े १९॥
॒ ु ण॒ एिह॑ ।
ततो॑ नो अ े जषमा॑
ाची॒मन॑ ु िदशं॒
॒ े िवान।
िह॑ ॒ ्

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 22 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda


अर॑ ॒ ु अिभवह।
॒ े  े परो ॑  े॒ ॒ षु ।े
॒ िमहाय॑
रसम॑
िवा॒ आशा॒ दीा॑नो॒ िवभा॑िह॥ २२॥ अद॑ ा॒योऽशी॑ततनो।
॒ ु कृ॑ ण।ु
अिव॑ ष ं नः िपतं
[[1-2-1-23]] ॒ ू े गोपाय।
श॑ पश॑
ऊज ॑ नो धिह
े िपद ु द।े िपादो॒
॒ ु दः॥ २५॥
य े चत॑
॒ ॒ े चत॑
अ॒ि॒ षसा॒म॑मत।्
॒ जा॒तव॑दे ाः।
अहा॑िन थमो [[1-2-1-26]]
अन॒ ु सय
ू  ॑ प॒ु ा च॑ रमीन।
॒ ् ॒
अाश॑ फा॒ य इहा
॒ ̎।े
अन॒ ु ावा॑पिृ थवी
॒ आत॑तान। य े चक ॒ु
ै ॑ शफा आशगाः।
॒  अिस।
िव॑म महा ॑ ॒ म॑े गोपाय।
सथ सभां
विदषान॑
े॒ ॒ षु ः।
े य े च॒ सा̎ सभा॒सद॑ ।
॒ ु लो॒के ष॑ ु जागिह।
िष ृ तािन॑ियाव॑ ु ।
॒ तः क
यिददं ॒ िदवो
॒ यददः ॒
॒ पृि॑ थाः। ॒ ॒ ु सताम।्
सवमायपा॑
सं॒ िवदा॒
॒ न े रोद॑सी संबभवत॑ ु २३॥
॒ ू ॥ ु ॒ मं॑ म े गोपाय।
अह॑े बिय
ै ॒ िवः।
यमृष॑यिवदा ॒
[[1-2-1-24]] ऋच॒  सामा॑िन॒ यजू िष।
॒ ता॑ सताम॥
सा िह ीरमृ ॒ ् २६॥
तयो̎ पृ॒ े सी॑दत ु जा॒तव॑दे ाः।
शं॒ भःू जा॑
॒ ॒ नवु ̎ े ो॒नः।
ा॒ण ं ा॒ऽमृत॒ आद॑ धािम। [[1-2-1-27]]
॒ दमाा॑
अा॒ ॒ य। ु
चत॑िशखडा ु ॒ सपशा
यवितः ॒ ु े ̎।
ु ।ै̎
गो॒ारं ॒ ग घृ॒ त॑तीका॒ भव॑ु न॒ म̎।े
ु शं
य॑े श ॒ ु वच ॑ शा
॒ ु तनः।
॒ ू ॒ ॒
ममृ  मा॑ना महत ॒ े सौभ॑गाय।
॒ म।्
॒ ु ोितरज॑
शं मं॑ ध॒ु यज॑मानाय॒ कामान।्
तन॑े म े दीिदिह॒ तने ॒ ाऽऽद॑ध।े इहव
॒ ै स॑ सतो ॒ वो॑ अयः।

अिनाऽ̎ ॒ े ॑णा। ा॒णन॑े वा॒चा मन॑सा िबभिम।
॒  ॒ ु  ॑नश॥
आ॒न॒ श े ा॑नश॒ े सवमाया े २४॥ ॒ ु  हा॑सीत।्
॒ मा॒ स॒ मायमा
ितरो
ै ॒ े ित।े
ोित॑षा वो वानरणोप॑
[[1-2-1-25]] ॒ धाऽी॑ामत।्
प॒
नय  ॑ जां
॒ म॑े गोपाय। ॒
िवरासृ ॒ तः।
॒ ा जाप॑ े
॒ ॒ त॒ ाय॑ जी॒वस̎।े
अमृ 
ऊ॒ ाऽऽरो॑होिहणी।


जा॒तां ज॑िनमा॑ णां च। ॒ े ित॑िितः॥ २७॥
योिन॑रः
॒ े ित॑िताम।्
॒ त े॑ स
अमृ ॒ ॒ ु न॒  प॒
िवश॒ ॒ ु चीिव  ॑धम
े िनधाय
॒ ॒ यऽ॑
े दाहाय बृह॒ो̎
॒ ु म॑े गोपाय।
अथ॑व  िपतं ॑णा वत िववा॑ ॒ र इममृ
॒ ॑त े परो॒ ु गां ज॑नियथो॑

॒ ऽ̎ े ॒ ै मम॑ मिहा
जिनत ु ॒ भा॑िह
॒ वच  ॑स े॒ दध॑वग
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 23 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ ू ॒ ु ॒ ु  ॑नश॒ े चत॑
संबभवतराया ु दः सतां
॒ जा
॒ प॑ते॒ च॑॥ १॥ शा॒॒ रं प॑॒म।े
ै॒ ॒  ष॒।े
रवत
[[1-2-2-1]] त॑ पृ॒ ो॒
े नय॑ि।
नवताहा॑
ै॒ िन भवि। सं॒ तन॑य एत
॒ े हा॑ ग॥
ृ े ३॥
नव॒ व ै स॑वु ॒ गा  लो॒काः।
॒े
यदताहा॑ ु॒
पयि॑ । [[1-2-2-4]]
॒ वे त॑वु ॒ गष॑ ु लो॒के ष॑ ु सिण॑
नव॒ ॒  ितित॑
॒ ो यि। ॒ ॒ ा̎ पर॑  सामस।ु
अिता॒
॒ ो॒माः पर॑  सामानः का॒या  ॑ इा॑ः।
अि॒ ॒ े॒ ै ै कां त॑ि।
इमानवतल॒
अि॒ ु ॒ लो॒क इित॑।
॒ ो॒मसंि॑ मतः सवग ॒ ॒ ु एत
िमथना ृ ।े
॒ े हा॑ ग
ाद॑ शािो॒म॑ ो॒ािण॑। ॒ ॒ ा̎ पर॑  सामस।ु
अिता॒

ाद॑ श॒ मासा̎ संवरः। ॒ ॒ ु े॒ तयज॑
िमथनमव ै  माना॒ अव॑त।े
त स ू म̎ ।् बृ॒ हृ॒ं भ॑वित।
उ॒ ा॑ एव
॒ स॑दशाः
॒ पर॑  सामानः का॒या̎॥ १॥ बृ॒ ह ै स॑वु ॒ ग लो॒कः।
बृ॒ ह॒तवै स॑वु ॒ ग लो॒कं य॑ि।
[[1-2-2-2]] ॒ ॒ िश नाम॒ साम॑।
यि॒

पशवो॒ वा उ॒ ािन॑। म॑िन े॒ पव॑ मान े भवित॥ ४॥
॒ ॒ू
पशनामव॑ ।ै
॒ िज॒ दिभ॒
िव॒ ॒ िजता॑विो॒मौ। [[1-2-2-5]]
उ॒ ा॑ सदशाः॒ पर॑  सामानः। ॒ े ̎।
य॑िश॒  ै दवता
त े स॑तु ा िवराज॑
॒ म॒ िभ संप॑।े ॒ े ता॑ एवाव॑
दव ॒ त।े
े चचा॒व ित॑ िरत।
े े य े वा इतः ॒ पु ॒ यि॑।
॒ परा̎ संवरम॑
एक॑या॒ गौरित॑िरः। ु े
न ह॑ै न॒ ं त े ॒ ि सम॑वत।
एक॒ याऽऽय॑ु ॒ नः। ु ऽवा॑
अथ॒ य॑ऽे मतो॒  मपु ॒ यि॑।
॒ ु ॒ व ै लो॒को ोित॑।
सवग ु े
त े ह॑ै न ॒ ि सम॑वत।
ऊिवराट॥ ॒ ् २॥ एता
॒ ॒ ु ऽवा॒ मप॑ु यि।
अमतो॒
॒े ्
यदवम।
[[1-2-2-3]] ॒ ितः।
यो ह॒ ख॒ वाव जाप॑
स उ॑ वव॑
े॒ े ।
॒ ु ॒  े॒ तन॑े लो॒कमिभ
सवगमव ॒ ज॑यि।
यर॒ राथ॑रम।् त॑ दवो॒
॒ े े नय॑ि॥ ५॥
े ा॒यम̎ ।्
त॑थ॒ मऽह॑ का॒या  ॑ िवरा॑
॒  ृ ॒ े पव॑मान े भवती
॒ ॒ एकं॑ च॥ २॥
बृ॒हितीय॒ ̎।े
व॒ ै॒ प ं तृ॒ तीय̎।े [[1-2-3-1]]
वरा॒ ु ।
ै॒ ज ं च॑त॒ थ ॒  एत
संत॑ितवा ॒ े हा̎।

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 24 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda


यर॑  सामानः।
॒ ॒ू
िवषवाि॑ वाकी॒म̎ ।् [[1-2-3-4]]
यथा॒ शाला॑य ै॒ प॑सी।
॒ ु ॒  लो॒का॒िभिज॑।ै
सवग॑
एव
॒  संव॑ र ॒ ॒ प॑सी।  वा एत ॒ ऽ̎ े ाो॒का॑व।े
॒ ृ े ।्
॒ े े गरन
यदतन य े व ̎
ै कमणं ॒ ृ ̎।े
॒ गत
ू ी संवर
िवष॑च ॒ ॒ प॑सी॒ व॑ सयाताम।
े ्
आ॒िदः ृ त।े
॒ ो ग॑
॒
आितमाछ य ु
॑ ः। इयं
॒ वा अिद॑ ितः।
॒ े े ग
यदत ॒ृ ̎।े ॒
अामव े॒ ित॑िति।
यथा॒ शाला॑य ै॒ प॑सी म॒ म ं व॒ शमिभ
॒ स॑मा॒य॑ ित॥ ॒ ̎ो गत।
अो ृ े े
१॥ ु ण
िवा̎॒वे ाने ॒ कमा  ॑िण कवा॒  ा य॑ि।
॒ ॒ े ॒ ित॑िति।
अामन
[[1-2-3-2]]  व॑ रा॒
तावाप॑रा॒धां ॒ ृ े े
ो̎ो गत।
एव ॒ ॒ प॑सी िदवाकी॒  ॑मिभ
॒  संव॑ र ॒ संत॑ि। ॒ ु सह
तावभौ ॒ म॑हा॒ त े ग॑
ृ त।
े े
॒  ि ।
नाऽऽितमाछ॑ ॒
यवां॒ै ॑ ग॒ ा।
एक॒ 
॒ िव॒ शमह॑ भवित। उ॒ भयो̎ल॒कयो॒ ित॑िति।
॒ु
शाा॒ ृ
हा॑ ग। े अ ॒ ु भ॑वित।
॒  ॑मं
ु  ै सयाय॑
॑ ॒ । ॒ ॒
अााव॑ ॥
ै ४॥
सौ॒य  ॑ एतदह॑
॒ ॒ ु त।े
 पशराल॑ ॒ य॑ िता॒ा॑ ग
समा॒ ृ  े गत॑
॒ ृ े संवरा॒
॒ ो̎ो
ृ े
सौ॒यऽिता॒ो॑ गत। ृ े े॒ प॑ च॥ ३॥
गत

अह॑ रेव॒ ॒ पण॒े सम॑धयि।
अथो॒ अ॑ एवष  त।े
॒ ै ब॒ िलि॑य [[1-2-4-1]]
॒ ै रिता॒ा॑ ग॥
सतदह॑ ृ े २॥ ॒ िव॒ श एष॒ भ॑वित।
एक॒
॒ े ॒ व ै दवा
एतन ॒ े एकिव
॑ ॒ शन॑े ।
[[1-2-3-3]] आ॒िदिमत
॒ ॑ म स॑वु ॒ ग लो॒कमारो॑हय।्
॒ उ॒
॒ व ै शी॑ष॒ या॑ ा॒णाः।
स ॑ ॒ शः।
स वा एष॒ इत॒ एकिव

असावा॑ ॒
िद॒ः िशर॑  जाना̎म।् त॒ दशा॒वा॒दहा॑िन।
शी॒ष॒ वे जानां
॒ ̎ ा॒णा॑धाित। ॒
दश॑ परा ̎ ।्

 णाः।
ता̎॒  शी॒षा॒ ॒
स वा एष॒ िवरा॑ भ॒ु यत॒  ित॑ितः।
इो॑ वृ॒  हा।
॒ ॒
िवरािज॒ ॑ यत॒  ित॑ितः।
िह वा एष॒ उभ॒
अस॑रु ारा॒भा॑। ता॑द॒ रमौे लो॒कौ यन।्
स इमाँ ॒ जयत।्
॒ ो॒कान॑ सव ष॑ ु सवग
ु ॒ ष॑ ु लो॒के ॑िभ॒ तप॑ित॥
े १॥
ता॒सौ लो॒कोऽन॑िभिजत आसीत।्
॒ू
॒ ॑ मा  भाऽ॑
तं िवक जयत।् [[1-2-4-2]]
यै̎कमणो ॒ ृ ते̎॥ ३॥
॒ ग
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 25 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ े वा आिद॑
दवा ॑ ॒ ु ॒  लो॒क॑।
सवग॑ ु
॒ व ै िव॑।
यो
परा॑चोऽितपा॒दाद॑ िबभयः।ु ॒ े॒ भ॒ े ित॑ि।ै
यमवाल॑
॒ ृ ।ै̎
तं छो॑िभरह ॒ माल॑ भ।े
ऐा॒
॒ े वा आिद॑
दवा ॑ ॒ ु ॒  लो॒क॑।
सवग॑ इा॒ ॒ े मया॑तयामानौ।
॒ ी व ै दवाना॒
अवा॑चोऽवपा॒दाद॑ िबभयः।ु य े एव ॒ े े॒ अया॑तयाी।
॒ दवत

तं पभी॑ ॒
रिमिभ॒ द॑ वय।् त े एवाल॑
॒ भ॥े १॥
े ॒ शऽह॑
ता॑ दकिव े ॒ िदवाकी॒ा  ॑िन िय।े

रमयो॒ व ै िद॑ वाकी॒ा  ॑िन। [[1-2-5-2]]
य े गा॑य॒ ।े ॒े
व॒ै॒ दवमाल॑ भ।े
ू रयो॒ पव॑मानयोः॥ २॥
त े गा॑य॒ ीष॑ ॒ े एवाव॑
दवता॑ ॒ त।े
ु भ।े
॒ ̎ ध॒ ने माल॑
ा॒वा॒प॒ िृ थां
[[1-2-4-3]] ॒ े ॒ ित॑िति।
ावा॑पिृ थोरव

महािद॑ वाकी॒  होत॑ु पृ॒ म।् वा॒य॒ ं॑ वमाल॑
॒ भ।े
िवक॒॒ ण ॑सा॒मम।् ु े ॒ ै यथाऽऽयतनावता॒
वा॒यरवो॑ ॒ ॒े अव॑ ।े
भा॒सो̎ऽिो॒मः। आ॒िदामिवं
॒ ॒
॑ वशामाल॑ भ।े
अथतािन
ै॒ ॒ परा॑िण। इयं
॒ वा अिद॑ ितः।
परवै॒  दवा ॑ ॒  स॑वु ॒ ग लो॒कम॑पारय।्
॒ े आिद ॒
अामव े॒ ित॑िति।
यदपा॑रय।् ै॒ व॒ ॒ णीमाल॑ भ॥
मा॒ े २॥

तरा॑णां परम।्
े ॒ परा॑िण।
पा॒रय॑नं [[1-2-5-3]]
॒ वद॑े ।
य एवं ॒ ण
िम ॒
े ॒ वै य ॒ ि॑ शमयि।
अथतािन
ै॒ ॒ रा॑िण। ॑ े ॒ िर॑ म।्
वणन
रवै॒  दवा ॑ ॒  स॑वु ॒ ग लो॒कम॑ारय।्
॒ े आिद ा॒जा॒प॒ ं त॑पू ॒रं म॑हा॒ त आल॑ भ।े
यदा॑रय।् ा॒जा॒प॒ ो॑ऽिता॒ो॑ गत।
ृ े

तरा॑णा रम।्

अह॑ रेव॒ ॒ पण॒े सम॑धयि।
ा॒रय॑ने॒ रा॑िण। अथो॒ अ॑ एवष  त।े
॒ ै ब॒ िलि॑य
॒ वद॑े ॥ ३॥
य एवं आ॒॒ये माल॑ भ॒ े ित॒ ा̎।ै
॒ ॒ पव॑ मानयो॒ रा॑िण॒ प॑ च॥ ४॥
एित ॒ पान
अज॒ े॒ ् ए॒त े पवमासरव॑
वा ू ॒   ॒ ै त।े
॒ े े ग॒ ाः पशव॑
यदत ॒ आल॒ ̎।े
[[1-2-5-1]] ॒ू
उ॒ भय॑षे ां पशनामव॑ ॥
ै ३॥
॒ े ग॑ि।
अ॑ितां॒ वा एत
े  संवरऽना॒
यषा ॒ े ऽथ॑
े । [[1-2-5-4]]
एका॒ ॒ त̎।े
॒ दिशा॒ े ॒ मा॒लभ॑रे न।्
यदित॑िरामकादिशनी॑
व॒ ै॒ वं वा॑म॒ नमाल॑ भ।े
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 26 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
अि॑य॒ ं ातृ॑मित॑
॒ े
िरत। धा॒ ॒ ॒  िह िशर॑ ।
े॒ िविहत
॒ ू सम॑
यौ ौ॑ पश ॒ ु
ये ः। ॒
लोम॑ छवीरि॑ ।
कनी॑य॒ आय॑ु कवरन।
ु ् ु
परा॑चा वि।
॒ े े ा॑णवः पशव॑
यदत ॒ आल॒ ̎।े ॒ वे ।
ता॒ग॒
नाि॑य॒ ं ातृ॑म॑
॒ ितिर॑
॒ त।े े ॒ मु ित।
न मतोऽन॑ े
न कनी॑य॒ आय॑ु कवत॥ु  े ४॥ ॒
न कृ यतोऽन॑ ु कृ यित।
त े एवाल॑
॒ भ े माव॒
ै े  ै स
णीमाल॑ भ॒ऽव॑ ॒ च॑॥ ५॥ ॒ दशो
प॒ ॒ भ॑वित।
॒ ̎ऽः पो
॒ द॒शो̎ऽः।
स॒
[[1-2-6-1]] ॒ ॒  ॒ पयाव॑
ता॒यातरमधमिभ ॒  त।
 े
॒ ितः जाः
जाप॑ ॒ सृ॒ ा वृ॒ ो॑ऽशयत।् ॒ त॒ रतो॒ िह तरी॑यः ि॒ यते̎॥ ३॥
अ॒
तं दवा ॒ू
॒ े भताना॒  रसं॒ तज॑
े  सं॒ भ
ृ ॑।
तने ै ॑नमिभषन।् [[1-2-6-4]]
॒ ववतित॑
महान॑ ॒ । ॒ िव॒ श आ॒ा भ॑वित।
प॒

त॑हा॒ त॑ महातम।् ॒
ता̎॒ तः पशवो॒ विर॑ ाः।
॒ ॒
महतिमित॑ । एक॒ ु ̎म।्
॒ िव॒ शं प

त॑हा॒ त॑ महातम।् िपदा॑ ु
॒ स ु वि॒ ित॑ि।ै
॒ ॒ ॒ तिमित॑।
महतो सवण
॑ सह॒ ॑वु ि।

त॑हा॒ त॑ महातम।् सवण ॒
॑ ॒ ा̎ना̎ऽऽी।
॒ िव॒ शः ोमो॑ भवित॥ १॥
प॒ ॒
सहोत॑ ि।
ु षि।
एक॑ै का॒मि
[[1-2-6-2]] आ॒ ा॑ ् िन ब॒ ािन॑।

चत॑िु व शधमासः


 ॒
संवरः। न वा एतन ु॑
॒ े ॒ सव॒  पषः॥ ४॥
या एति
॒ े
̎वं ॒ रऽिध॒ ाजा॑यत।
तदं॑ पिव॒ शम॑भवत।् [[1-2-6-5]]
॒ तः ि॑यत।े
म॒ यिदत ॑ लोमा॑िन दतो
॒ इतो॒ ॒
॒ नखान।्
॒ तो ॑मिश॒ तं िध॒ नोित॑।
म॒ ॒ ॒  िय।े
पिरमाद॑
अथो॑ म॒ त एव ॒
॒ जाना॒ ू े
मधयत। ु ।े
ता॒ वे तने ॒ ॑
अथ॒ या इदम॑
॒ ॒तः ि॒ यत̎।े ॑ ॒
औरो॑ भवित।
॒ े जाः
ता॑द ॒ े ।े
सम॑ध ु ॒ ।
ऊवा  अ॑मर॑
॒ तः ि॑यत े जन॑
अ॒ ॒ नायव।
॒ै ऊ॒ ज  एवाााव॑
॒ ॒ ।ै
॒ िरो॑ भवित॥ २॥
िवृ य॑ त॒ स॒ मन॑िभिजत॒  ात।्
॒ े  सा॑।े
स दवाना॒
[[1-2-6-3]] त॒ े ्
॒ स॑म॒ िभज॑या॒नीित॒ त॑मा॒ोा॑यत।
॒ स॑मवािभज॑
त॒ े॒ यित॥ ५॥
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 27 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
[[1-2-6-6]]
य॑ त॒ स॑म॒ िभिज॑त॒  ात।्
॒ े  सा॑।े
स दवाना॒
॒ सं॒ मा परा॑ज॒षीित
त॒ े ्
े ॒ त॑मा॒ोा॑यत।
न त॑॒सं॒ परा॑जयत।े
॒ े े शसित।

॒े
महो॒ व ै ः।
॒ ॒
मह॑ स एवाााव॑ ।ै
ु संय॑ा आसन।्
॒ े स॒ राः
दवा॒
त आिद ॑ ॒ े ाय॑।
॒ े सम॑जयन॥् ६॥
तं दवाः

[[1-2-6-7]]
॒ ू चमक॒ त  ाय॑ेत।े
ा॒॒ ण॑ श॑
दो॒
ै व ै वण̎ ाणः।॒
॒ ॒ ु  ॑ शः।
असय ॒ू
ु ॒ े स॑भु ॒ तम॑
॒ ऽे रािरम
इम॑ ू ॒ि॑तरो ू ात।्
॒ ॑य
इम ॑
॒ उासीका॒ िरण॑ इम ॑ ॒ ू  ॒ि॑तरः।
॒ े भतम॑ ॒
॒ े ै  सकृु ॒ तं या राि॑ ।
यदवषा
॒ ऽिभी॑णाित।
तद॑ तरो॑
॒ े ै ̎ ृ ॒ तं याऽरा̎िः।
यदवषां

तद॑ तरोऽप॑
हि।
ा॒॒ णः संज॑यित।
॒ ु े॒
अममवािदं ॒ ातृ॑॒ सं िव॑ ॥ े ७॥
ु ॑ जयजययकं
भ॒ व॒ ित॒ भ॒ व॒ ित॒ ि॒ यत े॒ पषो ॒ े ॑ च॥ ६॥
उ॒ ॒ मा॑न॒ ं नवतािन
॒ ै ॒ स॑ितरकिव
े ॒ श एषोऽ॑
॒ ितां
जाप॑  ट॥
॒ ितवृ॒  ् ६॥
उ॒ ॒ मा॑न शो॒िच॒े शोऽ॑े सपा॑
॒ निता॒ा॑
ै ॒े
वदवमाल॑ भ े पा॒शत॥् ५०॥

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 28 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda


TaittirÁya-BrÀhmaÉa यभावा
॒ ̎ ॒ ये ावा॒
 ॒ िवित॑।
॒ े॒ पव॑ माना॒यो॑रः ात।्
अय
Book 1, Chapter 3
यव॑ मानाय।

तना॑ भागः।
Edited by Subramania Sarma, Chennai
Final proofread version, May 2005
तन॑े सौ॒ः।
[[1-3-1-1]] ु ु ा॑ भवित॥ ३॥
बध॑ु ा॒ ये ा॑भाग परोऽनवा॒
ु संय॑ा आसन।्
॒ े स॒ राः
दवा॒
॒ े िव॑ ज॒यम॑पु ॒ य॑।
त े दवा [[1-3-1-4]]

अीषोम॑ ̎ ॒ नःू सं॑दधत।
योज॒े िनी यथा॑ सं ॒ ु बो॒धय॑ित।
॒ ु नो भिवित।
इदम॑ ता॒ग॒ वे तत।्

यिद॑ नो ज॒ ीित॑ । ॒
अि॑ ाः पीसंया॒जाना॒मच ु
ृ ॑ ः।
तना॒ ̎ ामताम।्
े ीषोमा॒वपा े ̎॒ये सव॑ भवित।
तना
त े दवा
॒ े िविज॑
॒ । एक॒ े ॒ िन̎ दवता॒
॒ धा त॑ज ु ॒ै
॒ े मपतीा॑ ः।

अीषोमा॒ ै न।्
व  ̎ ॒ ॒ इित॑।
सन॑ै मी॒ रा दह
ु ू म।्
तेऽ̎ िम॑िवृ॒ तष॑ ू
े यात।
नित॑ ्
ू त॥ १॥
त॒ िवभ॑ीिभज॒े िनी̎॒ नरवा॑ ॒ न॒ ं वा अिः।
जन॑ ॒
॒ नमवोपतीित॑
जन॑ े॒ ॒ ै ।
[[1-3-1-2]] कृ ॒ तय॑ज॒ ु संभ॑तृ संभार ॒ इा॑ः॥ ४॥
त े सोमम॑
॒ िवन।्
तम॑न।् [[1-3-1-5]]
॒ ू  ॑गत।
त॑ यथाऽिभ॒ ायं॑ तन ृ न सं॒ भ
ृ ा̎ संभा॒राः।
त े हा॑ अभवन।् न यज॑ु का॒य  ॑िमित॑।
तहा॑णां हम।
॒ ् ॑
अथो॒ ख।
॒ हा॑ ग
यवंै॒ िवषो॒ ॒ृ ̎।े सं॒ भ
ृ ा॑ एव
॒ संभ
॑ ा॒राः।
त॒ ॑वे ग॑हृ ी॒ताः। ु
का॒य ॑ यज॑।
नाना̎यं ु धय॑
े पनरा॒ ु  ्
े े कयात। ॒ ु ॒ धय॑े ॒ समृ॑।ै
पनरा॒
यदना̎यं ु धय॑
े पनरा॒ ु॒  ्
े े कयात। तनो॑े पा॒श ु च॑रित।
ृ॑मवे॒ तत॥् २॥ ए॑ इव॒ वा एषः।

ु धय॑े।
य॑नरा॒
[[1-3-1-3]] यथो॑पा॒श ु निमित॑
॒ ॒ ॥ ५॥
अना̎ये ॒ ं वा एति
॒ ॑ यत।े
॒ ननपा॑
यिमध॒ ॒ ू तिमडो
॒ ब॒ िहय  ॑जित। [[1-3-1-6]]
उ॒ भावा̎॒ये ावा॑भागौ ाताम।् ता॒ग॒ वे तत।्
अना̎भागौ भवत॒ इा॑ः।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 29 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ ु ज
उ॒ ःै ि॑कृ॒ तम॑ ृ ित।
यथा॑ नं ॒ िवा
॒ ाहा॒यिमित॑। [[1-3-2-2]]
ता॒ग॒ वे तत।् ति॑ा॒िजम॑धावन।्
एक॒ े ॒ िन̎ दवता॒
॒ धा त॑ज ु ॒ै
॒ े मपतीा॑ ः। ॒ जयत।्
तं बृह॒ितद॑
॒ ॒ इित॑।
सन॑ै मी॒ रा दह े यजत।
तना॑
तथा॒ नोपै ॑ित। स ारा̎मगत।्
॒ जा॒नया॒
या॒ ॒ ू ज॒ ु  ्
े वे िवभ॑ीः कयात। तिमो̎ऽवीत।्
यथा॒ ू 
॒ प॒ वमा॑ भागौ॒ ाता̎म।् ॒ े याज॒ यित॑
मामनन॑ े ।
एवं
॒ प॑ीसंया॒जाः॥ ६॥ े े मयाजयत।्
तन॑
̎  ।्
॒ े नां॒ पयत
सोऽं॑ दवता॑
[[1-3-1-7]] अग॑॒ारा̎म।्
तै̎ानरव॑ ॒ ु ॒ै ।
॒ ॒जन॑नवरमपतीित॑ अित॑ा॒ ै ा॑
ै य॥ २॥
तदा॑ः।
॒ ्
ृ॑॒ ं वा एतत। [[1-3-2-3]]
े ॒ वा एति
अना̎यं ॒ ॑ यत॒ इित॑। य एवं ॒
॒ िवान ् ज॒पय॑
वा॑ े ने ॒ यज॑त।े

े यात।
नित॑ ्
̎ म।्
ग॑ ित॒ ारा
॒ ॑थ॒ मं िवभ॑ीनां यजित।
अिं अ समा॒नानां॒ पय ॑ित।

अिम॑ ु ॒ मं प॑ीसंया॒जाना̎म।्
 े
ित॑ ऽ॒ ै ा॑
ै य।
े ̎॒ये म।्
तना ॒
स वा एष॒ ा̎॒ ण॑ च॒ वै रा॑ज॒॑ च यः।
तने ॒ समृ॑ं ियत॒ इित॑॥ ७॥ ॒ वा॑ज॒पये ॒ इा॑ः।
तं वा एतं
॒ ॒ तव
अ॒ ॒ ै त॑ वित॒ संभ॑तृ संभार ॒ इा॑िरित॑
॒ वा॒जाो॒ वा एषः।

पीसंया॒जा नव॑ च॥ १॥ ॒ े ऐ।्
वाज॒  ॑ते न॑े दवा
सोमो॒ व ै वा॑ज॒पय॑े ।
[[1-3-2-1]] े ॒ वद॑े ॥ ३॥
यो व ै सोमं॑ वाज॒ पयं
॒ े व ै यथा॒दश॑ यानाह॑
दवा ॒ र।
यो̎ऽिो॒मम।् [[1-3-2-4]]
य उ॒ ̎म।् वा॒वे॑ नं
ै ॑ पी॒ा भ॑वित।
यो॑ऽितरा॒म।् आऽ॑ वा॒जी जा॑यत।े
॒ ै सव ॑ वाज॒ पय॑े मपयन।्
त े सहव अं॒ व ै वा॑ज॒ पय॑े।
त।े ॒ वद॑े ।
य एवं
॒ 
अो̎ ॒ ै नाित॑। अ̎म।्
॒ ॒ े यजा॒ इित॑।
अहमनन॑ आऽा̎ा॒दो जा॑यत।े
ु ्
ते̎ऽवन। ॒ व ै वा॑ज॒पय॑े ।
॒ धा॑वा॒मित॑
आ॒िजम े ॥ १॥
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 30 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ वद॑े ।
य एवं े जी।
यो वा॑जपयया॒
अि॒ णाऽ
॒ ̎म।् ॒ याऽौ या र॑ थ॒ रे।
या पृ॑िथां
आऽ॑ ा ॒ जा॑यत॥े ४॥ याऽिर॑ ॒ े या वा॒यौ या वा॑ मद।
॒े े
या िदिव ॒ े या बृ॑ह॒ित।
॒ याऽऽिद
[[1-3-2-5]] याऽ ु यौष॑धीष॒ ु या वनित॑
॒ ष।ु

वाव ै वाज॑ सवः। े ाि  ॑जीनः।
ता̎ाजपयया॒

॒ वद॑े ।
य एवं सवा॒  ॑॒ वाचोऽव॑ाः॥ ७॥
क॒ रोित॑ वा॒चा वी॒यम̎ ।् े ॒ ा॑
धा॒वा॒मित ै य॒ वद॑े ा
॒ जा॑यत े वाज॒ पये ॒ 
ऐनं॑ वा॒चा ग॑ित। ु
सराऽऽि  ॑जीन॒ एकं॑ च॥ २॥
अिप॑वत॒ वाचं॑ वदित।
॒ ितदव
जाप॑ े याािद॑
॒ ो॑ ॒ शत।् [[1-3-3-1]]
स आ॒ा॑ज॒पय॑े मध। दवा ॒ ै  ̎य
॒ े व ै यदह ॒
ै  ॒ नावात।

तं दवा ॑ ु ्
॒ े अवन। ॒ ृ
तद॑ िता॒ै ॑रितगावा॑ त।

एष॒ वाव यः। तद॑ िता॒ा॑णामिताम। ॒ ्
या॑ज॒पय॑े॥ ५॥ ॒ृ
यद॑ िता॒ा॑ ग ̎।े
॒े ै  ̎य
यदवाह ॒
ै  ॒ नाव॑॒।े
[[1-3-2-6]] ॒ े तर॑ै ितगाव॑
तदव ॒ ृ ।े
अवे॒ नोऽा॒िित॑। ृ े
प॑ ग।

॒ उि॑ती॒ ाय॑त।्
े एता
त॑ ॒
पाो॑ यः।
॒ उि॑तयो॒ ाा॑य।े
ता वा एता यावा॑नवे॒ यः।


य॑ ॒
सवाय॑ । े १॥
तमा॒ाऽव॑ ॥

॒ े ना॒मिन॑भागाय।
दवता॑
॒ े व ै ॑ण॒ा॑ च॒ शम॑ल॒मपा̎न।्
दवा [[1-3-3-2]]
य॑ण॒ शम॑ल॒मासी̎त।् सव  ॑ ऐा
॒ भ॑वि।
सा गाथा॑ नाराश॒ ॑भवत।् एक॒
॒ धवै यज॑मान इियं
॒ द॑ धित।
यद॑। ॒ श ाजापा
सद॑ ॒ हा॑ ग।
ृ े
ु ̎॥ ६॥
सा सरा ॒ द॒शः जाप॑
स॒ ॒ ितः।
॒ तरा
जाप॑ े॒ ।ै̎
[[1-3-2-7]] ॒  ग॑
एक॑यचा ृ ाित।

ता॒ाय॑त म॑ ॒ ृ ̎म।्
च॒ न ॑ितग ॒ धवै यज॑मान े वी॒य ॑ दधाित।
एक॒
ृ यात।्
य॑ितगी॒ ु हा॑ गाित।
सो॒म॒ ॒ हा॑ सरा॒ ृ

शम॑ल॒ ं ित॑गीयात।् एत ॒ े ̎ परमम
॒ ै दवानां ॒ ̎म।्
सवा॒  वा एत
॒ ॒ वाचोऽव॑ ाः। योम॑॥ २॥

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 31 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda


[[1-3-3-3]] ु हा॒ ित॑षजित।
सो॒म॒ ॒ हा॑ सरा॒
एत॑ ु णाम।्
॒ न॒ ा॑ ॒ ने ॒ वनं
अा॑ ै ै ॒ ित॑षजित॥ ५॥
ु ̎।
यरा
॒ ॒ े ैवाा॑ अानाव॑
परमण॒ ॒ ॒ ॒ ।े
े॒ रमामव॑ [[1-3-3-6]]
सो॒म॒ ॒ हाृ
॑ ाित। सं॒ पच
ृ ॑ ॒ सं मा॑ भ॒ ेण॑ पृ॒ े ा॑ह।
॒ े ।
॑णो॒ वा एतज॑ अं॒ व ै भ॒ म।्
योम॑। ॒ ने ॒ वन
अा॑ ै ै ॒  ससृ॑जित।
॑ण एव े सा॒ तजो॒
॒ तज॑ े यज॑मान े दधाित। अ॑॒ वा एतम॑ ॒ लम।्
॒ ु ॒हाृ
सरा॒ ॑ ाित। ु ̎।
यरा
अ॑॒ वा एतम॒॑ लम।् पा॒वै ॒ ख॒ व ै शम॑लम।्
यरा ु ̎॥ ३॥ ॑ े॒
पा॒ना॒ वा एनमतम॑ लेन॒ ित॑षजित।
ु हा॑ ितषज॑
यो॑म॒ हा॑ सरा॒ ॒ ित।
[[1-3-3-4]] ॒ च॑ ॒ िव मा॑ पा॒ना॑ पृ॒ े ा॑ह।
िवपृ
अ॑वै॒ शम॑लेन॒ शम॑ल॒ ं यज॑माना॒दप॑हि। पा॒नवन 
॒ ै ै ॒  शम॑लेन॒ ाव॑तयित॥ ६॥
ु हा॑ गाित।
सो॒म॒ ॒ हा॑ सरा॒ ृ
ु  ै सोम॑।
पमा॒ [[1-3-3-7]]
ु ̎।
ी सरा ता̎ाजपयया॒ ॒ ू मो॑
े जी पतो े दिय॑
॒ ।
ु ्
ति॑थ॒ नम। ाङ॑
ु वित सोम॒ हः।

॒ ॒ ु े॒
िमथनमवा ॒ त
॒ े क॑रोित जन॑
॒ नाय। ॒ ु े॒ तल॒
अममव ॒
ै कमिभज॑ यित।
आ॒ान॑मवे॒ सो॑म॒ हःै ृ॑णोित। ॒
स॑ रु ा॒ हः।

जा॒या स॑रु ा॒ हः।
ै ॒ े॒ तल॒
इममव ॒
ै कमिभज॑ यित।
ता̎ाजपयया॒ ु ॑ो॒के िय॒  संभ॑वित।
े ॑मिँ ित॑ि सोम॒ हः।

े िभिजत॒  ॑॥ ४॥
वा॒ज॒पया॑ याव॑ द॒वे सम।
॒ ्
ू े
तन॑े सयत।
[[1-3-3-5]] ु हान ह्॑ रि।
वा॒ज॒सृ॑ सरा॒
पवू ॑ सोम॒ हा ग॑
ृ ।े अनृत े ॒ ै िवश॒  ससृ॑जित।
॑ नव
ु हाः।
अप॑रे सरा॒ िहरयपा॒ ॒ ू  द॑ दाित।
॒ ॒ ॒  ं मधो̎ पण
॒ ो॑ऽसा॒नीित॑।
मध॒
॒ ु  सो॑म॒ हाा॑दयित।
परो॒
॒ द॒ स॑रु ा॒ हान।्
पा॒ एक॒ ॒
॒ धा ण॒ उप॑हरित।
पा॒प॒ वस
॒ ॒ ॒ िवध॑
ृ ।ै ॒ ु े दधाित॥ ७॥
॒ धवै यज॑मान॒ आयजो॑
एक॒
एष ु ॑नंै ॒ ित॑षजित॒
आ॒ाऽव॑  े॒ सोम॒  शम॑ल॒ ं यरा॒
॒ व ै यज॑मानः।
योम॑।  सृजित च॒ ािर॑ च॥ ३॥
ाव॑ तयित
ु ̎।
अ॒  सरा

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 32 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda


[[1-3-4-1]] ॒
वशया̎।
॒ ॒ िदनो॑ वदि।
वा॒ सद॑ ॒ ू भत।े
॒ श ाजापाशनाल॑

नाि॑ो॒मो नो॑। ॒ द॒शः जाप॑
स॒ ॒ ितः॥ ३॥
न षो॑ड॒शी नाित॑रा॒ः।
अथ॒ का ̎ ाज॒ पये े॒ सव ॑ य॒ तवोऽव॑ ॒ इित॑। [[1-3-4-4]]
॒ ु िरित॑ यात।
पशिभ॒ ू ् ॒ तरा
जाप॑ े॒ ।ै̎
॒ ु भत।े
आ॒॒ये ं पशमाल॑ या॒मा एक॑पा भवि।
॒ ो॒ममवे॒ तनाव॑
अि॒ े ।े ॒ व॒ िह जाप॑
एविम॑ ॒ ित॒  समृ॑।ै
ऐा॒ े ̎म।्
॒ नो॒ ु ज
ताय  ॑िकृ ता॒न॑ ृ ित।
॒ े षोड॒ िशन॑ ो॒म।्
ऐण॑ ॒
मतो॑ ॒ िजघास॒ जाप॑तःे।
यम॑
॒ ाऽित॑रा॒म॥् १॥
सा॒र॒ े एतां
त॑ ॒
॒ मा॑॒त वशामाल॑ भत।
॒ ै ै नशमयत।्
तयवना॑
[[1-3-4-2]] ॒  ॑।
मा॒॒ा चय
मा॒॒ा बृ॑ह॒तः ो॒म।् एतां
॒ े ्
॑पयत।
एताव॑
॒ ो॒ व ै य॑॒ तव॑। ॒ एव
मत॑ ॒
॒ श॑मिया॥ ४॥
॒ ु रेवाव॑
ताशिभ॑ ॒ ।े
आ॒ान॑मवे॒ ृण
॑ ोिो॒मन॑े । [[1-3-4-5]]
॒ ु ने ।
ा॒णा॒पा॒नाव॑ एतः
॒ ै च॑रित।
वी॒य  षोड॒ िशन॑ ो॒ण॑
े । ॒
याघा॑ ताय।
े ।
वाच॑मितरा॒ण॑ एक॒ ॒ ज॑हु ोित।
॒ धा वपा
॒ बृ॑ह॒तः ो॒ण॑
जां े । एक॒ े ॒ िह।
॒ द॒वा॑
॒ े॒ लो॒कमिभ
इममव ॒ ज॑यिो॒मन॑े । ॒ े
एत।

अिर॑ ॒ ु ने ॥ २॥
म॑ अथो॑ एक॒ धवै यज॑मान े वी॒य ॑ दधाित।
े सद॑
ै॒ रण॑
नवा॒ ॒ शशरावण॒े तिह
ै ॒ च॑रित।
[[1-3-4-3]] ॒ रु ोडाशा॒ ॑ते ।े
एत॑
सवग॒ ु ॒  लो॒क षो॑ड॒िशन॑ ो॒ण॑
े । ॒ ू े॒ िछमिप॑
अथो॑ पशनामव ॒ दधाित।

॒े ॒
दवयाना॑ नवे॒ पथ
॒ आरो॑हितरा॒ण॑ े । ॒ ो॒ मया॒ च॑रित।
सा॒र॒
े ।
नाक रोहित बृह॒तः ो॒ण॑ वाव ै सर॑ ती।
े एवाऽऽ॑
तज॑ ॒ ु ̎।
 आ॒ ये न॑े पशना ु ॒ मा।
ता̎ा॒णानां॒ वाग॑

ै न॑े ।
ओजो॒ बल॑ मा॒ ॒ ताववे॒ यं
अथो̎ जाप॑ ॒ ित॑ापयित।

॒ ॒ ै॒ े ।
इियमण॑ जाप॑ ॒ वाक।्
॒ ितिह
वाच सार॒ ा। अप॑दती भवित।

उ॒ भाववे॒ द॑वे लो॒कं च॑ मनलो॒ कं चा॒िभज॑यित मा॒ ा ॒ ु  सवा॒ वाचं॑ वदि॥ ५॥
ता̎ना॑
॒ ॒ मिर॑
अितरा॒ ॒ ॒ ु ने जाप॑
म॑ ॒ ितः शमियो॒
॒ मया॒
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 33 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
च॑रित॒ ष॑ ॥ ४॥ एता
॒ वा एतं ॒ दवता॒ ु ्
॒ े अ॒ े अ॑मयन।
तािभ॑रेवना॑
॒ ै नि।ु
[[1-3-5-1]] ॒
सवोि॑ ।ै
॒ ज॑हु ोित॒ कम  ॑णःकमणः ̎ ।् ु ॒ ावृ॑॥
यज॑षु ा यनि ै ३॥
सा॒िवं ॒ु त
 परा
े॒ े ः।
कदा॑
या॑ज॒पय॑े ॒ पवू ॒  यदप॑रिमित॑
॒ । [[1-3-5-4]]
॒ ॒ तृ ॑सतू एव
सिव ॒ ू  कमा  ॑िण करोित।
॒ य॑थापव ु े ॒
अपां̎ न पादाशहमिित॒ संमा̎ि।

सव॑न े सवन े जहोित। े नवना
मा॑ े॒ ै ̎रोित।
े ॒ ु यज॑मानः कत।
आ॒म॑णमवे॒ ततं ु े अथो॒ ौ॒वे ना॑ ॒
ै ना॒िज स॑िरतः।
॒ ु ॒  लो॒क॒ सम॑।ै
सवग॑ ॒ ॒ ु मा॑ मत।े
िव॒
वा॒चितवाच॒॑  म॒  ॑दाित न॒ इा॑ह। िव॑रु ेव॒ भमाँ
॒ ू े ो॒कानिभज॑
॒ यित।
वाव ै दवानां ॒ु
॒ े ̎ पराऽ॑ मासीत।् ॒ ै दवो
व॒ ॒ े व ै रथ॑।
े॒
वाच॑मवाा॒ अ दयित॥ १॥ ॒ ॒ ाविभतो॒
अौ ॒ रथं॒ यािवा॑ह।
या एव ॒ े रथ े॒ िव॑ ाः।
॒ दवता॒
[[1-3-5-2]] ता॑ एव
॒ नम॑रोित।
ु हरित॒ िविज॑।ै
इ॑ ॒ वो॑ऽिस॒ वा  ॑॒ इित॒ रथ॑म॒ पाव॑ आ॒नोऽना̎।
वाज॑॒ न ु ॑स॒ व े मा॒तरं॑ महीिमा॑
॒ ह। ु
अश॑मरथंभावकोऽ॒ रथो॑ भवित।
॒ै े ्
यवयम। ॒ वद॑े ॥ ४॥
य एवं
या॒ामिध॑। ॒ द॒यित ॒ ॒ ू ित॒ ावृ॑ा॒ अना॑॒  े च॑॥ ५॥
॒ ॒ पलय॑

॒ े ।े
तदवाव॑
अथो॒ ति॑॒वे ोभयऽिभिष॑
े॒ त।े [[1-3-6-1]]
॒ रमृ
अ॑ ॒ त॑म॒  ु भ॑षे ॒जिमा ू
̎ लयित। ॒े
दवा॒ ॒ ु ॑स॒ व े बृह॒ित॑ना वाज॒ िजता॒ वाजं॑
ह स॑िवतः
॒ ु वा अ॑॒ तृती॑य॒ ं िव॑ म।्
अ जष॒े िमा॑ह।
ु े ॒ वत।े
तद॑ न॒ वनव॑ ॒ ॒ ॑सतू एव
सिवतृ ु यित।
॒ ॑णा॒ वाज॒ म॑
यद ॒ ु प॑॒ लय॑
ू ित॥ २॥ ॒े
दवा॒ ॒ ु ॑स॒ व े बृह॒ित॑ना वाज॒ िजता॒ विष  ॑ं॒
ह स॑िवतः
े ॒
नाक हयिमा॑ ह।
[[1-3-5-3]] ॒ ॒ तृ ॑सतू एव
सिव ॒ ॑णा॒ विष  ॑ं॒ नाक रोहित।
॒े  ु िव॑ म।्
यदवाा॒ चाा॑ले रथच॒ ं िनिम॑त रोहित।

॒ े ।े
तदवाव॑ अतो॒ वा अि॑ रस उ॒ माः स॑वु ॒ ग लो॒कमा॑यन।्
े॒ ु गित।
ब॒  वा अो॑ऽममप॑ ु ॒  लो॒कम॑िे त।
॒ े यज॑मानः सवग
सा॒ादव

॒ ु प॑॒ लय॑
यद ू ित। आवे̎ यित।
े नवना
मा॑ े॒ ै ̎रोित। वो॒ व ै रथ॑।
ु ̎  ा॒ मन॑वु ा॒  ा॑
वा॒यवा े ह। े ॒ वै िदशो॒ऽिभ ज॑यित॥ १॥
व॑ण

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 34 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda


[[1-3-6-2]] ॒ िवा॒ ु
॒ िहनं॑ यनि।
वा॒िजना॒ साम॑ गायत।े ॒ ॒ ही व ै द॑वे रथः।
िवा॒ ॒
अं॒ व ै वाज॑। ॒ े ॒ ॒ े॒
दवरथमवा ु
ै ॑ यनि॥ ४॥
अ॑मवाव॑ े॒ ।े
वा॒चो व  ॑ दवोऽपा
॒े े ̎ ामत।्
 [[1-3-6-5]]

तनती॒ ािव॑ शत।् वािज॑नो॒ वाजं॑ धावत॒ काां̎ ग॒ ता॑
े ह।
सषा ॒
ै वावनित॑ ष ु वदित। ॒ ु ॒ व ै लो॒कः काा̎।
सवग
॑ ॒
या भौ। ॒ ु ॒  े॒ लो॒कं य॑ि।
सवगमव
ु ॒ सवा॒  वाचोऽित॑वदित।
ता̎िभः ॒ ु ॒  वा एत
सवग ॒ े लो॒कं य॑ि।
भी॒
॒ ॒ मा॑ि। य आ॒िजं धाव॑ ि।
॒ ॒ वा एषा
परमा ॒ वाक॥् २॥ ाो॑ धावि।
ािङ॑ व॒ िह स॑वु ॒ ग लो॒कः।
[[1-3-6-3]] च॒ त॒ सृिभ॒ रन॑ ु मयत।े
॑ ॒
या भौ। च॒ ािर ॒ छािस।
॒ ॒ ॒ ै वा॒चाऽव॑रां॒ वाच॒ मव॑ ।े
परमयव छो॑िभरवनां ु ॒  लो॒कं ग॑मयित॥ ५॥
े ॒ ै ̎ सवग

॒ व॒  यज॑मा॒नोऽव॑।े
अथो॑ वा॒च एव
इा॑य॒ वाचं॑ वदतं
॒ े ॒ वाजं॑ जापयतो॒
॒ े [[1-3-6-6]]

वाज॑मजियिदा॑ ह। ॒ ऽ̎ े ाो॒का॑व।े
 वा एत
एष
॒ वा एतह॑
॒ । य आ॒िजं धाव॑ ि।
यो यज॑त।े  े
उद॑ ॒ आव॑ त।
यज॑मान एव ु यित।
॒ वाज॒ म॑ ॒
अादव ॒ े तन॑े लो॒काय॑ि।
॒ श ा॒धाना॒िजं धा॑वि।
सद॑ ु ॒ ित॑ि।ै
॒ ॒ ॒ च॒ नीयं॑ जहोित
रथिवमो॒
॒ द॒श ो॒ ं भ॑वित।
स॒ ॒ ज॑गा॒िदा॑ह।
आमा॒ वाज॑ सवो
॒ श सदश दीय॥
सद॑ े ३॥ अं॒ व ै वाज॑।
अ॑मवाव॑ े॒ ।े
[[1-3-6-4]] ॒ लो॒कं वा एत
यथा॒ ॒ उ॑यि।
॒ द॒शः जाप॑
स॒ ॒ ितः। य आ॒िजं धाव॑ ि॥ ६॥
॒ तरा
जाप॑ े॒ ।ै̎
अवा  ॑ऽिस॒ सि॑रिस वा॒॑सीा॑ह। [[1-3-6-7]]

अिवा  अवा̎। कृ ॒ लं॑ कृ लं वाज॒ सृ॒  य॑ित।
वा॒यःु सि॑। ॒ ु ि।
यमवे॒ त े वाजं॑ लो॒कमय॑
आ॒िदो
॒ वा॒जी। ॒
तं प॑िरीयाव॑ ।े
एतािभ॑
॒ े॒
रवा ै ॑ दवता॑ ॒ य॑नु ि।
॒ े िभदवरथं एक॒ ॒
॒ धा ण॒ उप॑हरित।

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 35 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda


॒ धवै यज॑मान े वी॒य ॑ दधाित।
एक॒ ता॒ यज॑मानं॒ पिर॑ धापयित।
॒ े वा ओष॑धीा॒िजम॑यः।
दवा ु  ्
॒ व ै ता॒म।
यो
॒ जयत।्
ता बृह॒ितद॑ 
॒ े ॒ ै ै ॒  सम॑धयित।
यनवन
स नी॒वारा॒िर॑ वण
ृ ीत। ॒ म यं॒ पिर॑ धापयित।
दभ॒

ती॒वारा॑णां नीवारम।् ॒ ॒ व ै दभाः
पिवं ॒ ।
नवा॒ ॒  ॑वित॥ ७॥
ै॒ रभ ॒ु
पना॒ वे नै ̎म।्
वाजं॒ वा एषोऽव॑
॒ त।े
[[1-3-6-8]] े ने ॒ यज॑त।े
यो वा॑ज॒पय॑
एत ॒ े ̎ परमम॑
॒ ै दवानां ॒ म।् ओष॑धय॒  ख॒ व ै वाज॑।
यी॒वारा̎। य॑ भ॒म यं॑ पिरधा॒पय॑ित॥ १॥
॒ ॒ े वाा॑
परमण॒ ै ॒
अानाव॑ ॒ ॒ ।े
े॒ रमामव॑
॒ शशरावो भवित।
सद॑ [[1-3-7-2]]
॒ द॒शः जाप॑
स॒ ॒ ितः। वाज॒ ाव॑।ै
॒ तरा
जाप॑ े॒ ।ै̎ ु रोहा॒वा॑
जाय॒ एिह॒ सवो॒ े ह।
ी॒रे भ॑वित। पि॑या एवष ॒
॒ ै या ॒
̎ ारोऽन॑
वि।ै
े॒
च॑मवाि॑ धाित। सद॑ ू  भवित।
॒ शारि॒ यपो॑
॒  ̎वित म॒
सिपा े ाय॑। ॒ द॒शः जाप॑
स॒ ॒ ितः।
 ो वा एष॒ दवत॑
बा॒ह॒॒ ॒ े या॥ ८॥ ॒ तरा
जाप॑ े॒ ।ै̎
॒ू ॒
तपरत॑ रु िभवित।

[[1-3-6-9]] ू च॒ षाल̎म।्
गौ॒ध॒ मं
े ने ॒ यज॑त।े
यो वा॑ज॒पय॑ ॒ े ी॒हयो॒ न यवा̎।
न वा एत
  एष॒ च॒ ः।
बा॒ह॒॒ ू ̎॥ २॥
यो॒धमा
॒ ु ाव॑ ापयित।
॒ सष॒
अा̎िरतः
॒ ु ि।
यमवे॒ त े वाजं॑ लो॒कमय॑ [[1-3-7-3]]
तमवाव॑ े॒ ।े ॒ व॒ िह जाप॑
एविम॑ ॒ ित॒  समृ॑।ै
ु ॒ िमित॑
अजी॑िजपत वनतय॒ इं॒ वाजं॒ िवम॑ ॒ ु े॒
अथो॑ अममवा ै ॑ लो॒कम॑वं करोित।
भीन
॒ ् 
िवम॑ ु ित। वासो॑िभवयित।
यमवे॒ त े वाजं॑ लो॒किम॑ियं ॑ ॒ उ॒ य॑ि।
॒ भय॑ एष॒ व ै यज॑मानः।
तमवाव॑ े ९॥
े॒ ॥ यप॑ू।

अिभज॑ यित॒ वा एषा े
॒ वादी॑यऽ ु
ै यनि गमयित॒ य ॒ ॒  ॒ े ॒ ॑ वास॑।
सवदवं
॒ े या॒ऽौ च॑॥ ६॥
आ॒िजं धाव॑ ि भवित दवत॑ सवा  ॑िभरवनं
े ॒ ै ॑ दवता॑ 
॒ े िभ॒  सम॑धयित।
े ॒ ु यज॑मानः कत।
अथो॑ आ॒म॑णमवे॒ ततं ु े
[[1-3-7-1]] ॒ ु ॒  लो॒क॒ सम॑।ै
सवग॑

ाद॑ श वाजसवीया॑ ु
िन जहोित॥ ३॥
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 36 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
यषा̎।
[[1-3-7-4]] सा॒ादवन॑ 
॒ े ै म॒ ा॑ने ॒ सम॑धयि।

ाद॑ श॒ मासा̎ संवरः। ॒ ु ̎॒ं̎ ि॥ ६॥
परा
सं॒ व॒ रम
॒ वे॒ ी॑णाित।
॒ े॒
अथो॑ संवरमवाा॒ उप॑दधाित। [[1-3-7-7]]
॒ ु ॒  लो॒क॒ सम॑।ै
सवग॑ ॒ ु ि ॑ती॒चीनम॑
परा॒ ॒ म॒ त̎।े
दशिभ॒
॒  कै ॑ रोहित। शी॒ष॒त ो ॑ि।
नव॒ व ै पष ु ॑ े ा॒णाः। शी॒ष॒त ो ॑म॒ त̎।े
नािभ॑दश॒ मी। िदो
॒ ॑ि।
ा॒णानवे॒ य॑थाा॒न ं क॑िया।
॒ िद
॒ एवाा॑
॒ ॒ ॒ त।े
अामव॑
॒ ु ॒  लो॒कम॑िे त।
सवग ई॒
॒ रो वा एष॒ परा̎॒ दघ॑।
॒ ॒ ै पष
एताव ु॑ ॒ म॥् ४॥ यो यपू॒ रोह॑ ित।

िहर॑ यमव॑ रोहित।
[[1-3-7-5]] ॒ त॒ ं व ै िहर॑ यम।्
अमृ
याव॑ ा॒णाः। अमृ ु ॒ लो॒कः।
॒ त सवग

याव॑ द॒वााि॑ । ॒ स॑वु ॒ ग लो॒के ित॑ितित।
॒ त॑ एव
अमृ
॒ स॑वु ॒ ग लो॒कम॑िे त।
तन॑े सह श॒ तमा॑न ं भवित।
सव॑ु दव ॑ ा॑
॒ ा अग॒ े ह। श॒ ताय॒ ु पषः
ु ॑ श॒ ति॑
े यः।
आय॑ ु विय
े॒ े ॒ े ित॑ितित।
॒ ु ॒  े॒ लो॒कम॑िे त।
सवगमव
॒ ू॒ ्
ु ै वा एतपम।
प॒
॒ ू े ह।
॒ ता॑ अभमा॑
अमृ
॒ त॑िमव॒ िह स॑वु ॒ ग लो॒कः।
अमृ यदजा।

॒ तःे जा
जाप॑ ॑ ॒ ू े ह।
॒ अभमा॑ ॒
िः संव॑ रा॒ ॒ ू ॒ जा॑यत।े
ाशिर
ा॒जा॒प॒ ो वा अयं
॒ लो॒कः। ब॒ ा॒िज॒ नम॒ व॑ रोहित।
॒ ु मवे॒ जन॑
पा॑ ॒ न े॒ ित॑ितित॥ ७॥
॒ े तन॑े लो॒काित॑
अादव ै ॥ ५॥
पिरधा॒ ु ॒ ं नित॑
ू जहोित
॒ ॒ पय॑ित गो॒धमा॑ ॒
ै ं
̎ ि लो॒को
नव॑ च॥ ७॥
[[1-3-7-6]]
॒ जया॒
समहं ॒ ॒ े ह।
सं मया̎ जा॑
[[1-3-8-1]]
आ॒िशष॑मवतामाशा
े॒ ै ̎ ।े

॒ हो॒मा॑हु ोित।
सा॑
॒ ु ै  ॑ि।
आ॒स॒ पट
अं॒ वा इयम।॒ ् ॒ वा अा॑िन।
स
॒ ने ॒ वन
अा॑ 
ै ै ॒  सम॑धयि। याव॑ ॒वे ाा॑िन।

ऊषै̎ ि। ता॒ वे ाव॑ ।े

॒ े िह सा॒ाद̎म।्
एत ॒ ा॒ा ओष॑धयः।
स
॒ ॒
सारयाः।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 37 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
उ॒ भयी॑षा॒मव॑ ।ै ै ै म॒ िभिष॑ित।
॑ण॒वन॑

अ॑ा जहोित।  उप॑ हरि।
सो॒म॒ ॒ हाा॑वदानी॒यािन॑ च॒ ि॒
अ॑ा॒ ाव॑ ।ै ॒ ु े॒ तल॒
अममव ै कम॑वं करोित।
े न॑वाी॒यात॥् १॥
या॑जपयया॒ ॒ ु ॒हाा॑नवदानी॒यािन॑ च वाज॒ सृ॑।
सरा॒
॒ े॒ तल॒
इममव ै कम॑वं करोित।
[[1-3-8-2]] अथो॑ उ॒ भयी̎॒वे ािभिष॑त।े
अव॑ ने ॒ ृ॑त।
े ॒ थ ं क॑ु वत े वाज॒ सृत॑॥ ४॥
िवमा॒
सव  ॑ समवदाय॑
॒ ु
जहोित।
अन॑वाव॑
॒ ।ै [[1-3-8-5]]
औरण ॒ ु े जहोित।
॑ े वण॑ ु इियाव॑
॒ ॒ ।ै
ु ॒ ।
ऊवा अ॑मर॑ ॒ े ॑वु त।े
अिन॑ािभः ातःसवन
ऊ॒ ज  एवाााव॑
॒ ॒ ।ै ॒ ितः।
अिन॑ः जाप॑
॒े
दव॑ ॒ ु ॑स॒ व इा॑ह।
ा सिवतः ॒ तरा
जाप॑ े॒ ।ै̎
॒ ॒ ॑सतू एवनं
सिवतृ ॒ ै ॒ ॑णा दवता॑
॒ े िभरिभिष॑
॒ ित।  िन।े
वाज॑वतीिभ॒ मा॑
अ॑ाा॒िभिष॑ित। अं॒ व ै वाज॑।
अ॑ा॒ ाव॑ ॥
ै २॥ अ॑मवाव॑ े॒ ।े
॒ ॒ तीिभतीयसवन।
िश॒ िपिवव॑ ृ ॒ े
[[1-3-8-3]] यो ु
॒ व ै िव॑।
॒ ॒  िशिप॑।
पशव
॒ ु ̎॒॑म॒ िभिष॑ित।
परा
॒ एव
य ॒ ु ॒ ु ित॑ितित।
॒ पशष
॒ ु ि ॑ती॒चीनम॑
परा॒ ॒ म॒ त̎।े
शी॒ष॒त ो॑ऽिभिष॑ित। बृ॒ हदं॑ भवित।
शी॒ष॒त ो ॑म॒ त̎।े अ॑मवन े॒ ै  ि॒ य ै ग॑मयित॥ ५॥
ु द॒व॑ ावयित।
आ मखा॑ ॒ याद॑ा॒ ाव॑ा॒ इ॑  ा॒
अी॒
े िभिष॑ा॒मीा॑ह वाज॒ सृत॒  िशिपीिण॑
साा̎ना॒ ॒ च॥
॒ ु त एवाा॑
मख॒ ॒ ॒
अां ॑ दधाित।
॒ े
अा॒ साा े िभिष॑ा॒मीा॑ह।
̎ ना॒ ८॥
॒ े सवः।
एष॒ वा अः ॒
े ॒ ै ै म॒ िभिष॑ित।
तनवन॑ [[1-3-9-1]]
े िभिष॑ा॒मीा॑ह॥ ३॥
इ॑  ा॒ साा̎ना॒ े ह।
नृ॒ षदं॒ ा॑
॒ व ै नॄन।्
जा
[[1-3-8-4]] ॒
जाना॑ मवतन॑ ू े
े॒ ै े सयत।

॒ ॒ े॒
इियमवाि॑ ॒ते न॑े दधाित। षदिमा॑
ु॒ ॒ ह।
̎ े ा॒ साा̎ना॒
बृह॒त े िभिष॑ा॒मीा॑ह। ॒
वनसपत॑ यो॒ व ै ।

॒ े ॒ बृह॒ित॑।
॒ व ै दवानां ॒
वनती॑
नामवतन॑ ू े
े॒ ै े सयत।
॒ु ॒ ॒ ॒
भवनसदिमा॑ ह।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 38 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ व ै वसी॑या॒व॑ ित।
यदा ् ॒ ऽगत।्
॒ न यो॑
िपतॄ
भव॑ु नमग॒ िित॒ व ै तमा॑ः। ॒ े पन॑ु रयाच।
तं दवाः
भव॑ु नमवतन॑
े॒ ै े गित॥ १॥ ̎ ो॒ न पन॑ु रदः।
तमे
ु ॒ ॑ वृणामह।ै
तेऽ̎ वरं
[[1-3-9-2]] अथ॑ व॒  पन॑ु दाामः।

॒ ॒ ु ॑ ा घृत॒ सदिमा॑
अषदं ॒ ह। ॒
अ॑  ःु ि॑याता॒ इित॑॥ १॥
मवे॒ प̎वू ॒ 
॒ ू े
े॒ ै े घृ॒ त॑ सयत।
अपामवतन॑
ो॒म॒ सदिमा॑
॒ ह। [[1-3-10-2]]
॒ व ै वसी॑या॒व॑ ित।
यदा तमे̎॒ पन॑ु रदः।
ो॑माग॒ िित॒ व ै तमा॑ः। ृ ॑ पवू ॒ ःु ि॑यत।े
ता̎ि॒त
ो॑म॒ वतन॑
ै ै े गित। ृ ॑ पवू ॒ ःु क॒ रोित॑।
यि॒त
॒ ॒ ॑ ाऽिरसदिमा॑
पृ॒ िथिवषदं ॒ ॒ ह। ॒ ॑ एव
िपतृ ॒ िनीय
॒ तं ॒ ु े
॒ यज॑मान॒  त॑नत।
एषामवतन॑ ू े
॒ े॒ ै े लो॒काना सयत। ॒ पी॑ताय ॒ धा नम॒ इा॑ह।
सोमा॑य िपतृ
े जी न कं च॒ न व॑
ता̎ाजपयया॒ ॒ रोहित। ॒ ु े॒
िपतरवािध॑ सोमपी॒थमव॑।े
अपी॑व॒ िह दवता॑ ॒ ू ̎॥
॒ े ना सयत े २॥ ॒ मीय॑
न िह िपता ॒ माण॒ आहष
॒ ै सो॑मपी॒थ इित॑।
इियं
॒ ॒ व ै सो॑मपी॒थः।
[[1-3-9-3]] ॒ ॒ े॒ सो॑मपी॒थमव॑।े
इियमव
ना॒क॒सदिमा॑ ह। तनेिे̎ यण॑
॒ े ितीयां
॒ ̎ जा॒याम॑ ु े २॥
॒ त॥

॒ व ै वसी॑या॒व॑ ित।
यदा
नाक॑मग॒ िित॒ व ै तमा॑ः। [[1-3-10-3]]
े॒ ै े गित।
नाक॑मवतन॑ एत ॒ ु वा॑जवसा
॒ ै ा॑ण ं परा ॒ ।्
॒ िवदाम॑
य े हा̎ पज॒ नीना॒ इा॑ह। ता॒ े ॑
े े जा॒य े अा
॒ 
̎ त।
॒ ज॒ नाना॑मवतन॑
प॒ ू े
े॒ ै े सयत। य ए॒वं वद॑े ।
अपा ॒ ु यसिमा॑
॒  रसम॑ ॒ ह। ॒ ितीयां
अिभ ॒ ु े
॑ जा॒याम॑त।

अपामवतन ू े
े॒ ै े ॒ रस॑ सयत। ॒ े क॒ वाह॑ नाय ॒ धा नम॒ इा॑ह।
अय॑
सय ॒ ॑त॒ िमा॑ह सश॒ु ाय॑॥ ३॥
ू  ॑रिम समाभृ य एव
॒ िप॑त॒ ण ॒
ृ ामिः।
॒ ू े॒ नव॑ च॥ ९॥
ग॒ ॒ित॒ सयत तं ी॑णाित।
ित ॑ ु
॒ आतीजहोित।
[[1-3-10-1]] ििनद॑ धाित।
इो॑ वृ॒  हा।
॒ े ३॥
षट ् संप॑॥
अस॑रु ारा॒भा॑।
सो॑ऽमावा॒ां̎ ाग॑त।् [[1-3-10-4]]
त े िपतर॑ ु न।्
॒  पवू ॒ राग॑ ॒ ।
षा ऋतव॑

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 39 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda


॒ ू े॒ ी॑णाित।
ऋतनव [[1-3-10-7]]
॒ ू म॑
त े ण॒माद॑ धाित। ॒ ॒ आवृ॑त।
िपतृ े
॒ ु  वा̎।
अि॑ वा॒ िह ष॒ ऋतन ॒ ॒ े मव।
अवय॑ े॒
॒ े व् ै िपतॄ
दवान ॒ ी॒तान।् े िशतम।्
तवे ॒ ािश॑त॒ ं नवाा॑
॒ ॒ ु ̎ िपतरोऽन
मना ॒ ॒ ु िप॑पत।े ॒  यो॒
वी॒रं वा॒ व ै िपतर॑ ॒ हर॑ ि।
ित ॑ ु
॒ आतीजहोित। वी॒रं वा॑ ददित।
ििनद॑ धाित। दशां
॒ िछ॑ नि।
षट ् संप॑।े ॒ ।
हर॑ णभागा॒ िह िपतर॑
॒ ॥ ४॥
षा ऋतव॑ ॒ नवे॒ िनरव॑
िपतॄ ॒ दयत।े
उ॑र ॒ आय॑िु ष॒ लोम॑ िछीत।
[[1-3-10-5]] ॒ ॒ णा ॑ते िह॒ नदी॑
िपतृ े यः॥ ७॥
॒ ॒  ख॒ व ै दवाः
ऋतव ॒ े िपतर॑
॒ ।
॒ ू े॒ दवाितॄ
ऋतनव ॒े ॒ ी॑णाित। [[1-3-10-8]]
ताी॒तान।् नम॑रोित।
॒ ॒ ु ̎ िपतरोऽन
मना ॒ ॒ ु िप॑पत।े ृ ाम।्
॒ ॒ रो िह िप॑त॒ ण
नमा॒
॒ ॒ दा॒ि॒  ं ब॒ िहभ  ॑वित।
सकृ नमो॑ वः िपतरो॒ रसा॑य।
॒ िद॑ व॒ िह िपतर॑
सकृ ॒ । ु य।
नमो॑ वः िपतर॒ शा॑
ििनद॑ धाित। नमो॑ वः िपतरो जी॒वाय॑।
तृ॒ तीय े॒ वा इतो
॒ लो॒के िपतर॑
॒ । नमो॑ वः िपतरः ॒ धाय।ै̎
तानवे॒ ी॑णाित। ॒ ।े
नमो॑ वः िपतरो मव॑
 े ५॥
परा॒ङाव॑ तत॥ नमो॑ वः िपतरो घो॒राय॑।
िपत॑रो॒ नमो॑ वः।
[[1-3-10-6]] य एतिँ
॒ ॑ो॒के ॥ ८॥
॒ ।
ीका॒ िह िपतर॑
ृ ॒ उपा
ओणो̎ ा॒वत ̎ ।े [[1-3-10-9]]
॒ ।
ऊ॒ भा॑गा॒ िह िपतर॑
॒ ु  ऽन॑
या े ।ु
॒ ॒ िदनो॑ वदि।
वा॒ ये̎ऽिँो॒के ।
ायां३ न ाया३िमित॑। े ।ु
मां तऽन॑
या̎ी॒यात।् य एतिँ
॒ ॑ो॒के ।
ज॒ म॑मात।्
॒ ू तषां
ययं ू
े ॒ विस॑ा भया।
॒ क
माय॑ ु ः ात।् ये̎ऽिँो॒के ।
य ा̎ी॒यात।् ॒ तषां
अहं ू ॒
े ॒ विस॑ो भयासिमा॑ ह।
अह॑ िवः ात॥् ६॥ विस॑ः समा॒नानां̎ भवित।

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 40 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda


य एवं ॒ ॒ ॑ क॒ रोित॑।
॒ िवाितृ
ु णां यः॥
एष॒ व ै म॑न॒ ा॑ ॒ ९॥

[[1-3-10-10]]
॒ े ॒ वा इत॑रे याः।
दवानां ॒
तने ॒ वा एति॑
॒ ृ ो॒के च॑रित।
तल
यि॒त
ृ ॑ क॒ रोित॑।
स ई̎॒रः म॑ते ोः।
ु॒ ै ।
॒  पनरित॑
ा॒जा॒प॒ यचा
॒ व ै जाप॑
यो ॒ ितः।
॒ े ॒ ै सह
यनव ु॒ ै ।
॒ पनरित॑
॒ क
न माय॑ ु ो भवित।
॒ ॒ लो॒के वा एतज॑
िपतृ ॒ मानरित।
यि॒त ृ ॑ क॒ रोित॑।
॒
स ई̎॒र आितमात̎।
॒ िता
जाप॑ ॒ ु ॒  ा॑ः।
ै ॒ तत॒ उ॑ते महती
वनं
ु॒ ै ।
॒ ॒  पनरित॑
या॑जापयचा
॒ ितरवनं
जाप॑ े ॒ ै ॒ तत॒ उ॑यित।
॒  ि त॒ यज॑मानः॥ १०॥
नाितमाछ॑
इ॑तु े प े प॒ े षा ऋतवो॑
॒ ॒  े िवः
वततऽह॑
े य॒   यो
ा॒दी॑ ॒ यज॑मानरित॒ यि॒त
ृ ॑ क॒ रोित॒
प॑ च॥ १०॥
दवा॒ ु अी
॒ े स॒ रा ॒ षोम॑योद॒वा व ै यथा॒ दश॑ दवा
॒े व ै
॒ ै  ̎
यदह  िदनो॒ नाि॑ो॒मो न सा॑िवं
ै वा॒ ॒ दवा॒
॒े हं
ता॒ सा॑
॒ हो॒माृ॒ षदं॒ ो॑
े वृ॒  हा
॒ दश॑॥ १०॥
दवा॒ ु वा॒वे॑ नं
॒ े स॒ रा ै ॒ ता े जी दवा॒
̎ ाजपयया॒ ॒े हं
वाज॒ ाव॑ा इियमवाि॒॒ े॒ ्
न ीका॒ ॒ ॒
िह िपतर
प॑षिः॥ ६५॥

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 41 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda


TaittirÁya-BrÀhmaÉa याा॒णीित॑।
इयं
॒ वा एतद॑
॒ आसीत।्
Book 1, Chapter 4
मृ॒ या॑िन॒ वा एताा॑
॒ सन।्
ृ ॑मगन।्
तदै ॒वा न ा॒वत
Edited by Subramania Sarma, Chennai

दा॒ मया॑िण॒ पाा̎यपयन।्


Final proofread version, May 2005
त एतािन॑

[[1-4-1-1]] ता॑कुवत॥
 ३॥
उ॒ भय े॒ वा एत
॒ े जाप॑
॒ तर॑ े॒ स
ृ ।
॒े रु ा।
दवाास॑ [[1-4-1-4]]
ता ॑जानात।् ृ ॑मगन।्
तवै  त े ा॒वत
॒ ऽ̎ े  इम
इम ॒ ऽ̎ े  इित॑। या॑॒मया॑िण॒ पाा॑िण॒ भव॑ ि।
स दवान ॒ े ॒  शन॑ ू करोत।् ै  मानो गित।
ृ ॑मवे॒ तयज॑
ा॒वत
तान॑ ॒ षणोत।ु ् यािन॑ दा॒ मया॑िण॒ पाा॑िण॒ भव॑ ि।
॒ ण ु ्
े ापनात।
तािव॑ ॒ ु े॒ तल॒
अममव ॒
ै कमिभज॑ यित।

तारा ̎॒िव॑॒ ॑गात।
ृ ् यािन॑ मृ॒ या॑िन।
त े हा॑ अभवन।् ॒ े॒ तल॒
इममव ॒
ै कमिभज॑ यित।
॒ ् १॥
तहा॑णां हम॥ ॒ ॒ िदनो॑ वदि।
वा॒
कात॑ः ा॒लीवा  ॑या
॒ ̎ सोमह॑
॒ णी॒िरित॑।
[[1-4-1-2]] ॒ े व ै पृि॑मन॥् ४॥
दवा
॒ े वा एता
दवता॒ ॒ ृ े ग॑
॒ यज॑मान गह ृ ।े
यहा̎। [[1-4-1-5]]
॒ र॑ेन ं दवाः।
िव ॒े ॒ े ना॑ आसन।्
ता॑ एत
॒ एत
यवंै॒ िवष॑ ॒ े हा॑ ग
॒ृ ̎।े इयं
॒ व ै पृि॑।
एषा ॒ ॑
॒ व ै सोमाितः। तामा॑िदा ॑
॒ आिदा॒ ॒ ू न।्
ु दः पशन॑
ा चत॑
॑ शः।
यपा॒ ु यदा॑िदा॒ली भव॑ ित।
सोम॑ने दवा  णीित॒ ख॒ व ै सोम॑ने यजत।े
॒ े ॑पया॒ चत॑ु द एव ् मान इमां
॒ ू यज॑
॒ तया॑ पशन ॑ े
॒ ह।
॑ शं ु जहोित॑
यपा॒ ॒ु । े ॒ हत।्
तािम॑ उा॒ियम॑
सोम॑ने ॒ वै तवा 
॒े ॑पयित। ॑
या॒
ली भव॑ ित।
ु ॥ २॥
यहा̎॒ होित॑ ॒ ॒ े॒ तया॒ यज॑मान इमां
इियमव ॑ े
॒ ह।
तां िव॑े दवा ̎ यणा॒ोज  ॑मन।्
॒ े आ
[[1-4-1-3]] यदा̎यणा॒ली भव॑ ित॥ ५॥
॒ े एव
दवा ॒े
॒ तवा॑ ि।
॒ु ।
य॑म॒ साहोित॑ [[1-4-1-6]]
े ॒ै 
तनवान॑ ु पण॒े यज॑मानः सवग
ु ॒  लो॒कमित॑
े । ऊज  ॑मवे॒ तया॒ यज॑मान इमां ॑ े
॒ ह।
िकं ॑ते द॑ आसी॒िदा॑ः।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 42 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
ु ̎ वु ा॒ाऽऽय॑रु न।्
तां म॑न॒ ा
य॑वु ा॒ली भव॑ ित। [[1-4-2-3]]
आय॑रु व
े ॒ तया॒ यज॑मान इमां ॑ े
॒ ह। ॒ु ।
॒  सत॑
यद॑ िश॒  रिसन॑
॒ृ
ा॒ा गाित॑ । यिदो॒ अिप॑ब॒ची॑िभः।

वा॒य॒ ॑ने जहोित। ॒ तद॑ ॒ मन॑सा िश॒ वन॑े ।
अहं
ता॑द॒ने ॒ पा॑ण ॒ ू ॒
े पशहि॑ । ॒ भ॑यािम।
सोम॒  राजा॑निमह
॒ े ॒ ित॑गि।
अन ृ िपतृ॒ णाम।्
॒ ु अणवं
े ती ॑
ृ ॑मवे॒ तज॑मानो गित॥ ६॥
अथो̎ ा॒वत ॒ े म॒ तु मा  ॑नाम।्
॒ दवाना॑
अहं
॒ ह॒ं हा̎॒ हु ो॑कु वताायणा॒
 ली भव॑ ित॒ नव॑ ॒ िवं॒ भव॑ु न॒  सम॑िे त।
ताा॑िमदं
च॥ १॥ ु ्
ू ॒  रं च क॒े तम।
॒ रा पवमप॑
अ॒
य॑े दवे वण गायछ॑
॒ ा॒ पाश॑।
[[1-4-2-1]] ॒ े यज॥
तं त॑ एतनाव॑ े ३॥
॒ ु  सराम॑
यव ॒ ु मिना।
नम॑च ु ावाऽसर॒ ु े सचा̎। [[1-4-2-4]]
॒ ॒ ना श॑भु ती।
िविपपा॒ य॑े दवे वण ि॑
॒ ु ा॒ पाश॑।
इं॒ कम  ॑ावतम।् ॒ े यज।े
तं त॑ एतनाव॑
॒ ु व िपतरा॑
पिम॑ ॒ व॒ िनो॒भा। य॑े दवे वण॒ जग॑तीछा॒ पाश॑।
इाव॑ त॒ ं कम  ॑णा द॒सना॑िभः। ॒ े यज।े
तं त॑ एतनाव॑
॒ ु ॒ िप॑ब॒ शची॑िभः।
यरामं सोमो॒ वा एत॑
॒ रा॒माद॑ ।े
सर॑ ती ा मघवभीात।् यो राजा॒ सा॒ो वा॒ सोम॑ने ॒ यज॑त।े
अहा̎ े हिवरा॒
॒  े॑ त।े ॒ े ॒ ॒ ु े॒
दवसवामतािन॑ हवी
॒ िष॑ भवि।
॒ु
चीव॑ घृ॒ त ं च॒ म ू इव
॑ ॒ सोम॑॥ १॥ एताव॑ ॒ े  सवाः।
॒ ो॒ व ै दवाना ॒
त एवा
॒ ॒
ै ॑ सवाय॑ ि।
[[1-4-2-2]] ॑ ॒ पन॑ु  सव
त एनं ु े रा॒ाय॑।
॒ ॒ े सवीर
वा॒ज॒सिन रियम ॒ ु ̎म।् ॒ े ॒ ू राजा॑ भवित॥ ४॥
दवस
श॒ ॒ ॑ बृ॒ ह̎म।्
॒ ं ध॑िे ह यशसं सोम॑ आिवशन ॒ य्॑ ज े रा॒ायकंै ॑ च॥ २॥
यि॒ ा॑स ऋष॒भास॑ उ॒ ण॑।
॒ मषा
वशा ॑ ॒ ास॒ आताः।
े॒ अवसृ ॑ [[1-4-3-1]]
की॒ला॒ल॒प े सोम॑पृ ाय वधसे॒ ̎।े  पी।
॒े ितिव॒
उद॑ ािद॑
दा
॒ मितं॒ ज॑नय॒ चामय ॑ ॒ ̎।े आय॑यु प॑ ॒ तावधात।्
॒ े त॒  सदो॑ िमतम।
नाना॒ िह वां̎ दविह॑ ॒ ्
॒ भा॒गम।्
इा॑य कृ वती
मा ससृ॑ाथां परम ॒ े ो॑मन।् ॒ ॒ वणाय
िमाय ॑ च।
ु मिस॑ शिणी॒
सरा॒ ॒ु सोम॑ एषः।
॒ इयं ॑
॒ वा अिहो॒
ी।
॒ ् २॥
मा मा॑ िहसी॒ ां योिन॑मािवशन॥
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 43 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
इयं ॒ ॒ िनषी॑दित।
॒ वा एत  त
उ॒ भ े व ै त े ताछ॑ ः।
॒ ित।
या̎िहो॒ी िनषीद॑ ॒ िहो॒म।्
आछ॑ि त॒ ख॒ वा एतद॑
ु पयत।
तामा॑ े ् ॒ ु न॒  ॑ित।
यमा॑
॒े ितिरित॑
उद॑ ािद॑ ॒ । ॒ ।्
यद॑ िभात
इयं ॒ े ितः॥ १॥
॒ व ै दिद॑ आत॒ नाना̎त य
॒ ॒ ससृज े ्
॑ त।
॒ े या॒ी॒॑ होत
तदव ॒ ̎म।्
[[1-4-3-2]] अथा॒ां ा
॒ ॒ ̎म।्
पन॑ु र ्होत

॒ े॒
इमामवाा॒ उा॑पयित। अना̎तन वातै॒  ॑ य
॒ ॒ िन॑रोित॥ ४॥
आय॑यु प॑ ॒ तावधा॒िदा॑ह।
आय॑रु ेवाि॑
॒ धाित। [[1-4-3-5]]
॒ ॒ वणाय
इा॑य कृ व॒ ती भा॒ग ं िमाय ॑ ॒ चा॑
े ह। ̎ े ।्
य॑ु त ॒ त
॒ ु े॒ ै ्
॒ यजरवतत।
यथा॒ ॑ पन॑ु रेयात।
यतोऽा॒ ॒ ्
अव॑ ित॒  वा एषत॑
॒ ै ॒
पा॒ानं॑ िताय॒ िनषी॑दित। ॒ िवि॑ ात।्
यं
या̎िहो॒प॑ु सृ ा िनषीद॑
॒ ित। ̎ ।्
य॒ ेत
तां ा
॒ ̎ ॒ णाय॑ दात।्
ा ति॒ ष॒ पन॑ु गीयात।
ृ ्
यां॒ नाात।् यवै॒ ॑ित।
 े॒
अव॑ ितमवाि॑ ु ॥ २॥
ा॒ानं॒ ित॑मित ॒ ै ॒ ु गाित।
तत॑ एवनन॑ ृ
॒ े या॒ी॒॑ होत
तदव ॒ ̎म।्
[[1-4-3-3]] अथा॒ां ा
॒ ॒ ̎म।्
पन॑ु र ्होत
ा द॑ दाित। अना̎तन वातै॒  ॑ य
॒ ॒ िन॑रोित॥ ५॥

॑ दि॑णा दी॒यत̎।े
न ा॒
॒ वा एत
पृ॒ िथव ॒ ॒ पय॒  िव॑शित। [[1-4-3-6]]
॒ न॒  ॑ित।
या̎िहो॒ ं मा॑ िव वा एत॑
॒ ॒
यिछ॑ त।े
यद
॒ धं ॒
॒ पृ॑िथवीमस॑
। या̎िहो॒ऽे॑ िधि॑त े॒ ाऽ॒ रा धाव॑ ित।
॒ रदाप॑
यदोष॑धीरस॑ ॒ । ॒ ः ख॒ वा एषः।

॒ ृ े ॒ ु पयो॑ अि॒ यास॑।ु
पयो॑ गहष यदिः।

॒ े ॒ ु पयो॑ अ॒ ु तयीा॑ह।
पयो॑ वष ̎ े ।्
॒  त
याम॑ावतय
॒ हष॑े ु पशष॑
पय॑ एवाृ
॒ ॒ ु ु ध।े ॒ ू दात।्
॒ ाय॑ पशनिप॑
॒ उप॑सज
अप ृ ित॥ ३॥ ॒ ॒ ु  मानः ात।्
अपशयज॑
यदपो े ्
॒ ऽ̎ ितिष॒त।
[[1-4-3-4]] ॒ मराप॑
अना॒ ॒ े ।
॒ े ॒ ै दाोित।
अिरवन॑ अना॒ ̎ ा॒मिप॑दात।्
॒ मा
॒ ॒ नाना̎त ससृ॒ जित॑।
यो व ै यात गाह॑प ा॒ा॒दाय॑।
॒ ु  म॒ इित॑
इदं॒ िविवच॑
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 44 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
व॒  व॒ नीया̎॒ सय॑
ै चाऽऽह॑ े ्
॒ ु वत। अ॑ने ॒ वां
ै ॒
॑ य॒ िन॑रोित।
यो ु
॒ व ै िव॑। ॑ वा एत॑
वणो॒ ॒ ॒ ग॑
यं ृ ाित।
॒ े ॒ ै य
यनव ॒  संत॑नोित। या॒िमन॑ुृत॒ सय॒ ू ऽिभिनोच॑
॒ ित।

भ॑ना पदमिप॑ वपित॒ शा॥ ै̎ ६॥ े ्
वा॒॒ण ं च॒ ं िनव  ॑पत।
व ै दिद॑ ु
॒ े ितमित सृजित करोित करोाा॒मिप॑ े ॒ ै यं
तनव ॒ िनी॑णीत।े
दा॒॑ च॥ ३॥ िन वा एता॑
॒ ॒
हवनीयो॒ गाह॑प ं कामयत।े
॒ ̎म।्
िन गाह॑प  आहवनीय
[[1-4-4-1]] या॒िमन॑ु ृत॒  सय॒ ू ऽ॑दु ित
े ̎।

िन वा ए॒ता॑हवनीयो॒ गाह॑प ं कामयत।े ु ॒ ृ  तमां॑ परा
च॒ त॒ गही॒ े ् ३॥
॒ ु ̎रत॥
॒ ̎म।्
िन गाह॑प  आहवनीय
या॒िमन॑ु ृत॒  सय॒
ू ऽिभिनोच॑
॒ ित। [[1-4-4-4]]
दभ ॒
॒ ण॒ िहर॑ यं ब॑ परा े ्
॒ ु ̎रत। अथा॒िम।्
अथा॒िम।् अथा̎िहो॒म।्
अथा̎िहो॒म।् ॒ ु र॑ ित।
यदां॑ परा॒
॒ ु र॑ ित।
यिर॑ यं परा॒ एता
॒ ॒ े ियं
अः ॒ धाम॑।
ोितव ॒  िहर॑ यम।् यदा̎म।्
॒ ै ॒ पय॒ ॑ु रित।
ोित॑रेवनं ॒ े वनं
ियण॒ 
ै ै ॒ धाा॒ सम॑धयित।
॒ पवू ॒ हरथा
यदिं ॒ ि̎ हो॒म॥् १॥ ॒ पवू ॒ हरथा
यदिं ॒ ि̎ हो॒म।्
े ने ॒ वनं
भा॒ग॒धय॑ ै ै ॒ ण॑यित।
[[1-4-4-2]] ा॒॒ ण आष ॑ ॒य उ॑ रेत।्
े ने ॒ वनं
भा॒ग॒धय॑ ै ै ॒ ण॑यित। ा॒॒ णो व ै सवा  ॑ दवता
॒ े ̎॥ ४॥
ा॒॒ ण आष ॑ ॒य उ॑ रेत।्
ा॒॒ णो व ै सवा  ॑ दवता
॒ े ̎। [[1-4-4-5]]
सवा  ॑िभरवनं
े ॒ ै ॑ दवता॑
॒ े िभ॒ ॑ रित। सवा  ॑िभरवनं
े ॒ ै ॑ दवता॑
॒ े िभ॒ ॑ रित।
॒ हो॒म॑पु ॒ साातिम॑तोरासीत।
अि॒ परा॑ची॒ वा एत
॒ ॒ु
ै̎ ी॒ ु ित।
॑
॒ तमवे॒ हतमन॑
॒ ु ियत।े ू ऽ॑दु ित
या॒िमन॑ु ृत॒  सय॒ े ̎।
अं॒ वा एष
॒ आ॒नो॑ गित। ु जषताम।
उ॒ षाः क॒े तना॑ ु ्
या॑ित। यं ॒ े े िरि॒तम।्
॒ दविभ॑
अ॑मषे॒ य॑
॒ गित। ॒ े े मध॑मु म॒  ाहित॑
दवो॒ े िषा॑
॒ ॒ ु
ने जयात।्
या॒िमन॑ु ृत॒  सय॒
ू ऽिभिनोच॑
॒ ित॥ २॥ ॒
तीची॑ े॒
मवा॒ ै िववा॑सयित।
॒ हो॒म॑पु ॒ साातिम॑तोरासीत।
अि॒
[[1-4-4-3]] ॒ तमवे॒ हतमन॑
॒ ु ियत।े

पन॑ु सम॑
॒ ु
जहोित। अं॒ वा एष॒ आ॒नो॑ गित॥ ५॥

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 45 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda


[[1-4-4-6]] तदन॑ ु पशवोऽप॑
॒ ामि।
या॑ित। इष॒ े र
॒ ै र॑ म॥ ८॥
अ॑मषे॒ य॑
॒ गित।
ू ऽ॑दु ित॑
या॒िमन॑ु ृत॒  सय॒ े । [[1-4-4-9]]
पन॑ु सम॑
॒ ु
जहोित। ॒ु ।
सह॑ स े ाय॑
अ॑ने ॒ वां
ै ॒
॑ य॒ िन॑रोित। े ह।
ऊ॒ ज  पा॒या॑
॒ वा एत॑
िमो ॒ ॒ ग॑
यं ृ ाित। ॒
पशवो॒ ॒
व ै रियः।
या॒िमन॑ु ृत॒  सय॒ ू ऽ॑दु ित॑
े । ॒ ू े॒
पशनवा ै ॑ रमयित।
े ्
मंै॒ च॒ ं िनव  ॑पत। ॒ तौ ोौ॒ सिम॑ाता॒िमा॑ह।
सा॒र॒
े ॒ ै यं
तनव ॒ िनी॑णीत।े ॒ ु ।
॒ म े व ै सा॑रसवतावौ॑
ऋा॒
या॑हवनीयऽन॑ ̎ े ॥् ६॥
॒ े ु ात े॒ गाह॑प  उ॒ ायत ॒ माा॑मवन
ऋा॒ े॒ ै ॒  सिम॑।े
॒ िस िवराड॒
साड॑ ॒ सीा॑ह।
[[1-4-4-7]] ॒ ॒ रं व ै साट।
रथ॒ ॒ ्
̎ े ।्
॒ ॒ ु ा॒ गाह॑प ं॒ मत
यदा॑हवनीयमन॑ बृ॒ हिराट॥
॒ ् ९॥
िवि॑ ात।्
े ्
ातृ॑म ै जनयत। [[1-4-4-10]]

य ै य॑ ॒ ॑ ि॒ यत̎।े
वां ताा॑मवन े॒ ै ॒  सिम॑।े
तदन॑ ु ॒ ोऽव॑ चरित। वो॒ व ै च॒ म।्
॒ े ्
यवू  ॑मवत। वो॒ वा एत॑
॒ ॒ िवि॑ नि।
यं
ु सीत।
वा॒॒ ॑म॒ िमपा॑ यानो॑ वा॒ रथो॑ वाऽ॒ राऽी याित॑।
॒ ू
॒ ो॑ऽ पशात॑ ु ः ात।्
क ु ।
॒ म॒ ा॑
आ॒ह॒वनीय॑
ु ।
॒ म॒ ा॑
आ॒ह॒वनीय॑ गाह॑प ा॒॑ रेत।्
गाह॑प ं मते ॥् ७॥ यद॑ ॒ े पवू ॒  भृ॑त ं पद
॒  िह ते̎।
ू  ॑ रमीना॑
सय ॒ त॒ तान॑।
[[1-4-4-8]] ॒
त॑ रियामन ै॒ ्
॒ ु संभ॑रतम।
ु ॒ वाज॑व॒ ित॑
सं न॑ सृज समा े ॥ १०॥
॒ ॑थ॒ मं ज॑ े अिः।
इतः ॒
े॒
ाोनरिध॑ जा॒तव॑दे ाः।
॒ िभा॒
स गा॑यिया ॒ ु जग॑ा। [[1-4-4-11]]
दवो॑ ॒ व॑ हत ु जा॒निित॑।
॒ े े हं पवू ण
॑ ॒ वा॑
ै ॒ े यमन
यन॑ ॒ ॒ ु सं त॑नोित।
े ॒ ै ॒  ाोने॒  ज॑नयित।
छो॑िभरवन म॑ े सथा॑
॒ ॒
असीा॑ ह।
गाह॑प ं मित। ॒
अिः सवा  ॑ दवता
॒ े ̎।
गाह॑प ं॒ वा अािह॑ ताःे पशव
॒ ॒ उप॑ित।े ॒ े िभरव
दवता॑ े ॒ य
॒  सं त॑नोित।
स याय॑
॒ ित। अय॒॑ े पिथकृ॒ त॑े परो॒ े ्
ु डाश॑म॒ ाक॑पालं॒ िनव  ॑पत।

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 46 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda



अिमव ॒ त॒  न॑े भाग॒ धयनोप॑
े॒ प॑िथकृ े े॒ धावित।
स एवनं ॒ ॒ पा॒मिप॑ नयित।
॒ ै ॑ यियं [[1-4-5-3]]
॒ ॒
अनाि॑ णा। अित॑िर॒ शा।ै̎
॒ ॑षे समृ॑॥
वही ै ११॥ ु 
॒  अिस
बमहा ॒ ू ित॑ कवि।
॑ सय

हरथा ॒
ि̎ हो॒ ं िनोच॑ े ॒े
ित हरवता॑ यवािद
ै॒ ॒ ॒ सव॑ न॒  काम॑ने ाितिर॑
॒ त।े
गाय ॒ ु ̎ े म े बृ॒ हिरािडित
॒ ॒ नव॑ च॥ ४॥ 
े ॒ ै ै ॒ काम॑ने ॒ सम॑धयि।
तनवनं
िन व ै पवू ॒  ीिण॑ िनोच॑
॒ ित दभ॒ ण॒ यिर॑ यमिहो॒ ं ॒ त साम॑ भवित।
गौ॒िरवी॒
ु ॒  ॑ वा॒ ण ं िन वा एता॒
पनवणो ॒ ॑दु ित॑ ु ृ  तमां॒
े चतगही॒ े ॒ ै मा॑िना॒व॑ना॒ य॑ि।
तनव
ु पन॑ु िमो
यदां॒ परा̎॒ षाः ॒ े ु ात े॒
॒ म॒ ै ं या॑हवनीयऽन॑ ॒ द॒शः ोम॑।
स॒
े ्
गाह॑प ॒ े य ै म॑॒े ॑ रत॥ े ॒ ै तृ॑तीयसवना
तनव ॒ य॑ि।
होत॑ ु मसमन॑
॒ ू य।े
[[1-4-5-1]] ु सित॥ ३॥
होताऽन॑श
॒ े सोमो॑ऽितिर॑
य॑ ातःसवन ॒ त।े
मा॑िन॒  सव॑न ं का॒मय॑मानो॒ऽित॑िरत।े [[1-4-5-4]]
॒ िमित॒ धय॑तीष ु कवि।
गौध  ॑यित मता॒ ु  ॒ त एव
म॒ ॒  समाद॑
॒ य ॒ धाित।
िहनि
॒ ॒
॒ व ै सधी॑तम।् ॒ े सोमो॑ऽितिर॑
य॑ तृतीयसवन ॒ ते ।

सीव ॒ ्
॒ ख॒ वा एतत। ु
उ॒  ं॑ कवत।

यव॑ नाितिर॑ त।े यो॒ऽे॑ ितिर॑
॒ ते ।
यय॑तीष ु कवि॑
ु॒  । ॒ ॒  ं क॑ु वत।
अितरा॒
॒ े शा।ै̎
सः या॑ितरा॒ऽे॑ ितिर॑
॒ त।े
गा॒य॒  साम॑ भवित पदशः
॒ ोम॑। ॑
त ै ा॒ नम।्
े ॒ ै ा॑तःसवना
तनव ॒ य॑ि॥ १॥ यज॑मानं॒ वा एत॒
॒ शव॑ आ॒सा॑ यि।
बृ॒ हाम॑ भवित।
[[1-4-5-2]] बृ॒ हा इमाँ
॒ ो॒काा॑धार।
॒ तीष ु कवि।
म॑ ु  बाह॑त  ाः पशव॑
॒ ।
े ॒ ै मा॑िना॒व॑ना॒ य॑ि।
तनव बृ॒ ह॒तवा
ै ॒ ू धार।
ै ॑ पशा॑
ु मसमन॑
होत॑ ॒ ु य।े ॒ ॒ तीष ु कवि।
िश॒ िपिवव॑ ु 
ु सित।
होताऽन॑श ॒ ॒ व ै दवानां
िश॒ िपिवो ॒ु ्
॒ े ̎ पम।
॒ त एव
म॒ ॒  समाद॑
॒ य ॒ धाित। ु वै नै ॒  सम॑धयि।
प॒ 
य॒ मा॑िन े॒ सव॑न े॒ सोमो॑ऽितिर॑
॒ त।े ु मसमन॑
होत॑ ॒ ू य।े
आ॒िदं ॒ का॒मय॑मानो॒ऽित॑िरत।े
॒ तृ॑तीयसवनं ु सित।
होताऽन॑श
॒ त साम॑ भवित।
गौ॒िरवी॒ ॒ त एव
म॒ ॒ य॒  समाद॑
॒ धाित॥ ४॥
अित॑िरं ॒ व ै गौ॑िरवी॒तम।् ॒ सव॑नाितिर॑
यि॒ ॒ त े शसित दाधारा॒ौ च॑॥ ५॥
अित॑िरं ॒ यव॑नाितिर॑
॒ े २॥
त॥
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 47 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
[[1-4-6-1]] ॒ े वृ॒ इित॑।
स दवता॑
एक॑ै को॒ व ै ज॒ नता॑या॒िम॑ । ॒ ात॥् ३॥
य॑िो॒मः सोम॑ परा॒
एकं ॒ वा एतािव॑
॒ म॒ िभ सस॑नु तः।

यौ ौ ससनतः।ु ॒ु [[1-4-6-4]]
॒  एष॒ िवता॑यत।े
॒ ितवा
जाप॑ ु
उ॒  ं॑ कवत।

यः। य॒॑ ु  ात।्
त॒ ावा॑णो॒ दा̎। ॒  ं क॑ु वत।
अ॒ ितरा॒
अ॒ ु तोिनब  ॑ित।
॒ त॒ रं वा ए॒त े सस॒ य॒ ु रवा॑
॒ ॒ तिभ॑ े॒ ॒ े वृे ।
दवता॑
पवू ण ॒ ा॑ दवता॒
॑ ोपसृ ॒ े इा॑ः। यो व ै छो॑िभरिभ॒ भव॑ ित।
॒ ू प॒सृ॒ त॒ व ै या
पव॒ े 
̎ वित। ु तोरिभभ॑
स सस॒ ॒ वित।
एित॑व॒ ाा॑िन भव॒ िभिज॑॥ ै १॥ सं॒ वशाय॑
े॒ ोपवशाये॒ ॒ ा॑
े ह।
छािस॒ व ै संव॑ श ॑ े॒
े॒ उपवशः।
[[1-4-6-2]] े॒
छो॑िभरवा ॒ छािभभ॑
॒ वित।
॒ तीः ितपद॑
म॑ ॒ । इग॒
॒ ॒
वा ऋिजा॑ ु ४॥
म॒ यः॥

मतो॒ ॒ े मप॑रािजतमा॒यत॑नम।्
व ै दवाना॒
॒ े मवाप॑
दवाना॑ े॒ रािजत आ॒यत॑न े यतत।े [[1-4-6-5]]
उ॒ भ े बृ॑हथ॒ रे भ॑वतः। इग॒ ू ऽःु  ी॑यत।े
॒  ख॒ व ै पव॒
॒ वाव र॑ थ॒ रम।्
इयं ाणा॑पानौ मृ॒ ोमा  ॑ पातिमा॑
॒ ह।
॒ बृ॒ हत।्
असौ े ॒ ॑यत।े
ा॒णा॒पा॒नयो॑रव
े॒ ै म॒ र॑िे त।
आ॒ामवन॑ ाणा॑पानौ॒ मा मा॑ हािसिमा॑
॒ ह।
वा॒च॒ मन॑स। ॒ु
ननंै ॑ पराऽऽय॑ षु ः ाणापा॒नौ ज॑िहतः।
ा॒णाा॑पा॒ना॑। आित॒  वा एत
॒ े िनय॑ि।
िदव॑ ॒
॒ पृिथा॑ ॥ २॥ े ̎ दीितानां
यषां ॒ ॒ त।े
̎ मीय॑

तं यद॑ व॒ वज ॑यः।
[[1-4-6-3]] रकृ ै लो॒कः ा̎त।्
ू ॒ ॒ ता॑िमवषां

॒ े यात॥
आह॑ र दहित॑ ् ५॥
सव  ॑ािाा
॒ े त̎ ।्
॒ व॒ त ॑सा॒म ं भव॑ ित।
अिभ॒
॒ ु ॒  लो॒का॒िभवृ॑।ै
सवग॑ [[1-4-6-6]]
॒ िज॑ वित।
अिभ॒ तं द॑ िण॒ तो व े ै ॑ िनधाय॑
॒ ।
॒ ु ॒  लो॒का॒िभिज॑।ै
सवग॑ ॒ ॒  िया॑ ऋिः
सपरा॒ ॒ ॑यु ः।

िव॒॒ िज॑ वित। ॒ व ै सप  ॑तो॒ राी̎।
इयं
िव॑॒ िज।ै̎ ॒
अा ॒ ै ॒ पिर॑ ददित।
एवनं
ू सो य॒ तव॒ इा॑ः।
य॒ भया ृ॑॒ ं तिदा॑ः।

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 48 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda


यतमन॒॑ु ु ॒ िमित॑।
नश
होता̎ थमः  ीयं॒ परी॑यात।्
॒ ा॑चीनावी॒ती मा̎जा॒ल [[1-4-7-2]]
ु ॒ु ्
या॒मीर॑ नवन। ॒
यदा॑हवनीय॑ ̎ े ।्
उ॒ ायत
सपरा॒  े ्
॒ ॒  ीनां̎ कीतयत। यं मेत̎ ।्
उ॒ भयो॑रेवनं
॒ ै ॑ लो॒कयो॒ पिर॑ ददित॥ ६॥ िवि॑ ात।्
ातृ॑म ै जनयत। े ्
[[1-4-6-7]] ॒
यदा॑हवनीय॑ उ॒ ाय̎ते ।्
॒ु
अथो॑ धव॒ वे नै ̎म।् े ्
आी̎ा॒॑ रत।
अथो॒ ॑वे ा ै̎ वत।
ु े यदाी̎ उ॒ ायेत̎ ।्
िः पिर॑ यि। े ्
गाह॑प ा॒॑ रत।
॒ े लो॒काः।
य॑ इम याह॑प  उ॒ ायत̎ े ।्
ए
॒ एव ु े
॒ नै ं॑ लो॒के ो॑ धवत। अत॑ एव  े ् २॥
॒ पन॑ु मत॥
िः पनु॒ पिर॑ यि।
षट ् संप॑।े [[1-4-7-3]]
॒ ।
षा ऋतव॑ अ॒ वाव स िनल॑ यत।े
॒ ु रवनं
ऋतिभ॑ ु े
े ॒ ै ॑ धवत। य॒ ख॒ व ै िनली॑नम॒ु म ं पय॑ि।
अ॒ आयूिष पवस॒ इित॑ ितपदं ु
॒ ॑ कवरन।्
तद॑ने िमि।
रथ॒ ै  सोम॑ ात।्
॒ ॒ रसा॑मषा॒ ̎ ।्
या॒ारो॑॒ायेत
आय॑रु ेवा॑
॒ धत।े ु  ्
ता॒रणी॑ कयात।
अथो॑ पा॒ान॑मवे॒ िवजह॑
॒ तो यि॥ ७॥ ु॒ ॒ ु
मकमिप॑ ु  ्
कयात।

अिभिज॑ ॒ ॒ ाद॑॒यु ू  ॑याो॒कयो॒ पिर॑ ददित
 ै पृिथा एषा
॒ वा अः॒ े िया ॒ ू
॒ तनः।
ु ॒ ीिण॑ च॥ ६॥
कवर य॑ ु मकः।
॒ु
॒ ु सम॑धयित।
॒ ॒ ै ै ॑ तनवा॒
िययवनं 
[[1-4-7-1]] गाह॑प ं मित॥ ३॥
असय॒ ॒ ु  ॑ वा एता॒॒ ण ॑ कृ ॒ ा।

पशवो॑ वी॒य  ॑मप॑ामि। [[1-4-7-4]]
ू िवरोह॑
य॒ यपो॑ ॒ ित। गाह॑प ो॒ वा अयिन॑
॒ े ।

ा॒ ं ब॑॒ पमाल॑ भत। ॒ े ै ॒ योनज
ादवनं 
̎ े नयित।
ा॒ व ै ॒ पाणा॑मीश।े ना॒ ै ातृ॑ ं जनयित।
य एव॒ ॒ पाणा॒मीश̎।े य॒ सोम॑ उपद ̎ े ।्
॒ त
सो̎ऽिशन ् य ॑ यित।
॒ ू वी॒
॒ ु  िहर॑ यं धा
सवण॒ ॒े िवि॑
॒ ।
नाा̎॒शवो॑ वी॒य  ॑मप॑ ामि। ू ॒ु
॒ ष̎ऽे दा॑ धनयात।
ऋजी॒ ्
आित॒  वा एत
॒ े िनय॑ि। ्
॒ु ॒ ॒
जयादत।
े ̎ दीिताना॑
यषां ॒ म॒ ि॒ ाय॑ित॥ १॥
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 49 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
े॒
सोम॑मवािभ॑ ु
ष॒णोित॑ । े एव।
एकां॒ गां दि॑णां दा॒॑ ॒

सोमं॑ जहोित। पनु॒ सोमं॑ ीणीयात।्
॑ ॒ ू ण िया
सोम॑॒ वा अिभषयमा॑ ॒ ू ामत॥् ४॥
॒ तनद॑ ॒ े ॒ ै तिम॑
यनव ॒ ित।
सवै तत॒  ाय॑ििः।
[[1-4-7-5]] सवा
̎ ो॒ वा एष॒ दवता े
॒ े ̎॒ सव̎ः पृ॒ ॑
॒ रु त।े
आ॒ानमाग॑
॒ ु  िहर॑ यमभवत।्
तवण॒

यः साया॑ ु ̎।े
ग॒ रत
॒ ु  िहर॑ यं कवि॑
यवण॒ ु॒  ।
॒ ु सम॑धयि।
॒ ॒ ै ै ॑ तनवा॒
िययवनं  एतावा॒
॒ ु॑
॒ व ै पषः।
ु ॒
याव॑ द िवम। ्
याी॑त॒ सोम॑मपहर॑ ॒ य े ः।
॒े
ी॒णी॒यादव। ॒ ॒  े॒ ॒ े यजत।
सववदसन॑ े
सवै तत॒  ाय॑ििः। सव  ॑पृोऽ॒ सोम॑ ात।्

य॑ ी॒तम॑प॒ हर॑ेयः। सवा̎ एव ॒ े ̎॒ सव̎ः पृ॒ ॑
॒ दवता े आ॒ानं॒
् े ७॥
िनी॑णीत॥
॒ु
आ॒दा॒रा॑ फानािन॑ ु यात।
चा॒िभष॑ण ु
॒ रत।्
गा॒य॒ ी य सोममाह॑ े
उ॒ ाय॑ित माम॒ राऽप॑त॒ ि॑न
त॒ योऽशःु पराऽप॑
॒ तत॥् ५॥ आगरत ॒ ु े॒ प॑ च॥ ७॥

[[1-4-7-6]] [[1-4-8-1]]

॑ रा अभवन।
त आदा॒ ॑ ् ु ॒  ।
पव॑ मान॒  सवजन॑
इो॑ वृ॒ म॑हन।् ॒ ण 
े ॒ िवच॑षिणः।
पिव॑
त॑ वः॒ परा॑ऽपतत।् यः पोता॒ स प॑नु ात ु मा।

॒ु
तािन॑ फाना॑ भवन।् ॒ ु ु मा दवज॒
पन॑ े नाः।

पशवो॒ व ै फा ु ।
̎ ॒नािन॑ ॒ ु ॒ ु मन॑वो िध॒ या।
पन
॒ ॒  सोमो॒ राजा̎।
पशव ॒ ु ॒ ु िव॑ आ॒यव॑ ।
पन
जात॑वदः ॒ वत।्
े पिव॑
॒ु
यदा॑दा॒रा॑ फानािन॑ ॒ु
चािभषणोित॑ ।
सोम॑मवे॒ राजा॑नमिभष॑
॒ ण ु ोित। ॒ ण
पिव॑ ु
े पनािह मा।
॒ े ी॑णीयात।्
॒ तन॑े ातःसवन ॒ ु े दवे ॒ दी॑त।्
शण॑
दा ॒ े ६॥ ु १॥
ू रन॑॥
अ॒ े ा॒ त॒ 
॒ मि॑ न॥

[[1-4-7-7]] [[1-4-8-2]]

नी॒त॒ िमण॑
॒ े तृतीयसवन।
॒ े य॑े पिव॑  ।
॒ म॒ िचिष॑
॒ ो॒मः सोम॑ ाथ॒ रसा॑मा।
अि॒ अ॒ े िवत॑तम॒ रा।

 वृ॒ ताः ः।
य एविजो॑ ु
॒ तन॑े पनीमह। े

े ु
॑ याजययः।
त एनं उ॒ भाां̎ दवे सिवतः।
॒ णे सवन॑
पिव॑ ॒ े च।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 50 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
इदं॒ ॑ पनीमह।ु े े मत
ा॒॒ ण॒ ॒ ्
ृ  िहतम।
॒ े प॑नु ॒ ती दागा
व॒ै॒ दवी ॒े ̎ ।्
त पा॒व॒ मा॒नीिद॑श ु नः।
॒ ु वी॒तपृ॑ ाः।
यै ॑ ब॒ ीनवो॑ इमं
॒ लो॒कमथो॑ अमम। ॒ ु ्
तया॒ मद॑ ः सध॒ मा॑षे ।ु  ु नः।
कामा॒म॑धय
॒  ा॑म॒ पत॑यो रयी॒णाम॥् २॥
वय ॒े व
दवीद ॒ ॑ताः।
॒ ःै समाभृ
पा॒व॒ मा॒नीः ॒ य॑नीः।
[[1-4-8-3]] ॒ ु िह घृत
सघा॒ ॑ ॒ त॑ु ।
वा॒ ै॒ न॒ रो रिमिभ॑
॒ ु ु
मा  पनात। ऋिष॑िभ॒  संभ॑तृ ो॒ रस॑॥ ५॥

वात॑ ा॒णने े॑िष॒रो म॑यो॒भः।
॒ पय॑सा॒ पयो॑िभः।
ावा॑पिृ थवी [[1-4-8-6]]
॒ री यिय॑
ऋताव॑ ॒ ु
े मा पनीताम।् े मत
ा॒॒ ण॒ ॒ ्
ृ  िहतम।
॒ िृ भ॑।
बृ॒ हि॑  सिवत यन॑े दवाः
॒ े पिव॑
॒ णे ।
विषद ै व॒ म॑िभः। ॒ ु े॒ सदा̎।
आ॒ानं॑ पनत

अ॒ े दै̎ पनािह मा। तन॑े सह॑
॒ धारण।

॒ े अप॑नु त।
यन॑े दवा पा॒व॒ मा॒ः प॑नु  ु मा।

यनापो॑ िदं
॒ कश॑। ॒ ̎म।्
ा॒जा॒प॒ ं पिव
तन॑े िदन
॒ े ॒ ॑णा॥ ३॥ ॒
श॒ तोा॑म िहरमय ̎म।्
तन॑े िवदो॑
॒ ॒ ्
वयम।
[[1-4-8-4]] पतं ु
॒ ू ॑ पनीमह।े
ु े
इदं॒ ॑ पनीमह। ु ती सह
इ॑  सनी॒ ु ु
॒ मा॑ पनात।
॒ े ।
यः पा॑वमा॒नीरित॑ ॑ समीा
सोम॑ ॒ ा वणः ॒ ̎।
ऋिष॑िभ॒  संभ॑तृ ॒  रस̎म।् यमो ु ु मा।
॒ राजा̎ मृ॒ णािभ॑ पनात
ु ु ६॥
जा॒तव॑दे ा मो॒जय॑ ा पनात॥
॒ ू ाित।
सव॒  स पतम॑
॒ मा॑त॒ िर॑ना।
॒ िदतं अन॑ ु रयी॒णां ॑णा ॒ य॑नीः सघा॒
॒ ु िह घृ॑त॒ तु ॒
पा॒व॒ मा॒नीय अित॑
॒ े । ु ॒ ु ीणी॑ च॥ ८॥
ऋिष॑िभ॒  संभ॑तृ ो॒ रस॑ पनात
ऋिष॑िभ॒  संभ॑तृ ॒  रस̎म।्
त॒ ै सर॑ ती ह।े [[1-4-9-1]]
॒   दू कम।
ी॒र सिपमध॑ ॒ ् ॒ व ै समा॑
जा ॒ सत॒ तप॒॑ माना॒ अज॑ु तीः।
पा॒व॒ मा॒नीः ॒ य॑नीः॥ ४॥ ॒ े अपयमसं
दवा ॑ ॒ ू  ॒ धाम।्
॒ घृ॒ त॑ पण
ु ित॒म॑जहवः।
तमपोद॑ ु ु
[[1-4-8-5]] े ध
तना  स ऊज॒ मवा॑
̎ मा॒  त।
 स े दवा
ता॑दधमा॒ ॒ े इ।
॑ े
॒ ु िह पय॑तीः।
सघा॒
ऋिष॑िभ॒  संभ॑तृ ो॒ रस॑। ॒ ऽपयमसं
िपतरो॑ ॒ ू  ॒ धाम।्
॒ घृ॒ त॑ पण
ु ित॒म॑जहवः।
तमपोद॑ ु ु
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 51 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
ू मवा॑
तन॑े मा॒ज॒  त। ॒ ॒ ऊज  ॑मवात।
यामवे॒ िपतर ॒ ॑
॒ ॑ ियत।े
ता̎ा॒िस िपतृ े ।े
तां तनाव॑
॒ ॒ ु अपयमसं
मना॑ ॒ ू  ॒ धाम॥् १॥
॒ घृ॒ त॑ पण ॒ े  हर॑ ि।
यदा॑वसथऽ॒
ु ऊज  ॑मवात।
यामवे॒ म॑न॒ ा॑ ॒ ॑
[[1-4-9-2]] े ।े
तां तनाव॑
ु ित॒म॑जहवः।
तमपोद॑ ु ु यि॑णां॒ ददा॑ित॥ ४॥

॒ ू मवा॑
तन॑े यीमज॒  त।
॒ ु ̎
ता॒िरो॑ मन े ॒ उप॑ ियत।े [[1-4-9-5]]
ा॒त॑ सा॒य ं च॑। ॒ ॒ ऊज  ॑मवात।
यामवे॒ पशव ॒ ॑
॒ ऽपयमसं
पशवो॑ ॒ ू  ॒ धाम।्
॒ घृ॒ त॑ पण े ।े
तां तनाव॑
ु ित॒म॑जहवः।
तमपोद॑ ु ु ु 
या॑तमा॒  यज॑
ै  त।े
॒ ू मवा॑
तन॑े यीमज॒  त। े॒ रु ा॒ ऊज  ॑मवात।
यामवास॑ ॒ ॑
ता॒िर॑  पशव ॒ ॒  ेर॑त।े े ।े
तां तनाव॑
ा॒तः स॑॒ व े सा॒यम।् भव॑ ा॒ना̎।
अस॑रु ा अपयमसं ॒ ू  ॒ धाम॥् २॥
॒ घृ॒ त॑ पण परा̎ऽ॒ ातृ॑ो भवित।

िवराजो॒ वा ए॒षा िवा̎िः।
[[1-4-9-3]] ु 
या॑तमा॒  ािन॑।
ु ित॒म॑जहवः।
तमपोद॑ ु ु ॒ े े िँो॒के ॑ितत।्
व॒ै॒ दवना॒
 त।
तन॑े संवर॒ ऊज॒ मवा॑ ॒ ण॒घा॒
व॒ ॒ सरिर॑
ै ॒ ।े
त े दवा
॒ े अम।
॑ े॒ ै ॒ ु ॑ो॒के ।
सा॒क॒मधरमिँ
॒ वा इदम॑
अमी ू ्
॒ भवन। एष॒ हाव
॒ ै तव॑ भवित।
यय य एवं ॒ ा॑तमा॒
॒ िवा ु 
 यज॑
ै  त॥
े ५॥
॒  इित॑।
त एतािन॑
॒ ु 
चातमा॒  ा॑पयन।् ॒ ॒ ु अपयमसं
मना॑ ॒ घृ॒ त॑ पण ॒ ू  ॒ धामस॑रु ा
तािन॒ िनर॑ वपन।् अपयमसं ॒ ू  ॒ धामस॑रु ा॒
॒ घृ॒ त॑ पण
ू  ॑मवृत।
ै े ॒ ै ॒ तामज
तरवषां ॒
ददा̎ितािर॑ च॥ ९॥
ततो॑ दवा ॒ े अभ॑वन।्
पराऽस॑रु ाः॥ ३॥ [[1-4-10-1]]
॒  संव॑ रः।
अिवाव ॒
[[1-4-9-4]] आ॒िदः ॒
॒ प॑िरवरः।
यज॑त।े ॒
च॒ मा॑ इदावरः।

॒ े ऊज  ॑मवात।
यामवे॒ दवा ॒ ॑ वा॒यर॑ु नवरः।
ु ॒

े ।े
तां तनाव॑ ॒ े े ॒ यज॑त।े
यै̎दवन
यि॒त
ृ ॑ क॒ रोित॑। ॒
अिमव ॒ ोित।
े॒ तंव॑ रमा॑
ता̎ ॒ े े ॒ यज॑मानः।
ै दवन
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 52 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
सं॒ व॒ रीणा
॒  ॒ िमाशा॑॒ इाशास
̎ ीत। ु ॒मपु ै ॑ित।
॒ े े ॒ साय॑
अरव
ै  त।े
य॑ णघा॒सयज॑ ॒ व ̎
यदा ॒ े े ॒ यज॑त।े
ै दवन
आ॒िदमव
॒ ॒ ̎ ोित॥ १॥
े॒ त॑िरवरमा ॒
अथ॑ संवर॑ ॒ ृ ितमाोित।
गहप॑
॒ संव॑ र॒ ॑ गहप॑
यदा ॒ ृ ितमा॒ोित॑।
[[1-4-10-2]] अथ॑ सहया॒िजन॑माोित।
ै  मानः।
ता̎णघा॒सयज॑ ॒ स॑हया॒िजन॑मा॒ोित॑॥ ४॥
यदा
॒ ॒
पिरवरीणा ॒ िमाशा̎॒ इाशा॑सीत।
े॒ ै  त।े
या॑कमधयज॑ [[1-4-10-5]]
॒ ̎ ोित।
च॒ म॑समे॒ व तिद॑ दावरमा ृ े॒ माोित।
अथ॑ गहमिधन॑
े॒ ै  मानः।
ता̎ाकमधयज॑ ॒ ग॑हृ मिधन॑
यदा े॒ मा॒ोित॑।
॒ व॒ रीणा
इदा॒ ॒  ॒ िमाशा̎॒ इाशा॑सीत। अथा॒िभ  ॑वित।
ृ ॒ ने ॒ यज॑त।े
यि॑तय ॒  ित।
यदाऽिभव॑
॒ े े॒ तदव॑
दवानव ॒ ित। अथ॒ गौभ  ॑वित।
अथ॒ वा अ ु नवराी॑
॑ वा॒या॑ ु ॒ ु त।
ता॒वि॑ े े एषा
॒ व ै व̎ ॒ े ॒ माा̎।
ै दव

यनासी॒ े ॒ यज॑त॥
रीय॑ण े २॥ एता
॒ ॒ े मवमम।
एतषा॑ ॒ ्
े िस भवि।
अतो॑ऽतो॒ वा उ॑रािण॒ या
[[1-4-10-3]] यि॑े दवाः
॒ े समय॑
॒ ज।
ु े॒ तद॑नवरमा
ु ॒ ̎ ोित। ॒े
तै̎दव॑ ै े ॒
वदवम॥् ५॥
वा॒यमव
े ॒ यज॑मानः।
ता̎नासी॒रीय॑ण
॒ ॒ु ॒ ॒
अनवरीणा  ॒ िमाशा̎॒ इाशा॑सीत। [[1-4-10-6]]
सं॒ व॒ रं॒ वा एष॒ ई̎॒तीा॑ः। अथा॑िदो ॑  राजा॑न ं वणघा॒सर॑ै यजत।
॒ वण॒
ु 
या̎तमा॒  यज॑
ै  त॒ इित॑। ॒ लो॒कम॑जयत।्
स एतं
॒ ̎ ोित।
एष॒ ह॒  ै संव॑ रमा यि॑ािदः।

य एवं ॒ ा॑तमा॒
॒ िवा ु  यज॑
ै  त।े ै  त।े
य॑ णघा॒सयज॑
िव॑े द॒वे ाः सम॑यज। ॒ े॒ लो॒कं ज॑यित।
एतमव
ते̎ऽिमवाय॑ े॒ ज। यि॑ािदः।

॒ लो॒कम॑जयन॥् ३॥
त एतं आ॒िदव
॒ ु ॒मपु ै ॑ित।
॒ ै साय॑
यदा॑िदो ॑  राजा॑न ं वणघा॒सरय॑
॒ वण॒ ै जत।
[[1-4-10-4]] ॒
त॑ णघा॒सानां̎ वणघासम। ्

यि॑॒िः। अथ॒ सोमो॒ राजा॒ छािस साकमधर॑


े॒ ै यजत॥ ६॥

॒ े े ॒ यज॑त।े
यै̎दवन
॒ े॒ लो॒कं ज॑यित।
एतमव [[1-4-10-7]]
यि॑॒िः। ॒ लो॒कम॑जयत।्
स एतं

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 53 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda



यिमा॑ ॒
िवभाित॑ । [[1-4-10-10]]
े॒ ै  त।े
या॑कमधयज॑ ु ॒मपु ै ॑ित।
े ॒ साय॑
वा॒योरव
॒ े॒ लो॒कं ज॑यित।
एतमव ॒ ॒ िदनो॑ वदि।
वा॒

यिमा॑ ॒
िवभाित॑ । ु 
 चा॑तमाया॒ जी मी॑य॒ ता३ न मी॑य॒ ता३ इित॑।
च॒ म॑स एव ु ॒मपु ै ॑ित।
॒ साय॑ ॒ ू िे त।
॒ एष॒ ऋतन॑
जीवा
सोमो॒ व ै च॒ मा̎। ॒
यिद॑ वसा ॒ त।े
̎ मीय॑
एष॒ ह॒  ै सा॒ाोमं॑ भयित। ॒ ॒ भ॑वित।
वसो
य एवं ॒
॒ िवाा॑ े॒ ै  त।े
कमधयज॑ यिद॑ ी॒ े ी॒ः।
योम॑॒ राजा॒ छािस च समध॑
॒ ै ॥ ७॥ ॒  ु वषाः।
यिद॑ वषास॑ ॒ 
यिद॑ श॒ रिद॑ श॒ रत।्
[[1-4-10-8]] यिद॒ हम॑ ् े ॒
े न हमः।
े॒
ता॑कमधाना साकमध॒े म।् ॒ ु ॒ ू  संव॑ रम॑
ऋतभा ॒ िे त।
॒   िपतर॑
अथतव॑ ॒  जाप॑
॒ ितं िपतरं
॒ ॑ िपतृय॒ ना॑
े यज। सं॒ व॒ रः
॒ जाप॑
॒ ितः।
॒ लो॒कम॑जयन।्
त एतं जाप॑ ॒  ै
॒ ितवावषः॥ १०॥
यि॑॒ तृ व॑। पिरवरमा ु
॒ ॒ ॒ ॒ ̎ ोित शनासी॒ े ॒
रीय॑ण
ृ ॒ ने ॒ यज॑त।े
यि॑तय े िजन॑मा॒ोित॑ व
यज॑तऽजयहया॒ े ॒ 
ै दव
॒ े॒ लो॒कं ज॑यित।
एतमव सा॑कमधर॑ ॒ ै  िपतृयं
े॒ ै यजत समध॑ ॒ ज॑यित॒
यि॑॒ तृ व॑। यि॑ा॒यहु म
॑ ॒ ीिण॑ च॥ १०॥
॒ ॒ ू े॒ साय॑
ऋतनामव ु ॒मपु ै ॑ित। ॒ ु  सराममद॑
उ॒ भय॑े यव ॒ ु ॒ ु ा॒ि व ै य॑ ातःसवन

यतव॑
॒  िपतर॒॑  जाप॑
॒ ितं िपतरं ॒ ॑ िपतृय॒ नाय॑
े ज। ॒ ु  ॑ पव॑मानः जा
एक॑ै कोऽसय ॒ सता॒िवाव
॒ व ै समा॑
ति॑तय ृ ॒ ॑ िपतृयम॥
॒ ् ८॥ ॒ दश॑॥ १०॥
संव॑ रो
उ॒ भय े॒ वा उद॑ ा॒वा  ॑िभम॒
 तोऽ॒ वाव ा े
̎ ॒ णथ॑
[[1-4-10-9]] ृ े॒ ॒  ष॑ िः॥ ६६॥
गहमिधन
अथौष॑धय इमं ॒ े ॑करयज॒
॒ दवं ै े ॒
थ॑महीित॑ ।

ततो॒ व ै ता अथ।
य एवं
॒ िवा  त।े
॒ ॑क॒ै यज॑
थ॑त े जया॑
॒ ॒ ु ।
पशिभ॑
अथ॑ वा॒यःु प॑रमिन ु
े॒  शनासी॒ े ायजत।
रीय॑ण
॒ लो॒कम॑जयत।्
स एतं

यि॑ा॒यः।

यनासी॒ े ॒ यज॑त।े
रीय॑ण
॒ े॒ लो॒कं ज॑यित।
एतमव
यि॑ा॒यः॥ु ९॥

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 54 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda


TaittirÁya-BrÀhmaÉa  ̎ ॒ तित॑।
वा॒योिना

परा॒ ॒
दिस॑िरवा̎ ।्

Book 1, Chapter 5
इा॒  ख।े
॒ ि॒ योिवशा॑
॒ु
यगािन॑ ॒
परा  ॒
̎ ृ ॒ षमा॑णा अवा̎ ।्

Edited by Subramania Sarma, Chennai
Final proofread version, May 2005

िमा॑ ू धाः।
नरा॒
[[1-5-1-1]] ॒ रोह॑ ॒रा॑द॒ाढमवा
अा॒ ॑ ॒ ̎ ॥् ३॥

॒ े कृ ि॑काः।
अः
॒ ु परा॒
शं ॒ ॒
ोित॑रवा̎ ।्
त [[1-5-1-4]]
॒ त े रोिहणी।
जाप॑ ॒ इ॑  रोिहणी।


आप॑ परा॒ ̎ ।्
दोष॑धयो॒ऽवात ॒ ण॒रा̎ित॒ णदवा
॒ ̎ ।्

े का िवत॑तािन।
सोम॑॒ ू वह॑ण
॑ ै मल॒
िन  ी।

परा॒य॑ो॒ऽवात ̎ ।् ॒ ॒ ॑ परा
ितभ॒ ॒ ̎ ित॒ णो॒ऽवा̎त।्

॒ ॑ बा॒। ू  ॑ अषा॒ढाः।
॒ पवा
अपां

मृ॒ ग॒यव॑ परा ि̎ ा॒रो॑ऽवा̎त।् वच ॑ परा॒
॒ ॒
िम॑ितरवा̎ ।्

अिद॑ ॒ ै पन॑ु वस।
 ू िव॑षे ां दवाना॒ ु राः।
॒ े म॑

वात॑ परा॑  ॒
दा॒मवा ̎ ॥् १॥
त ॒ जय॑॒रा॑द॒िभिज॑तमवा
अिभ॒ ॒ ̎ ।्

िवो̎ ो॒णा पृ॒ मा॑नाः।
[[1-5-1-2]] ॒
परा॒ ॒
ा॑ अवा ̎ ॥् ४॥

बृह॒ति̎ े ॑
॒ ।
ज॑ु तः परा॒
॒ ॒
ज॑माना अवा̎ ।्
त [[1-5-1-5]]
॒  मा॒ षाः।
सपाणा॑ े वस॑नू ा॒ िव॑ाः।
॒ ग॑ ः परा॑
अा॒ ॒ दा॒न
ृ  ̎ ।्
॑ ो॒ऽवात ॒ ू परा॒
भतं ॒ ॒
ूित॑रवा̎ ।्

॒ ॒ णां मघाः।
िपतृ ॒ इ॑  श॒ तिभ॑षक।्
॒ द॑ परा॑ ॒ दप॒ शो॑ऽवा̎त।् ॒ ̎िि॑
िव॒ ॑चाः परा ॒ ॒
ितरवा̎ ।्

॒ ॒
अयः पवू ॒ फ॑नु ी। ॒ ै ॑ पद॒ पवू̎ ोपदाः।
अजक ॒

जा॒या परा॑ ̎ ।्
ष॒भो॑ऽवात वा॒ ै॒ न॒ रं परा
॒ ॒ ॒
̎ावसवमवा
ै ̎ ।्

भग॒ ो॑रे। अहेब ु ॒ र।े
̎ ॒ ियो॑
॒ ॒  परा॒
वहतव॑ ॒ ॒
ह॑ माना अवा̎ ॥् २॥
त ॒ िष॒॑ परा॑
अिभ॒ ॒ ॒ु
दिभषवो॒ ̎ ।्
ऽवात
॒ ू रवती
पो े ॒ ̎।
[[1-5-1-3]] गाव॑  परा॒ 
̎ ा ॒
॒ अवा ̎ ।्

॒े
दव॑ ॒ ु  ।
सिवतह॑ ॒
अिनो॑ ु ̎।
र॒ यजौ
॒ ॒ परा
सवः ॒ ॒ ॒
̎सिनरवा̎ ।्
त ॒
ाम॑ परा॒
ना॒ ̎ ।्
े ऽवात
इ॑  िच॒ ा। ॒
यमा॑ प॒ भर॑ णीः।
॒ परा
ऋतं ॒ ̎॒ मवा
॒ ̎ ।्
त ॒ ॒  ॑ः परा॑
अपकष ॒ ̎ ।्
॒ ो॒ऽवात
दपवह॑
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 55 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ ू  पा॑
पणा ॒ े दवा ु ५॥
॒ े अद॑ धः॥ नवै ॒ त ु पनराग॑
ु ॒ ित।
 ॒
आ॒मवा॒ ॒
ह॑ माना अवा॑ ॑ ॒
द॒ाढमवा॒
ा॑ ॒ िजाम॒ न॑म।्
अिभ॒

अवा॑ ा ॒
॒ अवा॒
॑ च॥ १॥ उ॒ पिर॑ ादषा॒ढाना̎म।्

अवा̎ो॒णाय।ै̎
[[1-5-2-1]] दवा॒ ु संय॑ा आसन।्
॒ े स॒ राः
ु ॒ न॑म।्
ययं त े दवाि॒
॒े े जयन॥् ३॥
॑॒ ऽ॑

॒ु ्
तट ् क॑ु वतोपषम।
ू  ॑ उ॒ दित॑
॒ व ै सय
यदा े । [[1-5-2-4]]
अथ॒ न॑॒ ं नित॑
ै । यदज॑
॒ यन।्
ू गेत
याव॑ ित॒ त॒ सय॒ ̎ ।् तद॑ िभ॒ िजतो॑ऽिभिज॒ म।्
य॑ जघं ॒ ॑ पयत ̎ े ।् यं का॒मय॑ते ानपज॒ ं ज॑यिदित॑
े॒ ।

ताव॑ ित कवत या॒री ात।् े॒
तमति॒ ॑ े यातयत। े ्
॒ ु ह एव
पया॒ ॒ क॑ु त।े ॒ ॒ ॒ मवे॒ ज॑यित।
अनपज॒
एव ॒ े ॑ ु च श॒ त॑ं
॒  ह॒ व ै यषं ु च मा॒ो पा॒पप॑रािजतिमव॒ त।ु
॒ कार॥ १॥
िन॑रवसायया॑ जाप॑ ॒ ू सज
॒ ितः पशन॑ ृ त।
॒ ु ित।
त े न॑ ं नमपा॑
[[1-5-2-2]] त े समाव॑ ॒ वन।्
॒  एवाभ॑
॒ ितं॒ वद॑े ।
यो व ै न॑॒ ियं॑ जाप॑ त े रवती॒ ु ित॥ ४॥
े ॒ मपा॑

उ॒ भयो॑रेनं लो॒कयो̎िवः।
ह॑ एवा
॒ ॒ ह॑। [[1-5-2-5]]
िच॒ ा िशर॑ । े॒ ॒ ाभ॑वन।्
त े रवां
िना॒ द॑ यम।् ॒ ू क॑ु वत।
ता̎॒ ेवां̎ पशनां
ऊ॒  िवशा॑ख।े  ीन॒  सोमा̎त।्
यिं चा̎वा॒च
॒ ॒ रू ा॒धाः।
िताऽन॑ वै भ॑वि।
॒ ितः।
एष॒ व ै न॑॒ िय॑ जाप॑ ॒ लं वा इदम॑
सिल॒ ̎ ।्
॒ ॒रासीत
य ए॒वं वद॑े । यदत॑रन।्

उ॒ भयो॑रेनं लो॒कयो̎िवः॥ २॥ तार॑ काणां तारक॒ म।्
यो वा इह॒ यज॑त।े
[[1-5-2-3]] ॒ ु सलो॒कं न॑त।े
अम
ु । ॒ ् ५॥
त॑ाणां नम॥
॒ ा॒मि
अि
यां का॒मय॑ते िहतरं ॒ ा॒िदित॑।
॒ ॑ िया
तां िना॑यां दात।् [[1-5-2-6]]
॒ ै भ॑वित।
ियव ॒ े ॒ ॒ ृ व ै न॑ािण।
दवगहा

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 56 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda


॒ वद॑े ।
य एवं [[1-5-2-9]]
॒ ृ वे भ॑वित।
ग॑ तो॒णा।
यािन॒ वा इमािन॑
॒ ॒ ॒
पृिथािािण॑ । ॑
यदणोत।्
तािन॒ न॑ािण। तिव॑ ाः।
॒ ।े
ता॑दी॒लना॑मि य॒ तमिभ॑षन।्
नाव॑  े
े॒ य॑जत। त॒ तिभ॑षक।्
यथा॑ पापा॒हे क॑ु ॒ त।े े ू य।
ो॒॒प॒ दषद॑
ता॒ग॒ वे तत।् े॒
रवा॑ मरव।
॒े ॒ ॒ ॒
दवनािण॒ ॒
वा अािन॑
॥ ६॥ अ॒ ु रयत।
॒ यजो॑ ु
॒ ॒ णी॒पा॑वहन।्
अपभर॑
[[1-5-2-7]] तािन॒ वा एतािन॑
॒ यमनािण॑
॒ ।
॒ ॒ ॒ ॒
यमनायािन॑ ॒ । या॒ वे द॑वे ना
॒ िण॑।

कृ ि॑काः थमम। ् तष॑े ु कवत
ु या॒री ात।्
िवशा॑ख े उ॒ मम।् ॒ ु ह एव
पया॒ ॒ क॑ु त॥
े ९॥

तािन॑ दवनािण॑
॒ । ै॒ वदो॒
च॒ का॒रवं 
े भयो॑रेनं लो॒कयो॑िवरजयवती॒ ु ित
े॒ मपा॑
॒ ॒ ू धाः ॑थ॒ मम।्
अनरा॒ ॒ ॒
नमािन॒ यािन॑ यमनायो॑
॒ णमनािण॒

॒ ॒ णी॒ मम।्
अपभर॑ ीिण॑ च॥ २॥
तािन॑ यमनािण॑
॒ ।

यािन॑ दवनािण॑
॒ । [[1-5-3-1]]
तािन॒ दि॑णने ॒ पिर॑ यि। ॒े
दव॑ ॒ ु ा॒तः ॑स॒ वः ा॒णः।
सिवतः
यािन॑ यमनािण॑
॒ ॥ ७॥ ॑
वण सा॒यमा॑स॒ वो॑ऽपा॒नः।

य॑ती॒चीनं॑ ातना ̎ ।्

[[1-5-2-8]] ा॒चीन संग॒वात।्
ु रण।
ता॑ े ॒ े अिो॒
ततो॑ दवा ॑ म ं िनर॑ िममत।
अ॑षे ामरा॒ित॑
े ।  ः।
तदा॑वीय िनमा॒ग 
ू धाः।
तद॑ नरा॒ ॒
िम॑ संग॒वः।
॒े म॑षे ामविध॒ ित॑
े । ु ॑ तज॒े ह॑ ।
तयं
ते̎॒ी। ॒  समाय॑
ता॒िह॑ पशव॑ ॒ ि।
ू मषामवृ
मल॑ े े ।
ा॒मित॑ य॑ती॒चीन संग॒वात॥् १॥
ू ॒ वह॑ण
त॑ल  ी।
यास॑ह। [[1-5-3-2]]
तद॑ षा॒ढाः। ॒
ा॒चीनं॑ मि॑ नात।्
यदो॑णत॥् ८॥ ॒ े उ॒  ं॑ िनर॑ िममत।
ततो॑ दवा

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 57 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda


 ः।
तदा॑वीय िनमा॒ग  आ॒॒ये ी राि॑।
॒
े ि॑
बृह॒त̎म नः। ऐमह॑
॒ ।
ु ॑ तज॒े ह॑ ।
तयं ताेका॑दश।
े ं तपित।
ता॒िह॒ ति॑ आ॒िदो
॒ ा॑द॒शः।

य॑ती॒चीनं॑ मि॑ नात।् य एवं ॒
॒ िवां व॑ रं॒ ॒ त ं चर॑ ित।
ा॒चीन॑मपरा॒ात।् सं॒ व॒ रण॒
॒ े वा॑
ै ॒ ु भ॑वित॥ ४॥
॒ त ं गं
ततो॑ दे॒वाः षो॑ड॒िशनं॒ िनर॑ िममत।  
सं॒ ग॒वाो॑ड॒िशनं॒ िनर॑ िममत॒ तदा॑वीय िनमा॒ग
 ः॥
तदा॑वीय िनमा॒ग  २॥ े
व॑ दवित ु िन॒ न॑ायौ
समा॒ा॒ प॒ पया॑ ॒ च॑॥
३॥
[[1-5-3-3]]
भग॑ापरा॒ः। [[1-5-4-1]]
ु ॑ तज॒े ह॑ ।
तयं ॒ ॒ िदनो॑ वदि।
वा॒
ता॑दपरा॒े क॑ु मा॒य भग॑िममा॑
॒ नारि। कित॒ पाा॑िण यं
॒ व॑ ह॒ीित॑।
य॑ती॒चीन॑मपरा॒ात।् ू
े यात।
यो॑द॒शित॑ ्
ा॒चीन सा॒यात।् स ययात।
॒ू ्
॒ े अितरा॒
ततो॑ दवा ॑  ं िनर॑ िममत। कािन॒ िनर॑ िममी॒तित॑
े ।
 ः।
तदा॑वीय िनमा॒ग  ॒ ितिरित॑
जाप॑ ॒ ू
यात। ्

वण सा॒यम।् स ययात।
॒ू ्
ु ॑ तज॒े ह॑ ।
तयं ु ॒
कतािन॒ िनर॑ िममी॒तित॑
े ।
ता॒िह॒ नानृत े ् ३॥
॑ ं वदत॥ आ॒न॒ इित॑।
े॒
ा॒णा॒पा॒नाा॑मवोपा  ौ िनर॑ िममीत॥ १॥
या॒म
[[1-5-3-4]]
॑ ॒ शो न॑ाणाम।्
ा॒॒ णो वा अािव [[1-5-4-2]]
समा॒ ु िन॒ न॑ािण।
॒ ना॒ प॒ पया॑ ॒ ु नम।्
॑ शसव॑
ा॒नापा
च॒ ाय  ॑ी॒लािन॑। ॒ ्
वा॒च ऐ̎वायवम।
तािन॒ नव॑ । द॒ ु ̎ माव॒
॒ ॒ तां ै णम।्

य॑ परा॒ ॑ाणां॒ या॒वा̎त।् ोा॑दाि॒ नम।्
े दश।
ताका॑ ॒ु ॒
च॑षु ः शामिनौ ̎।
ा॒॒ णो ा॑द॒शः। आ॒न॑ आयणम। ॒ ्
य एवं ॒
॒ िवां व॑ रं॒ ॒ त ं चर॑ ित। अे̎ उ॒ ̎म।्
सं॒ व॒ रण॒
॒ े वा॑
ै ॒ ु भ॑वित।
॒ त ं गं ॒ु ्
आय॑षु ो वम।
समा॒ ु िन॒ न॑ािण।
॒ ना॒ प॒ पया॑ ॒ ॒
िताया॑ ु ।े
ऋतपा॒
च॒ ाय  ॑ी॒लािन॑। ॒ ित॒ िनर॑ िममीत।
॒ वाव तं जाप॑
यं
तािन॒ नव॑ । स िनिम  ॑तो॒ नाि॑यत॒ सम॑ीयत।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 58 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
स एता॒
॒ जाप॑ितरिपवा॒पान॑पयत।् ॒ ॒ े शो॒िचषा̎।
अििमन॑
तािर॑ वपत।् ॒ु
तप॒ आा̎मिहा ̎।

तवै  स यम॑ वपत।् ॒ ॒
िशरपािह॑ तम।्
यद॑ िपवा॒पा भव॑ ि। वा॒ ै॒ न॒ र॒ तज॑
े सा।

य॒ धा॒
ृ असं॑ याय॥ २॥  े
॒ े ̎॒ िनव॑ तय।
ऋतना
 ौ िनर॑ िममीतािममीत॒ षट ् च॑॥ ४॥
उ॒ पा॒॒ ॒ या॒म  े
॒ े ॒ पिर॑ वतय।
सन
तप॑सा॒ऽान॑वु तय।
 े
[[1-5-5-1]] िश॒ वना॒  े
े ोप॑वतय।
॒ े॒ प॑रमिे॒ ।
ऋतमव े 
श॒ मना  े ३॥
̎ ा॒िभव॑ तय॥
॒ ना॑िे त॒ िकं च॒ न।
ऋतं
॒ े स॑म॒ ु आिह॑ तः।
ऋत [[1-5-5-4]]
ऋत ु िरय
॒ े भिम॑ ॒  ि॒ ता। ततं ॒
॒ तम।्
॒ ॒ े शो॒िचषा̎।
अििमन॑ ॒ ं त॑ के यम।्
तत
॒ु
तप॒ आा̎मिहा ̎। े ॒ तन॑े राासम।्
तन॑े शकयं
॒ ॒
िशरपािह॑ तम।् ॒
यो अाः ॒
पृ॑िथा॒ िच।
वा॒ ै॒ न॒ र॒ तज॑
े सा। ॒ ॒  ॒
िनवतयोष॑ धीः।
ऋतना  े
॒ े ̎॒ िनव॑ तय। ॒
अिरीशा॑ न॒ ओज॑सा।
सन  े १॥
॒ े ॒ पिर॑ वतय॥ ॑ धी॒ितिभ॑ सह।
वणो ॒
॒ ॒  सिख॑िभः सह।
इो॑ मि ॒
[[1-5-5-2]] ॒ ॒ े शो॒िचषा̎।
अििमन॑
तप॑सा॒ऽान॑वु तय ।े ॒ु
तप॒ आा̎मिहा ̎॥ ४॥
 े
े ोप॑वतय।
िश॒ वना॒
े 
श॒ मना  े
̎ ा॒िभव॑ तय। [[1-5-5-5]]
ततं ॒
॒ तम। ् ॒ ॒
िशरपािह॑ तम।्
॒ त॑ के यम।्
ततं वा॒ ै॒ न॒ र॒ तज॑
े सा।
े ॒ तन॑े राासम।्
तन॑े शकयं  े
॒ े ̎॒ िनव॑ तय।
ऋतना
य॒ मः पयव॑
॒  तयत। ्  े
॒ े ॒ पिर॑ वतय।
सन
ृ ॒ िदवः।
अा̎िथा ॒ तप॑सा॒ऽान॑वु तय।
 े

अिरीशा॑ न॒ ओज॑सा।  े
े ोप॑वतय।
िश॒ वना॒
॑ धी॒ितिभ॑ सह॥
वणो ॒ २॥ े 
श॒ मना  े
̎ ा॒िभव॑ तय।
ततं ॒
॒ तम। ्
[[1-5-5-3]] ॒ त॑ के यम।्
ततं
॒ ॒  सिख॑िभः सह।
इो॑ मि ॒ े ॒ तन॑े राासम॥् ५॥
तन॑े शकयं

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 59 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda


[[1-5-5-6]] तऽस॑ े नाप॑यन।्
े रु ा ऊ॒  पृ॒ो॒
ृ त।्
॒ ु सज
एकं ॒ मासमद॑ त े कशा॒
े न॑ऽे वप।
॒ ॒ े॒ ी जा॑
परम ॒ । अथ॒ म॑िू ण।
̎ ो॒ मह॒ आव॑ हत।्
े 
तना ॒
अथो॑पपौ।
̎  ः।
॒ त॒ ं मा
अमृ ॒ े ̎ आयन।्
ततऽवा
परा॑ऽभवन।्

जामन ॒ ु जा॑यस।े
त॑ त े मा॒म ृ ̎म।्
 त यवंै॒ वप॑ि।
 साः।
यने ॒ मासा॑ अधमा॒ अवा॑ङे ित॥ १॥
॒  पिरवराः।
ऋतव॑ ॒
यने ॒ त े त̎ े जापत।े [[1-5-6-2]]
ईजा॒  ् ६॥
॒ न॒ व॑ तयन॥ अथो॒ परवै॒ भ॑वित।
े ऽपयन।्
॒ े ऊ॒  पृ॒ो॑
अथ॑ दवा
[[1-5-5-7]] ॑ ॒ ऽे वप।
त उपपाव॑
े हम
तना॒ ॒ ॑णा। अथ॒ म॑िू ण।

िनव॑ तयािम जी॒वस̎।े अथ॒ कशान
े ।्
॒ ॒ े शो॒िचषा̎।
अििमन॑ ॒ ऽे भवन।्
तत॑

॒ु
तप॒ आा̎मिहा ̎। ॒ ु ॒  लो॒कमा॑यन।्
सवग
॒ ॒
िशरपािह॑ तम।् यवंै॒ वप॑ि।
वा॒ ै॒ न॒ र॒ तज॑
े सा। भव॑ ा॒ना̎।
 े
॒ े ̎॒ िनव॑ तय।
ऋतना ु ॒  लो॒कम॑िे त॥ २॥
अथो॑ सवग
 े
॒ े ॒ पिर॑ वतय।
सन
तप॑सा॒ऽान॑वु तय।
 े [[1-5-6-3]]
 े
े ोप॑वतय।
िश॒ वना॒ अथतन॑
ै॒ ु पयत।्
वु ॒  े िम॑थ॒ नम॑
े 
श॒ मना  े
̎ ा॒िभव॑ तय। ॒ू ऽे वपत।
स मय॑
ततं ॒
॒ तम। ् ॒
अथो॑पपौ।
॒ त॑ के यम।्
ततं अथ॒ कशान
े ।्
े ॒ तन॑े राासम॥् ७॥
तेन॑ शकयं ॒
ततो॒ व ै स ाजा॑यत जया॑ ॒ ु ।
पशिभ॑
पिर॑ वतय े सहािभव
॒  ॒ ु वतय े यवंै॒ वप॑ि।
 ॑तय उ॒ िहा॑ राासं॒ व॑ तयप॑
च॒ ािर॑ च॥ ५॥ ॒
 जया॑ ॒ ु िमथनजा
पशिभ॑  ॒ ु ै  ॑यत।े
ु संय॑ा आसन।्
॒ े स॒ राः
दवा॒
[[1-5-6-1]] त े संव॑ र॒ े ाय॑।
॒ े ॑ ु वत।
 ॒े
तावाा॑ ु 
तमा॒  रवािभ
ै े॒ ु त॥ ३॥
ाय॑
॒ े व ै यऽक
दवा
तदस॑रु ा अकवत।
ु 

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 60 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda


[[1-5-6-4]] ीिण॒ सव॑नािन।
ु मा॒सो॑ऽवृ॒त॑
॒ े े च॒ तरो॑
व॒ै॒ दवन॑ े राजानः। ॒ े लो॒काः॥ ६॥
य॑ इम
 चाव॑ तय॒
ताी॒षि  पिर॑ च।
॒ ण॒घा॒
व॒ ै ॒ ु मा॒सो॑ऽवृत॒ वणराजानः।
॒ सतरो॑ ॑ [[1-5-6-7]]
 चाव॑ तय॒
ताी॒षि  पिर॑ च। ॒
ऋामव े॒ ती॒य  ॑ एष॒ ु लो॒के ष॒ ु ित॑ितित।
े॒ ै ॒ ु मा॒सो॑ऽवृत॒ सोम॑राजानः।
सा॒क॒मधतरो॑ ु 
या॑तमाया॒ ा̎नो॒ नावत। ॒ े ्
ताी॒षि  चाव॑ तय॒
 पिर॑ च। ॒ े े आवृ॑त।
दव॒ े
या संव॑ र॒ उपजी॒
॑ वाऽऽसीत ̎ ।् च॒ त॒ षृ ु च॑तषृ ॒ ु मास॑षे ॒ ु िनव॑ तयत।
 े
ताम॑षे ामवृत। ॒ मवे॒ तव॑
परो॑ ॒े े आ॒नोऽव॑ ॒ ना̎ाय।
॒ े अभ॑वन।्
ततो॑ दवा ॒ े ॒ वा एष॒ आनी॑तः।
दवानां
पराऽस॑रु ाः॥ ४॥ ु 
या॑तमाया॒ जी।
य एवं ॒
॒ िवाि ॒  त े॒ पिर॑ च।
च॑ वतय॑
[[1-5-6-5]] ॒ े एवा॑
दवता॑ ॒ िे त।
य एवं ु 
॒ ा॑तमा॒
॒ िवा  यज॑
ै  त।े ना॑ ॒ ः जां ॒ पशनिभ॒ ू ॒ म॑त॥ े ७॥
ातृ॑वै॒ मा॒सो वृ॒ ा। ए॒
॒ े ॒य॒ ॒ु तास॑रु ा एित लो॒का म॑त॥े ६॥
 च॑ वतय॑
शी॒षि ॒  त े॒ पिर॑ च।
ै संव॑ र॒ उपजी॒
यषा ॑ वा। [[1-5-7-1]]
वृ॒ े तां ातृ॑। आय॑षु ः ा॒ण संत॑न।ु
॒ु
धाऽ ॒ ातृ॑॒ परा॑भवित। ा॒णाद॑ पा॒न संत॑न।ु
 े
॒ य॒ सने ॒ िनव॑ तयत।
लो॒िहता॒ ॒ नाा॒न संत॑न।ु
अपा॒
॒ ॒
या इमामि॒ ॒  ित।
तावाग॑त े िनवतय॑ ा॒ना॒ ु संत॑न।ु

॒ ॒ े ै  ॒ प ं कृ ॒ ा िनव॑तयित।
एतदवना च॑षु ॒ ो॒  संत॑न।ु
सा तत॒  ः ो॒ भय॑ू सी॒ भव॑ ित॥
े ५॥ ोा॒न॒  संत॑न।ु
मन॑सो॒ वाच॒  संत॑न।ु
[[1-5-6-6]] वा॒च आ॒ान॒  संत॑न।ु
जा॑यत।े ॒  संत॑न।ु
आ॒न॑ पृिथवी
य एवं ॒ ो॑िहतायसन॑
॒ िवाँ ॒  त।े
॒ े िनवतय॑ ॒ अिर॑
पृ॒ िथा ॒ ॒  संत॑न।ु
 े
॒ ॒ े ॒ प ं कृ ॒ ा िनव॑ तयत।
एतदव ॒
अिर॑ ा॒िव॒  संत॑न।ु
ू व॑ ित।
स तत॒  ः ो॒ भया॒ े िदव॒  सवु॒ संत॑न॥
ु १॥

वै जा॑यत।े ॒
अिर॑ ॒  संत॑न॒ ु े च॑॥ ७॥
े॒
या  े
श॑ल॒ा िनव॑ तयत।
॒ े म॒ 
ीिण॑ीिण॒ व ै दवाना॑ ृ ािन॑। [[1-5-8-1]]
ीिण॒ छािस। ॒
इो॑ दधी॒चो अिभ॑ ।

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 61 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda



वृ॒ ाय॑िततः।
॒ ।
ज॒ घान॑ नवतीनव॑ [[1-5-9-1]]
इ॑
॒ ॒ यिर॑ । ु संय॑ा आसन।्
॒ े स॒ राः
दवा॒
े॒ ितम।्
पव  ॑तप॑ ॒ ितिरं
स जाप॑ ॒ ॒ ु ॒ ॑ध।
॑ ॒े ं पमप
ति॑ दयणाव॑ ॒ ित। नद॑े ने ॒ मस॑रु ा॒ बली॑या सोऽहनिित॑
॒ ।
अाह॒ गोरम॑त। ॒
ादो॑ ह॒ व ै का॑याध॒ वः।
नाम॒ ॑रु पी॒̎म।्
॒ ु ॒ ॑ध।
॒ न॒  ं पमप
िवरोच॑
इा
॒ च॒ म॑सो गह। ॒ृ े नद॑े ने ं दवा
॒ े अहनिित॑
॑ ॒ ।
॒ िथनो॑ बृ॒ हत॥् १॥
इिमा॒ त े दवाः
॒ े जाप॑ ु ॒ े चः।
॒ ितमपसमो॑ ु
॒ ु ि।
नारा॒जक॑ यम॑
[[1-5-8-2]] इमि॑
॒ े ।
ा॒मित॑
इ॑ म॒ क िभ॑रिक
॒ ण॑। ु र̎
तं य॑॒ तिभ॒ ै न॥् १॥

इं॒ वाणी॑रनषत।
इ॒ इय॒ सचा̎। [[1-5-9-2]]
ु ̎।
संिम॑॒ आव॑ चो॒ यजा  िवन।्
ु ना॑
तं य॑॒ तिभ॒
॒ िह॑ रयय॑
इो॑ वी ॒ । तिमि॑िभ॒ रै̎न।्
इो॑ दी॒घाय ॒ च॑स।े तिमि॑िभ॒ र॑िवन।्
आ सय ू  रोहयििव।
॒ तिदी॑नािमिम।
॒ ्
िव गोिभ॒ रि॑ मरयत।
ै ्
ए॑यो ह॒ व ै नाम॑।
इ॒ वाज॑षे ु नो अव। ता इ॑य॒ इाच॑त े परो॑
॒ णे ।
॒ धनषे ु च॥ २॥
सह॑ ॒ िया इव॒ िह दवाः।
परो॑ ॒े
ता॑ एतमा
॒ ̎ाव॒ े दशकपालं दीणीयं
ै वमका॑ ॒ ॒
[[1-5-8-3]] िनर॑ वपन।्
उ॒  उ॒ ािभ॑॒ितिभ॑। तद॑ प॒ ा॑
ु तत।
तिमं॑ वाजयामिस। त॑ीसंया॒जा॒ उपा॑नयन॥् २॥
॒ े वृ॒ ाय॒ ह॑व।े
मह
स वृषा॑ वृष॒भो भ॑वु त।् [[1-5-9-3]]
इ॒  स दाम॑न े कृ ॒ तः। त े तद॑ मवे॒ कृ ॒ ोद॑ वन।्
ओिज॑॒ स बल॑े िहतः।
॒ त े ा॑य॒ णीय॑म॒ िभ समारो॑
॒ हन।्
॒ ु ो॒की स सौ॒।
ी ॑ तद॑ प॒ ा॑
ु तत।
िग॒ रा वो॒ न संभ॑तृ ः। तां ॑॒ उपा॑नयन।्
सब॑लो॒ अन॑पतः। ु त े तद॑ मवे॒ कृ ॒ ोद॑ वन।्
॒ ॒ ु ो अ॑त
वव॒ ृ ः॥ ३॥ ॑ ॒ ॒ समारो॑
त आितमिभ ॒ हन।्
बृ॒ हा॑तृ ः॥ ८॥
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 62 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
तद॑ प॒ ा॑
ु तत। ॒ नया॒
अश॒ ॒ िपपा॒
॒ स े ह॒ वा उ॒  ं वच॑।
तािनडा̎॒ उपा॑नयन।् एन॑॒ वर॑ै हं च ॒ षे ं वच॑।
त े तद॑ मवे॒ कृ ॒ ोद॑ वन।् ॒ े॒ त॑तधा
एतमव ु  िविहतं
॒ पा॒ानं॒ यज॑मा॒नोऽप॑हत।े
े एतद॑
ता॑द॒ता ॒ ा॒ इ॑य॒ संित॑॥
े ३॥ त॑ऽे िभ॒ नीयवाह॑ ॒ ु
॒ ै  पशमाऽल॑ भ।
अ॑ एव
॒ तवा ु जिर।े
॒े अव॑ ित पा॒ानं॑ मृ॒ मप॑
[[1-5-9-4]] े िभ॒ नीय॑वे ॒ राे॒ ाच॑रन।्
तना॑
राि॑या एव
॒ तवा ु जिर॥
॒े अव॑ ित पा॒ानं॑ मृ॒ मप॑ े ६॥
एव ॒ े अक॑ु वत।
॒  िह दवा 
॑ ु 
॒ े अकवत।
इित॑ दवा
इ॒ ु व ै म॑न॒ ा
ु ̎ कवत।
ु  े [[1-5-9-7]]
त े दवा ॑ ु
॒ े ऊचः। ता॑दिभ॒ नीयवाह॑ ॒ ु भत।
ै॒  पशमाल॑ े
॒ ॒ ु ै ॒ े ॒ चरा॑म।
या इदमयन ु े
॒ तज॑मा॒नोऽव॑ ित पा॒ानं॒ ातृ॑ा॒नप॑नदत।
अ॑ एव
तोऽस॑रु ाः पा॒ाऽन॑िु वि। े िभ॒ नीय॑वे ॒ राे॒  च॑रेत।्
तना॑
उ॒ पा॒श॑पू ॒ सदा॑ चराम। ु े
॒ तज॑मा॒नोऽव॑ ित पा॒ानं॒ ातृ॑ा॒नप॑नदत।
राि॑या एव
तथा॒ नोऽस॑रु ाः पा॒ा नान॑वु ॒
े ीित॑। ॑ ॒ े िदव॑
स एष॒ उपवसथीयऽह॑ ॒ ु त।े
े ॒  पशराल॑
॑ श॑पू ॒ सद॑ मतत।
त उपा॒ यं ॒ ो॒के यज॑मानः।
॒ वा अिँ
॒ एव
ित ॒ ू ॥ ४॥
॒ सा॑िमध॒ ने ीरन॑ अि॑ च मा॒सं च॑।
अि॑ च॒ वै तन॑े मा॒सं च॒ यज॑मान॒  स॑ ु त।े
[[1-5-9-5]] ता वा एताः ॒ े ̎।
॒ प॑ दवता

अीषोमा॑ ॒
व॒ ििमावणौ॥
॑ ७॥
॒ ु े घा॒रमा॒घाय  ॑।
वणा॑
ितः॒ परा॑ची॒राती
॑  ॒ ा।
ु ॒ ु ः।
॒ ु े प॒ सदं॑ जहवा॑
वणो॑ [[1-5-9-8]]
उ॒  ं वचो॒ अपा॑वध ॒ षे ं वचो॒ अपा॑वधी॒ ाहित॑
े । ॒ पी
प॒ ॒ व ै यज॑मानः।
॒ नया॒
अश॒ ॒ िपपा॒
॒ स े ह॒ वा उ॒  ं वच॑। ॒
ा॒ स ावाऽि॑ मा।
एन॑॒ वर॑ै हं च ॒ षे ं वच॑। ॒ े॒ त॑धा िविहतमा॒
एतमव ु ित।
॒ ानं॑ वणपा॒शा॑
एत ु  िविहतं
॒  ह॒ वाव त॑तधा ॒ े अप॑जिर।े
॒ पा॒ानं॑ दवा  ाय॑।
भ॒ षे ॒जता॑य ै िनवण॒
॒ ै वे ॒ ं िवज॑मानः।
तथो॑ एवतद॑ ॒ छो॑िभः ा॒तर॑ यन।्
त सिभ॒
॒ एव
ित ॒ ू ।
॒ सा॑िमध॒ ने ीरन॑ ु रािण॒ छािस
ता̎॒  च॑त॒
॒ ु े घा॒रमा॒घाय  ॑॥ ५॥
वणा॑ ु के ऽन̎
ातरनवा॒ ू ।े
तमतयो॑ ॒ े
े॒ पसमोपा॑ सीदन।्
[[1-5-9-6]] उपा̎ ै गायता नर ॒ इित॑।
॒ परा॑ची॒राती
ितः ॑  े
ता॑द॒तया॑ ॑ ॒ ॥ ८॥
बिहवमा॒न उपस॑
॒ ा।
॒ ु े प॒ सदं॑ जहोित।
वणो॑ ु ॒ ॒न॒ य॒ ि॒
ऐ॒ ू न॑
॒ ॒ऽे ना॒ ॒ ु े घा॒रमा॒घाय॒ 
ू वणा॑
उ॒  ं वचो॒ अपा॑वध ॒ षे ं वचो॒ अपा॑वधी॒ ाहित॑
े । राि॑या एव
॒ तवा ु जिरे
॒े अव॑ ित पा॒ानं॑ मृ॒ मप॑
॒ ॑ नव॑ च॥ ९॥
िमावणौ॒
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 63 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ े यज॑मानो दवा
दवा ॒ े दवा
॒ े यज॑मानो॒ यज॑मानोऽलभ॒ ॒ े ियमा॑
त॑ सदशन॑ े हरो॑ऽपतत।्
॒ ण॒ तजो॒
ाच॑रलभते ॒ च॑रेदाल॑ ु जिरे ॒
॒ भ॒ाल॑ भते मृ॒ मप॑ े िभ ा॑वु त।
े िव॒ शना॒
तम॑क
ातृ॑ान॥् े िव॒ शनाद॑
तम॑क े दत।
तम॑क े रन।्
े िव॒ शनाह॑
[[1-5-10-1]] याव॑ किवे ॒ श॒ माा̎।
स स॑म॒ ु उरतः
॑ ॒ ा॑ ल॒
ू न॑े । ॒ ु ̎॥
त े यि॒ वृता̎ वत े ३॥

एष॒ वाव स स॑म॒ ः।
याा॑लः। [[1-5-10-4]]
ू ॒ ः।
एष॒ उ॑ ववे॒ स भ̎ ॒ त॒ वै तज॑मानमाद॑
िवृ ॒ दत।े
ये̎॒ ः। ॒ त॒ वै ह॑ रि।
तं िवृ
॒ े श॒लं ि॑प॒ू षम।्
तदति॑ ॒ तो॒ माा̎।
याव॑ ती िवृ
॒ ख॑नि।
ता॒ ं ि॑िवतं ॒  िवृ
अिव ॒ त।्
स स॑वु णरज॒ ु॒
 ताां̎ कशीां ृ आसीत।्
॒ पिर॑ गहीत यावा ॒ ू उ॒ दान
॒ े  तो धम
॒ अदह॑ े ॒ ु ित॑
े ।
तं यदा॒ अ॒ जन॑यन।् ताव॑ ती िवृ ॒ तो॒ माा̎।
ता॑दािदः॥
॒ १॥ ॒ े े ॒ ै ॒ तत।्
अरवनं
ु  सलो॒कतां̎ गमयि।
माा॒ साय॑
[[1-5-10-2]] अथ॒ य॑दशन॑ ॒ ु ̎।े
॒ े वत
अथ॒ य॑वु णरज॒ ु॒
 ताां̎ कशीां ̎ ।्
ृ ॒ आसीत
॒ पिर॑ गहीत ॒ दशनव
प॒ ॒ े ॒ ै तज॑मानमाद॑
॒ दत॥े ४॥
साऽ॑ कौिश॒ कता̎।
॒ ता॒ऽिभ ा॑वु त।
तं िवृ [[1-5-10-5]]
॒ ताऽऽद॑ दत।
तं िवृ ॒ े ॒ ै ह॑ रि।
तं प॑दशनव
॒ ताऽऽह॑ रन।्
तं िवृ याव॑ ती पदश
॒ ॒ माा̎।
॒ तो॒ माा̎।
याव॑ ती िवृ च॒ मा॒ व ै प॑दशः।

॒ े िभ ा॑वु त।
तं प॑दशना॒ एष॒ िह प॑दयाम॑
॒ पी॒यत̎।े
॒ े दत।
तं प॑दशनाद॑ ॒ दयामा॑
प॒ ॒ ू  ̎।े
प॒ यत
॒ े रन।्
तं प॑दशनाह॑ ॒ ै ॒ तत।्
च॒ म॑स एवनं
याव॑ ती पदश
॒ ॒ माा̎॥ २॥ ु  सलो॒कतां̎ गमयि।
माा॒ साय॑
अथ॒ य॑दशन॑ ॒ ु ̎।े
॒ े वत
[[1-5-10-3]] ॒ द॒शनव
स॒ े ॒ ै तज॑मानमाद॑
॒ दत।े

॒ े िभ ा॑वु त।
त स॑दशना॒ ॒ े ॒ ै ह॑ रि॥ ५॥
त स॑दशनव

॒ े दत।
त स॑दशनाद॑
॒ े रन।्
त स॑दशनाह॑ [[1-5-10-6]]
याव॑ ती सदश
॒ ॒ माा̎। याव॑ ती सदश
॒ ॒ माा̎।

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 64 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda


॒ ितव
जाप॑ ॒  स॑दशः।॒ ता॒त॑ु ोमः।
े े ॒ ै ॒ तत।्
॒ तरवनं
जाप॑ तत॑ु ोम चतोमम।
ु ॒ ्
ु  सलो॒कतां̎ गमयि।
माा॒ साय॑ तदा॑ः।
अथ॒ यद॑क ॒ ु ̎।े
े िव॒ शन॑े वत क॒ त॒ मािन॒ तािन॒ ोतीिष।
॒ िव॒ शनव
एक॒ े ॒ ै तज॑मानमाद॑
॒ दत।े ॒ ॒ ोमा॒ इित॑।
य एत
े िव॒ शनव
तम॑क े ॒ ै ह॑ रि। ॒ ॑दशः
िवृ ॒ स॑दश ॑ ॒ शः॥ १॥
॒ एकिव
े ॒ श॒ माा̎।
याव॑ किव
॒ वा आिद
असौ ॑ ॒ एकिव॑ ॒ शः। [[1-5-11-2]]
॒ ॒ ै ै ॒ तत॥् ६॥
आ॒िदवनं ॒ ॒ वाव तािन॒ ोतीिष।
एतािन
॒ ॒ ोमा̎।
य एत
[[1-5-10-7]] सो̎ऽवीत।्
ु  सलो॒कतां̎ गमयि।
माा॒ साय॑ ॒ द॒शन॑े ि॒यमा॑णो॒ ॑लेिशिष।
स॒
ु॒ ̎।
त े कयौ िभ॒ ष॑त॒ मित॑
े ।
॑न।् ॒
तमिनौ॑ धा॒नािभ॑रिभषताम।्
त े अहोरा॒
॑  े अभवताम।
॑ ् ॒ ू क॑रण॑
पषा ॒ े ।
॒ ु  ॑ऽभवत।्
अह॑ रेव॒ सवणा े ।
भार॑ ती पिरवा॒पण॑
॒ ता राि॑।
रज॒ ॒ ॑ पय॑
िमावणौ ॒ या।
स यदा॑िद े ।
॒ उ॒ दित॑ तदा॑ः॥ २॥
॒ ु ̎ कशीमन
॒ े॒ तवणा
एतामव ु॒ ॒ ु सम॑िे त।
अथ॒ यद॑ ॒ मित॑
े । [[1-5-11-3]]
एतामव ु॒
॒ े॒ त॑ ज॒तां कशीमन॒ ु संिव॑ शित। ॒
यदिां
̎ धा॒नाः।

ादो॑ ह॒ व ै का॑याध॒ वः।
॒ ू क॑रः।
पः ॒
॒ न॒  ं पमदा
िवरोच॑ ̎ त।्
॒ु ु  भार॑  ै पिरवा॒पः।
स ॑द॒रो॑ऽभवत।् ॒ ॑
िमावणयोः ॒
पयाऽथ॑ ।
े ् ७॥
॒ ॑ ॒ नाचा॑मत॥
ता̎दरादकं का॑द॒तेषा
े हिवषा॒
॒ िम॑ मवे॒ य॑ज॒ीित॑।
आ॒िदः
॒ प॑दश॒ ॒ ु े पदशनव
॒ माा̎ वत॑ ॒ े ॒ै ॒ ॑ने ं दवता॒
एता ू
॒ े इित॑ यात।्
॒ दत े सदशनव
तज॑मानमाद॑ ॒ े ॒ ै ह॑ रािदवनं
॒ ॒ै ै ॒ ॒ ै ॒
एतहिविभ॒ र िभ॑ष॒ा॒िदित॑।
ति॑ शित च॒ ािर॑ च॥ १०॥ ॒ े॑ऽिभषन।्
े ातःसवन
तं वस॑वो॒ऽाक॑पालन
े ॒ मा॑िन े॒ सव॑ न।े
॒ ा एका॑दशकपालन
[[1-5-11-1]] िव॑े दवा
॒ े ाद॑ शकपालन
े तृतीयसवन॥
॒ े ३॥
य े व ै च॒ ार॒ ोमा̎।
कृ ॒ तं तत।् [[1-5-11-4]]
अथ॒ य े प॑। स यदाक ु॒  ्
॒ े कयात।
॒ ॑ पालाातःसवन
किल॒  सः।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 65 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
एका॑दश कपाला॒ा॑िन े॒ सव॑ न।े ॒
यां॒ तित॑ त।्
ृ ॒ े
ाद॑ शकपालातीयसवन। ाद॑ श पौणमा॒॑ ।
िवलो॑म॒ त॑
॒ े
ियत। ादशा॑
॒ काः।
एका॑दशकपालानवे॒ ा॑तःसवन  ्
॒ े क॑ु यात। ाद॑ शामावा॒ा̎।
एका॑दशकपाला॒ा॑िन े॒ सव॑न।े एषा ॒ े रा बृह॒ती॥ २॥
॒ वाव सा दवा॑
ृ ॒ े
एका॑दशकपालातीयसवन।

य॑ ॒
सलोमाय॑ । [[1-5-12-3]]
तदा॑ः। ॒
यां॒ तित॑ ॒िदित॑।
॒ ्
यस॑नू ां ातःसवनम। ॒
यािन॑ च॒ छािर॑ ।
॒ ाणां॒ मा॑िन॒  सव॑ नम।् यािन॑ च॒ नोदभ॑वन।्
िव॑षे ां दवानां ॒ ्
॒ े ̎ तृतीयसवनम। तािन॒ िनवय  ही॒ना॑म।
̎ ािण
अथ॒ का॑द॒तषा े े  हिवषा॒
॒ िम॑ मवे॒ य॑ज॒ीित॑। साऽ॑वीहती।
ृ ॒
॒ ॑ने ं दवता॒
एता ू
॒ े इित॑ यात। ्
॒ू
मामवे॒ भा।
॒ ै ॒
एतहिविभ॒ र िभ॑ष॒ा॒िदित॑॥ ४॥ मामपु ॒ स॑य॒ तित॑
े ।
॒ िव॒ श आती
एक॒ ॑ ृ यसवन
॒ े ा॑तः सवनं
॒ प॑ च॥ ११॥ ु  ॑रर॑
च॒ तिभ ॒ ु ु ह॑ ॒त नोद॑भवत।्
॒ ै रनबृ
ु  ॑रर॒ ̎ै पिबृ
च॒ तिभ ॑ ॒
॒ हतीम॑ िरत।
[[1-5-12-1]] े॒
ता॑मतािन॑ ॒  ̎ यपिा॑
च॒ ायरा ॒ दधात॥् ३॥

ता वा॑चोऽवपा॒दाद॑ िबभयः।
तमतष॑ ॒ ॒ ु छ॑यन।्
े॒ े ु सस [[1-5-12-4]]
यद॑यन।् त े बृ॑ह॒ती एव ॒ू
॒ भा।
ता॑य॒ ीय॑ ायीयम।
॒ ्
बृ॒ ह॒तीमपु ॒ सम॑यताम।्
यदवा॑रयन।् अा॒॒ िभरर॒॑ ै ॒िबृ॑ह॒त नोद॑ भवत।्

ता॑रवीय॑  वारवीयम। ॒ ्
॒ िभरर
अा॒ ॒ ि̎ ै ॒ बृ
ु ॑ह॒तीम॑िरत।
ता वा॑च एवाव॑ ु
॒ पा॒दाद॑ िबभयः। े॒
ता॑मता॒ ॒ ̎ यपिा॑
ावरा ॒ दधात।्
ता॑ एतािन॑
॒ स॒  च॑त॒ ु दधः।
ु रािण॒ छा॒पा॑ ु त े बृ॑ह॒ती एव ॒ू
॒ भा।
े मित॒ ीय॑िर।
तषा॒ बृ॒ ह॒तीमपु ॒ सम॑यताम।्
न ीयद॑ु भवन॥् १॥ ा॒द॒शिभ॑रर ॒ ग  ॒ बृ॑ह॒त नोद॑ भवत।्
̎ ै ायी
ा॒द॒शिभ॑ररजग॒॑ ै॒  ती बृह॒तीम॑िरत।
[[1-5-12-2]] े॒
ता॑मतािन॒ ाद॑ शा॒रा̎ यपिा॑
॒ दधात॥् ४॥
े॒
स बृ॑ह॒तीमवाृ ॑शत।्
ाा॑म॒ रा ̎ ाम।् [[1-5-12-5]]
॒ रा॒ाा॑मव।
अहो॒ े॒ त े बृ॑ह॒ती एव ॒ू
॒ भा।
तदा॑ः। बृ॒ ह॒तीमपु ॒ सम॑यताम।्
क॒ त॒ मा सा दवा॑
॒ े रा बृह॒ती।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 66 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ ितः।
सो̎ऽवीजाप॑
छािस॒ रथो॑ म े भवत।
॒ु
यािभ॑ ॒ े॒
रहमतमा॑ न॒ मन॒ ु संच॑रा॒णीित॑।
॒ भवताम।्
॒ च॒ जग॑ती च पाव॑
त॑ गायी
उ॒ ि॑ ि॒॒ ु ौ̎।
॒ ॒ ु ु पि
अन॑ ु ̎।
॒ ॒ धय
बृ॒ ह॒॑वे ोिर॑ भवत।्
स एतं ॒ छ॑ ोरथमा॒॒ ाय॑।
एतमा॑
॒ न॒ मन॒ ु सम॑चरत।्
एत ॒ ाय॑।
॒  ह॒ व ै छ॑ ोरथमा॒
एतमा॑
॒ न॒ मन॒ ु संच॑रित।
े ॒ ै एतं
यनष ॒ ॒ चर॑ ित।
य एवं ॒ ने ॒ यज॑त।े
॒ िवाोम॑
य उ॑ चनमवं
ै े॒ वद॑े ॥ ५॥
॒ व॒ ाव सा दवा॑
अभ॒ ॒ े रा

बृह॒॑दधा॒ाद॑ शा॒रा̎ यपिा॑ दधादा॒ाय॒ ष॑ ॥
१२॥
अः ु ॑ दव॑
॒ े कृ ि॑का॒ ययं ॒े ॒ ु  ॑वा॒िदन॒ 
सिवत
॒ े वा आय॑षु ः ा॒णिमो॑ दधी॒चो द॑वे ासराः
कृ॒तमवे॒ दवा ॒ु
स जाप॑ ु य े व ै च॒ ारावा॑
॒ ित॒  स स॑म॒ ो ॒ चो॒ ाद॑ श॥
१२॥
॒ े कृ ि॑का दवगहा
अः े ॒ ृ ऋतमव
॒ े॒ व̎ ॒ े े ॒ त े तद॑ ॒ ं तं
ै दवन
॒ े ॒ त े बृ॑ह॒ती एव
प॑दशन ॒ िष॑िः॥ ६२॥

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 67 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda


TaittirÁya-BrÀhmaÉa ै ̎म।्
िनिद॑श॒वे ना
ू े हिव॑
भत॑ ॒ ॒सीा॑ह।
Book 1, Chapter 6
ू मवोपाव॑
भित॑ े॒  े
तत।
॒ ु े ह॑ स॒ इा॑ह।
ममम
Edited by Subramania Sarma, Chennai
Final proofread version, May 2005
अह॑ स एवनं ु
॒ ै ॑ मित।
[[1-6-1-1]] ॒ ॒ु
अाां ु
̎ जहोित॥ ३॥
अन॑मु  ै परो॒
ु डाश॑म॒ ाक॑पालं॒ िनव  ॑पित।
य े ॒
॒ ॒
 शा॑या अवशीय॑ ।े [[1-6-1-4]]
तै ॑॒ तमके ॑ कपालम।् ॒ त एव
अ॒ ॑ िनरव॑
॒ िनितं ॒ दयत।े
॒ वा अन॑मु ितः।
इयं कृ ॒ ं वास॑ कृ ॒ त॑षू ॒ ं दि॑णा।
इयं
॒ िनितः। ॑ ॒ ै िन॑  ै ॒ पम।्
एत
न॒ै॒ तने ॒ पवू ण
॑ ॒ च॑रित। ॒ पण॒े वै िनितं
॑ िनरव॑
॒ दयत।े
पा॒ान॑मवे॒ िनितं ू ̎ िनरव॑
॑ ॒ पवा ॒ दयत।े अ॑तीमाय॑
॒ ि।
एक॑कपालो भवित। ॑ अिह॑
िना ॒ ।ै
एक॒ ॑ िनरव॑
॒ धवै िनितं ॒ दयत।े ु ॒ े गाह॑प  े जहोित।
े ॒ पनर॒
ाहा॒ नमो॒ य इदं॒ च॒ कारित ु
॒ ु १॥
॑ गाह॑प  ईयः॥
यदा॒ आ॒ ॒ ु त।
॑ वै न॑म॒ ो॒ गाह॑प मपाव॑  े
ु ॒ े ॒ च॑रित।
आ॒न॒ मतन
[[1-6-1-2]] ॒ वा अन॑मु ितः॥ ४॥
इयं
॒ू
॒ ो भाऽिर॑ ू
न॒ ाय॑ ।
अ॒॒ य ु च॒ यज॑मानं च हात।् [[1-6-1-5]]
ु ण इा॑ह।
॑ जषा॒
वीिह॒ ाहाऽऽितं ॒ े॒
इयमवा ै ॑ रा॒मन॑ ु मत।े
आ॒॑ वै नै  शमयित। ु  णा।
ध॒ ने दि॑
॒
नाितमा॑  ॒ यनु  यज॑मानः।
 ॒ े॒ ध॒ ने ं ु क॑ु त।े
इमामव
एको॒ ु े न॑ यि।
॒ ॒ क ॒ च॒ ं िनव  ॑पित।
आ॒िदं
॑ ै भाग॒ धये ̎म।्
ति िन उ॒ भयी̎॒वे जा॒
॒ िभिष॑त।े
इमां
॒ िदशं॑ यि। ै ष ु च॒ मान॑षु ीष ु च।
दवी॑
एषा ॑ ै िदक।्
॒ व ै िन॒ वरो॒ दि॑णा।
ाया॑मवे॒ िदिश ॑ िनरव॑
॒ िनितं ॒ दयत॥
े २॥ वरो॒ िह रा॒ समृ॑।ै
आ॒ा॒व॒ े दशकपालं॒ िनव  ॑पित।
ै॒ वमका॑
[[1-6-1-3]] ॒
अिः सवा  ॑ दवता
॒ े ̎॥ ५॥

कृ॑ त॒ इिर॑ ण े जहोित दर॒ े वा̎।
एत
॒ ै िना ॑ आ॒यत॑नम।् [[1-6-1-6]]
 एवायत॑
॒ न े॒ िनितं
॑ िनरव॑
॒ दयत।े िव॑यु ः।
॒
एष॒ त॑े िनत
॑ े भा॒ग इा॑ह।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 68 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ े ̎॒ वै यं
दवता ॒ चाव॑ ।े [[1-6-1-9]]
वा॒म॒ नो वही
॒ दि॑णा। ॒ ॒ े॒ ।े
इियमवाव॑
यही।
॒ ॒ भो वही
ऋष॒ ॒ दि॑णा।
े ̎॒ये ः।
तना यही।

या॑म॒ नः। े ̎॒ये ः।
तना
तन॑े व॒
ै वः समृ॑।ै ॑ भः।
यष॒
अी॒ ॒ े दशकपालं॒ िनव  ॑पित।
॒ षो॒मीयमका॑ े ॒ ै समृ॑।ै
तनः

अीषोमा 
̎ ां॒ वा इो॑ वृ॒ म॑ह॒िित॑। याव॑ ती॒व  जा ॑ मान।्
॒ ओष॑धीना॒मताना॒
यद॑ ीषो॒मीयमका॑ ॒  ित॥ ६॥
॒ े दशकपालं िनवप॑ ताः परा॑ऽभवन।्
आ॒॒य॒ णं भ॑वित ताा॑
॒ य।
[[1-6-1-7]] ॒
यज॑मानाप॑
राभावाय॥ ९॥
वा  ॑मवे॒ िविज॑।ै
िहर॑ यं॒ दि॑णा॒ समृ॑।ै [[1-6-1-10]]
इो॑ वृ॒  हा।
॒ ु
॒ े वा ओष॑धीा॒िजम॑यः।
दवा
॒ े िभियण॑
दवता॑ े ॒ े च॒ ा 
̎ त। ॑ ी उद॑ जयताम।्
ता इा॒
स एतम
॒  े दशकपालमपयत।्
ै̎ ा॒मका॑ तावतम े॒  ृ ाताम।्
̎ ै ा॒ ं ाद॑ शकपालं॒ िनर॑ वण
तिर॑ वपत।् यदै ॒ ु ।ै
̎ ा॒ो भवि॑
तने ॒ व ै स दवता
॒ े ̎ि
े ॒ य ं चावा॑। ाद॑ शकपालो भवित।
यदै
̎ ा॒मका॑ ॒  ित।
े दशकपालं िनवप॑ ॒
ाद॑ श॒ मासा̎ संवरः।
॒ े ̎॒ वै तने िे̎ यं
दवता ॒ च॒ यज॑मा॒नोऽव॑।े सं॒ व॒ रण॒
॒ े वाा॒
ै अ॒ मव॑।े
॒ भो वही
ऋष॒ ॒ दि॑णा॥ ७॥ ॒ े ॒  ॑वित।
व॒ै॒ दवभ
॒ े वा अ̎म।्
व॒ै॒ दवं
[[1-6-1-8]] े॒
अ॑मवा ै̎ दयित॥ १०॥
यही।

े ̎॒ये ः।
तना [[1-6-1-11]]
॑ भः।
यष॒ ॒ ॒ ॒ वो
थमजो ॒ दि॑णा॒ समृ॑।ै
े ॒ ै समृ॑।ै
तनः सौ॒ या॑मा॒कं च॒ ं िनव  ॑पित।
॒ ॑ पालं॒ िनव  ॑पित।
आ॒॒ये माक सोमो॒ वा अकृ॑ प
॒ ॒ राजा̎।
ऐं
॒ दिध॑। ॒ ॒ पमवा
अकृ ॒ ॒ े॒ ै̎ दयित।
यदा̎॒ये ो भव॑ ित। वासो॒ दि॑णा।
॒ु
॒  य॑मखम।
अिव ्
॒ े या॒ वास॒  समृ॑।ै
सौ॒ िह दवत॑
॒ ॒ ॒ ु े॒  पराा
यमखमवि॑ ॒ु ̎।े सर॑  ै च॒ ं िनव  ॑पित।
॒ ै दिध॑॥ ८॥
यदं सर॑ त े च॒ म।्

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 69 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda


॒ ॒ ु े॒ ।े
िमथनमवाव॑ ॒
अानिप ु ॒ तित॑
॒ न ाय॑ े ॥ १३॥
॒ ॒ ु गावौ॒ दि॑णा॒ समृ॑।ै
िमथनौ
॒ु
एित॒ वा एष॒ य॑मखाा̎। [[1-6-2-3]]
यो̎ऽदे ॒वता॑या॒ एित॑। स एतं ॒ ॑ पालमपयत।्
॒ ितमा॒ त सक
॒ जाप॑
॒ े॒
अावतािन॑ हवी
॒ िष॑ भवि। तं िनर॑ वपत।्
॒ रा गायी।
अा॑ ॒ ॒
ततो॒ व ै जाो॑ ऽकत।
गा॒य॒ ो̎ऽिः। या॑॒तो िन॑॒ते̎।
तनव ॒ु
े ॒ ै य॑मखाा॑ ॒ े ॒वता॑य॒ ै नित॑
अद ै ॥ ११॥ ॒
य॒ ।ै̎
॒ ु ॒ दयतऽाां
ईयिनरव॑ े ॒ु ु न॑मु ितद॒वता॑ िनवप॑
̎ जहो॒ ॒  ित ॒
जाना॒
मघा॑ताय।
॒ दि॑णा॒ यदं
वही ॒ ै दप॑राभावाय दयित॒ गावौ॒ ॒ ॑ पालो भवित।
सक
दि॑णा॒ समृ॑ ै॒ ष॑ ॥ १॥ ॒ ग॑णा॒ व ै मत॑
स ॒ ।
ग॒ ण॒श एवा॒
॒ ै िवशं॑ कयित।
[[1-6-2-1]] ॒ ितरशोचत॥् १४॥
स जाप॑
॒ ै दवन
व॒ ॒ े े ॒ व ै जाप॑
॒ ितः जा
॒ असृ
॑ जत।
ताः सृ॒ ा न ाजा॑य। [[1-6-2-4]]
सो̎ऽिर॑ कामयत। ू ̎ जा
याः पवा ॒ असृ॑ि।
॒ ॒ ज॑नययिमित॑
अहिममाः े ॒ । मता ॑ ु
॒ ॒ अविधषः।
स जाप॑ ु मदधात।्
॒ तय े॒ शच॑ े े ।
क॒ थमप॑राः सृज॒यित॑
॒ ॒
सो॑ऽशोचजािममा॑ नः। ु आ॒डं भतं
त॒ श॑ ॒ ू िनर॑ वतत।

ता॒ ं च॑ जा ॒ ु ॒ यं च॒ न।
॒ भनि तद॑ु हरत।्
ु ौ शो॑चतः जािममा॑
ताव॒ भ ॒ ॒ नौ। तद॑ पोषयत।्
ता॒ िम॑सज ृ त।् ताजा॑यत।

ता अिर ̎ ै ॥् १२॥
त ॒ ू॒ ्
आ॒ड॒ वा एतपम।
यदा॒िमा̎।
[[1-6-2-2]] ॒ ु ित॥ १५॥
यर॑
े ऽदधात।्
सोमो॒ रतो॑
॒ ॒ ाज॑नयत।्
सिवता [[1-6-2-5]]
सर॑ ती॒ वाच॑मदधात।् ॒ एव
जा ॒ तज॑मानः पोषयित।
॒ू षयत।्
पषाऽपो॑ ॒ े िमा॑ भवित।
व॒ै॒ दा॑
त े वा एत
॒ े िः संव॑ र ु ।े
॒ ॒ य॑ ॒ ै ॒ े व ै जाः।
वदो॑ ॒
य े दवाः ु पतयः।
॒ े पि॑ ॒ एवा॒
जा ै ज॑नयित।

सं॒ व॒ रो
॒ व ै जाप॑
॒ ितः। वािज॑न॒ मान॑यित।
सं॒ व॒ रण॒
॒ े वा
ै ॒
ै̎ जाः ाज॑नयत।् ॒
जा॒ वे जा॑तास॒ ु रेतो॑ दधाित।
ताः जा ॒ जा॒ता मतो ॒ ̎ऽन।्
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 70 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ एक॑कपालो भवित।
ा॒वा॒प॒ िृ थ॑ ॒ु
॒ पः।
मा॒ता िपता
॒ एव
जा ॒
॒ जा॑ता॒ ावा॑पिृ थवीा॑ मभ॒ु यत॒  पिर॑ गाित।
ृ ु ्
॒ े ति॑थ॒ नम।
तदव
ु संय॑ा आसन।्
॒ े स॒ राः
दवा॒ उं॒ गभ ज॒ राय॑।ु
सो̎ऽिर॑ वीत॥् १६॥ ु ्
॒ े ति॑थ॒ नम।
तदव
धा े॒ ब॒ िहः संन
॑ ं भवित।
[[1-6-2-6]] ॒ े लो॒काः।
य॑ इम
माम॑े यजत। ॒ वे लो॒के ष॒ ु ित॑ितित।
ए॑
मया॒ मख॒ु नास॑
े रु ाथित॑
े ॒ े । ॒ धा पनु॒ संन
एक॒ ॑ ं भवित।

॒ ॒
मां ितीयिमित॒ सोमो̎ऽवीत।् एक॑ इव॒ ॑य ं लो॒कः॥ १९॥
े ॒ े ।
मया॒ राा॑ जथित॑

मां तृ॒ तीयिमित॑ ॒
सिवता। [[1-6-3-2]]
मया॒ स॑तू ा जथित॑
े ॒ े । ॒
अि॒ वे तन॑े लो॒के ित॑ितित।

मां॒ च॑त॒ थिमित॒ सर॑ ती। ॒ ु भवि।
सवो॑
इियं
॒ ॒ वो॒ऽहं धा̎ा॒मीित॑ ॒ ॒ ॒
थमजामव ु ॒ ।े
े॒ पिमव॑
॒ू
मां प॑॒मिमित॑ पषा। ॒ ॒ ॒ वो
थमजो ॒ दि॑णा॒ समृ॑।ै

मया̎ ितया॑ े ॒ े ॥ १७॥
जथित॑ पृ॒ ष॒दा॒ ं ग॑ ृ ाित।

पशवो॒ व ै पृष॑ दा॒म।्
[[1-6-2-7]] ॒ ू े॒ ।े
पशनवाव॑
े रु ानजयन।्
ते̎ऽिना॒ मख॒ु नास॑ ॒ गही॒
प॒ ॒ ृ त ं भ॑वित।
सोम॑ने ॒ राा̎। ॒ ।
पाा॒ िह पशव॑
॒ ॒ स॑तू ाः।
सिवा ब॒ ॒ प ं भ॑वित॥ २०॥
सर॑ तीियम॒॑ दधात।्
॒ ू ॑िताऽऽसी
पषा ॒ ̎ ।्
त [[1-6-3-3]]
॒ े ॑जय।
ततो॒ व ै दवा ब॒ ॒ ॒ ॒  समृ॑।ै
॒ पा िह पशव
॒े
यदतािन॑ ॒ िष॑ िन॒ ॒ े िविज॑।ै
हवी ॒ म॑ि।
अिं
नो॑रविदमप॑े॒ ु वपित। ॒
अिम॑ ु ा॒ व ै जाप॑
ख ॒ ितः जा
॒ असृ
॑ जत।

पशवो॒ ॑ े॒
वा उरविदः। यदिं
॒ म॑ि।
अजा॑ता इव॒ ॑ते िह॑ पशव॑
॒ ॥ १८॥ ॒
अिम॑ ु ा एव
ख ॒ यज॑मानः सृजत।े
॒ तजा
ऐिद॑
॒ ॒ ु वीिताया॑
शोचर॑ ॒ े ॒ े ते िह॑
जथ॒ ॑
नव॑ या॒जा इ ।े
॒ ॥ २॥
पशव॑ ू जाः।
नवा॑नया॒
॒ हवी
अौ ॒ िष॑।
[[1-6-3-1]] ावा॑घा॒रौ।
॒ ॒िहभ  ॑वित।
िवृ ावा॑भागौ॥ २१॥

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 71 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda


[[1-6-3-4]] यज॑मानो॒ वा एक॑कपालः।
ि॒ शंप॑।े ॒ ु ॒ लो॒क आहवनीय॑
सवग ॑ ॒ ॥ २४॥
॒ ्
ि॒ शद॑ रा िवराट।
॒ ्
अं॑ िवराट। [[1-6-3-7]]
॒ वाामव॑
िवराज॒ ै ॒ ।े े ॑ कपालमाहवनीय॑
यदक ॒ु ।
॒ े जहोित॑
यज॑मानो॒ वा एक॑कपालः। यज॑मानमवे॒ स॑वु ॒ ग लो॒कं ग॑मयित।
तज॒े आ̎म।् ु॒
य॑ने जयात। ्
े ॑ कपाल॒ आ॑मा॒नय॑ित।
यदक ॒ ु ॒  काज॑मानमव॑
सवगाो॒ े ्
॒ िवत।
यज॑मानमवे॒ तज॑ 
े सा॒ सम॑धयित। ॒ ु ज॑हु ोित।
चा
यज॑मानो॒ वा एक॑कपालः। ॒ ु ॒  लो॒क॒ सम॑।ै
सवग॑
॒ ॒ आ̎म॥् २२॥
पशव या॑ते ।
॒ े ॒ कमिभ
दवलो॒ े ्
॒ ज॑यत।
[[1-6-3-5]] य॑ िणा ृ ो॒कम।्
॒ िप॑तल
यक॥॒ ् २५॥
े ॑ कपाल॒ आ॑मा॒नय॑ित।
यदक
॒ ु  सम॑धयित।
यज॑मानमवे॒ पशिभ॒ 
यद॑मा॒नयेत̎ ।् [[1-6-3-8]]

अा॑ एनं पशवो॑ ॒ु
भ॒ े ्
उप॑ितरन। ु
॒  ह॑ ः।
रािस य
या॑ ̎ े ।्
॒ नयत यदङ्।

ब॒ हव॑ एनं पशवोऽभ॑  े ्
ु ॒ उप॑ितरन। ॒ ॒ ु ॒ कमिभज॑
मनलो॒ ॒ े ्
यत।
ु  ्
ब॒ ा॑नीया॒िवः पृ॑ ं कयात। ित॑ितो होत॒॑ ।
ब॒ हव॑ एवनं ॒
॒ ै ॑ पशवो॑ ॒ु
भ॒ उप॑ित।े ॒ अन॒ ु ित॑िततः।
॒ ॒ ं ावा॑पिृ थवी
एक॑कपालं॒ व ै ॑ितित॑
यज॑मानो॒ वा एक॑कपालः। ॒ ऋतव॑
ावा॑पिृ थवी ॒ ।
॒ े ् २३॥
े ॑ कपालावत॥
यदक ॒ ू ः।
ऋत॒
॒ यज॑मानः।
यं
[[1-6-3-6]] ॒
यज॑मानं जाः।

यज॑मानाव॑ े ्
त। ॒ ॥ २६॥
ता॒ित॑ितो होत॑
उा॒ माज॑ े॒ मानः।

 वा॑ मीयत। [[1-6-3-9]]
॒ दव
सकृ ॒ े हो॑त॒ ॑। वा॒िजनो॑ यजित।
॒ िद॑ व॒ िह स॑वु ॒ ग लो॒कः।
सकृ ॒
अिवा॒य ःु सय
ू ।
॑
ाऽिभ
॒ ज॑हु ोित। त े व ै वा॒िजन॑।
यज॑मानमवे॒ स॑वु ॒ ग लो॒कं ग॑मिया।
॒ तानवे॒ त॑जित।
तज॑ 
े सा॒ सम॑धयित। अथो॒ खा॑ः।

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 72 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda


छािस॒ व ै वा॒िजन॒  इित॑। ु ्
॒ व॑णपा॒शाद॑ मत।
तवै  स जा
ता॒ वे त॑जित। य॑ णघा॒सा िन॑॒े̎॥ २९॥
॒ म े वा इ॑ ॒ हरी॑ सोमपानौ
ऋा॒ ॒ ̎।
॒ आ॒धान̎म।्
तयो̎ पिरधय॑ [[1-6-4-2]]
वािज॑न ं भाग॒ धये̎म॥् २७॥ ॒ जाना॒मव॑ णाहाय।
̎ ।्
तासां॒ दि॑णो बा॒  ॑॒ आसीत
[[1-6-3-10]] ॒ सृ॑तः।
सः
॒ ु यात।
यद॑ पिरधी॑ ॒ ् स एतां
॒ ितीयां
॒ े ॒ ु हन।्
̎ दिण॒ तो विदमद॑

अरा॑ धानाां घा॒स ं य॑ेत।् ॒ ॒ दि॑ण ं बा॒ं ासा॑रयत।्
ततो॒ व ै स जानां

॑ ॒ हु ोित।
पिरधी॑ यितीयां
॒ ̎ दिण॒ तो विद॑ ु
े म॒ ि॑ ।
िनरा॑धानाामवे॒ घा॒स ं य॑ित। ॒
जाना॑ मवे॒ तज॑मानो॒ दि॑ण ं बा॒ं सा॑रयित।
ब॒ िहिष॑ िविष॒ािज॑न॒ मान॑यित। ु 
ता̎ातमाया॒ ु ो॒क उभ॒
॑मिँ ॑ याबा॑ः।
॒ व ै ब॒ िहः। .h line
जा ॒ िजत॒  ॑।
यािभ॑
े वािज॑नम।्
रतो॒ पृ॒ थ॒ मा॒ादी॒
े असंि॑ भ े भवतः॥ ३०॥

जा॒ वे रतो॑
े दधाित।
॒ ॒ ु ॒ भयि।
समपय॑ [[1-6-4-3]]
एतो॑
॒ मपीथा॒ ॑ते ।े ता̎थ
ृ मा॒ ं सौ̎।
अथो॑ आ॒॒ वे रतो॑
े दधत।े ु े॒ ु वपित।
े मरविदमप॑
उ॑रां॒ वा॑
यज॑मान उ॒ मो भ॑यित। ॒
पशवो॒ ॑ े॒
वा उरविदः।

पशवो॒ व ै वािज॑नम।् ॒ ू े॒ ।े
पशनवाव॑
यज॑मान एव ॒ ू ित॑ापयि॥ २८॥
॒ पश ॒
अथो॑ यपषोऽन॑
िर।ै
लो॒को ब॑॒ प ं भ॑व॒ ा॑भागौ पशव
॒ ॒ एता
॒ ̎ णा॒ वे प॑ हवी
॒ िष॑।
॒ े हवनीय॑
आ॑मवदा॑ ॒  ा॒
॒ ॒
ित॑ितो होतो॑ अथषै॒ ऐ
̎ ा॒ो भ॑वित।
भाग॒ धय॑े मते॒ े च॒ िर॑ च॥ ३॥ ा॒णा॒पा॒नौ वा एतौ ॒ े ̎म।्
॒ दवाना
यिद॑ ा॒ी।
[[1-6-4-1]] यदै
̎ ा॒ो भ॑वित॥ ३१॥
॒ ितः सिवता
जाप॑ ॒ ू जा
॒ भा ॒ असृ
॑ जत।
॑ ॒
ता एनम॑ म। [[1-6-4-4]]
॑ दपा̎ामन।्
ता अा॒ ा॒णा॒पा॒नाववाव॑ े॒ ।े
ता वणो ॒ ू जा
॑ भा ॒ वणनााहयत।
॑ े ्
ओजो॒ बलं॒ वा एतौ ॒ े ̎म।्
॒ दवाना
॒ वणगहीताः।
ताः जा ॑ ृ यिद॑ ा॒ी।
जाप॑ ु ॒ धावा॒थिममा॑
॒ ितं॒ पनपा॑ ॒ नाः। यदै
̎ ा॒ो भव॑ ित।
स एता॒
॒ 
जाप॑ितवणघा॒सान॑पयत।् ओजो॒ बल॑ मवाव॑ े॒ ।े
तािर॑ वपत।्
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 73 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
मा॒॒ा॑िमा॑ भवित। ॒ त एव
अ॒ ॑ मव॑ यजत।े
॒ वण॒
वा॒॒या॑िमा̎। ॒े
यदवा॒ यःु क॒ रोित॑॥ ३४॥
मषी े॒
े॒ च॑ मष॑ भवतः।
॒ ॒ ु एव
िमथना ॒ जा ु ित।
॒ व॑ णपा॒शा॑ [[1-6-5-2]]
लो॒म॒ शौ भ॑वतो म॒
े ाय॑॥ ३२॥ त॑िता॒ता क॑रोित।
े ̎॒ रोित॑।
ता॒या
[[1-6-4-5]] तापी॑यारोित।
 ु वपित।
श॒ मी॒प॒णाप॑ प̎ वाचयित।
े॒
घा॒समवाा॒
मिप॑ यित। े मवनां
मा॑ े॒ ै ̎ करोित।
॒ ॒ नोपा॑नमत।्
॒ ितमां
जाप॑ ॒ ै मप॑ु नयित।
अथो॒ तप॑ एवना॒
॒ े श॒ त॑
स एतन॑ े ने हिवषा॒ ॒ ।
॒ ऽामवा॑ ू
या॒र सं॒ न ॑॒ यात।्
॒  ॒ भव॑ ि।
य॑रः श॒ तािन॑ शमीपणािन ॒ ा॒ित ात।
ियं ॑ ्
॒ ॒
अााव॑ ।ै े ्
॒ म॑े जा॒र इित॒ िनिद॑शत।
असौ
सौ॒ािन॒ व ै क॒ रीरा॑िण। ॒ यवनं
िनिद ॒ ै ै ॑ वणपा॒शन॑े ाहयित॥ ३५॥

सौ॒ा ख॒ वा आितिद
॒वो वृिं॑ ावयित।
॒ िण॒ भव॑ ि।
यरीरा॑ [[1-6-5-3]]
सौ॒यवा ॑ िदवो
ै॒ ा ॒ ।े
॒ वृिमव॑ ु यित।
॒ ा॑वामह॒ इित॒ पी॑म॒ दान॑
घा॒
का॒य एक॑कपालो भवित। ै ै ̎म।्
अ॑ त॒ वना

जानां
̎ क॒ ाय॑। ु ु ा॑मन ु यात।्
यी॑ परोनवा॒ ॒ू
॒ ॒ ॒ ू ष ं क॑रपा॒ािण॑ भवि।
ितप॒ िनव̎य॒ यज॑मानः ात।्
जा॒ता एव ॒ जा ॒ व॑णपा॒शा॑ु ित। यज॑मा॒नोऽा॑ह।
एक॒ मित॑िरम।् आ॒॒ वे वी॒य ॑ ध।े

ज॒ िनमा॑ णा एव
॒ जा ु ित॥ ३३॥
॒ व॑ णपा॒शा॑ ॒
उ॒ भौ या॒ा सवीयाय॑ ।
॒ ॑े भवतो॒ भव॑ ित म॒
िन॒ े ाय॑  े॒ ष॑ ॥ ४॥ याम े॒ यदर॑ य॒ इा॑ह।
॒ िदतमव
यथो॒ ॒ े॒ वण॒
॑ मव॑ यजत।े
[[1-6-5-1]] ॒ मा॒न॒ दवो॑
यज॒ ॒ े ॒ वा आहवनीय॑
॑ ॒ ॥ ३६॥
े म॒ ािन॑ हवी
उ॑रां॒ वा॑ ॒ िष॑ सादयित।
दि॑णायां मा॒ तीम।् [[1-6-5-4]]
॒ ॒ ॒ ु े॒ ै यनि।
अपधरमवना॑ ु ा॒त॒  े ॒ दि॑णः।
ृ ॒ द॒वो॑
अथो॒ ओज॑ एवासा॒
॒ मव॑ हरित। ु॒
॒ े जयात।
यदा॑हवनीय॑ ्
ता॒॑ण ा
॒ ॒ िवशो̎ऽतोप॒ िमणी̎। े ्
यज॑मानं वणपा॒शन॑े ाहयत।
मा॒॒ा पवू  ॑या॒ च॑रित। े ज॑हु ोित।
दि॑ण॒ऽौ
॑ मे॒ वाव॑ यजत।े
अनृत ातृ॑मवे॒ व॑णपा॒शन॑े ाहयित।
वा॒॒यो॑रया।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 74 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda

शपू ॑ण जहोित। ॒ े ॒ ु संय॑ा आसन।्
दवासराः
अ॑मवे॒ वण॒
॑ मव॑ यजत।े सो̎ऽिर॑ वीत।्
 िध िनधाय॑
शी॒ष॑ ॒ ु
जहोित। े॒
ममयमनी॑ ॒ ू
कवती तनः।
शी॒ष॒त एव॒ वण॒
॑ मव॑ यजत।े तां ी॑णीत।

ि॑ ु
होित॥ ३७॥ अथास॑रु ानिभभ॑
॒ िव॒ थित॑
े ।
त े दवा
॒ े अयऽनी॑ ु डाश॑म॒ ाक॑पालं॒ िन॑रवपन।्
॒ े कवत े परो॒
[[1-6-5-5]] सो̎ऽिरनी॑कवा॒न॑े भाग॒ धय॑
े ने ी॒तः।
॒ ॒े व॑णपा॒शािम ु॑त।े
व ु  काजनयत।
च॒ त॒ धाऽनी॑
अ॒ म  ॑ कमकृ॒ त॒ इा॑ह। ततो॑ दवा॒ े अभ॑वन।्
॒ े ॒ ण ं िन॑रवदाय॑
दवानृ ॒ । पराऽस॑रु ाः॥ १॥
अनृ ॒ ृ ु ॒ े े ॒ वावतदा॑
॒ ॒ णा गहानपतित ै ह।
॑ ृ ॒ वा एत॑
वणगहीतं ॒ ॒ । [[1-6-6-2]]
यज॑षु ा गही॒
ृ ता॑ितिर॑
॒ त।े ु डाश॑म॒ ाक॑पालं िनवप॑
॒ े कवत े परो॒
यदयऽनी॑ ॒  ित।
ु ̎ िना॒स॑।
तषा ॒ े॒ कव॒  न॑े भाग॒ धय॑
अिमवानी॑ े ने ीणाित।
तषु ै̎ िना॒सन॑े चावभृ॒ थमवै ॑ित। सो̎ऽिरनी॑कवा॒न॑े भाग॒ धय॑
े ने ी॒तः।
॑ ृ े ॒ ै वण॒
वणगहीतनव ॑ मव॑ यजत।े ु  कािन जनयत।े
च॒ त॒ धाऽनी॑
॒ ऽवभृ॒ थमवै ॑ित॥ ३८॥
अपो॑ ॒ ̎ऽिरनी॑कवान।्
॒ वा आ॒िदो
असौ

त॑ रमयोऽनी॑
कािन।
[[1-6-5-6]] सा॒क सयू ॑णोता
॒ िनव  ॑पित।
॒ ु व ै वणः।
अ ॑ ॒े
सा॒ादवाा॒ अनी॑कािन जनयित।

॒ े वण॒
सा॒ादव ॑ मव॑ यजत।े े रु ा॒ परा॑िजता॒ य॑।
तऽस॑
ु वण
ित॑यतो॒ ॑ ॒ पाश॒ इा॑ह। ॒ उपा̎यन॥् २॥
ावा॑पिृ थवी
॒ े िनम ु॑त।े
॒ ण॒पा॒शादव
व॒
अ॑तीमाय॑
॒ ि। [[1-6-6-3]]

वणा॒ िह॑ ।ै त े दवा
॒ े म॑ ॒ े ॒ ं िनर॑ वपन।्
॒  सांतपन॑
े महीा॑ह।
एधो̎ऽिधषी॒ ॒
ताावा॑पिृ थवीा॑ मवोभ॒ े॒ यत॒  सम॑तपन।्
॒ वै ािं न॑म॒ ॑ उ॒ पाय॑ि।
सिमध॒ ॒  ित।
॒ े ॒ ं िनवप॑
य॒ ॑ सापन॑
े िस॒ तजो॒
तजो॑ े मिय॑ ध॒ हे ीा॑ह। ॒
ावा॑पिृ थवीा॑ मवे॒ तभ॒
॑ यतो॒ यज॑मानो॒
े एवा॑
तज॑ ॒ ॥े ३९॥ ातृ॑ा॒तं ॑पित।
॒ ॒
क॒ रोित॑ ाहयाहवनीयि॑ ु
हो॒ पो॑ऽवभृ॒ थमवै ॑ित म॒ ि॑न े॒ िनव  ॑पित।
े ५॥
ध॥ े
तिह॒ िह तऽि॑ ॒ ं त॑पित।
च॒ भ  ॑वित।
[[1-6-6-1]] ॒  एवना॒
सवत॑ ॒ ै तं ॑पित।
त े दवाः
॒ े ो॑िवज॒ ियन॒  स॑।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 75 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
सवा  ॑सां ध
॒ े ग॑हृ मधीयं
े॒ ॑ च॒ ं िनर॑ वपन॥् ३॥ ॒
मतो॑ ृ े॒
गहमिधनो॑ यजित।
े ने ॒ वना॒
भा॒ग॒धय॑ 
ै ै म॑धयित।
[[1-6-6-4]] ॒  ि॑कृ॒ तं॑ यजित॒ ित॑ि।ै
अि
आिश॑ता एवाोप॑
॒ वसाम। इडा̎ो भवित।

॒े ्
क॒ वाऽहदम। ॒
पशवो॒ वा इडा̎।
॒ े ।
क॑ वा॒ ो भ॑िवतित॑ ॒ ु वे ोपिर॑ ा॒ित॑ितित॥ ६॥
पश॒
स ॒ तो॑ऽभवत।् अस॑रु ा अयृहमधीयं
े॒ ु ु॒ े ̎ो
॑ च॒ ं िनर॑ वपजहवराहडा
॑ ॒ ना।्
तात भवित॒ े च॑॥ ६॥

॒ े अता॒
न िह दवा ॑ ि॑।
ु ्
ते̎ऽवन। [[1-6-7-1]]
॒  हो̎ाम॒ इित॑।
का॑ इम यी॑ गहमधीय॑ृ े॒ ाी॒यात।्

मो॑ ृ े॒
गहमिध॒ ु ्
इ॑वन। ॒ ृ ॒ े॒ वे ात
गहम॑ ̎ ।्

तं मो॑ ृ े॒
गहमिधो॑ ु ु ४॥
ऽजहवः॥ िव ॑ य॒ ऋत।
॑ े
याी॒यात।्
[[1-6-6-5]] े ात।्
अग॑हृ मधी

॒ े अभ॑वन।्
ततो॑ दवा ॒ ृ॑त।
ना॑ यो े
पराऽस॑रु ाः। ित॑वश े ु
े ं पचयः।
ता̎ी॒यात।्
॒ मो॑
यवंै॒ िवषो॑ ॒ ृ े॒
गहमिधो॑ ॒ ृ े ज॑ु ित।
गह
भव॑ ा॒ना̎। ॒ ृ ॒ े॒ वे भ॑वित।
गहम॑
परा̎ऽ॒ ातृ॑ो भवित। ॒ ृ॑त॥
ना॑ यो े १॥

य ै य॑ पाक॒ ा ि॒ यत̎।े
॒ ं॑ तत।्
पश॒ [[1-6-7-2]]
पा॒क॒ा वा एति
॒ ॑ यत।े त े दवा
॒ े ग॑हृ मधीय॑
े॒ ने ा।
े॒
े ब॒ िहभव॑ ित।
या आिश॑ता अभवन।्
न सा॑िमध॒ ने ीराह॑
॒ ॥ ५॥ आ॑ता॒॑त।
अन॑वु ॒ ान॑वासयन।्
[[1-6-6-6]] े
तोऽस॑ रु ा॒ धं॒ु ािह॑ वन।्
न ॑या॒जा इ
॒ ̎।े ॒ े े ु लो॒कमिव॑ा।
सा दवष॑
ू ा॒जाः।
नान॑य अस॑रु ा॒न॑ु रगत।्

॒ वद॑े ।
य एवं ॒ ृ ॒ े॒ ने ा।
गहमधीय॑ े॒
॒ ॒ु
पशमा॑ वित। आिश॑ता भवि।
आ॑भागौ यजित। आ॑तऽ॑ े २॥
े॒ त॥
॒ ॒ ै च॑षु ी॒ नार॑ेित।
यव

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 76 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda


[[1-6-7-3]] एता
॒ ̎ ण ऐा॒ः।
् सयि।
अन॑वु ॒ ान वा॑ ॒ ॒  ॑वित॥
अथषै॒ ऐभ
ातृ॑ायवै॒ तज॑मान॒  धं॒ु िह॑ णोित। उ॒ ा॒रं वा एतिम
॒ ॒ उद॑हरत।
त े दवा
॒ े ग॑हृ मधीय॑
े॒ ने ा।
े॒ वृ॒  हा।


इा॑य िना॒स ं ॑दधः। ॒
अास॑ ु दवता॒
॒ े िध॑।

अानव ॒ े ।
े॒  इो॒ िनिह॑ तभाग उपाविततित॑ ॒ ॒  ित।
॒ े ऐभव॑
यदष

तािनो॒ िनिह॑ तभाग उ॒ पाव॑तत। उ॒ ा॒रमवे॒ तं यज॑मान॒ उ॑ रत।े

अास॑ ु जािध॑
॒ ।
॒ ृ ॒ े॒ ने ा।
गहमधीय॑ े॒
इा॑य िना॒स ं िनद॑ ात।्  एक॑कपालो भवित।
व॒ै॒ क॒ म॒ ण
 े
॒ ै ॒ िनिह॑ तभाग उ॒ पाव॑ तत।
इ॑ एवनं  यज॑मा॒नोऽव॑॥
िवा̎॒वे तने ॒ क॑मािण॒ े ५॥

गाह॑प  े जहोित॥ ३॥ ु
॒ ॒ े॒ त े जहोित
ऋतऽ॑ वृणामह ै भव॒ौ च॑॥ ७॥

[[1-6-7-4]] [[1-6-8-1]]

े ने ॒ वन
भा॒ग॒धय॑ 
ै ै ॒  सम॑धयित। ॒ ै दवन
व॒ ॒ े े ॒ व ै जाप॑
॒ ितः जा
॒ असृ॑ जत।
॒ भमा॑ यित।
ऋष॒ ु ्
ता व॑ णघा॒सवै  ॑णपा॒शाद॑ मत।
॒ ा॒र एवा
वष॒ ॒ ॒ सः। े॒ ै ॑ापयत।्
सा॒क॒मधः
अथो॑ इि॒ यमवे॒ ती॒य ॑ यज॑मानो॒ ातृ॑ वृे । ॑क ॒ दयत।
ै ॒ ं िनरवा॑
इो॑ वृ॒  हा। ॒ ॒ य॒ न॑े सवग
िपतृ ु ॒  लो॒कम॑गमयत।्

परां̎ परा॒वत॑मगत।् यै̎दवन ॒ े े ॒ यज॑त।े
अपा॑राध॒ िमित॒ म॑मानः। ॒ एव
जा ॒ तज॑मानः सृजत।े
सो̎ऽवीत।् ु ित।
ता व॑ णघा॒सवै  ॑णपा॒शा॑
क इदं॒ व॑िे दतीित॑
॒ । सा॒क॒मधः
े॒ ै ित॑ापयित।
ु तो॒ वरं॑ वृणामह॥
तेऽ̎ व॒ ै ४॥ ॑क ॒ दयत॥
ै ॒ ं िनरव॑ े १॥

[[1-6-7-5]] [[1-6-8-2]]

॒ व॑दे ाम।
अथ॑ वयं िपतृ ु ॒  लो॒कं ग॑मयित।
॒ ॒ य॒ न॑े सवग

अ॑ मवे॒ ॑थ॒ म हिव ॑
॒ िनाता॒ इित॑। ॒ ॒ ण॒तः ा॑चीनावी॒ती िनव  ॑पित।
दि
॑ ॒
त एनम॑ ीडन।् दिणावृ
॒ ॒ ॒ ि िप॑त॒ ण ृ ाम।्
ती॒िडनां̎ ीिड॒ म।् अना॑॒ तत।्
॒  हिविन
य॒ ॑ ी॒िड॑ थम ॒  ॑॒ त े॒ िविज॑।ै े ्
॒ ॒ ॒ िनव  ॑पत।
उ॒ ॒रत॒ एवोपवीय
सा॒क सयू ॑णोता
॒ िनव  ॑पित। उ॒ भय े॒ िह दवा॑
॒े ॒ ॒ 
िपतर॑ े ̎।े
एति॒
॒  ै लो॒क इो॑ वृ॒ म॑ह॒मृ॑।ै अथो॒ यदव ॒ े द॑ िणा॒ध ॑ऽिध॒ य॑ित।
एता
॒ ̎ णा॒ वे प॑ हवी
॒ िष॑। ॒ ॑ त।्
तन॑े दिणावृ
ु डाश॒  ष॑ पालं॒ िनव  ॑पित।
सोमा॑य िपतृ॒ मत॑े परो॒
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 77 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ व ै सोम॑ िपतृ॒ मान॥् २॥
सं॒ व॒ रो उ॒ भय े॒ िह दवा॑
॒े िप॒ तर॑ ॒ 
े ̎।े
ु 
चत॑िभवित।
[[1-6-8-3]] सवा॒  न॒ ु िदश॑ िपतर॑
॒ ।
सं॒ व॒ रमव
॒ े॒ ी॑णाित। अखा॑ता भवित॥
॒ ो॑ बिह॒षो॑ धा॒नाः।
िपतृ
॒ बिह॒षद॑।
मासा॒ व ै िपतरो॑ [[1-6-8-6]]
मासा॑नवे॒ ी॑णाित। ॒ े ̎म।्
खा॒ता िह दवाना
यि॒ ा ऋतौ ु ॑ मीय॑
॒ पषः ॒ त।े ॒ तोऽ̎ िराधी॑यत।े
म॒
ु ॑ो॒के भ॑वित।
सो̎ऽा॒मिँ ॒ तो िह दवाना॑
अ॒ ॒ े माधी॒यत̎।े
ब॒ ॒
॒ पा धा॒ना भ॑वि। ॒ इा॑
वषयािन ॒ वित॒ ावृ॑।ै
॒ रा॒ाणा॑म॒ िभिज॑।ै
अहो॒ पिर॑ यित।
॒ ोऽ̎ िा॒ो॑
िपतृ े मम।
॒ ् ॒
अिह॑ तो॒ िह िप॑तल ु
ृ ो॒को म॑नलो॒ कात।्
॒ म ा॒सा व ै िपतरो
अध॒ ॒ ऽ̎ िा॒ताः॥ ३॥ ॑ िदनम।
यिष ॒ ्
॒े ̎म।्
तवाना
[[1-6-8-4]] यद॑ ॒रा।
॒ म ा॒सानवे॒ ी॑णाित।
अध॒ ु णाम॥् ६॥
त॑न॒ ा॑
॒ वा॒ा॑य ै ध
अिभ॒ ॒ े भ॑वित।
े ॒ ॑ ह।
सा िह िप॑तदृ वं ॒ े [[1-6-8-7]]
॒ू  ्
यणम। ू म।्
यम॑ल
ु णाम।्
त॑न॒ ा॑ ृ ाम।्
ति॑त॒ ण
॒ े ना̎म।्
॒  दवा
उ॒ प॒ यध ू ं ब॒ िहभ  ॑वित॒ ावृ॑।ै .h line
सम॑ल
अधः॒  िप॑त॒ णृ ाम।् दिणा ृ ाित।
॒ ॒ ॑ण
॒  उप॑मित।
अध दिणावृ ृ ाम।्
॒ ॒ ॒ ि िप॑त॒ ण
अध ृ ाम।्
॒ िह िप॑त॒ ण िः पय ॑ित।
एक॒ योप॑मित॥ ४॥ तृ॒ तीय े॒ वा इतो
॒ लो॒के िपतर॑
॒ ।
तानवे॒ ी॑णाित।
[[1-6-8-5]] िः पनु॒ पय ॑ित।
ृ ाम।्
एका॒ िह िप॑त॒ ण े ७॥
षसंप॑॥
दिणोप॑
॒ ॒ मित।
दिणावृ ृ ाम।्
॒ ॒ ॒ ि िप॑त॒ ण [[1-6-8-8]]

अना॑रोप॑मित। ॒ ।
षा ऋतव॑
॒ ॑ ित।
ति िपतॄ ॒ ू े॒ ी॑णाित।
ऋतनव
इमां े ॒ ु ि।
॒ िदशं॒ विदम॑ ृ यात।्
य॑॒ रं यज॑षु ा गी॒

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 78 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda


॒ क
माय॑ ु ो॒ यज॑मानः ात।् आ॒घा॒रावाघा॑रयित।
य ग॑ ृ ी॒यात।् ॒ ॒ ॒ रन॑िर।ै
यपषो॒
अना॒॒ य॒ तनः
॒ ात ̎ ।् नाष॒य ं वृ॑णीत।े
॒ू
तीमव े ्
े॒ ॑त। न होता॑रम॥् १॥
॒ को॒
न माय॑ ु भ॑वित।

नाना॑यतनः। [[1-6-9-2]]

यी॑िरधी॑ ् ८॥
िरदात॥
॒ यदा॑ष॒य
 ं वृ॑णी॒त।
योता॑रम।्
[[1-6-8-9]] ॒ क
माय॑ ु ो॒ यज॑मानः ात।्
ु यज॑मानं॒ पिर॑ गीयात।
मृ॒ ना॒ ृ ् ॒ क
माय॑ ु ो॒ होता̎।
य प॑िरदात।
॒ ् ता॒ वृ॑णीत।े
रािस य ु
॒  ह॑ ः। यज॑मान॒ होत॑गु पी॒थाय॑।
॒ पिर॑ दधाित।
ौ प॑िरधी अप॑ बिहषः या॒जा॑जित।
र॑सा॒मप॑ह।ै ॒ व ै ब॒ िहः।
जा
अथो॑ मृ॒ ोरव ॒ ु ज
े ॒ यज॑मानम॑ ृ ित। ॒ एव
जा ृ ित।
॒ मृ॒ ो॑ज
यीिण॑ ीिण हवी ु
॒ ॑दु ा॒हर॑ेयः। आ॑भागौ यजित॥ २॥
य॑य एषा े ्
॒  सा॒कं मी॑यरन।
॒ू
एक॑ै कमनचीना ु रि।
̎॒ दाह॑ [[1-6-9-3]]
॒ ै म॒ ॒  मी॑यत।े
एक॑ै क एवषा॑ ॒ ॒ ै च॑षु ी॒ नार॑ेित।
यव
क॒ िशप॑ ु किशपा॒॑ य। ा॒ची॒ना॒वी॒ती सोमं॑ यजित।
ु ॒  य।
 मपबहया॑
उ॒ प॒ बह॑ण िपतृ॒ ॒ द॒वा॑
े ॒ िह।
आ॑नमा॒ ा॑य। एषाऽऽतीः।
॒ ॑

अ॑
नम॒ ा॑य। प॒ कृ ोऽव॑ ित।
॒ भा॒गमवना
यथा॒ े॒ ै 
̎ ीणाित॥ ९॥ प॒ ॑ते ा दवता
॒ े ̎।
॒ दयत े िपतृ॒ मान॑िा॒ा एक॒ योप॑ म॒ खा॑ता
िनरव॑ ु ु ̎।े
े प॑रोऽनवा॒
॒ ु णां प े पिरदाी॑
भवित मना॑ ॒ यत े॒ प॑ च॥ ८॥ ॒ े वषा॒रः।
या॒ा॑ दवता॑
ता एव
॒ ी॑णाित।
[[1-6-9-1]] स॑त॒ मव॑ ित॥ ३॥
॒ े दव॑
अय॑ ॒ े े  िपतृ
॒ ॑ सिममा॑
॒ ना॒यान॑ु ॒ हीा॑
ू ह।
उ॒ भय े॒ िह दवा॑
॒े ॒ ॒ 
िपतर॑ े ̎।े [[1-6-9-4]]
एका॒मा॑ह। ॒ ॒ ू  संत॑।ै
ऋतना
ृ ाम।्
एका॒ िह िप॑त॒ ण व॒ ु ु य
ै ै  पवू  ॑या परोऽनवा॒ ॑ ाऽऽह।
िरा॑ह। ण॑यित ितीय॑
॒ या।
॒ े ̎म।्
ििह दवाना
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 79 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
ग॒ मय॑ित या॒॑या। अथो॒ यथा॒ऽि ि॑कृ॒ तं॒ यज॑ित।
तृ॒ तीय े॒ वा इतो॒ लो॒के िपतर॑ ॒ । ता॒ग॒ वे तत।्
अ॑ एवनां ु ऽनवा॒
॒ ै ॒ पवू  ॑या परो ु ॑या॒ऽान॑यित। ॒ ष॑ ु ॒ ीष॒ ु िनद॑ धाित।
॒ े तत॒ य े च॒ ामिित॑ ितसृ
एत॑
राि॑य ै ितीय॑
॒ या। ु ॑ ाम॒ न ग॑
ता॒दा तृ॒ तीया॒षा॒ ृ ि।
ऐवना॑
ै ा॒॑या गमयित। ॒ ो॒ ही̎।े
एताव॑
दिण॒ ॒ ।
॒ ॒ तो॑ऽवदाय॑ अ॑ िपतरो यथाभा॒ग ं म॑॒ िमा॑ह।
॒ ामित॒ ावृ॑॥
उदित॑ ै ४॥ ॒ ।
ीका॒ िह िपतर॑
उद॑ ो॒ िना॑मि।
[[1-6-9-5]] एषा ु णां॒ िदक।्
॒ व ै म॑न॒ ा॑

आ॒ धाा॑ वयित। ामवे॒ तिश॒ मन॒ ु िना॑मि॥ ७॥
अ॑ ु ॒ धित॑
े ाा॑
॒ वयित।
॒ धा नम॒ इित॒ वष॑रोित। [[1-6-9-8]]
ृ ाम।्
॒ धा॒का॒रो िह िप॑त॒ ण ॒ ु ित।े
॒ यमप॑
आ॒ह॒वनी
॒ े यजित।
सोमम॑ ॑वे ा॒ ै त॑वु त।े
॒ ।
सोम॑याजा॒ िह िपतर॑ ॒ हवनीय
या॑ ॒ ̎।े
सोमं॑ िपतृ॒ मं॑ यजित। अथा॒॒ चर॑ ि।
॒ व ै सोम॑ िपतृ॒ मान।्
सं॒ व॒ रो आतिम॑तो॒प॑ित।े
सं॒ व॒ रमव
॒ े॒ त॑जित। ॒
अिमवोप॑ े॒ ॒ ारं॑ कृ ॒ ा।
॒ ॑िह॒षदो॑ यजित॥ ५॥
िपतॄ ॒ ि॒ रव॑ दय।े
िपतॄ
॒ े ा॒णानां̎ गि।
अं॒ वा एत
[[1-6-9-6]] ॒ ।े
य आतिम॑तोपित॑
य े व ै या॑नः। ॒ ु ॒ शं॑ ा वयिमा॑
ससं ॒ ह॥ ८॥
त े िपतरो॑
॒ बिह॒षद॑।
तानवे॒ त॑जित। [[1-6-9-9]]
॒ नि॑ ा॒ा॑जित।
िपतॄ ु ॒ ं क।्
ा॒णो व ै स॑स
य े वा अय॑ानो गहमिधन॑
ृ े॒ । े॒
ा॒णमवा॑ धत।े
त े िपतरो
॒ ऽ̎ िा॒ाः। योजा॒ि॑ त े॒ हरी॒ इा॑ह।
तानवे॒ त॑जित। ु
ा॒णमवे॒ पन॑ु रय।
॒ क॑॒ वाह॑ न ं यजित।
अिं मद॒ हीित॒ गाह॑प ॒मप॑ु ित।े
अमी॑

य एव
॒ िप॑त॒ ण ॒
ृ ामिः। अमी॑
॒ मदाथ
॒ ॒ ोप॑ितामह॒ इित॒ वावतदा॑
ै ह।
तमवे॒ त॑जित॥ ६॥ ॒  सो॒ा इ॒िभ प॑।े
अमी॑मद िपतर॑

अमी॑मद िपतरोऽथ॑ ा॒ऽिभ प॑ामह॒ इित॒
[[1-6-9-7]] वावतदा॑
ै ह।
॒ पिर॑ िषित।
अपः
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 80 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
ै ॥् ९॥
मा॒जय॑ ॒वे नान एक॑कपाला भवि।
एक॒ ॒ दयत।े
॒ धवै ॒ ं िनरव॑
[[1-6-9-10]] नािभघा॑रयित।
॒  ॒वे ।
अथो॑ तपय॑ ̎ ।्
यद॑ िभघा॒रयेत

तृ॑ित जया॑ ॒ ु ।
पशिभ॑ ॒ रवचा॒
अ॒  ्
॒ ॒ िरण ॒ ं क॑ु यात।

॒ वद॑े ।
य एवं एको॒ ु े यि॥ १॥
॒ ॒ कन॑
ू जौ य॑जित।
अप॑ बिहषावनया॒
॒ व ै ब॒ िहः।
जा [[1-6-10-2]]
॒ एव
जा ृ ित।
॒ मृ॒ ो॑ज ति ॒ ॑ भाग॒ धये̎म।्
च॒ तर॑ु  या॒जा॑जित। इमां
॒ िदशं॑ यि।
ू जौ।
ाव॑ नया॒ ॒ व ै ॒ ॒ िदक।्
एषा
षसंप॑।े ाया॑मवे॒ िदिश ॒ दयत।े
॒ ॒ ं िनरव॑
॒ ॥ १०॥
षा ऋतव॑ ॑ ॒ ु या॒ आ॒
॒ ो वा अपशका॑ ॑ ै नाित॑त।
असौ ॒ ु ॒ िनिद॑श॒ं
॒ त॑े पशिरित े िात।
॒ ्
[[1-6-9-11]] यमवे॒ ि॑
े ।
॒ ू े॒ ी॑णाित।
ऋतनव ॒ ु िनिद॑शित।
तम॑ ै पशं
यिद॒ न िात।
॒ ्
न पा̎।े
ु े पशिरित॑
आ॒ख॑ ॒ ु ू ् २॥
यात॥
न संया॑जयि।

यासी॑ त।

॑ ा॒जय॑ये ः।
यंय [[1-6-10-3]]
॒ क
माय॑ ु ा ात।् न ा॒ाशन ् ॒
॒ ू िहनि॑ ।
ता॒ाा̎।े ॒
नारयान।्
न संया॑जयि। ु थ े ज॑हु ोित।
च॒ त॒ ॒
पि॑य ै गोपी॒थाय॑॥ ११॥ ॑ नां पी॑शो॒ नाम॑।
एष॒ वा अी॒

होता॑रमा॑ भागौ यजित॒ संत॑त॒ मव॑ ित॒ ावृ॑ ै ॒ व॒वे ज॑हु ोित।
अि॒
बिह॒षदो॑ यजित॒ तमवे॒ त॑ज॒न॒ ु िना॑माहनानृ
ै ॒ तवो॒ ॒ मन॑े पण
म॒ ु
॒ न॑ जहोित।
नव॑ च॥ ९॥ ु षे ा।
॑

अथो॒ ख।
[[1-6-10-1]] अ॒ े ॒ ै हो॑त॒ ̎म।्
॒ मनव
॒ ॒ ॒ ू षमक
ितप॒ े ॑ कपाला॒िव  ॑पित। ॒ त एव
अ॒ ॒ दयत॥
॒ ॒ ं िनरव॑ े ३॥
जा॒ता एव ॒ ॒ ाि॒ रव॑ दयत।े
॒ जा
एक॒ मित॑िरम।् [[1-6-10-4]]
ज॒ िन॒ मा॑णा एव ॒ ॒ ाि॒ रव॑ दयत।े
॒ जा एष॒ त॑े  भा॒गः सह
॒ ाऽि॑क॒या॑
े ह।

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 81 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda



श॒ रा अाि॑ का॒ सा̎।
तया॒ वा एष॒ िह॑ नि।
य िहनि॑
॒ ।
॒ ै ै  सह
तयवन ॒ श॑मयित।
भ॒ षे ॒ज ं गव॒ इा॑ह।
याव॑  एव ॒ ।
॒ ा॒ाः पशव॑
े भष॒े ज ं क॑रोित।
तो॑

अवा̎ ॒ म॑िदमहीा॑ ह।
आ॒िशष॑मवतामाशा
े॒ ै  े ४॥
̎ ॥

[[1-6-10-5]]
॑कं यजामह॒ इा॑ह।
मृ॒ ोम ु॑ीय॒ माऽमृ॒ तािदित॒ वावतदा॑
ै ह।
उि॑रि।
भग॑ ली।े
ू े कृ ॒ ाऽऽस॑जि।
मत॑
॒ ऽे वसं
यथा॒ जनं॑ यत॑ ॒ क॒ रोित॑।
ता॒ग॒ वे तत।्
एष॒ त॑े  भा॒ग इा॑ह िनरव॑
॒ ।ै
अ॑तीमाय॑
॒ ि।
॒ पिर॑ िषित।
अपः
॒ ा॒िह॑ ।ै
॒ ऽ̎ े ाो॒का॑व।े
 वा एत
य े ॑क॒ै र॑ ि।
आ॒िदं ु ॒ े िनव  ॑पित।
॒ च॒ ं पनर॒
इयं
॒ वा अिद॑ ितः।

अामव े॒ ित॑िति॥ ५॥
॒ ू ि॒ रव॑दयत े शा े िसित॒ ष॑ ॥ १०॥
॒ या॒
यि॒
अन॑मु  ै व ॒ े े ॒ ताः सृ॒ ाि॒ व
ै दवन ृ ॒जाप॑ितः
सिवतो॑ े ॒ ु सोऽ̎ ियी॑
॒ रां दवासराः  ै ॒ े े ॒ ता
वदवन
॒ े े  ितप॒ू ष ं दश॑॥ १०॥
ै ॒ े दव॑
व॑ णघा॒सरय॑
अन॑मु  ै थमजो
॒ वो
॒ ब॑॒ पा िह पशव
॒ ॒
ता॑थ ॒ े कवत उा॒रं वा अ॒ य॑े दव॑
ृ मा॒ ं यदयऽनी॑ ॒े े
॒ ू े॒ षस॑ितः॥ ७६॥
ऋतनव
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 82 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
TaittirÁya-BrÀhmaÉa तौ सम॑सज े
ृ ताम।्
ु मभवत।्
स इ॑ ॒ रीय॑
Book 1, Chapter 7
ु ॒ वत।्
यिद॑ ॒ रीयमभ॑
ु य
तिद॑ तरी॒ ु ॒
̎ े तरीयम।्
Edited by Subramania Sarma, Chennai
Final proofread version, May 2005
ततो॒ व ै द॒वे ा ॑जय।
[[1-7-1-1]] ु य ं िन॑॒त े॒ िविज॑॥
यिद॑ तरी॒ ै ३॥
एता
॒ ̎ णा॒ वे प॑ हवी
॒ िष॑।
ु सीरा॑य परो॒
े य॒ शना॒
अथा॑ ु डाशं॒ ाद॑ कपालं॒ िनव  ॑पित। [[1-7-1-4]]
सं॒ व॒ रो ु सीर॑ ।
॒ वा इा॒ शना॒ ॒
विहनी॑ ु  णा।
ध॒ ने दि॑
सं॒ व॒ रण॒
॒ े वाा॒
ै अ॒ मव॑।े यिहनी
॒ ̎।
वा॒य॒ वयं॑ पयो॑ भवित। े ऽ̎ ऽ॒ ये ी।
तना
वा॒यवु  वृ ै̎ दापियता।
॒ यौः।
स एवा॒
॒ ै वृिं॒ दा॑पयित। तन॑े रौ॒ी।
सौ॒य  ॑ एक॑कपालो भवित। े॒ ु
यनः।
॒ ु ॑ो॒के वृि॑ध॒ ता।
सयू ॑ण॒ वा अमिँ ृ े ॒ै
तनी।
स एवा॒
॒ ै वृिं॒ िनय॑ित॥ १॥ ॒ दा॒ा।
यी सती
तन॑े वा॒ णी समृ॑।ै
[[1-7-1-2]] जाप॑ ॒  सज
॒ ितयम॑ ृ त॥ ४॥
ा॒द॒श॒ ग॒ व सीरं ॒ दि॑णा॒ समृ॑।ै
दवा॒ ु संय॑ा आसन।्
॒ े स॒ राः [[1-7-1-5]]
त े दवा
॒ े अिम॑
॒ ु ्
वन। त सृ॒  रािजघासन।्

या॑ वी॒रणास॑ रु ानिभभ॑
॒ वा॒मित॑
े । स एताः ॒ ितरा॒नो॑ दवता॒
॒ जाप॑ ॒ े िनर॑ िममीत।
सो̎ऽवीत।् तािभ॒ व  स िदो
॒ रािस॒ ाण॑दु त।
े॒ ानं॒ िवक॑िर॒ इित॑।
धाऽहमा॒ ॒
य॑ावीयं ॒ु ।
॑ जहोित॑
े॒
स धाऽऽानं ॒ ॑कु त। िद
॒ ॒ तज॑मानो॒ रािस॒ ण॑दु त।े
एव
॒ तृती॑यम।्
अिं सम॑ढू ॒ र॒ संद॑ध॒  र॒ इा॑ह।
॒ ं तृती॑यम।् रावे॒ संद॑हित।
॑ तृती॑यम॥् २॥
वणं॒ ॒ े रो॒ े ाहा॑
अय॑ े ह।
॒ े ̎ एव
दवता े ॑ करोित।
॒ िव॑ िजया॒नाो॑ भाग॒ धयं
[[1-7-1-3]] ॒ ॒ ही रथो॒ दि॑णा॒ समृ॑॥
िवा॒ ै ५॥
सो̎ऽवीत।्
॒ु ॒
क इदं॒ तरीयिमित॑ । [[1-7-1-6]]

अहिमतीोऽ̎ वीत।् इो॑ वृ॒  हा।

सं त ु सृज
॑ ावहा॒ इित॑।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 83 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
अस॑रु ारा॒भा॑। [[1-7-1-9]]
नम॑िु चमासरं॒ ु नाल॑ भत। ु
कृ॑ त॒ इिर॑ ण े जहोित दर॒ े वा̎।
त श॒ ा॑ऽगात। ृ ्
॒ ै र॑सामा॒यत॑नम।्
एत

तौ सम॑लभताम।्
 एवायत॑
॒ न े॒ रािस हि।
॒ नु तरोऽभवत।्
सो̎ऽादिभश॑
॒ ु े जहोित।
 ने वण॑
॒ मय॑
पण॒ ु
सो̎ऽवीत।् ॒ 
॒ व ै पणः।
सं॒ धा संद॑धावह।ै ॑ण॒वै रािस हि।
अथ॒ ाऽव॑ ािम। ॒े
दव॑ ॒ ु ॑स॒ व इा॑ह।
ा सिवतः
ु े ण॒ ना ण॑ हनः॥ ६॥
न मा॒ श॑ ॒ ॒ ॑सतू एव
सिवतृ ॒ रािस हि।
हत
॒  रोऽव॑ िध॒ र॒ इा॑ह।
[[1-7-1-7]] ृ ।ै̎
र॑सा॒ 

न िदवा॒ न निमित॑ । य॒ े ति॑णा िनरव॑
॒ ।ै
स एतमपां े मिसत।्
॒ ॒ फन॑ अ॑तीमाय॑
॒ ि।
ु ना ॑ु ाऽऽसीत।्
न वा एष॒ शो॒ ॒
र॑सामिह॑ ॥
ै ९॥
अन॑िु दत॒  सय
ू  ॑ । ॒ ित॒ वणं॒
य॒ ॑ तृती॑य॒ ं िविज॑ा असृजत॒ समृ॑ ै हनो॒
न वा एतिवा॒
॒ न न̎म।् ृ ै ीिण॑ च॥ १॥
िम॑ु ॒ िगित॑ हि॒ ॒
ततिँ
ै॒ ॑ो॒के ।
॒ फन
अपां  ्
े े॑न॒ िशर ॒ उद॑वतयत। [[1-7-2-1]]

तद॑ने ॒ म॑वतत। धा॒ े प॑रु ो॒डाशं॒ ाद॑ शकपालं॒ िनव  ॑पित।
िम॑ु ॒ िगित॑॥ ७॥ सं॒ व॒ रो
॒ व ै धा॒ता।
सं॒ व॒ रण॒
॒ े वा
ै ॒
ै̎ जाः ज॑नयित।
[[1-7-1-8]] अ॒वे ाा॒ अन॑मु ितमत।
 े
॒ पामा॒गान॑ जनयत।्
स एतान॑ रा॒त े रा॒का।
ु ्
तान॑जहोत।  िस॑नीवा॒ली ज॑नयित।
तवै  स रा॒पा॑हत। ॒
जा॒ वे जा॑तास ु का॑
ु॒ वाचं॑ दधाित।
 मो भव॑ ित।
यद॑ पामागहो॒ ॒ ॒ ु गावौ॒ दि॑णा॒ समृ॑।ै
िमथनौ
र॑सा॒मप॑ह।ै आ॒ा॒व॒ े दशकपालं॒ िनव  ॑पित।
ै॒ वमका॑
एको॒ ु े यि।
॒ ॒ कन॑ ऐा॒
॒ व॒ ै॒ वमका॑े दशकपालम॥् १॥
ति र॑सां भाग॒ धये̎म।्
इमां
॒ िदशं॑ यि। [[1-7-2-2]]
॒ व ै र॑सां॒ िदक।्
एषा व॒ ै॒ वं ि॑कपा॒लम।्
ाया॑मवे॒ िदिश
॒ रािस हि॥ ८॥ वी॒य ॑ वा अिः।

वी॒य  ॑िम॑ ।

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 84 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda



वी॒य ॑ िव॑। वृ॒ ािन॒ य॑ित।
॒ एव
जा ॒ जा॑ता वी॒य̎  ित॑ापयित। पौ॒भ ॒  ॑वित।
ता̎॒जा वी॒या  ॑वतीः। इय ॒ू
॒ ं व ै पषा।
वा॒म॒ न ऋष॒
॑ भो वही
॒ दि॑णा। ॒
अामव े॒ ित॑ितित।
यही।
॒ या॒मो दि॑णा॒ समृ॑।ै
े ̎॒ये ः।
तना ु ॑ ममप॑
ब॒  व ै पषो े॒ ु गित।
॑ भः॥ २॥
यष॒ वा॒ ै॒ न॒ रं ाद॑ शकपालं॒ िनव  ॑पित।
सं॒ व॒ रो
॒ वा अिव
॒ ̎ ॒
 ानरः।
[[1-7-2-3]] सं॒ व॒ रण॒
॒ े वन
ै ै  दयित।
े ॒ै
तनः। िहर॑ यं॒ दि॑णा॥ ५॥
या॑म॒ नः।
तन॑े व॒
ै वः समृ॑।ै [[1-7-2-6]]
॒ े दशकपालं॒ िनव  ॑पित।
॒ षो॒मीयमका॑
अी॒ ॒ ॒ व ै िहर॑ यम।्
पिवं
इा॒ ॒ े दशकपालम।्
॒ सो॒मीयमका॑ ॒ु
पना॒ वे नै ̎म।्
सौ॒ ं च॒ म।् ब॒  व ै रा॑ज॒ोऽनृत
॑ ं करोित।
सोमो॒ व ै र॑ेतो॒धाः। उप॑जा॒ ै हर॑ त।े

अिः ॒
जानां ॒
̎ जनियता। िज॒ नाित॑ ाणम।
॒ ्

वृ॒ ाना॒िम॑  दापियता। वदनृ
॒ त ॑ म।्
सोम॑ एवा॒
॒ े दधा॑ित॥ ३॥
ै रतो॒ ॑ े॒ ख॒ व ै ि॒ यमा॑ण॒ े वणो
अनृत ॑ गाित।

वा॒॒ण ं य॑व॒ मयं॑ च॒ ं िनव  ॑पित।
[[1-7-2-4]] ॒ ण॒पा॒शदवन॑
व॒ ु
॒ े ै मित।

अिः ॒ ज॑नयित।
जां अो॒ दि॑णा।
वृ॒ ािम॒ य॑ित। ॒ े ॒ याऽ॒  समृ॑॥
वा॒॒णो िह दवत ै ६॥
ु  णा॒ समृ॑ ै।
ब॒ दि॑ ऐा॒
॒ व॒ े दशकपालं॒ यष॒
ै॒ वमका॑ ॒ू
॑ भो दधा॑ित पषा
सो॒मा॒पौ॒ ं च॒ ं िनव  ॑पित। ॒ ू नयित॒ िहर॑ यं॒ दि॑णा॒ दिणकं
पशज॑ ॒ ै ॑ च॥ २॥
॒ पौ॒ ं च॒ म।्
ऐा॒
सोमो॒ व ै र॑ेतो॒धाः। [[1-7-3-1]]
॒ ू प॑श॒ नां
पषा ू ॑जनियता।
॒ ॒
रिना॑ े॒
मतािन॑ हवी
॒ िष॑ भवि।

वृ॒ ाना॒िम॑  दापियता। ॒ े व ै रा॒॑ दा॒तार॑ ।
एत
सोम॑ एवा॒
॒ े दधा॑ित।
ै रतो॒ ॒ ऽे पादा॒तार॑ ।
एत॑
॒ ू पशज॑
पषा ॒ ू नयित॥ य एव
॒ रा॒॑ दा॒तार॑ ।
य॑ऽे पादा॒तार॑ ।
[[1-7-2-5]] त एवा
॒ ै ॑ रा॒ ं य॑ि।
रा॒मवे॒ भ॑वित।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 85 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
य॑मा॒॑ िनवप ̎ े ।्
॒  त आ॒॒ये माक
॒ ॑ पाल सना॒
े ो॑ गह।
॒ृ े

अर॑ िनः ः। े मवा
सना॑ े॒ ॒ सय॑ित।
॒ य॒ थं िनव  ॑पित रि॒ ाय॑॥ १॥
यथा॒ िहर॑ यं॒ दि॑णा॒ समृ॑।ै
॒ू
वा॒॒ण ं दश॑कपाल सत॑ ॒ृ े
गह।
[[1-7-3-2]] ॒ ण॒सवमवाव॑
व॒ ॒ े॒ ।े
॒ िनवप
यो ̎ े ।्
॒  त ॒
महािन॑
रो॒ दि॑णा॒ समृ॑।ै
याव॑ ती॒मक॑े े न हिवषा॒
॒ ऽऽिशष॑मव॒ ।े ॒ ॑ पालं ामयो॑
मा॒॒त सक ॒ ॒ ृ े ४॥
गह॥
ताव॑ ती॒मव॑ीत।
अ॒ ॒हं िनव  ॑पित। [[1-7-3-5]]
भय॑ु सीमवािशष॒
े॒ मव॑ ।े ॒ ।
अं॒ व ै मत॑
ू ु ै ॑ित।
भय॑ू सो य॒ तनप अ॑मवाव॑ े॒ ।े
  ं च॒ ं िनव  ॑पित णो॑
बा॒ह॒॒ ॒ ॒ृ े
गह।  णा॒ समृ॑ ै।
पृि॒ दि॑
॒ ु त एवा॒
मख॒ ॒ ै ॒ सय॑ित। सा॒िवं ॒ ु ॒ ृ  े स̎
॒ ाद॑ शकपालं गह ू ।ै
अथो॒ ॑॒वे मार॑
॒ ॒ यित। उ॒ प॒॒ ो दि॑णा॒ समृ॑।ै
॒ ॒ो दि॑णा॒ समृ॑॥
िश॒ ितपृ ै २॥ ु ॒ ृ े
आ॒ि॒ नं ि॑ कपा॒ल सं॑ ही॒तगह।

अिनौ॒ ॒ े ̎ िभ॒ षजौ̎।
व ै दवानां
[[1-7-3-3]] े॒
ताा॑मवा ै ॑ भष॒े ज ं क॑रोित।
े दशकपाल राज॒ ॑ गह। ॒ ौ॑ दि॑णा॒ समृ॑।ै
सवा॒
ऐ
॒ मका॑ ॒ृ े
॒ ॒ े॒ ।े
इियमवाव॑ पौ॒ ं च॒ ं भा॑गघ॑
॒ ॒ ृ े ५॥
गह॥
॒ भो दि॑णा॒ समृ॑।ै
ऋष॒
आ॒िदं ॒ृ े
॒ च॒ ं मिह॑  ै गह। [[1-7-3-6]]
इयं
॒ वा अिद॑ ितः। ॒ू
अं॒ व ै पषा।

अामव े॒ ित॑ितित। अ॑मवाव॑ े॒ ।े
ु  णा॒ समृ॑।ै
ध॒ ने दि॑ या॒मो दि॑णा॒ समृ॑।ै
॒ृ े
भगा॑य च॒ ं वा॒वाता॑य ै गह। ॒ ु च॒ म॑ावा॒प॑ गह।
रौ॒ं गा॑वीधकं ॒ृ े
े॒
भग॑मवाि॑ धाित। ॒ त एव
अ॒ ॒ दयत।े
॒ ॒ ं िनरव॑
िविच॑गभा पौ॒ही दि॑णा॒ समृ॑॥
ै ३॥ श॒ बल॒ उा॑रो॒ दि॑णा॒ समृ॑।ै
ाद॑ श॒तािन॑
ै ॒ िष॑ भवि।
हवी
[[1-7-3-4]] ॒
ाद॑ श॒ मासा̎ संवरः।
॒ ै तं च॒ ं प॑िरवृ॒ ै ॑ गह सं॒ व॒ रण॒
॒ े वा
ै ै ॑ रा॒मव॑।े
न॒ ॒ ृ े कृ ॒ ानां̎ ीही॒णां

नखिन॑  ्
िभम। रा॒मवे॒ भ॑वित॥ ६॥
पा॒ान॑मवे॒ िनितं
॑ िनरव॑
॒ दयत।े
ू ॒ दि॑णा॒ समृ॑।ै
कृ ॒ ा कटा [[1-7-3-7]]

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 86 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda


̎ े ।्
॒  त
य ॑ितिनवप ू
॒ ः प॑श॒ नाम।्

रिन॑ आ॒िशषोऽव॑ ीर।्  ाम।्
बृह॒ित॑वा॒च
॒  ॑पित।
ितिनव इो̎ ॒े ाना̎म।्
॒ु े परो॒
इा॑य सा॑ े दशकपालम।्
ु डाश॒ मका॑ ॒ साना
िमः ॒ ̎म॥् १॥
ु ̎।े
इा॑याहो॒मच
॒ ।े
आिश॒ ष॑ एवाव॑ [[1-7-4-2]]

अयो॒ ॒ ू वृ॒  ं व॑ ा॒िदा॑ह।
राजा॑ वृ॒ हा राजा॑ भा ॑ धम  ॑पतीनाम।्
वणो॒
आ॒िशष॑मवतामाशा
े॒ ै ̎ ।े
 ॒ ॒ े सव॑ भवित।
एतदव
मा॒   ं भ॑वित।
ै॒ बा॒ह॒॒ ॒ ॒ ा̎ सवाना
सिवता ॒ ु िमित॒ हं॑ गाित
 सवता॒ ृ ू ।ै
॒ स̎
े ै̎ ॒ तव॑
॒ ताय े ाय ै ध॥
॒ े ७॥ े ॒ ु ॒  ा॑
य े द॑वे ा दवसव े ह।
॒ यजरवतत।
यथा॒ ॒ ु े॒ ै ्
[[1-7-3-8]] ॒ ॒ े ाय॑
महत ॒ महत ॒ े
॒ आिध॑पाय महत
  े ममिप॑
बा॒ह॒॒ ॒ै दधाित। े ह।
जान॑राा॒या॑
॑ च॒ वै ा ै̎ ं ॒
॒ च॑ समीची॑ दधाित। आ॒िशष॑मवतामाशा
े॒ ै ̎ ।े

अथो॒ ॑॒वे ं
॒ ित॑ापयित। एष॒ वो॑ भरता॒ राजा॒ सोमो॒ऽाकं॑ ाणाना॒
॒ 
 ने ॒ पवू ण
बा॒ह॒॒ ॑ ॒ च॑रित। े ह।
राजा॑
॒ ु त एवा॒
मख॒ ॒ ै ॒ सय॑ित। ता॒ोम॑राजानो ाणाः।

अथो॒ ॑॒वे मार॑
॒ ॒ यित। ॒
िताम॑ रा॒म॑धा॒यीा॑ह॥ २॥
॒ य॒ क 
े भवित।
ं ृ ॒ ता विद॑
॒ य॒ िं दनं
॒ ब॒ िहः। [[1-7-4-3]]
॒ य॒ क
ं ृ ॒ त इः।
॒ े॒
रा॒मवाि॒ ित॑दधाित।
अन॑िभिजता॒िभिज॑।ै ॒ ु ॒ वणो
ां तनवं ॑ अिश॒ िदा॑
े ह।

ता॒ाा॒मर॑ यमिभिज॑ तम।् ॒ ण॒सवमवाव॑
व॒ ॒ े॒ ।े
े ॒ तव॑
सवै ॒ ता े ा॒ दि॑णा॒ समृ॑॥
ै ८॥ ु ̎िे म
शच ॒ ॒ ू े ह।
॒ ा॑ अभमा॑
॒ ाय॒ समृ॑ ै पौ॒ही दि॑णा॒ समृ॑ ै ामयो॑
रि॒ ॒ ॒ृ े
गह ु मवनं
शिच॑ े॒ ै ॒ ं॑ करोित।
भा॑गघ॑
॒ ॒ ृ े भ॑वित धऽिभिज॑
गह ॒ े ॒ ै े च॑॥ ३॥ अम॑िह महत ॒
॒ ऋत॒ नामा॑
े ह।
॒ ै ̎म।्
॒ ॒ ु एवन
मनत
[[1-7-4-1]] ू ॒
सव॒ ाता॒ वणाभविा॑
॑ ह।
॒ े ॒ ॒ ु े॒
दवसवामतािन॑ हवी
॒ िष॑ भवि। सव  ॑ातमवनं
े॒ ै ॑ करोित।
एताव॑ ॒ े  सवाः।
॒ ो॒ व ै दवाना ॒ ॒ एवररा॑
िव िम ॒ ै ितमतारी॒िदा॑ह॥ ३॥
त एवा
॒ ॒
ै ॑ सवाय॑ ि।
त एन ु े
॑  सव। [[1-7-4-4]]
॒ े ॒ ै ॑ गहप॑
अिरवनं ु े
॒ ृ तीना सवत। अरा॑ितमवनं
े॒ ै ॑ तारयित।

सोमो॒ वनती॑ नाम।्
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 87 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
ु यिया॑
अस॑षू द ॒ ॒ े े ह।
ऋतना॑ अ॑मवाव॑ े॒ ।े
॒ दय॑॒वे नै̎म।् ू  ॑वचस
सय  ॒  ा॑
े ह॥ २॥
॑िु तो
॒ ज॑िरमाणं
॒ ॑ न आनिडा॑
॒ ह।
आय॑रु ेवाि॑
॒ धाित। [[1-7-5-3]]
ाां॒ िवमृ॑।े  ॑कः।
रा॒मवे॒ व॑ च॒
िपाज॑
॒ मान॒  ित॑ि।ै सयू  ॑चस॒  ा॑
े ह।
॒ षो॒मीय॑॒ चका॑
अी॒ े ॒ ु च॑
ै दशकपाल दवसवां ॒ वा एतत।
सं ॒ ्
हिवषा॑
॒ म॒ य̎ े िकृ॒ त॑े समव॑
॒ ित। यष  ॑ित।
दवता॑ े ॒ ै मभ॒ु यत॒  पिर॑ गाित।
॒ े िभरवन॑ ृ ॑ ॒ ं यदा॒ तप॑ित॒ वष  ॑ित।
अनृत
ु मा॑ मत।े
िव॒ ॒ ॒ ॒ न॒ तृ े एवाव॑
सा॒ ॒ ।े
िव॑रु ेव॒ भमाँ
॒ ू े ो॒कानिभज॑
॒ यित॥ ४॥ ननै सानृ॒ त े उिदत
॑ ॒ े िहः।

साना॑ मधा॒यीा॑हातारी॒िदा॑ह मत॒ एकं॑ च॥ ४॥ ॒ वद॑े ।
य एवं
े ह।
माा॒ ा॑
[[1-7-5-1]]  ॑कः॥ ३॥
रा॒मवे॒ ॑वच॒ 
॒ त॒  ित॑
अथ ु
े जहोित।
॑ वै ना॑
आ॒ ॒
ै िनीय॑ ृ
गाित। [[1-7-5-4]]
अथो॑ हिवृ
॒ े॒
॑ तानामवािभघृ ृ
॑तानां गाित। े ह।
वाशा॒ ा॑
ृ ित।
वह॑ ीनां गा रा॒मवे॒ वय॑
॒ कः।
एता ॒  रा॒म।्
॒ वा अपा े ह।
श॑ री॒ ा॑
े॒
रा॒मवा ृ
ै ॑ गाित। ॒
पशवो॒ व ै श॑ रीः।
े॒ ै म॒ िभव॑हि।
अथो॒ िय॑मवन॑ ॒ नू वाव॑
पश े॒ ।े
॒ पित॑रसीा॑
अपां ॒ ह। ॒ भृत॒  ा॑
िव॒ े ह।
॒ ॒ ु े॒ ॑ ।
िमथनमवाक रा॒मवे॒ प॑य॒ ॑कः।
॒ू 
वृषा̎ऽिमिरा॑ ह॥ १॥ ॒ त॒  ा॑
ज॒ नभृ े ह।
े॒ े या॒॑कः।
रा॒मवि॑
[[1-7-5-2]] ॒ े ज
अ॑ े ॒ ा̎ ा॑
े ह॥ ४॥
॒
ऊ॒ िमम॑ मवनं
े॒ ै ॑ करोित।
े ऽसीा॑ह।
वृ॒ ष॒सनो॑ [[1-7-5-5]]
सना॑े मवा
े॒ ॒ सय॑ित। रा॒मवे॒ त॑ज
े ॒ ॑कः।
े ह।
॒ ज॒ित॒  ा॑ ॒
अपामोष॑ े ह।
धीना॒ रस॒  ा॑
एता ॒ िवश॑।
॒ वा अपां रा॒मवे॒ म॑ध॒॑मकः।
े॒
िवश॑मवा॒ ै पय ू  ॑हित। ॒ त ं हं॑ गाित।
सा॒र॒ ृ
॒ मोज॒  ा॑
मता॒ े ह। एषा
॒ वा अपां॒ पृ॒ म।्
॒ ।
अं॒ व ै मत॑
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 88 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
यर॑ ती। ॒ जा इा॑ह।
तपो॒
पृ॒ मवन
े॒ ै  समा॒नानां̎ करोित। ॒ जा ॑ते त।्
तपो॒
ृ
षो॒ड॒शिभ॑गाित। ॒
सोम॑ दा॒मसीा॑ ह॥ २॥
ु॑
षोड॑ शकलो॒ व ै पषः।
ु॑
यावा॑नवे॒ पषः। [[1-7-6-3]]
ति॑ी॒य ॑ दधाित। सोम॑॒ ॑ते ा॒म।्
ु
षो॒ड॒शिभ॑ज॒ होित॑ ृ
षोड॒ शिभ॑गाित।
॒ ु व॑  शणो॑
शा ॒ु े नु ा॒मीा॑ह।
ािश॒ ंप॑।े शा॒ ु ाप॑।
ािशदराऽनक। ॒ु ु ् ॒ ु  िहर॑ यम।्
श
्  ॑िण॒ ािस।
ु ु सवा
वाग॑न॒ प ॒ े े ह।
च॒ ाणा॑
ै ै ॒  सव ि॑ भ॒ छो॑िभरिभिष॑
वा॒चवन ॒ ित॥ ५॥ च॒ ा ाप॑।

ऊ॒ िमिरा॑ ू  ॑वचस
ह॒ सय  ॒  ा॑  ॑कज॒े ा̎
े ह वच॒  च॒  िहर॑ यम।्
ु ॑  ष॑ ॥ ५॥
े ह॒वै पष॒
ा॑ ॒ ता॑ अमृ
अमृ ॒ तना॑
े॒ े ह।
॒ ता॒ ाप॑।
अमृ
[[1-7-6-1]] ॒ त॒  िहर॑ यम॥् ३॥
अमृ
े राप॒ सं मध॑मु ती॒मध॑ मु तीिभः सृ॒ िमा॑ह।
दवी॑
॑ण॒वना॒
ै ै  ससृ॑जित। [[1-7-6-4]]
ृ सीदता॑
अना॑धाः ॒ े ह। ू या॑
ाहा॑ राज॒ सया॒ े ह।
॑ण॒वना
ै ै ̎ सादयित।
॒ु ।
ू य॒ ॑ने ा उनाित॑
रा॒ज॒सया॑
ु ॒ िधि॑य ं ाणा॒ िसन॑ सादयित।
॒ रा होत॑
अ॒
॒ ु नी॒ज  ॑ एता
॒ मादो̎ ि
सध॒ ॒ इित॑ वा॒ यचा  ग॑
ृ ाित।
आ॒॒ये ो व ै होता̎। ॒ ण॒सवमवाव॑
व॒ ॒ े॒ ।े
ऐो
॒ ा
̎ णा॒ सी। ृ
एक॑या गाित।
े सा च॒ वै ियण॑
तज॑ े ॒ े चोभ॒ यतो॑ रा॒ ं पिर॑ गा
ृ ित। ॒ धवै यज॑मान े वी॒य ॑ दधाित।
एक॒
े॒
िहर॑ यनो॑ नु ाित। ो॑
॒ मिस 
॒ ॒ योिन॑रसीित॑
॒ ता॒ चो॒ीषं॑ च॒
॑ ै िह पिवा
आ॒ ॒  ु ॒ु
̎ ामनि॒ ावृ॑॥
ै १॥ ॒
य॑ित सयोिनाय॑ ।
 ु लःै प॑वयित।
एक॑शतने दभपी॒
[[1-7-6-2]] ॒ ु  पषः
श॒ तायव ु ॑ श॒ तवीय 
̎ ः।
श॒ तमा॑न ं भवित। आ॒क
ै ॑ श॒ तः॥ ४॥
श॒ ताय॒ ु पषः
ु ॑ श॒ ति॑
े यः।
ु विय
आय॑ े॒ े ॒ े ित॑ितित। [[1-7-6-5]]

अिन॑भृ मसीा॑ ह। ु॑
यावा॑नवे॒ पषः।
॒ ॑ते त।्
अिन॑भृ  ति॑ी॒य ॑ दधाित।
॒ु
वा॒चो बिरा॑ ह। दा॑शयित।
वा॒चो ॑षे ब॑ु ।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 89 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ ॒ े॒ ।े
इियमवाव॑ ता॒ोम॑राजानो ाणाः॥
॒ ७॥
उ॒ र॑
॒ माशयित।
॒ ॒
अााव॑ ।ै [[1-7-6-8]]
शा̎याशयित। इ॑ ॒ वो॑ऽिस॒ वा  ॑॒ इित॒ धन॒ ु य॑ित॒ िविज॑।ै
ु बिलमवनं
सरा॑ े॒ ै ॑ करोित। े ू ।्
॒ ु ना॒ तीषन
श॒ बाध॑
आ॒िवद॑ एता
॒ भ॑वि। श॑नू वा॑
े॒ बाध।े
आ॒िवद॑ मवनं
े॒ ै ॑ गमयि॥ ५॥ ॒
पा॒त मा̎ ं ॒  म॒ ं॑ मा पा॒ता॑
॑ पा॒त मा॑ ितय॑ े ह।
॒ व ै श॑रा
ितो ॒ ̎।
[[1-7-6-6]] ॒
तीची॑ ू ̎।
॒ नची
ितर॒
॒ े ॒ ै ॒ गाह॑प नावित।
अिरवनं े ता॑ एवनं
॒ ै ॑ पाि।
॒ े ।
इ॑ इियण॑ िदो
॒ े ह।
मा॑ पा॒ता॑
॒ ु ।
॒ ू पशिभ॑
पषा िद
॒ एवनं
॒ ै ॑ पाि।
॒ वणौ
िमा ॑ ाणापा॒नाा̎म।् े ह।
िवा̎ो मा ना॒ा॑ पा॒ता॑
इो॑ वृ॒ ाय॒ व॒ मद॑ु यत।् ॒ े ै ॑ पाि।
अप॑िरिमतादवनं
स िदव॑समिलखत।्  ॒ ु ̎ िवरो॒क इित॑ िभा॑
िहर॑ यवणावषसां ॒ ु बा॒ उ॑ ृ ाित।
॒
सो̎ऽयः पा॑ अभवत।् ॒ ु ्
॒ ॒ व ै वी॒य ॑ िक।
इियं
स आिव॑ ॒ े ावा॑पिृ थवी
॒ धत॑
॒ ृ त े॒ इित॒ ावा॑पिृ थवी
॒ इियमव ॒ ु ादा॒॑॥
॒ ॒ े॒ वी॒य  ॑मपिर॑ े ८॥
उपा॑धावत।् ॒
ावृ॑ ै दा॒मसीा॑ ृ ॒  िहर॑ यमकश॒
हा॒मत े तो
स आ॒ामवे॒ स॑तू ॒ इो॑ वृ॒ ाय॒ वं॒ ाह॑ रत।् ॒
ग॑मयाह॑ ाणा े ह च॒ ािर॑ च॥
॒ ना॒ा॑ पा॒ता॑
आिव॑ ॒ े ावा॑पिृ थ॒ वी धत॑
॒ ृ त े॒ इित॒ यदाह॑ ॥ ६॥ ६॥

[[1-7-6-7]] [[1-7-7-1]]
आ॒ामवे॒ स॑तू ो॒ यज॑मानो॒ वं॒ ातृ॑ाय॒ ह॑ रित। िदशो॒ ाा॑पयित।
आिव॑ ा दिद॑  पीा॑ह।
॒ े ितिव॒ ॒ ॒
िदशामिभिज॑ ।ै
इयं
॒ व ै दिद॑  पी।
॒ े ितिव॒ ु॒
यद॑ नाम̎ े ।्


अामव े॒ ित॑ितित। ॒ िदशो॑ जयत।
अिभ े ्

आिव॑ ो॒ऽयमसावा॑ ु ॒ ̎ऽां िवय॑
मायणो ॒ िा॒ उ ु मा े ्
̎ त।
इा॑ह। ॒ ॒ ु ा॑मित।
मनसाऽन
िवशवन 
॒ ै ै  रा॒ण॒े सम॑धयित। ॒ िदशो॑ जयित।
अिभ
॒ ॒ े ाय॑
महत ॒ महत ॒ े
॒ आिध॑पाय महत नोा̎ित।
े ह।
जान॑राा॒या॑ ॒ मािता॑
सिमध॒ ॒ े ह।
आ॒िशष॑मवतामाशा
े॒ ै ̎ ।े
 े एवाव॑
तज॑ ॒ ॥े १॥
एष॒ वो॑ भरता॒ राजा॒ सोमो॒ऽाकं॑ ाणाना॒
॒ 
े ह।
राजा॑
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 90 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
[[1-7-7-2]] ॑ च॒ वै ा ै̎ ं ॒
॒ च॑ समीची॑ दधाित।
॒ े ह।
उ॒ ा मा िता॑ अथो॒ ॑॒वे ं
॒ ित॑ापयित॥ ४॥
॒ ॒ े॒ ।े
इियमवाव॑

िवराज॒ ॒ े ह।
मा िता॑ [[1-7-7-5]]

अा॑ मवाव॑ े॒ ।े षरा॑
॒  दिभष॒क ु
े ॑ जहोित।
॒ े ह।
उदी॑ची॒ मा िता॑ ॒ ु ात।्
षडपिर॑
॒ ू े॒ ।े
पशनवाव॑ ाद॑ श॒ संप॑।े
ऊ॒ ा  मा िता॑
॒ े ह। ॒
ाद॑ श॒ मासा̎ संवरः।
॒ ु ॒  े॒ लो॒कमिभज॑
सवगमव ॒ यित। सं॒ व॒ रः
॒ ख॒ व ै दवानां ू
॒ े ॒ पः।
अनि॑ ू हीत।े ॒ े मवे॒ परंु ॑ म॒ तो व॑सपित।
दवाना॑ 
॒ ु ॒  लो॒क॒ सम॑॥
सवग॑ ै २॥ त॒ न कत॑ ु ॒ नोपा
̎ ा॒धो भ॑वित।
॒ू
भताना॒ ु
मव̎े ीजहोित।
[[1-7-7-3]] ु  ॑यत।े
अा̎॒ व ै मृ॒ जा
मा॒॒त एष
॒ भ॑वित। ु  त।े
य॑ यवै॒ मृ॒ जाय॑
॒ ।
अं॒ व ै मत॑ ॒ ै ॒ यजत।े
तत॑ एवनमव॑
अ॑मवाव॑ े॒ ।े ू ने जा॒
ता̎ाज॒ सय॑ ॒  रु ेित।
े नः सवमाय॑
एक॑िवशितकपालो भवित॒ ित॑ि।ै सव॒ ॑ मृ॒ वोऽव̎ े ाः।
े ु ो॑ ग॒ णः।
यो॑ऽरयऽनवा॒ ू ने जा॒
ता̎ाज॒ सय॑ े नो नािभच॑िरतव।
॒ ै
तं म॑॒त उप॑दधाित। ॒ ने मिभचा॒रः ॑ण
ग॑ ु े ५॥
ृ त॥
॒ ु रारयाशिर॑
े ॒ पशिभ॑
ा॒ ैरव ॒ ॒ ू गाित।
ृ ॒  े॒ सम॑ा अिसत ापयित॒ जाय॑त े॒ प॑ च॥ ७॥
॒ ु रारयाः
ता̎ा॒ःै पशिभ॑ ॒ ॒ ॒  पिर॑ गहीताः।
पशव ृ
पृिथ॑व॒ ः।
 [[1-7-8-1]]
॒ िषत॥ ३॥
अ॑ ू  िदित॑
सोम॑॒ ििष॑रिस॒ तव॑वे म े॒ ििष॑भया॒
 मप॑णाित।
शालच॒ ृ
[[1-7-7-4]] यवै सोम े॒ ििष॑।
स रा॒ ं नाभ॑वत।् ॒ े
या शा̎ल।
स एतािन॑
॒  पयत।्
पा॒था॑ तामवाव॑ े॒ ।े
ु ्
ता॑जहोत। मृ॒ ोवा  एष॒ वण।॑
तवै  स रा॒म॑भवत।् या̎लः। ॒
अमृ ॒ त॒  िहर॑ यम।्
या॒थािन॑ ॒ु ।
 जहोित॑
रा॒मवे॒ भ॑वित। अमृ ॒ ु 
॒ त॑मिस मृ॒ ोमा  ॑ पा॒हीित॒ िहर॑ यमपा ̎ ित।
  ं पवू ष॑ ाम॒ु मं भ॑वित।
बा॒ह॒॒ ॒ त॑मवे॒ मृ॒ ोरध
अमृ ॒  ॑।े
ऐम॑
॒ ु रषां
े थमम। ॒ ् श॒ तमा॑न ं भवित॥ १॥

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 91 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda


[[1-7-8-2]] वी॒य  ॑मवाि॑
े॒ धाित।
श॒ ताय॒ ु पषः ु ॑ श॒ ति॑
े यः। ॒ मोज॒ सा॑
मता॒ े ह॥ ४॥
आय॑ ु विय े॒ े ॒ े ित॑ितित।
िदोा॑
॒ ॒ ु ा॒दिध॒ िनद॑ धाित।
पा॒हीपिर॑ [[1-7-8-5]]
उ॒ भ॒यत॑ एवा॒
॒ ै शम  ॑ दधाित। ओज॑ एवाि॑
॒ धाित।
॒ ू इित॑ ी॒ब सीस॑ने िवित।
अवे̎ ा दशका॒ ाणां
॒ ̎ प॑ ॒
॒ ितरसीा॑ ह।
॒ ॒ ू नवाव॑
दशका॑ े॒ यजत।े ाणा॑
॒ मवनं
े॒ ै ॑ प॑
॒ ितं करोित।
ता̎ी॒ब ं द॑ ॒शका॒ ु ाः।
ू द श॑क अित॑िदवा॒
॒ हीा॑ह।
ु ॒ े िशर ॒ इित॑ लोिहतायसं
िनर॑ ॒ ं नम॑च ॒ िनर॑ ित। अ॒ाा॒हीित॒ वावतदा॑
ै ह।
पा॒ान॑मवे॒ नम॑िु चं िनरव॑
॒ दयत।े ॒ व
समाव॑ ु ची॒िरा॑ह।
ृ ध॒ रागदी॑
ा॒णा आ॒न॒  पवू ऽ॑ िभ॒ िषा॒ इा॑ः॥ २॥ े॒
रा॒मवाि॑ ु कः।
॒ वम॑
ु ित।
उ॒ ेष॑णने जहो
[[1-7-8-3]] उ॒ ेष॑णभागो॒ व ै ॒ ः।

सोमो॒ राजा॒ वणः। े ने ॒ वै ॒ ं िनरव॑
भा॒ग॒धय॑ ॒ दयत॥
े ५॥
 ु ॒ य।े
॒ े ध॑म॒ सव॑
दवा

त े त े॒ वाच सवां ॒ त े त̎ े ा॒ण स॑वु ा॒िमा॑ह। [[1-7-8-6]]
े॒
ा॒णानवान ू  ॑निभिष॑
॒  पवा ॒ ित। े
उद॑ ॒ राी ु
̎ े जहोित।
ययात।
॒ू ् ॒ व ै ॒ ॒ िदक।्
एषा
॒ े
अा॒ े सा॒ऽिभिष॑ा॒मीित॑।
तज॑ ाया॑मवे॒ िदिश ॒ दयत।े
॒ ॒ ं िनरव॑
तज॒े॒ व॑े ात ̎ ।् ॒ य॒ े यी॒परं ॒ नामा॑
े ह।
मा॒
॒  त ु भ॑वत।े ् ॑ ॒ यी॒परं ॒ नाम॑।
या अ
सोम॑ ा ना॒ ॒ ु े िभिष॑ा॒मीा॑ह। तने ॒ वा ए॒ष िह॑ नि।
ु॑
॒ े या॒ पषः॥
सौ॒ो व ै दवत॑ ३॥ य िहनि॑
॒ ।
े ॒ ै ै  सह
तनवन ॒ श॑मयित।
[[1-7-8-4]] तै ॑ तम॑ ॒ े म॒ सीा॑ह।
॒ िस यम॑
॒ ै ै ॑ दव ॒ ॒े
यमादवा॑ ु यजत॥
मृ॒ मव॑ े ६॥
यवनं ॒ े त॑या॒ऽिभिष॑ित।
॒ े े सा॑
अज॒ े ह।
े एवाि॑
तज॑ ॒ धाित। [[1-7-8-7]]
ू  ॑॒ वच॒ स
सय  ा॑
े ह। जा॑पत े॒ न दता॒
॒े ॒ ृ े ज॑ु यात।्
 इित॒ तै ॑ गह
वच  ॑ एवाि॑
॒ धाित। यां का॒मय॑ते रा॒म॑ ै जा
॒ ा॒िदित॑।
े ॒ े े ह।
इ॑ ियणा॑ े॒
रा॒मवा ै̎ ॒ जा भ॑वित।
॒ ॒ े॒
इियमवाि॑ धाित। ॒ मय॑
पण॒ ु ॒ ित।
 ने ा॒ यरिभिष॑
॒ ॑
िमावणयोव॒ े ह।
य ॑णा॑ वच॒  मवाि॒
॒ ॒ ॒ स े॒ ििषं॑ दधाित।

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 92 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda


॑ े राज॒ ॑।
औरण [[1-7-9-3]]
ऊज  ॑मवाि॑
े॒ ॒ां॑ दधाित। ॒ ̎ सव
मतां ॒ े ज॑षे ॒िमा॑ह।
आ॑ने ॒ वय॑
ै । ॒
मि॑ रेव॒ स॑तू ॒ उ॑यित।
े॒
िवश॑मवाि॒ ु ॑ दधाित।
िं आ॒ ं मन॒ इा॑ह।
नय॑ै ोधने ॒ ज॑। ॒ े मनसी
यदव ॒ ै त̎ ।्
॒ े॒
िमायवा ै ॑ कयित। तदा॑पत।्
अथो॒ ित॑ि॥
ै ७॥ रा॒ज॒ं॑ िजनाित।
ु ॑ ओज॒ सा॑
भ॒ व॒ ा॒॒ पष॒ े ह िनरव॑
॒ दयत े यजत े॒ जो॒ े ॒ ॑ मत।े
अना̎ा एवा
च॑॥ ८॥  े
॑ ॒ े वी॒य ॑णत।
िव वा एष॒ इियण॑
यो रा॑ज॒ं॑ िज॒ नाित॑।
[[1-7-9-1]] ॒ ियण॑
समहिम॑ ॒ े वी॒य ॑णा॑
े ह॥ ३॥
ु हरित॒ िविज॑।ै
इ॑ ॒ वो॑िस॒ वा  ॑॒ इित॒ रथ॑म॒ पाव॑
॒ ॑
िमावणयोा ॒
शा॒ोः िशषा॑ ु॒
यनीा॑ ह। [[1-7-9-4]]
॑ण॒वनं ॒े 
ै ै ॑ दवता ु
̎ ां यनि। ॒ ॒ े॒ वी॒य  ॑मा॒॑।े
इियमव

॒ ॒ िहनं॑ यनि।
िवा॒ ॒ ु िस॒ तव॑वे म े मभ
॒ ॒ ू मर॑
पशनां ॒ ु ू  ॑या॒िदित॒ वारा॑ही
॒ ॒ ही व ै द॑वे रथः।
िवा॒ ॒ उपा॒नहा॒वप॑ु मत।
ु े
॒ े ॒ ॒ े॒
दवरथमवा ु
ै ॑ यनि। ॒ ॒ ू वा एष॒ मः।
पशनां ॒ ु
योऽा॑ भवि। य॑ रा॒हः।
॒ु 
रथ॑तथः। ॒ ु ॑।े
ू ममा॒
े ॒ ै प॑श॒ नां
तनव
े ॒
ौ स॑सारथी। ॒  स॑षु वा॒
॒ वा इय
अिभ ु ण ं का॑मयत।े
े १॥
षंप॑॥ ते े ॒ वी॒य  ॑मादा॑तोः।
̎ ॒ रियं
वारा॑ही उपा॒नहा॒वप॑ु मत।
ु े
[[1-7-9-2]] अ॒ ा एवाध
॒  ॑।े
॒ ।
षा ऋतव॑ इिय॑
॒ ॒ वी॒य  ॑ाना̎॥
ै ४॥
॒ ु रवनं
ऋतिभ॑ ु
े ॒ ै ॑ यनि।
॒ ॒ ु मा॑ मत।े
िव॒ [[1-7-9-5]]
ु े ॒ भमाँ
िव॑रव ॒ ू े ो॒कानिभज॑
॒ यित। नमो॑ मा॒ े पृ॑िथा
॒ इा॒हिहसाय।ै
यः िय
॒ ॒  ित॑िहतः। इय॑द॒ाय॑रु ाय॑
॒ मु  ध॒ हे ीा॑ह।
सो̎ऽार॑ भत।े आय॑रु ेवा॑
॒ ।े
रा॒मवे॒ भ॑वित। ू  ॑ म े ध॒ हे ीा॑ह।
 ज
ऊग॒ 
॒ ु ऽार॑ भत।े
िभा॒ ऊज  ॑मवा॑
े॒ ।े
इियं ॒ ु ्
॒ ॒ व ै िक। य॑ु िस॒ वचऽिस॒ वच॒ मिय॑ ध॒ हे ीा॑ह।
॒ ॒ े॒ यज॑मान े दधाित॥ २॥
इियमव वच  ॑ एवा॑
॒ ।े

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 93 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda


एक॒ ॒
॒ धा ण॒ उप॑हरित। मवनौ॑ ु हरित।
े॒ ै भाग॒ धय॑े म॒ पाव॑
एक॒ ॒ ु  वच दधाित।
॒ धवै यज॑मान॒ आयज॒ ॒ िवदै̎ ॒व िरा॑
समहं ै ह॥ १॥
रथिवमो॒ ु ॒ ित॑ि॥
॒ ॒ ॒ च॒नीया॑ जहोित ै ५॥
[[1-7-10-2]]
[[1-7-9-6]] ॒ े व ै जाः।
व॒ै॒ दो॑ ॒
योऽा॑ भवि। ता एवाा
॒ ̎ कत।ु े
॒ु 
रथ॑तथः। 
॒ ॒ नािभ॑रिस 
॒ ॒ योिन॑रसी॑
॒ ृ ाित
धीवा॒समा॑ण
ु ु॑होित।
ता̎॒ तज ॒
सयोिनाय॑ ।
यभौ ॒ ॒ ते ाम।्
॒ सहावित॑ ॒ ु मासी॒दा॑
ो॒ना मासी॑द सषदा॒ े ह।
॒ नं लो॒किम॑याताम।्
समा॒ ॒ ु े॒ ै ्
॒ यजरवतत।
यथा॒
॒ सं॑ ही॒ा र॑ थ॒ वाह॑ न े॒ रथमाद॑
सह ॒ धाित। मा ा॑ िहसी॒ा मा॑ िहसी॒िदा॒हािहसाय।ै
॒ ु ॒  ॒ े ै ॑ लो॒कादद
सवगादवनं ॒  ॑धाित। ॒ ृ तो॒ वणः
िनष॑साद धत॑ ॑ पा॑
॒ ासाा॑ाय
ह॒सः श॑िु च॒ षिदाद॑ धाित। ॒ु ॒ु
सतिरा॑ ह।
॑ण॒वन॑ ु ॒ ित।
ै ै मपावहर॑ साा॑मवन ॒ ु ॑ ु करोित।
े॒ ै  सतं
णाऽऽद॑
॒ धाित। ॒
ा३ रा॑ज॒ ाऽिस॑ सिवताऽिस॑ ॒
सस॑ व॒
अित॑साऽऽद॑
॒ धाित। इा॑ह।
अित॑ा॒ व ै सवा  ॑िण॒ छािस। ॒ ॒ मवन
सिवतार॑ ॒
े॒ ै  सस॑
वं करोित॥ २॥
े ॒ ै ॒ छो॑िभ॒ राद॑ धाित।
सव ि॑ भरवनं
व॒  वा एषा ॒ छ॑साम।् [[1-7-10-3]]
यदित॑ाः। ॒
ा३ रा॑ज॒ ाऽसीो॑ऽिस सौजा॒ इा॑ह।
यदित॑सा॒ दधा॑ित। इ॑ मवन ॒
े॒ ै  सौज॑ स ं करोित।
व॒ व नै  समा॒नानां̎ करोित॥ ६॥
॒ ु े ॒ इा॑ह।
॒ ऽिस सशव
ा३ रा॑ज॒ ाऽिस॑ िमो॑
॒ ॒ े दधा॒
प॒ ॒ ित॒ वी॒य ॑णा॒
े हाना̎॒ ै ित॑ि॒ ै
॒ ु े ॑ करोित।
॒ े॒ ै  सशवं
िममवन
णाऽऽद॑
॒ ॒ च॑॥ ९॥
धाित स ा३ रा॑ज॒ ाऽिस॒ वणोऽिस
॑ ॒
सध॒ म
 ा॑ह।

वणमवन ॒
े॒ ै  सध॑  करोित।
माणं
[[1-7-10-1]] ॒ ॒
सिवताऽिस॑ ॒
सस॑ व॒ इा॑ह।
॒ ऽिस॒ वणो॒
िमो॑ ॑ ऽसीा॑ह। गा॒य॒ ीमवतना॑
े॒ ै े िभ॒ ाह॑ रित।
मंै॒ वा अह॑ । ॒
इो॑ऽिस सौजा॒ इा॑ह।
वा॒॒णी राि॑। ॒ ु मवतना॑
िभ॑ े॒ ै े िभ॒ ाह॑ रित॥ ३॥
॒ रा॒ाा॑मवन॑
अहो॒ ु हरित।
े॒ ै म॒ पाव॑
॒ ऽिस॒ वणो॒
िमो॑ ॑ ऽसीा॑ह। [[1-7-10-4]]
॒ ै व ै दि॑णः।
मो
॒ ु े ॒ इा॑ह।
॒ ऽिस सशव
िमो॑

वा॒॒णः सः। े॒ ै े िभ॒ ाह॑ रित।
जग॑तीमवतना॑
॒ े िमा̎।
व॒ै॒ दा॑
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 94 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda

समता ॒ े ̎।
े॒ दवता ॒ ̎ े िकृ॒ त॑े समव॑
अय ॒ ित।
॒ े॒
समतािन॒ छािस। े ॒ ै मभ॒ु यत॒  पिर॑ गाित।
॒ े िभरवन॑
दवता॑ ृ

समवाव॑ े॒ ।े ॒ न॒ े ाहो॒जन॒ े ाहा॒ऽय॑े गहप॑
अपां ॒ ृ तय े॒ ाहित॑


वणोऽिस ॒
सध॒ म
 ा॑ह। ित ु
॒ आतीजहोित।

॒ ॒ ु ु मवतना॑
अनभ॑ े॒ ै े िभ॒ ाह॑ रित। ॒ े लो॒काः।
य॑ इम
॒ न॒ तृ े वा अनप।
सा॒ ॑ ॒ु ु ् ॒ वे लो॒के ष॒ ु ित॑ितित॥ ६॥
ए॑
॒ न॒ तृ े वणः।
सा॒ ॑ ॒ े िै रा॑ह सस॑
दव ॒ ॒ ु मवतना॑
वं करोित िभ॑ े॒ ै े िभ॒ ाह॑ रित
॒ न॒ तृ े एवाव॑
सा॒ ॒ ॥े ४॥ सानृ॒ त े एवाव॑
॒  े करोित श॒ ति॑
े य॒  ष॑ ॥ १०॥
एता
॒ ̎ णािन धा॒ े रिनां
॒ े ॒ ु ॒ ऽतो॒ दवी॒
̎ दवसवामथ े िदश॒
[[1-7-10-5]] ॒ े  िमो
सोम॑ ॒ दश॑॥ १०॥
ननै सानृ॒ त े उिदत
॑ ॒ े िहः। एता
॒ ̎ णािन व॒ ॒ ू वाशा॒
ै वं ि॑कपा॒लमं॒ व ै पषा
॒ वद॑े ।
य एवं ा॑ ॒ ु ॒ र॒
े ह॒ िदशो॒ ाा॑पयद॑ े ा३
इ॑ ॒ वो॑ऽिस॒ वा  ॑॒ इित॒ ं य॑ित। रा॑ज॒त॑ु षिः॥ ६४॥
वो॒ व ै ः।
े ॒ वाा॑
व॑ण ै अवरपर॒  र॑ यित।
एव
॒  िह तय॑ े ।

॒ े र॑ये ः।
यद॑ ा एत
॒ ू ॒ पा॒ाय॑ित।
िदशो॒ऽ॑य राजा॑ऽभिदित
॒ े व ै सवऽया̎।
एत
अप॑राजाियनमवनं
े॒ ै ॑ करोित॥ ५॥

[[1-7-10-6]]
ओ॒द॒नम॑ु वु त।े
॒ ॒ े॒ वा एषः।
परमी ॒
यदो॑द॒नः।
॒ ॒ वे॒ नै॒ ियं॑ गमयित।
परमाम
ु काँ४ सम॑ु ॒ लाँ४ स॑रा॒जा३िना॑ह।
सो॒
आ॒िशष॑मवतामाशा
े॒ ै ̎ ।े

शौ॒न॒श॒ पमाा॑
े पयत।े
॒ ण॒पा॒शादवनं
व॒ ु
॒ े ै ॑ मित।
पर॒॒ श॒ तं भ॑वित।
श॒ ताय॒ ु पषः
ु ॑ श॒ ति॑
े यः।
ु विय
आय॑ े॒ े ॒ े ित॑ितित।
मा॒॒त॒ चक ै ॒ े ै चा॒िमा॑या
ै ॑ िवशितकपाल वद
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 95 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
TaittirÁya-BrÀhmaÉa
Book 1, Chapter 8 [[1-8-2-1]]

Edited by Subramania Sarma, Chennai ॒ ॑ ु वि।


जा॒िम वा एत 
Final proofread version, May 2005 ॒ दी॒य॑ि सः
यो ॒ सोमं॑ ी॒णि॑।
॒ ु िर॒
पड॒ ॒ जां य॑॒जा॑िमाय।
[[1-8-1-1]] अि॑ रसः सवग ु ॒  लो॒कं य॑।

वण सषवा॒ े ॒ वी॒य ॑ परा॑ऽपतत।्
ु ु ण॑ दश॒ धियं अ ॒ ु दी̎ातपसी॒
॒ ाव॑शे यन।्
॒ ॒ ु सपत।
त॒ सृिरनसम॑  ् ॒ु
तडरी॑ कमभवत।्
त॒ सृपा ससृ॒ म।् य॑ु डिर॒ जां य॑
॒ ित।

अिना॑ ॒ े े थमऽहं
दवन॑ ु ।
॒ े ॒ नन॒ ु ाय॑ ॒ े दी̎ातपसी॒
सा॒ादव ॒ अव॑।े
॒ ̎।े
सर॑ ा वा॒चा ितीय दशिभ॑
॒  ॒ ै सोमं॑ ीणाित।
वतरः
॒ ॒ ॑स॒ वन॑े तृ॒ तीय̎।े
सिवा ॒ ् १॥
दशा̎रा िवराट॥
॒ ु पशिभ॑
पा ॒ ु तथ ॒ु ।
बृह॒ित॑ना॒ ॑णा प॒ म।े [[1-8-2-2]]
े दवन॑
इ॑ण ॒ े े ष॒।े
॒ ्
अं॑ िवराट।
॑ े ॒ या॑ दवत॑
वणन ॒ े या स॒म॥
े १॥
॒ वाामव॑
िवराज॒ ै ॒ ।े
॒ ु रा भ॑वि साय॑
म॒ े ॒ ।
[[1-8-1-2]] दश॒
॒ पयो॑े भवित।
॒ े
सोम॑ने ॒ रााऽ̎ म। ॒ ॒
अााव॑ ।ै
े नवम।
ा॑ ॒ पण॑ ॒ े श॒ तं ा̎॒ णाः िप॑बि।
॒ े ̎ ोत।्
िव॑नु ा यना श॒ ताय॒ ु पषः ु ॑ श॒ ति॑
े यः।
य॒ सृपो॒ भव॑ ि। आय॑ ु विय े॒ े ॒ े ित॑ितित।
॒ ॒ े॒ ती॒य ॑ यज॑मान आोित।
इियमव ॒ द॒श ो॒ ं भ॑वित।
स॒
ू  ॑ पवा॒
पवा ू  विद॑ 
े भवित। ॒ द॒शः जाप॑
स॒ ॒ ितः॥ २॥
॒ ॒ य॑ वी॒य  ॑ाव॑।ै
इि
॒ ु पसदा
परा॑ ॒  सौ॒ने ॒ च॑रित। [[1-8-2-3]]
सोमो॒ व ै र॑ेतो॒धाः।
॒ तरा
जाप॑ े॒ ।ै̎
े एव
रत॑ ॒ त॑ धाित।
ा॒का॒शाव॑॒यव॑ े ददाित।
॒ रा ा॒ण॑
अ॒ े ।
॒ शमवनं
का॒ े॒ ै ॑ गमयित।
े एव
रत॑ ॒ िहतं
॒ ा॑ ॒ पािण॒ िवक॑रोित। ु ।े
ज॑मा॒
ै वन॑े ।
उ॒ पिर॑ ा॒
॑वे ाै ॑ वासयित।
॒ व ै िव॑।
यो ु
॒  होे̎।
॒ एवा॒
य ॒ तः ित॑ितित॥ २॥
॒ े॒
आ॒िदमवाा॒ उ॑यित।
॒ म े द॑ धाित॒ प॑ च॥ १॥
स॒
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 96 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
अं॑ ोतृितहतृ
॒  ा̎म।् ॒ ॒ ितर॑
िवराजाप॑ ॒  जाप॑
॒ तरा
े॒ ै ॑ यजत े सा॒म ं भ॑वित
ा॒जा॒प॒ ो वा अ॑। स॒ च॑॥ २॥
॒ तरा
जाप॑ े॒ ॥ ै̎ ३॥
[[1-8-3-1]]
[[1-8-2-4]] ई॒ ू िदतोः।
॒ रो वा एष॒ िदशोऽन॑
ाद॑ श पौ॒हीण॒ ̎।े यं िदशोऽन॑ ु ाा॒पय॑ि।
आय॑रु ेवाव॑
॒ ।े िदशामव
॒ ̎ े यो भवि।
॒ म
वशां ̎ ै ाव॒ णाय॑। िद॒॑ वे ित॑ ित॒न॑ु ादाय।
रा॒मवे॒ वय॑
॒ कः। ॒ े यजित।
प॑ दवता॑
॒ भ ं ा
ऋष॒ ̎ णा॒ िसने̎। प॒ िदश॑।
े॒ े या॒॑कः।
रा॒मवि॑ ॒ वे ित॑ितित।
िद॑
े त
वास॑सी नापो॒ ृ ा̎म।् हिवषो॑
॒ हिवष इा  मिभ
॒ बा॑ह॒ ॒ घा॑रयित।
॒ े एवात।
पिव॑ ॒ ॒ै े ॒ मा॒न॒ दवो॑
यज॒ ॒ े ॒ व ै बृह॒ित॑।
ू यवािच॒ तम॑ावा॒काय॑।
िर॑ यज॑मानमवे॒ तज॑ 
े सा॒ सम॑धयित॥ १॥
॒ त एव
अ॒ ॑ मव॑ यजत॥
॒ वण॒ े ४॥
[[1-8-3-2]]
[[1-8-2-5]] आ॒िदां
॒ मां॒  माल॑ भत।े
ग॒ िभणी॒
॒ ॒ म॒ ीध̎।े
अनाह॑ मा॒॒त पृिं॑ पौ॒हीम।्
विवा॒  अनान।
॑ ॒ ् ॒
िवशं॑ च॒ वै ाै ॑ रा॒ ं च॑ समीची॑ दधाित।

वि॑ रीत। ् आ॒िदया॒
॒ पवू  ॑या॒ च॑रित।

वि॑ नवै॒ वि॑ याव॑ ।े मा॒॒ो॑रया।
इ॑  सषवा॒ े॒ े ॒ वी॒य ॑ परा॑ऽपतत।्
ु ु ण॑ धियं ॒ िवश॒ मन॑बु ाित।
रा॒ एव
ु ृ यमभवत।्
भृग॒ ती॑ उ॒ रा॑
ै िदाया॒
॒ आा॑वयित।
ा॒य॒ ीयं॒ तृती॑यम।् उ॒ पा॒श ु मा॑॒।ै
सर॑ ती॒ तृती॑यम।् ता̎ा॒ ं िवश॒ मित॑वदित।
भा॒ग॒व ो होता॑ भवित।  िदा
ग॒ िभया॑ ॒ भ॑वित॥ २॥
ा॒य॒ ीयं॑ सा॒म ं भ॑वित।
॒ ॒
वा॒रवीय॑ मिोमसा॒मम।् [[1-8-3-3]]
॒ तीरपो
सा॒र॒ ॒ ग॑
ृ ाित। ॒ ॒ व ै गभ ।
इियं ॑
इिय॑
॒ ॒ वी॒य  ॑ाव॑।ै े॒ े या॒॑कः।
रा॒मवि॑
ा॒य॒ ीयं॑ सा॒म ं भ॑वित। ॒ भा  मा॑॒ती।
अग॒
॒ ॒ े॒
इियमवाि॑ ी॒य  यित। ॒ ।
िव ै मत॑
॒ ॒
वा॒रवीय॑ मिोमसा॒मम।् िवश॑मवे॒ िनिर॑ ियामकः।
॒ ॒ े॒
इियमवाि॑ ी॒य ॑ वारयित॥ ५॥
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 97 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
दवा॒ ु संय॑ा आसन।्
॒ े स॒ राः [[1-8-4-2]]
त े दवा
॒ े अिनो
॒ ॒ू
̎ पषा॒ ॒  संि॑ नधाय॑
चः स ॒ । ॒ पायवे॒ तन॑े कु वत।
 े
अनृत ॑ नास॑ ॒ भवन।्
े॒ रु ान॑ वा॒ ै॒ न॒ रं ाद॑ शकपालम।्
॒ ू े प॑रु ो॒डाशं॒ ाद॑ शकपालं॒ िनर॑ वप।्
तेऽ̎ िां̎ प ॒ े नदा॑
ता̎घ॑ ै घ े ॑
॒ ु
 कपा॒ ला या̎ि।
ततो॒ व ै त े वा॒चः समवा॑
॒ त॥ ३॥ ॒ त ं च॒ ं िनव  ॑पित।
सा॒र॒
ता̎ा॒विृ ष॒ सवा॒  वाचो॑ वदि।
[[1-8-3-4]] पौ॒ने ॒ व॑ि।
यदिां
॒ ̎ प ु डाशं॒ ाद॑ शकपालं िनवप॑
॒ ू े प॑रो॒ ॒  ित। ै॒ े कृ ष।े
मण॑
अनृत े ॒ ै ातृ॑ानिभ॒ भय॑ू ।
॑ नव वा॒॒णने ॒ िवध॑तृ ा आसत।े

वा॒चः समव॑ ।े ॒ ै ॒ ॒ े पाचय।े
पन॑
सर॑ त े स॒वाच॑े च॒ म।् ॒ े धत॥
आ॒िदनाद॑ े २॥
॒ ्
पवू  ॑मवोिदतम।
े॒
े ा॒िभ ग॑ण
उर॑ण ृ ाित। [[1-8-4-3]]
॒ ॒ े स॑
सिव ु डाशं॒ ाद॑ शकपालं॒ स̎
॒ सवाय परो॒ ू ।ै े॒
मा॒िस मा̎तािन॑ हवी ॒
॒ िष॑ िना॒
णीा॑ः।
तािह॑
॒ णोित। ु ॒ इित॑।
े ॒ ै ू 
तनवतय॑
आ॒िवद॑ एता
॒ भ॑वि। अथो॒ खा॑ः।
आ॒िवद॑ मवनं
े॒ ै ॑ गमयि। कः संव॑ रं॒ जी॑िवतीित॑
॒ ।
॒ े एव
अथो॑ त॑ ॒ न िछ॑ त।े षड॒ वे प̎वू ॒  ु ॒
 िना॑ िण।
॒ ॒ ध॒ श॑
ितसृ ु ितदि॑
॒  णा॒ समृ॑॥ ै ४॥ े॒ ु
षड॑ ुरः।
॒ य ॒ ित॒ भ॒ व॒ ॒॒॒ त॒ ग॒ म॒ यि॒
अध॒ ॒ े च॑॥ ३॥ े ॒ ै ू 
तनवतय॑ ु े।
दि॑णो रथवाहनवा॒हः पवू ष॑ ां॒ दि॑णा।
[[1-8-4-1]] उ॑र ॒ उ॑रेषाम।्
॒ ॑ पालं॒ िनव  ॑पित।
आ॒॒ये माक सं॒ व॒ रवाौ॑
॒ ॒ै ु
यनि।

ता॒ििश॑रे कपा॒
लाः ाो॑ याि। ॒ ु ॒  लो॒क॒ सम॑॥
सवग॑ ै ३॥
सौ॒ ं च॒ म।् ा॒माक ु ॒ े ॑ च॥ ४॥
॒ ॑ पालं दधत े यनकं
ता̎सं॒ ॑व॒ साया॑दयि।
॒ ाद॑ शकपालम।्
सा॒िवं [[1-8-5-1]]

ता̎॒रा॒ ॒ िवत।
वा॑ना सिवा ॑ े े ॒ वी॒य ॑ परा॑ऽपतत।्
ु ु ण॑ दश॒ धियं
इ॑  सषवा॒
  ं च॒ म।्
बा॒ह॒॒ स य॑थ॒ मं िन॒ री॑वत।्
॒ ॒ ै िव॑
सिवव ॒ । त॑ लमभवत।्
॑णा॒ यवा॒नाद॑ धत।े ॒ ̎म।्
यितीय
॒ ॑ पालम॥् १॥
ा॒माक तद॑ रम।्
यृ॒ तीय̎म।्

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 98 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda


॒  ।ु
तक॑ ॒ समृ॑।ै
यौ̎ामणी
य॒ ः। े ह।
ा॒ ा̎ ा॒ना॑
स िस॒ हः। सोम॑मवनां
े॒ ै ̎ करोित।
यदो̎॥ १॥ ॒
सोमो̎ऽिां ॒ े य
̎ प॒ सर॑  ै पा॑
॒ु
सा॑ े पा॒॑ े ह।
[[1-8-5-2]] एताो॒
॒ ॑षे ा दवता
॒ े ̎॒ प॑त।े
॒ ससृ॑ा वसित॥ ४॥
ितः
॒
स शा̎लः।
यण  ॑योः।
स वृक॑। [[1-8-5-5]]

य ऊ॒ ः। ॒ िह राी̎ ी॒तः सोमो॒ वस॑ित।
ितो
स सोम॑। ॒ ु ु त े पिरतिमित
पनात॑ ॒ ु॒ ॒ यज॑षु ा पनाित
ु ॒ ावृ॑।ै
याऽवा॑ची। ॒ ण
पिव॑ ु
े पनाित।
ु ̎।
सा सरा ॒ ण ॒ु
े ॒ िह सोमं॑ पनि॑
पिव॑ ।
॒ स॑वो भवि।
याः वार॑ेण॒ श॑ता॒ तना॑
े ह।
इियाव॑
॒ ॒ ॒
 ै यािण॒ लोमा॑िन॥ २॥ ॒ु
वार॑ेण॒ िह सोमं॑ पनि॑ ।
वा॒यःु पतः
॒ ू पिवणित
॒ े॒ े ॒ नतया॑ ु
ै पनीयात।्
[[1-8-5-3]] ृ॑ा॒ ॑षे ा।
॒ ॒ ॒ ॒ ु
॒ ै पनीयात।
अितपिवततया॑ ्
ििष॑मवाव॑ े॒ ।े
यो॒ हा̎। ु॒ ॒ े
किवदिन॑ ॒
या ाजापया॑ ृ
गाित॥ ५॥
वी॒य  ॑मवाव॑ े॒ ।े
नाा॑ दश॒ मी। [[1-8-5-6]]
ु ॑ े ा॒णाः।
नव॒ व ै पष ॒
अिन॑ः जापित॑
।
नािभ॑दश॒ मी। ॒ तरे॒ ा।ै̎
जाप॑
॑ ॒ वी॒य̎म ।्
ा॒णा इियं ॒  ग॑
एक॑यचा ृ ाित।
े॒ े ॒ वी॒य ॑ यज॑मान आ॒॑।े
ा॒णानवियं ॒ धवै यज॑मान े वी॒य ॑ दधाित।
एक॒
सीस॑ने ी॒बाा॑िण ीणाित। ॒ू
आ॒ि॒ नं धमाल॑ भत।े
न वा एतदयो॒
॒ न िहर॑ यम॥् ३॥ ॒
अिनौ॒ ॒ े ̎ िभ॒ षजौ̎।
व ै दवानां
े॒
ताा॑मवा ै ॑ भष॒े ज ं क॑रोित।
[[1-8-5-4]] ॒ त ं मषम।
सा॒र॒ े॒ ्
यीस̎म।् वाव ै सर॑ ती।
ु ।्
न ी न पमान वा॒चवनं
ै ै ॑ िभषित।
यी॒बः। ऐमृ
॒ ॑ष॒भ से
̎ ॒ ाय॑॥ ६॥
ु ̎।
न सोमो॒ न सरा अो॒लमा॑िन॒ िहर॑ यं वसित गाित
ृ िभष॒कंे ॑ च॥
५॥
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 99 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
वा॒॒ण ं दश॑कपालम।्
[[1-8-6-1]] ॒ त एव
अ॒ ॑ मव॑ यजत।े
॒ वण॒
॒ ु यपू 
यिष ̎ े ा॒लभ॑ते । वड॑ बा॒ दि॑णा॥ ३॥

॒ 
ब॒ िहधाऽा॑ ॒ वी॒य ॑ दात।्
िदियं
ातृ॑म ै जनयत। े ् [[1-8-6-4]]
॒ य॒ पू आल॑ भत।े
एक॒ उ॒ त वा एषाऽ
॒ ॒ू े
 सत।
एक॒
॒ धवाि॑
ै ॒ वी॒य ॑ दधाित।
िियं उ॒ ता॑त॒ रम।्
ना॒ ै ातृ॑ ं जनयित। ु ̎।
उ॒ त सोम॑ उ॒ त सरा
॒ ू प॑रु ो॒डाशा॑ भवि।
नतैषे ां̎ पशनां ॒ समृ॑।ै
यौ̎ामणी

ह॑ परोडाशा॒ ॑ते ।े बा॒ह॒॒ ॒ ु च॑त॒ थम॑
  ं पशं ु  ितपिवताल॑
॒ भत।े
॒ ु  सराम॑
यव ॒ ु मि॒ नित॑
े सवदव॑ ु  े॑ भवतः।
 ॒ े े याानवा॒ ॒ े ॒ बृह॒ित॑।
॒ व ै दवानां
सवा  ॑ एव ॒ े ̎ ीणाित॥ १॥
॒ दवता ॑ण॒वै य ॒ ॒ ृ॑॒ मिप॑वपित।
॒ ु डाश॑वानषे॒ पशभ
परो॒ ॒ ु  ॑वित।
[[1-8-6-2]] न ॑ते ॒ हं॑ गि॑
॒ृ ।
सोम॑तीकाः िपतरतित॑ ृ ॒ ु े शतातृ॒ णाया
॒ े ण पा॒तार̎म।्
ा॒॒ णं पिर॑ ीणीयाष॑
॑ उ॒ ेष॑ण पा॒ता।
ा॒॒ णो ाा ॒ नयित॥ ४॥
समव॑
यिद॑ ाणं ॒ े ्
॒ न िवत।
े ्
॒ क॒व॒ पाया॒मव॑नयत।
वी॒ [[1-8-6-5]]
सवै तत॒  ाय॑ििः। श॒ ताय॒ ु पषः ु ॑ श॒ ति॑
े यः।
य ै सौ ॒ ै ृ॑म।्
̎ ामय आय॑ ु विय े॒ े ॒ े ित॑ितित।
तद॑  ै॒ समृ॑म।् े ज॑हु ोित।
दि॑ण॒ऽौ
॒ े ॒ ̎ पशव॑
ना॒ना॒दवा ु डाशा̎ भवि॒ समृ॑।ै
॒  परो॒ पा॒प॒ व
॒ ॒ स॒ ावृ॑।ै
ऐः ू 
॒ प॑श॒ नाम॑ ु ॒ मो भ॑वित। िहर॑ यम॒ रा धा॑रयित।
॒ प॑रु ो॒डाशा॑नां थमः॥
ऐः ॒ २॥ पतामवनां ु
॒ ू े॒ ै ̎ जहोित।
श॒ तमा॑न ं भवित।
[[1-8-6-3]] श॒ ताय॒ ु पषः
ु ॑ श॒ ति॑
े यः।
ु विय
आय॑ े॒ े ॒ े ित॑ितित।
॒ ॒ े एवा
इिय ॒ ॒
ै ॑ समीची॑ दधाित।
यवै॒ श॑तातृ॒ णां धा॒रय॑ित॥ ५॥
॒ ु दनया॒
परा॑ ु डाश॒ ै च॑रित।
ू जानां̎ परो॒

पशवो॒ व ै प॑रु ो॒डाशा̎।
॒ ू े॒ ।े
पशनवाव॑ [[1-8-6-6]]
े दशकपालं॒ िनव  ॑पित।
ऐमका॑
॒ तिद॑ धाित॒ ित॑ि।ै
॒ ॒ े॒ ।े
इियमवाव॑ िपतॄ ् एत
॒ न वा ॒ ̎िे ॒ य ं वी॒य ॑ गित।
सा॒िवं ू ।ै
॒ ाद॑ शकपालं॒ स̎ ॒ त।े
य सोमो॑ऽितपव॑

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 100 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ ॒ णां या
िपतृ ु ा॑िभ॒ प॑ितत।े
̎ ानवा॒ ु भवित।
आ॒ना॒ पयो॑
॒े
यदवा॑ ॒ िन॑ियं
िपतॄ ॒ वी॒य ॑ ग॑ ित। ॒ वा उ॒ ािन॑।
जा
॒ े ।े
तदवाव॑ ॒ उ॒ ािन॑।
पशव॑
॒ िभ॒ प॑ितत।े
ितसृ यो॑
॒ ॒ ॒ ु संत॑॥
भवन ै २॥
तृ॒ तीय े॒ वा इतो
॒ लो॒के िपतर॑
॒ । ॒ उ॒ ाक
ोमा̎ पशव॑ े ं॑ च॥ ७॥
तानवे॒ ी॑णाित।

अथो॒ ीिण॒ व ै यि̎ े यािण॑
॒ । [[1-8-8-1]]
अ॒ ु ̎ ा।
॒ यहता ॒ उप॑ ा जा॒मयो॒ िगर ॒ इित॑ ितप॑
॒ वित।
त उप॑ित।े ु
वाव ै वा॒यः।
या॒ वे य
॒ ि̎ े यािण॑
॒ । वा॒च एवषो॑ े ः।
॒ ै ऽिभष॒क
ै े॒
तरवा ै ॑ भष॒े ज ं क॑रोित॥ ६॥ सवा  ॑सामवे॒ जाना
॒ ू े
 सयत।
ी॒णा॒ित॒ थमो
॒ ॒ दि॑णा समव॑
॒ नयित धा॒रय॑तीियािण॑
॒ सवा  ॑ एनं जा
॒ राजित॑
े वदि।
च॒ ािर॑ च॥ ६॥ ॒ ॒ ु दश॒ िप॒ इा॑ह।
एतमं
आ॒िदा ॒
॒ व ै जाः।
[[1-8-7-1]] ॒
जाना॑ ू े
े॒ ै े सयत।
मवतन॑
॒ ो॒मम॒ आह॑ रित।
अि॒ यि॒ वा॒ एत ॒ु
॒ े य॑मखात। ्
॒ ॒ ॒ ु वा अिो॒
यमखं ॑ मः। य े स॑ा॒या  ॑ अन॥् १॥
॒ ु े॒
य॒ ॒ मखमवार॑ ॒
सवमा ॑ मत।े
अथषो॑ ु शः प॑वमानो भवित।
ै॒ ऽिभषच॒े नीय॑ति॒ [[1-8-8-2]]
॒ े ̎।
य॑िश॒  ै दवता ॑ ॒ इित॑।
यदाह॒ पव॑  वा॒चो अिय
ता एवाो॑
॒ ित। तनव ॒ु
े ॒ ै य॑मखाय॑ ि।
जाप॑ ु शः।
॒ ितति॒ ॒ ॒ ु ु थ॒ मा भ॑वित।
अन॑
े॒
तमवाो॑
ित। ॒ ॒ु ु 
अनग॑ ु ॒ मा।
ू  ्
स॒ श॒ र एष॒ ोमा॑ना॒मय॑थापवम। ॑ ॒ु ु ्
वावा अनक।
यिष॑मा॒ ोमा̎॥ १॥ ॒
वा॒चवै यि॑ ।
वा॒चो॑ि।
[[1-8-7-2]] 
उ॑ तीभवि।
 ै य॒ ः।
एतावा॒
॒ उा
॒ अन ु ॒ पम।्
॑ ॒ ु भो॑
यावा॒व॑ मानाः। आन॑ु भो
ु राज॒ ॑॥ २॥
॒ ष॑े ण ं॒ ा अत।
अ॒ ॒ ्
॒ पव॑ मानाः।
यमाः [[1-8-8-3]]
े शरः।
तनास ता॒॑ तीभवि। 
॒ू  ्
तन॑े यथापवम। ु ॒ मा भ॑वित।
॒ु ु 
सौ॒य  ॑नग॑
आ॒नवाि॑
ै॒ े ॒
ो॒मनित॑ ।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 101 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ ु ॒  लो॒क॒ संत॑।ै
सवग॑ ॒
अथो॑ अि॒ ु ादाय॥ ५॥
वे लो॒के ित॑ित॒न॑
॒ े ।
यो व ै सवादित॑ े माीिण॑
अ॑ाज॒ ो॑ भव॑ ि दश॒ पयो॑ े॒ च॥ ८॥
॒ उप॑नमित।
ननै सव
यः साम॑॒ एित॑। [[1-8-9-1]]
ु ु णो भ॑वित।
पापी॑याषवा॒ इयं
॒ व ै र॑ ज॒ता।
॒ ॒ ख॒ व ै सामा॑िन।
एतािन ॒ हिर॑ णी।
असौ
यृ॒ािन॑। यौ
ु ॒ भव॑ तः।
यृ॒ािन॒ भव॑ ि॥ ३॥ े॒ ै मभ॒ु यत॒  पिर॑ गाित।
आ॒ामवन॑ ृ

वण ॒ वा अिभिष॒
॑ मा॑न॒ ाप॑।
[[1-8-8-4]] ॒ ॒ वी॒य ॑ िनर॑ न।्
इियं
ै े ॒ सवाित॑
तरव ॒ ै । तवण॒॒ ु  िहर॑ यमभवत।्
े जाना॒ सामा॑िन।
यािन॑ दवरा॒ यम॑
ु॒  ित।
॒दधा॑
ै ॒ ु ॑ो॒क ऋोित।
तरमिँ ॑ इिय॑
॒ ॒ वी॒य  ॑ािन॑घाताय।

ु जाना॒ सामा॑िन।
यािन॑ मनरा॒ श॒ तमा॑नो भवित श॒ त॑रः।
ै ॒ ॑ो॒क ऋोित।
तरिँ ॑ श॒ ताय॒ ु पषः
ु ॑ श॒ ति॑
े यः।
उ॒ भयो॑रेव॒ लो॒कयो॑ोित। आय॑ ु विय
े॒ े ॒ े ित॑ितित।
दवलो॒ ु
॒ े ॒ के च॑ मनलो॒ के च॑। ॒ ु  िहर॑ यम।्
आयव
॒ िव॒ शो॑ऽिभषच॒े नीय॑ो॒ मो भ॑वित।
एक॒ ु एवन॑
आ॒य॒ ा॑ ॒ ै म॒ ित॑ रि।
॒ िव॒ शः क॑े शवपनीय॑
एक॒ ॒  थमः।
॒ े व ै िहर॑ यम।्
तजो॒
॒ द॒शो द॑ श॒पय॑े ॥ ४॥
स॒ तज॒े॒ ा॑ एवन॑
॒ ै म॒ ित॑ रि।
वच॒ व ै िहर॑ यम।्
[[1-8-8-5]] ॒ 
वच॒  ा॑ एवन॑
॒ ै म॒ ित॑ रि॥ १॥
॑ ॒ शः।
िवा एकिव श॒ त॑रो॒ऽौ च॑॥ ९॥
रा॒ स॑दशः।

॒ ै ॒तो॑ऽिभिष॑त।े
िवश॑ एवत॑ [[1-8-10-1]]
॒ ियः।
ता॒ा एष॒ िवशां ॒ अ॑ितितो॒ वा एष॒ इा॑ः।
॒ िह म॑॒तो॑ऽिभिष॒त̎।े
िवशो ु ने ॒ यज॑त॒ इित॑।
यो रा॑ज॒सय॑
॑ ॒ िदशोऽन॑ ु ाा॒पय॑ि।
या एनमदो ॒ वा एष॒ एतन॑
यदा ॒ े िरा॒ण॒े यज॑त।े
त॑वु ॒ ग लो॒कमारो॑
॒ हित। ॒
अथ॑ िता।
यिदमं ॒ त
॒ लो॒कं न ॑वरोह̎े ।् ॒ ̎ ोित।
अथ॑ संवरमा
॒ ॒ नं वयात।
अितज॒ े॒ ् ॒
याव॑ ि संवरा॑ होरा॒ािण॑।
े ्
उा॑ मात। े॒
ताव॑ तीरत॑ ो॒ीया̎।
॒ े ॑ती॒चीन॑ ोमो॒ भव॑ ित।
यदष ॒ रा॒॒
अहो॒ े वे ित॑ितित।
॒ े॒ तन॑े लो॒कं व॑
इममव ॒ रोहित। ू ॒  भवित।
॒ ो॒मः पवमह॑
अि॒ 
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 102 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ ॒  उ॑रम॥् १॥
अितरा॒ ॒ ये ं व ै र॑ ज॒ताऽ॑ितितो॒ दश॑॥ १०॥

वण पदिां
॒ ॒ यिष ॒ शत॥्
॒ ु ता॒॑ तीः सि
[[1-8-10-2]] ३७॥
नानवाहो॑
ै॒ रा॒यो॒ ित॑ितित।
पौ॒ण॒मा॒ ू ॒  भवित।
 ां पवमह॑ 
॑काया॒म॑ु रम।्
नानवाध ै॒  ॑मा॒सयो॒ ित॑ितित।
ू ॒  भवित।
॒ वा॒ा॑यां॒ पवमह॑
अमा॒ 
उ॑ ॒ उ॑रम।्
नानवै॒ मास॑यो॒ ित॑ितित।

अथो॒ ख।
य े एव ॒ े प॑ु या॒हे ाता̎म।्
॒ स॑मानप
तयो̎ का॒य ॑ ित॑ि॥
ै २॥

[[1-8-10-3]]
॒ ॒ ो ि॑ रा॒ इा॑ः।
अपश॒
े ॑ते े छ॑सी।
गा॒य॒ ं च॒ ॑ै भ
ु ं च।

जग॑तीमय  ॑ि।
न तने ॒ जग॑ती कृ ॒ ता॑
े ः।
यद॑ने ां तृतीयसवन ु॒ 
॒ े कवीित॑ ।
॒ वा एषाऽहीनाहभज॑
यदा ॒ ॒ ॒  त।े
सा॒॑ वा॒ सव॑नम।्
अथवै॒ जग॑ती कृ ॒ ता।
अथ॑ पश॒ ॑।
॑िु वा
॒  एष॒ ि॑ रा॒ः।
य एवं ॒
॒ िवाि॑ े ॒ यज॑त।े
रा॒ण
॑वे ाा॑ उित।
॒ हत।े
अथो॒ तम॑ एवाप॑
॒ ो॒मम॑॒त आह॑ रित।
अि॒
अि॒  सवा  ॑ दवता
॒ े ̎।
॒ े ̎॒वे ित॑ितित॥ ३॥
दवता
उ॑रं ॒ ित॑ि ै पश॒ ॑ स
॒ च॑॥ १०॥

वण ॒ िो॒ममप॑ु
॑ ये िम॑ ॒ यि॑
जा॒मी॒ र आ॒
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 103 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
TaittirÁya-BrÀhmaÉa दश॑ मा॒ राी̎जा॒त ं न दो॑हन।्
आ॒स॒ वं ॒ च॑रा॒णीित॑।
॒ मा॒ा सह
Book 2, Chapter 1
॒ जा॒त ं दश॒ राी॒न  हि।
ता̎ं ॑
आ॒स॒ वं ॒ च॑रित।
॒ मा॒ा सह
Edited by Subramania Sarma, Chennai
Final proofread version, May 2005
वार॑े वृत॒  ॑।
[[2-1-1-1]] ता̎ ु ः।
॒  ससृध॒ य ॒ ो घात॑क
॒ सत।
अि॑ रसो॒ व ै समा॑ अित॒ िह सां
॒ धय॑ित॥ ३॥
 ॒  ु सीत।्
े ॒ पृि॑घमधगा॑
तषां ु ॒ एकं॑ च॥ १॥
॒ ॒ दे ॒ घात॑क
अिल॒
े जीवत।्
सज॒षणा॑
ु ्
ते̎ऽवन। [[2-1-2-1]]
क॒ ै न ु समा
॒ ̎ह।े ॒ ितरिम॑
जाप॑ ॒ सज ृ त।
ये̎ऽा ओष॑धी॒न  ज॒ नया॑म॒ इित॑। ॒ अ॑स
तं जा ृ ।
त े िदवोवृ
॒ ि॑मसृज। तम॑भा॒ग उपा̎।
॒ ।
याव॑ ः ो॒का अवाप॑ ॒
सो̎ऽ जािभ॒ ̎ ामत।्
रपा
ताव॑ ती॒रोष॑धयोऽजाय। तम॑व॒ मा॒
॑ नोऽत ̎ ै ।्
ता जा॒ताः िपतरो॑ ॒ े िलन॥् १॥
॒ िवषणा॑ तम॑व॒ ध॒ ाश॑ोत।्
स तपो॑ऽतत।
[[2-1-1-2]] ॒
सो̎ऽिपा॑रमताता॑ िप॒ व ै  जाप॑
॒ ितिरित॑
॒ ।
॒ ै ्
तासां̎ ज॒ ा त। ॒ द॑मृ ॥ १॥
स रराटा॒
ु ्
ते̎ऽवन।
॒ ॒
क इदिमम॑ क॒िरित॑। [[2-1-2-2]]
॒ भा॑ग॒धय॑े िममा॑
वयं ॒ ना॒ इित॑ िपतरो ु ्
॒ ऽ̎ वन। ॒ ृ भवत।्
ततम॑
े ॒
िकं वो॑ भाग॒ धयिमित॑ । े उृ॑ाः।
ता॒॑ दिण॒ तः कशा॒
॒ हो॒ एव
अि॒ ॒
॒ नोऽि॑ ु ्
वन। ॒ े ः।
तां े̎ल॒ ी ा॑जापा॑
े एता॑
त॑ ॒ ग॒धयंे ॒ ाय॑न।् यराटा॑
॒ दमृ॒ ॑।
या ॒
॒ ु िनमाि
॑। ता̎॒ राट॒े कशा॒
े न स॑ि।
ततो॒ व ै त ओष॑धीरदयन।् तदौ
॒ ाग॑ ृ ात।्
॒ वद॑े ॥ २॥
य एवं त॑िचिकत।्
॒ ु नी३मा हौ॒षा३िमित॑।
जहवा॒
[[2-1-1-3]] ति॑ िचिक॒ ाय ै॒ ज॑।

द॑ ऽा॒ ओष॑धयः। य एवं ॒
॒ िवाि॑ िच॒ िक॑ित॥ २॥
त े वमपावा॑
॒ ृ न।्
॒ ु सज
॒ दा॑प॒ यित॑
इदं॒ नो॑ हं े । [[2-1-2-3]]
सो̎ऽवी॒रं॑ वृण।ै
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 104 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ च॑ते यत॥
वसी॑य एव े
॒ु
तं वाग॒ ॑वदधीित॑ । [[2-1-2-6]]
सो̎ऽवीत।् ु त।े
ता॑दिहो॒म॑

कमसीित॑ । तयमा॑ ॒ ऽ̎ वीत।्
॒ ू नमािदो
वै त े॒ वािग॑वीत।् मा हौ॑षीः।
ु ाहित॑
सो॑ऽजहो॒ े । े॒
उ॒ भयो॒व  ना॑वतिदित॑ ।
ता॑हाका॒र॒ ज॑। सो̎ऽिर॑ वीत।्
य एव ॒  ा॑हाका॒र॒ ज॒ वद॑े । ॒
क॒ थ ं नौ॑ होीित॑ ।
े वी॒य̎म ।्
क॒ रोित॑ ाहाका॒रण॑
॒ ु ।्
ु ॑ जहवन
सा॒यमवे॒ तं
े ज॑ु ित॥ ३॥
॒  ाहाका॒रण॒
यवंै॒ िवष॑  ॒
ा॒तमिम॑ वीत।्
ता॑द॒य॑े सा॒य यत।
॑ े
[[2-1-2-4]] ू  ॑य ा॒तः॥ ६॥
सया
भोगा॑यवा॑
ै॒ तं
॒ भ॑वित।
ु॑
ता॒ आ॑॒ ै पषमसृ
जत। [[2-1-2-7]]
ितीय॑ ु ्
॒ मजहोत। आ॒॒ये ी व ै राि॑।
सोऽ॑मसृजत। ऐमह॑
॒ ।
ु ्
तृ॒ तीय॑मजहोत। यदन॑िु दत े॒ सय
ू ̎ ा॒तज ु॑यात।्

स गाम॑सज
ृ त। उ॒ भय॑मवा॒ े॒ ये  ा̎त।्
च॒ त॒ थम॑ ु ्
ु  जहोत। ू ̎ ा॒तज ु॑होित।
उिद॑ त े॒ सय
सोऽिव॑ मसृजत। तथा॒ऽय॑े सा॒य यत।
॑ े
प॒ ु ्
॒ मम॑जहोत। ू  ॑य ा॒तः।
सया
सो॑ऽजाम॑सज
ृ त॥ ४॥ रािं॒ वा अन॑ ु जाः
॒ जा॑य।े
अा॒ ित॑िति।
[[2-1-2-5]] ॒ु ॥
या॒य ं जहोित॑
े ्
सो̎ऽिर॑ िबभत।

आतीिभ॒ व  माऽ̎ ऽो॒तीित॑। [[2-1-2-8]]
॒ ितं॒ पनु ॒  ािव॑ शत।्
स जाप॑ वै तन॑े जायत।े
॒ ितरवीत।्
तं जाप॑ ू ̎ ा॒तज ु॑होित।
उिद॑ त े॒ सय
॒ े ।
जायित॑ ॒वे तन॑े ितित।
सो̎ऽवीत।् ॒ जाप॑ितरकामयत॒ जा॑ययित॑ े॒ े ।
िकं भा॑ग॒धय॑े म॒ िभज॑िन॒ इित॑। स एतद॑ ु पयत।्
॒ िहो॒ ं िम॑थ॒ नम॑
ु मवद
त॑ े॒ े  याता॒
॑ इ॑वीत।् ु ्
तिद॑ त े॒ सयू ॑ऽजहोत।
॒ ग॒धय॑े म॒ ॑जायत।
स एता॑ यज॑षु ा॒ऽत।्
यद॑ िहो॒म॥् ५॥
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 105 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ू
तीमत। ॒ ् ॒ ोितिरा॑
जा ॒ ह।
ततो॒ व ै स ाजा॑यत। ॒ एवा॒
जा ॒ ै ज॑नयित।
यवंै॒ िवष॒ ू ̎ऽिहो॒ ं ज॑ु ित॥ ८॥
॒ उिद॑ त े॒ सय ू ोितिरा॑
सय॒ ॒ ह।

जा॒ वे जा॑तास॒ ु रतो॑
े दधाित।
[[2-1-2-9]] ॒ ाहा॑
ोित॑रिः े ह।
वै जा॑यत।े ॒ एव
जा ॒
॒ जा॑ता अां ित॑ापयित॥ ११॥
अथो॒ यथा॒ िदवा̎ जा॒नेित॑।
ता॒ग॒ वे तत।् [[2-1-2-12]]
अथो॒ खा॑ः। ॒ू
तीम॑ ु रा॒माितं
॑ जहोित। ु
ु गह
य॒ व ै ौ पयौ॑ ॒ ृ े वस॑तः। ॒ ॒ु ॒
िमथनाय ॒ जा̎।ै
॒  रा॒धय॑॒ ं न।
ययो॑र यिद॑ त े॒ सयू ̎ ा॒तज ु॑यात।
॒ ्
उ॒ भौ वाव स तावृ॑॒तीित॑। ॒ू
यथाऽित॑थय े॒ ॑ु ताय शाया॑ ॒
वसथाया॑ हा॒य हर॑ ि।
॒ वावािदः
अिं ॒ सा॒य ं िव॑शित। ता॒ग॒ वे तत।्
॒
ता॑द॒िरां ॑ दश।े ॒ ॒
ाह॒ ततवतीा॑ ः।
उ॒ भ े िह तज॑
े सी सं॒ प॑ते ॥
े ९॥ य न वद॑े ।

य॒ ै तरीित॑ ।
[[2-1-2-10]] ॒ु ।
ता॒दौ॑ष॒स ं जहोित॑

॒ ॒
उ॒ ं॒ वावािदमिरन॑
स ु ॒ मारो॑हित। ॒ े सं॑ ॒ ित।
तदव

॒ े वा॑ दश।े
ता̎॒ ूम एवािद अथो॒ यथा॒ ाथ  ॑मौष॒स ं प॑िरवव
॒ े ि̎ े ।

॒ े सा॒य ं ज॑ु यात।


यदय॑ ् ता॒ग॒ वे तत॥् १२॥

ू  ॑य वृत।
आ सया े ॒ िक॑ित॒ ज॑ु ॒जाम॑सज
॒ ॒ ॒ िविच॒
अमृ ू  ॑य
ृ तािहो॒ सया
ू  ॑य ा॒तज ु॑यात।
यया ् ॒ ॒ ु ॒ ज॑ु ित सं॒ प॑ते े यत े ापयित सं॒ ित े
तजहोित

आऽय॑े वृत।
े च॑॥ २॥

॒े 
दवता ॒ ॑ दात।्
̎ ः समदं
॒ ॒
अिितित॒  सय े वे सा॒य हो॑त॒ ̎म।्
ू ॒ ाह॒ [[2-1-3-1]]
ू ोितित॑
सय॒ ॒ ॒ ाहित॑
रिः े ा॒तः। ॒ ो वा एषः।

॑ े १०॥
तथो॒भाा सा॒य यत॥ यदिः।

पी̎ ा॒ली।
[[2-1-2-11]] ̎ े ।्
य॒ ऽे र॑े िध॒ यत
उ॒ भाां̎ ा॒तः। ॒ ाय॒ पी॒मिप॑ दात।्
॒ क
माय॑ ु ा ात।्
॒े 
न दवता ॒ ॑ दधाित।
̎ ः समदं
॒ ॒
अिितिरा॑ ह। उदी॒चोऽा॑राि॒ ािध॑यित।
॒  र॑ेतो॒धाः।
अिव पि॑य ै गोपी॒थाय॑।
॑ारोित।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 106 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
ु भवित॥ १॥
तथा॒ प॑मायका ॒ु
यज॑मान शचाऽप े ्
 ॑यत।
य॑ िणा।

[[2-1-3-2]] िपतृ े ॒  ात।्
॒ ॒ द॒व
यक॥ ॒ ् ४॥
॒ वा एषोऽशा
घम ॒ ̎ः।
अह॑ रह॒ वृ॑त।े
यद॑ िहो॒म।् [[2-1-3-5]]
ु म।
े शका॑
ित॑िष॒ ॒ु
पी शचाऽप े ्
 ॑यत।
शा॒िम॑व॒ िह प॑श॒̎म।् ॒ ु सयित।
उ॒ दी॒चीनमा॑

न ित॑िषवच॒  का॑म।
स ॒ु
॒ व ै द॑वे मनाणा
एषा  शा॒ा िदक।्
 म।्
सिम॑िमव॒ िह ॑वच॒ स े॒ ै ॒ ू सयित॒ शा̎।ै
तामवनदना॑

अथो॒ ख। व  ॑ करोित।
॒ ॒
ितिष॑ े॒
मव। ॒
य॒ संत॑।ै
य॑ितिष॒ित॑॥ २॥ िन॑पित।
उपवै॒ तृ॑णाित।
[[2-1-3-3]] ु यित।
च॒ त॑
त॑श॒̎म।् ु ादः पशव॑
चत॑ ॒ ॥ ५॥

॒ु ।
यहोित॑
त॑ वच॒ ि स। [[2-1-3-6]]
उ॒ भय॑मवाक े॒ ॑ । ॒ ू े॒ ।े
पशनवाव॑
॑तु ॒ ं वा एतदाो॒
॒ ॒ कात।् ू  ु यित।
सवा̎॒ णान॑
े कम।्
अग॑त ं दवलो॒ ु रा॒ाः।
सव॒ िह पया॑
यत िभघािरतम।्
॒  हिवरन॑
॒ ॒ ू उ॑यित।
अनच॒

अिभो॑तयित। ॒
जाया॑ ू ॒
अनचीनाय॑ ।
॒ वे न॑ै ारयित।
अ॑ ॒ ू े॒
अनवा॑ ॒
जाऽध ु ॑का भवित॥
े ॒ ै ै मयित॥ ३॥
अथो॑ दववन॑ ृ ित॒ ावृ॑।ै
संम॑श
े ्
नाहो̎॒ प॑ु सादयत।
[[2-1-3-4]] ु दयत
यदहो̎पसा॒ ̎ े ।्
पय  ॑ि करोित। यथा॒ऽा॑ उपिन॒ धाय॑॥ ६॥
र॑सा॒मप॑ह।ै
िः पय  ॑ि करोित। [[2-1-3-7]]

ा॑व॒ िृ  यः। ॒
अ ॒
ै̎ य॑ ित।
े ाय॑।
अथो॑ म॒ ता॒ग॒ वे तत।्
या॒चीन॑मा॒ ̎ े ।्
ु सयत े
आऽै ॑ वृत।

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 107 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ े गाह॑प ऽिध॒
यदव े य॑ित। ु द॒ ित॑ापयित॥ ९॥
॒ े॒ चत॑
अथो̎ िपव
तने ॒ गाह॑प ं ीणाित। भ॒ व॒ ित॒ ितिष॒
॒ ॒ ित॑ गमयित शव॑
॒ ॒
॒ िबभत।
अिर॑ े ् ॒
उपिनधाया॑ ॒ े ॒ त॒ ािर॑ च॥ ३॥
ियित

आतयो॒ माऽ̎े ॒ ीित॑।
स एता ॒ मपयत।्
॒  सिमध॑ [[2-1-4-1]]
तामाऽध॑। ॑ ॒ हु वः।
॒ े आितमज॑
उ॒ ॒राव॑ त॒ व ै दवा ु
॒ ॑
ततो॒ वा अावातयोऽिय॥ ७॥ अवा॑ची॒मस॑रु ाः।
॒ े अभ॑वन।्
ततो॑ दवा
[[2-1-3-8]] पराऽस॑रु ाः।
॒ त।्
यद॑ने समय॑ यं का॒मय॑ते ॒ वसी॑याा॒िदित॑।
॒  सिमम।
तिमध॑ ॒ ् कनी॑य॒ ॒ पवू  ा।

॒ माद॑ धाित।
सिमध॒ उ॑रं ॒ भयो॑ ु
ू जयात। ्
समवनं
े॒ ै ॑ यित। एषा
॒ वा उ॒ ॑ रावाितः।
॒ ॑

आतीनां ृ ।ै̎
॒ ध ॑ ु ु
॒ े अजहवः।
तां दवा
े॒ े रोित।
अथो॑ अिहो॒मवव॑ ॒ ऽे भवन॥् १॥
तत॑

आतीनां
॒ ित॑ि।ै
॒ ॒ िदनो॑ वदि।
वा॒ [[2-1-4-2]]
े  सिमध॑
यदका ॒ मा॒धाय॒ े आती ॒ु ।
॑ जहोित॑ यवंै॒ ज॑ु ित।
अथ॒ का सिमिध॑
॒ ितीया॒
॒ माितं ु तीित॑॥ ८॥
॑ जहो॒ भव॑ ॒वे ।
यं का॒मय॑ते ॒ पापी॑याा॒िदित॑।
[[2-1-3-9]] ू ॒
भय ॒ पवू  ा।

य े सिमधा॑
॒ वादात।
॒ ् ु
उ॑रं ॒ कनी॑यो जयात।्
ातृ॑म ै जनयत। े ् एषा ॑
॒ वा अवा॒ाितः।
॒ मा॒धाय॑।
एका सिमध॑ तामस॑रु ा अजहवः।
ु ु
यज॑षु ा॒ऽामाितं ु
॑ जहोित। ॒ े परा॑ऽभवन।्
तत
उ॒ भ े एव ॒ ती॒ आती
॒ सिम॑ ु
॑ जहोित। यवंै॒ ज॑ु ित।
ना॒ ै ातृ॑ ं जनयित। परवै॒ भ॑वित॥ २॥

आदी̎ायां जहोित।
 म।्
सिम॑िमव॒ िह ॑वच॒ स [[2-1-4-3]]
अथो॒ यथाऽित॑िथं॒ ोित॑ृ॒ ा प॑िरवव
॒ े ि̎ े । ोप॑ ॒
॒ सादयजा॑ िमाय।
ता॒ग॒ वे तत।् अथो॒ ावृ॑।ै
ु यित।
च॒ त॑ गाह॑प ं॒ ती
̎ त।े
िज ु॑होित। ु
अन॑नाियनमवनं
े॒ ै ॑ करोित।
ता॑िपात॑
॒ ु ादमि।

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 108 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ हो॒॒ व ै ा॒णर॑ु ि।
अि॒ ॒ ।
षा ऋतव॑
॒ े ्
तं य ऋत। ॒ ू े॒ ी॑णाित॥
ऋतनव
॒ ॒ णमृ
या॒ ु ॑ेत।् ॒ ॒ िदनो॑ वदि।
वा॒

एष॒ वा अिहो॒ ु
॑ ा॒णः। ॒ े ॒ मिहो॒िमित॑।
िकं ॒ दव॑
ू  ॑
यवाऽऽितः। ॒े
व॒ै॒ दविमित॑ ू
यात। ्
ु॒ ् ३॥
तां य॑रया॒ऽिभज॑यात॥ यज॑षु ा जहोित॑
॒ु ।
तदै ॑ा॒म।्
[[2-1-4-4]] ॒ू
यीम। ्

ु ॑ेत।् ॒
ता॑जापम॥ ् ६॥
॒ ॒ णमृ
या॒
ू म
॒ ॒ ॒ पवा॒
अितहाय  ाितं ु
॑ जहोित।
॒ ॒ णमव
या॒ ु े॒ पिर॑ वण
ृ ि। [[2-1-4-7]]
े॒
अथो॒ ातृ॑मवााऽित॑ ामित। यि॒ माि॑।
॒ चीन सा॒यमप॑ु माि।
अवा॒ तदोष॑धीनाम।्
े एव
रत॑ ॒ त॑ धाित। ॒ ̎म।्
यितीय
ऊ॒  ा॒तः। ृ ाम।्
ति॑त॒ ण
ज॑नय॒वे तत।् याा॑ित।
॒ ॒ िदनो॑ वदि।
वा॒ तभा  ॑णाम।्
ु यित॥ ४॥
च॒ त॑ ता॒भा॒  अन॑ो वध।
 े
यदा॒चाम॑ित।
[[2-1-4-5]] ु णाम।्
त॑न॒ ा॑
िज ु॑होित। उद॑ या॒व 
ृ ाचा॑मित॥ ७॥
अथ॒ ॑ े आती॑ भवत॒ इित॑।
॒ व̎
अौ ू
ै ानर॒ इित॑ यात।् [[2-1-4-8]]
एष ॒  ॑ानरः।
॒ वा अिव ॒ आ॒नो॑ गोपी॒थाय॑।
या॑॒ णः। िनण ॑नि ु ।ै̎
े ॒ श
ा
॒ िः ाा॑ित। िन॑पित ॒ गाकृ॑ ।ै

अावव ै ानर॒ े े आती
े॒ व̎ ु
॑ जहोित। उि॑ शित।
॒ ु ।
िजहोित॑ ॒ ऋषीनवे॒ ी॑णाित।
स॒
ििन मा̎ि। दिणा ॒  तत।
॒ ॒ पयाव॑  े
िः ाा॑ित॥ ५॥ मवे॒ वी॒य  ॑मन॑पु ॒ याव॑ तत।
 े
ता॒िणोऽध
॒  ॑ आ॒नो॑ वी॒या  ॑वरः।
[[2-1-4-6]] ै॒ त॒ मन॑पु ॒ याव॑ तत।
अथो॑ आिदवावृ
॒  े
षं प॑।े ॒ ॒ ॥
ोपसिम॑ े ८॥

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 109 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
[[2-1-4-9]] ता॒दािह॑ ता॒ े सव  ॑मवे॒ ब॑िह॒ ं॑ दं
॒ भ॑वित।
॒ ॒ ॒ स
वच॒  ॒ सिम॑।ै ॒ु ।
या॒य ं जहोित॑
राि॑मवे॒ तन॑े दियां ु े
॒ ̎ कत।
॒ ु रेत।्
न ब॒ िहरनह॑
असितो॒ वा एष ॒
॒ यः। या॒तः॥ २॥
यद॑ िहो॒म।्
̎े ।्
ु॒ त
यद॑ नहर [[2-1-5-3]]
॒ िवि॑ ात।्
यं अह॑ रेव॒ तन॑े दियं ु े
॒ ॑ कत।
ता॒ान॑ु ॒ ̎म।् यतो॒ ददा॑ित।

य॒ संत॑।ै सा दि॑णा।
॒ िनन॑यित।
अपो ॒ े अतमादन
याव॑ ो॒ व ै दवा ॑ ॒ ।्
॒ ॒ ॒ थव
अवभृ ॒ ै ॒ पम॑कः॥ ९॥ त े परा॑ऽभवन।्
अभ॒ ॒ ु ॒ यित माि॒ िः ाा॑ित
॒ व॒ ॒ व॒ ित॒ जया॑ ॒ िहो॒ सव  ॑वै॒ स॑मवदाया॑
त एतद॑ ॒ ु ु
जहवः।

ाजापमाचा॑ े
मतीऽकः॥ ४॥ ता॑दाः।
अि॒ ॒ े गहाणां
॒ हो॒ ं व ै दवा ॒ृ ॒
॒ िनृ॑ ितमपयिित॑ ।
[[2-1-5-1]] ॒ु ।
या॒य ं जहोित॑
॒ ॒ िदनो॑ वदि।
वा॒ राि॑या एव
॒ तताा॑
॒ु य॥ ३॥
॒ हो॒ा॑यणा याः।
अि॒ ॒
िकं ा॑यणमिहो॒िमित॑। [[2-1-5-4]]
॒ वा अिहो॒
वो ॑ ॒ ाय॑णम।् ॒
यज॑मानाप॑
राभावाय।
॒ हो॒ ं याना
अि॒ ॒ ̎म।् या॒तः।
॒ सद॑।
त॑ पृिथवी अ॑ एव
॒ तताा॑
॒ु य।

अिर॑ ॒ माी̎म।् ॒
यज॑मानाप॑
राभावाय।
॒  ̎म।्
ौह॑ि वधान यतो॒ऽाित॑।
॒ आप॒ ो॑णयः।
िदा ॒ े॒ तत।्
तमव
ओष॑धयो ब॒ िहः॥ १॥ ु
यो॒ पय॑सा जया॒ ु म।
शका॑
एता
॒ ॑
अिहो॒ ु ्
 ं िम॑थ॒ नम।
[[2-1-5-2]] ॒ वद॑े ।
य एवं
॒ य इः।
वनत॑ ॒ ॒
 जया॑ ॒ ु िमथनजा
पशिभ॑  ॒ ु ै  ॑यत॥
े ४॥
॒ ।
िदश॑ पिरधय॑
॒ यप॑ू ।
आ॒िदो [[2-1-5-5]]
॒ ु
यज॑मानः पशः। ॒ े॒ पवू  ॑या ह।
इमामव ॒ े
॒ ॒ ु ऽवभृ॒ थः।
समो॑ ॒ ू ु रया।
अमम॑
सं॒ व॒ रः
॒ ॑गाका॒रः। ॒ िो॑रमान॑
अिध॒ ॒ यित।

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 110 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
योना॑ववे॒ तत॑
े  िसित जन॑
॒ न।े ु॒
उपै ॑नमपसदो॑ नमि।
ु ज॑
आ॑ने जया॒ े ाम। ॒
िवत॑ ॒ म।्
उपसार॑
े वा आ̎म।्
तजो॒ उ॒ ीयोप॑सादयित।
तज॒े॒ ॑वे भ॑वित। ॒ े॒ ी॑णाित।
पृ॒ िथवीमव
॒ ु म।
पय॑सा पशका॑ हो॒प॑ु सादयित।
एत ू  ॒ पम।्
॒ ै प॑श॒ ना ॒
अिर॑ मवे॒ ी॑णाित।
े ॒ै
॒ पनवा ॒ ू ॥
ै ॑ पशनव॑ े ५॥ ो
॒ प॑सादयित।
िदव॑ मवे॒ ी॑णाित।
[[2-1-5-6]] एता ॑ ो॑प॒ सद॑॥ ८॥
॒ वा अिहो॒
॒ ॒ ु े॒ भ॑वित।
पशमानव
॒ े ॒ म।
दियका॑ [[2-1-5-9]]
इियं
॒ ॒ व ै दिध॑। ॒ वद॑े ।
य एवं
॒ ॒ वे॑ भ॑वित।
इिया॒ ु॒
उपै ॑नमपसदो॑ नमि।
यवा॒ ु ̎।
॒ वा̎ ाम॑कामौष॒धा व ै म॑न॒ ा ॒
िवत॑ ॒ ̎म।्
उपसार
े ने ॒ वा
भा॒ग॒धय॑ ै ै ॑ सजा॒तानव॑।े ॑
यो वा अिहो॒ ॒
ाा॑िवतं ाा॑ िवत॒  होता॑रं ाणं
॒ ॑
ा॒वे॑ भ॑वित। वषारं ॒ वद॑े ।
अय॑ो॒ वा एषः।
॒ ॒ ्
त॒ ॑वे तम।
यो॑ऽसा॒मा॥ ६॥ ॑ ाा॑िवतम।्
ा॒णो वा अिहो॒
॒ नः ाा॑
अपा॒ ॒ िवतम।्
[[2-1-5-7]] मनो॒ होता̎।
ु यित।
च॒ त॑ च॑ु ा।
॒
चत॑रु र रथ॒ रम।् ॒ े॒ व॑ षा॒रः॥ ९॥
िनमषो
॒ ै वण ॑ ।
॒ ॒ रष
रथ॒
उ॒ परी॑व हरित। [[2-1-5-10]]

अिर॑ ॒े
 ं वामदम।् ॒ वद॑े ।
य एवं
वा॒म॒ दष
॒े ॒ ै वण ॑ । ॒ ्
त॒ ॑वे तम।
िज ु॑होित। सा॒य॒ य
ं ावा॑न॒ व ै दवाः  णािहो॒िणो॑
॒ े ा॑त॒ यावा॑
य॑रं बृ॒ हत।् ॒ृ
गहमाग॑ ि।
बृ॒ ह॒त एष॒ वण ॑ । ॒  ̎ते ।्
ता तपय
अि॒॒ हो॒मवे॒ ताम॑रोित॥ ७॥ ॒
जया ऽ̎  पशिभ॒॒ ु िवित॑ े ्
 रन।
य॒ पयत ̎ े ।्
[[2-1-5-8]] ॑ जया॑
तृ॒ ा एनं ॒ ॒ ु पययः।
पशिभ॑  े ु
॑ ो॑प॒ सदो॒ वद॑े ।
यो वा अिहो॒ सजद॒ ू व
॒ ःै सा॒यय
ं ाव॑ िभ॒ िरित॑ सा॒य संम॑श
ृ ित।
॒ ू व
सजद ॒ ःै ा॒तयाव॑ िभ॒ िरित॑ ा॒तः।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 111 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
य े च॒ वै दवाः
॒ े सा॑य॒ य ॒  वा॑णः॥ १०॥
ं ावा॑नो॒ य े च॑ ातया [[2-1-6-2]]
च॑षु आिदः।

[[2-1-5-11]] े  ताद॑
तषा ॒ जायत॒ गौरव।
े॒
े॒
तानवोभया 
पयित। त ै॒ पय॑िस॒ ाय॑।
॑ तृ॒ ाः जया॑
त एनं ॒ ॒ ु पयि।
पशिभ॑  ॒ जिन॒ ममित॑
मम॑ ताद॑ े ।
॒ णो ह॑ ा॒हौप॑विशः।
अ॒ े त े जाप॑
॒ ितं मा॑
॒ यन।्
अि॒ ॒  सा॒य ं ा॑त॒ वं॒ ातृ॑॒
॒ हो॒ एवाह े  ह॑ रािम। ॑ ॒ ̎ऽिम॑वीत।्
स आिदो
ता॒ापी॑यासो॒ ातृ॑ा॒ इित॑। यतरो ̎ ।्
॒ ॒ नौ॒ जयात
ु यित।
च॒ त॑ ॒ ॒
तौ॑ सहासिदित॑ ।
िज ु॑होित। ककोऽहौ॑
ै ॒ ितरवी॒ ै क॒ इित॑।
षी॒िदित॑ जाप॑

सिम॑ ॒ मी। ा॒णाना॑म॒ हिम॒िः॥ २॥
स॒ प॑दा॒ श॑ री।
शा॒॒ रो व॑। [[2-1-6-3]]
अि॒ ॒ ता॒य ं ा॑त॒ वं॒ यज॑मानो॒ ातृ॑ाय॒
॒ हो॒ एव ॒ ु अहिमित॑
तनवा॑ ॒ ु
वा॒यः।
ह॑ रित। च॑षु ो॒ऽहिमा॑िदः।

भव॑ ा॒ना̎। ॒ ा॒णाना॒महौ॑षीत।्
य एव
परा̎ऽ॒ ातृ॑ो भवित॥ ११॥ त॑ ताद॑
॒ ज॒नीित॑।
॒ ाा॑य जायत े ऽसा॒
ब॒ िहः ा॒तत े मा क॑रो॒ते ा वा ॒ ेत
अ ॒ ाद॑ ज॒नीित॑।

अिहो॒ ॒  णो॒ व॒ ीिण॑
ो॑प॒ सदो॑ वषा॒र॑ ातयावा॑ तद॑ िहो॒ा̎िहोम। ॒ ्
च॥ ५॥ गौवा  आिहो॒
॑ म।्
॒ वदे ॒ गौर॑ िहो॒िमित॑।
य एवं
[[2-1-6-1]] े॒
ा॒णा॒पा॒नाा॑मवाि 
 सम॑धयित।
॒ ितरकामयता॑
जाप॑ ॒ े जायतित॑
े॒ े । अ॑धकः ु ाणापा॒नाां̎ भवित॥ ३॥
ु ्
सो॑ऽजहोत।
ता̎॒ द॑ जायत। [[2-1-6-4]]

अिवा॒ ु िदः।
य रा॑ ॒ ॒ वद॑े ।
य एवं
ु ्
ते̎ऽवन। तौ वा॒यर॑ु वीत।्
॒ ितरहौषीदा॑
जाप॑ ॒ े जायतित॑
े॒ े । अन॒ ु मा भ॑जतिमित॑
॒ ।
॒ जिनिह।
त॑ वयम॑ यदव ॒ े गाह॑प ऽिध॒ ॒ म॒ ॑ु वान।्
े िा॑हवनीय॑

जाय॑तां न आिदित ु ु
॒ त॑ऽे जहवः। ू
तेन॒ ां ी॑णा॒िन॑ताम। ्
ा॒णाना॑म॒ िः। ता॒ाह॑प ऽिध॒ ॒ म॒ ॑ु व॑ ित।
े िा॑हवनीय॑
तनव ु १॥
॒ ु ै ॑ वा॒यः॥ ु े॒ तन॑े ीणाित।
वा॒यमव
॒ ितदव
जाप॑ ॒ ता̎ सृ॒ जमा॑नः।

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 112 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda

अिमव ॒ े नां थमम॑
े॒ दवता॑ ॒ सजृ त। ऐ ॒ ् १॥
॒  तम॥
सो̎ऽदा॑ल॒॑मिव॑ा॥ ४॥ ॒ च॑॥ ७॥
उा॑िसत स

[[2-1-6-5]] [[2-1-8-1]]
॒ ॒  तत ।
॒ ितमिभपयाव॑
जाप॑ दिण॒
॒ ॒ त उप॑सज
ृ ित।
े ्
स मृ॒ ोर॑ िबभत। ॒ ॒ लो॒कमवे॒ तन॑े जयित।
िपतृ
ु िदमा॒
सो॑ऽममा॑ ॒ नो॒ िनर॑ िममीत। 
ाची॒माव॑ तयित।
त ा॒ परा̎ङ ् पयाव॑
॒  तत।
 ॒ े ॒ कमवे॒ तन॑े जयित।
दवलो॒
ु जयत।्
ततो॒ व ै स मृ॒ मपा॑ उदी॑चीमा॒व
ृ ॑ दोिध।
ृ ं ु ज॑यित।
अप॑म॒  ॒ ॒ ु ॒ कमवे॒ तन॑े जयित॥
मनलो॒
॒ वद॑े ।
य एवं ू ा॒े ॑ िनय॑
पव ै े॒ ।
॒ ।
ता॒वंै॒ िवष॑ यो वा॑ ग॒ ती॒ ात।्
उ॒ तका॒ ॒ ु यहं
ै हमत ॒ न ज॑ु ित। अप॑रौ ािन॑ ॒ े॒
कािनिनय॑ ।
॒ े॒
तमवा॑ भवित। े ् १॥
यो वा॒ बभ॑ु षू त॥
असौ॒ ा॑िदो ॒ ̎ऽिहो॒म॥् ५॥
तनव ु ॒  ॑विव॑
॒ ु ै ॑ वा॒यरिभ ॒ ॒ े ॑ च॥ ६॥
ा भवकं [[2-1-8-2]]
न संम॑श
ृ ित।
[[2-1-7-1]] पा॒प॒ वस
॒ ॒ ॒ ावृ॑।ै
रौ॒ं गिव॑। ॒ सृ म।्
वा॒य॒ ं॑ वा एतप॑
वा॒य॒ ॑मप॑ु सृ म।् ॒ नम।्
आ॒ि॒ नं मा॑
॒ नम।्
आ॒ि॒ नं मा॑ मंै॒ धम।
॒ ्
सौ॒ ं धम।
॒ ् ॒ ॒  उा॒
अय ॑ मा॑नम।्
वा॒॒णमिध॑ितम।् ा॒म॑ु ी॒यमा॑नम।्
॒ े िभ॒ व॑।
व॒ै॒ दवा े॒ तम।्
बृह॒ती॑
पौ॒मद॑ु म।् ॒ ॒ ु ा̎म।्
सिवतः
॒ त ं िव॑
सा॒र॒ ॒ मानम।् ॒ णम॥् २॥
॒  ियमा॑
ा॒वा॒प॒ िृ थ
॒ ै  शर॑ ।
म
ु िसतम।्
धा॒ता॑ [[2-1-8-3]]
े॒ तम।्
बृह॒ती॑ ॒ मप॑ु सािदतम।्
ऐा॒
॒ ॒ ु ा̎म।्
सिवतः सवा ॒े 
̎ ो॒ वा एष॒ दवता ु
̎ ो जहोित।
ा॒वा॒प॒ िृ थ ॒ णम।्
॒  ियमा॑
॒ु ।
यो̎ऽिहो॒ ं जहोित॑
॒ मप॑ु सम।्
ऐा॒ यथा॒ ख॒ व ै ध॒ ने ं ु ती॒थ  तपय॑
॒  ित।
ू  ॑
॒ े पवाऽऽितः।
अः एवम॑ 
॒ िहो॒ी यज॑मानं तपयित।
॒ त॑
जाप॑ े॒ रा।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 113 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda

तृ॑ित जया॑ ॒ ु ।
पशिभ॑ [[2-1-9-3]]
 स॑वु ॒ ग लो॒कं जा॑नाित। या̎िहो॒मत ू ऽ॑दु ित॑
॑ ॒  सय॒ े ।
पय॑ित पम ॒ ु ।् य॒ े ात।्
पय॑ित॒ पौ̎म।् उ॒ ीय॒ ाङदा॑ े ्
ु॒ वत।

 जया॑ ॒ ु िमथनजा
पशिभ॑  ॒ ु ै  ॑यत।े ॑ ॒
स उपसाातिम॑ तोरासीत।
॒ ̎ऽिहो॒ ं ज॑ु ित।
यवंै॒ िवषो ॒ तात
स यदा ̎ े ।्
य उ॑ चनदवं
ै ॒ े वद॑े ॥ ३॥ अथ॒ भःू ाहित॑ ु
े जयात।्
बभ॑ु िू यमा॑
॒ ण ं जायत े॒ े च॑॥ ८॥ ॒ ितव
जाप॑ ॒ू
॒  भतः।
े॒
तमवोपा॑ सरत।्
[[2-1-9-1]] ॒ ै ॒ तत॒ उ॑यित।
स एवनं
यो॒ व ै ै ॑यमधा ॑ ्
े॒ आसन। ॒ ि त॒ यज॑मानः॥ ३॥
नाितमा॑
े ॒ िरको
तषां ु ्
े ऽ̎ िहो॒म॑जहोत। ॒ ू जा॑यत े॒ यज॑मानः॥ ९॥
त
े ॑ ।
िरक
॒ दक
सकृ े ॑ । [[2-1-9-1]]
े ॒ यिरज॑हु ोत।्
तषां यो॒ व ै य
ै ॑ मधा ॑ ्
े॒ आसन।

स ऋचाऽज॑ हु ोत।् े ॒ िरको
तषां ु ्
े ऽ̎ िहो॒म॑जहोत।
यो िः। े ॑ ।
िरक
स यज॑षु ा। ॒ दक
सकृ े ॑ ।
॒ त।्
यः सकृ े ॒ यिरज॑हु ोत।्
तषां
॒ू ् १॥
स तीम॥ ॒
स ऋचाऽज॑ हु ोत।्
यो िः।
[[2-1-9-2]] स यज॑षु ा।
॒ु
य॒ यजषाऽज॑ हु ो॒॑ तीम।
॒ू ् ॒ त।्
यः सकृ
॒ु
तावभावा  ु
̎ ताम। ् ॒ू ् १॥
स तीम॥
॒ु ू  ॑ होता
॑ ॒  पवा
ता॒जषाऽऽित ॒ ̎।
॒ू
तीम॑ ु रा। [[2-1-9-2]]
उ॒ भ े एव
॒ अव॑।े ्
॒ु
य॒ यजषाऽज॑ हु ो॒॑ तीम।
॒ू
॒ ितित॑
अि ॒ े सा॒य ं ज॑हु ोित।
॒ ाहित॑
रिः ्
॒ु
तावभावा  ु
̎ ताम।
े एव
रत॑ ॒ त॑ धाित।
॒ु ू  ॑ होता
॑ ॒  पवा
ता॒जषाऽऽित ॒ ̎।
ू ोितित
सय॒ ॒ ू ॒ ाहित॑
॒  सय े ा॒तः। ु रा।
॒ू
तीम॑
े एव
रत॑ ॒ िहतं
॒ ज॑नयित। उ॒ भ े एव
॒ अव॑।े
े वा एत॑
रतो॒ ॒ िहतं े २॥
॒ न जा॑यत॥ ॒ ॒
अिितित॑ े सा॒य ं ज॑हु ोित।
॒ ाहित॑
रिः
े एव
रत॑ ॒ त॑ धाित।

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 114 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
ू ोितित
सय॒ ॒ ू ॒ ाहित॑
॒  सय े ा॒तः। ॒ ।
िव॑े दवािः
॒े
े एव
रत॑ ॒ िहतं
॒ ज॑नयित। ति॒ ॒ तथा॑िवध॒ े ज॑ु ित।
े वा एत॑
रतो॒ ॒ िहतं े २॥
॒ न जा॑यत॥ ̎ ॒ वे ा॑ दव॑
िवे ॒ े े िहो॒ तं
॒ भ॑वित।
॒ ॒ ॒  पावै ॑ित लोिहनीक॑
िनतरामिच॒ ॒ े व भवित।
[[2-1-9-3]] ॒ ॒
इिः।
या̎िहो॒मत ू ऽ॑दु ित॑
॑ ॒  सय॒ े । ति॒ ॒ तथा॑िवध॒ े ज॑ु ित।
य॒ े ात।् इ॑ एवाा
॒ ि̎ हो॒ तं
॒ भ॑वित॥ २॥
उ॒ ीय॒ ाङदा॑ े ्
ु॒ वत।
॑ ॒
स उपसाातिम॑ तोरासीत। [[2-1-10-3]]
॒ तात
स यदा ̎ े ।् अा॑रा भवि।
अथ॒ भःू ाहित॑ ु
े जयात।् े
तोऽा॑  िे त।
े ऽिचद॑
रो॒
॒ ितव
जाप॑ ॒ू
॒  भतः। ॒
॒ ितिः।
जाप॑ ॒
े॒
तमवोपा॑ सरत।् ति॒ ॒ तथा॑िवध॒ े ज॑ु ित।
॒ ै ॒ तत॒ उ॑यित।
स एवनं ॒ ताववाा
जाप॑ े॒ ि̎ हो॒ तं
॒ भ॑वित॥
॒  ॒ यज॑मानः॥ ३॥
ित
नाितमा॑ शरोऽा॑रा॒ अ॑हू ।े
॒ ू जा॑यत े॒ यज॑मानः॥ ९॥
त ॒
॒ तिः।
ति॒ ॒ तथा॑िवध॒ े ज॑ु ित।
[[2-1-10-1]] ॑॒वे ााि̎ हो॒ तं
॒ भ॑वित।
॒ ॒ ु ित।
यदिमर॑ वस॑षु ु ॒ ेा॑िदष
॒ े ॒ ु िव॑षे ु दवष॑
॒ े े ।ु
॒
वस॑व॒ िः। ॒ तौ॒ न।्
इे̎ जाप॑
ति॒ ॒ तथा॑िवध॒ े ज॑ु ित।  े॒ ॒ ै ु दवता॑
अप॑िरवगमवातास॑ ॒ े स ु तं
॒ भ॑वित।
ु ॒ वे ााि̎ हो॒ तं
वस॑ ॒ ̎ऽिहो॒ ं ज॑ु ित।
यवंै॒ िवषो
॒ भ॑वित।
ू य॑ेत।े
िनिह॑ तो धपा॒ य उ॑ चनदवं
ै ॒ े वद॑े ॥ ३॥
॒
॒ ािः। ॒ ॒
आ॒िदाििर॑ एवाा
॒ ि̎ हो॒ तं ॒े े ु
॒ भ॑वित दवष॑
ति॒ ॒ तथा॑िवध॒ े ज॑ु ित। च॒ ािर॑ च॥ १०॥
॒ े॒ वे ााि̎ हो॒ तं
॒ भ॑वित।
॒ ॒ ॒ ॒  भत।े
थमिममिचराल॑ [[2-1-11-1]]
॒
आ॒िदािः॥
॒ १॥ ॒ ा॑ सन
ऋतं ॒ े ॒ पिर॑ िषा॒मीित॑ सा॒य ं पिर॑ िषित।
॒ ॒ तन ॒ पिर॑ िषा॒मीित॑ ा॒तः।
सं
[[2-1-10-2]] ॒
अिवा  ऋतम।
॒ ्

असावा॑ िदः ॒
॒ सम।्
ति॒ ॒ तथा॑िवध॒ े ज॑ु ित।
॒ े वे ााि̎ हो॒ तं
आ॒िद॒ ॒
अिमव ॒ े सा॒य ं पिर॑ िषित।
े॒ तदा॑िदन॑
॒ भ॑वित।
सव  ॑ एव  इ
॒ स॑व॒ श ॒ आदी̎ो भवित। ॒
अिना॑ ऽऽिदं
॒ ा॒तः सः।
याव॑ दहोरा॒ े भव॑ तः।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 115 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
ताव॑ द लो॒क॑।
॒   िरि॑।
नाितन
नाो॒ न प॑यो॒ ऽ̎ ि।
॒ ̎ऽिहो॒ ं ज॑ु ित।
यवंै॒ िवषो
य उ॑ चनदवं
ै ॒ े वद॑े ॥ १॥
॒ ॒ े च॑॥ ११॥
अि
॒ ितरि
अि॑ रसः जाप॑ ॒  ॒  उ॒
॑ राव॑ त

वा॒िदनो̎ऽिहो॒ा॑यणा याः
॒ ितरकामय॑ताौ॒
जाप॑ ॒ ं गिव॑ दिण॒ तयो॒ व ै
यदिमृ ॒ े ै दश॥ ११॥
॒ ॒ त ं ा सनका॑
॒ ू े॒ यि॒ माि॒ यो वा
अि॑ रस॒  वै तन॑े पशनव
॑ ो॑प॒ सदो॑ दिण॒ त॑िः॥ ६०॥
अिहो॒

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 116 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
TaittirÁya-BrÀhmaÉa ̎ ।े
ा॒॒ णो द॑ िण॒ त उपा

ा॒॒ णो व ै जाना॑ ु ॒
मपा।
Book 2, Chapter 2
उ॒ प॒म॒
॒ ु॒ वे जा॑यत।े
हो॑ भवित।
Edited by Subramania Sarma, Chennai
Final proofread version, May 2005

जाना ृ ।ै̎
 सृ॒ ानां॒ ध
[[2-2-1-1]] यं ा̎॒ णं िवां ॒ सं॒ यशो॒ न त॥् ३॥
॒ िवा
॒ ितरकामयत जाः
जाप॑ ॒ सृज े े ।
॑ ॒ यित॑
॒ दश॑होतारमपयत।्
स एतं [[2-2-1-4]]
॒ ु ु दभ॑
तं मन॑साऽन॑ ु ्
 ॒ ऽे जहोत। ॒ े ।
सोऽर॑ यं पर॑
॒ असृ
ततो॒ व ै स जा ॑ जत। दभ॒
॒  ॒ु ।
 ॒ म॑

ता अाा ̎ ामन।्
॒ ृ अपा ॒ ।
ा॒॒ णं द॑ िण॒ तो िनष॑
े ागात।
ता ह॑ण ृ ् चत॑हु तॄ॒ ाच॑ीत।
तह॑  हम।
॒ ् एत ॒ े ̎ परमं
॒ ै दवानां ु ॒ ॑।
॒ गं
यः का॒मय॑ते ॒ जा॑ययित॑
े॒ े । यत॑हु तारः।
स दश॑होतारं ॒ मन॑साऽन॑  ॒ े ज॑ु यात।्
॒ ु ु दभ ॒ े ॑का॒श ं ग॑मयित।
तदव
॒ ितव
जाप॑ ॒  दश॑होता॥ १॥ तद॑ने ं का॒श ं ग॒ तम।्
॒ श ं जानां
का॒ ॒ ̎ गमयित।
[[2-2-1-2]] दभ॒
॒  ॒ु
 ॒ म॒ े ४॥
ाच॑॥
॒ ू जा॑यत।े
॒ ितरवे ॒ भा
जाप॑

मन॑सा जहोित। [[2-2-1-5]]
मन॑ इव॒ िह जाप॑
॒ ितः।  ॒
॒ वा ै द॑ भः।
अि॒
॒ तरा
जाप॑ े॒ ।ै̎ ॒ व॒वे ाच॑।े
अि॒
॒ ू  जहोित।
पणया॑ ु ̎ ।े
ा॒॒ णो द॑ िण॒ त उपा
पण॒ ू  इव
॑ ॒ िह जाप॑
॒ ितः। ॒
ा॒॒ णो व ै जाना॑ ु ॒
मपा।
॒ तरा
जाप॑ े॒ ।ै̎ उ॒ प॒म॒
॒ ु॒ वे नं
ै ॒ यश॑ ऋित।

॑नू या जहोित। ई॒
॒ रं तं यशोऽत॒िरा॑ः।
॑नू ा॒ि जाप॑
॒ ितः जा
॒ असृ॑जत। याे̎ ा॒च॒ इित॑।

जाना॒
 सृ॥ ै̎ २॥ ॒
वर॒ ै दय॑े ।
॒ े ै ॒ तो॑प॒ नम॑ित।
यदवनं
[[2-2-1-3]] ॒ े ॥
तदवाव॑ े ५॥
दभ॒
॒  ॒  े ज॑हु ोित।
एता॒
॒  ै योने̎ जाप॑
॒ ितः जा
॒ असृ
॑ जत। [[2-2-1-6]]
या॑द॒वे योने̎ जाप॑
॒ ितः जा
॒ असृ
॑ जत। ॒ दधा॑नो॒ दश॑होा॒ऽरिण॒ मव॑ दात।्
अिमा॒
ता॑द॒वे योने॒ जा॑यत।े
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 117 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
े॒ ै ॒ ।े
जा॑तमवनमाध॑ ॒ृ
ताव॑ ाावपा ̎ ामताम।्

े ॒ ै  ि̎ हो॒ ं ज॑ु यात।्
तनवोा े ागात।
तौ ह॑ण ृ ्
जा॑तमवन॑ ु
े॒ ै होित। तह॑  हम।
॒ ्
हिविन
॒  ॑वश॑
॒ होतारं ॒ ाच॑ीत। दश॒  ॒ ू मा॒
॒ पण॒  सावा॒लभ॑मानः।
े॒ ै ॒ िनव  ॑पित।
जा॑तमवनं चत॑हु तारं ॒ मन॑साऽना॑
॒ ु ु हवनीय॑ ु
॒ े जयात।्
ु॒
॒ ने ीर॑ नवश॑
सा॒िमध॒ होतारं ॒ ाच॑ीत। दश॒  ॒ ू मा॒
॒ पण॒ ु े १॥
 साववे॒ सृ॒ ाऽऽर॒ त॑नत॥
॒ ने ीरव
सा॒िमध॒ ु े
े ॒ सृ॒ ाऽऽर॒ त॑नत।
॒ व ै दश॑होता।
अथो॑ यो [[2-2-2-2]]
यमव ु े ६॥
॒ े॒ त॑नत॥ हो॑ भवित।
दश॒  ॒ ू मा॒
॒ पण॒  सयो̎ सृ॒ यो॒ध
ृ  ।ै̎
[[2-2-1-7]] सो॑ऽकामयत चातमा॒ ु   ािन॑ सृज॒यित॑
े े ।
॒ चरश॑
अिभ॒ ु
॒ होतारं जयात।् ॒ प॑होतारमपयत।्
स एतं
ु ॑ े ा॒णाः।
नव॒ व ै पष ॒ु ु ु ्
॒ ऽे जहोत।
तं मन॑साऽनाहवनीय॑
नािभ॑दश॒ मी। ु 
ततो॒ व ै स चा॑तमा॒  ा॑सजृ त।
े॒ ै म॒ िभच॑रित।
सा॑णमवन॑ ता॑ाापा॒ृ ̎ ामन।्

ु॑
॒ ॒ ै पष
एताव ॒ म।् तािन॒ ह॑ण ृ त।्
े ागा
याव॑ ा॒णाः। तह॑  हम।॒ ्

याव॑ द॒वााि॑ । ु 
चा॒त॒ मा॒  ाा॒लभ॑मानः॥ २॥
तदिभच॑
॒ रित।

कृ॑ त॒ इिर॑ ण े जहोित दर॒ े वा̎। [[2-2-2-3]]
एता
॒ अ ॒ ै िन॑ितगहीतम।
ृ ् ्
॒ु ु
प॑होतारं ॒ मन॑साऽनाहवनीय॑ ु
॒ े जयात।
ृ एवनं
िन॑ितगहीत ॒ ै ॒ िना
॑ ाहयित। ु 
चा॒त॒ मा॒ ु े
 ा॒ वे सृ॒ ाऽऽर॒ त॑नत।
ू॒ ्
या॒चः रम। हो॑ भवित।
तने ॒ वष॑रोित। ु 
चा॒त॒ मा॒  ाना सृ॒ ानां॒ ध
ृ ।ै̎
वा॒च एवनं ू ॒ े वृ॑ित।
॒ ै ॑ रण॒ सो॑ऽकामयत पशब॒ु  सृज े े ।
॑ ॒ यित॑
॒ ि त॥ ७॥
ता जगाितमा॑ स एत॒  षो॑तारमपयत।्
॒ े
दश॑होता॒ सृा॑ ऋाच॑ ॒ त॑नतु े॒
 े  एव ु ्
॒ ु ु हवनीय॑
तं मन॑साऽना॑ ॒ ऽे जहोत।
॑ ृ ॒ प॑ च॥ १॥
िनितगहीतं ततो॒ व ै स प॑शब॒ु म॑सजृ त।
सो̎ऽाोऽपा॒ृ ̎ ामत।्

[[2-2-2-1]] ् ३॥
े ागात॥
तं ह॑ण ृ
॒ ितरकामयत दशपणमा॒
जाप॑  ू  सौ सृ॑ज॒यित॑
े े ।
॒ चत॑हु तारमपयत।्
स एतं [[2-2-2-4]]
॒ ु ु हवनीय॑
तं मन॑साऽना॑ ु ्
॒ ऽे जहोत। तह॑  हम।्

 ू  साव॑ सज
ततो॒ व ै स द॑ शपणमा॒ ृ त।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 118 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ ॒ ु न॑े यमा॑
पशब॒ ॒ णः। ॒ े॒ ॑ ।
यमवाक
॒ े जु यात।्
॒ ु ु हवनीय॑
षो॑तारं ॒ मन॑साऽना॑ ॒
जानां ॒ नाय।
̎ जन॑
॒ ॒ ु मवे॒ सृ॒ ाऽऽर॒ त॑नत।
पशब॒ ु े उ॒ प॒ स॒ ु ाच॑।े
हो॑ भवित। ॒ ै पी॑नामा॒यत॑नम।्
एत
॒ ॒ ु ॑ सृ॒ ॒ ध
पशब॒ ृ ।ै̎  एवना॑ ॒ े कयित॥ ६॥
॒ ै आ॒यतनऽव॑
े े ।
सो॑ऽकामयत सौ॒म॑॒र सृ॑ज॒यित॑ ॒ ॒ ु ॒ आ॒लभ॑मानोऽगादसृ
तनत ृ े ॒ ॥ २॥
जताभरायर॑
स एत ॒ तारमपयत।्
॒  सहो॑
॒ ु ु हवनीय॑
तं मन॑साऽना॑ ु ्
॒ ऽे जहोत। [[2-2-3-1]]
ततो॒ व ै स सौ॒म॑॒रम॑सज
ृ त॥ ४॥ ॒ ितरकामयत॒ जा॑ययित॑
जाप॑ े॒ े ।
स तपो॑ऽतत।
[[2-2-2-5]] ॒ त॒  ोम॑मसृजत।
स िवृ
सो̎ऽाृ॒ोऽपा̎ामत।् तं प॑दशोमो॑
॒ ृ त।्
म॒ त उद॑तण
े ागात।
तं ह॑ण ृ ् ॒
तौ पू̎वपा॑ ॒
परपा॑ भवताम।्
तह॑  हम।
॒ ् ॒ ू ॒ ॒ दवा
पवपं ॒ े असृ ॑ ।
दी॒िमा॑
॒ णः। ॒ ॒ ॒ ॒
अपरपमस॑ रु ाः।
॒ ु ु हवनीय॑
॒ तारं ॒ मन॑साऽना॑
सहो॑ ु
॒ े जयात।् ततो॑ दवा ॒ े अभ॑वन।्
े॒
सौ॒मवा॒ ु े
र सृ॒ ाऽऽर॒ त॑नत। पराऽस॑रु ाः।
हो॑ भवित। यं का॒मय॑ते ॒ वसी॑याा॒िदित॑॥ १॥
सौ॒ा̎॒र॑ सृ॒ ॒ ध ृ ।ै̎
दवो॒ ॒ न ाभ॑वत।्
॒ े े व ै यो [[2-2-3-2]]
तम॑ते ावः
॒ सम॑भरन॥् ५॥ े ्
 ॒ े या॑जयत।
तं पू̎वप
वसी॑यानवे॒ भ॑वित।
[[2-2-2-6]] यं का॒मय॑ते ॒ पापी॑याा॒िदित॑।
यंभ
॑ ा॒राः। तम॑परप॒ े या॑जयत। े ्
ततो॒ व ै तो॑ ॒ ाभ॑वत।्
े यः पापी॑यानवे॒ भ॑वित।
यंभ
॑ ा॒रा भव॑ ि। ू  ॒ ऽपरपा
ता̎वपो॑ ॒ ॑ ॒ य॑तरः।

य ू ।ै
॒ भ̎ ॒ ितव
जाप॑ ॒  दश॑होता।

आ॒ितमा॒ सा॒ ाच॑।े चत॑हु ता॒ प॑होता।
॒ ॒ ॒ ु वा आितम।
यमखं ॑ ॒ ् ॒ ता।
षो॑ता सहो॑
॒ ु त एव
मख॒ ॒  सं॒ भ
॒ य ु े
ृ ॒ त॑नत। ॒  संवरः॥
ऋतव॑ ॒ २॥
अय॑ो॒ वा एषः।

॒ ॑ ।
यो॑ऽपीक [[2-2-3-3]]

न जाः े ्
जा॑यरन। ॒
जाः ॒ इम
पशव॑ ॒ े लो॒काः।
 ।े
पी॒ाच॑
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 119 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
य एवं
॒ जाप॑ ू  सं॒ वद॑े ।
॒ ितं ब॒ होभया [[2-2-3-6]]
ू 
े ॒ भया
ब॒ होरव ̎ वित॥ ॒ प॑होतारमपयन।्
॑ ॒ एतं
त आिदा
जाप॑ ॒ ु सज
॒ ितदवासरान॑ ृ त।
॒ ु ा॑तरनवा॒
तं परा ु कादाी̎ऽजहवः।
े ु ु
स इमिप ॒ ॒ नासृज
॑ त। ु ॒  लो॒कमा॑यन।्
ततो॒ व ै त े पवू ॑ सवग
तं दवा ॑ ु ्
॒ े अवन।  म॒  ात।्
यः स॑वु ॒ गका॑
॒ े ।
इं॑ नो जनयित॑ ्
॒ ु ा॑तरनवा॒
स प॑होतारं परा ु कादाी̎ े जयात।

सो̎ऽवीत।् सं॒ व॒ रो
॒ व ै प॑होता।
॒ ु पसाऽसृ
यथा॒ऽहं या ॒ ॑ि। ॒ स॑वु ॒ ग लो॒कः।
सं॒ व॒ रः
एविमं
॒ ॑ जनय॒ िमित॑॥ ३॥ ॒ ु ु िताय॑
सं॒ व॒ र॒ एवतष॑ ॒ ।
॒ ु ॒  लो॒कम॑िे त।
सवग
[[2-2-3-4]] ु ॒ रस आिदान॥
ते̎ऽवि॑ ॒ ् ६॥
त े तपो॑ऽत।
त आ॒ि॑ मपयन।् [[2-2-3-7]]
ु ्
तम॑वन। ॑ ।
॒ े ।
जायित॑ ॒ हं
॑ वः सो ॒ व॑ाम॒ इित॑।
सो̎ऽवीत।् ु ्
छ॒ ि॑वन।
िकं भा॑ग॒धय॑े म॒ िभज॑िन॒ इित॑। गा॒य॒ ियां
॒ ििभ॒
॒ ु जग॑ा॒िमित॑।
॒ ू व॑ रम।
ऋतं ॒ ् ता॒॑स ु स
॒ आिद॑
॑ ॒ े ।

जाः ॒ ू ्
पशन। ॒ जा
आ॒ी॒रसीः ॒ हं॒ व॑हि।
इमाँ ु ्
॒ ो॒कािन॑वन। ॒ ब॒ िलम।्
वह॑  ै जा
॑ ज॑नयत
तं व ै माऽऽा॒ े ॑वीत॥् ४॥
॒  ॒ ितातं गित।
ऐनम॑
॒ वद॑े ।
य एवं
[[2-2-3-5]] ाद॑ श॒ मासा॒ प॒ तव॑।
तं चत॑हु ा॒ ाज॑नयन।् ॒ े लो॒काः।
य॑ इम
यः का॒मय॑ते वी॒रो म॒ आजा॑यतित॑
े॒ े । ॒
असावा॑ िद ॑ ॒ शः।
॒ एकिव
स चत॑हु तारं जयात।
ु ् एति॒
॒ ा एष॒ ि॒ तः।
॒ ितव
जाप॑ ॒  चत॑हु ता। एति॒
॒ ित॑ितः।
जाप॑ ॒ ू जा॑यत।े
॒ ितरवे ॒ भा ॒ े॒  ि॒ तं ित॑ितं॒ वद॑े ।
य एवमत

ज॒ जनिद॑ ॒ ॒ ाहित
िमियाय े ॒ ह॑ण ु
े जहोित। ॒वे ित॑ित॥ ७॥
आऽ॑ वी॒रो जा॑यत।े ॒ ज॑नय॒ िमती॑वी॒वू ॒ 
ा॒िदित॑ संवरो
वी॒र िह दवा ॒ ॑ ाज॑नयन।्
॒ े एतयाऽऽा॒ इा॑िदानृ
॒ ॒ ॥ ३॥
॒ तव॑
आ॒िदााि॑
॒ ु ॒ लो॒के ̎ऽध।
रस सवग 
वयं ु ॒  लो॒किम॑याम वयं
॒ पवू ॑ सवग ॒ पवू ॒  इित॑॥ ५॥ [[2-2-4-1]]

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 120 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ ितरकामयत॒ जा॑ययित॑
जाप॑ े॒ े । ॒ े॒ जाप॑
य एवमताः ॒ तःे थमा
॒ ाती॒
॑  जा॑ता॒ वद॑े ॥ ३॥
॒ दश॑होतारमपयत।्
स एतं
तन॑े दश॒ धाऽऽानं॑ िवधाय॑
॒ । [[2-2-4-4]]
दश॑होाऽतत। ॒
 जया॑ ॒ ु िमथनजा
पशिभ॑  ॒ ु ै  ॑यत।े

त॒ िचि॒  गासी̎ ।्
त स प॑होतारमसृजत।
िच॒ मा̎म।्  त।
स हिवनािव॑

तताव॑ ̎ ।्
ै॒ ॒वे वागासीत त॒ ै सोम॑॒ नवंु ॒ ाय॑त।्
एतावा॑
॒ ु
॒ तः। ॒ े हिविरित॑
एत॑ ।

स चत॑हु तारमसृजत। स प॑होाऽतत।
सो॑ऽनत॥् १॥ सो॑ऽतात।्
॒ बाधत।
स ॑
[[2-2-4-2]] ु
सोऽस॑रानसृ
जत।
असृ॑ि॒ वा इमिमित॑
॒ । तदाि॑
॒ यमासीत॥् ४॥
त॒ सोमो॑ हिवरासी
॒ ̎ ।्

स चत॑हु ाऽतत। [[2-2-4-5]]
सो॑ऽतात।्
॒ ु   िहर॑ यमभवत।्
तवण॒
ू ॒ ाह॑ रत।्
स भिरित
॒ ु   ॑॒ िहर॑ य॒ ज॑।
तवण
ू मसृजत।
स भिम॑ स ितीय॑
॒ मतत।
अि॒  ू  सौ यजू िष।
॒ हो॒ ं द॑ शापणमा॒ सो॑ऽतात।्
स ितीय॑
॒ मतत। स ाङ॑ बाधत।
सो॑ऽतात।् ॒ े सज
स दवान॑ ृ त।
स भवु ॒ इित॒ ाह॑ रत॥् २॥ ॒ सीत।्
तद॑  ियमा॑
॒ ु  िहर॑ यमभवत।्
तवण॒
[[2-2-4-3]] तवण॒ ु  ॑॒ िहर॑ य॒ ज॑।
सो̎ऽिर॑ मसृजत। य एव
॒  सवण ॒ ु  ॑॒ िहर॑ य॒ ज॒ वद॑े ॥ ५॥
ु 
चा॒त॒ मा॒  ािन॒ सामा॑िन।
स तृ॒ तीय॑मतत। [[2-2-4-6]]
सो॑ऽतात।्
॒ ु  ॑ आ॒ना॑ भवित।
सवण
ु ॒ ॒ ाह॑ रत।्
स सविरित
॒  ऽ̎ ॒ ातृ॑ः।
वण
स िदव॑मसृजत। ता̎॒ वण॒ ु  िहर॑ यं भा॒य̎म ।्
॒ ु मितरा॒मृच।
॒ ो॒मम॑
अि॒ ॑
॒ ु  ॑ एव
सवण ॒ भ॑वित।
एता ॑ इम
॒ व ै ातय ॒ े लो॒काः। ॒ ग॑ित॒ नाि॑यम।्
ऐनं॑ ियं
इमा
॒ ॒ व ै लो॒कानन॑ ु जाः
॒ ॒ ॒
पशवछािस॒ ॒ तारमसृजत।
स सहो॑
ाजा॑य।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 121 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ 
स सहो̎ वै॒ स॑वु ॒ ग लो॒कमै̎त।् ॒ ै ै वत॑
यवन॑ ॒े या॒ ित॑गाित।

िण॒ ै लो॒के ोऽस॑रु ा॒ाण॑दु त।
॒ वने ॒ ोम॑ने ॒ ो सोमा॑य॒ वास॒ इा॑ह।
॒ ॒ शने ॒ ॑ितत।्
यि॒ सौ॒ ं व ै वास॑।
॒ िव॒ शने ॒ च॑मध॥ ६॥
एक॒ ॒ ै ै वत॑
यवन॑ ॒े या॒ ित॑गाित।

॒ ाय॒ गािमा॑ह।
[[2-2-4-7]] रौ॒ी व ै गौः।
॒ द॒शने ॒ ाजा॑यत।
स॒ ॒ ै ै ̎ दवत॑
यवनां ॒ े या॒ ित॑गाित।

य एवं ॒ ने ॒ यज॑त।े
॒ िवाोम॑ ॑ या॒ िमा॑ह॥ २॥
वणा॒
॒ 
सहो̎ वै॒ स॑वु ॒ ग लो॒कम॑िे त।
ै लो॒के ो॒ ातृ॑ा॒ण॑दु त।े
॒ वने ॒ ोम॑ने ॒ ो
िण॒ [[2-2-5-3]]
॒ ॒ शने ॒ ित॑ितित।
यि॒ वा॒॒णो वा अ॑।
॒ िव॒ शने ॒ चं॑ ध।े
एक॒ ॒ ै ै ॑ दवत॑
यवनं ॒ े या॒ ित॑गाित।

॒ द॒शने ॒ जा॑यत।े
स॒ ु ॑ िमा॑ह।
ा॒जाप॑तय े॒ पष॒
ता̎दशः ॒ ।
॒ ोमो॒ न िन ॑ ु॑
ा॒जा॒प॒ ो व ै पषः।
॒ ितव
जाप॑ ॒  स॑दशः।
॒ ॒ ै ै ॑ दवत॑
यवनं ॒ े या॒ ित॑गाित।

॒ ितमवे॒ म॑॒तो ध॑॒ े जा̎॥
जाप॑ ै ७॥ मन॑व े॒ त॒ िमा॑ह।
॒ ॒ ॒ ु ॒ इित॒ ाह॑ रदा॑
अनव ॒ े सी॒दा॑
े ध॒ जा̎॥
ै ४॥ मा॒न॒ वो व ै त॑।
॒ ै ै ॑ दवत॑
यवनं ॒ े या॒ ित॑गाित।

[[2-2-5-1]] ॒
उ॒ ा॒नाया̎ीरसायान॒ इा॑ह।

॒ े व ै वणमयाजयन।
दवा ॑ ् इयं ॑ न आ̎ीरसः॥
॒ वा उा॒ ॒ ३॥

॒ े य॒ ै दि॑णा॒मन॑यत।्
स यै ॑ य ै दवता॑
ताम॑ीनात।् [[2-2-5-4]]
ु ्
ते̎ऽवन। ॒ ॒ ै ै ॒ ित॑गाित।
अनयवन ृ
ा॒व ृ
ृ ॒ ित॑गाम। वा॒   रथं॒ ित॑गाित।
ै॒ न॒ यचा ृ
तथा॑ नो॒ दि॑णा॒ न े̎॒ तीित॑। ॒ ै न॒ रो व ै दवत॑
वा॒ ॒ े या॒ रथ॑।
त े ा॒व ृ ्
ृ ॒ ॑गन। ॒ ै ै ॑ दवत॑
यवनं ॒ े या॒ ित॑गाित।

ततो॒ वै ताि॑णां॒ नाी॑नात।् े मत
तना॑ ृ ॒ म॑या॒िमा॑ह।
य एवं ॒
॒ िवाा॒
व ॒ृ
ृ ॒ दि॑णां ितगाित॑ । ॒ त॑मवाऽऽ॑
अमृ े॒ ।े
ननंै ॒ दि॑णा ीनाित॥ १॥ वयो॑ दा॒ इा॑ह।
वय॑ एवनं
॒ ै ॑ कृ ॒ ा।
[[2-2-5-2]] ॒ ु ॒  लो॒कं ग॑मयित।
सवग
राजा̎ ा॒ वणो ॑ नयत ु दिव
े दिण॒ ऽय
े ॒
े॒ िहर॑ यिमा॑ ह। मयो॒ म॑म ु ितही॒ इा॑ह॥ ४॥
आ॒॒ये ं व ै िहर॑ यम।्

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 122 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
[[2-2-5-5]] दश॒
॒ मऽह  िया॑ ऋिः
े ̎परा॒ ॒ ॑वु ि।
य ै िश॒ वम।् ॒ ॒ै
यवां ॑ ग॒ ा।
तय॑। ॒
अामव॑ ॒ त।े
आ॒न॑ एवषा ितसृ ु
॒ िभ॑ वि।
॒ ै परी̎िः।
क इदं॒ का॑ अदा॒िदा॑ह। ॒ े लो॒काः।
य॑ इम
॒ ितव
जाप॑ ॒  कः। ए
॒ एव े ऽामव॑
॒ लो॒को॒ ॒ त।े
॒ तय े ददाित।
स जाप॑ 
पृि॑वतीभवि।
े ह।
काम॒  कामा॒या॑ अं॒ व ै पृि॑॥ १॥
काम॑ने ॒ िह ददा॑ित।
काम॑ने ितगाित॑
॒ृ । [[2-2-6-2]]
े ह॥ ५॥
कामो॑ दा॒ता काम॑ ितही॒ता॑ अ॑मवाव॑ े॒ त।े
मन॑सा॒ ौ॑ित।
[[2-2-5-6]] ॒
मनसोा॑ यित।
कामो॒ िह दा॒ता। मन॑सा॒ ित॑हरित।
काम॑ ितही॒ता। मन॑ इव॒ िह जाप॑
॒ ितः।
॒ तरा
जाप॑ े॒ ।ै̎
॒ु ॒ े ह।
काम सममािवशा॑
॒ ॒ ु इव
सम ॑ ॒ िह काम॑। ॒ 
॒ े व ै सपाः।
दवा
नवे ॒ िह कामाोऽि॑
॒ । े िमय
तषा॑ ॒  राी̎।
ु ।
न स॑म॒ ॑  िया॑ ऋिः
य॑परा॒ ॒ ॒ु
वि॑ ।
काम॑ने ा॒ ित॑गा॒
ृ मीा॑ह। ॒
अामव े॒ ित॑िति॥ २॥
यने ॒ काम॑ने ितगाित॑
॒ृ ।
ु ॑ो॒के काम॒ आग॑ित।
॒ ै म॒ मिँ
स एवन॑ [[2-2-6-3]]
कामत॑
ै॒ ॒ त॑े काम॒ दिणा॑
एषा ॒ े ह। चत॑हु तॄ॒ ोता॒ ाच॑।े
काम॑ एव ु ॑ो॒के दि॑णािमित।
॒ तज॑मानो॒ऽमिँ ॒ु
तमन॑ शु सित॒ शा।ै̎
न ॑ितही॒तिर॑ । ॒
अो॒ वा एष॒ य॑ ।
य एवं ॒
॒ िवाि॑ ॒ृ
णां ितगाित॑ । य॑ श॒ममह॑ ।
॒ ॒ णामवनां
अनृ ृ
े॒ ै ॒ ित॑गाित॥ ६॥ एत
॒ ॒ े ̎ परमं
॒ व ै दवानां ु ॒ ॑।
॒ गं
ी॒ना॒॒ िमा॑हाीरसः ॒ ॑ितही॒ इा॑ह यत॑हु तारः।
े ह॒ दिणा॑
ितही॒ता॑ ॒ े ह च॒ ािर॑ च॥ ५॥ दश॒ े ॒त॑हु तॄ॒ ाच॑।े
॒ मऽह
॒ ॒ै
यवां ॑ ग॒ ा।
[[2-2-6-1]] ॒ ॒ दवानां
परमं ॒ े ॒ गं ु ॒ ाव॑।े


अो॒ वा एष॒ य॑ । ॒ े ॑का॒श ं ग॑मयित॥ ३॥
तदव
य॑ श॒ममह॑ ।

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 123 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
[[2-2-6-4]] स इमिप ॒ ॒ नासृज
॑ त।
तद॑ने ं का॒श ं ग॒ तम।् तं दवा ॑ ु ्
॒ े अवन।
॒ श ं जानां
का॒ ॒ ̎ गमयित॥ ॒ े ।
इं॑ नो जनयित॑
वाचं॑ यित। स आ॒ि॑ मपयत।्

य॒ ध
ृ ।ै̎ तम॑सज
ृ त।
॒ मा॒न॒ दवं
यज॒ ॒ े ॒ ॑ वा अह॑ । तं िवी॒ ॒ ु शत।्
॒ ू ऽनािव॑
॒ ु य ॑ भा
ा॒त॒  े ॒ राि॑।
ृ ॒ द॒वा॑ त॒ व॑ पदशो॒ ह॒ आप॑त।
अा॒ रािं॑ ायत। े ् तनो॒ ॒ भवत॥् २॥
े दास॑रु ान॑
ातृ॑वै॒ तो॒कं वृ॑े ।
े ्
यिवा॒ वाचं॑ िवसृ॒ जत। [[2-2-7-3]]
अहातृ े ्
॒  ॑ा॒योिषत। ॒ वद॑े ।
य एवं
े ्
यं॑ िवसृ॒ जत। ॒ ातृ॑ावित।
अिभ
े ्
रािं॒ ातृ॑ा॒योिषत। ॒ े अस॑रु िविज॑
त े दवा ै ॒ ।
॒ व॒ 
अिध॒ ॒ ू वाचं॒ िवसृज
ृ ॒ सय ॑ ित। ॒ ु ॒  लो॒कमा॑यन।्
सवग
एताव॑ े॒
॒ मवा ु षित।
ै ॑ लो॒कमि ु ॑ो॒के ॑न।
त॑ऽे मिँ ु ्
याव॑ दािदो ॒ े ॥ ४॥
॒ ̎ऽमित॑ ु ्
ते̎ऽवन।
े ॑ च॥ ६॥
पृि॑ िति गमयित िशष॒ ॒ ु  दानं॒ वा उप॑िजजीिवमित॑
अमत॑ ॒ े ।
त े सहो॑
॒ तारं यं॒ िवधाया॒
॒ या̎म।्
[[2-2-7-1]] ॒ ािह॑ वन।्
आ॒ी॒रसं
॒ ितः जा
जाप॑ ॒ असृ
॑ जत। ॒ े म॑ु क॒ यित॑
एतना॒ े ॥ ३॥
ताः सृ॒ ाः सम॑िन।्
े ॒ ु शत।्
ता ॒ पणानािव॑ [[2-2-7-4]]
ता॑दाः। त॒ वा इयं
॒ ि॑।
॒ ितिरित॑
॒ प ं व ै जाप॑ ॒ । यिददं
॒ िकं च॑।
ता नााऽनािव॒॑ ु शत।् ॒ वद॑े ।
य एवं
ता॑दाः। े
क॑तऽ।

नाम॒ व ै जा
॒ प॑ितिरित॑
॒ । ु षे ु यः
॒ म॑न॒ ॑
स वा अयं ॒ सहो॑
॒ ता।
॒ सं॒ ग॑।
ता॒दा॑ऽिमौ ॒ ु सो
अम॑ ॒ दवो॑
॒ े े हं
॒ व॑हित।
े ते ॥
नाा॒ चय॑ े १॥ ॒ वद॑े ।
य एवं
॒ न॑मित।
उपै ॑नं यो
[[2-2-7-2]] सो॑ऽमत।
॒ े॒ भ॑वतः।
िममव ॒ वा इम
अिभ ॒ ु लो॒कं क॑िम॒ इित॑।
॒ ऽ̎ े ाँो॒कादमं
स वाच॑त े॒ िदित॒ ाह॑ रत।्
जाप॑ ॒ ु सज
॒ ितदवासरान॑ ृ त।
ु द॑ यम।्
ता̎॒ो
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 124 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
ता॑दाो॒
॒ ॒ ु लो॒कं नािभका॑मय।े
कादमं ॒ व॒ मा॒न े दश॑होतारं ॒ ाच॑ीत।
ब॒ िह॒
॒ ु िह द॑ यम॥् ४॥
पो मांि॑ दन े॒ पव॑मान े॒ चत॑हु तारम।्
य॑ते े अभव॒ यतीित॑
े च॒ ािर॑ च॥ ७॥ आभ  ॑व े॒ पव॑ मान े॒ प॑होतारम।्
॒ ॒ य॒  े षो॑तारम।्
िपतृ
[[2-2-8-1]] या॒ ॒ तारम।्
॒ य॒ िय॑ ो॒ े सहो॑

॒ े व ै चत॑हु तृिभयम॑
दवा ॒  तत। ॒ ॒ ु ॒ ॒ े॒ ै पयित॥
अनसवनमवना  ३॥
त े िव पा॒ना॒ ातृ॑॒ण
े ाज॑य।
॒ स॑वु ॒ ग लो॒कम॑जयन।्
अिभ [[2-2-8-4]]
य एवं ॒ त॑हु तृिभयं
॒ िवा ु े
॒ त॑न॒ त। ॒
तृ॑ित जया॑ पश ु ।
॒ िभ॑
े जयत।े
िव पा॒ना॒ ातृ॑ण उपै ॑न सोमपी॒थो न॑मित।
॒ स॑वु ॒ ग लो॒कं ज॑यित।
अिभ ॒ े व ै चत॑हु तृिभः समा॑
दवा ॒ सत।
॒ ॒
षो̎ा ायणीयमासा॑ दयित। ऋि॑ पिरिमतं॒ यश॑ामाः।
॒ ु ै व ै लो॒काय॒ षो॑ता।
अम॒ ु ्
ते̎ऽवन।
ि॒ ख॒ वा एतोम
॒ ̎म।् ॒ यश॑ ऋात।
य॑ थमं ॒ ्
॒ु
यद॑ िभषवि॑ ॥ १॥ ॒ ॒ ॒
सव ष॑ ां नहासिदित॑ ।
॒ हु ा।
सोमत॑
[[2-2-8-2]] ॒
अिः प॑होा।
॒ ॒ ु ै ै म॒ मं ु लो॒कं ग॑मयित।
ऋजधवन॑ धा॒ता षो̎ा॥ ४॥
चत॑हु ाऽऽितम। ॒ ्
यशो॒ व ै चत॑हु ता। [[2-2-8-5]]
यश॑ एवा॑
॒ ।े ॒ 
इ॑  सहो̎ ा।
॒ ु ु सादयित।
प॑होा पशमप॑ ॒  होा।
॒ ितदश॑
जाप॑
॒ु ॒
सवय व ै प॑होता। तषा॒  ्
े  सोम॒  राजा॑न॒ ं यश॑ आत।
॒ ु
यज॑मानः पशः। त॑कामयत।
यज॑मानमवे॒ स॑वु ॒ ग लो॒कं ग॑मयित। े 
तनापा̎ ामत।्
हा̎हृ ी॒ा सहो॑ ु
॒ तारं जहोित। तन॑े लाय॑
॒ मचरत।्
इियं ॒ ता॥ २॥
॒ ॒ व ै सहो॑ ॒ े षः
तं दवाः ॒ ै ै ष॑ै मन।
ै ्
तषाणांै॒ ̎ ष॒ै म।्
[[2-2-8-3]] ॒
िनिवि॒  ॑वदयन।
े ्

ति॒ िवदां̎ िनिवम॥ ् ५॥
॒ ॒ े॒
इियमवा॑ ।े
यो व ै चत॑हु तॄननसवनं
ु ॒ तपय॑
॒  ित।

तृ॑ित जया॑ ॒ ु ।
पशिभ॑ [[2-2-8-6]]
उपै ॑न सोमपी॒थो न॑मित। ु ्
आ॒ीिभ॑रावन।

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 125 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda

तदा॒ीणा॑मािम।् यश॑ एवन॑
॒ ै म
ृ ित॥ ८॥
तम॑न।् अिभ॒ ु
॒ षवि॑  ॒ षो
॒ ता तपयित
सहो॑ ̎ ा
त॒ यशो॒ ॑गत।
ृ ॒
िनिवम भू̎िित॒ ाहित
े ॒ े च॑॥ ८॥
त े हा॑ अभवन।्
तहा॑णां हम।
॒ ् [[2-2-9-1]]
॒ हा॑ ग
यवंै॒ िवषो॒ ॒ृ ̎।े ̎ ।्
इदं॒ वा अ॒ े नवै िकं च॒ नासीत
त॒ ॑वे ग॑हृ ी॒ताः। न ौरा॑सीत।्
ु ्
ते̎ऽवन। ॒
न पृि॑ थवी।
यो व ै न॒  ोऽभ
े ̎ ू ॥् ६॥
त नािर॑ म।्
ु ॒ ािमित॑।
तदस॑द॒वे सनो॑ऽकत
[[2-2-8-7]] तद॑ तत।
तम॑विध। े नामो॑
ता̎पा॒ ॒ ू ऽजायत।
पन॑ु िरम
॒  स॑वु ामहा॒ इित॑। तयो॑
ू ऽतत।

तं छो॑िभरसव। े नादिर॑
ता̎पा॒ ॒ जायत।
त॑सां छम।॒ ् तयो॑
ू ऽतत॥ १॥
साा॒ समान॑यन।्

ता॑ सामम। ् [[2-2-9-2]]
ै ापयन।्
उ॒ द॑ े नाोित॑रजायत।
ता̎पा॒
ताना॑
॒ ु ॒
मम। ्
तयो॑
ू ऽतत।
॒ वद॑े ।
य एवं ॒  जायत।
े नादिचर॑
ता̎पा॒
॒वे ित॑ित॥ ७॥ तयो॑
ू ऽतत।
े नारी॑चयोऽजाय।
ता̎पा॒
[[2-2-8-8]] तयो॑
ू ऽतत।
सवमाय॑ ॒ रु ित।
े े नादा॒
ता̎पा॒ ॑ रा अजाय।

सोमो॒ व ै यश॑। तयो॑ू ऽतत।
य एवं ॒
॒ िवाोम॑ मा॒ग॑ ित। ॒ व॒ सम॑हत॥
तदिम॑
यश॑ ए॒वन॑ै म
ृ ित। तिम॑
॒ िभनत॥् २॥
ता॑दाः।
॒ ै वदे ॒ य॒ न।
यवं [[2-2-9-3]]
॒ ु सोममाग॑
तावभौ ॒ तः। ु ऽभवत।्
स स॑म॒ ो॑
सोमो॒ िह यश॑।
॒ ु ॒ न िप॑बि।
ता̎म
तं ा व यश॑ ऋ॒ तीा॑ः। ॒ निमव॒ िह म॑।े
जन॑
यः सोम े॒ सोमं॒ ाहित॑
े ।
॒ ु ̎ि।
ता̎॒शोजाय॑ माना॒दाप॑ परा
ता॒ोम े॒ सोम॒  ो॑।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 126 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
तश॑हो॒ताऽ॑स
ृ त। ॒ ू त
याऽ॒ सा तनरासी̎ ।्
॒ ितव
जाप॑ ॒  दश॑होता। तामपा॑हत।
॒ तप॑सो वी॒य ॑ िवा
य एवं ॒ ॑त।े सा तिम॑ाऽभवत।्
भव॑ ॒वे । सो॑ऽकामयत॒ जा॑ययित॑
े॒ े ।
ता इदमाप॑
॒  सिल॒ लमा॑सीत।् स तपो॑ऽतत।
॒ ितः॥ ३॥
सो॑ऽरोदीजाप॑ सो̎ऽवा  ॑नभवत।्
॒ नादव
स जन॑ ॒ े जा
॒ असृ
॑ जत।
[[2-2-9-4]] ता॑िदमा ू ाः।
॒ भिय॑
स का॑ अि। ॒ ना॒ने॑ ा॒ असृ
जन॑ ॑ जत॥ ६॥

या अ॑िताया॒ इित॑।
यद॑
॒ वाप॑त। [[2-2-9-7]]
॒ भवत।्
सा पृि॑ थ॑ ताो॑ दा॒ मय े॒ पा े॒ पयो॑ऽहत।
यमृ॑। ॒ ू त
याऽ॒ सा तनरासी ̎ ।्
तदिर॑
॒ मभवत।् तामपा॑हत।
॒  ॒ ु ॑।
यमदमृ सा ोा॑ऽभवत।्
सा ौर॑ भवत।् सो॑ऽकामयत॒ जा॑ययित॑
े॒ े ।
यदरो॑दीत।् स तपो॑ऽतत।
तदनयो॑
॒ ् ४॥
रोदम॥
॒ सो̎ऽवा  ॑नभवत।्
॑ ॒
स उपपाा॑ मवतन॑ े॒ ू  सज
ृ त।
[[2-2-9-5]] े रज॒ त े पा॑े घृ॒ तम॑हत।्
तो॑

॒ वद॑े ।
य एवं ॒ ू त
याऽ॒ सा तनरासी̎ ।्

॒ ृ े दि।
ना॑ गह ॑
एता
॒ एषां
॒ लो॒कानां॒ ज॑। [[2-2-9-8]]
॒ े॒ लो॒कानां॒ ज॒ वद॑े ।
य एवमषां तमपा॑हत।
नषै ु लो॒के ाितमा॑
॒ ि त। ॒
सो॑ऽहोरा॒यो̎ सिर॑ भवत।्
स इमां ॒ िवत।
॒ ॑िताम॑ सो॑ऽकामयत॒ जा॑ययित॑
े॒ े ।
स इमां ॒ िवाऽका॑
॒ ॑ितां ॒ मयत॒ जा॑ययित॑
े॒ े । स तपो॑ऽतत।
स तपो॑ऽतत। सो̎ऽनतवा  ॑नभवत।्
सो̎ऽवा  ॑नभवत।् ु ̎ वान॑
स मखा ॒े सजृ त।

स ज॒ घना॒दस॑रानसृ
जत॥ ५॥ े हिर॑ त े॒ पा े॒ सोम॑महत।
तो॒
याऽ॒ सा तनरासीू त ̎ ।्
[[2-2-9-6]] तामपा॑हत।
े महत।्
े मृ॒ य े॒ पाऽ॑
तो॑ तदह॑ रभवत॥् ८॥

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 127 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
[[2-2-9-9]] ॒ ितिर॑
जाप॑ ॒ मसृजताऽऽनजावरं ॒ े ̎म।्
ु ॒ दवाना

॒ े व ै जाप॑
एत ॒ तदे॒ हा̎। तं ािह॑ णोत।्

॒ वद॑े ।
य एवं पर॑ेिह।
ह॒ एव ॒
॒ जाः। े ̎ दवाना॒
ए॒तषां ॒ े मिध॑पितरधीित॑
े॒ ।
॑ ु ्
॒ े अवन।
तं दवा
॒ू ।
िदवा॒ व ै नो॑ऽभिदित॑
् कमिस॑।
॒े ̎ दवम।
तवानां े ॒
य एवं ॒ े ̎ दवं
॒ दवानां े ॒ वद॑े । ॒ व ै या
वयं े सः ॒ इित॑।

॒ े नवे॒ भ॑वित।
दववा॑ सो̎ऽवीत।्
एता
॒ ॑ ाणां॒ ज॑।
अहोरा॒ ॒ व ै या
कमिस॑ वयं े सः ॒ इित॑ मा दवा
॒े
॒ होरा॒ाणां॒ ज॒ वद॑े ।
य एवम॑ ॑ िित॑।
अवोच॒
े ॒ ि त॥ ९॥
नाहो॑रा॒ाितमा॑ ॒ तौ॒ हर॑ आसीत॥् १॥
अथ॒ वा इदं॒ तिह॑ जाप॑

[[2-2-9-10]] [[2-2-10-2]]

॒ िध॒ मनो॑ऽसृत।
असतोऽ यदिा॑
॒ ॒ ।े
िद
॒ ितमसृजत।
मन॑ जाप॑ तद॑ने मवीत।्
॒ ितः जा
जाप॑ ॒ असृ
॑ जत। एत॒
॒ े य॑।
॒ ित॑ितम।्
ता इदं॒ मन॑वे॒ प॑रमं े॒ े ̎ दवाना॒
अथा॒हमतषां 
॒ े मिध॑पितभिवा॒
मीित॑।
यिददं
॒ िकं च॑। को॑ऽह ा॒िम॑वीत।्

॒े
तदतो॑ वसं ॒ नाम॒ ॑। ॒ ॒ े ।
एतदायित॑
एता॒
॒ इ॑वीत।्
॒ु
ी ु
̎ ॒ ु ित।
ै व॑सी वसी॒ ॑
जा॑यत े जया॑
॒ ॒ ु ।
पशिभ॑ ॒े
यदतवी॒ षीित॑।
 प॑रमिे॒ नो॒ माा॑माोित। ॒ ितः।
को ह॒ व ै नाम॑ जाप॑

॒ वद॑े ॥ १०॥
य एवं ॒ वद॑े ॥ २॥
य एवं
॒ जायत॒ तयो॑
अिर॑ ॒ ती
ू ऽततािभनदरोदीजाप॑
रोदम॑
॒ सज
ृ ॒ तासृज
॑ त घृ॒ तम॑हाऽ
॒ ॒ सा [[2-2-10-3]]
॒ ू दह॑ रभवित॒ वद॑े ॥ ९॥
तनरासी॒ ॒ ेन॒ ं नाा̎।
िवर॑
॒ ू ̎ऽिित॑रिचमरी॑
इदं॒ धमो ॒   चय उदा॒राद
॒ स ु ्
तद॑  ै ॒  ं कृ ॒ ा ॑मत।
॒ ना॒ा जोा॒ स
ज॒ घना॒ा तिम॑ा॒ सजन॑ ॒ े मिध॑पितरभवत।्
ततो॒ वा इो॑ दवाना॒
॑ ॒
उपपाा॒ ॒
 सो॑ऽहोरा॒यो̎ सिः स ॒ वद॑े ।
य एवं
ु दह॑ द॒व वा̎॒ 
मखा॒ ृ य॑े दा॒ मय॑े रज॒ त े हिर॑ त े॒ े ॒ स॑मा॒नानां̎ भवित।
अिध॑पितरव
े ाो॒ े तऽं॒
त॒ े पयो॑ घृ॒ त सोम̎म॥् सो॑ऽमत।
॑ ॒
िकं िकं ॒ वा अकरिमित॑ ।
[[2-2-10-1]] ॒ े ॒ ाल॑ पत।्
स च॒ ं म॒ आहरित

तम॑ समम।॒ ्
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 128 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ वद॑े ॥ ३॥
य एवं ॒ ॒ तः पया  ॑यन।्
दिण॒
स द॑ िण॒ तः पय  ॑वतयत।

[[2-2-10-4]] ु ॑ परा॒
ता मखं ॒ ु य॑ीः।
च॒ वा॑नवे॒ भ॑वित॥ ु ॑ दिण॒ तः॥ ६॥
मखं
॑ ु ्
॒ े अवन।
तं दवा
॒ु
सवीय मया॒  यथा॑ गोपा॒यत॒ इित॑। [[2-2-10-7]]
तय ू  ॑ सयम।
ू ॒ ् ॒
पाया  ॑यन।्
॒ वद॑े ।
य एवं ॒
स पाय  ॑वतयत।

ननंै ॑ दोित॥ ु ॑ परा॒
ता मखं ॒ ु य॑ीः।

कनाि॒ ा इदिम॑
॒ ियं
॒ ॑ा॒िदित॑। ु ॑ दिण॒ तः।
मखं
े ॒
तिद॑ म। ् ु ॑ पात।
मखं ॒ ्
॒ वद॑े ।
य एवं ॒ पया  ॑यन।्
उ॒ ॒रतः
॒ ॒ वे॑ भ॑वित॥ ४॥
इिया॒ ॑ ॒ पय  ॑वतयत।
सा उरतः 
ु ॑ परा॒
ता मखं ॒ ु य॑ीः।
[[2-2-10-5]] ु ॑ दिण॒ तः।
मखं
॒ ।्
ु ॑ पात
मखं
॒ वा इदं॒ प॑रमो॑
अयं ॒ू ।
॒ ऽभिदित॑
त॑रमिन॑ े म।्
े॒  परमि॒ ु मरतः।
मख॑ ु ॒

॒ वद॑े ।
य एवं ऊ॒ ा  उदा॑यन।्
॒ ॒ े॒ काां̎ गित।
परमामव 
स उ॒ पिर॑ ा॒॑वतयत।
॒ े स॑म॒ ं पय  ॑िवशन।्
तं दवाः ु भाऽऽव॑
॒  मखो
ताः सवतो॑ ॒ू यत।्
̎ ।् ॒ अित॑ा॒ाा॑य।
ततो॒ व ै त ै̎ जा
॒ु त
वस॑वः परा
॒ ा द॑ िण॒ तः। य एवं ॒
॒ िवािर॑ ॒  त े॒ िन च॑।
च वतय॑
आ॒िदाः
॒ ॒
पात।् जाप॑ ॒ ू जा
॒ ितरवे ॒ भा ॒ अि।

िव॑े दवा
॒ े उरतः।
॑ ॒ े
ित॑ ऽ ॒ अाा॑
ै जा ॒ य।
अि॑ रसः ॒ ̎म॥् ५॥ ॒ द एव
अा॒ ॒ भ॑वित॥ ७॥
आ॒सी॒द॑े चमं
॒ ॒ वदे ि̎ े या॒वे॑ भ॑वित ं॒
य एवं ॒
ु ॑ दिण॒ तो मखं
मखं ु ॑ पाव॑
॒ च॥ १०॥
[[2-2-10-6]]
सा॒ाः परा̎म।्
[[2-2-11-1]]
॒ वद॑े ।
य एवं
उपै ॑न समा॒नाः संिव॑ शि। जाप॑ ू  ̎ा॒िमित॑।
॒ ितरकामयत ब॒ होभया
॒ आव॑ यत।् ॒ दश॑होतारमपयत।्
स एतं
॒ ितरव
स जाप॑ ॒ ू जा
े ॒ भा
॑ ै नाित॑ा॒ाा॑य।
ता अ॒ ु ।
तं ाय॑
ु ॑ परा॒ ू  नभवत।्
त॒ य॑िु  ब॒ होभया॑
ता मखं ॒ ु य॑ीः।
ू  ̎ा॒िमित॑।
यः का॒मय॑ते ब॒ होभया
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 129 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
ु ीत।
स दश॑होतारं ॒ य॑ ॒ सो॑मया॒॑भवत।्
त॒ य॑िु  सोमपः
ब॒ होरव ू 
े ॒ भया̎ वित। ॒ सो॑मया॒ज
आऽ॑ सोमपः ॑ ायत।
सो॑ऽकामयत वी॒रो म॒ आजा॑यतित॑
े॒ े । ॒ सो॑मया॒जी ा̎म।्
यः का॒मयत॑े सोमपः
॒ ु हु तारं ॒ िनर॑ िममीत।
स दश॑होतत॑ आ म॑े सोमपः
॒ सो॑मया॒जी जा॑यतित॑
े॒ े ।
ु ॥
तं ाय॑ ु ीत।
॒ तारं ॒ य॑
स सहो॑
सो॒म॒ प एव
॒ सो॑मया॒जी भ॑वित।
[[2-2-11-2]] ॒ सो॑मया॒जी जा॑यत।े
आऽ॑ सोमपः
॒ ु प॑॒धा ित॑ितित॥ ४॥
स वा एष॒ पशः
॒ु
त॒ यीो॑
ऽजायत।
यः का॒मय॑ते वी॒रो म॒ आजा॑यतित॑
े॒ े ।
ु ीत।
स चत॑हु तारं ॒ य॑ [[2-2-11-5]]
आऽ॑ वी॒रो जा॑यत।े ॒ ु ने ।
पिमख॑
॒ु
सो॑ऽकामयत पशमाा॒ िमित॑। त े दवाः ॒ ू ा।
॒ े पशि॒
स चत॑हु त॒ ु प॑होतारं ॒ िनर॑ िममीत। ॒ ु ॒  लो॒कमा॑यन।्
सवग
ु ।
तं ाय॑ ु ॑ो॒के ॑न।
त॑ऽे मिँ ु ्
॒ ु भवत।्
त॒ य॑िु  पशमान॑ ु ्
ते̎ऽवन।
॒ु
यः का॒मय॑ते पशमाा॒ िमित॑। ॒ ु  दानं॒ वा उप॑िजजीिवमित॑
अमत॑ ॒ े ।
स प॑होतारं ॒ य॑ ु ीत॥ २॥ त े सहो॑
॒ तारं यं॒ िवधाया॒
॒ या̎म।्
॒ ािह॑ वन।्
आ॒ी॒रसं
[[2-2-11-3]] ॒ े म॑ु क॒ यित॑
एतना॒ े ।
॒ ॒ ु े॒ भ॑वित।
पशमानव त॒ वा इयं
॒ ि॑॥ ५॥
॒  म े करिित॑
सो॑ऽकामयततवो॑ े॒ ।
स प॑होत॒ ु षो॑तारं ॒ िनर॑ िममीत। [[2-2-11-6]]
ु ।
तं ाय॑ यिददं
॒ िकं च॑।
ु ॒त
त॒ य॑ ृ वोऽ̎ ा अक। ॒ वद॑े ।
य एवं
 म े करिित॑
यः का॒मय॑ते ॒ तवो॑ े॒ । े
क॑तऽ।

ु ीत।
स षो॑तारं ॒ य॑ ु षे ु यः
॒ म॑न॒ ॑
स वा अयं ॒ सहो॑
॒ ता।

क॑ऽा ॒ ।
ऋतव॑ ॒ ु सो
अम॑ ॒ दवो॑
॒ े े हं
॒ व॑हित।
सो॑ऽकामयत सोम॒ पः सो॑मया॒जी ा̎म।् ॒ वद॑े ।
य एवं
आ म॑े सोमपः
॒ सो॑मया॒जी जा॑यतित॑
े॒ े ॥ ३॥ ॒ न॑मित।
उपै ॑नं यो
यो व ै चत॑हु तृणां िनदानं
॒ ॒ वद॑े ।
[[2-2-11-4]] ॒ वावित।
िनदान॑
स षो॑तःु सहो॑
॒ तारं ॒ िनर॑ िममीत। अि॒ ु ॒  ̎म।्
॒ हो॒ ं व ै दश॑होतिनदान
ु ।
तं ाय॑ दश॒
॒ पण॒  सौ चत॑हु तः।
 ॒ ू मा॒ ु
ु 
चा॒त॒ मा॒  ािन॒ प॑होतः। ु
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 130 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ ॒ ु ः षो॑तः।
पशब॒ ु

॒ तः।
सौ॒ो̎ऽ॒ रः सहो॑
॒ ̎म।्
॒ ै चत॑हु तृणां िनदान
एत
॒ वद॑े ।
य एवं
॒ वावित॥ ६॥
िनदान॑
ु ॒ प॑होतारं ॒ य॑
॒ ॒ त॒ तं ाय॑
अिममी॒ ु ीत जायतित॑
े॒ े ितित॒
ि॒ दश॑ ु ॒   स
 होतिनदान ॒ च॑॥ ११॥
॒ ितरकामयत जाः
जाप॑ ॒ ॑ ॒ ये ित॑
सृज े जाप॑
॒ ितरकामयत
 ू  सौ सृ॑ज॒यित॑
दशपणमा॒ े े जाप॑
॒ ितरकामयत॒ जा॑ययित
े॒ े ॒ स
॒ त ं॑ जाप॑
तप॒  स िवृ ॒ ितरकामयत॒ दश॑होतारं ॒ तन॑े
॒ े व ै वण॒
दश॒ धाऽऽानं॑ दवा ॑ मो॒ व ै जाप॑
॒ िताः

सृ॒ ाः स॑मिवा ॒ े व ै चत॑हु तृिभिरदं॒ वा अ॑े

॒ जाप॑ितिरं ॒ ितरकामयत ब॒ होभया॒
॑ जाप॑ ू  नका॑
े दश॥
११॥
॒ ितह॑
जाप॑ ॒  हं ॒ पितरकामयता॒नयवन
॒ जा॑ ॒ै ै ॒ ॒
वा इयं
॒ ि॒ ा॑पा॒ ॒ ॒
े नाोितयदिा॑ ॒ ेस
िद
षो॑तःु सहो॑
॒ तारं ॒ िस॑ितः॥ ७३॥

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 131 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
TaittirÁya-BrÀhmaÉa अथ॒ का॒त॑हु तार उ॒ इित॑।

इो॒ व ै चत॑हता।
Book 2, Chapter 3
े दवता॑
इ॒  ख॒ व ै ो॑ ु ॒ े नात।्
॒ े नामपदश॑
य एविम
॒ ॒  ंे ॑ दवता॑ ु ॒ े ना॒द॑े ।
॒ े नामपदश॑
Edited by Subramania Sarma, Chennai
Final proofread version, May 2005
विस॑ः समा॒नानां̎ भवित।
[[2-3-1-1]] ॒ े ॒ ै बु ।
ता॒े ॑ मा॒यं॑ थमनवान॑ ु े
॒ ॒ िदनो॑ वदि।
वा॒ ॒
अयमागन ।्
िकं चत॑हु तृणां चतहतृ
ु ॒ िमित॑। ॒
अयमवा॑ सा॒िदित॑।
यदवष ॒ े ै ु च॑त॒ धा
ु  होता॑रः। ू  ित ज॒ नता॑मायतः।
की॒ितर॑ ॒ पवाऽऽग॑ ॒
तने॒ चत॑हु तारः। ॒ े ॒ ै बु ।
अथो॑ एनं थमनवान॑ ु े
ता॒त॑हु तार उ।े ॒
अयमागन ।्
ु ॒ म।्
तत॑हु तृणां चतहतृ ॒
अयमवा॑ सा॒िदित॑॥ ३॥
सोमो॒ व ै चत॑हु ता। ॒ ता ितां
सहो॑ ु
॒ वद॑े ब॒ े ष॑ ॥ १॥

अिः प॑होता।
धा॒ता षो॑ता। [[2-3-2-1]]
॒ ता॥ १॥
इ॑  सहो॑ दि॑णां ितही॒॒ द॑श॒कृ ोऽपा̎ात।्
आ॒ान॑मवे॒ सिम॑।े
[[2-3-1-2]] े स े वी॒या  ॑य।
तज॑
॒  होता।
॒ ितदश॑
जाप॑ ॒ ितरवनां
अथो̎ जाप॑ े ॒ ै ̎ भू॒ा ित॑गाित।

॒ चत॑हु तृणा॒मिृ ं॒ वद॑े ।
य एवं आ॒नोऽना̎।

ऋो॒ वे । य॑ने ॒ माि  ॑ात ॒  ेरन।्
॒ृ  सं॑ िनहर॑
ु ॒ वद॑े ।
॑ े॒ ब॒ तां
य एषामवं ु श॑होतारम।्
आी̎ े जया॒
ब॑मु ावित। ु ॒ ृ  तना॑
च॒ त॒ गही॒ े ने ।
॑ े॒ िं॒ वद॑े ।
य एषामवं ॒ ु ̎॒िन।्
परा

क॑तऽ।
ै ॒ ̎म॥् १॥
॒ ॒ म ं िवाह
ितलो॒
॑ े॒ यत॑न॒ ं वद॑े ।
य एषामवमा॒
आ॒यत॑नवावित। [[2-3-2-2]]
॑ े॒ ॑ितां
य एषामवं ॒ वद॑े ॥ २॥ े॒
ा॒णानवाोप॑ दासयित।
य॑ने ॒ ं पन॑ु पिश॑
॒ ु
ये ः।
[[2-3-1-3]] ॒ ज॑ु या॒श॑होतारम।्
आी̎ एव
॒वे ित॑ित। ु ॒ ृ  तना॑
च॒ त॒ गही॒ े ने ।
॒ ॒ िदनो॑ वदि।
वा॒ ॒
पााङासी॑
नः।
दश॑होता॒ चत॑हु ता। ॒ ॒ ु ममिव॑ ाहम।्
अनलो॒
॒ ता।
प॑होता॒ षो॑ता सहो॑ े॒
ा॒णानवा ै ॑ कयित।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 132 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
ाय॑िी॒ वाघोतृ ु ॒ ु ऋतमख
े ॑तमख ॑ ु ु े जहोित।
ु ननंै ॒ यशोऽित॑
॒ वत।े
॒ ू े॒
ऋतनवा ै ॑ कयित। या इदं॒ िकं च॑।

क॑ऽा ॒ ॥ २॥
ऋतव॑ तव  ॑मा॒ ु न एवाी॑
॒ रसः॒ ॑गात।
ृ ्
ृ ॒ नािह॑ नत।्
तद॑ने ॒ ं ित॑गहीतं
[[2-3-2-3]] ृ यात।्
यिं च॑ ितगी॒
ा ॑ ऋतव ॒ ॒ आय॑ि। ु नाऽ̎ ऽीरसः
तव  ॑मा॒ ॒ ित॑गा॒
ृ ि॒वे
॒ अा

ित॑गीयात। ्
॒ ू जाप॑
षो॑ता॒ व ै भा ॒ ितिरद॒  सव  ॑मसृजत।
स मनो॑ऽसृजत। इयं ॑ न आ̎ीरसः।
॒ वा उा॒ ॒

मनसोऽिध॑ ॒ सज
गायीम॑ ृ त। ॒ ॒ै ै ॒
अनयवनित॑ ृ
गाित।
ता॑य॒  यश॑ आत।  ् ननै िहनि।
तामाऽल॑ भत। ब॒ िहषा॒ ती॑या॒ां वाऽं॑ वा।
गा॒य॒ िया
॒ अिध॒ छासृजत। एत ू ियं
॒ ै प॑श॒ नां ॒ धाम॑।
छो॒ोऽिध॒ साम॑। ॒ े वनं
ियण॒ ै ै ॒ धाा॒ ॑िे त॥ ५॥
 ्
ताम॒ यश॑ आत। ॒ म॒ त
िवाह॑ ॒
ृ वदाऽल॑ े ॑ गीया॒
भ॒तं ृ ॑ ॥ २॥
तदाऽल॑ भत॥ ३॥
[[2-3-3-1]]
[[2-3-2-4]] ॒  त।े
यो वा अिव॑ ािवतय॑
साोऽिध॒ यजूसृजत। ु ॑ो॒के भ॑वित।
िवशी॑षा॒  स पा̎ा॒ऽमिँ
िव̎मु ।् अथ॒ यो िवाि॑
॒ व॒ तय॑ त।े
॒ु
यजऽिध॒
 ्
तिं॒ ु यश॑ आत। ु ॑ो॒के भ॑वित।
सशी॑षा॒  िवपा̎ा॒ऽमिँ
तमाऽल॑ भत। ॒ े व ै स
दवता॒ ु कामा॒ ॑वतय।
॒ पि॑ 
िवो॒रोष॑धीरसृजत। ॒
अि॑ ॒ च॑।
पृिथवी
ओष॑धी॒ोऽिध॒ सोम̎म।् ु िर॑  ं च।
वा॒या॒
 ्
तोमं॒ यश॑ आत। ॒ ॒ ौ॑ च॒ मा̎।
आ॒िद
तमाऽल॑ भत। ॒
अि  ॑वतयत।

ु ् १॥
स सा॑ह॒म॑पत॥
॒ ू सज
सोमा॒दिध॑ पशन॑ ृ त।
॒ ु
पशोऽधी ̎म॥् ४॥
[[2-3-3-2]]
[[2-3-2-5]] ॒ ॑वतयत।
पृ॒ िथवी 
सौष॑धीिभ॒ वनित॑ ॒ ु
िभरपत।्
 ।्
तिदं॒ यश॑ आत
तद॑ने ॒ ं नािता॑
॒ वत। वा॒य ु  ॑वतयत।


स मरी॑चीिभरपत।्
इ॑ इव यश॒ ी भ॑वित।
॒ वद॑े
य एवं ॒
अिर॑ ॒ ं ॑वरतयत।
तयो॑िभरपत।ु ्
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 133 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
आ॒िदो 
॒ ॑वतयत।

स रिमिभ॑ ु
रपत। ् [[2-3-4-3]]
ौ  ॑वतयत।
 ु  िया॒
च॒ त॒ थिम॑ ॒ ॒ ु ।े
पाध॑
ै ु
सा न॑रपत।्
य एवं ॒
॒ िवाां ॒ृ
॑ितगाित॑ ।

च॒ मा॒ ॑वतयत। अथ॒ योऽिव॑ ाितगाित॑
॒ृ ।
 समास
सो॑ऽहोरा॒र॑ै धमा॒ ु  संवरणा॑
ै  ै ॑॒ तिभ॑ ु
॒ े पत।् ु  ियाप॑
च॒ त॒ थम॑ े ॒ ामित।

ताोषा̎ित। त॒ व ै वण॒
॑ ां॑ ितज॒ ष॑।
े 
याऽप॑ ु न।् ॒ मिम॑ि॒ यापा̎ामत।्
प॒
य एवं ॒
॒ िवाि ॒  त े॒ पिर॑ च॥ २॥
च॑ वतय॑ े॒ े ॒ ै ॑गात।
तमतनव ृ ्
॒ ॒ ु ॒  ैरप॑
अप॑ ु ॒ च॥ ३॥ तने ॒ व ै स प॑॒मिम॑िया॒
॒ ॒ ु ।
पाध॑
॒ मिम॑िया॒
प॒ ॒ ॒ ु ।े
पाध॑
[[2-3-4-1]] य एवं ॒
॒ िवानं ॒ृ
॑ ितगाित॑ ॥ ३॥
त॒ वा अिह
॒ े र॑यं ितज॒ ष॑।
॒  ियापा
अधिम॑ ॒ ̎ ामत।्
 [[2-3-4-4]]
॒ े े ॒ ै ॑गात।
तदतनव ृ ्
अथ॒ योऽिव॑ ाितगाित॑
॒ृ ।
 िया॒
तने ॒ व ै सोऽ̎ धिम॑ ॒ ॒ ु ।
पाध॑ ॒ मम॑ियाप॑
प॒ े ॒ ामित।
॒  िया॒
अधिम॑ ॒ ॒ ु ।े
पाध॑ त॒ व ै जाप॑ ु ॑ ितज॒ ष॑।
॒ ते॒ पषं
य एवं ॒
॒ िवािर॑ ृ ाित॑।
यं ितग॒  ष॒िम॑ियापा
॒ ̎ ामत।्

अथ॒ योऽिव॑ ाितगाित॑
॒ृ । े॒ े ॒ ै ॑गात।
तमतनव ृ ्
॒  ियाप॑
अधम॑ े ॒ ामित। तने ॒ व ै स ष॒िम॑िया॒
॒ ॒ ु ।
पाध॑
त॒ व ै सोम॑॒ वास॑ ितज॒ ष॑। ष॒िम॑िया॒
॒ ॒ ु ।े
पाध॑
तृती॑यिमियापा
॒ ̎ामत॥् १॥ ॒ ु ॑ ितगाित॑
य एवं
॒ िवाषं ॒ृ ।
अथ॒ योऽिव॑ ाितगाित॑
॒ृ ।
[[2-3-4-2]] े ॒
ष॒म॑ियाप॑
ामित॥ ४॥
॒ े े ॒ ै ॑गात।
तदतनव ृ ्
तने ॒ व ै स तृती॑यिमिया॒
॒ ॒ ु ।
पाध॑ [[2-3-4-5]]
॒ ु ।े
तृती॑यिमि॒ या॒पाध॑ त॒ व ै मनो॒ं॑ ितज॒ ष॑।
य एवं ॒
॒ िवाास॑ ॒ृ
 ितगाित॑ । ॒ मिम॑ियापा
स॒ ॒ ̎ ामत।्

अथ॒ योऽिव॑ ाितगाित॑
॒ृ । े॒ े ॒ ै ॑गात।
तमतनव ृ ्
े ॒
तृती॑यमियाप॑
ामित। तने ॒ व ै स स॑॒ मिम॑िया॒
॒ ॒ ु ।
पाध॑
त॒ व ै ॒ ॒ गां ॑ितज॒ ष॑। ॒ मिम॑िया॒
स॒ ॒ ॒ ु ।े
पाध॑
ु  ियापा
च॒ त॒ थिम॑ ॒ ̎ ामत।्
 ॒ ं॑ ितगाित॑
य एवं
॒ िवा ॒ृ ।
े॒ े ॒ ै ॑गात।
तामतनव ृ ्
अथ॒ योऽिव॑ ाितगाित॑
॒ृ ।
तने ॒ व ै स च॑त॒ थु िम॑िया॒
॒ ॒ ु ॥ २॥
पाध॑
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 134 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ मम॑ियाप॑
स॒ े ॒ ामित। े जा
कन॑ ॒ असृ
॑ ज॒ित॑
े ।
त॒ वा उा॒
॑ ना ॒
̎ ीरसाा॑ णितज॒ ष॑। ॒ ितना॒ व ै त े गहप॑
जाप॑ ु ्
॒ ृ ितनाऽऽवन।
॒ ॒ ियापा
अमिम॑ ॒ ̎ ामत॥् ५॥
 तन॑े जा
॒ असृ
॑ ज।
यत॑हु तारः समास॑
॒ त।
[[2-3-4-6]] े ॒ त े गहप॑
कन ु ्
॒ ृ ितनाऽऽवन।
॒ े े ॒ ै ॑गात।
तदतनव ृ ् े धीरसृज॒ित॑
कनौष॑ े ।
सोम॑ने ॒ व ै त े गहप॑ ु ् १॥
॒ ृ ितनाऽऽवन॥
तने ॒ व ै सो̎ऽमिम॑
॒ िया॒
॒ ॒ ु ।
पाध॑
॒ ॒ िया॒
अमिम॑ ॒ ॒ ु ।े
पाध॑
य एवं ॒
॒ िवाना॑ ॒ृ
णितगाित॑ । [[2-3-5-2]]
अथ॒ योऽिव॑ ाितगाित॑
॒ृ । े धीरसृज।
तनौष॑
॒ ॒ ियाप॑
अमम॑ े ॒ ामित॥ ॒
य॑होतारः समास॑ त।
या इदं॒ िकं च॑। े ॒ त े गहप॑
कन ु ्
॒ ृ ितनाऽऽवन।
तव  ॑मा॒ ु न एवाी॑
॒ रसः ृ ।्
॒ ॑गात े ॒ ै लो॒के ोऽस॑रु ा॒ाण॑दु ।
कनो
ृ ॒ नािह॑ नत।्
तद॑ने ॒ ं ित॑गहीतं ॒ ू व
े ै ॑षां पशन॑
कन े ।
ृ ॒ तित॑
ृ यात।्
यिं च॑ ितगी॒ ॒
अिना॒ व ै त े गहप॑ ु ्
॒ ृ ितनाऽऽवन।
ु नाऽ̎ ऽीरसः
तव  ॑मा॒ ॒ ित॑गा॒
ृ ि॒वे े ॒ ै लो॒के ोऽस॑रु ा॒ाण॑दु ।
तनो

ित॑गीयात। ् ॒ ू व
तने ै ॑षां पशन॑ ृ त।
इयं ॑ न आ̎ीरसः।
॒ वा उा॒ ॒ ॒ मास॑त।
यो॑तारः स
॒ ॒ै ै ॒
अनयवनित॑ ृ
गाित। े ॒ त े गहप॑
कन ु ् २॥
॒ ृ ितनाऽऽवन॥
ननै िहनि॥ ६॥
तृती॑यिमियापा॑
॒ ॒ ु  ि॒ या॒पाध॒
ामतथिम॑ ॒ ु ां॑ [[2-3-5-3]]
॒ृ
ितगाित॑ े ॒ ू  कयित॑
कनतन॑ ॒ े ।
े ॒
ष॒म॑ियाप̎ाममिम॑
॒ ियापा
॒ 
̎ ामितगृ धा॒ा व ै त े गहप॑ ु ्
॒ ृ ितनाऽऽवन।

ी॒याािर॑ च॥ ४॥ े ॒ ू  कय।
तनतन॑
त॒ वा अरिहर॑
॒ े य॒  सोम॑॒ वासदतन
॒ ॒ े े ॒ ॒ ॒ गां ॒ तारः समास॑
यहो॑ ॒ त।
े॒ े ॒ वण॒
तामतन ॑ ां॑ जाप॑ ु ॑ ॒ मनो॒ं॒
॒ ते॒ पषं े ॒ त े गहप॑ ु ्
कन ॒ ृ ितनाऽऽवन।
े॒ े 
तमतनो ̎ ा॒न॒ तदतनाा॑
॒ े े ण॒।ै े ॒ सव॑ु रायन।्
कन
॒  तृती॑यममं
अध ॒ त॑त॒ थु  तां प॑॒म ष॒ स॑॒ म ं तम।् े े॒ ो॒काम॑त॒िित॑।
कनमाँ
॒ े े ॒ े तामतनकं
तदतन े॒ े ै ॒ तमतन ॒ े े ै ̎म॥्
े॒ े ॒ ीिण॒ तदतनक ॒ ॒  व ै त े गहप॑ ु ्
अया ॒ ृ ितनाऽऽवन।
तने ॒ सव॑ु रायन।्
[[2-3-5-1]] े े॒ ोका॒म॑त॒िित॑॥ ३॥
तनमाँ
॒ ॒ िदनो॑ वदि।
वा॒

यश॑होतारः समास॑ त। [[2-3-5-4]]
ु ्
े ॒ त े ग॒ हृ प॑ितनाऽऽवन।
कन
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 135 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ े व ै दवा
एत ॒ े गहप॑
॒ ृ तयः। ु ॒ ॒ वि॒
आ॒॒ वा॒ ु ॒ े ̎ि॒ सवा॒  िदशो॒िभ ज॑यित॥ ५॥
वे ं वदा
ता एवं ॒
॒ िवान। ् व ै तन॑े सं
॒ कन॑
े ॥

अ॑  ॒ े दी॑त।े
गाहपत
॒ ॒रमवे॒ सिणा॑
अवा॒ ॒ म
ृ ोित॥ [[2-3-6-1]]
॑ ॒  वद॑े ।
यो वा अयमणं॒ ॒ ितः जाः
जाप॑ ॒ सृ॒ ा ॑तत।
दान॑कामा अ ै ॒ जा भ॑वि।
॒ ू ऽशयत।्
॑ भतो॑
स दयं
यो ॑ ॒
॒ वा अयमा। आा ॒ ३ इ॑ यत।्
आया  ॑ वसितिरित
॒ ॒ व ै तमा॑य
॒  श
॒ स॑ि। आप॒  ॑वन।्
आया  ॑वसितभ
॒  ॑वित। ॑
ता अिहो॒ ु प॒ याव॑ त।
ण॒े वै य॑॒ तनोप॑ 
॒ वद॑े ॥
य एवं ु हन।्
ु ॒ मपौ॑
ताः किस॑
ता॑दिहो॒॑ य॒ तोः।
[[2-3-5-5]] ॒
एक॑ ऋिक। ्
या इदं॒ िकं च॑। ु ोऽ॑ यत।्
च॒ त॒ ृ
तव॒  चत॑हु तारः। ॒
अिवा॒ ु िदमा
य रा॑ ॒ ॒ ̎॥ १॥
चत॑हु तृ॒ ोऽिध॑ यो
॒ िनिम  ॑तः।
स य एवं ॒
॒ िवाि॒ वद॑ते । [[2-3-6-2]]
अहमव ू वद।
॒ े॒ भयो॑ े त े ॑वन।्
यत॑हु तॄ॒ दित॑
े े । ु प॒ याव॑ त।
 ू  साा॑मवे॒ य॑॒ तनोप॑
त े द॑ शपणमा॒ 
ू वद॑े ।
स ॑वे भयो॒ ॒  िन।
त उपौ॑हाया॑
यत॑हु तॄ॒ द॑े ।  ू  सयोय
ता̎शपणमा॒  तोः।
̎ ॒
यो व ै चत॑हु तृणा॒ होतॄ॒ द॑े । ॒
च॒ ार॑ ऋिज॑ ।
सवा  ॑स ु जा॑
॒ मि॥ ५॥ ॒ कृ ोऽ॑ यत।्
प॒
॒ व॒  ॑वन।्
पश
[[2-3-5-6]] ु 
त े चा॑तमा॒  रव ु प॒ याव॑ त।
ै े ॒ य॑॒ तनोप॑ 
सवा॒  िदशो॒ऽिभज॑यित। ॒ मा॒समि॑ मान
त उपौ॑ह॒ँोम॑ छव ॒ ̎म।्
॒ ितव
जाप॑ ॒  दश॑होतृणा॒ होता̎। ु 
ता̎ातमा॒  ानां̎ य॒ तोः॥ २॥
॒ हु तृणा॒ होता̎।
सोमत॑

अिः प॑होतृणा॒ होता̎। [[2-3-6-3]]
धा॒ता षो॑तण
ृ ा॒ होता̎।  ।
प॒ िज॑
॒ ॒  सहो॑
अयमा ॒ तण ृ ा॒ होता̎। ष॒ ोऽ॑ यत।्
॒ े व ै चत॑हु तृणा॒ होता॑रः।
एत ॒ ॒  ॑वन।्
ऋतव
॒ वद॑े ।
ता एवं त े प॑शब॒ु नव ु प॒ याव॑ त।
े ॒ ै य॑॒ तनोप॑ 
सवा  ॑स ु जा॑
॒ मि। त उपौ॑ह॒ंना॑वा॒डौ िश॒ मवा̎ ं ा॒णम।्
सवा॒  िदशो॒ऽिभज॑यित॥ ६॥
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 136 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
ता̎शब॒ु ॑ य॒ तोः। ु ̎ोिहो॒म॥् १॥
एक॑होतारमवे॒ त॑॒ तमा
षडिज॑
ृ॒ ।
॒ कृोऽ॑ यत।्
स॒ [[2-3-7-2]]
होा॒ ॑वन।् ु  ं चा॒ऽऽन॑ ृ॒णोित॑।
किस॑
े ॒ ै रण॑
ताः सौ॒नवा॒ ु प॒ याव॑ त॥
े य॒ तनोप॑  ३॥ आ॒िद॑
॒ ु ं गित।
च॒ साय॑
ु यित।
च॒ त॑
[[2-3-6-4]] चत॑हु तारमवे॒ त॑॒ तमा
ु ̎ ोित दशपणमा॒
 ू  सौ।
̎ ा॒णान।्
ता उपौ॑ह॒ शी॑ष॒ या च॒ ािर॑ चा॒नोऽा॑िन ृ॒णोित॑।
ता̎ौ॒ा॑॒र॑ य॒ तोः। आ॒िद॑
॒ ु ं गित॥
च॒ साय॑
स॒ होा॒ ाची॒वष॑ वि।
 ु यित।
च॒ त॑
॒ कृ ोऽ॑ यत।्
दश॒ ॒
सिम॑ ॒मी।
तप॒  ॑णोत।् ु ̎ ोित चातमा॒
प॑होतारमवे॒ त॑॒ तमा ु 
 ािन॑।
तम  ॑ण॒ वै संव॑ रण॒
॒ े सवय ̎  ॒ ु प॑प॒ याव॑ तत।
 तिभ॒  ॒ मा॒समि॑ मान
लोम॑ छव ॒ ̎म॥् २॥
तव  ॑मा॒ानमप॑ ु हत।्
॒ िरवग॒ म पौ॑
ता̎वं र॒ े सव ॑ य॒ तवोऽव॑ ।े [[2-3-7-3]]
ता॒श॑होता॒ चत॑हु ता। तािन॑ चा॒न॑ ृ॒णोित॑।
॒ ता।
प॑होता॒ षो॑ता सहो॑ आ॒िद॑
॒ च॒ साय॑ु ं गित।
एक॑हो े ब॒ िल ह॑ रि। ु यित।
च॒ त॑
हर॑  ै जा ॒ ब॒ िलम।् िज ु॑होित।
॒ ितातं गित।
ऐनम॑ ु ̎ ोित पशब॒ु म।्
षो॑तारमवे॒ त॑॒ तमा
॒ वद॑े ॥ ४॥
य एवं ना॑वा॒डौ िश॒ मवा̎ ं ा॒णम।्
ु 
च॒ मा̎ातमा॒  ानां̎ य॒ तोर॑ ॒रण॑ ु
े य॒ तनोप॑ तािन॑ चा॒न॑ ृ॒णोित॑।
॒  त
पयाव॑  सहो॑
॒ ता च॒ ािर॑ च॥ ६॥ आ॒िद॑
॒ च॒ साय॑ु ं गित।
ु यित।
च॒ त॑
[[2-3-7-1]] िज ु॑होित॥ ३॥
जाप॑ ु॑
॒ ित॒  पषमसृ जत।
सो̎ऽिर॑ वीत।् [[2-3-7-4]]
ममा॒यम॑म॒ िित॑। ॒
सिम॑ ॒ मी।
े ्
सो॑ऽिबभत। ु ̎ ोित सौ॒म॑॒रम।्
॒ तारमवे॒ त॑॒ तमा
सहो॑
सव॒  व ै मा॒ऽयं ध॑॒ तीित॑। ॒ चा॒न॑ शीष॒ या
स ̎ ा॒णाणोित॑ ।
॒ृ
॒ णानपयत।्
॒ त॑हु तॄनार॑
स एता आ॒िद॑
॒ ु ं गित।
च॒ साय॑
ु ्
तान॑जहोत। ु यित।
च॒ त॑
तवै  स आ॒ान॑मृणोत।्
॒ ु ।
िजहोित॑
॒ु ।
यद॑ िहो॒ ं जहोित॑
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 137 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
 ̎ि।
ििनमा ॒ हव̎म।्
य॑ िपतरो॒
िः ाा॑ित। ॒ ॒ ॒ ृ ाऽम॑नत।्
स िपतॄ
दश॑होतारमवे॒ त॑॒ तमा ॒ ्
ु ̎ ोित संवरम। तदन॑ ु मना॑
॒ ु नसृजत।
॒ िरवग  ृ॒णोित॑।
सव॑ चा॒ानमप॑ ु णां मनम।
त॑न॒ ा॑ ु ॒ ्
आ॒िद॑
॒ ु ं गित॥ ४॥
च॒ साय॑ य एवं ु णां मनं
॒ म॑न॒ ा॑ ु ॒ वद॑े ।
अि॒ ॒ िज ु॑हो॒प॑िरवग  ृ॒णोकंे ॑ च॥
॒ हो॒ ं मानं
॒ ॒ ॒ वे भ॑वित।
मन॑
७॥ ु हाित।
ननंै ॒ मन॑ज 
तै ॑ मना ॒ु 
̎ सृजा॒नाय॑।
[[2-3-8-1]] े ॒
िदवा॑ दवाऽभ॑ वत।्
॒ ितरकामयत॒ जा॑ययित॑
जाप॑ े॒ े । तदन॑ ु दवान॑
॒ े सज ृ त।
॒े ̎ दवम।
तवानां े ॒ ्
स तपो॑ऽतत।
सो̎ऽवा  ॑नभवत।् य एवं ॒ े ̎ दवं
॒ दवानां े ॒ वद॑े ।
स हिर॑ तः या॒वो॑ऽभवत।् ॒ ै ॑ दवा
िदवा॑ हवा े ॒ भ॑वित।
ता॒॑व  ॑ी। तािन॒ वा एतािन॑
॒  िस।
च॒ ाया
॒ या॒वा भ॑वित।
हिर॑ णी सती ॒ े म॑न॒ ा
दवा ु ̎ िपतरोऽस॑
॒ रु ाः।

स िवजाय॑ मानो॒ गभ ॑णातात।् तषे ॒ ु सव॒ ो॒ नभ॑ इव भवित।
स ता॒ः कृ ॒ ः या॒वो॑ऽभवत।् ॒ वद॑े ॥ ३॥
य एवं
ता̎ा॒ः कृ ॒ ः या॒वो भ॑वित। ॒ व॒ ानां̎ भवित दवान॑
अजी॒ ॒ े सज ॒ च॑॥ ८॥
ृ त स
वत॥् १॥
तास॑रु वाजी॑
े॒
[[2-3-9-1]]
[[2-3-8-2]] ॒ ॒ िदनो॑ वदि।
वा॒
यो वा इमं ॒
॒ िवात।्
े ॒ु
तनासनाऽस॑ रु ानसृजत।
तदस॑रु ाणामसरम।
ु॒ ् यतो॒ऽयं पव॑ त।े
य एवमस॑
॒ रु ाणामसरं
ु ॒ वद॑े । यद॑ िभ॒ पव॑ त।े
अस॑मु ानवे॒ भ॑वित। यद॑ िभसं॒ पव॑ त।े
ै॒ ज
ननमस॑ ु हाित।
 सवमाय॑ ॒ िु रयात।्
सोऽस॑रु ाृ॒ ा िपतवा॑
॒ े मत। ॒ु
न पराऽऽय॑ षु ॒ मी॑यत।

तदन॑ ु िपतॄ
॒ नस
॑ ज
ृ त। ॒ ॒ु
पशमाा ̎ ।्

॒ े जाम।
िवत॑ ॒ ्
ति॑त॒ ण ृ म।्
ृ ां िप॑त॒ 
य एवं
॒ िप॑त॒ ण ृ ं वद॑े ।
ृ ां िप॑त॒  ॒ वद॑े ॥ १॥
यो वा इमं
॒ े ॒ ै ानां̎ भवित॥ २॥
िपतवव
[[2-3-9-2]]
[[2-3-8-3]] यतो॒ऽयं पव॑ त।े
यद॑ िभ॒ पव॑ त।े
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 138 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
यद॑ िभसं॒ पव॑ त।े [[2-3-9-5]]
सवमाय॑ ॒ रु ित।
े ु ा̎म।्
ता̎॒रा॒
॒ु
न पराऽऽय॑ षु ॒ मी॑यत।े ॒
सवा̎ जाः ित॑नि।
॒ ॒ु
पशमा॑ वित। ॒ जाना
ा॒णो िह ियः ॒ ̎म।्

िव॒ ते̎ जाम। ्
॑ ियः
ा॒ण इव ॒ जानां
॒ ̎ भवित।

अः प॑वत।े ॒ वद॑े ।
य एवं
॒ ऽिभप॑वत।े
अपो॑ स वा एष
॒ ा॒ण एव।

॒ ऽिभसंपव
अपो॑ े २॥
॑ त॥ अथ॒ य॑ िण॒ तो वाित॑।
॒ ू द॑ िण॒ तो वा॑ित।
मा॒त॒ िर॒ वै भा
[[2-3-9-3]] ता̎िण॒ तो वां॑ िवात। ॒ ्

अाः प॑वत।े सवा॒  िदश॒ आवा॑ित॥ ५॥
॒ ॒ वत।े
इमामिभप॑
॒ ॒
इमामिभसं
पव॑ त।े [[2-3-9-6]]
॒ े प॑वत।े
अः
॒ ु ित।
सवा॒  िदशोऽनिववा॑
॒ ॒ वत।े
अिमिभप॑
॒ ु वा॒तीित॑।
सवा॒  िदशोऽनसं
॒ ॒ प॑वत।े
अिमिभसं स वा एष॒ मा॑त॒ िर॒ व।


अिर॑ ावत।े अथ॒ य॒ााित॑।

अिर॑ ॒ वत।े
मिभप॑ पव॑ मान एव ॒ ू पाा॑
॒ भा ॒ ित।

अिर॑ ॒
मिभसं
पव॑ त।े
॒ ू ा॒ आह॑ रि।
पतम॑
आ॒िदा े ३॥
॒ ॑वत॥ ॒ ू ु हरि।
पतमप॑
॒ ू ाित।
पतम॑
[[2-3-9-4]] य एवं॒ वद॑े ।
॒ ॒ वत।े
आ॒िदमिभप॑ स वा एष
॒ पव॑ मान एव॥
॒ ६॥
॒ ॒ प॑वत।े
आ॒िदमिभसं
ोः प॑वत।े [[2-3-9-7]]
िदव॑ म॒ िभप॑वत।े अथ॒ यरतो
॑ ॒ वाित॑।
िदव॑ म॒ िभसंप॑वत।े सिवतव ॒ू
॒ ॒ ै भो॑ ॒ वा॑ित।
रतो
िदः
॒ प॑वत।े ॒ ॒ े ॒ ानां̎ भवित।
सिवतव
िदशो॒ऽिभप॑वत।े ॒ वद॑े ।
य एवं
॑ त।े
िदशो॒ऽिभसंपव ॒ ै
स वा एष॒ स॑िवतव।
॒ु
स यरा॒
ाित॑। त े य एनं ॒ ु दा॒य॑मपवद॑
॒ परा॑ ु ॒ ि।
ा॒ण एव
॒ भा ॒ ु ̎ाित॥ ४॥
॒ ू परा य एवा॑
॒ ॒ु 
परा̎ ा॒ान॑।
े ि।
ताऽप॑

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 139 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ ु िदत॑राा॒न॑ सच।े
परा॒ वदे ॒ संप॑वत आिदा॑
॒ वत े वा॒ा वा̎॒षे पव॑मान एव

अथ॒ य एनं ु ॒ ि॥ ७॥
॑ दिण॒ त आ॒य॑मपवद॑ द॑ िण॒ त आ॒य॑मपु ॒ वद॑ रतः
ु ॒
॒ ऽप॑
पा॒ाना े ॒ ी॒ौ च॑॥ ९॥
[[2-3-9-8]]
य एवा॑
॒ दिण॒ तः पा॒ान॑। [[2-3-10-1]]
े ि।
ताऽप॑ ॒ ित॒  सोम॒  राजा॑नमसृजत।
जाप॑
॒ ॒ त इत॑राा॒न॑ सच।े
दिण॒ े अ॑स
तं यो॒ वदा॒ ृ ।
अथ॒ य एनं
॑ पादा॒
॒ ु ॒ ि।
य॑मपवद॑ ु त।
ता॑ऽे क
य एवा॑
॒ ॒
पाा॒ ान॑। अथ॒ ह सीता॑ सािवी।

े ि।
ताऽप॑ सोम॒  राजा॑न ं चकम।े

पािदत॑ राा॒न॑ सच।े ॒ ाम॒ ु स च॑कम।े
ु ॒ आ॒य॑मपवद॑
अथ॒ य ए॑नमरत ु ॒ ि। ॒ ॑ जाप॑
सा ह॑ िपतरं ॒ ु ससार।
॒ ितमप॑
य एवाो
॒ ॒ पा॒ान॑।
̎रतः त हो॑वाच।
े ि॥ ८॥
ताऽप॑ नम॑ े अ ु भगवः।
उप॑ ाऽयािन॥ १॥
[[2-3-9-9]]
उ॒ ॒रत॒ इत॑राा॒न॑ सच।े [[2-3-10-2]]
ता॑द॒वंे िवान।
॒ ्  ा॑ प।े
वीव॑ नृत।े ् सोमं॒ व ै राजा॑न ं कामय।े
े ्
व॑े चलत। ॒ ाम॒ ु स का॑मयत॒ इित॑।
॑वे ा॒ौ भा॑षत।
े ॒
ता॑ उ॒ ह ा॑ग॒रम॑ला॒रं क॑िया।
॒ िे दव।
मटय॑ ॒ु 
दश॑होतारं परा̎ ा॒ाय॑।
ा॒थय॑िे दव। चत॑हु तारं दिण॒ तः।
े वे ।
॒ ा॒यत॑ ॒
प॑होतारं पात। ्
े ु
उ॒ त मोप॑वदयः। ु ॒
षो॑तारमरतः।
उ॒ त म॑े पा॒ानमप॑ ॒ु ।
॒ हिरित॑ ॒ ु ात।्
॒ तारमपिर॑
सहो॑
॒ े॒
स यां िदश सिनमात। ् सं॒ भा॒र ु ऽे लं॒कृ॑॥ २॥
ै ॒ पि॑िभ॒ मख॑
॒ तां िदशं॒ वातो॑ वा॒यात।्
यदा
अथ॒ वयात।
े॒ ् [[2-3-10-3]]
े ्
 वा॑ धावयत। आऽाध व॑ ाज।
॒ ॑ढू ं ग॒ मिभ
सा॒तमवे॒ र॑ िदतं ॒ ॑वत।े ता हो॒दीो॑वाच।
आऽ॒ तं ज॑नपदं ू  ॑ की॒ितग  ॑ित।
॒ पवा ॒ े ।
उप॒ माऽऽव॑ तित॑
॒ भ॑वि।
दान॑कामा अ ै जा त हो॑वाच।
॒ वद॑े ॥ ९॥
य एवं
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 140 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
भोगं॒ त ु म॒ आच॑। ॒ ॒
आािाम॑ यत।
एत॒
॒ आच॑। ॒ ॑णोत।्
तै ॑ स॒ म तः
य॑े पा॒णािवित॑। ॒ ॑
स सतोऽभवत। ्
े द॑ दौ।
ता॑ उ॒ ह ीदा॒ ॒ ॑ ह॒ व ै नामषः।
सतो ॒ै
ता॒ ह॒ ियो॒ भोग॒ मवै हा॑रय।े तं वा एत ॒ ॑ ॒  स̎म।्
॒  सत
स यः का॒मय॑ते ियः
॒ ा॒िमित॑॥ ३॥ ॒ ताच॑
सहो॒ े त े परो॑
॒ णे ।
॒ िया इव॒ िह दवाः।
परो॑ ॒े
[[2-3-10-4]] ॒ ॒
आािाम॑ यत।
यं वा॑ का॒मय॑ते ियः
॒ ा॒िदित॑। ॒ ॑णोत।्
तै ॑ ष॒ तः
ता॑ एत ॒
॒  ा॑ग॒रम॑लंका॒रं क॑िया।  ोऽभवत।्
स ष॑ त

॒ु 
दश॑होतारं परा̎ ा॒ाय॑।
चत॑हु तारं दिण॒ तः। [[2-3-11-3]]

प॑होतारं पात। ् ष॑ त ो ह॒ व ै नामषः।
ै॒
ु ॒
षो॑तारमरतः। तं वा एत  ॒  स̎म।्
॒  ष॑ त
सहो॑ ॒ ु ात।्
॒ तारमपिर॑ े
षो॒ताच॑ त े परो॑
॒ णे ।
सं॒ भा॒र ु ऽे लं॒कृ॑।
ै ॒ पि॑िभ॒ मख॑ ॒ िया इव॒ िह दवाः।
परो॑ ॒े
आऽाध ॑जत। े ् ॒ ॒
आािाम॑ यत।
॒ हव
ियो ॒ ै भ॑वित॥ ४॥ ॒ ॑णोत।्
तै ॑ प॒ म तः
॒ ॒लं॒ कृ॑ ा॒िमित॑ भवित॥ १०॥
अया॒ स प॑तोऽभवत।्
प॑तो ह॒ व ै नामषः।
ै॒
[[2-3-11-1]] ॒ प॑त॒  स̎म।्
तं वा एतं
ा̎॒ द॑ सज
ृ त। े
प॑हो॒ताच॑ त े परो॑
॒ णे ॥ ३॥
तद॑ कामयत।
े॒ े ।
समा॒ना॑ पयित॑ [[2-3-11-4]]
॒ ॒
आािाम॑ यत। ॒ िया इव॒ िह दवाः।
परो॑ ॒े
॒ ॑णोत।्
तै ॑ दश॒ म तः ॒ ॒
आािाम॑ यत।
स दश॑तोऽभवत।् तै ॑ चतथ ॒ ॑णोत।्
॒ ु  तः
दश॑तो ह॒ व ै नामषः।
ै॒  ोऽभवत।्
स चत॑ु त
॒ दश॑त॒  स̎म।्
तं वा एतं चत॑ु त
 ो ह॒ व ै नामषः।
ै॒

दश॑हो॒ताच॑ त े परो॑
॒ णे । तं वा एतं  ॒  स̎म।्
॒ चत॑ु त
॒ िया इव॒ िह दवाः॥
परो॑ ॒े १॥ चत॑हु ॒ताच॑
े त े परो॑
॒ णे ।
॒ िया इव॒ िह दवाः।
परो॑ ॒े
[[2-3-11-2]] तम॑वीत।्
ं व ै म े॒ निद॑
े  तः
॒ ॑ौषीः।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 141 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
यै ॑नानाा॒तार ॒ इित॑।
ता॒ ु ह॑ै ना॒त॑हतार
ु ॒ इाच॑त।े
॒ ू ु पाणा॒
ता̎षः ॒ु  ॑तमः।
े ो॒ ॑तमः।
निद॑
े ो॒ ॑णो भवित।
निद॑
॒ वद॑े ॥ ४॥
य एवं
॒ े ष॑ त
दवाः ॒ हो॒ताच॑
 ोऽभव॑ े त े परो॑
॒ णे ाौषी॒ ष॑ ॥
११॥
॒ ॒ िदन॒  िकं दि॑णां॒ यो वा अिव॑ ा॒॒ व ै
वा॒
॑वा॒िदनो॒ यश॑होतारः जाप॒॑ ित॒  ॑ं जाप॑ ु॑
॒ ित॒  पषं
॒ ितरकामयत॒ स तप॒ सो̎ऽवा̎वा॒िदनो॒ यो वा
जाप॑
इमं ॒ ॒ ित॒  सोम॒  राजा॑न॒ ं ा
॒ िवाजाप॑ ̎ ॒ दका॑
े दश॥
११॥
॒ ॒ िदन
वा॒ ॒ ॒ े  इदं॒ िकं च॑
॒ वा अया
॒ ितरकामयत॒ सोऽ̎ वा॒
जाप॑  एवा॑
॒ दिण॒ तः
प॑ा॒शत॥् ५०॥

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 142 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
TaittirÁya-BrÀhmaÉa ॒ े वृ॒ ाय॒ ह॑व।े
मह
स वृषा॑ वृष॒भो भ॑वु त।्
Book 2, Chapter 4
॒ ु े रथं॑ ग॒ वष॑े ण॒ हिर॑ ाम।्
यज
ु ु णम॑ः।
उप॒ ा॑िण जजषा॒ ु
Edited by Subramania Sarma, Chennai
Final proofread version, May 2005
िवबा॑िधा॒ रोद॑ सी मिहा।॒
[[2-4-1-1]] इो॑ वृ॒ ाय॑॒ तीज॑घ॒ ान॥् ३॥
ु दम॑नू ा॒ अित॑िथरो॒
जो॒  ण।े
इमं ॒ ु यािह िव॒ ान।्
॒ नो॑ यमप॑ [[2-4-1-4]]
िवा॑ अऽिभ॒ ु िवह॑
े यजो॑ ॒ । ह॒
॒ वाह॑ मिभमाितषाह॒ ̎म।्
॒ू ॒
श॒ यतामाभ॑
रा॒ भोज॑नािन। ु ्
॒ हणं॒ पृत॑नास ु िज॒ म।
रो॒
अ॒ े शध  ॑ महत॒ े सौभ॑गाय। ोित॑ं॒ दी॑त॒ ं पर॑ु िम।्
॒ु
तव॑ ा॑ ु ॒ मािन॑ स।ु
 ॒  ि॑कृ॒ तमावम।
अि ॒ ॑ े
॒ ु ॒ ॑ ण।
सं जा̎॒ सयममाकृ ु ि॑म े अिभ
॒ तृ॑णािह।
॒ू ॒ ॒
श॒ यतामिभित॑ ा॒ महािस। िवा॑ दवे ॒ पृत॑ना अिभ।

अ॒ े यो नो॒ऽिभतो॒ जन॑। उ॒ ं न॒  पां̎ िदशिभा॑
॒ िह।
वृको॒ वारो॒ िजघासित॥ १॥ ु
े ॒ ॑ न॒ आय॑।
ोित॑जरं
ाम॑ े हिव॑
॒ ः।
[[2-4-1-2]] ॒ े मता  ॑स ईडत॥
दवं े ४॥
तां वृ॑हिह।
व॒ ॒ माभ॑र। [[2-4-1-5]]
अ॒ े यो नो॑ऽिभ॒ दास॑ित। मे̎ ा जा॒तव॑दे सम।्
॒ नो य॒ िन॑।
समा॒ स हा
॒ व॑ानषक।॒ु ्
॒ वे ाय॑
इ॑ ॒ तः। ॒  जातवदः।
िवा॑िन नो गहा॑ े
मा तो॑ेिष॒ िक॒ न। िसं॒ ु न ना॒वा िरता॒
॑ ऽित॑पिष।
िम॑ािभ॒ भर॑ू िस। अ॑े अिव
॒ न॑सा गणा॒
ृ नः।
॒ े िवा॑तवीयः।
दवो  ॒
अाकं ॒ ू ̎म।्
॒ तनना
॑ बोिवता
वृ॒ ॒ हा प॑ु ॒ चत॑े नः। ॒ ू गा अ॑ते ु नः।
पषा
अप॒ ाच॑ इ॒ िवा अिमा
॒ न॥् २॥ पषा॒ ू र॑ ॒ व  ॑तः।
॒ ू वाज सनोत ु नः॥
पषा
[[2-4-1-3]] ॒ ू े आशा॒ अन॑वु दे ॒ सवा̎ ॥ ५॥
पषमा

अपापा॑चो अिभभतू े नद।
ू राच॑ ऊ॒ रौ।
अपोदी॑चो॒ अप॑शराध॒ [[2-4-1-6]]
॒ म
यथा॒ तव॒ शमद॑े । े ्
॒  अभ॑यतमने नषत।
सो अा
तिमं॑ वाजयामिस।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 143 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ िदा॒ अघृ॑िण॒  सव  ॑वीरः। [[2-4-1-9]]

अ॑यर ॑ ॒ ु जा॒नन।्
॒ ु एत  ण॒ आयूिष तािरषत।्
म॑ े सथा॑
॒ अिस। म॑ े अयाऽिस॑
॒ ।
ु होता॒ वरे̎ यः।
जो॒ ॒ सन॑सा िहतः।
अया ॒
॒ िवत॑त।े
या॑ यं ॒ िू हष।े
॒ सम॑
अया
॒ रािस सधित।
अी े े भषे ॒जम।्
॒ नो॑ धिह
अया
॒ु
शशो॑ 
िच॒ रम॑ः। इो ॒ ॑
॒ अिरातः।
शिच॑ु  पावक॒ ई॑। ाहा॑कृतः िपपत ु नः।
अ॒ े रा॑ णो॒ अह॑ सः॥ ६॥ ॒ े े इदं॒ नम॑।
॒ गा दव॑
॒ ू ॒ भ॑।
कामो॑ भत
[[2-4-1-7]] ॒ े िवरा॑जित॥ ९॥
साडको॒
ित॑ दवे ॒ रीष॑तः।
ै॒
तिप॑रजरो॑ दह। [[2-4-1-10]]
॒ िण̎म।्
अ॒ े हिस॑ स इदं॒ ित॑पथ।े
॒ ॒ा।
दी ॒ ू ु ज
ऋतन॑ ृ त े वशी।


 े य॑े शिचत। ॒
कामद॒ ॒ ।
े सम॑वततािध॑
आ वा॑त वािह भष॒े जम।् े  थमं
मन॑सो॒ रत॑ ॒ यदासीत ̎ ।्
िव वा॑त वािह॒ यप॑। ॒ ब॒ मु स॑ित॒ िनर॑ िवन।्
सतो
॒ षे जः।
 िह िवभ॑ िद ॒
॒ तीा॑ क॒ वयो॑ मनी॒षा।
॒ े ̎ त
दवानां ॒ ईय॑स।े ॒ मा॒ ज॑।
या॑ मो सरथ॑
॒ वातौ̎ वातः॥ ७॥
ािवमौ हष  ॑माणासो धष॒ृ ता म॑ः।
॒ े व॒ आय॑धु ा स॒ िशशा॑नाः।
ितमष॑
[[2-4-1-8]] ॒ ि॒ नरो॑ अिपाः॥
उपय॑ ॒ ॑ १०॥
आ िसो॒रा प॑रा॒वत॑।
॒ आ॒वात॑।ु
दं॑ म े अ [[2-4-1-11]]
परा॒ऽो वा॑त॒ ु यप॑। ॒ ु  मरवास॑
मभगो॑ ॒ ु े॒ ॒े
दवः।
॒ वा॑त त े गह
यददो ॒ ृ ।े ॒ ु
महता॒ ॑ िव॒ व॑दे ाः।
वणो
॒ त॑ िनिधिह
अमृ ॒ ॒तः। ॒ ु िवश॑ ईडत े दवयी
मं े ॒ ̎।
े जी॒वस̎।े
ततो॑ नो दिह े ।
पा॒िह नो॑ मो॒ तप॑सा॒ म॑ण
े भष॒े जम।्
ततो॑ नो धिह म॑ े तभृ
॒ िच॑।
ततो॑ नो॒ मह॒ आव॑ ह। ॒ े  आसा॑दया इह।
दवा ॒
वात॒ आवा॑त ु भष॒े जम।् अ॑े हाय
॒ ॒ वोढ॑ व।े
ू  ॑यो॒भन
श॒ म ू द॥
॒ े ८॥ ॒ ता न ु िब॑तपा
॒ अदा
̎ ः।

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 144 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ े  अजर॑
यजा॑नो दवा ॒ ु ।
॒  सवीर॑ ॒ े ॒व॒ ॑णा।
अद
ु नो अ।
दध॒ ा॑िन सिवदा॒ ॑ े सव॑ तऽविधषं
े कृ ॒ तम।्
गो॒पा॒य नो॑ जी॒वस॑े जातवदः॥
े ११॥ ॒ु
पराऽम॑ ु वषा॒रात।्
॒ डत े॒ सवा॒  अह॑ सो वातो द
िजघास॒िमा̎घानी॑ ॒ े ॒ े े ु नृ िध।
॒ दवष॑
यं

रा॑ज॒िपाः ु नो अ॒
सिवदा॒ ॑ एकं॑ च॥ १॥ ॒
ि॑माकं ू
॑ भयात।्
॒ तयः।
माऽाापरा॑
[[2-4-2-1]] अि॑ र॒ े सतो
॒ अ।
॑ े
च॑षु ो हत
े े॒ मन॑सो हत।
े े ातृ॑ािभ॒ दास॑तः॥ ३॥
े े॒ ॑णो हत।
वाचो॑ हत े े
यो मा॑ऽघा॒यर॑ु िभ॒ दास॑ित। [[2-4-2-4]]
तम॑ े माऽमिनं
े॒ े॒ कृ॑ ण।ु ॒ ा॒रेण॒ व॑ण
वष॒ े ।
यो मा॒ च॑षु ा॒ यो मन॑सा। ॒ ्
कृ ॒ ा ह॑ ि कृ ॒ तामहम।
यो वा॒चा ॑णाऽघा॒यर॑ु िभ॒ दास॑ित। यो मा॒ नं ॒ िदवा॑ सा॒यम।्
तया̎ऽ॒ े ं मा।
े॒ ॒ ित।
ा॒ताो॑ िनपीय॑
॒ ु मिनं
अमम॑ े॒ कृ॑ ण।ु ॒ तिम॑॒ व॑ण
अा े ।
यिं चा॒सौ मन॑सा॒ य॑ वा॒चा। ातृ॑ ं पादयामिस।
॒ ै ॒ ु ॒ यज॑षु ा हिविभ
यजहोित ॒  ॑ १॥
॥ इ॑  गहो॒॑ ृ ऽिस॒ तं ा̎।
प॑ े॒ सग॒ ु सा॑।
[[2-4-2-2]] ॒ य॒ े अि॒ तन॑े ।
सह
ु  ॑ संिवदा॒नः।
तृ॒ िना ॒ िव॑ प॒ ित̎म॥् ४॥
ईड॑े अिं

॒ ु िदादातीर
परा ॒ ॑ ह।ु

या॒त॒ धाना॒ ॑ ॒ ॒ र॑।
िनितरा [[2-4-2-5]]
त े अ
॑ ॒ नृत
॑ ने सम।
॒ ् ॒
िग॒ रा य ॒ साध॑नम।्
इ॑िे षता॒ आ॑म म।ु ॒ ु वानं॑ िध॒ तावा॑नम।्
ी॒
मा तमृ॑ि॒ यदसौ
॒ क॒ रोित॑। अ॑े श॒ कम॑ ॒ ्
े त े वयम।
हि॑ तऽहं े॒ कृ ॒ त हिवः।
॒ ॒े
यमं॑ दव॑ वा॒िजन॑।
यो म॑े घो॒रमची॑कृतः। अित॒ षा
े िष तरम।

अपा̎ौ त उ॒ भौ बा॒। अव॑ त ं मा॒ सम॑नसौ॒ समो॑कसौ।
अप॑नाा॒म ̎ ॥् २॥ सच॑ते सौ॒ सर॑ेतसौ।

उ॒ भौ माम॑वतं जातवदसौ।
[[2-4-2-3]] ॒ न॑।
िश॒ वौ भ॑वतम
अप॑नािम त े बा॒। ॒ु
॒ य ं कृ॑ वा॒नः सगम॑ यावम॥् ५॥
अप॑नाा॒म ̎ ।्

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 145 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
[[2-4-2-6]] ॒ ु राजा॑ िवशामयम।
वो ॒ ॒ ्

॒ ु ानः।
॑ वृष॒भः शोश॑च
ितमो इहविध॒
॒ ै ै मा ॑िथाः॥ ८॥
॒  सध॒
 ॒ ॒ ु मानः।
मनपय॑
आ त॑मु ॒ ििद॒ ं त॑तान। [[2-4-2-9]]

ं न॑ ु ॒ त सत॑े रु ।े पव  ॑त इवािव॑
॒ चाचिलः।
े ॒ ।
ं पा॑ भविस दवयान॑ इ॑ इवहे॒ वि॒॑ु ।
या̎ऽ े पृ॒ ं वयमाहम।
॒ ॑ े इह॒ रा॒म॑ ु धारय॥
॒ े ै स॑ध॒मादं॑ मदम।
अथा॑ दवः े ॒
अिभित॑  पृत॒ तः।
॑ म ं म॑मु िध
उ॒ ु नः। अध॑रे स॒ ु श॑वः।
िव पाशं॑ म॒ म ं चृ॑त। इ॑ इव वृ॒ हा ित॑।
अवा॑ध॒मािन॑ जी॒वसे̎॥ अपः े िण सं॒ जयन।्
॒ ा॑
इ॑ एणमदीधरत।्
[[2-4-2-7]] ॒ ु वण॑
वं ॒ ु े हिवषा
॒ ̎।
॒  सो॑म ॒ त े तव॑ ।
वय तै ॑ दवा॒ े अिध॑वन।्
मन॑॒ नषू ॒ ु िब॑तः। ॒ च॒ ॑ण॒ित॑॥
अयं
॒ ो अशीमिह।
जाव॑ हिविभ
॒  ॑रा॒॑मिभ॒ दास॑तो िवपितम॑
॒ ॒ यावं जी॒वस े॒ ददा॑ना
॒ क
िथा व े ं॑ च॥ २॥
इा॒
॒ णी दवी ॒ु
॒ े सभगा॑ ॒ ु ̎।
सपी
उदश॑ने पितिव॑
॒ े िजगाय।
ि॒ शद॑ ा ज॒ घनं॒ योज॑नािन। [[2-4-3-1]]
उ॒ प॒ इ॒  िव॑ रं िबभित॥ ु नरो॒ ॑णा वः िपतृ॒ णाम।्
जी॑
सना॑े ह॒ नाम॑ पृिथवी
॒ ध॑न॒ या। अ॑मयं॒ न िकला॑ िरषाथ।

िव॑ ू  ॑क।्
चा॒ अिद॑ ित॒  सय य॑ रीष ु बृह॒ता रव॑ण
े ।
इा॒ ॒ े ा॒सहा॒ ददा॑ना॥ ७॥
॒ णी दवी ु मद॑ धाथा विसाः।
इ॒ े श॒
पा॒व॒ का न॒  सर॑ ती।
[[2-4-2-8]] वाज॑िे भवा॒ि जनी॑वती।

॒ व॑ ु िध॒ या व॑ सः।
यं
॒ ु शम  ॑ यत॥
॒ े सहवा॒
सा नो॑ दवी ु

 ॒ भः।
आ ा॑ऽहाषमर॑ े व॑।
सर॑ ॒िभ नो॑ निष॒
मा प॑री॒ पय॑सा॒ मा न॒ आध॑क।्
॒ु
विािव॑
॒ चाचिलः।
िवश॑ा॒ सवा  ॑ वा।ु ॒ु
जष॑ ॒
नः सा॑ े॒
वया॑ च॥ १॥
मा ा॒मिध॑शत।्
॒ ु ौवा
वा ॒ ु पृ॑िथवी।
॒ [[2-4-3-2]]
॒ ु िव॑िमदं
वं ॒ जग॑त।् े यर॑ णािन ग।
मा ा॒
॒ ु ह॒ पव  ॑ता इम।
वा ॒ े ॒  सा ब॒ िहरौ।
वृ॒  े हिवनम॑ ॒

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 146 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
ु ॒ तव॑ ती सवृु ॒ िः।
अया॑िम॒ घृ [[2-4-3-5]]
अ॑ि॒ स॒ सद॑न े पृिथाः।
॒ ॒
 यः साचा॒ मन॑सा॒ यजा॑त।ै
अा॑िय यः ु
ू ॒ न च॑।
॒ सय ॒ ॒ ं नय  ॑मा॒िववा॑सात।्
एताव॑
इहावा
॒   ॒ मित॑य।े िवच॑म े पृिथवीमष
॒ े॒ एताम।॒ ्
ै य॒ जत॑े व।े
इं॒ जा॑
॒ ु  षु े दश॒ न।्
े य॒ िवमन॑
ा॑

अाक ॑ म॒ ु कव॑
े लः।
॒ु
वासो॑ अ की॒रयो॒ जना॑सः।
अवा॒ ु हवामह।े
॒  िम॑ म॒ मतो॑ उ॒ ॒िित ु िन॑माचकार।
॒  स॒ ज
यो गो॒िज॑ न॒ िजद॑ ॒िजः॥ २॥ ॒ े॒ एताम।
िद॒वः पृि॑ थवीमष ॒ ्
िवच॑म े श॒ तच  ॑सं मिहा।

[[2-4-3-3]]  िव॑रु  ु तवसवी॑
॒ ॒ यान।्
इमं ॒ िव॑ह॒व े ज॑षु ।
॒ नो॑ यं ॒ षे ॑॒ िव॑ र॒ नाम॑॥ ५॥
अ॒ क॑ु म हिरवो मिदनं े॒ ॑ ा।
असंम ु ।
॑ ृ ो जायस े मातृ॒ वोः शिच॑ [[2-4-3-6]]

मः क॒ िवद॑ ितो॒ िवव॑ तः। होता॑रं िच॒ र॑ थम॒ र॑।
घृ॒ तन॑े ाऽवधय  आत। ॒
य॑ य क॒े तु श॑म।्
॒ू
धम॑ े क॒े तर॑ु भवििव॒ ि॒ तः॥ ॑िध दव॑
॒े े
दव ॒
मा।

अिर ̎ े थमो ॒ े नाम।्
॒ दवता॑ ि॒ या ॑िमित॑िथं॒ जना॑नाम।्
संया॑तानाम॒ु मो िव॑रु ासीत।् ॒
आ नो॒ िवा॑िभ॒ ितिभ॑ सजोषा̎।
यज॑मानाय पिरग॒॑ ृ दवान।
॒े ् ु णो ह॑ य
॑ जषा॒  यािह।
॒ े  हिवराग॑
दी॒यद ॒ तं नः॥ ३॥ ु
ृ ॒ िव॑ रेिभः सिश।
वरी॑वज
ु िम।
॒ े दध॒ ष॑ृ ण॒ श॑
अ
[[2-4-3-4]] ु ॒  ज॒ नयहा॑
इ॑  सवषा ॒ िन।

अि॑ ॒
िवो॒ तप॑ उ॒ मं महः। िज॒ गायो॒िशि॒ पृत॑ना अिभ॒ ीः॥ ६॥
दी॒ा॒पा॒लेो॒ वन॑त॒  िह श॑ा।
ै ॒ ̎ै संिवदा॒नौ।
िवदै̎ ॒व यिय [[2-4-3-7]]
॒ ै यज॑मानाय धम।्
दी॒ाम ॒ ु ̎म।्
व े क॒े तमा
ारो॑चयन॑
 ति॑ु वत े वी॒याय॑ । अिव॑ ोित॑
॒ बहृ  ॒त े रणा॑य।
मृ॒ गो न भी॒मः क॑ु च॒ रो िग॑िराः।
॒ अि॑ना॒वव॑ स े॒ िन॑ य े वाम।्
यो॒ष॑ ु िष॒ ु िवम॑
॒ णष। े ु आ ननं ॒ ू या॑त सकृु ॒ ताय॑ िवा।
अिध॑ियि॒
॒ भव॑ु नािन॒ िवा̎। ा॒त॒ यन॒॑ ु े सवृ
॒ ु ता॒ रथ॑ने ।
न ू मत दयत े सिनः।
॒ ॒ ॒
उ॒ पाग॑तमवसाऽऽग॑ त ं नः।
िव॑व उगा॒याय॒ दाश॑त॥् ४॥ ॒ ॒ धी॒ि॑ना न आ॒स।ु
अिवं
॒ ॒ े अ॑ य ं नो अ।ु
जावतो॒

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 147 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
ु ानाः।
आवां̎ तो॒के तन॑य े॒ तत॑ू ज ॒
य ऋिय ॒   त॑े व।े
॒ ु सो दववी॑
सरा॑ ॒ े ितं गमम॥
े ७॥ वनषो॑ ॒  मद̎म।्
॒ ु हयतं
इो॒ नाम॑ घृ॒ त ं न यः।
[[2-4-3-8]] हिर॑ िभ॒ ा॒ सेच॑त।े
 सो॑म॒ त॑िु भः सत॑
॒ ु भु ः।
ू ॒ ु ग॒ ण आ ा॑ िवश॥
तो ु १०॥

॒ ु िवव॑
ं दै̎ सदो॑ ॒ दे ाः।
 ॒
े मिहा।
ं वृषा॑ वृष॒िभ॑ [[2-4-3-11]]
॒ ु े ॒ ॑
िभ॑ ु भवो नृ॒ चा̎।  ॒ िगर॑ ।
हिर॑ वपसं
अषा॑ढं य ॒ ु ु पृत॑नास॒ ु पि̎म।्  ा वृ॑ष॒भो जना॑नाम।्
आ च॑षिण॒
॒ु ॒  ॒
सवषामां वृ॒ जन॑ गो॒पाम।् राजा॑ कृ ी॒नां प॑ु त
॒ इ॑ ।
॒ ॒ ु  स॑िु ित
भ॒ रेषजा ॒ ु सम।्
॒  सव॑ ॒ ु ॑व॒ वसोप॑
तः ॒ म॒ िक।्
जय॑॒ ं ामन॑ ु मदम े सोम। ॒ ु हरी॒ वृष॒णाऽऽया
या  ्
̎ ॒ वाङ।
े घृ॒ तास॑िु तः।
॒ न शो॑
भवा॑ िमो  यि॑वः सवं ॒ यदाय॑न।्
ु एवया
िवभ॑तू  ॒ उ॑ सथा
॒ ̎॥ ८॥ ॒ ु  र॑
आप॑ सम ु
॒ वे जमः।

अत॑ििद॒ सद॑ सो॒ वरी॑यान।्
[[2-4-3-9]] यदी॒ सोम॑ पृ॒णाित॑ धो ु
॒ अ॒ शः।
अधा॑ त े िवो िवषा॑
॒ िच॒ ॑। या॑मिस॒ ॑
े या॒व  ् ११॥
॑ ाङ॥

ोमो॑ य॒ राो॑ हिव॑
॒ तः।
॒ ू  वधस
यः पाय॑ े॒ े॒ नवी॑यस।े [[2-4-3-12]]
॒ ु नय े॒ िव॑व े॒ ददा॑शित।
समा॑ अरं॑ त े॒ सोम॑॒ नव॑ु े भवाित।
यो जा॒तम॒ म॑ह॒तो मिह ॒ वात̎ ।् शत॑तो मा॒दय॑ा सतष॑ ॒ ु े ।ु
से॒ वो॑िभयं ॒ सत।्
॒ ु ि॑ चद॑ ाा अव॑ ॒ पृत॑नास॒ ु  य। ॒ु ु
तम॑ ु ोतारः प
॒ ू  यथा॑ िवद
॒ ऋत॑
॒ । इा॑य॒ सोमा̎ िदवो॒
॒ िवदा॑नाः।
गभ हिवषा॑
॒ 
िपपतन। ॒ ु िभ॒ वषृ  प॑ वा॒  िवहा॑याः।
ऋभय
आऽ॑ जा॒नो॒ नाम॑िचिवन। ॒ ॒
यमा॑ णा॒ित॒ ष ू ग॑भ
ृ ाय।
ु ॒ भ॑जामह॥
बृ॒ ह॑े िवो समितं े ९॥ ू ॒ वृ॑।
इ॒ िपब॒ वृष॑धत
े मान॒ उप॑यािह यम।
अह॑ड ॒ ्
[[2-4-3-10]] ु ॑ पव॒ इ॑वः सतास॑
तं ॒ ु ।
॒ धा॒ना घृ॑त॒ व॑ु ।
इमा ॒
गावो॒ न व॑ िमोको॒ अ॑ ॥ १२॥
हरी॑ इहोप॑
॒ वतः।
॒ ु म े॒ रथ̎।े
इ सखत॑ [[2-4-3-13]]
॒  त॑े मह।
एष॒ ा ॒ े इाग॑िह थमो ॒ यिया॒॑ नाम।्
॒ े शिसष॒ हरी̎।
िवदथ॑ या त॑े का॒कु कृु ॑ ता॒ या विर॑ ा।

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 148 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
यया॒ श॒ िब॑िस॒ म॑ ऊ॒ िमम।  ् कृ ॒ या॑ कृ ॒ त॒ ॑णा।
तया॑ पािह॒  त॑े अ॒ यर॑ु ात।् ल॑ ॒ तम॑े नीनशम।्

सं त े॒ वो॑ वततािम ु
ग॒ ः। ॑ नाम॑ त े मा॒ता।
सपा॒
ु िवबो॑धय।
ा॒त॒ यजा॒ ॑ नाम॑ त े िपता।
सपो॒ ॒
अि॑ना॒ वहे ग॑तम।् ॑
सपाऽोषध॒ े सा।
॒ सोम॑ पी॒तय̎।े
अ ॑ ॒ कृ॑ िध॥ २॥
सपिमदं
॒ य॑जम।्
ा॒त॒ याव ा॑णा थमा
॒ ु गा॒
परा ृ दर॑ षः िपबाथः। [[2-4-4-3]]
॒ ॒
ा॒तिह यमिना॒ दधा॑त।े ॒ न॒ िम̎म।्
॒ ु  वम
शन ॑ े मघवा॑
ू ॒
शसि क॒ वय॑ पवभाज॑ । ॒
अिर े ॒ नृत॑म॒ ं वाज॑सातौ।
ा॒तय  ॑जमिना॑
॒ िहनोत। ु ॒ ू े सम॑
॒ व॑म॒ मतय॑ ॒ ।ु
े ॒ अज॑ु म।्
न सा॒यम॑ि दवया ं॑ वृ॒ ािण॑ सं॒ िजतं॒ धना॑नाम।्
उ॒ ताो अ॑ ॒ जत े॒ िवचा॑यः।
॒ ू ॒ ु ां पव  ॑ताा॒शष॒ु े वस॑।ु
धनथ
ू यज॑मानो॒ वनी॑यान॥् १३॥
पवू  ॑ पव॒ िन वो॒ वना॑ िजहत े॒ याम॑नो िभ॒ या।
चा॒॒िजो ग॑तं नो॒ दाश॒ ामा॑िभ॒ ीग  ॑मम
े सथा॑
॒ ॒ पृ॑िमातरः।
को॒पय॑थ पृिथव
भजामहे िवश ु या॒व 
॑ ाङ॑ िपबाथ॒  ष॑ ॥ ३॥ ॑  पृष॑ती॒रय॑ु म।्
॒ ु े या॒
यध
व॑पे यि॒ पव  ॑तान।्
[[2-4-4-1]] ॒ न॥् ३॥
िविव॑ ि॒ वनती॑
॒ ॒ जा॒ताऽो॑षध।े
नं
राम े॒ कृ ॒ े अिस॑ि च। [[2-4-4-4]]
इद॒ र॑ जिन रजय।
॒  इव।
ोऽवा॑रत मतो मदा॑
िक॒ लासं॑ पिल॒ त ं च॒ यत।् े स॒  सव  ॑या िवशा।
दवा॑ ॒
िक॒ लासं॑ च पिल॒ त ं च॑।
॒ ु ा िह सिस॑
प॒ ॒ ।
॒ ना॑शया॒ पृष॑त।्
िनिरतो िवशो॒ िवा॒ अन॑ ु भ।
॒ ु
॑ ु ॒ वण ॑ ।
आ न॒  ो अतां ॒
सम॑ ु ा हवामह।े

परा̎ ॒ तािन॑ पातय। ॒ ॒
समिमव॑ स।े
॒ नम।्
अिस॑त ं त े िनलय॑ वा॒ज॒यो॑ हवामह।े
॒ त॒ ं तव॑ ॥ १॥
आ॒ानमिस॑ वाज॑षे ु िच॒ रा॑धसम।्
संग॑॒  संव॑दम।्
[[2-4-4-2]] सं वो॒ मनािस जानताम॥् ४॥
अिस॑ियोषध।े
॒ ना॑शया॒ पृष॑त।्
िनिरतो [[2-4-4-5]]
॒ ज॑ िक॒ लास॑।
अि॒ ॒ े भा॒ग ं यथा॒ पवू ̎।
दवा
॒ ॒ू
तनज॑ च॒ य॒ िच।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 149 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
सं॒ जा॒ना॒ना उ॒ पास॑त। [[2-4-4-8]]
॒ नो म॒  सिम॑ितः समा॒नी।
समा॒ िशि॑ाजानां पत।े
समा॒ ॒ िच॒ म॑षे ाम।्
॒ न ं मन॑ सह शची॑व॒ व॑ द॒सना̎।
॒ न ं कतो॑
समा॒ ॒ सर॑ भम।्
े अिभ आ त ू न॑ इ भाजय।
सं॒ ान े॑न वो हिवषा॑
॒ यजामः। गो॑षे ु शष॑
॒ ु ु ।ु
॒ नी व॒ आक॑ू ितः।
समा॒ ॒ षे ु तवीमघ।
सह॑ ु
॒ ना द॑ यािन वः।
समा॒ े नम।्
य॑वे ा दवे ॒ हड॑
॒ नम॑ ु वो॒ मन॑।
समा॒ ॒ ्
े सकृ ॒ मा वयम।
दवा॑
ु ॒ ित॥ ५॥
यथा॑ व॒  ससहास॑
॒ू ्
आिद॑ ा॒ा̎ा ययम।
॒ ु
॒ न॑ मत।
ऋतत
[[2-4-4-6]] ॒ ॒ ना॑िदाः॥ ८॥
ऋतत
सं॒ ानं॑ न॒  ः।

सं॒ ानमर॑
॒ णः।
ै [[2-4-4-9]]
॒ु ्
सं॒ ान॑मिना यवम।
॒ ु े॒ मा̎।
यज॑ा मतह
इहाास
॒ ॒ ु िनय॑तम।् ॒ ै यवाहसः।
यव
सं॒ ानं॑ म े॒ बृह॒ित॑। आ॒िश॑ो॒ न श॑िे कम।
सं॒ ान सिवता ॒ क॑रत।् मद॑े ता॒ यज॑मानाः।
॒ु ्
सं॒ ान॑मिना यवम।
॒ु
चाऽऽ॑ ने ॒ ज॑ु तः।
इह॒ मं॒ िनय॑तम।् ॒ मा वो॑ िव े दवाः।
अका॒ े
उप॑ ा॒यािम॑व॒ घृण̎े । े
िश॑ो॒ नोप॑शिकम।
॒ ् ६॥
अग॑॒ शम  ॑ त े वयम॥ यिद॒ िदवा॒ यिद॒ न̎म।्

एन॑ एनोऽक ॑ रत।्
[[2-4-4-7]] ॒ ू मा॒ ता॒ं॑ च॥ ९॥
भतं
अ॒ े िहर॑ यसंशः।
े सिवतः पा॒यिभ॒
अद॑ िभः ु म।् [[2-4-4-10]]
े र
िश॒ विभ॑ ॒ पिर॑ पािह नो॒ गय̎म।् ु ु
ु ॒ ॒ व मत।
पदािद॑
ु ॒ ॒ न॑स।े
िहर॑ िजः सिवताय ु ु नः।
ु ॒ ॒ ॒ े मचा॒
पदािदव॑
॒ स ईशत।
रा॒ मािक॑न अघश ि॒ ः ा॒ी मला॑िदव।
मद॑े मद॒ े िह नो॑ दः।
॒ ̎म।्
॒ ू पिव॑
पतं ॒ णे ॒ वा

॒ ू गवा॑मज
यथा ु ।
ृ ॒ त॑ ु ु ॒ ु मन॑ै सः।
िव॑े म
संग॑भ ॒ ु ता।
ृ ाय पश॒ ॒ तम॑स॒ िर॑ ।
उयं
उ॒ भ॒या हा
॒ वस॑।ु पय॑ो॒ ोित॑ ॒ रम।्
िश॒ शी॒िह रा॒य आभ॑र॥ ७॥ ू म̎ ।्
॒ े द॑वे ॒ ा सय
दवं

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 150 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
अग॑॒ ोित॑॒ मम॥् १०॥ मा॒ड॒कं ध॑िे ह जी॒वस̎।े

तव॑ कृ िध॒ वनती ॒ भ॑रािदा॒ नव॑
̎ानता॒मस॑ित वयं ॒ े भग̎म।्
 सो॑म मह
च॥ ४॥ ू ऋतायत।
ं यन॑ ॒ े
दं॑ दधािस जी॒वसे̎।
[[2-4-5-1]] ु े मत॑
रथं॑ यत ॒  शभ ॒ु ्
॒ ु े सगम।
वृषा॒ सो अ॒ शःु प॑वत े हिवा॒ ोम॑। सरो॒ ु ३॥
ू न िम॑ावणा॒ गिव॑िष॥

॑ ॒ ु श॒ ताय॑ु ।
इ॑  भा॒ग ऋतयः
समा॒ वृषा॑ण ं वृष॒भ ं कृ॑ णोत।ु [[2-4-5-4]]
ियं ॒ ु ̎म।्
॒  सव  ॑वीर सवीर
॒ िवशा ॒ ।
रजािस िच॒ ा िवच॑रि तव॑
क॒ वृषा॑ सत॒ ु े सचा̎। ॒ स॑ाजा॒ पय॑सा न उतम।्
िदवः
̎ ष॒ृ भो र॑ णत।्
॒ ु 
िनया वाच॒  स ु िम॑ावणा॒िवरा॑वतीम।्
वृ॒ ॒ हा सोम॑पीतय।े पज॑ ॒ व॑ दित॒ िषी॑मतीम।्
॒  िां
य॑े  वृषो नपात।् ॒ व॑ सत मतः स ु मा॒यया̎।
अा
ु पा॑।
ण॑पाड॒ 
ां व॑ षयतम॒ े ॒ ̎म।्
णाम॑रपस
॑ि॒ आ मन॑॥ १॥ ु स
अय॑ ॒ ु ु ।
॒ शव॑
ू रथ॑ निय॑
सरो॒ ॒ ।
[[2-4-5-2]]  ॒ य॑िु िभः।
तािभ॑याित

त सीची॑ ॒तयो॒ वृि॑यािन। े ॒  ािस॒ त̎मु ॥् ४॥
विह॑ िभिवहर॑

॒ ु ̎म।्
॒ ु  सिर
पौा॑िन िनयत॑
॒ ॒ ु न िस॑व उ॒ श॑
समं ु ाः। [[2-4-5-5]]
उ॒ ॒च॑स॒ ं िगर ॒ आिव॑ शि। ॒ ॒ ॒ त ं दवे ॒ व॑।
अवयिस॑

इा॑य॒ िगरो॒ अिन॑िशतसगाः। दिव॑तो रमय ॒ ू  ॑।
॒  सय
अपः ॒ु
॒ र॑ै य॒ ग॑र बात। ् ु
चम॒ वावा॑ध॒ मो॑ ॒ ः।
अ॑
े वे च॒ िया॒ शची॑िभः।
यो अ॑ण ॒  य॒ गा॑यत।
पजा॑
॒ ॒ ु ाम।्
िव॑॒ ॑ पृिथवीमत ॒ ॒ ु मी॒ढषु ̎।े
िदवाय॑

अो॑दयव॑ ॒ु ्
सा॒ ाम॑ बम। ॒ िमत।ु
स नो॑ यवस॑
 त॒ िव॑ षीिभ॒ िर॑ ॥ २॥
वाणवा॑  िभः।
॒ ॑ गी॒िभरा॒
अा॑ वद तवसं
॒ ु पजं
िह ॒  ॒ नमसा
॒ िव॑वास।
[[2-4-5-3]] किन॑दषृ ॒भो जी॒रदा॑नः।ु
े दधा॒ोष॑धीष॒ ु गभ̎म ॥् ५॥
रतो॑
ढाौ
॒ ॒ न॒ ओज॑।
̎ाशमा॑
अवा॑िभनकभ॒॒ ु  पव  ॑तानाम।्
आ नो॑ अ े सक॒ु े तना
ु ̎। [[2-4-5-6]]
॒ िव॒ ाय॑पु ोषसम।्
रियं यो गभ॒ म ोष॑धीनाम।्

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 151 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
गवां̎ कृ ॒ णोव  ॑ताम।् ू ्
सर॑ ती॒ ोा॑ऽभत।
॒   प॒ु षीणा̎म।्
पज॑ इमा
॒ जा॑ ॒ु
ु ना यदा नमो॑िभः।
ता॒ इदा॒ े॑ हिवः।
॒ ित॒ ोम सरित जष।ु
॒ु
जहोता॒ मध॑मु मम।् तव॒ शम  ॑ि॒ यत॑म े॒ दधा॑नाः।
इडां̎ नः सं॒ यतं॑ करत।् े
उप॑याम ॒ न वृ॒ म।्
शरणं
॒ यद॑  े श॒ रदािमत।
ितो ॒ ् ॒ िवच॑म।े
ीिण॑ पदा
ु ॑ घृ॒ तने ॒ शच॑
शिचं ॒  ्
ु यः सपयन। िव॑गु ॒पा अदा
̎ ः।
नामा॑िन िचिधरे यिया॑
॒ िन। ततो॒ धमा  ॑िण धा॒रयन॥् १॥
॒ ु ॒  सजा॑
अस॑दू य तनव ु ताः॥ ६॥
[[2-4-6-2]]
[[2-4-5-7]] ॒ ॒ पाथो॑ अयाम।्
तद॑  ियमिभ

इ॑  नः शनासीरौ। े ॒
नरो॒ य॑ दवयवो॒ मद॑ ि।
इमं ॒ िम॑िमतम।्
॒ यं उ॒ ॒॒म॒ स िह ब॑िु रा।

गभ ॑ ध ॒ ये̎। ॒ े प॑रम
िवो̎ पद ॒ े म॒ उ॑।
ययो॑िरदं॒ िवं॒ भव॑ु नमािववश॑
॒ े । ॑ ॒ ु ॑े ।
॒ ा॒ दा अ
॒ िनिह॑ तो॒ मह॑ ।
ययो॑रानो ॒ ा॑ वरा
अ ॒ ॒ ु े ̎।
ु सीरावृ॒ तिभ॑
शना॑ ु  संिवदा॒नौ। मत  ॑ आनाश सवृु ॒ िम।्
॒ ॒ ज॑षु थाम।
इ॑ वौ हिविरदं े ् इमा
॒ ॑ वाह।
आ घा॒ य े अििम॑
॒ ॒ त।े ॒ त॒ आ ब॒ िहः सी॑द।
िया
॒ृ
णि॑ ु ्
ब॒ िहरा॑न॒ षक। ु डाश̎म॥् २॥
वी॒िह स॑रू परो॒
ु सखा̎।
े िमो॒ यवा॒
यषा॒
े॒
अ॒ इ॑  मिदना̎। [[2-4-6-3]]
॒ वृ॒ ाय॑॒ ित।
हथो
॒ ू िगर॑ ।
उप॑ नः सनवो॒
यव॒ ु  िह वृ॑॒ ह॑मा। ृ ॑॒ य।े
॒ व॒ मत
ु ॒ य॒ ॑ एव।
याा॒ सवरज॑ ॒ ॒ ु ॒ डी॒का भ॑व ु नः।
समृ
ु ु न॒ म̎।े
यावा॑त॒ तभव॑ ॒ नो॑ दवे सिवतः।
अा
 ी वृ॑षणा॒ व॑बा।
च॑ष॒ण ॒ ावी॒ सौभ॑गम।्
जाव॑
॒ इा॑ वृ॒ हणा॑ व े वाम॥् ७॥
अी परा॑ ि॑ ु
य सव।

मन॒ इो॒ गिव॑ िष॒ ु तं॒ ु गभ॒  सजा॑
ु ता॒ सखा॑ स
॒ च॑॥ िवा॑िन दवे सिवतः।
५॥ ु
॒ ॒ ॒ परा॑सव।
िरतािन
यं॒ त॒ आस॑वु ।
[[2-4-6-1]]  ह ॒ित̎म॥् ३॥
ु म॒ कबृ
शिच॑
॒ ।ु
॒ ियास॑
उ॒ त न॑ िया

ससा॒ ु ु ा।
सज॑
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 152 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
[[2-4-6-4]] यथा॒ ी तृ॑ित प॒ु िस िय
॒ े िया।

॒ रेष॑ ु नमत।
अ॒ एवं
॒ भग॑ तृािण॥ ६॥
॒ ोज॒ आच॑के ।
अना॒
॒ ु द॑िपतारा।
॒ े सदा॒
याऽधा॒रय॑ दवा [[2-4-6-7]]
॒ ॒ ु  ॑य॒ म॑हसा।
असया ॒
य॒ का॑ ियः।

स इित ु त॒ ओक॑िस॒ ।े
े ॒ सिध॑ ददा॒मी॒िव  ॑दित।
ता॒ इडा॑ िपत े िव॒ दानी̎। ु ह॒ तत।्
े वा॒यरा॑
तथित॑
त॒ ै िवश॑ ॒ यमवान॑
े॒ मि। े सं
हित॑ ॒ च॒ मा̎।
यि॑॒ ा राज॑िन॒ पवू ॒  एित॑। आ॒िदः ॒
॒ समोिमित॑ ।
सक॑ू ितिम॒ स॑िु तम।् ॒ ॒
आपमाभ॑ रन।्
स॑ितं ु ् ४॥
ु ज॒ घन॑ितम॥ ॒
यशो॑ य॒ दि॑णाम।्
॒ म े॒ काम॒  समृ॑ताम।्
असौ
[[2-4-6-5]] ॒
न िह श॒ मिव॑ द॒ मात।्

क॒ नाा॒भां न॒ आभ॑र। वा॒ ै॒ न॒ रा॑रु एतार॑


॒ म॒ ः॥
े ७॥
॒ ॒
यि॑ ॒
व सौ̎।
िव न॑ इ॒ मृधो॑ जिह। [[2-4-6-8]]

कनी॑खनिदव सा॒पयन।् ृ ॒ मम॑रू ाः।
े म॒ मत
अथ॑म
॒ न॒  स॑ु िु तं नय।
अिभ वा॒ ै॒ न॒ रं ̎े ॒ िजा॑य दवाः।
॒े
॒ ितः ि॒ यां यश॑।
जाप॑ ॒ े पवू ॒ अमा  ॑स॒ आसन।्
े िमम
यषा॑
॒ु
मयो॑ रदधा॒प̎म।् ॒ु ।
॒ ॒ ू स॒ िवभृ॑ता पिण॑
अयपाः
काम॑॒ तृि॑मानम।
॒ ् ॒ु
ै नर ॒ या॒ त े नाः।
वा॑
ता̎ े भाजयहे॒ मा̎। ॒ ॒
पृ॒ िथवीमामिभत॑ ु  सः।
॒ ॒ जना॑
॑ ॒
मोद॑  मो॒द आनः॥ ५॥ ॒ मा॒तरं॑ महीम।
पृ॒ िथव ॒ ्

अिर॑ ॒ मप॑ु व।
ु े
[[2-4-6-6]] ॒ ू े॒ िदव̎म।्
बृ॒ ह॒तीमतय
िवं॑ िबभित  पृिथवी॥॒ ८॥
॒ु
मयो॒  त॒  सप॑।
िनिह॑
सृ॒ वे ॒ काम॑ तृािण।
दि॑णानां ित॒ ह।े [[2-4-6-9]]

मन॑सिमाक॑ ू ितम।् ॒
अिर॑ ॒ ं िवप॑थ।े

वा॒चः सम॑ शीमिह।  ॑ ॒ पय॑।
ह॒ े ौबृहती
॒ ॒ ू  ॒ पम॑।
पशना न ता न॑शि॒ न द॑ भाित॒ त॑ रः।
यश॒  ीः ॑यतां॒ मिय॑। नना॑ ॒ िथराद॑
ै अिमो 
॒ धषित।

यथा॒ऽहमा ु ।्
अतृ॑प ि॒ य ै पमान  त े॒ ददा॑ित च।
॒ े ॒ यािभ॒ यज॑
दवा

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 153 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
ोिगािभ॑ सचत े॒ गोप॑ितः सह।
॒ ू ज॒ नय॑ि॒क॑मा।
इा॒ सरा॑
े ॒ ु ॑ काटो अत।
न ता अवा  ॑ रणक ु े ॒
मा  अ ु ग॒ णवा ̎ जा॒तवान।्
॒ ु यि॒ ता अिभ।
न सृ तमप॑ ॒ अ ॒ ु श॑रु ॒ िश॑िम।्
॒ षा
उ॒ ॒गा॒यमभ॑य॒ ं त॒ ता अन॑।ु ॒
सपा॒ वाचं॒ मन॑सा॒ उपा॑सताम।्
गावो॒ म  ॑॒ िवच॑रि॒ य॑नः॥ ९॥ ू अतरजा
इ॒  सरो॑ ॒ िस।
॒ ु सपा॒
षा ॒  श॑रु ो॒ऽयम॑।ु
[[2-4-6-10]] अय ̎ यत॒ ु जष॑ ाणः।
॒  शू

राी॒ ॑दायती। ॒ वाजं॑ जयत॒ ु वाज॑सातौ।
अयं

अिः ॑॒ भृदिन॑भृ मोज॑
॒ ।
॒ ु ा द॑
प॒ ॒ े िभ॑।
॒ ॒
सहियो॑ दीता॒म॑यन। ु ्
िवा॒ अिध॒ ियो॑ऽिधत।
॒ ॑ रम।्
उप॑ त े॒ गा इवाक ॒
िवाज॑ मानः सिमधा॒न उ॒ ः।

वृ॒ णी॒ िहतिद
वः। आऽिर॑ महदग॒॒ ाम॥् १२॥
ु ̎।
राी॒ ोमं॒ न िज॒ यषी धा॒रय॑रो॒ ु
ु डाशं॒ बृह॒ितं॑ ज॒ घन॑ितमानो
॒ भग॑

॒ े वाच॑मजनय दवाः।
दव ॒े तृायः ॒ य॑न एत ु िदश॒
॒ े पृ॑िथवी ॒ त॑ो॒ वाज॑सातौ
॒ ॑
तां िवपाः ॒
पशवो॑ वदि। च॒ ािर॑ च॥ ६॥
ू  हा॑ना।
॒ े मज॒
सा नो॑ मष॒
ु  ानपु ॒ सतत॑
ध॒ ने वाग॒ ु ु॒ ै ॥
ु १०॥ [[2-4-7-1]]
वृषा̎ऽ॒ शवृु  ॑ष॒भाय॑ गस।
ृ े
[[2-4-6-11]] ॒ ु नृ॒ च॑स।े
वृषा॒ऽयमो
े ॒
यावद॑ िवचतनािन॑
। िदः ॒
॒ क॑मयो॑ िहतो
॒ बृ॒ हाम॑।
॒ े ̎ िनष॒साद॑ मा।
राी॑ दवानां ॒ वृ॒ ष॒भ॒ या क॒ कु त।्
चत॑॒ ऊज ॑ ह॒ े पयािस। ॒ ॒ू
िवषवाि॑ ो भवत।ु
॒ ज॑गाम।
॑ िदाः परमं ॒ यो मा॑म॒ को वृषा̎।
अयं
गौ॒री िम॑माय सिल॒ लािन॒ त॑ती। ॒ े े ।
अथो॒ इ॑ इव दव॑
एक॑पदी िपदी॒ ु दी।
॒ सा चत॑ िव॑वीत॒ ु जन े̎ ः।
आय॑ ु ं॒ वच  ॑म।्
॒ ू ु ̎।
॒ दी॒ नव॑ पदी बभवषी
अाप॑
॒ ् १॥
अथो॒ अिध॑पितं िवशाम॥
॒ ̎रा परम
सहा ॒ े ो॑मन।्
॒ ु अिध॒ िव॑रि।
ता समा
तन॑े जीवि िदश॒
॒ त॑ः॥ ११॥ [[2-4-7-2]]

अाः ॒ अ॑म।्
पृ॑िथा
[[2-4-6-12]] ॒  वृष॒भ ं कृ॑ ण।ु
इमिम॑
तत॑ र॒र̎म।् ॒ ु  सवृु ष॒भः।
यः स॑
ति॒ मप॑ु जीवित। क॒ ाणो॒ ोण॒ आिह॑ तः।

काषवलगाणन।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 154 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
े यजामह।े
वृ॒ ष॒भण॑ ै य जिष।े
इ॒ जा॑
वृ॒ ष॒भण॒े यज॑मानाः। स न॒  संका॑स ु पारय।
अ॑ू रणव ॒  ̎।
े े सिपषा पृ॒ त॒ ना॒सा॑षे ु च।
मृध॑॒ सवा॒  इ॑ण
े । इो॑ िजगाय पृिथवीम। ॒ ्
पृत॑ना जयामिस॥ २॥ ॒
अिर॑ ॒  सव॑ु महत।॒ ्
वृ॒ ॒ हा प॑ु ॒ चत॑े नः।
[[2-4-7-3]] इो॑ िजगाय॒ सह॑ सा॒ सहािस।
या॒यमृ॑ष॒भो हिवः।
॒ इो॑ िजगाय॒ पृत॑नािन॒ िवा̎॥ ५॥
इा॑य पिरणी॒यते̎।
जया॑ित॒ श॑मु ा॒य̎म।् [[2-4-7-6]]
अथो॑ हि पृत॒ तः। ु रोज।
इो॑ जा॒तो िव परो॑
॒ त।्
नृ॒ णामह॑ णीरस॑ ॒ विर॑ वः कृ णात।ु
स न॑ परा
॒ सत।्
अ॑ उिताम॑ अय ु भ
॒ कृ ॒ रग॑ ृ ीतः।
ु ॑ तनवा॒
इ॒ शं ॒ ु मर॑े य। ॒ िजििदोम॑
िव॒ ॒ ।

नी॒चा िवा॑ अिभित॑ ा॒िभमा॑तीः। ऋिष॒िव॒ का॑ने ।

िनणीाबा॒
ध ं यो नो॒ अि॑। वा॒यर॑ु ॒ग
े ा य॑॒ ीः।
ु जीरदानो॥ ३॥
उ॒ ं नो॑ लो॒कं कृ॑ णिह ॒
सा॒कं ग॒ न॑सा यम। ्
॒ ु  िश॒ वािभ॑।
िश॒ वो िनयि॑
[[2-4-7-4]] ॒ ु अयािम
वायो॑ शो ॑ त।े
े ॒ भ॑रा॒ सह॑ ।
े॒ िभिह ु ६॥
मो॒ अं॒ िदिव॑ िष॥
॑ ु जन े॑ष।ु
मा िवव॑ने ो॒ िवणा॒
उदी॑िड॒ तो वृ॑षभ॒ ित॒ श ु ̎ै । [[2-4-7-7]]
इ॒ श̎ ु अाक
ू ॒ रो ॒ ु
॑ य। आया॑िह॒ सोम॑पीतय।े
अ॒ े जता॒
े ं ज॑य। ॒ ु ता।
ा॒॒हो द॑वे िनय॑
शू̎हस॒ ओज॑सा। ॒  वधय िया॑
इमिम॑ ॒ णाम।्
॒ू
िव शिमृ ु
धो॑ नद। ॒ िवशां
अयं ॒ िवपित॑
॒ र॒ ु राजा̎।
एतं ु
॒ त े॒ ोमं॑ तिवजात॒ िव॑। ॒
अा ॒  िस धिह।
॑ ॒ मिहवचा
इ े
रथं॒ न धीर॒ पा॑ अतम।् ु ॒ श॑मु ।
॒ ॒  ॑ कृ णिह
अवचसं
यदीद॑ ॒ े ित॒ ं द॑वे ॒ हया̎ ॥ ४॥ इममाभ॑
॒ ज॒ ाम े॒ अ॑षे ॒ ु गोष॑।ु
॒ ु भ॑ज॒ यो॑ऽिमो॑ अ।
िनरमं
[[2-4-7-5]] व  ॑॑
॒ क॒ कु िभ॑ य।
सव॑ु वतीरप
 ॒ एना
॑ जयम।
े ततो॑ न उ॒ ो िवभ॑जा॒ वस॑िू न॥ ७॥
े िभमा॑िनतः।
यो घृ॒ तना॒

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 155 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
[[2-4-7-8]] ु घृ॒ तव॑ तीः।
॒ चो॑
ू वा॒मम।्
॒ े ा॑वापृिथवी॒ भिर॑
अ ॒
॑णा॒ र॑ वो िमताः॥ १०॥
॒  वे ध॒ ने ःु ।
सं॑ हाथां घमघ॑
अय॒  राजा̎ िय ू
॒ इ॑  भयात।् [[2-4-7-11]]
ियो ॒ु
॒ गवा॒मोष॑धीनामतापाम। ् ॒
॑ य॒ त॑वः।
॒ु
यनि॑ त उ॒ राव॑ ॒िम̎म।् ॒
ऋिजो॒ य े ह॑ िवृ
॒ त॑।
यने ॒ जया॑िस॒ न परा॒जया॑स।ै े ॒  संद॑िर।े
ा॑णी॒विणा॒
स ा॑ऽकरकवृ े ष॒भ ाना̎म।् ॒
च॒ षाल॑ व॒  र॑ वः पृिथाम।्
अथो॑ राज॒ु मं मा॑न॒ वाना̎म।् त े दवास
॒ े ॒  र॑ वि॒ वास॑।

उ॑रमध॑ रे त े सपा
॒ ̎। ॒ सिख॑ः सााऽव॑
नमः ॒ गात।
एक॑वृषा॒ इ॑ सखा िजगी॒वान॥् ८॥ ू ॒ तरजा
॒ भरिर॑
अिभ॒ ॒ िस।

ृधो॑ िवह॒ पृत॑ना अिभ॒ ीः।
[[2-4-7-9]] ॒ ु णो म॒ आितं
जषा॒ ॑ मा मिह।
िवा॒ आशा॒ पृत॑नाः सं॒ जयं॒ जयन।् हा
॒ सपा॒॒ िर॑ वरं नः।

अिभित॑ ू ॒ स॑ह।
 शयतः ईशा॑न ं ा॒ भव॑ु नानामिभ॒ िय̎म।्
ु ॑ भरि ितयो॑
तं ॒ यिव। ौ॑ उ॒ कृ त सवीर ॒ ु ̎म।्
हिवज
॒ ु॑षा॒णः सपा
॒  अिभ॒ भर॑ू िस।
॒ ्
ब॒ िलम॑॒ े अि॑ त॒ ओत रात।
आ भि॑ समितं ु ॒ िच॑िकि। ु
ज॒ िह शू॒रप॒ मृधो॑ नद॥ ११॥
बृ॒ ह॑े अ॒ े मिह॒ शम  ॑ भ॒ म।् ॒ ज॑यामिस जीरदानो॒ हया॒  िवा॒ िदिव॑ िष॒ ु वस॑िू न
िवशां

॒ े अन॑मयध॒ ः।
यो दो ै िजगी॒वाहो॑िभिमता ॒ न॑॒ ािर॑ च॥ ७॥
यो अय  ॑पी॒ षस॑॒ कार॑ ।

स िना॒ ॑ यो
नषो ॒ अिः।
॒ [[2-4-8-1]]
िवश॑े बिल॒ त॒  सहो॑िभः॥ ९॥ स ॑॒ववी॑यसा।
॒ ु े सं॒ यता̎।
अ॑े न॑
[[2-4-7-10]] बृ॒ ह॑न भा॒नना ु ̎।

॒ अ॒
 सो े ॒ ान।्
॑ े अ̎ नवं॒ न ु ोम॑म॒ य̎।े
 ै चातरो
आ॒िवय॒ ॑ ू ।
ब॒ भथ॑ िदवः े॒
॒ यनाय॑ जीजनम।्
ु॒ ॒
वसो̎ किवनाित॑ नः।
ईडो॑ ॒ ु िवभावा
॒ े वपो॑ ॒ ̎।
॒ िवशामित॑
ियो ॒ ॒  षु ीणाम।्
िथमान॑ ा॒॒हा य॒ ियो॑ श।
॒ े
॑ ेा वी॒या  ॑ संभ॑तृ ािन। ॒
रियव॒
रव॑ तो यथा।
ा॒ े ंे ॒ िदवमात॑
॒ तान। अ॒ े य
॒ ॒ चत॑े तः।

ऋत॒ ॑ थमोत
॒ ज॑।े अदा̎ः परु एता॥
॒ १॥
 ॒ ॑णा॒ िध  ॑तं॒ ु कः।
े हित
तना॑

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 156 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
[[2-4-8-2]] ॒
अििरो॒ नव॑  नः।
॒ ॒  मान॑षु ीणाम।्
अििवशां 
े ॑पयत॥
िवा̎॒वा ४॥
ू रथ॒  सदा॒नव॑।
तण॒
नव॒  सोमा॑य वा॒िजने̎। [[2-4-8-5]]
आं॒ पय॑सोऽजिन। हिवषो॒
॒ ऽ नव॑ नः।
जु ु तमं॒ वस॑।ु
॒ शिच॑ ॒ ु ॒  िह ज॑िर।
सविवदो॒ ॒ े

नव सोम जष नः। ॒ ु मा॒ नव॑ने ।
एदं ब॒ िहः सरी॑

पी॒यष॑ू हे॒ तृ॑िह। ॒ यो
अयं ॒ यज॑मान भा॒गः।
य॑े भा॒ग ऋता ॒ ्
॒ वयम। ॒ ब॑भवू ॒ भव॑ु न॒ गभ ।
अयं ॑
॒ ्
नव॑ सोम त े वयम। िव॑े दवा
॒ े इदमाग॑
॒ ॒ िमाः।
आ स॑मु ॒ ितं वृ॑णीमह॥
े २॥ ॒ े न ु ावा॑पिृ थवी
इम ॒ समीची
॒ ̎।
॒ न े यं
ता॒ ॒ प॑ु ॒ पश॑
े स ं िध॒ या।
[[2-4-8-3]] आऽै ॑ पृणीतां॒ भव॑ु नािन॒ िवा̎।
स नो॑ रा सहिण॑ । जां ु म॒ मृत॒ ं नव॑ने ॥ ५॥
॒ पि॑

नव हिवज
॒ ु॑ष नः।
॒ ु  सोम॒ भत॑ू मम।्
ऋतिभ॑ [[2-4-8-6]]
॒ ित॑हय  नः।
तद ॒ े ध॒ ने ू अमृ
इम ॒ त॒ ं य े हात
॒ ̎।े
राज̎ोम ॒ ये̎। पय॑॒ु राम॑ते ॒ ु पि॑ ु ।
नव॒  ोमं॒ नव हिवः।
॒ इमं
॒ यं ॒ ु ण॒ े नव॑ने ।
॒ जषमा॑
॒ िां॒ िनव॑दे य।
इा॒ ॒
समीची॒ ॒ घृ॒ ताची̎।
ावा॑पिृ थवी
त॑षु ता॒
े  सच॑ते सा। यिव॑ ो ह॒वाह॑ नः।
ु न ु ोमं॒ नव॑जातम।
शिचं॒ ॒ ु ॒ त ास॑िु तः।
िच॒ भा॑नघृ
॒ ु े ̎म॥् ३॥
इा̎ी वृहणा जषथा नव॑जातो॒ िवरो॑चस।े
अ॒ े त॑े मिह॒ नम।्
[[2-4-8-4]] म॑ े दवता
॒े 
̎ ः।
भा॒ग े द॑वे ॒ न मी॑यस॥
े ६॥
॒ ु जोह॑ वीिम।
उ॒ भा िह वा सहवा॒
॒ उश॒
ता वाज स ॑ त े धा
े ̎।

अििरो॒ नव॑  नः। [[2-4-8-7]]
॒ ह॑
अ ॒ तृताम।् ॑ िवा॑
स एना ॒ िस।
॒ े स॑ह॒िणौ̎।
इह॒ दवौ ु
नव॒  ोमं॑ जष नः॥
॒ न॒ आ िह ग॑ ताम।्
यं ॒
अिः ॑थ॒ मः ाा॑त।ु
ु ॒  ̎म।्
वस॑मु  सविवद स िह वदे ॒ यथा॑ हिवः।

॒ ह॑
अ ॒ तृताम।् ॒
िश॒ वा॑ अ॒ मोष॑धीः।

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 157 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
कृ ॒ णोत॑ ु िवच॑ 
॒ षिणः।

भ॒ ा॒  ये॒ सम॑नै दवाः।
॒ े ॒ सम॑शीमिह ा।
या॑ऽवसन
स नो॑ मयो॒भःू िप॑तो॒ आिव॑ श।
॒ ु ̎ े ो॒नः।
शं तो॒काय॑ तनव
॒ ॒ ु ं मध॑नु ा॒ संय॑तु ॒ ं यव̎म।्
एतम

सर॑ ा॒ अिध॑म॒ नाव॑ चकृ  षः।

इ॑ आसी॒ीरप॑ितः श॒ त॑तः।
॒ ु वः॥ ७॥
की॒नाशा॑ आस॒ त॑ सदान॑
॒ ु ॒ ॒ वृ॑णीमहे जषथां
परएता ॒ ु े ̎ तपयता॒
 मत ृ ॒ ं नव॑ने मीयस े

ो॒नािर॑ च॥ ८॥
ु ॒ षु ो॒ जी॑
ज॑ ु नरो नं जा॒ता वृषा॒स उ॒ त नो॒
वृषा̎ऽ॒ शःु स ॑॒वदौ॥
॒ ८॥
जो॑ ॒ ु  जी॑
ु मभगो॒ ु नरो॒ हिर॑ वप सं॒ िगर॒
॒ ु नो॒ यावद॑ ी॒ िवा॒ आशा॒
िशि॑ाजानामत
अशी॑ितः॥ ८०॥

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 158 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
TaittirÁya-BrÀhmaÉa मा नो॑ हासीिचणम।
॒ ्
॒ ु  ती̎यताम।
आयिर॒  ्
Book 2, Chapter 5
॒ ्
अन॑ा॒॑षु ा वयम।
जी॒वा ोित॑रशीमिह।
Edited by Subramania Sarma, Chennai

॒तामृत̎म।्
Final proofread version, May 2005
ु॒
सवित॑
[[2-5-1-1]] े भ॒ मतु ॒ वि
ो॑ण ॑ ॒
सम। ्
े त।्
ा॒णो र॑ ित॒ िव॒ मज॑ ो॑णे ॒ वाचं॑ बधोमा॑
॒ नाम।्
॒ ू ब॑धा
इय भा ॒ ब॒ िन॑। ू े
े ॒ मोद॑ ॒ मह॑  यत।
ो॑ण
स इव॒  ा॑नश।े े ॒ सवा॒  िदश
ो॑ण ॑
॒ आणोिम।
॒ े े ु िवभरः।
॒ े दवष॑
यो दवो ॒ ू ॒ यने ॒ ाा॑ उ॒ त द॑ िणा।

े ॒गषा
आवृ॑दािय॑
॒ ृ ̎। ॒
ती ै ॑ िदशः ु ॒ रात।्
॒ ॒ व॑
॒ िशत।
तिमा॒ण ं मनसोप॑ तिदों॑ बधोमा॑
॒ नम।्
अं॑ दवाना॑ ॒  ु नो हिवः।
॒ े िमदम॑ ॒ ॒  निमः
अरा ू ३॥
े॒ पिर ॒ सव॑ बभव॥
े ्
मन॑स॒ ि॒ दम। अि॒ ु
॒ यमन॑परी स ॒ च॑॥ १॥
॒  स
॒ ू भं॑ च गत।
भतं ु े
॒ े े ि॒ यम॥् १॥
ति दव॑ [[2-5-2-1]]
े वािज॒ ो अ॑
उ॒ दिह॑ ॑ ॒ ः।
[[2-5-1-2]] ॒ ू ता॑वत।्
इद॒ रा॒मािव॑ श सनृ
ु ॒ ्
आ न॑ एत ु पररम। ॒ ज॒ जान॑।
यो रोिह॑ तो॒ िव॑िमदं
॒ े ै ॒  हव̎म।्
॒ दविरम
सह स नो॑ रा॒षे ॒ ु सिध॑
ु तां दधात।ु
मन॒  य॑े िस यिस।
े रोह रोह॒ रोिह॑ त॒ आरोह। ॑
कम  ॑॒ प॑ितं॒ दध॑त।् ॒ िभ॒ विृ  ं॑ ज॒ नषा॑
जा ु ̎म।्
ु म॒ प
॒ ु ̎ म े॒ वािग॒ द हिवः।
जषतां ॒ तािभ॒  सर॑ ो अिवदडवः।
॒ ॒ु
॒ ु ता।
॒ ॒ े परोिह॑
िवरावी गा॒त ं ु पय॑
॒ ि॒ ह रा॒माहा̎।
ह॒
॒ वाडन॑पाियनी। ॒ रोिह॑ तः।
आहा॑षा॒िमह
यया॑ ॒ पािण॑ बधा
॒ वद॑ ि। ु १॥
मृधो॒ ा̎॒दभ॑य ं नो अ॥
े िस दवाः
पशा ॒ े प॑रम
॒ े ज॒ िन̎।े

सा नो॑ िवराडन॑ ु
परी॥ २॥ [[2-5-2-2]]

अं ॑ ावापृिथवी॒ श॑ रीिभः।
[[2-5-1-3]] ॑ ॒ रवती॑
रा॒ ं हाथािमह े ॒ िभः।
वादवी॒ े ज॑षु तािमद॒  हिवः।॒ िवम॑मश॒  रोिह॑ तो िवपः।
॒ ॑
॒ त े॒ ॑म।्
च॑दु ॒व ानां॒ ोित॑रमृ ॒ च॒ा॒णः हो॒
समा॒ ॒ ह॑ ।
॒ िवाना॑
अ ॒ ॒ िनधी॑यत।े
य बधा िदवं॑ ग॒ ाय॑ महता
॒ म॑िहा।

॒ ु शीमिह।
त॑ सम॑ िव नो॑ रा॒म॑नु ॒ ु पय॑सा॒ न॑े ।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 159 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ू ु
या े॒ िवश॒ प॑सा संबभवः। ॒ च
अवा॒ ु यािच॒ तो मन॑।
 ीनं॑ कृ णतां
गा॒य॒ ं वमन
॒ ु
॒ ु ता॒ आग॑। ॒ ु नो॑ अ
ी ॒ हिवषो॑
॒ ु णः।
जषा॒
ताा िव॑ श॒ ु मह॑ सा॒ न॑े । यािन॑ नो िज॒ नना॑िन।
॒ ु अ॒ ॑ते ॒ ु रोिह॑ तः॥ २॥
सं मा॑ता पो ॒ ु ̎।
ज॒ हथ  ॑ शरू मना
इान॑िु व नािन॑
॒ ।
[[2-5-2-3]] ॒ े हिवषा॒
अनन॑ ॒ पन॑ु ।
इ॒ आशा̎॒ पिर॑ ।
॒ ू ु ा मतः पृिमातरः।
ययम॑
इ॑ण ॒ ु मृ॑णीथ॒ शनू ।्
े सयजा॒  ोऽभ॑य ं करत॥् १॥
सवा॒
आ वो॒ रोिह॑ तो अणोदिभवः।

िस॑ासो मतः ासंमदः। [[2-5-3-2]]
॒ ज॑जान।
रोिह॑ तो॒ ावा॑पिृ थवी ॒ू
े शिच॑
जता॒ 
षिणः।
ति॒ ं॑ ु परमी े॒ त॑तान। ॒ ध̎ े ा।
आकू ̎ ै ा॒ कामा॑य ा समृ
ति॑ििय े अज ॒ एक॑पात।् ॒ ु द॑ ध े अमृत॒ ाय॑ जी॒वस̎।े
परो
अहावा॑
॒ ॒ बल॑ेन।
पिृ थवी आक॑ू ितमाव॒॑ स।े
॒ अ॑ हत।्
रोिह॑ तो॒ ावा॑पिृ थवी काम॑म॒ समृ॑।ै
तने ॒ सव॑ु  िभ॒ त ं तने ॒ नाक॑॥ ३॥ ु े॒ िधय॑।
इ॑  यत
आक॑ू ितं दव ॒ ु द॑ध।े
॒ े मन॑सः परो
[[2-5-2-4]] ॒
य॑ ॒ ु म े अ।ु
मा॒ता सहवा॑

सो अिर॑ ॒ े रज॑सो िवमान॑
॒ । यिदािम
॒ ॒ मन॑सा॒ सका॑मः।
तन॑े दवाः ु ॒ िवन।्
॒ े सवर॑ े ॒ ृ य े॒ िनिव॑ म॥् २॥
॒ े मनद॑
िवदय॑

॒ स̎म।्
॒ ु े ॑ ा भा॒नवो॑ दीिदवा
सशवं
सम॑ासो जो॑ ॒ ु जातवदः।
े [[2-5-3-3]]
॒ ॒ तन॑े ।
उ॒ ि॑ ा वा॒िजनमाघृ े ॒ ॒  रे̎॒ान।्
सदिरी
ु े॒ भोज॑नािन।
सस॑म े यवस य॑ वा॒जी तन॑यो वी॒डुपा॑िणः।
अ॒ े शध  ॑ महत॒ े सौभ॑गाय। ॒ पाथा अरा॑
सह॑ ॒ ॒ े ।
समित॑
॒ु
तव॑ ा॑ ु ॒ मािन॑ स।ु
 आशा॑नां ाऽऽशापा॒ले॑।
॒ ु ॒ ॑ ण।
सं जा̎॒ सयममाकृ ु ु अमृ
च॒ त ॒ त
̎ े ः।
॒ू ॒ ॒
श॒ यतामिभित॑ ा॒ महािस॥ ४॥ ॒ू
इदं॒ भता॑ े
ः।
॒ ते ॒ ु रोिह॑ तो॒ नाको॒ महािस॥ २॥
अ॒ ॒ े हिवषा॑
िवधम॑ ॒ ॒ ्
वयम।
िवा॒ आशा॒ मध॑नु ा॒ ससृ॑जािम।
[[2-5-3-1]] ॒ ॒ वा आप॒ ओष॑धयो भव।ु
अनमी॒
पन॑ु न ॒ इो॑ मघवा॑
॒ ददात।ु ॒ यज॑मानो॒ मृधो॒ ॑ताम।्
अयं
॒  स॒ ु सव̎।
ृ ीताः पशव॑
अग॑भ
॒ ु ̎।
धना॑िन श॒ ो ध॑ सराधा

अिः ॑ िम
सोमो॒ वणो ॒ इ॑ ।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 160 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ यः स॑ह॒ी।
बृह॒ित॑ सिवता [[2-5-4-3]]
॒ ू नो॒ गोिभ॒ रव॑ सा॒ सर॑ ती।
पषा ॒ नाम।्
यिदाह॑ थमजामही॑
ा॑ ॒ पािण॒ सम॑नु यः। ॒ ै आा॒ियना॒मिम॑ना॒ ोत मा॒याः।
ा॑ ॒ पािण॒ दध॑ती॒ सर॑ ती। आय ॒ ॒ ु ̎म।्
ू  ॑ ज॒ नयामषास
॒ नो॑ ददात।ु
॒ ू भग सिवता
पषा ता॒दीा॒ श ॒ ू िकल॑ िविव।े
॒  ॒
बृह॒ितददिद॑ ॒ ̎म।्
 सह ृ ं वृ॑॒ तरं ॒ स̎म।्
अह॑ ॒
॒ दा॒ता वण॒
िमो ॑  सोमो॑ अिः॥
॒ ३॥ े महता
इो॒ व॑ण ॒ े ।
॒ वधन॑

क॒ रििव॑ मतां॒ नव॑ च॥ ३॥ ासीव॒ किल॑ु शना॒ े िववृ॑ा।
॒ ॑िृ थाम।
अिह॑  शयत उपपृ ॒ ्
[[2-5-4-1]] ॒ वे मद
अयो॒ ॒ु े
॒  ॒ आ िह ज।
॒ ु ̎म।्
आ नो॑ भर ॒ भग॑िम म ॒ वी॒रं त॑ ु िवबा॒धमृ॑जी॒षम॥् ३॥
महा॒
िन त॑े द॑
॒े े॒ े
धीमिह॒ रक।
उ॒ व  इव
॑ पथ े॒ कामो॑ अ। ॒ े [[2-5-4-4]]
तमापृ॑णा वसपत ु े॒ वस॑नू ाम।् नाता॑रीर॒ समृ॑ितं वधाना
॒ ̎म।्
इमं
॒ कामं॑ मया॒ गोिभ॒ रै̎ । ु
स ॒ जाना̎ िपिपष॒ इ॑ शः।
॒ ।
च॒ व॑ ता॒ राध॑सा पथ॑ ॒
िवो॒ िवहा॑या अरितः।
॒ ु ॒  मितिभ॒
सवयवो॑ ॒ ंु ॒ िवा̎। वस॑दु ध॒ े ह॒ े दि॑ण।े
ु कासो॑ अन।्
इा॑य॒ वाह॑  किश॒ ॒ न  िश॑थत।्
तरिण॒
इ॑ ॒ न ु वी॒या  ॑िण॒ वो॑चम।् ॒ या॒ न िश॑थत।्
॒ व॑

यािन॑ च॒ कार॑ थमािन॑ ॒
वी॥ १॥ ु स।े
िव॑ा॒ इिद॑ ष॒
॒ ू ष।े
॒ े ॒ हमिह॑
दवा
[[2-5-4-2]] ॒ ु त े॒ वार॑ मृ वित।
िव॑ा॒ इकृ
॒ ॒ प॑तद।
अहिहम॒ ॒  ृ॑वित॥ ४॥
अिारा॒

 वणा॑ अिभनव ॒  ॑तानाम।्
॒ ॒ पव  ॑त े िशिया॒णम।्
अहिहं [[2-5-4-5]]
ा̎ऽ॒ ै व ॒ य ॑ तत। उि ॒ मी॒रयन।्
॒ हा॑नो अिभकाम॑
॑ ध॒ ने व॒  ॑मानाः।
वा॒ा इव ॒ ॒ िा॒ भव॑ु नािन पवथा
पृ ॒ ू  ̎।
॒ु
अ॑ सममव॑ ॒ ु ।
जमराप॑ ु सष॑ु िमो॒ यिज॑ः।
आ क॒े तना॒
वृ॒ षा॒यमा॑णोऽवृणीत॒ सोम̎म।् ॒ य  िदः।
कामं॑ नो अ े अिभह॑ ॒
ु े
िक॑किपबत॑ ॒ु । ॒ ु णो हममृ
जषा॒ ॒ ॒ तषे॑ ु ॑ ॒ ।
॒ ऽऽद॒ व̎म।्
आ साय॑कं मघवा॑ आ नो॑ रियं ॒ गोम॑ती॒िमष̎म।्
॒ ब॑लां
अह॑ नं नाम॥् २॥
े थमजामही॑
॒ ू ।्
िनध॑िे ह॒ य॑द॒मृतषे॑ ॒ ु भषन

अि॑ना यमाग॑ तम।्

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 161 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
दा॒शष॒ु पद
ु ॑ ससा। भग॒ ण॑ते ॒ भग॒ स॑राधः।
पषा ॒ ् ५॥
॒ ू र॑ त ु नो रियम॥ ॒ ु व॒ दद॑ ः।
े ां िधयमद॑
भग॒ म
भग॒ णो॑ जनय॒ गोिभ॒ रै̎ ।
[[2-5-4-6]] भग॒  नृिभ॑न॒ वृ  ॑ ाम।
इमं ॒ ॒
॒ यमिना॑ ॒  ा।
वधय॑ श॑ती॒ समा॒ उप॑यि लो॒काः।
इमौ ॒ यज॑मानाय धम।्
॒ रियं श॑ती॒ समा॒ उप॑य॒ ाप॑।
इमौ ॒ ू तां िवतो॑
॒ पश॑ ॒ नः। ॒ ू  श॑तीना॒ समा॑ना शा॒ तन॑े ।
इं॒ पत

॒ ू न॑ पात॒ ु सदम॑


पषा ु
॒ यन। ् ॒ े ाऽनं
हिवष॒ ॒ लो॒कं परमारोह॥
॒ ॑ २॥
 त॑े मह
॒ े स॑रित।
सभ॑ु ग॒ े वािज॑नीवित। [[2-5-5-3]]
॒ म।्
॒ वाच॑े भरे मित
स॒ ॒ े॒ सा या ॑थ॒ मा ौ॑ त।्
इयमव
इदं॒ त॑े हं
॒ घृ॒ तव॑ रित। ु े॒ प॑ दवी।
सा ॒ पािण॑ कत ॒े
॒ वाच॒ े भ॑रमा
स॒ े हवी
॒ िष॑। े सा॑रौ वयत॑
॒ मतत।े॒ ्
इमािन॑
॒ त े िरता॒ सौभ॑गािन। ू
॒ तनं॒ िवत॑त॒  षम॑यखम।
सना॒ ्
तिभ॑ ॒ ु सः ाम॥ ६॥
े व॒ य  सभगा॑ अवा॒ाू̎ि॒ रतो॑ ध॒ ो अान। ॒ ्
॒ नामृजी॒ष ं ृ॑वित रत ु नो रिय
वही॑ ॒  सौभ॑गा॒कंे ॑ ृ ात े॒ न ग॑मात े॒ अ̎म।्
नाव॑प॒ 
च॥ ४॥ ू हासो॑ अ।
आ वो॑ यदवा॒ ॒
वृिं॒ य े िव॑े मतो॑
॒ ॒ु
जनि॑ ।
[[2-5-5-1]] ॒ यो अिम
अयं ॒  ॑त॒  सिम॑ः।
॒ ईश॒ े वस॑नू ाम।्
॒ रा॒यो य
यो ॒ ज॑षु ं कवयो यवानः॥
एतं ु ३॥
॒ ना॑म॒ तु स॑िु ती॒नाम।्
॒ सा
यः
॒ इः
य ॒ ू  िं दधात।ु
॒ पविच॑ [[2-5-5-4]]
॒ ॑॒ वा अ॑ते ु दवान।
यो ॒े ् धा॒रा॒व॒ रा मतो॑
॒ ु
ृ वजसः।
ध॒ 
॒ यो
अयं  ॒ गोिभ॒ रै̎ ।
॒ व॑ धतां  ।
॒ े ॒िमिभ॑
मृ॒ गा न भी॒मा॑िवषिभ॑
इयं े  पा
॒ विद॑ ॒ ु ̎।
॒ सवीरा ॒
अयो॒ ु चा॒
न श॑श ु ना ऋजी॒
॑ िषण॑।

इदं॒ ब॒ िहरित॑ ब॒ हा। ु ॒ धम॑॒ उप॒ गा अवृ
िमं ॑ वत।
इमं
॒ यं ॒ िव॑े अव ु दवाः।
॒े िवच॑म े॒ िद॒वः।
॒ भग॑वा अ ु दवाः।
भग॑ एव े े॒ ॒ नील॑ पृ ं बृ॒ ह̎म।्
आवधसं
तन॑े वयं
॒ भग॑वः ाम॥ १॥ बृह॒ित॒  सद॑न े सादयम।्
॒ स̎म।्
सा॒दो॑िनं॒ दम॒ आदी॑िदवा
[[2-5-5-2]]  ष स॑पम।
िहर॑ यवणम॒ े
तं ा॑ भग॒ सव ॒ इो॑हवीिम। ु  श॒ तप॑॒ स शः॥
स िह शिच॑ ॒ ु ू ४॥
स नो॑ भग परु एता े॒
॒ भ॑वह।

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 162 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
[[2-5-5-5]] ा॒दोः फल॑  ज॒ ा।
िहर॑ यवाशीिरिष॒रः स॑वु ॒ षाः।
 य॒ कामं॒ िनप॑त।े
आ॑नगी सरभीम। ु॒ ्
बृह॒ित॒  स ा॑वश ॒
े॒ ऋाः।
ब॒ ॒ामकृ॑ षीवलाम।्
॒ ू सिख॑ आ सितं
प ॒ ु क॑िरः।
॒ ्
पष॒ूव॑ ॒ त े वयम। ाहं मृ॒ गाणां̎ मा॒तर̎म।्
े क॒ दाच॒ न।
न िर॑ म ॒ ॒ नीम॑शिसषम॥् ७॥
अरया॒
ो॒तार॑  इह॒ ॑िस। ॒ ु न॒  शिरमा॑
ा॒म॒ ॒ रो॒ह॒ यवा॒ ॒ु ू ॒ नो यत े॒ िनप॑त े
या॑े पष॒ू ावो॑ अः
॒ ु े
स॑म॒ । च॒ ािर॑ च॥ ५॥

॒ ॒
िहरययी॑ ॒ ॒ े चर॑ ि।
रिर॑
 ा
यािभ॑यािस ॒  सय ू  ॑। [[2-5-6-1]]
काम॑ने कृ ॒ तः व॑ इमा॑
॒ नः॥ ५॥ वा  ॑हाय॒ शव॑ स।े
पृ॒ त॒ ना॒साा॑य च।
[[2-5-5-6]] इ॒ ाऽऽव॑ तयामिस। 
अर॑ या॒र॑ या॒ सौ। ॒ ु ण ं वी॒रव॑  ं बृ॒ ह̎म।्
सा॑
या वे ॒ नय॑िस। उ॒ ं ग॑भी॒रं पृ॒ थब॑ु ु िम।
क॒ था ामं॒ न पृ
॑ िस। ॒ ु  ॑मम॑
तिष ॒ ु िभमाितषाह ॒ ̎म।्
न ा॒ भीिर॑ व िवती३। ॒
अं ॑ िच॒  ं वृषण ॒ दा̎।
॑  रियं
॒ ॒ वद॑ त।े
वृ॒ षा॒रवाय िय॒ े ॒ ै ा॒ िन ॑ ै ा।
हो
ु ॒ म॑ ु ािम॒ वण
॑ ̎ ।्
॒ पाशात
॒ ित िचि॒ कः।
यपाव॑
आ॒घा॒टीिभ॑िरव धा॒वयन।् ॒ गसं॒ ॑ण े ा करोिम॥ १॥
अना॒
॒ ॒ िनम  ॑हीयत।े
अरया॒
उ॒ त गाव॑ इवादन।् [[2-5-6-2]]
े वे यत॥
उ॒ तो वम॑ े ६॥ िश॒ व े त े॒ ावा॑पिृ थवी
॒ उ॒ भ े इम।
॒ े
शं त॑े अिः
॒ ॒
सहािर॑ ।ु
[[2-5-5-7]] ॒ सहौष॑
शं ावा॑पिृ थवी ॒ धीिभः।
॑ िनः सा॒यम।्
उ॒ तो अरया॒ ॒
शमिर॑ ॒ वात॑ने त।े
 सह

श॒ क॒ टीिर॑ व सजित। शं त े॒ चत॑ः िदशो॑
॒ भव।ु
॒ ै आ॑ यित।
गामष॒ या दवी॒ ॒ ।
ै त॑ः िदश॑
॒ ै उपा॑वधीत।्
दावष॒ वात॑पीरिभ ू िवच॒ ।े
॒ सय
वस॑रया॒ा सा॒यम।् तासां̎ ा ज॒ रस॒ आद॑ धािम।
अ॑ु िदित॑
॒ मत।े  य॑ एत॒ ु िनितं
॑ परा॒चः।

॑ िनह॑ि ।
न वा अरया॒ ु ॒
अमो॑िच॒ या̎िरतादव॑ ॥
 २॥
॒ े
अािभ॒ ग॑ ित।

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 163 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
[[2-5-6-3]] िहा ॒
॒ शरी॑रं ज॒ रस॑ परा̎ ।्

हः ॑ ै चोद॑ मोिच।
ु ॒ पाशां॒ िन॒ ू ॒ भितं
आ भितं ू ॑ वयम॑
॒ वामह।ै
अहा॒ अव॑ ितमिव॑ ॒ दो॒नम।् इमा
॒ एव ॒ ता उ॒ षसो॒ याः ॑थ॒ मा ौन।्
अ॑भ ु ृ ॒ त॑ लो॒के ।
ू ॒ े स॑क ु  े॒ प॑ ॒ पा।
॒ े  कवत
ता द॑
ू  ॑मृ॒ त ं तम॑सो॒ ाा॒ यत।्
सय श॑ती॒नाव॑ प
ृ ि।
ु ॒ सृ॑ज॒॑ने सः।
॒ े अम॑
दवा न ग॑म॒ ̎म॥् ५॥

॒ ॒ ॒ ि̎ े याा॑
एवमहिममं ॒ िमश॒ सात।् े
क॒ रो॒व॑   िचऽवामह ै च॒ ािर॑ च॥ ६॥
हो
ु ॒ म॑ु ािम॒ वण
॑ ॒ पाशात̎ ।्
॒ु
बृह॑त े यविम॑ ॒ व॑। [[2-5-7-1]]
िद॑
॒ े ाथ े उ॒ त पािथ  ॑व।
श वस॑नू ां॒ ाऽधी॑तन।

॒  ॑वत
ध॒  रिय ु े॒ की॒रय॑िे चत॥् ३॥ ू 
॒ ाणा॑म॒ ा।
आ॒िदानां
॒ े सा।
॒ तज॑
[[2-5-6-4]] ॒ े ॒ त॑नु ा।
िव॑षे ां दवानां
॒ मा॑
मता॒ ु ॒ ाहा̎।
े जहोिम
॒ ू पा॑त ॒ ििभ॒  सदा॑ नः।
ययं
॒ े यध॒ु िममाजोवानाः।
दवा॒ ॒ ॑ ॒
अिभभ॑ िू तरहमाग॑
॒ मम।्
॒ वध
िवा॒ ृ ॑म॒ िभ य े र॑माणाः। इ॑ सखा ा॒यध॑ु।
यन॑े हता
॒ दी॒घमा॑ न॒ मायन।् आाशा॑स ु ह॑
॒ ।
॒ ॒ ॒  वमानाः।
अनमथमिन॑  ॒
इदं॒ वच अिना॑ दमागा
॒ ̎ ।्

॒  ु भष॒े जम।्
ु े िहमव॑
य॑े सजात यशो॒ भग॒  सह॒ ओजो॒ बलं॑ च॥ १॥
॒ भःू शंत॑मा॒ यदो
मयो॒ ॒ ृ ऽिस॑।
े सीबल।े
ततो॑ नो दिह [[2-5-7-2]]
॒ िग॒ िरो॒ अिध॒ यधाव॑
अदो ॒ िस। ु
दी॒घा॒य ॒ ाय॑ श॒ तशा॑रदाय।
ु े ४॥
स॒ शोभ॑माना क॒ वे॑ श॥ ृ
ित॑गािम ॒ े वीया  ॑य।
महत
आय॑रु िस िवाय॑
॒ रु िस।
[[2-5-6-5]] ॒  रु िस॒ सवमाय॑
सवाय॑ ॒  रु िस।
सव॑ म॒ आय॑भयात। ु ू ्
तां ा॒ म॑ु ला हिवषा॑
॒ 
वधयि।
सा न॑ सीबले रियमाभा॑
॒ े॒
जयह। सवमाय॑ ॒ गु ष म।्
ू  दवा॒
पव॑ े ॒ु ॒
े अप॑रणानपय॑ िभः। ू ु ॒  सव॑ु।
भभव
जा॒व॑ रै॒ परा॑िण। ॒  ण
अिधम ॑ ाा॒दः।
े िन दवा
वदा॑ े अय
॒ मीित
॒ ॒ माम।् ु  ॒ णा॑पितः।
मृ॒ धम
॒  िहा
अह ॒
॒ शरी॑रं ज॒ रस॑ परा̎ ।्
त ॑  ॒  ाहा̎॥ २॥
ा॒णा॒पा॒नौ च॒ ु ो̎म।्
॑ ृ ाम।्
वाचं॒ मन॑िस॒ संभत [[2-5-7-3]]

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 164 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ ितः ण॒ ता।
जाप॑ े यः िश॑वाष॒ृ भो यो म॑ती॒नाम।्
बृह॒ित॑ परु एता।
॒ यो गो̎॒ िभ॑ ॒भृो ह॑ िराः।

॒ पा̎।
यमः ॒ ॑ि॒ वाजा॑न।्
॑ िच॒ ा अिभतृ
स इ
ु ॒ ु ाहा̎।
च॒ मा̎ पनरसः ु वृष॒भ एत
आ त े॒ शो॑ ॑ ु पात।
॒ ्
॒ ा॒दोऽ॑पितः।
अिर॑ ओ॒ राद॑ ध॒रागा परा̎ ।्
॒ु त

अा॑ म॒ ि॒  े यज॑मानाय ददात॒ ु ाहा̎। ॒
आ िवतो॑ ॒ सम
अिभ  ्
̎ े ॒ वाङ।
सोमो॒ राजा॒ राज॑पितः। ॒ ु  सव॑ु व।
इ॑   े ॒ े

रा॒मि॒  े यज॑मानाय ददात॒ ु ाहा̎। ु रथम।
ो॑ ै परो ॒ ्
॑ साा॑
वणः ॒ ॒ ितः। ॒ ू चत॥
इा॑य शषम॑  १॥

साा̎मि॒  े यज॑मानाय ददात॒ ु ाहा̎॥ ३॥
[[2-5-8-2]]
[[2-5-7-4]] ॒ क॑े िच लोक॒ कृत।्
अभी
॒ ं
िमः ॒ प॑
॒ ितः। ॒ े सम॑
स ॒ ु वृ॒ हा।
॒ ॒ ॒  े यज॑मानाय ददात॒ ु ाहा̎।
मि ॒
अाकं ॑ बोिध चोिदता।

इो॒ बलं॒ बल॑ पितः। नभ॑ाम॒ के षा̎म।्
बल॑ म॒ ि॒  े यज॑मानाय ददात॒ ु ाहा̎। ा॒का अिध॒ ध॑स।ु
॒  ॒ ॑पितः।
बृह॒ित ॒  श॑नु ा॒सीर̎म।्
इं॑ वय
ा॒ि॒  े यज॑मानाय ददात॒ ु ाहा̎। ॒
अि॒  े ह॑ वामह।े
॒ ॒ रा॒ रा॒प॑ितः।
सिवता ै नो गमत।्
आ वाज॒ प॑

रा॒मि॒  े यज॑मानाय ददात॒ ु ाहा̎। ु सीरा॑य।
इा॑य॒ शना॒
॒ ू िवशां
पषा ॒ िव॑ ितः। ॒ ु ज॑ु त नो हिवः॥
चा ॒ २॥
िवश॑म॒ ि॒  े यज॑मानाय ददात॒ ु ाहा̎।
ु ॒ पि॑
सर॑ ती॒ पि ु पी। [[2-5-8-3]]
ु म॒ ि॒  े यज॑मानाय ददात॒ ु ाहा̎।
पि॑
॒ ु ॒ ित॒ मिध॑
जषतां े रः।
ा॑ पशनां ु  पकृ
॒ ू िम॑थ॒ नाना ॒ पप॑
ू ॒ ितः।  हािन॑ घृ॒ तव॑ ।ै

॒ ू दात॒ ु ाहा̎॥ ४॥
े ि॒  े यज॑मानाय पश॑
॒ पणा॒ हय  ॑ाय भरता सजोषा
॒ ̎।

च॒ ाहा॒ साा̎मि॒  े यज॑मानाय ददात॒ ु ाहा॒ ॒ ु ॑
इतिभ॒  णा वावृधा॒नः।
िवश॑म॒ ि॒  े यज॑मानाय ददात॒ ु ाहा॑ च॒ ािर॑ च॥
॒ ु सी॒री हिविरदं
शना॒ ॒ ॒ ज॑षु ।
७॥ े ॒ ̎म।्
ु ॒  उप॑सिर
वय॑ सपणा

अिः ॑ िम
सोमो॒ वणो ॒ू
॒ पषा
॒ इो॒ बृह॒ित॑ सिवता ॒ ध
े ा॒ ऋष॑यो॒ नाध॑मानाः।
ियम॑
सर॑ ती॒ ा॒ दश॑॥ ु पिध ु
अप॑ ा॒मू̎ण॒ िह ॒ ू  च॑।
॒ ु ॒ ु ाि॒ धय॑वे ब॒ ान।्
मम॑
[[2-5-8-1]] बृ॒ हिदा॑य गायत॥ ३॥
॑ षी तः।
स ̎ पािह॒ य ऋजी॒ ॑
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 165 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
[[2-5-8-4]] ु मि सरित।
मख॑
॑ वृ॒ ह॑मम।्
मतो या सर॑ ती वश॒
ै ा॥ ६॥
यने ॒ ोितरज॑
॒ नयृता॒वध
ृ ।

॒ े दवाय
दवं ॒ े ॒ जाग॑िृ व॥ [[2-5-8-7]]
॒ ै  क इम
का िमहका॒ ॒ े प॑त॒ ाः। तां̎ म े रा।
ु पिर॑ मा पति।
मा॒ा॒लाः किल॒ ता̎ े भीय।
अना॑वत ै ध॑म ु दवाः।
ृ ना॒ ॒े ू भाजो॑ भया।
ता̎ े भिय॒ ू
सौप॑ण॒ च॑ ु िवदय।
ु ॒ नवा॑ े ॒ द॑ ि॒ मद॑िस॒ मतत।
अहं े॒ ्
एवाव॑ ॑ बृ॒ ह̎म।्
॒ ॒ वणं ममा॑िस॒ योिनव
॒ ॒ योिन॑रि।
॒ ॒
नमा धीर॑ म॒ मृत॑ गो॒पाम।् ममवै॒ सह॑ हा॑
॒ ।े
॒ ॑ ॒ िवयसत॥् ४॥
स न॒  शम  ॑ िवथं ॒ ु िप
पः ॒ े लो॑क॒कृा॑तवदः।

॒ ै स॒ सं॑ ाऽ।े
इहव
[[2-5-8-5]] ा॒णन॑े वा॒चा मन॑सा िबभिम।

॒ ू पा॑त ॒ ििभ॒  सदा॑ नः।


ययं ॒ मा॒ स॒ मायमा
ितरो ॒ ु  हा॑सीत॥् ७॥
ु ॒  ु ॒ यत॑म।्
नाक॑े सपणमप
॒दा वन॑े ो अच॑
॒ त ा। [[2-5-8-8]]

िहर॑ यपं॒ वण ॒ ्
तम। ै ॒ े ित।े
ोित॑षा ा वानरणोप॑

यम॒ योनौ॑ शकनं ॒ ु ्
ु॒ भ॑रु यम। ॒ त े॒ योिन॑॒ िय॑।
अयं
॒ े ॒ य।े
शं नो॑ दवीरिभ॑ यतो॑ जा॒तो अरो॑चथाः।
आपो॑ भव ु पी॒तय̎।े तं जा॒न॑॒ आरो॑ह।
॒ व ु नः।
शं योरिभ॑  रियम।
अथा॑ नो वधया ॒ ्
ईशा॑ना॒ वाया  ॑णाम।् या त॑े अ े यिया॑
॒ ॒ ू े हा॒ाऽऽान̎म।्
तनयारो॑
 नाम॥् ५॥
य॑ीषणी॒ ॒ु ।
अा॒ वस॑िू न कृ ॒ व॒  े नया  ॑ पिण॑
॒ ू यमासी॑
॒ भा
यो ॒ द॒ ां योिन̎म।्
[[2-5-8-6]] े भवु ॒ आजाय॑मान॒  स॑य॒ एिह॑ ।
जात॑वदो॒
ु॒
उ॒ पाव॑रोह जातवदे॒ पनम॥ ् ८॥
॒ या॑चािम भष॒े जम।्
अपो
अ॒ ु म े॒ सोमो॑ अवीत।्
 िन भष॒े जा।
॒ िवा॑
अ॒ [[2-5-8-9]]
॒ च॑ िवशं
अिं ॒ भ ु ्
॑ वम। ॒ व॑ ह नः जा॒नन।्
॒ े े हं
दवो॑
॒ षे जीः।
आप॑ िवभ॑ आय॑ु जा
॒  रियमास॑
॒ ॒ ु धिह।

॒ ु त॑े सरित।
यद अज॑ो दीिदिह नो रो॒ण।े
गो॑षे ॒ ु यध॑।ु ॒ नम॒ ु म।्
तिमं॑ जोहवीिम मघवा॑
तन॑े म े वािजनीवित। ॒
सादधा॑ ु ॒  शवािस।
न॒ म॑ितत

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 166 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
 च॑ यियो॑
मिह॑ ो गी॒िभरा ॒ ॒  ्
ऽववतत। वस॑िू न प॒ु धा िव॑ श।ु
॒ ु कृ णोत ु वी।
रा॒य े नो॒ िवा॑ सपथा॑ ॒  ॒ ु  मानाय कृ ॒ वन।्
दी॒घमाययज॑
ु े ु मिहषो
िक॑कष ॒ यवा॑िशरं तिवश॑ ृ ्
ु ॒ ु ॒ पत। ृ ने॑ जिरतार॑
अधा॒मत ॒ मि।
॒ ु यथाव॑ शत।्
सोम॑मिपब॒ ि॑नु ा सतं ॒ ु ॒ नोित॒ सीर̎म।्
इ॑  शनावित॑
॒ ॒ ु म॥् ९॥
स ̎ ममाद॒ मिह॒ कम॒  कत  ॑व े महाम सं॒ व॒ र॑
॒ ॒
ितमाण॑ मतत।े॒ ्
॒  ॒ ोितिददा॑
अक ॒ स॒ े ̎म।्
[[2-5-8-10]] ॒ु ॒
सं॒ व॒ र॒  शनवीर॑ मतत। े॒ ्
सनै सवं॒े दवः
॒ े सिम
॒ ॒ इ॑ ।
 स ॒ ु ना̎।
इ॑ ॒ राध॒  य॑त ं प

िवदती॑ ॒
सरमा॑ ॒ णमे̎। तद॑ क ॒ प ं िविममा॑
॒ े
नमित।
ाद॑ शारे ॒ ित॑ित॒तीषा
ृ ̎।
मिह॒ पाथ॑ प ॒ ू  सिय॑
॒ ः।
राणाम।् ॒ यो॑ ग॒ ो॑ वा॒जय॑ः।
अा॒
॒ु
अं॑ नयप॑
̎ ।्
॒ जा॑न॒ ती गात
अा॒ रवं॑ थमा हवा॑मह॒ े ोप॑ग॒ वा उ।


िवद ॒
 सरमा॑ ॒ ॒ू  ्
ढमवम। ु ॒ नवा॑याम।्
आ॒भष॑ू ा समतौ
े नकंु ॒ मान॑षी॒
यना॒ ु भोज॑त े॒ िवट।् वयिम॑ ॒ ु  वम॥
॒  ा शन ॑ े १२॥
आ य े िवा̎ पािन॑
॒ च॒ ु ः। ॒ त ॒ हिवगा
अच॒ ॒  ॑यत यसषणी॒ ॒ु ं
 नां वै ॑श॒ा हा॑सी॒म
ु ्
कृ ॒ वा॒नासो॑ अमृत॒ ाय॑ गा॒तम। ॒ े ॑ नना॒
दवतौ ॒ ष॑ ॥ ८॥
ं नृिभ॑नपृ  त े दवतौ॥
॒े ॑ १०॥ ा॒ण उ॒ दिह ु ॒ नो॑ भर यो
े ॒ पनरा ॒ रा॒यो वा  ॑हाय॒ वस॑नू ा॒
स ̎ पाौ॥
॒ ८॥
ृ ीता धारावरा
ा॒णो र॑ ॒ ग॑भ ॒ मतो॑
॒  ॒ु ॒
दीघायाय
[[2-5-8-11]]
ोित॑षा ा॒ प॑चािरशत॥् ४५॥
ू िण वृ॒ ा ह॑ य
भरी॑  हिस।
ं िनद॑॒ ं ु चम॑ु िु रम।्
ु ॒ चाा॑पयो दभीत॑
धिनं ॒ ु ।ु
॒ य े सह॑
एवा ॒
॒ पा॑िह था॒ म॑त ु ा।
॒ ु ॑ वावृधो॒त गी॒िभः।
िध 
॒ ु पी॒िपही॒षः।
ू  ॑ कृ णिह
आ॒िवः सय
॒ गा इ
ज॒ िह शूरिभ ॑ तृि।

अ॒ े बाध॑॒ िव मृधो॑ नद।
अपामी॑वा॒ अप॒ रािस सध।


अा॑ ु हृ ॒तो िदवो
म॒ ा॑ ॒ न॑॥ ११॥

[[2-5-8-12]]
अपां ॒ ू ॒ ु नः सृज॒ह।
॒ भमानमप॑ े
ु ॒ सशवा॒
य॒ ित॑ित समतौ ॒ ु े आ ा̎।

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 167 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
TaittirÁya-BrÀhmaÉa े॒
रसनां॒ े
यज॑मानाय धिह।
ु॒ ॒ यव॑ मो॒ यवं॑ िचत।्
किवद
Book 2, Chapter 6
ु ॒ ू  िवयय॑
यथा॒ दा॑नपव ॒ ू ।
॒ े ै षां कृ णतु ॒ भोज॑नािन।
इहह॑
Edited by Subramania Sarma, Chennai
Final proofread version, May 2005

य े ब॒ िहषो॒ नमो॑विृ ं ॒ न ज॒ मः।
[[2-6-1-1]] ̎ ा॒ जंु ॑ गािम
उ॒ प॒ या॒मग॑हृ ीतोऽिां
॒ ृ ॥ ३॥
ा॒ ा̎ ा॒ना̎।
े ।
ती॒ां ती॒ण॑ [[2-6-1-4]]
॒ ता॑म॒ मृतने॑ ।
अमृ ॒ु
सर॑ ा॒ इा॑य सा ̎।े
मध॑मु त॒ मध॑मु ता। एष॒ त े॒ योिनज॑
॒ े स े ा।
सृ॒ जािम॒ ससोम॑ने । वी॒या  ॑य ा॒ बला॑य ा।

सोमो̎ऽिां ̎ प। े ऽिस॒ तजो॒
तजो॑ े मिय॑ धिह।

सर॑  ै प। वी॒य  ॑मिस वी॒य ॑ मिय॑ धिह।

॒ु
इा॑य सा॑ े प। बल॑ मिस॒ बलं॒ मिय॑ धिह।

॒ु ्
परी॒तो िष॑ता सतम। ॒ े त॒  सद॑ कृ ॒ तम।्
नाना॒ िह वां̎ दविह॑
॑ म हिवः॥
सोमो॒ य उ॒ ॒ १॥ मा ससृ॑ाथां परम ॒ े ो॑मन।्
ु मिस॑ शिणी॒
सरा॒ ॒ु सोम॑ एषः।

[[2-6-1-2]] ॒ ् ४॥
मा मा॑ िहसी॒ ां योिन॑मािवशन॥
दध॒ ॒ रा।
॒ ा यो नय अ॑
॒ ु ॒ सोममि॑
सषाव ॒ िभः। [[2-6-1-5]]
॒ ु ु त े पिरत
पनात॑ ॒ ु ̎म।् उ॒ प॒ या॒मग॑हृ ीतोऽाि॒ नं तज॑
े ।
सोम॒  सय ू  ॑ िहता।
॒ सा॒र॒॒ त ं वी॒यम̎ ।्
वार॑ेण॒ श॑ता॒ तना̎। ॒ बल̎म।्
ऐं
वा॒यःु पतः
॒ ू पिव॑
॒ ण े । एष॒ त े॒ योिनमदा॑
॒ य ा।
ासोमो॒ अित॑ु तः। आ॒न॒ ाय॑ ा॒ मह॑ स े ा।
ु  सखा̎।
इ॑ ॒ य॒ े
ओजो॒ऽोजो॒ मिय॑ धिह।
वा॒यःु पतः
॒ ू पिव॑
॒ णे । ॒ र॑ु िस मं
म ॒ ु मिय॑ धिह।


सोमो॒ अित॑ु तः॥ २॥ महो॑ऽिस॒ महो॒ मिय॑ धिह।

सहो॑ऽिस॒ सहो॒ मिय॑ धिह।

[[2-6-1-3]] या ा॒ ं िवष॑िू चका।
ु  सखा̎।
इ॑ ॒ य॒ उ॒ भौ वृकं॑ च॒ र॑ित।
॒ प॑वत े॒ तज॑
॑ ं ॒ ्
े इियम। यनं े॒ प॑त॒ िण िस॒ हम।्
सर॑ु या॒ सोम॑ सत
॒ ु आस॑तु ो॒ मदा॑य। े पा॒ह॑ सः।
समं
॒ ु े दवे दवता
शण॑ ॒ े ̎ िपपृिध। सं॒ पच
ृ ॑ ॒ सं मा॑ भ॒ ेण॑ पृ।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 168 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ च॑ ॒ िव मा॑ पा॒ना॑ पृ॥ ५॥
िवपृ ॒ ु स॒ तौ
सता॒ ु जाप॑
॒ ितः।
हिवः ृ ॒ िू चका॒
॒ ॒ सोमो॒ अित॑ु तो गाािवशिष॑ ॒ े सिम॑
ऋतन॑ ॒ ि॒ यम।्
प॑ च॥ १॥ ॒ ॒ प े ाक॑रोत।्
ा
॒ न॒ तृ े जाप॑
सा॒ ॒ ितः।
[[2-6-2-1]] े धात।्
अ॑ा॒मनृ॒ तऽद॑
॒ ा स ॒ े जाप॑
॒ ितः।
॒ु
सोमो॒ राजा॒ऽमृत सतः।
॒ षणा॑
ऋजी॒ ु ्
े जहाृ॒ म। ॒ े सिम॑
ऋतन॑ ॒ ॒ ्
ियम।
॒ े सिम॑
ऋतन॑ ॒ ॒ ्
ियम। ा ॒ ु रस̎म।्
॒ प॑िरतो॒

॒ु
िवपान शम॑ सः। ॒ ु ॑िपबत।्
॒ ु े शं
शण॑
े ॒ ्
इ॑ ियम। ॒ ितः।
पय॒  सोमं॑ जाप॑
इदं॒ पयो॒ऽमृत॒ ं मध॑।ु ॒ े सिम॑
ऋतन॑ ॒ ॒ ्
ियम।
सोम॑म॒ ो ॑िपबत।् ॒ु
िवपान शम॑ सः।
छ॑सा ह॒सः श॑िु च॒ षत।् े ॒ ्
इ॑ ियम।
ु ३॥
इदं॒ पयो॒ऽमृत॒ ं मध॑॥
॒ े सिम॑
ऋतन॑ ॒ ॒ ्
ियम।

अः ी॒रं ॑िपबत॥् १॥ ॒
अः ी॒रं ॑िपब॒ ॑न॒ तन॑ सिम॑
॒ िय
॒  ॒ ा
॒ े जाप॑
स ॒ ितरौ
॒ च॑॥ २॥
ू ॒ वद॑े ने
सोमो॒ राजा॒ िवपान॒  सोम॑म॒ ोऽा॒ेतो॒ मं
[[2-6-2-2]]
ु ॒ ु ॒ा ॒ प े ा
॒ सोम॑ने सतासतौ
सतासती ॒ ु रसं॒
॒ प॑िरता॒
ु ̎िरसो
ा ॒ िध॒ या।
िवपानं॒ दश॑॥
॒ े सिम॑
ऋतन॑ ॒ ॒ ्
ियम।
॒ ु रस̎म।्
अा̎िरतो॒
् [[2-6-3-1]]
॑णा॒ ॑िपबम।

॒ े सिम॑
ऋतन॑ ॒ ॒ ्
ियम। सरा॑ ॒ ु ̎म।्
ु वं बिह॒षद सवीर

ू ॒ िवज॑हाित।
े मं
रतो॒ ॒  िह॑ ि मिहषा
य ॒ नमो॑िभः।
॒ ्
॒ ियम।
योिनं॑ िवशिद॑ दधा॑ना॒ सोमं॑ िदिव ॒ े स।ु
॒ दवता॑
॒ े े ॒ यज॑मानाः ॒ काः।
मदमं 
॒ु
गभ ज॒ रायणाऽऽवृ
॑ तः।
उं॑ जहाित॒ ज॑ना। य॒ े रस॒  संभ॑तृ ॒ ओष॑धीष।ु
ु  सर॑ु या स॒ तु ॑।
सोम॑॒ श॒
॒ े सिम॑
ऋतन॑ ॒ ॒ ् २॥
ियम॥
तन॑े िज॒  यज॑मानं॒ मद॑ने ।

सर॑ तीमिनािव॑ म॒ िम।्
[[2-6-2-3]]

यमिना॒ ु रासरादिध॑
नम॑च े ॒ु ।
वद॑े ने ॒ प े ॑करोत।्
सर॑ ॒स॑नोिदियाय॑
॒ ॥ १॥
॒ स॒ ती जाप॑
सता॒ ॒ ितः।
॒ े सिम॑
ऋतन॑ ॒ ॒ ्
ियम।
[[2-6-3-2]]
सोम॑ने ॒ सोमौ॒ ॑िपबत।्
इमं ॒ ु मध॑मु ॒ िम̎म।्
॒ त शं
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 169 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ भ॑यािम।
सोम॒  राजा॑निमह [[2-6-3-5]]
यद॑ िर॒  रिसन॑ ॒ु ।
॒  सत॑ य े स॑जा॒ताः सम॑नसः।
यिदो॒ अिप॑ब॒ची॑िभः। जी॒वा जी॒वष॑े ु मामकाः।

॒ तद॑ ॒ मन॑सा िश॒ वन॑े ।
अहं  कताम।्
े  ीमिय॑
तषा॒
॒ भ॑यािम।
सोम॒  राजा॑निमह ॒ ो॒के श॒ त समा̎।
अिँ
॒ ॑ धा॒िव॑ ॒ धा नम॑।
िपतृ िपतृ॒ णाम।्
॒ ु अणवं
े ती ॑
॒ म॒ ह॑
िपता॒ े  धा॒िव॑ ॒ धा नम॑। ॒ े म॒ तु मा  ॑नाम।्
॒ दवाना॑
अहं

िप॑तामहः धा॒िव॑ ॒ धा नम॑। ॒ िव॒ मज॒े म॑िे त।
याा॑िमदं
॒ ॥ २॥
अ॑ितर॑ ॒ ॑ मा॒तरं॑ च।
यद॑ ॒रा िपतरं
इद॒ हिवः
॒ जन॒॑ न ं म े अ।ु
[[2-6-3-3]] ॒  ण ॒ ये̎।
दश॑वीर सवग॑
॒ ।
अमीम॑द िपतर॑ आ॒॒ सिन॑ जा॒सिन॑।
॒ ।
अती॑तपृ  िपतर॑ ॒ ॒ ु भयसिन॑
पशस॑ ॒ लोक॒ सिन॑।
अमी॑मज ॒ ।
ृ  िपतर॑ ॒
अिः जां ॒ म॑े करोत।ु
॒ ब॑लां
ु म।्
िपत॑र॒ श॑ े अास॑
अं॒ पयो॒ रतो॑ ॒ ु ध।
॒ ु ु मा िपतर॑
पन॑ ॒  सो॒ास॑। रा॒योष॒िमष॒म॑जू मास॑
 ॒ ु दीधराहा॑
॒ ॥ ५॥
॒ ु ु मा िपतामहाः।
पन॑ ॒ इियाय॑
॒ ॒ ॒  श॒ ताय॑षु ा प॒ नु ॑ ु मा िपतामहाः
िपतर॑ ॒ु ॒ु
॒ पन
॒ ु ॒ ु िप॑तामहाः।
पन िप॑तामहाः कता ॒ य े॒ प॑ च॥ ३॥
॒ ण
पिव॑े श॒ ताय॑षु ा।
॒ ु ु मा िपतामहाः।
पन॑ ॒ [[2-6-4-1]]
॒ ु ॒ ु िप॑तामहाः॥ ३॥
पन सीस॑ने ॒ तं॒ मन॑सा मनी॒िषण॑।
ू े क॒ वयो॑ वयि।
 ॒ ण॑
उ॒ णा॒स
[[2-6-3-4]] ॒
अिना॑ य॒  स॑िवता
॒ सर॑ ती।
॒ ण
पिव॑ े श॒ ताय॑षु ा। ॑ िभष॒न।्
इ॑  ॒ प ं वणो
॒ु 
िव॒ माय  ॑ व।ै तद॑  ॒ पममृ ॒ त॒  शची॑िभः।
॒ े े पव॑।
अ॒ आयूिष पवसऽ॒ ित॒ ो द॑ धदु ॒वता̎ सररा॒णाः।
ु ॒   पन॑
पव॑ मान॒  सवजन॑ ॒ ु ु मा दवज॒
े नाः।  ॒ न तो॑िभः।
लोमा॑िन॒ शबै̎ धा
े पिव॑
जात॑वदः ॒ व॒ ॑े पिव॑  ।
॒ म॒ िचिष॑ ॒ ला॒जाः।
ग॑ मा॒सम॑भव
 ॒ े प॑नु ॒ ती।
उ॒ भाां̎ दवे सिवतवदवी तदिना॑
॒ 
िभ॒ षजा॑ ॒ व॑ तनी।
य े स॑मा॒नाः सम॑नसः। सर॑ ती वयित॒ पशो॒
े अ॑रः॥ १॥
॒ यमरा
िपतरो॑ ॒ ̎।े
े ̎ लो॒कः ॒ धा नम॑।
तषां [[2-6-4-2]]
॒ दवष॑
यो ॒ े े ु कताम॥् ४॥ ॒ ॒ मास॑रः।
अि॑ मानं ै

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 170 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
का॒रो॒त॒ रण॒
े दध॑तो॒ गवां̎ ॒ िच। [[2-6-4-5]]
सर॑ ती॒ मन॑सा पे॒ शलं वस॑।ु ॒  मषो
अिवन ॒ वी॒या  ॑य।
े॒ निस
नास॑ाां वयित दश॒ तं ु
 वप॑। ा॒ण॒ पा॑ अमृ॒ तो॒ हा̎ ाम।्
॒ ु न रोिह॑ तम।्
रसं॑ पिरता॒ ु ॒ ै ̎ा॒न म।्
सर॑ ॒पवाक
॒ ॒ ॒
नधरस॑ रं ॒ न वम॑
े । ना॑िन ब॒ िहबद॑ रजजान।
ै 
॒ ु ॒ त ं॑ ज॒ िन̎म।्
पय॑सा शममृ इ॑  ॒ पमृ॑ष॒भो बला॑य।
सर॑ु या॒ मा
ू ̎नयि॒ रत॑
े । ̎ ाम।्
̎ ा॒ ो॑म॒ मृत॒ ं हा
कण
अपाम॑ितं मितं ॒ बाध॑मानाः। यवा॒ न ब॒ िह॒ िवु कस॑े रािण।
॒ ु ॒ तदा॒रात॥् २॥
ऊव॑ ॒ ं वात सबवं क॒ क ॑ ु ज॒ े मध॑ ु सारघं ̎ ।्
ु त
॒ मखा
आ॒प॒ ॒ ु े न वृक॑॒ लोम॑।
[[2-6-4-3]] मख॒ु े म॑िू ण॒ न ा̎लो॒मम॥् ५॥
॒ु
इ॑  सामा॒ द॑ यने सम।
॒ ्
॒ ु डाश॑ने सिवता
परो॒ ॒ ज॑जान। [[2-6-4-6]]
॑ िभष॒न।्
यकृ॑ ो॒मानं॒ वणो  स े ि॒ य ै िशखा̎।
े न शी॒षश॑
कशा॒
॒ नै̎  िम॑नाित िपम।
मत॑ े वाय ॒ ्
िस॒ ह॒ लोम॒ ििष॑िरियािण॑
॒ ।
आ॒ािण॑ ा॒ली मध॒ ु िप॑माना। अा̎ा॒ि॒ षजा॒ तदिना
॒ ̎।
ु पाा॑िण सघा॒
गदा॒ ॒ ु न ध॒ ने ः।
ु ॒ ॒ ै सम॑धा॒र॑ ती।
आ॒ानम
े॒
यन ॒ पं॒ न ी॒हा शची॑िभः। ु
इ॑  ॒ प श॒ तमा॑न॒ माय॑।
आ॒स॒ ी नािभ॑॒दरं ॒ न मा॒ता। े ोित॑रमृ
च॒ ण॒ ॒ तं॒ दधा॑ना।
ु॒
को ॒ ु  ॑िनता
व॑िनज ॒ शची॑िभः। सर॑ ती॒ योां॒ गभ  ॑मः।

यि॒ ॒ े योां॒ गभ अः॥
॒ ३॥ ॒ ॒ पी॒ सकृु ॑ तं िबभित।
अिां
॒  रस॑ने ॒ वणो॒
अपा ॑ न साा̎।
[[2-6-4-4]] इ ि॒ य ै ज॒ नय॑॒ ु राजा̎।
ा॒शी  ॑ः श॒ तधा॑र ॒ उ॑। ॒ ू  हिविर॑
े  पशना
तज॑ ॒ ियाव॑ ॒ त।्
ु॒  ॒ धां िपतृ
ह॒ े न की ॒ ॑। ॒ ॒ ु पय॑सा सारघं
पिरता॒ ॒ मध॑।ु
मख॒ु  सद॑ ॒ िशर ॒ इद॑ने । ॒
अिां
̎ धं ु ॒ु
॒ िभ॒ षजा॒ सर॑ ा सतासताा ̎म।्
॒ म॒ िना॒ स सर॑ ती।
िज॒ ा पिव॑ ॒ त॒  सोम॒ इ॑ ॥ ६॥
अमृ
ु ष ग॑॒ वाल॑ ।
चं॒ न पा॒यिभ॒ ॒  ॑सात े ालो॒म राजा॑ च॒ ािर॑ च॥
अ॑र आ॒रादव

विन  शपो॒
े हर॑ सा तरी।
॒ ४॥
॒ ॒ च॑रु मृ
अिां ̎ ाम।्
॒ त॒ ं हा
छाग॑ने ॒ तजो॑
े हिवषा॑
॒ ॒ तन॑े । [[2-6-5-1]]
ू ै॒ ॑ ल॒ै तािन॑।
पा॑िण गो॒धम ॒ ऽिस॒ वणोऽिस।
िमो॑ ॑
पशो॒ ॒ु
े न शमिस॑ े ४॥
त ं वसात॥ ॒ िव̎दै ॒वः।
समहं ै

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 171 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda

॒ ॒ नािभ॑रिस। [[2-6-5-4]]

॒ ॒ योिन॑रिस। ु ̎म।्
यशो॒ मख
ो॒ना मा सी॑द। ििष॒ कशाे ̎॒ म॑िू ण।
॒ ु मा सी॑द।
सषदा॒ राजा॑ म े ा॒णो॑ऽमृत̎म।्
मा ा॑ िहसीत।् ॒
सा॑ ु
।
मा मा॑ िहसीत।् ॒
िवराो̎म।्
॒ ृ तो॒ वणः।
िनष॑साद धत॑ ॑ िज॒ ा म॑े भ॒ म।्

पा
̎ ा॥ १॥ वाह॑ ।
॒ ु
मनो॑ मः।
[[2-6-5-2]] ॒ रााम॑।
॒ ु ।
साा̎ाय सत॑ ु ॒ ु रा॑िन॥ ४॥
मोदा̎ मो॒दा अली॒
॒े
दव॑ ा सिवतः ॒ ु ॑स॒ व।े

अिनो ̎ ा॒ ा̎म।्
ब [[2-6-5-5]]
॒ ू हा
पो ̎ ाम।् िच॒  ं म े॒ सह॑ ।

अिनो॒ े
भष॑ न। बा॒ म े॒ बल॑ िमियम।॒ ्
तज॑  ाया॒िभिष॑ािम।
े स े वच॒ स हौ॑ म े॒ कम  ॑ वी॒यम̎ ।्
॒े
दव॑ ा सिवतः ॒ ु ॑स॒ व।े ॒ ु मम॑।
आ॒ा मरो॒

अिनो ̎ ा॒ ा̎म।्

॒ ु ॒ सौ̎।
पृ॒ ीम ॑ रा॒मदरम
॒ ू हा
पो ̎ ाम।् ी॒वा॒ ोयौ̎।
े २॥
सर॑ ॒ ै भष॑ै न॥ ॑ ॒ जान॑नु ी।
ऊ॒ अरी
े िन सवत॑
िवशो॒ मऽा॑ ॒  ।
[[2-6-5-3]] ॒ ̎म।्
नािभ॑म िच॒  ं िवान
वी॒या  ॑या॒ाा॑या॒िभिष॑ािम। पा॒यम  त॥् ५॥
ु ऽप॑िचितभ॒ स
॒े
दव॑ ा सिवतः ॒ ु ॑स॒ व।े

अिनो ̎ ॒  ा̎म।्
ब [[2-6-5-6]]
॒ ू हा
पो ̎ ाम।् आ॒न॒ नावा॒
॒ ॒ डौ म̎।े
े ॒ े ।
इ॑ ियण॑ भग॒  सौभा̎यं॒ पस॑।
ि॒ य ै यश॑स े॒ बला॑या॒िभिष॑ािम। ॒ धमऽ̎ ि।
जा̎ां पां
॒ ऽिस।
को॑ऽिस कतमो॑ ॒ राजा॒ ित॑ितः।
िविश
क ै̎ ा॒ काय॑ ा। ित॑॒  े ित॑ितिम रा॒।े
ु काँ४ सम॑ु ॒ लाँ४ स॑रा॒जा३न।्
सो॒ ॑षे ॒ ु ित॑ितािम॒ गोष॑।ु
िशरो॑ म े॒ ीः॥ ३॥ ॑ेष॒ ु ित॑िताा॒न।्
ित॑ा॒णषे ॒ ु ित॑ितािम प।
॒ु े

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 172 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda

ितावा॑ ॒
पिृ थोः। ॒ ्
े सकृ ॒ मा वयम।
दवा॑
॒ े ६॥
ित॑ितािम य॥ ॒
अिमा॒  ता॒दन॑े सः।
िवा̎॒ु ह॑ सः।
[[2-6-5-7]] यिद॒ िदवा॒ यिद॒ न̎म।्
॒ दवा
या ॒ े एका॑दश। ॒ ्
एनािस चकृ ॒ मा वयम।
ु  ता॒दन॑े सः।
वा॒यमा॒
॒ ु सः।
॒ ॒ शाः सराध॑
यि॒

बृह॒ित॑परोिहताः। िवा̎॒ु ह॑ सः।

॒े
दव॑ ॒ ु सव।
सिवतः ॒ े यिद॒ जा॒ िद॒ ̎।े
॒ े ै व ु मा।
॒ े दवर॑
दवा ॒ ॥् १॥
एनािस चकृ ॒ मा वयम
॒ ॒ ितीय
थमा ॒ ै ॑ ।
ितीया
॒  ृ ै̎ ।
̎ ॒ तीय [[2-6-6-2]]
॒ े ।
तृ॒ तीया̎ सन॑ ू मा॒ ता॒दन॑े सः।
सय
सं ॒ यन॑
॒ े । िवा̎॒ु ह॑ सः।
॒ यज॑िु भः॥
यो  ७॥ याम े॒ यदर॑ य।े

यभायां ॒ े
॒ यिद॑ िय।
[[2-6-5-8]] य ॒ े यदय
॒ ̎।
यजूिष॒ साम॑िभः। ॒ ्
एन॑कृ ॒ मा वयम।

सामा̎॒ िः। े ािध॒ धम  ॑िण।
यदक॒
ऋचो॑ या॒ा॑िभः। ता॑व॒ यज॑नमिस।
या॒ा॑ वषा॒रः।
ै े ॒ शपा॑मह।े
यदापो॒ अि॑या॒ व॒ णित
॒ ा॒रा आितिभः।
वष॒ ॑ ु
ततो॑ वण नो म॥ २॥

आतयो  ु
म े॒ कामा॒म॑धय।
भःू ाहा̎। [[2-6-6-3]]
॒  ।
लोमा॑िन॒ य॑ितमम॑ अव॑ भथ  िनच॒ े र॑ िस िनचण।
ृ िनचण 
॒ ितः।
॒ आन॑ितराग॑ ॒े ै व
अव॑ दवद ॒ े ऽयाट।्
॒ कृ॑ तमनो॑
मा॒सं म॒ उप॑नितः। अव॒ म॒म   ॑कृ तम।्
 
वि॑। उ॒ रोरा नो॑ दवे िरषा॑
॒ िह।
॒ म॒ आन॑ितः॥ ८॥
मा ॒ ु ॒ न॒ आप॒ ओष॑धयः स।ु
सिमा

पा̎ ा सर॑ ॒ ै भष॑ै ने ॒ ीरा॑िन भ॒ स
 ॒ े यो
॒ ॒ ॒
िमा ु ु
ै ॑ भयासः।
यज॑िु भ॒  प॑नित
॒ च॑॥ ५॥ े ।
यो̎ऽाि॑
॒ िः।
यं च॑ वयं ॒
[[2-6-6-1]] े मु चा॒
ु ॒ ॒ ॒व॑
पदािद ु नः।

े ॒ े नम।्
य॑वे ा दवहड॑ ि॒ ः ा॒ी मला॑िदव॥ ३॥

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 173 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
[[2-6-6-4]]  सहान।्
ओिज॑षणी॒
̎म।् े
वा॑ ॒  ।
॒ होतयज॑
॒ ू पिव॑
पतं ॒ ण े ॒ वा

आप॑ श ु ॒ ु मन॑ै सः। ॒ ॒ ू तम।्
होता॑ यननपा॑

॒ तम॑स॒ िर॑ ।
उयं ॒ रािजतम।्
ऊ॒ ितिभ॒ जत ा॑रमप॑
पय॑ो॒ ोित॑ ॒ रम।् इं॑ दव॒ े  स॑वु ॒ िवद ̎म।्
ू म̎ ।्
॒ े द॑वे ॒ ा सय
दवं ॒
पिथिभ॒ मध॑ मु मः।

अग॑॒ ोित॑॒ मम।् नरा॒शस॑ने ॒ तज॑
े सा॥ १॥
ु वण
ित॑यतो॒ ॑ ॒ पाश॑।

॑ो॒ वण॒ पाश॑। [[2-6-7-2]]
े मिह॑ ।
एधो̎ऽिधषी॒ े
वा॑ ॒  ।
॒ होतयज॑
॒ िस॥ ४॥
सिमद॑ होता॑ यिदडा॑
॒ िभ॒ िर॑ मीिड॒ तम।्
आ॒जा॑  ्
ु न॒ मम॑म।
[[2-6-6-5]] ॒ े दवः
दवो ॒ े ै सवीय 
̎ ः।
े ऽिस॒ तजो॒
तजो॑ े मिय॑ धिह।
े व॑हः परंु दरः।॒
॒ अ॑चािरषम।्
अपो े
वा॑ ॒  ।
॒ होतयज॑
रस॑ने ॒ सम॑स
ृ िह। होता॑ यिह ॒ ्
॒ षीं॑ िनषरम।
पय॑ाँ अ॒ आग॑मम।् वृ॒ ष॒भ ं नया  ॑पसम।्
॑ ॒ वच  ॑सा।
तं मा॒ ससृज वस॑भु ी ॒ रा॑
ै िदः।
॒ ै

जया॑ च॒ धन े॑न च। ॒ ु ब॒ि हरास॑दत॥् २॥
सयि॑
॒ वित  पृिथवी।
समाव॑ ॒
॒ु
समषाः। [[2-6-7-3]]
सम॒ ु सय
ू ।
॑ े
वा॑ ॒  ।
॒ होतयज॑
सम॒ ु िवा॑िम॒ दं जग॑त।् होता॑ यदो॒ जो॒ न वी॒यम̎ ।्
वा॒ ू
ै॒ न॒ र ो॑ितभयासम।्  ्
सहो॒ ार ॒ इ॑ मवधयन।
॒ ु कामं॒ ॑व।ै
िवभं ॒ ु य॒ णा िव॑यामृता॒वध
सा॒ ृ ।

भःू ाहा̎॥ ५॥ ार ॒ इा॑य मी॒ढषु ̎।े
॒ एनािस चकृ ॒ मा वयं ु ॒ मला॑िदव सिमद॑
॒ म॑ ॒ िस॒ ॒
िवया॑ ॒  ।
॒ होतयज॑
जग॒ ीिण॑ च॥ ६॥ होता॑ यष॒ े इ॑  ध॒ ने ।ू
॒ ु े मा॒तरौ॑ मही।
सघ॑ ॒
[[2-6-7-1]] सवा॒तरौ॒ न तज॑ े सी।

विम॑  ् ३॥
मवधताम॥
॒ े िमड॒
होता॑ यिमध॑ ॒ द।े
॒ अिध॑।
नाभा॑ पृिथा
िदवो  िम॑त।े
॒ व॒  [[2-6-7-4]]

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 174 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒  ।
वी॒तामा॑॒ होतयज॑ इ॒ आ॑ िवय।ु
होता॑ यवया॒
॒ ै होता॑रा। ॒  ॥ ६॥
होतयज॑
िभ॒ षजा॒ सखा॑या। े साऽऽसददवधतां
तज॑ ॒ ज॑षु ा॒णा े च॑॥ ७॥
 ॒ भार॑ तीियं
॒ े ॑ िभषतः।
हिवषं ॒
सिमधंे तननपा॒॑ ू त॒ िमडा॑िभब॒ ि हशयोज॑ उ॒ ष े दा॑

॒ े च॑ते सौ।
क॒ वी दवौ ित॒ ा॑रं ॒ वनितिम
॒ ॒ ̎म।् सिमधं
॒ े ॑ च॒ तवु को॑

॒ ्
इा॑य ध इियम। िवय॒ ु िव॒तामको॑
े िवय॒ ु िवको॑
े िवय॒ ु
॒  ।
वी॒तामा॑॒ होतयज॑ ॒  ॥
होतयज॑
॒े
होता॑ यि॒ ो दवीः।
य॑ि॒ धात॑वो॒ऽपस॑। [[2-6-8-1]]
इडा॒ सर॑ ती॒ भार॑ ती॥ ४॥ सिम॑॒ इ॑ उ॒ षसा॒मनी॑के ।
॒ ु चा॑ पवकृ
परो॒ ू ॒ ा॑वध
ृ ा॒नः।
[[2-6-7-5]] ॒ ॒वि॒
ििभद ै शता॒ व॑बाः।

मही॑ ॒
पीहिव॑ तीः। ज॒ घान॑ वृ॒  ं िव रो॑ ववार।

िवया॑ ॒  ।
॒ होतयज॑ ू िममा॑नः।
नरा॒शस॒  ित॒ शरो॒
होता॑ या॑
॒ ॒
रिमं ॒े ्
॑ दवम। ॒ ू ित॑ य
तननपा॒ ॒ ॒ धाम॑।
॒ ु ॑ घृत॒ िय̎म।्
िभ॒ षज सयजं  ध॑नु ा समन।
गोिभ॑वपावा॒ ॒ ्
॒ ु प सरत॑
प॒ ॒ ु े स ं मघोिन
॒ ̎म।् ै ॒ य॑जित॒ च॑ते ाः।
िह॑ रयी
इा॑य॒ ा॒ दध॑िदियािण॑
॒ । ईिड॒ ॒ े ै  वा अिभ॒ िः।
॒ तो दवहिर॑

वा॑ ॒  ।
॒ होतयज॑ ु नो हिवषा॒
आ॒जा॑ ॒ शध  ॑मानः॥ १॥
॒ ॒ ित̎म।्
होता॑ यन
श॒ िमतार ु ्
॒  श॒ त॑तम। [[2-6-8-2]]
॒ ् ५॥
िध॒ यो जो॒ार॑ िमियम॥ परं॒ ु द॒ रो ॒ ॑बाः।
॒ मघवा॒
आया॑त ु यमप॑ ॒ ु नो जषा॒
ु णः।
[[2-6-7-6]] ॒ ु णो ब॒ िहहिर॑
जषा॒  वा॒ इ॑ ।
॒ ॒
मा॑ समिथिभ॑ ॒ ु े ।
 सगिभ॑ ा॒चीन सीदिदशा॑ ॒ ॒
पृिथाः।
॒ मध॑नु ा घृ॒ तन॑े ।
दा॑ित हं उ॒ ॒चा॒ थ॑मान ो॒नम।्

वा॑ ॒  ।
॒ होतयज॑ ॒ ै ॒ वस॑िु भः सजोषा
आ॒िदरं ॒ ̎।
होता॑ यिद
॒ ॒  ाहाऽऽ॑। ॒ धाव॑ मानाः।
इं॒ र॑  कवो॑
ाहा॒ मद॑े सः। वृषा॑ण ं य॒ ु जन॑यः सपी
॒ ु ̎।
ाहा̎ ो॒काना̎म।् ॒े ॒
ारो॑ दवीरिभतो॒ िव॑याम।्
ाहा॒ ाहा॑कृतीनाम।् ॒ु
सवीरा॑ वी॒रं थ॑माना॒ महो॑िभः॥ २॥
ाहा॑ हस
॒ ̎ू ीनाम।्
॒ े  आ̎॒पान।्
ाहा॑ दवा [[2-6-8-3]]
े  हो॒ा॑षु ा॒णाः।
ाह
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 175 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
उ॒ षासा॒ ना॑ बृह॒ती बृ॒ ह̎म।् ॒ े न म॒ ायान।्
इ॑ दवो
पय॑ती सघ ॒ ु े॒ शरिम
ू ॒ ̎म।् अहिहं ॒ न॒ मण ॑ ।
॒ ॑ पिरशया॑
े ती॒ त॑नु ा सं॒ य॑ी।
पश॑ अवा॑सजृ ो॒ऽपो अा॑ समम।॒ु ्
॒ े य॑जतः स॒ु ।े
॒ े ̎ दवं
दवानां ु ॒ शन
स॑सािहष े पत ू ।्
दा॒ै िममा॑ना॒ मन॑सा प॒ु ा। ु इह॒ रा॒ितर॑ ।ु
॑े  े॒ श॑
॒ ु ̎।
॒ सवाचा
होता॑रा॒िवं॑ थमा े वस॑िू न।
इाभ॑र ॒ दि॑णना॒
॒ ू  ॒ मध॑नु ा॒ दधा॑ना।
मध॒ े ॒ नाम।्
पित॒  िस॑नू ामिस रवती॑

ा॒चीनं॒ ोित॑ह॒िवषा॑ वृधातः। ॒ु ॒ े
स शवृे ॑ ध॒मिध॑धा म।
॒े ॒
॒ दवीहिवषा॒
ितो वध  ॑मानाः। ॒ ज॑ना॒षािड॑ ॒ त̎म।्
मिह॑ ं
ु णा वृष॑ण ं॒ न पी̎॥ ३॥
इं॑ जषा॒ ॒ू ्
॒  पा॒िह सरीन।
रा॑ च नो मघोन॑
रा॒य े च॑ नः पा
॒ इष॒ े धा̎॥ १॥
[[2-6-8-4]] े ॒ नां च॒ ािर॑ च॥ ९॥
रवती॑
अि॑  ं॒ तं॒ ु पय॑सा॒ सर॑ ती।
॒ े भार॑ ती िव
इडा॑ दवी 
॒ तूि̎ तः। [[2-6-10-1]]
ा॒ दध॒ िदा॑य॒ श ु ̎म।् ु ॒ े दवः।
॒ े ब॒ िहिर सदवं
दवं ॒े ै
अपा॒कोऽिच  ॑यशस॑ ॒ु ।
ु ॒  े पिण॑ वी॒रव॑ ी॒ण वा॑े मवधयत।  ्
ू रेताः।
वृषा॒ यज॒ ष॑ृ ण ं॒ भिर॑ ृ  ं ाो̎भ॒ तृ  म।्
वो̎व॒ त
॒ ू  ॒ सम॑नु दवान।
मध॒ ॒े ् रा॒या ब॒ िह॒तोऽ॑गात।्

वनितरव॑ ॒ सृ ो॒ न पाशै̎ । ॒ ॒ ु े॑ वसधय॑
वसवन ॒ ु े  वते ॒ ु यज॑।

ा॑ सम॑ ॒ न दवः।
िमता ॒े ॒े
दवीार  ॒ इ संघा॒त।े
इ॑  हज॒  ॑ पृणा॒नः।
॒ ै ठरं ॒
िवीयाम॑  वधयन।  ्
दा॑ित ह॒ ं मध॑नु ा घृ॒ तन॑े । आ वन ॒ े ॒ तणन ु रण॑
॑ े कमा॒ ॒ अपावा  ॑णम।्
े च मीिवता
ो॒काना॒िमं॒ ित॒ शरू ॒ इ॑ । े ॒ ु ॑ काटं नदाम।
रणक ु ्
वृ॒ षा॒यमा॑णो वृष॒भ॑रु ा॒षाट।् ॒ ॒ ु े॑ वसधय॑
वसवन ॒ ु े  िवय॒ ु यज॑॥ १॥
ु मध॑नु ा हमन।
घृ॒ त॒ षा॒ ॒ ॒ु ्
॒ ू  ॑ जषता॒
मध॒ ु  ाहा̎॥ ४॥ [[2-6-10-2]]
शध  ॑मानो॒ महो॑िभ॒  पी̎घ॒ तृ  न॑े च॒ ािर॑ च॥ ८॥ ॒ े उ॒ षासा॒ ना̎।
दवी
इित कृ यजवु दीयतरीयाण
ै े ितीयाके ॒ े ॑य॒ ॑ताम।
इं॑ य े ्
े ु
षाायऽमोऽनवाकः॥ ८॥ ै िवश॒  ाया॑िसाम।्
दवी॒
ु त े॒ सिध॑
सी॑ ु त े अभताम।
ू ्
[[2-6-9-1]] ॒ ॒ वु न े॑ वसधय॑
वस ॒ ु े  वीतां॒ यज॑।
 ा िववष॒
आच॑षिण॒ ॒ े या̎। ॒ े जोी॒ वस॑िु धती।
दवी

त सीची̎। ॒े
दविम॑ मवधताम। ्

सिम ॒
ावा अो अि॑। े  िस।
अया̎॒ाऽघा षा
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 176 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
आऽाऽवा̎ी॒स॒ ु वाया  ॑िण। ॒ ण  े
े ॒ व॑ तत।
सह॑
॒ े २॥
यज॑मानाय िशित॥ ॒
िमाव॒  ः।
णद॑े  हो॒मह॑त
बृह॒ित॑ ो॒म।्
[[2-6-10-3]] ॒
अिनाऽऽ॑  ्
यवम।
॒ ॒ ु े॑ वसधय॑ ॒ ॒ ु े॑ वसधय॑
वसवन ॒ ु े  वते ॒ ु यज॑॥ ५॥
वसवन ॒ ु े  वीतां॒ यज॑।
 ॑ घ॑े सघ
॒ े ऊ॒ जाती॒
दवी ॒ ु ̎।े
पयस॒॑ े मवधताम।  ् [[2-6-10-6]]
ू  ॑माऽवा
इष॒मज ॒ ̎ ीत।्
 ॒ े इो॒ वनित॑
दव ॒ ।

सिध॒  सपी॑ितमा। ु ाखः सिपलः।
िहर॑ यपण॒ मध॑श ु ॒
नव॑ने ॒ पवू ॒  दय॑मान।े ॒े
दविम॑  ्
मवधयत।
॒ ु णने ॒ नव̎म।्
परा॒ ॒ े
िदवम॑णाात। ्
॒ ू  ॑ वस॒ ु वाया  ॑िण।
ू  ॑मजाती॒
अधा॑ता॒मज ॒ हीत।्
आऽिर॑  ं पृिथवीम॑
॒ े
यज॑मानाय िशित। ॒ ॒ ु े॑ वसधय॑
वसवन ॒ ु े  वते ॒ ु यज॑।
॒ ॒ ु े॑ वसधय॑
वसवन ॒ ु े  वीतां॒ यज॑॥ ३॥ ॒ े ब॒ िहवािर॑ तीनाम।्
दवं
॒े
दविम॑  ्
मवधयत।
[[2-6-10-4]] ा॒स॒ िमणास॑
॒े म।्
॒ े दा॒
दवा ै होता॑रा। ॒
अा ब॒ ह॑ ू ्
॒ भत।

॒े
दविम॑ मवध ताम।् ॒ ॒ ु े॑ वसधय॑
वसवन ॒ ु े  वते ॒ ु यज॑।
॒ शसा॒वाभा̎ा॒ वस॒ ु वाया  ॑िण।
हताघ॑ ॒ े अिः
दवो ॒ ि॑कृ॒ त।्
यज॑मानाय िशितौ।
॒ ॒े
दविम॑ मवधयत।  ्
॒ ॒ ु े॑ वसधय॑ ु॒ 
ि॑ ं कवि॑ कृ॒ त।्
वसवन ॒ ु े  वीतां॒ यज॑।
॒े
दवीििो॒ ॒े
॒ दवीः। ॒ क॑रोत ु नः।
ि॑म

पितिम॑ मवधयन।  ् ॒ ॒ ु े॑ वसधय॑
वसवन ॒ ु े  वते ॒ ु यज॑॥ ६॥
अृ॑॒ ार॑ ती॒ िदव̎म।् ॒ ॒ ॒ ु यज॑ िशित
िवय ॒ े िश॑ित ु े॑ वसधय॑
॒ े व॑ स॒ वन ॒ ु े  वीतां॒
ै ॒  सर॑ ती।
॒ य ॒ृ ते ॒ ु यजा॑भ॒ ॑
यज॑ गहा॑ ू ॥ १०॥
् ४॥
इडा॒ वस॑मु ती गहान॥ ॒ े ब॒ िहदव
दवं  दवी
॒ ीारो॑ ॒ े उ॒ षासा॒ नो॑ दवी
॒ े जोी॑ दवी
॒े
॒ृ
 ॑ दवा
ऊ॒ जाती ॒ े दा॒
ै होता॑रा िशितौ ॒े
॒ दवीििो
॒ ॒
॒ े पितं॑ दव
दवीः ॒ े इो॒ नरा॒शसो॑ दे॒व इो॒ वनित॑
॒ द॒व ं
[[2-6-10-5]]
ब॒ िहवािर॑ तीनां दवो
॒ े अिः
॒ ॒े ्
ि॑कृ॒ वम॥
॒ ॒ ु े॑ वसधय॑
वसवन ॒ ु े  िवय॒ ु यज॑।
वते॒ ॒ ु िवय
॒ ॒ ॒ ु च॒ तवता॒
ु े िवय ु च॒ तवु त॑ ।ु
मको॑
दव॒ े इो॒ नरा॒शस॑।
अवध॒॒ ॒ य ॒ दवध॒
॒ ॒ य ॒ िर॑ वधता॒
 मको॑
े ऽवधय तर॑  ्
॒ ु वधयत।
िव॒॒ ॒ थि॑वरः।॒ु
॒ े ॒ दवी॒
वो॒रा वन ॑॒ तने ॒
ै रया॒वीष हताृ

॒े
दविम॑  ्
मवधयत।

िदविम  ास ॒  ि॑म।् ि॑ िशित ॒ े िश॑ित
॒ े
श॒ तन॑े िशितपृ॒ाना॒मािह॑ तः।
िश॑ितौ॥

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 177 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda

िवया॑ ॒  ।
॒ होतयज॑
[[2-6-11-1]] होता॑ यिह ॒ ु मोण  ॑दाः।
॒ ः सरी॒

होता॑ यिमधा॒ ॒
ऽििमड॒ द।े िभ॒ षास॑ा॥ ३॥

अिन े ॒ सर॑ तीम।्
॒ धो
अजो ॒ ू न गो॒धम ै ष॒जम।्
ू ॒ ै ॑ लभ [[2-6-11-4]]
मध॒ ु श॒ नै  तज॑
े इियम। ॒ ् िभ॒ षजा॒ऽिनाऽा॒ िशश॑मु ती।
॒ ु घृ॒ त ं मध॑।ु
पय॒  सोम॑ पिरता॑ िभ॒ षध॒ ने ःु सर॑ ती।

िवया॑ ॒  ।
॒ होतयज॑ िभ॒ षह॒ इा॑य भष॒े जम।्
॒ ॒ ू र॑ ती।
होता॑ यननपा॒ ॒ ु घृ॒ त ं मध॑।ु
पय॒  सोम॑ पिरता॑
अिव॑ म॒ ष ो न भ॑षे ॒जम।् ॒
िवया॑ ॒  ।
॒ होतयज॑
॒ मध॑मु ॒ ताऽऽभ॑रन।्
पथा होता॑ यरो॒
॒ ु िदश॑।
॒ े य वी॒यम̎ ॥् १॥
अिना॑ क॒ व॒ ो॑ न॒ च॑तीः।

अिां
॒ न रो॒ िदश॑।
[[2-6-11-2]] इो॒ न रोद॑ सी॒ घे̎।
ै ॒
बद॑ रपवाका॑ िभभष॒ज ं तो॑िभः। ह॒ े कामा॒र॑ ती॥ ४॥
॒ ु घृ॒ त ं मध॑।ु
पय॒  सोम॑ पिरता॑

िवया॑ ॒  ।
॒ होतयज॑ [[2-6-11-5]]
॒ शसं॒ न न
होता॑ यरा॒ ॒ ̎म।् ॒ े य भष॒े जम।्
अिना॑
ु य ै भष॒े जम।्
पित॒ सरा॑ ॒ ्
॒ ु न ोित॑िरियम।
शं
मषः े॒ सर॑ ती िभ॒ षक।् ॒ ु घृ॒ त ं मध॑।ु
पय॒  सोम॑ पिरता॑
 इ॑  वी॒य̎म ।्
रथो॒ न च॒ ॑िनो̎व॒ पा ॒
िवया॑ ॒ होतयज॒॑  ।
ै ॒
बद॑ रपवाका॑ िभभष॒ज ं तो॑िभः। ॒ ु े सो॒ष े नं ॒ िदवा̎।
होता॑ यपश॑
॒ ु घृ॒ त ं मध॑।ु
पय॒  सोम॑ पिरता॑ ॒
अिना॑ संजाना॒न।े

िवया॑ ॒  ॥ २॥
॒ होतयज॑ सम॑ात े॒ सर॑ ा।
ििष॒िम॒ े न भ॑षे ॒जम।्
[[2-6-11-3]] यनो े॒ न रज॑सा दा।

ु न॒  सर॑ तीम।् पय॒  सोम॑ पिरता॑ ु ५॥
॒ ु घृ॒ त ं मध॑॥
॒ े त आ॒जा॑
होता॑ यिदडिड॒
॒  न।्
इं॒ बल॑ेन वधय॑
ऋष॒ ॒ ्
॒ भण॒े गवि̎ े यम। [[2-6-11-6]]

अिना॑ े य वी॒यम̎ ।् ॒
िवया॑ ॒  ।
॒ होतयज॑
यवै̎ क॒ क ॑िु भः। होता॑ या॒
॒ ै होता॑रा िभ॒ षजा॒ऽिना̎।
मध॑ ु ला॒जनै  मास॑रम।् इं॒ न जाग॑वृ ी॒ िदवा॒ नं ॒ न भ॑षे ॒जः।

॒ ु घृ॒ त ं मध॑।ु
पय॒  सोम॑ पिरता॑ शष॒ू सर॑ ती िभ॒ षक।्

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 178 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ ्
सीस॑ने ह इियम। ाहा॒ मद॑े सां॒ पृथ॑क।्
॒ ु घृ॒ त ं मध॑।ु
पय॒  सोम॑ पिरता॑ ाहा॒ छाग॑म॒ िा̎म।्

िवया॑ ॒  ।
॒ होतयज॑ ॒ े  सर॑ ।ै
ाहा॑ मष
॒ े  भ॑षे ॒जम।्
होता॑ यि॒ ो दवीन े ॒ ्
ाह॑ ष॒भ िमा॑य िस॒ हाय॒ सह॑ सियम।
य॑ि॒ धात॑वो॒ऽपस॑। ाहा॒ऽिं न भ॑षे ॒जम।्
॒ ̎म॥्
॒ पिम॑े िहरयय ॒ ्
ाहा॒ सोम॑िमियम।
॒ ु न सिवतारं
े  सामा॑
ाह ॒ ॒ व॑ णं िभ॒ षजां॒ पित̎म।्
[[2-6-11-7]] ॒
ाहा॒ वनितं ॒ पाथो॒ न भ॑षे ॒जम।्
॑ ियं
॒ े न भार॑ ती।
अिनडा॒ ॒ े  आ̎॒पान॥् ९॥
हा॑ दवा
वा॒चा सर॑ ती।
ु ॒ ्
मह॒ इा॑य दधिरियम। [[2-6-11-10]]
॒ ु घृ॒ त ं मध॑।ु
पय॒  सोम॑ पिरता॑ ाहा॒ऽि हो॒ा॑षु ा॒णो अिभ
॒ ॑ष॒जम।्

िवया॑ ॒  ।
॒ होतयज॑ ु घृ॒ त ं मध॑।ु
॒ ता॑
पय॒  सोम॑ पिर
होता॑ या॑
॒ ॒
रिम॑ म॒ िना̎। ॒
िवया॑ ॒  ।
॒ होतयज॑
भी॒षजं॒ न सर॑ तीम।् होता॑ यदिना॒
॒ ॒ ु णम।्
सर॑ ती॒िम सामा॑
ओजो॒ न जितिर॑ ॒ ्
॒ ू ियम। ॒ े सोमा̎ सरामा॑
इम ॒ ु णः।
वृको॒ न र॑ भ॒सो िभ॒ षक।् छाग॒ नै  मषष॒ ॒ु
े॒ ै ॑ भःै सताः।
यश॒  सर॑ु या भष॒े जम॥् ७॥ श॒ नै  तो॑िभः।
ै  ः।
ला॒जमह॑
[[2-6-11-8]] े पिर॑ ृताः।
मदा॒ मास॑रण॒
ि॒ या न मास॑रम।् ॒ ु पय॑ो॒ऽमृता̎।
शाः
॒ ु घृ॒ त ं मध॑।ु
पय॒  सोम॑ पिरता॑ ॒ ु ु ।
ि॑ता वो मधत॑

िवया॑ ॒  ।
॒ होतयज॑ ॒
तानिना॒ ॒ु
सर॑ ॒ती॑  सामा॑ वृ॒ हा।

॒ ॒
होता॑ यनित ̎म।् ॒ु
जषा  सौ॒ ं मध॑।ु
॒  श॒ त॑तम।
श॒ िमतार ु ् ॒ ॒ ु सोम̎म।्
िपब॑॒ ु मद॑  ु िवय
॒ ु राजा॑न ं ा॒ ं नम॑सा॒ऽिना॒ भाम̎म।्
भी॒म ं न म ॒  ॥ १०॥
होतयज॑
सर॑ ती िभ॒ षक।् वी॒य ॑ िवया॑
॒ ॒  नास॑ा॒ सर॑ ती॒ मध॑ ु
॒ होतयज॒

॒ ्
इा॑य ह इियम। ॒
िहरययं ॑ भष॒े ज ं िवया॑
॒ ॒  
॒ होतयजा ॒ ता॒ प॑
̎ ॒पानमृ
॒ ु घृ॒ त ं मध॑।ु
पय॒  सोम॑ पिरता॑ च॥ ११॥

िवया॑ ॒  ॥ ८॥
॒ होतयज॑ ॒
सिमधा॒ ॒ ू ̎॒ । नरा॒शसमृ
ऽि षट।् तननपा ॒ िष॑।
॒ े तो यवै ॑रौ।
इडिड॒ ॒ ब॒ िहः स।
॒ रो॒ऽिना॒ नव॑ ।

[[2-6-11-9]] ॒ ु े सो॒ष े नमृ


सपश॑ ै होता॑रा॒ सीस॑ने ॒ रस॑।
॒ िष॑। दा॒

िता॑ ॒ ौ। वनितमृ
रमाव॑ ॒ ॒ िष॑। अिं
॒ यो॑दश।
॒  ाहाऽऽ॑ ो॒काना̎म।्
होता॑ यदि

अिना॒ ाद॑ श॒ यो॑दश॥
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 179 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda

सिमधा॒ ै॒  रयव
ऽिं बद॑ रबद॑ ै॒  ै ॑रिना॒
॒ ििष॑म॒ िना॒ न भ॑षे ॒ज े  सा॒यिम॑ियः।
िदव ॒ ै

॒ पमिना॑ भी॒म ं भाम̎म॥् ॒ ु े सा।
सं॒ जा॒ना॒न े सपश॑
सम॑ात े॒ सर॑ ा।
[[2-6-12-1]] पा॒त ं नो॑ अिना॒ िदवा̎।
॒ िना।
सिम॑ो अिर॑ पा॒िह न सरित॥ ३॥
॒ घम
तो ॒ु
॒ िवरासतः।

ह॒ े ध॒ ने ःु सर॑ ती। [[2-6-12-4]]
सोम शिमहियम।॒ु ॒ े ॒ ् दा॑
ै होतारा िभषजा।
तन ॒ु े
॒ ॒ पू ा िभ॒ षजा॑ सत। ॒ु े
पा॒तिम॒  सचा॑ सत।

अिनो॒
भा सर॑ ती। ॒ धे ा सर॑ ती।
ित॒
मा॒ रजासीियम।॒ ् ॒ ना॒ भारतीडा
अि ॒ ̎।

इा॑य पिथिभ॑ 
वहान।् ॒ ु सोम̎म।्
ती॒ ं प॑िरता॒
े 
इा॒य ॒ सर॑ ती। इा॑य सषवमद ु ॒ ु  ̎म।्
नरा॒शस॑ने न
॒ ॑॥ १॥ अि॑ना भष॒े ज ं मध॑।ु
भ॒ षे ॒ज ं न॒  सर॑ ती।
[[2-6-12-2]] इ॒ े ा॒ यश॒  िय̎म।्

अधा॑तामिना॒ मध॑।ु ॑
॒ प पमधः ु सत।
॒ु े
॒ ॒ ु े वनित॑
ऋतथो॒ ॒ ॒ ।
॒ु े
भ॒ षे ॒ज ं िभ॒ षजा॑ सत।
ु ना॒ सर॑ ती।
आ॒जा॑ ॒ ु ̎।
श॒ श॒ मा॒नः प॑िरता
े ॒
इा॑यियािण॑ वी॒य̎म ।् की॒लाल॑ म॒ िां॒ मध॑।ु
इडा॑िभरिना॒िवष̎म।् ह॒ े ध॒ ने ःु सर॑ ती।
ू  स रियं
समज॒ ु
॒ द॑ धः। गोिभ॒ न  सोम॑मिना।
े पिरृ
मास॑रण ॒ ता̎।
॒ु ्
ु ःे सतम।
अि॑ना॒ नम॑च
सम॑धाता॒ सर॑ ा।
सोम शं॒ ु प॑िरता
॒ ु ̎।
सर॑ ती॒ तमाभ॑रत।् े े सतं
ाह॑ ु ४॥
॒ ु मध॑॥
े य॒ पात॑व॥
ब॒ िहषा॑ े २॥ ॒ ॒ पात॑व े सरधःु सत
न ॒ ु ऽ̎ े ौ च॑॥ १२॥

[[2-6-12-3]] [[2-6-13-1]]

क॒ व॒ ो॑ न च॑तीः। ॒
अिना॑ हिविर॑ ॒ ्
॒ ियम।

अिां
॒ न रो॒ िदश॑। ु िध॒
नम॑च े य ा सर॑ ती।
इो॒ न रोद॑ सी॒ घे̎। ॒ ु स॒ रास।
आ शमा॑ ु ॒ ु

ह॒ े कामा॒र॑ ती। ॒


मघिमा॑ य जिर।े
उ॒ षासा॒ न॑मिना। ॒
यमिना॒ सर॑ ती।
॒ े ॒ धयन।
हिवषमव॑  ्
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 180 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
स िब॑भदे वलं
॒ मघम।
॒ ् उ॒ भा सर॑ ती॒ बल॑ िमियं
॒ नरा॒ ष॑ ॥ १३॥
ु ावासर॒ ु े सचा̎।
नम॑च
॒ ॒  सचा̎।
तिमं॑ पशव [[2-6-14-1]]

अिनो॒
भा सर॑ ती॥ १॥ ॒ े ब॒ िहः सर॑ ती।
दवं
॒ ु ॒े
सदविम॑ े अिना
॒ ̎।
[[2-6-13-2]] े न च॑रु ोः।
तजो॒ ॒

॒ नषत।
दधा॑ना अ॑ ु ॒ ्
ब॒ िहषा॑ दधिरियम।
हिवषा॑
॒ यिम॑ ॒ ्
॒ ियम। ॒ ॒ ु े॑ वसधय॑
वसवन ॒ ु े  िवय॒ ु यज॑।
य इ॑ इियं ॒ ु
॒ दधः। ॒े  अिना
दवीारो॑ ॒ ̎।
॒ ॒ वणो॒
सिवता ॑ भग॑। े ॒ े सर॑ ती।
िभ॒ षज
॒ु
स सामा॑ हिव॑
॒ ितः। ा॒ण ं न वी॒य निस।

यज॑मानाय सत। ु
ारो॑ दधिरियम। ॒ ्
॑ दध॑त।्
॒ ॒ वणो॒
सिवता ॒ ॒ ु े॑ वसधय॑
वसवन ॒ ु े  िवय॒ ु यज॑॥ १॥
यज॑मानाय दा॒शषु̎।े
ु ॒ वे स॑
आद॑ ॒ नम॑च  ।ु [[2-6-14-2]]
॒ु
सामा॒ ॒ ् २॥
बल॑ िमियम॥ ॒ े उ॒ षासा॑व॒ िना̎।
दवी
े ॒ े सर॑ ती।
िभ॒ षज
[[2-6-13-3]] बलं॒ न वाच॑मा॒̎।े
॑ िम॑
वणः ॒ ॒ ्
ियम। ु ॒ ्
उ॒ षाां̎ दधिरियम।
॒ िय̎म।्
भग॑ने सिवता ॒ ॒ ु े॑ वसधय॑
वसवन ॒ ु े  िवय॒ ु यज॑।
॒ु
सामा॒ यश॑सा॒ बल̎म।् ॒ े जोी॑ अिना
दवी ॒ ̎।

दधा॑ना यमा॑ शत। ॒ ु े ॒ े सर॑ ती।
साम
अि॑ना॒ गोिभ॑िरियम। ॒ ् ों॒ न कण  ॑यो॒यश॑
 ।
अ॑िे भव॒य ॑ बल̎म।् ु ॒ ्
जोी̎ां दधिरियम।
॒ े ॒ सर॑ ती।
हिवष ॒ ॒ ु े॑ वसधय॑
वसवन ॒ ु े  िवय॒ ु यज॑॥ २॥
 ्
यज॑मानमवधयन।
॒ ु े सा।
ता नास॑ा सपश॑ [[2-6-14-3]]
 नरा̎।
िहर॑ यवतनी॒ ॒ े ऊ॒ जाती॒
दवी ॒ ु ̎।े
 ॑ घ॑े सघ
सर॑ ती हिव॑
॒ ती। पयस॒ े ॒ सर॑ ॒िना॑ िभ॒ षजा॑ऽवत।
इ॒ कम  ॑स ु नोऽवत। ॒ ्
॒ ु न ोित॒  न॑यो॒राती
शं ॑ ध इियम।
ता िभ॒ षजा॑ सकम॒ ु  ॑णा। ॒ ॒ ु े॑ वसधय॑
वसवन ॒ ु े  िवय॒ ु यज॑।
॒ ु सर॑ ती।
सा सघा॒ ॒ े दवानां
दवा ॒ े ̎ िभ॒ षजा̎।

स वृ॑॒ हा श॒ त॑तः। होता॑रा॒िव॑ म॒ िना̎।

इा॑य दधिरियम॥ ॒ ् ३॥
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 181 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ ा॒रःै सर॑ ती।
वष॒ ॒ े अ॒ िः ि॑कृ॒ त।्
दवो
ििषं॒ न द॑ य े मितम।
॒ ् ॒े
दवा॑ ॒
थायथम। ्

होतृ॑ां दधिरियम। ॒ ् होता॑रा॒िव॑ म॒ िना̎।
॒ ॒ ु े॑ वसधय॑
वसवन ॒ ु े  िवय॒ ु यज॑॥ ३॥ वा॒चा वाच॒  सर॑ तीम।्
॒  सोम िकृ॒ त।्
अि
[[2-6-14-4]] ॒ु
ि॑॒ इ॑  सामा॑ सिवता ॑ िभ॒ षक।्
॒ वणो

॒े
दवीििो
॒ ॒े
॒ दवीः। इो ॒ े वनसपित॑
॒ दवो ॒ ।

सर॑ ॒िना॒ भारतीडा ̎। ॒ े आ
ि॑ा दवा ̎ ॒पाः।
ू ॒ न म॒ े नाा̎म।्
शषं इो ॒ ॒
॒ अिरिना ̎।
ु ॒ ्
इा॑य दधिरियम। होता॑ हो॒ े ि॑कृ॒ त।्
॒ ॒ ु े॑ वसधय॑
वसवन ॒ ु े  िवय॒ ु यज॑। ॒ ्
यशो॒ न दध॑िदियम।
दव॒ े इो॒ नरा॒शस॑।  िचित ॒ धाम।्
ऊज॒ मप॑
॒ ॒ थः सर॑ ा॒ऽिा̎मीयत े॒ रथ॑।
िव॒ ॒ ॒ ु े॑ वसधय॑
वसवन ॒ ु े  िवय॒ ु यज॑॥ ६॥
॒ त ं॑ ज॒ िन̎म।्
े न ॒ पममृ
रतो॒ ु
ारो॑ दधिरियं ु े॑ वसधय॑
॒ व॑ स॒ वन ॒ ु े  िवय॒ ु यज॒
इा॑य॒ ा॒ दध॑िदियािण॑ । जोी̎ां दधिरियंु ु े॑ वसधय॑
॒ व॑ स॒ वन ॒ ु े  िवय॒ ु यज॒

॒ ॒ ु े॑ वसधय॑ ु
होतृ॑ां दधिरि ु े॑ वसधय॑
॒ य ं व॑ स॒ वन ॒ ु े  िवय॒ ु
वसवन ॒ ु े  िवय॒ ु यज॑॥ ४॥
यजेि̎ यािण॑
॒ ॒ ु े॑ वसधय॑
वसवन ॒ ु े  िवय॒ ु यज॒ सर॑ ा॒

वनित॒  ष॑ ॥ १४॥
[[2-6-14-5]]
॒ े ब॒ िहदव
दवं  दवी
॒ ीारो॑ ॒ े उ॒ षासा॑व॒ िना॑ दवी
॒ े जोी॑ दवी
॒े
॒ े इो॒ वनित॑
दव ॒ ।
 ॑ दवा
ऊ॒ जाती ॒ े दवानां
॒ े ̎ िभ॒ षजा॑ वषा॒रदै ॒वीिि
॒ ॒ ो

िहर॑ यपण अिा̎म।्
॒ े सर॑ ती दव
दवीः ॒ े इो॒ नरा॒शसो॑ दव
॒ े इो॒
ु ॒
सर॑ ाः सिपलः।

वनित॑ ॒ े अिः
द॒व ं ब॒ िहवािर॑ तीनां दवो ॒ ॒े ्
ि॑कृ॒ वान॥
इा॑य पत े॒ मध॑।ु

सिमधा॒ ॒ े ब॒ िहः सर॑ ॒िना॒ सव॑ िवय।ु
ऽिं दवं
॒ ू ॑ष॒भो न भाम̎म।्
ओजो॒ न जितमृ
॒ सव॑ िवय।ु अज
ार॑ िः ॒ इमोजो॒
॒ ऽिंपर॒

वनसपित॑ न॒ दध॑िदियािण॑
॒ ।
सर॑ तीम।् नं ॒ पवू ॒  सर॑ ित। अ॒ ॒ सर॑ ती।
ु े॑ वसधय॑
व॒ स॒ वन ॒ ु े  िवय॒ ु यज॑।
॒ ् अ
िभ॒ षवू ॒  ह॑ इियम। ॒ ॒ ्
॒ दध॑िु रियम।
॒ े ब॒ िहवािर॑ तीनाम।्
दवं
सौ॒ा॒म॒ या स॑तु ासती।
॒ ु अ॒
॒ य ं यज॑मानः॥
 ॒
॒ रे ी॒णमिा
अ॒ ̎म।्
ऊण  ॑दा॒ सर॑ ाः॥ ५॥
[[2-6-15-1]]
॒ ॒ होता॑रमवृणीत।
अिम
[[2-6-14-6]]
॒  स॑तु ासती
अय ॒ ु यज॑मानः।
ो॒निम॑ त े॒ सद॑ ।
पच॑॒ ीः।
ईशाय
॒ ै ॑ म ु ॒ ्
॒ ु राजा॑न ं ब॒ िहषा॑ दधिरियम।
ु डाशान।्
पच॑रो॒
॒ ॒ ु े॑ वसधय॑
वसवन ॒ ु े  िवय॒ ु यज॑।
॒ृ
गहान ।्
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 182 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
ब॒ ॒ िां॒ छाग॒  सर॑ ा॒ इा॑य। ु
नरा॒शस॑े सोमपी॒थ ं य आ॒शः।
े॒
ब॒ र॑  ै मषिमा॑ या॒िा̎म।् ॒ ु भव।ु
त े नो॒ अव  ॑ः सहवा॑
ब॒ िा॑यष॒भ मिा॒
॒  सर॑ ।ै शं नो॑ भव ु िपद ु द।े
॒ ॒ े शं चत॑
॒ ू ॒ अ
सपा ॒ दवो
॒ े वनित॑
॒ रभवत।् य े अिा॒
॑ े िााः॥ १॥
ा यऽन॑
॒ ॒ छाग॑ने ॒ सर॑ ा॒ इा॑य॥ १॥
अिां
[[2-6-16-2]]
[[2-6-15-2]] ु  िपतर॑
अ॒ हो॒मच॑ ॒  सो॒ास॑।
े॒ े े या॒िा̎म।्
सर॑  ै मषणा॑ े रऽमृ
परऽव॑ े ॒ ता॑सो॒ भव॑ ः।
इा॑यष॒भ णा॒
े िा॒ सर॑ ।ै ु ॒ ु त े अव॒
अिध॑व ॑ ान।्

अ॒ा॑दे ॒ः ित॑ पच॒ ताऽ॑भीषः। ॒ ु णाः करम।
॒ े जषमा॑
वा॒ा॑य ै ध ॒ ्
अवी॑वध
ृ ॒ है̎। उ॒ दीरा॑णा॒ अव॑ रे ॒ पर॑े च।

अपा॑तामिना॒ ॒ु
सर॑ ॒ती॑  सामा॑ वृ॒ हा। ॒ ु  संिवदा॒नाः।
॒ ा॒ा ऋतिभ॑
अि॒

सोमा̎॒ रा॑ । ॒ ॒ ज॑षु ाम।्
इ॑ वो हिविरदं
॒ ौ॒िमदा॑ अदन।्
उपो॑ उामदाः यद॑  े कवाहन॒ म॑ ईिड॒ तो जा॑तवदः।

अवी॑वध
ृ ाषः।
॒ू ै मात॑ली क॒ ः।

॒  ॑ आषयषणां नपादवृणीत।
ामष य े ता॑त॒ पृ दु व॑ ॒ ा जह॑े मानाः।
॒  स॑तु ासती
अय ॒ ु यज॑मानः। हो॒ा॒वध ॒ 
ृ ॒  ोम॑तासो अकः।

ब॒ ॒ आसंग॑तः। ु ॒ िे भरवाङ।
आऽ॑े यािह सिवद॑ ॒  ्
॒ े े ॒ ु वसवाया
एष॒ म॑े दवष ॒ु  य॑त॒ इित॑। ॒ ै क॒ ःै िपतृ
सः  ॒  ।
॒ िभ॑घमसि॑
॒ े द॑वे ॒ दाना॒॑ ।
ता या दवा ु ॒ ्
॒ वाह॑ म॒ जरं॑ पियम।
ह॒
ता॑ा॒ आ च॒ शा॑ । ॒ घृ॒ तन॑े हिवषा॑
अिं ॒ ॒  ्
सपयन।

आ च॑ गर। उपा॑सदं क॒ वाहं॑ िपतृ॒ णाम।्
इिष॒ ॒
॒ त॑ होतरिस॑ भवाा॑
॒ े तो॒ मान॑षु ः।
य॒ िष॑ स न॑ जां ु २॥
॒ वी॒रव॑ ती॒ समृ॑वत॥
॒ ू ॒ काय॑ सा
सवा॒ ॒ ू ॑िू ह॥ २॥ अन॑िाा॒ जह॑े मानाः स
॒ च॑॥ १६॥
इा॑य॒ यज॑मानः स
॒ च॑॥ १५॥
[[2-6-17-1]]
[[2-6-16-1]] ॒ द।े
होता॑ यिदड॒
उ॒ श॑ा हवामह॒ आ नो॑ अ े सक॒ु े तना
ु ̎। ॒ ॒ न ं महश॑
सिमधा॒ ॒ ।
॒ े भगं॒  सो॑म॒ िच॑िकतो मनी॒षा।
 सो॑म मह सष॑ु िमं॒ वर̎े यम।्
॒  सोम॒ पवू ॒  सो॑म िपतृ
या॒ िह न॑ िपतर॑ ॒ िभ॑ ॒
अििमं ॑ वयो॒धस̎म।्

संिवदानः। गा॒य॒  छ॑ इि॒ यम।्
॒ न।्
बिह॑ षदः िपतर ॒ आऽहं िपतॄ िवं॒ गां वयो॒ दध॑त।्

उप॑ताः िपतरोऽि॑ ााः िपतरः। े
वा॑ ॒  ।
॒ होतयज॑
॒ ा॒ानृत
अि॒ ु
॑ ॒ मतो॑ हवामह।े होता॑ यिच॑
॒ तम।्
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 183 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ ू तमिद
तननपा॑ ॒ ु ̎म।् ॒ ु े स।े
होता॑ यपश॑
यं गभ॒ म िद॑ ितदध॥
॒  े १॥ ॒ ु  े बृ॑ह॒ती उ॒ भ।े
सिश॒
नो॒षासा॒ न द॑ श॒त।  े
[[2-6-17-2]] िव॒ िमं॑ वयो॒धस̎म।्
ु िमं॑ वयो॒धस̎म।्
शिच॒ ॒ ु छ॑ इियम॥
िभं॒ ॒ ् ४॥
॒ ्
उ॒ िहं॒ छ॑ इियम।
॒ वाहं॒ गां वयो॒ दध॑त।्
िद॒ [[2-6-17-5]]

वा॑ ॒ होतय  ॑।
॒ ज ॒ वाहं॒ गां वयो॒ दध॑त।्
प॒
े ̎म।्
होता॑ यदी॒ड े
वा॑ ॒  ।
॒ होतयज॑
॒ त ं वृ॑॒ ह॑मम।्
ईिड॒ ते सा।
होता॑ यच॑

इडा॑िभ॒ री॒  सह॑ । ॒ े म॒ु मं यश॑।
दवाना॑

सोमिमं ॑ वयो॒धस̎म।् होता॑रा॒ दा॑
ै क॒ वी।
॒ ्
॒ ॒ ु ु छ॑ इियम।
अनभं॒ ॒ ु े ॑ वयो॒धस̎म।्
सयजं
॒ ॒ गां वयो॒ दध॑त॥्
िवं ॒ े ॒ ्
जग॑त॒ छ॑ इहियम।
॒ ॒ ॒ गां वयो॒ दध॑त।्
अनाहं
[[2-6-17-3]] े
वा॑ ॒  ।
॒ होतयज॑

वा॑ ॒  ।
॒ होतयज॑ ॒ े तीः॥ ५॥
होता॑ यश॑
होता॑ यबिहु ॒षद̎म।्
 ्
॒ ू व॒ मम॑म।
पष॒ [[2-6-17-6]]
॒ े
सीद॑  ं ब॒ िहिष॑ िय। ॒ े रययी
ित॒ ो दवीिह॑ ॒ ̎।
॒ तं
अमृ े ॑ वयो॒धस̎म।् भार॑ तीबृह ॒तीमहीः।
॒
बृ॒ ह॒त छ॑ इियम।॒ ् ॒
पितिमं ॑ वयो॒धस̎म।्
पा॑िवं॒ गां वयो॒ दध॑त।् ॒
िवराजं॒ ॒ े ॒ ्
छ॑ इहियम।

वा॑ ॒  ।
॒ होतयज॑ ध॒ ने ं ु गां न वयो॒ दध॑त।्
होता॑ यच॑
॒ तीः। े
वा॑ ॒ होतयज॒॑  ।
॒ ु य॒ णा ऋता॒
सा॒ ॑ वधृ ॥
॑ ३॥ ॒ ु े सम।्
होता॑ यरत॑
ु ॒  ॑नम।्
ा॑रं पिवध
[[2-6-17-4]] ॑ ।्
॒ पािण॒ िब॑त॒ ं पृथक

॒ े रययी
ारो॑ दवीिह॑ ॒ ̎। ु ॒
पििमं ॑ वयो॒धस̎म॥् ६॥

ाण॒ इं॑ वयो॒धस̎म।्
॒ े ॒ ्
प॒ िं छ॑ इहियम। [[2-6-17-7]]
॒ ु ॒ ॒ गां वयो॒ दध॑त।्
तयवाहं िपदं ॒ े ॒ ्
॒ ॒ छ॑ इहियम।

वा॑ ॒  ।
॒ होतयज॑ उ॒ ाणं॒ गां न वयो॒ दध॑त।्

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 184 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda

वा॑ ॒  ।
॒ होतयज॑ ॒ ॒ू
तननपा ॒ सर॑ ती।
ु ्
होता॑ य॒ त॑तम। उ॒ ि॑ इियम। ॒ ्
 ॒ु
िहर॑ यपणमिन ̎म।् िद॒ ु
 दधः।
॒ वाौवयो॑
॒ नां िब॑त ं विशम।
रश॒ ॒ ् ॒
इडा॑िभरिरी॑ ।
भग॒ िमं॑ वयो॒धस̎म।्  १॥
॒ े अम॑ः॥
सोमो॑ दवो
॒ े ॒ ्
क॒ कु भं॒ छ॑ इहियम।
वशां े॒ ॒ गां न वयो॒ दध॑त।्
॒ वहतं [[2-6-18-2]]

वा॑ ॒  ।
॒ होतयज॑ ॒ ॒ु ु
अन॑ ॒ ्
इियम।
होता॑ याहा॑
॒ कृतीः।  दधः।
॒ ॒ गौवयो॑
िवो ु
॒ गहप॑
अिं ॒ ृ ितं॒ पृथ॑क।् सब॒ ॒ प॑षू ॒वान।्
॒ ु िहरिः
॑ भष॒े ज ं क॒ िवम।्
वणं ी॒णब॑िह॒रम॑ः। 
िमं
॒ ॑ वयो॒धस̎म।् बृ॒ ह॒ती छ॑ इियम। ॒ ्
अित॑सं॒ छ॑ इियम। ॒ ् ु
॒  दधः।
पा॑िवगवयो॑
॑ भ ं गां वयो॒ दध॑त।्
बृ॒ हष॒ ॒ े शो॑ महीः।
रो॑ दवीिद ॒

वा॑ ॒  ॥ ७॥
॒ होतयज॑ ॒ दवो
ा ॒ े बृह॒ित॑।
॒ े दध॑ता॒वध
दध ृ ॑ इि॒ यं पश॑  धसं॒ वा॑
े तीवयो॒ े ॒ ॒
पिछ॑ ॒ े ॒ ्
इहियम।
॒  स
होतयज॑ ॒ च॑॥ १७॥ ु २॥
॒ु ॒  दधः॥
तयवाौवयो॑
॒ दऽे॑ िं गा॑य॒  िव̎म।् शिच॑
इड॒ ु त॒ शिच॑
ु म॒ िहं
ु ॑
िद॒वाह̎म।् ईडऽ॒
॒ े  सो॑ममनभं ॒ ु ु ॑ िवम।
॒ ्
[[2-6-18-3]]
सब॒ े ॑ बृह॒त पा॑िवम।् च॑तीः साय
॒ ु िह॒षद॑ म॒ मृतं ु ॒ णा
उ॒ ष े यी ॒ ु े सा।
॒ सपश॑
ारो̎ ाण॒॑ ॒
 पििमह  ̎म।् सपश॑
॒ त॑यु ॒ वाह ॒ ु े स े॒ िव॒ िमं॑
िव॑े दवा 
॒ े अम॑ाः।
॒ ु ॑ प॒वाह̎म।् च॑ते सा सयजं
िभं ॒ ु े ॒
॒ 
ि ॒ ्
ु ॑ इियम।
॒ ॒ ̎म।् पश॑
जग॑तीिमहानाह े तीिो
॒ भार॑ ती॒ पितं॑
॒ वाौवयो॑
प॒ ु
 दधः।
॒ िमह
िवराज॑ ॒ ध॒ ने ं ु न। श॒ त॑तं॒ ु भग॒ िमं॑ क॒ कु भ॑िमह
॒ वशां

दा॑
ै होतारा िभषजा।
े॒ ॒ गां न। ाहा॑कृतीः मित॑
वहतं ॒ ॑ भ ं गां
सं बृ॒ हष॒
॒ ु यजा।
े सयजा॑
इ॑ण ॒ु
वय॑। इियमृ ॒ ु द॒शहे ि̎े यम॑
॒ ॒ िष॑वसनव॑ ॒ नव दश॒ गां न
॒ े ॒ ्
जग॑ती॒ छ॑ इहियम।
े ु
वयो॒ दध॒ व  ॑वत॥
॒ ॒
अनाौवयो॑ ु
 दधः।
॒ इडा॒ सर॑ ती।
ित
[[2-6-18-1]]

भार॑ ती मतो॒ िवश॑॥ ३॥

सिम॑ो अिः ॒
सिमधा̎।
सष॑ु िमो॒ वर̎े यः।
[[2-6-18-4]]
॒ ्
गा॒य॒ ी छ॑ इियम।
िवराट ॒ े ॒ ्
॒ ् छ॑ इहियम।
॒  दधः।
िवगवयो॑ ु
ु  वयो॑ दधः।
ध॒ ने गन ु
॒ ू िच॑तः।
तननपा॒
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 185 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ु
ा॑ तरीपो॒ अ॑ त
ु ः। ॒ े ॒ े ॒ ु दवाः।
हमनतना॑ ॒े
॒ ी प॑िु वध
इा॒ ॒  ॑ना। मत॒॑ िण॒ व े तम।॒ु ्
िपा॑
॒ ॒ े ॒ ्
इहियम। बल॑ेन॒ श॑ री॒ सह॑ ।

उ॒ ा गौन  वयो॑ दधः। हिविर
॒ ु
॒ े वयो॑ दधः।
॒ नो॒ वनित॑
श॒ िमता ॒ । श॒ िश॒
ै रण॒ ु दवाः।
े तना॑ ॒े

॒ ॒ ॑स॒ वग
सिवता ̎म।् ॒ ु ।्
॒ ॒ श॑ऽे मृत तम
यि॒
॒ े ॒ ्
क॒ कु ॑ इहियम। ॒ े रवती
सन॑ े ॒ ̎ म।
॒ ्
॒ वहौन
वशा े॒ ु
 वयो॑ दधः। हिविर
॒ ॒ े वयो॑ दधः॥ ु २॥
॒ वणः।
ाहा॑ यं ॑ ोम॑े सदश ॒ े त॒ ु  सहो॑ हिविर
॒ ु ॒
॒ े वयो॑ दधािर॑
॒ ु ॒ ो भ॑षे ॒ज ं क॑रत।्
स च॥ १९॥
अित॑ा॒छ॑ इियम। ॒ ् ॒ ॒ े ि॒ ण॑
वसन॑ ॒   शारदन॑
े वषािभ॑ ॒ े हमन॑
े ॒ े शिश॒ े
ै रण॒
बृ॒ हष॒ ु ४॥
 दधः॥
॑ भो गौवयो॑ षट॥

 ु ॒
अम॑यवाौवयो॑ ॒ ु  वशा
 दधिवशो ॒ वहौन
े॒  वयो॑
ु ॒
दधािर॑ च॥ १८॥ [[2-6-20-1]]
॒ े ब॒ िहिरं॑ वयो॒धस̎म।्
दवं
[[2-6-19-1]]  ्
॒ े द॒वे म॑वधयत।
दवं
॒ ॒ े ॒ ु दवाः।
वसनतना॑ ॒े गा॒य॒ िया े ॒ ्
॒ छ॑सियम।
वस॑वि॒ वत ॒ु ्
ृ ा̎ तम। तज॒े इ॒ े वयो॒ दध॑त।्
॒ ॒ रण॒
रथ॒ े तज॑ े सा। ॒ ॒ ु े॑ वसधय॑
वसवन ॒ ु े  वते ॒ ु यज॑।

ह॒िविर॒ े वयो॑ दधः। ॒े
दवीारो॑ दविमं
॒े ॑ वयो॒धस̎म।्
े दवा
ी॒ण॑ ॒ ु ̎।
॒ े ऋतना ॒े व
दवीद ॒ म॑वधयन।  ्
॒ ाः प॑दश ॒ु ्
॒ े तम। े ॒ ्
उ॒ िहा॒ छ॑सियम।
बृ॒ ह॒ता यश॑सा॒ बल̎म।् ा॒णिम॒ े वयो॒ दध॑त।्
हिविर
॒ ु
॒ े वयो॑ दधः। ॒ ॒ ु े॑ वसधय॑
वसवन ॒ ु े  िवय॒ ु यज॑॥ १॥
॒  ॒ तना॑
वषािभ॑ ु ऽऽिदाः।

ोम॑े सदश ॒ ु ् १॥
॒ े तम॥ [[2-6-20-2]]
॒ े दवं
दवी ॒ े व॑ यो॒धस̎म।्
[[2-6-19-2]] उ॒ ष े इ॑ मवधताम।  ्
व॒ े िवशौज॑
ै॒ पण॑ ॒ सा। अनभा॒ े ॒ ्
॒ ॒ ु ु छ॑सियम।
हिविर
॒ ु
॒ े वयो॑ दधः। वाच॒ िम॒ े वयो॒ दध॑त।्
ु दवाः।
॒ े ॒ तना॑
शा॒रदन ॒े ॒ ॒ ु े॑ वसधय॑
वसवन ॒ ु े  वीतां॒ यज॑।
॒ िव॒ श ऋभव॑
एक॒ ॒  तम।॒ु ् ॒ े जोी॑ दविमं
दवी ॒े ॑ वयो॒धस̎म।्
वरा॒ ै॒ जन॑े ि॒ या िय̎म।् दवी॒ े दवम॑
॒ े वधताम।  ्
हिविर
॒ ु
॒ े वयो॑ दधः। े ॒ ्
बृ॒ ह॒ा छ॑सियम।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 186 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
ो॒ िम॒ े वयो॒ दध॑त।् ॒ े ब॒ िहवािर॑ तीनां दविमं
दवं ॒े ॑ वयो॒धस̎म।्
॒ ॒ ु े॑ वसधय॑
वसवन ॒ ु े  वीतां॒ यज॑॥ २॥ ॒ े दवम॑
दवो ॒ े वधयत।  ्
े ॒ ्
क॒ कु भा॒ छ॑सियम।
[[2-6-20-3]] यश॒ इ॒ े वयो॒ दध॑त।्
दवी  ॑ दविमं
॒ े ऊ॒ जाती ॒े ॑ वयो॒धस̎म।् ॒ ॒ ु े॑ वसधय॑
वसवन ॒ ु े  वते ॒ ु यज॑।
॒ े दवम॑
दवी 
॒ े वधताम। ् ॒ े अिः
दवो ॒ ॒े
ि॑कृ॒ विमं ॑ वयो॒धस̎म।्
े ॒ ्
॒ छ॑सियम।
पा दवो॒ े दवम॑
॒ े वधयत।  ्

॒ े वयो॒ दध॑त।् अित॑सा॒ छ॑सियम।े ॒ ्


॒ु
शिम
॒ ॒ ु े॑ वसधय॑
वसवन ॒ ु े  वीतां॒ यज॑।
िम
॒ ॒ े वयो॒ दध॑त।्
॒ े दा॒
दवा े
ै होता॑रा द॒विमं ॑ वयो॒धस̎म।् ॒ ॒ ु े॑ वसधय॑
वसवन ॒ ु े  वते ॒ ु यज॑॥ ५॥
॒ े दवम॑
दवा 
॒ े वधताम। ् ॒ ॒ ॒ ु यज॑ वीतां॒ यज॑ वीतां॒ यज॑ वते ॒ ु यज॑ वते ॒ ु यज॒ प॑
िवय
े ॒ ्
॒ ु छ॑सियम।
िभा॒ च॥ २०॥
ििष॒िम॒ े वयो॒ दध॑त।् ॒ े ब॒ िहगा  ॑यिया
दवं ॒ तज॑ े । दवीार॒॑े  उ॒ िहा̎ ा॒णम।् दवी
॒े
॒ ॒ ु े॑ वसधय॑ दवमष ॑ ॒ ु ु वाच̎म।् दवी
॒ े ॒ ु े अनभा॒ ॒ े जोी॑ बृह॒ा ो̎म।् दवी ॒े
वसवन ॒ ु े  वीतां॒ यज॑॥ ३॥
ऊ॒ जाती  ॑ पा ॒ शम।॒ ु ् दवा॒ े दा॒ ॒ ु
ै होता॑रा िभा॒
ििष̎म।् दवीििो
॒े ॒ ॒ े पितं॒ जग॑ा॒ बल̎म।्
॒ दवीः
[[2-6-20-4]]
॒ े नरा॒शसो॑ िवराजा॒
दवो ॒ े । दवो
रत॑ ॒ े वनित॑
॒ िप॒ दा॒
॒े
दवीििो
॒ ॒ े  ॑यो॒धस̎म।्
॒ दवीव
भग̎म।् दवं
॒ े ब॒ िहवािर॑ तीनां क॒ कु भा॒ यश॑। दवो
॒ े अिः ॒

पितिम॑  ्
मवधयन।
ि॑कृ॒ दित॑सा म।
॒ ् वते॒ ु िवय
॒ ॒ ॒ ु च॒ तवता॒
ु े
मको॑
े ॒ ्
जग॑ा॒ छ॑सियम।
िवय ु च॒ तवु त॑ ।ु अवध॒
॒ ॒ य ॒ दवध॒
॒ ॒ य 
बल॒ िमे॒ वयो॒ दध॑त।्
॒ तर॑ु वधता॒
 मको॑  ्
॒ ु वधयत॥
े ऽवधय  तर॑
॒ ॒ ु े॑ वसधय॑
वसवन ॒ ु े  िवय॒ ु यज॑।
ु व॒  सीस॑ने िमो॑
ा॒ ा॒ सोम॒  सरा॑ ॒ ऽिस॒ य॑वे ा॒
॒ े नरा॒शसो॑ दविमं
दवो ॒े ॑ वयो॒धस̎म।्
॒  ा दवं
े ॒  सिम॑॒ इ॒ आच॑षिण॒
होता॑ यिमध ॒े
दवो॒ े दवम॑
॒ े वधयत।  ्
ु ॒ े  होता॑ यिमधा॒
ब॒ िहिर सदव ॒ ऽि सिम॑ो

िवराजा॒ े ॒ ्
छ॑सियम।
॒ िना॒ऽिना॑ ह॒िविर॑ ियं
अिर॑ ॒ े ब॒ िहः
॒ दवं
े ॒ इ॒ े वयो॒ दध॑त।्
रत

सर॑ ॒िमोशो॒ ॒ द े सिम॑ो अिः
होता॑ यिदड॒ ॒
॒ ॒ ु े॑ वसधय॑
वसवन ॒ ु े  वते ॒ ु यज॑॥ ४॥

सिमधा॑ ॒ े दवं
वसन॑ ॒ े ब॒ िहिरं॑ वयो॒धसं॑ िवश॒ ितः॥
२०॥
[[2-6-20-5]]
॒ू
॒ ॒ साा̎ाय पतं
ा॒ ाऽमी॑ मद िपतर
॒ े वनित॑
दवो ॒ द॒व िमं॑ वयो॒धस̎म।् ॒ णे ॒ वा॑
पिव॑ े ु ना॒ बद॑ ररधा॑
म॒ षासा॒ ै॒ ताम॒ िना॑ दव
॒ े इो॒
॒ े दवम॑
दवो  ्
॒ े वधयत। ॒
वनित॑ ॒ े व॑ यो॒धसं॒ चत॑नु वितः॥
॒ े दवं
 प॒वाहं॒ गां दवी 
िपदा॒
॒ छ॑सियम। े ॒ ् ९४॥
भग॒ िम॒ े वयो॒ दध॑त।्
॒ ॒ ु े॑ वसधय॑
वसवन ॒ ु े  वते ॒ ु यज॑।

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 187 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
TaittirÁya-BrÀhmaÉa एका॑दश तृतीयसवन ॒ े ु नाराश॒ सष॑े ।ु
॒ े सष॑
य॑िश॒ ंप॑े।
Book 2, Chapter 7
॒ े ̎।
य॑िश॒  ै दवता
॒ े एवाव॑
दवता॑ ॒ ।े
Edited by Subramania Sarma, Chennai
Final proofread version, May 2005
ु शः।
अ॑ति॒
[[2-7-1-1]] ा॒जा॒प॒ ो वा अ॑॥ ३॥
॒ ोमो॑ भवित।
िवृ
॒ ॒ ॒ स
वच॒ ॒ त।्
 ं व ै िवृ [[2-7-1-4]]
वच॒  मवाव॑
॒ ॒ ॒ स े॒ ।े जाप॑ ु शो दवता॑
॒ ितति॒ ॒ े नां।
॒ ो॒मः सोमो॑ भवित।
अि॒ े ॒ दवता
याव॑ तीरव ॒ े ̎।
॒ ॒ ॒ स
वच॒  ं वा अिो॒
॑ मः। ॒ ।े
ता एवाव॑
॒ ॒ ॒ स
वच॒  मवाव॑ े॒ ।े कृ ॒ ा॒िज॒ न े॑ऽिभिष॑ित।
॒ ॒ त॒ र साम॑ भवित।
रथं ॑णो॒ वा एतपम। ॒ ू॒ ्
॒ ॒ ॒ स
वच॒  ं व ै र॑ थतं ॒ रम।् य॑ृ ािज॒ नम।्
॒ ॒ ॒ स
वच॒  मवाव॑ े॒ ।े  नवन
॒ ॒ ॒ स
वच॒ 
े ॒ ै ै ॒  सम॑धयित।
॒ ॒ जी होता॑ भवित॥ १॥
पिर॒ आ॑ने ा॒िभिष॑ित।
े वा आ̎म।्
तजो॒
[[2-7-1-2]] े एवाि॑
तज॑ ॒ धाित॥ ४॥
॒
अ॒ ॒ णो िम॑िमरिश॑ ु ः।
 होता॑ भवित यजत॒ वा अो॑ दधाित॥ १॥
एत  ॑ ॒ पम।्
॒ ै ॑वच॒ स
 मव॑।े
॒ पण॒े वै ॑वच॒ स [[2-7-2-1]]
बृह॒ित॑रकामयत दवानां ु धां ग॑ेयिमित॑
॒ े ̎ परो॒ ॒ । यदा̎॒ये ो भव॑ ित।
स एतं ॒ पयत।्
॒ बृ॑हितसवम॑ ॒
अिम॑ ु ा॒ ि॑
ख ृ ।
तमाह॑ रत।् अथ॒ यौ॒ः।
े यजत।
तना॑ ु ॒  पषा।
पिव ॒ू
ततो॒ व ै स दवानां ु धामग॑त।्
॒ े ̎ परो॒ ु ॒  ।
पिवय॑
यः प॑रु ो॒धाका॑म॒  ात।् ु मवाव॑
पि॑ े॒ ।े
॒ े यजत॥
स बृ॑हितसवन॑ े २॥ ॒ ॒
सवाय॑ ॒
सािवः।
अथ॒ या॒ः।
[[2-7-1-3]] ा॒ िह ॒ पािण॑ िवक॒ रोित॑।
॒ ु धामवे॒ ग॑ित।
परो॒ ॒ ॒  ण॒ाय॑ वा॒ णः॥ १॥
िनव॒
त॑ ातःसवन ॒ े ु नाराश॒ सष॑े ।ु
॒ े सष॑
एका॑दश॒ दि॑णा नीय।े [[2-7-2-2]]
॒ े ु नाराश॒ सष॑े ।ु
एका॑दश॒ मांि॑ दन े॒ सव॑न े सष॑
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 188 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
अथो॒ य॑ एव ॒ ू ̎।े
॒ क॒ सयत अथ॒ या॑र॒ तः।
स िह वा॑॒णः। एति
॒ ॒
ं ॑ ाण॑
॒ ॒ ̎म।्
वातीय
अथ॒ य̎ ॒े
ै दवः। ॒ ॒  ण॒ायव
िनव॒ ॒ ै वा॑॒ णः।
॒ ै दवो
व॒ ॒ े िह वय॑
ै । ॒ ू ̎।े
॒ क॒ सयत
अथो॒ य एव
अथ॒ या॑॒तः। स िह वा॑॒णः।
मा॒॒तो िह वय॑
ै । अथ॒ या॑वापृिथ॑
॒ ।
॒ ै
सतािन॑ हवी
॒ िष॑ भवि। इो॑ वृ॒ ाय॒ व॒ मद॑ु यत।्
॒ ग॑णा॒ व ै मत॑
स ॒ । ॒ ना॑मताम।
तं ावा॑पिृ थवी े ्
पृि॑ पौ॒ही मा॑॒ाल॑ त।े े॒ े ॒ ै भा॑ग॒धयना॑
तमतनव े े॒ े ् २॥
मताम॥
॒ ।
िव ै मत॑
॒ ै ॒तो॑ऽिभिष॑त।े
िवश॑ एवत॑ [[2-7-3-3]]
॒ ियः।
ता॒ा एष॒ िवशः ॒ व॑॒ वा एषो॑ ु नाय॑।
॒ ऽनमा॒
॒ िह म॑॒तो॑ऽिभिष॒त̎।े
िवशो अन॑मु तवः सयाता॒
ू इित॑।
॒ भ॒च॒मऽ ॒ िभिष॑ित।
ऋष॒ ॒ े॒
अावतािन॑ हवी
॒ िष॑ भवि।

स िह ॑जनियता। ॒ रा गायी।
अा॑ ॒
दाऽिभिष॑
॒ ित।  म।्
गा॒य॒ ी ॑वच॒ स
ऊवा  अां
॒ ॒ दिध॑। गा॒य॒ ियव  मव॑॥
॒ ै ॑वच॒ स े

 ै म॒ ा॑ने ॒ सम॑धयित॥
ऊ॒ जवन॑ २॥ ु नु ाित।
िहर॑ यने घृ॒ तम॑
॒ ऽौ च॑॥ २॥
वा॒॒णो िव ै मतो॒ े स एव
तज॑ ॒ ॒ च।े
कृ ॒ ा॒िज॒ न े॑ऽिभिष॑ित।
[[2-7-3-1]] ॒ ॑ मयो॑ ॒ पम।्
॑णो॒ वा एता॒
यदा̎॒ये ो भव॑ ित। य॑ृ ािज॒ नम।्
आ॒॒ये ो व ै ा
̎ ॒ णः। ॑॒वे न॑ै म
ृ ा॒मयो॒र॒ िभिष॑ित।
अथ॒ यौ॒ः। े िभिष॑ित।
घृ॒ तना॒
सौ॒ो िह ा̎॒ णः। तथा॑ वी॒या  ॑वरो भवित॥ ३॥
॒ ॒ ॒ ै सा॑िवः।
सवायव ॒ सं॒ ग॑ेत े भाग॒ धयना॑
े े॒ े  ॒ प ं च॒ ािर॑ च॥ ३॥
मता
 ः।
अथ॒ या॑ह॒
एत
॒ ै ा ॒ ̎म।्
̎ ॒ ण॑ वातीय [[2-7-4-1]]
अथ॒ यद॑ ीषो॒मीय॑। न व ै सोम॑ने ॒ सोम॑ सवो
॒ ऽ̎ ि।
आ॒॒ये ो व ै ा
̎ ॒ णः। ॒ ॑षे ः।
हतो
॒ सं॒ ग॑ेत॥
तौ यदा े १॥ ॒ तु ो॒ ॑षे ः।
अिभष॑
न िह हतः ॒ ू ̎।े
॒ सयत
[[2-7-3-2]] ॒ ू व॑ शा॒माल॑ भत।े
सौ॒मी सत
अथ॑ वी॒या  ॑वरो भवित। सोमो॒ व ै र॑ेतो॒धाः।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 189 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
े एव
रत॑ ॒ त॑ धाित। य े म॑े पा॒शतं॑ दः।


सौ॒चाऽिभिष॑
ित। ॒
अा॑ना सध॑ िु तः।
े ॒ धा ॑षे ा।
रतो॒ मद॒॑ ु ॒ े मिह॒ व॑।
े ॒  सोम॑।
रत ॒
बृ॒ ह॑ृ िध मघोना ̎म।्
े एवाि॑
रत॑ ॒ धाित। नृ॒ वद॑ मतृ नृ॒ णाम॥् २॥
ृ े सोम̎म।्
यिं च॑ राज॒ सय॑ू म॒ त ॒ ू ॒ े॒ सध॑
सयत ॒ िु तििण॑
॒ च॥ ५॥
तव॑ भवित।
॒ ु ु पृत॑नास॒ ु पि̎म।्
अषा॑ढं य [[2-7-6-1]]
॒ु ॒  ॒
सवषामां वृ॒ जन॑ गो॒पाम।् एष॒ गो॑स॒ वः।
ु  स॑िु ितं
भ॒ रषे ॒ ॒जा ॒ सव॒॑ ु सम।् ष॒ि
॒ श उ॒ ो॑ बृ॒ हा॑मा।
जय॑॒ ं ामन॑ ु मदम े सोम॥ १॥ पव॑ मान े कवरथ॒ रं भ॑वित।
े ॒  सोम॑ स
रत ॒ च॑॥ ४॥ यो व ै वा॑ज॒पय॑े ।

स स॑ावः।
[[2-7-5-1]] यो रा॑ज॒सय॑ू।
॒ ू ̎।े
यो व ै सोम॑ने सयत ॒
स व॑ णसवः।
स द॑वे सवः।
॒ ॒ ित॒  ारा̎ ं परमी।
जाप॑ े॒
॒ ु सयत
यः पशना॑ ॒ ू ̎।े े॒
ारा̎॒ ं गौरव।
स द॑वे सवः।
॒ गौिर॑ व भवित॥ १॥
॒ ू ̎।े
य इा॑ सयत
ु ॒
स म॑नसवः। [[2-7-6-2]]
एतं ॒ े ाय॑न।्
॒ व ै पृथ॑य े दवाः ॒ े ॒ यज॑त।े
य एतन
ततो॒ व ै सोऽा॑रया ॒ ू सयत।
॒ नां̎ पशनाम॑ ू य उ॑ चनमवं
ै े॒ वद॑े ।
॒ वाचं॒ वद॑ ि।
याव॑ ती॒ िकय॑ती जा उ॒ भ े बृ॑हथंत॒ रे भ॑वतः।
ू े
तासा॒ सवा  ॑सा सयत॥ ति ारा̎म।। ्
॒ ु ॒ दि॑णाः।
अयतं
[[2-7-5-2]] ति ारा̎म।्
॒ े ॒ यज॑त।े
य एतन ॒ ॒ ु ऽिभिष॑ित।
ितधषा॒
य उ॑ चनमवं
ै े॒ वद॑े । ति ारा̎म।्

ना॒रा॒श॒चाऽिभिष॑
ित। अन॑ु त े॒ व
े ै ॑ दिण॒ त आहवनीय॑
॑ ॒  बृह॒तो॒ ं
॒ ॒ ु व ै नरा॒शस॑।
मना॑ ॒िभिष॑ित।
॒ ु वाव ै तत।्
िन॒ ॒ वाव र॑ थतं ॒ रम।्
इयं
अथा॒िभिष॑ित।

यिं च॑ राज॒ सय॑ू मनरवदीे॒ क̎म।् [[2-7-6-3]]
तव॑ भवित।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 190 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ बृ॒ हत।्
असौ े त े॒ तज॑
इा॑य ा॒ तज॑ े  ीणािम।
॒ रवनमन॑
अनयो॑ े ॒ ै ॒ िहतमिभिष॑
॒ ित। इा॑य॒ ौज॑त॒ ओज॑सव ीणािम॥ २॥
॒ ॒ ु मो वा एषः।
पशो॒ ॒

तेन॑ गोसवः। [[2-7-7-3]]
॒ शः सव ॑ ।
ष॒ि इा॑य ा॒ पय॑त े॒ पय॑ ीणािम।
े ॒ तः सह॑ सा वृ॒ ः।
रवा॒ ु त॒ आय॑
इा॑य॒ ाऽऽय॑ ु  ीणािम।
ाणां
॒ ॒ ॑मो वयो॒धाः।
̎ भृ े ऽिस।
तजो॑

महा॑ ॒ े त॑भा॒नः।
िह त॒ े य॑ािम।
॒ े रा॒ े च॑ जागिह।
 ृ ु ̎म।्
े द ु म े॒ मख
तज॑
॒ ता
जाप॑ े परमिने॒ ॒  ारा̎ना॒
े िभिष॑ा॒मीा॑ह। े ॒िरो॑ अ ु म।े
तज॑
ारा̎मवनं
े॒ ै ॑ गमयित॥ ३॥ ्
े ाि॒त॑ ङ।
तज॑ ॒
इव॒॒ भ॒ व॒ ित॒ रथं
॒ ॒ त॒ रमा॒हकंै ॑ च॥ ६॥ े सा॒ संिप॑पिृ ध मा।
तज॑
ओजो॑ऽिस।
[[2-7-7-1]] त॒ े य॑ािम॥ ३॥
िस॒ हे ा॒ उ॒ त या पृदा॑कौ।
॒ ा
ििष॑रौ ू ॒ या।
̎ ॒ ण े सय [[2-7-7-4]]
॒ु
॒ े सभगा॑
इं॒ या दवी ज॒ जान॑। ु ̎म।्
ओज॑द ु म े॒ मख
सा न॒ आग॒ च  ॑सा संिवदा॒ना। ओज॑॒िरो॑ अ ु म।े
या रा॑ज॒॑े भावाय॑
॒ तायाम।् ॒ ्
ओज॑ाि॒त॑ ङ।
ु॑
अ॑॒  े॒ पष मा॒यौ। ओज॑सा॒ संिप॑पिृ ध मा।
इं॒ या दवी ॒ु
॒ े सभगा॑ ज॒ जान॑। पयो॑ऽिस।
सा न॒ आग॒ च  ॑सा संिवदा॒ना। त॒ े य॑ािम।
या हििन॑
॒ ॒ ॒ या िहर॑ य।े
ििपिन ु ̎म।्
पय॑द ु म े॒ मख
ििष॒र॑षे ॒ ु पषष
ु ॑ े ॒ ु गोष॑॥
ु १॥ पय॑॒िरो॑ अ ु म।े
॒ ्
पय॑ाि॒त॑ ङ।
[[2-7-7-2]] पय॑सा॒ संिप॑पिृ ध मा॥ ४॥
इं
॒ या दवी ॒ु
॒ े सभगा॑ ज॒ जान॑।
सा न॒ आग॒ च  ॑सा संिवदा॒ना। [[2-7-7-5]]
॒ े ु वृष॒भ॒ वाज̎।े
रथ े अष॑ आय॑रु िस।
॒  े वण
वात॑े पज॒ ॑ ु ̎।े
॒ श त॒ े य॑ािम।
॒ु
॒ े सभगा॑
इं॒ या दवी ज॒ जान॑। ु ̎म।्
ु द ु म े॒ मख
आय॑
सा न॒ आग॒ च  ॑सा संिवदा॒ना। आय॑ु ॒ िरो॑ अ ु म।े
॒ िस।
राड॑ िस िवराड॑ ु ाि॒त॑ ङ।
आय॑ ॒ ्
॒ िस ॒ राड॑ िस।
साड॑
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 191 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
आय॑षु ा॒ संिप॑पिृ ध मा। [[2-7-8-1]]
॒ ॒ आय॑षु ॒ े वच  ॑स े कृ िध।
इमम॑ ॒ े वी॒रय॑।
अिभिह॑
िय े वण सोम राजन।्
॒  रतो॑ े सप॒ हा।
उ॒ ा॑
े ̎ा अिदत े॒ शम  ॑ य।
मा॒तवा ॒  ॑नः।
आित॑ िमवध
िव॑े दवा॒ ॒  स॑त॥् ५॥
े जर॑ दियथा ु ॑ दवा
तं ु ्
॒ े अिध॑वन।
॒ ॒ ाविभत
अौ ॒ ॒ आित॑ वृहथ॒ ̎म।्
[[2-7-7-6]] ू ्
आ॒ित॑ ॒ ं पिर ॒ िव॑े अभषन।
आय॑रु िस िवाय॑
॒ रु िस। ियं॒ वसा॑नरित॒ रो॑चाः।
॒  रु िस॒ सवमाय॑
सवाय॑ ॒  रु िस। ॒ रु ॒ नाम॑।
महदास॑

यतो॒ वातो॒ मनो॑जवाः। ॒ ॑ अमृ
आ िवपो ॒ ता॑िन तौ।
यत॒  र॑ ि॒ िसव॑। अन॒ ु ो॑ ॒ ॒ ु बृह॒ित॑॥ १॥
े मदन
तासां̎ ा॒ सवा  ॑सा ॒ चा।
॒ ािम॒ वच  ॑सा।
अिभिष॑ [[2-7-8-2]]
॒ ॒ ु इवािस
सम ॑ ग॒ ना̎। अन॒ ु सोमो॒ अ॒िरा॑वीत।्
सोम॑ इवा॒दा̎ः। अन॑ ु ा॒ िव॑े दवा
॒ े अव।
॑ ु

अििर॑ व िवत॑ ्
॒  ङ।
॒ अन॑ ु स
॒ राजा॑नो॒ य उ॒ तािभिष॑ाः।
ू  ॑ इव॒ ोित॑षा िवभः॥
सय ॒ ू ६॥ अन॑ ु ा िमावणािवहाव॑
॒ ॑ ॒ तम।्
॒ु
अनावा॑ ॒ िवशं
पिृ थवी ॒ भ॑ ।ू
[[2-7-7-7]] ू अहो॑िभ॒ रन॑ ु ाऽवत।ु
सय॒
॒ यो व॑ ण॒ े रस॑।
अपां च॒ मा॒ न॑रन॑ ै॒ ु ाऽवत।ु
॒ ॒
तमहमा ॑ ु ॒ ।
आमायणाय॑ ॒ च॒ च॑ते सा।
ौ॑ ा पृिथवी
तज॑  ाय॑ गािम।
े स े वच॒ स ृ ॒ ु बृ॒ हि॑ना ा िपपत।ु
शो
॒ य ऊ॒ म रस॑।
अपां अन॑ ु ॒ धा िच॑िकता॒ सोमो॑ अिः।

॒ ॒
तमहमा ॑ ु ॒ ।
आमायणाय॑ आऽयं पृ॑णु॒ रज॑सी उ॒ प̎म॥् २॥
ओज॑स े वी॒या  ॑य गािम।
ृ बृह॒ित॒  सोमो॑ अिरकं
॒ े ॑ च॥ ८॥
॒ यो म॑॒तो रस॑।
अपां
॒ ॒
तमहमा ॑ ु ॒ ।
आमायणाय॑ [[2-7-9-1]]
ु ै̎ जन॑
प ॒ नाय गािम।
ृ ॒ ितः जा
जाप॑ ॒ असृ
॑ जत।
॒ यो यियो॒
अपां ॒ रस॑।
॒ ृ परा॑चीरायन।्
॑ ाः
ता अा
॒ ॒
तमहमा ॑ ु ॒ ।
आमायणाय॑ स एतं
॒ जाप॑ ॒ पयत।्
॒ ितरोदनम॑
आय॑षु े दीघायाय॑
 ॒ु ृ
गािम॥ ७॥
॒ ू ऽितत।्
सोऽं॑ भतो॑
गोोज॑ ीणा॒ोजो॑ऽिस॒ त॒ े य॑ािम॒ पय॑सा॒ ॒
ता अा॒ ॒ ा।
ामिव॑
॒ ू ॒
संिप॑पिृ ध॒ मा सिभयियो॒ रसो॒ े च॑॥ ७॥ ॒ ितं जा
जाप॑ 
॒ उ॒ पाव॑ त।

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 192 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
अ॑मवनं ॒ ू पय॑ीः जा
े॒ ै ॑ भतं  े
॒ उ॒ पाव॑ त। े
ता॑द॒व।
॒ े ॒ यज॑त।े
य एतन अथो॒ व॒ व नै  समा॒नानां̎ करोित।
य उ॑ चनमवं
ै े॒ वद॑े । उ॒ ॒ ता सयू ॑ण का॒य ।

सवा॒ या॑िन भवि॥ १॥ उ॒ ं॒ वा एत ॒
॒  सवा̎ जाः ित॑नि॥
िदयो॑ 
॒ ॒ े दश॒ नीयो॑ भवित।
[[2-7-9-2]] ॒ वद॑े ।
य एवं
ु॑
सव॒ पषाः। ॒ ॒ िदनो॑ वदि॥ ४॥
वा॒
े॒ व॑ ।े
सवा̎ यवाा॒
सवा॒ ु॑
 षान। ् [[2-7-9-5]]
॒ सीा॑ह।
राड॑ िस िवराड॒ ॒ े ऽवभृ॒ था३ ना३ इित॑।
अवो॑
ारा̎मवनं
े॒ ै ॑ गमयित।  ु लःै पवय॑
य॑ भपी॒ ॒ ित।
यि॑ रयं॒ ददा॑ित। ॒ े ै ॑ित।
ति॑ दवाव
तज॒े नाव॑
े ।े तावै ॑ित।
यि॑सधृ ॒ म।् ॒ प॑वयित।
ििभः
वी॒य ॑ तन॑े । ॒ े लो॒काः।
य॑ इम
यदा̎म॥् २॥ ॒ े ॒ ै ॑ लो॒कै ः प॑वयित।
एिभरवनं
अथो॑ अपां ॒ े वच ।
॒ वा एतजो॒ ॑
[[2-7-9-3]] ॒ 
यभाः।
ु ॒ तन॑े ।
पिं  ु लःै पवय॑
य॑ भपी॒ ॒ ित।

य॑मड̎म।् ॒
अपामवनं े सा॒ वच  ॑सा॒ऽिभिष॑ित॥ ५॥
े॒ ै ॒ तज॑
भ॒ व॒ ा॑मव॑ ॒ वदि दभा  ु लःै पवयकं
॒  य॑ भपी॒ ॒ ॒ े ॑
आयन॒॑ु े ।
यि॑ रयमाब॒ ाित॑। च॥ ९॥
ोितव ॒  िहर॑ यम।्
े॒
ोितरवाि॑ धाित। [[2-7-10-1]]
े व ै िहर॑ यम।्
अथो॒ तजो॒ ू  ̎ा॒िमित॑।
॒ ितरकामयत ब॒ होभया
जाप॑
े एवा॑
तज॑ ॒ ।े स एतं ॒ मपयत।्
॒ प॑शारदीय॑
यदो॑द॒नं ा॒ाित॑। तमाह॑ रत।्
॒ ॒ े सव  ॑मव॑
एतदव ॒ ॥ ३॥ े यजत।
तना॑
ू  नभवत।्
ततो॒ व ै स ब॒ होभया॑
[[2-7-9-4]] ू  ̎ा॒िमित॑।
यः का॒मय॑ते ब॒ होभया
̎ ।्
तद॑ िक॒े धाऽधात ॒ ने यजत।
स प॑शारदीय॑ े

॒ का॒य ॑ ।
रो॒िहयां ू 
े ॒ भया
ब॒ होरव ̎ वित।
या̎॒ ण एव
॒ रो॑िहणी।
॒ ॒ ो॒मो वा एषः।
म॒ ॒

मतो॒ ू ाः॥ १॥
॒ े ॒ भिय॑
िह दवानां
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 193 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ े ॒ यज॑त।े
य एतन
[[2-7-10-2]] य उ॑ चनमवं
ै े॒ वद॑े ।
ब॒ भ  ॑वित। ॒
ारा̎॒ ं वा एष॒ यः।

॒ े ॒ यज॑त।े
य एतन ॒ े ॒ वा एक॒ यावा॑ कामः
एतन ̎ मगत।्
॒ ारा
य उ॑ चनमवं
ै े॒ वद॑े । ारा̎ ं गित।
॒ शा॒रदीयो॑
प॒ ॒ भवित। ॒ े ॒ यज॑त॥
य एतन े २॥
॒  संवरः।
प॒ वा ऋतव॑ ॒
॒ ु वे संव॑ र॒ े ित॑ितित।
ऋत॒ [[2-7-11-3]]

अथो॒ पा̎रा पिः। य उ॑ चनमवं
ै े॒ वद॑े ।

पाो॑ यः। मा॒॒तो वा एष॒ ोम॑।
॒ े॒ ॥
यमवाव॑ े ॒ े ॒ व ै मतो॑
एतन ॒ ू ा अभवन।्
॒ े ॒ भिय॑
दवानां
॒ द॒श ोमा॒ नाित॑यि।
स॒ ू ः समा॒नानां̎ भवित।
भिय॑
॒ द॒शः जाप॑
स॒ ॒ ितः। ॒ े ॒ यज॑त।े
य एतन
॒ तरा
जाप॑ े॒ ॥ ै̎ २॥ य उ॑ चनमवं
ै े॒ वद॑े ।

भिया॑ यि॒ े च॑॥ १०॥ ॒ शा॒रदीयो॒
प॒ ॒ ॒
वा एष॒ यः।
ु ॑ द॑मि।
आ प॑॒माषा॒
[[2-7-11-1]] ॒ े ॒ यज॑त।े
य एतन

अगो॑ ॒
म॑ उ॒ ः ौ॑त।् य उ॑ चनमवं
ै े॒ वद॑े ।
तािन॒ आद॑ । ॒ द॒श ोमा॒ नाित॑यि।
स॒
त एनं ु
॑ ॒ व॑म॒ ा॒ ा॑य। ॒ द॒शः जाप॑
स॒ ॒ ितः।
॒ तरव
जाप॑ े े ॒ नित॑
ै ॥ ३॥

तानग॑ ॒ व॑ ॒ ु ने ाशमयताम।्
ै े  कयाशभीय॑
ु ̎यत।
ताा॒ानपा तृ॒ तीय॑े गित॒ य एतन ॒ े ॒ यज॑तऽि॒
े ॒ े ॒ यज॑त े॒ य उ॑
य एतन
ै े॒ वदे ॒ ीिण॑ च॥ ११॥
चनमवं
॒ ु ॒ भव॑ ित॒ शा।ै̎
य॑याशभीयं
ता॑द॒ते ऐ ॒
̎ ा मा॒ ता उ॒ ाण॑ सवनीया॑ भवि। ॒
अग॒ ॒
 ारा̎ ं मा॒ तः प॑शारदीयो॒ ॒
वा एष॒ यः
॒ े ॒
य॑ थमऽहाल॑ ।े स॑दशः ॒ तरव
॒ जाप॑ े े ॒ नित॑
ै ॥
एवं ॒ ̎।े
॒ ितीय
े १॥
॒ तृ॒ तीय̎॥
एवं [[2-7-12-1]]

अाजरा॑ ॒ ̎।
सो दमा मिरा
[[2-7-11-2]] ॒  ूमासो अय॑
अच॑ ॒  पावकाः।

एवं ु ।
॒ च॑त॒ थ ु ॒ ।
ि॒ ची॒चय॑ ा॒ासो॑ भरयव॑
े ॒
पो̎॒मऽहाल॑ ।े ॒ ॒  वा॒यवो॒ न सोमा̎।
वनषदो॑
विष  ॑िमव॒ ॑ते दह॑ । ॒ ॑
यजा॑ नो िमावणा।
विष  ॑ः समा॒नानां̎ भवित। यजा॑ दवा ॒ बृ॒ हत।्
॒ े  ऋतं
अ॒ े यि॒ ं दम̎म।्
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 194 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ु ्
अि॑ना॒ िपब॑त सतम। ततो॑ नो ा उ॒ त वा॒ऽ॑।

दी॑ी शिचता। अ॑े िवािवषो॒
॒ ॒ यजा॑मः।
॒ ु यवाहसा॥ १॥
ऋतना॑ ईड॑े अि
॒  व॑ स॒ ं नमो॑िभः।
इह॒ ॑स॒ ो िवच॑यतं
ृ ॒ न॑।
[[2-7-12-2]] रथै ॑िरव॒ भ॑रे वाज॒ यि॑ ।
े िवप
॑ े चरत॒  थ̎। दि ृ ाम॥् ४॥
॒ ॒ ॒ िण॒ ता॒ ोम॑म

अाऽा॑ ॒ ु धापयत।
वमप॑ े े
॒ ॒ भव॑ ित ॒ धावान।्
हिर॑ रां [[2-7-12-5]]
शो ॒ ु अां
॒ ॒ ु ̎ ।
̎ दश े सवचा िध ॒ ु ॑ु ण॒  वि॑ िभः।
॒ ू प ॒रं च॑रतो मा॒ययतौ।
पवा॒ ॒ै ॒ े ै  े सयाव॑
दवर॑ ॒ िभः।
िशश॒ ू ीड॑ ौ॒ पिर॑ यातो अ॒ रम।् आसी॑द ु ब॒ िहिष॑।
िवा̎॒ो भव॑ु नाऽिभ॒ च̎।े ॒ वणो
िमो ॒
॑ अयमा।
॒ ू ॒ िवदध॑
ऋतनो ॒ ायत े॒ पन॑ु ।  णो अ॒ रम।्
ा॒त॒ यावा॑

ीिण॑ श॒ ता ीष॒हा̎यिम। ् ॒
िव॑षे ा॒मिद॑ ितयिया॑ नाम।्
 ् २॥
॒ े नव॑ चासपयन॥
ि॒ श॑ दवा ॒  षु ाणाम।्
िव॑षे ा॒मित॑िथमान॑
॒ ॒वाना॒मव॑ आवृणा॒नः।
अिद
[[2-7-12-3]] ॒ ु ॒ डी॒को भ॑वत ु िवव॑
समृ ॒ दे ाः।
औ॑॒ तृ रा॑
ै ण ृ ॒ िहर॑।ै  े अ ु ॒ िभ॑माणाः॥ ५॥
॑ े समितं
आिदोता॑रं ॒ ॑षादय॥

अिना॒ ऽिः सिम॑त।े [[2-7-12-6]]
क॒ िवगहप॑ ॒ ु ̎।
॒ ृ  ितयवा ॒ वो॑ दिधरे यिया॑
िदिव ॒ सः।
ह॒
॒ वाा
॒  ̎ः। ना॑ च च॒ ु ॒ षसा॒ िवप।
॑ े
॒ ॒वानां̎ ज॒ ठर̎म।्
अिद ु
कृ ॒ ं च॒ वण  ॑म॒ ण ं च॒ संध॑।
॒ ू ः क॒ िव॑तः।
पतद॑ ु ाम॑ आिदास॑
॒ आ॒̎म।्
॒ े े राग॑मत।्
॒ े दविभ॒
दवो ु यिरे कव।े
ां िज॒ ा शच॑
॒ ियो॑ मतो॑
अि॒ ॒ ॒ ॑ यः।
िवकृ ॒
ा रा॑ितषाचो॑ अ॒ रेष॑ ु सिर।े
॒ु
आ ॒ षे ममव॑ ॒ ् ३॥
ईमहे वयम॥  े दवा
॒ े हिवर॑
॒ दातम।
॒ ॑ ्

िन ा॑ य ॒ साध॑नम।्
[[2-7-12-4]] अ॒ े होता॑रमृ॒ िज̎म।्
॒  िणजः।
त े ा॒िमनो॑ ॒ िया॑ वषिन॑  ॒ ॒ ु वे धीमिह॒ च॑ते सम।्
वन॑
जी॒रं तमम॑
॒  ् ६॥
म॥
॒ ु वः।
॒ े ॑ तवः सदान॑
िस॒ हा न हष
॑ म े म॑तो म॒ म े वा̎।
य॒ यवा॒ ॒ ॒ ॒  यमृ॑ां॒ िभ॑माणा॒ च॑ते समकं
॒ ॒ ह॒सा॒ सपय॒ ॒ े ॑ च॥
॒ े स॑भु गासो िदिव।
या॑ऽवम ॒ १२॥

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 195 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
[[2-7-13-1]] उ॒ ं नो॑ लो॒कमन॑नु िष
े िवान।
॒ ्
सव॑ु वोितरभ॑
॒ ॒ य ॒ ि॥ ३॥
॒ु
िता॒ हरी॒ रथ॒ आ यमा॑ ना या॒िह।
वा॒यनु  िनयतो॑
॒ ु नो॒ अ॑ ।

िपबा॒ो॑ अिभसृ ॒ े
॑ो अ। [[2-7-13-4]]
इ॒ ाहा॑ रिरमा ॒ त े॒ मदा॑य। ॒ त॑ इ॒ िव॑ र बा॒।
ऋा
॒ ु े सचा̎।
क॒ वृषा॑ सत उप॑ये ाम शरणा
॒ बृ॒ हा̎।
िनया ̎ ष॒ृ भो र॑ णत।्
॒ ु  ॒
आ नो॒ िवा॑िभ॒ ितिभ॑ सजोषा̎।
वृ॒ ॒ हा सोम॑पीतय।े ु णो ह॑ य
॑ जषा॒  यािह।
इं॑ वयं ॒ म॑हाध॒ न।े ु
ृ ॒ िव॑ रेिभः सिश।
वरी॑वज
इ॒ मभ ॑ हवामह।े ु िम।
॒ े दध॒ ष॑ृ ण॒ श॑
अ
ु ॑ वृ॒ ष॑े ु विण
यजं ॒ ̎म॥् १॥ इा॑य॒ गाव॑ आ॒िशर̎म।्
॒ ॒ े विण॒
 ॒ े मध॑।ु
[[2-7-13-2]] ु ॒ े ॒ ्
यी॑मपरऽिवदत।
ितायो वृ॑॒ ह॑मः। ता॑े विनवो॑ े॒ ु  ४॥
जोजयनः॥


॒ इ॑  श॒ त॑तः।
िवद
॒ु ्
उप॑ नो॒ हिर॑ िभः सतम। [[2-7-13-5]]
स सरू ॒ आ ज॒ नयोितिर
॒ ॒ ̎म।् ॒ ु िववा॑
गभ॑यो िनयतो॑ ॒ राः।
॒ िध॒ या तरिण॒
अया 
॒ रि॑ बहाः। ॒ ू  ॒ इोग॑वु ानाः।
अह॑ रहभय
ऋतन॑ ॒ु
॒ े शीनव॑ ॒ 
मानो अकः। ॒ ू  इ
पणा ॒ु
॑ मतो॒ भोज॑न।
॑िु धो॑ अो  े
॒ अि॑ िबभद। ॒ त े॒ िधयं॒ भ॑रे महो
इमां ॒ महीम।
॒ ्
उ॒ त दा॒ि॑यम।् ॒ ो॒ े िध॒ षणा॒ य॑ आनज।
अ ॒ े
॑ ा।
यिद॑ ॒ नाषी॒ ु ॒ व े च॑ सव
तम॑ ॒ े च॑ सासिहम।
॒ ्
॒ ु तीद॑ यत॥् २॥
अ॑े िव ॒ े ॒  शव॑ सा मदन॑
इं॑ दवास ॒ ॥ ु ५॥

विण॑ मयि ु  स
॒ जो॑जयनः ॒ च॑॥ १३॥
[[2-7-13-3]]
े॒
भरि ॒ ु  हवामह।े
 सहव [[2-7-14-1]]
ु  सकृ
अ॒ हो॒मच ै ॒ जन̎म।्
॒ ु तं॒ दं ॒ ू सज
॒ ितः पशन॑
जाप॑ ृ त।
॒ िमं
अिं ॑  सा॒तय े॒ भग̎म।्
॒ वण ॒ ृ परा̎ आयन।्
तेऽ̎ ााः
॒ मत॑
ावा॑पिृ थवी ॒  ॒ ये̎। ̎ ।्
तान॑िो॒मने ॒ नाोत
॒ ं
मिह ॒ ु ॒ िविवान।
े ॑ पं ॒ ् तान॑ ̎ ।्
॒ ु ने ॒ नाोत
आिदिख॑॒ रथ॒  समै ॑रत।् ताो॑ड॒िशना॒ नाो̎त।्

इो॒ नृिभ॑रजनीा॑ नः सा॒कम।् तााि॑या॒ नाो̎त।्
॒ ु ॑ गा॒तमिम।
ू  ॑मषसं
सय ु ॒ ् तां॒िधना॒ नाो̎त।्

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 196 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
सो̎ऽिम॑वीत।् सावी॒िह द॑वे सवाय॑
॒ िप।े
इमा॑
॒ ॒ े ।
ईित॑ ॒  म ै विरमाण॑
वाण॑ ॒ म।ै

तानिि॒ ̎ ॥् १॥
ृ ा॒ ोम॑ने ॒ नाोत
वत ॒  ता।
अथा॒ सिवतः सवता॑
िदव ॒ े िदव॒ आस॑वु ा॒ भिर॑ू प॒ ः।
[[2-7-14-2]] ॒ ू भतष॑
भतो ॒ ु े ु चरित॒ िव॑ ः।
स इ॑ मवीत।् ॒ू
स भताना॒  ू १॥
मिध॑पितबभव॥
इमा॑
॒ ॒ े ।
ईित॑
तािन॑  पदशन ̎ ।्
॒ े ॒ ोम॑ने ॒ नाोत [[2-7-15-2]]
॒ े वीत।्
स िवा̎वान॑ ू ̎म।्
त॑ मृ॒ ौ च॑रित राज॒ सय
इमा॑
॒ े ।
ई॒ तित॑ ॒ ्
स राजा॑ रा॒मन॑मु तािमदम।
ताि॑े दवाः ॒ े ॒ ोम॑ने ॒ ना॑वु न।्
॒ े स॑दशन े  िशै̎ पथा॒नामहत।्
यिभ॒
स िव॑मु वीत।् यिभ॒  ॒
े ामिप ॒ ितः।
शजाप॑
इमा॑
॒ ॒ े ।
ईित॑ यिभ॒  ॑ िवपा
े वाचं ॒ यत।्
॒ ॑  सम॑
े ॒ शने ॒ ोम॑ने ाोत।्
ताि॑रु किव े े॒  इह॒ वच  ॑सा॒ सम॑ि।
तनमम॑
॒ ॒ ने ावारयत॥ २॥
वा॒रवीय॑ े रािदप॑
यिभ॑ ॒ ु ।
ित॒ क॒े तिभ॑
ू दश
े  सय
यिभ॒ ु
॒ े िच॒ भा॑नः।
[[2-7-14-3]] े वाचं
यिभ॒ ु लेिभ॒ र॑यत।्
 ॑ प॒
े े॒  इह॒ वच  ॑सा॒ सम॑ि॥ २॥
तनमम॑
॒ ु  म॒ इित ॑मत।
इदं॒ िविवच॑
या̎॒शव॒   वे ॒ श॑रे न।्
॒ े यजत।
स एतन॑ े [[2-7-15-3]]
यदाो̎त।् आऽयं भा॑ त॒ ु शव॑ सा॒ प॑ कृ ॒ ीः।
 ाोयामम।
तदोयाम॑
॒  ॒ ् इ॑ इव ॒े ो भ॑वत ु जावान
॒ ।्
॒ े ॒ व ै दवा
एतन ॒ े जा॑
ै िन िज॒ ा। ॒
अा अ ॑ ु प॒
ु लं िच॒ भा॑न।ु

यं काममका॑ ु ्
मय॒ तमा̎वन। आऽयं पृ॑णु॒ रज॑सी उ॒ प̎म।्
यं कामं॑ का॒मय॑त।े य॒ े िशं॑ कयप रोच॒ नाव॑त।्
े॒ े ̎ ोित॥ ३॥
तमतना इियाव॑
॒ ॒ ॒ ु लं िच॒ भा॑न।ु
ोम॑ने ॒ नाो॑दवारयत॒ नव॑ च॥ १४॥ ू  अिप  ॑ताः स
यि॒ या॒ ॒ सा॒कम।्
ति॒ ाजा॑न॒ मिध॒ िव॑यमम।
े॒ ्
[[2-7-15-1]] ॒ िस।
ौर॑ िस पृिथ॑
॒ च॑रित॒ िव॑ ः।
ा॒ो॑ऽयमौ ा॒ो वया॒ े ॥ ३॥
ै ऽिध॑

॒ ु अिभशिपा
ऋषी॑णां पो ॑ ॒
॒ अयम।्
॒ ॒ रण॒
नमा॒ ु
े नम॑सा त े जहोिम। [[2-7-15-4]]
मा दवानां ॒ ु क॑म  भा॒गम।्
॒ े ̎ िमथया ॒
िव॑य॒ िदशो॑ महीः।

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 197 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
िवश॑ा॒ सवा  ॑ वा।ु राा॒वध  ॑न॒  पा॑े न॒ छ॑सो॒पाव॑ हरािम॥ १५॥
मा ा॒मिध॑शत॥्
या िदा ॒ू ु
॒ आप॒  पय॑सा संबभवः। [[2-7-16-1]]

या अिर॑  उ॒ त पािथ  ॑वी॒याः।
 ॒ िह॑
अिभ े वी॒रय॑।
तासां̎ ा॒ सवा  ॑सा ॒ चा। े सप॒ हा।
उ॒ ा॑
॒ ािम॒ वच  ॑सा।
अिभिष॑ आित॑ वृ॒ ह॑मः।
॒ ा॒ वच  ॑सा िसचं िदन॑
अिभ ॒ े । ु ॑ दवा
तं ु ्
॒ े अिध॑वन।

पय॑सा सह। ॒ ॒ ाविभतो॒
अौ ॒ रथं॒ यौ।
॒  ॑नः॥ ४॥
यथाऽऽसा॑ रावध ु ॒च
ा॒ ं वा॑ता॒मन॑स ं र॑ ौ।
र॒ े ह॑िे तिरियावा
॒  ॒
̎ ती।
[[2-7-15-5]] त े नो॒ऽय॒  प॑यः पारय।ु
॒ क॑रत।्
तथा̎ ा सिवता नम॑ ऋष े गद।
इं॒ िवा॑ अवीवृधन।् अ॑थाय ै ा ॒ धाय ै̎ ा॥ १॥
॒ ॒ ु चसं॒ िगर॑ ।
सम॑
॒ म रथी॒नाम।्
रथीत॑ [[2-7-16-2]]
वाजा॑ना॒ स॑ितं॒ पित̎म।् ॒
मा न॑ इा॒िभतािर॑
॒ ासः।
॒ ु द॒िभिष॑ ु गायण॒
वस॑वा परा॑ ॒ े छ॑सा। ॒ ॑॒ वद॑े ।ु
एवा
॒ ाा॑ दिण॒ तो॑ऽिभिष॑॒ ु ॑ै भ
ु ने ॒ छ॑सा। िता॒ रथ े॒ अिध॒ य॑हः।
आ॒िदा ॒ ॒ ॒ ु जाग॑तने ॒ छ॑सा।
॒ ा॑ पादिभिष॑ ॒
आ रमी॑ ु े॒ ॑।
वे यवस
िवे̎ ा दवा ॑ ॒ ऽिभिष॑॒ान॑ु भन
॒ े उरतो॑ ु े ॒ छ॑सा। आित॑ वृहा॒ित॑ ॒ ं पिर॑ ।
त॒ ु पान
बृह॒ित॑ो॒पिर॑ ादिभिष॑
॒ े ॒ छ॑सा॥ ५॥ अन॒ ु ो॑ ॒ ु ा िमावणौ।
े मदन॑ ॒ ॑
॒ च॒ च॑ते सा।
ौ॑ ा पृिथवी
[[2-7-15-6]] ॒ ु बृ॒ हि॑णा ा िपपत।ु
शो
अ॒ ण ं ा॒ वृक॑मं ं ॒ रम।्
॒ ु ख॑जक अन॑ ु ॒ धा िचिकता॒ सोमो॑ अिः।

रोच॑मानं मता॒ ॒  ।
॒ म॑े अिचष॑ अन॑ ु ाऽवत ु सिवता
॒ सव
॒ ने ॥
॑ २॥
ू  ॑वं मघवा॑
सय ॒ न ं िवषासिहम।
॒ ्
ु े ु नामत॑
इ॑ म॒ ष॑ ॒ म वम।
े [[2-7-16-3]]
 बा॒हवा॑ िससृत ं जी॒वस॑े नः। इं॒ िवा॑ अवीवृधन।्
ु घृ॒ तन॑े ।
आ नो॒ ग॑िू तमतं ॒ ॒ ु चसं॒ िगर॑ ।
सम॑

आ नो॒ जने̎ वयतं यवाना। ॒ म रथी॒नाम।्
रथीत॑
॒ ु म॑े िमावणा॒ हवमा।
तं े॒ वाजा॑ना॒ स॑ितं॒ पित̎म।्
॒  त॑।
इ॑  त े वीयकृ पिर॑ मा सा े॒ घोषा̎।
बा॒ उ॒ पाव॑हरािम॥ ६॥ ानां̎ वृ ु गव॑
॒ ृ ।

ब॒ भ॒ वा॑ ॒ े े॒  इह॒ वच  ॑सा॒ सम॑ि॒ वया॒
यनमम॑ े
ै ऽिध॑
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 198 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
े॒ ॒ िप॑माना इह।
मिथाः ॒ ू ।्
आरो॑ह॒ ों॒ िवष॑ह॒ शन

मां गोप॑ितमिभसं िव॑ श।ु ॒
अवा̎ादी॒ा विशनी॒ ॑ु ा॥ १॥
तऽन॑ ॒ मु ताम।्
े मु ितरन॑
॒ ति॒ता ौः॥ ३॥
ता॒ता पृ॑िथवी [[2-7-17-2]]
॒ े दि॑णां॒ ित॑राय॑
दिह ॒ ु
।
[[2-7-16-4]] ु
अथा॑ म॒ ॑
वण ̎ ।्
॒ पाशात
॒ ु मयो॒भव॑ु ।
तावा॑णः सोमसतो॑ े पिवता
यनाव॑ ॒ु े ।
॒ रण॑
॒ु ्
तद॑ िना णतु सौभगा यवम। सोम॑॒ राो॒ वण
॑ ॒
िवान।्
अव॑ त े॒ हड॒ ॑ मम।्
े उ॒ तन॑े ाणो वपतदमोज
े॒ ॒ मम।्
एना
॒ ा॒ प॑िरषजा॒नाः। ॒ वच  ॑सा॒ ससृ॑जाथ।
रा
िस॒ ह िह॑ ि महत ॒ े सौभ॑गाय। मा त े॒ कशा॒ ॒ ्
े नन॑ ु गा॒च  ॑ एतत।
समं ॒ ु ॑ ति॒ वास̎म।्
॒ ॒ ु न सहवं तथा॑ धा॒ता क॑रोत ु त।े
 ̎ े ी॒िपन॑म॒ ॑ः।
॒ ॒
ममृ ु िमो॒ बृह॒ित॑।
त॒
॒ ते ॒ ु सय
उदसाव॑ ू ।
॑ ॒ ॒ वच॒  आद॑ धात॥् २॥
सिवता
॒ मा॑म॒ कं वच॑।
उिददं
ू 
उिद॑ िह दवे सय। [[2-7-17-3]]
॒ ु मम॑।
॒ वना॒
सह े िनधानं
तो॑ ॒ ॑ बधा ।्
॒ न

॒ नम।्
॒ वा॒चो िववाच॑
अहं ॒ रा ावा॑पिृ थवी
अ॒ ॒ सव॑ु ।
॒ अपः
मिय॒ वाग॑ ु धण॒ िसः।
 दभ॒
॒  ॒  े वी॒य  ॑कृ त े िनधाय॑
॒ ।
य॑ ु नदयो॒
॒ वष  ॑ ु पजा
॒  ̎। पौ॑ने मं े॒ वच  ॑सा॒ ससृ॑जाथ।
॒ ु ॒ ॒ ओष॑धयो भव।ु
सिपला बलं॑ त े बावोः ॒ द॑ धात।ु
॒ स॑िवता
॒ तामा॒िम॑वताम।्
अ॑वतामोदनव॑ सोम॑ाऽनु॒ पय॑सा घृ॒ तन॑े ।
एषा ू ् ४॥
॒  राजा॑ भयासम॥ म।्
ी॒ष ु ॒ पम॑िनतिध॑
ै॒
॒ धाय ै̎ ा सवन ू  स
॒ े ॒ ौ̎य ॒ च॑॥ १६॥ पौ॑ने मं े॒ वच  ॑सा॒ ससृ॑जाथ॥
यी॒मं॒ क॑ त े िल॒ लख॑
े ।
[[2-7-17-1]] या̎ रः॒ ु प॑िरववज॒
॒  वप।े
य े क॒े िशन॑ थमाः
॒ समास॑
॒ त। ी॒ष ु ॒ पम॑िनतिध॑
ै॒ म।्
े राभृत
यिभ॒ ॑ ॒ ं यिददं ॒ त।े
॒ िवरोच॑ पौ॑ने मे॒  ससृ॑जाथो वी॒य ॑ण॥ ३॥
तो॑ ु
े जहोिम ॒ घृ॒ तन॑े ।
बधा ॒
अवा̎ादी॒ा विशनी॒ ॑ु ाऽऽद॑ धावज॒
॒  वप॒ े े च॑॥
रा॒योष॑ण े वच  ॑सा॒ ससृ॑जाथ।
े ॒ मं १७॥
नत ॑ण॒प॑सो िवमो॒कः। य े क॒े िशनो॒ नत॒ मा त े॒ बलं॒ यी॒मं॒ प॑॥
िनाी॑
॒ ॒
दी॒ा विशनी॒ ॑ु ा।
 कशा ॒ ु े का॒िडनो॑ भवि।
े ̎ सवत॑ [[2-7-18-1]]
े ̎ दीश॒
तषां ॒ े े वप॑न॒ नाः।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 199 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda

इं॒ व ै ा िवशो॑ मतो॒ नापा॑चायन।्
॒ िव॑ घ॒ नम॑पयत।्
सोऽन॑पचामान एतं [[2-7-18-4]]
तमाह॑ रत।्
॒ ु िहतौ॒ ाता̎म।्
तथा॑ ह॒ व ै स॑चा॒िणौ॒ क॑ कावपाव॑
े यजत।
तना॑ एवमतौ ॒ु
॒ े॒ यमौ॒ ोमौ̎।
॒ ॑हन।्
े ॒ ै ॒ त सं
तनवासां ु ॒ ु ोम॑षे ु ियत।
अ॒ य े े
यहन।् पा॒नोऽप॑ह।ै
ति॑ घ॒ न॑ िवघनम।
॒ ्
अप॑ पा॒ानं॒ ातृ॑ हत।े
िव पा॒ानं॒ ातृ॑ हत।े ॒ े ॒ यज॑त।े
य एतन
॒ ने ॒ यज॑त।े
य एत य उ॑ चनमवं
ै े॒ वद॑े ।
य उ॑ चनमवं
ै े॒ वद॑े ॥ १॥ तथा॑ ह॒ व ै स॑तू ामय॑
॒ ।
एवं
॒ छािस।
[[2-7-18-2]] े सावा॑िदो
त॒ ॒ ढू ः॥ ४॥
॒ बृ॑ह॒तीर॑
य राजा॑न॒ ं िवशो॒ नापचाय॑ ु
॒ ये ः।
यो वा̎ ाणम॑
॒ सा पा॒ना॒ ावृ॑त॒  ात।् [[2-7-18-5]]
॒ े यजत।
स एतन॑ े ॒ ॑हतीष ु वत
सतोबृ ॒ बृ॑हन।्
ु े सतो
॒ ॒ े ॒ ै ै िह॑
िवघननवन॑ ॒ । ॒
जया॑ ॒ ु रसा॒नी॒वे ।
पशिभ॑

िवशामािध॑ पं गित। ित॑षािभः वत।ु े
त॒ े ा॑द॒श े ो॒ े भव॑ तः। ित॑षं ॒ व ै ं ॒
॒ िवशा।
ु ॒  श।े
े च॑तिव ॒ ै ै ॑ ण॒
िवशवनं ॒ े ित॑षजित।
औि॑ मवे॒ तत।् ित॑षािभः वत। ु े
एत
॒ ै ौि॑
॒ म।् ित॑षो॒ व ै ा॑म॒ णीः स॑जा॒तः।

य॑द॒ ै ा िवशो॑ ब॒ िल हर॑ ि॥ २॥ ॒ तरवनं
सजा॒ ै े ॒ ै ॒ ित॑षजित।
ित॑षािभः वत। ु े
[[2-7-18-3]] ु ॑ पा॒िभ॑।
ित॑षो॒ व ै पषः
हर॑ ॒ ै िवशो॑ ब॒ िलम।् े॒
ित॑षािभरवा॑ ु े ५॥
पा॒नो॑ नदत॥
॒ ितातं गित।
ऐनम॑ वदे ॒ हर॑ नमवं े ॑ढू ः पा॒िभ॒ रकंे ॑ च॥ १८॥
े े॒ वदा॒
॒ वद॑े ।
य एवं ु ा॒ ियदा
॒ दा̎॒ये ो̎ऽिम॑ख
िवृ ृ ॒  ̎॒ये आ̎॒ये ो न व ै सोम॑ने ॒
॒ ॒ अ̎ े ायात॑
बावा ॒ ु
पे ः। यो व ै सोम॑ने ॒ षै गो॑स॒ वः िस॒ ह॑ऽे िभिह॑ ॒  ॑नः
े िमवध
े िम॑  ायाद॑
तषा॒ ॒ । ॒ िता
जाप॑ ॒ ओ दनं ॒ ितरकामयत
॒ जाप॑
न वा इमा
॒ िन॑ ाय॑
॒ ू ॒
भविित॑ । ू  न॒ गो॒ऽाजरा॑सा॒िा॒ हरी̎ जाप॑
ब॒ होभया॑ ॒ ितः

त॑ाणां नम। ् ॒ ू ो॑ऽिभिह॑
पशा॒ े वृ॒ हमो॒ य े क॒े िशन॒ इं॒ वा
आ य॑े सो॒ ातृ॑॒ तज॑
े इियं
॒ द॑ ।े ॒ श॥ १८॥
अाद॑
॒ े ॒ यज॑त।े
य एतन ॒ ो व ै सोमनाय॑
िवृ े॒ रु िस िवाय॑
॒ बु ॒  भ  ॑वित॒ िता॒ हरी॒रथ॒
य उ॑ चनमवं
ै े॒ वद॑े ॥ ३॥ आऽयं भा॑ त॒ ु तो॑
े िन॒ धान॒  ष॑िः॥ ६६॥
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 200 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 201 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
TaittirÁya-BrÀhmaÉa ॒े
यजा॑म दवमिध॑ नो वीत।ु
जा॑पत े॒ ं िन॑िध॒ पाः प॑रु ा॒णः।
Book 2, Chapter 8
॒ े ̎ िपता
दवानां ॒ ज॑िनता
॒ जाना
॒ ̎म।्
॒  ॒ जग॑तः पराः।
पितिव॑ ॒
Edited by Subramania Sarma, Chennai
Final proofread version, May 2005
हिवन
॒ ॒ े ज॑षु ।
दवे िवहव
[[2-8-1-1]] तवम े॒ े लो॒काः िदशो॒
॒ िदश॑॥ ३॥
ु े॒
॒ ध॑ समधाः।
पीवो̎ा रियवृ
॒ तः ॒ ु मिभ॒ ीः।
े िस॑षि िनयता॑ [[2-8-1-4]]
त े वा॒यव े॒ सम॑नसो॒ िवत॑ः।ु ॒ वतो॑ िनवत॑
परा॒ ॒ उ॒ त॑।
िव े र॑  पािन॑
॒ ु
चः। जा॑पत े िव॒ सृी॒वध॑ इदं॒ नो॑ दव।

े ु यं ज॒ त॒ ू रोद॑ सी उ॒ भ।े
रा॒यऽन ित॑हय  हम।
॒ ्
रा॒य े दवी ॒े ्
॒ े िध॒ षणा॑ धाित दवम। ॒ ितं थमं
जाप॑ ॒ य॒ िया॑नाम।्
अधा॑ वा॒य ं ु िनयत॑
॒ ु  सत॒ ाः। ॒ े म॑े यज॒ तं य॑जम।्
दवाना॒
े वस॑िु धितं िनरक।
उ॒ त ॒ तं े॒ े ॒ ु म̎ ।्
स नो॑ ददात॒ ु िव॑ण सवीय
आ वा॑यो॒ यािभ॑। रा॒योषं॒ िव॑त॒ ु नािभम।
॒ े

 वा॒यमा॑ बृह॒ती म॑नी॒षा॥ १॥ यो रा॒य ईश॑े शतदा॒य उ॒ ॑।
॒ िवि॑ तानाम।्
ू  र॑ िता
यः प॑श॒ ना
[[2-8-1-2]] ॒ ितः थमजा
जाप॑ ॒ ऋत॑
॒ ॥ ४॥
॒ रा रथा
बृ॒ ह॑ ियं िववा॑ ॒ म।्
॒ ु मा िनयत
ता॑ ॒ ु ॒  प॑मानः। [[2-8-1-5]]
क॒ िवः क॒ िविम॑यिस यो। ु  हिवन
॒ धामा जषता
सह॑ ॒ ।

॒ ु  श॒ ितनी॑िभर॒ रम।्
आ नो॑ िनयि॑ ू मौ
सोमा॑पषण॒ े दवौ।
॒े
॒ ॒
सहिणी॑ ॒
िभ॒ प॑ यािह यम।् ू
सोमा॑पषणा॒ ॒ ̎म।्
रज॑सो िवमान

वायो॑ अििविष॑
॒ मादय। ॒ िमम।्
॒ ॒ रथमिव॑
सच॑
॒ ू पा॑त ॒ ििभ॒  सदा॑ नः।
ययं ॒ु
॒ ॒ ू त॒ ं मन॑सा यमा॑
िवषवृ नम।्
जा॑पत े॒ न दता॒
॒े ः। तं िज॑थो वृषणा॒ प॑रिमम।्

िवा॑ जा॒तािन॒ पिर ॒ ता ब॑भव। िद॑
॒ ः सद॑ न ं च॒  उ॒ ा।
ु॒
या॑मा े जमो॑ ु २॥
अ॥ ॒ ॒ अ॒ िर॑ ।े
पृ॒ िथामो
तावं ॒ ु ्
॑ प॒ु वारं॑ प॒ु म।
[[2-8-1-3]] रा॒योषं॒ िव॑तां॒ नािभ॑म॒ ॥
े ५॥
वय॒  ा॑म॒ पत॑यो रयी॒णाम।्
॒ णां पितं॑ यज॒ तं बृ॒ ह̎म।्
रयी॒ [[2-8-1-6]]

अिर े ॒ नृत॑म॒ ं वाज॑सातौ। ॒ ू िज॑त ु िविमः।
िधयं॑ पषा ॒
॒ ितं थमजामृ
जाप॑ ॒ ॒ त॑।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 202 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒  सोमो॑ रियपित॑
रिय ॒  ु
दधात। ॒ स े वम।
आ॒िदााममव॑
॒ े
अव॑ त ु दिद॑ ॒ 
॒ े ितरनवा। ॒ू
य े भतािन॑ ज॒ नय॑ो िविच॒ ः।ु
े िवदथ॑
बृ॒ ह॑ दम ॒ ु ̎।
॒ े सवीरा ॒ ु अिद॑ त॒े प̎म।्
सीद॑  ु पा
िवा̎॒ो भव॑ु ना ज॒ जान॑। ी॒ण ब॒ िहहि ॑ वरा॑
॒ य दवाः॥
॒े २॥
िव॑म॒ ो अिभ॒
॑ चा॑ण एित।
ू वव॑ त॒ ं िधयं॑ म।े
सोमा॑पषणा॒ [[2-8-2-3]]
॒ु
यवां ॒ िवा॒ पृत॑ना जयम।े ी॒ण ब॒ िहः सीदता य
॒ े अिन।
॒ ्
॑ म ं व॑॒णा॑ा॒ाम।्
उ॒
॒ े ̎म।्
ा॒जाः सध॑े ो॒ अम॑ितं रवा
यिं च॒ दे ं िक॑तवास॑
॒ । ॒
अं ु अिदते॒ यसत।
॑ पा
अव॑ त े॒ हड॒
े ा॑ यािम। आिद॑ ा॒ काम॑ हिवषो॑
॒ ु णाः।
जषा॒
आ॒िदाना॒
॒ मव॑ सा॒ न द॑िणा।
॒ ्
॒ ु रा॒य े अान।
अ॒ े नय॑ सपथा॑ ॒
धा॒रय॑ आिदास॑
॒ िो ू ध
॒ भमी 
̎ ारयन।् ्
॒ ु िन िवान।
िवा॑िन दवे वयना॑ ॒
॒ दवाना॒
यो ु रपः॥
॒ े  शिच॑ ॒ ६॥
॒ ु ॑॒॑ु रा॒णमन॑े ।
ययो॒
॒ षाऽ॑ ु च॒ ता॒
मनी॒   े िक॑तवा॑
॒ सािर॑
॒ च॥ १॥ ू ां त े॒ नम॑उिं िवधम।
भिय॑ े
॒ु
 व॑ शाय॑ भा॒नव॑े भरम।्
[[2-8-2-1]] हं ॒ चा॒य े॒ सप॑ु तू म॥् ३॥
॒ मितं
॒ ु ॒  शच॑
त े शास ु यो रिमव॑
॒ ।
सीद॑ ािदा ॒ े
॒ अिध॑ ब॒ िहिष॑ िय। [[2-8-2-4]]
काम॑ने दवाः
॒ े सरथं
॒ ॑ िदवो
॒ न॑। ै िन॒ मान॑षु ा ज॒ नू िष॑।
यो दा॑
आया̎ ु यमप॑
॒ ु नो जषा॒
ु णाः। ॒  िन िवना॒
अिवा॑ ॒ िजगा॑ित।
॒ ू अिद॑ तःे पीवसािमष
त े सनवो॒ ॒ ̎म।् ॒
अा॒ िगरो॑ मतयो॑ े ॒
दवयी ̎।
 तजाः।
घृ॒ त ं िप॒ित॑हयृ े॒ ॒ य॑ि॒ िव॑ण ं॒ िभ॑माणाः।
अिं

 यिया॒ े ुे
यज॑मानाय यमर।
॒ ु क॒ ̎म।्
ु ॒ ं श सती॑
स॒ स
आ॒िदाः
॒ ॒ ु म॒ ।े
कामं॑ िपतम॑ ह॒ ॒ मान॑षु ाणाम।्
॒ वाह॑ मरितं
॒ ु अिद॑ तया
आ न॑ पा े  ु यम।
॒ ्
अ॒ े म॑
॒ यु ो॒मी॑वाः।
आ॒िदास॑
॒ ॒
 पिथिभ॑ दव ॒ यानै̎ ॥ १॥ ॒ म कृ ॒ ीः।
अन॑िा अ॑
पन॑ु र
॒ ु ॒
 सिवताय॑ े
दव।
[[2-8-2-2]] ां िव॑िे भरजर॑ 
॒ िे भयज॥ ४॥
अ ॒ े कामं॑ दा॒शष॑ु े सम॑
॒ ः।
॒ ु डाशं॑ घृ॒ तव॑  ं जषाम।
परो॒ ु ् [[2-8-2-5]]
॑ ॒  सध॒े ताम॑ितम।्
॒ भा॒यत॒ िनित अ॒ े ं पा॑रया॒ नो॑ अान।
॒ ्

 रिमिभ॒ यत॑ माना अमृाः।
॒  िवा̎।
॒ ििभ॒ रित॑ गािण॒
आिद॑ ा॒ काम॒ य॑तां॒ वष॑ ितम।् ू पृ॒ ी ब॑ला
प॑ ॒ न॑ उ॒ व।
॒ ु ॑ नो हदा॑
जषं ॒ ितं यजाः।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 203 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
भवा॑ तो॒काय॒ तन॑याय॒ शं योः। ॒ िू न।
बृ॒ हित॒  सम॑जयस॑
॒ वमा॑
 का॑रवो मनना ॒ नाः। महो ॒ ॒ जाोम॑तो दव
॒ े ए॒षः।
॒े ॒
दवीच े ॒ ।
नयथ दवय॑ ु ॒ तीः।
॒ िसषा॑सवर॑
अपः
॒ ॒ वाा॒िजनी॒ ा॑िे त।
दिणा॒ ॒  िम॑म॒ कः।
बृह॒ितह॒ 
॒  ॑र॒ य॑े घृ॒ ताची̎।
हिवभ बृह॑त े॒ पय॒ वा िप।
॒ े
॒ ु े रथ̎म।्
इं॒ नरो॑ यज आ नो॑ िदवः
॒ पावी॑रवी।
॒ ृ त े॒ दि॑णािम॒ ह̎म॥् ५॥
ज॒ गा इमा ु ना॒ य े॒ न॑।
॒ जा॑

सर॑ ॒िभ नो॑ निष।
[[2-8-2-6]] इय
॒  श॑ ु िे भिबसखा
 ॒ इवाजत।
॑ ्

॒ ॒ू
वसयवो॑ ु े॒ वस॑नू ाम।्
वसपत सान॑ ु िगरी॒णां त॑िवषिभ॑  ।
॒ े ॒िमिभ॑
॒ िह ा॒ गोप॑ित शरू ॒ गोना̎म।्
िवा पा॒रा॒व॒द॒ीमव॑ स े सवृु ॒ ििभ॑।

अं ॑ िच॒  ं वृषण ॒ दा̎।
॑ ं रियं सर॑ ती॒मािव॑ वासमे धी॒ितिभ॑॥ ८॥
तवदंे॒ िव॑म॒ िभत॑ पश॒ ̎म।् ॒ े ॒ दै̎ ॒व ाः सप॑ु तू ं यज॒ हमि
दवयोन ॒ ॒ ू  
॒ तमा िमिभ॒
ू  ॑।
यय॑िस॒ च॑सा॒ सय च॑॥ २॥
गवा॑मिस॒ गोप॑ितरक
॒ े ॑ इ।
भ॒ ी॒मिह॑ त े॒ य॑त॒ व॑। [[2-8-3-1]]
े गोिभ॑।
सिम॑ णो॒ मन॑सा निष॒ ु ्
सोमो॑ ध॒ नेु सोमो॒ अव  ॑मा॒शम।
॒ ू मघव
स सिरिभ॑  ॒  ॒ ा। सोमो॑ वी॒रं क॑मयं ॒ ॑ ददात।ु
॒ े ॑ तं॒ यदि॑॥ ६॥
सं ॑णा दवकृ सा॒द॒ं॑ िवद ॒ े ̎म।्
॒  सभय
॒ ॒ ु व॑ ण ं॒ यो ददा॑शद।ै
िपत
[[2-8-2-7]] अषा॑ढं य ॒ ु ु  सो॑म॒ त॑िु भः।
सं दवाना ु ॒ यिया॑
॒ े  समा ॒ नाम।् या त े॒ धामा॑िन हिवषा॒
॒ यज॑ि।
॒ ओष॑धीः सोम॒ िवा̎।
िममा
आ॒रामप॑ ॒ ्
॒ ु बाध रम।
ु ॒ तन॑े ।
उ॒ ो यः श॑ पत ॒ अजनयं
मपो ॑ ॒ गाः।
॒ े ध॑िे ह॒ यव॑म॒ ोम॑िद।
अ मात॑तो॒व  ॑िर॑ म।्
कृ ॒ धी िधयं॑ जिर॒ े वाज॑राम।्  १॥
ं ोित॑षा॒ िवतमो॑ ववथ॥
आवधस ु ।
े॒ ॒  स िह शिच॑
॒ जाय॑मानः।
बृह॒ित॑ थमं [[2-8-3-2]]

महोोित॑ ॒ े ो॑मन।्
षः परम या त े॒ धामा॑िन िदिव ॒ म।्
॒ या पृ॑िथा

सा॑ ु
िवजा॒ े ।
तो रव॑ण या पव  ॑तोष॑
े॒ थी॒ ।ु
॒ िमरधममा
िव सर॑ ॒ िस॥ ७॥ े न॒ िवै̎ समना॒
तिभ॑ े न।्
॒ ु अह॑ड
राज॑ोम॒ ित॑ हा ॒ ग॑भृ ाय।
[[2-8-2-8]] ॒ ्
िवो॒न ु कं ॒ तद॑  ियम।

 ति॑।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 204 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ ु वृधान।
॒ मा॑या तनवा॑
परो ॑ ा वो॑ मतः ॒ धाऽऽसी̎त।्
न त॑े मिहम॑
॒ ु
वि। यामक े  समध॑
॒ ािहह
॒ ̎।े
॒ िवो॑ दवे ॒ म।्
उ॒ भ े त॑े िव॒ रज॑सी पृिथा अह ॒ ु ान।्
॒  ॑ु ॑िवषिव॑
॒ ॒
परम॑ े २॥
िव॥ िव॑॒ शो॒रन॑म ं वध॒ ः।

वृ॒ ॑ ा ॒ सथा॒दीष॑माणाः।
[[2-8-3-3]] िव॑े दवा
॒ े अजय
॑ ॒ सखा॑यः।
िवच॑म े॒ िद॒वः। ॒
मि॑ िर सं॒ त॑े अ॥ ु ५॥

आ त॑े महो
॒ यो जा॒त एव।

॒ गो॒ािण॑।
अिभ [[2-8-3-6]]

आिभ॒  ृधो॑ िमथतीरिर॑ षयन।् अथमा े॒ िवा॒ पृत॑ना जयािस।
॒  थया मिम॑
अिम॑ ॒ ु । ॒ े ।
वध̎ वृ॒  ं म॑त इियण॑
ु िवष॑च
 अिभ॒ यजो॒
आिभ॒ िवा॑ ू ीः। ने ॒ भाम॑ने तिवषो ू
॒ ब॑भ॒ वान।्
आया  ॑य॒ िवशोऽव॑ तरी॒दासी
 ̎। ॒ े॒ मन॑व े िव॑
अहमता ॒ ाः।
॒  व
अय ॑ े॒ अध॒ जय॑॒ तु न।् ॒ ु अप॑
सगा ॒ कर ॒ व॑बाः।
अयमत ॒ ु गाः।
॒ ॒ ु कृ॑ णतु े यधा े  समो॑काः।
स यो वृषा॒ वृि॑यिभ॒
॒ सं
यदा ॒ कृ॑ णत ॒ ु
॒ ु े मिम॑ ॥ ३॥ ॒ िदवः
महो ॒
॒ पृि॑ था॑ ॒
साट।

॒ नस॑ा॒ हो॒ भर॑ेष।ु
सती॒
[[2-8-3-4]] ॒
मा ॒
̎ ो भवि॑ ऊ॒ ती।
॒ भ॑यत॒ एज॑दात।्
िवं॑ ढं ृ ॒ ू ̎॥ ६॥
इो॑ वृ॒ म॑तरतय
अन॑ ु ॒ धाम॑रापो॑
॒ अ।
अव॑ धत ॒ म॒ आ ना॒ा॑नाम।् [[2-8-3-7]]
॒ चीन े॑न॒ मन॑सा॒ तिम॑॒ ओिज॑न।
सी॒ े ॒ ध॒ ो
अना॒ ृ मघवा॒
॒ शरू ॒ इ॑ ।
ह॑नाऽह॒ िभन। ू ् ॒ू
अ॑ने ॒ ं िवशो॑ अमद पवः।
म॑ ृ ा॒नम।्
॒  ं वृष॒भ ं वा॑वध ॒  राजा॒ जग॑तषणी॒
अय  नाम।्
॒  शा॒सिम̎म।्
अक॑वािरं िद ॒ वी॒रः स उ॑ वी॒या  ॑वान।्
स एव
िवा॒ ॒ स े॒ नत॑ू नाय।
॒ साहमव॑ ॑ जो जग॑तः पराः।
स एकरा॒ ॒
॒ त वम।
उ॒  स॑हो॒दािमह ॑ े ॒ वृ॒ मत॑रर
यदा ॒ ॒ इ॑ ।
॒ ु ॥ ४॥
जिन॑ा उ॒ ः सह॑ स े तराय॑ ॒
अथा॑भविमताऽिभ ू
॑ तनाम।्
॒  ि॒व॑दे ाः।
॒ वधय॑
इो॑ यं
[[2-8-3-5]] ॒ ु डाश॑ जषता
परो॒ ु  हिवन
॒ ।

॒ ओिज॑ो बलािभ॑
म मानः। वृ॒  ं ती॒ा  दा॑न॒ वं व॑बाः॥ ७॥

अव॑ ध॒ि ं॑ मत॑
॒ िद॑
॒ ।
॒ ॒ ा।
मा॒ता यी॒रं दधनिन॑ [[2-8-3-8]]

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 205 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
िदशो॑ऽहिहता े
॒ ह॑ णन। हु ोत।
ता॒ इा॑य हिवराज॑

इमं ॒ वधय॑
॒ यं ॒  ि॒व॑दे ाः। ॒ ु तः।
॒ े मिध॒ पाः परोिह॑
इो॑ दवाना॑
॒ ु डाशं॒ ित॑गा॒
परो॒ ृ ि॑ । ॒ पित॑रभवा॒िजनी॑वान।्
िदशां
॒ वृ॒ मत॑रर
यदा ॒ ॒ इ॑ । ॒ मा॒ितहा
अिभ॒ ु ान।्
॒ त॑िवषिव॑

॑ ॒
अथै ॑करा॒जो अभवना॑ नाम।् ॒
अं ॑ िच॒  ं वृषण ̎ ॥् २॥
॒ दात
॑  रियं
॒े
इो॑ दवा॑ ॒
रह॑ आवत।्
इो॑ दवाना॑ ु गाः।
॒ े मभवरो॒ [[2-8-4-3]]
॒ े हिवषा॑
इो॑ य ॒ वावृधा॒नः। ॒ े ावा॑पिृ थवी
य इम ॒ मिहा।

ू अभ॑य॒  शम  ॑ यसत।्
वृ॒ ॒ तण॒ बल॒ ेनाहदिभमाितह॑
॒ े ।
यः स ू रद॑ धाृिथाम।
॒ िस॒  ॒ ्
स नो॑ हिवः ृ त ु रा॒तय̎।े
॒ ित॑गा
॒ लो॒कानकृ॑ णो॒िश॑।
यः स ॒ े िन॑िध॒ पा नो॑ अात।्
॒ े ̎ दवो
दवानां
इो॑ हिवा॒
॒ ॒
ग॑णो मि॑ । अन॑व॒ े रथं॒ वृ॒ े य̎।े
वृ॒ ॒ तण ॒ ॒ यासत॥् ८॥
ू यिमहोप॑ ॒ ̎म।्
इ॑ ॒ न ु वी॒या̎  यहिह
ववथ ॒ ॒ इ॑ ॒ ु राया̎ ु वृ॒ तय
॒ ॒ ॒  िव ू ॒ व॑बाः पृिथां
॒ इो॑ या॒तोऽव॑ िसत॒ राजा̎।
ीिण॑ च॥ ३॥ शम॑ च ॒ िणो॒ व॑बाः।
से ॒ राजा̎ ित  नाम।्
े चषणी॒
[[2-8-4-1]] ॒
अरा निमः ू ३॥
॒ ब॑भव॥
े॒ पिरता
इर॑ ॒
॒ ानिभमाितहोः।
िहर॑ यवाशीिरिष॒रः स॑वु ॒ षाः।
 [[2-8-4-4]]
॒  स॑मु ॒ तौ यिय॑
त॑ वय ॒ । ॒ िसो
अिभ ॒ ॑
अिजगाद ॒ शन ू ।्
अिप॑ भ॒ े सौ॑मनस
॒ े ा॑म। ॒ े वृष॒भणा॒
िव ितमन॑ ु ऽभत।
े परो॑ े ्
िहर॑ यवण॒ अभ॑य ं कृ णोत।ु े ासृजिम॑
सं व॑ण ।
॒ृ
॒ मा॒ितह
अिभ॒ ु
॒ े ॒  पृत॑नास ु िज॒ ः।  ां मितम॑ ॒ ितराश॑
॒ दानः।
॒ ॑ ॒ िवयसत।्
स न॒  शम  ॑ िवथं िवं॒ ु दवं ॑ ॒ ू े॒ भग̎म।्
॒ े वणमतय
॒ ू पा॑त ॒ ििभ॒  सदा॑ नः।
ययं मद॑े सा दवा
॒ े वपया॑
॒ यजम।्
इ िह ु विण॒
॒  ोम॑पृ म।् ॒
ता नो॑ यमाग॑ ॒ ने ा।
त ं िवध॑
॒ ु डाश॑ जषता
परो॒ ु  हिवन
॒ ॥
॑ १॥ ॒ द
जाव॑ ॒ े िव॑ण॒ हे ध॑म।्
मद॑े सा दवा
॒ े वपया॑
॒ यजम।्
[[2-8-4-2]] िवं॑ ु च दवं ॑ च रा॒ितम॥् ४॥
॒ े वणं
हाऽिभमा॑
॒ ती॒ पृत॑ना॒ सहान।्
ु िवतो॑
अथाभ॑य ं कृ णिह ॒ नः। [[2-8-4-5]]
॒ ु शरंू ॑ विण॒
िह ॒ म॑तीम।् ॒ मानौ।
ता नो॒ अमी॑वा अपबाध॑
॒ मा॒ितहनं
अिभ॒ ु ॒
॒ ॑ पतिम ̎म।् ु े ̎म।्
इमं
॒ यं ॒ ु णा॒वपत
॒ जषमा॑
॒  े॑ष।ु
य एक॒ इ॒ तप॑ितजन
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 206 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ ु ॒राय॑ नः।
िव॑वू णा यवम॑ [[2-8-4-8]]
॒ े जना॑य॒ मिह॒ शम  ॑ यतम।्
िवश ू ॒ े अच॑री॒ चर॑ म।्
भिरं
दी॒घ॑ य ू हिवषा॑
॒ वृधा॒ना। ॒ ॒ गभ  ॑मपदी॑
पं ॒ दधात।े
 ॒ तमािस।
ोित॒ षाऽरा॑तीदहतं
॒ ू ु िपो॒
िनं॒ न सनं ॒ प̎।े
ययो॒रोज॑सा िभ॒ ता रजािस। तं िप॑पतृ  रोदसी स॒वाच̎म।्
वी॒य ॑िभव॒रत॑मा॒ शिव॑ा। ॒
इदं॒ ा॑वापृिथवी सम॑ ।ु
या प॑ते े॒ अ॑तीा॒ सहो॑िभः। ॒  ॒  ॒ ॒ वु े वा̎म।्
िपतमातयिदहोप॑
िव॑ ू अग॒ णा ॒ू  ॑
॑ पवतौ॥ ५॥
॒ ू दवाना॑
भतं ॒ े मवम ॒ े अवो॑िभः।
ु ्
िवामषंे॒ वृ॒ जनं॑ जी॒रदा॑नम।
[[2-8-4-6]] ॒ े र॒ े अ।
उ॒ व पृ॒ ी ब॑ल ॑ े
॒ वा̎म।्
िव॑वू णाविभशिपा उप॑वु े॒ नम॑सा य
॒ े अिन।
॒ ्
॒ े य॑ज हिवषा॑
दवा ॒ घृ॒ तन॑े । ॒ ु े सत
दधा॑त े॒ य े सभग॑ ॒ ु ̎त
ू ।
े  रस॑
अपामी॑वा सधत ॒ । ̎ ।्
॒ नो॒ अात
ावा॒ र॑त ं पृिथवी
अथा॑ धं॒ यज॑मानाय॒ शं योः। ॒
या जा॒ता ओष॑ध॒योऽितिवा ॒
̎ पिराः।
ु वृष॒भा सत
अ॒ हो॒मचा॑ ॒ ु ̎तू । ॒  सो॑मवतीम।
या ओष॑धय॒  सोम॑ राीरावती ॒ ्
॒ े ̎ दवत॑
दवानां ॒ े मा॒ शिच॑ा। ॒
ओष॑धी॒िरित॑ मातरो॒ऽा वो॑ अाम॑ ु ८॥
वत॥
िव॑वू णा॒ ित॑हयतं नः। हिवन
॒ दाभवू रा॒ितं पवतावकर॑
॒ ू  ॑ ॒  ै रदि॑
॒ च॥ ४॥
॒ ू े हिवः।
इदं॒ नरा॒ य॑तमतय॑ ॒
॒ न ु ावा॑पिृ थवी
मही ॒ इह॒ े ̎।े [[2-8-5-1]]
॒ ु िरकः॥
॒ चा भ॑वता शचय॑ ॒  ६॥
॒ृ ्
ु न ु ोम॒  थ॑म।
शिचं॒
उ॒ भा वा॑िमाी॒ च॑ष॒ि ण॑।
[[2-8-4-7]] आवृ॑हणा गी॒िभिव॑।
य॒ विर॑  े बृह॒ती िव॑ िमन।
॒ ् ॑णत े॒ म
॒ या।

े रेव̎ै ।
नृ॒ वो॒ऽा प॑था॒निभ॒ स॒॑ू बोिध॒ तन॑य ं च िज।
 पू̎वज ॒ े िपतरा॒
॒ न॑सीिभः। िवं॒ तं ॒ यदवि॑
॒ ॒े
दवाः।
ु  सद॑ न े ऋत॑
गी॒िभः कृ॑ ण॒ ॒ । े िवदथ॑
बृ॒ ह॑ दम ॒ ु ̎।
॒ े सवीरा
ै ने ।
आ नो̎ ावापृिथवी॒ द॑ ॒ े  सिख॑िभः शचि॑
स ई सिभ॒ ॒ ु ।
जन े॑न यातं॒ मिह॑ वां॒ वथम।
॑ ्  ्
गोधा॑यसं॒ िव ध॑न॒ सर॑ै तदत।
स इपा॒ भव॑ु नास।
े ॒ ष ॑िभवराह
॑ण॒ितवृ ॒  ̎ै ॥ १॥
॒ े ावा॑पिृ थवी
य इम ॒ ज॒ जान॑।
॒ ु े े ̎।
उ॒ व ग॑भी॒रे रज॑सी समक [[2-8-5-2]]
॒ ॒ श े धीर॒ शा॒ समै ॑रत॥् ७॥
अव ॒  दे ोिभ॒ िव॑
घम॑  ण ं॒ ा॑नट।्
॑ण॒त॑रे भवथा वशम।
॒ ्

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 207 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
सो ॒ ु  ॒ कमा  ॑ किरतः।
॒ ममिह ॒ [[2-8-5-5]]
॒ े िव चा॑भजत।्
यो गा उ॒ दाज॒  िदव सं॒ चा॑णो॒ भव॑ु ना दव
॒ े ईयत।े

महीव॑ री॒ितः शव॑सा सरृ ॒ थ॑क।् ु वो हा
शची॑ ु नाम।्
॒ म॑त॒  शची॑
इा॑नो अिं ु ॒
॒ व॑ नवनतः। ु  िहनो॒ र शिच॑
शिच ु ः।
ू ु तह॑ ॒ इत।्
कृ ॒ त॑ा शशवा॒ ॒ े समृ
ऋतन ॒ त॒ साप॑ आयन।्
जा॒तन॑े जा॒तमित॒ सृसृसत।े ु जान॒  शच॑
शिच॑ ु यः पावकाः।

ु ॑ कृ णत
यं यं॒ यजं ॒ ु े ॑ण॒ित॑। ॒  ग॑ण
 िच॒ मक ॒ु ।
ृ ॒ त े तराय॑
॒ ु  िवहा
॑णत े सयम॑ ॒ ̎॥ २॥ ॑
माताय॒ त॑वस े भरम।्
य े सहािस॒ सह॑ सा॒ सह॑ ।े
[[2-8-5-3]] े त े अ े पृिथवी
रज॑ ॒ मख॑
॒ े ।
॒ िवव॑ तः।
रा॒यः ा॑म रो॑ असा े॒ म॑तः खा॒दयो॑ वः॥ ५॥
वी॒रेष॑ ु वी॒रा उप॑पिृ  नम।
॒ ्
े म े॒ हव̎म।्
यदीशा॑नो॒ ॑णा॒ विष॑ [[2-8-5-6]]
स इन े॑न॒ स िवशा
॒ स ज॑ना। व॑ ु ॒ ा उप॑िशिया॒णाः।
॒ ु ै  ॑ भरत े॒ धना॒ नृिभ॑।
स पवाजं ॒ ु न ृ॒ िभी॑ चा॒नाः।
िव िवतो॒
॒ े ॒ यः िपतर॑
दवानां ॒ मा॒िववा॑सित। अन॑ ु ॒ धामाय॑धु ॒ यै ॑
 मानाः।
॒ ाम॑ना हिवषा॒
॒ ॑ण॒ित̎म।् या व॒  शम  ॑ शशमा॒नाय॒ सि॑।
या॑े पष॒ू ा वो॑ अः।
॒ ि॒ धात॑िू न दा॒शष॑ु े य॒ तािध॑।
॒ ु त॑े अषमा
शं ॒ ॒ ू े आशा̎। ॒
अं ॒ तािन॑ मतो॒ िवय॑।
प॑थ े पथाम॑
॒ जिन पषा॥॒ू ३॥ ॒ नो॑ ध वृषणः सवीर
रियं ॒ ु ̎म।्
॒ े तरं॒ ु मतो॑
इम ॒ रामयि।
[[2-8-5-4]] इम॒ े सहः
॒ सह॑ स॒ आन॑मि।
प॑थ े िदवः
॒ प॑थ े पृिथाः।
॒ ु ॒ िनपा̎ि॥ ६॥
॒ े शसं॑ वनतो
इम
उ॒ भ े अिभ
॒ ियत॑
॒ म े सध
॒ ̎।े
आ च॒ परा॑ च चरित जा॒नन।् [[2-8-5-7]]
पषा ॒ ु िु द॒व आपृि॑ थाः।
॒ ू सब॑ ॒
॒ ु े अर॑ ष े दधि।
गषो॒
इडित॑
॒ 
म॒ घवा॑ दव॑
॒ चाः।  ॒ इवदच॑
अरा ॒ े रमा॒ अह॑वे ।
॒े
तं दवासो॒ ॒ ू  ।ै̎
अद॑ ः सयाय  ॑जाय॒ े अक॑वा॒ महो॑िभः।
॒ ॒  ̎म।्
काम॑ने कृ ॒ तं तवस
॒ ु उपमासो॒
पृ̎े पा ॑ ॒ रिभ॑ाः।

अजा॑ ॒ ु वाज॑वः।
 पशपा ॒ मत
या॑ मा ु
॒ ॒  संिम॑िमः।
िध॒ य॒ िं ज॒ ो िव॒ े भव॑ु न े॒ अिप  ॑तः। अन॑ ु त े दािय मह
॒ इियाय॑
॑ ॒ ।
अां̎ पषा ॒ ॒ ु वज
॒ ू िश॑िथरामरी॑ ृ त॥् ४॥ ॒ त े॒ िव॒ मन॑ ु वृ॒ ह̎।े
सा
अन॑ ु मन
॒ ॒ ु सहो॑ यज।

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 208 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ े े रन॑ ु त े नृ॒ ष̎।े
इ॑ दविभ॒ कृ ॒ ा रजािस॒ तिव॑ ष॒ दधा॑नः।
य इ॒ शो॑ ु मघव॒ े अि॑॥ ७॥ ॒ े स॑िवता
सघा॑ नो दवः ॒ सवाय॑
॒ ।
आसा॑िवष॒स॑पु ितवस॑
॒  िू न॥ १॥
[[2-8-5-8]]
ु ॒ नृ॑।
िशा॒ सिख॑ः पत [[2-8-6-2]]
 िह ढा ॒ ते ाः।
॒ म॑घविच॑ ु चीम।्
॒ माणो॒ अम॑ितम॒
िवय॑
अपा॑विृ ध॒ पिर॑ विृ तं॒ न राध॑। ॒ ॒  न॒ मध॑ रासत े न।
मतभोज॑
 नाम।्
इो॒ राजा॒ जग॑तषणी॒ ॒
िव जना̎ा॒वाः िश॑ितपादो॑ अन।्
ु पं॒ यदि॑।
अिध॒ िम॒ िवष॑ रथ॒  िहर॑ य उगं॒ वह॑ ः।
ततो॑ ददात ु दा॒शष॒ु े वस॑िू न। ॒ ु  ।
श॒ िश॑ सिवतद॑
चोदाध॒
॒ ु
उप॑तिदवाक। ॒  ् उ॒ प॒ े िवा॒ भव॑ु नािन तः।

तम॑ ु िह ॒
ु ॒ यो अिभभ̎ ू ोजाः।
 िव स॑पु॒ण अिर॑
॒ ायत।्

ववा॑ ु ॒ इ॑ ।
तः पत ग॒ भी॒रव॑पे ा॒ अस॑रु ः सनी॒
ु थः।
अषा॑ढम ॒ ु  सह॑ मानमा॒िभः। ू ॒ कि॑के त।
॑े दानी॒ सय
 नाम।्
गी॒िभव  ॑ध  वृष॒भ ं च॑षणी॒ क॒ त॒ मां ा रिमरात॑
॒ ॒ तान॥ २॥
॒ू
र॑ रा॒यो बृ॑ह॒तो य ईश̎।े
तम॑ ु वाम िवदथि
॒ े॒ ̎म।् [[2-8-6-3]]
ु जय॑ित॒ गोम॑तीष।ु
यो वा॒यना॒ भ॒ ग ं िधयं॑ वा॒जय॑॒ पर॑ु िम।्
 ध॑ ु न॑यित॒ वो॒ अ॑ ।
ृ ॒ या नरा॒शसो॒ ाित॑न अात।्
ु वृ॒ षभ एत
आ त े॒ शो॑ ॑ ु पात।
॒ ्
आऽय े वा॒म॑ संग॒थ े र॑ यी॒णाम।्
॒ु त
ओ॒ राद॑ ध॒रागा परा ̎ ।् ॒ दव॑
िया ॒े सिव॒ तःु ा॑म।

आ िवतो॑ ॒ सम
अिभ  ्
̎ े ॒ वाङ। आ नो॒ िव॒ े अा॑ गम ु दवाः।
॒े
इ॑  ॒ ु  सव॑ु व॥
 े ॒ े ८॥ ॑ ॒  वणः
॒ अयमा
िमो ॑ सजोषा
॒ ̎।
॒ ̎िै वहा॑
वराह ॒ू
॒ ऽजिन पषोरी॑
वजृ ा॒दयो॑ वः ु॒
भवथा॑ नो॒ िव॑े वृ॒ धास॑।
पा॒ा॒िभनव॑ च॥ ५॥ ु िवथरं॒ ु न शव॑।
कर̎॒ षहा॑
॒ वे ा भव।ु
॒ े िवद॑
शं नो॑ दवा
[[2-8-6-1]] ु ३॥
॒ धी॒िभर॑ ॥
श सर॑ ती सह
॒ े या॑त ु सिवता
आ दवो ॒ स॒ रु ॑।
॒ िरा
अ॒ ॒ ॒ वह॑ मानो॒ अै̎ । [[2-8-6-4]]
॒ु ।
ह े॒ दधा॑नो॒ नया  ॑ पिण॑ शम॑िभ॒ षाच॒  शम॑ ु राितषाच॑
॒ ।
॒ े॒ न च
िनवशय॑ ् सवन
॒ ु च्॒ भम॑ ू । शं नो॑ िदाः
॒ पािथ  ॑वा॒ शं नो॒ अा̎।
ै ॒ ॑
॒ ॑ त॒ ं कृ श॑निवपम।
अभीवृ ्
॒ ु सस॑
य े स॑िवतः ॒ व॒ िव̎।े
िहर॑ यशं यज॒ तो बृ॒ ह̎म।् ॒
िम॑ ॒ त े वण
॑ ॒े
दवाः।

॒ िच॒ भा॑नः।
आा॒थ सिवता
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 209 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
त े सौभ॑ग ं वी॒रवोमद॑
॒ ॒ । अि॑ ॒ शम ॒ भव॑ु न गोपा।
दधा॑तन॒ िव॑ण ं िच॒ म।
॒ े ततो॑ नो िमावणाववीम।्
अ॑े या॒िह ं े
॒ ॑ वािर॑ षयः। िसषा॑सो जीिग॒ वास॑ ाम।
दवा ॒ ता॑ ग॒ णन॑े ।
॒ े  अा̎ कृ आ नो॑ िमावणा हदा॑
॒ ितम।्

सर॑ त म॒ तो॑ अिना॒ऽपः। घृ॒ तग॑ ु ॒
ै  िू तमतिमडा॑ िभः।
॒ ॒ दवा॑
यि े य॒ िवान॥् ४॥
॒ े ॒धया॑ ित॑वा॒म॒ वरमा॒ जना॑य।
॒ ु िदं
पृ॒णी॒तमो ॒ ॒ चारो̎।
[[2-8-6-5]]  बा॒हवा॑ िससृत ं जी॒वस॑े नः।
ौः िप॑त॒ पृिथ॑िव॒ मातर॑
॒ क ु ।् ु घृ॒ तन॑े ॥ ७॥
आ नो॒ ग॑िू तमतं

अे̎ ातवसवो मृ॒ डता॑ नः।
िव॑ आिदा आिदत े सजोषा
॒ ̎। [[2-8-6-8]]

अ॒  शम  ॑ बलं
॒ िवय॑। ु
आ नो॒ जने̎ वयतं यवाना।
िव॑े दवाः ॒ ु े  हवं॑ म।े
े णतम ॒ ु म॑े िमावणा॒ हवमा।
तं े॒
य े अिर॑
॒ ॒ े य उप॒ िव॒ । ॒ ॒ ाय॑ ि॒ रध॑न े॒ िगर॑ ।
इमा
य े अििज॒
॑ ा उ॒ त वा॒ यज॑ाः। ॒ े व े दवाय॑
िष॑ ॒े ॒ धा̎।े
आ॒सा॒ि॒ िहिष॑ मादयम।् अषा॑ढाय॒ सह॑ मानाय मी॒ढषु ̎।े
आ वां̎ िमावणा हज॑
॒ िु म।् ॒
ितमाय॑ धु ाय भरता ॒ णोत॑न।
े वव॑ साऽऽववृाम॥् ५॥
नम॑सा दवा॒ े ॒ शंत॑मिभः।
ा द॑ भी े
श॒ त िहमा॑ अशीय भष॒े जिभ॑
े ।
[[2-8-6-6]] े िवतरं॒ ह॑ ।
॑षो॑
अाकं ॒ ॒ ॒ पृत॑नास ु सा अाक
॒ ̎म।् ू ीः॥ ८॥
मी॑वाातया॒ िवष॑च
वृ॒ ििद॒ा स॑पु ा॒रा।
यवं ॒ ु वा॑िण पीवसा ॒ व॑ साथ।े [[2-8-6-9]]
॒ु
यवोरि॑ ा॒ म॑वो ह॒ सगा̎ । अह॑ि भिष॒  मा न॑ो॒के ।
॒ त
अवा॑ितरतमनृ ॑ ािन॒ िवा̎। आ त॑े िपतमता   सम॒॑ ु ते ।ु
॒ े िमावणा सचथ।
ऋतन॑ े े मा न॒  सय ु
ू  ॑ सं॒ शो॑ ययोथाः।
त ु वां̎ िमावणा मिहम।
॒ ् ॒ नो॑ वी॒रो अव  ॑ित मत।
अिभ े
ईमा ॒ ु रह॑ िभ।
॒  तषी॒  े े  जािभ॑
जा॑यमिह ॒ ।
िवा̎ िपथ॒ स॑र॒ धना
े ̎। एवा े
॒ ब॑ो वृषभ चिकतान।
अन॑ ु वा॒मक
े ॑  पिवराव॑
॒  ६॥
वित॥ ॒ े न णी॒
यथा॑ दव ॑ ष े न हिस॑।
॒ ू ह
हा॒व॒ नन ॒ े बो॑िध।
[[2-8-6-7]] े िवदथ॑
बृ॒ ह॑ दम ॒ ु ̎।
॒ े सवीरा
ु ू
॒ े सदान।
यिह॑ ॒ ं नाितिवद॑ ॒ े िह
पिर॑ णो ॒ ॑ हितः ॒ु ्
॒ ु तम।
॒ ि भिष।
मीढ॑ ु माह॑
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 210 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
म॑ े ॒  आ वो॒ राजा॑नम॥् ९॥ शं नो॑ भव॒ च॑सा॒ शं नो॒ अा̎।
वस॑िू न तताना॒ ु िवा॑वृां ववित  घृ॒ तने ॒ िवष॑च ॒ु
ू ीतं ु श िहमाशं
शं भा॒नना॒ ॒ घृ॒ णन॑े ।
े च॑॥ ६॥ ॒ ै शमस॑रो॒ु ण।े
यथा॒ शम
तू̎य ॒ िव॑ण ं ध॒ िे ह िच॒ म।्
[[2-8-7-1]] ॒ े मद॑ु गा॒दनी॑कम।्
िच॒  ं दवाना॒

॒ े ॒ ु ॒  रोच॑माना॒ मय ॑ ।
ू दवीमषस
सय च॑िु म
॒ ॒ वणा॒
॑ े ३॥
ः॥
न योषा॑म॒ ॑िे त पात।
॒ ्
े ॒
या॒ नरो॑ दवयो॑ ॒ु ।
यगािन॑ [[2-8-7-4]]
॒ ॒
िवतत े॒ ित॑ भ॒ ाय॑ भ॒ म।् ॒ अिर॑
आा॒ ावा॑पिृ थवी ॒ म।्
ू  ॑।
॒ ॒  सय
भ॒ ा अा॑ हिरत सय ॒ ु ।
ू  ॑ आ॒ा जग॑तष॑
॒ु
िच॒ ा एद॑ वा अनमाा॑ सः। ु ̎म।्
ा॒ दध॒ ॑॒ रीप
॒ ॒
नमो॑ िदव ु
॒ आ पृ॒ म॑ः। ॒ पः।
ा॑ वी॒रं िपश॑
पिर ॒ ावा॑पिृ थवी॒ य॑ि सः।
॒ े ॑ज
दश॒ मं 
ु नय॒ गभम̎ ।्
तय ू  ॑ दवं
े ॒ त॑िहम।
॒ ् ु॒
अत॑ासो यवतयो॒  ्
िबभ॑म।
॒ कत॒िवत॑ त॒  संज॑भार॥ १॥
मा ॒ क॒ य॑शसं॒ जन े॑ष।ु
ितमानी॑
॒ मानं॒ पिर॑ ष नयि।
िवरोच॑
[[2-8-7-2]] ॑ ु
आिवो॑ वधत े॒ चारास।
॒ े 
यददय॑ ु हिरत॑ ॒
॒  सधा ̎ ।्
त ू  य॑शा उ॒ प̎॥
िज॒ ाना॑म॒ ः े ४॥
आाी॒ वास॑नतु े िसम
॒ ।ै̎
ति॒ ॒ वणािभ॒
॑ च̎।े [[2-8-7-5]]
ू ॒ प ं कृ॑ णतु े॒ ो॒ प̎।े
सय  ॒ ु  मानात।्
उ॒ भ े ॑िु बतजाय॑
॒ ॒ ॒ ु द॒ पाज॑।
अनमश॑ ॒
तीची॑ िस॒ हं ित॑जोषयत।
े े
॒ ॒ ॒  संभ॑रि।
कृ ॒ मिरत ्
॒ जना॒न सिम॑
िमो ।
अा ू  ॑।
॒ द॑वे ा॒ उिद॑ ता॒ सय ॒ िमो
अयं ॒ ु े ।
॒ न॑म॒ ॑ सशव॑
िनरह॑ सः िपपृ॒ तािर॑ व॒ ात।् ु ॒ अजिन
राजा॑ सो ॑ े॒
वधाः।
तो॑ िमो ॑ मामहाम।्
॒ वणो ॒  स॑मु ॒ तौ यिय॑
त॑ वय ॒ ।
अिद॑ ित॒  िस॑ु पृिथवी
॒ उ॒ त ौः॥ २॥ अिप॑ भ॒ े सौ॑मनस
॒ े ा॑म।
॒ ॒ वासं॒ इड॑ या॒ मद॑ ः।
अनमी॒
[[2-8-7-3]] ॒
िमत॑ वो॒ विर॑ म॒ ा पृ॑िथाः
॒ ।
िदवो ॑ चा॒ उद॑िे त।
॒ ॒  उ॒ आ॒िद॑
॒ ॒ तम॑पु ॒ ॑॥ ५॥
॑  ॒ ाज॑
र॒ेअथरिण॒  मानः।
॒ ू जना॒ सयू ॑ण॒ स॑तू ाः।
ननं [[2-8-7-6]]
आयथा  ॑िन कृ ॒ णवपा
॒ िस। ॒ िम॑
वयं ॒ ु ॒ ा॑म।
समतौ

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 211 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ न ई िशा॒ गोष॑ ु ग॒ व॑ त।्
िमं [[2-8-7-9]]
॒ े अजी॑
ा॒िधयो॑ िवदथ॑ ॒ जनन।् ॑ ॒ ु  ॑सो॒ अि॑धानः।
उहथरण ै
अर॑ेजयता॒ रोद॑ सी॒ पाज॑सा िग॒ रा। ॒ ॒
पतििभ॑ र॒ मर॑ै ॒िथिभ॑।
ित॑ ियं ु मव॑।
॒ य॑ज॒तं ज॒ नषा॒ द॒सना॑िभरिना पा॒रय॑ा।
॒  आिदो
महा ॑ ॒ नम॑सोपस॑
॒ । ॒ वा̎म।्
अी॑षोमा॒ यो अ
॒ ु े ।
या॒त॒ य॑नो गण॒ृ त े सशव॑ ॒  ।
इदं॒ वच॑ सपयित॑
ता॑ एत॑
॒ तमाय॒ जु ̎म।् तै ॑ ध सवीय॒ ु म̎ ।्
॒ िमाय॑
अौ ॒ हु ोत।
हिवराज॑
॒ गवां॒ पोष॒ ि॑यम।्
आ वा॒ रथो॒ रोद॑ सी बधा॒नः॥ ६॥ ॒
यो अीषोमा॑ हिवषा॑
॒ ॒  ्
सपयात।
॒े ॒
दवीचा॒ मन॑सा॒ यो घृ॒ तन॑े ।
[[2-8-7-7]] त॑ ॒ त र॑ तं पा॒तमह॑ सः॥ ९॥
॒ ॒
िहरययो॒  ै̎ ।
वृषि॑ भया॒
 पिवभी॑
घृ॒ तव॑ तिनः ॒ चा॒नः। [[2-8-7-10]]
॒ वो॒ढा नृ॒ पित॑वा॒ि जनी॑वान।्
इषां ॒ े जना॑य॒ मिह॒ शम  ॑ यतम।्
िवश
स प॑था॒नो अिभ ू ।
॒ प॒ भम॑ अी॑षोमा॒ य आितम।॑ ्
॒ ॒ ॒ ु मनसाऽऽया॑
िवरो ॒ ॒ु
त ु यः। यो वां॒ दाशा̎॒ िवृ॑ ितम।्
िवशो॒ यने ॒ ग॑ थो दवयी
े ॒ ̎। ॒
स जया॑ ॒ ु ̎म ।्
सवीय
ु िच॒ ाम॑मिना॒ दधा॑ना।
का॑
॒ ु  ॑वत।्
िव॒ माय

ा॑ यशसाऽऽया॑ ॒  ्
तमवाक। े ॒ ती॒य ॑ वाम।्
अी॑षोमा॒ चित
॒ मध॑मु ं िपबाथः।
दा॑ िनिधं ु ीतमवसं
यदम॑ ॒ पिणं
॒ गोः।
॒ याद॑ मानः॥ ७॥
िव वा॒ रथो॑ वा॑ अवा॑ितरतं॒ थ॑य॒ शष॑े ।
अिव॑ तं॒ ोितरकं
॒ े ॑ ब॒ ॑।
[[2-8-7-8]] ु े षोमा हिवष॒
॒  समऽी॑
अी॑षोमािवम ॒  ि॑त॥
॒ बा॑धत े वतिना
अा̎िवो ॒ ̎म।् १०॥
॒ ु ियं॒ पिर ॒ योषा॑ वृणीत।
यवोः ज॒ भा॒र ॒ ौर॒
॒ े प॑ उपो॑
॒ बधा॒नो याद॑ मानः
॒ पिर॑ तियायाम।्
ू िहता
सरो॑ ॒ ु े ह॑ स॒ ि॑त॥ ७॥
समऽ
य॑वे ॒ य॒ मव॑ थ॒  शची॑िभः।
पिर॒ स वां॒ मना॑ वां॒ वयो॑ गाम।् [[2-8-8-1]]
यो ह॒  वा रिथरा॒ व॑ उ॒ ाः। ॒ ि थमजा
अहम॑ ॒ ॒
ऋत॑ ।
ु नः प॑िरयाित॑
रथो॑ यजा॒ ॒ ॒ 
वितः। ू  दवो॑
पव॑ ॒ े े अमृ
॒ त॑॒ नािभ॑।
तन॑े न॒  शं यो॒ षसो॒ ॑ु ौ। यो मा॒ ददा॑ित॒ स इदव
॒ े माऽऽवा̎।
॒ े अिन।
॑िना वहतं य ॒ ्

अहम॒ म॑म॒ द॑मि।
॒ ु भमव॑
यवं ॒ ु ु िव सम॥
॒ ु े ८॥ पवू  ॑मरिप॑
॒ े दह ॒ ̎म।्

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 212 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ हा॑ऽऽसात े अहम॒ु रष॑े ।ु
यौ ॒ े वाच॑मजनय॒ यावद॑ ी।
दव
ा॑म पशव॑ ॒ ु ̎म।्
॒  सज ॒ ॒
अनामा॒ दिध॒ िनिम  ॑तां महीम।
॒ ्
पय॑ि॒ धीरा॒ च॑रि॒ पाका̎। यां̎ दवा ॑ ॒ ु नािन।
॒ े अदधभज॑
जहा̎॒ ं न ज॑हा॒ म।् एका̎रां िपदा॒
॒  ष॑ दां च।

अहमं॒ वश॒ िम॑रािम॥ १॥ ॒ े उप॑जीवि॒ िव̎।े
वाचं॑ दवा
वाचं॑ दे॒वा उप॑जीवि॒ िवे̎।
[[2-8-8-2]] ॒  पशवो॑
वाचं॑ गवाः ॒ ॒ ु ̎।
मना
वा॒चीमा िवा॒ भव॑ु ना॒िप  ॑ता॥ ४॥
॒ु ्
॒ नमथ॒  पय ॑िम भत।
समा॒
॒ ु दयत।
को मामं॑ मनो॑ े
॒ ्
परा॑के ॒ अं॒ िनिह॑ त ं लो॒क एतत। [[2-8-8-5]]
ु
॒ िभ॑ग॒ म
िवदै̎ ॒व ःै िपतृ ̎म।् ु िम॑ पी।
सा नो॒ हवं॑ जषता॒
॒ े त
यदत॑ ॒ े॒ य॑रो॒ते̎। ॒ ऋत॑
वाग॒ रं॑ थमजा ॒ ।
श॒ ततमी ॒ ू ॑ बभव।
॒ ॒ सा तनम ू े नां मा॒ताऽमृत॑॒ नािभ॑।
वदा॑

महाौ॑ ॒ ु े पौ।
च॒  स॑कृधन॑ ु णोप॑य॒ मागा̎त।्
सा नो॑ जषा॒
॒ च॑ सा॒कम।्
िदवं॑ च॒ पृि॑ पृिथव ॒ ु म े अ।ु
॒ े सहवा॑
अव॑ ी दवी
तं॒ िपब॑ो॒ न िम॑नि वधस॑
े॒ । यामृ॑षयो म॒ कृ तो॑ मनी॒िषण॑।
ै ू भव॑ ित॒ नो कनी॑यः॥ २॥
नतयो॒ ॒ ै ॒वाप॑
अ॑ े े ।
सा॒ म॑ण
॒ े वाच हिवषा॑
तां दव ॒ यजामह।े
[[2-8-8-3]] सा नो॑ दधात ु सकृु ॒ त॑ लो॒के ।
अं॑ ा॒णम॑मपा॒नमा॑ः। च॒ ािर ॒ वािर॑ िमता पदािन॑
॒ ॥ ५॥
अं॑ मृ॒  ं ु तम॑ ु जी॒वात॑मु ाः।

अं॑ ाणो॑ ज॒ रसं॑ वदि। [[2-8-8-6]]
॒ न ं जाना
अ॑माः जन॑ ॒ ̎म।्  ॒ य े म॑नी॒िषण॑।
तािन॑ िवाणा
॒ ॑ िवत े॒ अ॑चताः।
मोघमं े ु ीिण॒ िनिह॑ ता॒ न॑े यि।
गहा॒
॒ ॑वीिम वध
सं ॒ इ त॑। ॒ ु ॑ वा॒चो म॑न॒ ा॑
तरीयं ु वदि।
॒
नायमणं॒ ु ित॒ नो सखा॑यम।्
प॑ ॒ या॒ऽिः सिम॑त।े
े लाघो भवित कवला॒
कव॑ े दी। ॒ या॑ िवत े हिवः।

॒ मघः
अहं ॒ ॒
े॒ नयष  ॑ि। ॒ू  ।
॒ ां भग॑ मधिन॑
माम॑द॒हम॑॒ ान॥् ३॥ वच॒ साऽऽव॑दे यामिस।
॒  ॑ े॒ दद॑ तः।
िय
[[2-8-8-4]] ॒  ॑ े॒ िददा॑सतः।
िय
अह॒ सदमृ
॒ तो॑ भवािम। ॒ भो॒जषे ॒ ु य॑स॥
ियं ु ६॥

मदा॑िदा
॒ अिध॒ सव ॑ तपि।

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 213 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
[[2-8-8-7]] ॑ ाण
॒ आ॒ना̎।
इदं॒ म॑ उिदतं
॒ कृ॑ िध। ॒ िि॒ म े लो॒काः॥ ९॥
अर॑
यथा॑ दवा॒ े अस॑रु ष।
े ु
॒ ु े ु चि॒ रे।
॒ ामष॑ [[2-8-8-10]]
॒ भो॒जषे ॒ ु य॑स।ु
एवं ॒
अिव॑ ॒ जग॑त।्
 िमदं

अाक ु ॒ कृ॑ िध।
॑ मिदतं व ॒ू
॒ ै भतानां॒ े ̎म।्
॒ ां द॑वे ा॒ यज॑मानाः। तने ॒ को॑ऽहित ु ्
 ॒ िध  ॑तम।
ु पा॒ उपा॑सत।े
वा॒यगो॑ ॒े
॑वाय॑ िशत।्
॑ ॒ याऽऽकू 
॒ ा द॑ ̎ ा। ॒
॑िजापती।
॒ या॑ यत े हिवः।
॒ ॒ू ।
॑॒ िवा॑ भतािन॑
॒ ां ा॒तह॑व ामह॥
े ७॥ ॒
ना॒वीवा॒ः समािह॑ ता।
चत॑॒ आशा॒ च॑र॒ य॑।
[[2-8-8-8]] इमं ॒ न॑यत ु जा॒नन।्
॒ नो॑ यं
॒ िद॑न॒ ं पिर॑ ।
॒ ां मं ॒ ु ̎म॥् १०॥
घृ॒ त ं िप॑॒जर सवीर
॒ ु ।
ू  ॑ िनिच॑
॒ ा सय
॒ े ा॑पयहे॒ मा̎। [[2-8-8-11]]
॒े
॒ ा दवानिध॑ व।े ॒
॑ सिम॑ व॒ ातीनाम।
॑ ्
॒ जग॑त।्
॒ ा िव॑िमदं ॒ ु भ॒ म॑न।्
आ गावो॑ अमत
॒ ां काम॑ मा॒तर̎म।् सीद॑  ु गो॒ े रणय॑
॒ ॒।े
हिवषा॑
॒ 
वधयामिस। जाव॑ ु
॒ तीः प॒ु पा॑ इह॒ ः।
॑ जा॒न ं ॑थ॒ मं परा̎ ।्
॒ु त ॒ ू षसो॒ हा॑नाः।
इा॑य पव॒
॒ु
िव सी॑म॒ तः सचो॑ वने॒ आवः।
॑ इो॒ य॑ न े पृण॒त े च॑ िशित।
॒ ु या॑ उपमा
स बि ॒ अ
॑ िवाः॥
॒ ८॥ उप॑े दाित॒ न ं म॑षु ायित।
ू भयो
भयो॑ ू रियिमद॑
॒ ॒  ।्
 वधयन
[[2-8-8-9]] े ॒ ु ्
अिभ॑ े िख॒ े िनद॑ धाित दवयम।
॒ ॒ योिनमस॑
सत ॒ त॒ िवव॑। न तान॑शि॒ न ता अवा̎॥ ११॥
॒ िवराजा॑
िपता ॒ मषृ ॒भो र॑ यी॒णाम।्

अिर॑ ॒ ॑ ॒ आिव॑ वश।
 ं िवप े [[2-8-8-12]]
॒  ॒ चि
तमकर॑  वम।
॒ ् गावो॒ भगो॒ गाव॒ इो॑ म े अात।्
॒  ः।
॒ सं॒ ॑णा वधय॑ ॒
गाव॒  सोम॑ थम॑ भ॒ ः।
॒ े जनयत।्
॑ दवान॑ ॒ या गाव॒  स ज॑नास॒ इ॑ ।
इमा
॒ जग॑त।्
॒ िव॑िमदं ॒ ृ मन॑सा िच॒ िद̎म।्
इामीदा

॒ िनिम  ॑तम।्
॑णः ं ॒ ू गा॑वो मदयथा
ययं े कृ ॒ शं िच॑त।्

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 214 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ लं िच॑ृ णथा
अी॒ ॒ ु कम।्
ु सती॑ ॒ द॑ श॒तं
ावा॒ ामा॑ पृिथवी ु
 वप॑।
॒ ृ कृ॑ णथु भवाचः।
भ॒ ं गहं ̎ ू ाच
॒ े सय
अ  ॒ मसा॑ऽिभ॒ चे̎।
॒ ।ु
बृ॒ हो॒ वय॑ उत े सभास॑ ॒ ु ् २॥
॒  े किम॑ चरतो िवचतरम॥
॒ तीः सयव॑
जाव॑ ॒ ू स िरशी
॒ ̎।
॒ ु अप
शा ॒ स॑ु पा॒ण े िपब॑ीः। [[2-8-9-3]]
मा व॑  न ॒ े ईशत॒ माऽघशसः।
॒ ू प ॒रं च॑रतो मा॒ययतौ।
पवा॒ ॒ै
॒ े ॒ ॑ वृात।्
पिर॑ वो हती िशश॒ ू ीड॑ ौ॒ पिर॑ यातो अ॒ रम।्
उपदम॑ े॒ पु ॒पच  ॑नम।् िवा̎॒ो भव॑ु नाऽिभ॒ च̎।े
ृ ताम।्
आ॒स ु गोषप॑ू प ॒ ायत े॒ पन॑ु ।
॒ ू ॒ िवदध॑
ऋतनो
उप॑ष॒भ ॒ रत॑
े िस। ु यः पावका
िहर॑ यवणा॒ शच॑ ॒ यासा॒ राजा̎।
उपे̎॒ तव॑ वी॒य̎॥
 १२॥ ॒ े िश॒ वन॑े मा॒ च॑षु ा पयत।
यासां̎ दवाः
॒ ॒ य॑स ु हवामहे िवा
च॒ रा॒िम॒ कनी॑यो॒ऽानिप  ॑ता पदािन ॒ आपो॑ भ॒ ा आिद॑यािम।
॒ ु ॒  िपब॑ी॒ट ् च॑॥ ८॥
लो॒काः सवीरमवा॒ नास॑दासी॒ो सदा॑सी॒ दानी̎म।्
॒ यत।्
नासी॒जो॒ नो ो॑मापरो
[[2-8-9-1]] ु ॒ क॒ शमन ॥् ३॥
िकमाव॑ रीव॒  कह
ता सूय  ॒
̎ ाचमसा॑ ॒ ्
िव॒ भृ॑मा महत।
े वस॑मु ाजतो िदिव।
तजो॒ ॒ [[2-8-9-4]]
सामा̎ाना चरतः सामचा॒िरणा̎। अ॒ िकमा॑सी॒ह॑ न ं गभी॒रम।्
॒ े जात॑ ु दवयो
ययो̎॒त ं न मम ॒ े ̎। ु ॒ त॒ ं तिह॒ न।
न मृ॒ रमृ
उ॒ भावौ॒ पिर॑ यात॒ अा̎। राि॑या॒ अ॑ आसीक॒े तः।
िदवो
॒ न रमी ॒ ॑न॒ तो ु ॑ण॒व। े े ̎म।्
आनी॑दवा॒त ॒ धया॒ तदक
उ॒ भा भ॑वु ॒ ी भव॑ु ना क॒ िव॑त।ू ॒ िकं च॒ नास॑।
ता̎ा॒ ं न परः
ू  न च॒ ा च॑रतो हताम॑
सया॒ ॒ ती। ̎ े क॒े तम।्
॒ू
तम॑ आसी॒म॑सा गढम
॒ ु ॒िवदा॑ उ॒ भा िदवः।
पती̎ मि॑ ॒ ॒ ्
॒ ल सव  ॑मा इदम।
सिल॒
ू  ॑ उ॒ भा च॒ म॑सा िवचणा॥
सया ॒ १॥ ̎ ।्
॒ ु े िप॑िहतं॒ यदासीत
तना॒
तम॑स॒ ॑िहना ै ̎म।्
॒ जा॑य॒ तक
[[2-8-9-2]] ॒
कामद॒ ॒  ॥ ४॥
े सम॑वततािध॑
॒ रा िविरवो॒भा वर̎े या।
िववा॑
ता नो॑ऽवतं मित॒ मा॒ मिह॑ ता। [[2-8-9-5]]
॒ वप॑री तर॑
िव॒ ॒ णा तरा।
॒ े  थमं
मन॑सो॒ रत॑ ॒ यदासीत ̎ ।्
॒ ु ॒  शय
सविवदा॑ ू रमी।
॒ े॒ भिर॑ ॒ बमस॑
सतो ॒ ु ित॒ िनर॑ िवन।्
ू  िह च॒ ा वस॑ ु ॒ षे द॑ शता।
सया॒  िद ॒
॒ तीा॑ क॒ वयो॑ मनी॒षा।
॒ ॒
मनिनो॒
भाऽन॑च ॒ न॒ ु सं िदव̎म।्
ु रतो ॒ ॒
ितरीनो॒ ॒ ेषाम।्
िवत॑तो रिमर॑
॒ वो॑ न॑
अ ॒  स
॒ िब॑ित।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 215 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda

अधि॑ ॒ िदासी३त।्
दा॒सी३पिर॑ भग॒ ण॑ते ॒ भग॒ स॑राधः।
े ॒ धा आसिहमान॑
रतो॒ ॑ ॒ आसन।् ॒ ु व॒ दद॑ ः।
े ां िधयमद॑
भग॒ म

॒ धा अवा॒ ॒
य॑ितः परा ̎ ।्
त भग॒  णो॑ जनय॒ गोिभ॒ रै̎ ।
॒ व॑दे ॒ क इह॒ वो॑चत।्
को अा भग॒  नृिभनृ॒ व ॑ ाम।
कुत॒ आजा॑ता॒ कत॑
ु इयं
॒ िवसृ॑िः। े
उ॒ तदान॒ भग॑वः ाम।
॒  ॒ े अ
अवादवा ॒  ॑नाय॥ ५॥
॒ िवसज ॒ उ॒ त म॒ े अा̎म।्
उ॒ त िप
॒ ू  ॑।
उ॒ तोिद॑ ता मघवय
[[2-8-9-6]] ॒ दवाना
वयं ॒ े  समतौ ु ॒ ा॑म।

अथा॒ को व॑दे ॒ यत॑ आ ब॒ भव॑ू । भग॑ एव ॒ भग॑वा अ ु दवाः॥


े ८॥
इयं ॒  आब॒ भव॑ू ।
॒ िवसृ॑ियत॑
॒ े यिद॑ वा॒ न।
यिद॑ वा दध [[2-8-9-9]]

यो अा॑ ॒ े ो॑मन।्
ः परम तन॑े वयं
॒ भग॑वः ाम।
॒ व॑दे ॒ यिद॑ वा॒ न वद॑े ।
सो अ तं ा॑ भग॒ सव ॒ इो॑हवीिम।
िकि॒ नं॒ क उ॒ स वृ॒  आसीत।
॑ ् स नो॑ भग परु एता े॒
॒ भ॑वह।
यतो॒ ावा॑पिृ थवी ॒ ु
॒ िन॑तः। सम॑॒रायो॒षसो॑ नम।
मनी॑िषणो॒ मन॑सा पृ॒ ते ॒ तत।् ॒ ाव॑वे ॒ शच॑
दिध॒ ु य े पदाय॑
॒ ।
यदित॑
॒ ॒व॑ु नािन धा॒रयन।् ॒ च
अवा॒ ु ॒ भगं॑ नः।
 ी॒न ं व॑ स॒ िवदं
॑ ् ६॥
॒ वनं॒ ॒ स वृ॒  आसीत॥ ॒
रथ॑िमवाा॑ वा॒िजन॒ आव॑ ह।ु
अा॑वती॒गम॑तीन  उ॒ षास॑।
[[2-8-9-7]] ु
वी॒रव॑ ती॒ सद॑ म ु भ॒ ाः।

॒ ु
॒ िन॑तः।
यतो॒ ावा॑पिृ थवी ॒ ॒  पी॑नाः।
घृ॒ त ं हा॑ना िवत
मनी॑िषणो॒ मन॑सा॒ िव॑वीिम वः। ॒ ू पा॑त ॒ ििभ॒  सदा॑ नः॥ ९॥
ययं
ा॒ित॑॒वु ॑नािन धा॒रयन।् ॒ ॒ णा िव॑चतर॒ ु  शमिध॑
िवच॒ ॒  िवसज
॒  ॑नाय॒ ॒ वनं॒ ॒ स
॒ ा॒तिर हवामह।े
ा॒तरिं ॑ रि॑
वृ॒  आसी ॒ ु वा॒ े  पी॑ना॒ एकं॑ च॥ ९॥
॒ ॑ ा॒तरिना
ा॒तिमावणा ॒ ̎। पीवो̎ऽा॒ े शास ॒ ु ॒  सोमो॑ ध॒ ने िमर॑
ु ॒ ा॒िच॒ मा

॒ ू ॑ण॒ित̎म।्
 ॑ पषणं॒
ा॒तभगं ॒ े या॑त॒ ु सय
दवो ू दवीमहम॑
॒ े ॒ ि॒ ता सय ̎ ू ाचमसा॒
 ॒ नव॑ ॥
ा॒तः सोम॑म॒ तु ॒  वम।
॑ े ९॥
ा॒त॒ िजतं ॒ भग॑म॒ ु  वम।
॑ े पीवो̎ऽा॒म॒ े ं पा॑रयानाधः ु न ु ोमं॑
॒ ृ शिचं॒
॒ माणो िदवो
िवय॑ ॒ ॒ ोऽं॑ ा॒ण ं ता सूय  ॒
̎ ाचमसा॒
॒ु
॒ पमिद॑
वयं तय े॒ िव॑ ध॒ता।
नव॑सितः॥ ७९॥
॒ ु त॥् ७॥
॒ म॑मानरि॑
आ॒िं

[[2-8-9-8]]
राजा॑िच॒  ं भगं॑ भ॒ ीाह॑ ।

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 216 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
TaittirÁya-BrÀhmaÉa  ॒ ः थ॑मान एित।
आ॒या॑
॒ े ॒ पित॑रि॒ याना̎म।्
े दवानां
ो॑
Book 3, Chapter 1
न॑म हिवषा॑
॒ े
िवधम।
॒  री॑िरष॒ोत वी॒रान।्
मा न॑ जा
Edited by Subramania Sarma, Chennai
Final proofread version, May 2005

॒ े ॒ ॒ पिर॑ णो वृण।
हती
[[3-1-1-1]] ु  हिवन
आ॒ा  न॑ ं जषता ॒ ॥
॑ ३॥

अिन ॑ पात॒ ु कृ ि॑काः।
॒ े ियम।
न॑ ं दविम॑ ॒ ् [[3-1-1-4]]
॒ सां िवच॒ णम।्
इदमा॑ ॒ ॒ ु नौ िरतािन
ममा॑ ॒ ॒ िवा̎।
॒ स ं ज॑हु ोतन।
हिवरा॒ ु मरा॑ितम।्
अपा॒घशसं नदता॒
य॒ भाि॑ रमयो॒
॒ य॑ क॒े तव॑। पन॑ु न दिद॑
॒ े ितः ृणोत।ु
यमा े॒ िवा॒ भव॑ु नािन॒ सवा̎। पन॑ु वस ु ॒ े ̎ यम।
 ू न॒  पनरतां ॒ ्
॒ सं॒ वसा॑नः।
स कृ ि॑कािभरिभ पन॑ु न दवा ॒ ॒ ु सव̎।
॒ े अिभय॑

अिन ॒ े स॑िु वत
दवः ॒ े द॑ धात।ु पन॑ु पनव
ु हिवषा॑
॒ यजामः।
॒ व॑ते ॒ ु पी̎।
॒ त े रोिहणी
जाप॑ एवा
॒ न दिद॑ ॒ 
॒ े ितरनवा।
िवपा ु १॥
॒ ॑ बृह॒ती िच॒ भा॑नः॥ ॒
िव॑ भ॒  जग॑तः िता।
पन॑ु वस
 ू हिवषा॑
॒ ॒  ी।
वधय॑
[[3-1-1-2]] ियं ॒ े म॑ते ॒ ु पाथ॑॥ ४॥
॒ दवाना॒
ु ॒ े द॑ धात।ु
॒ ॑ सिवत
सा नो॑ य
यथा॒ जीव॑म े श॒ रद॒ सवी॑राः। [[3-1-1-5]]
रो॒िहणी ॒ े ु गारा
॒ दद॑ ॒ु त̎ ।् ॒ जाय॑मानः।
बृह॒ित॑ थमं
॒ माना।
िवा॑ ॒ पािण॑ ितमोद॑ ॒ ॑ न॑मिभ
ितं ू
॒ संब॑भव।
॒ ित हिवषा॑
जाप॑ ॒ ॒  ी।
वधय॑ ु
॒ े ॒ पृत॑नास ु िज॒ ः।
े दवानां
ो॑
िया ॒ े मप॑ु यात ु यम।
॒ दवाना॒ ॒ ् िदशो न॒ ु सवा॒  अभ॑य ं नो अ।ु
 ॒ आगन।्
सोमो॒ राजा॑ मृगशी॒षण ॒ ु त
॒  परा॑
ित॑ ॒ म॑॒तो न॑।
॒ ॒ धाम॑।
िश॒ वं न॑ ं ियम॑ बृह॒ित॑न॒ पिर॑ पात ु पात।
॒ ्
॒ जन े॑ष।ु
आ॒ाय॑मानो बधा बाध॑ते ां॒ षो॒ ु
े अभ॑य ं कृ णताम।्
े  जां
रत॑ ु २॥
॒ यज॑मान े दधात॥ ॒ ु  ॑॒ पत॑यः ाम।
सवीय
इद॒ सप ॒ ॒ ु जु ̎म।्
॒ ो॑ हिवर॑
[[3-1-1-3]] े यषा॑
आ॒॒षा ॒ु
े मनयि॒ चत॑े ॥

य॒ े न॑ ं मृगशी॒षमि॑ ।
॒  रा॑जि॒ यत॑म ं ियाणा
िय ॒ ̎म।् [[3-1-1-6]]
तै ॑ त े सोम हिवषा॑
॒ े
िवधम। य े अिर॑
॒ ॒ ियि॑
 ं पृिथव ॒ ।
ु द।े
॒ ॒ े शं चत॑
शं न॑ एिध िपद
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 217 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒  हवमाग॑
त े न॑ सपासो॒ ॒ िमाः। [[3-1-1-9]]
ू ॒
य े रो॑च॒न े सयािप॑ ॒ 
सपाः। आया॑त ु दवः ॒ यात।ु
॒ े स॑िवतोप॑
य े िदवं॑ दवीमन॑
॒े ु सं॒ चर॑ ि। िहरयय॑ ॒ ु ता॒ रथ॑न।
॒ ॒ ने सवृ े
े मा॒ षा
यषा॑ ॑ ॒ु
े अनयि॒ काम̎म।् वह॒ ॒ ु ॑ िव॒ नाप॑सम।्
 सभगं
॒ ो॒ मध॑मु होिम।
े  सप
त॑ ु ॒
य॑ ॒ ं पप॑िु रं ॒ पयम॑
ु ॒ ।
उप॑ताः िपतरो॒ ।ु
॒ य े मघास॑
॒ ह॒  य॑॒मत ृ ॒ ं वसी॑यः।
॒ ु त॑ सकृु ॒ ाः।
मनो॑जवसः सकृ दि॑णने ॒ ित॑गीम
ृ एनत।्
त े नो॒ न॑॒ े हवमाग॑
॒ िमाः। दा॒तार॑ म॒  स॑िवता
॒ िव॑दय।

॒ धािभ॑यं ु ् ६॥
॒ य॑त ं जषाम॥ ्
॒ु
यो नो॒ हा॑य सवाित॑ ॒
यम।
ा॒ न॑म॒॑ िे त िच॒ ाम।्
[[3-1-1-7]] ु ॒  रोच॑मानाम॥् ९॥
॒ ु स॑स ं यवित
सभ
य े अिदधा
॑ ॒ यऽन॑
े िदधाः।
य॑ऽे मं ु लो॒कं िपतर॑
॒  ियि॑
॒ । [[3-1-1-10]]
या॑ िव ॒ या उ॑ च॒ न ॑िव॒ । ृ ा॒ा ।
॒ े॒ ॒मत
िनवशय॑

मघास॑ ु य
॒  सकृु ॑ तं जषाम।
ु ्
॒ पािण॑ िप॒शव॑ु नािन॒ िवा̎।
गवां॒ पित॒  फ॑नु ीनामिस॒ म।् त॒ ा॒ त॑ िच॒ ा िवच॑ाम।्

तद॑ यमण िम॒ चा।
॑ ॑ ॒ ु म̎म।्
ू ॒ अ
त॑ ं भिरदा
तं ा॑ वय ॒  सनी॒नाम।्
॒  स॑िनतार ॒ वी॒रव॑ ती सनोत।ु
त॑ जां
जी॒वा जीव॑॒मपु ॒ संिव॑ शम।
े गोिभ॑न॒ अ॒ ै सम॑नु यम।
॒ ्
े े॒ िवा॒ भव॑ु नािन॒ संिज॑ता।
यनमा ॒ िे त॒ िना̎म।्
ु  म॑
वा॒यन॑
॑ ु सं॒ यि॒ चत॑े॥
॒ े अन
य॑ दवा ॒ ॑ वृष॒भो रोवाणः।
ितमो ॑
समी॒ ॒ ु ना मातिरा
॒ रयव॑ ॒ ̎।
[[3-1-1-8]] ु मरा॑तीः॥ १०॥
े िस नदता॒
अप षा
॒ ु ान।्
॒ ॒  राजा॒ऽजरिव॑
अयमा
फ॑नु ीनामृष॒भो रो॑रवीित। [[3-1-1-11]]
े दवानां
ो॑ ॒ े ̎ भगवो भगािस। ु ॒ िना॑ णोत।ु
तो॑ वा॒य
ता॑ िव॒ फग॑नु ी॒॑ िवात।् ॑ ॒ ु म̎म।्
ू ॒ अ
त॑ ं भिरदा

अं ॒ ॒  सवीय
॑ मजर ॒ ु म̎ ।् ॒े
तो॑ दवासो॒ ु ान॒ ु काम̎म।्
अन॑ज
॒ व॒ प॒ संनद॑ ु ह।
गोमद॑ ॒े े िरतािन
यथा॒ तर॑म ॒ ॒ िवा̎।
भगो॑ ह दा॒ता भग॒ इ॑दा॒ता। वो य ु भी॒ताः।
॒ ॒
रम॑
॒ े फ॑नु ी॒रािवव॑श
भगो॑ दवीः े । ु ॒ तिशा॑ख।े
तिद॑ ा॒ी कृ॑ णतां
े ॑स॒ वं ग॑मम।
भग॒ ं े ॒ े अन॑मु द ु यम।
तो॑ दवा ॒ ्
॒ े ै स॑ध॒मादं॑ मदम॥
य॑ दवः े ८॥ दभ॑य ं नो अ।ु
॒ ॒ु
पारा॒

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 218 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
न॑ाणा॒मिध॑पी॒ िवशा॑ख।े अषा॑ढाय॒ सह॑ मानाय मी॒ढषु ̎।े
े िवा॒ी भव॑ु न गो॒पौ॥ ११॥
ा॑ इा॑य ॒े ा मध॑मु ॒ हा॑
ु ना।
उ॒ ं कृ॑ णोत॒ ु यज॑मानाय लो॒कम।्
[[3-1-1-12]] ू ॑ जां
मलं ॒ वी॒रव॑ त िवदय।

ू ॒  श॑न
िवष॑च ू पबाध॑
॒ मानौ। परा̎ते ॒ ु िनितः
॑ परा॒चा।
अप॒ धं ु मरा॑ितम।्
ु ॑ नदता॒ ॒ ु  सम॑म।्
गोिभ॒ न॑  ं पशिभ॒
̎ ।् ू  ज॑मानाय॒ म̎म॥् २॥
अह॑ भया॒
॒ ू  पात
पणा ॒ु त
॒ ू  परा
॒ ॒ पणा
उ॑॒तः पौ̎णमा॒  सी िज॑गाय।
॒ े अिध॑ सं॒ वस॑ः।
तां̎ दवा [[3-1-2-3]]
उ॒ ॒म े नाक॑ इह॒ मा॑दयाम।् ॒ स॑िु वत
अह॑ न अ ॒ े द॑ धात।ु
पृ॒ ी सवचा ु ॒ सजोषा
॒ ु  ॑ यवितः ॒ ̎। ू ॒ न॑॒ िमित॒ यद॑ ि।
मलं
 द॑ु गा॒ोभ॑माना।
पौ॒ण॒मा॒ ु
॑ नदािम।
परा॑च वा॒चा िनितं
आ॒ा॒यय॑ी िरतािन ॒ ॒ िवा̎। ॒
िश॒ वं जाय ै ॑ िश॒ वम॑॒ ु म̎म।्

उ॒ ं हां॒ यज॑मानाय यम॥ ् १२॥ ॒ू ु
॒ आप॒  पय॑सा संबभवः।
या िदा
िछभा॑ ु  मान े दधात ु ह॒िवन॒ पाथतो॑
॒ न॒ यज॑ ु
॒ े जषां े
॒ चतो॑ ॒
या अिर॑  उ॒ त पािथ  ॑वी॒याः।

मदमे ॒ रोच॑माना॒मरा॑तीग॒पौ यम॥
॒ ् १॥ ॑ ॒ु
यासा॑मषा॒ढा अनयि॒ काम̎म।्
ता न॒ आप॒  श ो॒ना भ॑व।ु
[[3-1-2-1]] या॒ का॒ ॒ ु ̎।
ू या॑ ना॒ा̎ समिया

ऋा॑ ॒ ै  सोपस॑
हनम॑ ॒ ।  ३॥
या॑ वश॒ै ी॒ त ा॑स॒ चीयाः॥
िमं॒ दवं े ॑ नो अ।ु
॒ े िम॑॒ धयं
॒ ॒ ू धािवषा॑
अनरा॒ ॒ ॒  ः।
वधय॑ [[3-1-2-4]]
श॒ तं जी॑वमे श॒ रद॒ सवी॑राः। यासा॑मषा॒ढा मध॑ ु भ॒ य॑ि।
िच॒  ं न॑॒ मद॑ु गारा
॒ु त̎ ।् ता न॒ आप॒  श ो॒ना भ॑व।ु
॒ ॒ ू धास॒ इित॒ यद॑ ि।
अनरा॒ तो॒ िव॒ े उप॑ व ु दवाः।
॒े
॑ पिथिभ॑
ति॒  एित ॒ दव ॒ यानै̎ । ॒ संय॑ ु यम।
तद॑ षा॒ढा अिभ ॒ ्
॒ ॒ ॒ ै  तरिर॑
िहरययिवत॑ ै ॒ ।े ॒ ु ।
त॑ ं थतां पश॑
इो̎ ॒े ामन॒ ु न॑मित।
े  मानाय कताम।्
कृ ॒ िषवृ॒ ि यज॑
ू ॑ ततार॑
ृ वृ॑॒ तय
यि॑॒ं ॒ ॥ १॥ ॒ ु क॒ ा॑ यवतय॑
शाः ु ॒  सपश॑
॒ ु े सः।
॒ ु तो॑ वी॒या  ॑वतीः।
क॒ मकृ॒ त॑ सकृ
[[3-1-2-2]] े
िवा̎॒वािवषा॑
॒ ॒  ीः।
वधय॑
॒ ु या ु यम॥
॒ ढाः काममप॑
अषा॒ ॒ ् ४॥
॒ त॒ ं हा॑नाः।
ति॑॒यममृ
े ॒ िर॑ ितं॒ िर॑ िम।्
ु ॑ तरम
धं
॒ ु ॒ ॒ वृष॒भाय॑ धव
परराय॑ ॒ ृ ̎।े [[3-1-2-5]]

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 219 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
यि॒ ा॒ज॑य॒ व  ॑मतत। े॒ ्
॒ ु च॑ लो॒किमदम॑
अमं  ।्
॒ ू च॒ सव̎म [[3-1-2-8]]
तो॒ न॑मिभ॒ िजििज॑
॒ । ु णम।्
तो॒ न॑ श॒ तिभ॑षजषा॒

ियं॑ दधा॒णीयमानम। ्
 ॒ ु ित॑रष॒े जािन॑।
दी॒घमाय
े॒
उ॒ भौ लो॒कौ ॑णा॒ संिज॑तमौ। ̎ ।्
॒ु त
॒ एक॑पा॒द॑ गारा
अज
तो॒ न॑मिभ॒ िजिच॑ाम।्
॒ू
िवा॑ भतािन॑ ॒ मानः।
ितमोद॑

ति॑॒य ं पृत॑ना॒ संज॑यम। ॒ े ॑स॒ वं य॑ि॒ सव̎।
त॑ दवाः
॒े
तं नो॑ दवासो॒ अन॑जु ान॒ ु काम̎म।् ो॒॒प॒ दासो॑ अमृ
॒ त॑ गो॒पाः।
॒ त॑ गो॒पाम।्
॒ वि॑ ो॒णाममृ ॒
िवाज॑ मानः सिमधा॒न उ॒ ः।
ु मा॒ उप॑णोिम॒ वाच̎म॥् ५॥
पया॑ आऽिर॑ महदग॒॒ ाम।्
॒ े ॒ े ॑ पादम।्
ू  ॑ दवमजमक
त सय
[[3-1-2-6]] ो॒॒प॒ दासो॒ अन॑यु ि॒ सव̎॥ ८॥
॒ दव
मह ॒ू  ्
॒ े िव॑पु ीमजयाम।

तीची॑ े  हिवषा॑
मना ॒ यजामः। [[3-1-2-9]]
धा े॒ िव॑ु गा॒यो िवच॑म।े ु ॒  थ॑मान एित।
अिह॑ ब॒ िय
॒ िदवं॑ पृिथवीमिर॑
मह ॒ ॒ म।् ॒ े म॒ तु मान॑षु ाणाम।्
े दवाना॑
ो॑
ै ॒ व॑ इमा॑
तो॒णित ॒ ना। तं ा̎॒ णाः सो॑म॒ पाः सो॒ास॑।
ु ॒  ोकं ॒ यज॑मानाय कृ वती।
पय ॒ ो॒॒प॒ दासो॑ अिभर॑
॒ ि॒ सव̎।
॒ दवा
अौ ॒ े वस॑वः सो॒ास॑। च॒ ार ॒ एक॑मिभकम
॒  ॑ दवाः।
॒े
॒ े ॒  िव॑ाः।
चत॑ो दवीरजरा॒ ो॒॒प॒ दास॒ इित॒ याद॑ ि।
॒ पा̎॒ ु रज॑सः परा
त े यं ॒ ̎ ।्

॒ ु ॑ पिरष
त े बियं ॒ ु ।
॒  व॑
सं॒ व॒ रीण॑
॒ म॒ मृत ॒ ि॥ ६॥ ॒ ।
अिह रि॒ नम॑सोपस॑
पषा े॒ िे त॒ पा̎म।्
॒ ू रव॑
[[3-1-2-7]] ॒ ु ॒ पशपा
पिपती॑ ॒ ु वाज॑बौ॥ ९॥
॒ न॑ पा॒ ु वस॑वः परा
यं ̎ ।्
॒ु त
॒ ॒ तो॑ऽिभय॑॒ ु िव॑ ाः।
दिण॒ [[3-1-2-10]]
ु ॒ न॑मिभ
पयं ॒ संिव॑ शाम। इमािन॑ हा ु णा।
॒ ॒ य॑ता जषा॒
॒ सा गन।्
मा नो॒ अरा॑ितरघश॒ स॒ गु न॒
ै यानप॑ ॒
ै॒ यातां यम। ्

॒ ॒ राजा॒ वणोऽिधरा॒
॑ जः।
॒ ु ॒ ू त ु रवती॑
ाश॑ े ॒ नः।
न॑ाणा श॒ तिभ॑ष॒विस॑ः। गावो॑ नो॒ अा॒ अ॑ते ु पषा।
॒ू
तौ दव॑ ु दी॒घमाय॑
॒ े े  कृ णतो  । ु अ॒  र॑ौ बधा ॑ ्
॒ िवपम।

श॒ त सहा॑ भष॒े जािन॑ धः। ु ॒ यज॑मानाय यम।
वाज सनतां ॒ ्
॑ उप॑यात।ु
॒ नो॒ राजा॒ वण॒
यं तदिना॑
॒ ु याताम।्
व॒ यजोप॑
॒ संय॑ ु दवाः॥
तं नो॒ िव॑े अिभ ॒े ७॥
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 220 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
शभं॒ु गिम॑ौ सयम॑
॒ ु िे भ॒ रै̎ । [[3-1-3-2]]
ं न॑ हिवषा॒
॒ यज॑ौ।
॒ु
ी॑ िहता
॒ िदवः। ॒
ृ ौ॒ यज॑षु ा॒ सम॑ौ॥ १०॥
मा॒ संप॑ ॒ वृ॑णतु े॒ च॑षु ा।
॒ मही
अपो
॒ ू ̎।
तमो॒ ोित॑ृणोित सनरी
[[3-1-2-11]] उिया
॒ ू  ॑ ।
̎ सचत े॒ सय
॒ े ̎ िभ॒ षजौ॑ हवा॒हौ।
यौ दवानां सचा॑ उ॒ ॑मिच॒ म त।्
॒ ॒ त॑ गो॒पौ।
िव॑ तावमृ ु सय
े ॑ िष॒
तवषो॒ ू  ॑ च।
ु ु णोप॑याताम।्
तौ न॑ ं जजषा॒ सं भ॒ े न॑ गममिह।


नमो॒ऽिां̎ कृ णमोऽ॒ ु ̎म।्
या तो॒ न॑मिच॒ म त।्
 ु
अप॑ पा॒ानं॒ भर॑ णीभर। ु े उ॒ र॑ त।्
भा॒न॒ मज॑
॒ राजा॒ भग॑वा॒िच॑ाम।्
तमो ॒ ॒ मत॥् २॥
उप॑ यिमहाग॑
लो॒क॒ राजा॑ महतो ॒
॒ महाि।
॒ ु न॒  पा॒मभ॑य ं कृ णोत।ु
सगं [[3-1-3-3]]
यि॒ ॑ े यम॒ एित॒ राजा̎। ॒े ।
 न॑ाय दवाय॑
े ॒
यि॑नमिष॑ ॒े
 दवाः। े  हवामह।े
इा॒य
तद॑  िच॒  हिवषा॑
॒ यजाम। स न॑ सिवता॒ स॑वु िनम।
॒ ्
 ु
अप॑ पा॒ानं॒ भर॑ णीभर।
॒ ु ॒ वी॒रव॑मम।्
पिदां
॒ े नी॒ य॑े दवा
िनवश॑ ु ११॥
॒ े अद॑ धः॥ उ॒ ं िच॒ म।्
ततार ॒ या  या̎ ु यं
॒ ॒ मं॑ ासची ॒ े अन॑ ु
॒ वाच ॒ ि दवा अिद॑ ितन  उत ु महीम ु तर̎म।्
॒ ॒ ू षमा॒
यि॒ सव॒ वाज॑बौ॒ सम॑ौ दवाीिण॑
॒े च॥ २॥ इदं॒ िव॒ ु  ति॑।

॒ ॒ ू   भव॑ु ।
अिमधा
[[3-1-3-1]] अन॑ ु नो॒ऽान॑मु ितरिद॑
॒ ु े॒ म।्
नमत
नवो॑ नवो भवित॒ जाय॑मानो॒ यमा॑िदा
॒ ह॒॒वाह॒ ि॑म॥् ३॥
ु 
अ॒ शमा̎ ा॒यय॑ि। आ॒य॒ ॑गमि॑
॒ म॥् ३॥
य े िवप
॑ े॒ सम॑नसा सं॒ य॑ी।
॒ न ं तं॑ ु पिर तातनात
समा॒ ॒ ̎।े [[3-1-4-1]]
िवभ॒ ू भ ॑ ॒ भु ू िवतो॑
॒ ू अन ॒ व।े ॒
अिवा  अकामयत।

त े नो॒ न॑॒ े हवमाग॑ े ्
॒ मतम। ॒ दो दवाना
अा॒ ॒ े  ा॒िमित॑।
॒ दवी
वयं ॒ े ॑णा संिवदा॒नाः। ॒ ॒ े॒ कृ ि॑काः परो॒
स एतमय ु डाश॑म॒ ाक॑पालं॒ िनर॑ वपत।्
॒ ु सो दववी॑
सरा॑ ॒ े ितं॒ दधा॑नाः। ॒ े मभवत।्
ततो॒ व ै सोऽ̎ ा॒दो दवाना॑
॒ रा॒ े हिवषा॑
अहो॒ ॒ ॒  ः।
वधय॑ ॒  दवाना॑
अिव ॒ े मा॒दः।
॒ मा
अित॑ पा॒ानमित॑ ु गमम।
े ॒ द॒वना॑मा॒दः।
यथा॑ ह॒ वा अि
॑वु यायती॥
॒ १॥ एव ु णां भवित।
॒  ह॒ वा एष॒ म॑न॒ ा॑

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 221 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ े हिवषा॒
य एतन॑ ॒ यज॑त।े ॒ े हिवषा॒
य एतन॑ ॒ यज॑त।े
य उ॑ चनदवं
ै ॒ े वद॑े । य उ॑ चनदवं
ै ॒ े वद॑े ।

सोऽ॑ जहोित। ु
सोऽ॑ जहोित।
॒ े॒ ाहा॒ कृ ि॑का॒  ाहा̎।
अय सोमा॑य॒ ाहा॑ मृगशी॒षाय ॒ ाहा̎।

अाय॒ ै ाहा॑ लाय
॒ ॒ ै ाहा̎। इ॒
॒ का॒  ाहौष॑धी॒  ाहा̎।
॒ ॒ ै ाहा॒ य॑॒ ै ाहा̎।
िनत रा॒ाय॒ ाहा॒ऽिभिज॑॒ ै ाहित॑
े ॥ १॥
मघय॑ ॒  ॒ ै ाहा̎।
े॒ ॒ ै ाहा॑ वषय॑
॒ ु ॒ु
चपणीका॑ े ॥ १॥
य ै॒ ाहित॑ [[3-1-4-4]]

॒ ो वा अकामयत।
[[3-1-4-2]] ॒ ॒ु
पशमाा॒ िमित॑।
॒ ितः जा
जाप॑ ॒ असृ
॑ जत। स एत ै वं च॒ ं पय॑िस॒ िनर॑ वपत।्
॒  ॒ ाया॒ाय ॒ ै ॑

ता अााः ॒ ृ परा॑चीराय।् ु भवत।्
ततो॒ व ै स प॑श॒ मान॑
॒ ॒ ायत।्
तासा रोिहणीम॑ ॒ ॒ु
पशमा ॒ व ै भ॑वित।
सो॑ऽकामयत। ॒ े हिवषा॒
य एतन॑ ॒ यज॑त।े
उप॒ मा व॑ तत । य उ॑ चनदवं
ै ॒ े वद॑े ।
सम॑ने या ग॒ ेयित॑
े । ु
सोऽ॑ जहोित।
स एतं ॒ ै च॒ ं िनर॑ वपत।्
॒ तय े रोिहय
॒ जाप॑ ॒ ाय॒ ाहा॒ऽऽाय ॒ ै ाहा̎।
॒ ु तत।
ततो॒ व ै सा तमपाव॑  ॒ ु  ाहित॑
िप॑मानाय ै॒ ाहा॑ पश॒ े ॥ ४॥
सम॑ने याऽगत।
॑ ियमाव॑
उप॑ ह॒ वा एनं ॒  े
तत। [[3-1-4-5]]
॒ े गत।े
सं ियण॑ ॒ लो॒मका॑ऽऽसीत।्
॒ वा इयम॑
ऋा
॒ े हिवषा॒
य एतन॑ ॒ यज॑त।े साऽका॑मयत।
य उ॑ चनदवं
ै ॒ े वद॑े ।  ॒
ओष॑धीिभ॒ वनित॑ े॒ े ।
िभ॒  जा॑ययित॑

सोऽ॑ जहोित। सतमिद॑
ै  ु च॒ ं िनर॑ वपत।्
॒ ै पन॑ु वसां
॒ तय े॒ ाहा॑ रोिहय
जाप॑ ॒ ै ाहा̎। ततो॒ वा इयमोष॑
॒  ॒
धीिभ॒ वनित॑ िभ॒  ाजा॑यत।

रोच॑मानाय ै॒ ाहा̎ जा॒ े ॥ २॥
 ाहित॑ जा॑यत े ह॒ व ै जया॑
॒ ॒ ु ।
पशिभ॑
॒ े हिवषा॒
य एतन॑ ॒ यज॑त।े
[[3-1-4-3]] य उ॑ चनदवं
ै ॒ े वद॑े ।

सोमो॒ वा अकामयत। ु
सोऽ॑ जहोित।

ओष॑धीना रा॒मिभज॑ े ॒
ययिमित॑ । अिद॑ ॒ ै ाहा॒ पन॑ु वसाम।
 ु ्
स एत ॒  सोमा॑य मृगशी॒षाय॑ यामा॒कं च॒ ं पय॑िस॒ े ॥ ५॥
ाहाऽऽभू̎॒ ै ाहा॒ जा̎॒ ै ाहित॑
िनर॑ वपत।्
॒ जयत।्
ततो॒ व ै स ओष॑धीना रा॒म॑ [[3-1-4-6]]
॒ नाना ह॒ व ै रा॒मिभज॑
समा॒ ॒ यित।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 222 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒  अकामयत।
बृह॒ितवा ॑
॒ ॒ ॒ स
वच॒  ी ा॒िमित॑। [[3-1-4-9]]
॒ बृह॒त॑य े िता॑
स एतं ै रं च॒ ं पय॑िस॒ िनर॑ वपत।्
॒ य नवा॒ ॒ ॒ म ा वा अकामयत।
अय ॑
ततो॒ व ै स ॑वच॒  ॑भवत।् ॒ ॒ु
पशमाा॒ िमित॑।
॒ ॒ ॒ स
वच॒  ी ह॒ व ै भ॑वित। स एतम॒॑ य ॒ े फ॑नु ीां च॒ ं िनर॑ वपत।्
॒ े हिवषा॒
य एतन॑ ॒ यज॑त।े ु भवत।्
ततो॒ व ै स प॑श॒ मान॑
य उ॑ चनदवं
ै ॒ े वद॑े । ॒ ॒ु
पशमा ॒ व ै भ॑वित।

सोऽ॑ जहोित। ॒ े हिवषा॒
य एतन॑ यज॑त।े

बृह॒त॑य े॒ ाहा॑ िता॑
॒ य॒ हा̎। य उ॑ चनदवं
ै ॒ े वद॑े ।
वच॒  ाय॒ ाहित॑
॒ ॒ ॒ स े ॥ ६॥ ु
सोऽ॑ जहोित।
॒ ॒  े ाहा॒ फ॑नु ीा॒ ाहा̎।
अय
[[3-1-4-7]] ॒ ु  ाहित॑
पश॒ े ॥ ९॥
ु संय॑ा आस।्
॒ े स॒ राः
दवा॒
त े दवाः॒ े सप ॒ ॑ आ॒ षा॒
े ॒ िनर॑ वप।्
आ॑े करं [[3-1-4-10]]
े॒
तनतािभ॑ ॒ े िभ॒ पा॑नयन।्
रेव॒ दवता॑ ॑
भगो॒ वा अकामयत।
॒ ॒ े िभिष॒ ं॒ ातृ॑॒मप॑ु नयित।
ह॒  व ै दवता॑
एतािभ॑ े दवाना
भ॒ गी ॒ ी ॒ े  ा॒िमित॑।
॒ े हिवषा॒
य एतन॑ ॒ यज॑त।े ॒ भगा॑य॒ फ॑नु ीां च॒ ं िनर॑ वपत।्
स एतं
य उ॑ चनदवं
ै ॒ े वद॑े । ॒ े मभवत।्
े दवाना॑
ततो॒ व ै स भ॒ गी ॒ ी

सोऽ॑ जहोित। े स॑मा॒नानां̎ भवित।
भ॒ गी ह॒ व ै ॒ ी
॒ ॒ ाहा̎ऽऽ॒ षा॒
सप े  ाहा̎। ॒ े हिवषा॒
य एतन॑ ॒ यज॑त।े
॒ ॒ ू े ̎॒ ाहित॑
दशक े ॥ ७॥ य उ॑ चनदवं
ै ॒ े वद॑े ।

सोऽ॑ जहोित।
[[3-1-4-8]] भगा॑य॒ ाहा॑ फ॑नु ीा॒ ाहा̎।
॒ वा अकामय।
िपतरो॒ ॑ ै य॒ ाहित॑
ा॑ े ॥ १०॥
िपतृ ॑ ु मित॑
॒ ॒ लो॒क ऋया॒ े ।
त एतं ॒ ो॑ मघा॑
॒ िपतृ ॒ ु डाश॒  ष॑ पालं॒ िनर॑ वप।्
 परो॒ [[3-1-4-11]]
ततो॒ व ै त े िप॑तल ु ्
ृ ो॒क आ̎वन। ॒ ॒ वा अकामयत।
सिवता ॑
॒ ॒ लो॒के ह॒ वा ऋोित।
िपतृ ॑ ॒ े दधी॑र।्
॑े दवा
य एतन॒॑ े हिवषा॒
॒ यज॑त।े ॒ ॒ ा॒िमित॑।
सिवता
य उ॑ चनदवं
ै ॒ े वद॑े । स एत ॒  स॑िव ु डाशं॒ ाद॑ शकपालं॒
॒ े हा॑य परो॒

सोऽ॑ जहोित।
॒ ू ी॑ही॒णाम।्
िनर॑ वपदाशनां
॒ ॒ ाहा॑ मघा॑
िपतृ ॒ ।
॒े अद॑ धत।
ततो॒ व ै त॒ ै वा

ाहा॑ऽनघा॒  ाहा॑ऽग॒ दा॑। ॒ ॒
सिवताऽभ॑ वत।्

ाहा॑ऽती॒ े ॥ ८॥
 ाहित॑
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 223 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ वा अ ॒ ु दधत।े
॑ ै मना॑ [[3-1-4-14]]
॒ ॒ स॑मा॒नानां̎ भवित।
सिवता इा॒ ॑ े
॒ ी वा अकामयताम।्
॒ े हिवषा॒
य एतन॑ ॒ यज॑त।े ं ॒ े म॒ िभज॑यवे॒ ित॑
ै ॑ दवाना॑ े ।
य उ॑ चनदवं
ै ॒ े वद॑े । तावतिम॑ ु डाश॒ मका॑
े॒ ा॒िां॒ िवशा॑खाां परो॒ े दशकपालं॒

सोऽ॑ जहोित। िनर॑ वपताम।्
॒ ॒ े ाहा॒ हा॑य।
सिव ततो॒ व ै तौ ं ॒ े म॒ ॑जयताम।्
ै ॑ दवाना॑
॒ े ाहा॑ पृण॒त।े
ाहा॑ ददत ै  ह॒ व ै स॑मा॒नाना॑म॒ िभज॑यित।


ाहा̎ य॑ त े॒ ाहा̎ ितग॒
ृ त े ाहित॑
े ॥ ११॥ ॒ े हिवषा॒
य एतन॑ ॒ यज॑त।े
य उ॑ चनदवं
ै ॒ े वद॑े ।
[[3-1-4-12]] ु
सोऽ॑ जहोित।

ा॒ वा अकामयत। इा॒
॒ िा॒ ाहा॒ िवशा॑खाा॒ ाहा̎।
॒ िव॑ यित॑
िच॒  ं जां ॒े े । ै य॒ ाहा॒ऽिभिज॑॒ ै ाहित॑
ा॑ े ॥ १४॥
ु डाश॑म॒ ाक॑पालं॒ िनर॑ वपत।्
॒ ॑े िच॒ ायै ॑ परो॒
स एतं

ततो॒ व ै स िच॒  ं जाम॑ िवत। [[3-1-4-15]]
॒ िव॑ त।े
िच॒  ह॒ व ै जां अथतौ
ै॒ ण  ा आं॒ िनव  ॑पित।
̎ मा॒
॒ े हिवषा॒
य एतन॑ ॒ यज॑त।े  सी।
कामो॒ व ै पौ̎नमा॒
य उ॑ चनदवं
ै ॒ े वद॑े । काम॒ आ̎म।्

सोऽ॑ जहोित। 
काम॑ने ॒ वै काम॒  सम॑धयित।
े॒ ाहा॑ िच॒ ाय ै॒ ाहा̎। ॒ ने ॒  स काम॒ उप॑नमित।
िम॑
ै य॒ ाहा̎ जाय
चा॑ ॒ ॒ ै ाहित॑े ॥ १२॥ यने ॒ कामने ॒ यज॑त।े

सोऽ॑ जहोित।
[[3-1-4-13]]   ै ाहा॒ कामा॑य॒ ाहाऽग॑॒ ै ाहित॑
पौ॒ण॒मा॒ े ॥ १५॥
ु  अकामयत।
वा॒यवा ॑
का॒म॒ चार॑ मषे॒ ु लो॒के ॒ िभज॑ययिमित॑
े ॒ । [[3-1-5-1]]
॒ यव े॒ िना॑य ै ग
स एता॒ ॒ पयो॒ िनर॑ वपत।्
॒ ृ ै ॑ धं ॒ वा अकामयत।
िमो ॑
ततो॒ व ै स का॑म॒ चार॑ मषे॒ ु लो॒के ॒ ॑जयत।् ॒ ॒ े मषे॒ ु लो॒के ॒ िभज॑ययिमित॑
िमधय॑ े ॒ ।
॒ ु लो॒के ॒ िभज॑यित।
का॒म॒ चार ह॒ वा एष स एतं ॒
॒ िमाया॑ नरा॒ े ॒ ं िनर॑ वपत।्
ू ध॑
॒ े हिवषा॒
य एतन॑ ॒ यज॑त।े ततो॒ व ै स िम॑॒ धय॑े मषे॒ ु लो॒के ॒ ॑जयत।्
य उ॑ चनदवं
ै ॒ े वद॑े । ॒ ॒ े  ह॒ वा एष॒ ु लो॒के ॒ िभज॑यित।
िमधय

सोऽ॑ जहोित। ॒ े हिवषा॒
य एतन॑ यज॑त।े

वा॒यव े॒ ाहा॒ िना॑य॒ ै ाहा̎। य उ॑ चनदवं
ै ॒ े वद॑े ।
का॒म॒ चारा॑य॒ ाहा॒ऽिभिज॑॒ ै ाहित॑
े ॥ १३॥ ु
सोऽ॑ जहोित।
िमाय ू ध॒
॒ ॒ ाहा॑ऽनरा॒ े  ाहा̎।

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 224 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ ॒ े य॒ ाहा॒ऽिभिज॑॒ ै ाहित॑
िमधया॑ े ॥ १॥ ॒ े हिवषा॒
य एतन॑ ॒ यज॑त।े
य उ॑ चनदवं
ै ॒ े वद॑े ।
[[3-1-5-2]] ु
सोऽ॑ जहोित।

इो॒ वा अकामयत। ॒
अः ाहा॑ऽषा॒ढा॒  ाहा̎।
ं ॒ े म॒ िभज॑ययिमित॑
ै ॑ दवाना॑ े ॒ । ॒ ॒ ु ॒ ाहा॒ कामाय॒ ाहा̎।
समाय
स एतिमा॑
॒ ु डाश॒ मका॑
य ॒े ायै ॑ परो॒ े दशकपालं॒ ॒
अिभिज॑ े ॥ ४॥
॒ ै ाहित॑
िनर॑ वप॒ हाी॑हीणाम।्
ततो॒ व ै स ं ॒ े म॒ ॑जयत।्
ै ॑ दवाना॑ [[3-1-5-5]]
ै  ह॒ व ै स॑मा॒नाना॑म॒ िभज॑यित।
 िव॒ े व ै दवा
॒ े अकामय।

॒ े हिवषा॒
य एतन॑ ॒ यज॑त।े ॒ ॒ ॒ ं ज॑यमित॑
अनपज॒ े॒ े ।
य उ॑ चनदवं
ै ॒ े वद॑े । त एतं
॒ िव ॒ े े ऽषा॒ढा॑॒ ं िनर॑ वप।्
̎ े ो दवो॑

सोऽ॑ जहोित। ततो॒ व ै त॑ऽे नपज॒ म॑जयन।्
इा॑य॒ ाहा̎ ॒े ाय॒ ै ाहा̎। ॒ ॒ ॒  ह॒ व ै ज॑यित।
अनपज॒
ै य॒ ाहा॒ऽिभिज॑॒ ै ाहित॑
ा॑ े ॥ २॥ ॒ े हिवषा॒
य एतन॑ ॒ यज॑त।े
य उ॑ चनदवं
ै ॒ े वद॑े ।
[[3-1-5-3]] ु
सोऽ॑ जहोित।
जाप॑ ॒  अकामयत।
॒ ितवा ॑ िवे ॒ े े  ाहा॑ऽषा॒ढा॒  ाहा̎।
̎ ो दव॒
ू ॑ जां
॒ िव॑ यित॑ ॒ ॒ ॒ ाय॒ ाहा॒ िज॒ ै ाहित॑
अनपज॒ े ॥ ५॥
मलं ॒े े ।
स एतं
॒ जाप॑ ू य च॒ ं िनर॑ वपत।्
॒ तय े॒ मला॑
ू ॑ जाम॑
ततो॒ व ै स मलं ॒ िवत। [[3-1-5-6]]
ू  ह॒ व ै जां
मल ॒ िव॑ त।े ॑
॒ वा अकामयत।
॒ े हिवषा॒
य एतन॑ ॒ यज॑त।े ॒ ॒ कमिभज॑
लो॒ ॒ े ॒
ययिमित॑ ।
य उ॑ चनदवं
ै ॒ े वद॑े । ॒ े ॑णऽिभ॒
तदतं े िजत॑े च॒ ं िनर॑ वपत।्

सोऽ॑ जहोित। ॒ जयत।्
ततो॒ व ै त॑ लो॒कम॑
जाप॑ ू य॒ ाहा̎।
॒ तय े॒ ाहा॒ मला॑ ॒ ॒ क ह॒ वा अिभज॑
लो॒ ॒ यित।
॒ ॒ ै ाहित॑
जाय े ॥ ३॥ ॒ े हिवषा॒
य एतन॑ ॒ यज॑त।े
य उ॑ चनदवं
ै ॒ े वद॑े ।
[[3-1-5-4]] ु
सोऽ॑ जहोित।

आपो॒ वा अकामय। ॑ण॒ े ाहा॑ऽिभ॒ िजत े॒ ाहा̎।
॒ ॒ ु काम॑म॒ िभज॑यमित॑
समं े॒ े । ॒ ॒ काय॒ ाहा॒ऽिभिज॑॒ ै ाहित॑
लो॒ े ॥ ६॥

॒ ॒ ऽषा॒ढा॑॒ ं िनर॑ वप।्


ता एतमो॑
ततो॒ व ै ताः स॑म॒ ंु काम॑म॒ ॑जय।् [[3-1-5-7]]
॒ ॒ ु  ह॒ व ै काम॑म॒ िभज॑यित।
सम ॒ ु  अकामयत।
िववा ॑

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 225 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
ु ॒  ोक॑ वीय।
पय य उ॑ चनै दवं
॒ े वद॑े ।
 ॒िे दित॑।
न मा॑ पा॒पी की॒ितराग॑ ु
सोऽ॑ जहोित।
स एतं ु डाशं॑ िकपा॒लं िनर॑ वपत।्
॒ िव॑व े ो॒णायै ॑ परो॒ ॑
वणाय॒ ाहा॑ श॒ तिभ॑षज॒ े ाहा̎।
ततो॒ व ै स पय ु ॒  ोक॑मणत।
ु भ॒ षे ॒ज॒
े  ाहित॑
े ॥ ९॥
 त।्
ननंै ॑ पा॒पी की॒ितराग॑
ु  ह॒ व ै ोक णतु।े
पय [[3-1-5-10]]
 ित।
ननंै ॑ पा॒पी की॒ितराग॑ ॒ वा एक॑पादकामयत।
अजो
॒ े हिवषा॒
य एतन॑ ॒ यज॑त।े  ी ा॒िमित॑।
तज॒े॒ ी ॑वच॒ स
य उ॑ चनदवं
ै ॒ े वद॑े । ॒ ॒
स एतमजायक ॒ े ॒ ं िनर॑ वपत।्
ै ॑ पद े ोपद॑

सोऽ॑ जहोित। े ॒ ी ॑वच॒ 
ततो॒ व ै स त॑ज  ॑भवत।्
िव॑व े॒ ाहा̎ ो॒णाय ै॒ ाहा̎।  ी भ॑वित।
तज॒े॒ ी ह॒ व ै ॑वच॒ स
॒ ु ॒ ाहित॑
ोका॑य॒ ाहा̎ ताय े ॥ ७॥ ॒ े हिवषा॒
य एतन॑ ॒ यज॑त।े
य उ॑ चनदवं
ै ॒ े वद॑े ।
[[3-1-5-8]] ु
सोऽ॑ जहोित।

वस॑वो॒ वा अकामय। ॒ ै ॑ पद॒ े ाहा̎ ोपद॒
अजायक ॒ े  ाहा̎।
॒ े नां॒ परी॑या॒मित॑
अं॑ दवता॑ े ।  ाय॒ ाहित॑
े स े॒ ाहा̎ वच॒ स
तज॑ े ॥ १०॥
त एतं॒ वस॑ु ॒  िव॑ाः परो॒
ु डाश॑म॒ ाक॑पालं॒
िनर॑ वप।् [[3-1-5-11]]
॒ े नां॒ पया  ॑य।्
े ॑ दवता॑
ततो॒ व ै तऽं अिहव ॒ ु ऽकामयत।
॒  बियो॑
अ॑ ह॒ व ै स॑मा॒नानां॒ पय ॑ित। इमां ॒ िव॑ य
॒ ॑ितां ॒ े ित॑
े ।
॒ े हिवषा॒
य एतन॑ ॒ यज॑त।े स एतमह॑
॒ ॒ ु य ोपद॑
य े बिया॑ ु डाशं॒ भिम॑
॒ े  परो॒ ू कपालं॒
य उ॑ चनदवं
ै ॒ े वद॑े । िनर॑ वपत।्

सोऽ॑ जहोित। ततो॒ व ै स इमां ॒ िवत।
॒ ॑िताम॑
ु ॒  ाहा॒ िव॑ ा॒  ाहा̎।
वस॑ इमा ॒ िव॑ त।े
॒  ह॒ व ै ॑ितां
अा॑य॒ ाहा॒ परी̎॒ ै ाहित॑
े ॥ ८॥ ॒ े हिवषा॒
य एतन॑ ॒ यज॑त।े
य उ॑ चनदवं
ै ॒ े वद॑े ।
[[3-1-5-9]] ु
सोऽ॑ जहोित।

इो॒ वा अकामयत। ॒ ु य॒ ाहा̎ ोपद॒
अह॑ य े बिया॑ ॒ े  ाहा̎।
ढोऽिश॑
॒ िथलः ा॒िमित॑। ॒ ॒ ॒ ै ाहित॑
िताय े ॥ ११॥
स एतं ॑
॒ वणाय श॒ तिभ॑षज े भष॒े ज॑ ु डाशं॒
े  परो॒
दश॑कपालं॒ िनर॑ वपानां
ृ॒ ̎ ीही॒णाम।् [[3-1-5-12]]
ततो॒ व ै स ढोऽिश॑
॒ िथलोऽभवत।्
॒ ू वा अकामयत।
पषा ॑
ढो
॒ ह॒ वा अिश॑िथलो भवित। ॒ ॒ु
पशमाा॒ िमित॑।
॒ े हिवषा॒
य एतन॑ ॒ यज॑त।े
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 226 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
स एतं
॒ प े ॒ ै ॑ च॒ ं िनर॑ वपत।्
॒ ू े रव [[3-1-5-15]]
ु भवत।्
ततो॒ व ै स प॑श॒ मान॑ अथतद॑ ै॒ मावा॒ा॑या॒ आं॒ िनव  ॑पित।
॒ ॒ु
पशमा ॒ व ै भ॑वित। ॑
कामो॒ वा अमावा॒
ा̎।
॒ े हिवषा॒
य एतन॑ ॒ यज॑त।े काम॒ आ̎म।्
य उ॑ चनदवं
ै ॒ े वद॑े । 
काम॑ने ॒ वै काम॒  सम॑धयित।

सोऽ॑ जहोित। ॒ ने ॒  स काम॒ उप॑नमित।
िम॑
॒ ू े ाहा॑ रव॒
प े ॒ ै ाहा̎। यने ॒ काम॑ने ॒ यज॑त।े
॒ ु  ाहित॑
पश॒ े ॥ १२॥ ु
सोऽ॑ जहोित।
॒ वा॒ा॑य॒ ै ाहा॒ कामा॑य॒ ाहाऽग॑॒ ै ाहित॑
अमा॒ े ॥
[[3-1-5-13]] १५॥

अिनौ॒ ॑ े
वा अकामयताम।्
ो॒॒ िना॒वब॑िधरौ ा॒वित॑
े । [[3-1-6-1]]
े॒ ॒
तावतमिा॑ ु ̎ परो॒
म॒ यां ु डाशं॑ िकपा॒लं ॑
च॒ मा॒ वा अकामयत।
िनर॑ वपताम।् ू व॑ रमा॒
 साासा॑न॒ तृ ं
अ॒ हो॒रा॒ान॑धमा॒ ॒ ा।
̎ ॒ िना॒वब॑िधरावभवताम।्
ततो॒ व ै तौ ो ु  सलो॒कता॑माया॒
च॒ म॑स॒ साय॑ ु िमित॑।
ो॒॒ ी ह॒ वा अब॑िधरो भवित। स एतं ु डाशं॒ प॑दशकपालं॒
॒ च॒ म॑स े ती॒या॑य ै परो॒
॒ े हिवषा॒
य एतन॑ ॒ यज॑त।े िनर॑ वपत।्
य उ॑ चनदवं
ै ॒ े वद॑े । ू व॑ रमा॒
 साासा॑न॒ तृ ं
ततो॒ व ै सो॑ऽहोरा॒ान॑धमा॒ ॒ ा।

सोऽ॑ जहोित। च॒ म॑स॒ साय॑ ु  सलो॒कता॑माोत।्

अिा॒ ु  ाहा̎।
 ाहा̎ऽ॒ या॒ ॒ रा॒ा॒ वा अधमा॒
अहो॒ ू व॑ रमा॒
॑  साासा॑न॒ तृ ं ॒ ा।
ु ै ाहित॑
ोा॑य॒ ाहा॒ ॒ े ॥ १३॥ ु  सलो॒कता॑माोित।
च॒ म॑स॒ साय॑
॒ े हिवषा॒
य एतन॑ ॒ यज॑त।े
[[3-1-5-14]] य उ॑ चनदवं
ै ॒ े वद॑े ।
॒ वा अकामयत।
यमो ॑ ु
सोऽ॑ जहोित।
॒ ॒ णा रा॒मिभज॑
िपतृ ॒ े ॒
ययिमित॑ । च॒ म॑स े॒ ाहा̎ ती॒या॑य ै॒ ाहा̎।
स एतं ॒
॒ यमाया॑ प॒ भर॑ णी॒ ं िनर॑ वपत।् ॒ रा॒॒
अहो॒  स॒
े  ाहा̎ऽधमा॒ े  ाहा̎।
ततो॒ व ै स िप॑त॒ ण
ृ ा रा॒म॒॑ जयत।् ु  ाहा̎।
मासे̎॒ ाहा॒त॒
॒ नाना॑ ह॒ व ै रा॒मिभज॑
समा॒ ॒ यित। सं॒ व॒ राय
॒ ॒ ाहित॑
े ॥ १॥
॒ े हिवषा॒
य एतन॑ ॒ यज॑त।े
य उ॑ चनदवं
ै ॒ े वद॑े । [[3-1-6-2]]

सोऽ॑ जहोित। ॒ रा॒ े वा अकामयताम।
अहो॒ ॑ े ्
॒ ॒ ाहा॑ऽपभर॑
यमाय ॒ णी॒  ाहा̎। ु विह।
अ॑होरा॒ े म॑ े
रा॒ाय॒ ाहा॒ऽिभिज॑॒ ै ाहित॑
े ॥ १४॥ ु िमित॑।
न ना॑वहोरा॒ े आ̎ याता॒

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 227 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ होरा॒ाां̎ च॒ ं िनर॑ वपताम।्
त े एतम॑ ॒ े हिवषा॒
य एतन॑ ॒ यज॑त।े
यानां
॒ ̎ ीही॒णाम।् य उ॑ चनदवं
ै ॒ े वद॑े ।
॒ु
शानां ॑ च कृ ॒ ानां̎ च। ु
सोऽ॑ जहोित।
॒ ोध।
सवा॒ ॒ े न॑ाय॒ ाहो॑दत
े ॒ े ाहा̎।
े ै ॑ च कृ ॒ ायै ॑ च।
॒ ताय उ॒ ॒ त े ाहोिद॑ ताय॒ ाहा̎।
॑ ु े े
ततो॒ व ै त े अ॑होरा॒ े अमत। हर॑ स े॒ ाहा॒ भर॑ स े॒ ाहा̎।

ननै े॑ अहोरा॒ े आ̎ ताम। ् ाज॑स े॒ ाहा॒ तज॑
े स े॒ ाहा̎।
अित॑ ह॒ वा अहोरा॒ ु त।े
॑  े म॑  ाय॒ ाहित॑
तप॑स े॒ ाहा̎ वच॒ स े ॥ ४॥

नन॑ै महोरा॒ े आ̎ तः।
॒ े हिवषा॒
य एतन॑ ॒ यज॑त।े [[3-1-6-5]]
य उ॑ चनदवं
ै ॒ े वद॑े । ू वा अकामयत।
सय॒ ॑

सोऽ॑ जहोित। ॒ ा॒िमित॑।
न॑ाणां िता
अ॒ े ाहा॒ राि॑य॒ ै ाहा̎। स एत॒  सया े ॒ ं िनर॑ वपत।्
ू  ॑य॒ न॑
अित॑म॒ु ै ाहित॑
े ॥ २॥ ॒
ततो॒ व ै स न॑ाणां िताऽभ॑ वत।्
॒ ॒ ह॒ व ै स॑मा॒नानां̎ भवित।
िता
[[3-1-6-3]] ॒ े हिवषा॒
य एतन॑ ॒ यज॑त।े

उ॒ षा वा अकामयत। य उ॑ चनदवं
ै ॒ े वद॑े ।

ियाऽऽिद॑ ॒ ॒ ु ̎ ा॒िमित॑।
सभगा ु
सोऽ॑ जहोित।
ै ॒ ु े च॒ ं िनर॑ वपत।्
सतमषस॑ ू  ॑य॒ ाहा॒ न॑॒
सया े  ाहा̎।

ततो॒ व ै सा ियाऽऽिद॑
॒ ॒ ु ऽभवत।्
सभगा॑ ॒
िताय॒ ै ाहित॑
े ॥ ५॥
ियो ॒ु
॒ ह॒ व ै स॑मा॒नाना सभगो॑ भवित।
॒ े हिवषा॒
य एतन॑ ॒ यज॑त।े [[3-1-6-6]]
य उ॑ चनदवं
ै ॒ े वद॑े । ॒ै
अथतमिद॑  ै च॒ ं िनव  ॑पित।

सोऽ॑ जहोित। इयं
॒ वा अिद॑ ितः।
ु ॒ ै ाहा̎।
उ॒ षस े॒ ाहा॒ ॑ ॒
अामव े॒ ित॑ितित।
॒ ू ु ै॒ ाहा̎ ॒
ष ॒ु ै ाहा̎। ु ।
सोऽ॑ जहोित
॑ु ाय ै॒ ाहित॑
े ॥ ३॥ ॒ ॒ ै ाहित॑
अिद॑ ॒ ै ाहा̎ िताय े ॥ ६॥

[[3-1-6-4]] [[3-1-6-7]]
॒ै
अथत॒ ै न॑ाय च॒ ं िनव  ॑पित। अथतंै॒ िव॑व े च॒ ं िनव  ॑पित।
॒ े मिस॑।
यथा॒ ं दवाना॒ ु
॒ व ै िव॑।
यो
ु णां भयासिमित॑
॒ ॒ हं म॑न॒ ा॑
एवम ू ॒ । ॒ एवा॒
य तः ित॑ितित।

॒ ॒े ̎म।्
यथा॑ ह॒ वा एतवाना ु
सोऽ॑ जहोित।
एव ु णां भवित।
॒  ह॒ वा एष॒ म॑न॒ ा॑
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 228 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
िव॑व े॒ ाहा॑ याय
॒ ॒ ाहा̎।
॒ ॒ ॒ ै ाहित॑
िताय े ॥ ७॥

अिन  ॑ ऋा॒
॒ ॒ ॒
नवो॑नवो॒ऽििममाः षट॥् ६॥
॒ ॒
अिनो॑ ु ब॒ िय॑
वा॒यरिह॑ ु ऋा॒ वा इयमथतौ
॒ ॒ै म ̎ ा॒ा
ू ॒  ि॥ ६३॥
॒ वा एक॑पा॒यिष॑
अजो

अिः ॒ ितोड॑
प॑दश जाप॑ ॒ श॒ सोम॒ एका॑दश ॒ ो
दश॒ का॑
 दश॒ बृह॒ितदश॑ े ॒ ु नव॑ िपतर
॒  दवासरा ॒ ॒
एका॑दशायमा ॒ चत॑दु श
॒  भगो॒ दश॑दश सिवता  ा॑
वा॒यिर॑ु ा॒ी दश॑द॒शाथतौ
ै॒ ण  ा अौ
̎ मा॒ ॒ प॑दश।
॒ इ॑  जाप॑
िम ॒  द॒शाप॒ एका॑दश॒ िव॒ े ॒
॒ ितदश॑
॒ ु दश॒ वस॑व॒ इो॒ऽजोऽिहव
दश॑दश॒ िवयो॑ ॒ु 
॒  बिय॑
॒ू
पषाऽिनौ॑ य॒ मो दश॑द॒शाथतद॑ ॒
ै॒ मावा॒ा॑या अौ
प॑दश॥ च॒ मा॒ प॑दशाहोरा॒ े सद॑ ॒ शो॒षा
॒ै
एका॑द॒शाथत॒ ू दशाथतमिद॑
ै न॑ाय॒ यो॑दश॒ सय॒ ॒ै ॒ ै
पाथतंै॒ िव॑व े॒ ष॥

॒ ॒
सिवताऽऽशनां ॒ ू ी॑िहणािमो॑
॒ ॒
महाी॑ हीणा॒िम॑ 
कृ ानां॑ ीही॒णाम॑होरा॒ े यानां
॒ ॑ ीिहयाणाम॥
॒ ्

िप।तरपाल ॒
 सिवता
ाद॑ शकपालमिमा॒ी॒एका॑दशकपाल॒ िम॒
एका॑दशकपाल॒ िमो॒ दश॑कपालं॒
॒ु
िविा॒ ॒ ू  कपालमिनौ॑
लमिहभिम॑ ॒ िकपा॒लं

च॒ मा॒ प॑दशकपालमिा॒

वस॑वो॒ऽाक॑पालम॑ च॒ म॥्
॒ ो॑ऽयमा ॒ पषाप॑ ु
ू श॒ मााआआ  सोमो॒  ॒ ो बृह॒सि॒
पय॑िस वा॒यःु पय॒  सोमो॑ वा॒यिर॑ु ा॒ी िम
॒ इ॒ आपो॒
॒ ऽिभिज॑॒ ै ा॑ जाप॑
॒ यमो॑ ॒ ितः जाय॒ ै॑
 ा॑मावा॒ाष/्या॒ आग॑॒ ै िव॒ े िजा॑ अिनौ॒
पौणमा॒ ॒
ु ॥ ै̎ तदतं ु एतं
॒ ॒ े वीःस ॒ वा॒यःु सतदापाः॥
॒ ॒
॒ िनर॑ वपताम॥्
॒ िव॒ े वस॑वोऽकामय॒ एतं
िपतरो॒
॒ रा॒ े वा अकामयता॒
अहो॒ ॑ ॒ िनर॑ वपताआम॥्
े िमित॒ त े एतं

अा॑ कामयतिमित॒ ॒ िनर॑ वपत॥् इऱआ॒
॒ स एतं ॒ ् ी

॒ै िमो॒ ॒ै िमो॑ ढः॥ अिह॒ सयऽिद॑ ॒ ै
िविताय ॒ स॑मा॒नाना̎म।्
॒ ै ॑। सोमो॑ यमः

अिनरीिरषद॑
॒ रीिरषः॥

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 229 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
TaittirÁya-BrÀhmaÉa ॒
उभयो̎ल॒कयो॑रिभिज॑ ।ै
इष॒ े ो॒ज  ा॑
े ह।
Book 3, Chapter 2
े॒
इष॑मवोज॒  यज॑मान े दधाित।
े ह।
वा॒यव॒  ा॑
Edited by Subramania Sarma, Chennai
Final proofread version, May 2005
ु  अिर॑
वा॒यवा ॒ ॒ ा॑ाः।
[[3-2-1-1]] ॒ िरदवा
अ॒ ॒ ॒ ॒ े ॒ ̎ ख॒ व ै पशव॑
॒ ॥ ३॥
॒ िदिव
तृ॒तीय॑ािमतो ॒ सोम॑ आसीत।्
तं गा॑य॒ ाऽह॑ रत।् [[3-2-1-4]]
॒  ित।
त॑ पणम॑ वा॒यव॑ एवना॒
॒ ै िर॑ ददाित।
त॒णऽभवत।् ॑ े॒
 वा एनानतदाक॑ रोित।
 पण॒ म।
त॒ण॑  ् यदाह॑ ।
॒ 
॒ व ै पणः। े पु ा॒यव॒  ा॑
वा॒यव॒  ॑ े ह।
 खया॑ वान॑
य॑णशा॒ ॒ पाक॒ रोित। ॒ ू ु यत।े
यज॑मानायवै॒ पशनप॑
ै ै न॒ पाक॑रोित।
॑ण॒वना॑ ॒ ाप यिा॑
॒ े व॑ सिवता
दवो ॒॑ ू ।ै
ह॒ स̎
॒ 
गा॒य॒ ो व ै पणः। ॑े तमाय॒ कम  ॑ण॒ इा॑ह।
गा॒य॒ ाः पशव॑
॒ ॥ १॥ ॒ िह ॑े तमं॒ कम  ॑।
यो
े ह।
ता॑द॒वमा॑
[[3-2-1-2]] े गिमा॑ह॥ ४॥
आा॑यमिया दवभा॒
॒  पला॒शािन॑।
ता॒ीिण॑ ीिण॑ पण॑

िपदा॑ ॒
गायी। [[3-2-1-5]]
 खया॒ गाः ा॒पय॑ ित।
य॑णशा॒ ॒ े ॒ वा एताः
व॑ ॒ ु म॑न॒ 
॒ परा ु 
̎ े ॒ ाा॑य।
॒ े या॒ ाप  ॑यित।
॒ ै ै दवत॑
यवना॑ ॒ े े एवना॒
दव॑ ॒ ै इा॒याा॑यित।
यं का॒मय॑ते ापशः॒ ु ा॒िदित॑।  ॑ ती॒ पय॑ती॒िरा॑ह।
ऊज
अपणा ु 
॒ ॒  त॒ ै शा े ्
̎ ा॒माह॑ रत। ऊज॒  िह पय॑ सं॒ भर॑ ि।
॒ ॒ ु े ॒ भ॑वित।
अपशरव ॒ तीरनमी॒वा अया
जाव॑ ॑ ॒ इा॑ह॒ जा̎।ै
॒ु
यं का॒मय॑ते पशमाा॒
िदित॑। ु ।ै̎
॒ े ईशत॒ माऽघशस॒ इा॑ह॒ ग
मा व॑ न
ब॒ पणा े ्
॒ ॒  तै ॑ बशा॒खामाह॑ रत। ॒ े पिर॑ वो वृण॒िा॑ह।
॒ ॑ हितः
॒ ॒ ु मवनं
पशम॑ े॒ ै ॑ करोित॥ २॥ ॒े ै 
॒ ादवना ̎ ायत।े
॒ ु अिोप॑
वा ॒ तौ ात ब॒ ीिरा॑ह।
[[3-2-1-3]] ॒ ु एवाि॑
वा ॒ ॒ ीः क॑रोित॥ ५॥
̎ ।्
याची॑मा॒हरेत
॒ े ॒ कमिभज॑
दवलो॒ ॒ े ्
यत। [[3-2-1-6]]

यदी॑च मनलो॒ कम।् ॒ ू हीा॑ह।
यज॑मान पशा॒
ु ची॒माह॑ रित।
ाची॒मदी॑
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 230 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ ॒ ु गो॑पी॒थाय॑।
पशनां
ता̎ा॒य ं पशव  े
॒ ॒ उप॑स॒ माव॑त। [[3-2-2-3]]
अन॑धः सादयित।
॒ ु िदा॑ह।
त आव॑ हि क॒ वय॑ परा॒
गभा  ॑णां॒ धा॒
ृ अ॑पादाय।
॒ ु ॒ ु सो॒ व ै क॒ वय॑।
शवा

ता॒भा̎ जाना॒
म॑पाकाः। ̎ ।्
॒ परा
यः ॒ु त
उ॒ परी॑व॒ िनद॑ धाित।
॒ ु त एव
मख॒ ॒
॒ यमार॑ भत।े
उ॒ परी॑व॒ िह स॑वु ॒ ग लो॒कः। ु ा॒हर॑ ित।
॒ े ॒ यत॒  कत॑
अथो॒ यदता
॒ ु ॒  लो॒क॒ सम॑॥
सवग॑ ै ६॥ ताा॑ एव
॒ िदशो
॒ भ॑वित।
॒ करोित पशवो॑
पशव॑ ॒ े गिमा॑ह करोित॒ नव॑ च॥
दवभा॒ ॒ े े ज॑ु िमह
दवो॒ ॒ ब॒ िहरा॒सद॒ इा॑ह।
१॥ ब॒ िहष॒ समृ॑।ै
॒
कमणोऽन॑
पराधाय।
[[3-2-2-1]] ॒ू ॒
॒ े ̎ पिरषतमसीा॑
दवानां ह॥ ३॥
॒े
दव॑ ॒ ु ॑सव॒ इ॑पशमाद॑
ा सिवतः ॒ ु ॒ े स̎
ू ।ै

अिनो̎ ा॒ ा॒िमा॑ह।
ब [[3-2-2-4]]

अिनौ॒ ॒ े म॒ य ू  आा̎म।्
िह दवाना॑ या इदं॒ िकं च॑।
॒ ू हा̎ा॒िमा॑ह॒ य।ै̎
पो
॒ू ्
॒े ̎ पिरषतम।
तवानां
यो वा ओष॑धीः पवशो ॒ वद॑े । अथो॒ यथा॒ व॑स े ितोाहदं
॒ ॒ े क॑िरा॒मीित॑।
नना॒
ै  स िह॑ नि। ॒ े॒ तद॑॒यदु ॒व॑
एवमव े  ितो॑
॒ ब॒ िहदा  ॑ित।
॒  ओष॑धीः पवशो
॒ ितवा
जाप॑ ॒  वद॑े । आ॒नोऽिहसाय।ै
॑ न िह॑ नि।
स एना॒ याव॑ तः ा॑
॒ ॒ े ्
िरिदशत।
॒  ब॒ िहर॑ै ित।
॒ पा
अ॒ यषा॑ ु ात।्
े मि॒
ा॒जा॒प॒ ो वा अ॑ सयोिनाय॑
॒ ॥ १॥ अित॒ त॑
॒ े े ्
रचयत।
एक ं े ्
॒ पिर॑ िदशत।
[[3-2-2-2]] त सव॑ दायात॥् ४॥
ओष॑धीना॒मिहसाय।ै

य॑ घो॒षदसीा॑
॒ ह। [[3-2-2-5]]
यज॑मान एव ॒ द॑ धाित।
॒ रियं ॒
यान॑ े
ितरकाय।
॑ु
॒ र॒ ॑ु ा॒ अरा॑तय॒ इा॑ह। ॒  ॑ मसीा॑
वषवृ ॒ ह।
र॑सा॒मप॑ह।ै ॒  ॑ ा॒ वा ओष॑धयः।
वषवृ
े गािषणा॑
यम॑ ॒ े ह।
ब॒ िहरा॑ दव॑े बिह॒िरा॑ह।
॒ व ै िध॒ षणा̎।
िवा ॒ े े एवन॑
दव॑ ॒ ै रोित।
॒ ॒ै ै ॒
िवयवनद॑ ै ित। ॒ 
मा ा॒ऽा ितयिगा॒ हािहसाय।ै
मन॑नु ा कृ ॒ ता ॒ धया॒ िवता॑
॒ े ह। पव  ॑तराासिमा॒
े ॒ ह̎।
मा॒न॒ वी िह पशु॑ ॒ धा कृ॑ ता॥ २॥
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 231 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
आ॒॒ेा त े॒ मािर॑ ष॒िमा॑ह। ॒
पा ै ा॒चीन॒  रतो॑
े धीयत।े
नाा॒नो॑ मीयत।े ॒ ॒े
पादवा े दधाित।
ै̎ ा॒चीन॒  रतो॑
॒ वद॑े ॥ ५॥
य एवं इ॑  ा बा॒ा॒म॑ ु ॒ इा॑ह।
॒ े॒ यज॑मान े दधाित।
इि॒ यमव
[[3-2-2-6]] बृह॒त̎म ू   ह॑ रा॒मीा॑ह।
े ॒ ा
दव॑े बिहः श॒ तव॑  ं॒ िवरो॒हा॑
े ह। ॒ े ॒ बृह॒ित॑॥ ८॥
॒ व ै दवानां
॒ व ै ब॒ िहः।
जा

जानां ॒ नाय।
̎ जन॑ [[3-2-2-9]]
॒ वा॒ िव वय
सह॑ ॒  हमा॑
॑ ॒ े े ह। ॑ण॒वन॑
ै ै रित।
आ॒िशष॑मवतामाशा
े॒ ै ̎ ।े
 उ॒ व  ॑िर॑ ॒ मि॒हीा॑ह॒ ग।ै̎

पृ॒ िथाः सं॒ पच
ृ ॑ पा॒हीा॑ह॒ ित॑ि।ै ॒ े ॒ ग॒ममसीा॑
दवं ॒ ह।
अय॑ु ाऽयाीनोित।
ु ॒ु ॑ ॒ े े॒ ै मयित।
दवानवन॑
॒ ॒ु ॒
िमथनाय ॒ जा̎।ै अन॑धः सादयित।
॒ ु ॒ भतृ ा̎ ा॒ संभ॑रा॒मीा॑ह।
ससं गभा  ॑णां॒ धा॒
ृ अ॑पादाय।
ै ै ॒ भ॑रित॥ ६॥
॑ण॒वनं ॒
ता॒भा̎ जाना॒
म॑पाकाः।
उ॒ परी॑व॒ िनद॑ धाित।
[[3-2-2-7]] उ॒ परी॑व॒ िह स॑वु ॒ ग लो॒कः।
अिद॑ ॒ ै राा॒ऽसीा॑ह। ॒ ु ॒  लो॒क॒ सम॑॥
सवग॑ ै ९॥
इयं
॒ वा अिद॑ ितः। ॒ िनाय॑
सयो॒ ॒ ॒ धाकृ॑ ता॒ऽसीा॑ह दायो॒द॑े भरित जाय॒ े

अा ॒ ै॒
एवनाां
̎ करोित। बृह॒ित॒  सम॑॥
ै २॥

॒ य ै सं॒ नह॑ न॒ िमा॑ह।


इा॒
॒ णी वा अ॑े दवता॑
इा॒ ॒ े ना॒ सम॑नत। [[3-2-3-1]]
साऽऽ̎त।् ु ॒
॒ ू ॒ िराब॒
पव िहः क॑रोित।
ऋ ै॒ स॑ित। ॒ े॒
यमवार॑ ृ ोप॑वसित।
गही॒
॒ व ै ब॒ िहः।
जा जाप॑ ॒  सज
॒ ितयम॑ ृ त।

जाना॒
मप॑रावापाय। तो॒ख े अ
॑ सताम।
े ्
॒ जा॑य॥
ता॒ाव॑सतं ताः जा े ७॥ ॒ व ै जाप॑
यो ॒ ितः।
̎ ाो॒ख े भव॑ तः।
यां
[[3-2-2-8]] ॒ ॒ ै तख
यव ॒ े उप॑दधा॒॑साय।
ु ॒ ं दा॑
श॑ ै य॒ कम  ॑ण े दवयाया॒
े ॒ इा॑ह।
॒ ू त̎ े ॒ िं ॑ा॒िा॑ह।
पषा
पि॑ु मवे॒ यज॑मान े दधाित। ॒े ॒ ॒
दवयाया॑ एव ु
॒ नै ा॑िन शित।
स त े॒ माऽऽा॒िदा॒हािहसाय।ै मा॒त॒ िर॑नो घमऽसीा॑
॒ ह॥ १॥

पाा॒ मप॑ु गहित।

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 232 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
[[3-2-3-2]] अं॑ ा॒णाः।

अिर॑ ॒ 
॒ ं व ै मा॑त॒ िर॑नो घमः। े॒ ॒ ै
उ॒ भय॑मवोपजा॑ िमाय॥ ४॥
एषां ृ ।ै
॒ लो॒कानां॒ िवध॑
॒ सीा॑ह।
ौर॑ िस पृिथ॑ [[3-2-3-5]]
॒ ॒ ॑षे ा पृ॑िथा
िदव ॒ ॒ संभत
॑ ृ ा। ॒   पवत।े
ता॑द॒य सवत॑
यखा।
॒ तः॒ ो॒को तो
॒ ॒ इा॑ ह॒ ित॑ि।ै
े ह।
ता॑द॒वमा॑ हिवषोऽ
॒ ॑ ाय।

िवधा॑ ॒ े धाा॑
या अिस परमण॒ े ह। न िह त
॒  ाहा॑कृत॒  ॑ित।

वृिव॒  िवधा॑ याः। िदिव
॒ नाको॒ नामा॒िः।
वृि॑मवाव॑ े॒ ।े ॒ ु भाग॒ धये ̎म।्
त॑ िवषो॑
ृ ॥
ह॑ ॒ मा ा॒िरा॑ह॒ ध ै̎ २॥ ॒ े बृह॒त े नाका॒या॑
अय॑ े ह।
े॒
नाक॑मवािं 
े ने ॒ सम॑धयित।
भा॑ग॒धय॑
[[3-2-3-3]] ॒
ाहा॒ ावा॑पिृ थवीा॒ िमा॑ह।
वस॑नू ां पिव॑
॒ म॒ सीा॑ह। ॒ े॒ ै ॒
ावा॑पिृ थोरवनित॑ ापयित॥ ५॥
ा॒णा व ै वस॑वः।
॒ ग॒धये ̎म।्
े ॒ वा एता॑
तषां [[3-2-3-6]]
य॒िव̎म।् ॒ व॒ ान॑यित।
पिव॑
े एवन॑
त॑ ॒ ै रोित। ॒ च॒ वै ौष॑धीनां च॒ रस॒  ससृ॑जित।
अपां
श॒ तधा॑र सह॑ ॒ धारिमा॑
॒ ह। ॒ ू
अथो॒ ओष॑धी॒ वे पशित॑ ापयित।
े वे ाय॑दु धाित
ा॒ण॒  ॒
सवाय॑ । ॒ र॒ वाचं॑ यित।
अा॒
॒ ॑लाशशा॒खायां̎ दभ॒ म यं॑ भवित।
िवृ ॒
य॒ ध
ृ ।ै̎
॒  ै ा॒णः।
िवृ धा॒रय॑ा।े
॒ त॑मवे॒ ा॒ण ं म॑॒तो यज॑मान े दधाित॥ ३॥
िवृ धा॒रय॑ इव॒ िह हि॑
॒ ।
ु ॒ इा॒हा तृ॒ तीय॑।ै
काम॑ध
[[3-2-3-4]] ॒ े लो॒काः।
य॑ इम
॒  स॑योिनाय॑
सौ॒ः पणः ॒ । ॒ े॒ लो॒काज॑मानो ह॥
इमानव े ६॥

॒ 
सा॒ा॒िवं॑ दभाः।
ासा॒यमिध॒ िनद॑ धाित। [[3-2-3-7]]
ता॑णापा॒नयो॑ ॒ पम।् ॒ ू
अमिमित॒ नाम॑ गाित।

॒ 
ितयात॒ । े॒ ॒ कमा॒ि व॑रोित।
भ॒ मवासां
तश  ॑ ॒ पम।् ॒ ॒ ु सा िव॑
सा िवाय ॒ ॒ म
चा॒ सा िवक॒  ा॑ह।
दा॒य ॑ते दह॑ । इयं ॒
॒ व ै िवाय॑ ु
।
अं॒ व ै च॒ मा̎। ॒
अिर॑ ॒
 ं िव॑ चाः।

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 233 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
असौ ॒ ॑ मा।
॒ िवक ॒ु
ति नोनि॑ ।
॒ े॒ ै
इमानवतािभ॑ ल॒का॑थापव ॒ ू  ह।
॑ े ॒ ख॒ व ै पिव॑
यदा ॒ म॒ ित॑
े ।
ु मा॒शा̎।े
अथो॒ यथा̎ दा॒ े पय॑ अथ॒ तिविरित॑
॒ ।
॒ े॒ ै एतप॑
एवमवना॑ ॒ ौित। संप॑
ृ मृतावरी॒िरा॑ह।
ता॒ादा॒िदीय ॒ु 
॒ ु ॒ व॑माना उपव॑ ॒ च॒ वै ौष॑धीनां च॒ रस॒  ससृ॑जित।
अपां
॒ ू ॑
पशहि॥ ७॥ ॒ ु जीवामः।
ता॑द॒पां चौष॑धीनां च॒ रसमप॑
॒ धन॑ सा॒तय॒ इा॑ह।
मा
[[3-2-3-8]] ु मवे॒ यज॑मान े दधाित।
पि॑
ब॒  धीा॑ ॒ े े हिविरित
य दवो॑ ॒ ॒ वाचं॒ िवसृ॑जत।े सोम॑ने ॒ ाऽऽत॑न॒ ीा॑य॒ दधीा॑ह॥ १०॥

॒ द॒वतमव
यथा॒ े ॒ े॒ सौ॑ित।
द॑ ॒ु
ै  च मानष॑ च॒ ावृ॑।ै [[3-2-3-11]]
िरा॑ह। सोम॑मवन॑
े॒ ै रोित।
॒े
िष॑ा॒ िह दवाः। ॒
यो व ै सोमं॑ भिया।
ं ॒ मोऽन॑ारो॑
अवा॑चय ॒ राः। सं॒ व॒ र॒  सोमं॒ न िपब॑ित।
अप॑िरिमतमवाव॑ े॒ ।े ॒ ु ॒  ऽ̎  सोमपी॒थो भ॑वित।
पनभो
े ात।्
न दा॑पा॒ण॑ सोम॒  ख॒ व ै सा॑ा॒म।्
॒ व ै दा॑पा॒म।्
अि॒ य एवं ॒
॒ िवाां

̎ ा॒ ं िपब॑ित।
े ात॥
या॑पा॒ण॑ ॒ ् ८॥ ॒ ॒ ु ॒  ऽ̎  सोमपी॒थो भ॑वित।
अपनभो
े॒
न मृ॒ यनािप॑ दात।्
[[3-2-3-9]] यृ॒ य॑ने ािपदात।
॒ ्

या॒तया̎ा हिवषा॑
॒ े
यजत। े ॒  ात॥् ११॥
॒ ॒ द॒व
िपतृ
अथो॒ खा॑ः।
॒ ु डाश॑मखािन
परो॒ ु ॒ व ै हवी
॒ िष॑। [[3-2-3-12]]
नते इतः
॑ परो॒ु डाश॑ हिवषो॒
॒ यामो॒ऽीित॑। ॒ ॒ ण॑
अया॒ े वा दापा॒ण॒े वाऽिप॑दधाित।
े ात।्
काम॑मवे॒ दा॑पा॒ण॑ ति सद॑वे म।्
॒ ू एव
श ॑
॒ न ात। ् उ॒ द॒॑ वित।
अस॑तो॒ वा एष॒ संभ॑तू ः। आपो॒ व ै र॑ ो॒ीः।
यः।॒ र॑सा॒मप॑ह।ै
े ॒ तिदा॑ः।
अह॑ िवरव अद॑ मिस॒ िव॑व े॒ ा॑
े ह।
यो
॒ दोधीित॑॥ ९॥ यो ु
॒ व ै िव॑।
॒ ॒ ैवनदद॑
याय ै ॒  ं करोित।
[[3-2-3-10]] िवो॑ ह
॒  र॑ ॒ ा॑ ु ।ै̎
े ह॒ ग
॒ हो॒मवे॒ न ाः।
अि॒ ॑ अन॑धः सादयित।

गभा  ॑णां॒ धा॒
ृ अ॑पादाय।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 234 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda

ता॒भा̎ जाना॒
म॑पाकाः।
उ॒ परी॑व॒ िनद॑ धाित। [[3-2-4-3]]
उ॒ परी॑व॒ िह स॑वु ॒ ग लो॒कः। ॒ ण॑यित।
अपः
॒ ु ॒  लो॒क॒ सम॑॥
सवग॑ ै १२॥ आपो॒ व ै सवा  ॑ दवता
॒ े ̎।

असीा॑ ृ ै यज॑मान े दधा॒जा॑िमाय ापयित
ह॒ ध॒ ॒ े एवार॑
दवता॑ ॒ ॒ ॒ च॑रित।
णीय
हे हि ाोिघित
॒ ॒ दधीा॑ह ासादयित॒ प॑ े य॒ ा॑
वषा॑ े ह।
च॥ ३॥ े य॒ ॑ने दाद।
वषा॑ ॒ े
॑ु
॒ र॒ ॑ु ा॒ अरा॑तय॒ इा॑ह।
[[3-2-4-1]] र॑सा॒मप॑ह ै।
कम  ॑ण े वां दव॑
॒ े े  शकयिमा॑
े ॒ ह॒ श।ै̎ ू ॒
धरसीा॑ ह।

य ॒ ु जाः
॒ व ै संत॑ितमन॑ ॒ ॒
पशवो॒ यज॑मान॒ ु ऽिः।
एष॒ व ै धय॒
संता॑य।े तं यदन॑पु ृयाती॒यात॥् ३॥

य॒ िवि॑ ि॒ मन॑ ु जाः
॒ ॒
पशवो॒ यज॑मान॒
िवि॑ ।े [[3-2-4-4]]

य॒ संत॑ितरिस य॑
॒ ृ
ा॒ संत॑ ै णािम॒ संत॑ ै े ्
॒ य ु च॒ यज॑मानं च॒ द॑ हत।
अ॒
॒ े
ा याह॑ व॒ नीया॒त
ं ॑नोित। उ॒ प॒ृया॑िे त।

यज॑मान जाय ॒ ू  संत॑।ै
ै ॑ पशना ॒ य॒ यज॑मान॒ चा॑दाहाय।
अ॒
॒ ण॑यित।
अपः ू ॒ योऽ̎ ावू  ॑ित॒ तं ध̎वू ॒ यं
धवं  वयं ू  ॑म॒ इा॑ह।
॒ धवा
॒ ा वा आप॑। ु॑
ौ वाव पषौ।
े॒
॒ ामवार॑ ॒ ॒ च॑रित।
णीय यं च॒ वै धवू  ॑ित।
॒ ण॑यित।
अपः यचै ॑नं॒ धवू  ॑ित।
॒ वा आप॑॥ १॥
यो
॒ ु शचाऽप
तावभौ ॒ु  ॑यित।
॒ े मिस॒ सि॑तमं॒ पि॑तमं॒ ज॑ु तमं॒ वि॑ तमं
ं दवाना॑
[[3-2-4-2]] े ॒ म॒ िमा॑ह।
दवत॑
॒ े॒
यमवार॑ ॒ ॒ च॑रित।
णीय ॒ ु े ॒ ै ् ४॥
॒ यजरवतत॥
यथा॒
॒ ण॑यित।
अपः
वो॒ वा आप॑। [[3-2-4-5]]
व॑मवे॒ ातृ॑ः
े ॑
॒ ॒ ॒ च॑रित।
णीय ॒  ॒
अ॑ ुतमिस हिवधानिमा॒ हाना̎।
॒ ण॑यित।
अपः ृ ।ै̎
ह॑ ॒ मा ा॒िरा॑ह॒ ध
आपो॒ व ै र॑ ो॒ीः। ॒
िम॑ ा॒ च॑षु ा॒ 
े ॒ इा॑ह िमाय॑
॒ ।
र॑सा॒मप॑ह।ै े  संिव॑ ा॒ मा ा॑ िहिसष॒िमा॒हािहसाय।ै
मा भमा
॒ ण॑यित।
अपः य ै िकं च॒ वातो॒ नािभ॒ वाित॑।
॒ े ̎ ियं
आपो॒ व ै दवानां ॒ धाम॑। तव॑ वणदव े ॒ ̎म।्
॒ े मवे॒ ियं
दवाना॑ ॒ धाम॑ णीय
॒ ॒ च॑रित॥ २॥
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 235 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
े ह।
उ॒ वाता॒या॑ च॒ ािर॑ च॥ ४॥
अवा॑णमवन॑
े॒ ै रोित।
॒े
दव॑ ॒ ु ॑स॒ व इा॑ह॒ सू̎।ै
ा सिवतः [[3-2-5-1]]

अिनो̎ ा॒ ा॒िमा॑ह॥ ५॥
ब इो॑ वृ॒ म॑ह।्
सो॑ऽपः।
[[3-2-4-6]] ॒ ियत।
अ॑

अिनौ॒ ॒ े म॒ य ू  आा̎म।्
िह दवाना॑ े ॑ यिय
तासां॒ यं ̎ ।्
॒ ॒  सद॑वे ॒ मासीत
॒ ू हा̎ा॒िमा॑ह॒ य।ै̎
पो तदपोद॑ ामत।्
अय ॒ े॒ जंु ॒ िनव  ॑पा॒मीा॑ह। ॒  अभव।
त े दभा ॑ ्

अय॑ ॒ ै ॒ जंु ॒ िनव  ॑पित।
एवनां ॑ ॒ु ।
॒  ॒ उनाित॑
यभरप
 षु ा।
ियज॑ या एव े यिया॒
॒ मा॑ ॒  सद॑वे ा॒ आप॑।
॒ े लो॒काः।
य॑ इम ॒ ै उ॑नु ाित।
तािभ॑रेवना॒
एषां
॒ लो॒काना॒मा।ै̎ ु नु ाित॥ १॥
ाा॒म॑
ु  ्
॒ ू च॑त॒ थम।
त
अप॑िरिमतमवाव॑ े॒ ।े [[3-2-5-2]]
॒ े॒ पु ॒वू  हवी
स एवमवान॑ ॒ िष॒ िनव  ॑पित॥ ६॥ िप॒ ाज॑मान॒  ित॑ि।ै
॒ े व॑ सिवतो॑
दवो ॒ नु ा॒िा॑ह।
[[3-2-4-7]] ॒ ै उ॑नु ाित।
॒ ॒ ॑सतू एवना॒
सिवतृ
इदं॒ दवाना॑ ॒ नु ः सहा॑
॒ े िमदम॑ ॒ े ह॒ ावृ॑।ै अि॑ ेण पिवणा॑
॒ े॒ े ह।
ा॒ ै ा॒ नारा ु ।ै̎
̎ ा॒ इा॑ह॒ ग ॒ वा अिदोऽि॑
असौ ॑ ॒ ॒ ̎म।्
ं पिव
तम॑सीव॒ वा एषो
॒ ̎ऽ॑रित। े ॒ ै ै उ॑नु ाित।
तनवना॒
यः परी॒णिह॑ । ू  ॑ रिमिभ॒
वसो॒ सय ॒ िरा॑ह।
सव॑ु रिभिव॑
॒ षे ं वानरं
ै ॒ ोितिरा॑
॒ ह। ा॒णा वा आप॑।
सव॑ु रवािभ
े॒ ै ॒ ोित॑।
िवप॑यित वानरं ा॒णा वस॑वः।
॒ हिविष॑
ावा॑पिृ थवी ॒ ृ त उद॑ वपताम।
गही॒ े े ् ॒
ा॒णा रमय॑
॥ २॥
ह॑ ां॒ या॒  ावा॑पिृ थोिरा॑
॒ ह।
॒ृ
गहाणां ॒
॒ ावा॑पिृ थोधृ  ।ै̎ [[3-2-5-3]]
उ॒ व  ॑िर॑ ॒ मि॒हीा॑ह॒ ग।ै̎ ै े ॒ ा॒णांपण
ा॒णरव ॑ ृ ि।
अिद॑ ाो॒प॑े सादया॒मीा॑ह। ॒ ॒ 
सा॒िवियचा।
इयं
॒ वा अिद॑ ितः। ू म े॒ कमा  ॑सिदित॑
॒ ॒ ॑सतं
सिवतृ ॒ ।

अा एवन॑
॒ ै प॑
॒ े सादयित। ू े॒
॒ ॒ ॑सतमवा
सिवतृ ॒ कम  ॑ भवित।
अ॑े ह े ह॒ ग
॒  र॑ ॒ ा॑ ु ॥ ै̎ ७॥ ॒
पो ॒ ि॑मृ॒ ाय॑।
गा॑यिया
॒ वा आपो॒ धाम॑ णीय
यो ॒ ॒ े े ु अ े गवु ॒ इा॑ह।
आपो॑ दवीरपवो
॒ िष॒ िनव  ॑पित॒ गै ॑
॒ े ा॒िमा॑ह हवी
च॑रती॒यादता॒
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 236 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
े॒
॒ पमवासा॑ मते॒ ॑िहमानं
॒ ॒ ाच॑।े ॒ ु ̎ती॒चीन॑ीवम॑
परा ॒ ु रलो॒मोप॑णाित
ृ े ाय॑।
म॒
अ॑ इमं ॒ न॑य॒ ता॑े यप॑
॒ यं ॒ ितिमा॑
॒ ह। ु 
ता̎॒रा ̎ ॒॑ पशावो॒
॒ मध॒े मप॑ु ित।े
अ॑े एव ॒ न॑यि।
॒ यं ता̎॒जा मृ॒ ग ं ाकाः।

॒ ितम॥् ३॥
अ॑े यप॑ ॒ दवो॒
यो ॒ े े िनला॑यत।
कृ ो॑ ॒ प ं कृ ॒ ा।
[[3-2-5-4]] य॑ृ ािज॒ न े हिवर॑
॒ वहि॒॑ ।
॒ ॒ े तं
यादव ॒ य॑ ु े।
॒ु ऽवृणीत वृ॒ तय
यािनो॑ ॒ू
ू ॑ ययिम॑ ू ॒
मवृणीं वृ॒ तय
इा॑ह। हिवषोऽ
॒ ॑ ाय॥ ६॥

वृ॒  ह॑ हिनि ॒ आपो॑ व।े
आपो॒ हं े ॑ विर।े [[3-2-5-7]]
सं॒ ामवासा॑
े॒ े॒
मतामा॑ न॒ ं ाच॑।े ॒ षव॑ णमिस वान॒िमा॑ह।
अिध॒
े ह।
ोि॑ता॒ ा॑ ॒ षव॑ णमवन॑
अिध॒ े॒ ै रोित।
े ॒ ोि॑ताः।
तनाप ित॒ ाऽिद॑ा॒विा॑
े॒ ॒
ह सयाय॑ ।
॒ े वो॒ जंु ॒ ोा
अय॑ ̎ ॒ ीषोमा̎ा॒िमा॑ह। ॒ े ॒ ू ॒
अनरसीा॑ ह।
॒ द॒वतमवना॒
यथा॒ े ॒ े॒ ै ो॑ित। ॒ े  एषा
अवा ॒ ू
॒ तनः।
िः ो॑ित। यदोष॑धयः।

ा॑व॒ िृ  यः॥ ४॥ ॒  ॑निमा॑
वा॒चो िवसज ॒ ह।
॒ िह जा
यदा ॒ ओष॑धीनामि॑
॒ ।
[[3-2-5-5]] अथ॒ वाचं॒ िवसृज
॑ ।े
अथो॒ र॑सा॒मप॑ह।ै ॒ े तय े ा गा॒
दववी॑ ृ मीा॑ह॥ ७॥
ु ॒ ं दा॑
श॑ ै य॒ कम  ॑ण े दवयाया॒
े ॒ इा॑ह।
॒े ॒ ॒
दवयाया॑ एवना॑ ु
॒ ै िन शित। [[3-2-5-8]]
िः ो॑ित। ॒ े िभरवनम॑
दवता॑ े॒ ै ॒ 
धयित।

ा॑व॒ िृ  यः। अि॑ रिस वान॒ इा॑ह।
े ाय॑।
अथो॑ म॒ ावा॑णमवन॑
े॒ ै रोित।
ू अरा॑तय॒ इा॑ह।
अव॑ धतू॒ रोऽव॑ धता॒ ॒ े े ह
स इदं॒ दवो॑ ॒ु
॒  सशिम॑ ॒ े ह॒ शा।ै̎
शिमा॑
र॑सा॒मप॑ह।ै े
हिव॑ ृ॒ दहीा॑ ह।
अिद॑ ा॒ग॒ सीा॑ह। य एव ॒ े  हिवृ
॒ दवाना ॒ त॑।
इयं
॒ वा अिद॑ ितः॥ ५॥ ता॑ यित।
 ित।
ि॑य
[[3-2-5-6]] ॒े
िष॑ा॒ िह दवाः।

अा ॒ ै॒
एवनचं ॑ करोित। ॒ मा
इष॒मा वदोज॒  वदा॑
॒ े ह॥ ८॥
॒ विा॑
ित॑ ा पृिथवी े॒ ह॒ ित॑ि।ै

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 237 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
[[3-2-5-9]] ॒ े व॑ सिवता
दवो ॒ िहर॑ यपािण॒  ित॑गा॒
ृ िा॑ह॒
े॒
इष॑मवोज॒  यज॑मान े दधाित। ित॑ि।ै
हिवषोऽ
॒ ॑ ाय।
॒ ु दत वय
म॑ ॒  संघ ू ै
े े ह॒ ातृ॑ािभभ।
॑ ा॒त ं ज॒ ा॑
मनो̎ ॒ ा द॑वे ॒ यज॑मानासरी ु ॒ वाक।् ि॒ ली क॑तवा ॑
॒ आह।
ु े ॒ ु िव॑ ाऽऽसीत।्
॒ य॒ धष
या॒ ॒
ा॑व॒ िृ  यः।
् े ाय॑॥ ११॥
अथो॑ म॒
तऽस॑ ॒ ु म॒ द॑
े रु ा॒ याव॑ ो यायधाना॑ ु तामपाव।
॒ु ॑
त े परा॑भव।् ु नु ाित रमयो॑
ाा॒म॑ ॒ ॒ े यप॑
नय॑ ॒ ितं
ता॒ानां॒ म॑ऽे वसाय॑
॒ यजत। े ॒
योऽिद॑ ॒ ॑ ाय गा॒
ितर ृ मीा॑ह वदा॑
े॒ े ह॒ िविज॑ा॒
अप॑हा॒ अ॑ ाय॒ ीिण॑ च॥ ५॥
॒ ु म॒ द॑
याव॑ ोऽ॒ ातृ॑ा यायधाना॑ ु तामप॒
ु वि॑।
त े परा॑भवि।
॒ ॒वा आह
उ॒ ःै समाह॑ ॑ ॒ िविज॑॥
ै ९॥ [[3-2-6-1]]
ू अरा॑तय॒ इा॑ह।
अव॑ धतू॒ रोऽव॑ धता॒
[[3-2-5-10]] र॑सा॒मप॑ह।ै
॑ ॒ वी॒यम̎ ।्
वृ॒  एषािमियं अिद॑ ा॒ग॒ सीा॑ह।
॑े एषां भवित। इयं
॒ वा अिद॑ ितः।
॒  ॑ मिस॒ ित॑ वा वषवृ
वषवृ ॒  ॑ ं विा॑
े॒ ह। ॒
अा ॒ ै॒
एवनचं ॑ करोित।
॒  ॑ ा॒ वा ओष॑धयः।
वषवृ ॒ विा॑
ित॑ ा पृिथवी े॒ ह॒ ित॑ि।ै
॒  ॑ ा इषीका॒
वषवृ ॒  समृ॑।ै ॒ ु ̎ती॒चीन॑ीवम॑
परा ॒ ु रलो॒मोप॑णाित
ृ म॒े ाय॑।
ु 
ता̎॒रा ̎ ॒॑ पशवो॒
॒ मध॒े मप॑ु ित।े
॒ ु श।्
॒  रा॒नािव॑
य
॒ ु िनरवा॑
ता॒ ा पशो॑ ॒ दय। ता̎॒जा मृ॒ ग ं ाकाः।

तष॒ु रै ोष॑धीः। ॒ दवो॒
यो ॒ े े िनला॑यत॥ १॥
ू ॒  र॒ परा॑पता॒
परा॑पत ू अरा॑तय॒ इा॑ह।
र॑सा॒मप॑ह॥
ै १०॥ [[3-2-6-2]]
कृ ो॑ ॒ प ं कृ ॒ ा।
[[3-2-5-11]] य॑ृ ािज॒ न े हिवर॑ ॒ ।
॒ िधिपनि॑
र॑सां भा॒गो॑ऽसीा॑ह। ॒ ॒ े तं
यादव ॒ य॑ ु े।

तषु ै ॑रव
े ॒ रा॑िस िनरव॑
॒ दयत।े हिवषोऽ
॒ ॑ ाय।
॒ उप॑श
अप े ाय॑।
ृ ित म॒ ॒ सहाा
ावा॑पिृ थवी ॒ ̎म।्
ु िविव॑न॒ िा॑ह।
वा॒यव॒ त े श॑ामा॒मक॒
े महता े मह॑ ।
॒   शामा॒मक॒

॒ ॒ व ै वा॒यः।
पिवं ॒ ॑ ॒ िनर॑ िस॒ ित॒ ाऽिद॑ ा॒विा॑
िदवः े॒ ह।
ै ।् ॒
ावा॑पिृ थोव।ै̎
॒ु
पना॒ वे नान

अिर॑ ािदव॒ वा एत
॒ े ॑ ि। िध॒ षणा॑ऽिस पवा ॒ ॑ ॒ िनव॒ िा॑ह।
॒ ित॑ ा िदवः
̎  ।्
ू त
य े शपा ॒
ावा॑पिृ थोिवध 
॑ृ ॥
ै २॥

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 238 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
[[3-2-6-3]] ॒ े ह।
वहा॑

य एवामाात।
॒ ्
 े॒ ित॑ ा पवितव
िध॒ षणा॑ऽिस पावतयी ॒  ॒ िा॑ह।
॒ ृ  ।ै̎
ावा॑पिृ थोध तम॑प॒ ह॑।

॒े
दव॑ ॒ ु ॑स॒ व इा॑ह॒ स̎
ा सिवतः ू ।ै े ऽे ौ क॒ पाल॒ मप॑ु दधाित।
म॒

अिनो̎ ा॒ ा॒िमा॑ह।
ब िनद  ॑ध॒  रो॒ िनद  ॑धा॒ अरा॑तय॒ इा॑ह।

अिनौ॒ ॒ े म॒ य ू  आा̎म।्
िह दवाना॑ रावे॒ िनद  ॑हित।
॒ वप॑ु दधाित।
अि॒
॒ ू हा̎ा॒िमा॑ह॒ य।ै̎
पो
अिध॑वपा॒मीा॑ह। ॒
अि॒  े
वे लो॒के ोित॑ध।
॒ द॒वतमवना॒
यथा॒ े ॒ े॒ ै निध॑वपित। ॒
अा॑रमिध॑ 
वतयित॥ १॥

॒ ु दवािना॑
धा॒॑मिस िधनिह ॒े ह।
॒ ॒ यज॑षु ो वी॒य ॑ण॥ ३॥
एत [[3-2-7-2]]

अिर॑  एव  ।े
॒ ोित॑ध
[[3-2-6-4]] े॒ ु ॑ो॒के ोित॑ध।
आ॒िदमवामिँ
॒  े
॒ े दवता॑
यावदका॑ ॒ े का॒मय॑त े॒ यावदका
॒ े ̎। ॒ े लो॒का भ॑वि।
ोित॑ोऽा इम
॒ ॑ थत।े
तावदाितः ॒ वद॑े ।
य एवं
न िह तदि॑। वम॒॑ ु िस पृिथव
॒ ॒हा॑
े ह।
याव॑ द॒वे ात।् ॒ े॒ ै े हित।
पृ॒ िथवीमवतन॑
ु ।
याव॑ ॒ होित॑ ध॒ म॑ ॒ िर॑  ं ॒हा॑
े ह।
॒ े ह।
ा॒णाय॑ ाऽपा॒नाया॑ ॒
अिर॑ े॒ ै े हित।
मवतन॑
ा॒णानवे॒ यज॑मान े दधाित। ध॒ ण॑मिस॒ िदवं॑ ॒हा॑
े ह।
॒ षु े धा॒िमा॑ह।
 ॒ ु िस॑ितमाय॑
दी॒घामन े॒ ै े हित॥ २॥
िदव॑ मवतन॑
आय॑रु ेवाि॑
॒ धाित।

अिर॑ ािदव॒ वा एतािन
॒ ॒ ॑ ि। [[3-2-7-3]]
यािन॑ षद॑
॒ । धमा  ॑ऽिस॒ िदशो॑ ॒हा॑
े ह।
॒ े व॑ सिवता
दवो ॒ िहर॑ यपािन॒  ित॑गा॒
ृ िा॑ह॒ ॒ ै े हित।
िदश॑ एवतन॑
ित॑ि।ै ॒ े॒ ै ै काहित।
इमानवतल॒
हिव
॒ षोऽ॑ ाय। े
ह॑ ऽा ॒ े लो॒काः जया॑
इम ॒ ॒ ु ।
पशिभ॑
असंव॑ पी िपषा॒णिन॑ ु िदा॑ह म॒
ू कता॒ े ाय॑॥ ४॥ ॒ वद॑े ।
य एवं
िनला॑यत॒ िवध॑
ृ ै वी॒य ॑ण ि च॒ ािर॑ च॥ ६॥ ीय॑े क॒ पाला॒प॑ु दधाित।
॒ े लो॒काः।
य॑ इम
[[3-2-7-1]] एषां
॒ लो॒काना॒मा।ै̎
ृ रिस॒ ॑ या॑
धि॑ ॒ े ह॒ ध
ृ ।ै̎ एक॒ म॑े क॒ पाल॒ मप॑ु दधाित।
अपा̎॒ऽे ि मा॒ मादं॑ जिह॒ िन॒ ाद सधा े॒ द॑वे ॒ यजं॑ ु॑
एकं ॒ वा अ॑े क॒ पालं॒ पष सं॒ भव॑ ित॥ ३॥

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 239 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
[[3-2-7-4]] ॒ े नामवना॑
दवता॑ े॒ ै िन॒ तप॑सा तपित।
अथ॒ ।े तािन॒ तत॒  सि॑त।े
अथ॒ ीिण॑। ु ि॑ वधस
॒ क॒ पाला̎पिच॒
यािन॑ घम ु दयचा
े॒ ॒ इित॒ चत॑ ॒ 
अथ॑ च॒ ािर॑ । ु ित।
िवम॑
अथा॒ौ। ु ादः पशव॑
चत॑ ॒ ।
ु॑
ता॑द॒ाक॑पालं॒ पष॒ िशर॑ । ॒ ु वे ोपिर॑ ा॒ित॑ितित॥ ६॥
पश॒

॒ े क॒ पाला
यदवं ु ॒ ित।
̎ पदधा॑ ॒ ॒  ॒ ॒ िदव॑मवतन॑
वतयित े॒ ै े हित सव॑
॒ ित॒ त
॒ व ै जाप॑
यो ॒ ितः। सृ॑ तमा॒ानं॒ ाद॑ श॒ सि॑त े॒ ीिण॑ च॥ ७॥
॒ े॒ जाप॑
यमव ॒ ित॒  स॑ रोित।
आ॒ान॑मवे॒ त॑ रोित। [[3-2-8-1]]
त सृ॑ तमा॒ान̎म॥् ४॥ ॒े
दव॑ ॒ ु ॑स॒ व इा॑ह॒ स̎
ा सिवतः ू ।ै

अिनो̎ ा॒ ा॒िमा॑ह।

[[3-2-7-5]] ॒
अिनौ॒ ॒ े म॒ य ू  आा̎म।्
िह दवाना॑
॒ ु ॑ो॒के ऽन॒ ु पर॑ै ित।
अमिँ ॒ ू हा̎ा॒िमा॑ह॒ य।ै̎
पो

॒ पु ॒ दधा॑ित।
यदाव॑ संव॑पा॒मीा॑ह।
॒ तंिम॑तम।्
गा॒य॒ िया ॒ द॒वतमवना॑
यथा॒ े ॒ े॒ ै िन॒ संव॑पित।
यव॑ । ॒ मत॒ समोष॑धयो॒ रसना॑
समापो॑ अिर॑ े॒ े ह।
॒ ता॒ तत।्
िवृ 
आपो॒ वा ओष॑धीिजि।
यश॑। ओष॑धयो॒ऽपो िज॑ि।

िवराजा॒ तत।् ॒
अा वा एतासा॑
॒ म॒ ा िज॑ि॥ १॥
े दश।
यदका॑
॒ ु तत।्
िभा॒ [[3-2-8-2]]
याद॑ श॥ ५॥ े ह।
ता॑द॒वमा॑
 मु ती॒मध॑ मु तीिभः
े ॒ जग॑ तीिभ॒ मध॑
स रवती॒
[[3-2-7-6]] सृ॒ िमा॑ह।
जग॑ा॒ तत।् े ॒ ̎।
आपो॒ व ै रवती
छ॑संिमतािन॒ स उपदध॑
॑ ॒ ॒ पाला॑िन। ॒
पशवो॒ जग॑तीः।
इमाँ
॒ ो॒कान॑नपवु ू ॒  िदशो॒ िवध॑
ृ ै हित। ओष॑धयो॒ मध॑मु तीः।
अथाय॑ु ा॒णा॒ जां पशज॑
॒ ू मान े दधाित। ॒ ू ्
आप॒ ओष॑धीः पशन।
॒ तान॑ा अिभतो॑
सजा॒ ॒ बला॑ रोित। े॒
तानवाा॑ एक॒ धा स॒ सृ॑।

े ह।
िचत॒  ा॑ मध॑मु तः करोित।
॒ ु े॒ ै ्
॒ यजरवतत।
यथा॒ ॒
अः पिर ॒ जा॑ताः ॒ समिः
॒ पृ॑॒ िमित॑
ू ा॒मि॑ रसां॒ तप॑सा त॒ िमा॑ह।
भृग॑ण ॒  वयित।
पयाा॑
यथा॒ सवृु ॑  इमाम॑
॒ न ु िवसृ
॒ ॥
॑ २॥
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 240 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda

ा॑व॒ िृ  यः।
[[3-2-8-3]] अथो॒ र॑सा॒मप॑ह।ै
आप॒ ओष॑धीमहय॑ ॒  ि। ॒
अिर॑ त॒  रो॒ऽिर॑ ता॒ अरा॑तय॒ इा॑ह॥ ५॥
ता॒ग॒ वे तत।्
जन॑य ै ा॒ संयौ॒मीा॑ह। [[3-2-8-6]]
॒ एवतन॑
जा ॒ ै े दाधार। ॒
र॑सामिह॑ ।
॒ ̎ े ा॒ऽीषोमा̎ा॒िमा॑ह॒ ावृ॑।ै
अय ॒ ु डाशं॒ वा अिध॑ित॒  रािजघास।्
परो॒

मख॒ िशरो॒ऽसीा॑ह। िदिव॒ नाको॒ नामा॒ी र॑ ो॒हा।
॒ व ै मखः।
यो ॒ स एवाा॒
॒ ा॒पा॑ह।्
ततिर॑
ै॒ । ॒े
दवा॑ ॒ ॑पयिा॑
सिवता ॒ ह।
य॑रु ो॒डाश॑। ॒ ॒ ॑सतू एवन
सिवतृ ॒ ै  पयित।
े ह॥ ३॥
ता॑द॒वमा॑ विष  ॑॒ े अिध॒ नाक॒ इा॑ह।
र॑सा॒मप॑ह।ै
[[3-2-8-4]] ॒
अि॑ ॒ ु ॒ माऽित॑ धा॒िगा॒हान॑ितदाहाय।
े तनवं

घमिस ॒ ॒ु
िवायिरा॑ ह। अ॑े ह
॒  र॑ ॒ ा॑े ह॒ ग ु ॥ ै̎ ६॥
े॒ ॒ ु  मान े दधाित।
िव॑मवाययज॑
उ॒  ॑थो॒ त॑े यप॑
॒ ितः थता॒िमा॑ह। [[3-2-8-7]]
यज॑मानमवे॒ जया॑
॒ ॒ ु  थयित।
पशिभ॑ ॒ े ॒ वाचं॒ िवसृज
अिव॑ दह पयतित ॑ त।े
ृ ा॑
चं॑ गी॒ े ह। ॒ े॒ हवी
यमव ु े
॒ य॑िभा॒॒ त॑नत।
े॒ ै ॒  सत॑न ं ु करोित।
सव  ॑मवन ॒ ु च॒ मिव॑ दाहा॒य ै ॑ करोित।
परो॒
अथा॒प आ॒नीय॒ पिर॑ माि। म॒ िो॒ व ै प॑रु ो॒डाश॑।
मा॒स एव
॒ तचं॑ दधाित। तं यािभ॑वा॒सयेत ̎ ।्

ता̎॒ चा मा॒सं छम।् ॒
आ॒िवमि॑  ात।्
॒ वा एषोऽशा
घम ॒ ̎ः॥ ४॥ ॒
अिभवा॑ सयित।
ता॒हा॑ ॒
ु मि॑ ।
[[3-2-8-5]] भ॑ना॒ऽिभवा॑सयित।

ता̎ा॒सनाि॑ ॒ ् ७॥
छम॥
॒ म ा॒सऽ̎ े धमास
अध॒  े॒ वृ॑त।े
य॑रु ो॒डाश॑।
॒ु ॒ ।
स ई̎॒रो यज॑मान शचाऽदह॑ [[3-2-8-8]]
पय  ॑ि करोित। े॒ े िभ वा॑सयित।
वदना॒
॒ ु े॒ ै मकः।
पशमवन॑ ता॒े श॒ ै िशर॑ छम।
॒ ्
शाा॒ अ॑दाहाय। ु भवित।
अख॑लितभावको
िः पय  ॑ि करोित। ॒ वद॑े ।
य एवं

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 241 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda

पशोव  ॑ितमा॒ प॑रु ो॒डाश॑। स तृ॒ तीय॑म॒ ॑पातयत।्
स नायज॒ ु ॑ मिभ॒ वा॑। तत॑ि॒ तो॑ऽजायत।
वृथवे॑ ात।् यदोऽजा॑
॒ य।
ई॒
॒ रा यज॑मान पशव॒ ॒  म॑ते ोः। ॒
तदा॒ाना॑माम।्
सं ॑णा पृ॒ ा॑
े ह। यदा॒ोऽजा॑य।
ा॒णा व ै ॑॥ ८॥ ॒
तदा॒ाना॑माम।्
त े दवा
॒ े आ॒॑
े मज
ृ त।
[[3-2-8-9]] ू 
॑ जत॒ सया
आ॒ा अमृ ु े
̎  िदत।
॒ ।
ा॒णाः पशव॑ ू ̎
सया ु ॒  सया
 िदत ु े ११॥
ू  ॑िभिन॥
ा॒णरव ॒ ू
ै े ॒ पशं पृण
॑ ि।
॒ क
न माय॑ ु ा भवि। [[3-2-8-12]]
यज॑मानो॒ व ै प॑रु ो॒डाश॑। ु कनिखिन॑
ू  ॑िभिनः
सया ु ॒ ।
॒ पशव
जा ॒ ॒  परी॑ ु षम।् ु॒ ॒ या॒वद॑ ित।
कनखी
॒ े िभ वा॒सय॑ित।
यदवम॑ या॒वद॑ िदिध॒ षौ।
यज॑मानमवे॒ जया॑ ॒ ॒ ु  सम॑धयित।
पशिभ॒  ॒ षःु प॑िरिव।
॒ िदिध॒
अ॒ ॒ े
दवा ॒ ॒ ू
॒ े व ै हिवभाऽ॑ वु ।् ॒ ॒ ॒ वी॑रहिण॑
पिरिवो ॒ ।
कि॑ि॒ दं ॑ामह॒ इित॑। ॒ ॑॒ हिण॑।
वी॒रहा
सो̎ऽिर॑ वीत॥् ९॥ त॑ ॒ हणं॒ ना॑वत।
॒ व॒ ि द िनन॑य॒ व।
अ॒ ॑ ै
[[3-2-8-10]] ु े ना॒िभ ग॑
उ॑क ृ ाित ताय॑
॒ ।
॒ ू संिनध॑म।्
मिय॑ तनः ॒ तका॑मा इव॒ िह दवाः॥
॒े १२॥
॒ वं
अहं ॒ ज॑नियािम। ॒
अा िज॑निव ु ै ॑ छं
ु ॒ सृ॒वै मा॒हाशा̎ आह॒ ग ॒
यि॑॒ ॒ इित॑। ा̎वीितीय॑ ु े दवाः॥
॒ ू  ॑िभिन
॒ म॒ ॑पातयया ॒े ८॥
त े दवा
॒ े अौ ॒ ू सं॑दधत।
॒ तनः
ता॑दाः। [[3-2-9-1]]

अिः सवा  ॑ दवता॒
॒ े इित॑। ॒े
दव॑ ॒ ु ॑स॒ व इित॒ माद॑ ॒ े स̎
ा सिवतः ू ।ै
सोऽा॑रेणा॒पः। ॒
अिनो̎ ा॒ ा॒िमा॑ह।

॒ पातयत।्
अ॑ ॒
अिनौ॒ ॒ े म॒ य ू  आा̎म।्
िह दवाना॑
तत॑ एक॒ तो॑ऽजायत। पू॒ो हा̎ा॒िमा॑ह॒ य।ै̎
॒ म॒ ॑पातयत॥् १०॥
स ितीय॑ आद॑ द॒ इ॑  बा॒र॑ िस॒ दि॑ण॒ इा॑ह।
॒ ॒ े॒ यज॑मान े दधाित।
इियमव
[[3-2-8-11]] ॒ भिृ ः श॒ तत॑ज
सह॑ े ा॒ इा॑ह।
ततो̎ ितो॑
॒ ऽजायत। े॒
॒ पमवात॑ ॒ ै िहमानं
॒ ॒ ाच॑।े
वा॒यर॑ु िस ितमत॑
॒ जे ा॒ इा॑ह।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 242 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
ु १॥
े व ै वा॒यः॥
तजो॒ ॒ व  नामा॑स॒ रु आसीत।
अर॒ ॑ ्
॒ ु ोऽशयत।
स पृ॑िथामप॑ ु ्
[[3-2-9-2]] ॒ े अप॑हतो॒ऽर॑  पृिथा
तं दवा ॒ अपा̎।्
॒ इित॑ पृिथा
े एव
तज॑ ॒ ाि॑धाित। ॒ ॑ ।
ातृ॑ो॒ वा अर
॒ ै नामा॑स॒ रु आसीत।
िवषा ॑ ् अप॑हतो॒ऽर॑ पृिथा
॒ इित॒ यदाह॑ ॥ ४॥
े ्
सो॑ऽिबभत।
॒ े मा दवा
यन॑ ॒ े अिभभ॑
॒ ॒
िवीित॑ । [[3-2-9-5]]
॒ ॒ वमीत।्
स पृ॑िथवीम॑ ातृ॑मवे॒ पृ॑िथा
॒ अप॑हि।
े॒ वत।्
साऽमाऽभ॑ त॑ऽे म।
अथो॒ यिदो॑ वृ॒ मह॑ ।् िदवं॒ वा अयिमतः
॒ ॒ प॑िततीित॑
॒ ।
त॒ लोिह॑ त ं पृिथवीमन
॒ ॒ ु ॑धावत।् ॒ पय  ॑बाध।
॒ ॑ ॒ े िदवं॒ मा ा॒िनित॑ िदवः
तमर
े॒
साऽमाऽभ॑ वत।् ॒ ॑ ।
ातृ॑ो॒ वा अर

पृिथ॑िव दवयज॒ नीा॑ह॥ २॥ ॒ ॑ ॒ े िदवं॒ मा ा॒िनित॒ यदाह॑ ।
अर
ातृ॑मवे॒ िदवः
॒ पिर॑ बाधत।े
[[3-2-9-3]] ॒ ॒ ॒ ु र ित।
यजह॑
े मवनां
मा॑ े ॒ न करोित।
े॒ ै ̎ दवयज॑ ॒ एव
पृ॒ िथा ॒ ातृ॑॒मप॑हि।
ू ॒ मा िहिसष॒िमा॑ह।
ओष॑ा े॒ मलं ितीय॒  हरित॥ ५॥
ओष॑धीना॒मिहसाय।ै

॒ ज ं ग॑ गो॒ानिमा॑ ह। [[3-2-9-6]]
छािस॒ व ै ॒ जो गो॒ान॑। ॒
अिर॑ ॒ े ै ॒ हि।
ादवनमप॑
े॒
छावा ै̎ ॒ ज ं गो॒ानं॑ करोित। तृ॒ तीय हरित।
वष  ॑त ु त े॒ ौिरा॑ह। िदव ॒ ै ॒ हि।
॒ एवनमप॑
वृिव॒  ौः। ॒ ू च॑त॒ थु  ह॑ रित।
त
वृि॑मवाव॑ े॒ ।े ॒ े ै ॒ हि।
अप॑िरिमतादवनमप॑
ब॒ धा॒न द॑वे सिवतः परमां
॒ ̎ परा॒वतीा॑ह॥ ३॥ अस॑रु ाणां॒ वा इयम॑
॒ आसीत।्

यावदासी॑ नः परा॒पय॑ित।
[[3-2-9-4]] ॒े ̎म।्
ताव॑ वाना
ु॑
ौ वाव पषौ। त े दवा ॑ ु ्
॒ े अवन।
े ।
यं च॒ वै ि॑ अ॒ वे नो॒ ामपीित॑॥ ६॥
यै ॑नं॒ ि॑
े ।
॒ ु ब॑ाित परमां
तावभौ ॒ ̎ परा॒वित॑ श॒ तने ॒ पाशै̎ । [[3-2-9-7]]
यो̎ऽाि े ॒ यं च॑ वयं
॒ िमतो॒
॒ मा ॒ े ।
ं नो दाथित॑
ु ै
मौ॒िगा॒हािन॑। याव॑ ॒ यं प॑िरगी॒
ृ थित॑
े ।

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 243 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
त े वस॑व॒ ित॑ ृ ्
े दिण॒ तः पय  ॑ग। [[3-2-9-10]]
॒ ाित॑ े पात।
॒ ् ू ॑ िछनि।
मलं
आ॒िदा॑
॒ े ु रतः।
॒ ू ॑ िछनि।
ातृ॑वै॒ मलं
ते̎ऽिना॒ ाो॑ऽजय।् ू ॒ वा अितित॒
मलं ू पत।े
॑ ॒ ा॒नि॑
वस॑िु भदिणा।
 ॒ य॑ने िछात।
॒ ्

॒ ःै ॑ । ु॒ ॒
कनिखनी ॒
̎ जाः ु
॑।
आ॒िदद॑
॒ ै ः। ेन॑ िछनि।
॒ विदं
यवै॒ ं िवषो॒ े ॑ पिरगि॑
॒ृ ॥ ७॥ वो॒ व ै ः।
े ॒ वै याा॒
व॑ण ॒ प॑हि।
[[3-2-9-8]] ॒ ॒ द॒वाऽित॑
िपतृ े ॒ खाता।
भव॑ ा॒ना̎। इय॑त खनित॥ १०॥
परा̎ऽ॒ ातृ॑ो भवित।
॒े
दव॑ ॒ ु सव
सिवतः ू ।ै
॒ इा॑ह॒ स̎ [[3-2-9-11]]
कम  ॑ कृ वि वधसे॒ ॒ इा॑ह।
॒ ु े ॒ संिम॑ताम।्
॒ ितना यमखन
जाप॑
॒ त िह कम  ॑ ि॒ यत̎।े
इिष॒ े द॒व ो॒
विद॑ े िनला॑यत।
॒ ै मं
पृ॒ िथ े ॑ चामं े॒ च॒ द॑ु ामताम।् ु ॒ ु े िव।्
तां च॑तरलऽ॑
ा॒चीन॑मदी॒ े ̎म।्
ु चीनं॒ म ु ॒ ु खया
ता̎तरलं े ̎।
॒ चीनं॑ दिणा
ती॒ े॒
॒ मम।् ु ॒ ॒ लं
च॒ त॒ र ु ख॑नित।
ु च वणां
ाची॒मदी॑ ॒ क॑रोित। ु ॒ ॒ ु े ोष॑धयः ितित॑
च॒ त॒ रल ॒ ि।
े मवनां
मा॑ े ॒ न करोित॥ ८॥
े॒ ै ̎ दवयज॑ ॒ ै ॑ खनित।
आ॑िताय
यज॑मानमवे॒ ॑ितां
॒ ग॑मयित।
[[3-2-9-9]] दिण॒
॒ ॒ तो वषयस करोित।
ाौ॑ व ु यित।
े ॒ साव॑ ॒ े ॒ नव
दवयज॑ ॒ ै ॒ पम॑कः॥ ११॥
॒ ॒ पिर॑ गही।
आ॒ह॒विनय॑ ृ ै

ितची॒ ोणी̎। [[3-2-9-12]]
गाह॑प ॒ पिर॑ गही।
ृ ै ु षवत करोित।
परी॑
ु ॒ य॑।
अथो॑ िमथना ॒ व ै पशव
जा ु षम।्
॒ ॒  परी॑
उ॑ ि। ॒ ु  परी॑
॒ ॒ ै ै ॑ पशिभ॒
जयवनं ु षवं करोित।
॒े
यदवाा॑ े॒
अमम।्

उ॑रं पिरा॒हं पिर॑ गाित।
तदप॑हि। एताव॑ ॒
॒ ती॒ व ै पृि॑ थवी।
उ॑ ि। े ।
याव॑ ती॒ विद॑
ता॒दोष॑धय॒  परा॑भवि॥ ९॥ ता॑ एताव॑
॒ त एव ॒  ।
॒ ातृ॑ ं िनभ॑
आ॒न॒ उ॑रं पिरा॒हं पिर॑ गाित।

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 244 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ तसद॑
ऋतम॑ ृ ॒ नमतीरसीा॑
ृ ॒ ॒ ह। एताव॑ ॒ ु ॑ो॒क आप॑ आस।्
॒ ती॒वा  अमिँ
यथा॒ ु े ॒ ै ॒ ् १२॥
॒ य॒ जरवतत॥ याव॑ ती॒ ो॑णी॒िरित॑।
ता̎॒ीरा॒साा̎।
[[3-2-9-13]] ॒ ु ।्
मद॑
ू ॒ व॒ वा एत
रिम॑ ॒ ॑ रोित। यं िां
॒ े ्
ा॑यत।
े ॑ क॒ रोित॑।
यिदं ॒ ु ै ै मपयित॥
शचवन॑  १५॥
॑ ॒ धा असीित॑
धा अिस ॒ ु े॒ शा।ै̎
योयत ु ह परा॒वतीा॒हाह॑ ितीय
व ै वा॒यरा॑ ॒
॒  हरतीित॑ ॒ृ
पिरगि॑
उ॒ व चािस॒ वी॑ चा॒सीा॑ह। े ॒ न करोित भवि खनकरता
दवयज॑ े॒ ृ ॒
उ॒ वमवनां
े॒ ै ॒ व̎ करोित। र॑ ो॒ीर॑ पयित॥ ९॥

॒ ु र॑
परा ू॒ ॒ पो॑ िवरिश॒ िा॑ह म॒
िवसृ े ाय॑।
ु  ै य॒ म॑िस
॒ जी॒रदा॑न॒ यामर॑
उ॒ दा॒दाय॑ पृिथव [[3-2-10-1]]
॒ धािभ॒ िरा॑ह। वो॒ व ै ः।
॒े
यदवाा॑ े॒
अमम।् यदं
॒ ॑ धा॒रयत ̎ े ।्
तद॑ प॒ ह॑। वे̎ऽय॒ ु ॑वीत।
े ̎ दवयज॑
मां े ॒ न कृ ॒ ा॥ १३॥ ॒ ु ि̎ ॒ यं
परा  ॑ धारयित।
वो॒ व ै ः।
[[3-2-9-14]] े ॒ वै य॑
व॑ण ॒ दिण॒ तो रा॒प॑हि।

॒ ॒
यददम॑ े ̎म।्
िस॒ म ॒
अिां ॒ ।
॒ ाच॑ तीच॑
तदामर॑
॒ े यित। े चाध॒ राच॑।
नोदी॑
ेन॒ वा एष॒ व॑ण
े ा॒ ै पा॒ानं॒ ातृ॑मपह॑
॒ ।
॒ु
तां धीरा॑सो अनय॑ ु ा।ै
यज॒ इा॒हान॑
ो॑णी॒रासा॑दय। उ॒ ॒ रऽिध॒
े वृ॑ित॥ १॥
इाब॒
॒ िहप॑सादय।
वं॒ ु च॒ च॑ु ॒ संम॑िृ । [[3-2-10-2]]
पी॒ संन
॑ । यथो॑प॒ धाय॑ वृ॒ ॒ वे म।्
आ॑ने ो॒दहीा॑
े ु ॒ ू  य।ै
हानपवता॑ े े
हा॒वव॑निन।
ो॑णी॒रासा॑दयित। आ॒ान॑मवे॒ प॑वयत।े
आपो॒ व ै र॑ ो॒ीः॥ १४॥ े ाय॑।
ं ा॑लयित म॒
अथो॑ पा॒न॑ एव ॒ ातृ॑ ॒ ं िछ॑ नि।
[[3-2-9-15]] ॒ ाब॒ िहप॑सादयित॒ य
इ ु ।ै̎

र॑सा॒मप॑ह।ै ॒
य॑ ु॒
िमथनाय॑ ।
̎  ादयित।
॒ व ु च॑मवतां
अथो॑ परो॒ े॒ ै द॑ धाित।

य॒ संत॑।ै ॒
उ॑र॒ कमणोऽन॑ ु ा।ै

ै॒
उ॒ वाच॒ हािस॑तो दवलः। न परा े ् २॥
॒ ु ̎॒गप॑ु सादयत॥

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 245 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
[[3-2-10-3]]
॒ु
यरा ̎ े ।्
̎॒ग॑पु सा॒दयत

अा॑ ॒
ऽऽितपथािदं े ्
॒ ित॑पादयत।
॒ व ै ब॒ िहः।
जा
ु ॒ षा̎ जानां
अप॑रायािह ॒ ॒ नम।्
̎ जन॑

पाागप॑ु सादयित।
॒ ॒ ॒ े े॒ ित॑पादयित।
आ॒ितपथनं
सं॒ ॒ ॑वे ब॒ िहषा̎ जानां
॒ ॒ न॒ मपु ै ॑ित।
̎ जन॑
दि॑णिमम। ॒ ्
उ॑रं ब॒ िहः।
आ॒ा वा इः।

॒ ब॒ िहः।
जा
॒ ा̎न॒ उ॑रतरा ती॒थ।
जा
ु॒ ।
े मपनीय॑
ततो॒ मध॑
॒ द॒वतमवनित॑
यथा॒ े ॒ े॒ ै ॒ ापयित।

ित॑ितित जया॑ ॒ ु यज॑
पशिभ॒  मानः॥ ३॥
वृ॒ ॒ ित॒ सा॒द॒यिदः
े॒ ॒ प॑ च॥ १०॥
तृ॒ तीय॑ां दवा॒े ̎पश ु यो व ै प॑वू ॒ 
 ःु कम  ॑ण े वा॒िमो॑
ू ॒ धि॑
वृ॒ म॑ह॒ो॑ऽपोव॑ धतं ृ द॒व ा॑
े ह॒ संव॑पािम दव
॒े ॒
यमाद॑ द॒ े वो॒ व ै यो दश॑॥ १०॥

तृ॒ तीय॑ां यान॑ े
ितरकाय ॒ व॒ य ु
पिव॑

चा॑िध॒ षव॑ णमिर॑  एव ॒
॒ र॑सामिह॑ ॒ ै ौ वाव
ु ॑ यददम॑
पषौ॒ ॒ ॒ िस॒ मं
े ॒ पाशी॑ितः॥ ८५॥

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 246 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
TaittirÁya-BrÀhmaÉa वृि॑मवो॑ े॒ ित।

त॒ वा आः।
Book 3, Chapter 3
अ॒॒ त एवोपिर॑
॒ ा॒म ृ ात।्
ं ॑
॒ ू तो॑ऽधात
मल॒ ̎ ।्
Edited by Subramania Sarma, Chennai
Final proofread version, May 2005
ु ॒ ू  क॑त।े
तद॑ नपव
[[3-3-1-1]] वष ु॑को भवतीित॑
॒ ॥ ३॥
॑ु
॒ र॒ ॑ु ा॒ अरा॑तय॒ इा॑ह।
र॑सा॒मप॑ह।ै [[3-3-1-4]]
॒ े ॒  े ने ॒ तज॑
अविज॑ े सा॒ िन॑पा॒मीा॑ह म॒
े ाय॑। ाची॑मा॒कार̎म।्
च॒ु  संमा̎ि। ॒
अै ॑ररतः।
॒ु
वम ̎।े ॒ व॒ ॑म॒ ते̎।
एविम॑
ु समवा॒
पमा े॒ ु॒
 सय॑ित िमथनाय॑ । ू  ॑ जा
अथो॒ अा॒ा ओष॑धीना॒मज ॒ उप॑जीवि।
॒ु ्
अथ॑ जम। ऊ॒ ज  एवाााव॑
॒ ॒ ।ै
अथो॑प॒ भृत̎म।् ॒
अधा ̎ ॒तीची̎म।्

॒ु
अथ॑ वाम। ् दडम॑
॒ ु मतः।
 ॒
॒ु
॒ व ै जः॥
असौ १॥ ू ेन॒ मलं
मल॑ ू ॒ ित॑ि।ै
॒ ु ा॒ोमा॑िन।
॒ ापिर॑
ता॑दरौ
[[3-3-1-2]] ॒ ॒
धा ̎ ॥् ४॥


अिर॑ ु ॒ त।्
मपभृ
पृ॒ िथवी ॒ु
॒ वा। [[3-3-1-5]]
इम ु ।
॒ े व ै लो॒काः च॑ ु षे ा।
॑
वृि॑ सं॒ माज  ॑नािन। ॒ु
ा॒णो व ै वः।
॒  इमाँ
वृिवा ु ॒ ू  क॑यित।
॒ ो॒कान॑नपव ॒ ु  णो॒ ह॑।
जदि॑
त े तत॑ ाः े ।े
॒ सम॑ध उ॒ प॒ भृ॒ ः।
े ऽा
सम॑ध े ॒ े लो॒काः जया॑
इम ॒ ॒ ु ।
पशिभ॑ आ॒ा वा। ॒ु
॒ वद॑े ।
य एवं अ सं॒ माज  ॑नािन।
यिद॑ का॒मय॑ते ॒ वष ु॑कः पज॑
॒   ा॒िदित॑। ॒ ु तो व ै ा॒णो॑ऽपा॒नो भा।
मख॒ ॒ू
॒ तः संम॑
अ॒ ृ ात॥् २॥ आ॒ानमं ॒ ॑ िवय॑
॒ ।
॒ ु  शभयित।
बा॒॒ तनव ु
[[3-3-1-3]] ु े॒ े संमा̎ि।
ता̎॒ वमवा॒
वृि॑मवे॒ िनय॑ित। ॒ ु तो िह ा॒णो॑ऽपा॒नो भा
मख॒ ॒ू ।
॒ च
अवा॒  ीना
̎ ा॒ िह वृि॑। आ॒ानम॑ ॒ मािवशित॑
॒ ।
यिद॑ का॒मयताव॑ ु ा॒िदित॑।
े॒ षकः तौ ा॑णापा॒णौ।
ृ ात।्
॒ ू तः संम॑
मल॒ अ॑धकः ु ाणापा॒नाां̎ भवित।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 247 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ वद॑े ॥ ५॥
य एवं उ॒ ॒ रो वाव त॑ िता।

॒ ु ावतीित॑
जमृ ॑ ॒ ॒ ॒
यधाि
॒ ॒ प॑ च॥ १॥ एता ॒ दवाः
॒  िह त ै̎ ितां ॒ रन।्
॒ े समभ॑
यदिमा॒
॒  य ॑ित।

[[3-3-2-1]] तन॑े शा॒म।्
िदवः ॒ िश॒ मव॑ ततम।् ॑ ॒ े ॒ ित॑।
यर

पृ॒ िथाः क॒ कु िभ॑ ि॒ तम।् ॒ ॒ े॒ ै िन॒ त॑ मयित॥ ३॥
ितामवना॑
तन॑े वय
॒  सह॑
॒ वन।

॒ ॑ नाशयामिस॒ ाहित॑
सपं े । [[3-3-2-4]]
ु ॒ माज  ॑ना॒ ौ ह॑ रित।
ं ॒
ित॑ितित जया॑ ॒ ु यज॑
पशिभ॒  मानः।
॒ 
आपो॒ व ै दभाः। अथो̎ ॒ ॒ ू॒ ्
॒ वा एतपम।
॒ पमवषा॑ े॒
े॒ ै मत॑ ॒ ॒ ाच॑।े
िहमानं य॑ु सं॒ माज  ॑नािन।
॒ ु ु चा।
अनभ॒ ॒ ॒ वा ओष॑धयः।
शो
आन॑ु भः ॒ ितः।
ु जाप॑ ॒ े पशवो॒
तासां̎ जर ॒ न र॑ म।े
ा॒जा॒प॒ ो वदः।
े॒ अि॑यो॒ ॑षे ां जरः।

े॒
वदा ु ॒ माज  ॑नािन॥ १॥
 सं ू
॒ प॑श॒ नाम।
याव॑ दियो ह॒ व ै ज॑रः ्
॒ ू भ॑वित।
ताव॑ दियः पशनां
[[3-3-2-2]] यता॒
ै॒ ा॒दध॑े  ित।
े ॒ ै ै िन॒ छ॑सा।
नवना॑ ॒ ॒
नवदाा॑ स॒ ु वा ओष॑धीष ु पशवो॑
॒ े ४॥
रम॥

॒ े या॒ सम॑धयित।
या॑ दवत॑
अथो॒ ऋवाव योषा̎। [[3-3-2-5]]
दभ
॒ वृषा̎। ॒ ॒ वो ॑षे ां ियः।
नवदा॒ ॒
ु ्
ति॑थ॒ नम। ू
याव॑ ियो ह॒ व ै न॑वदा॒वः प॑श॒ नाम।्
॒ ॒ ु े॒
िमथनमवा ॒ त॒ े क॑रोित जन॑
॒ नाय। ॒ ू भ॑वित।
ताव॑ ियः पशनां
जा॑यत े जया॑
॒ ॒ ु यज॑
पशिभ॒  मानः। यता॒
ै॒ ॒ ि।
ौ हर॑
े े वृथ॒ वापा
ताक॒ ै ̎ि। े
ता॑द॒ता॒ ाववे॒ ह॑ रेत।्
तथा॒ न का॒य̎म ।् ॒ ॒
यतरि 
̎ म ृ ात।्
ं ॒
॒ ॒ कम  ॑ण॒  सः िव॑ दो॒हः॥ २॥
आर॑  यिय॑ ॒ ॒ ू ध
पशनां ृ ।ै̎
॒ू
यो भताना॒ मिध॑पितः।
[[3-3-2-3]] ॒ ॑िच॒ रो वृषा̎।
य॑ने ािन पशवो॑
॒ ऽिभ॒ ित॑य ु
े ः। ॒ ू ॒
पशनाकं ॒ मा िहसीः।
न त॒श॒ ु  कम।् ॒  ु तं
एतद॑ ॒ तव॒ ाह॑े िसं॒ माज  ॑ना॒ ौ ह॑ रित।

अिमा  ॑जियोर
 ॒ े ्
॒ े ॑त। एषा ॒ े ॒ योिन॑।
॒ वा एतषां
॒ ॒ कम  ॑णो॒ऽातीः
य ै यिय॑ ॑ सं॒ ित॑ त।े एषा ॒
॒ ॑िता।
े॒ ै िन॒ योिन̎म।्
ामवना॑
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 248 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ ग॑मयित।
ां ॑ितां यो॑ मवे॒ य॑तु ।े

ित॑ितित जया॑ ॒ ु यज॑
पशिभ॒  मानः॥ ५॥ ॒
यमा̎।े
े॒
वदा ु ॒ माज  ॑नािन िवदो॒हो ग॑मयित पशवो॑
 सं ॒ ु ॑ो॒के भ॑व॒ तीित॒ यो॑े ण।
ता॒मिँ
रम े िहसीटच॑॥ २॥ यो̎म।्
स योग॑।
[[3-3-3-1]] यदाे̎।
अय॑ो॒ वा ए॒षः। स म॑े॥ ३॥
॒ ॑ ।
यो॑ऽपीक

न जाः े ्
जा॑यरन। [[3-3-3-4]]
पा̎।े े ॒ ।ै̎
यो॒ग॒॒ म
॒ े॒ ॑ ।
यमवाक ॒ ु ि॑याता आ॒शीःकाम॑े याता॒
यं ु इित॑।

जानां ॒ नाय।
̎ जन॑ आ॒िशष॒ समृ॑।ै
यि॑ ी सं॒ न॑ते । ॒ िं ॑ाित।
॒ ा॒ित ात।
ियं ॑ ् आ॒िशष॑ एवाां
॒ ृ
॒ पिर॑ गाित।
॑ त।े
आसी॑ना॒ संन ु  ै ॒ िः।
पमा॒
आसी॑ना॒ ॑षे ा वी॒य ॑ क॒ रोित॑॥ १॥ ी पी̎।
ु ्
ति॑थ॒ नम।
[[3-3-3-2]] ॒ ॒ ु े॒
िमथनमवा ॒ त॒ े क॑रोित जन॑
॒ नाय।

य॒ााासी॑
त। जा॑यत े जया॑
॒ ॒ ु यज॑
पशिभ॒  मानः॥ ४॥

अनया॑ ॒ ॑ दधीत।
समदं
॒ े ॒ पि॑या समदं
दवानां ॒ ॑ दधीत। [[3-3-3-5]]
े ̎िण॒ त उदी॒ा̎।े
दशा ॒ वा एष॒ आ॒न॑।
अथो॑ अध
आ॒नो॑ गोपी॒थाय॑। यी̎।

आ॒शासा॑ना सौमनसिमा॑ ह। ॒
य॒ धा॒
ृ अिश॑िथलं भावाय।
े मवनां
मा॑ े ल कृ ॒ ा।
े॒ ै ॒ कव॑ ॒ ु ॒ ा वय
सजस॑ ॒ ु प॑सिदमा॑
॒  सपी॒ े ॒ े ह।

आ॒िशषा॒ सम॑धयित। ु क॑रोित।
॒ े॒ ति॑थ॒ नी
यमव
॒ े ु ता भा
अरन॑ ॑ े सकृु ॒ ताय॒ किमा॑ह।
॒ ू संन े िरं धीयाता॒ इित॒ जा̎।ै
ऊ॒ नऽित॑
एत ॒ नम॥् २॥
॒ ै पि॑य ै तोपनय॑ ॒ नां पयो॒ऽोष॑धीना॒ रस॒ इा॑ह।
मही॒
े॒
॒ पमवा॒ ैत॑िहमानं
॒ ॒ ाच॑।े
[[3-3-3-3]] े यमाण॒ िनव  ॑पािम दवयाया॒
त॒ तऽी॑ े ॒ इा॑ह।
े ॒ ै ै ̎ ॒ तमप॑ु नयित।
तनवनां आ॒िशष॑मवतामाशा
े॒ ै  े ५॥
̎ ॥
ता॑दाः। ॒ न॒ ं मो॒
क॒ रोित॑ तोपनय॑ े यज॑मानः शा॥
े ३॥
॒ ै वदे ॒ य॒ न।
यवं

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 249 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
[[3-3-4-1]] ॒ े े यज॑षु े यजषु े भ॒ वा॑
धा॑े धा े दवो॒ े ह।
॒ ितरासीत।्
घृ॒ त ं च॒ व ै मध॑ ु च जाप॑ आ॒िशष॑मवतामाशा
े॒ ै  े ३॥
̎ ॥
यतो॒ मा॑सीत।्
॒ असृ
तत॑ जा ॑ जत। [[3-3-4-4]]
ता॒ध॑िु ष जन॑
॒ निमवाि। ॒
ता अत॑ पिवा े॒
̎ ामवो॑ नु ाित।
ता॒ध॑षु ा॒ न च॑रि। यज॑मानो॒ वा आ̎म।्
या॒तया॑म॒ िह। ॒ ̎।े
ा॒णा॒पा॒नौ पिव
आ॑ने ॒ च॑रि। यज॑मान एव ॒ ा॑णापा॒नौ द॑ धाित।
॒ वा आ̎म।्
यो ॒ ु ॒ हार̎म।्
पनरा॒
॒ े ॒ ै यं
यनव ॒ च॑रया॑
॒ तयामाय। ॒ व॒ िह ा॑णापा॒नौ सं॒ चर॑ तः।
एविम॑
पवे े १॥
̎ त॥ ॒ ु िस॒ ोित॑रिस॒ तजो॒
शम॑ े ऽसीा॑ह।
े॒
॒ पमवा॒ ैत॑िहमानं
॒ ॒ ाच॑।े
[[3-3-4-2]]  षु ा।
ियज॑
॒ ॒ु ॒
िमथनाय ॒ जा̎।ै ॒ े लो॒काः॥ ४॥
य॑ इम

य ै पी॑ य॑ क॒ रोित॑।
॒ ॒ ु तत।्
िमथनं [[3-3-4-5]]
अथो॒ पि॑या एवष ॒
॒ ै या ॒
̎ ारोऽन॑
वि।ै एषां
॒ लो॒काना॒मा।ै̎
॒ े॒ वा एत
अमं ॒ ॑ रोित। िः।
॒ े त।े
यव॑ ॒
ा॑व॒ िृ  यः।
गाह॑प ॒ ऽिध॑
े यित म॒
े ाय॑। े ाय॑।
अथो॑ म॒
॒ म॒ ॑ु वित।
आ॒ह॒वनीय॑ ॒
अथा॑वतीामपः।

य॒ स॑।ै े॒
॒ पमवासा॑ े॒
मतण ॑ दधाित।
े ऽिस॒ तजोऽन
तजो॑ े ॒ ु हीा॑
े ह॥ २॥ अिप॒ वा उ॒ ता॑।
॒ ु  िहर॑ यं पश॒े लं िब॑ती
यथा॑ ह॒ व ै योषा॑ सवण॒
[[3-3-4-3]] ॒ पायाे̎।
े वा अिः।
तजो॒ ॒ ॒ े एतहित॑
एवमता॒ ॒ ।
तज॒े आ̎म।् आपो॒ व ै सवा  ॑ दवता
॒ े ̎॥ ५॥

े स॒ वै तज॒े  सम॑धयित।
तज॑

अि॒ े तजो॒
े मा िवनिदा॒
॒ै हािहसाय।ै [[3-3-4-6]]
̎  ादयित।
॒ व ॒ िह िव॑षे ां दवानां
एषा ॒ ू
॒ े ̎ तनः।

य॒ स॑।ै यदा̎म।्
अिज॒ 
॒ े ाऽिस॑ ॒ ु ू ॒वाना॒िमा॑ह।
सभद तो॒भयो̎ममा॒सा।
ु े॒ ै ्
॒ य॒ जरवतत।
यथा॒ जा॒िमः ात।्

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 250 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ु
यजषाऽऽं ॑ ु यात।्
॒ यज॑षु ा॒ऽप उनी॒ ॒
िनमीाव̎ े त।
 े
छ॑सा॒ऽप उ॑नु ा॒जा॑िमाय। ु
दा॒धारा॒च॑।
ु॒
अथो॑ िमथनाय॑ । ॒
अां ॑ घारयित।
॒ ॒ 
सा॒िवियचा। ृ
आं॑ गाित॥ २॥
सिवतृ ू म े॒ कमा  ॑सिदित॑
॒ ॒ ॑सतं ॒ ।
ू े॒
॒ ॒ ॑सतमवा
सिवतृ ॒ कम  ॑ भवित। [[3-3-5-3]]

पो ॒ ि॑षमृ॒ ाय॑।
गा॑यिया छािस॒ वा आ̎म।्
॒ े ॒ धी॒ संनय
अिरवौष॑ ॑ ित। छावे॒ ी॑णाित।
॒ ू ्
ओष॑धीिभः पशन। ु ॒ ु ग॑
च॒ तजां ृ ाित।
 मानम।्
॒ ु यज॑
पशिभ॒ ु ादः पशव॑
चत॑ ॒ ।
॒ ु ा॑ शायां
शं ॒ु ॒ ोित॑ा॒ ॒ ू े॒ ।े
पशनवाव॑
ोित॑॒ िचा॒ ऽिचषीा॑
 ॒
ह सवाय॑ । ॒ पु ॒ भृित॑।
अाव॑
पया̎ा॒ अन॑रायाय॥ ६॥ ॒ रा गायी।
अा॑ ॒
॒ ॒ ॒ आ॒ह॒ शा॒॒ े लो॒का दवता॑
ईत ॒ े भवित॒ ष॑ ॥ ४॥ गा॒य॒ ः ा॒णः।
॒ ु ु दधाित।
ा॒णमवे॒ पशष॑
[[3-3-5-1]] ु ॒ ु ̎म॥् ३॥
च॒ तवाया
ु संय॑ा आसन।्
॒ े स॒ राः
दवा॒
स एतिम
॒ ॒ आ॑ावका॒शम॑पयत।् [[3-3-5-4]]
े 
तनाव̎ ै त। ु ादः पशव॑
चत॑ ॒ ।
॒ े अभ॑वन।्
ततो॑ दवा ॒ ु वे ोपिर॑ ा॒ित॑ितित।
पश॒
पराऽस॑रु ाः। ॒ मा॒न॒ दवा॑
यज॒ ॒ु
॒ े ॒ व ै जः।
य एवं ॒
॒ िवाना॑ म॒ व॑
े त।े ा॒त॒  े ॒ प॒ भृत।्
ृ ॒ द॒वो॑
भव॑ ा॒ना̎। ु ॒ ु गयो॑ ्
च॒ तजां ॒ ृ ू गीयात।

परा̎ऽ॒ ातृ॑ो भवित। ॒ पु ॒ भृित॑ गनी॑
अाव॑ ॒ृ यः।
॒ ॒ िदनो॑ वदि।
वा॒ यज॑मानायवै॒ ातृ॑॒मप॑ु िं करोित।
यदा॑ने ा॒ािन॑ हवी
॒ ॑िभघा॒रय॑ित॥ १॥ ु ।
गौव  च॑
ु ॒ ु ग॑
च॒ तजां ृ ाित।
[[3-3-5-2]] ु दी॥ ४॥
ता॒त॑
अथ॒ कना॒
े िमित॑।

॒ े े यात।
सनित॑ ् [[3-3-5-5]]
चव॒ ु  सम।
॒ ्
॒ पु ॒ भृित॑।
अाव॑
॒ े ॒ ै ै दिभघा॑
सनवन॑ ॒ रयित। ता॑द॒ाश॑फा।
ई॒
॒ रो वा एषो
॒ ̎ऽो भिव॑ तोः। ु ॒ ु ̎म।्
च॒ तवाया
॒ु
यषाऽऽ॑ म॒ व॑
े त।े
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 251 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
ता॒त॑ु ना। ॒ व ै ब॒ िहः।
जा
गामवे॒ त॑ रोित। ॒ विद॑
पृ॒ िथवी े ॥ २॥
ू  ॑ ह।े
साऽ॒ ै सृ ॒ तष॒े मज
॒ ु गाित॑
यां ॒ृ । [[3-3-6-3]]
े त।्
॒ ज॒
या॒ ॒ एव
जा ॒ ित॑ापयित।
॒ पृ॑िथां
॑ ॒ ित॑।
यपभृ
॒ु
ब॒ िहर॑िस ा॒ े ह।
ाहा॑
या॒ े त।्
ू ज॒
॒ जा॒न॒ या॒ ॒ व ै ब॒ िहः।
जा
सव  ॑॒ ै वा एताय॑
॒ ॒ ृ े
गत। ु ।
यज॑मान॒  च॑
॒ ु मा॑म॥् ५॥
यवाया॒ यज॑मानमवे॒ जास
॒ ॒ ु ित॑ापयित।
॒ घा॒रय॑ित गाित
अिभ॒ ृ ॒ ु ॒ चत॑
वायां ु िद
॒ े ा॒ऽिर॑ ाय ा पृिथ
िदव ॒ ै ित॑
े ब॒ िहरा॒सा॒
ू ज॒
याजानया॒ े  े च॑॥ ५॥ ो॑ित।
ए ॒ ै ॑ो॒के ॒  ो॑ित।
॒ एवनँ
[[3-3-6-1]] अथ॒ तत॑ सह॒ चा॒ ु प॒रु ा̎ं॑ ॒ िं ॑
ु ित।
े े ु अ े गवु ॒ इा॑ह।
आपो॑ दवीरपवो ॒ व ै ब॒ िहः।
जा
े॒
॒ पमवासा॑ े॒
मत॑ ॒ ॒ ाच॑।े
िहमानं यथा॒ स ॒ ु ि॑॥ ३॥
ू ै ॑ का॒ल आप॑ परा॒
अ॑ इमं ॒ न॑य॒ ता॑े यप॑
॒ यं ॒ ितिमा॑
॒ ह।
अ॑ एव ॒ न॑यि।
॒ यं [[3-3-6-4]]
॒ ितम।्
अ॑े यप॑ ता॒ग॒ वे तत।्
॒ु ऽवृणीत वृ॒ तय
यािनो॑ ॒ू
ू ॑ ययिम॑ ू ॒
मवृणीं वृ॒ तय ॒ ॒ इा॑ह।
॒ धा िपतृ
इा॑ह। ृ ाम।्
॒ धा॒का॒रो िह िप॑त॒ ण

वृ॒  ह॑ हिनि ॒ आपो॑ व।े ऊ  ॑व बिह॒ष॒ इित॒ दि॑णाय॒ ै ोण॒ रो॑
े र॒ ै िनन॑यित॒
आपो॒ हं े ॑ विर।े संत॑।ै
सं॒ ामवासा॑
े॒ े॒
मतामा॑ न॒ ं ाच॑।े ॒ बिह॒षद॑।
मासा॒ व ै िपतरो॑
े ह॥ १॥
ोि॑ता॒ ा॑ मासा॑नवे॒ ी॑णाित।
॒   ि।
मासा॒ वा ओष॑धीवधय॑
[[3-3-6-2]] मासा॑ पचि॒ समृ॑।ै
े ॒ ोि॑ताः।
तनाप ॒  वषित।
अन॑ित पजो॑ 
॒ ॒वो॒
अिद े िनला॑यत। ॒ ै ॒ े ि॒ यत̎॥
यतदवं े ४॥
कृ ो॑ ॒ प ं कृ ॒ ा।
स वन॒ ती॒ािव॑ शत।् [[3-3-6-5]]
े ॒ ऽ̎ ये̎ ा॒ ाहा॑
कृ ो̎ऽाखरो े ह। ऊ॒ जा  पृ॑िथव
॒ ग॑॒ता॑
े ह।

अय॑ ॒ ै ॒ जंु ॑ करोित।
एवनं ॒
पृ॒ िथामवोजे॒  ॑ दधाित।
॒ े े ॒ मध॒े मव॑।े
अथो॑ अरव ॒ ऊ॒ जा  भ॑
ता̎िृ था ु त।े
े रिस ब॒ िहष̎ े ा॒ हा॑
विद॑ े ह।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 252 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ िं िवसयित। ृ ाित।
ब॒ िहः ॑ण
ज॑नय॒वे तत।् ॒ व ै ब॒ िहः।
जा
ऊ॒  ा॒ म॑ु ढू ं ॒
॒ माय॑ित। ॒ विद॑
पृ॒ िथवी े ।
े धीयत।े
ता॑ा॒चीन॒  रतो॑ ॒ एव
जा ॒ ित॑ापयित।
॒ पृ॑िथां

तीची ॒ जा॑य।े
̎ जा ृ
अन॑ित णाित।
ू ऽसीा॑ह।
िवो॒ पो॒ ॒ ु रन॑ितं करोित।
॒ ॒ ै ै ॑ पशिभ॒
जयवनं
यो ु ५॥
॒ व ै िव॑॥ ॒
धा॒रय॑रं॒ प॑िरधीिर॑ दधाित।
यज॑मानो॒ व ै ॑॒ रः।
[[3-3-6-6]] ॒ त॒ य ं प॑िरधीिर॑
यज॑मान एव ॒ दधाित।

य॒ ध
ृ ।ै̎ ग॒ ॒ वऽिस िवाव॑ ु
॒ स॒ िरा॑ ह॥ ८॥

॒ु 
परा ̎ रं॒ ग॑ ृ ाित।
म॑ु मवनं
े॒ ै ॑ करोित। [[3-3-6-9]]

इय॑ ं गाित। े॒ ॒ ु  मान े दधाित।
िव॑मवाययज॑
जाप॑ ॒ ु े ॒ संिम॑तम।्
॒ ितना यमखन इ॑  बा॒र॑ िस॒ दि॑ण॒ इा॑ह।

इय॑ ं गाित। ॒ ॒ े॒ यज॑मान े दधाित।
इियमव
॒ ॒ ॒
यपषा॒ संिम॑तम।् ॒ ॑ ोरतः
िमावणौ ॒ पिर॑ धा॒िमा॑ह।

इय॑ ं गाित। ॒ ॑
ा॒णा॒पा॒नौ िमावणौ।
॒ ॒ ै पष
एताव ु ॑ े वी॒यम̎ ।् े॒
ा॒णा॒पा॒नाववाि॑ धाित।
वी॒य  ॑संिमतम॥् ६॥ ॒ ु ̎ा॒िा॑ह।
ू  ॑ा परा
सय
र॑सा॒मप॑ह।ै
[[3-3-6-7]] का̎िदिभश॑
॒ ा॒ इा॑ह।
ृ ित।
अप॑िरिमतं गा ॒ े ै ॑ पाित॥ ९॥
अप॑िरिमतादवनं

अप॑िरिमताव॑ ।ै
ति॑॒ िव े॒ अिप॑सज
ृ ित। [[3-3-6-10]]
यज॑मानो॒ व ै ॑॒ रः। वी॒ितहो̎ ं ा कव॒ इा॑ह।
॒ ̎।े
ा॒णा॒पा॒नौ पिव ॒
अिमव 
े॒ हो॒ण॒े सम॑धयित।
यज॑मान एव
॒ ा॑णापा॒नौ द॑ धाित। ॒ ु  सिम॑धीमहीा॑
म॒ ॒ ह॒ सिम॑।ै
ृ मीा॑ह।
ऊणा̎दसं ा णा॒ अ॑े बृ॒ ह॑म॒ र इा॑ह॒ वृ।ै̎
यथा॒ ु े॒ ै ्
॒ य॒ जरवतत। ॒ य
िवशो ॒ े ॒ इा॑ह।
ा॒स॒ ं दव॒
॒ े े इा॑ह। ॒ य।ै̎
िवशां
॒ े े एवन॑
दव॑ ॒ क॑रोित॥ ७॥
॒ ै ासं उ॒ दी॒चीना̎॒ े िनद॑ धाित॒ ित॑ि।ै
वस॑नू ा ॒ ाणा॑मािदाना॒
॒ े ह।
 सद॑ िस सी॒दा॑
[[3-3-6-8]] ॒ े नामवे॒ सद॑न े र॒  सा॑दयित।
दवता॑
जर॒॑ ु िस घृ॒ ताची॒ नाा॑
े ह॥ १०॥
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 253 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
[[3-3-7-2]]
[[3-3-6-11]] ॒
ऊ॒  सिमधा॒ वाद॑ धाित।
असौ ॒ु
॒ व ै जः। ॒ ॒ ू ज॑
अनया॒ े  सिमध॒
॒ मित॑िशनि।

अिर॑ ु ॒ त।्
मपभृ षं प॑।े
पृ॒ िथवी ॒ु
॒ वा। ॒ ।
षा ऋतव॑
े॒ ॒ े ियं
तासा॑मतदव ॒ नाम॑। ॒ ू वे॒ ी॑णाित।
ऋतन
यताचीित॑
॒ृ । े॒ े वाजयित।
वदनोप॑
यताचीाह॑
॒ृ । ा॒जा॒प॒ ो व ै वदः।
े॒
॒ े वना॒
ियण॒ ै ै नाा॑ सादयित। ा॒जा॒प॒ ः ा॒णः।
एता ॑
॒ असदकृ ु ॒ त॑ लो॒क इा॑ह। ॒ ।
यज॑मान आहवनीय॑
सं ु ृ ॒ त॑ लो॒कः।
॒ व ै स॑क यज॑मान एव
॒ ा॒ण ं द॑ धाित॥ २॥
॒ ै ̎ सकृु ॒ त॑ लो॒के सा॑दयित।
॒ एवना
स
ता िव॑ ो पा॒हीा॑ह। [[3-3-7-3]]
॒ व ै िव॑।
यो ु िप॑वाजयित।

य॒ ध
ृ ।ै̎ यो॒ व ै ा॒णाः।
॒ पा॒िह यप॑
पा॒िह यं ॒ ितं पा॒िह मां य॑॒ िनयिमा॑
॒ ह। े॒
ा॒णानवाि॑ धाित।
॒ ॒ यज॑मानाया॒न।े̎
याय वदनो॑ ॒ ु े ाजापमा॑
े॒ े प॒ य॑ वण॑ ॒ घा॒रमाघा॑रयित।
े एवािशष॒
त॑ ॒ े ̎॥
माशा॒ऽना  ११॥ ॒ व ै जाप॑
यो ॒ ितः।
े ह पृिथवी
ा॑ े ॒  ि॒ यत े॒ िवि॑वी॒य  ॑संिमतं
॒ विदयि॑ ॒ ितं मख॒ु त आर॑ भत।े
॒ े॒ जाप॑
यमव
करोाह पाित॒ नाा॑
े ह लो॒के सा॑दयित॒ ष॑ ॥ ६॥ ॒ ित॒  सवा  ॑ दवता
अथो̎ जाप॑ ॒ े ̎।
सवा  ॑ एव ॒ े ̎ ीणाित।
॒ दवता
[[3-3-7-1]] ॒
अिम॑ ी॒िि॒  संम॒ ृ ीा॑ह।

अिना॒ व ै होा̎। ॒
ा॑व॒ िृ  यः॥ ३॥
॒ भवन।्
॒ े अस॑रु ान॑
दवा
॒ े सिममा॑
अय॑ ॒ ना॒यान॑ु ॒ हीा॑
ू ू ै
ह॒ ातृ॑ािभभ। [[3-3-7-4]]
एक॑िवशितिमदा॒िण॑ भवि। अथो॒ र॑सा॒मप॑ह।ै
ु॑
॒ िव॒ शो व ै पषः।
एक॒ ॒ ॒
पिरधीं मा̎ि।
पु॑ष॒ा।ै̎ ै ।्
॒ु
पना॒ वे नान

प॑दशदा॒ ॒
याद॑ धाित। िि॒  संमा̎ि।
॑  स॒ रा॑यः।
प॑दश॒ वा अधमा॒ ॒
ा॑व॒ िृ  यः।
॒ म ा॒स॒ शः संव॑ र॒ आ
अध॒ ̎ त।े े ाय॑।
अथो॑ म॒

ी॑िरधीिर॑ दधाित॥ १॥ ॒ े व ै द॑वे ा॒ाः।
अथो॑ एत
॒ े ानवे॒ तंमा̎ि।
दवा॒

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 254 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ ु ॒  लो॒क॒ सम॑।ै
सवग॑ िवो॒ ान॑म॒ सीा॑ह।
आसी॑नो॒ऽमा॑घा॒रमाघा॑रयित॥ ४॥ यो ु
॒ व ै िव॑।
एत
॒ ॒ े मप॑रािजतमा॒यत॑नम।्
॒ व ै दवाना॒
[[3-3-7-5]] ॒
यः।
ित॑ ॒म।् ॒ े मवाप॑
दवाना॑ े॒ रािजत आ॒यत॑न े ितित।
् इत॒ इो॑ अकृ णोी॒या  ॑णीा॑ह॥ ७॥
॒ु
यथाऽनो॑ वा॒ रथं॑ वा यात।
ु ॒  य॑नु ि।
॒ े॒ तद॑॒ययं
एवमव
॒ ु ॒  लो॒का॒̎
सवग॑ ू ।ै [[3-3-7-8]]
े ा॒ाः पशव॑
वह॑ नं ॒ । ॒ ॒ े॒ यज॑मान े दधाित।
इियमव
॒ वद॑े ।
य एवं ॒ रो॒ अ॒
समा॒ ॑ रो िद॑ िवृ
॒ श॒िमा॑ह॒ वृ।ै̎
भव॑ु नमिस॒ िव॑थ॒ ा॑
े ह।  ण॒मन॑ ु समा॒र॑।
आ॒घा॒रमा॑घा॒यमा॑
॒ व ै भव॑ु नम।्
यो एति॑
॒ ॒ े स॑वु ॒ ग लो॒कमा॑यन।्
ा॒ले दवाः
॒ एव
य ॒
॒ यज॑मानं जया॑ ॒ ु  थयित।
पशिभ॑ ॒ े यज॑मानः सवग
सा॒ादव ु ॒  लो॒कम॑िे त।
अ॒ े य॑िरदं॒ नम॒ इा॑ह॥ ५॥ े ॒ ै यन
अथो॒ समृ॑नव ु ॒  लो॒कम॑िे त।
॒ े ॒ यज॑मानः सवग
॑ यो
अतो ॒ यप॑
॒ तिरा॒
े॒ हाना॑।
[[3-3-7-6]] े ह।
इा॑वा॒ाहा॑
॒  दवानां
अिव ॒ े ॒ या̎। ॒ ॒ े॒ यज॑मान े दधाित।
इियमव
य एव ॒ े ॒ या̎।
॒ दवानां बृ॒ हा इा॑ह॥ ८॥
ता॑ एव
॒ नम॑रोित।
ु े ॒
जिा े ॒
̎ यित दवयाया॒ े दवा॑
उप॑भ॒ दृ िह॑ ॒े [[3-3-7-9]]
॒ ॑ यित दवयाया॒
सिवता े ॒ इा॑ह। ॒ ु ॒ व ै लो॒को बृ॒ हाः।
सवग
॒ु
आ॒॒ये ी व ै जः। ॒ ु ॒  लो॒क॒ सम॑।ै
सवग॑
॒ पु ॒ भृत।्
सा॒िव॑ ॒ मा॒न॒ दवा॑
यज॒ ॒ु
॒ े ॒ व ै जः।
े॒ ै े॒ स॑तू ॒ आद॑ ।े
ताा॑मवन ा॒त॒  े ॒ प॒ भृत।्
ृ ॒ द॒वो॑
अा॑िव॒ ू मा वा॒मव॑ िमष॒िमा॑ह। ॑ रः।
ा॒ण आघा॒

अिः ॒ु त
परा ̎ ।् ̎ े ।्
य॒शयत
िव॑यु ः ॒ ् ६॥
॒ पात॥ े
ातृ॑ऽ ा॒ण ं द॑ ात।्
 ाा॑मित।
असशय॒
[[3-3-7-7]] यज॑मान एव
॒ ा॒ण ं द॑ धाित।
ताा॑मवे॒ ॑ितोा॒
॒ ाा॑मित। ु िरत े भ॒ जा॑
पा॒िह मा̎ऽ॒ े ॑िरता॒दामा॒ सच॑ े ह॥ ९॥
िविज॑हाथां॒ मा मा॒ संता̎॒ िमा॒हािहसाय।ै
ु ॒
लो॒कं म॑े लोककृ तौ कृ णतिमा॑ ह। [[3-3-7-10]]
आ॒िशष॑मवतामा
े॒ ै शा̎।े ॒
अिवाव ॒ ̎म।्
 पिव

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 255 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
वृ॒ िज॒ नमनृत॑ ॒ ं ॑िरतम।् यज॑मानः।
ऋजक॒॒ ॒ ु म स ॒  सच॑ु िरतम।् े॒
ताद॑ रयात।्
॒ े ॒ ै ॑ वृिज॒ नामनृत
अिरवनं ॑ ा॒॑
ु िरतााित। यज॑मान ा॒णांक॑षत।्
॒ ॒ ु म स
ऋजक॒ ॒ े सच॑ु िरत े भजित। ॒ क
माय॑ ु ः ात।्

ता॑द॒वमाशा̎ ।े
 ॒ ु डाश॑मपग
परो॒ ु १॥
॒ ृ ॒ संच॑र॒ यः॥
आ॒नो॑ गोपी॒थाय॑।
॒ ॒
िशरो॒ वा एत॑ । [[3-3-8-2]]
यदा॑घा॒रः। यज॑मानायवै॒ तो॒क िशषित।
आ॒ा वा॥॒ु १०॥ 
ना॑ ा॒णांक॑षित।
॒ क
न माय॑ ु ो भवित।
[[3-3-7-11]] ॒ ु ̎॒ासी॑नः।
परा
॒ ु  सम॑नि।
आ॒घा॒रमा॒घाय  ॑ वा इडा॑या॒ इडा॒माद॑ धाित।
आ॒॒ वे य
॒ ॒ िशर॒ ित॑दधाित। हा॒ होे̎।
िः सम॑नि। ॒
पशवो॒ वा इडा̎।
ौ िह ा॑णापा॒नौ। पशव ु॑
॒ ॒  पषः।
तदा॑ः। ॒ ु वे पशित॑
पश॒ ॒ ू ापयित।
े ॒ सम॑ात।्
िरव ॒ जा॑ितः॥ २॥
इडा॑य ै॒ वा एषा
िधा॑त॒ ु िह िशर ॒ इित॑।
ै॒ ॒
िशर॑ इवत॑ । [[3-3-8-3]]
अथो॒ यो॒ व ै ा॒णाः। तां जा॑ितं॒ यज॑मा॒नोऽन॒ ु जा॑यत।े
े॒
ा॒णानवाि॑ धाित। ॒ ु वनि॒ पव  ॑णोः।
िरला॑

मख॒ िशरो॑ऽिस॒ सं ोित॑षा॒ ोित॑रा॒िमा॑ह। िपाज॑
॒ मान॒  ित॑ि।ै
ोित॑रेवाा॑
॒ उ॒ पिर॑ ाधाित। ॒ प॑णाित।
सकृ ृ
॒ ु ॒  लो॒कान॑
सवग॑ ु ा॥ ै ११॥ िराद॑ धाित।
पिर॑ दधाित ा॒ण ं द॑ धाित॒ िह यो
॒ घा॑रयित॒ नम॒ इा॑ह ॒ दिभघा॑
सकृ ॒ रयित।

पाी॒ या  ॑णीा॑ह॒ भा इा॑ह भ॒ जा॑
े ह च॒ तःु संप॑त।े
॒ु ै
ववाि॑ धाित॒ ीिण॑ च॥ ७॥ च॒ ािर ॒ व ै पशोः
॒ ॒
॑िताना॑ िन।
॒ ु
यावा॑नवे॒ पशः।
[[3-3-8-1]] तमप॑ु यत॥
े ३॥
ु ।े
॒ े ॑
िधि॑या॒ वा एत
या।
॒ [[3-3-8-4]]
योता̎। ु िमव॒ प॑ु यत।
मख॑ े
ु
यद॑ ॒यः। ु े॒ पशनप॑
सं॒ म॒ खानव ॒ ू ु यत।े
यदीत।
॒ ्
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 256 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda

पशवो॒ वा इडा̎। [[3-3-8-7]]
ता॒ाऽा॒रा̎। यज॑मानो॒ व ै प॑रु ो॒डाश॑।
अ॒ ु च॒ यज॑मानने च।
॒ यणा॑ ॒ ब॒ िहः।
जा
॒ ु सा॒नीा॑ह।
उप॑तः पशमान॑ यज॑मानमवे॒ जास
॒ ॒ ु ित॑ापयित।
उप॒ ॑ने ौ॒ य॑त े॒ होता̎। ॒
ता॑द॒ाऽाः जाः ॒ ि।
॑ितित॑
इडा॑य ै दवता॑ ु ॒ े
॒ े नामपहव। े ाः।
मा॒सना॒
॒ु
उप॑तः पशमा॑ वित। अथो॒ खा॑ः।
॒ वद॑े ॥ ४॥
य एवं दि॑णा॒ वा एता ॒
॒ ह॑ िवया̎व॒ व॑।े
य॑रु ो॒डाशं॑ बिह॒षदं॑ क॒ रोतीित॑।
[[3-3-8-5]] ु  क॑रोित।
च॒ त॒ धा
यां व ै हा॒िमडा॑मा॒दधा॑ित। ॒  ॒  ॥ ७॥
च॒ ारो॒ ॑ते े ह॑ िवयिज॑
वा॒चः सा भा॑ग॒धये̎म।्
याम॑पु ॒ य॑त।े [[3-3-8-8]]
ा॒णाना॒ सा। ु ॒
॒ होताऽ̎ ॒ यरीत।
ा ्
वाचं॑ च॒ वै ा॒णााव॑।े ॒ ॑शत।
तमिभमृ े ्
॒ ु ताया॒िमडा॑याम।्
अथ॒ वा एतप॑ ॒ ।
इदं॒ ण॑
॒ ु डाश॑वै॒ ब॑िह॒षदो॑ मीमा॒सा।
परो॒ ु
इद॒ होत॑।
यज॑मानं दवा ॑ ु ्
॒ े अवन। इदम॑
॒ ॒यः।
हिवन॒
॒ ॒ े ।
िनवपित॑ ॒ ॒
इदमीध॒ इित॑।
नाहम॑भा॒गो िनव  ॑ा॒मी॑वीत॥् ५॥ यथवादः
ै॒ सौ॒̎ऽे ॒ रे।
े म॒ िृ ो॒ दि॑णा नी॒य̎।े
आ॒दश॑
[[3-3-8-6]] ता॒ग॒ वे तत।्
॒ े ॒ वाग॑वीत।्
न मया॑ऽभा॒गयाऽन॑ ु वथित ॒
अीध ̎ े थमाया
॒ द॑ धाित॥ ८॥
ु ु ा॑ भिवा॒मीित॑ परोऽनवा॒
नाहम॑भा॒गा प॑रोऽनवा॒ ु ु ा̎।
नाहम॑भा॒गा या॒ा॑ भिवा॒मीित॑ या॒ा̎। [[3-3-8-9]]
न मया॑ भा॒गने ॒ वष॑िरथित॑
॒ े वषा॒रः। ॒
अिम॑ ु ा॒ ि॑
ख ृ ।

य॑जमानभा॒ग ं िनधाय॑ ु डाशं॑ बिह॒षदं॑ क॒ रोित॑।
परो॒ ॒
अिम॑ ख ु ामवि े॒ े ॒  यज॑मान ऋोित।
तानवे॒ ता॒िगन॑ करोित। ॒ पीय
सकृ ॑ ॒ ॒  िरा॒दध॑त।्
ु  क॑रोित।
च॒ त॒ धा उ॒ प॒ ीय॒  िरिभघा॑
॒ रयित।
चत॑ो॒ िदश॑। षट ् संप॑।े
॒ वे ित॑ितित।
िद॑ ॒ ।
षा ऋतव॑
ब॒ िह॒षदं॑ करोित॥ ६॥ ॒ ू े॒ ी॑णाित।
ऋतनव
े॒ े ण
वदन॑ ॒ ̎ े भा॒ग ं पिर॑ हरित।

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 257 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
ा॒जा॒प॒ ो व ै वदः।
े॒ [[3-3-9-1]]
ा॒जा॒प॒ ो ा॥
॒ ९॥ ु वनां
अथ॒ चा॑ ॒ ु ु ॒ वाज॑वतीां॒ ॑हू ित।
॑ ॒ु ु ्
॒ ॒ वा अनक।
िता
[[3-3-8-10]] अं॒ वाज॒  ित॑ि।ै
॒ ॒ य
सिवता ॒ ू ।ै
॒ स̎ ॒ ॒
अााव॑ ।ै
अथ॒ काम॑म॒ न॑े । ॒ ु हू ित।
ाच̎ जम॑
ततो॒ होे̎। जा॒तानवे॒ ातृ॑ा॒ण॑दु त।े
॒ ॒
मं॒ वा एत॑ । ॒
तीची॑मपभृु ॒ त̎म।्
योता̎। ॒
ज॒ िनमा॑ ु े
णानवे॒ ित॑नदत।
॒ त एव
म॒ ॒ ी॑णाित।
॒ यं ू एवापो॑
स िवष॑च ॒ ॒ ज॑मानः।
सपा॒
अथा̎॒यव̎।े ॒ ो॒के ित॑ितित॥ १॥
अिँ
॒ ॒ वा एषा
िता ॒
॒ य॑ ।
ु
यद॑ ॒यः। [[3-3-9-2]]
॒ ु १०॥
॒ ै े॒ त॒मन॑॥
ता̎िवयतामवावृ ाा̎म।्
ि॑ितो॒ िह।
[[3-3-8-11]] ु ा ॒ े॑ाऽऽिद॒
वस॑ ॒ े ा॑
े ह।

अा दि॑णा नीय।े ु े॒ ै ्
॒ य॒ जरवतत।
यथा॒

य॒ ित॑ि।ै ॒ ु ु ॑॒ रम॑नि।

अिम॑ ॒ ॑कृ॒ ंम॒ ृ ीा॑ह।
ीकृ ॒ े व ै लो॒काः च॑
इम ु ।
परा॑िङव॒ ॑ते िह॑ यः।
॒ यज॑मानः रः।

ै होता॑र ॒ इा॑ह।
इि॒ ष॒ता दा॒ यज॑मानमवे॒ तज॑
े साऽनि।
॒ त िह कम  ॑ ि॒ यत̎।े
इिष॒ े॒
धाऽन॑
ि।
े तो॒ मान॑षु ः सवा॒
भ॒ ॒ वाा॑य॒ िष॑ ू काय॑ सा
॒ू ॒ े लो॒काः॥ २॥
य॑ इम
॒ू
हीा॑ ह।
आ॒िशष॑मवतामाशा
े॒ ै ̎ ।े
 [[3-3-9-3]]
॒ गा दा॒
ै होतृ॑॒ इा॑ह। ए ॒ ै ॑ लो॒के ो॑ऽनि।
॒ एवनं
॒ े॒ तगा
यमव ॒ क॑रोित। ू  नि।
॒ प॒ वम॑
अिभ॒
॒ िमान॑ षु ॒
े इा॑ह। ू  े॒ यज॑मानं॒ तज॑
॒ प॒ वमव
अिभ॒ े साऽनि।
आ॒िशष॑म॒ वेतै ामाशा̎।े ॒  िरहा॑णा॒ इा॑ह।
अ
॒ ू
शं॒ योहीा॑ ह। े वा आ̎म।्
तजो॒
ु े॒ बा॑ह॒
शं॒ यमव   ं भा॑ग॒धय॑ 
े ने ॒ सम॑धयित॥ ११॥ यज॑मानः रः।

॒ ॒यःु जा॑ितयत
च॒ र॒  े॒ वदा॑
े वीिह॒षदं॑ करोृ॒िजो॑ यज॑मानमवे॒ तज॑
े साऽनि।

दधाित ाऽन॑
क ु रोित च॒ ािर॑ च॥ ८॥ ॒ ॒ ु वय॒ इा॑ह।
िवय

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 258 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
वय॑ एवनं
॒ ै ॑ कृ ॒ ा। ॒
य॒ पाथ॒ उपसिम॑
॒ त॒ िमा॑ह।
स॒ वु ॒ ग लो॒कं ग॑मयित॥ ॒ ू मवोप
भमान॑ े॒ ै ॑ित।
॒ ॒
पिरधीह॑ रित।
[[3-3-9-4]] ॒
य॒ सिम॑॥
ै ६॥
जां ॑ ॒
॒ योिनं॒ मा िनमृिमा॑ ह।

जाय ै ॑ गोपी॒थाय॑। [[3-3-9-7]]
आा॑या॒माप॒ ओष॑धय॒ इा॑ह। ु संा॑वयित।
चौ॒
आप॑ एवौष॑ ॒ ॒ पृष॑तय॒  ा॑
॒ धी॒राा॑ययित मतां े ह। यदव ू॒ ्
॒ े त॑ रम।

मतो॒ व ै वृा॑ ईशत।े तन॑े शमयित।
वृि॑मवाव॑ े॒ ।े ॒ ु पु ॒ भृत̎म।्
जाम॑
॒ े ॒ े ह।
िदवं॑ ग॒ ततो॑ नो॒ वृिमरया॑ ॒ मा॒न॒ दवा॑
यज॒ ॒ु
॒ े ॒ व ै जः।
वृिव॒  ौः। ा॒त॒  े ॒ प॒ भृत।्
ृ ॒ द॒वो॑
वृि॑मवाव॑ े ४॥
े॒ ॥ यज॑मानायवै॒ ातृ॑॒मप॑ु िं करोित।
े ह।
स॒ ा॒वभा॑गा॒ ा॑
[[3-3-9-5]] ॑ ॒
वस॑वो॒ व ै ॒ ा आिदाः सा॒वभा॑गाः।
॒ अ॒
यावा ॑ यःु ॑॒ रं हर॑
॒ ित। े ॒ ता॑ग॒धये ̎म॥् ७॥
तषां
ताव॑ द॒ाय॑मु यत।े
ु अ॒
आ॒य॒ ा ॑ ऽे ाय॑मु  पा॒हीा॑ह। [[3-3-9-8]]
आय॑रु ेवाऽऽ॑
॒ ।े तानवे॒ तन॑े ीणाित।
यावा ॑ यःु ॑॒ रं हर॑
॒ अ॒ ॒ ित। ॒े 
व॒ै॒ दचा।
ताव॑ द॒ च॑मु यत।े ॒ े िह िव॑े दवाः।
एत ॒े
ु अऽिस
च॒ ॒ ा ॑ े ॒ च॑मु  पा॒हीा॑ह। ॒ ु वित।
ि॑
च॑रु ेवा॑
॒ ।े इियं ॒ ु ्
॒ ॒ व ै िक।
॒ु
वाऽसीा॑ ह॒ ित॑ि।ै ॒ ॒ े॒ यज॑मान े दधाित।
इियमव
यं प॑िरिधं ॒  ा॒ इा॑ह॥ ५॥
॒ पयध॑  प॑गह
॒ े म
अवा॒ ृ ॒ सद॑ िस सादया॒मीा॑ह।
इयं ॒
॒ वा अिरप॑ ृ
गहः।
[[3-3-9-6]] ॒
अा ॒ ै े॒ सद॑न े सादयित।
एवन
ु े॒ ै ्
॒ य॒ जरवतत।
यथा॒ ॒ु
साय॑ ु
सिनी ॒ ु े मा॑ ध॒ िमा॑ह॥ ८॥
स
अ॑े दवपिणिभ॑
े ॒  ण॒ इा॑ह।
व॒यमा॑

अय॑ ॒ ै ॒ जंु ॑ करोित।
एवनं [[3-3-9-9]]
॒ ु ॑ भरा॒मीा॑ह।
तं त॑ एतमनजोषं
॒ ॒ व ै पशव॑
जा ॒ु ्
॒  सम।
॒ तानवाा॒
सजा॒ े॒ ु ारोित।
अन॑क ॒
जामव ॒ ू ॑।े
े॒ पशना॒
नदष ु ा।ै
े ॒ े द॑पच॒ ते या॑ ता॒ इा॒हान॑ धिर॒ ु धय
॒ ु पातिमा॒॑ ह।

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 259 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
जा॒या॒प॒ ोगपी॒थाय॑। ु रऽधमा॒
त संत॑त॒ म॑ े  स आल॑ भत॥
े ११॥
अ॑ऽे दायोऽशीततनो॒ इा॑ह।
यथा॒ ु े॒ ै ्
॒ य॒ जरवतत। [[3-3-9-12]]
पा॒िह मा॒ऽ िदवः
॒ पा॒िह िस॑ ै पा॒िह िर॑  ै पा॒िह तं का॒ले का॑ल॒ आग॑त े यजत।े
॑  ै पा॒िह ॑िरता॒िदा॑ह।
र॒ ॒ ॒ िदनो॑ वदि।
वा॒
आ॒िशष॑मवतामाशा
े॒ ै ̎ ।े
 ̎ ।्
॑ यःु ात
स ा अ॒
॒ ु कृ॑ ण ु सषदा॒
अिव॑ ष ं नः िपतं ॒ ु योिन॒  ु े
॒ ॑य॒ ।
यो यतो॑ यं
े सं॒ व
ाहती॑ ृ न ॒  नऽा॒
॑ ााहायपच॑ े धाय॑ तद॑ने ं िता॒पयतीित॑
॒ ।
फलीकरणहो॒म ं ज॑हु ोित। वाता॒ा अ॒ ु ॒  य॑
॑ ययं ु े।
अित॑िरािन॒ वा इसं
॑ ॒ व॑
ृ नािन॥ ९॥ ु
े गातिवदो
दवा॑ गा॒त ं ु िवा ु ॒ े ह।
॒ गा॒तिमता॑
यत॑ एव
॒ यं ु े
॒ ॑य॒ ।
[[3-3-9-10]] तद॑ने ॒ ं ित॑ापयित।
अित॑िराः फली॒कर॑ णाः। ॒
ित॑ितित जया॑ ॒ ु यज॑
पशिभ॒  मानः॥ १२॥
अित॑िरमाोष॒े णम।् ॒ ती॒म े लो॒का ग॑मयित॒ ौवृि ॑मवाव॑
िति॒ ॒  ा॒
े॒  े पयध॑
अित॑िर एवाित॑
॒ िरं दधाित। े ॑ ध॒ िमा॑ह॒ वा
इा॑ह॒ सिम॑ ै भाग॒ धयं
े ॒ ै िरमा॒ाऽव॑ ।े
अथो॒ अित॑िरनवाित॑ ॑ ृ ॑ना॒न॑िु व ै लभत े॒ यज॑मानः॥ ९॥
॒ व
इसं
े द॒व ो॒
विद॑ े िनला॑यत।
े॒ े
तां वदना॑ िवन।् [[3-3-10-1]]
े॒ े ॒ विदं
वदन े ॑ िविवः पृिथवीम।
॒ ्
॒ पु ॒ चर॑ ित।
े यम॑
यो वा अय॑थादवतं
॒ पािथ  ॑वािन।
सा प॑थ े पृिथवी ॒े 
आ दवता̎ ो वृत।े
गभ ॑ िबभित ॒ भव॑ु न॒
े ः। पापी॑यावित।
॒ जा॑यत े िव॒ दािनिरित॑
ततो॑ यो ॒ ॒ ु ̎यजषो॑
परा ॒ ु े ॒ ्
योऽय॑थादवतम।
े॒ े ॒ विद
वदन ॒ संमा॒न॑ िु व॥
े  ै १०॥ ॒ े ̎॒ आवृ॑त।े
न दवता
वसी॑यावित।
[[3-3-9-11]] वा॒॒णो व ै पाश॑।
े॒ ॒ विद॑
अथो॒ यद े ॒ भव॑ तः। ॒ िवा॑िम॒ वण
इमं ॑ ॒ पाश॒ िमा॑ह।
॒ ॒ु ॒
िमथनाय ॒ जा̎।ै ॒ ण॒पा॒शादवनां
व॒ ु
॒ े ै ̎ मित।
॒ तवा
जाप॑ ॒ ॒ म॑िू ण।
े॒  एतािन ॒ ॒ ॑सतो
सिवतृ े ॒ ् १॥
ू यथादवतम॥
े॒
यदः।
पि॑या उ॒ प॒ आ॑ित। [[3-3-10-2]]
॒ ॒ ु े॒ क॑रोित।
िमथनमव ॒ े ̎॒ आवृ॑त।े
न दवता
॒ ̎ े जाम।
िवत ॒ ्
वसी॑यावित।
॒ े  होताऽऽह॑ व॒ नीया̎॒ण
वद ृ ॑िे त। ु ॒ योनौ॑ सकृु ॒ त॑ लो॒क इा॑ह।
धा॒त
 सात।्
॒ े॒ तंत॑नो॒ो॑रादधमा॒
यमव
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 260 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒  धा॒ता।
अिव
ु ॒ कम  ॑ सकृु ॒ त॑ लो॒कः।
पयं [[3-3-11-1]]
॒ े ॒ ै ̎ धा॒ता।
अिरवनां नाम।्
॒ ॒ े॒ वा एष॒ वनती॑
पिरवषो ॒
ु े॒ कम  ॑िण सकृु ॒ त॑ लो॒के द॑ धाित।
पय ॑ े॒
यपवषः।
ो॒न ं म॑े सह
॒ पा॑ करो॒मीा॑ह। ॒ वद॑े ।
य एवं
आ॒न॑॒ यज॑मान॒ चाना̎ ै सं॒ ाय॑। ॒ े पिरवार
िवत॑ े॒ ̎म।्
समाय॑षु ा॒ सं जया॑
॒ े ह॥ २॥ ु ॒ र।े
तम॑
ु षे ।ु
॒ े म॑न॒ ॑
यं दवा
[[3-3-10-3]] उ॒ प॒ वषम॑ े॒ धारयन।्
आ॒िशष॑मवतामाशा
े॒ ै ू  ।े
̎ े पणपा॒ य े अदप॑
॒ े
चतसः।
अ॒ ॒ ु ु ̎।
॒ तो॑ऽनभा ॒
तान॑ ॒ ॑ ु ।
िमहाक
ु ॒ ा एत
चत॑ ॒ ू   े भ॑वित।
॒ ित॑ितं॒ पि॑य ै पणपा॒ उप॑वषोप॑
े॒ िवि नः॥ १॥
॒ ो॒के ित॑िता॒नीित॑।
अिँ

अि॒ वे लो॒के ित॑ितित। [[3-3-11-2]]
॑ ॒ु ु ्
अथो॒ वावा अनक। ॒ थो॒ धन̎म।्
ु म
॒ पि
जां
ु ्
वाि॑थ॒ नम। िपदो॑ ॒  ु दः।
॒ नत॑
॒ नम।्
े  जन॑
आपो॒ रत॑
॒ु
वानन॑ ु॒  परा
पगािवित॑ ॒ ु ̎॒॒ मप॑ु गहित।

एता॒
॒ ु ॒ माननय॑
 ै िम॑थ॒ नािोत॑ 
॒ षित। ु 
ता̎॒रा ॒ ू अव॑ ि।
̎ ॒॑ शा
े  िसन॥
रत॑ ॒ ् ३॥ ू
॒ ॒ उप॑गहित।
॒ िवमत
॒ ै ̎ु त।े
अ॑ितवािदन एवना
[[3-3-10-4]] ृ ॒  उपवषः।
धिवा ॑ े॒

जाः ॑ज॒नय॑न।् ॒ु
शचत वो॒ ॑णा॒ सिश॑तः।

य ै य ॒ ु ̎।े
॒ ॑णा यत ु ्
योप॑वषे॒ े शक।
॑णा॒ व ै त॑ िवमो॒कः। ु ॑त॒ ु यं ि
साऽममृ ॒ इित॑॥ २॥

अिः शाि॑।
ु ं ॒ वा एतिह
िवम॑ ॒ ॒ यों ॒ ॑णा। [[3-3-11-3]]

आ॒दायै ॑नी॑ ॒
सहाप ृ े॒ शा̎।ै
उप॑गीत ॒ ृ ॒ ह॑ रित।
अथा̎ ै नामग
अ॒ ̎ ू पा॒
॒ लौ पण  मान॑यित। ॒ ु न॑दु ॒ ओक॑सः।
िनरमं
े एवाां
रत॑ ॒ ॒ द॑ धाित।
̎ जां ॒
सपो॒ ॑ ॒ ित॑।
यः पृत

जया॒ ु  पणः।
िह म॑न॒ ॑ ॒ू  ॒ 
िनबा॒  ने॑ हिवषा
॒ ̎।
मखं॒ु िवमृ॑।े इ॑ एणं॒ परा॑शरीत।्
॒ ॒ ॒ थव
अवभृ ॒ ै ॒ प ं कृ ॒ ोि॑ित॥ ४॥ इिह ॒ प॑रा॒वत॑।
॒ ितः
॒ ॒ ॑सतो
सिवतृ ू यथादवतं े ॒ जया॑
॒ े ह िसृ
॒ ॑॒ एकं॑ च॥ इिह
॒ प॒ जना॒ अित॑।
१०॥
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 261 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
इिह ॒
॒ ितोऽित॑ रोच॒ नायाव॑ त।्
ू अस॑ििव।
सय॒ ॒
॒ ॒ ा॑ परा॒वत̎म॥् ३॥
परमां

[[3-3-11-4]]
इो॑ नयत ु वृ॒ हा।
ु ॒ िस।
यतो॒ न पनराय॑
श॒ ॒ ती॒  समा̎॒ इित॑।
॒ ा एष॒ वो॒ ॑णा॒ सिश॑तः।
िवृ
॒ ु ै ै ॑ िवा।
शचवनं ॒
॒ ु ।
॒ लो॒के ो॑ िनण॑
एो
ृ ु े
े ॒ ॑णा णत।
व॑ण
हतो॑ ु
॒ ऽसावव॑ िधा॒मिमा॑ ृ ।ै̎
ह॒ 
यं िां
॒ े ्
ा॑यत।
॒ ु ै ै मपयित॥
शचवन॑  ४॥
नो॒ि 
॒ इित॑ परा॒वत॑मपयित॥ ११॥
॑ु ं िदवः े ॒ु
॒ िश॒ मय॑ो घृ॒ त ं च॑ दवासरा एतिम
॒ ॒
े ॒
आपो॑ दिवरिना॒ ु यो वा अय॑थादवतं
धीि॑या॒ अथ॒ चौ॒ े
पिरवषो े॒ वा एका॑दश॥ ११॥
॑ु मय॑ ॒ िह िव॑षे ां दवान॑
॒  एषा ू  पृि॑ थवीमथो॒
॒ े म॒ जा ॒
र॑सां॒ तां जा॑ितं॒ ाां॒ तं का॒लेका॑ल॒े नव॑ सितः॥
७९॥
॑ु शचवन॑
॒ ु ै ै मपयित॥

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 262 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
TaittirÁya-BrÀhmaÉa श॒ रा॑ ु रम।्
॒ या इषका॒
॒ े ै ध॑का॒रम।्
ह
Book 3, Chapter 4
कम  ॑ण े ाका॒रम।्
िदाय॑
॒ ु ॒  ्
रसगम।
Edited by Subramania Sarma, Chennai

ु ्
Final proofread version, May 2005
मृ॒ व॑े मृग॒यम।
[[3-4-1-1]] अ॑काय ॒ िनत̎म॥् १॥॥ ३॥
॑ण े ाणमाल॑
॒ भत।े
ाय॑
॒ राज॒ ̎म।् [[3-4-4-1]]

मो॒ ै ̎म।्
वय ॒ े जा॒रम।्
सय॑
॒ू ्
तप॑स े शम। ॒ म।्
ग॒ हे ायो॑पपित
तम॑स े॒ त॑ रम।् ॑ ै पिरिवम।
िन ॒ ्
॒ ̎म।्
नार॑ काय वीरहण आ ॑ पिरिविवदा॒नम।्
पा॒ने̎ ी॒बम।् ॒ ू ̎म।्
अरा̎ ै िदिधषपित
ू ्
आ॒॒याया॑यो॒गम। ॒
पिवा॑ य िभ॒ षज̎म।्
ु ॒ ।्
कामा॑य पम ॒
ाना॑ ॒  ्
य नदशम।
अित॑ु ाय माग॒ धम॥् १॥॥ १॥ े
िनृ॑  ै पशा॒रीम।्

बला॑योपदाम। ्
[[3-4-2-1]] ॒ ू ̎म॥् १॥॥ ४॥
वणा  ॑यानध
॒ू ्
गी॒ताय॑ सतम।
ै ॒ ्
नृ॒ ाय॑ शषम। [[3-4-5-1]]
धमा  ॑य सभाच॒ रम।् ॒
नदी॑  पौि॒ म।्
नमाय॑ े॒ ्
॒  रभम। ऋीका॒  ै दम।्
̎ ो॒ नषा॑

निर॑ ाय ै भीमलम।् ॒  ̎म।्
प॒ ु ॒ ष॒ा॒ाय॑ मद
हसा॑य॒ कािर̎म।् ॒ ु उ॑म।्
य॒
आ॒न॒ ाय॑ ीष॒खम।् ग॒ ॒ वा॒ सराो॒
॒ ा̎म।्
मद॑ ु ॒ु ्
॒ ु े कमारीपम। ॒ ॒  ॒ े ॒ नोऽ॑
सपदवज॒ े ितपदम।्
मधाय े॒ ै ॑ रथका॒रम।् अवे ̎ ः िकतवम।॒ ्
ै  ॑य॒ ता॑णम॥् १॥॥ २॥
धया ॒  या॒ अिक॑तवम।्
इयता॑
े िबदलका॒रम।्
॒ चो॑
िपशा॒
[[3-4-3-1]] ु 
या॒त॒ धान ̎ े ः कटकका॒रम॥् ५॥॥ ५॥
मा॑य कौला॒लम।्
मा॒यायै ॑ कामा॒र म।् [[3-4-6-1]]
॒ पाय॑ मिणका॒रम।् ु॒ म।्
े  क
उ॒ सा॒द॑
शभ॑ ॒ ्
ु े वपम।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 263 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
मद॑ ॒ ्
॒ ु े वामनम। [[3-4-9-1]]
ा॒ः ा॒मम।् अम̎ो हिपम। ॒ ्
ा॑या॒म।् ज॒ वाया̎॒पम।्
अध॑माय बिध॒ रम।् ु ै ॑ गोपा॒लम।्
प
सं॒ ाना॑य रका॒रीम।् े सऽजपा॒
तज॑ े लम।्
॒ मोा॑योपसद
का॒ ॒ ̎म।् वी॒या  ॑यािवपा॒लम।्
॒ ̎म।्
आ॒िश॒ ाय ै̎ िन इरा॑य ै की॒नाश̎म।्
॒ ̎म।्
उ॒ प॒ िश॒ ाया॑ अिभिन ु रम।्
की॒लाला॑य सराका॒
॒  य ै िववा॒कम॥् ६॥॥ ६॥
मयादा॑ ृ ॒ ्
भ॒ ाय॑ गहपम।
य॑े स े िव॒ धम।्
[[3-4-7-1]] ु ॒ ̎म॥् १॥॥ ९॥
अ॑ायानार
॒े ॑
ऋ ै̎ नदयम।्
वर॑ै हाय॒ िपश॑नु म।् [[3-4-10-1]]
॒ ̎म।्
िविव॑  ै ार ॒ ऽे या॒पम।्
मव॑
औप॑ाय संही॒तार̎म।् ॒ ्
ोधा॑य िनसरम।
बला॑यानच॒ु रम।् ॒ ्
शोका॑यािभसरम।
भ॒ ू े प॑िर॒ म।् ॒ ू॒
उ॒ ू ॒ ल॒ िवकलाां ॒
̎ ििन ̎म।्

ियाय॑ ियवा॒िदन̎म।् योगा॑य यो॒ार̎म।्
अिर॑ ा असा॒दम।् े य िवमो॒ार̎म।्
मा॑
॒ू
े य वासःपलीम।
मधा॑ ्
वप॑षु े मानृ ॒ तम।्
॒ माय॑ रजियीम॥
का॒ ॒ ् १॥॥ ७॥
शीला॑यानीका॒रम।्
िन॑ ै कोशका॒रीम।्
[[3-4-8-1]] ॒
यमाया॒ ू ् १॥॥ १०॥
सम॥
 रम।्
भायै ॑ दावाहा॒
े म।्
॒ भाया॑ आ॒  [[3-4-11-1]]
े ार̎म।्
नाक॑ पृ॒ाया॑िभष॒ ॒ ू ्
॒ ै ॑ यमसम।
य

॑ ॒ य पािनण॒ गम।्
िवपा॑ ॒
अथ॑वोऽव॑ तोकाम।्
दवलो॒ े तार̎म।्
॒ े ॒ काय॑ पिश॒ ॒ पया॒ि रणी̎म।्
सं॒ व॒ सराय॑
॒ ̎म।्
॒ ॒ ु ॒ काय॑ किरतार
मनलो॒ ॒ ॒ ॒ ॒
पिरवसरायािव॑ जाताम।्
सव̎ो लो॒के ॑ उपसार े॒ ̎म।् ॒ प॒ ॑ रीम।्
॒ व॒ सराया॑
इदा॒

अव॑   वधायो॑ पमि॒ तार̎म।् ॒ ॒ ॒ ती॑रीम।्
इराया॒
॒ ु ॒  लो॒काय॑ भाग॒ घ̎म।्
सवगाय॑  ्
॒ ॒ ॒ िवज॑जराम।
वसराय
विषाय ॑ ॒ नाका॑य पिरवारे॒ ̎म॥् १॥॥ ८॥ ॒ ॒ पिल॑ ीम।्
सं॒ व॒ सराय

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 264 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ ्
वना॑य वनपम। ॒ ु ै ॑ वािण॒ जम।्
तलाय

अतो॑ ॒ ् १॥॥ ११॥
ऽरयाय दावपम॥ वणा  ॑य िहरयका॒रम।्
िवे ॒ े े  िसलम।
̎ ो दव॑ ॒ ्
[[3-4-12-1]] ॒ ो॒षाय॑ ला॒वम।्
पा॒
ै॒ ्
सरो̎ो धवरम। ऋै ॑ जनवा॒िदन̎म।्
े ाो॒ दाश̎म।्
वश॑ ृ॑ा अपग॒ म।्
ै ̎म।्
उ॒ प॒ ाव॑ रीो॒ ब ॒ द̎म॥् १॥॥ १४॥
स॒ श॒ राय॑ ि
॒ ॒
नला॑  शौ॒ लम।्
ै ॒  ्
पा॒या  ॑य कवतम। [[3-4-15-1]]
॒ या  ॑य मागा॒र म।्
अवा॒ ु ॒
हसा॑य पमाल॑ भत।े
 ॑ आ॒म।्
ती॒थ वी॒णा॒वा॒दं गण॑कं गी॒ताय॑।
ै लम।्
े मना॒
िवष॑मो ॒ु
याद॑ स े शाबाम। ्
ने̎॒ पण  ॑कम।् ॒  भवतीम।
नमाय॑ ॒ ्
ु ̎॒ िकरा॑तम।्
गहा ॒ ू व॒ ं ा॑म॒ यं॑ पािणसंघा॒त ं नृ॒ ाय॑।
त॒
ु ो॒ ज॑कम।्
सान॑ ॒ु
मोदा॑यानोश॑ कम।्
पव  ॑त॒ ू षम॥् १॥॥ १२॥
े  िकं प॑ आ॒न॒ ाय॑ तल॒ वम॥् १॥॥ १५॥

[[3-4-13-1]] [[3-4-16-1]]
॒ ॒ ु या ऋतलम।
िता॑ ॒ु ् ॒ ्
॒ ॒ जाय॑ िकतवम।
अरा॒
घोषा॑य भ॒ षम।् कृ ॒ ताय॑ सभा॒िवन̎म।्
अा॑य बवा॒िदन̎म।् े या आिदनवदशम।
ता॑ ॒  ्
॒ ॒
अनाय ू ̎म।्
॒ मक ा॒प॒ राय॑ बिह॒सद̎म।्
मह॑ स े वीणावा॒दम।् ु ्
कल॑ य े सभाा॒णम।
ू ॒
ोशा॑य तणवम।् ृ  ्
॒ ॒ ताय॑ च॒ रका॑चायम।
आ॒॒ाय॑ ाघा॒तम।् अ॑ न े चा॒िरण̎म।्
॒ ॒ ॒ राय॑ शम।
अवर॒ ॒ ् ॒ च॑
िपशा॒ े  सल॒ै गम।्
॒ ु ऽिजनसा॒यम।्
ऋभो॑ ॒ सायै ॑ गो॒ म।्
िपपा॒
 म॥् १॥॥ १३॥
े म॒ 
सा॒॑ िन॑ ै गोघा॒तम।्
ध  ्
॒ ु े गो॑िवक॒ तम।
[[3-4-14-1]] ॒ ु ॒ ाां॒ तम।्
ृ
बी॒भ॒सायै ॑ पौ॒ सम।् ॒ ॑ ं मा॒सं िभ॑माण उपित॑
यो गां िवकृ ॒ त॥ े १॥॥
भ ॒ ्
ू ै ॑ जागरणम। १६॥
॒ ्
अभू̎ ै पनम।

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 265 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
[[3-4-17-1]]
भू ै ॑ पीठसिपण॒
॒  माल॑ भत।े
॒ े सलम।
अयऽ ॒ ्
वा॒यव॑े चाडा॒लम।्

अिर॑ ॒  ̎म।्
ाय वशनितन
िदव ॒ े ख॑ल॒ितम।्
ू  ॑य हयम।
सया ॒ ्
॒ ्
च॒ म॑स े िमिमरम।
े िक॒ लास̎म।्
न॑ः
॒ ु िप॑॒ लम।्
अ॑े शं
राि॑य ै कृ ॒ ं िप॑ा॒म॥् १॥॥ १७॥

[[3-4-18-1]]
ु ॑ माल॑ भत।े
वा॒च े पष॒
ा॒णम॑पा॒न ं ा॒नम॑दु ा॒न स॑मा॒न ं ताा॒यवे̎।
॒ ु भत।े
ू  ॑य॒ चराल॑
सया
मन॑॒ म॑स।े
िदः
॒ ो̎म।्
ु॑
॒ तय े॒ पषम॥
जाप॑ ् १॥॥ १८॥

[[3-4-19-1]]
॑ े आल॑ भत।े
अथतानप॒
ै॒
 ्
अित॑॒ मित॑दीघम।
अित॑कृश॒ मसलम।्
ु ॒ कृम।्
अित॑शमित॑
॒ लोमशम।्
अित॑मित॑
ु ्
अित॑िकिरट॒मित॑दरम।
 ॒ मिमषम।
अित॑िमिमरमित॑ े ्
आ॒शायै ॑ जा॒िमम।्
ु रीम॥् १॥॥ १९॥
॒ ायै ॑ कमा॒
ती॒

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 266 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
TaittirÁya-BrÀhmaÉa 
तमािस दश॒ तः।

समििर॑ त े॒ वृषा̎।
Book 3, Chapter 5

वृषो॑ अिः सिम॑त।े
अो॒ न द॑वे ॒ वाह॑ नः।
Edited by Subramania Sarma, Chennai
Final proofread version, May 2005
त हिवम॑
॒  ईडत।े
[[3-5-1-1]] ॒ वृषन।्
वृष॑ण ं ा वयं
॒ प॑।े
सं वृषा॑ण॒ सिम॑धीमिह॥ २॥
॒ प॑।े
ऋतं
॒ त॒ ं प॑।े
अमृ [[3-5-2-3]]
॒ तःे ियां
जाप॑ ॒ ु॒ त
॒ तनवमना ̎ ा॒ प॑।े अ॒ े दी॑त ं बृ॒ हत।्
॒ ॒ प॑दशन
इदमहं ॒ े ॒ व॑ण
े । ॒ तं
अिं ॒ वृ॑णीमह।े
िषं
॒ ॒ ातृ॑॒मव॑ ामािम। ॒ दे सम।्
होता॑रं िवव॑
े ।
यो̎ऽाि॑ ॒ य॑
अ ॒ ॒ ु ̎मु ।्
सत
॒ िः।
यं च॑ वयं ॒ ॒ ॒
सिममा॑ नो अ॒ र।े
ू ु ॒  सव॑ु।
भभव ॒
अिः पा॑व॒ क ई॑।
िहम॥् १॥ शो॒िच॑े श॒ मी॑मह।े
॒ दश॑॥ १॥
सं सिम॑ो अ आत।
॒े
दवा॑ ि र।
[[3-5-2-1]]  िह ह॑ ॒वाडिस॑।

 वो॒ वाजा॑ अिभ॑ वः। आज॑हु ोत वत॑
॒ ।
हिव॑
॒ ो घृ॒ ताा̎। ॒ ॑य॒ ॑॒रे।
अिं
॒े
दवाि॑ ु
गाित स॒ु यः। वृ॒ णी॒ ह॑ ॒वाह॑ नम।्
अ॒ आया॑िह वी॒तये̎। ं वण ॑ उ॒ त िमो
॒ अ।॑ े
॒ ृ नो हदा॑
गणा॒ ॒ तय।े  मितिभ॒
ां व॑ धि ॒  ाः।
विस॑
िनहोता॑ सि ब॒ िहिष॑।  े वस॑ ु सषण॒
ु नािन॑ स।ु
॒ ि॑ रिरः।
तं ा॑ सिम ॒ ू पा॑त ॒ ििभ॒  सदा॑ नः॥ ३॥
ययं

घृ॒ तन॑े वधयामिस। ॒
॒ व॑िमधीमिस॑ ॒ च॑॥ २॥
स
बृ॒ हो॑चा यिव।
स न॑ पृ॒ थ ु ॒ वा̎म॥् १॥ [[3-5-3-1]]
अ॑े महा
॒  अिस
॑ ाण भारत।
[[3-5-2-2]] असा॒वसौ̎।
अा॑ दवे िववासिस। ॒ े े मि॑ः।
दवो॒
॒ ु म̎ ।्
बृ॒ हद॑  े सवीय ऋिष॑तो॒ ु
ु िवा॑नमिदतः।
॒ े नम॑
ईडो॑ ॒ िरः।
॒ ॒ ो ॑सिशतो घृ॒ ताह॑ वनः।
क॒ िवश॒
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 267 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ ॒
णीयाना̎म।् ॒
यजा॑म यियान॥् १॥
॒ ॒राणा̎म।्
रथीर॑ ॑
अिहता॒ नव॑ ॥ ४॥
॒ ू होता̎।
अतत॒
ू  ॑ह
तिण  ॒वाट।् [[3-5-5-1]]
॒ ाना̎म॥् १॥
॒ु व
आां॑ जद ॒
सिमधो॑ अ॒ आ॑ िवय।ु
॒ ू द॒ आ॑ वत।
तननपा॑ े ु
[[3-5-3-2]] ॒ अ॑॒ आ॑ िवय।ु
इडो
च॒ म॒ सो द॑वे ॒ पान॑। े ु
ब॒ िहर॑॒ आ॑ वत।
॒  इवा
अरा ॑ े निमद ॒ ू िस।
॒ ां प॑िरभर॑
े॒ व ाहा॒ऽिम।्
॒े
आव॑ ह दवाज॑
मानाय। ाहा॒ सोम̎म।्

अिम॑ ॒ आव॑ ह। ाहा॒ऽिम।्
॒ ह।
सोममाव॑ ॒ ितम।्
ाहा̎ जाप॑

अिमाव॑ ह। ाहा॒ीषोमौ̎।
॒ ितमाव॑
जाप॑ ॒ ह। ाहे
̎ ा॒ी।

अीषोमा॒
वाव॑ ह। ाहे ̎म।्
इा॒
॒ ी आव॑ ह। ॒े
ाहा॑ महम।्
इमाव॑
॒ ह। ॒ े  आ̎॒पान।्
ाहा॑ दवा
॒ ॒े
महमाव॑ ह। ाहा॒ऽि हो॒ा॑षु ा॒णाः।
॒ े  आ̎॒पा आव॑ ह।
दवा ु १॥
अ॒ आ॑ िवय॥
॒  हो॒ायाव॑ ह।
अि इा॒
॒ ी प॑ च॥ ५॥
॒ ॒ ह।
ं म॑िहमानमाव॑
आ चा̎ े दवाह॑
॒े । [[3-5-6-1]]
॒ु
सयजा॑ च यज जातवदः॥े २॥ ॒ ॒  ािण॑ जनत।्
अिवृ
॒ े िममाव॑
दवाना॒ ॒ ह॒ ष॑ ॥ ३॥ ॒ ॒ िव
िवण॒ ु  ॑पया
॒ ̎।
॒ ु आतः।
सिम॑ः श ॑
[[3-5-4-1]] ॒ ु णो अिरा॑
जषा॒ ॒ े ु
 वत।

अिहता॒ े िः।
व॒  सो॑मािस॒ स॑ितः।
॒ ्
हो॒ ं वे̎ ु ािवम।  राजो॒त वृ॑॒ हा।
॒ ्
ो वयम। ॑ ॒ ।
ं भ॒ ो अिसत॑ ु
सा॒ध ु त॑े यजमान दवता
॒ े ̎। ॒ ु णः सोम॒ आ॑ हिवषो॑
जषा॒ ॒ े ु
वत।
घृ॒ तव॑ तीमय॒ च॒ु मा॑। ॒
अिः ॒ े ॒ ज॑ना।
न
दवा॒ ॒ राम।्
॒ े यवंु ॑ िववा॑ शा॑ु ननव ॒ ु ॒  ाम।्
॒ े  ईडऽान
ईडा॑मह ै दवा ॒ े ।्  ण
क॒ िविव॑े वावृध।े
॒ ॒
नमाम॑ ॒
नमान ।् ॒ ु णो अिरा॑
जषा॒ ॒ े ु
 वत।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 268 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
सोम॑ गी॒िभा॑ ॒ ्
 वयम। इा̎ी रोच॒ ना िदवः।

॒  मो वचो॒िवद॑।
वधया॑ पिर ॒ वाज॑षे ु भषू थः।
॒ ु ॒ डी॒को न॒ आिव॑ श।
समृ ता̎िते ॒ वी॒यम̎ ।्
॒ ु णः सोम॒ आ॑ हिवषो॑
जषा॒ ॒ े ु १॥
वत॥ ॒ृ ॒ ु स॑नोित॒ वाज̎म।्
थ॑मत
ा ष॑ ॥ ६॥ ॒ सरी
इा॒यो अी ॒  ्
॑ सपयात।
॒ ॒
इरा॑ ॒ ॒ भरू ̎े ।
वस॑
[[3-5-7-1]] सह॑ मा॒ सह॑ सा वाज॒ या̎।
॒  रियम॥
ए॑ सानिस ॒ ् ३॥
॒ क॒ कु त।्
॒ ॒ ू   िदवः
अिमधा
॒ अयम।
पित॑ पृिथा ॒ ्
॒  रता
अपा े िस िजित। [[3-5-7-4]]
ु य
भवो॑ ॒ ॒ रज॑स नता। े॒ ॒
सिजा॑ न सदा॒सह̎म।्
॒ ु ॒  सच॑स े िश॒ वािभ॑।
या॑ िनयि ॒ ू े भर।
विष  ॑मतय॑
िदिव ु॒  ्
॒ ू  ॑ दिधष े सवषाम।
॒ मधानं स॑सािहष े पत ू ।्
ु ॒ शन
िज॒ ाम॑ े चकृ ष े ह॒वाह̎म।् ु इह॒ रा॒ितर॑ ।ु
॑े  े॒ श॑
जा॑पत े॒ न दता
॒ े ॒ ः। े वस॑िू न।
इाभ॑र ॒ दि॑णना॒

िवा॑ जा॒तािन॒ पिर ॒ ता ब॑भव। े ॒ नाम।्
पित॒  िस॑नू ामिस रवती॑
ु॒
या॑मा े जमो॑ ु १॥
अ॥ ॒  इो॒ य ओज॑सा।
महा
॒  वृिमा
पजो॑ ॑
॒  इव।
[[3-5-7-2]] ोमैव ॒
̎ ॑ वावृध।े
॒  ा॑म॒ पत॑यो रयी॒णाम।्
वय महा  ाः॥ ४॥
॒  इो॑ नृ॒ वदाच॑षिण॒
॒ ॒ स मा॒तर̎म।्
॒ ु िपतर
स व॑दे पः
॒ ू ु ु॑व
स सनभ ॒ भ॑वु ॒ न॑ु मघः।
 [[3-5-7-5]]
स ामौणदिर॑
॒ ॒  स सव॑ु । ॒  ॑ अिमनः
उ॒ त िबहा ॒ सहो॑िभः।
स िवा॒ भवो॑ ॒ आभ॑वत।्
ु अभव ॒ िय॑वावृध े वी॒या  ॑य।
अ॒
अी॑षोमा॒ सव॑दे सा। ू ्
उ॒ ः पृ॒ थःु सकृु ॑ तः क॒ तिृ  भ॑भत।
॑ वनतं॒ िगर॑ ।
सती ॒ िह दवा
िपी॒ ॒ े  उश॒
॑ तो य॑िव।
ू ु
सं द॑वे ॒ ा ब॑भवथः। ॒  ऋत
िवा ॒  ॑ ु े यज॒ ह।
ू तपत े
॒ ु े॒
यवमतािन॑ िदिव
॒ रो॑च॒नािन॑। य े दा॑ ॒
ै ऋिज॒ े र।े
िभ॑

अि॑ सोम॒ स॑त ू अधम॥् २॥ ॒
 होतॄ॑णामा य॑िजः।
॒  ि॑कृ॒ त̎म।्
अि
[[3-5-7-3]] ॒ े िया
अया॑ड॒िरः ॒ धामा॑िन।
् ॒ धामा॑िन॥ ५॥
अया॒ोम॑ िया
॒ ु  िस
यव ू रिभश॑
॒ रवात।े ॒
ृ तान।्
ु तं गभी॒
अी॑षोमा॒वम॑

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 269 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
[[3-5-7-6]] उप॑तो भ॒ ः सखा̎।
अया॑ड॒ःे िया
॒ धामा॑िन। उप॑ मा भ॒ ः सखा̎ यताम।्
उप॑॒ ताँ४ हो॑।
॒ तःे िया
अया̎जाप॑ ॒ धामा॑िन।
॒ धामा॑िन।
अया॑ड॒ीषोम॑योः िया इडोप॑ता।
॒ धामा॑िन।
अया॑िडाि॒ योः िया े ̎।
उप॑॒ तडा
॒ धामा॑िन।
अया॒िड॑  िया ॒  इडा̎ यताम।्
उपो॑ अा

॒े
अया̎मह॑ ॒ धामा॑िन।
िया इडोप॑ता।
े ̎।
उप॑॒ तडा
॒ े मा॒पानां̎ िया
अया̎वाना॑ ॒ धामा॑िन।
े ु िया
य॑द॒हत॑ ॒ धामा॑िन। मा॒न॒ वी घृ॒ तप॑दी माव॒
ै णी।
यं
॒ ॒ ̎म।्
म॑िहमान ॒ ु तम॥् २॥
े ॑ तमप॑
॑द॒वकृ
े इष॑।
आय॑जता॒मा॒
कृ ॒ णोत॒ ु सो अ॒
॑ रा जा॒तव॑दे ाः। [[3-5-8-3]]
॒ ु  हिवः।
जषता ॒ ै अ॒ यव ॒ उप॑ताः।
दा॑
अ॒ े यद ॒ अर
॒ िवशो ॑ होतः। ॒ ु ̎।
उप॑ता मना
पाव॑ क शोच॒ े वे  िह या̎। य इमं ॒
॒ यमवान।्
॒ य॑जािस मिहना
ऋता ॒ िवयः।
ू ॒ ितं॒ वधान ।्
य े यप॑
॒ व॑ह यिव॒या त॑े अ॥
हा ॒ ६॥ उप॑त े॒ ावा॑पिृ थवी।

॒ ध॒॒ रियं
अ॒  ाोमा॑ िया
॒ च॑षिण॒ ॒ ॒ ू ॒ े ऋताव॑
पवज ॒ री।
धामा॒नीष॒॑ ॥ ७॥ ॒ े दवप॑
दवी ॒ े ु ।े
उप॑तो॒ऽयं यज॑मानः।
[[3-5-8-1]] े ॒ मप॑ु तः।
उ॑रां दवयाया॒
॒ पृ॑िथा।
उप॑त रथ॒ र सह ॒ भय॑ू िस हिवर॑
॒ ण॒ उप॑तः।
॒ ॑ यताम।्
॒ पृि॑ था
उप॑ मा रथ॒ र सह ॒ े धामप॑
िद ॒ ु तः।

॒ े  सहािर॑
उप॑तं वामद ॒ े
ण। इदं॒ म॑े दवा
॒ े हिवज
॒ ु॑षा॒िमित॒ ति॒ प॑ु तः।

॒ े  सहािर॑
उप॑ मा वामद ॒ े यताम।्
ण ॒ ु तम।्
िव॑म ियमप॑
॒ िदवा।
उप॑तं बृ॒ हह ॒ ॒
िव॑ ियोप॑ ॒
तोप॑
तः॥ ३॥

॒ ॑ यताम।्
॒ िदवा
उप॑ मा बृ॒ हह ॒  ॑भा यता॒मप॑ु त हिवर॑
सहष ॒ ण॒ उप॑तािर॑
॒ च॥
॒ होा̎।
उप॑ताः स ८॥

उप॑ मा सहोा̎ याम।्
उप॑ता ध॒ ने ःु सहष
॒  ॑भा। [[3-5-9-1]]
॒  ॑भा यताम॥् १॥
उप॑ मा ध॒ ने ःु सहष ॒ े ब॒ िहः।
दवं
॒ ॒ ु े॑ वसधय॑
वसवन ॒ ु े  वत।
े ु
[[3-5-8-2]] ॒ े नरा॒शस॑।
दवो
॒ ॒ ु े॑ वसधय॑
वसवन ॒ ु े  वत।
े ु
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 270 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ े अिः
दवो ॒ ि॑कृ॒ त।् ृ त॒ महो॒ायो॑ऽकृ त।
अवी॑वध
॒ ु णा मः
सिव॑ ॒ क॒ िवः। ॒ ॒  हिवर॑
अििरद ु
॒ जषत॥ २॥

सम॑ ाऽऽयजी॒ होता̎।
॒ ु जीयान।्
होत॑हु तराय॑ [[3-5-10-3]]
अ॒ े यावानया
॒े ̎ट।् ृ त॒ महो॒ायो॑ऽकृ त।
अवी॑वध

या अिप॑ः। ॒ ितिरद॒  हिवर॑
जाप॑ ु
॒ जषत।
य े त॑े हो॒ े अम॑त। ृ त॒ महो॒ायो॑ऽकृ त।
अवी॑वध
ता स॑स॒ नषी॒ु  होां̎ दवंे ग॒माम।् ॒
अीषोमा॑ ॒  हिवर॑
िवद ु े ्
॒ जषताम।
िदिव ॒ े े ु यमर॑
॒ दवष॑ ॒ े यमम।
े॒ ्
अवी॑वध े ॒ महो॒ायो̎ऽाताम।्
ृ तां
ि॒ कृ॒ ा॒ े होताऽभ̎ु । इा॒
॒ ी इद॒  हिवर॑ ु े
॒ जषताम। ्
॒ ॒ ु े॑ वसधय॑
वसवन ॒ ु े  नमोवा॒के वीिह॑ ॥ १॥ अवी॑वध े ॒ महो॒ायोऽ̎ ाताम।्
ृ तां
अिप॑ े॒ प॑ च॥ ९॥ इ॑ इद॒ हिवर॑ ु
॒ जषत।
ृ त॒ महो॒ायो॑ऽकृ त।
अवी॑वध
[[3-5-10-1]] ॒ ॒ े इद॒  हिवर॑
मह ु
॒ जषत॥ ३॥
ू ्
इदं॒ ा॑वापृिथवी भ॒ म॑भत।
ू कम।्
आ  ॑ सवा॒ [[3-5-10-4]]
उ॒ त न॑मोवा॒कम।् ृ त॒ महो॒ायो॑ऽकृ त।
अवी॑वध

ऋा॑ ॒ू
सो॑ म।े ु
॒ े आ̎॒पा आ॑मजष।
दवा
 सू̎॒ वाग॑िस। अवी॑वध
ृ ॒ महो॒ायो॑ऽत।
उप॑ितो िदवः ॒
॒ पृि॑ थोः। ॒ ण॒े दे  हिवर॑
अिह॒ ु
॒ जषत।
े॒
ओम॑ती तऽि ॒ ा̎म।्
॒  े य॑जमान॒ ावा॑पिृ थवी ृ त॒ महो॒ायोऽ̎ कृ त।
अवी॑वध
॒ े जी॒रदा॑न।ू
श॒ य ॒ ध॒ोा॑यां दवंे ग॒माया̎म।्
अामृ
अ॑॒ ू अ॑वद।
े े आशा̎ऽयं े॒ यज॑मानो॒ऽसौ।
ू अभयं॒ कृ तौ̎॥ १॥
उ॒ ग॑ती आयराशा॒ु 
̎ ।े
॒ ु ॒ माशा
सजा॒ ̎ ।े
[[3-5-10-2]] ॒ त॒ वनामाशा
सजा॒ ॒ ॒  े ४॥
̎ ॥
वृ॒ िा॑वारी॒ा॑पा।
श॒ वौ॑ु मयो॒भवौ ु ̎। [[3-5-10-5]]
ऊज  ॑ती च॒ पय॑ती च। े ॒
उ॑रां दवयामाशा̎।े
॒ ू ॒ रणा
सपच॒ ॒ च॑ िधचरणा
॒ च॑। ू हिवर॑
भयो॑ ॒ ̎ ।े
ण॒माशा
तयो॑रा॒िविद॑ । िदं ̎ ।े
॒ धामाशा
॒ ॒  हिवर॑
अििरद ु
॒ जषत। ॒
िवं॑ ियमाशा̎ ।े

ृ त॒ महो॒ायो॑ऽकृ त।
अवी॑वध ॒ े हिवषाऽऽशा
यदनन॑ ॒ ̎ ।े

सोम॑ इद॒ हिवर॑ ु
॒ जषत।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 271 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda

तद॑ या॒ात।् ॒
अिहता॑ ॒ ृ ित॒  स राजा̎।
गहप॑
॒ े रा॑साम।्
तद॑  ै दवा िवा॑ वदे ॒ जिन॑मा जा॒तव॑दे ाः।
तदिद ॒ े े वन॑त।े
॒ ॒वो दवो॒ ॒ े म॒ तु यो मा  ॑नाम।्
दवाना॑
॒ ॒ े  षु ाः।
वयममान॑ यिज॑॒ स य॑जतामृ॒ तावा̎।
इं॒ च॑ वी॒त ं च॑। ॒ ु ा गहपत
वयम॑ ृ े॒ जना॑नाम।्
॒ अह॑ सः ाताम।्
उ॒ भ े च॑ नो॒ ावा॑पिृ थवी अ॒ े अक॑म  सिमधा॑
॒ बृ॒ ह̎म।्
 दंे॒ च॑।
इह॒ गित॑वा॒म ॒ ॒ू
अिरणो॒ गाह॑प ािन स।ु
॒ े े ॥ ५॥
नमो॑ दव॑ ॒ े नज॑
ितमन॑ ॒ े सा॒ सिश॑शािध॥ १॥
॒ य॒ क
अभ॒ ं ृ ता॑वकृ ता॒ििरद॒  हिवर॑
॒ जषतु मह
॒ े इद॒  ॒ च॑॥ १२॥
जनी॑नामौ
हिवर॑
॒ जषतु सजातवनामाशा
॒ ̎ े वी॒त ं च॒ ीिण॑ च॥
१०॥ [[3-5-13-1]]
॒ पृ॑िथा।
उप॑त रथ॒ र सह ॒
[[3-5-11-1]] ॒ ॑ यताम।्
॒ पृि॑ था
उप॑ मा रथ॒ र सह
तं॒ योरावृ॑णीमह।े ॒ े  सहािर॑
उप॑तं वामद ॒ े
ण।
गा॒त ं ु याय॑
॒ । ॒ े  सहािर॑
उप॑ मा वामद ॒ े यताम।्
ण
गा॒त ं ु यप॑
॒ तय।े ॒ िदवा।
उप॑तं बृ॒ हह ॒
ै ̎ ॒ िर॑  ु नः।
दवी ॒ ॑ यताम।्
॒ िदवा
उप॑ मा बृ॒ हह
॒ िमान॑ षु ः।
े ॒
उप॑ताः सहोा̎।
ऊ॒  िज॑गात ु भष॒े जम।् ॒
उप॑ मा सहोा̎ याम।्
शं नो॑ अ ु िपद
॒ ̎।े उप॑ता ध॒ ने ःु सहष
॒  ॑भा।
ु द॥
शं चत॑ े १॥ ॒  ॑भा यताम॥् १॥
उप॑ मा ध॒ ने ःु सहष

तं॒ योरौ॥ ११॥
[[3-5-13-2]]
[[3-5-12-1]] उप॑तो भ॒ ः सखा̎।
आा॑य॒ सं ते̎। उप॑ मा भ॒ ः सखा̎ यताम।्
ु ̎म।्
इह॒ ा॑रमि॒ य ं त॑॒ रीप उप॑॒ ताँ४ हो।
॒ े ॒ पी॑श॒ तीर॑ व ु नः।
दवानां इडोप॑ता।
॒ ु े॒ वाज॑सातय।े
ाव॑ ु नजय े ̎।
उप॑॒ तडा
याः पािथ  ॑वासो॒ या अपामिप॑
॒ ॒ त।े ॒  इडा̎ यताम।्
उपो॑ अा
ता नो॑ दवीः ु  शम  ॑ यत।
े सहवा॒ इडोप॑ता।
उ॒ ता िव॑ य ु दवप॑
॒ े ीः। े ̎।
उप॑॒ तडा
इा॒
॒ य॑ा॒ िनी॒ राट।् मा॒न॒ वी घृ॒ तप॑दी माव॒
ै णी।

आ रोद॑ सी वणा॒नी णोत। ु ॑ दवकृ ॒ ु तम॥् २॥
॒ े ॑ तमप॑

िवय॑ ु दवीय ॒ ु  नाम।।
॒ े  ऋतजनी॑ ्
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 272 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
[[3-5-13-3]]
ै अ॒ यव ॒ उप॑ताः।
दा॑
॒ ु ̎।
उप॑ता मना
य इमं ॒
॒ यमवान।्
॒ ॒ वधान ।्
य े यप॑
उप॑त े॒ ावा॑पिृ थवी।

॒ ू ॒ े ऋताव॑
पवज ॒ री।
॒ े दवप॑
दवी ॒ े ु ।े
उप॑तयं े॒ यज॑माना।
इा॒
॒ णीवा॑िवध॒ वा।
ु ॒ु ।
अिद॑ ितिरव सपा
े ॒ मप॑ु ता।
उ॑रां दवयाया॒
भय॑ू िस हिवर॑
॒ ण॒ उप॑ता।
॒ े धामप॑
िद ॒ ु ता।
इदं॒ म॑े दवा
॒ े हिवज
॒ ु॑षा॒िमित॒ ति॒ प॑ु ता।
॒ ु तम।्
िव॑माः ियमप॑

िव॑ ियोप॑ ॒
तोप॑
ता॥ ३॥
॒  ॑भा यता॒मप॑ु त सपा
सहष ु ॒ ु ष॑ ॥ १३॥
॒ वोऽ॑े महानिहता॑
सं ॒ ॒

सिमधो॒ ॒ ॒ ू  तं दवं
ऽिवृ॒  ायिमधप॑ ॒ े ब॒ िहिरदं॒ ा॑वापृिथवी॒
तं॒ योरा ा॑य॒ ोप॑तं॒ यो॑दश॥ १३॥
॒ वय
सं ॒  ा॑म वृ॒ िा॑वा ि॒ शत॥् ३०॥

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 273 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
TaittirÁya-BrÀhmaÉa ु सवासा॒
यवा॑ ̎ ।्
॒ ु  पिर॑ वीत॒ आगात
े ̎वित॒ जाय॑मानः।
स उ॒ या
Book 3, Chapter 6
तं धीरा॑सः क॒ वय॒ उ॑यि।
े ॒ ।
ा॒िधयो॒ मन॑सा दवय॑
Edited by Subramania Sarma, Chennai
Final proofread version, May 2005

पृ॒ थ॒ पाजा॒ 
अम॑ः।
[[3-6-1-1]]  तः॥ ३॥
घृ॒ तिन॑िण॒ ा॑

अि॒ ाम॑॒रे द॑वे ॒ य॑।
वन॑त े॒ मध॑नु ा॒ द॑
ै ने । [[3-6-1-4]]
॒  ा॒िव॑ण॒हे ध॑ात।्
यि॑ ॒
॒ य॑
अि ह॒वाट।्
ु ॒ उ॒ प̎।े
या॒ यो॑ मा॒तरा ॒
त सबाधो॑ ॒ च
यत॑ ु ः।
उ॑ य वनत।े इा ॒ ः।
॒ िध॒ या यव॑
वषम॑ िृ था
॒ अिध॑। आच॑ु रिमतय
॒ ॒ ू ̎।े
ु ती मी॒यमा॑नः।
सिम॑ ॑ उ॒ त िमो
ं वण ॒ अ।
॑ े
॒ हस।े
वचधा यवा॑  मितिभ॒
ां व॑ धि ॒  ाः।
विस॑
॒ु त
सिम॑॒ य॑माणः परा ̎ ।्  े वस॑ ु सषण॒
ु नािन॑ स।ु
॑ वा॒नो अजर ॒ ु ̎म॥् १॥
॒  सवीर ॒ ू पा॑त ॒ ििभ॒  सदा॑ नः॥ ४॥
ययं
॒ ु ॒ व॒  ा॑तो॒।आौ च॑॥ १॥
सवीरं
[[3-6-1-2]]
आ॒रे अदम॑
॒ ितं॒ बाध॑मानः। [[3-6-2-1]]
॒ े सौभ॑गाय।
उ॑ य महत होता॑ यदि ॒
॒  सिमधा॑ सष॒ु िमधा॒ सिम॑॒ ं नाभा॑ पृिथाः

ु ऊ॒ तय̎।े
ऊ॒   ऊ॒ षण॑ ॑ ॒ थ े वा॒म॑।
संग
॒ े न स॑िवता।
िता॑ दवो ॒ व  ॑िव ॒ द े वा॑
॒ इड॒ े ॒  ।
॒ होतयज॑
ऊ॒  वाज॑॒ सिन॑ता॒ यदििभ॑
॒ । े॒   भव॑ु न गो॒पाम।्
॒ ॒ ू त॒ मिद॑ तगभ॒
होता॑ यननपा॑
वा॒घि॑ िवया॑ ॒ मह।े ॒ े दवो॑
मा॒ऽ दवो ॒ े े दवयाना
े ॒ ॑ ु॒ वा॑
̎ ॒ थो अन
 े ॒
ु ̎।
ऊ॒  न॑ पा॒ह॑ सो॒ िन क॒े तना ॒  ।
होतयज॑

िव॒  समिणं ॑ दह। होता॑ यरा॒ े ्
॒ शसं॑ नृश॒ं नॄ◌ः ॑णम।
कृ ॒ धी न॑ ऊ॒ ा॒ रथा॑य जी॒वस̎।े ॒
गोिभ॑वपावा॒ ॒
ाी॒रःै शी॑वा॒थै̎ थमयावा॒
िवदा ॒ े े ु नो॒ व॑॥ २॥
॒ दवष॑ ै ॒
िहर॑ यी

वा॑ ॒  ।
॒ होतयज॑
[[3-6-1-3]] ॒ ईिड॒ तो दवो
होता॑ यदििमड
॒ ॒ े दवा
॒ े  आव॑ तो
॒ू
ु ॒ े अा̎म।्
जा॒तो जा॑यत े सिदन ह॑ ॒वाडम॑रू ः।
॒  आ िवदथ
स मय ॒ े॒ वध  ॑मानः। उपमं ॒ ु े॒ दवो
े॒ यमपमां ॒ े दवितमवत
॒े ॑ ॒ ु वा॑
े ॒  ।
॒ होतयज॑
॒ु
पनि॒ ॒
धीरा॑ अपसो॑ मनी॒षा। होता॑ यिह ॒ ु मोणदा
॒ ः सरी॒  अि॒
॒  े िव च॒  च॑
॒ े ॒ िव॒ उिद॑ यित॒  वाच̎म।्
दवया ॒ दव॑
थता ासं ॒ े े ।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 274 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
एम॑ने द ॑ ॒
॒ वस॑वो ॒ ा आिदाः स॑द ु ियिम॑
॒ ा॒ ु ॒ ॒ ु िव॒तामको॑
े े िवय
वको॑ ॒ ॒ ु िवको॑
े िवय े िवय॒ ु

वा॑ ॒  ॥ १॥
॒ होतयज॑ ॒  ॥
होतयज॑

[[3-6-2-2]] [[3-6-3-1]]
होता॑ यर॑ ॒
॒ ु ऋाः ॒ मन॑षु ो रो॒ण।े
सिम॑ो अ

क॑वोऽको॑ षधावनी॒दाता॑िभ॒ िजह॑ तां॒ िव पो॑िभः ॒ े दवाज॑
दवो ॒े े
िस जातवदः।
याम।् आ च॒ वह॑ िममहििक॒ ान।्
॒ ु य॒ णा अि॒
सा॒ ॒  े िव॑यामृता॒वध ॒
ृ ो॑ िवया॑ ॒ ॒ क॒ िवर॑ िस॒ च॑ते ाः।
ं तः
॒  ।
होतयज॑ तन॑नू पा॒थ ऋत
॒ ॒ यानान।्
होता॑ यषासा॒
॒ ॒ ु े सा॒ नॄ◌ःपित॑ो॒
ना॑ बृह॒ती सपश॑ ॒
मा॑ सम॑ ु
दया सिज।
योिनं॑ कृ वा॒न।े ॒ ॒ न।्
मा॑िन धी॒िभ॒ त यमृ
स॒ य॑मान े॒ इ॑ण
े दवरदं
॒ े ै े ब॒ िहः सी॑दतां वी॒तामा॑॒ ु रं न॑।
॒ े ॒ च॑ कृ ण॒
दवा
॒  ।
होतयज॑ नरा॒शस॑ मिहमान॑ े
॒ मषाम।्
होता॑ या॒ ॒ पोता॑रा क॒ वी च॑ते सा।
॒ ै होता॑रा मा ॒ ै १॥
उप॑ोषाम यज॒ त॑ यः॥

ि॑माः क॑रिदषा ू  ॒ ऊ॒ जा  सत॑वसमं
॒ ॑िभगतम े॒
॒ िदिव
यं ॒ े े ु धां वी॒तामा॑॒ होतयज॑
॒ दवष॑ ॒  । [[3-6-3-2]]
॒ े ॒ म॒ प॑मा॒
होता॑ यि॒ ो दवीरपसा॑
॒ ु व॒  शच॑
त े सत॑ ु यो िधयं॒ धाः।
॒ े ताम।्
अि॑ मदमप॑ द॑  ु दवा
॒ े उ॒ भया॑िन हा।

॒ े े दवीद
दवो॑ ॒ े ॒वमपो॑ िवया॑
॒ ॒  ।
॒ होतयज॑ ु न॒ ईो॒ व॑।
आ॒जा॑
होता॑ या॑
॒ ॒ मपा॑
रमिच॑ े धां िव॑वसं
ु॒ क रतो॒ आया̎॒ े वस॑िु भः सजोषा
॒ ̎।
यशो॒धाम।् ॒ े मिस य॒ होता̎।
ं दवाना॑
॒ ु पमका॑
प॒ ॒ ॒ु
॒ ु  पोष॒ ै ावीरो॑
मकशन  सपोष॒ ॑
स एनाीिष॒ तो यजी॑यान।्
॒  ।
वी॒रवै ा॑॒ होतयज॑ ॒ शा॑ पृिथाः।
ा॒चीनं॑ ब॒ िहः िद ॒
॒ ॒
होता॑ यनित॑ ु ियो
म॒ पाव॑ ॒ ।
॒ जो॒ार श॒ शमर॑ ॒ वृ॑त े॒ अ॒ े अा̎म।्
वो॑रा
॒ु
दा॒िध॑िततथाऽ ॒ े दवो॑
दवो ॒े े ॑ु थत े िवतरं॒ वरी॑यः।
हाऽवा॒
॒ े
ा॑ ॒  ।
॒ होतयज॑ ॒ े े अिद॑ तय े ो॒नम॥् २॥
दवो॒
॒  ाहाऽऽ॑॒ ाहा॒ मद॑े स॒  ाहा̎
होता॑ यदि
॒ ̎
ो॒काना॒ ाहा॒ ाहा॑कृतीना॒ ाहा॑ हस ू ीनाम।्
[[3-6-3-3]]
॒ े  आ̎॒पााहा॒ऽि हो॒ा॑षु ा॒णा अ॒
ाहा॑ दवा
च॑तीिवया ॒ िव॑याम।्
अ॑ िवय॒ ु होतयज॑
॒  ॥ २॥
ु मानाः।
पित॑ो॒ न जन॑य॒ श॑

ियिम॑ ा॒ ु वा॑
े ॒ होतयज॑ ॒ु
॒  सवीरो॑
े 
दवी  बृहतीिविमाः।
̎ ारो 
॒  च॒ ािर॑ च॥ २॥
वी॒रवै ा॑॒ होतयज॑
ु ॒ ।
॒ े े भवथ सायणाः
दवो॑
अिं ॒ ू त॒ ं नरा॒शस॑म॒ ििमड
॒ तननपा॑ ॒ ईिड॒ तो ब॒ िहर॑
आ सय॑ ॒ ु ी यज॒ त े उपा॑के ।
उ॒ षासा॒ना॒ दा॑
ै िता॒॑ रं ॒ वनित॑
॒ म॒ िम।् प॒
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 275 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
उ॒ षासा॒ना॑ सदतां॒ िन योनौ̎। ॒ ॒रम।्
पिर॑ ििव॑
॒ े योष॑ण े बृह॒ती स॑ु ॒ ।े
िद ॒ व।
या॒ी रथीिर॑
अिध॒ िय श॒ु िपशं॒ दधा॑न।े ॒ े े ॒ ु यो॒ दध॑त।्
आ दवष
दा॒
ै होता॑रा थमा ॒ ु ̎।
॒ सवाचा पिर ॒ वाज॑पितः क॒ िवः।
॒ मन॑षु ो॒ यज॑॥
िममा॑ना यं ै ३॥ ॒ ॒
अिहा॑ मीत।्
दध॒ ा॑िन दा॒शषु̎॥
े १॥
[[3-6-3-4]] ॒
अिहता॑ नो॒ नव॑ ॥ ४॥
॒ षे ु का॒।
॒ दय॑ा िवदथ॑
चो॒
ा॒चीनं॒ ोित॑ िदशा॑
॒ िदशा
॒ ̎। [[3-6-5-1]]
आ नो॑ यं े ु
ू मत।
॒ भार॑ ती॒ तय॑ अजै ॑दिः।

॒ ु ॒ च॒ ते य॑ी।
इडा॑ मनिदह अस॑न॒ ाजं॒ िन।
ितो ॒ े ि हरेद ो॒नम।्
॒ दवीब॒ ॒ े दवो॑
दवो ॒ े े हाऽवा
॒ ̎ट।्
सर॑ ती॒ प॑सः सद।ु ाो॑िभिहा॒नः।
॒ े ावा॑पिृ थवी
य इम ॒ जिन॑ी। े िभ॒  क॑मानः।
धना॑
ै श॒ व॑ु नािन॒ िवा̎।
॒ परिप ॒
याय॑ ॒ ्
ु ितरन।
तम ॒ हो॑तिरिष॒तो यजी॑यान।् ॒ े होतः।
उप॑
॒ े ा॑रिमह
दवं ॒ य॑ि िवान॥
॒ ् ४॥ ॒ े े ॥ १॥
ह॒ा दव॑
अजै ॑दौ॥
॒ ५॥
[[3-6-3-5]]
उपाव॑सज ॒
ृ ॒ ा॑ समन।् [[3-6-6-1]]
दवानां ॒ ु हवी
॒ े ॒ पाथ ऋतथा ॒ िष॑। दा ु आर॑ भम।्
ै ̎ शिमतार उ॒ त म॑ना॒

वनितः ॒ दवो
शिमता ॒ े अिः।॒ उप॑नयत॒ मा॒
े र॑ ।
॒ मध॑नु ा घृ॒ तन॑े ।
द॑  ु हं े ̎म।्
े पितां॒ मध
आ॒शासा॑ना॒ मध॑

सोजा॒ ॒
तो ॑िममीत यम।् ॒ भ॑रत।
ाा॑ अिं
॒ ॒वाना॑मभवरो॒
अिद ु गाः। ॒ ृ त ब॒ िहः।
णी॒
अ॒ होत॑ु िदयत॑
॒ ॒ृ वा॒िच। अ॑ने ं मा॒ता म॑ताम।्
॒ द ु दवाः॥
ाहा॑कृत हिवर॑ ॒े ५॥ अन॑ ु िपता।

॒ ै ो॒न ं यज॑ ै िवानौ
यः ॒ ॒ च॑॥ ३॥ अन॒ ु ाता॒ सग॑ः।

अन॒ ु सखा॒ सयू̎ः।
[[3-6-4-1]] ॒ िनध॑ात॥् १॥
उ॒ दी॒चीना अ पदो

अिहता॑ नो अ॒ रे।
वा॒जी सिर॑ णीयत।े [[3-6-6-2]]
॒ े े ु यिय॑
॒ े दवष॑
दवो ॒ । ू ॒  च॑गु मयतात।
सय  ्

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 276 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ सज
वातं॑ ा॒णमव॑ ृ तात।्
िदश॒  ो̎म।् [[3-6-7-1]]

अिर॑ ॒ मस̎मु ।् ॒ मम।्
॒ु
जष॑ सथ॑
॒  शरी॑रम।्
पृ॒ िथवी ॒ े रमम।्
वचो॑ दव॑
॒ धाऽ॒ च॒ मा॑तात।्
एक॒ हा
॒ जा॑ ु न आ॒सिन॑।
॒ ु नाा॑ अिपशसो॑
परा ॒ ु दतात।्
वपा॒मि॑ इमं ॒ ॒ तषे॑ ु धिह।

॒ नो॑ यममृ
॒ े ॒ ाणं॑ वारयतात।्
अरवो इमा
॒ हा ु
े जष।
॒ जा॑तवदो
यनम॑ ु
े॒ ॒ व॑ कृ णतात।्
ो॒काना॑म॒ े मद॑े सो घृ॒ त॑।

शसा॑ बा॒॥ २॥ ॒ िनष॑
होत॒  ाशा॑न थमो ॒ ।
घृ॒ तव॑ ः पावक त।े
[[3-6-6-3]] ो॒काः ो॑ति॒ मद॑े सः।
श॒ ला दो॒षणी̎। ध॑म दववी॑
॒ े तय॥
े १॥
क॒ यपवाे॒ सा̎।
अि॑ ॒ े ोणी̎। [[3-6-7-2]]
क॒ वषो॒ ॒ कप॑  वा̎।
े णाऽी॒ े ॒ वायम̎ ।्
ंे ॑ नो धिह
षि॑ शितर॒ व॑ यः। ु  ो॒का घृत
त ॑ ॒ त॑ु ।
॑ ॒ु
ता अनोा॑ वयतात।् अ॒ े िवा॑य स।
गां॑ गामान॒॑ ु
नू ं कृ णतात। ्
ऋिष॒ ॒े सिम॑स।े
ऊ॒ व॒ ॒ गो॒हं पािथ  ॑वं खनतात।् ॒
य॑ ॒ भ॑व।
ािवता
अा ॑ तात।्
॒ र॒  ससृज ु  ोतिगो शचीवः।
त
॒ ॒ ु ॒ मा रा॑िव॥ ३॥
विनम॑ ो॒कासो॑ अ॒ े मद॑े सो घृ॒ त॑।
क॒ िवश॒ ु
॒ ो बृ॑ह॒ता भा॒ननाऽऽगा̎।
[[3-6-6-4]] ॒ ज॑षु  मिधर।
हा े
॑ ॒ म॑मानाः।
उकं ओिज॑ं त े म॒ तो मदे ॒ उ॑ ृतम।्
न॑े ो॒के तन॑य।े  त॑े वयं
॒ द॑ दामह।े
रिव॑ ता॒ रव॑िमतारः। ोत॑ि त े वसो ो॒का अिध॑॒िच।
अि॑गो शमी॒म।् ित॒ ता॑वे ॒ शो िव॑ िह॥ २॥
॒ु
सशिम॑ शमीम।् ॒ े तय॒ उ॑ ृत॒ ं ीिण॑ च॥ ७॥
दववी॑
श॒ मी॒म॑िगो।

अि॑ग॒ ापा॑ प। [[3-6-8-1]]
॒ े  श॒ िमतारौ̎।
उ॒ भौ दवाना आ वृ॑हणा वृ॒ हिभ॒  श ु ̎ै ।
तािवमं ॒ ु ॑पयतां िवा
॒ पश ॒ सौ̎। ॒  ्
इ॑ या॒त ं नमो॑िभर े अवाक।
यथा॑ यथाऽ॒ प॑ण ं॒ तथा॑ तथा॥ ४॥
॒ ु  राधो॑िभ॒ रक॑विभिर।
यव े
ध॒ ा॒ा॒ मा रा॑िव॒ तथा॑तथा॥ ६॥
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 277 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ े भ॑वतम॒ु मिभ॑
अ॑े अ े । ां तम॑ ॒  ह॑ ॒वाह̎म।्
॒ रित
होता॑ यिदा॒ी। दवा ृ ॑॒ नािभ̎म॥् १॥
॒ े अकृ॑ व॒ मत
॒ या॒ मद॑े सः।
छाग॑ वपा जा॒त॒ वदो॒ े॒ े च॑॥ ९॥
॒ ु े  हिवः।
जषता ॒
॒  ।
होतयज॑ [[3-6-10-1]]
िव॑ ॒ न॑सा॒ व॑ इन।
॒ ्
 ॑ े थमो
॒ मनोता
॒ ̎।
इा̎ी ा॒स उ॒ त वा॑ सजा॒तान॥् १॥ ॒
अा िध॒ यो अभ॑वो द॒ होता̎।
 स̎ वृषकृ णो॒ री॑त।ु
[[3-6-8-2]] सहो॒ िव॑॒ ै सह॑ स े॒ सह॑ ।ै
॒ु
नाा यवम॑ ितरि॒ म̎म।् अधा॒ होता॒ ॑सीदो॒ यजी॑यान।्
स वां॒ िधयं॑ वाज॒ यी॑मतम।् इड॒ ॒ ॒
॒ द इषयी॒  सन।्
होता॑ यिदा॒ी। ॒ द॑वे ॒ य॑।
तं ा॒ नर॑  थमं
॒ ु डाश॑ जषता
परो॒ ॒ ु े  हिवः।
॒ ॒ रा॒य े िच॒ तय॑ो॒ अन॑ु मन।्
महो
 ।
होत॒ यज॑  ॒ ै̎ ।
वृ॒ तवे ॒ यं॑ ब॒ िभ॑वस
ामी॑डत े अिज॒ रं ा॑
॒ य।  े रियं॒ जा॑ग॒ वाृ सो॒ अन॑ु मन॥् १॥
हिव॑
॒ षु ासः।
॒ सदिमान॑

॒ े ै दो ब॒ िहर॑।े
य॑ दवरास॑ [[3-6-10-2]]
॒ु
अहा̎ ै सिदना॑ भव।ु  बृ॒ ह̎म।्
॒ द॑ श॒तं
श॑मिं
होता॑ यदिम।
॒ ्
॒  ं िवहा॑
वपाव॑ ॒ ॒ स̎म।्
दीिदवा
॒ ु डाश॑ जषता
परो॒ ॒ ु  हिवः।
॒ ॒ दव
पदं ॒ े ॒ नम॑सा िवय॑
॒ ।
॒  ॥ २॥
होतयज॑ ॒ ॑म।्
॒ ॒  व॑ आपमृ
॒ वव
॒ तानिं
सजा॒ ॒ े च॑॥ ८॥ नामा॑िन िचिधरे यिया॑
॒ िन।
भ॒ ायां̎ त े रणय॒ सं॑ ौ।
[[3-6-9-1]]  ितय॑
ां व॑ धि ॒
॒  पृिथाम। ्
  ॒  म॑ितिममा॑
गी॒िभिव ॒ नः।  राय॑ उ॒ भया॑सो॒ जना॑नाम।्
ई॑े रियं
॒ यशसं ू ॒  ̎म।्
॒ ॑ पवभाज ं ा॒ता त॑रण॒ े चो॑ ू
े भः।

इा̎ी वृहणा सवा। िपता ॒ षु ाणाम॥् २॥
॒ मा॒ता सदिमान॑
 णो॒ न॑िे भिरतं दः।
॒े ै
॒ िरित॒ नाध॑मानाः।
मा े̎ रमी [[3-6-10-3]]
िपतृ ॒ु
॒ ॒ णा शी॑रनय॑ मानाः। ॒ य॒  स ियो
स पय ॒ िव॑
॒ िः।
इा॒
॒ िां॒ कं वृष॑णो मदि। ॒ िनष॑सादा॒ यजी॑यान।्
होता॑ मो
ता ी॑ िध॒ षणा॑या उ॒ पे̎। ॒ स̎म।्
॒ दम॒ आ दी॑िदवा
तं ा॑ वयं
॒  स॑दु ी॒ित सशं
अि ॒ ु ॑ गण॑
॒ ृ । उप॑॒ ु बाधो॒ नम॑सा सदम।

॒ ॒ ॒ े ॑ जातवदः।
नमामं े
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 278 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒  स॒ िु धयो॒ न॑म।े
तं ा॑ वय
॒ ु यव॑ ईमहे दवय॑
सा॒ े ॒ । [[3-6-11-1]]
ं िवशो॑ अनयो॒ दीा॑नः। आभ॑रत िशतं वबा।
िदवो ॑ े बृह॒ता रो॑च॒नन॑े ।
॒ अ ॒  इाी
अा ॑ अवत॒  शची॑िभः।
॒ क॒ िवं िवपित
िवशां ॒ ॒  श॑तीनाम।् ॒ े न ु त े रमय
इम ॒ ू  ॑।
॒  सय

िनतोश॑  नाम॥् ३॥
न ं वृष॒भ ं च॑षणी॒ े  सिपं
यिभ॑ ॒ न॒ आयन।्
॒ िपतरो॑
होता॑ यिदा॒ी।
[[3-6-10-4]] छाग॑ हिवष॒
॒ आा॑म॒ ।
े षिणिमषय॑
ती॑ ॒  ं पावकम।
॒ ् ॒ तो मदे ॒ उ॑ ृतम।्
म॒
॒ य॑ज॒त र॑ यी॒णाम।्
राज॑मिं ॒ ु षो
परा े  ̎ ः।
॑ ईज े शश॒ म े च॒ मत ॑ ।
सो अ ॒ ु पौषा
परा ॑ े गभः।
॒ृ

य॒ आन॑ट ् सिमधा॑ हदा॑
॒ ितम।् घा̎॒ नम॥ू ् १॥
॑ ॒ पिरवदा॒
य आितं ॒ े नमो॑िभः।
े वा॒मा द॑ धत े॒ ोत॑।
िव [[3-6-11-2]]

अा उ॑ त े॒ मिह मह
॒ े िव॑ धम।
े ॒ यव॑ सथमानाम।्
घा॒स े अाणां

नमो॑िभर े सिमधो॒
॒ त हः।
॒ ै ्
॒ ु राणा श॒ तियाणाम।
सम॑ ॑
ू सहसो गी॒िभ॒ ः।
े सनो
वदी॑ ै ॒ ा॒ानां॒ पीवो॑पवसवानाम।्
अि॒
ु ॒ य॑तम॥
आ त॑े भ॒ ाया समतौ े ४॥  ो॑िण॒ तः िश॑तामत
पा॒॒तः ॒ उादतः।
॑ ॒
अा॑दा॒दव॑ ानाम।्
[[3-6-10-5]] ॒ े ी।
कर॑ त एवा॒
आ यत॒
॒ रोद॑ सी॒ िव भा॒सा। ॒ ु े  हिवः।
जषता ॒
॒ ः।
वो॑िभ व॑ ॑ ॒  ।
होतयज॑
॒  ै िव॑ रिभर।
बृ॒ हिवाज॒ े ॒ े ॒ े े वनत े हवी
दवो॑ ॒ िष॑।
े ॒ र े िवतरं॒ िवभा॑िह।
रवि॑ ॒  े॒ अथ̎म ॥् २॥
िहर॑ यपण  िदव॑
॒ ̎ े ।
नृ॒ व॑ सो॒ सदिम ॒ े
भिर॑ू तो॒काय॒ तन॑याय पः।
॒ [[3-6-11-3]]
॒ू
पविरषो॑ बृह॒तीरा॒रे अघाः।
॑ ॒ ू ।
॒ ॒ ॒ श॒नया॑ िनयय॑
दििण॑
अ ॒ े भ॒ ा सौ̎व॒ सािन॑ स।ु ॒
ऋत॑ ॒
वि पिथभी॒ रिज॑ः।

॒ु
पय॑  े प॒ु धा ा॒या। ॒ ॒
होता॑ यनित॑ म॒ िभ िह।
वस॑िू न राज॒सता॑ ु त े अयाम।् ॒ मया॒ रिभ॑या रश॒ नयाऽऽिध॑त।
िपत॑
॒ु
पिण॒ िह  े प॑ु वार ॒ सि॑। ये
̎ ाि॒ योछाग॑ हिवष॑ ॒ धामा॑िन।
॒  िया
अ॒ े वस॑ ु िवध॒ त े राज॑िन॒ ॥
े ५॥ य॒ वनत
॒ ̎े ि॒ या पाथािस।
ृ सो॒ अन॑ु मान॑
जा॒ग॒ वा ॒ षु ाणां चषणी॒
 नां य॑तमायां
े ॒ े य॒ दवाना॑
॒ े मा॒पानां̎ िया
॒ धामा॑िन।
च॑॥ १०॥
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 279 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
े ु िया
या॒हत॑ ॒ धामा॑िन। अया॑ड॒ििर॑ ाि॒ योछाग॑ हिवष॑ ॒ धामा॑िन॥
॒  िया
ततंै॒ ॑ ॒ ु वे ो॒पाव॑ त।्
॒ ु वे ोप॑ १॥
रभी॑यासिमव कृ ॒ ी॥ ३॥
[[3-6-12-2]]
[[3-6-11-4]] ॒
अया॒नत̎े िया
॒ पाथािस।
॒ े दवो
कर॑ दवं ॒ े वनित॑
॒ । ॒ े मा॒पानां̎ िया
अया̎वाना॑ ॒ धामा॑िन।
॒ ु  हिवः।
जषता ॒ े ु िया
य॑द॒हत॑ ॒ धामा॑िन।
॒  ।
होतयज॑ यं
॒ ॒ ̎म।्
म॑िहमान
॒ िह दवा
िपी॒ ॒ े  उ॑ श॒तो य॑िव। े इष॑।
आय॑जता॒मा॒
॒  ऋत
िवा ू र ्ऋतपत
॒  ॑ ु े यज॒ ह।
े कृ ॒ णोत॒ ु सो अ॒
॑ रा जा॒तव॑दे ाः।
य े दा॑ ॒
ै ऋिज॒ े र।े
िभ॑ ॒ ु  हिवः।
जषता ॒

 होतॄ॑णामाय॑ िजः। अ॒ े यद ॒ अर
॒ िवशो ॑ होतः।
॒  ि॑कृ॒ त̎म।्
होता॑ यदि पाव॑ क शोच॒ े वे  िह या̎।
अया॑ड॒ििर॑ ाि॒ योछाग॑ हिवष॑ ॒ धामा॑िन।
॒  िया ॒ य॑जािस मिहना
ऋता ॒ िव यः।


अया॒नत̎े िया
॒ पाथािस। ॒ व॑ह यिव॒ या त॑े अ॥
हा ॒ २॥
॒ े मा॒पानां̎ िया
अया̎वाना॑ ॒ धामा॑िन। ू े ॑ च॥ १२॥
धामा॑िन॒ भरकं
े ु िया
य॑द॒हत॑ ॒ धामा॑िन।
यं
॒ ॒ ̎म।्
म॑िहमान [[3-6-13-1]]
े इष॑।
आय॑जता॒मा॒ ॒ े ब॒ िहः स॑दु ॒वंे दवः
दवं ॒ ु ॑ वी॒रवो
॒ े ै ावीरं ै  व ृ  ता॒
̎ ॒ े ोः
कृ ॒ णोत॒ ु सो अ॒
॑ रा जा॒तव॑दे ाः। ि॑यता॒े॒ ाा॒या ब॒ िह॑तो मदम ॒ ु े॑ वसधय॑
े वसवन ॒ु े 
॒ ु  हिवः।
जषता ॒ वते ॒ ु यज॑।
॒  ॥ ४॥
होतयज॑ ॒े
दवीा  ॑रः संघा॒त े िवीयाम॑
॒  ििथरा ॒ ु दवतौ
॒ वा ॒ े ॑ व

॒ू
ननमथ ॑ कृ ॒ ी पाथािस स
॒ च॑॥ ११॥ े ण॒
ईमना॒ ु रो वा॒ नव॑जातो॒ मना॒
॑ आिम॑मीयामा॒ ै अवा  ॑
े ॒ ु ॑ काट॒ पृण॑वसवन
रणक ॒ ु े  िवय॒ ु यज॑।
॒ ु े॑ वसधय॑
[[3-6-12-1]] ॒ े उ॒ षासा॒नाऽा॒ि॒  े ॑य॒ ॑ता॒
दवी े मिप॑ ननं ॒ू
उपो॑ह॒ यिदथं ू
॒ ॑ वा॒िजनो॒ गः। दवी॒ ु त े॒ सिध॑
ै िवश॒  ाया॑िसा॒ सी॑ ु त े वसवन
॒ ु े॑ वसधय॒॑ु े 
   म॑ितिममा॑
गी॒िभिवा॒ ॒ नाः। वीतां॒ यज॑।
॒  न काां॒ न॑माणाः।
अवो॒ ॒ े जोी॒ वस॑िु धती॒ ययो॑राऽघा
दवी ॒ षा ॒ु ॒
े िस ययवदाऽा
इा॒ ॑
॒ ी जोवतो॒ ॒ े
नर। व॑ ॒ स॒ ु वाया  ॑िण॒ यज॑मानाय वसवन
॒ ु े॑ वसधय॑
॒ ु े  वीतां॒
वन॑सपत े रश॒ नया॑ऽिभ॒ धाय॑। यज॑।
िपत॑ ॒ ु िन िवान।
॒ मया वयना॑ ॒ ् ॒ े ऊ॒ जाती॒
दवी  ॑ इष॒मजू  ॑मा
॒ व॑ ॒ िध॒  सपी॑ितमा ॒
े ॒ िद॑ िधषो हवी
वह॑ दवा ॒ िष॑। ु णने ॒ नवं॒ तामज
नव॑ने ॒ पवू ॒  दय॑माना॒ ाम॑ परा॒ ू  ॑मजाती
॒ू  ॑
 च॑ दा॒तार॑ म॒ मृतषे॑ ु वोचः। ॒ ु े॑ वसधय॑
ऊ॒ जय॑ मान े अधातां वसवन ॒ ु े  वीतां॒ यज॑।
॒  ि॑कृ॒ त̎म।्
अि ॒ े दा॒
दवा ॒ शसावाभ॒ र॑ स ू
े रा॒ पोता॑रा हताघ॑
ै होता॑रा॒ ना॑
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 280 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
वसवन॒ ु े॑ वसधय॑
॒ ु े  वीतां॒ यज॑।
॒े
दवीििो ॒ ॒े
॒ दवीिरडा॒ सर॑ ती॒ भार॑ ती॒ ां [[3-6-14-2]]
भार॑ ािदर॑
॒ ै  ै ॒
ृ ॒ र॑ ती॒म ॒ यमा॑ ॒ ै े या॒
वीिदहवड॑ ॒ े दा॒
दवा ै होता॑रा।
वस॑मु ा सधमादं
॒ ॒ ु े॑ वसधय॑
े वसवन
॑ मदम ॒ ु े  िवय॒ ु ॒ ु े  वीताम।्
॒ ॒ ु े॑ वसधय॑
वसवन
यज॑। ॒े
दवीििो॒ ॒े
॒ दवीः।
॒ े नरा॒शस॑िशी॒षा  ष॑ड॒ः श॒ तिमद॑ने  िशितपृ॒ा
दवो ॒ ॒ ु े॑ वसधय॑
वसवन ॒ ु े  िवय।ु
॒ म॒ व॑ हि िमाव॒
आद॑ धित सह॑ ॒  ो॒
णद॑े  हो॒मह॑त ॒ े नरा॒शस॑।
दवो

बृह॒ित॑ ो॒मिनाऽऽ॑ ॒ ु े॑ वसधय॑
यवं वसवन ॒ ु े  वते ॒ ु ॒ ॒ ु े॑ वसधय॑
वसवन ॒ ु े  वत।
े ु
यज॑। ॒ े वनित॑
दवो ॒ ।
॒ े वनित॑
दवो ॒   वा
व॒ षा॑ ॒ ॒ ु े॑ वसधय॑
वसवन ॒ ु े  वत।
े ु

घृ॒ तिन॑िण॒ ाम॒ े ाृ॑दाऽिर॑
ण ॒ ॒ ं म॑ने ााः ॒ े ब॒ िहवािर॑ तीनाम।्
दवं

पृिथवीमप॑ ु रणा
े हीसवन ॒ ु े॑ वसधय॑
॒ ु े  वते ॒ ु यज॑। ॒ ॒ ु े॑ वसधय॑
वसवन ॒ ु े  वत॥ े ु २॥
॒ े धा॑िस॒ ॑तु ीना॒म॑तंु
॒ े ब॒ िहवािर॑ तीनां िनध
दवं
िनकामधर॑ ु
॒ ण ं पा॒ ह यश॑दना
॒ े ब॒ िहषा॒ऽा
[[3-6-14-3]]

ब॒ हिभा॑ म वसवन ॒ ु े॑ वसधय॑
॒ ु े  वते ॒ ु यज॑।
॒ े अिः
दवो ॒ ि॑कृ॒ त।्
॒ े अिः
दवो ॒ ॒ ु णा मः
ि॑कृ॒ िव॑ ॒ क॒ िवः
॒ ु णा मः
सिव॑ ॒ क॒ िवः।

सम॑ ॒ होता॒ होत॑हु तराय॑
ाऽऽयजी ॒ ु जीया॒न॒ े

सम॑ ाऽऽयजी॒ होता̎।
॒े
यावानया॒ ा अिप॑य े॒ त॑े हो॒ े अम॑त॒ ता
॒ ु जीयान।्
होत॑हु तराय॑
स॑स॒ नषी॒ु  होां̎ दवंे ग॒मां िदिव
॒ दवष॑ ॒ े े ु यमर॑
॒ े यमे॒ 
अ॒ ये ावानया
॒े ̎ट।्
ि॑कृ॒ ा॒ े होताऽभ̎वू स ु े॑ वसधय॑
 ॒ वन ॒ ु े  नमोवा॒के वीिह॒

या अिप॑ः।
यज॑॥ १॥
य े त॑े हो॒ े अम॑त।
यजकंै ॑ च॥ १३॥
ता स॑स॒ नषी॒ु  होां̎ दवंे ग॒माम।्
िदिव ॒ े े ु यमर॑
॒ दवष॑ ॒ े यमम।
े॒ ्
[[3-6-14-1]]
ि॒ कृ॒ ा॒ े होताऽभ̎ु ।
॒ े ब॒ िहः।
दवं ॒ ॒ ु े॑ वसधय॑
वसवन ॒ ु े  नमोवा॒के वीिह॑ ॥ ३॥
॒ ॒ ु े॑ वसधय॑
वसवन ॒ ु े  वत।
े ु वी॒तां॒ वभरकंे॒ ॒ ू े ॑ च॥ १४॥
॒े
दवीार॑ ।
॒ ॒ ु े॑ वसधय॑
वसवन ॒ ु े  िवय।ु [[3-6-15-1]]
॒ े उ॒ षासा॒ना̎।
दवी
॒ ॒ होता॑रमवृणीता॒य ं यज॑मान॒  पच॑॒ ीः
अिम
॒ ु े  वीताम।्
॒ ॒ ु े॑ वसधय॑
वसवन
ु डाशं॑ ब॒ ि॑ा॒िां॒ छाग सपा
पच॑रो॒ ू ॒ अ
॒ दवो
॒े
॒ े जोी̎।
दवी

वनित॑ रभविदा॒िां॒ छाग॒ ने ाघ॑ां॒ तं म॑दे ॒ः ित॑
॒ ु े  वीताम।्
॒ ॒ ु े॑ वसधय॑
वसवन
पच॒ ताऽ॑भीा॒मवी॑वध ु डाश॑ने ॒ ामष
े परो॒
ृ तां ॒ ॑
॑
॒ े ऊ॒ जाती।
दवी
आषयषणां नपादवृणीता॒य ं यज॑मानो ब॒ ॒ आ
॒ ु े  वीताम॥् १॥
॒ ॒ ु े॑ वसधय॑
वसवन
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 281 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
संग॑त ॒ े े ॒ ु वस॒ ु वायाय॑ त॒ इित॒ ता या दवा
े एष॒ म॑े दवष ॒े
द॑वे ॒ दाना॒ा॑
॒ ु े त॑
ा॒ आ च॒ शाा च॑ गरिष॒

होतरिस॑ भवाा॑
॒ े तो॒ मान॑षु ः सवा॒
य॒ िष॑ ू काय॑ सा
॒ू
॑िू ह॥ १॥
॒ ॒ ै ् १५॥
अिमकम॥

अि॒ होता॑ यिम॑
॒ ॒
ो अािरज॒ ा॑
ैै
॒ु
जषा ॒ ु ह॒ यवं॒े ब॒ िहः
  ाभ॑रतमपो॑
वृ॑हणा गी॒िभ
स॑दु ॒वंे दवं
॒ े ब॒ िहरअिम
॒ ॒ प॑दश॥ १५॥

अपाव॑ ॒ ु सज ॒ु
ृ ॒ ाा यवर॑ े ॒
द॒वमािशत॥् ३८॥

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 282 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
TaittirÁya-BrÀhmaÉa िव वा एष॒ इियण॑  े
॑ ॒ े वी॒य ॑णत।
े ॒ प॒ ाय॑ित।
यािह॑ तारिर॑
Book 3, Chapter 7

याव॒ ॑या िव ̎ े ।्

॒ त
यिद॒ ताव॑ दपाय̎ े ।्
Edited by Subramania Sarma, Chennai

त संभ॑रेत।्
Final proofread version, May 2005

[[3-7-1-1]] ॑ ॒ एक̎म॥् ३॥
इदं॒ त एकं॑ पर॒ उत
 ा एषो
सवा॒ े यित।
॒ ऽ̎ ौ कामा॒व॑श
॒ु ै ।
यो̎ऽीन॑ा॒धाय॑ ॒ तमपित॑ [[3-7-1-4]]
स यदिन॑ा या॒यात।् तृ॒ तीय॑ने ॒ ोित॑षा॒ संिव॑ श।

॒ ु यः।
अका॑मीता एनं॒ कामा॒ नानया॑ सं॒ वश॑
े ननव ॒ ु ॒ ै चारिध।
॑ े
॑ य ॑ ात।्
॒ े॒ अवी॒
अतजा ॒ े दवानां
िय ॒ े ̎ परम
॒ े ज॒ िन॒ इित॑।
स ज॑ु यात।् ै ै ॒  संभ॑रित।
॑ण॒वन
ु ॒ ता अिरम।
तं ॑ ् सवै तत॒  ाय॑ििः।
ु ॒ तय॒  पृथ॑क।्
िवा̎ सि ॒ प॒ायत
यिद॑ परराम॑ ̎ े ।्
अ॒ े कामा॑य यिमर
े ॒ इित॑। ॒ ॒ ु यायाव॑
अन ॒ े ्
त।
े॒
कामा॑नवाि॑ धाित॥ १॥ ॒ तत॒  ाय॑ििः।
सो एव
ओष॑धी॒वा  एत॑
॒ ॒ ू ॒  िव॑ शित।
पशय
[[3-7-1-2]] ॒ े वा
य॑ हिवष॑ ॒ अपाकृ
॒ ॑ ता॒ धय॑ि॥ ४॥
॒ ु ̎ि।
काम॑ीता एनं॒ कामा॒ अनया
तज॒े॒ ी वी॒या  ॑वावित। [[3-7-1-5]]
॒  एषा
संत॑ितवा ॒
॒ य॑ । ताात।
॒ु ्
॒ु ै ।
यो̎ऽीन॑ा॒धाय॑ ॒ तमपित॑ या॒तया̎ा हिवषा॑
॒ े
यजत।
स याय॑
॒ ित। य ात।
॒ ्
े॒
िवि॑ िरवा॒ सा। ॒ ॒ ॒ ॒ यात।्
यपरिर॑
ु ृ ।
तं ा॑म॒ ॑ े ्
वा॒य॒ ां̎ यवा॒ग ूं िनव  ॑पत।
॒ ितत।
मनसोप॑ े वा॒यवु  पय॑सः दापियता। ॒
॒ ितः।
मनो॒ व ै जाप॑ स एवा॒
॒ ै पय॒  दा॑पयित।
ा॒जा॒प॒ ो यः॥
॒ २॥ पयो॒ वा ओष॑धयः।
पय॒  पय॑।
[[3-7-1-3]] पय॑स॒ वा॒
ै े ५॥
ै पयोऽव॑ ॥
॒  संत॑नोित।
मन॑सवै॒ य

भिरा॑ ह। [[3-7-1-6]]
॒ ू व ै जाप॑
भतो ॒ ितः। अथो॑र ै हिवष॑ ॒  ्
॒ ॑ ु यात।
॒ े वानपाक
ू मवोप
भित॑ े॒ ै ॑ित।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 283 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
सवै तत॒  ाय॑ििः। [[3-7-1-9]]
॒ त॒ राा एष॒ दवाा॑
अ॒ ॒े 
े ने ॒ ॑धयित।
ग॒धय॑ सवै तत॒  ाय॑ििः।
य े यज॑मान सा॒य ं गहमा॒
॒ ृ ग॑ ि। ॒ वा एत॑
अध ॒ ॒
य॑ मीयत।े
य॑ सायं ध
॒  हिवराित
॒  ॑मा॒छित॑
 । य॒ ऽह॑
े ॒ ॒ ु भव॑ ित।
नालका
े ्
इा॑य ी॒हीि॒ ोप॑वसत। ताम॑प॒ ॑ यजत।

पयो॒ वा ओष॑धयः। सवण ॒ ने ॑ यजत।े
॑ ॒ वै य
पय॑ एवार॑
॒ ृ ोप॑वसित।
गही॒ ॒ यत।
तािमोप॑ े
या॒तः ात।्
॒ ू ि।
अमहम॑
ततं  ् ६॥
॒ क॑ु यात॥ सा म।्
॒ ्
ौरहम।
[[3-7-1-7]] ॒ म।्
पृ॒ िथवी
॒ प॑रु ो॒डाश॑ ात।्
अथत॑े र ऐः सामा॒हम।्
॒ ॒ े एवा
इिय ॒ ॒
ै ॑ समीची॑ दधाित। ऋम।्
पयो॒ वा ओष॑धयः। े ॒ संभ॑वाव।
ताविह
पय॒  पय॑। ॒ रतो॑
सह े दधावह।ै
पय॑स॒ वा॒
ै ै पयोऽव॑ ।े ॒ ु ॒ व॑
प॒ु स े पाय े व।ै
॒ े वानपाक
अथो॑र ै हिवष॑ ॒  ्
॒ ॑ ु यात। रा॒योषा॑य सजा॒ ु ाय॑ सवीया॒
॒ ु य ित॑
े ।
सवै तत॒  ाय॑ििः। अध ॒ ै मप॑ु यत।े
॒  एवना॒
॒े
उ॒ भया॒ा एष॒ दवाा॑ ग॒धय॑ 
े ने ॒ ॑धयित। सवै तत॒  ाय॑ििः॥ ९॥
य े यज॑मान सा॒य ं च॑ ा॒त॑ गहमा॒
॒ ृ ग॑ ि। ॒ ित॒ य
दधा॒ ॒ उत॑ ॒ एकं ॒ धय॑ि  े
यो॒भय हिवराित
॒  ॑मा॒छित॑
 ॥ ७॥ ु  छ॒
कयादा॒  पाक॑ु याृ
 िथवी
॒ मौ
॒ च॑॥ १॥
सवा॒ि ॒ व ै यिद॑ पररामोष॑
॒ ॒ ॒ु ॒ व॥
धीरतरानभयिनध ै
[[3-7-1-8]]
ऐं
॒ प॑शरावमोदनं े ्
॒ िनव  ॑पत। [[3-7-2-1]]
॒ दवता॑
अिं ॒ े नां थमं े ्
॒ य॑जत। ु॒
यि॑णने जयात।्

अिम॑ ु ा एव
ख ॒ े ̎ ीणाित।
॒ दवता ॒ ु  मानः ात।्
अ॑जा अपशयज॑
॒ वा अ॒ा दवता
अिं ॒ े ̎। यदना॑यतन े िननय
॒ त̎ े ।्
इम॒
॒ ाः। अना॒ ̎ ।्
॒ य॒ त॒ नः ात
ता एवोभयी
॒ ̎ ीणाित। ॒  व॑ीकवपाया॒
ा॒जा॒प॒ यचा ॒ े ्
मव॑ नयत।
पयो॒ वा ओष॑धयः। ा॒जा॒प॒ ो व ै वीक
॒ ॑ ।
पय॒  पय॑। ॒ जाप॑
यः ॒ ितः।
पय॑स॒ वा॒
ै ै पयोऽव॑ ।े ॒ ताववे॒ यं
जाप॑ ॒ ित॑ापयित।
॒ े वानपाक
अथो॑र ै हिवष॑ ॒  ् ८॥
॒ ॑ ु यात॥ ू
भिरा॑ ह।
॒ ू व ै जाप॑
भतो ॒ ितः॥ १॥
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 284 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
यवू  ॑ा॒माा
॑  ताया॒
॒ म॒ु राऽऽित ̎ ।्
॑ ॒  ेत
[[3-7-2-2]] िपाि॑
॒ ॒ ु यज॑
 पशिभ॒  मानो॒ ृ॑त।

ू मवप य॑रया॒ऽिभज॑ु यात॥
॒ ् ४॥
भित॑ े॒ ै ॑ित।
ता।
ृ॒

अां ा
॒ ॒ ̎म।्
पन॑ु हत [[3-7-2-5]]
सवै तत॒  ाय॑ििः। ु ािः पशिभ॒
चत॑ ॒ ु यज॑
 मानो॒ ृ॑त।

ु॒
यी॒टाव॑ पने जयात।् य॒ व॑
े वनत े दवानां ु नामा॑िन।
॒ े ॒ गा॒
॒ ु  मानः ात।्
अ॑जा अपशयज॑ त॑ हािन॑
॒ गामयित॑ ॒  सिमध॑
॒ े वान॒यचा ॒ मा॒धाय॑।
यदना॑यतन े िननय
॒ त̎ े ।् ॒ू
तीम वे॒ पन॑ु जयात।
ु ्
॒ य॒ तनः
अना॒ ̎ ।्
॒ ात ॒
वनित॑ न॒ वै याता॒
॒  चानात
̎ ा॒ चाती॒
॑ िवदा॑धार।
॒ मन॑े पण
म॒ ॒ न॑ ावापृिथ॑  पिरिध
॒ य॒ चाऽ॑ े ्
॒ िनन॑यत। ता।
ृ॒
॒ े॒ ै ॒
ावा॑पिृ थोरवनित॑ ापयित॥ २॥ ॒
अां ा
॒ ॒ ̎म।्
पन॑ु हत
सवै तत॒  ाय॑ििः।
[[3-7-2-3]] यरा॒ ु ॑या॒ज॒ ̎ ।्
े  ाङा॑र॒ ेत
तृ ॒ ा। ॒ यव॑ े च॒ यज॑मानाय॒ चाक ात॥् ५॥
अ॒

अां ा
॒ ॒ ̎म।्
पन॑ु हत
सवै तत॒  ाय॑ििः। [[3-7-2-6]]
ु॒
यदव॑ वृ ने जयात।् य॑ िणा।


अप॑पमा॒ा॑यत। ॒ े च॒ यज॑मानाय॒ चाक ात।्
ण॑
 वा̎।
िक॒ लासो॑ वा॒ ाद॑ श॒सो ॒
यक। ्
य॒ये ात।् हो॑े च॒ पि॑य ै च॒ यज॑मानाय॒ चाक ात।्
॒ िवि॑ ात।्
यं यदङ्।
स ज॑ु यात।् ॒
अीध॑ ॒ ु ॒ यज॑मानाय॒ चाक ात।्
े च पश॑
॒ जना̎यित जा॒नन॥् ३॥
िमो ु॒
यद॑ िभजयात। ्
॒ ू
॒ ो̎ऽ पशात॑ ु ः ात।्

[[3-7-2-4]] ु॒
यािभ॑जयात। ्

॒ ॒ ु ाम।्
॒ दा॑धार पृिथवीमत
िमो े ६॥
अशा̎॒ ि॑ यत॥
िमः॒ कृ ॒ ीरिन॑िमषा॒ऽिभच॑।े

साय॑ हं ु तित॑
॒ घृ॒ तव॑हो॒ े । [[3-7-2-7]]
॒ े वन॑
िमण॒ ै ै यित। ॒ ु ॒ ब॑
व ु ने ािभ॒ िनद॑ ात।्
ता।
ृ॒ मा त॑मो॒ मा य॒॑ म॒ ा यज॑मानमत।्

अां ा
॒ ॒ ̎म।्
पन॑ु हत नम॑ े अायत।
॒ े
सवै तत॒  ाय॑ििः। ॒ े
नमो॑  परायत।

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 285 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ िस।
नमो॒ य॑ िनषीद॑ ॒ ̎म।्
ा॒॒ ण॒ दि॑ण॒ े ह॑े होत
॒ ु मा िहसीरमं
अमं ̎ े ।्
॒ ु मा िहसी॒िरित॒ यने ॒ त ॒ ̎
एष॒ वा अिव ॒
 ानरः।
तं ह॑ रेत।् या̎॒ णः।
॒ ो वृष॒भो जा॒तव॑दे ाः।
सह॑ ॒ े॒
अाववााि̎ हो॒ तं
॒ भ॑वित॥ २॥
ु कः।
ोम॑पृ ो घृ॒ तवा̎॒ ती॑
े तो ना॒
मा नो॑ हासीि॒ े जहा॑म। [[3-7-3-3]]
॒ े ।
गो॒पो॒ष ं नो॑ वीरपो॒ष ं च॑ यित॑ ा॒॒ णं त ु व॑ स॒ ै ॑ नाप॑ात।्
ै ै ॒ ह॑ रित।
॑ण॒वनं या̎॒ णं व॑ स॒ ा अप॒ ॑ ात।्
सवै तत॒  ाय॑ििः॥ ७॥ यि॑॒वे ाावाितं ु॒
॑ जयात। ्
॒ ितः ापयित जा॒न॒ िभ ज॑ु याा
व ै जाप॑ ॒ ̎ियते ॒  े ्
े ने ॒ ॑धयत।
तं भा॑ग॒धय॑
जहा॑म॒ ीिण॑ च॥ २॥ ता̎ाणो॒ व॑ स॒ ै ॑ नाप॑
॒ ।
यि॑णने ाजापया॒
॒ यी॒टा म॑॒मने ॒ यदव॑वृ ने ॒ यिद॑ ाणं ॒ े ्
॒ न िवत।
॒ ु ॑या॒ज॒
यवू  ॑ां॒ यरा े  ाङा॑रो॒ य॑ िणा
॒ दभ॒
॒  ॒  े हो॑त॒ ̎म।्

ययद॥
्  ॒
॒ वा ै द॑ भः।
अि॒
॒ े॒
अाववााि̎ हो॒ तं
॒ भ॑वित।
[[3-7-3-1]] ॒   ु नाा॑सीत॥
दभा
 े
॑ ॒ े वी॒य ॑णत।
िव वा एष॒ इियण॑
े ॒ ॒
यािह॑ तारिममा॑ नो॒ न जाय॑त।े [[3-7-3-4]]
̎ ।्
या॒ ं पयेत ॒  ॒
यभानासी॑
त।
॒ ̎म।्
तत॑ आ॒॑ होत े॒ ु॒
॑ जयात।
यामवाावाितं ्
॒ े॒
अाववाा ि̎ हो॒ तं
॒ भ॑वित। तामा॑सीत।
॒ े ्
॒ न िवत।
यं ता̎भा॒  नाा॑िसता
॒ ̎।

अजाया ॒ ̎म।्
 होत ॒ े ्
॒  िवत।
यिद॑ दभा
आ॒॒ये ी वा एषा।
॒ ॒ ु हो॑त॒ ̎म।्
अ
यदजा।
॒ आपो॒ व ै सवा  ॑ दवता
॒ े ̎।
॒ े॒
अाववााि̎ हो॒ तं
॒ भ॑वित॥ १॥ ॒ े ̎॒वे ाा̎िहो॒ तं
दवता ॒ भ॑वित।
आप ॒ ु न पिर॑ चीत।
[[3-7-3-2]] ॒ त॥ ४॥
यदाप॑ पिरची॑

अज ॒ त ु नाी॑यात।्
यदजा॑
॒ ी॒यात।् [[3-7-3-5]]
े॒ ु॒
॑ जयात।
यामवाावाितं ् ु॒ ्
े॒ ॑ जयात।
यामवााितं
ताम॑ात।् तां पिर॑ चीत।
ता॑द॒ज॒ नाय̎म।् ॒
ता॒दापो॒ न प॑िरचा̎।
॒ े ्
॒ न िवत।
यजां
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 286 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
े च॒ वा एता॑
मा॑ ॒ मा ॒ ु ससृ॑त।
े॒ च॑ तनवौ॒ े े नािभ ाो॑ित॒ िनितं
॑ परा॒चिरा॑
ै ह।
े॒ ै॒
यािह॑ ताररििभ॑ ॒  ससृ॒ ̎।े
रय॑ र॑सा॒मप॑ह॥
ै ७॥
॒ े॒ िविव॑ चय े परो॒
अय े ्
ु डाश॑म॒ ाक॑पालं॒ िनव  ॑पत। ॒ े॒
अजाऽाववाा॑ िहो॒ तं
॒ भ॑वित भवासीत
े ̎ च॒ वै ाा॑मां
मां ॒ ु ाव॑ तयित।
े॒ च॑ तनवौ॒  ॒ त लयित दधाित दवानां
पिरची॑ ॒ े ॒ बृह॒ित॒  प॑ च॥
॒ ̎ े ॒ तप॑तय े परो॒
अय े ्
ु डाश॑म॒ ाक॑पालं॒ िनव  ॑पत। ३॥

अिमव े॒ ॒ तप॑ित॒  न॑े भाग॒ धयनोप॑
े े॒ धावित। ॒ ॒ ̎ ाण॑
िव व ै यमजायां ॒  ॒ ऽे स ु
दभ॑
स एवनं
॒ ै ॑ ॒ तमाल॑ यित॥ ५॥ हो॑त॒ ̎म॥्

[[3-7-3-6]] [[3-7-4-1]]
गभ॒  व॑ मग॒ दम॑कः। ॒ ु ̎॒व॑ ि।
याः परा

अििरा॒
॒ बृह॒ित॑। ॒  ॒ याः।
उ॒ पिर॑ ावत॑

पृ॒ िथामव॑ ु ॒ै ्
चोततत। ॒
ताभी॑ रिमप॑ िवािभः।
नािभाो॑ित॒ िनितं
॑ परा॒चः।
ै ॒
॒ ां यमार॑ भ।े
े वा एतािज॑
रतो॒ ॒ न॒ मािह॑ ताः।
े ु
े गातिवदः।
दवा॑
यद॑ िहो॒म।् गा॒त ं ु याय॑
॒ िवत।
̎ ।्
तवेत मन॑स॒ ित॑ना दवन॑
॒े े ।
े ्
े ऽ̎ ॒ वािज॑न वत।
रतो ु ताम।्
वाता̎॒ ः य॑
गभ॒  व॑ मग॒ दम॑क॒िरा॑ह। तृ॒ तीय॑ ै िदवः।

े एवाि॒
रत॑ ॒ ािज॑न ं दधाित॥ ६॥ गा॒य॒ िया
॒ सोम॒ आभृ॑तः॥

[[3-7-3-7]] [[3-7-4-2]]

अििरा॑ ह। ु ्
सो॒म॒ पी॒थाय॒ संनि॑ यतम।
॒  र॑ेतो॒धाः।
अिव ॒ द।े
वक॑ल॒ म॑रमाद॑
े एव
रत॑ ॒ त॑ धाित। आपो॑ दवीः ॒ ु ॑।
े शाः
इ॒ इा॑ह। इमा
॒ पाा॑िण शत। ु
॒ ॒ े॒
इियमवाि॑ धाित। ॒ े ̎म।्
उ॒ पा॒त॒ ा॑य दवाना
े ह।
ा॑ ॒
॒ वमत
पण॒ ॒ ु श॑
ु त।
ू िम॑थ॒ नाना
ा॒ व ै प॑श॒ नां ॒ त।्
ु  पकृ ॒ ृ े ॒ ु पयो॑ अि॒ यास॑।ु
पयो॑ गहष
॒ ु ु दधाित।
॒ पमवे ॒ पशष॑ ॒ े ॒ ु पय॒ इा॑य हिवष
पयो॑ वष ॒ ̎ े िय।

बृह॒ितिरा॑ ह। ॒ े ।
गा॒य॒ ी प॑णवन॑
॒ े ॒ बृह॒ित॑।
॒ व ै दवानां पय॒  सोमं॑ करोि॒ मम॥् २॥
॑ण॒वा
ै ॒
ै̎ जाः ज॑नयित।

पृ॒ िथामव॑ ु ॒ै
चोततिदा॑ ह। [[3-7-4-3]]
॒ े॒ ै ॒
अामवनित॑ ापयित।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 287 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ ग॑
अिं ॒ ु ॒ यो म॑यो॒भः।
ृ ािम सरथं ू
ू ॒ मे̎।
य उ॒ ॑मा॒रोह॑ ित॒ सय [[3-7-4-6]]
॒ ोित॑षां॒ ोित॑॒ मम।्
आ॒िदं ॒ यभा॑ग॒ सिम॑ताम।्
िवज॒

ो याय॑ ॒े 
रमतां दवता̎ ः। अ॑े दी॒दाय॑ म े स।
ु िदान।
वसू̎॒ ाना॑ ॒ ्
िविज॑ ै श॒ रद॑ श॒ तम।्
े सह
इ॑ण ॒ दवता
॒ े ̎। अ॑मावसथीय॒ ̎म।्
ताः पवू॒ पिर॑ गािम।
ृ ॒ रािण श॒ रद॑ श॒ तम।्
अिभह॑
 आ॒यत॑न े मनी॒षया̎। ॒ े ियं॒ म̎म।्
आ॒व॒ सथ
॒ ू  ॑ पदश
इमामज ॒ य े िव॑ ाः। ु
अिह॑ ब॒ ियो॒ िनय॑त।ु
॒े
तावािर॑ ृ
गािम॒ पवू  ॑ ॥ ३॥ ॒ ॒ ॒ े̎ ः।
इदमहमि े
ु ो यं
वस॑ ॒ ॑वीिम।
[[3-7-4-4]] ॒ ॒
इदमहिम॑ े े
ः॥ ६॥
॒  ॒ वािड॒ ह तानाव॑हत।ु
अिह॑
 स हिविरदम॑
पौ॒ण॒मा॒ ॒ ॒ षे ां॒ मिय॑। [[3-7-4-7]]
॒ ॒ षे ां॒ मिय॑।
आ॒मा॒वा॒ हिविरदम॑ ॒ ेो॑ यं
॒ ॑वीिम।
अ॒ ॒ राऽी पशव॑
॒ । ॒ ॒ वणः।
इदमहं ॑ े े
॒ मन।्
॒ े ॒ ॒ सदमाग॑
दवस ॒ े यं
आ॒िदो॑ ॒ ॑वीिम।
तावू॒ पिर॑ गािम।
ृ पय॑ती॒रोष॑धयः।
 आ॒यत॑न े मनी॒षया̎। पय॑ी॒धां॒ पय॑।
इह॒ जा ॒ ॑ रमाम।्
॒ िवपा ॒ पय॑सो॒ यय॑।
अपां
॒ गहप॑
अिं ॒ ृ ितमिभ
॒ सं॒ वसा॑नाः। तने ॒ मािम॑॒ ससृ॑ज।
ताः पवू॒ पिर॑ गािम॥
ृ ४॥ अे̎ तपत े ॒ त ं च॑िरािम।
त॑ के यं॒ त॑े राताम।्
[[3-7-4-5]] वायो̎ तपत॒ आिद॑  तपत॥
े ७॥
 आ॒यत॑न े मनी॒षया̎।

इह॒ पशवो॑ ॒ ॑ रमाम।्
िवपा [[3-7-4-8]]
॒ गहप॑
अिं ॒ ृ ितमिभसं
॒ ॒ वसा॑नाः। ॒ तानां̎ तपत े ॒ त ं च॑िरािम।
तावू॒ पिर॑ गािम।
ृ त॑ के यं॒ त॑े राताम।्
 आ॒यत॑न े मनी॒षया̎। इमां
॒ ाची॒मदी॑ ु चीम।्
॒ िप॑त॒ ण
अयं ॒
ृ ामिः। इष॒मज ॒ सृ॑ ताम।्
ू  ॑मिभ
अवा̎ा ॒ ॒ आ।
॒ िपतृ ु ााम।्
 श॑
॒ ॒ म
ब॒ पणा
तं पवू॒ पिर॑ गा
ृ िम।
॒ु ॒ ्
हरा॑िम पशपामहम।
॒ ु क॑रत।्
अिव॑ ष ं नः िपतं यो॑
ृ ॒ प ं कृ ॒ ा।
अज॑ ं॒ ा स॑भापा॒लाः॥ ५॥
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 288 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda

ािव॑ श॒ं वनतीन।् इमौ
॒ ा॑णापा॒नौ।
॒ े िवशितधा।
तताम॑
क ॒ ॒
याा॑ ॒
िन सवशः।
ु ॒ भतृ ा̎॥ ८॥
संभ॑रािम ससं आ॒ा॒यय॑ौ॒ संच॑रताम।्
॒ े ह॒ शोध॑न।े
पिव॑
[[3-7-4-9]] ॒ ̎ े ो व॒
पिव ै वी।
॒ िः
ी॑िरधी ॒ ।
॒ सिमध॑ ु  मन॑सा पनात॥
वा॒यवा॒ ु ु ११॥
ु च॒रान।्
॒ रु नसं
याय॑
उ॒ प॒ वषं ृ ̎म।्
े ण ं॒ धि
े॒ म॑ [[3-7-4-12]]
ु ॒ भता̎
संभ॑रािम ससं ृ । ॒ ा॒णा॑पा॒न॑।
अयं
या जा॒ता ओष॑धयः। ॒ गताम।्
यज॑मानमिप॑
॒ ु परा।
॒ े े ियगं
दव॑ ॒ु ॒ े भ॑तू ां॒ पोता॑रौ।
य
तासां॒ पव  ॑ राासम।् ॒ े ह॒ शोध॑न।े
पिव॑
॒ ॒ ॒ हरन।्
पिररमा॒ े ॑ िविवः पृिथवीम।
या॒ विदं ॒ ्
॒ मं
अपां ॒ ̎म।्
े ॑ यिय ॒ जा॑यत े िव॒ दािन॑।
या॑ यो
सद॑वे िश॒ वम॑ ु म॥
े ९॥ ॒
अि॑ ं यम॑िे ष िवान।
॒ ्
 सान।्
या॒ होता॒ संत॑नोधमा॒
[[3-7-4-10]] ॒ ॒ शो॑ऽिस॒ त॑नू ाम।्
यि॒
आ॒॒ेा वो॒ मा िर॑ षम।् ॒ णे सहाग॑
पिव॑ ॒ िह॥ १२॥
जीवा॑िन श॒ रद॑ श॒ तम।्
अप॑िरिमतानां॒ पिर॑ िमताः। [[3-7-4-13]]
॑ े सकृु ॒ ताय॒ कम।्
संन े  र॑रु िभ॒ धानी̎।
िश॒ वय
॒ ॒
एनो॒ मा िनगां̎ कतमनाहम।् ॒ यामप॑ु सवताम।
अि॒ े ्
पन॑ु ॒ाय॑ बला
॒ भ॑व।ु अ॑साय य॑ ॒ ।
॒ ॒ दा॒ि॒  ं ब॒ िहणा  ॑मृ।
सकृ उ॒ ख े उप॑दधा॒ हम।्
॒ ॑ा भरा॒ हम।्
ो॒न ं िपतृ ॒ ु  संनी॑त ं िबभृताम।्
पशिभ॒
॒ द ु म े िपतर॑
अिी॑ ॒  सो॒ाः। इा॑य ॒ त ं दिध॑।
िपता॒ ॒ ु ै सह॥
॒ म॒ हाः िप॑तामहाानगः ॒ १०॥ उ॒ प॒ वषो॑ ॒ ।
े॒ ऽिस याय॑
ां प॑िरवषम॑ े॒ धारयन।्
[[3-7-4-11]] इा॑य हिवः
॒ कृ ॒ व॑।
॒ 
॒ ॑ला॒श े दभः।
िवृ िश॒ वः श॒ मो भ॑वािस नः॥ १३॥

॒ े ि॑ मतः।
इया॑ादशसं
॒ ॒ पोतृ॑तमम।्
॒ े पिवं
य [[3-7-4-14]]
॒ क॑रोत ु म।े
पयो॑ हं े म।्
अमृ॑यं दवपा॒

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 289 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda

याय॑ ु ताम।्
िु ष॒ य॑ [[3-7-4-17]]
ितर॒॒ पिवमित॑
॒ ॒ नीताः। वो॑ ॒ु 
॒ े मन ̎ े ः।
आपो॑ धारय॒ माऽित॑गः। ु
॒ ु ॒ हाय॑ कताम।्
पनद॒
॒ े े सिवो॑
दवन॑ ॒ ू ाः।
त य॒ ॒ संत॑ितरिस।
वसो॒ सय ू  ॑ रिमिभ॑
॒ । ॒
य॑ ॒ ॒ ु संत॑नोिम।
ा॒ संत॑ितमन
गां दो॑हपिव ॒ े र̎मु ।् अद॑ मिस॒ िव॑व े ा।

सवा॒  पाा॑िण शत। ॒
यायािप॑ दधा॒ हम।्
॒ आच॑रि॒ मध॑मु ॒ हा॑
एता ु नाः। ॒
अिरिर॑ े न॒ पा॑ण
े ।
जाव॑ ॒
॒ तीयशसो॑ ॒ ॑
िवपाः॥ १४॥
॒ ू प॑िरशर॑
याः पताः ॒ े त।े
॒ पय॒  सोमं॑ कृ ॒ ा।
अयं
[[3-7-4-15]] ु १७॥
॒ गत॥
ां योिनमिप॑
ब॒ ीभव॑ ी॒पजाय॑
॒ मानाः।
इह॒ व॒ इो॑ रमयत ु गावः। [[3-7-4-18]]
॒ ू ॑।
पषा पण॒ ॒
॒ वः ॒ ̎म।्
पिव
॒ ॒ व॑  जया॒
अया ॒ ससृ॑जािम। सौ॒ः सोमा॒ि िनिम  ॑तः।
े बला
रा॒योष॑ण ॒ भव॑ ीः। इमौ ॒  च॑ दभ
॒ पण ॒  च॑।
ऊज॒  पय॒  िप॑माना घृ॒ त ं च॑। ॒ े  ह॒ शोध॑नौ।
दवाना
े ्
जी॒वो जीव॑ी॒प॑ वः सदयम। ा॒त॒ व॒ षाय॑ गोपाय।
॒ े यं
ौमं ॒ च॒ सं॑ हाताम।्
॒ पृ॑िथवी िवो॑ ह
॒  िह र॑िस।
धा॒ता सोम॑ने सह ु
॒ वात॑ने वा॒यः। ॒ उपण॒
उ॒ भावी ॑ ृ त।े
ु १५॥
यज॑मानाय॒ िव॑ण ं दधात॥ ॒ े उप॑वस ु म।े
दवता॒
अहं ॒ ा॒ानप॑ु वसािम।
[[3-7-4-16]] ॒ ू ् १८॥
मं॒ गोप॑तय े पशन॥
 ्
उं॑ हि क॒ लशं॒ चत॑िु बलम। आभृ॑त इमं ू ॒
ृ ािम॒ पवाः
॒ ग॑ पवू ॒  पिर॑ गािम
ृ सभापा॒ला
इडां॑ दव ु ॒  ̎म।्
॒ े मध॑मु ती सविवद े े आिद॑  तपत े ससं
इ॑ ॒ ु ॒ भतृ ा॑ म े सह
॒ प॑नु ात ु गिह
॒ ू ता॑वत।्
तिद॑ ा॒ी िज॑त सनृ ॒ ॑ दधात॒ ु पन॑ु गत
नो िवपा  ॒ ू ् ४॥
ु पशन॥
तज॑मानममृत॒  े द॑ धात।ु ॒ ु िदमामज
याः परा॑ ॒ ू  ॑िमह
॒ जा
॒ इह॒ पशवो॒
॒ ऽयं
ु ॒   णो̎ िह।
काम॑ध ू िप॑त॒ ण ॒
ृ ामिः॥
इा॑य हिविर॑
॒ ियम। ॒ ्
अमं ॒ े ̎म।्
॒ ू यां॑ दवाना [[3-7-5-1]]
॒ ु णां॒ पयो॑ िहतम।
मना॑ ॒ ् ॒ े े ॒ ु परा̎मम।्
े दवष
दवा॑
ब॒  धीा॑
॒ ॒ े े ।
य दव॑ ॒ षे ।ु
थ॑मा ितीय॑
हमाा॑
॒ यतां॒ पन॑ु ॥ १६॥
॒ ृ षे ।ु
िती॑यातीय॑

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 290 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
िर॑ेकादशा इह॒ मा॑ऽवत। े ̎ िपतर॒ िपत॑रो दवाः।
दवा े
इद॒ श॑के यं॒ यिददं
॒ क॒ रोिम॑। यो॑ऽहम॑ि॒ स स॑ज।े
आ॒ा क॑रोा॒ने̎। ॒ िे म।
या̎ि॒ न तमर॑
इदं॒ क॑िर े भष॒े जम।् ं म॑ इ॒ ं दम।
॒ ्
इदं॒ म॑े िवभषजा।
े ॒ ू   ा॒म।्
ं पत
॒ु ्
अि॑ना॒ ाव॑ त ं यवम।  तम। ॒ ्
॒ ॒  सना॑
इदमह े या अभी॑
॒ य॥
 १॥ े॒ ॑ ॒
त॑ मऽिपा।
ु॑
वा॒यपो॒
ता।
[[3-7-5-2]] आ॒िदो॑ ु ता।
॒ ऽना॒
मख॒ु मपो॑हािम। ॒
ौः िपता॥ ४॥
ू  ॑ ोितिवभा॑
सय ॒  िह।
॒ ॒ इियाय॑
महत ॑ ॒ । [[3-7-5-5]]
आा॑यतां घृ॒ तयो॑िनः। ॒ मा॒ता।
पृ॒ िथवी
॒ ॒ मु ताम।्
अिहाऽन॑ ॒ ितब॑
जाप॑ ु
॒  ।
खम॑॒ च॑म। य एवाि॒
॒ स स॑ज।े
॒ ु ̎म।्
॒ ु प ं ा॑ वसिवद
स॒ मा भमा े  संिव॑ ा॒ मा ा॑ िहिसषम।्
॒ ॒ ू तज॑
पशनां े सा। मा त े॒ तजोऽप॑
े मीत।्
॒ े॒ ज॑ु म॒ िभघा॑रयािम।
अय ॒ ु रमन॑
भ॒ रतम॑ े ॒ िु ष।
ो॒न ं त े॒ सद॑न ं करोिम॥ २॥ ॒ ॒
अवदाना॑ िन त े व॑
॒ दाािम।
नम॑ े अ॒ ु मा मा॑ िहसीः।
[[3-7-5-3]] यद॑ व॒ दाना॑िन तऽवन।
े ॒ ्
 न॑॥ ५॥
िवलो॒माका॑षमा॒
घृ॒ त॒ धार॑ या सशवं॒ ु े ॑ कयािम।
ति̎ीदा॒मत ृ े॒ ित॑ित।
े समनमा॑
ी॒ही॒णां म॑ध ु ॒ नः। [[3-7-5-6]]
आ॒ः ॑थभव॑ ॒ ु ु न गो॒पाः। े ्
आ॑ने ॒ ॑ननत।
॒ म॑ती॒नाम।्
॒ त उा॑ित जिनता त॒ आा॑यतां॒ पन॑ु।
॒ ु ॒ ु िव॑ ः।
य॑ आ॒ा पशष अा॑यो यवमा॒ात।्
॒ े ̎ िवामन
दवानां ॒ ॒ ु यो िव॑ त॒ ।े ॒ ्
आ॒ा॒धा॑ृ तािमदम।
॒ू
आ॒॒ ाो॑म घृ॒ तवा॒ि भा। ॑
मा पाम ॒
य॑ ।
 ॒ यज॑मानाय॒ म̎म।्
दे॒वा॑॒ सव॑ु िव श॒ ु  ि॑िमद ॒  हिवः।

ू  पृिथ
इरा॒ भित॑ ॒ ै रसो॒ मो॑ मीत॥् ३॥ ॒ घृ॒ तप॑दीम।्
मन॑नु ा ां
॒ ॑
िमावणसमीिरताम। ्
[[3-7-5-4]] दिणा॒  ि॑ भन।्
॒ ॒ धादसं
ु ाम॥् ६॥
अव॑ ाक॒े तोम॑ख
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 291 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
ु ादव।
चत॑
[[3-7-5-7]] िदवो ॒ े य।
॒ वृिमर॑
इड॑े भा॒ग ं ज॑षु  नः। ॒  हिवः॥
ा॒॒ णाना॑िमद ॒ ९॥
िज॒ गा िजाव  ॑तः।
ता̎ े भिवाण॑
॒  ाम। [[3-7-5-10]]
॒  नः सवग॑
सवाा॑ ॒  णाः। सो॒ाना सोमपी॒िथना̎म।्
॒ िप॑।  ो ा
िनभ॒  ̎ णः।
दद॑ तो म े॒ मा ा॑िय। े 
नहाा̎ णाि।
ु॒ ॒ म े॒ मोप॑दसत।्
कवतो 
सम॑ां ब॒ िहह॒िवषा॑ घृ॒ तन॑े ।
िदशां
॒ ि॑रिस। ॒ ै  िु भ॒  सं मि॑
समा॑िदवस॑ ॒ ।
िदशो॑ म े काम।् े राम।्
े ॒ िव॑िे भद॒विभ॑
सिम॑ण
क॑ां म े॒ िदश॑॥ ७॥ ॒ नभो॑ गत॒ ु याहा̎।
िदं
इा॒ ू ासम।्
॒ णीवा॑िवध॒ वा भ॑य
[[3-7-5-8]] ु ॒ु
अिद॑ ितिरव सपा।
ै ̎॒ मान॑षु ी।
दवी ॒ ॒ ू ा॑ गाहप॥
अिर  १०॥
॒ रा॒ े म॑े कताम।
अहो॒ े ्
॒ म ा॒सा म॑े काम।्
अध॒ [[3-7-5-11]]
मासा॑ म े काम।् ु ाय॑।
॒ द े सजा॒
उपिनष॑

ऋतवो॑ म े काम।् सं पी॒ पा॑ सकृु ॒ तन॑े गताम।्
॒ म॑े कताम।्
सं॒ व॒ रो ॒
य॑ ॒ ु धया
यौ ॒ ु  ॑वभताम।
ू ्
ि॑रिस॒ क॑तां म।े सं॒ जा॒ना॒नौ िवज॑हता॒मरा॑तीः।
आशा॑नां ाऽऽशापा॒ले॑। िदिव ॒ ॒ भताम।
॒ ोित॑रजरमार॑ े ्
ु अमृ
च॒ त ॒ त
̎ े ः। ॒ ु य यिया
दश॑ त े तनवो॑ ॒ ̎।
॒ू
इदं॒ भता॑ े
ः॥ ८॥ ताः ी॑णात॒ ु यज॑मानो घृ॒ तन॑े ।
॒ ̎ िशष॒
ना॒िरयो ॒ मीड॑ मानः।
[[3-7-5-9]] ॒ े ॒ दऽिप
दवानां ू ्
ै े ॒ यज॑मानो॒ऽमृतो॑ऽभत।
॒ े अकयन॥
यं वां̎ दवा ॑ ् ११॥
॒ े हिवषा॑
िवधम॑ ॒ ॒ ्
वयम।
भज॑तां भा॒गी भा॒गम।्
माऽभा॒गोऽभ॑। [[3-7-5-12]]
िनर॑ भा॒ग ं भ॑जामः। ऊ॒ ज भा॒ग श॑तत।ू

अपि॑ । ॒ ॒ तने ॑ ीणािन।
एतां

ओष॑धीिज। तन॑े तृतमहहौ।
िपाा॑
॒ िह। ॒ दवाना
अहं ॒ ु ता॑मि लो॒के ।
॒ े  सकृ

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 292 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
े॒ ॒ न िमथ॑भु वाित।
ममदिमं  ॒ ु मिँ
अमा॒ ु ॑ो॒के ।
यु जािम िवान।
॒ ना॑िरावन॑
अहं ॒ ॒ ् भप॑ू त े॒ भव॑ु नपत।े
यदा̎ा॒िमो॒ अद॑ धााग॒ धये̎म।् ॒ू
॒ ॒ भत॑
महतो पत।े
अदा॑रसृवत दवे सोम। ॒
ाणं ॑ ा वृणीमह।े

अि॒  े म॑तो मृडता नः। ॒ भप॑ू ितरहं॒ भव॑ु नपितः।
अहं
मा नो॑ िवददिभ
॒ भा॒मो अश॑िः॥ १२॥ अहं ॒ ू ॒ पित॑॥ १॥
॒ म॑ह॒तो भत

[[3-7-5-13]] [[3-7-6-2]]
मा नो॑ िवदजना॒
॒ृ े या।
ा॒ दवन॑ ॒ स॑तू ॒ आि  ॑ं किरािम।
॒ े े सिवा
ऋष॒ ॒ ्
॒ भ ं वा॒िजनं॑ वयम। दव॑े सिवतरतं
े ॒ ा॑ वृणत।े
॒ ू  स ं यजामह।े
पणमा॑ बृह॒ितं॒ दं ॒
ै ॑ ाण̎म।्
स नो॑ दोहता सवीय॒ ु म̎ ।् तदहं॒ मन॑स े॒ ॑वीिम।
रा॒योष सहिण ॒ ̎म।् ॒ ै
मनो॑ गायिय।
॒ ु स।े
ा॒णाय॑ सराध॑ गा॒य॒ ी िभ
॒ ु ̎।े
॒ ू  साय॒ ाहा̎।
पणमा॑ ॒ ु ।ै
िग॑
अमा॒ ॒ु
॒ वा॒ा॑ सभगा॑ ॒ ु े ̎।
सशवा जग॑नभ॒ ु ु ̎।े
ध॒ ने िर॑ु व॒ भय॑ू आ॒ाय॑माना। ॒ ॒ ु ु ् प।
अनक ॒ ै
सा नो॑ दोहता सवीय ॒ ु ̎म ।् ॒ जाप॑
पिः ॒ तय॥
े २॥
रा॒योष सहिण
॒ ̎म।्
अपा॒ ॒ ु स।े
॒ नाय॑ सराध॑ [[3-7-6-3]]
॒ वा॒ा॑य॒ ै ाहा̎।
अमा॒ ॒  
॒ ितिव
जाप॑ ̎ े ो दव॑
॒ े े ।

अिभ॑ ृ ीिह॒ पिर॑ धिह
ण े ̎म।्
े ॒ विद िव॑े दवा
॒ े बृह॒त॑य।े
॒ ु शया॑ना।
जा॒िमं मा िहसीरमया ॒  ण।े
बृह॒ित॑
॒ ु ̎ ।
हो॒त॒ षृ द॑ ना॒ हिर॑ ताः सवणा ू ु ॒  सव॑ु।
॒ भभव
॒ इम
िना ॒ े यज॑मान ॥
॒ े १३॥ बृह॒ित॑दव ॒
॒ ानां̎ ा।

अभी॑ ु ां म े॒
य  करोिम मीि॒ताऽऽन॑ एक॒ तोम॑ख ु णाम।्
॒ म॑न॒ ा॑
अहं
े हिवगा
िदशोऽ॑ो ॒  ॑हपाकयश॑
 ॒ ि॒  सा नो॑ बृह॑त े यं
॒ गो॑पाय।
॒ ु  स
दोहता सवीय ॒ च॑॥ ५॥ ॒  क॑रोिम।
इदं॒ तै ॑ ह
॒ म̎ ।्
े र॑ ित चय
यो वो॑ दवा॒
[[3-7-6-1]] मधा॒ ॒ ु मन॑सा तपी॥
े॒ वी िद ॒ ३॥
ृ ॒ पिर॑ धा॒िम।्
पिर॑ णीत
पिर॑ िहतो॒ऽियज॑ ु ु
 मानं भन। [[3-7-6-4]]
अपा ॒ ु  ॑ ।
॒  रस॒ ओष॑धीना सवण ॒ ॒  रित॒ मान॑षु ीष।ु
अत॑
िना ॒ े यज॑मान स ु काम
॒ इम ॒ घा̎।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 293 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda

चत॑िशखडा ु ॒ सपशा
यवितः ॒ ु े ̎। [[3-7-6-7]]
घृ॒ त॑तीका॒ भव॑ु न॒ म̎।े ॒
अि॒ ू ॒ इ ु म̎।े
 उप॒ भय
॒ ॒
ममृ  मा॑ना महत ॒ े सौभ॑गाय। अिव॑ ोभाय पिरधी ॒ ॑धािम।
मं॑ ध॒ु यज॑मानाय॒ कामान।् ध॒ ता  ध॒ णो॒ धरी॑यान।्
ू भ॒ ा
भिम॑ ू  म॑िहमानं ु
॒ ॑ पपोष। ॒ न॑दु ात।ै
॒ षािस॒ िनिरतो
अि
 े॒ पयािस।
॒ े व॑ धयत
ततो॑ दवी ॒ न।्
ृ ीा सपा॑
िवि॑ नि॒ िवध॑त

यिया॑ ॒ िव च॒ यि॒ शं च॑।
यं जा॒ताातृ॑ा॒ े च॑ जिनमा॑
॒ णाः।
ओष॑धी॒राप॑ इह॒ श॑ री। ॒ याां
िवशो ॒ े
॒ िवध॑मानान। ्
यो मा दा
॒ मन॑सा॒ य॑ वा॒चा॥ ४॥ अह॒  ाना॑म॒ु मो॑ऽसािन दवाः।

॒ य
िवशो ॒ ु न े॒ अरा॑ितम।्
॒ े नदमा॑
[[3-7-6-5]] ु ् ७॥
 यम॥
॒ ितं मरा॒
िवं॑ पा॒ानमम॑
यो ॑णा॒ कम  ॑णा॒ ि॑
े दवाः।

॒ ु े ॒ द॑ यन॒
यः तन े े ता च॑। [[3-7-6-8]]
ते̎॒ व॑ण े ॒ िशर॑ िछनि। ु ृ ॒ त॑ लो॒के ।
॒ े स॑क
सीद॑ ी दवी
ऊणा  ॑मृ॒ थ॑मान ो॒नम।् ृ ̎ ो॒ िवध॑तृ ी॒ ध॑त
धती ृ ी।
॒ े े जु 
दवो॒ ॒ सद॑नाय ब॒ िहः। ा॒णािय॑ धारयतम।्
सवग॒ ु ॒ लो॒के यज॑मान॒  िह ध॒ िे ह। ॒ मिय॑ धारयतम।्
जां
मां नाक॑ पृ॒ े प॑रम े॒ ो॑मन।् ॒ ू
पशिय॑ धारयतम।्

चत॑िशखडा ु ॒ सपशा
यवितः ॒ ु े ̎। ॒ ॑॒ र उ॒ भय॑ ध॒ ता।
अयं
॒ ु िन व।े
घृ॒ त॑तीका वयना॑ ु य
ध॒ ता  ॑या॒जाना॑म॒ तान॑ ू ा॒जाना̎म।्
 णा महत
सा ी॒यमा॑ ॒ े सौभ॑गाय॥ ५॥ ॒
स दा॑धार सिमधो॑ ॒ ॑
िवपाः।
ु अासा॑दयािम।
ति॒ चो॒
[[3-7-6-6]] ॒ ज॑ु दवयाना॑
आरो॑ह पथो े ॒ न॥् ८॥
ु यज॑मानाय॒ कामान।्
सा म॑े ध॒
िश॒ वा च॑ म े श॒ मा चै ॑िध। [[3-7-6-9]]
॒ ु चिध।
ो॒ना च॑ म े सषदा॑ ै ॒ य े प॑रु ा॒णाः।
यष  ॑यः थमजा
 ॑ ती च म े॒ पय॑ती चिध।
ऊज ै िहर॑ यपाऽिज॒ रा सृ॑ताा।
ू  ॑ म े िप।
इष॒मज
॒ ु तां॒ य॑ लो॒काः।
वहा॑िस मा सकृ
॒ े म े िप।
तजो॑ अवा॒हं बा॑ध उपभृ॒ ता॑ सपान
॒ ।्
मोजो॑
॒ म े िप। जा॒ताातृ॑ा॒ े च॑ जिनमा॑
॒ णाः।
ु ॑ म े िप।
िवशं॒ पिं ु ्
॒ ु िमव ध॒ ने म।
॒  सघा॑
दोह॑ै य
आय॑रु ां
॒ ॑ म े िप। ॒ ु रो भयासम।
अहम॑ ू ्
जां ॒ ू े िप॥ ६॥
॒ पश॑ अध॑रे ॒ मपा
॒ ̎।

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 294 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
यो मा॑ वा॒चा मन॑सा मरा॒ ु
 यः। ॒ ऽिचिकन।्
॒ े े य पशवो॑
अनना॑
दाऽरा॑
॒ े ९॥
ती॒याद॑ िभ॒ दास॑द॥ तन॑े दवा ॒ ॒ माम।्
े अवतोप
॒ े मज॒
इहष॒ े ्
ू  यश॒  सह॒ ओज॑ सनयम।
[[3-7-6-10]] ॒ त ं मिय॑ यताम।्

यृ॑िथवीमच॑ ॒
रिव॑ म॥् १२॥
इदम॑ ॒ ु ̎।
॒  िच॒ मध॑रं वाया
॒ ु रो भयासम।
अहम॑ ू ्
अध॑रे ॒ मप
॒ ा̎। [[3-7-6-13]]
॒ भो॑ऽिस शारः।
ऋष॒ ॒ े
यनािस॑॒ल॒ िम̎े जाप॑
॒ ितः।
॒ू ु
घृ॒ ताची॑ना सनः। ॒ मध॑ ु वा॒िजनी॑वत।्
इदं॒ तं
॒ े नाा̎ िय
ियण॒ ॒ े सद॑ िस सीद। े पिर॑ ा॒दिध॑नोहम।
यनो॒ ॒े ्
॒ ु  पृिथाम।
ो॒नो म॑े सीद सषद॑ ॒ ् दिध॒ मां िध॑नोत।ु

थ॑िय जया॑ ॒ ु  सवग
पशिभ॑ ु ॒ लो॒के । ॒ वदः
अयं ॒
े॒ पृि॑ थवीम॑ िवत।्
िदिव ॒ ॒
॒ सी॑द पृिथामिर॑ ।े ु सत
गहा॑ ॒ गह॑ न े॒ ग॑ रेष।ु
॒ ु रो भयासम॥
अहम॑ ू ् १०॥ स िव॑ त॒ ु यज॑मानाय लो॒कम।्
ू कमा  करोत।ु
॒ भिर॑
अि॑ ं यं
[[3-7-6-11]] ॒ यः
अयं ॒ सम॑सदिवा॑
॒ न।्
अध॑रे ॒ मपा
॒ ̎। ॒ साा॒ यज॑षु ा दवता॑
ऋचा ॒ े िभः॥ १३॥
इय ॒ू 
॒  ा॒ली घृ॒ त॑ पणा।
अि॑ पयाः श॒ तधा॑र ॒ उ॑। [[3-7-6-14]]
मा॒॒तने ॒ शम  ॑णा॒ द॑
ै ने । ू  ॑वतो जयम।
तन॑े लो॒काय े
यो॑ ॒   ि॒ तः।
॒ ऽिस सवत॑ ॒
इ॑  सम॑ ृ ॒ म॑याम।्
मत
सवतो॒ ॒ ू भ॑िव॑
॒  मां भतं ॒ यताम।् यो न॒  कनी॑य इह॒ का॒मया॑त।ै
श॒ तं म॑े सा॒िशष॑। ॒
अि॒  े यज॑मानाय॒ म̎म।्
॒ ॑ म े स ु सनृ
सहं ॒ ू ता̎। अप॒ तिम॑ा॒ी भव॑ु नादताम।
ु े ्
॒ ु ̎।
इरा॑वतीः पशमती ॒ जां
अहं ॒ वी॒रव॑ त िवदय।

॒ त ॑ ि॒ तः॥ ११॥
॒ ितरिस सव
जाप॑ अ॑े वाजिजत।्

वाजं॑ ा सिर ̎म।्
[[3-7-6-12]] े
वाजं॑ ज॒  ̎म।्
यताम।् वा॒िजनं॑ वाज॒ िजत̎म॥् १४॥
सवतो॒ ॒ ू भ॑िव॑
॒  मां भतं ॒
श॒ तं म॑े सा॒िशष॑।
॒ ॑ म े स ु सनृ
सहं ॒ ू ता̎। [[3-7-6-15]]
॒ ु ̎।
इरा॑वतीः पशमती वा॒ज॒िज॒ ाय ै॒ संमा̎ि।
इदिम॑ ॒ ॒ त ं॑ वी॒यम̎ ।्
॒ ियममृ ॒
अिम॑ ॒ ा॑य।
ा॒दमा

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 295 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda

उप॑तो॒ ौः िपता। [[3-7-6-18]]
॒ ॑ यताम।्
उप॒ मां ौः िपता वाजं िजिग॒ वास̎म।्

अिराी ̎ ात।्
 वा॒िजनं॑ वाज॒ िजत̎म।्
आय॑षु ॒ े वच  ॑स।े वा॒ज॒िज॒ ाय ै॒ संमा̎ि।
ु य।
जी॒वा ै पया॑ ॒
अिम॑ ॒
ा॒दमाा॑ य।
॒ मा॒ता।
उप॑ता पृिथवी े ब॒ि हः ॒ त हिवः।
विद॑ ॒
॒ ॑ यताम।्
उप॒ मां मा॒ता पृ॑िथवी इः
॒ ु ।
॒ ॒  च॑
प॑िरधय

अिराी ̎ ात॥् १५॥
 आं॑ य॒ ऋचो॒ यज॑। ु
या॒ा̎ वषा॒राः।
[[3-7-6-16]] ॑ यो नमाम।्
सं म े॒ संनत
आय॑षु ॒ े वच  ॑स।े ॒ ॒ ॒ नह॑ न े त॥
इसं ॒ े १८॥
ु य।
जी॒वा ै पया॑
ु मा̎म।्
मनो॒ ोित॑जषता॒ [[3-7-6-19]]
िवि॑  ं य ॒ द॑ धात।ु
॒  सिममं िदवः ॒ खीलोऽव॑ ततः।
ु ॒ न॑।
बृह॒ित॑नतािममं ु तः।
॒ अि॑
पृ॒ िथा
॒ े इह॒ मा॑दयाम।्
िव॑े दवा े सह॑
तना॑ ॒ काडन।

यं त॑े अ आवृ॒ ािम॑। िष
॒  शोचयामिस।
॒ वा̎ ििपतरन
अहं ॒ ।् ॒ े ब॒  शो॑चत।ु
िष॑
ू ॑ च।
॒ च॒ त॒ मलं
जां ओष॑ध॒ े मो अह ु म।्
॒  श॑च
नी॒चदै व॑ ा॒ िनवृ॑त॥ १६॥ य॒ नम॑ े य।
नमो॒ नम॑ त े य।
[[3-7-6-17]] िश॒ वन॑े म े॒ संित॑।
अ॒ े यो नो॑ऽिभ॒ दास॑ित। ो॒नन॑े म े॒ संित॑॥ १९॥
॒ नो य॒ िन॑।
समा॒
वे ाय॑
इ॑
॒ ॒ तः। [[3-7-6-20]]
मा तो॑ेिष॒ िकं च॒ न।
॒ ु ॒ ू े म े॒ संित॑।
सभतन॑
े जातवदः।
यो मां ि॑ े ॒ ॒ ॒ स
वच॒  न॑े म े॒ संित॑।
े य॒ माम।्
यं चा॒हं ि॒ ॒
यिमन ॒  ॒ ु संित॑।
सवा॒ ान॑॒ े संद॑ह। उप॑ त े य॒ नम॑।
े य े च॒ माम।्
याा॒हं ि॒ उप॑ त े॒ नम॑।
अ॑े वाजिजत।् उप॑ त े॒ नम॑।
वाजं॑ ा ससृ॒ वास̎म॥् १७॥ ि॒ ली ि॒ यमा॑णानाम।्
॑ ॒
यो ॒ ो अविश॑ त।े

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 296 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
र॑सां भाग॒ धये̎म।् ॒ ि॑ ष॒तो र॑ धम।्
मो अहं

आपव॑ हतािदतः॥
॒ २०॥ यो न॒  शपा॒दश॑पतः।
य॑ न॒  शप॑त॒ शपा̎त।्
[[3-7-6-21]] ॒ ु ॑।
उ॒ षा॒ तै ॑ िन
ु ल॒े य॒ शप
उ॒ ख॑ल॒े मस॑ ू ̎। सव॑ पा॒प सम॑हू ताम॥् २३॥
आ॒िश॒ ष॑े षिद ॒ े̎।
॒ ॒ यपाल
॒ ॒ ु िवष॒
अवषो॑ ॒ ु  संय॑जािम। [[3-7-6-24]]
िव॑े दवा ॒ ॒ ज॑षु ाम।्
॒ े हिविरदं ॒
यो न॑ सपो॒ यो रण॑।
य ॒ ु  सि॑ ब॒ ीः।
॒ े या िवष॒ े
मतऽिभ॒ दास॑ित दवाः।
अौ ु ॑ जहोिम।
॒ ताः सवा॒ ि॑ा॒ सता ु वे ाय॑
इ॑
॒ ॒ तः।
उ॒ ॒  िम॑महः। मा तो॑ेिष॒ िक॒ न।
॒ ̎ े अनीनशः।
सपा अव॑ सृ ॒ परा॑पत।
ु जिह।
िदवै ॑नाि॒ता॑ श॒ रो ॑सिशतः।

िनोच॒ ृ
ध॑रािध॥ २१॥ गा॒िमा॒िव॑ श।
मषां
ै ॒ कं च॒ नोि॑ षः॥ २४॥
[[3-7-6-22]] ॒ तय े तपी
पित॑ जाप॑ ॒ वा॒चा सौभ॑गाय पश॒॑ ू े िप
उ॒ ॒  िव नो॑ भज। रा॒य ं ु द॑वे ॒ याना॑न॒ ऽे िरऽहम॑
॒े ु रो भयासं

॒   तः िव॑  ं दवता॑
॒ ितरिस सवत॑
जाप॑ ॒ े िभवाज॒ िजतं॑
॒ पो॒
िपता ॒ ु े यथा̎।

दी॒घा॒य ॒ ॑ े े
हिशष। ॒ ॑ यतामिराी
पृिथवी ॒ ्
̎ाइत ॒ े
ससृ॒ वास त
ू 
े सय।
त॑ नो दिह ू
ो॒नन॑े म े॒ संित॑॒ ते ः कृ॑ िध दहतामौ
॒ च॑॥ ६॥
उ॒ ॒  िम॑महः।
॒ ु रां॒ िदव̎म।्
आ॒रोह॑ [[3-7-7-1]]
ो॒ ू 
॒ ग ं मम॑ सय। ॒ े प॑य।
सदं
हिर
॒ म॒ ाणं॑ च नाशय।  ॒ प॑य।
िवध॑तिरदं
॒ ̎म।्
शक॑ु े ष ु म े हिरमाण नाक॒े दं प॑य।
रो॒प॒णाका॑स ु दिस॥ २२॥ ॒ ॒  पिन॑ा।
रमित
॒ विष  ॑म।्
ऋतं
[[3-7-6-23]] ॒ ता॒ याा॒ः।
अमृ

॒ े ु म।े
अथो॑ हािरवष॑ ू विर॑ ो अिभ॒
सय॒ ॒  ित।
िवभा॑

॒ ॒
हिरमाणं॒ िनद॑ िस। अन॒ ु ावा॑पिृ थवी ॒ े ु ।े
॒ दवप॑
उद॑ गादयमा॑
॒ िदः।
॒ दी॒ाऽिस॒ तप॑सो॒ योिन॑।
िव॑ने ॒ सह॑ सा सह।
॒ तपो॑ऽिस॒ ॑णो॒ योिन॑॥ १॥
िषं ॒
॒ ॒ मम॑ रयन।्

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 297 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
[[3-7-7-2]] ॒ दी॒ा॥ ४॥
पृ॒ िथवी
ा॑िस 
॒ ॒ योिन॑।
म॑ ृ ॒ योिन॑।
॒ ॒ त [[3-7-7-5]]
ऋतम॑ ू भ े ॒ ां मन॑सा।
॒ िस॒ भरार॑ तया॒ऽिद॒या॑ दीितः।

दी॒ां तप॑सा। यया॒ऽिद॒या॑ दीितः।

िव॑॒ भव॑ु न॒ ािध॑पीम।् तया̎ ा दी॒या॑ दीयािम।
सव॒ कामा॒ यज॑मान स।ु ॒
अिर॑  ं दी॒ा।
वातं॑ ा॒ण ं मन॑सा॒ऽार॑ भामह।े ु या॑ दीितः।
तया॑ वा॒यद॒ ॒
॒ ितं॒ यो भव॑ु न गो॒पाः।
जाप॑ ु या॑ दीितः।
यया॑ वा॒यद॒ ॒
स नो॑ मृ॒ ोा॑यतां॒ पाह॑ सः॥ २॥ तया̎ ा दी॒या॑ दीया॑िम।
ौद॒ा।
[[3-7-7-3]] तया॑ऽऽिदो
॒ दी॒या॑ दीितः।

ोजी॒वा ज॒ राम॑शीमिह। यया॑ऽऽिदो
॒ दी॒या॑ दीितः॥
॒ ५॥
॒ प॑।े
इ॑ शार गाय

तां त॑े यनि। [[3-7-7-6]]
॒ ु प॑।े
इ॑ शार िभं॒ तया̎ ा दी॒या॑ दीयािम।

तां त॑े यनि। िदशो॑ दी॒ा।
इ॑ शार ॒ जग॑त॒ प॑।े तया॑ च॒ मा॑ दी॒या॑ दीितः।


तां त॑े यनि। यया॑ च॒ मा॑ दी॒या॑ दीितः।

॒ ु ु प॑।े
इ॑ शारानभं॒ तया̎ ा दी॒या॑ दीयािम।

तां त॑े यनि। आपो॑ दी॒ा।
॒ प॑॥
इ॑ शार पिं े ३॥ ॑ राजा॑ दी॒या॑ दीितः।
तया॒ वणो॒ ॒
॑ राजा॑ दी॒या॑ दीितः।
यया॒ वणो॒ ॒
[[3-7-7-4]] तया̎ ा दी॒या॑ दीयािम।

तां त॑े यनि। ओष॑धयो दी॒ा॥ ६॥
आऽहं दी॒ाम॑हमृ॒ त॒ पी̎म।्
गा॒य॒ ण॒े छ॑सा॒ ॑णा च। [[3-7-7-7]]
॒  स॑
ऋत ॒ ऽे धािय। तया॒ सोमो॒ राजा॑ दी॒या॑ दीितः।

॒ ॒ तऽे॑ धािय।
समृ यया॒ सोमो॒ राजा॑ दी॒या॑ दीितः।

ऋ॒ तं च॑ म े सं ू
॒ चा॑भताम।् तया̎ ा दी॒या॑ दीयािम।
ोित॑रभवू॒ सव॑ु रगमम।् वादी॒ा।
सवग॒ ु ॒  लो॒कं नाक॑ पृ॒ म।् तया̎ ा॒णो दी॒या॑ दीितः।


॑ ॒ मगमम।्
िवप॑ यया̎ ा॒णो दी॒या॑ दीितः।

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 298 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
तया̎ ा दी॒या॑ दीयािम। ॒ द॑ ि॒ मद॑िस॒ मतत।
अहं े॒ ्
॒ ा॒ दी॑माण॒ मन॑ ु दीताम।्
पृ॒ िथवी ममा॑िस॒ योिनव
॒ ॒ योिन॑रि।

अिर॑  ं ा॒ दी॑माण॒ मन॑ ु दीताम।् ममवै॒ सह॑ हा॑
॒ ।े
ौा॒ दी॑माण॒ मन॑ ु दीताम॥् ७॥ ॒ ु िप
पः ॒ े लो॑क॒कृा॑तवदः।

ु नः सती॑
आ॒जा॑ ॒ ु कः परा̎ ।्
॒ु त
[[3-7-7-8]] अ॒ े ां योिनमासी॑
॒ द सा॒ा।
िदश॑ा॒ दी॑माण॒ मन॑ ु दीाम।् ॒
अि॒ ु रिन॥् १०॥
ध॒ े अ॑
आप॑ा॒ दी॑माण॒ मन॑ ु दीाम।्
ओष॑धया॒ दी॑माण॒ मन॑ ु दीाम।् [[3-7-7-11]]
वाा॒ दी॑माण॒ मन॑ ु दीताम।् िव॑े दवा॒
े यज॑मान सीदत।
ऋच॑ा॒ दी॑माण॒ मन॑ ु दीाम।् एक॑िमष ॒ु
॒ े िवाऽ॑ ते ।ु
सामा॑िन ा॒ दी॑माण॒ मन॑ ु दीाम।् ॒ु
े ऊ॒ ज  िवाऽ॑ ते ।ु
यजूिष ा॒ दी॑माण॒ मन॑ ु दीाम।् ॒ु
ीिण॑ ॒ ताय॒ िवाऽ॑ ते ।ु
अह॑ ॒ राि॑। ॒ु
च॒ ािर ॒ मायो॑ भवाय॒ िवाऽ॑ ते ।ु
कृ ॒ िष॒ वृि॑। ॒ ु िवाऽ॑
प॑ पशो॒ ॒ु े ु
त।
ििष॒ाप॑िचित॥ ८॥ ॒ु
षा॒योषा॑य॒ िवाऽत। े ु
॒ सो॒
स ॒ होा ॒ु
̎ ो॒ िवाऽ॑ ते ।ु
[[3-7-7-9]] सखा॑यः सप॑ ू
॒ दा अभम।
॒ धय।
आपौष॑ सं े ् ११॥
॒ त॑े गमयम॥

॒ ू ता॑ च।
ऊ॑ सनृ
ताा॒ दी॑माण॒ मन॑ ु दीाम।् [[3-7-7-12]]
 े द॒ े द॑िपतहे॒ सी॑द। ॒
सा॒ े मा यो॑षम।्
दवाना ॒ ु म॑ह॒त े रणा॑य।
॒ े  सो ॒
सा॒ े मा यो̎ ाः।
॒ ु संिव॑ श।
ा॒स॒ नवा॒ ु े
साऽिस॑ सय।
िपतव ॒ ु े ।
॒ ू ॒ आसशव॑
॒ े ै ॑िध सनव ता̎ े पृिथवी
॒ पाद॑।
िश॒ वो मा॑ िश॒ वमािव॑ श। ु े
साऽिस॑ सय।
॒ म॑ आ॒ा।
सं े॒
ता̎ऽिर॑ ॒ ं पाद॑।
॒ ा म े ि॑ितः॥ ९॥ ु े
साऽिस॑ सय।
ता̎ े॒ ौः पाद॑ ।
[[3-7-7-10]] ु े
साऽिस॑ सय।
तपो॑ म े िता।
॒ ता̎ े॒ िदश॒  पाद॑॥ १२॥
ू मा॒ िदशो॑ दीय।ु
॒ ॒ ॑सता
सिवतृ

सम॑ ि। [[3-7-7-13]]

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 299 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ जा े प॒ मः पाद॑।
परोर॑ यद ॒ पा॒रे रज॑सः।
सा न॒ इषमज ु
ू  ॑ ध। ॒ ु ोितरजा॑
शं ॒ यत।
॒ ्
े इियम।
तज॑ त॑ पष॒द ित॒ िष॑।
॒ ॒ ॒ स
वच॒  मा
॒ ̎म।् अ॑े वानर
ै ॒ ाहा̎।
िविम॑म े ा॒ पय॑तीम।् या̎ी॒षाऽवा॑िशाः।
॒ े ̎ ध॒ नेु सघा॒
दवानां ॒ ु मन॑परीम।
ु ् ततो॑ नो॒ अभ॑य ं कृ िध।
इ॒  सोमं॑ िपबत।ु ॒ जा॒  सवा
̎ ो मृड।
े अ ु नः।
मो॑ नमो॑ ॒ ाय॑ मी॒ढषु̎।े
॒ न॑राः कृ णतु ॒ विदम॑
इमां े ॒ े । या̎ी॒षा ष॑दः।
॒ तीम॥् १३॥
वस॑मु ती ॒ व॑ तीमािदव॑ ततो॑ नो॒ अभ॑य ं कृ िध॥ १॥

[[3-7-7-14]] [[3-7-8-2]]
व  ॑िवः।
॒ ॒
जा॒  सवा
̎ ो मृड।

नाभा॑ पृिथाः। नमो॑ ॒ ाय॑ मी॒ढषु̎।े
यथा॒ऽयं यज॑मानो॒ न िरे̎त।् ॑ ित॒ ित॑ित॒ मा िर॑ षः।
उ
॒े
दव॑ ॒ ु सव।
सिवतः ॒ े े यं
ममं ॒ यज॑मानं च रीिरषः।

चत॑िशखडा ु ॒ सपशा
यवितः ॒ ु े ̎। ॒ ु ॒ लो॒के यज॑मान॒  िह ध॒ िे ह।
सवग
घृ॒ त॑तीका॒ भव॑ु न॒ म̎।े ु द।े
॒ ॒ े शं चत॑
शं न॑ एिध िपद
ु ॒  यौ िनिव॑ौ।
ता सपणाविध॒ या̎ी॒षाऽव॑िे पाः पलािय॑
॒ ॒
ाः समा
̎ ाः।
तयो̎द॒व ाना॒मिध॑ भाग॒ धये ̎म।् ततो॑ नो॒ अभ॑य ं कृ िध।
अप॒ जं॑ भ॒ य ं न॑दु । ॒
जा॒  सवा
̎ ो मृड।

अप च॒ ािण॑ वतय। े २॥
नमो॑ ॒ ाय॑ मी॒ढषु̎॥
॒ ृ  सोम॑ गतम।्
गह
॑ े ॒ यस े॒ न िर॑ िस।
न वा उवति॑ [[3-7-8-3]]
दे॒वा इद॑िे ष पिथिभ॑
॒ ॒ ु े ।
 सगिभ॑ य इदमक
॒ ॑ ।
य॒ यि॑ सकृ ॒ ु तो॒ नािप॑ ृ ॒ त॑। त॒ ै नम॑।
॒ े स॑िवता
त॑ ा दवः ु १४॥
॒ द॑ धात॥ त॒ ै ाहा̎।
॑णो॒ योिनर॒ह॑ सः पिं
॒ प॑ े दीा यया॑ऽऽिदो
॒ न वा उ॑ वति॑
े॒ यस।े
दी॒या॑ दीितया
॒ ̎ ा दी॒या॑ दीया॒ोष॑धयो दी॒ आशा॑नां ा॒ िवा॒ आशा̎।
ा॒ दी॑माण॒ मन॑ ु ॒
य॒ िह  ऋियौ
॒ ̎।

दीता॒मप॑िचिताि॑ ॒ े ॒ िदश॒  पाद॑
ितरिमयं इा̎ी॒ चत॑े न च।
॒ त वतय ॒ प॑ च॥ ७॥
आिदव॑ ता॒ तृतम।्
॒ त॑


अत त॑
॒ च।
[[3-7-8-1]] ॒ ॒ चात
त ॑ च।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 300 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda

अत त॑
॒ च। [[3-7-9-3]]
इा̎ी अ ॒ सोम॑। ा॒ण॑ ाऽपा॒न॑ ीणीताम।्
॒ ु े ̎म।्
वी॒त ं िप॑बतं जषथा च॑ु ा॒ ों॑ च ीणीताम।्
मा यज॑मानं॒ तमो॑ िवदत।् द॑ ा॒ बलं॑ च ीणीताम।्
 मो इमाः
मिजो॒ ॒
॒ जाः। ओज॑ ा॒ सह॑  ीणीताम।्
मा यः सोम॑िममं ̎ ।्
॒ िपबात ु ा ज॒ रा च॑ ीणीताम।्
आय॑
॒ ु ॑ कृ ॒ तम॥् ३॥
ससृ॑मभयं ॒ ू ीणीताम।्
आ॒ा च॑ ा तन॑
ु े
कृ ॒ िध॒ मी॒ढषऽत ॒ च॑॥ ८॥
च स ॒ तो॑ऽिस ॒ त ं कृ॑ तः।
े ा।
॒ ताय॑ ा ॒ त॑
[[3-7-9-1]]  ॑ यमा॒ः।
यिम॑ मा॒वणं॒
अना॒ ॒ ्
॒ गस॑ा वयम। ॒ यम॑ ु समा॒
यं िममा॒ ॒ ः॥ ३॥
े ॒ िष॑
इ॑ण े ता॒ उप॑।
वा॒य॑ु े अश॒ भः।
ू [[3-7-9-4]]

िम॑ ू
े अश॒ भः। ॒ े ̎ दवत॑
यो दवानां ॒ े मपो॒जाः।

वण ू
े अश॒ भः। े ा।
त ै̎ ा॒ त॑

अपां̎ या॒ ऋत॑ गभाः। मिय॒ िद॑ियं ॒ ्
॒ महत।
भव॑ु न गोपा॒ यना॑
े अितथयः। मिय॒ दो॒ मिय॒ त॑। ु
॒ ु नपातारः।
ु यतो॑
पव  ॑तानां ककभः
॒ ु म̎ ।्
मिय॑ धािय सवीय
॒ ु े  यत।
वन िश॑ु घम
॒ िवभा॑त ु म।े
े ामी॑वाातयत॥ १॥
घोष॒ण आकू  ॒
̎ ा॒ मन॑सा सह।

िवराजा॒ ॒
ोित॑षा सह।
[[3-7-9-2]] ॒ े ॒ पय॑सा सह।
यन ॒
॒ ु ॒ वह॑ त।
याः त॒ दोह॑ मशीमिह॥ ४॥
॒ े ावा॑ण॒ इिर
दवा ॒ ॒ इ॑वािदषः। ु
ु ु परमा
ऐ॑ मचवः ॒ ̎ परा॒वत॑। [[3-7-9-5]]
आऽा॒ धा̎त।्
॒ ु शीमिह।
त॑ सम॑
॒ ात।्
ओरोरिर॑ त॑ भ॒ म॑शीमिह।
आ स॑भु ॒ तम॑ ु ु
ू सषवः। वाज॑षु ा॒णा सोम॑ तृत।ु
॒ ॒ ॒ स
वच॒  ं म॒ आस॑षु वः।ु ॒ जना॒सिम॑।
िमो
॒ ॒ े राविधषः।
समर ु ॒
या॒ जा॒तः परो॑ अो अि॑।
अप॑हतं ॑
॒ । ॑ ॒ े भव॑ु नािन॒ िवा̎।
य आिववश॒
वा॑ ा॒ मन॑ िणीताम॥् २॥ ॒ ितः जया॑
जाप॑ ॒ संिवदा॒नः।
ीिण॒ ोतीिष सचत े॒ स षो॑ड॒शी।

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 301 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ य ऋिय॑
एष॒ ा ॒ । ॒ ै स॒  ित॒ ता॑तयामः।
इहव
॒ ु ग॒ ण॥
इो॒ नाम॑ तो े ५॥ े िनह॑ राम एनत।्
जी॒वा जी॒वो॒
अनृ ॒ ॒ णा अि॑
॒ ृ ाः पर॑ िन।्
न॒ ण
[[3-7-9-6]] तृ॒ तीय॑े लो॒के अनृ
॑ ॒ णाः ा॑म।
 त॑े मह
॒ े िवदथ॑
॒ े शिसष॒ हरी̎। य े द॑वे ॒ याना॑ उ॒ त िप॑त॒ य
ृ ाणा̎॥ ८॥

य ऋिय ॒   त॑े व।े
॒  मद̎म।्
॒ ु हयतं
वनषो॑ [[3-7-9-9]]
इो॒ नाम॑ घृ॒ त ं न यः। ̎ ॒ थो अनृ
सवा ॑ ॒ णा आी॑यम।

े त।े
हिर॑ िभ॒ ा॒ सच॑ ॒ ॒ ू ु यो॑
इदमनः े ऽवसानमाग॑
॒ ॒ ।
॒ ु ग॒ ण आ ा॑ िवश।ु
तो िश॒ व े नो॒ ावा॑पिृ थवी
॒ उ॒ भ े इम।
॒ े
 ॒ िगर॑ ।
हिर॑ वपसं ॒ व॒ द॑व॒ ज  ॑त।्
गोमन॑
इािध॑प॒ तऽे िध॑पितं
॒ दवाना॑
॒ े मिस। ॒ु
सवीरा॑ ै ॒ ु संच॑रम।
वी॒ररन े
अिध॑पितं॒ माम।् ॒  पिव
अकः ॒ ॒  रज॑सो िवमान॒॑ ।
ु ं॒ वच  ॑ं मन॑
आय॑ ॒ ु षे ु क॥
ु ६॥ ॒ु
पनाित॑ ॒ े ॒ भव॑ु नािन॒ िवा̎।
दवानां
ावा॑पिृ थवी ॒ पय॑सा संिवदा॒न।े
[[3-7-9-7]] ॑ े अमृ
घृ॒ त ं हात ॒ त॒ ं पी॑न।े

इ॑  साण ॑ ॒ राजा̎। ॒ म॒ क रज॑सो िवमान॑
पिव॑ ॒ ।

॒ ्
॒ ु एतम।
तौ त॑े भ॒  ं च॑तर॑ ॒ु
पनाित॑ ॒ े ॒ भव॑ु नािन॒ िवा̎।
दवानां
तयो॒रन॑ ु भ॒  ं भ॑यािम। ु॒
सवितयशो॑ ॒ ्
॒  महत।
॒ मिह॑ गा॒धमत
अशी॒ ॒ ् ९॥
॒ ु ॑िताम॥
वाज॑षु ा॒णा सोम॑ तृत।ु
॒  ॑ मा।
॒ ितिवक
जाप॑ चा॒त॒ यत
॒ ॒ ी॒णी॒ता॒समा॒
॒ र॑ शीमिह ग॒ ण े क॑ु  िवव॑
॒ णे
त॒ मनो॑ दवं ॒ े राासम।्
॒ े यन॑ ॒ रज॑सो िवमाना॒
िपतृ॒ याणा॑ अक ॒ ीिण॑ च॥ ९॥
॒ ॒ गा अ
अथ ॒ ज॑िहतः।
॒ ॒ पतऽवसानं
अवसान॑ े ॒ ॑ म े िव। [[3-7-10-1]]
नमो॑ ॒ ाय॑ वाो॒त॑य।े ॒ िमो
उद॑ ांीिवता ॑ ॒
॒ अयमा।
आय॑न े िवव॑
॒ ण॥े ७॥ सवा  ॑निमा॑
॒ ॒ु े ।
नवधीगन॑
बृ॒ हं॒ माम॑करी॒रव॑म।्
[[3-7-9-8]] ॒ ॒ रे ॑य॒ ाहा॑ पृिथाम।
रथ॒ ॒ ्

उ॒ ान े॒ य॒राय॑ण।े वा॒म॒ द


॒ े े ॑य॒ ाहा॒ऽिर॑ ।े
आ॒वत  ॑न े िववत
॒  ॑न।े बृ॒ ह॒ित ॑य॒ ाहा॑ िदिव।

यो गो॑पा॒यित॒ त व।
॑ े बृ॒ ह॒ता ोप॑ोिम।
या॑पा॒िमा॒॑तीा॒ि॑। आ ा॑ ददे॒ यश॑स े वी॒या  ॑य च।

यम॑ ब॒ िलना॒ चरा॑िम। ॒
अा॑ ॒ ू द॑ धाथियं
िया ययं े ॒ पय॑।
ये̎ ो ॒  १॥
॒ य॑ उदषः॥
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 302 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
े े वणराजः।
इ॑ ो॒ ॑
[[3-7-10-2]] ॒
अिहो॑ ॒ े े  ाहा̎।
तृो दव॒
द॑ ु  भव॑ु नमािववश॑
ै  क॒े तिवं॒ ॒ े । ॒
उ॒ त ा नो॒ िदवा॑ मितः॥ ४॥
स न॑ पा॒िर॑ ॒ ै ाहा̎।
अन॑ ु मा॒ सव यो॑
॒ ऽयम॑ते ।ु [[3-7-10-5]]
िव॑े दवा ॒ ॒  सामा॒क ः।
॒ े मत अिद॑ ित॒ ाऽऽग॑मत।्

आ॒िय॒ छािस िनिवदो॒ यजू िष। सा शा॑ची॒ मय॑रत।्
॒ ै पृ॑िथ
अ ॒ ̎म।्
॒ ै यिय अप॒ िध॑।
े  ॒
॒ तवतिनमन॑
जाप॑ वु त।
 उ॒ त ा दा॑
ै िभ॒ षजा̎।
अन॑ ु वीररन॑
ै॒ रु ााम॒ गोिभ॑। ॒
शं न॑रतो अिना̎।
ै ु सव ॑ पः।
अ॒ रन ॒ु ै ॒ू
ययाता॑ म॒ प॑।
अन॑ ु जयाऽि॑
॒ ॒ े ॥ २॥
ियण॑ अप॒ िध॑।
॒ ॒ रत।्
शमिरििभ॑
[[3-7-10-3]] शं न॑पत॒ ु सय
ू ।

॒ े नो॑ यमृ
दवा ु न॑य।ु
॒ ॑ज॒ धा ॒
शं वातो॑ वारपाः॥ ५॥

॒ े ित॑ ितािम रा॒।े


ित॑ 
॑षे ॒ ु ित॑ितािम॒ गोष॑।ु [[3-7-10-6]]
॒ ॒ ित॑ितािम॒ भ̎।े
ित जायां अप॒ िध॑।
िव॑म॒ ाऽिभ॑वावृ॒ ध।े तिद॒दं न िविच॑के त िवान।
॒ ्
मिध॑ि॒ तम।्
तदा॒
॒ ॒ े जी॒वान।्
यृ॒ तः पन॑ु रित॑
॒ े च॑ िवक
िदव  े
॒ ॑ मण। ॒ त।्
॒ व॑ु न रथवृ
िवृ
॒ ै चा॑करं ॒ नमः।
पृ॒ िथ जी॒वो गभ॒ न मृ॒ तः स जी॑वात।्
अा॒ौः पृि॑ थवीम। ॒ ् ॑॒ ै िपपी॑षत।े
ु गाः॥ ३॥
अा॑नषृ ॒भो यवा॒ ॒ िन िवष॑
िवा॑ ॒ े भर।
॒ ग
अरं ॒ ॒ माय॒ जम॑व।े
[[3-7-10-4]] अप॑ान े॒ नर̎।े
े िवा॒ भव॑ु ना।
॒ मा ॒ ॒ गात।्
इिरमवा॑
॒ ज॑नयत।ु
॒ ो यः इो॒िरो॑ऽपात।्
अा॒नज॑िन॒ ाज॑िन। त॑ त इिव॑
॒ पीत॒ मध॑मु तः।
आ॒ ाा॑यत े॒ वृषा̎। ॒
उप॑तोप॑
तो भयािम॥ ६॥
॒ ाज॑िनषीमिह। उ॒ द॒ष  इियण॒
॑ ॒ े गा मितर॑
॒ रपा॒ अगा॒
॑ ीिण॑ च॥ १०॥
य े दवा
॒ े यषा॑
े िमदं े ॑ ब॒ भव॑ू ।
॒ भा॑ग॒धयं
ू ा॒जाः।
े ̎ या॒जा उ॒ तान॑य
यषां [[3-7-11-1]]

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 303 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ मन॑सो॒ ॑ वा॒चः।
॑ िता

॑ याना  हिवषा॒
॒ मा॑। [[3-7-11-4]]
अित॑िरं ॒ कम  ॑णो॒ य॑ ही॒नम।् ऋ ै॒ ाहा॒ समृ॑ ै॒ ाहा̎।
यः ॒ िे त क॒ यन।्
॒ पवा  ॑िण ितर॑ यत॑ इ॒ भया॑मह।े
॑ े ु दवान।
ाहा॑कृ॒ ताऽऽितरत ॒े ्
ततो॑ नो॒ अभ॑य ं कृ िध।

आा॑िवतमाा॑ िवतम।् मघ॑व॒ िध तव॒ त॑ ऊ॒ तय̎।े
वष॑ तमन ू ं च य।
॒ ̎ ॒ े िव िषो॒ िव मृधो॑ जिह।
अित॑िरं ॒ कम  ॑णो॒ य॑ ही॒नम।् ॒ िदा ॒
॒ िवशित॑ ।
यः ॒ िे त क॒ यन।्
॒ पवा  ॑िण ितर॑ वृ॒ ॒ हा िवमृधो॑ वशी।॒
॑ े ु दवान॥
ाहा॑कृ॒ ताऽऽितरत ॒े ् १॥
वृष॑ े  पर॒ ु एत
॑ ु नः।
॒ िदा ॑ क॒रः।
॒ अभयं
[[3-7-11-2]]   न ऊ॒ नम॥् ४॥
आ॒िभग॒िभयदतो॑
े अितपा॒दया॑िन।
यो॑ दवा
े नम।्
वा॒चािच॒ य॑त ं दवे ॒ हड॑ [[3-7-11-5]]
॒ यो अा
अरा॒ ॒  अिभना॒
॒ ॑ यत̎।े आा॑यय हिरवो॒ वध  ॑मानः।

अा॒ ॒ ते न।
॑तिध॑ ॒ ो॒त
यदा ृ ो॒ मिह॑ गो॒ा ॒ जािस॑।
॒ म॒ आप
ततं ॒ े पन॑ु ।
॒ ॑ तायत
॒ ू ॒ भाजो॒ अध॑ त े ाम।
भिय॒
ािद॑ ा धी॒ित॒ चथा॑य शत।े अना̎ातं॒ यदाा॑तम।्
अ॒ य स॑म॒ ु उ॒ त िवभ॑
॒ षे जः। ॒
य॑ ि॒ यत े॒ िमथ॑।ु
ाहा॑कृत॒ सम॑तु  ु ु
ृ तभवः। अ॒ े तद॑  कय।
॒ तम॑स॒ िर॑ ।
उयं े यथातथम।
 िह व॑ ॒ ्
उ॒ ं िच॒ म॥् २॥ ु ॑ िमतो यः।
पषसं ॒
ु ॑ िमतः।
॒ पषसं
यः
[[3-7-11-3]] अ॒ े तद॑  कय।
॒ म॑े वण॒ ता॑ यािम।
इमं े यथातथम।
 िह व॑ ॒ ्
ं नो॑ अ॒ े स ं नो॑ अ।े या॑क॒ा मन॑सा दी॒नद॑ ा॒ न।
म॑ े अयािस
॒ ॒ जा॑पत।े ॒
य॑ ॒
मत े॒ मता  ॑सः।
इमं
॒ जी॒व॑ े  पिरिधं
॒ द॑ धािम। ॒
अिोता ॒ ु जा॒नन।्
̎ तिवि॑
ै न॑ ु गा॒दप॑रो॒ अध  ॑मतम।
मषां े॒ ् ॑ ॒ ु य॑जाित॥ ५॥
॒ े  ऋतशो
यिज॑ो दवा
श॒ तं जी॑व ु श॒ रद॑ प॒
ु चीः। ॒ े िं
दवा ॒ तन॒ ु ॑ िमतोऽ॒
॒ ू  ाहो॒न ं पषसं ॒ े तद॑ 
॒ मृ॒  ं ु द॑ धतां॒ पव  ॑तन।
ितरो े कय॒ प॑ च॥ ११॥
॒ े  ाहा॒ वष॒डिन॑॒
इ॒ े  ाहा̎।
भ॒ षे ॒ज ं िर॑ ॒ ै ाहा॒ िनृ॑ ॒ ै ाहा̎। [[3-7-12-1]]
दौरा̎ ॒ ाहा॒ दवी
ै  ॒ ू  ाहा̎॥ ३॥
̎ न॒
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 304 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
े ॒ े नम।्
य॑वे ा दवहड॑
दवा॑ ॒ ्
े सकृ ॒ मा वयम। [[3-7-12-4]]

आिद॑ ा॒ा̎ा मत। एन॑॒ कार ॒ यि॒ता।

ऋतत ॒ु
॒ न॒ मामत। ॒
अिमा॒  ता॒दन॑े सः।
े जीवनका॒ा यत।्
दवा॑ ॒ ̎म।्
॒ े मा॒तरं॑ िपतर
यदा॑ िपपष॑
वा॒चाऽनृत ू ॒
॑ मिदम।
॒ ु म॑िु दतो॒ धयन।्
पः

अिमा॒  ता॒दन॑े सः। ॒ मया॒ तत।्
अिहिसतौ िपतरौ॒
ु त।ु
गाह॑प ॒ म॑ तद॑  े अनृ॒ णो भ॑वािम।
॒ ॒ यािन॑ चकृ ॒ म।
िरता यदिर॑
॒ ॒ ॒ ु ाम।्
 ं पृिथवीमत
क॒ रोत॒ ु माम॑नने॒ स̎म॥् १॥ ॒ ॑ वा िजिहिसम।
या॒तरं॑ िपतरं ॒

अिगमा॒  ता॒दन॑े सः।
[[3-7-12-2]] ॒
यदा॒शसा॑ िनशसा॒ य॑रा॒शसा̎॥ ४॥
॒ े ावापृिथवी।
ऋतन॑
॒ े ॒  स॑रित।
ऋतन [[3-7-12-5]]

ऋताा॑ म॒ु ताह॑ सः। यदन॑े कृ ॒ मा नत॑ू न॒ ं य॑रु ा॒णम।्
यदकृ ॒
॒ ॑ तमािरम। ॒
अिमा॒  ता॒दन॑े सः।
सजा॒ ॒ वा॑ जािमश॒ सात।्
॒ त॒ श॒ सात ॒ यदने ॑ ।
अित॑ामािम िरतं
ाय॑स॒ शसा॑त
॒ वा॒ कनी॑यसः। ॒ प॑रम
जहा॑िम िरं ॒ े सध
॒ ̎।े
॒ े ॑ तं॒ यदन॑े ।
अना̎ातं दवकृ
॒ ु तो॒ नािप॑ ृ
य॒ यि॑ सकृ ॒ त॑।

ता॒माजा॑ ु ु
े ममिध।
तवदो तमारो॑हािम सकृ ॒ ु तां॒ न ु लो॒कम।्
या॒चा यन॑सा। ॒ े दवा
ित ॒ े अमृ
॑ जततदन॑
॒ ै े ।

बा॒ा॑म॒ ा॑ मी॒वा̎म॥् २॥ ॒ एत॑
ित ु षे ु मामृज।े
॒ न॒ ॑
॒ े
ततो॑ मा॒ यिद॒ िकं िच॑दानश।
[[3-7-12-3]] ॒
अिमा॒  ता॒दन॑े सः॥ ५॥
ै  त
िश॒ यदनृ ॒ ्
॑ ं चकृ ॒ मा वयम।

अिमा॒  ता॒दन॑े सः। [[3-7-12-6]]
या̎ां च॒ कर ॒ िकि॑षािण। ु त।ु
गाह॑प ॒ म॑

अाणां ॒ ु पु ॒ िज॑मानः।
̎ वम॑
॒ ॒ यािन॑ चकृ ॒ म।
िरता
॒ े॒ ॒
रपया च॑ राभृ
॒ ॑। क॒ रोत॒ ु माम॑ननस े॒ ̎म।्
ता॑॒रसा॒वन॑दु ामृ॒ णािन॑। िदिव
॒ जा॒ता अ ॒ ु जा॒ताः।
अदी̎ृ॒ ण ं यदहं॒ च॒ कार॑ । या जा॒ता ओष॑धीः।
याऽदा̎ंज॒गारा॒ जने̎ः। ॑ जा आप॑।
अथो॒ या अि॒

अिमा॒  ता॒दन॑े सः। ु ॒ ु श॑
ता न॑ शत ु नीः।

यिय॑ मा॒ता गभ ॑ सित॥ ३॥
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 305 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ चरा॑म।
यदापो॒ नं॑ िरतं ॒ ु वावृधा॒नः।
अना॑गानवो॑
या॒ िदवा॒ नत॑ू न॒ ं य॑रु ा॒णम।् आ नो॑ ॒ प ं व॑ हत॒ ु जाय॑मानः॥ २॥
 त॒ उ॑नु ीत नः।
िहर॑ यवणा॒
॒ म॑े वण॒ ता॑ यािम।
इमं [[3-7-13-3]]
ं नो॑ अ॒ े स ं नो॑ अ।े
॒ ु घृ॒ तन॑े ।
उप॑रि जो॑
म॑ े अयाऽिस॑
॒ ॥ ६॥ ॒
ियाया॑ ॒  ीः।
िन॒ तव॑ वधय॑
॒ े॒ मिवा सित
अननस॑ ॒ ऽे िमा॒ 
॒ प॑रा॒शसा॑ऽऽनश॑ तै ॑ त े सोम॒ नम॒ इष॑।
ु नीिण॑
ता॒दन॑े सः पनीत ॒ च॥ १२॥ उप॑ मा राजकृु ॒ त े ॑ य।
य॑वे ा॒ गाह॑प ो॒ या ॒ े
̎ ां॒ यिय॑ मा॒ता यदा॑िपपष॒ संा॑णापा॒नाा॒ सम॒ ु च॑षु ा॒ म।्
यदिर॑
॒ ॒ े दवा
॒ ं यदा॒शसाऽित॑ामािम ित ॒ े िदिव
॒ जा॒ता स ो॑ण े ग सोम राजन।्
॒ ु जा॒ता यदाप॑ इमं
अ ॒ म॑े वण॒ त॑ यािम॒ ं नो॑ अ॒ े य॒ आि॑त॒ शम॒ ु त॑े अ।ु
स ं नो॑ अ॒ े म॑ े अयाऽिस॑
॒ ॥ जा॒नी॒ता॑ सं॒ गम॑न े पथी॒नाम।्
एतं ॒ े ो॑मन।्
॒ जा॑नीतारम
[[3-7-13-1]] ॒ ॒ पम॑॥ ३॥
वृका̎ सधा िवद
य॒ े ाणा॑ िचि॒ ः सो॑म राजन।्

ियाया॑ िन॒ िध॑ता॒ पिष। [[3-7-13-4]]

तंध॒ा॑ने ो॒त व॑ धय। यदा॒ गा̎॒िथिभ॑दव ॒ यानै̎ ।
॒ गसो॒ अध॒ िमं॒ य॑म
अना॒ े । इा॒
॒ प॒ त ु िवर॑ ।ै
ू कृ॑ णतादा॒
य॒ े ावा॑ बा॒॑तु ो॒ अच॑
ु वः।
ु अिर॑ ो राजग॒ दः पर॑ेिह।
॒  णन।
नरो॒ य॑े दि॑ े नम॑ े अ॒ ु च॑स े रघयत।
ू ॒ े
त॒ आा॑यतां॒ ते̎। ॒ यज॑मानन।
नाक॒ मारो॑ह सह े
िना॑यतां दवे सोम। सयू  ॑ गतारम॒ े ो॑मन।्
 ॒ योिन̎म।्
य॒ े चं॑ िबिभ॒ य ॒ वो॒ न ु न॑।
॒े स॑िवता
अभू̎वः
यदा॒ाना॒॑तु ो॒ वन॑े िस॒ ना̎॥ १॥ इदानी॒ ॒
॒ म॑ उपवाो॒ नृिभ॑।
॒ े ।
िव यो रा॒ भज॑ित मानव॑
[[3-7-13-2]] ंे ॑ नो॒ अ॒ िव॑ण ं॒ यथा॒ दध॑त।्
॒ ु  ु नः।
या॒ तो॑म गम॑ उप॑ नो िमावणािवहाव॑ ॒ तम।्
॒ े ो॑मन।्
सा न॑ सं॒ धाऽस॑रम ॒
अादी ॒ न॑ सखाया।
̎ ाथािमह
अहा॒री॑रं ॒ पय॑सा सम॑
॒ े । आ॒िदानां
॒ ॒ िस॑ितह॒ितः।
॒ ̎ऽो भवित॒ वण अ।
अो ु
उ॒ ा श॒ तापा̎ा घ॒ िवषा॒ पिर॑ णो वृण।
ति॑॒यमप॑ु ता॒व॑ ः। आा॑य॒ सं ते̎॥ ४॥
॒ ॑ े
आ नो॑ भज॒ सद॑ िस िवप। ना॒ जाय॑मानोऽ॒ दध॒ ॑ च॥ १३॥
॒ ु ु ।ु
नृ॒ चा॒ सोम॑ उ॒ त शग॑
मा नो॒ िवहा॑सी॒िर॑ आवृणा॒नः।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 306 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
[[3-7-14-1]] मन॑॒ नषू ॒ ु िप॑तः।
यि॑ दी॒ े मन॑सा॒ य॑ वा॒चा। ॒ ो अशीमिह॥ ३॥
जाव॑
ै ॑षु ा॒ य॒ ो॑ण
या̎ ा॒ण े ।
॒ु े
े सा िमथननाा॒
यत॑ ना̎। [[3-7-14-4]]
॒ लो॒का द॑ िध॒ रे तज॑
अो ॒ ्
े इियम। ॒ े े  िपतृ
दव॑ ॒ ॒ ाहा̎।
॒ ु दी॒ाय ै॒ तप॑सो िवमोच॑
शा ॒ नीः। े  िपतृ
सो॒॑ ॒ ॒ ाहा̎।
आपो॑ िवमो॒ीमिय  ॒ तज॑ ॒ ्
े इियम। े  िपतृ
क॒ ॑ ॒ ॒ ाहा̎।
यचा॒ साा॒ यज॑षु ा। े स इह॒ मा॑दयम।्
दवा॑
॒ ॒ ू चम  ॑िवषा॑
पशनां ॒ िददी॒।े सोा॑स इह॒ मा॑दयम।्
 ॒
यो॑िभ॒ रोष॑धीिभ॒ वनतौ ̎। का॑स इह॒ मा॑दयम।्
॒ लो॒का द॑ िधरे ॒ तज॑
अो ॒ ् १॥
े इियम॥ अन॑िरताः िपतर॑ ॒  सो॒ाः सो॑मपी॒थात।्
ु ॒ त ं॑ न॒ आगन।्
अपै ॑त ु मृ॒ रमृ
[[3-7-14-2]] ै॒ ॒ तो नो॒ अभ॑य ं कृ णोत।ु
वव॒
॒  वनत॑
पण ॒ िे रव॥ ४॥
॒ ु दी॒ाय ै॒ तप॑सो िवमोच॑
शा ॒ नीः।
आपो॑ िवमो॒ीमिय  ॒ तज॑ ॒ ्
े इियम।
॒ ्
यने ॒ ॒ यन॑े म। [[3-7-14-5]]
यने ॒ ित॒  सो॒मो वणो॒
े̎ ा॒ी जाप॑ ॑ यने ॒ राजा̎। ॒ न॑ शीयता रियः।
अिभ ॒
िव॑े दवा
॒ े ऋष॑यो॒ यन॑े ा॒णाः। सच॑तां न॒  शची॒पित॑।
॒ लो॒का द॑ िधरे ॒ तज॑
अो ॒ ्
े इियम। ॒ ु ेिह॒ पा̎म।्
परं॑ मृो॒ अनपर॑
॒ ु दी॒ाय ै॒ तप॑सो िवमोच॑
शा ॒ नीः। य॒ े  इत॑रो दवयाना
े ॒ ̎ ।्

आपो॑ िवमो॒ीमिय  ॒ तज॑ ॒ ्
े इियम। ु त े वत
च॑ ॒ े त̎ े वीिम।
ु म॒ ोष॑धीना॒ रस॑।
॒ प॑
अपां ॒  री॑िरषो॒ मोत वी॒रान।्
मा न॑ जा
॒ धाम॑॥ २॥
सोम॑ ियं ॒ ॒ ू न ु ये ो॑ऽवसानमाग॑
इदम ॒ ॒ ।
यो॒िज॑ न॒ िजद॑ ॒िजत।्
[[3-7-14-3]] ॒  वनत॑
पण ॒ िे रव।
॒ े ियत॑
अः ॒ म हिवः
॒ ाहा̎। ॒ न॑ शीयता रियः।
अिभ ॒
ु म॒ ोष॑धीना॒ रस॑।
॒ प॑
अपां सच॑तां न॒  शची॒पित॑॥ ५॥
॒ धाम॑।
सोम॑ ियं ॒
वनता॑ व॒ ो लो॒का द॑ िधरे ॒ तज॑
े इियं

॒ म हिवः
इ॑  ियत॑ ॒ ाहा̎। ॒ े ॑ च॥ १४॥
धामा॑शीमहीवा॒िभ न॑ शीयता रियरकं
ु म॒ ोष॑धीना॒ रस॑।
॒ प॑
अपां 
सवाि॑ ॒ ु वा॑
णने ॒ िव व ै याः परा॒ ॒ े े ॒ ु पिर॑
े दवष
॒ धाम॑।
सोम॑ ियं ृ ॒ सदं
णीत ॒ े यद
॒ पा॒रेऽ॑ ना॒गस॒ उद॑ांी॒॑ िता

िव॑षे ां दवानां
॒ े ̎ ियत॑
॒ म हिवः
॒ ाहा̎। य॑वे ा॒ य॒ े ाणा॒ यि॑ दी॒ े चत॑दु श॥
 १४॥
॒  सो॑म ॒ त े तव॑ ।
वय सवा॒ ू मवे॒ यामवााितं
 ित॑ े॒ ॒
॑ ॒ तानां॑ पणवः
् ॒ े े यो नो॒ ोजी॒वाः परोर॑
सो॒ाना॑म॒ िन यऽ॒ ॒ जा॒
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 307 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ गाह॑प ि॒ शरश॒
े ॒ हे ॑ िता
त॑म ॑ तम॥् १३०॥

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 308 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
TaittirÁya-BrÀhmaÉa
Book 3, Chapter 8 [[3-8-2-1]]

Edited by Subramania Sarma, Chennai चत॑ु ॒ आपो॑ भवि।


Final proofread version, May 2005 ु
चत॑शफो॒ ॒ समृ॑॥
वा अ॑ ाजापः ै
ता िदः
॒ ॒ ॑ता भवि।
समाभृ
[[3-8-1-1]] ॒ ु वा आप॑।
िद
े यजत।े
सां॒॒ह॒या॑ अं॒ वा आप॑।
इमां ृ ा॒नीित॑।
॒ ज॒ नता॒ संग॑ ॒ वा अं॑ जायत।े
अो
ाद॑ शारी रश॒ ना भ॑वित। ॒े
यदवाोऽं॒ जाय॑त।े

ाद॑ श॒ मासा̎ संवरः। तदव॑ ।े
सं॒ व॒ रमवाव॑
॒ े॒ ।े तास॑ ु ौदनं
॒ प॑चित।
मौ॒ी भ॑वित। े एव
रत॑ ॒ त॑ धाित॥ १॥
ु ̎।
ऊव  मा
ऊज  ॑मवाव॑ े॒ ।े [[3-8-2-2]]
िच॒ ा न॑ ं भवित।

चत॑शरावो भवित।
िच॒  ं वा एतम
॒  ॑॥ १॥
॒ वे ित॑ितित।
िद॑
उ॒ भ॒यतो॑ ॒ ौ भ॑वतः।
[[3-8-1-2]] उ॒ भ॒यत॑ एवाि॒
॒ ु ॑ दधाित।
चं
यद॑ मधः े॒ समृ॑।ै ॒
उ॑ रित ताय॑ ।
ु नाम दवयज॑
पय॑ े ॒ नमव॑
॒ ित।  ̎वित म॒
स॒ िपा े ाय॑।
ु मवे॒ तन॑े की॒ितमिभज॑
पया॑  ॒ यित। च॒ ार॑ आष॒याः ा॑ि।
॒ ह॒ा स॑ु याया
अप॑दातीनृ॒ िज॑ समाव॑ ॒ ̎। िदशामव
॒ ु
े॒ ोित॑िष जहोित।
॒ ु ॒  लो॒क॒ सम॑।ै
सवग॑ च॒ ािर ॒ िहर॑ यािन ददाित।
क॒े श॒म ॒ ु व॑पत।े िदशामव
॒ े २॥
े॒ ोती॒व॑॥

नखािन॒ िनकृ॑ त।े
॒ धा॑वत।े
दतो [[3-8-2-3]]
ाित॑।

यदा॑म॒ ि॑ त।े
अह॑ त॒ ं वास॒  पिर॑ ध।े
ति॑श॒ नां ॑नु ि।
पा॒नोऽप॑ह।ै
जाप॑ ॒  ओ दनः।
॒ ितवा ॒

वाचं॑ योप॑
वसित।
े ॒ आ̎म।्
रत
स॒ वु ॒ ग॑ ु ।ै̎
 लो॒क॒ ग
॒ु ।
यदा॑े रश॒ नां नि॑
रािं॑ जाग॒ रय॑ आसत।े
॒ ितमवे॒ रत॑
जाप॑ 
े सा॒ सम॑धयित।
॒ ु ॒  लो॒क॒ सम॑॥
सवग॑ ै २॥
॒ म यी॑ रश॒ ना भ॑वित।
दभ॒
कम  ॑ ध॒ े प॑ च॥ १॥
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 309 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
ब॒  वा एष॒ क॑ु च॒ रो॑ऽममप॑
े॒ ु गित। ॒
॒ व ै ा।
यद॑। ॑ण एव ॒ े े  जाप॑
॒ दव॑ ॒ तय े ितोां॒
॒ े ॑
मं
पिवं ॒  ३॥
॒ ॒ व ै दभाः॥ बाित॥ १॥

[[3-8-2-4]] [[3-8-3-2]]
य॑ भ॒म यी॑ रश॒ णा भव॑ ित। ॒ े ̎॒ आवृ॑त।े
न दवता
॒ु
पना॒ वे नै ̎म।् वसी॑यावित।
॒ ू ने ॒ ं म॒
पतम॑ े माल॑ भत।े ॒े
दव॑ ॒ ु ॑स॒ व इित॑ रश॒ नामाद॑ ॒ े स̎
ा सिवतः ू ।ै
अ॑॒ वा आल॑  मिहमोद॑ ॒ ामत।् ॒
अिनो̎ ा॒ ा॒िमा॑ह।


स महि  ॑ज॒  ािव॑ शत।् ॒
अिनौ॒ ॒ े म॒ य ू  आा̎म।्
िह दवाना॑
 म।्
त॒ हि  ॑जां महि॒ ॒ ू हा̎ा॒िमा॑ह॒ य।ै̎
पो
य॒ हि  ॑जः ा॒ि॑। ॒ ॒
ृ॑॒ ं वा एत॑ ।
॒ ॒ मवाि॒
मिहमान॑ े॒ ॑ धित। ु े ण ि॒ यत̎।े
यद॑ य॒ ज॑
अ॑॒ वा आल॑ ॒ रत े ॒ उद॑ ामत।् इमाम॑ ृ
॒ गश॒ े ु ृ ।ै
वदित॒ यज॑
नामृ॒ तिध॑
॒ ु  िहर॑ यमभवत।्
तवण॒ ॒
य॒ समृ॑॥
ै २॥
॒ ु  िहर॑ यं॒ ददा॑ित।
यवण॒
े एव
रत॑ ॒ त॑ धाित। [[3-8-3-3]]
ओ॒द॒न े द॑दाित। तदा॑ः।
े वा ओ दनः।
रतो॒ ॒ ाद॑ शारी रश॒ ना क॑ता ॒ ३िरित॑।
॒ ३ यो॑दशारी
े िहर॑ यम।्
रतो॒ ॑ ॒ू
॒ भो वा एष॒ ऋतनाम।
ऋष॒ ्
े स॒ वाि॒
रत॑ ै े दधाित॥ ४॥
तो॑ ॒
यंव॑ रः।
दधा॒ ॒  अभव॑
॒ ित॒ ॒  े॒ दभा ॑ ॒ ॥ २॥ त॑ योदशो ॒ ̎म।्
॒ मासो॑ िवप

ऋ॒ ष॒भ एष॒ याना̎म।्
[[3-8-3-1]] े॒
यद॑ मधः।
यो व ै ॑ण े दव॑
॒ े े  जाप॑
॒ त॒ यऽ॑
े ितो॒ां॒ मं
े ॑ ॑ भ॑ िवप
यथा॒ वा ऋष॒ ॒ ̎म।्
ब॒ ाित॑। ॒ े॒
एवमत॑ ॒ ̎म।्
िवप
॒े 
आ दवता̎ ो वृत।े ॒ द॒शम॑रि
यो॒ ु धाित॥ ३॥
॒  र॑ श॒नाया॑म॒ पाद॑
पापी॑यावित।

यः ॑ितो॑ । [[3-8-3-4]]
॒ े ̎॒ आवृ॑त।े
न दवता यथ॑ष॒भ ॑ िवप
॒  स॒ रोित॑।
वसी॑यावित॥ ता॒ग॒ वे तत।्
यदाह॑ । पवू ॒ आय॑िु ष िवदथ॑
॒ षे ु क॒ ा॑
े ह।
ं॒
॒ े ॑ भािम दव॑
मं ॒ े े  जाप॑
॒ तय े॒ तन॑े आय॑रु ेवाि॑
॒ धाित।

राासिमित॑ ।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 310 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
तया॑ दवाः ॒ु
॒ े सतमाब॑ ू ॒ु
भविरा॑ ह। तयवन 
॒ ै ै ॒  सम॑धयित॥ ६॥
ू मवोपाव॑
भित॑ े॒  े
तत। ब॒ ा॒ित॒ समृ॑ा उ॒ पाद॑ धा॒सीा॑ह॒ स॑थसिमा॑
॒ ह

ऋत ॒ साम̎॒ रमा॒रपीा॑
॒ ह। ॒ े े इा॑ह॒ प॑ च॥ ३॥
दव॒
॒ वा ऋतम।
सं ॒ ्
॒ े ॒ ै ै म॒ त
सनवन॑ े भत।े
ृ नार॑ [[3-8-4-1]]
॒ धा असीा॑
अिभ॒ ॒ ह॥ ४॥ ॒ ु न॒ जाया

यः िपतर॑ ॒ु
̎ पः।
॒ु 
स परा̎ यित।
[[3-8-3-5]] यो मा॒तर॑ु न॒ जाया
ु ॒ु
̎ पः।
ता॑दमधया॒ ॒ू
े जी सवा  ॑िण भता॒ िभभ॑वित। ॒
स पा॑
यित।
भव॑ु नमसीा॑
॒ ह। े॒
िव॑मवाा̎ ा॒ानं॒ िववृ॑हतः।

॒ ू मवोप
भमान॑ े॒ ै ॑ित। यो अव  ॑ं॒ िजघासित॒ तम॑
॒ मीित॒ वण॒
॑ इित॒ ानं॑
य॒ ाऽसीा॑ह। ु ॒ सौ॑ित।
चतरं

यार॑ मवनं
े॒ ै ॑ करोित। ॒ मत ॑ परः
परो े ॒ शन॑ु तर
॒ ित ॒ु ॒ ह॑ ि।

ध॒ ताऽसीा॑ ह। वे ॒ व ै पा॒ा ातृ॑ः।
ध॒ तार॑ मवनं
े॒ ै ॑ करोित। े॒
पा॒ान॑मवा॒ ातृ॑ हि।

सो̎ऽिं वै̎ानरिमा॑ ह। ु लं भवित॥ १॥
स॒ै॒ कं मस॑

अाववनं ै ॒ े ज॑हु ोित।
े॒ ै ॑ वानर

स॑थसिमा॑ ह॥ ५॥ [[3-8-4-2]]
कम  ॑ कमवा
॒ ै ॑ साधयित।
[[3-8-3-6]] ॒ ेयो ह॑ ि।
पौ॒ल॒
॒ ु  थयित।
॒ ॒ ै ै ॑ पशिभ॑
जयवनं प॒ु ां
॒ व ै दवाः ु
॒ े शचं॒ु ॑दधः।
ाहा॑कृत॒ इा॑ह। ॒ु ै
शचवा ॒ शच ु  हि।
होम॑ एवाषः।
॒ ै॒ पा॒ा वा एतमी॑
॒ ॒तीा॑ः।
पृ॒ िथ॒ ािमा॑ह। े॒ े ॒ यज॑त॒ इित॑।
यो̎ऽमधन

अामवनं े॒ ै ॒ ित॑ापयित। ु 
अ॑ाध॒दमपा̎ ित।
या 
॒ रा॒ ाऽिस॒ यम॑नो ध॒ ताऽिस॑ ध॒ ण॒ इा॑ह। ॒ वा अ॑ ाजापः।
वी ॒
े॒ ॒ ै िहमानं
॒ पमवात॑ ॒ ॒ ाच॑।े े ॒ वै पा॒ानं॒ ातृ॑॒मव॑ामित।
व॑ण
े य ा र
कृ ॒  ै ा॒ मा॑ ॒ ै ा॒ पोषा॑य॒ ा॑
े ह। दिणाऽप॑
॒ ॒ ावयित॥ २॥
आ॒िशष॑मवतामाशा
े॒ ै ̎ ।े

॒ े े इा॑ह।
॒ गा ा॑ दव॒ [[3-8-4-3]]
॒ े े एवन
दव॑ ॒ ै  ॒ गा क॑रोित। े॒
पा॒ान॑मवाा॒
म॑ल॒मप॑ावयित।
॒ तय॒ इा॑ह।
ाहा̎ ा जाप॑ ऐषी॒
॒ क उहो ॑ ॒ भ॑वित।
ा॒जा॒प॒ ो वा अ॑। आयवा ॒ ु  इषीका
॒ ̎।
या॑ एव ॒ े या आल॒ त̎।े
॒ दवता॑
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 311 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
आय॑रु ेवाि॑
॒ धित। ू मिणिभ॑
श॒ तन॑े सता ॒ ॒ होता̎।
 सह
॒ त॒ ं वा इषीका
अमृ ॒ ̎। ॒
पााि॒ ो॑ित।
॒ त॑मवाि॑
अमृ े॒ धित। ॒ े ने ॒ म॑
अनना॑ े ने ा।
े॒
े॒ ॒ ॒ खोपसं
वतसशा॒ ॒ ब॑ा भवित। ॒  राजा॒ऽ ै िवशः॥
अय ॒ २॥
॒ ु िनवा
अयो॑ ॒  अ॑।
॒ ॒ ु व॑ते ॒ सः।
अजो [[3-8-5-3]]
ादवनं े॒   ॑मीत।े
॒ े ै ॒ योनिनिम ब॒ व ॒ ̎।ै
॒ ै ब॑॒ायै ॑ बजािवकाय
॒ु 
परा ु॑
̎ ॒॑म॒ हित। ब॒ ी॒ ॒ ॒ ै ॑ बमाषितलाय
॒ िहयवाय ॒ ।ै̎
॒ ु दवाि॑
परा॑ ॒े ॒तीमृ॒ त ं॑ दधाित।
॒ ॒ ॒
ब॒ िहरयाय ै ॑ बहिका॑
॒ य।ै
अ॒ हं च॒ ं च॑ वृहिित॑
॒ ॒ यज॑मान॒ हं॑ गाित।
ा ृ ु म।ै
ब॒ दा॒ ॒ ू षायै ॑ रियम॒
॒ स॒ प॒ ॒ ै पि॑
॒ ॒ ॒ े एव
 ॒ संद॑धाित।
॒ य॒ ो॒षाय॒ ै राजा॒ऽिित॑।
ब॒ रा॒
॒ ̎
अिभ े भरध॒ ु  मानं
॒ ू ि॑॒ययज॑ ॒ ू व ै होता̎।
भमा
वाचय॒िभिज॑॥
ै ३॥
॒ ू स॑तू ामय॑
भमा ॒ ।
भ॒ व॒ ित॒ ा॒व॒ यित
॒ ॒ िममी॒
॒ त े॒ प॑ च॥ ४॥
॒ू ै
भवाि॑ ू ॑ दधाित।
॒ मानं
श॒ तन॑े संही॒तिृ भ॑ सहोा॒
॒ ता।
[[3-8-5-1]] ॒ द॑ िणा
उ॒ ॒रतो ॒ ित॒ो॑ित॥ ३॥

च॒ ार॑ ऋिज॒ ु ि।
 सम॑
आ॒ एवनं ॒ ो॑ िदो॑
॒ ै ॑ चतसृ ॒ ऽिभसमी॑रयि। [[3-8-5-4]]
॒ ु ै सहा॒
श॒ तन॑े राजपः ॒ ु
यः। ॒ े ने ॒ म॑
अनना॑ े ने ा।
े॒
॒ ु ̎॒ि॒ो॑ित।
परा अय॒  राजा॒ सवमाय॑ ॒ रु िित॑
े॒ ।
॒ े ने ॒ म॑
अनना॑ े ने ा।
े॒
॒ ु  उा॒
आयवा ॑ ता।
अय॒  राजा॑ वृ॒  ं व॑ ा॒िदित॑। आय॑ु संही॒तार॑ ।
॑ यः।
रा॒ ं वा अ॒ ु आय॑षु ॒वै ाि॒ ाय॑दु धाित।

 ॒ु
॒  रा॑जपः। श॒ त श॑त ं भवि।
े ॒ ै ि॑॒ ं द॑ धाित।
रा॒नवा श॒ ताय॒ ु पषः
ु ॑ श॒ ति॑
े यः।
े रा॒जिभ॑॒ःै सह
श॒ तना॑ ॒ ा॥
॒ १॥ ु विय
आय॑ े॒ े ॒ े ित॑ितित।
च॒ त॒ ु श॒ ता भ॑वि।
[[3-8-5-2]] चत॑ो॒ िदश॑।
दिण॒
॒ ॒ त उदि॒
॒ ो॑ित। ॒ वे ित॑ितित॥ ४॥
िद॑
॒ े ने ॒ म॑
अनना॑ े ने ा।
े॒ ॒ िवश
ा ॒ उ॒ िित॒ िदश॒ एकं॑ च॥ ५॥
॒  राजा̎ऽितधो
अय ॒ ृ ̎ऽिित॑।

बलं॒ व ै ा। [[3-8-6-1]]
बल॑ मरा॒जोः। यथा॒ व ै हिवषो॑
॒ ृ त॒ ॑ित।
गही॒
बल॑ेन॒ वाि॒
ै लं॑ दधाित।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 312 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
एवं
॒ वा एतद॑
॒  ित। [[3-8-6-4]]
ु ॒ृ
यि॒ मना॑लमजि॑ । े ह।
सर॑ ॒ ै ाहा॑

योा॑ अाह॑ । सर॑ ा एवनं ु
॒ ै ॑ जहोित।
॒ ॒  मवनं
सवत॑ े॒ ै ॑ करो॒॑ ाय। प॒ ू े ाहा॑े ह।
अ॑ ॒  िह तत।् ु
॒ ू एवनं
प ॒ ै ॑ जहोित।
य॒ तु ॒ ॑ित। बृह॒त॑य े॒ ाहा॑
े ह।
॒ मा॑ह।
सह॒ बृह॒त॑य एवनं ु
॒ ै ॑ जहोित।
ु ॒ लो॒कः।
॒ सिं मतः सवग
सह॑ ॒ मोदा॑य॒ ाहा॑
अपां े ह।
॒ ु ॒  लो॒का॒िभिज॑॥
सवग॑ ै १॥ ॒ एवनं
अ ु
॒ ै ॑ जहोित।
वा॒यव े॒ ाहा॑
े ह।
[[3-8-6-2]] वा॒यव॑ एवनं ु
॒ ै ॑ जहोित॥ ४॥
ु ॒ू
यिर॑ िमता अनयात।्
॒ ीत।
पिर॑ िमतमव॑ [[3-8-6-5]]
अप॑िरिमता॒ अा॑ह। ॒ ॒ ाहा॑
िमाय े ह।
ु ॒ लो॒कः।
अप॑िरिमतः सवग ु
॒ ॒ ै ै ॑ जहोित।
िमायवनं
॒ ु ॒  लो॒क॒ सम॑।ै
सवग॑ ॑
वणाय॒ ाहा॑
े ह।
ु ।
ोा॑ जहोित ॑ ु
॒ ै ै ॑ जहोित॥
वणायवनं
॒ वा॒  आप॑।
या एव एता॑
॒ एवनं ॒े 
॒ ै ॑ दवता ु
̎ ो जहोित।
ता अव॑ ।े ु
दश॑ दश सं॒ पादं॑ जहोित।

अां ज॑हु ोित। ॒ ्
दशा̎रा िवराट।
इयं ॒ ̎
॒ वा अिव ॒
 ानरः॥ २॥ ॒ ्
अं॑ िवराट।
॒ वाामव॑
िवराज॒ ै ॒ ।े
[[3-8-6-3]] ॒ ऽ̎ ाो॒का॑वत।े
 वा एषो

अामवना॒
े॒ ै  ित॑ापयित। ॑ ॒ ु ।
यः परा॑ची॒रातीजहोित॑
॒ ितः।
उ॒ वाच॑ ह जाप॑ पन॑ु पनरा॒
ु ु
वत ॑ जहोित।
ोा॑स॒ ु वा अहम॑
॒ मधे॒  सा॑पयािम। ॒
अि॒ वे लो॒के ित॑ितित।
तने ॒ तत॒  सि॑तने चरा॒मीित॑। एता े॒
॒  ह॒ वाव सोऽ̎ मध ु चा॑ ाय।
॒ सि॑ितमवा॒
॒ े॒ ाहा॑
अय े ह। अ॑ ॒  िह तत।्
॒ य॑ एवनं
अ ु
॒ ै ॑ जहोित। ॒
य॒ सि॑त॒ ॑ित॥ ५॥
सोमा॑य॒ ाहा॑
े ह। ॒
अिभिज॑ ै ॒ स॑िव
 ै वानरः ॒ एवनं ु
॒ ै ॑ जहोित वा॒यव॑ एवनं
॒ ै ॑
सोमा॑य॒ वनं ु
ै ै ॑ जहोित। ु
जहोित वत े॒ ष॑ ॥ ६॥
॒ ॒ े ाहा॑
सिव े ह।
॒ ॒ एवनं
सिव ु
॒ ै ॑ जहोित॥ ३॥ [[3-8-7-1]]

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 313 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ तय े ा॒ जंु ॒ ोा॒मीित॑ परा
जाप॑ ु॒  ̎ ॒ि॒ो॑ित। ॒
या॑जापोऽ॑ ।
॒ ितव
जाप॑ ॒ े मा॒दो वी॒या  ॑वान।्
॒  दवाना॑ अथ॒ का॑दनमाो॑
े ॒ ॒ े ोऽिप॒ ोतीित॑
दवता॒ ॒ ।

अा॑ े॒
मवाि॑ ी॒य दधाित। अ॒ े व ै सवा  ॑ दवता॑
॒ े अाय॑
॒ ाः।
॒ ू ा॒दो वी॒या  ॑वमः॥
ता॒द॑ पशनाम॑ तं यिे ॒ ू े इित॑ ो॒ित॑।
̎ ा भत॒
इा॒ े दिण॒ तः।
॒ िां॒ ित॑ ॒ े एवाि॑
दवता॑ ॒ ॒ाया॑तयित।
इा॒ ॒ े मोिज॑ौ॒ बिल॑ ौ।
॒ ी व ै दवाना॒ ता॒द॒ े सवा  ॑ दवता॑
॒ े अाय॑
॒ ाः॥ ३॥
ओज॑ एवाि॒
॒ लं॑ दधाित। ॒ िरतमोप॑
सा॒रसा॒ ॒ िचततमः ाजापोऽ॒
॒  प॑ च॥ ७॥
॒ू
ता॒द॑ पशनामोिज॑ ो॒ बिल॑ ः।
वा॒यव े॒ ित॑
े पात।
॒ ् [[3-8-8-1]]
वा॒यवु  दवाना॑
॒ े मा॒शःु सा॑रसा॒िरत॑मः॥ १॥ यथा॒ व ै हिवषो॑
॒ ृ त॒ ॑ित।
गही॒
एवं
॒ वा एतद॑
॒  ित।
[[3-8-7-2]] ु ॒ृ
योि॑त॒ मना॑लमजि॑ ।
े॒
ज॒ वमवाि॑ धाित। ॒
यद॑ चिरतािन॑ ॒ु ।
जहोित॑
॒ू शःु सा॑रसा॒िरत॑मः।
ता॒द॑ पशनामा॒ ॒ ॒  मवनं
सवत॑ े॒ ै ॑ करो॒॑ ाय।
िवे
̎ ा दव॒ ु रतः।
॒ े े इ॑ ॒ अ॑ ॒  िह तत।्
िव॒ े व ै दवा
॒ े दवानां
॒े ॑ यश॒ ित॑माः। ॒ ु ॒ ॑ित।
यत
यश॑ एवाि॑
॒ धाित। ॒ राय॒ ाह क॑ ृ ताय॒ ाहा॑
का॒ े ह।
॒ ू य॑श॒ित॑मः।
ता॒द॑ पशनां ॒ ॒ वा अचिरतािन॑
एतािन ॑ ॒ ।
॒ े े ॒
दव॒ े धात ̎ ।् 
॒ ै े ॒ ै ॒  सम॑धयित॥
च॒ िरतरवन १॥
॒ े व ै दवाना॒
दवा ॒ े मप॑िचततमाः।
े॒
अप॑िचितमवाि॑ धाित। [[3-8-8-2]]
॒ू
ता॒द॑ पशनामप॑ िचततमः॥ २॥ तदा॑ः।
॑ ॒
अना॑तयो॒ वा अचिरतािन॑

[[3-8-7-3]] ै हो॑त॒ ा॑ इित॑।
नता
सव̎ा दव॒ ॒ ु ात।्
॒ े े इपिर॑ अथो॒ खा॑ः।
सव॒ व ै दवा
॒ े ििष॑मो हरिन॑
॒ । हो॒त॒ ा॑ एव।

े॒
ििष॑मवाि॒ रो॑ दधाित। अ॒ वाववंै िवान॑
॒ मधे॒  सा॑पयित।
॒ ू ििष॑मारित॑
ता॒द॑ पशनां ॒ मः। ॒
यद॑ चिरतािन॑ ॒ु ।
जहोित॑
॒ े ा॒ऽिर॑ ाय ा पृिथ
िदव ॒ ै ा॑
े ह। ॒ इित॑।
ता̎ोता॑
ए ॒ ै ॑ लो॒के ॒  ो॑ित।
॒ एवनं ॒  वा एनमतदा॒
ब॒ िहधा ॑ े॒ यत॑नाधाित।
॒ े ाऽस॑त े ा॒ऽौष॑धीा॒ िव
सत ̎ े ा ातृ॑म ै जनयित॥ २॥
॒ ू े इा॑ह।
भत॒
॒ू ु जीवि।
े िजन॒  सवा  ॑िण भताप॑
ता॑दमधया॒ [[3-8-8-3]]
॒ ॒ िदनो॑ वदि।
वा॒
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 314 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ ऽे̎ ा॒रा
या॑नायतन ॑ ॒ ु ।
े तीजहोित॑ ॒ जा॑य।े
ता̎ि॒ ाः जा
सा॒िविया ॒ ु ̎िकृ॒ त॑।
॒ ॒ इा̎ परा अो॒ऽसीा॑ह।
॒ ऽ̎ े चिरतािन॑
आ॒ह॒वनीय ॒ ु
जहोित। ू ऽे ित।
̎ ॒ शन॑
ता॒द॒  सवा
॑ ु
आ॒यत॑न एवाातीजहोित।
॒ ॒ ू  ं
ता॒द॒  सव ष॑ ां पशना ै ॑ गित॥ १॥
ना॒ ै ातृ॑ ं जनयित।
तदा॑ः। [[3-8-9-2]]
॒ ॒ ॒ ु े य॑मख
यमख ु े होता
॒ ̎।  यश॒  ॑
ै माोित।

य ॒ ।ै̎ ॒ वद॑े ।
य एवं
॒ ु ॒  लो॒कान॑
सवग॑ ु ाा॒ इित॑। नरो॒ऽवा  ॑ऽिस॒ सि॑रिस वा॒॑सीा॑ह।
अथो॒ खा॑ः। े॒
॒ पमवात॒॑ ै िहमानं
॒ ॒ ाच॑।े
॒ ु  ऽसीा॑ह।
ययनामा॒
[[3-8-8-4]] एता
॒ ॒ ना॑म॒ धये ̎म।्
अ॑ ियं
य॑मख॒ ु े य॑मख ु े जयात।
ु॒ ् ॒ े वनं
ियण॒ ॒ े ने ा॒िभव॑ दित।
ै ै ॑ नामधय॑
॒ ु यज॑
पशिभ॒  े ्
 मानं॒ ॑धयत। ॒ सं॒ ग॑।
ता॒दा॑िमौ
ु ॒  का॑त।
अव॑ सवगाो॒ े े ते ।े
नाा॒ चय॑
पापी॑याा॒िदित॑। ॒ े॒ भ॑वतः॥ २॥
िममव
॒ दव
सकृ ॒ े हो॑त॒ ा̎।
॒ ु   ॑धयित।
न यज॑मानं पशिभ॒  [[3-8-9-3]]
॒ स॑वु ॒ ग लो॒कं ज॑यित।
अिभ आ॒िदानां
॒ ॒ पाऽि॒हीा॑ह।
न पापी॑यावित। आ॒िदानवनं
॒ े॒ ै ॑ गमयित।

॒ च॑ािरशतम॒ पािण॑ जहोित।
अा ॒ े॒ ाहा॒ ाह
अय ू  मा॑हु ोित।
̎े ा॒िा॒िमित॑ पवहो॒
॒ ािरशदरा॒ जग॑ती।
अाच॑ पवू  ॑ एव
॒ िषं
॒ ॒ ातृ॑॒मित॑ामित।

जाग॒ तोऽ॑ ाजापः समृ॑।ै
॒ ु े ा॒ भा॑य ा भिवत
भर॑ू िस भव े ु ज
॒ े ॑ ृ ित

एक॒ मित॑िरं जहोित। ॒
सवाय॑ ।
े ॑  जाध
ता॒दक ॒ ु ॑कः॥ ४॥ े आशापाला एतं
दवा॑ ॒े े
॒ दवोऽं॒ े य॒ ोि॑त ं
मधा॑
॒ य ॒ ित॒ ज॒ नयित
अध॒ ॒  ती॒ ीिण॑ च॥ ८॥
॒ ॒ ॒ खा॑जग॑ ॒ े ह।
गोपायता॑
॒ ु दवा
श॒ तं व ै ता॑ राजपा ॒ े आशापा॒
॑ लाः।
[[3-8-9-1]] े एवनं
त॑ ॒ ै ॒ पिर॑ ददाित।
॒ ू  ा भः
िवभमा॒ ॒ ू िपा॑
॒ े ह। ई॒
॒ रो वा अ॒  म॑ ु ॒  परां̎ परा॒वतं॒ गो̎।
इयं
॒ व ै मा॒ता। ृ ॒  ाहह
इह॒ धित ॒ े िवध॑िृ त॒  ाहह॒ े रि॒  ाहह
॒ े रम॑ित॒ 
॒ िपता।
असौ ॒ ाहित॑ ॒ ु ज॑हु ोित॥ ३॥
े चतृ॒ ष ु प
े॒ ै ॒ पिर॑ ददाित।
आ॒ामवनं
अो॑ऽिस॒ हयो॒ऽसीा॑ह। [[3-8-9-4]]
शा॒ वे न॑ै मतत।े॒ ्
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 315 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ वा अ॑॒ ब॑नम।्
एता ॒ ज॑हु ोित।
स
तािभ॑रेवनं
॒ ै ॑ बाित। ॒ े उ॒ दा॑मन।्
॒ िह ता दवता॑
स
ु ो॒ ब॑न॒ माग॑ित।
ता॒द॒  म॑ ॒ हं ज॑हु ोित।
अ॒
ु ो॒ ब॑न॒ ं न ज॑हाित।
ता॒द॒  म॑ ॒ हमवे॒ दी॒ामव॑।े
अ॒
े॒
रा॒ ं वा अ॑मधः। ै ॒े
ीिण॑ वदवािन॑ ु
जहोित।
रा॒ े ख॒ वा एत
॒ े ाय॑।े च॒ ाय̎हणािन॑
॒ ।
े म॒
यऽं॒ े  र॑ि। ॒ संप॑।े
स
े ॒ य उ॒ चं॒ ग॑ ि।
तषां ॒ व ै शी॑ष॒ या̎ ा॒णाः।
स
॒ े त े रा॒ ं ग॑ि।
रा॒ादव ा॒णा दी॒ा।
॒ य उ॒ चं॒ न ग॑ ि॥
अथ ै े ॒ ा॒णाी॒ामव॑ ॥
ा॒णरव े २॥
॒ े त े व॑ ि।े
रा॒ादव
परा॒ वा एष॒ िस॑त।े [[3-8-10-3]]
यो॑ऽब॒ लो̎ऽमधन े॒ े ॒ यज॑त।े ै ॒े
एक॑िवशितं वदवािन॑ ु
जहोित।
यदिमा॒
॒ अं॑ िवरन ॒ े ।् ॒  द॑वे लो॒काः।
एक॑िवशितव
॒ े ̎ यः।
हता ॒ ाद॑ श॒ मासा॒ प॒ तव॑।
च॒ त॒ ु श॒ ता र॑ ि। ॒ े लो॒काः।
य॑ इम

याघा॑ ताय। ॒
असावा॑ िद ॑ ॒ शः।
॒ एकिव

अथा॒मा॒नीय॒ ो॑ये ः। एष॒ स॑वु ॒ ग लो॒कः।
सवै तत॒  ाय॑ििः॥ ४॥ तंै ॑ म।
॒ ्
॒ ु ज॑हु ोित॒ न ग॑ ि॒ नव॑ च॥ ९॥
ग॒ ॒ित॒ भ॒ व॒ त॒  प सा ीः।
त॑
॒ ॒ ̎म।्
िवप
[[3-8-10-1]] ु
तारा̎मत॥ े ३॥
॒ ितरकामयतामधन॑
जाप॑ े॒ े यज॒ यित॑
े े ।
स तपो॑ऽतत। [[3-8-10-4]]
े न॑।
त॑ तपा॒ ि॒ शत॑मौहणािन॑
॒ ु
जहोित।

सानो॑ ॒ े उद॑ ामन।्
दवता॒ ॒ ्
ि॒ शद॑ रा िवराट।
सा दी॒ाऽभ॑वत।् ॒ ्
अं॑ िवराट।
स एतािन॑
॒ ै ॒े
वदवा॑ पयत।् ॒ वाामव॑
िवराज॒ ै ॒ ।े
ु ्
ता॑जहोत। धा ॒
े॒ िवभ॑ ु
॒ े ̎ जहोित।
दवतां
तवै  स दी॒ामवा॑। ा॑वत ॒े
ृ ो॒ व ै दवाः।
यै ॒े
̎ दवािन॑ ॒ु ।
जहोित॑ ा॑वत ॒ े लो॒काः।
ृ इम
ै  मा॒नोऽव॑ ॥
दी॒ामवे॒ तयज॑ े १॥ एषां
॒ लो॒काना॒मा।ै̎
एषां
॒ लो॒कानां॒ ।ै̎
[[3-8-10-2]] अप॒ वा एता
॒ 
̎ ा॒णाः ा॑मि॥ ४॥
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 316 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
सर॑ ॒ ै ाहा॒ सर॑  ै बृह॒̎ ै ाहा॒ सर॑  ै
[[3-8-10-5]] ॒ ॒ ै ाहा॑
पावकाय े ह।
े ॒ ित।
यो दी॒ाम॑ितरचय॑ वाव ै सर॑ ती।
॒ हं च॑रि।
सा॒ ै ै ॒ ु त॥
वा॒चवनम॑ े
 ा̎ ा॒णः।
॒ व ै शी॑ष॒
स ॒ ू े ाहा॑ प
प ॒ ू े ॑प॒ ा॑य॒ ाहा॑ प
॒ ू े नरि॑
॒ षाय॒
ा॒णा दी॒ा। हा॑े ह।
ै े ॒ ा॒णाी॒ामव॑ ।े
ा॒णरव ॒
पशवो॒ ॒ू
व ै पषा।
ु ॒ मां ज॑हु ोित। ॒ ु रेवनम॑
पशिभ॑ ॒ ै ॒ ु त।े
॒ ू  ितम॑
पणा॒ ॒ 
̎ ू ाितः।
सव॒  व ै पण  ॒ ॒ ु य॒ ाहा॒ ॑े प॒ु पा॑य॒
॒ े ाहा॒ ॑े तरीपा॑
सव  ॑मवाो॑
े॒ ित। े ह।
ाहा॑
अथो॑ इयं
॒ व ै पूण  ॒
̎ ाितः। ू िम॑थ॒ नाना
ा॒ व ै प॑श॒ नां ॒ त।्
ु  पकृ


अामव े॒ ित॑ितित॥ ५॥ ॒ ु ु दधाित।
॒ पमवे॒ पशष॑
॒  े॒ ा॒णाी॒ामव॑ उत े ामि ितित॥ ै े ॒ ै ॒ ु त।े
अथो॑ ॒ परवनम॑
१०॥ ु ॒  ॒ ाहा॒ िव॑व े
िव॑व े॒ ाहा॒ िव॑व े िनखयपाय
ू ॒ ॒ ाहा॑
िनभयपाय े ह।

॒ व ै िव॑।
यो
[[3-8-11-1]]
॒ ॒ ै ै ॒ ु त।े
यायवनम॑
॒ ितरमधम॑
जाप॑ े॒ सज
ृ त।
॒ ू  ितम॑
पणा॒ ॒  ु ॒ मां ज॑हु ोित।
त सृ॒  ं न िकं च॒ नोद॑ यत।्
ु  ै सयाय॑
॑ ॒ ॥ २॥
तं वै ॒े
̎ दवा॒ वे ोद॑ यन।्
य॒ ॒ ु पा॑य॒ ाहा॑
॒ त े॒ प॒ े हा॒ौ च॑॥ ११॥
यै ॒े
̎ दवािन॑ ॒ु ।
जहोित॑

यो॑  ै।
[[3-8-12-1]]
ाहा॒ऽऽिधमाधी॑ताय॒ ाहा̎।
ाहाऽऽधी॑त॒ ं मन॑स े॒ ाहा̎। ॒ ॒ ॑ पालं ा॒तिनव  ॑पित।
सा॒िवमाक
॒ तय े॒ ाहा̎।
ाहा॒ मन॑ जाप॑ ॒ रा गायी।
अा॑ ॒
काय॒ ाहा॒ क॒ ै ाहा॑ कतम॒
॒ े ाजाप
ै ाहित॑ ॒ े ॒ ्
गा॒य॒ ं ा॑तःसवनम।
ु े भवतः।
म॑ ा॒त॒सवनादवनं
॒ ॒ ॒ े ै ॑ गायियाछसोऽिध॒
॒ ॒ िनिम  ॑मीत।े

॒ ितमखािभरवनं
जाप॑ े ॒ ै ॑ दवता॑
॒ े िभ॒ ॑त॥
े १॥ ॒ े॒ तना
अथो̎ ातःसवनमव े ̎ ोित।
गा॒य॒  छ॑ ॥
॒ ॒ े ॑सिव
सिव ॒ एका॑दशकपालं मि॑
॒ न।े
[[3-8-11-2]]
॒ पु ।्
एका॑दशारा ि॑
ु डी॒काय॒ ै
॒ ̎ ै ाहाऽिद॑  ै समृ
अिद॑ ॒ ै ाहाऽिद॑ ै म
ु ं॒ मा॑िन॒  सव॑ नम।्
॑ै भ
े ह।
ाहा॑
॒ े ै ॒  सव॑नािभ॒
मा॑िनादवन ॒ ु छसोऽिध॒

इयं
॒ वा अिद॑ ितः।
िनिम  ॑मीत॥
े १॥

अा एवनं ॒
॒ ै ॑ ितायो॑ त।े

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 317 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
[[3-8-12-2]] ु दोी॑ ध॒ ने र॑ु जायत।
ता̎॒रा
अथो॒ मा॑िनमवे॒ सव॑ न॒ ं तना
े ̎ ोित। ॒
वोढा॑ऽनािना॑ ह॥ १॥
॒ ु छ॑ ।
िभं॒
॒ ॒ आसिव
सिव ॑ ॒ े ाद॑ शकपालमपरा॒।े [[3-8-13-2]]
ाद॑ शारा॒ जग॑ती। ॒ ॒ ु ॒ े वी॒य ॑ दधाित।
अनडव
॒ ्
जाग॑त ं तृतीयसवनम। ता̎॒रा ु वोढा॑ऽनान॑
॒ जायत॥
तृ॒ ती॒य॒ सवनादवनं
॒ ॒ ॒ े ै ॒ जग॑ा॒छसोऽिध॒
॒ िनिम  ॑मीत।े आ॒शःु सि॒ िरा॑ह।
अथो॑ तृतीयसवनमव ॒ े॒ तनाे ̎ ोित। अ॑ एव
॒ ज॒ वं द॑ धाित।
जग॑त॒ छ॑। ु ु ऽजायत॥
ता̎॒राऽऽशरो॑
ई॒
॒ रो वा अ॒  म॑ ु ॒  परां̎ परा॒वतं॒ गो̎। परंु ॑िध॒ यषा॑
े ह।
ृ ॒  ाहह
इह॒ धित ॒ े िवध॑िृ त॒  ाहह॒ े रि॒  ाहह
॒ े रम॑ित॒  यो॒िष॒वे ॒ प ं द॑ धाित।
े ॒
ाहित ता॒ी य॑वु ॒ ितः ि॒ या भाव॑ क
ु ा।
॑ ु
चत॑॒ आतीजहोित। िज॒  ू र॑ था े॒ इा॑ह।
चत॑ो॒ िदश॑। आ ह॒ व ै त॑ िज॒  ू र॑ था े २॥
े॒ जा॑यत॥
े ॒ ै ॒ पिर॑ गाित।
िदिरवनं
॒ ृ
आ॑ो ॒ जो भ॑वित। [[3-8-13-3]]
॒ ितदव
जाप॑ े िनला॑यत।
॒ ो॒ ै॒ े यन
यतन॑ ॒ े ॒ यज॑।े
अो॑ ॒ प ं कृ ॒ ा। ॒ े यवा॑
सभयो॒ ु े ह।
॒ ितत।्
सो̎ऽ॒  े संव॑ रम॑ यो व ै प̎वू वयसी।
 ॒
तद॑ ॒ा̎॒ म।् ॒ े यवा
स सभयो॒ ु ̎।
यदा॑ो ॒ जो भव॑ ित। ु ि̎ ॒ यो भाव॑ क
ु पमा
ता॒वा॒ ु ः।
॒ ै ॒ योनौ॒ ित॑ापयित॥ २॥
 एवनं आऽ यज॑मान वी॒रो जा॑यता॒िमा॑ह।
॒ ु छसोऽिध॒
िभ॒ ॒ ु ॒ नव॑ च॥ १२॥
िनिम  ॑मीत े जहोित आ ह॒ व ै त॒ यज॑मान वी॒रो जा॑यत।े
ै॒ े यन
यतन॑ ॒ े ॒ यज॑।े
[[3-8-13-1]] ॒  वष॒ि ा॑ह।
॒ म े िन॑काम े नः पजो॑
िनका॒
आ ॑ाणो  ी जा॑यता॒िमा॑ह।
॒ ॑वच॒ स ॒  वषित।
॒ म े िन॑काम े ह॒ व ै त॑ पजो॑
िनका॒ 
ा॒॒ ण एव  ं द॑ धाित।
॒ ॑वच॒ स ै॒ े यन
यतन॑ ॒ े ॒ यज॑।े
ु ा
ता̎॒रा ̎ ॒ णो ॑वच॒ ॑जायत। ॒
फिलो॑ न॒ ओष॑धयः पा॒िमा॑ह।
ू महारथो
आऽिा॒ े रा॑ज॒॑ इष॒॑ शरो॑ ॒ ॒
फिलो॑ ह॒ व ै तौष॑धयः प।े
जा॑यता॒िमा॑ह। ै॒ े यन
यतन॑ ॒ े ॒ यज॑।े
॒ शौ॒य म॑िहमानं
रा॒ज॒॑ एव ॒ ॑ दधाित। े न॑ कता॒िमा॑ह।
यो॒ग॒॒ मो
ु रा॑ज॒॑ इष॒॑ शरो॑
ता̎॒रा ू महारथो॑
॒ ऽजायत। क॑त े ह॒ व ै त॑ जाो॑
॒ ॒े
योगमः।

दोी॑ ध॒ ने िरा॑ ह। ै॒ े यन
यतन॑ ॒ े ॒ यज॑॥
े ३॥
े ामवे॒ पयो॑ दधाित।
ध॒  ॒ ॒
अनािना॑  स
ह जायत े वषित ॒ च॑॥ १३॥
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 318 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ ू॒ ्
॒ ाणां॒ वा एतपम।
[[3-8-14-1]] ॑ ु ाः।
यृथक
॒ ितदव
जाप॑ े याािद॑
॒ ो॑ ॒ शत।् ॑ ु ै जहोित॑
यृथक ॒ ु ॥ ३॥
स आ॒॑मधम॑ े॒ ध।
॑ ु ्
॒ े अवन।
तं दवा [[3-8-14-4]]

एष॒ वाव यः। ॒ ानवे॒ ती॑णाित।
े॒
यद॑ मधः। ै ु॑होित।
ला॒जज
अवे॒ नोऽा॒िित॑। आ॒िदानां
॒ ॒ ू॒ ्
॒ वा एतपम।
त॑ ॒ हो॒मााय॑त।्
े एतान॑ या॒जाः।
ु ्
तान॑जहोत। ॒ ु ।
या॒ज ैजहोित॑
॒ े ीणात।्
तवै  स दवान॑ आ॒िदानव
॒ े॒ ती॑णाित।
॒ ु ॥ १॥
यद॑ हो॒माहोित॑ ु
क॒ रै̎ज॒ होित।
॒ ॒े  ॒ पम।्
िव॑षे ां॒ वा एतवाना
[[3-8-14-2]] ॒
यरा̎।
ै  मानः ीणाित।
॒ े े॒ तयज॑
दवानव ॒ ज
यर ु ॥ ४॥
ै̎ ॒ होित॑

आ॑ने जहोित।
॒ ू॒ ्
॒ े  एतपम।
अवा [[3-8-14-5]]
यदा̎म।् िवा॑नवे॒ तवाी॑
॒े णाित।
॒ु ।
यदा॑ने जहोित॑ ु
धा॒नािभ॑जहोित।

अिमव े॒ ती॑णाित। ॒ ू॒ ्
न॑ाणां॒ वा एतपम।
मध॑नु ा जहोित।
ु या॒नाः।
॒ ॒े य ै ॒ पम।्
॒ ॒ ै वा एतवता॑
मह ु ।
या॒नािभ॑ज॒ होित॑
यध॑।ु न॑ायवे॒ ती॑णाित।
यध॑नु ा जहोित॑
॒ ु ॥ २॥ स॑ु िभजहोित।
ु
॒ तवा
जाप॑ ॒ ू॒ ्
े॒  एतपम।
[[3-8-14-3]] य॑वः।
॒ ॒ े॒ तवतां य॑ु िभजहोित॑
॒ ु ॥ ५॥
महतीमव ॒े ̎ ीणाित।
॒ ॒ ु ै ु॑होित।
तडलज
॒ ू ॒ पम।्
वस॑नू ां॒ वा एत [[3-8-14-6]]
य॑डलाः।
॒ु ॒ ितमवे॒ ती॑णाित।
जाप॑
॒ ु ै ॒ ु ।
य॑डलजहोित॑ ॒ ू ज
मस ु
ै̎ होित।
वस॑नू वे॒ ती॑णाित। ॒ ॒े ना ॒ पम।्
सवा  ॑सां॒ वा एतवता॑
ु ै जहोित॑
पृथ॑क ॒ ु । ू िन।
य॒ सा॑

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 319 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
ु ।
ू ै ॑ज॒ होित॑
य॒ स ु
॒ ासं॑ जहोित।
सवा  ॑ एव ॒े ̎ ीणाित।
॒ तवता ॒ व॑ ।ै
उ॒ भया
॒ ॒ ॒ ु ॒ ॒ ु ै ु ॑होित।
ियतडलज ु
नं॑ जहोित।

ियाा॑ ह॒ व ै नामत। ॒ै े र॑सा॒मप॑ह।ै
एतव ु
॒ े अ॒ ाा॑िन॒ सम॑दधः।
॒ ै  दवा आ॑ने ा॒ तो ज॑हु ोित॥ २॥
ु ॒ ु ै ॒ ु ।
यि॑यतडलजहोित॑
अ॑वाा॑
ै॒ िन॒ संद॑धाित। [[3-8-15-3]]

दशाा॑िन जहोित। ा॒णो वा आ̎म।्
॒ ्
दशा̎रा िवराट। उ॒ भ॒यत॑ एवा॑
॒ ा॒ण ं द॑ धाित।
॒ ॒ा॒ााव॑
िवरा ॒ ॥
ै ६॥
॒ ु ̎ो॒पिर॑ ा।
परा
॒ ु ॒ मध॑नु ा जहोित
जहोित ॒ ु ॒ पृथक ॑ ु ै जहोित॑
॒ ु क॒ र̎ज ु ॒
ै ॒ होित े ह।
एक॑॒ ै ाहा॑
स॑ु िभजहोित॑
॒ ु ु ॒ ु ै ॒ ु
ियतडलजहोित॑ च॒ ािर॑ च॥ १४॥ ॒
अि॒ वे लो॒के ित॑ितित।
अ॒ े  नु ा तडलः
॒ हो॒माना॑ने ा॒मध॑ ु ै ला॒ज
॒ ु ै पृथ॑क  ःै े ह।
ाा॒ ाहा॑
क॒ रै̎धा॒न ािभः स॑ु िभमस
॒  ू ै̎ ियतडलदशाा॑
ु ॒ु ै  िन॒ ॒ ु ॒वे लो॒के ित॑ितित।
अमि॑
ाद॑ श॥ उ॒ भयो॑रेव॒ लो॒कयो॒ ित॑ितित।
ु ।
॒ ा॒मि
अि
[[3-8-15-1]] श॒ ताय॒ ाहा॑ े ह।
॒ ितरमधम॑
जाप॑ े॒ सज
ृ त। श॒ तायव॒ ु  पषः
ु ॑ श॒ तवीय 
̎ ः।
त सृ॒  रािजघासन।् आय॑रु ेव॒ वी॒य  ॑मव॑ ।े
स एता॒
॒  हो॒मान॑पयत।्
जाप॑ितन ॒
सहा॑ य॒ ाहा॑
े ह।

तान॑जहोित। आयव ॒ ̎म।्
॒ ु  सह
॒ पा॑हन।्
तवै  स याा॒ आय॑रु ेवाव॑
॒ ।े
॒ु ।
य॑हो॒माहोित॑ सव  ॑॒ ै ाहा॑
े ह।
यादव ै  मानो॒ रा॒प॑हि।
॒ ॒ े तयज॑ अप॑िरिमतमवाव॑ े ३॥
े॒ ॥

आ॑ने जहोित। एव ॒ प॑ह॒ तो ज॑हु ोित श॒ ताय॒ ाहा॑
॒ याा॒ े ह
वो॒ वा आ̎म।् ॒ च॑॥ १५॥
स
े ॒ वै याा॒
व॑ण ॒ प॑हि॥ १॥
[[3-8-16-1]]
[[3-8-15-2]] ॒ ितं॒ वा एष॒ ई
जाप॑ ̎ ॒ तीा॑ ः।
आ॑ ितपदं॒ ॑ करोित। े॒ े ॒ यज॑त॒ इित॑।
यो̎ऽमधन
ा॒णो वा आ̎म।् अथो॑ आः।
॒ ु त एवा॑
मख॒ ॒ ा॒ण ं द॑ धाित। ॒ू
सवा  ॑िण भतानीित॑ ।
॒ हो॒मा॑हु ोित।
अ॒ े ह।
एक॑॒ ै ाहा॑
॒ े ।े
शरी॑रवदवाव॑ ॒  एक॑।
॒ ितवा
जाप॑
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 320 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
े॒
तमवाो॑
ित। े॒
म॑मवाो॑ ित।
एक॑॒ ै ाहा॒ ाा॒ ाह॑ ॒ू  ॑ ु
े िभपवमातीजहोित। अा॑य॒ ाहा॑
े ह।
अिभ॒ ू  े॒ स॑वु ॒ ग लो॒कम॑िे त।
॒ प॒ वमव े॒
अ॑मवाो॑
ित।
॒ ॒रं ज॑हु ोित॥ १॥
एको॒ ॒ धाय ॒ ाहा॑
परा॒ े ह।
परा॒  े॒
॒ धमवाो॑ ित।
[[3-8-16-2]] ु ॒ ै ाहा॑
उ॒ षस े॒ ाहा॒ ॑ े ह।
एक॒
॒ वदव॒ े स॑वु ॒ ग लो॒कम॑िे त। ॒  उ॒ षाः।
रािवा

स॑त ं जहोित। ॒ ु ॑िः।
अह
॒ रा॒ े एवाव॑
अहो॒ ॒ ।े
॒ ु ॒  लो॒क॒ संत॑।ै
सवग॑
श॒ ताय॒ ाहा॑ े ह। े ॒ ित॑ितित।
अथो॑ अहोरा॒यो॑रव
ता यभयी॒ ु॒
॒ िदवा॑ वा॒ नं॑ वा जयात।्
श॒ तायव ॒ ु  पषः
ु ॑ श॒ तवीय 
̎ ः।
आय॑रु ेव॒ वी॒य  ॑मव॑ ।े अहो॒ े ्
॒ रा॒ े मो॑हयत।

सहा॑ य॒ ाहा॑
े ह। ु ॒ ै ाहो॑दत
उ॒ षस े॒ ाहा॒ ॑ े िु दत े
े ॒ े ाहो॑॒ त े ाहन॑
॒ ̎म।् ु
जहोित।
आयव॒ ु  सह
आय॑रु ेवाव॑
॒ ।े ु ॒  ॒ ाहा॑ लो॒काय॒ ाहिद॑
उिद॑ ताय॒ ाहा॑ सवगाय े ु ते
॒ ु य॒ ाहा॑ िनयता॑
अयता॑ ॒ ु य॒ ाहा̎ यता॑
॒ ु य॒ ाहा॑
े ह॥ ु
जहोित।
२॥ ॒ रा॒यो॒र॑ितमोहाय॥ ४॥
अहो॒
एको॒ ॒ ु य॒ ाहा॑
॒ ॒रं ज॑हु ोित यता॑ ॒ु ॒
े ह समाय
ाहा॒ ॒ ु॑िः स
े हाह ॒ च॑॥ १६॥
[[3-8-16-3]]
॒ े लो॒काः।
य॑ इम
[[3-8-17-1]]
॒ े॒ लो॒कानव॑।े
इमानव
अब ु॑दाय॒ ाहा॑
े ह। ॒ ू  ा भः
िवभमा॒ ॒ ू िप॑ ु
॒ े ना॒मािन॑ जहोित।
वावा अब ु॑दम।् उ॒ भयो॑रेवनं  ॒ े ॑ गमयित।
॒ ै ॑ लो॒कयो॑नामधयं
वाच॑मवाव॑ े॒ ।े े ु ा॒वा॑हु ोित।
आय॑नाय॒ ाहा॒ ाय॑णाय॒ ाह॑
ु ॒ ाहा॑
॑बदाय े ह। सव  ॑मवनम ु ॒  लो॒कं ग॑मयित।
े॒ ै ॒ ॑  सवग
॒ े॒ ाहा॒ सोमा॑य॒ ाहित॑
अय ू  मा॑हु ोित।
े पवहो॒
॒ू
यो व ै वा॒चो भमा।
त॑बदम। ु ् पवू  ॑ एव
॒ िषं
॒ ॒ ातृ॑॒मित॑ामित।
॒ ै ाहा॒ऽिर॑ ाय॒ ाहा॑
पृ॒ िथ े ह।
वा॒च एव ॒ ू ॒ ।े
॒ भमानमव॑
॒ ॒ ु ॒ ाहा॑
समाय े ह॥ ३॥ यथा॒ ॒ ु े॒ ै ्
॒ यजरवतत।
॒ े॒ ाहा॒ सोमा॑य॒ ाहित॑
अय ू  ा ज॑हु ोित।
े पवदी॒
पवू  ॑ एव
॒ िष॒ ं॒ ातृ॑॒मित॑ामित॥ १॥
[[3-8-16-4]]
॒ ॒ ु े॒
सममवाो॑ ित।
[[3-8-17-2]]
मा॑य॒ ाहा॑
े ह।
॒ ै ाहा॒ऽिर॑ ाय॒ ाह॑
पृ॒ िथ े क
े िव॒ िशन̎ दी॒ां
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 321 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
ज॑हु ोित। ू े
मल ̎ ो॒ऽाः।
॒  द॑वे लो॒काः।
एक॑िवशितव ता एवोभयी॒
॒ े ४॥
रव॑॥
ाद॑ श॒ मासा॒ प॒ तव॑।
॒ े लो॒काः।
य॑ इम [[3-8-17-5]]

असावा॑ िद ॑ ॒ शः।
॒ एकिव ॒
वनसपित॑ े वनितहो॒मा॑हु ोित।
॒ ाहित॑
एष॒ स॑वु ॒ ग लो॒कः। ॒
आ॒रया॒ ॒
ााव॑ ।ै
॒ ु ॒  लो॒क॒ सम॑।ै
सवग॑ े॒
मषा॑ ु
पच॒ तर॑ै व॒ िपा̎ािन जहोित।
ु दवानां
भवो॑ ॒ े ॒ कमणृ ु ा ज॑हु ोित।
॒  े ॑तदी॒ ॒ े अपा̎ाः।
ा॒णा व ै दवा
॒ ू े॒
ऋतनवा ै ॑ कयित। ा॒णानवाव॑ े॒ ।े
॒ े॒ ाहा॑ वा॒यव े॒ ाहित॑
अय ु न॑िर॥
े जहो॒ ै २॥ ू ̎॒ ाहा॒ऽः ाह॒
का ु
े पा होमा̎होित।
अ॒ ु वा आप॑।
[[3-8-17-3]] अं॒ वा आप॑।
अवा॒ ु
॒  ः संा॑म॒ िाी̎जहोित। ॒ वा अं॑ जायत।े
अो
॒ ु ॒  लो॒का।ै̎
सवग॑ ॒े
यदवाोऽं॒ जाय॑त।े
॒ ू भं॑ भिविदित
भतं ॒ ु
॒ पया̎ ीजहोित। े ५॥
तदव॑ ॥
॒ ु ॒  लो॒क॒ पया̎
सवग॑  ।ै ॒ ू ॒  ा ज॑हु ोित॒ पवू  ॑ एव
पवदी॒ ॒ िषं
॒ ॒
आ म॑े गहा ू ु॑होित।
॒ ृ भ॑व॒ िा॒भज ातृ॑॒मित॑ामन॑ ॒ िर ै ामित  े॒ जाय॑त॒ एकं॑
॒ ु ॒  लो॒काभ̎
सवग॑ ू ।ै च॥ १७॥

अिना॒ ॒
तपोऽ॑भविद॑ ु ू ु॑होित।
न॒ भज
॒ ु ॒  लो॒कान॑भु ।
सवग॑ ू ै [[3-8-18-1]]
ाहा॒ऽऽिधमाधी॑ताय॒ ाहिते ॒ सम॑ािन व ॒े
ै दवािन॑ ु
अािस जहोित।

जहोित। ॒ व ै लो॒कोऽािस।
अयं
सम॑मवे॒ िषं
॒ ॒ ातृ॑॒मित॑ामित॥ ३॥ त॒ वसवोऽिध॑
॒ पतयः।

अिित॑ ।
[[3-8-17-4]] ॒ु ।
यदािस जहोित॑
दः
॒ ाहा॒ हन॑ े हो॒मा॑हु ोित।
ू ा॒ ाह॑ ॒ े॒ लो॒कमव॑ ।े
इममव
ु॑
अ॑े अ॒ े व ै पष पा॒ोप॑िः। ु ं गित।
वस॑नू ा॒ साय॑
॒ े ै ॑ पा॒नन॑
अा॑दादवनं ु
॒ े मित। ॒ ोितरव॑
अिं ॒ ।े
॒ ते ाय॒ ाहा॑ कृ ॒ ाय॒ ाहा̎ ॒ ताय
अ॒ े ॒ ु
नभािस जहोित।
ाह॑ ु
े ॒ पािण॑ जहोित। ॒
अिर॑ ॒ ं व ै नभािस॥ १॥

ै े ॒ ै ॒  सम॑धयित।
॒ परवन
ओष॑धी॒  ाहा॒ मल े षिधहो॒मा॑हु ोित।
ू े̎॒ ाहो॑ [[3-8-18-2]]
ो
॒ वा ओष॑धयः। त॑ ॒ ा अिध॑पतयः।
पु 
̎ े ो॒ऽाः फलं॑ गि॑
॒ृ ।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 322 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda

वा॒यित॑ । [[3-8-18-5]]
॒ु ।
यभािस जहोित॑ यः ा॑ण॒तो य आ̎॒ दा इित॑ मिहमानौ॑
॒ ु
जहोित।

अिर॑ मवाव॑ े॒ ।े
॒ ु ॒ व ै लो॒को मह॑ ।
सवग
ु ं गित।
॒ ाणा॒ साय॑
॒ ु ॒  े॒ ताां̎ लो॒कं यज॑मा॒नोऽव॑।े
सवगमव
वा॒य ं ु ोितरव॑
॒ ।े आ ॑ाणो  ी जा॑यता॒िमित॒ सम॑ािन
॒ ॑वच॒ स

महािस जहोित। ु
 ािन॑ जहोित।
वच॒ स
॒ व ै लो॒को महािस।
असौ  मवे॒ तयज॑
॒ ॒ ॒ स
वच॒ ै  मा॒नोऽव॑।े
ता॑िदा
॒ अिध॑पतयः। ु न॑िर।ै
जि॒ बीज॒ िमित॑ जहो॒
ू ोित॑॥ २॥
सय॒ ॒ ै समन॑म॒ िदित॑ सितहो॒मा॑हु ोित।
॒ े॒ सम॑नमृिथ
अय
॒ ु ॒  लो॒क॒ संन
सवग॑ ॑ ।ै
[[3-8-18-3]] ॒ ू ॒ ाहा॑ भिवत
भताय ॒ े ाहित॑ ू ौ होमौ॑
े भताभ॒
॒ु ।
यहािस जहोित॑ ु
जहोित।
॒ ु े॒ लो॒कमव॑।े
अममव ॒ ू ् ५॥
॒ व ै लो॒को भतम॥
अयं
आ॒िदाना॒
॒ ु ं गित।
 साय॑
ू ॒  ोित॒ रव॑ ।े
सय [[3-8-18-6]]
नमो॒ रा॒ े नमो॒ वणा॒
॑ यित॑
े यािन॑
॒ ु
जहोित। ॒
असौ भ॑िवत।्
॒ ॒
अााव॑ ।ै ॒ रेव॒ लो॒कयो॒ ित॑ितित।
अनयो॑
ू  अिभ
मयो॒भवातो॑ ु
ू इित॑ ग॒ ािन॑ जहोित।
॒ वा॑त॒ ा ॒
सवा।ै̎
॒ ॒ू
पशनामव॑ ।ै ॒
सवाव॑ ।ै
े संतितहो॒मा॑हु ोित।
ा॒णाय॒ ाहा̎ ा॒नाय॒ ाहित॑ ु
॒ जाय॑मान॒ इ॑ो॒मीयं॑ जहोित।
यद॑ः थमं
॒ ु ॒  लो॒क॒ संत॑॥
सवग॑ ै ३॥ ॒
सवा।ै̎
सव  ॑॒ िज।ै̎
[[3-8-18-4]] सव  ॑मवे॒ तना
े ̎ ोित।
॒ ॒ ाहाऽिस॑ताय॒ ाहित
िसताय ु ीजहोित।
े ॒ म॑ ु सव॑ जयित।
सवग॒॑ ु ॒  लो॒क॒ म॑ ु ।ै े॒ े ॒ यज॑त॥
यो̎ऽमधन े ६॥
पृ॒ िथ ॒ ै ाहा॒ऽिर॑ ाय॒ ाहा॑
े ह।
यथा॒ ॒ ु े॒ ै ्
॒ यजरवतत। [[3-8-18-7]]
दत
॒ े॒ ाहा॑ऽदका॑
॒ े शरीरहो॒मा॑हु ोित।
य॒ ाहित॑ य उ॑ चनमवं
ै े॒ वद॑े ।
िपतृ ै  मा॒नोऽव॑।े
॒ ॒ लो॒कमवे॒ तयज॑ ॒  रािजघासन।्
य
का॑ यनि ु ॒ स ा॑ यनिित॑
ु॒ ॒
पिरधी॑ नु ि। स एता॒  हो॒मान॑पयत।्
जाप॑ितन

॒ े व ै लो॒काः प॑िरधय॑
इम ॒ । ु ्
तान॑जहोत।
॒ े॒
इमानवा ै ॑ लो॒का॑नु ि। ॒ पा॑हन।्
तवै  स याा॒
॒ ु ॒  लो॒क॒ सम॑॥
सवग॑ ै ४॥
॒ु ।
य॑हो॒माहोित॑

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 323 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ ॒ े तयज॑
यादव ै  मानो॒ रा॒प॑हि। [[3-8-20-1]]
ु ॒ ै ाह॑
उ॒ षस े॒ ाहा॒ ॑ े ॒तो ज॑हु ोित। ु
रा॑दालमि॒ ं िम॑नोित।
॒ ु ॒  लो॒क॒ सम॑॥
सवग॑ ै ७॥
॒ ू हाया॒
ण॒ ॒ अप॑ह।ै
ू ोित॒  संत॒ ै सम ै भतं
व ै नभािस॒ सय॒ ू यज॑त े॒ नव॑ पौत॑ु वाविभतो॑
॒ भवतः।
च॥ १८॥ ु  ग॒ ाव॑ ।ै
पय॑
॒ ू हामवाा॑
ण॒ ॒ े॒ ॒ ।
दपह॑
[[3-8-19-1]] ु ने ग॒ नो॑
पय॑ े भ॒यत॒  पिर॑ गाित।

एक॒ ू वै ॑कादिशनी॑
॒ य॒ पो ॒ वा। षा
॒ ै भ॑वि।
॒ े ̎ यानां
अषां ॒ ू भवि।
॒ यपा॑ ॒ ॒ ॒ स
वच॒  ाव॑।ै
॒ िव॒ िश॑मध॑
एक॒ े॒ । षा॑िदराः।

॒ ु ॒  लो॒का॒िभिज॑।ै
सवग॑ तज॒े सोऽव॑॥
ै १॥
ब॒  ॒ वा॑ पाला॒शो वा̎।
ै ो वा॑ खािदरो
॒ े ̎ यतनां
अषां ू भवि।
॒ ू यपा॑ [[3-8-20-2]]
रा॑दु ाल॒ एक॑िवशरिरमध॑
े॒ । षा॑ला॒शाः।
॒ ु ॒  लो॒क॒ सम॑।ै
सवग॑ सो॒म॒ पी॒थाव॑ ।ै
नाषां ॒ ू त॑ज
े ̎ पशनां े ॒ ा अवि॑
॑ ॒ । एक॑िवशित॒  संप॑।े
अव॑ ॒ ॑॥ १॥ ॒  द॑वे लो॒काः।
एक॑िवशितव
ाद॑ श॒ मासा॒ प॒ तव॑।
[[3-8-19-2]] ॒ े लो॒काः।
य॑ इम
े ॒ नी।
पा॒ा व ै त॑ज ॒
असावा॑ िद ॑ ॒ शः।
॒ एकिव
पा॒नोऽप॑ह।ै एष॒ स॑वु ॒ ग लो॒कः।
॒ ॒ खाया॑म॒ षां
शा॒ ॒ ू व॒ ि॑।
े ̎ पशनाम॑ ॒ ु ॒  लो॒क॒ सम॑।ै
सवग॑
े॒ ॒ ॒ खाया॒म॑।
वतसशा॒ ॒
श॒ तं पशवो॑ भवि॥ २॥
॒ ु िनवा
अयो॑ ॒  अ॑।
॒ ॒ ु व॑ते ॒ सः।
अजो [[3-8-20-3]]
 एवा
॒ ॒ योना॒वव॑ ित। श॒ ताय॒ ु पषः ु ॑ श॒ ति॑
े यः।
ू षे ु ा॒ाशि॑
यप॑ ु
॒ ू य॒ ि॑ । आय॑ ु विय े॒ े ॒ े ित॑ितित।
आ॒रो॒के ा॑रयाा॑
॒ रयि। सव॒  वा अमाो॑
॑ े॒ ित।
॒ ॒ ू ावृ॑।ै
पशनां अप॑िरिमता भवि।
आ ा॒ाशँ ॒ ू भ॑।े ॒
अप॑िरिमताव॑ ।ै

ारयाृ
॑जि। ॒ ॒ िदनो॑ वदि।
वा॒
पा॒नोऽप॑ह॥
ै २॥ का̎॒ ात।्
अ॑॒ ावृ॑॒ ै ीिण॑ च॥ १९॥ दिण॒
॒ ॒ तोऽ̎ षां ॒ ू व॒ ि॑।
े ̎ पशनाम॑

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 324 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda

उ॒ ॒रतोऽ॒ े ।
ित॑ [[3-8-21-1]]
वा॒॒णो वा अ॑॥ ३॥ ॒ िव॒ शो̎ऽिभ  ॑वित।
एक॒
॒ िव॒ शः ोम॑।
एक॒
[[3-8-20-4]] ॒ ू  ̎।
एक॑िवशितयपा
एषा ॑
॒ व ै वण॒ िदक।् ु॒ े ।्
यथा॒ वा अा॑ वष॒भ ा वा॒ वृषा॑णः सररन
े॒
ाया॑मवा॑ िदयव॑
॒ ित। ॒ े॒
एवमतोमा॒  स॑ ु र।े
यिदत॑रषां ॒ ू व॒ ित॑।
े पशनाम॑ े िव॒ शाः।
यद॑क
॒ ॒ े ॒ ॑ तनाव॑
श॒ तदवं े ।े ृ ेरन।्
त े य॑म॒ 
िच॒ त̎ऽे ाविध॑वतस
ै ॒ े कटऽं
े ॑ िचनोित। ॒ े ̎ यः।
हता ॒
॒ ु िनवा
अयो॑ ॒  अ॑। ा॒द॒श एवािः
॒ ा॒िदा॑ः।
॒ ॒ ु व॑ते ॒ सः।
अजो ा॒द॒शः ोम॑।
॒ ै ॒ योनौ॒ ित॑ापयित।
 एवनं
॒ ु ̎॒ं॑ तपरं
परा ू ॒ िच॑नोित। [[3-8-21-2]]

पाा॒चीनं॑ गोमृ॒ गम॥् ४॥ ु ̎।
एका॑दश॒ यपा
या॑द॒शोऽ̎ िभव॑ ित।
[[3-8-20-5]] ॒
ाद॑ श॒ मासा̎ संवरः।
े॒
ा॒णा॒पा॒नाववाि̎॒ौ॑ दधाित। सं॒ व॒ रण॒
॒ े वा
ै ा॒ अ॒ मव॑।े
ू ॒ गो॑म॒ ग
अं॑ तपरं ॒ हु ोित।
॒  एता॑
ृ िमित॑ सवत॑ ू भव॑ ि।
यश॒ यपा॒
॒ लो॒काना॑म॒ िभिज॑।ै
एषां ॒ ्
दशा̎रा िवराट।
आ॒ना॒ऽिभज॑हु ोित। ॒ ्
अं॑ िवराट।
े॒ ै ॒  सत॑न ं ु करोित।
साा॑नमवन ॒ वाामव॑
िवराज॒ ै ॒ ।े
ु ॑ो॒के भ॑वित।
साा॒ऽमिँ ॑ ॒
य एकादशः।
॒ वद॑े ।
य एवं न॑ एवा
॒ ै॒ सः।
अथो॒ वसो॑रेव॒ धारां॒ तनाव॑
े ।े
॒ ॒  ॑य॒ ाहा॑ बिल॒ वदा  ॑य॒ ाहा॑
इवदा े ह। [[3-8-21-3]]
सं॒ व॒ रो ॑ ॒  ॑ ।
॒ वा इवद ॒ ै ॒ तन॑े ।
ह॒ एवनां
॒ ॒ ॒ ॒ ब॑िल॒ वद ॑ ।
पिरवरो तदा॑ः।
सं॒ व॒ रादव ॒ ॒ ु ।े
॒ ॒ े प॑िरवरादायरव॑ ू ̎।
॒ ोम॒ एका॑दश॒ यपा
या॑द॒शो॑ऽिः ा॑ादशः
ु े॒
आय॑रवाि॑ धाित। ू णा या॒यात।्
यथा॒ िर॑
े जी ज॒ रसा॑ िवसा॒
ता॑दमधया॒ ॒ ऽमं ु लो॒कम॑िे त॥ ५॥ ता॒त।्
तज॒े सोऽव॑ ै भवो॑
॒ गोमृ॒ गिम॑॒ वद  ॑ािर॑
॒ च॥ ॒ िव॒ श एवािः
एक॒ ॒ ा॒िदा॑ः।
२०॥ ॒ िव॒ शः ोम॑।
एक॒
॒ ू  ̎।
एक॑िवशितयपा

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 325 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
 ।
यथा॒ ि॑िभ॒ याित॑
ता॒ग॒ वे तत॥् ३॥ [[3-8-22-2]]
॒ ।
उ॒ ा॒तार॑ मप॑
[[3-8-21-4]] ु थाय॑ वृणीत।े
अ॑मी॒
यो वा अमध ॒ क॒ कु भो॒ वद॑े ।
॑ े॒ े ितः े ॒
यथा̎ ोऽ॑
सा॒ नय॑ित।
क॒ कु ॒ राां̎ भवित। ु ॒  लो॒कम॑सा नयित।
॒ े॒ ै ॒  सवग
एवमवनम॑
॒ िव॒ शो̎ऽिभ  ॑वित।
एक॒ ु म॒ ार॑ भ।े
प॑
॒ िव॒ शः ोम॑।
एक॒ ॒ ु ॒  लो॒क॒ सम॑।ै
सवग॑
॒ ू  ̎।
एक॑िवशितयपा िहं क॑रोित।
एता
॒ वा अमध ॒ क॒ कु भ॑।
॑ े॒ े ितः सामवाकै॒ ॑ ।
॒ वद॑े ।
य एवं िहं क॑रोित।
क॒ कु ॒ राां̎ भवित। उ॒ ी॒थ एवा
॒ ॒ सः॥ २॥
 वद॑े ।
॑ े॒ े ीिण॑ शी॒षािण॒
यो वा अमध
िशरो॑ ह॒ राां̎ भवित। [[3-8-22-3]]
॒ िव॒ शो̎ऽिभ  ॑वित।
एक॒ वड॑ बा॒ उप॑ि।
॒ िव॒ शः ोम॑।
एक॒ ॒ ॒ नु ॒ ाय॒ जा̎।ै
िमथ
॒ ू  ̎।
एक॑िवशितयपा अथो॒ यथो॑पगा॒तार॑ उपगाय॒॑ ि।
॒ ॒ वा अमध
एतािन  ।
॑ े॒ े ीिण॑ शी॒षािण॑ ता॒ग॒ वे तत।्
॒ वद॑े ।
य एवं े इा॑ह।
उद॑ गासी॒दो॒ म॒
िशरो॑ ह॒ राां̎ भवित॥ ४॥ ा॒जा॒प॒ ो वा अ॑।
॒ तिरो॑ ह॒ राां̎ भवित॒ ष॑ ॥
ा॒द॒शः ोम॒  स एव ॒ िती॒थः।
जाप॑
२१॥ उ॒ ी॒थमवाव॑ े॒ ।े
अथो॑ ऋा॒मयो॑रेव॒ ित॑ितित।
[[3-8-22-1]] े पाक॑रोित।
िहर॑ यनो॒
॒ े वा अमध
दवा ॑ े॒ े पव॑मान।े ोितव ॒  िहर॑ यम।्
सवग ॒ ु ॒  लो॒कं न ाजा॑नन।् ु ॒ तो द॑ धाित।
ोित॑रेव॒ म॑ख
तम॒  ाजा॑नात।् यज॑मान े च जास॑
॒ ु च।
यद॑ मधऽ॑ े ने ोद॑ो बिहवमा॒न सप  ॑ि।
े॒ े ने ॒ म॒ ु ॒  लो॒कम॑िे त॥ ३॥
े ॒ यज॑मानः सवग
अथो॒ िहर॑ योितरव
॒ ु ॒  लो॒क॒ ा̎।ै
सवग॑ त उ॒ पाक॑रोित च॒ ािर॑ च॥ २२॥
ु  सवग
न व ै म॑न॒ ॑ ु ॒  लो॒कम॑सा वद।

अो॒ व ै स॑वु ॒ ग लो॒कम॑सा वद।
े [[3-8-23-1]]
॑ तोायत
या॒ ̎ े ।् ु ॑ व ै यः।
पषो॒ ॒
यथाऽे̎ो॒ऽन॑े पथा ̎ े ।्
॒ ॑ितपा॒दयत ॒ जाप॑
यः ॒ ितः।
ता॒त॥् १॥
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 326 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
यद॑े पशि॑ ु
॒ ू य॒ ि॑ । ु ̎।े
सौ॒य ब॒ लं॒ प
॒ ॒ े तं
यादव ॒ य॑ ु े। उ॒ धमव े॒ े॒ तं क॑ु त।े
अं॑ तपरं ृ म।्
ू ॒ गो॑म॒ ग ता॑धं े॒ भ॒ य े जा
॒ अिभस
॒ ॑यि॥ ३॥
तान॑ि॒  आल॑ भत।े ु॒ त े॒ ध॒ ॒ े क॒
क॒ ु॒ त े॒ प॑ च॥ २३॥
सना॒ ु े॒ तय॑ित।
े॒ म॒ खमव ॒ चत॑ु ो॒ यो व ै यः िपतारो॒
सा॒॒ हया ॒ ु ॒ ॒
यथा॑ िनं
ता̎ाजमखं ु म।्
॒ ु भी॒ं भाव॑ क ॒ ू ह
॒ तय े ा॒ यथा॒ ोि॑त ं िवभरा॑
जाप॑
॒ ु ̎॒ लाट॑े ।
आ॒॒ये ं कृ ॒ ी॑वं परा ॒ ितरकामयतामधन॑
जाप॑ े॒ े जाप॑
॒ ितन॒  िक॒ न
॒ ू ि मवे॒ तं क॑ु त॥
पवा॒ े १॥ ॒
सा॑िवमा॑ े  ज
॒जाप॑ितद॒व॑ ॒ प॑ती॒ रािस
॒ ितमीित िवभर॑
जाप॑ ॒ ू ना॒मााकयपो े ॒ू
[[3-8-23-2]] रा॑दु ालमकिव
े ॒ शो दवाः ु ॑ यो॑िवशितः॥ २३॥
॒ े पष॒

॒ ु ̎ापयि।
ू ि ं परा
ता̎वा॒ सा॒॒ हया
॒ ता॑दमधया॒ ॒ ु े यो
े जी यिर॑ िमता॒ य॑मख

पौ॒म ̎म।् ॒ े े॒ य॑ इम
दी॒ां दवानव ॒ े िसताय॑

े॒
ाणापा॒नाववाि॒ ा
̎ ाज॒ ॑ एक॑नवितः॥ ९१॥
॒ू
अं॒ व ै पषा।
ता̎वा॒ ू   ावा॑हा॒य  ॑माह॑ रि।
ऐा॒
॒ पौ॒मपिर॑ ॒ ु ात।्
ऐो
॒ व ै रा॑ज॒ोऽं॑ पषा। ॒ू
॒ ै ै मभ॒ु यत॒  पिर॑ गाित।
ने ॒ वन॑
अा॑ ृ
ु ः।
ता̎ाज॒ ो̎ऽा॒दो भाव॑ क
आ॒॒ये ौ कृ ॒ ी॑वौ बावोः।

॒ े ॒ वी॒य ॑ ध॥
बा॒वोरव े २॥

[[3-8-23-3]]
ु ः।
ता̎ाज॒ ो॑ बाब॒ ली भाव॑ क

ा॒ौ लो॑मशसौ ॒
सोः।
॒ े ॒ वी॒य ॑ ध।े
सोरव
ु ः।
ता̎ाज॒ ॑ ऊब॒ ली भाव॑ क
 ौ पृ॒।े
॒ ॒ौ बा॑ह॒
िश॒ ितपृ
॒ ॒ ॒ स
वच॒  मवोपिर॑
े॒ ा।े
अथो॑ क॒ वच॑े एवत ॒ ॒  पय ू  ॑हत।े
॒ ै े अिभत
ता̎ाज॒ ॑ संन ॑ ो वी॒य ॑ करोित।
धा॒ े पृष॑ ोदरमधा
॒ ॒ ̎ ।्

॒ ॒ े॒ ै क॑ु त।े
ितामवतां
अथो॑ इयं
॒ व ै धा॒ता।

अामव े॒ ित॑ितित।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 327 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
TaittirÁya-BrÀhmaÉa ॒
यदा॑रयाः।
̎ ।्
॒ ै सा॒पयेत
यदा॑रयः
Book 3, Chapter 9
॒ े यज॑मानम॑
ि े ु
॒ रयं मृ॒ त ह॑ रयः।

अर॑ यायतना॒ ा॑रयाः ॒ ॒ इित॑।
पशव
Edited by Subramania Sarma, Chennai
Final proofread version, May 2005
ू लभ॑ते ।
य॒शा
[[3-9-1-1]] अन॑वा अ पशव॑ ु
॒  ः।
॒ ितरमधम॑
जाप॑ े॒ सज
ृ त। ु ॒ ृ े ् ३॥
यय  ॑िकृ तानजत॥
॒ृ
सो̎ऽाोऽपा ̎ ामत।्

तम॑ादिशिभ॒
॒ ु ।
रन॒ ु ाय॑ [[3-9-1-4]]
तमा̎ोत।्  ्
॒ ॒ ॒ ै सं क॑ु यात।
यवश॒
तमा॒ाऽा॑द॒िशिभ॒ रवा॑। ू लभ॑त।े
य॒शना॒
यद॑ ादिशन॑
॒ आल॒ ̎।े ॒ ू ।े
े ॒ ै पशनव॑
तनव
॒ े॒ तरा॒
यमव ै ा यज॑मा॒नोऽव॑ ।े ु ॒ृ
यय  ॑िकृ तानजय॑ वशसाय।

सं॒ व॒ र
॒ ॒ वा एषा ॒
॒ ॑ितमा। ॒
अव॑ ा अ पशवो॒ भव॑ ि।
यद॑ ादिशन॑
॒ । न य॑वश॒े सं भ॑वित।
ाद॑ श॒ मासा॒ प॒ तव॑॥ १॥ ॒ यं मृ॒ त ह॑ रि।
न यज॑मानमर॑
ा॒ःै सा॑पयित।
[[3-9-1-2]] ॒ े व ै पशव
एत ॒ ॒  मो॒
े नाम॑।
सं॒ व॒ रो
॒ ऽ̎ ादशः।
॒ ॒ु
सं िप॑तापावव॑ तः।
यद॑ ादिशन॑
॒ आल॒ ̎।े समा॑नः ामि।
सं॒ व॒ रमव ै ा यज॑मा॒नोऽव॑।े
॒ े े॒ तरा॒  ौ भ॑वतः।
॒ ॒ कं ाम॑योामा॒
समि॒
॒ ू पु ाक॒ रोित॑।
॒ ̎ऽे ाशन॑
अि॒ ु
नाका̎ पषा॒ ाः प॑िरमो॒िषण॑ आा॒िधनी॒॑ रा॒
इत॑रषे ॒ ु यपू 
̎ े ादिशनोऽजा॑
॒ िमाय। े॒
अर॑ याजा॑ े ४॥
य॥
॒ ।
॒  े सवीयाय॑
नव॑ नवाल॑ ु ॒ ृ े त॒ ीिण॑ च॥ १॥
॒  ाटामज॑
ऋतव॑
̎ ।्
॒ ै सा॒पयेत
यदा॑रयः
व॑तां ॒ु
े िपतापौ। [[3-9-2-1]]
े ु
ा॑नः ामयः। ॒ ितरकामयतो॒भौ लो॒कावव॑ ी॒यित॑
जाप॑ े ।
 ौ ा॑ताम॥् २॥
िवरं॑ ॒ ाम॑योामा॒ ॒ ॒ु 
स एतानभया ू पयत।्
̎ ॒ शन॑
॒ ॑।
ा॒ाा॑रया
[[3-9-1-3]] तानाल॑ भत।

ऋीका ु
̎ पषा॒ाः प॑िरमो॒िषण॑ आा॒िधनी॒॑ रा॒ तवै  स उ॒ भौ लो॒काववा॑।
े॒
अर॑ याजा॑ े ्
यरन। ा॒रव ॒ ु िरमं
ै े ॒ पशिभ॑ ॒ लो॒कमवा॑।
तदा॑ः। ॒ ै॒ ु ्
आ॒रयरमम।
॒ े
अप॑शवो॒ वा एत। ू लभ॑त।े
या॒ा॒ शना॒
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 328 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ े॒ तल॒
इममव ै कमव॑ ।े ॒ े वा अ॑।
व॒ै॒ दवो

यदा॑रयान॥् १॥ ॒ े ॒ ̎ पशवो॑
ना॒ना॒दवा ॒ भवि।
॒
अ॑ सवाय॑ ।
[[3-9-2-2]] नाना॑पा भवि।
॒ ु तः।
अमं ै ॒ ।
ता॒ाना॑पाः पशव॑
अन॑वो॒ वा एत॑
॒ संवर॒ इा॑ः। ब॒ ॒
॒ पा भ॑वि।
॑ ु 
य इत॒ इतातमा॒ ु इित॑।
 ािन॑ सं॒ वरं ॒ ॑य॒  ॒ ॒  समृ॑॥
ता̎॒ पाः पशव ै ४॥
एतावा॒
॒ ॒
 ै संव॑ रः। ॒
आ॒रयालो॒ को दिशन॑
॒ आल॒ ॒ े नाना॑पाः पशवो॒
॒ े
ु 
या॑तमा॒  ािन॑। च॑॥ २॥
ु 
॒ े े चा॑तमा॒
यदत  ाः पश
॒ व॑ आल॒ े̎।

॑ मवे॒ तःै संव॑ रं॒ यज॑मा॒नोऽव॑।े [[3-9-3-1]]

िव वा एष॒ जया॑ ॒ ु त।े
पशिभ॑ ॒ ै व ै लो॒काय॑ ा॒ाः पशव
अ ॒ ॒ आल॑ ।े
ु े
यः संव॑ रं॒ ॑य॒ । ॒ ु आरयाः।
अमा॑ ॒
॒ स॑वु ॒ ग लो॒कः॥ २॥
सं॒ व॒ रः ॒ ू लभ॑त।े
या॒ाशना॒
॒ े॒ तल॒
इममव ै कमव॑ ।े
[[3-9-2-3]] ॒
यदा॑रयान।्
अ॒ मं ु तः।

॒ ु ॒  त ु लो॒कं नाप॑राोित।
सवग
॒ व ै पशव॑
जा ॒ एकादिशनी ॒ ̎। ू भत।े
उ॒ भया̎॒ शनाल॑

॒ े ऐ कादिश॒ नाः पशव॑


यदत ॒ आल॒ ̎।े ॒ ॑।
ा॒ाा॑रया
॒ े जां
सा॒ादव ॒ ू
॒ पशज॑ मा॒नोऽव॑ ।े उ॒ भयो̎ल॒कयो॒रव॑ ।ै
॒  मसृजत।
॒ ितिवराज॑
जाप॑ ू भत॥
उ॒ भया̎॒ शनाल॑ े १॥
सा सृ॒ ाऽ॑मधं े॒ ािव॑ शत।्
तां दिशिभ॒
॒ रन॒ ु ाय॑ ु । [[3-9-3-2]]
तामा̎ोत।् ॒ ॑।
ा॒ाा॑रया
तामा॒ा दिशिभ॒
॒ रवा॑। ॒
उ॒ भय॑ा॒ााव॑ ।ै
यिशन॑
॒ े ३॥
आल॒ ̎॥ ू भत।े
उ॒ भया̎॒ शनाल॑
॒ ॑।
ा॒ाा॑रया
[[3-9-2-4]] ॒ू
उ॒ भय॑षे ां पशनामव॑ ।ै
॒ मवे॒ तरा॒
िवराज॑ ै ा यज॑मा॒नोऽव॑ ।े य॑यो भवि।

॒ ॒ आल॑ ।े
एका॑दश दशत ॒ े लो॒काः।
य॑ इम
॒ ु ्
एका॑दशारा िप। एषां
॒ लो॒काना॒मा।ै̎
॑ै भ ॒ ।
ु ाः पशव॑ ॒ ॒ िदनो॑ वदि।
वा॒
॒ ू े॒ ।े
पशनवाव॑ ता̎॒ ात॥् २॥

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 329 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
[[3-9-3-3]] े ह।
हरी॒ िवप॑॒ सा॑
॒ ो॒के ब॒ हव॒  कामा॒ इित॑।
अिँ ॒ े व ै हरी॒ िवप॑सा।
इम
इम॒ े एवा
॒ ु
ै ॑ यनि॥ २॥
॒े 
य॑मा॒नीो॑ दवता̎ ो॒ऽेऽ̎  े पशव॑
॒ आल॒ ̎।े

अि॒ वे तँो॒के कामा
̎ धाित।
ता॑द॒िँो॒के ब॒ हव॒  कामा̎। [[3-9-4-3]]
॒ णां ॑याणा सह
या॒ ॒ ज॑हु ोित।
॒ वपा ॒ ृ ू नृ॒ वाहसा॑
शोणा॑ ध ॒ े ह।
ा॑वत ॒े
ृ ो॒ व ै दवाः। ॒ रा॒ े व ै नृ॒ वाह॑ सा।
अहो॒
ा॑वत ॒ े लो॒काः।
ृ इम ॒ रा॒ े एवा
अहो॒ ॒ ु
ै ॑ यनि।
एषां
॒ लो॒काना॒मा।ै̎ एता
॒ एवा ॒ ै ॑ दवता॑ ु
॒ े यनि।
एषां
॒ लो॒कानां॒ ।ै̎ ॒ ु ॒  लो॒क॒ सम॑।ै
सवग॑
ु ज
पय  ॑िकृ तानारयान॑
॒ ृ ॒ िहसाय॥
ै ३॥ क॒े त ं ु कृ ॒ व॑के ॒ तव॒ इित॑ ॒ ज ं ित॑मित।

ू भत े सादिह
अव॑ ा उ॒ भया̎॒ शनाल॑ ॒ साय॥
ै ३॥ ॒ ै ॒  राां̎ गमयित।
यश॑ एवन
जी॒मत॑ू वे भवित॒ ती॑क॒िमा॑ह।
[[3-9-4-1]] यथा॒ ॒ ु े॒ ै ्
॒ यजरवतत।
ु  मानं
॒ ू  ॒ इ॑॒ययज॑
य े त े॒ पा॑नः सिवतः पास
॒ु
यि॑ ॒
िमा॑ ह।
॒ वा आिदो
असौ ॑ ॒ ः।
॒ वाचय॒िभिज॑॥
ै ३॥
े॒
आ॒िदमवा
॒ ु
ै ॑ यनि।
॒ षिमा॑ह।
अ॒ [[3-9-4-4]]

अिवा  अ॒॑ षः। परा॒ वा एत॑
॒ ॒ एित।
य ॑
॒ े॒
अिमवा ु
ै ॑ यनि। ॒ ु पाकृ॑ तो॒ऽ॒ वा॒
य॑ पश॒ े एित॑।
चर॑ ॒िमा॑ह। एत
॒  ो॑तरतन॑े ॒ े पथा ु ॒ माव॑ तयािस
॒ पनर॒  न॒ इा॑ह।
वा॒यवु  चरन।् वा॒यवु  ोता̎।
ु े॒
वा॒यमवा ु
ै ॑ यनि। ु े॒
वा॒यमवा॑ ॒
परा̎धा॒ावृ॑।ै
पिर॑ त॒ ष॒ु इा॑ह॥ १॥ यथा॒ व ै हिवषो॑
॒ ृ त॒ ॑ित।
गही॒
एवं
॒ वा एतद॑
॒  ित।
[[3-9-4-2]] यद॑ ो॒पाकृ॑ त॒ लोमा॑िन॒ शीय॑।े
इम॒ े व ै लो॒काः पिर॑ त॒ ष॑ु । याल॑ेष ु का॒चाना॒वय॑ि।

॒ े॒
इमनवा ै ॑ लो॒का॑नु ि। लोमा̎॒वे ा॒ तंभर॑ ि॥ ४॥
रोच॑ े रोच॒ ना िदवीा॑
॒ ह।
न॑ािण॒ व ै रो॑च॒ना िदिव।
॒ [[3-9-4-5]]
े॒
न॑ायवा ै ॑ रोचयित। भभव ु॒
ू ु ॒  सविरित॑ ॒
ाजापािभ॒ राव॑ यि।
॒ु
य॑ ॒ काा॑ े ह। ा॒जा॒प॒ ो वा अ॑।
े॒
कामा॑नवा ु
ै ॑ यनि। ॒ ै ै ॑ दवत॑
यवनं 
॒ े या॒ सम॑धयि।

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 330 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
ू ॒ मिह॑ षी।
भिरित य॑यः।
भवु ॒ इित॑ वा॒वाता̎। े॒
िय॑मवाि॒ ॑ धित।
ु॒
सविरित॑ पिरवृ॒ ी। े इियं
नाा॒ज॑ ॒ ॒  ीरप॑कामि।
॒ पशव
॒ लो॒काना॑म॒ िभिज॑।ै
एषां लाजी३ाची३शो॑म॒ माँ४
॒ ॒
िहरयया ̎ का॒चा भ॑वि। ॒ मा॑यो॒पाह॑ रि।
इित॑िरम॒
ोितव ॒  िहर॑ यम।् ॒ े॒ द क॑ु वत।
जामवाा॒  े
े॒
रा॒म॑मधः॥ ५॥ ॒ वे ा॒ अ॑म॒ तद॑
एत॑ ै मि जापत॒ इा॑ह।

जाया॑ े॒
मवाां ॑ दधत।े
[[3-9-4-6]] ॒
यिद॒ नाविज ̎ े ।्

ोित॑॒ वा
ै ॒
ै ॑ रा॒ ं च॑ समीची॑ दधाित। ॒
अिः पशरा॑ े ्
॒ ु सी॒िदव॑ ापयत।
॒ ॑ भवि।
सहं अव॑ हव
॒ ै िज॑ित।
ु ॒ लो॒कः।
॒ सिं मतः सवग
सह॑ आा॑ा॒जी मर॑ ै॒ मीा॒जी ौ॑े पृ॒ ं पृि॑ थवी


सध॒ िम॒ मन॑मु यत।े
॒ ु ॒  लो॒का॒िभिज॑।ै
सवग॑
अप॒ वा एता॒
॒ े इियं
ज॑ ॒ ॒  ीः ा॑मि।
॒ पशव ॒ लो॒काना॑म॒ िभिज॑।ै
एषां
े॒ े ॒ यज॑त।े
यो̎ऽमधन ॒ ृ रं मती॒नािम॑ा॒ियो॑ भवि
सिम॑ो अद॑
वस॑वाऽ ु गायण॒
॒ े छसित ॒
सपाय॑ ॥ ८॥
॒ े ॒ मिह॑ ॒ ॑नि।
े वा आ̎म।्
तजो॒ पिर॑ त॒ ष॒ु इा॑ह॒म
े े एवा
॒ ु िभिज॑ ै
ै ॑ यन॒
े गायी।
तजो॑ ॒ भरमधो ॑ े ॒ प ं िज॑ित॒ ीिण॑ च॥ ४॥
े॒ 
े स॒ वा॒
तज॑ ै े
ै तजोऽव॑ े ६॥
॥
[[3-9-5-1]]
[[3-9-4-7]] तज॑  ने ॒ ृ॑त।े
े सा॒ वा एष॒ ॑वच॒ स
॒ ाा̎ऽ॒ ु ॑ै भ
ु ने ॒ छसित॑ े॒ े ॒ यज॑त।े
यो̎ऽमधन
॒ े वा॒वाता̎।
े वा आ̎म।्
तजो॒ ॒ च॑ ों
होता॑ च ा ॒ ॑ वदतः।

ु ्
॒ ॒ ि॒ प।
इियं े सा च॒ वै नं
तज॑  न॑े च॒ सम॑धयतः।
ै ॑ वच॒ स 
े स॒ वाा॑
तज॑ ै इियमव॑
॒ ।े दिण॒ ॒ भ॑वित।
॒ ॒ तो ा
ऽ̎ ॒ ु जाग॑तने ॒ छसित॑ दिण॒ ॑
॒ ॒ त आयतनो॒ ॒
व ै ा।
आ॒िदाा
॒ ॒ े पिरवृ॒ ी।
े वा आ̎म।्
तजो॒  ो व ै ा।
बा॒ह॒॒ ॒

पशवो॒ जग॑ती। वच॒  मवा॑
॒ ॒ ॒ स े॒ दिण॒ तो द॑ धाित।
े स॒ वा
तज॑ ै ॒ ू ।े
ै ॑ पशनव॑ ता॒िणोऽध
॒ ̎ वच॒ ि सत॑रः॥
प॑यो॒ऽ॑ि। ॒ होता॑ भवित॥ १॥
उ॒ ॒रतो

॒ ू ॒ ् ७॥
ि॒ या वा एतपम॥
[[3-9-5-2]]
[[3-9-4-8]] उ॒ ॒रत॒ आयतनो॒
॑ व ै होता̎।
आ॒॒ये ो व ै होता̎।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 331 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
े वा अिः।
तजो॒ ॒ [[3-9-5-5]]
े एवाो
तज॑ ॒ ॒ द॑ धाित।
̎रतो ॒ ्
॒ व ै लो॒क आ॒वप॑न ं महत।
अयं
ता॒॒ रोऽध  ॑ज॒े ित॑रः। ॒
अि॒ वे लो॒के ित॑ितित।
यप॑ू म॒ िभतो॑ वदतः। पृ॒ ािम॑ ा॒ परमं॒ तं॑ पृिथा
॒ इा॑ह।
॒ े ॒ व ै यप॑ू ।
॒ मा॒न॒ दवो॑
यज॒ विदवे ॒  परोऽ॑ पृिथाः।

यज॑मानमवे॒ तज॑  न॑े च॒ सम॑धयतः।
े सा च वच॒ स  े मवाव॑
विद॑ े॒ ।े
॒ ू  ि॒ िरा॑ह।
िकि॑दासीविच॑ पृ॒ ािम॑ ा॒ भव॑ु न॒ नािभ॒ िमा॑ह।
॒ ू  िः॥ २॥
ौव  वृि॑ पविच॑ यो ॒ व ै भव॑ु न॒ नािभ॑।
॒ े॒ ।े
यमवाव॑
[[3-9-5-3]] पृ॒ ािम॑ ा॒ वृो॒ अ॑॒ रते ॒ इा॑ह।
िदव॑ मवे॒ वृिमव॑
॒ ।े सोमो॒ व ै वृो॒ अ॑॒ रत॑
े ।
॒ृ ॒ इा॑ह।
िक ि॑दासीहय सो॒म॒ पी॒थमवाव॑ े॒ ।े
अो॒ व ै बृ॒ हय॑। ॒ ो॑मा॑
पृ॒ ािम॑ वा॒चः प॑रमं े ह।
अ॑मवाव॑ े॒ ।े ॒ ो॑म।
॒ व ै वा॒चः प॑रमं
॒ े ह।
िकि॑दासीिशिला॑ वच॒  मवाव॑
॒ ॒ ॒ स े॒ ॥ े ५॥
॒  िप॑शिला।
रािव ॒ ू  िरा॑
होता॑ भवित॒ व ै वृि॑ पविच॑ ॒ मवाव॑
े॒  े
राि॑मवाव॑ े॒ ।े ॒
महिदा॑ ह॒ सोमो॒ व ै वृो॒ अ॑॒ रत॑
े ॒ ािर॑ च॥ ५॥
॒ े ह।
िकि॑दासीििलिला॑

ीव िप॑िलिला। [[3-9-6-1]]

अा॑ मवाव॑ े ३॥
े॒ ॥ अप॒ वा एता
॒ 
̎ ा॒णाः ा॑मि।
े॒ े ॒ यज॑त।े
यो̎ऽमधन
[[3-9-5-4]] ा॒णाय॒ ाहा̎ ा॒नाय॒ ाहित॑
े सं॒ मा॑न॒
े की च॑रतीा॑
कः ि॑दका॒ ॒ ह। ॑ ु
आतीजहोित।
॒ वा आिद
असौ ॑ ॒ एका॒
॑ की च॑रित। े॒
ा॒णानवाि॑ धाित।
े एवाव॑
तज॑ ॒ ।े नाा̎ा॒णा अप॑ामि।
ु॒
क उ॑ िायत े॒ पनिरा॑ ह। अव॑ ी॒ ाव॑ ीाऽव।ु
च॒ मा॒ व ै जा॑यत े॒ पन॑ु । ॒ ा̎ ियाणा
ियं ॒ ̎म।्
आय॑रु ेवाव॑
॒ ।े विष  ॑॒माा॑नाम।्
िकि॑िम॑ ॒ भष॒े जिमा॑ह। ॒ नां ा॑ िनिध॒ पित हवामहे वसो ममा॑
िनधी॒ ॒ े ह।
॒ व  िहम॑
अि ॒ भष॒े जम।् ॒ै
अपवा॒ ै त॑वु त॥
े १॥
वच॒  मवाव॑
॒ ॒ ॒ स े॒ ।े

िकि॑दा॒वप॑न ं महिदा॑ ह॥ ४॥ [[3-9-6-2]]
॒ु
अथो॑ धव॒ वे नै ̎म।्

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 332 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
अथो॒ ॑वे ा ै̎ वत।
ु े [[3-9-6-5]]
िः पिर॑ यि। ॒ ु े॒ ै ्
॒ यजरवतत।
यथा॒
॒ े लो॒काः।
य॑ इम ॒
ः ॒ ू भवि।
सो॑
ए
॒ एवनं ु े
॒ ै ॑ लो॒के ो॑ धवत। ॒ ॒
अयो॑ रज॒ ता हिर॑ यः।
िः पनु॒ पिर॑ यि। ॒ व ै लो॒क॑ ॒ पम॑य॒ ॑।
अ
षं प॑।े ॒
अिर॑  रज॒ ताः।
॒ ।
षा ऋतव॑ िदवो
॒ हिर॑ यः।
॒ ु रवनं
ऋतिभ॑ ु े
े ॒ ै ॑ धवत। ॑ ॒
िदशो॒ वा अय॑ ।
अप॒ वा एत॑
॒ े  ा॒णाः ा॑मि॥ २॥ ॒ ॒रिदशा
अवा॒ ॒ ॒ र॑ ज॒ताः।
ऊ॒ ा  हिर॑ यः।
[[3-9-6-3]] िदश॑ एवा
॒ ै ॑ कयित।
॒ े धव॑ु न ं तत
य े य ॒ ̎।े का̎ ित॒ का॒ िवशा॒ीा॒हािहसाय॥
ै ५॥
॒ ॒ ॒ पिर॑ यि।
नवकृ ॒ू थ
॒ु ॒ े॒ ा॒मवा॒
वत  ा॒िमा॑ह॒ जग॒ तीा॑ह कयकं
॒ े ॑
ु ॑ े ा॒णाः।
नव॒ व ै पष च॥ ६॥
े॒
ा॒णानवा॑ धत।े
न॑
ै  ा॒णा अप॑ामि। [[3-9-7-1]]
ु यित।
अ े॒ अा॒ि॑क॒ इित॒ पी॑म॒ दान॑ अप॒ वा एता॒
॒ ी रा॒ ं ा॑मित।
ै ै ̎म।्
अ॑ त॒ वना े॒ े ॒ यज॑त।े
यो̎ऽमधन
सभ॑ु ग॒ े काी॑लवािसनीा॑
॒ ह। ु यता॒िदा॑ह।
 ने ा॒म॑
ऊ॒ ाम॑
ै मप॑ु नयित।
तप॑ ए॒वना॒ े॒
ीव  रा॒म॑मधः।
॒ ु ॒ लो॒के संोवा  ॑था॒िमा॑ह॥ ३॥
सवग े॒
िय॑मवा ॒ ू  ु यित।
ै ॑ रा॒मम॑
े॒ ॒ ु रं िग॒ रािववा॑
वणभा॒ ॒ े ह।
[[3-9-6-4]] रा॒ ं व ै भा॒रः।
॒ ु ॒  े॒ ै ̎ लो॒कं ग॑मयित।
सवगमवनां रा॒मे॒ वा॒ ै पय ू  ॑हित।
आऽहम॑जािन गभ॒ ध मा म॑जािस गभ॒ ध िमा॑ह। े िमा॑ह।
अथा̎ा॒ म॑मधता॒
॒ व ै पशवो॒
जा ॒ गभ ।
॑ ीव  रा॒॒ म̎म॥् १॥

जामव ॒ ू ॑।े
े॒ पशना॒
॒ े वा अमध
दवा ॑ े॒ े पव॑मान।े [[3-9-7-2]]
सवग ॒ ु ॒  लो॒कं न ाजा॑नन।् िय॑मवाव॑ े॒ ।े
तम॒  ाजा॑नात।्
॒ ु वा॑
शी॒त े वात॑े पनि॒ े ह।
यचीिभ॒॑ू ॒
रिसपथा॒ य॑ि। े व ै रा॒॑ शी॒तो वात॑।
मो॒
॒ ु ॒  लो॒क॒ ा̎।ै
सवग॑ म॑े मवाव॑ े॒ ।े
गा॒य॒ ी िग॒
॒ ु तीा॑ह॥ ४॥ ॒ यवमीा॑
य॑ िरणी ॒ ह।

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 333 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda

िव ै ह॑ िरणी। ॒ु
रा॒ ं मिः।
रा॒ ं यव॑ । रा॒मवे॒ िवयाह॑
॒ ि।

िवशं॑ च॒ वै ाै ॑ रा॒ ं च॑ समीची॑ दधाित। ु म।्
ता̎ा॒ ं िवशं॒ घात॑क
॒ ु पशम॑
न पं ॒ ु त॒ इा॑ह। अप॒ वा एत॑
॒ े  ा॒णाः ा॑मि।
ता॒ाजा॑ पश ु ित॥ २॥
॒ ू प॑ ॒ े तू ॒ ं वद॑ ि।
य े यऽप॑
दिध॒ ु मती॒मच
॒ ाो॑ अकािरष॒िमित॑ सरिभ॒ ृ ं॑ वदि।
[[3-9-7-3]] ा॒णा व ै स॑रु भय॑
॒ ।
े॒
ा॒णानवा॑ धत।े
॒ ू यदय  ॑जारा॒ न पोषा॑य धनायतीा॑
शा ॒ ह।
ै ॒ ू नािभिष॑।े
ता̎शीपं न॑
ै  ा॒णा अप॑ामि।
इयं
॒ यका॒ श॑कु ि॒ के ा॑ह। आपो॒ िह ा म॑यो॒भवु ॒ इ॒िमाज
̎  य।
 े
िव ै श॑कु ि॒ का। आपो॒ व ै सवा  ॑ दवता
॒ े ̎।
े॒
रा॒म॑मधः। ॒ े िभरवाानं
दवता॑ े॒ ॑ पवय॥ े ५॥

िवशं॑ च॒ वै ाै ॑ रा॒ ं च॑ समीची॑ दधाित। ु ित॒ गभो॑  े दधत े चािर॑ च॥ ७॥
रा॒॒ मं॒ प॑
॒
आ॒हल॒ िमित॒ सपतीा॑ ह।

ता̎ा॒ाय॒ िवश॑ सपि। [[3-9-8-1]]
आह॑ त ं ग॒ भ े पस॒ इा॑ह। ॒ ितः जाः
जाप॑ ॒ े॒ ॒ ु शत।्
सृ॒ ा णाऽनािव॑
िव ै गभ॑॥ ३॥ ता॒  पनु॒ संभ॑िवतं॒ ु नाश॑ोत।्
सो̎ऽवीत।्
[[3-9-7-4]] ॒ ॒
ऋविदः।
रा॒ ं पस॑। यो मतः े॒ पन॑ु  सं॒ भरिदित॑
॒ ।
रा॒मवे॒ िवयाह॑
॒ ि। ॑ े॒ े ॒ ै सम॑भरन।्
॒ े अमधनव
तं दवा
ु म।्
ता̎ा॒ ं िवशं॒ घात॑क ु ्
ततो॒ व ै त आ̎वन।
मा॒ता च॑ त े िपता
॒ च॑ त॒ इा॑ ह। े॒ े ॒ यज॑त।े
यो̎ऽमधन
इयं
॒ व ै मा॒ता। ॒ ितमवे॒ संभ॑रृ॒ोित॑।
जाप॑
॒ िपता।
असौ ॒ ु ॑ माल॑ भत॥
पष॒ े १॥
े॒ ै ॒ पिर॑ ददाित।
आ॒ामवनं
अं॑ वृ॒ ॑ रोहत॒ इा॑ह। [[3-9-8-2]]
ीव  वृ॒ ा̎म।् ु॑
॒ ै जो व ै पषः।
वरा॒
िय॑मवाव॑ े ४॥
े॒ ॥ ॒ मवाल॑
िवराज॑ े॒ भत।े
॒ ्
अथो॒ अं॒ व ै िवराट।
[[3-9-7-5]] अ॑मवाव॑ े॒ ।े
ु ा॒मीित॑ त े िपता अ॒ माल॑ भत।े
स॑ल ॒ ु तसयिदा॑
॒ ग॒ भ े मिम॑ ॒ ह।
िव ै गभ॑। ा॒जा॒प॒ ो वा अ॑।
॒ ितमवाल॑
जाप॑ े॒ भत।े
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 334 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
अथो॒ ीवा  एक॑शफम।् श॑ रयः पृ॒ ं भ॑व॒ द॑॒॑।
िय॑मवाव॑ े॒ ।े ॒ ऽ̎ े ॒ े वा एत
अ ॒ े पशव
॒ ॒ आल॑ ॥
े १॥
े २॥
गामाल॑ भत॥
[[3-9-9-2]]
[[3-9-8-3]] उ॒ तव॑े ा॒ाः।
॒ व ै गौः।
यो े रयाः।
उ॒ तवा॑ ॒
॒ े॒ भत।े
यमवाल॑ 
अह॑ रेव॒ ॒ पण॒े सम॑धयित।
अथो॒ अं॒ व ै गौः। अथो॒ अ॑ एवष  त।े
॒ ै ब॒ िलि॑य
अ॑मवे॒ ाव॑।े तदा॑ः।
अजा॒ ॒ू े
॒ वी आल॑ भत े भ। ॒ े
अप॑शवो॒ वा एत।
ु ॒ भमा।
अथो॒ पिव ॒ू ॒
यद॑ जा॒वय॑ारया॑

ु मवाव॑
पि॑ े॒ ।े ॒ े व ै सव ॑ पशव॑
एत ॒ ।
ु ॑ चारया
पय  ॑िकृ तं॒ पषं ॒ ो॑ज
ृ ॒ िहसाय।ै या॒ इित॑।
उ॒ भौ वा एतौ ॒ ू आल॑ त।
॒ पश े े ू 
ग॒ ा॒ शन॑ ु ॒ मऽहाल॑
े ॒ े २॥
भत॥
या॑व॒ मो य॑ परमः।

तेऽ̎ ो॒भय॑े य
॒ े ब॒ ाः। [[3-9-9-3]]

अभीा॑ ॒
अिभी॑
ताः। े ॒ै
तनवोभया ू ।े
̎॒ शनव॑

अिभिज॑ ॒ ॑ भवि।
ता अिभता ा॒जा॒प॒ ा भ॑वि।

ननंै ॑ दं॒व॑ पशवो॑ ॒ े ब॒ ाः।
य अन॑िभिजता॒िभिज॑।ै

अभीा॑ ॒
अिभी॑
ताः। सौ॒रीनव॑ ॒ ता
े वशा ॑ ू ा॑ भवि।
॒ अनब॒

अिभिज॑ ॒ ॑ िहसि।
ता अिभता ॒ त एव
अ॒  मव॑।े
॒ ॑वच॒ स
े॒ े ॒ यज॑त।े
यो̎ऽमधन सोमा॑य ॒ रा॑ऽे नोवा॒हाव॑ न॒ ाहा॒िवित॑ िन॑
॒ 
य उ॑ चनमवं
ै े॒ वद॑े ॥ ३॥ ॒ ू भत।े
पशनाल॑
ल॒ भ॒त े॒ गामाल॑ भत े परमो
॒ ऽ̎ ौ च॑॥ ८॥ ॒ रा॒ाणा॑म॒ िभिज॑।ै
अहो॒
॒ ु वा  एष॒ ृ॑त।े
पशिभ॒
[[3-9-9-1]] े॒ े ॒ यज॑त।े
यो̎ऽमधन
॒ ॒ े ॒ वा एष॒ ोम॑ने रा॒ा।
थमन ॒ लं क॒ ाषं॑ िकिकदी॒िवं िव॑ दी॒गयिमित॑
छग॒ ॒
च॒ त॒ ो॒ े ना॒म॒ु रऽहन
ु मने ॑ कृ ॒ तनाया॑ े ।् ॒ ू भत।े
ा॒ाशनाल॑
॒ िव॒ श े ॑ितायां
एक॒ ॒ ॒ ित॑ितित। ॒ ु रेवाान
पशिभ॑ ॒ 
॒  सम॑धयित।
॒ िव॒ शा॑िताया॑
एक॒ ॒ ॒ ू ॒
ऋतनारो॑
हित। ॒ ु वा  एष॒ ृ॑त।े
ऋतिभ॒

ऋतवो॒ व ै पृ॒ ािन॑। े॒ े ॒ यज॑त।े
यो̎ऽमधन
॒  संवरः।
ऋतव॑ ॒ ॒
िपशा॒ ु ॒ ू भत।े
॒ इृ॑तपशनाल॑
यो॑ वासा
॒ ु वे संव॑ र॒ े ॑िताय॑
ऋत॒ ॒ । ॒ ु रवाान
ऋतिभ॑ े॒ 
॒  सम॑धयित।
॒ े अारो॑
दवता॑ ॒ हित। ॒ ु वृत।े
आ वा एष॒ पशो॑
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 335 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
े॒ े ॒ यज॑त।े
यो̎ऽमधन
पय  ॑िकृ ता॒ उ॑ज
ृ ॒ ना̎ाय॥ ३॥ [[3-9-11-2]]
॒ ू भतऽौ
ल॒ ॒॒ े ल॒ भ॒त े॒ ा॒ाशनाल॑ े॒ च॑॥ ९॥ चत॑दु श॒ तान॑ ु का॑हु ो॒न॑िर।ै
ै नवा॒
॒ साय॒ ाहित॑
या॒ े पदशम। ॒ ्
[[3-9-10-1]] ॑  स॒ रा॑यः।
प॑दश॒ वा अधमा॒
॒ ितरकामयत म॒ हान॑ा॒दः ा॒िमित॑।
जाप॑ अध॒ ॒ म ा॒स॒ शः संव॑ र॒ आ̎ते।
स एताव॑
॒ मध े॒ े म॑िहमाना॑
॒ वपयत।् दवा॒ ु संय॑ा आसन।्
॒ े स॒ राः

ताव॑ गीत। ु य॑ िकृ॒ त॑।
ते̎ऽव॒
॒ ा॒दो॑ऽभवत।्
ततो॒ व ै स महान॑ अ॑॒ म॑ ॒ ु ा॒रम॑ु रामह।ै
े  वयम॑
यः का॒मय॑ते महान॑
॒ ा॒दः ा॒िमित॑। अथतानिभभ॑ ै॒ ॒ वा॒मित॑
े ।
स एतव॑
॒ मध े॒ े म॑िहमानौ॑
॒ ृ
गीत। त े लोिह॑ त॒ मद॑ु हर।
॒ े॒
महानवाा॒
दो भ॑वित। ॒ े अभ॑वन॥् २॥
ततो॑ दवा
॒ मा॒न॒ दवा॑
यज॒ ॒ े ॒ व ै वपा।

राजा॑ मिहमा।
॒ [[3-9-11-3]]
यपां
॒ म॑िहोभ॒ ॒ ित।
॒ यत॑ पिरयज॑ पराऽस॑रु ाः।
यज॑मानमवे॒ रा॒नो॑
े भ॒यत॒  पिर॑ गाित।

॒ ु ॒ ातृ॑ािभभ
यि॑ कृ॒ ो॒ लोिह॑ त ं जहोित ू ।ै
॒ ु ̎ाहाकारा॒ वा अ
परा ॒ े दवाः।
॒े भव॑ ा॒ना̎।
॒ े
उ॒ पिर॑ ााहाकारा अ। परा̎ऽ॒ ातृ॑ो भवित।
त े वा एतऽ॑
॒ े एव े उ॒ भयऽव॑
॒ म॑ े ।े गो॒म॒ ग े थमामाितं
ृ ॒ क॒ठन॑ ॒ ु
॑ जहोित।
यपां
॒ म॑िहोभ॒ ॒ ित।
॒ यत॑ पिरयज॑ ॒
पशवो॒ व ै गो॑म॒ ग
ृ ः।
े॒
तानवोभया
̎ ीणाित॥ १॥ ॒ ो̎ऽिः ि॑कृ॒ त।्
॒ ॒ ित॒ ष॑ ॥ १०॥
पिरयज॑ ॒ ू ॒  ॑धाित।
॒ े पशनद
॒ ादव
॑ ॒ यत॑।े
अथो॒ यषाऽऽित
ै॒
[[3-9-11-1]] ॒ ू ॒ त॥
न त॑ ॒ ः पशनिभम॑ े ३॥
॒ े वा अ॑।
व॒ै॒ दवो
तं या॑जापं ु॒  ्
॒ कयात। [[3-9-11-4]]
॒ े अिप॑भागाः।
या दवता॒ अ॒॒ श॒ फन॑
े ितीया॒
॒ ु
॑ जहोित।
माितं
 े ्
े ने ॒ ॑धयत।
ता भा॑ग॒धय॑ ॒
पशवो॒ वा एक॑शफम।्
॒े 
दवता ॒ ॑ दात।्
̎ ः समदं ॒ ो̎ऽिः ि॑कृ॒ त।्
े॒
गा ॒ ू ॑िे भ॒ िरित॑।
ा̎ां मडका॒ ॒ ू ॒  ॑धाित।
॒ े पशनद
॒ ादव
॒ ॑ कृ ॒ ा ॑ितसं॒ ायमा
आ॑मवदानं ु
॒ ॑तीजहोित। ॑ ॒ यत̎।े
अथो॒ यषाऽऽित
ै॒
या एव ॒ े अिप॑भागाः।
॒ दवता॒ ॒ ू ॒ त।े
न त॑ ॒ ः पशनिभम॑
ता भा॑ग॒धय॑ 
े ने ॒ सम॑धयित। ॒ ॒
अयय॑ ॑ तृ॒ तीया̎म।्
ने कमडना

॒े 
न दवता ॒ ॑ दधाित॥ १॥
̎ ः समदं
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 336 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
आितं ु
॑ जहोाया॒ ॒
ो॑ व ै जाः। िपा ु ॑ ि॑ितः।
॒ ै पषो॒
॒ ो̎ऽिः ि॑कृ॒ त।् तद॑ने ं ितया॒
॒ 
सम॑धयित।
॒ े जा
॒ ादव ॒ अद
॒  ॑धाित। तदा॑ः।
॑ ॒ यत̎।े
अथो॒ यषाऽऽित
ै॒ ॒ ो॒मीयं॒ पवू  होता
अ॒ ॒ ३ िपदा
॒ ३ इित॑।
॒ अिभम॑
न त॑ ॒ ः जा ॒ े ४॥
त॥ ॑
अो॒ वा अो॒ मीय̎म।्
॒ भ॑वत े जा
दधा॒ ॒ अद
॒  ॑धाित॒ े च॑॥ ११॥ ु ॑ िपदा
पषो ॒ ̎।
॒ ो॒मीय ा
अ॒ ॒ िपदा॑ ु
॒ जहोित।
[[3-9-12-1]] ता̎िपात॑
॒ ु ादमि।

अ॑॒ वा आल॑ ॒ मध॒े उद॑ ामत।् अथो̎ िपव ु द॒ ित॑ापयित।
॒ े॒ चत॑
तद॑ ो॒मीय॑मभवत।् िपदा॑
॒ ा।॒
नााम॑ु रा॒माितं ु
॑ जयात।्
॒ु ।
यद॑ ो॒मीयं॑ जहोित॑
ु रा॒माितं
यदाम॑
॒ ु॒
॑ जयात।्
े मवनमाल॑
स म॑ध े॒ ै ॒ भत।े

आ॑ने जहोित। ॒
 ॑िताया े
̎ वत।
े वा आ̎म।्
मधो॒ ॒ अ॒ तो ज॑हु ोित॒ ित॑ि॥
िपदा॑ ै ३॥
े ऽ̎ ो॒मीय̎म।्
मधो  ापयित॒ प॑ च॥ १२॥
बृ॒ ह॒॑धयित
े ने ॒ वाि॒
मध॑ ै े ॑ दधाित।
धं

षिशतं जहोित। [[3-9-13-1]]
षिशदरा बृह॒ती॥ १॥ ॒ ितरमधम॑
जाप॑ े॒ सज
ृ त।
॒ृ
सो̎ऽाोऽपा ̎ ामत।्

[[3-9-12-2]] तं य॑॒ तिभ॒ ̎ ै त।्
ु र

 ाः पशव॑
बाह॑त ॒ ।  िवत।्
ु ना॑
तं य॑॒ तिभ॒
ू माा̎।
सा प॑श॒ नां तिमि॑िभ॒ रै̎त।्
॒ ू े॒ मा॑या॒ सम॑धयित।
पशनव  तिमि॑िभ॒ र॑िवत।्
ु॒ ् तिदी॑नािमिम।
॒ ्
ू सीवा॒  कनी॑यसीवा  जयात।
ता यय॑
॒ ू
पशा॑  े ्
या॒ ॑धयत। ॒
यंव॑ रिमि॑  त।े
िभ॒ यज॑

षिशतं जहोित। अ॑मवे॒ तदि॑ित।
षिशदरा बृह॒ती। सा॒िव॒ ियो॑ भवि॥ १॥
 ाः पशव॑
बाह॑त ॒ ।
ू माा̎।
सा प॑श॒ नां [[3-9-13-2]]
॒ ू े॒ मा॑या॒ सम॑धयित॥
पशनव  २॥ इयं ॒
॒ व ै स॑िवता।

यो वा अां नय॑ित॒ यो िनलय॑
॒ त।े
[[3-9-12-3]] ॒
अां वाव तं िव॑ ि।
॒ ो॒मीय ा
अ॒ ु । न वा इमां ॒ े ः।
॒ कना॑
॒ िपदा॑
॒ जहोित
॒  ु ॒
ते महतीित॑
ितयोऽ॑ ।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 337 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda

या॑िवियो॒ भव॑ ि। ॒ श॑क
 ̎ ।्
ु ाऽा॒ीः ात
॒ ॒ ॑सतू एवन॑
सिवतृ ॒ ै िमित। ̎ ॒ ण े ी र॑ मत॒ इित॑।
न व ै ा
ई॒
॒ रो वा अ॒  म॑ ु ॒  परां̎ परा॒वतं॒ गो॑। ा॒॒ णो̎ऽो गायेत ̎ ।्
या॒यध ं ती ु ।
ृ ̎ज॒ होित॑ रा॒ज॒ो̎ऽः।
अ॑॒ य॒ ै ध
ृ ॥ ै̎ २॥ ॒ व ै ा
̎ ॒ णः।

॒  रा॑ज॒॑।
[[3-9-13-3]] तथा॑ हा॒ ॑णा च ण॑
॒ े चोभ॒ यत॒  ीः पिर॑ गहीता

 त।े
या॒तिरि॑िभ॒ यज॑ भवित।
अ॑मवे॒ तदि॑ित। तदा॑ः।
या॒यध ु ।
ृ ̎ज॒ होित॑
ं ती ॒ िदवा॒ गाय॑ते ाम।्
यभौ
अ॑॒ वै य॒ ै ध
ृ ̎।ै े ् २॥
अपा̎ाा॒ ं ा॑मत॥

ता̎ा॒य ं जाः ॒ े भवि।
ा॑
 त।े
या॒तिरि॑िभ॒ यज॑ [[3-9-14-3]]
अ॑मवे॒ तदि॑ित। ̎ ॒ ण े रा॒ र॑ मत॒ इित॑।
न व ै ा

ता॒िवा॑ नष॒ ै एित। ॒ ख॒ व ै राजा॑ का॒मय॑त।े
यदा
 े सा॒यध
या॒तिरि॑िभ॒ यजत॑ ं ती ु ।
ृ ̎ज॒ होित॑ अथ॑ ाणं॒ िज॑नाित।
॒ रा॒ाा॑मवनमि॑
अहो॒ े॒ ै ॒ ित। िदवा̎ ाणो े ्
॒ गा॑यत।
े॒
अथो॑ अहोरा॒ाा॑मवा ॒ े क॑यित॥ ३॥
ै ॑ योगमं न राज॒ ॑।
भ॒ व॒ ि॒ धा॑
ृ एनमि॑
॒ ॒कंे ॑ च॥ १३॥ ॑णो॒ व ै ॒ पमह॑ ।
॒ ॒ राि॑।

[[3-9-14-1]] तथा॑ हा॒ ॑णा च ण॑
॒ े चोभ॒ यतो॑ रा॒ ं पिर॑ गहीतं

अप॒ वा एता॒
॒ ी रा॒ ं ा॑मित। भवित।
े॒ े ॒ यज॑त।े
यो̎ऽमधन ॒ गायत
इ॑ददा॒ इ॑यजथा॒ इ॑पच॒ इित॑ ाणो ̎ े ।्
ा॒॒ णौ वी॑णागा॒िथनौ॑ गायतः। ॒ प॒ तू  व ै ा
इा॒ ̎ ॒ ण॑॥ ३॥

॒ ू॒ ्
ि॒ या वा एतपम।
यीणा̎। [[3-9-14-4]]
े॒
िय॑मवाि॒ ॑ ः। इा॒ ू न॒ वन
॒ प॒त 
ै ै ॒  स सम॑धयित।
ु ॑  िय॑मत।
॒ ख॒ व ै पष॒
यदा ॒ु े इ॑िजना॒ इ॑यथा॒ ु इ॒मु सं॑ ा॒मम॑ह॒िित॑
वीणा̎ऽ ै वात।े राज॒ ॑।
तदा॑ः। ॒ ु व ै रा॑ज॒॑।
यं
॒ ा̎॒णौ गाय॑ते ाम॥् १॥
यभौ ॒ ु े ॒ ै ै ॒  स सम॑धयित।
यनवन 
॒ ॒  ॒ इा॑ः।
॑ वा एततव
अा॒
[[3-9-14-2]] े॒ े ॒ यज॑त॒ इित॑।
यो̎ऽमधन
॒ ̎ऽो गाय॑ित ितो
ितो ॒ ̎ऽः।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 338 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
षंप॑।े [[3-9-15-3]]
॒ ।
षा ऋतव॑ ु े॒ ॑ तपिया
मृ॒ मवाा  ॒ प॑िरपाणं
॒ ॑ कृ ॒ ा।
॒ ू े॒
ऋतनवा ै ॑ कयतः। ण॒ू  े भ॑षे ॒ज ं क॑रोित।
ताा स॒ ाया̎म।् ॒  ह॒ व ै म॑िु ड॒ भ औ द॒ वः।
एता
॒ य॒ 
अनो॒ ु े च॑ श॒ त े च॑ ददाित।
॒ ू हाय
ण॒ ॒ ॒ कार।
ै॒ ाय॑ििं िवदा॑
श॒ ताय॒ ु पषः
ु ॑ श॒ ति॑ े यः। ॒
यो हा॒ािप॑ जायां ̎ ाण॒  हि॑।
ु विय
आय॑ े॒ े ॒ े ित॑ितित॥ ४॥ सव  ॑॒ ै तै ॑ भष॒े ज ं क॑रोित।
गाय॑ते ां ामाण॑
े ॒ ॒
कयतािर॑ च॥ १४॥
॒ ु ॒ ॒ ाह॑
जकाय े वभृ॒ थ उ॒
॑ मामाितं ु
॑ जहोित।
ु ॒
॑ व ै ज॑कः।
वणो॒
[[3-9-15-1]] ॒ त एव
अ॒ ॑ मव॑ यजत।े
॒ वण॒
सव ष॑ ॒ ु वा एष
॒ ु लो॒के ष॑ ु मृ॒ वो॒ऽाय॑ाः। े  ॑िध॑
ख॒ ल॒ तिव ॒ ॒ु
श॑ ॒ ू  हु ोित।
िपा॒॑ मध॑
े यदाती॒
तो॒ ॑ न  ज॑ु यात।
॒ ् एत ॑
॒ ै वण ॒ प।ं
े ्
ु  ॑त।
लो॒के लो॑क एनं मृ॒ िव ॒ पण॒े वै वण॒
॑ मव॑ यजत॥
े ३॥
मृ॒ व े॒ ाहा॑ मृ॒ व े॒ ाह॑ ॒ू  ॑ ु
े िभपवमातीजहोित। ु ॒ ु
लो॒के मृ॒ जहोित॑ ॒ ू  हु ोित॒ े च॑॥ १५॥
मध॑
लो॒काो॑कादव ु यजत।े
॒ े मृ॒ मव॑
ननंै ॑ लो॒के लो॑के मृ॒ िव ु  ॑ित। [[3-9-16-1]]
यदम॒॒ ु ै ाहा॒ऽम॒ ु ै ाहित
े ॒ ज॑ु ॒ च
ं ी॑त। वा॒॒णो वा अ॑।
ब॒ ं मृ॒ मु ॒ िमं॑ कवत।
ु 
॒ े या॒ ॑धयित।
तं दवत॑
मृ॒ व े॒ ाहक
े े ॑ ा एवकां ु
॒ ै ̎ जयात।्
॒ क॒ रोित॑।
या॑जापं
॒ ु ॑ो॒के मृ॒ ः॥
एको॒ वा अमिँ ु १॥ नमो॒ रा॒ े नमो॒ वणा॒
॑ या॑
े ह।
वा॒॒णो वा अ॑।
[[3-9-15-2]] ॒ ै ै ॑ दवत॑
यवनं 
॒ े या॒ सम॑धयित।
॒ नया॒
अश॒ ु े॒
॒ मृ॒ रव। नमोऽा॑य॒ नम॑ जाप॑
॒ तय॒ इा॑ह।
े॒ ु ॑ो॒के ऽव॑ यजत।े
तमवामिँ ा॒जा॒प॒ ो वा अ॑।
॒ ू हाय
ण॒ ॒ ै॒ ाह॑ े वभृ॒ थ आितं ु
॑ जहोित। ॒ ै ै ॑ दवत॑
यवनं 
॒ े या॒ सम॑धयित।
॒ ू हामवाव॑
ण॒ ॒ े॒ यजत॥े नमोऽिध॑पतय॒ इा॑ह॥ १॥
तदा॑ः।
य॑ ण
ू हाऽपा॒
॒ ाऽथ॑। [[3-9-16-2]]
का̎॒ ऽिप॑
े ियत॒ इित॑। धम॒ वा अिध॑पितः।
ु  अो
अमृ॑॒वा ॒ ू हाया॒
॑ण ॒ इा॑ः। धम  ॑मवाव॑ े॒ ।े
॒ ू हा
ण॒ ु ।
॒ वाव मृ॒ िरित॑ ॒
अिध॑पितरिध॑ ु॒  पितरहं॒ जानां
पितं मा कविध॑ ॒ ̎
य॑ णू हाय
॒ े वभृ॒ थ आितं
ै॒ ाह॑ ॒ ु ॥ २॥
॑ जहोित॑ ू ॒
भयासिमा॑ ह।
अिध॑पितमवन
े॒ ै  समा॒नानां̎ करोित॥

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 339 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
मां ध॑िे ह॒ मिय॑ ध॒ हे ीा॑ह।
आ॒िशष॑मवतामाशा
े॒ ै ̎ ।े
 [[3-9-17-1]]
े ॒ ु ॑ त े जहोित।
उ॒ पाकृ॑ ताय॒ ाहपाकृ ु
॒ े ्
ु ॒ ित।
य॑मपतप॑
आल॑ ाय॒ ाहित े ॒ िनय॑ु े जहोित।
ु े ्
आ॒॒ये माक॑पालं॒ िनव  ॑पत।
॒ ॒ ाहित॑
ताय े त ॒ े ज॑हु ोित। सौ॒ ं च॒ म।्
॒ लो॒काना॑म॒ िभिज॑॥
एषां ै २॥ ॒ ॒ ॑ पालम।्
सा॒िवमाक
यदा̎॒ये ो भव॑ ित।
[[3-9-16-3]] ॒
अिः सवा  ॑ दवता
॒ े ̎।
॒ लो॒के ॑वत।े
 वा एष॒ एो ॒ े िभरवनं
दवता॑ े ॒ ै ॑ िभषित।
े॒ े ॒ यज॑त।े
यो̎ऽमधन यौ॒ो भव॑ ित।
ै ा॒मा̎ि॒ नम।्
आ॒॒ये म̎ सोमो॒ वा ओष॑धीना॒ राजा̎।
॒ ू भत े॒ ित॑ि।ै
ताशनाल॑ या॑ एवनं ॒
॒ ै ॑ िवित॑ ॥ १॥
यदा̎॒ये ो भव॑ ित।

अिः सवा  ॑ द॒वे ता̎। [[3-9-17-2]]
॒ े एवाव॑
दवता॑ ॒ ॥े तािभ॑रेवनं
॒ ै ॑ िभषित।

॒ वा अिः। ॒ भव॑ ित।
या॑िवो
िम॑
॒ । ॒ ॒ ॑सतू एवनं
सिवतृ ॒ ै ॑ िभषित।
यदै
̎ ा॒ो भव॑ ित॥ ३॥ एतािभ॑
॒ े ॒ ै ॑ दवता॑
रवनं 
॒ े िभिभषित।
॒ दो हव
अग॒ ॒ ै भ॑वित।
[[3-9-16-4]] े ्
पौ॒ ं च॒ ं िनव  ॑पत।
॒ ॒ ॒ े एवाव॑
 ॒ ।े यिद॑ ो॒णः ात।्
यदा̎ि॒ नो भव॑ ित। ॒ ू व ै ौय॑ िभ॒ षक।्
पषा
आ॒िशषा॒मव॑ ।ै स एवनं
॒ ै ॑ िभषित।
यो॑ भवि। ॒ ै भ॑वित॥ २॥
अो॑णो हव
॒ े लो॒काः।
य॑ इम
॒ वे लो॒के ष॒ ु ित॑ितित।
ए॑ [[3-9-17-3]]
॒ ऽे हो॒मच॒ु ऽे ाक॑पाल॒ इित॒ दश॑हिवष॒िमिं॒ िनव  ॑पित।
अय े ्
रौ॒ं च॒ ं िनव  ॑पत।
॒ ्
दशा̎रा िवराट। यिद॑ महती ॒ े ऽिभ॒ म॑ते ।
॒ दवता॑
॒ ्
अं॑ िवराट। ॒ ॒ ॒े ॒ वा अ॑।
एतवो॑
॒ वाामव॑
िवराज॒ ै ॒ ।े यवनं॒ ै ै ॑ दवत॑
॒ े या िभषित।
॒ े  ॑ े थम
अम ॒ ु ा॑ भवि
॒ च॑ते स॒ इित॑ याानवा॒ ॒ दो हव
अग॒ ॒ ै भ॑वित।
॒
सवाय॑ ॥ ४॥ वा॒ ै॒ न॒ रं ाद॑ शकपालं॒ िनव  ॑पृ े̎ ।्
े गाख॒ रे यिद॒ नागत
अिध॑पतय॒ इा॑हा॒िभिज॑ा ऐा॒ो भव॑ ित ॒ एकं॑ इयं ॒ ̎
॒ वा अिव ॒
 ानरः।
च॥ १६॥
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 340 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
इयमवन॑  ̎ पिररोध॒
॒ े॒ ै म॒ िचां ॒ मान॑यित। तदा॑ः।
आ हव ु मह॑ गित।
॒ ै स॒  ाद॑ श ौदना
॒ े ्
ि॑त े॒ िनव  ॑पत।
य॑धी॒यात॥् ३॥ ा॒द॒शिभ॒ वि ॑िभयज॒ तित॑
े े ।
 ते ।
यिद॑ ििभ॒ यज॑
[[3-9-17-4]] ु एनं यः
उ॒ प॒नाम॑क ॒ ात ̎ ।्
॒ े हो॒मच॒ु ऽे ाक॑पालः।
अयऽ पापी॑या॒ ु ात ̎ ।्
सौ॒य पय॑। आ॒ािन॒ वा एत
॒ ॒ छािस।
वा॒य॒ ॑ आ॑भागः। य ईजा॒नः।
यज॑मानो॒ वा अ॑। तािन॒ क एताव॑ ु ी॒तित॑
॒ दाश॒ ु पनु ॒  य॑ े ।
अह॑ सा॒ वा एष॒ ग॑हृ ी॒तः। सवा॒  व ै सि॑त े य
॒ े वागा े १॥
̎ त॥
े य॒ ोि॑तो॒ऽित॑
याो॒ मधा॑ े ।
ु े िनवप॑
यदहो॒मच॑ ॒  ित। [[3-9-18-2]]
अह॑ स एव ु
॒ तन॑े मत।
े साऽऽा भ॑वित या॒तया̎ी।
यज॑मानो॒ वा अ॑। ू ॒ ॑ तवे ॒ िह भवृ
रीकृ ॒ ॑ ता।
े सा॒ वा एष॒ ृ॑त॥
रत॑ े ४॥ ॒ ु े ः।
सा न पन॑ु या॑
ाद॑ श॒वै ॑ौदना
॒ े ्
ि॑त े॒ िनव  ॑पत।
[[3-9-17-5]] जाप॑ ॒  ओ दनः।
॒ ितवा ॒
े य॒ ोि॑तो॒ऽित॑
याो॒ मधा॑ े । ॒ जाप॑
यः ॒ ितः।
सौ॒य रत॑
े । ु एनं यो
उ॒ प॒नाम॑क ॒ भ॑वित।
यौ॒य पयो॒ भव॑ ित। न पापी॑यावित।
े स॒ वन
रत॑ 
ै ै ॒  स सम॑धयित। ाद॑ श भवि।
यज॑मानो॒ वा अ॑। ॒
ाद॑ श॒ मासा̎ संवरः।
गभ॒ व ा  एष॒ ृ॑त।े संवर॒ एव
॒ ित॑ितित॥ २॥
े य॒ ोि॑तो॒ऽित॑
याो॒ मधा॑ े । आ॒॒ त े॒ सं॒ व॒ र॒ एकं॑ च॥ १८॥
वा॒य॒ ा॑ गभा̎ ।
या॑य॒ ॑ आ॑भागो॒ भव॑ ित। [[3-9-19-1]]
गभ ॑रवन 
े ॒ ै ॒  स सम॑धयित। ॒ ू  यः।
एष॒ व ै िवभनाम॑ ॒
अथो॒ यषाऽ॑
ै॒ मध े॒ े ाय॑िितः ि॒ यत̎।े सव ह॒ व ै त॑ िवभ ॒ ु भ॑वित।
इा
॒ वसी॑यावित॥ ५॥ यै॒ तन॑े यन
॒ े ॒ यज॑।े

िवो॑
णो हव ॑
॒ ै भ॑वधी॒यायत ॑ े॒ ॒
े॒ गभ रवन ॒ ू  यः।
एष॒ व ै भनाम॑ ॒
 ॒ े च॑॥ १७॥
सम॑धयित सव ह॒ व ै त॑ भ ॒ ु भ॑वित।
ै॒ े यन
यतन॑ ॒ े ॒ यज॑।े
[[3-9-18-1]] एष॒ वा ऊज  ॑ा॒ाम॑ यः।

सव ह॒ व ै तोज  ॑वित।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 341 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
ै॒ े यन
यतन॑ ॒ े ॒ यज॑।े ॒ ू भज
एष॒ व ै िवभः ॒ ू  ॑ा॒य॑ा॒िध॑तृ ो॒ ावृ॑॒

एष॒ व ै पय॑ा॒ाम॑ यः॥ १॥  ॑िता॒धी दी॒घः ो
ित॑ितज॒े ी ॑वच॒  ॒
ाद॑ श॥
[[3-9-19-2]]
सव ह॒ व ै त॒ पय॑वित। [[3-9-20-1]]
ै॒ े यन
यतन॑ ॒ े ॒ यज॑।े ता॒ण
 ा॒  सं॑पयि।
एष॒ व ै िवध॑तृ ो॒ नाम॑ यः।
॒  ्
॒ व ै ता॒म।
यो
सव ह॒ व ै त॒ िवध॑तृ ं भवित। 
॒ े ॒ ै ै ॒  सम॑धयि।
यनवन
ै॒ े यन
यतन॑ ॒ े ॒ यज॑।े या॒मने ॒ साा̎ ो॒ताऽनप॑ू ितत।े

एष॒ व ै ावृ॑ो॒ नाम॑ यः। ॒ ॒ कमवनं
यमलो॒ े॒ ै ॑ गमयित॥
सव ह॒ व ै त॒ ावृ॑ ं भवित। ता॒  च॑ कृ धीवा॒स े चा॒  सं॑पयि।
ै॒ े यन
यतन॑ ॒ े ॒ यज॑।े एत ू  ॒ पम।्
॒ ै प॑श॒ ना

एष॒ व ै ित॑ितो॒ नाम॑ यः। ॒ ू ।े
॒ पण॒े वै पशनव॑
सव ह॒ व ै त॒ ित॑ितं भवित॥ २॥ ॒ ॒ ॒ िश॒ प ु भ॑वित।
िहरयक॒
तज॒े सोऽव॑॥
ै १॥
[[3-9-19-5]]
ै॒ े यन
यतन॑ ॒ े ॒ यज॑।े [[3-9-20-2]]
े ॒ ी नाम॑ यः।
एष॒ व ै त॑ज ॒ ॒ ो भ॑वित।
सव ह॒ व ै त॑ तज॒े ि भ॑वित। ॒ ु ॒  लो॒कान॑
सवग॑ ु ा।ै
ै॒ े यन
यतन॑ ॒ े ॒ यज॑।े अो॑ भवित।
 ी नाम॑ यः।
एष॒ व ै ॑वच॒ स ॒ ॒ तरा
जाप॑ े॒ ।ै̎
 ी जा॑यत।े
आ ह॒ व ै त॑ ा॒ णो ॑वच॒ स  ्
॒ व ै लो॒क॑ ॒ प ं ता॒म।
अ
ै॒ े यन
यतन॑ ॒ े ॒ यज॑।े अ॒ िर॑  कृ धीवा॒सः।

एष॒ वा अिता॒ ॒
धी नाम॑ यः। ॒ िह॑ रयकिश॒ प।ु
िदवो
आ ह॒ व ै त॑ राज॒ ो॑ऽिता॒धी जा॑यत।े आ॒िद॑
॒ ॒ ः।
ै॒ े यन
यतन॑ ॒ े ॒ यज॑।े ॒ तर॑
जाप॑ े॒ ।
एष॒ व ै दी॒घ नाम॑ यः। ॒ ॒ े॒ लो॒कं ता॒ण
इममव  ा̎ ोित।
दी॒घाय॑ षु ो ह॒ व ै त॑ मना॑
॒ ु भवि।
ै॒ े यन
यतन॑ ॒ े ॒ यज॑।े [[3-9-20-3]]
एष
॒ व ै ो ॒
॒ नाम॑ यः। ॒
अिर॑  ं कृ धीवा॒सन॑े ।
क॑त े ह॒ व ै त॑ जाो॑
॒ ॒े
योगमः। ु ̎।
िदव िहरयकिश॒ पना
ै॒ े यन
यतन॑ ॒ े ॒ यज॑॥
े ३॥ आ॒िद े ।
॒  ॒ ण॑
॒ ित॑ितं भवित॒ यतन॑
पय॑ा॒ाम॑ यः ॒ ै े यन
॒ े ॒ यज॑॒ े अ॑ने ॒ वै म॑
े ने जाप॑ ु  सलो॒कता॑माोित।
॒ ते॒ साय॑
ष॑ ॥ १९॥
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 342 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
एतासा॑
॒ मवे॒ दवता॑ ु म।्
॒ े ना॒ साय॑ ा॒णा॒पा॒नौ वा एतौ ॒ े ̎म।्
॒ दवाना
सा॒िता समानलो॒कता॑माोित।  े॒
यद॑ कामधौ।
े॒ े ॒ यज॑त।े
यो̎ऽमधन ा॒णा॒पा॒नाववाव॑ े॒ ।े
य उ॑ चनमवं
ै े॒ वद॑े ॥ ३॥ ओजो॒ बलं॒ वा एतौ ॒ े ̎म।्
॒ दवाना
अव॑ ा आो॒ौ च॑॥ २०॥  े॒
यद॑ कामधौ।
ओजो॒ बल॑ मवाव॑ े॒ ।े
[[3-9-21-1]] ॒
अिवा  अमध
॑ े॒ ॒ योिन॑रा॒यत॑नम।्
आ॒िदााि॑
॒ ु ॒ लो॒के ̎ऽध।
रस सवग  सय॒ े रा॒यत॑नम।्
ू ऽयिन॑
े रस आिद॑
तऽि॑ ॒ े । ॒ े ऽ̎ े ौ िच॑ उरविदं
यद॑ मध े॒ िच॒ नोित॑।
 े॒
ताव॑ कामधौ।
॒ ु िदम
अममा॑ ॒  ॒ तं ॒ ू दि॑णामनयन।्
े भतं
ु ्
ते̎ऽवन। ॒ 
अका॒  ॒ मधाववाव॑ े॒ े॒ ।े
यं नोऽने̎।  े॒ रव
अथो॑ अकामधयो॑ े ॒ ित॑ितित॥ ३॥
ू ऽयिन॑
नाम॑ करोित॒ सय॒ े रा॒यत॑न ं च॒ ािर॑ च॥ २१॥
॒ू ।
स वयऽभिदित॑
॒ ा॑ यि।
ता॒द॒  सवय
ता̎॒  े वरो॑ दीयत।े [[3-9-22-1]]
यजाप॑ ॒ ोऽोऽभ॑वत।्
॒ ितराल॒ ॒ ितं॒ व ै दवाः
जाप॑ ॒ ̎म।्
॒ े िपतर
ता॒दो॒ नाम॑॥ १॥ ॒ ु भतं
पशं ॒ ू मधा॒
े याल॑ भ।
तमा॒लोपा॑वसन।्
[[3-9-21-2]]  ̎ह॒ इित॑।
ा॒तया
̎ ।्
॒ रासीत
ययद॒ ॒ ॒े मह॑ ।
एकं ॒ वा एतवाना॒
ता॒दवा॒  नाम॑। ॒
यंव॑ रः।
̎ ॒ मज॑यत।्
॒ वाजा
यो ॒ु 
ता॒द॑ परा̎ वं र॒ आल॑ त।े
ता̎ा॒जी नाम॑। यजाप॑ ॒ ोऽोऽभ॑वत।्
॒ ितराल॒
यदस॑रु ाणां लो॒कानाद॑ । ता॒द॑।
ता॑दािदो
॒ नाम॑। ॒ मधोऽभ॑
यो े वत॥् १॥

अिवा  अमध
॑ े॒ ॒ योिन॑रा॒यत॑नम।्
े रा॒यतन॑म।्
ू ऽयिन॑
सय॒ [[3-9-22-2]]
॒ े ऽ̎ े ौ िच॑ उरविदम॑
यद॑ मध े॒ पु ॒ वप॑ित। े॒
ता॑दमधः।
योिन॑ममवन॑
े॒ ै मा॒यत॑नवं करोित॥ २॥ े ॒
वकोऽ॑ मा॒श ं ु भ॑वित।
य एवं॒ वद॑े ।
[[3-9-21-3]] य ै तजाप॑ ॒ ोऽोऽभ॑वत।्
॒ ितराल॒
योिन॑माना॒यत॑नवावित। ता॒द॑ जाप॑ ॒ू
॒ तःे पशनामन॑
 ु पतमः॥

॒ वद॑े ।
स एवं ॒ ु ित॑पो जायत।े
आऽ॑ पः
॒ वद॑े ।
य एवं
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 343 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ू
सवा  ॑िण भतािन॑ सं॒ भ
ृ ाल॑ भत।े ॒ रा॒ े वा अ॑॒ म॑
अहो॒ े ॒ लोम॑नी।
सम॑ने ं दवाज॑
॒े  ाय॑ भरि।
े स े वच॒ स ॒ ु ।
या॒य ं ा॑तजहोित॑
े॒ े ॒ यज॑त॥
यो̎ऽमधन े २॥ ु
े ॒ लोमँ ॑ोमहोित।
अ॑वै॒ म॑
॒ नकृु ित ह ॒ व ै परा।
एतद॑ ॒ु
[[3-9-22-3]] अ॑॒ म॑ ु
े ॒ लोमँ ॑ोमित।
य उ॑ चनमवं
ै े॒ वद॑े । यो वा अ॑॒ म॑
े  पद
॒ े वद॑े ।
े  पद
अ॑वै॒ म॑ ु
॒ े प॑द े जहोित।
एत
॒ ै तवा॒े एतां ॒ े ̎म।्
॒ दवता
॒ ु भतं दश॒  ॒ ू मा॒
॒ पण॒  सौ वा अ॑॒ म॑
े  पद॥
॒ े १॥
पशं ॒ ू मधा॒
े याल॑ भ।
॒ े॒
यमव।
॒ े यम॑
यन॑ ॒ यज दवाः।
॒े [[3-9-23-2]]
॒ कु वत।
का॒म॒ ं यम॑   ू  सौ यज॑त।े
य॑ शपणमा॒
त॑ऽे मृत॒ म॑कामय। े  पद
अ॑वै॒ म॑ ु
॒ े प॑द े जहोित।
त॑ऽे मृत॒ म॑गन।् ॒ नकृु ित ह ॒ व ै परा।
एतद॑ ॒ु
े॒ े ॒ यज॑त।े
यो̎ऽमधन अ॑॒ म॑
े  पद ु
॒ े प॑द े जित।
॒ े मवाय॑
दवाना॑ े ै
े॒ ननित॥ ३॥ यो वा अ॑॒ म॑ ॒  ॑नं॒ वद॑े ।
े  िववत
े  िववत
अ॑वै॒ म॑ ु
॒  ॑न े िववतन े जहोित।
[[3-9-22-4]] ॒ वा आिद
असौ ॑ ॒ोऽ॑।
ा॒जा॒प॒ नव
े ॒ ै यन॑
॒ े यजत े कामण॑
॒ े । ॑ ॒ ॒ ित।
स आहवनीयमाग॑
अप॑नु मारमव
 े॒ ग॑ित।  े
तिव॑ तत।
॒ ॒ व ै ॒ पण॑
एत ॒ ु ाजापमृ
े परा॑ ॒ ॑ष॒भ ं त॑पू ॒ रं ॒ु ।
यद॑ िहो॒ ं जहोित॑
ब॑॒ पमाल॑ भत।े े  िववत
अ॑वै॒ म॑ ु
॒  ॑न े िववतन े जहोित।
े ः।
सव̎॒ काम॑ ॒ नकृु ित ह ॒ व ै परा।
एतद॑ ॒ु
॒
सवा।ै̎ अ॑॒ म॑
े  िववत ु
॒  ॑न े िववतन े जित॥ २॥
सव  ॑॒ िज।ै̎ ॒ े अिहो॒
पद ॑ ॒ ु ॒ ििण॑ च॥ २३॥
 ं जहोित
सव  ॑मवे॒ तना
े ̎ ोित। ॒ ितम॑
जाप॑ ॒ ादिशिभ॑
॒ ॒ ितरकामयतो॒ भाव
 जाप॑ ॒ ै
सव॑ जयित। ॒ु
यि॒ तज॒े साऽप॑ ा॒णा अप॒ ी॒ ा जाप॑
॒ ितः
े॒ े ॒ यज॑त।े
यो̎ऽमधन े॒
णाऽण॑ ु थमन॑
॒ े जाप॑
॒ ितरकामयत महा
॒  ॒ े वा
ै̎ दवो
य उ॑ चनमवं
ै े॒ वद॑े ॥ ४॥ ॒ ितं
अ॑ जाप॑ ु रप॒ ीा
॒ य॑॒ तिभ॒ ̎  ॒ णौ सव ष॑ ु

मधोऽभ॑ व॒ ज॑त एित॒ वद॑े ॥ २२॥ ॒ ू ण
वा॒ णो यं॒ तदा॑रषे ॒ व ै िवभा॒  ा॑िदाः
॒ ॒ ितं
जाप॑
॒ ॒ यो वा अ॑॒ म॑
िपतरं े ॒ लोम॑नी॒ यो॑िवशितः॥
२३॥
[[3-9-23-1]]
॒ ितरिँो॒क उरतः
जाप॑ ॑ ॒ िय॑मवे॒ जाप॑
॒ ितरकामयत
यो वा अ॑॒ म॑
े ॒ लोम॑नी॒ वद॑े ।

महाा॒ ॒ लो॒के ॒  सव ह॒ व ै त॒
तः  वा एष॒ एो

े ॒ लोमँ ॑ोमहोित।
अ॑वै॒ म॑
 ितः॥ ८४॥
ै े॒ वद॑े च॒ ायशी॑
पय॑॒ उ॑ चनमवं
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 344 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 345 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
TaittirÁya-BrÀhmaÉa पिवं ॒ ू म॑
॒ ॑ पिवियतो
॒ े ।
ु ॒ त॑।
यशो॒ यश॑ाना॒यरमृ
Book 3, Chapter 10
॒ ॒ लो॒कः।
जी॒वो जी॑िवग
सह॑ ा॒ही॑या॒नोज॑ा॒ह॑ मानः।
Edited by Subramania Sarma, Chennai
Final proofread version, May 2005
ु णो िवणो॒दाः।
जय॑िभ॒ जय̎॒ िव॑
[[3-10-1-1]] आ॒प॑ िवो॒ हिर॑ के शो॒ मोद॑  मो॒दः॥ ३॥
सं॒ ानं॑ िवानं
॒ ॒
॑ ानं ॑ जा॒नद॑िभजा॒नत।्
सं॒ क॑मानं क॑
॒ मानमपक॑ु॒ ॒ ु ं म।
मानमप॑ ॒ ् [[3-10-1-4]]
यो॒े वसी॑य आ॒यंभत ॒ू ्
॑ ू ं भतम। ॒ु को िव॒ िजद॑ िभ॒ िजत।्
॒ णो॑ऽ॒ णर॑ जाः पडरी॑
अ॒
॒ भां॒भान।्
िच॒ ः क॒े तःु भाना॒ आ॒ः िप॑मा॒नोऽ॑वा॒स॑वा॒िनरा॑वान।्
े ाना॒तप॒ प॑िभ॒ तपन।्
ोित॑ा ज॑ ॒ ष॒धः स॑॒ रो मह॑ ान।्
सव॒
रो॒च॒नो रोच॑मानः शोभ॒ नः शोभ॑मानः क॒ ाण॑। ॒ ा जो॑व॒ ाः।
एज॒
दशा  ॑ ा  िवपा
॒ द॑ श॒ता ु ना।
॒ ॑ सदश॒  ॒ु ॒
काः िश॑िपिवकाः।

॒ ू तरा
आ॒ाय॑माना॒ ाय॑माना॒ ाया॑ सनृ े ̎। ॒ ु े वः।
॒ ॒ राः सशर॑
सिर॒
ू  ॑माणा॒ पय
आ॒पय ू  ॑माणा परय॑
॒ ू ी पणा
॒ ू  पौण  सी।
̎ मा॒ ॒ रासो॑ गिमव॑
अिज॒ ॒ ।
॒ मोद॑  मो॒दः॥ १॥
दा॒ता ॑दा॒ताऽऽनो इदान ॒
॒ ̎ तदानी॑ े॒
मतिह॑ ि॒ म॑िज॒ रम।्
ु  ॑मषः
आ॒शिन ॒ व॑ ितवन
े॒ फणो ॒ ।्
[[3-10-1-2]] ु या॒ वः।
र॒र॑ माण आ॒शराशी॑
आ॒वशय॑ े॒ िवशय े न॒  सशा̎ः शा॒ः।
े॒ ̎॒ वं श॑ ू ः।
॒ ो॒म उ॒ ो॑ऽितरा॒ो ि॑ रा॒ि॑रा॒॑तरा॒
अि॒
आ॒भव॑ ॒भव̎॒ भ ॒ भत
ं वं ॑ ू ो भतः।
॒ू ॒
अि॒ तःु सय ॒ ु ॒
ू  ॑ ऋतमा॑ ॒ ु
ऋतः।
॑तु ॒ ं िव॑त
ु ॒  स॑तंु क॒ ाणं॑ िवपम।
॒ ॑ ् ॒ ितः संवरो
जाप॑ ॒ महाः॥
॒ ४॥
॒ ु ॒ त ं॑ तज॒े ि तज॒े  सिम॑म।्
शममृ मो॒ ॒ य॑ी मो॒दो ज॒ वीिण॑ च॥ १॥
॒ दप

॒ ण ं भा॑न॒ मरी॑
अ॒ ॒ त।्
िचमदिभ॒ तपप॑
॒ ॒ ॑सिवता
सिवता ॒ दी॒ो दी॒पयी॑
॒ मानः। [[3-10-2-1]]
ल॑ िल॒ ता तप॑ि॒तप̎॒ तं पन।् ू ॒ च॑ पृिथव
भरिं ॒ च॒ मां च॑।
॒ ु ू श॑
रो॒च॒नो रोच॑मानः शः ु मानो वा॒मः। ी॑ लो॒कांव॑ रं॒ च॑।
॒ ु स॑
सता ु ॒ती स॑तु ा सयमा॑
॒ ू नाऽिभषयमा॑
॒ ू णा। ॒ िता सादयत।ु
जाप॑
॒ सं॒ पा तृि॑॒ पय॑ ी॥ २॥
पीती̎ पा ॒ े याऽिरवा
तया॑ दवत॑ ॒ ॒ ु सी॑द।
ु वा॒य ं ु चा॒िर॑  ं च॒ मां च॑।
भवो॑
[[3-10-1-3]] ी॑ लो॒कांव॑ रं॒ च॑।
ु ती कामघा
का॒ा का॒ा का॒मजा॒ताऽऽय॑ ॒ ̎। ॒ जाप॑िता सादयत।ु
॒ शा॒ाऽन॑मु ॒ ाऽऽनो
अिभ॒ ॒ मोद॑  मो॒दः। ॒ े याऽिरवा
तया॑ दवत॑ ॒ ॒ ु सी॑द।
आ॒सा॒दय॑िषा॒दय̎॒साद॑न॒ सस॑ः सः।
॒ ॑रािदं
॒ च॒ िदवं॑ च॒ मां च॑।
ू ु ।
ू ॒ ू ॒ भःू शं॒ भभव॑
आ॒भिवभः ी॑ लो॒कांव॑ रं॒ च॑।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 346 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ िता सादयत।ु
जाप॑ त॑ त े वसः
॒ िशर॑ ।
॒ े याऽिरवा
तया॑ दवत॑ ॒ ॒ ु सी॑द। ॒
ी॒ो दि॑णः पः।
ू ु ॒  ॑॒ म॑स ं च॒ िदश॑॒ मां च॑।
भभव ॒  प
वषाः ु ̎म।्
ी॑ लो॒कांव॑ रं॒ च॑। ॒
श॒ र॑रः पः।
॒ िता सादयत।ु
जाप॑ ॒ े ॒ म̎म।्
हमो
॒ े याऽिरवा
तया॑ दवत॑ ॒ ॒ ु सी॑द॥ १॥ ॒ ू ॒ ॒
पवपाित॑ यः।
सं॒ व॒ रं॒ च॒ ष॑ ॥ २॥ ु षम॥् १॥
॒ ॒ ॒ ॒ परी॑
अपरपाः

[[3-10-3-1]] [[3-10-4-2]]
मवे॒ ां व̎
े ॒ यो॑ऽिस॒ सोऽिस॑। ॒ रा॒ाणी॑काः।
अहो॒
मवे॒ ाम॑चषीः।
ै ॒ भो॑ऽिस ॒ ग लो॒कः।
ऋष॒
िच॒ तािस॒ संिच॑ता।े यां̎ िदिश ॒ स।े
॒ महीय॑
एतावा॒
॒ ािस॒ भया ू ा।े ततो॑ नो॒ मह॒ आव॑ ह।
े िरम।्
ू ॒ ं य॒ तऽित॑
य॑े अ॒ े ॑न ु ॒ ू  सवा॒  िदश॒ आवा॑िह।
वा॒यभा
आ॒िदादि॑
॒ रसि।ु सवा॒  िदशोऽन॒ ु िववा॑िह।
॒ रू य।ु
िव॑े त े दवािितमाप॑
॒े सवा॒  िदशोऽन॒ ु संवा॑िह।
िच॒ तािस॒ संिच॑ता।े ॒ ण
िचा॒ िचितमापृ
॑ ।
एतावा॒
॒ ू ा।े
ािस॒ भया ॒ ण
अिच॑ा॒ िचितमापृ
॑ ।
मा त॑े अऽच॒ े ॒ ु ॑ ि।
े यने ॒ माऽित॑ च॒ यनायरावृ ॒ ु िनः॥ २॥
िचद॑ िस समयो॑
॒ु े ।
॒  ॒ वदित॑
सव ष॑ ां॒ ोित॑षां॒ ोितयददा
तप॑सो जा॒तमिन॑भृ मोज॑
॒ । [[3-10-4-3]]
त॒ े ोित॑िरक।
े इद॒॑   यने॒ ऋतावा
॒ ̎।
तन॑े म े तप। ॒ ु
िहर॑ यपः शकु॒नो भ॑रु यः।
तन॑े म े ल। ॒
महा॒ ॒ ु आिनष॑ः।
ध̎ े व
तन॑े म े दीिदिह। नम॑ े अ॒ ु मा मा॑ िहसीः।
॒े
यव॑ वाः। एित॒ ित ु ।
े ॒ वीित॒ सिमिदित॑
यावदसा॑ ू ।
॒ ित॒ सय ॑ िदवं॑ म े य।
॒ ॒ ॑॥ १॥
याव॑ तािप ॒
अिर॑  ं म े य।
आवृ॑ि॒ नव॑ च॥ ३॥ ॒ म॑े य।
पृ॒ िथव
॒ म॑े य।
पृ॒ िथव
[[3-10-4-1]] ॒
अिर॑  ं म े य।
सं॒ व॒ रो॑
॒ ऽिस पिरवरो॑
॒ ऽिस। िदवं॑ म े य।
॒ व॒ रो॑
इदा॒ ॒ ऽसीवरो॑
॒ ऽिस। अा॒ सा॑रय।
॒ ॒ ॒ ऽिस वरो॑
इरो॑ ॒ ऽिस। राा॒ सम॑च।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 347 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
राा॒ सा॑रय। [[3-10-7-1]]
अा॒ सम॑च। अस॑व े॒ ाहा॒ वस॑व े॒ ाहा̎।
कामं॒ सा॑रय। िवभ॑वु े॒ ाहा॒ िवव॑ त े॒ ाहा̎।
काम॒  सम॑च॥ ३॥ ॒ भवु े॒ ाहाऽिध॑पतय े॒ ाहा̎।
अिभ॒
ु ष समयो॑
परी॑ ॒ ु िनः पृिथव
॒ म॑े या॒िर॑  ं म े य स
॒ ॒ पत॑य े॒ ाहाऽह॒ाय॒ ाहा̎।
िदवां
च॑॥ ४॥ ु ाय॒ ाहा̎ ोित॒ ाय॒ ाहा̎।
चा॒॒ ॒
रा॒ े ाहा॑ िवरा
॒ ॒ े ाहा̎।
[[3-10-5-1]] सं॒ रा॒ े ाहा̎ ॒ रा॒ े ाहा̎।
ू ु ॒  ॑।
भभव ू य॒ ाहा॒ सया
शषा॑ ू  ॑य॒ ाहा̎।
ओजो॒ बल̎म।् च॒ म॑स े॒ ाहा॒ ोित॑ष॒ े ाहा̎।
॑ म।
॒ ् स॒ सपा  ॑य॒ ाहा॑ क॒ ाणा॑य॒ ाहा̎।
॒ ्
यशो॑ महत। अज ु॑नाय॒ ाहा̎॥ १॥
॒ तपो॒ नाम॑।
सं क॒ ाणा॑य॒ ाहकंै ॑ च॥ ७॥
॒ त̎म।्
॒ पममृ
च॒ ु ो̎म।् [[3-10-8-1]]
मन॒ आय॑।ु ॒ ॒
िवपित े॒ पव॑ मानाय गायत।

िवं॒ यशो॑ महः। 
॒ न धाराऽो॑ अषित।
मही
॒ तपो॒ हरो॒ भाः।
समं अिह॑ ह जी॒णामित॑  ॒ च̎म।्
 सपित
जा॒तव॑दे ा॒ यिद॑ वा पावकोऽिस॑
॒ । अो॒ न ीड॑ सर॒षृ ा॒ हिर॑ ।
ै ॒ु
॒ ै न॒ रो यिद॑ वा वतोऽिस॑
वा॒ । उ॒ प॒ या॒मग॑हृ ीतोऽिस मृ॒ व̎ े ा॒ जंु ॑ गािम।


शं जाो॒ यज॑मानाय लो॒कम।् ृ  व̎ े ा।
एष॒ त े॒ योिन॑म॒ 
ु ॒ दद॑ द॒ाव॑व
ऊज॒  पिं ृ ॥ १॥ अप॑म॒  ु ॒ ु ̎म।्
ृ मपध

भाािर॑ च॥ ५॥ अपतः े॒ श॒ पथं॑ जिह।
अधा॑ नो अ॒ आव॑ ह।
[[3-10-6-1]] रा॒योष सहिण
॒ ̎म॥् १॥

राी॑ िवराी̎।

साी̎ ॒ राी̎। [[3-10-8-2]]
॒  शो॒िचः।
अिचः ॒ म॒ यतंु ॒ पाशा̎।
य े त॑े सह॑
तपो॒ हरो॒ भाः। मृो॒ मा  ॑य॒ ह॑व।े

अििरो॒ बृह॒ित॑। ता॒ ॑ मा॒यया̎।
॒ े भव॑ु न गो॒पाः।
िव॑े दवा सवा॒न व॑ यजामह।े
ु १॥
त े मा॒ सव॒ यश॑सा॒ ससृ॑ज॥ भ॒ ो̎ऽमृतभ॒ ः।

राीो॑ मा स॥ ६॥ ु ता॒मत
त॑ त े मृ॒ पी॑ ृ ॑वतः।

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 348 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ गाकृ॑ त॒ मध॑मु तः। ॒ त॒ ं ॑िण।
अमृ

उप॑तोप॑
तो भयािम। ू म े॒ च॑िु ष ि॒ तः।
सय
॒ ु ॒ ॒ वाक।्
िू तः क॒े तयानां
माऽिभभ॑ च॒ ु द॑य।े
े ॥ २॥
असा॒विह॑ द॑ य॒ ं मिय॑।
॒ ॒ त̎।े
अहममृ
[[3-10-8-3]] ॒ त॒ ं ॑िण।
अमृ
॒ जाग॑िृ वः ाण।
अो च॒ मा॑ म े॒ मन॑िस ि॒ तः॥ ५॥
े ।
असा॒विह॑
ब॒ िध॒ र आ̎ियतरपान। [[3-10-8-6]]
े ।
असा॒विह॑ मनो॒ द॑ य।े
॒ ॒
अहोऽा॒ ु
च॑। द॑ य॒ ं मिय॑।
े ।
असा॒विह॑ ॒ ॒ त̎।े
अहममृ
॒ दाशो॒ मन॑।
अपा॒ ॒ त॒ ं ॑िण।
अमृ
े ।
असा॒विह॑ िदशो॑ म े॒ ो̎ े ि॒ ताः।
कव े॒ िव॑िच॒ े ो॑। ो॒  द॑ य।े
े ।
असा॒विह॑ द॑ य॒ ं मिय॑।
॒ ॒ त̎।े
अहममृ
[[3-10-8-4]] ॒ त॒ ं ॑िण।
अमृ
आपो॑ म े॒ रत॑
े िस ि॒ ताः॥ ६॥
॒ु ॒
सहः स॑वु ा॒साः।
̎ ॒ मृतो॒ म ॑ष।ु
॒ ू नामा
शषो
तं ा॒ऽहं तथा॒ वद॑े । [[3-10-8-7]]
े ।
असा॒विह॑ े द॑ य।े
रतो॒

अिम ॑ वा॒िच ि॒ तः। द॑ य॒ ं मिय॑।
वाघृद॑य।े ॒ ॒ त̎।े
अहममृ
द॑ य॒ ं मिय॑। ॒ त॒ ं ॑िण।
अमृ
॒ ॒ त̎।े
अहममृ ॒ म े॒ शरी॑रे ि॒ ता।
पृ॒ िथवी
॒ त॒ ं ॑िण।
अमृ शरी॑र॒ द॑ य।े
ु ̎ ा॒ण े ि॒ तः॥ ४॥
वा॒यम द॑ य॒ ं मिय॑।
॒ ॒ त̎।े
अहममृ
[[3-10-8-5]] ॒ त॒ ं ॑िण।
अमृ
ा॒णो द॑ य।े ॒ तयो॑ म े॒ लोम॑स ु ि॒ ताः॥ ७॥
ओ॒ष॒िध॒ व॒ न॒
द॑ य॒ ं मिय॑।
॒ ॒ त̎।े
अहममृ [[3-10-8-8]]

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 349 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
लोमा॑िन॒ द॑ य।े च॑॥ ८॥
द॑ य॒ ं मिय॑। ॒ य ःु सय
अिवा॒ ू  ॑मा॒
॒ ॒ षिधवन॒तय॒
िदश॒ आप॑ पृिथो॑
॒ ॒ त̎।े
अहममृ ॒  ईशा॑न आ॒ा पन॑ु म॒  यो॑दश॥
इ॑  पज॒
॒ त॒ ं ॑िण।
अमृ
इो॑ म े॒ बले̎ ि॒ तः। [[3-10-9-1]]
बल॒  द॑ य।े ॒ ितदव
जाप॑ ॒ ान॑सज
ृ त।
द॑ य॒ ं मिय॑। त े पा॒ना॒ संिद॑ ता अजाय।
॒ ॒ त̎।े
अहममृ ता॑त।्
॒ त॒ ं ॑िण।
अमृ य॒ त।्
पजो॑ ॒ ू  ि॒ तः॥ ८॥
॒  म े मि ॒ ु ्
ता̎ित।
ृ त।्
तम॑व
[[3-10-8-9]] यदवृ॑त।्
॒ ू  द॑ य।े
मधा ता॒ि॑
ृ ।
द॑ य॒ ं मिय॑। ॒ े े अिभ॒ ा॑तु ः।
ता॒तै॒ े दवत॑
॒ ॒ त̎।े
अहममृ िव च॑ हवा
॒ै ॒ त॑ पा॒ानं॒ त॑॥ १॥
॒ त॒ ं ॑िण।
अमृ
ईशा॑नो म े मौ
॒ ि॒ तः। [[3-10-9-2]]
॒ ु द॑य।े
म वृ॒ त॑।
द॑ य॒ ं मिय॑। सषा ै मी॑मा॒साऽि॑हो॒ एव
॒ संप॑ ा।
॒ ॒ त̎।े
अहममृ अथो॑ आः।
॒ त॒ ं ॑िण।
अमृ सव ष॑ ु य॒ तिित॑
ु ।
आ॒ा म॑ आ॒िन॑ ि॒ तः॥ ९॥ हो॑॒प उप॑श े ्
ृ त।
िव॑दु िस॒ िव॑ म े पा॒ानिमित॑
॒ ।
[[3-10-8-10]] अथ॑ ोप॑
॒ श े ्
ृ त।
आ॒ा द॑ य।े वृि॑रिस॒ वृ॑ म े पा॒ानिमित॑
॒ ।
द॑ य॒ ं मिय॑। ॒
यमा॑ णो वा े॒ वा̎।
॒ ॒ त̎।े
अहममृ ॒ ै े दवत॑
िव च॑ हवात
॒ै ॒ े े पा॒ानं॒ त॑॥ २॥
॒ त॒ ं ॑िण।
अमृ
ु ॒ ॒ु त
पन॑ु म  आ॒ा पनरायरागा ̎ ।् [[3-10-9-3]]
पन॑ु ा॒णः पनराक
ु ॒ ॑ ू तमागा
॒ ̎त।् वृ॒ त॑।
वा॒ ै॒ न॒ रो रिमिभ॑
॒ वावृ धा॒नः। अ॒ ॒ हो हािणः।


अि॑
॒ मृत॑ गो॒पाः॥ ९॥ ॒ ॒ िरण̎ े ाो
चा॒ ॒ ॒ िज॑घाय।
॒ ॒
सहिण॑ िमिह॒ ोासा॒विह॑ े ा॒ण े ि॒ तो मन॑िस ि॒ तो पर॑ेिह।
े िस ि॒ ता लोम॑स ु ि॒ ता मि
रत॑ ॒ ू  ि॒ त आ॒िन॑ ि॒ तोऽ̎ ौ
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 350 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
ं
॒ दा̎ाितं पृ। ॒ े न संव॑दत।
ता̎ािव े
े सािवा
व॑ ॒ ३  वा े॒ ३ इित॑। ॒ िवषा॑
स यो ह॒ व ै सा॑िवं ॒ सािव
॒ े सं॒ वद॑ त।े
तमा॒ग॑ प। सहा॑ि॒ ियं॑ दधाित।
आ॒चाय मा॒ ाह॑ै षीत।् अन॑ ु ह॒ वा अा
॑ असौ
॒ तपियं
॒ ॑ मत।े
े सािवा
व॑ ॒ ३  वा े॒ ३ इित॑। अ॑॒ ै ीपो॑ मत।े
े े ॥ ३॥
स हो॑वाच॒ वदित॑ अ॑॒ ै तपो॒ बलं॑ मत।े
अ॑॒ ै बलं॑ ा॒ण ं म॑त।े
[[3-10-9-4]] स यदाह॑ ।
स कि॒ ित॑ित॒ इित॑। ॒ ॒ दशा  ॑ित॑
सं॒ ानं॑ िवानं ॒ े ।
॒ ज॒सीित॑।
परोर॑ एष॒ एव॒ तत॥् ६॥
क॒रोर॑ जा॒ इित॑।
॒ जा॒ इित॑ होवाच।
एष॒ वाव स परोर॑ [[3-10-9-7]]
य एष
॒ तप॑ित। अथ॒ यदाह॑ ।
॒ ऽ̎ वा॑ जा॒ इित॑।
एषो ॑तु ॒ ं िव॑त ॒ ु स॑
ु  सता ु ॒तीित॑।
स कि॑॒षे इित॑। ॒ तत।्
एष॒ एव
॒ इित॑।
स एष॒ ॑वे ताहा॑िन।

िकं तिमित॑ । एष॒ रा॑यः।
तप॒ इित॑॥ ४॥ अथ॒ यदाह॑ ।
ु त ा ॑दा॒ता स॑िवता
िच॒ ः क॒े तदा॒ ॒
[[3-10-9-5]] ॒
॑सिवताऽिभ॑शा॒ाऽन॑मु ॒ ित॑
े ।
कि॒  ु तप॒ इित॑। ॒ तत।्
एष॒ एव
बल॒ इित॑। एष॒ ॑वे तऽो॑ ु ॒ 
े मताः।
िकं तल॒ िमित॑। एष॒ रा̎े ॥ ७॥
ा॒ण इित॑।
मा ॑ ा॒णमित॑ पृ॒ इित॑ माऽऽचा॒य̎ऽवी॒िदित॑ [[3-10-9-8]]
होवाच चा॒री। अथ॒ यदाह॑ ।
स हो॑वाच ो
॒ दा̎ाितः। ॒ ॑ पवियह॑
पिवं ॒ ा॒ही॑यान॒ णो॑ऽ॒ णर॑ जा॒ इित॑।
य ै ॑चािरा॒णम॑ः। ॒ तत।्
एष॒ एव
॒ ू  त े॒ प॑ितत।्
मधा  साः।
एष॒ ॑वे तऽ̎ े धमा॒
॒ तु आचा॒याया
अहम॑  े 
̎ िवािम। एष॒ मासा̎।
॒ े समवा॑
यो मा॑ सािव ॒ िदित॑
॒ े ॥ ५॥ अथ॒ यदाह॑ ।
॒ ो॒म उ॒ ो̎ऽि॒ तःु जाप॑
अि॒ ॒ ितः संवर॒ इित॑।
[[3-10-9-6]] ॒ तत।्
एष॒ एव
एष॒ ॑वे त े य॑॒ तव॑।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 351 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ ।
एष॒ ऋतव॑ ॒ वद॑े ।
य एवं
॒ 
॒ े ॒ गो ह॑ ौतषः।
दवभा॒
[[3-10-9-9]] ॒ िवदां
सा॒िवं ॒ च॑कार।

एष॒ संव॑ रः। ॑ नाऽ॑वु ाच॥ ११॥
त ह॒ वागयमा॒
अथ॒ यदाह॑ ।
इदान
॒ ̎ त॒ दानी॒िमित॑। [[3-10-9-12]]
॒ तत।्
एष॒ एव सव॑ बत गौतमो
॒ वद॑े ।
एष॒ ॑वे त े म॑ु ॒ तानां ु ॒ 
 ̎ मताः। ॒ वदित॑
यः सा॑िवं े े ।
॒ ह॒ वद॑ै हे ः।
ज॒ नको स हो॑वाच।
॒ रा॒ःै समाज॑
अहो॒ ॒ गाम। कषा
ै वाग॒ सीित॑।

त हो॑चः। ॒ ॒  सा॑िवः।
अयमह ॒
॒ े ।
यो वा अाद॑ ॒ े म॒ु मो लो॒कः।
दवाना॑
॒ ा॒ान॑मित॥
िवजह॑ े ९॥ गं ु ॒ महो॒ िब॒ िदित॑।
एताव॑ ॒
॒ ित ह गौतमः।
[[3-10-9-10]] ॒ प॒ वी॒त ं कृ ॒ ाऽधो िनप॑पात।
यो॒
सवमाय॑ ॒ रु ित।
े नमो॒ नम॒ इित॑॥ १२॥
॒ ॒ ग लो॒कं ज॑यित।
अिभ
ु ॑ो॒के ऽं॑ ीयत॒ इित॑।
नाा॒मिँ [[3-10-9-13]]
॒ ॒ व ै पा॒ान॑मित।
िवजह॑ े स हो॑वाच।
सवमाय॑ ॒ रु ित।
े मा भै ॑षीगतम।
॒ ॒ ग लो॒कं ज॑यित।
अिभ िज॒ तो व ै त॑े लो॒क इित॑।
ु ॑ो॒के ऽं॑ ीयत।े
नाा॒मिँ ता॒ े के च॑ सािवं
॒ िवः।

॒ वद॑े ।
य एवं सव॒ त े िज॒ तलो॑काः।
अही॑ना॒ हा॑ः। ॒
स यो ह॒ व ै सा॑िवा॒ ॒  ि॒ याऽिभिषं ॒ वद॑े ।
ा॑रं पद
॒ िवदां
सा॒िवं ॒ च॑कार॥ १०॥ त।े
ि॒ या हवािभिष॑
॒ै
घृिण॒ िरित॒ े अर
॒ ̎।े
[[3-10-9-11]] ू ॒ इित॒ ीिण॑।
सय
॒ इित॒ ीिण॑॥ १३॥
आ॒िद

स ह॑ ह॒सो िह॑ रमयो॑ ॒ू
भा।
॒ ग लो॒किम॑याय।
आ॒िद॒॒ साय॑ ु म।् [[3-10-9-14]]

ह॒सो ह॒ व ै िह॑ रमयो॑ ॒ू
भा। एत ॒
॒ ै सा॑िवा॒ ॒  ि॒ याऽिभिष॑म।्
ा॑रं पद
॒ ग लो॒कम॑िे त। ॒ वद॑े ।
य एवं
आ॒िद
॒ ु म।्
॒ साय॑ त।े
ि॒ या हवािभिष॑
॒ै

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 352 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒े ॒
तदतचाऽ॑ ु म।्
 इयं ॒ ̎।
॒ वाव सरघा
॒ अर॑
ऋचो ॒ े ो॑मन।्
॒ े परम ॒ मध॑।ु
॒ े ॒ सा॑रघं
ता॑ अिरव
॒ े अिध॒ िव॑े िनष॒े ः।
यि॑वा या एताः
॒ पव ̎ ू पापरपयो॒
 ॒ रा॑यः।
यं न वदे॒ िकमृ॒ चा क॑िरित। ता म॑ध॒ कृु त॑।
य इि
॒ ॒ े समा॑सत॒ इित॑।
इम याहा॑िन।
॒ ॒  न यज॑षु ा॒ न सााऽथऽ̎ ि।
न ह॒ वा एतचा त े म॑धवृु ॒ षाः।
॒ वद॑े ॥ १४॥
यः सा॑िवं ॒ म॑ध॒ कृु त॑ मधवृु ॒ षा॒ वद॑े ।
स यो ह॒ वा एता
ु॒  हाता
कवि॑ ॒ मध॑।ु
ै॒ अौ
[[3-10-9-15]] ॒ ू  ध॑यि।
नाे̎ ापत

॒ े िर ॒ य॑वे च॒ म।्
तदत॑ अथ॒ यो न वद॑े ॥ १॥
आ॒ िप॑मान ॒ ग  लो॒क एित।

॒ ॒
िवजहिा॑ ॒ू
भतािन॑ सं॒ पय॑त।् [[3-10-10-2]]

आ॒ ह॒ व ै िप॑मानः ॒ ग  लो॒क एित। न हा̎ता ॒ मध॑ ु कवि।
ै॒ अौ ु 
॒ ॒
िवजहिा॑ ॒ू
भतािन॑ सं॒ पयन।् े ॒ू  ्
धय॑ापतम।
॒ वद॑े ।
य एवं ॑ ाणां̎ नामधया॑
यो ह॒ वा अहोरा॒ ॒ े िन॒ वद॑े ।
॒ ू ह॒ व ै वा
शषो ̎ य॒ ः। े ॒ ि त।
नाहो॑रा॒ाितमा॑
॒ े समाज॑
आ॒िदन॑ ॒ गाम। ॒ ॒ दशा  ॑ ित॑
सं॒ ानं॑ िवानं ॒ े ।
त हो॑वाच। एताव॑
॒ नवा॒ ु कौ पव̎ ू पा॑
॒ ॒ े िन।
होरा॒ाणां̎ नामधया॑
॒ िव॑ ि।
एिह॑ सािवं ॑तु ॒ ं िव॑त
ु  सता ॒ ु स॑
ु ॒तीित॑।
॒ व ै ॒ य̎ऽिः।
अयं एताव॑ ु काव॑प॒ रपा॑होरा॒ाणां̎ नामधया॑
॒ नवा॒ ॒ े िन।
॒ ु ॒ ता॒भ
पा॑रियरमृ ं ॑तू ॒ इित॑। े ॒ ि त।
नाहो॑रा॒ाितमा॑

एष॒ वाव स सा॑िवः। ॒ वद॑े ॥ २॥
य एवं
य एष॒ तप॑ित।
एिह॒ मां िव॑ ि। [[3-10-10-3]]
॒ ै ै ॒ तवाच॥
इित॑ हवनं ॑ १५॥ यो ह॒ व ै म॑ु ॒ तानां
 ॑ नामधया॑
॒ े िन॒ वद॑े ।
े े ॒ तप॒ इित॑ समवा॑
तो॒ तो॒ वदित ॒ िदित
॒ े ॒ ता॒
े तव॑ एित न म॑ु ॒ ताितमा॑
॒ ि त।
चकारोवाच॒ नम॒ इािद
॒ इित॒ ीिण॑ सािवं
॒ वद॑े िवि॒ ु त ा ॑दा॒ता स॑िवता
िच॒ ः क॒े तदा॒ ॒
प॑ च॥ ९॥ ॒ शा॒ाऽन॑मु ॒ ित॑
सिवताऽिभ॑ े ।
जाप॑ ॒ ां॒ानं॒ ॑तु ॒ ं ताहा̎॒षे रा॑यिः
॒ ितदव ॒ ु का म॑ु ॒ तानां
॒ ऽे नवा॒
एत॑  ̎ नामधया॑
॒ े िन।
ु े मता
क॒े तऽो॑ ु ॒  रा̎े पिवं  सा अिो॒
॒ ॒ तऽ̎ े धमा॒ ॑ मा न म॑ु ॒ ताितमा॑
॒ ि त।
य॑॒ तव॑ इदान ु ॒  ̎ जनकोऽही॑
॒ ̎ मतानां ॒ े गः कषा
ना दवभा॒ ै ॒ वद॑े ।
य एवं
॒ ू ह॒ व ै षोड॑ श॥
वाा शषो  सानां̎ च॒ मासा॑नां च नामधया॑
यो ह॒ वा अ॑धमा॒ ॒ े िन॒ वद॑े ।
नाध  ॑मा॒सषे ॒ ु न मासाितमा॑
े॒ ॒ ि त।
[[3-10-10-1]] ॒ ॑ पिवियह॑
पिवं ॒ ा॒ही॑यान॒ णो॑ऽ॒ णर॑ जा॒ इित॑।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 353 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
एत॑ ु का अधमा॒
॒ ऽे नवा॒ ॑  सानां̎ च॒ मासा॑नां च नामधया॑
॒ े िन॥ े
आ॒ानं॑ वद।
३॥ ॒ ॒
आ॒यमहमीित॑ ।

किं ॒ नाित।
लो॒कं न ितजा॑
[[3-10-10-4]] ॒
अिम॑ ु धो हव ॒ ू ̎ः।
॒ ै धमता
॒ े ॒ ु न मासाित
नाध  ॑मसष े॒  ि त।
॒ मा॑ ॒ नाित।
ं लो॒कं न ितजा॑

॒ वद॑े ।
य एवं अथ॒ यो हव ै ॒  सा॑िवं
॒ ै तमि ॒ वद॑े ।
स एवााो॒
॒ े ।
का॑
॒ ू च॑त॒ नां
यो ह॒ व ै य॑तनां ू  च॑ संवर॑
॒ ॒ े िन॒
च नामधया॑
वद॑े । े
आ॒ानं॑ वद।
न य॑॒ तषु ॒ ु नतषु ॒ ु न संव॑ र॒ आितमा॑
॒ ि त। ॒ ॒ ॒
अयमहमीित॑ ॥ १॥
॒ ो॒म उ॒ ो̎ऽि॒ तःु जाप॑
अि॒ ॒ ितः संवर॒ इित॑।
ु का य॑तनां
॒ ऽे नवा॒
एत॑ ॒ ू च॑त॒ नां
ू  च॑ संवर॑
॒ च [[3-10-11-2]]
॒ े िन।
नामधया॑ ॒ नाित।
स ं लो॒कं ितजा॑
न य॑॒ तषु ॒ ु नतषु ॒ ु न संव॑ र॒ आितमा॑
॒ ि त। एष॒ उ॑ ववनं
े ै ॒ ता॑िवः।

॒ वद॑े ।
य एवं ॒ ग लो॒कमिभव॑
॒ हित।
यो ह॒ व ै म॑ु ॒ तानां ु ॒  े ।
 ̎ मताद॑ ॒ रा॒वा
अहो॒ ॒ ु  ियत।े
ै  इद॒  सयि॑
न म॑ु ॒ तानां ु ॒ ाितमा॑
 ̎ मत ॒ ि त। ॒ ॒ ाया॑दीिषत।
इितरा॒
इदान
॒ ̎ तदानी॒ ॒ िमित॑। ॒ ॒ ाय॑ ॒ तमपा॑
इितरा॒ ु ।
ु ग॒ िरित॑
एत॒ े व ै म॑ु ॒ तानां ु ॒ 
 ̎ मताः। ॒ े॑वंिवष॑
तािनहान ॒ ।
न म॑ु ॒ तान ां̎ मत
ु ॒ ाितमा॑
॒ ि त। ॒ ु ॑ो॒के श॑वे ॒ िधं ध॑यि।
अमिँ
॒ वद॑े ।
य एवं ॒ ै स श॑वे ॒ िधमन॒ ु पर॑ै ित।
धी॒त हव
अथो॒ यथा̎ ो ॒ू ु ॒ िवया॒ मि॑।
े ॒ भाऽन॑ अथ॒ यो हवतमि
॒ ै ै ॒  सा॑िवं
॒ वद॑े ॥ १॥
॒ े॒ ै
एवमवता ॒ू ु ॒ िवया॑मि।
̎े ॒ ो भाऽन॑
॒ े मवे॒ स॑लो॒कता॒ साय॑
स एतषा॑ ु मत।
ु े [[3-10-11-3]]
ु ॒
अप॑ पनमृ  ं ु ज॑यित। त॑ हवाहो॑
॒ ै रा॒ािण॑।
॒ वद॑े ॥ ४॥
य एवं ॒ ु ॑ो॒के श॑वे ॒ िधं न ध॑यि।
अमिँ
े ॒ ै वदा॑
न वदवं ु का अधमा॒
े नवा॒ ॑  सानां̎ च॒ मासा॑नां च अधी॑त है॒व स श॑वे ॒ िधमन॒ ु पर॑ै ित।
ु ॒ ाितमा॑
॒ े िन मत
नामधया॑ ॒ ि त॒ नव॑ च॥ १०॥ ॒
भ॒ रा॑जो ह ििभराय॑ िु भचय ु
  ॒  ॑मवास।
॒ होरा॒ाणा सं॒ ानं॑ पवप
इयम॑ ू ॒ ॒ ॑तु मपरप॑
॒ त ह॒ जीिण॒  िव॑ र॒ शया॑नम।्
ु ॒  ̎ िच॒ ः क॒े तर॑ु धमा॒
मतानां  सानां̎ पिवं
॒ ॑ ॒
इ॑ उपो॑ वाच।
॒ ू िो॒मो य॑तनािम
यतनाम॑ ु ॒  ̎
॒ ू ॒ दान मतानां भर॑ ाज।
ु ॒  े ॒ े मथो॒ ाद॑ श॥
मताददानी॒ ्
॒ ु  दु ॒ाम।
य॑े चतथमाय॑ 
ु  इित॑।
िकम॑ने ने कया॒
[[3-10-11-1]] ॒ ॒  ॑मवन
चय े॒ ै े॑न चरयिमित॑
े ॒ होवाच॥ ३॥

कि॑॒ वा अाो॒ े ।
का॑
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 354 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
[[3-10-11-4]] ॒ वद॑े ।
य एवं
 च॑कार।
॑ निव॑ातािनव दश॒ यां
त ह॒ ीि॒ िरपा॒ इ॑ ॒ वा एतािन॑
॒ ॒ े िन॥ ६॥
नामधया॑
े  हक॑
तषा॒ ॒ु
ै ै कािनाऽऽद॑ द।े
स हो॑वाच। [[3-10-11-7]]
े म॑।
भर॑ ा॒जा॒ ु  सलो॒कता॑माोित।
इ॑ वै॒ साय॑
े वा एत।
वदा॒ ॒ े ॒ वद॑े ।
य एवं
॒ ॒ व ै वदा
अना े ̎। बृह॒तवा े॒  एतािन॑
॒ ॒ े िन।
नामधया॑
एता
॒ ॒ ै िभराय॑िु भ॒ र ॑वोचथाः।
एति॒ बृह॒त॑रे व
े ॒ साय॑ ु  सलो॒कता॑माोित।
अथ॑ त॒ इत॑रदन॑ ू े॒
॒ नमव। ॒ वद॑े ।
य एवं
एही॒म ं िव॑ि। ॒ तवा
जाप॑ े॒  एतािन॑
॒ ॒ े िन।
नामधया॑
अयं  ॒ े ॥ ४॥
॒ व ै स॑विवित॑ ॒ तरे व
जाप॑ े ॒ साय॑ ु  सलो॒कता॑माोित।
॒ वद॑े ।
य एवं
[[3-10-11-5]] ॑णो॒ वा एतािन॑
॒ ॒ े िन।
नामधया॑
॒ वु ाच। ॑ण एव॒ साय॑ु  सलो॒कता॑माोित।
॒ ै ॒  सा॑िवम॑
तै ॑ हतमि
त स िव॑ िदा।
॒ ॒ वद॑े ।
य एवं
स वा एषो
॒ ̎ऽिर॑ पपो ु े॒
॒ ु वा॒यरव।
॒ू
॒ तो॑ भा।
अमृ
॒ ग लो॒किम॑याय। ता॒िमख ु ̎म।्
आ॒िद
॒ ु म।्
॒ साय॑ ॒
असावा॑ िदः
॒ िशर॑ ।
॒ े े दवत
स यदत ॒ े े॒ अ॑रण।

॒ तो॑ हव
अमृ ॒ू
॒ ै भा।
॒ ग लो॒कम॑िे त। ॒
तव  सीित।
आ॒िद
॒ ु म।्
॒ साय॑ ॒
ता॑ािवः॥ ७॥

॒ वद॑े ।
य एवं ॒ ॒ ॒
अयमहमीित  ॒ े िव॑
॒ वद॑े होवाच सविवित॑ ॒ े ॒ वा
एषो ॒ एतािन॑
॒ ॒ े िन॒ ॑ण एव
नामधया॑ ु 
॒ साय॑
॒ एव
॒ यी॑ िवा॥ ५॥
॒ च॑॥ ११॥
सलो॒कता॑माोित स
॒ े य ोिर॑ ॒ बृह॒त̎े जाप॑
अवा॒ े॒  ण॒ व ै स॥
॒ त॑ ॒
[[3-10-11-6]]
ू मवे॒ संव॑ रो॑
सं॒ ानं॒ भ ॒ िस॒ भ ू रास॑व े िवपित
॒ ̎े
॒ िवया॑
याव॑  ह॒ व ै ा ॒ लो॒कं ज॑यित।
॒ ितदव
जाप॑ ॒ वाव सरघा॒
॒ ािनयं ॒ ॒ ै दश॥ ११॥
किका॑
ताव॑  ं लो॒कं ज॑यित।
॒ नाध  ॑मा॒सषे ॒ ु
ू  द॑ य एष॒ संव॑ रो
सं॒ ान॒  राी॑ मधा
॒ वद॑े ।
य एवं
नव॑ चािरशत॥् ४९॥
॒ े  एतािन॑
अवा ॒ ॒ े िन।
नामधया॑
ु  सलो॒कता॑माोित।
॒ े े ॒ साय॑
अरव
॒ वद॑े ।
य एवं
वा॒योवा  एतािन॑
॒ ॒ े िन।
नामधया॑
ु  सलो॒कता॑माोित।
े ॒ साय॑
वा॒योरव

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 355 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
TaittirÁya-BrÀhmaÉa ॒ िता सादयत।ु
जाप॑
॒ े याऽिरवा
तया॑ दवत॑ ॒ ॒ ु सी॑द॥ ३॥
Book 3, Chapter 11
Edited by Subramania Sarma, Chennai
Final proofread version, May 2005 [[3-11-1-4]]
॒ ॒ ु ऽिस॒ तज॑
समो॑ े िस ि॒ तः।
[[3-11-1-1]] ॒ ॑िता।
अपां ॒
लो॒को॑ऽिस ॒ गऽिस। ॒
यी॒दमः।
॒ ॒ ऽ̎ पा॒रोऽिस।
अनो ु ॒ू ्
॒ ू िव सभतम।
॒ िवं॑ भतं
िवं॑ यं
अि॑तोऽो॑
॒ ऽिस। िव॑ भ॒ ता  िव॑ जनियता।


तप॑सः िता। तं ोप॑दध े कामघमि॑
॒ ॒ तम।्

यी॒दमः। ॒ िता सादयत।ु
जाप॑
िवं॑ यं ु ॒ू ्
॒ ू िव सभतम।
॒ िवं॑ भतं ॒ े याऽिरवा
तया॑ दवत॑ ॒ ॒ ु सी॑द॥ ४॥
िव॑ भ॒ ता  िव॑ जनियता।

॒ ॒
तं ोप॑दधे कामघमि॑ तम।् [[3-11-1-5]]
॒ िता सादयत।ु
जाप॑
आप॑  सम ॒ ु े ि॒ ताः।
॒े
तया॑ दवतया॑ ॒ ॒ ु सी॑द॥ १॥
ऽिरवा

पृ॒ िथाः ॒ यास॑
॑िता ॒ु ।ु
॒ ॒
इदमः।
[[3-11-1-2]] ु ॒ू ्
॒ ू िव सभतम।
॒ िवं॑ भतं
िवं॑ यं
तपो॑ऽिस लो॒के ि॒ तम।् ॒ ।
िव॑ भ॒  िव॑ जनिय॑
े सः िता।
तज॑ ॒ ता व॒ उप॑दध े कामघा॒
॒ अि॑ताः।

यी॒दमः। ॒ िता सादयत।ु
जाप॑
िवं॑ यं ु ॒ू ्
॒ ू िव सभतम।
॒ िवं॑ भतं ॒ े याऽिरवा
तया॑ दवत॑ ॒ ॒ ु सी॑द॥ ५॥
िव॑ भ॒ त ृ  िव॑ जनियतृ
॒ ।
तोप॑दध े कामघमि॑
॒ ॒ तम।् [[3-11-1-6]]
॒ िता सादयत।ु
जाप॑
॒ ॒  ु ि॒ ता।
पृ॒ िथ॑
॒ े याऽिरवा
तया॑ दवत॑ ॒ ॒ ु सी॑द॥ २॥
अः ॒ े ॑िता।


यी॒दमः।
[[3-11-1-3]] ु ॒ू ्
॒ ू िव सभतम।
॒ िवं॑ भतं
िवं॑ यं
े ऽिस॒ तप॑िस ि॒ तम।्
तजो॑ ॒
िव॑ भ॒  िव॑ जनियी।
॒ ॒ु
सम॑ ॒
िता। ॒ मि॑ताम।्
तां ोप॑दध े कामघा॒

यी॒दमः। ॒ िता सादयत।ु
जाप॑
िवं॑ यं ु ॒ू ्
॒ ू िव सभतम।
॒ िवं॑ भतं ॒ े याऽिरवा
तया॑ दवत॑ ॒ ॒ ु सी॑द॥ ६॥
िव॑ भ॒ त ृ  िव॑ जनियतृ
॒ ।
तोप॑दध े कामघमि॑
॒ ॒ तम।्
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 356 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
[[3-11-1-7]] ॒
यी॒दमः।
॒ िस पृिथा
अिर॑ ॒  ि॒ तः। िवं॑ यं ु ॒ू ्
॒ ू िव सभतम।
॒ िवं॑ भतं

अिर॑ ॒
 िता। िव॑ भ॒  िव॑ जनियी।॒

यी॒दमः। तं ोप॑दध े कामघमि॑
॒ ॒ तम।्
॒ िता सादयत।ु
जाप॑
॒ ू िव सभु॒ तू म।्
॒ िवं॑ भतं
िवं॑ यं
िव॑ भ॒ ता  िव॑ जनियता।
॒ ॒ े याऽिरवा
तया॑ दवत॑ ॒ ॒ ु सी॑द॥ १०॥
तं ोप॑दध े कामघमि॑
॒ ॒ तम।्
॒ िता सादयत।ु
जाप॑ [[3-11-1-11]]
॒ े याऽिरवा
तया॑ दवत॑ ॒ ॒ ु सी॑द॥ ७॥ आ॒िदो॑
॒ ऽिस िदिव
॒ ि॒ तः।

च॒ म॑सः िता।
[[3-11-1-8]] ॒
यी॒दमः।

अिर॑ ॒ ि॒ तम।्
मौ ॒ िवं॑ भतं
िवं॑ यं ु ॒ू ्
॒ ू िव सभतम।

वा॒योः ॑िता। िव॑ भ॒ ता  िव॑ जनियता।


यी॒दमः। तं ोप॑दध े कामघमि॑
॒ ॒ तम।्
ु ॒ू ् ॒ िता सादयत।ु
जाप॑
॒ ू िव सभतम।
॒ िवं॑ भतं
िवं॑ यं
िव॑ भ॒ त ृ  िव॑ जनियतृ
॒ । ॒ े याऽिरवा
तया॑ दवत॑ ॒ ॒ ु सी॑द॥ ११॥
तोप॑दध े कामघमि॑
॒ ॒ तम।्
॒ िता सादयत।ु
जाप॑ [[3-11-1-12]]
॒ े याऽिरवा
तया॑ दवत॑ ॒ ॒ ु सी॑द॥ ८॥ ॒ े ि॒ तः।
च॒ मा॑ अािद

न॑ाणां िता।
[[3-11-1-9]] ॒
यी॒दमः।
वा॒यर॑ु ॒ िर॑  े ि॒ तः। ॒ िवं॑ भतं
िवं॑ यं ु ॒ू ्
॒ ू िव सभतम।
िदवः ॒
॒ ॑िता। िव॑ भ॒ ता  िव॑ जनियता।


यी॒दमः। तं ोप॑दध े कामघमि॑
॒ ॒ तम।्
ु ॒ू ् ॒ िता सादयत।ु
जाप॑
॒ ू िव सभतम।
॒ िवं॑ भतं
िवं॑ यं
िव॑ भ॒ ता  िव॑ जनियता।
॒ ॒ े याऽिरवा
तया॑ दवत॑ ॒ ॒ ु सी॑द॥ १२॥
तं ोप॑दध े कामघमि॑
॒ ॒ तम।्
॒ िता सादयत।ु
जाप॑ [[3-11-1-13]]
॒ े याऽिरवा
तया॑ दवत॑ ॒ ॒ ु सी॑द॥ ९॥ न॑ािण  च॒ म॑िस ि॒ तािन॑।
सं॒ व॒ र॑
॒ ॒ु ।ु
ित॒ ा यास॑
[[3-11-1-10]] ॒ ॒
इदमः।
ौर॑ िस वा॒यौ ि॒ ता। ॒ िवं॑ भतं
िवं॑ यं ु ॒ू ्
॒ ू िव सभतम।
आ॒िद॑
॒ ॒
िता। िव॑ भ॒ तिॄ  ण॒ िव॑ जनियतॄ
॒ िण॑।

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 357 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
तािन॑ व॒ उप॑दध े कामघा॒
॒ ि॑तािन।
॒ िता सादयत।ु
जाप॑ [[3-11-1-17]]
॒ े याऽिरवा
तया॑ दवत॑ ॒ ॒ ु सी॑द॥ १३॥ ॒ म ा॒साः ॑ मा॒स ु ि॒ ताः।
अध॒
॒ रा॒यो̎ िता
अहो॒ ॒ु ।ु
॒ यास॑
[[3-11-1-14]] ॒ ॒
इदमः।
॒ ऽिस॒ न॑षे ु ि॒ तः।
सं॒ व॒ रो॑ ॒ िवं॑ भतं
िवं॑ यं ु ॒ू ्
॒ ू िव सभतम।
॒ ॒ ू ॑िता।
ऋतनां ॒  िव॑ जनियतार॑
िव॑ भ॒ तारो॒ ॒ ।

यी॒दमः। ॒ नि॑तान।्
ता॒ उप॑दध े कामघा॒
॒ िवं॑ भतं
िवं॑ यं ु ॒ू ्
॒ ू िव सभतम। ॒ िता सादयत।ु
जाप॑
िव॑ भ॒ ता  िव॑ जनियता।
॒ ॒ े याऽिरवा
तया॑ दवत॑ ॒ ॒ ु सी॑द॥ १७॥
तं ोप॑दध े कामघमि॑
॒ ॒ तम।्
॒ िता सादयत।ु
जाप॑ [[3-11-1-18]]
॒ े याऽिरवा
तया॑ दवत॑ ॒ ॒ ु सी॑द॥ १४॥  सष॑े ु ि॒ त।े
॒ रा॒ े ोऽ̎ धमा॒
अहो॒
॒ू
भत॑ ित॒ े भ॑ ित।
॒ े
[[3-11-1-15]] ॒ ु िरदमः।
यवयो॑ ॒ ॒
॒   संवर॒ े ि॒ ताः।
ऋतव॑ ॒ िवं॑ भतं
िवं॑ यं ु ॒ू ्
॒ ू िव सभतम।
मासा॑नां िता ॒ु
॒ यास॑ ।ु ॒ ̎।
िव॑ भ॒  िव॑ जनियौ
॒ ॒
इदमः। त े वा॒मप॑ु दध े कामघ
॒ े॒ अि॑त।े
॒ िवं॑ भतं
िवं॑ यं ु ॒ू ्
॒ ू िव सभतम। ॒ िता सादयत।ु
जाप॑
 िव॑ जनियतार॑
िव॑ भ॒ तारो॒ ॒ । ॒ े याऽिरवा
तया॑ दवत॑ ॒ ॒ ु सी॑द॥ १८॥
॒ नि॑तान।्
ता॒ उप॑दध े कामघा॒
॒ िता सादयत।ु
जाप॑ [[3-11-1-19]]
॒ े याऽिरवा
तया॑ दवत॑ ॒ ॒ ु सी॑द॥ १५॥  ॑काऽमावा॒ा̎।
पौ॒ण॒मा॒
॒ दाः ा
अा॒ ॒ु ।ु
̎ ॒ घो॑ यास॑
[[3-11-1-16]] ॒ ॒
इदमः।
मासा̎ ॒ तष॑ु ु ि॒ ताः। ु ॒ू ्
॒ ू िव सभतम।
॒ िवं॑ भतं
िवं॑ यं
॒ म ा॒सानां̎ िता
अध॒ ॒ु
॒ यास॑ ।ु ॒ ।
िव॑ भ॒  िव॑ जनिय॑
॒ ॒
इदमः। ता व॒ उप॑दध े कामघा॒
॒ अि॑ताः।
॒ िवं॑ भतं
िवं॑ यं ु ॒ू ्
॒ ू िव सभतम। ॒ िता सादयत।ु
जाप॑
 िव॑ जनियतार॑
िव॑ भ॒ तारो॒ ॒ । ॒ े याऽिरवा
तया॑ दवत॑ ॒ ॒ ु सी॑द॥ १९॥
॒ नि॑तान।्
ता॒ उप॑दध े कामघा॒
॒ िता सादयत।ु
जाप॑ [[3-11-1-20]]
॒ े याऽिरवा
तया॑ दवत॑ ॒ ॒ ु सी॑द॥ १६॥ ॒
राड॑ िस बृह॒ती ीरसी॑ पी॒ धम  ॑पी।

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 358 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ू ॒ ु तू ा।
िवं॑ भतमनभ॑ ॒ िस भ॒ ता  तम।्
सं॒ व॒ रो॑
यी॒दम॒ ः। ॒
ऋतवो॒ मासा॑ अधमा॒  सा भ॒ तारान
॒ व् ॑।
॒ िवं॑ भतं
िवं॑ यं ु ॒ू ्
॒ ू िव सभतम। ॒ रा॒ े भ॒  त े वा̎म।्
अहो॒

िव॑ भ॒  िव॑ जनियी।  सी भ॒   ॑ा व॑।
पौ॒ण॒मा॒
॒ मि॑ताम।्
तां ोप॑दध े कामघा॒ राड॑ िस भ॒  ताम।्
॒ िता सादयत।ु
जाप॑ ओजो॑ऽिस भ॒ ता  तमक
े ॑ िवशितः॥
॒ े याऽिरवा
तया॑ दवत॑ ॒ ॒ ु सी॑द॥ २०॥
[[3-11-2-1]]
[[3-11-1-21]] म॑ े ॒ ो अस॑रु ो महो
॒ िदवः।

ओजो॑ऽिस॒ सहो॑ऽिस। ॑ पृ॒  ईिशष।े
 शध॒ मातं
बल॑ मिस॒ ाजो॑ऽिस। ै  ॑िस शयः।
ं वातै ॑र॒ णया ॒
॒ े ॒ धामा॒मत
दवानां ̎ ।्
ृ म ॒ ू िव॑ ध॒ तः पा॑िस॒ न ु ना̎।
ं पषा

अम॑पो॒
जाः। े दवष॑
दवा॑ ॒ े े ु यम।्

यी॒दमः। ॒ षे ु यम।्
थ॑मा ितीय॑
॒ िवं॑ भतं
िवं॑ यं ु ॒ू ्
॒ ू िव सभतम। ॒ ृ षे ु यम।्
िती॑यातीय॑
िव॑ भ॒ ता  िव॑ जनियता।
॒ तृती॑यातथ॒ ु ष॑ ु यम।्
तं ोप॑दध े कामघमि॑
॒ ॒ तम।् ु  प॑॒मष॑े ु यम।्
च॒ त॒ थाः
॒ िता सादयत।ु
जाप॑ ॒ माः ष॒ष॑े ु यम॥् १॥
प॒
॒ े याऽिरवा
तया॑ दवत॑ ॒ ॒ ु सी॑द॥ २१॥
लो॒कपज॑ ॒ ु आप॑ पृिथ॑
॒ े  सम ॒ िरिर॑
॒ ं [[3-11-2-2]]
ु िदमा॒
वा॒यरा॑ ॒ ॒ न॑ािण संवर॒ ऋतवो॒
॒ मासा॑ ष॒ाः स॑॒ मष॑े ु यम।्
 सा अहोरा॒
अधमा॒ ॑  े पौण  सी
̎ मा॒ ॑ ॒ े ु यम।्
॒ मा अमष॑
स॒
राड॒ ोजो॒क े ॑ िवशितः॥ १॥ ॒ ॒ न॑व॒ मष॑े ु यम।्
अमा
लो॒को॑ऽिस भ॒ ता  तम।् ॒ ॒ द॑ श॒मष॑े ु यम।्
नवमा
॒ े ऽिस भ॒ त ृ  तत।्
तपजो॑ दश॒ ॑ ॒ े ु यम।्
॒ मा एकादशष॑
॒ ॒ ु ऽिस भ॒ ता  तम।्
समो॑ ॒ द॒शा ा॑द॒शष॑े ु यम।्
एका॒
आप॑  भ॒ ॑ा व॑ । ॒ े ु यम।्
ा॒द॒शा॑योदशष॑
॒ भ॒  ताम।्
पृ॒ िथवी ु ॒  े ु यम।्
॒ द॒शा॑तदशष॑
यो॒
॒ िस भ॒ ता  तम।्
अिर॑ ॒ े ु यम।्
ु ॒  प॑दशष॑
च॒ त॒ दशाः

अिर॑  ं भ॒ त ृ  तत।् ॒ दशाः
प॒ ॒ षो॑ड॒शष॑े ु यम॥् २॥
वा॒यर॑ु िस भ॒ ता  तम।्
ौर॑ िस भ॒  ताम।्
[[3-11-2-3]]
॒ ॒
आ॒िदमा॑ भ॒ ता  तम।्
॒ े ु यम।्
षो॒ड॒शाः स॑दशष॑
न॑ािण  भ॒ तिॄ ण॒ तािन॑ वः।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 359 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॑ ॒ े ु यम।्
॒ द॒शा अादशष॑
स॒ ॒  शो॒िचः।
अिचः
॒ द॒शा एकािव
अा॒ ॑ ॒ शष॑े ु यम।् तपो॒ हरो॒ भाः।
॒ ॒िव॒ शा िव॒ शष॑े ु यम।्
एका॒ ॒
अिः सोमो॒ बृह॒ित॑।
॑ ॒ शष॑े ु यम।्
िव॒ शा एकिव ॒ े भव॑ु न गो॒पाः।
िव॑े दवा
॒ िव॒ शा ा॑िव॒ शष॑े ु यम।्
एक॒ त े सव ॑ सं॒ ग॑।
ा॒िव॒ शा॑योिव॒ श॑षे ु यम।् इदं॒ म े॒ ाव॑ ता॒ वच॑।
ु ॒ शष॑े ु यम।्
॒ िव॒ शा॑तिव
यो॒ ॒  ा॑म॒ पत॑यो रयी॒णाम।्
वय
ु ॒ शाः प॑िव॒ शष॑े ु यम।्
च॒ त॒ िव ू ु ॒  ॑ ाहा̎॥ १॥
भभव
॒ िव॒ शाः ष॑ि॒शष॑े ु यम॥् ३॥
प॒ सं॒ ग॒ ीिण॑ च॥ ३॥

[[3-11-2-4]] [[3-11-4-1]]
ष॒ि॒शाः स॑िव॒ शष॑े ु यम।् अ॑प॒ तऽ॑
े  नो दिह।

स॒ ॑ िव॒ शष॑े ु यम।्
॒ िव॒ शा अा ॒ु
॒ ॒ व॑ शिण॑
अनमी॒ ।
॒ िव॒ शा एकाि
अा॒ ॑ ॒ शष॑े ु यम।्  ॑दा॒तारं॑ तािरषः।
॒ ॒ि॒ शाि॒ शष॑े ु यम।्
एका॒ ऊज ॑ नो धिह
े िपद ु द।े
॒ ॒ े चत॑
॑ ॒ शष॑े ु यम।्
ि॒ शा एकि अ॑े पृिथवीपत।े
॒ ि॒ शा ा̎ि॒ शष॑े ु यम।्
एक॒ सोम॑ वीधां पत।े
ा॒ि॒ शा॑यि॒ शष॑े ु यम।् ॑ सिमधां पत।े
े ि̎ रकादशा॒
दवा े ि॑यिशाः। िव॑वाशानां पत।े
उ॑रे भवत। िम॑ सानां पत।े
उ॑रवान ॒ उ॑रसानः।  पत॥
॑ धमणां
वण े १॥
॒ु ।
या॑म इदं॒ जहोिम॑
त॒ े समृ॑ताम।् [[3-11-4-2]]
॒  ा॑म॒ पत॑यो रयी॒णाम।्
वय ॒
मतो॑ गणानां पतयः।
ू ु ॒  ॑ ाहा̎॥ ४॥
भभव ू पत।े
॑ पशनां
ष॒॒षे ॑ ु य षोड॒ शष॑े ु यषि॒शष॑े ु इौ॑जसां पत।े
ु रसानािर॑
य॒ म॑ ॒ च॥ २॥ बृह॑त े णत।े
आ ॒ चा रो॑च॒ऽे ह ॒ यम।्
[[3-11-3-1]] ॑ च े रोच॑मानः।
॒ चा ॒
अा॑िव ू सजोष॑
॒ सा। ॒ दः ॑राभ॑रेह।
अतीा॒ ॒
इमा
॒ व॑ ध  ु वां॒ िगर॑ । े
ति॒ ोनौ̎ ज॒ नौ जा॑यय।
॒ ु ै  िे भ॒ राग॑तम।्
वाज॑ ॒  ा॑म॒ पत॑यो रयी॒णाम।्
वय

राी॑ िवराी̎। ू ु ॒  ॑ ाहा̎॥ २॥
भभव

साी̎ ॒ राी̎। वण  पत े॒ ॑ ाहा̎॥ ४॥
॑ धमणां
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 360 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ ै ै ॑ िदशो॑
यो मत ॒ ऽिभ॒ दास॑ित।
[[3-11-5-1]] ु ॑ िदक।्
पषो॒
॒ त॑े अ े सिमध॑
स ॒  स
॒ िज॒ ाः। ु ॑ म े॒ कामा॒म॑धयत॥
पषो  ु ३॥
॒  ॑यः स
सष ॒ धाम॑ ियािण॑
॒ ।
स ु ॒
॒ होा॑ अनिवान। ् [[3-11-5-4]]
॒ योनी॒रापृण
स ॑ ा घृ॒ तन॑े । ॒ जाग॑िृ वः ाण।
अो
ाची॒ िदक।् े ।
असा॒विह॑
॒ ॒वता̎।
अिद ब॒ िध॒ र आ̎ियतरपान।
॒  स िदशां
अि ॒ दवं ॒ े नामृत।ु
॒ े दवता॑ े ।
असा॒विह॑
॒ ै ै ॑ िदशो॑
यो मत ॒ ऽिभ॒ दास॑ित। ु
उ॒ षस॑मषसमशीय।
॒ ॒ िदक।्
दिणा ॒
अहमसो॒ ोित॑रशीय।
॒ े ̎॥ १॥
इो॑ दवता ॒
अहमसो॒
ऽपो॑ऽशीय।
॒  ा॑म॒ पत॑यो रयी॒णाम।्
वय
[[3-11-5-2]] ू ु ॒  ॑ ाहा̎॥ ३॥
भभव
इ॒  स िदशां ॒ े नामृत।ु
॒ े दवता॑
॒ दवं दिणा
॒ ॒ िदिगो॑ दवता॒॑ े िमावणौ॒
॒ ॑ स िदशां ॒े
॒ दवौ
॒ ै ै ॑ िदशो॑
यो मत ॒ ऽिभ॒ दास॑ित। ॒ े नामृत॒ ु यो मत
दवता॑ ॒ ै ै ॑ िदशो॑  ॒ ु नव॑
॒ ऽिभ॒ दास॑धयत

तीची॒ िदक।् च॥ ५॥

॒ े ̎।
सोमो॑ दवता
सोम॒  स िदशां ॒ े नामृत।ु
॒ े दवता॑
॒ दवं [[3-11-6-1]]
॒ ै ै ॑ दशो॑
यो मत ॒ े ऽिभ॒ दास॑ित। े त॒ ं य॑ िच॒ त ं त॑े अ।े
यऽिच॑
उदी॑ची॒ िदक।् े िरम।्
य॑ ऊ॒ न ं य॒ तऽित॑
॒ ॑ दवता
िमावणौ ॒ े ̎। आिदादि॑
॒ ॒ रसि।ु
॒ ॑ स िदशां
िमावणौ॒ ॒ े नामृत।ु
॒ े दवता॑
॒ दवौ ॒ रू य।ु
िव॑े त े दवािितमाप॑
॒े
॒ ै ै ॑ िदशो॑
यो मत ॒ ऽिभ॒ दास॑ित॥ २॥ िच॒ तािस॒ संिच॑ता।े
एतावा॒
॒ ू ा।े
ािस॒ भया
[[3-11-5-3]] लो॒कं पृ॑ण ि॒ ं पृण
॑ ।
ऊ॒ ा  िदक।् अथो॑ सीद िश॒ वा म।्
बृह॒ित॑दव
॒ ता̎। इा॒
॒ ी ा॒ बृह॒ित॑।
बृह॒ित॒  स िदशां ॒ े नामृत।ु
॒ े दवता॑
॒ दवं ॒
अिोना॑ वसीषदन॥् १॥
॒ ै ै ॑ िदशो॑
यो मत ॒ ऽिभ॒ दास॑ित।
॒ िदक।्
इयं [[3-11-6-2]]
अिद॑ ितद॒वता̎। ॒ े याऽिरवा
तया॑ दवत॑ ॒ ॒ ु सी॑द।
अिद॑ ित॒  स िदशां
॒ दव ॒ े नामृत।ु
॒ े दवता॑ ॑ ॒ सद॑ू दोहसः।
ता अ

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 361 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
सोम ीणि॒ पृ॑यः। [[3-11-7-1]]
॒ े ॒ िवश॑।
ज॑वानां ॒ वाव यः पव॑ त।े
अयं
॒ च॒न े िदवः।
िारो॑ ॒ सो̎ऽिना  ॑िचक॒े तः।
॒ े याऽिरवा
तया॑ दवत॑ ॒ ॒ ु सी॑द। स याव॑ त।े
अ॑े दवा
॒ े  इहाव॑
॒ ह। तद॑ ॒ िशर॑ ।
ज॒ ा॒नो वृ॒ ब॑िहष।े अथ॒ य॑ िणा।

अिस॒ होता॑ न॒ ई॑। ॒
स दि॑णः पः।
॒ मन॑सा॒ यिव॑म॥् २॥
अग॑ महा अथ॒ यक।
॒ ्
ु ̎म।्
त
[[3-11-6-3]] यद॑ ङ।्
यो दी॒दाय॒ सिम॑॒  े रो॒
॑ ण।े ॒
स उ॑रः पः॥ १॥
िच॒ भा॑न॒ ू रोद॑ सी अ॒
॒ व।
ा॑तं िवत॑ ॒   ॒ ̎म।् [[3-11-7-2]]
मधा॒
े॒ का॒रं िवदथ॑ ॒ नम।्
॒  साध॑ अथ॒ यं॒ वाित॑।
॒ ू म ं मितम।
॒  होता॑रं पिरभत॑
अि ॒ ्
॒ न ं च सार॑
तद॑  सम॑ ॒ ण ं च।
॒  समा॒निमत।्
ामभ  ॑ हिवष॑ ॒ ॒े
अथो॑ सदवा॒ सा।
॒ वृ॑णत े॒ नरो॒ नां त।्
ां महो ॑ ै स काम॑ पत।े
स ह॒ वा अ॒
॒ ॒ु
मना॒ िनधी॑मिह। या॑मो॒ यज॑त।े
॒ ॒ु
मनिम॑ धीमिह। ु े
यो̎ऽिं ना॑िचक॒े त ं िच॑न॒ त।
॒ ु िरः॥ ३॥
अ॑े मनद॑ य उ॑ चनमवं
ै े॒ वद॑े ।
॒ े  ॑िचक॒े ता॒यत॑न ं ितां
यो ह॒ वा अना ॒ वद॑े ।
[[3-11-6-4]] आ॒यत॑नवावित।
॒े वे ायत
दवा॑ ॒ े य॑ज। ॒ ् २॥
ग॑ ित िताम॥
॒ िह वा॒िजनं॑ िवश।
अि ॒ े
ददा॑ित िवच॑ 
॒ षिणः। [[3-11-7-3]]
॒ रा॒य े ा॒भवु ̎म।्
अी ॒ े  ॑िचक॒े ता॒यत॑न ं िता।
िहर॑ यं॒ वा अना ॒
 ।्
स ी॒तो या॑ित॒ वाय̎म ॒ वद॑े ।
य एवं
इष ो॒त
ृ ॒ आभ॑र। आ॒यत॑नवावित।
पृ॒ ो िदिव ॒
॒ पृ॒ ो अिः ॒
पृ॑िथाम।् ्

ग॑ ित िताम।
पृ॒ ो िवा॒ ओष॑धी॒रािव॑ वश। े ॒ े  ॑िचक॒े त॒ शरी॑रं ॒ वद॑े ।
यो ह॒ वा अना
वा॒ ै॒ न॒ रः सह॑ सा पृ॒ ो अिः।
॒ ॒ ॒ ग लो॒कम॑िे त।
सश॑रीर एव
॒ पा॑त॒ ु न̎म॥् ४॥
स नो॒ िदवा॒ स िरषः ॒ े  ॑िचक॒े त॒ शरी॑रम।्
िहर॑ यं॒ वा अना
॒ ष॒द॒िव॑ामिरो॒ न̎म॥् ६॥
असी॒ य ए॒वं वद॑े ।

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 362 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ ॒ ग लो॒कम॑िे त।
सश॑रीर एव तत॒ क॒ ै मां दा̎॒ सीित॑।
अथो॒ यथा॑ ॒  उ॑ो भा॒ात॥् ३॥ ॒ ॑ तृ॒ तीय̎म।्
ितीयं
त ह॒ परी॑त उवाच।
[[3-11-7-4]] मृ॒ व̎ े ा ददा॒मीित॑।

॒ े॒ स तज॑
एवमव े सा॒ यश॑सा। त ह॒ ोि॑त॒ ं वाग॒ िभव॑ दित॥ १॥
ु  भाित।
॒ ॑ लो॒के॑ ऽमि
अि
उ॒ रवो॑ ह॒ व ै नामतै॒ े लो॒काः। [[3-11-8-2]]
े रणािदम।
यऽव॑ े ॒ ् ु रिमित॑।
गौत॑म कमा॒
अथ॑ हत ॒ ै े वरी॑यासो लो॒काः। स हो॑वाच।
य े पर॑ण
े ािदम।॒ ् ॒ ृ ्
पर॑ेिह मृ॒ ोगहान।
अ॑व ह॒ वा एष॒ ं
॒ लो॒कं ज॑यित। मृ॒ व े॒ व ै ा॑ऽदा॒िमित॑।
योऽव॑ रेणािदम।
॒ ् ॒  ं ग॒ ासीित॑ होवाच।
तं व ै वस॑
अथ॑ हषो॑ ॒
॒ ै ऽनम॑ पा॒रम॑॒ ं लो॒कं ज॑यित। त॑  ितो ̎ ाृ॒ हे व॑सतात।्
॒ राी॒रना
े ािदम॥
यः पर॑ण ॒ ् ४॥ स यिद॑ ा पृ॒ेत।्
ु र ॒ कित॒ राी॑रवाी॒िरित॑।
कमा॑
[[3-11-7-5]] ित ू
॒ इित॒ ित॑तात। ्

॒ ॒  ह॒ वा अपा॒
अन ॑ रम॑॒ ं लो॒कं ज॑यित। िकं ॑थ॒ मा राि॑माा॒ इित॑॥ २॥
ु े
यो̎ऽिं ना॑िचक॒े त ं िच॑न॒ त।
य उ॑ चनमवं
ै े॒ वद॑े । [[3-11-8-3]]
अथो॒ यथा॒ रथ े॒ ित॒॑सी पया॒व त  ॑मान े प
॒ 
̎ े त।े ॒ त॒ इित॑।
जां
॒ होरा॒ े प
एवम॑ ॒  ̎ े त।े िकं ितीया॒
॒ िमित॑।

नाा॑होरा॒ े लो॒कमा̎ तः। ॒ 
पश ू ॒ इित॑।
ु े
यो̎ऽिं ना॑िचक॒े त ं िच॑न॒ त। िकं तृ॒ तीया॒िमित॑।
य उ॑ चनमवं
ै े॒ वद॑े ॥ ५॥ सा॒ध॒ कृु ॒ ां त॒ इित॑।
॒ ग॑ ित ितां
उ॑रः पो ॒ भााः पर॑ण
े ािदमौ
॒ ॒ ॒  ं जगाम।
तं व ै वस॑
च॑॥ ७॥ ॒ राी॒रना
त॑ ह ितो ॑
̎ ाृ॒ ह उवास।
तमा॒ग॑ प।
[[3-11-8-1]] ु र ॒ कित॒ राी॑रवाी॒िरित॑।
कमा॑
 े ॒ द॑ दौ।
॒ स॑ववदसं
उ॒ श॒ व ै वा॑जवसः ॒ इित॒ ॑वु ाच॥ ३॥
ित

॒ ु आस।
त॑ ह॒ निच॑के ता॒ नाम॑ प ॑
ु र स̎म।्
त ह॑ कमा॒ [[3-11-8-4]]
दि॑णास ु नी॒यमा॑नास ु ॒ ाऽऽिव॑ वश।
े िकं ॑थ॒ मा राि॑माा॒ इित॑।
स हो॑वाच। ॒ त॒ इित॑।
जां

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 363 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
िकं ितीया॒
॒ िमित॑। [[3-11-8-7]]
॒ 
पश ू ॒ इित॑। तद॑ ॒ ै नवा॑
ै दयत।्
िकं तृ॒ तीया॒िमित॑। ॑ ॒ ऽ̎ े ौ वै̎ानर॒ े ा॑त।्
तदा॒॒ वे द
सा॒ध॒ कृु ॒ ां त॒ इित॑। तद॑ ा अदयत।्
नम॑ े अ ु भगव॒ इित॑ होवाच। ता॒िर॑ यं॒ किन॑॒ ं धना॑नाम।्
े ।
वरं॑ वृणी॒ित॑ ॒ मम।्
॒ु
भियत॑
॒ मवे॒ जीव॑ या॒नीित॑।
िपतर॑
॒ ॒ ॒  िह।
दयज
ितीयं े ॥ ४॥
॒ ॑ वृणी॒ित॑ स व ै तमवे॒ नािव॑ त।्
य॒ ै तां दि॑णा॒मने̎ त।्
[[3-11-8-5]] ता ायवै॒ हा॑य॒ दि॑णायानयत।्
इा॒ ू  मऽ ि॑ितं हीित॑
॒ प॒ तयो॒ ॒ू होवाच। ृ
तां ॑गात॥् ७॥
॒ ै ॒ ना॑िचक॒े तम॑वु ाच।
तै ॑ हतमिं
॒ ू ना ी॑यत।
ततो॒ व ै त̎ े ापत े े [[3-11-8-8]]
॒ ू ी॑यत।
नाे̎ ापत े े ृ मीित॑।
दा॑य ा॒ दि॑णां॒ ित॑गा॒
ु े
यो̎ऽिं ना॑िचक॒े तं िच॑न॒ त। सो॑ऽदत॒ दि॑णां ितग॑
॒ ृ ।
य उ॑ चनमवं
ै े॒ वद॑े । द॑त े ह॒ व ै दि॑णां ितग॑
॒ ृ ।
े ।
तृ॒ तीयं॑ वृणी॒ित॑ ॒ वद॑े ।
य एवं
॒ ु ॒ ॒
पनमृ ॒ू
 ोमऽप॑िजितं हीित॑ होवाच। एत॑
॒ ॒ व ै तिा ॒ गोत॑माः।
॒ सो॑ वाजवसा
॒ ै ॒ ना॑िचक॒े तम॑वु ाच।
तै ॑ हतमिं ू ॒ े ̎ दि॑णां॒ ित॑गि।
अ॑नदयां ृ
ु ॒
ततो॒ व ै सोऽप॑ पनमृ  म॑ु जयत॥् ५॥ उ॒ भय॑ने वयं
॒ द॑ िामह एव ॒ ृ े ।
॒ दि॑णां ितगित॑
त॑ऽे द॒ दि॑णां ितग॑
॒ ृ ।
[[3-11-8-6]] द॑त े ह॒ व ै दि॑णां ितग॑
॒ ृ ।
ु ॒
अप॑ पनमृ  ं ु ज॑यित। ॒ वद॑े ।
य एवं
ु े
यो̎ऽिं ना॑िचक॒े त ं िच॑न॒ त। हा॒ ं ी॑नाित॥ ८॥
य उ॑ चनम
ै वंे॒ वद॑े । ु च ितीयं
॒ ॒ ा॒ इवा॑
वदा॒ े जयृ॒ तीयं॒
॒ ॑ वृणी॒॑
॒ ितव
जाप॑ ॒  जाका॑
॒ म॒ पो॑ऽतत। ृ  एवं
ा॑दगा॒ े ै ॑ च॥ ८॥
॒ वदकं
॒ ु 
स िह॑ रयमदा ̎ त।्
॒ ा॑त।्
तदौ [[3-11-9-1]]
तद॑ ॒ ै ना॑ दयत।् ॒ ै े े पशब॒ु  एवो॑
त हतमक॑ ॒ रवां े॒ िच॑त।े
॒ ॒ ा॑त।्
तितीयं ॒ े॒ ित एषो
उ॒ ॒रविदस॑ ॒ ̎ऽििरित॒ वद॑ ः।
तद॑ ॒ ै नवा॑
ै दयत।् ु॒  ्
त तथा॑ कयात।
तृ॒ तीयं॒ ा॑त॥् ६॥  े ्
॒ ॒ काम॑ने ॒ ॑यत।
एतमिं
॑ ॒ काम॑ने ॒ ृ॑ः।
स एनं

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 364 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
 े ्
काम॑ने ॒ ॑यत। ॒
पो̎रतः।
सौ॒ े वावन॑ै म॒ रे िच॑ी॒त। एकां॒ मे̎।
ू ा॒ आतयो
य॑ वा॒ भिय॑ ॑ य े ।्
॒ रन ॒ ू
॒ ॑ पशाो
ततो॒ व ै स सहं ̎ ।्

एतमिं 
॒ ॒ काम॑ने ॒ सम॑यित। ॒ ू ̎ ोित।
॒ ॑ पशना
 सहं
॑ ॒ काम॑ने ॒ समृ॑ः॥ १॥
स एनं ु े
यो̎ऽिं ना॑िचक॒े त ं िच॑न॒ त।
य उ॑ चनमवं
ै े॒ वद॑े ।
[[3-11-9-2]] अथ॑ हनं ॒ ित॑
ै जाप॑ ॒  कामो॒ यश॑ामः जन॑
॒ नकामः।

काम॑ने ॒ सम॑यित। ॒ त॑मवे॒ िच॑॥
िवृ े ४॥
अथ॑ हनं ॒ ु  ॑यः।
ै परष
॒ े॒
उ॒ ॒रवामव ॒ मिचत।
े॒ सिय॑ [[3-11-9-5]]
े  जाम।
ततो॒ व ै तऽिव॑ ॒ ् ॒ परा
स ̎ ।्
॒ु त
॒ ॒ ग लो॒कम॑जयन।्
अिभ ॒ द॑ िण॒ तः।
ितो

िवत॑ एव ॒
॒ जाम। ् स॒ पात।
॒ ्
॒ ॒ ग लो॒कं ज॑यित।
अिभ ॒ उरतः।
ित ॑ ॒
ु े
यो̎ऽिं ना॑िचक॒े त ं िच॑न॒ त। एकां॒ मे̎।
य उ॑ चनमवं
ै े॒ वद॑े । ै माोत।्
ततो॒ व ै स  यशो॒ ॑
अथ॑ हनं ु कामः॥ २॥
ै वा॒यि॑ ॒ जा॑ितं॒ ाजा॑यत।
एतां
॒ जाः
यािमदं ॒ ॒
जाय॑ ।े
[[3-11-9-3]] ॒  ै 
िवृ ै ̎म।्
ु े॒ दध।े
॒ ॒ मवोप॑
यथा॒ ॒ु
॒ पः॥
मा॒ता िपता ५॥

॒ ि॑ मात।्
ततो॒ व ै स एतामृ
॒ वा॒य॒
यािमदं ु ः। [[3-11-9-6]]
एतामृ
॒ ि॑ मृ ोित। ॒ ॒जन॑नम।्
िवृ
ु ः।
॒ वा॒य॒
यािमदं  मा।
उ॒ पो॒ योिन॑म॒
यो̎ऽिं ना॑िचक॒े त ं िच॑न॒ तु ।े  यशो॒ ॑
ै माोित।
य उ॑ चनमवं
ै े॒ वद॑े । ॒ जा॑ितं॒ जा॑यत।े
एतां
अथ॑ हनं ॒ ु मः।
ै गोब॒ लो वा ॑ पशका॑ ॒ जाः
यािमदं ॒ ॒
जाय॑ ।े
पा॑ मवे॒ िच॑।े ु े
यो̎ऽिं ना॑िचक॒े त ं िच॑न॒ त।
॒ ु त॥् ३॥
प॑ परा॑ य उ॑ चनमवं
ै े॒ वद॑े ।
ै ॒
अथ॑ हनिमो॒ ॑
ै कामः।
[[3-11-9-4]] ऊ॒ ा  एवोप॑
॒ दध।े
प॑ दिण॒ तः। ै मगत॥् ६॥
ततो॒ व ै स ॑

प॑ पात। ्

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 365 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
[[3-11-9-7]] म॑ े ॒  इित॑ शत॒ ीय॑ ॒ पम।्
ं
ै ॑ गित। अा॑िव॒ ू इित॑ वसो॒धारा॑
 याः।
ु े
यो̎ऽिं ना॑िचक॒े त ं िच॑न॒ त। अ॑पत॒ इ॑हो॒मः।
य उ॑ चनमवं
ै े॒ वद॑े । ॒ त॑े अ े सिमध॑
स ॒  स
॒ िज॒ ा इित॑ िव॒ ीः॥ ९॥
ै ॒
अथ॑ हनमसावा॑  मः।
॒ ॒ गका॑
िदः ॒ ु ̎ि े
समृ॑॒ ऋि॑ कामः परा
े ॒ दध।े
ाची॑रवोप॑ ॒ ु ऽगिद॑
पो॑ ॒ े ु याि॒ ीः॥ ९॥
ततो॒ व ै सो॑ऽिभ ॒ ग लो॒कम॑जयत।् परष ु लः सहं
॒ ु  ॑यो वा॒यगब॒ ॒ ॑
॒ ॒ ग लो॒कं ज॑यित।
अिभ जाप॑ ॒ स यदी॒ेत॥्
॒ िति॒ विृ दो॒सावा॑िदः
ु े
यो̎ऽिं ना॑िचक॒े त ं िच॑न॒ त।
य उ॑ चनमवं
ै े॒ वद॑े । [[3-11-10-1]]
स यदी॒ेत॥् ७॥ ु ॒ ित।
यां ॑थ॒ मािम॑कामपदधा॑
इमं ॒
॒ तया॑ लो॒कमिभज॑ यित।
[[3-11-9-8]] ॒ ो॒के दवता
अथो॒ या अिँ ॒ े ̎।
 ी ा॒िमित॑।
तज॒े॒ ी य॑श॒ी ॑वच॒ स ु  सलो॒कता॑माोित।
तासा॒ साय॑
 ् यां ितीया॑
॒ ु ॒ ित।
मपदधा॑
॒ ु  ॑पत।
ाङाहोतिधा॒
े ागा॒श॑ती।
ययं ॒ ि र
अ॒ ॒ ॒ लो॒कं तया॒ऽिभज॑यित।
सा मा॒ ोणत।ु ॑
अथो॒ या अिरलो॒ के दवता
॒ े ̎।
 नित॑
े सा॒ यश॑सा वच॒ स
तज॑ े े । ु  सलो॒कता॑माोित।
तासा॒ साय॑
 ी भ॑वित।
तज॒े॒ ॑वे य॑श॒ी ॑वच॒ स ु ॒ ित।
यां तृ॒ तीया॑मपदधा॑
अथ॒ यदी॒ेत।् ॒ ु तया॑ लो॒कमिभज॑
अमं ॒ यित॥ १॥
ू ं म े॒ ॑ धीरन।्
भिय॑
े ॒ु ।
ू ा॒ दि॑णा नययिरित॑
भिय॑ [[3-11-10-2]]
दि॑णास ु नी॒यमा॑नास॒ ु ािह े ॒ ाहीित
े॒ ु णा
॒ ाची॑ जषा॒ ॒ ु ो॒के दवता
अथो॒ या अमिँ ॒ े ̎।

वा॑ ॒ ाहित॑ े वणो॒॑ ु े प॒ हा॑हवनीय॑ ु
॒ े जयात॥ ् ु  सलो॒कता॑माोित।
तासा॒ साय॑
८॥ ॒ ू रा अा
अथो॒ या अमिरत॑ ॒ द॑ श।
य एवामी
॒ उ॒ रव॑॒ वरी॑यास लो॒काः।
[[3-11-9-9]] तानवे॒ तािभ॑रिभज॑
॒ यित।
ू मवा॒
भिय॑ े॒ ै ॑ धत।े ॑ ष॑ ु च॒ वरी॑यःस ु च लो॒के ष॑ ु भवित।
का॒म॒ चारो॑ ह॒ वा अो॒
ू ा॒ दि॑णा नयि।
भिय॑ ु े
यो̎ऽिं ना॑िचक॒े त ं िच॑न॒ त।
ु षमपधाय॑
परी॑ ु॒ । य उ॑ चनमवं
ै े॒ वद॑े ।
॒ ॒
िच॒ ितििभ॑ रिभ॒ मृ य॑। सं॒ व॒ रो
॒ वा अिना
॒  ॑िचक॒े तः।
॒ णीयो॑
अिं ॒ पसमा॒धाय॑। ॒
त॑ वसः िशर॑ ॥ २॥
चत॑ एता ॑ ु
॒ आतीजहोित।

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 366 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
[[3-11-10-3]] ी॒ो िष॑िः॥ ६२॥

ी॒ो दि॑णः पः।
॒  उ॑रः।
वषा
श॒ रु ̎म।्
 राः।
मासा̎ कमका॒
॒ रा॒ े श॑त॒ ीय̎म।्
अहो॒
॒  वसो॒धारा
पजो॒  ̎।
॒   सवृु ॑  ं वृ॒ ा।
यथा॒ व ै पज॒

जा॒  ामा
 सवा॒ ू ित।
̎ पं ॒ रय॑
॒ े॒ स त॒ सवा॒
एवमव  ामा॒पं ॑रू यित।
ु े ३॥
यो̎ऽिं ना॑िचक॒े त ं िच॑न॒ त॥

[[3-11-10-4]]
य उ॑ चनमवं
ै े॒ वद॑े ।
सं॒ व॒ रो
॒ वा अिना
॒  ॑िचक॒े तः।

त॑ वसः िशर॑ ।

ी॒ो दि॑णः पः।
॒  प
वषाः ु ̎म।्

श॒ र॑रः पः।
॒ े ॒ म̎म।्
हमो
॒ ू ॒ ॒
पवपाित॑ यः।
ु षम।्
॒ ॒ ॒ ॒ परी॑
अपरपाः
॒ रा॒ाणी॑काः।
अहो॒
एष॒ वाव सो̎ऽिर॑ ि॒ मय॑ पनण॒ ु वः।

॒ मयो॑ ह॒ व ै प॑नु ण॒ वो
अि॒ ॒ू
 भा।
॒ ग लो॒कम॑िे त।
आ॒िद
॒ ु म।्
॒ साय॑
ु े
यो̎ऽिं ना॑िचक॒े त ं िच॑न॒ त।
य उ॑ चनमवं
ै े॒ वद॑े ॥ ४॥
॒ ु तया॑ लो॒कमिभ
अमं ॒ ु इ॑का॒॑ ॥
॒ ज॑यित॒ िशर॑ िनत
१०॥
॒ े िव॒ ू अ॑पत े स
लो॒कमऽा॑ ॒ त॑े अ॒ े य े िच॑तमयं

वावोशन ह् ॒ व ै त हतं
॒ ै यां ॑थ॒ मािम॑कां॒ दश॑॥ १०॥
ू  िदग॑न॒  ह॒ व ै काम॑ने
॑ ॒ ओजो̎॒ ा
लो॒क आिद
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 367 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
TaittirÁya-BrÀhmaÉa जा॑पत आ॒शया॒ व ै ा̎िस।
॒ ॒ ु वा आशा̎ऽि।
अहम
Book 3, Chapter 12
मां न ु य॑ज।
अथ॑ त े साऽऽशा॑
॒ भिवित।
Edited by Subramania Sarma, Chennai
Final proofread version, May 2005
अन॑ ु ॒ ग लो॒कं वसीित॑
े॒ ।
[[3-12-1-1]] स एतमय ु डाश॑म॒ ाक॑पालं॒ िनर॑ वपत।्
॒ ॒ े॒ कामा॑य परो॒
ु ॒ ता अिरमा॒
तं ॑ ऽयाम॒ तं काम॑म।े आ॒शायै ॑ च॒ म।्
आशा॑नां ा॒ िवा॒ आशा̎। अन॑मु  ै च॒ म।्
अन॑ ु नो॒ऽान॑मु ितरिद॑
॒ ु े॒ म।्
नमत ॒
ततो॒ व ै त॑ साऽऽशा॑ ऽभवत।्
॒ ू ॒ कामद
कामो॑ भत ॒ ̎।े अन॑ ु ॒ ग लो॒कम॑िवत।्
॒ िवराजा
॑ जा॒न ं िपता ॒ ̎म।् ॒ ह॒ वा अाशा॑
सा ॒ भवित।
॒ रा॒यो॑ऽयं यः।
यो ॒ अन॑ ु ॒ ग लो॒कं िव॑ ित।
आपो॑ भ॒ ा आिद॑यािम। ॒ े हिवषा॒
य एतन॑ ॒ यज॑त।े
ु ॑ भरि॒ यो दः।
तं ॒े य उ॑ चनदवं
ै ॒ े वद॑े ।
ू  दवा॒
पव॑ े अप॑रण
े ाणापा॒नौ। ु
सोऽ॑ जहोित।
॒ वाह॒ ि॑म॥् १॥
ह॒ ॒ े॒ कामा॑य॒ ाहा॒ऽऽशाय॒ ै ाहा̎।
अय
ु ॒ दश॑॥ १॥
तं अन॑मु ॒ ै ाहा̎ जाप॑
॒ तय े॒ ाहा̎।
॒ गाय॑ लो॒काय॒ ाहा॒ऽय̎ े िकृ॒ त े॒ ाहित॑
े ॥ २॥

[[3-12-2-1]]
॒ ऽभवत।्
॒ े े व ै ॒ ग लो॒किरो॑
दवो॒ [[3-12-2-3]]
त े जाप॑
॒ ितमवन।ु ् तं कामो̎ऽवीत।्
जा॑पत े ॒ ग व ै नो॑ लो॒किरो॑ ू ्
॒ ऽभत। जा॑पत े॒ काम॑ने ॒ व ै ा̎िस।
तमि॒ेित॑। ॒ ॒ ु व ै कामोऽ̎ ि।
अहम
̎ ै त।्
ु र
तं य॑॒ तिभ॒ मां न ु य॑ज।
 िवत।्
ु ना॑
तं य॑॒ तिभ॒ अथ॑ त े सः
॒ कामो॑ भिवित।
तिमि॑िभ॒ रै̎त।् अन॑ ु ॒ ग लो॒कं वसीित॑
े॒ ।
तिमि॑िभ॒ र॑िवत।् स एतमय ु डाश॑म॒ ाक॑पालं॒ िनर॑ वपत।्
॒ ॒ े॒ कामा॑य परो॒
तिदी॑नािमिम।
॒ ् कामा॑य च॒ म।्
ए॑यो ह॒ व ै नाम॑। अन॑मु  ै च॒ म।्
ता इ॑य॒ इाच॑त े परो॑
॒ णे । ततो॒ व ै त॑ सः॒ कामो॑ऽभवत।्
॒ िया इव॒ िह दवाः॥
परो॑ ॒े १॥ अन॑ ु ॒ ग लो॒कम॑िवत।्
॒ ह॒ वा अ
सो ॑ ॒ कामो॑ भवित।

[[3-12-2-2]] अन॑ ु ॒ ग लो॒कं िव॑ ित।


॒ े हिवषा॒
य एतन॑ ॒ यज॑त।े
तमाशा̎ऽवीत।्
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 368 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
य उ॑ चनदवं
ै ॒ े वद॑े । ु डाश॑म॒ ाक॑पालं॒ िनर॑ वपत।्
॒ ॒ े॒ कामा॑य परो॒
स एतमय

सोऽ॑ जहोित। ॒
याय॑ च॒ म।्
अ॒ य े॒ कामा॑य॒ ाहा॒ कामा॑ य॒ ाहा̎। अन॑मु  ै च॒ म।्
अन॑मु ॒ ै ाहा̎ जाप॑
॒ तय े॒ ाहा̎। ततो॒ व ै त॑ सो ॒ ऽभवत।्
॒ यो॑
॒ गाय॑ लो॒काय॒ ाहा॒ऽय̎ े िकृ॒ त े॒ ाहित॑
े ॥ ३॥ अन॑ ु ॒ ग लो॒कम॑िवत।्
॒ ह॒ वा अ
सो ॑ यो
॒ भ॑वित।
[[3-12-2-4]] अन॑ ु ॒ ग लो॒कं िव॑ ित।
तं ा̎वीत।् ॒ े हिवषा॒
य एतन॑ ॒ यज॑त।े
जा॑पत े॒ ॑णा॒ व ै ा̎िस। य उ॑ चनदवं
ै ॒ े वद॑े ।
॒ ॒ ु व ै ा̎ि।
अहम ु
सोऽ॑ जहोित।
मां न ु यज॑। ॒ े॒ कामा॑य॒ ाहा॑ याय
अय ॒ ॒ ाहा̎।
अथ॑ त े वा॒
॒ ो भ॑िवित। अन॑मु ॒ ै ाहा̎ ॒ जाप॑तय े॒ ाहा̎।
अन॑ ु ॒ ग लो॒कं वसीित॑
े॒ । ॒ गाय॑ लो॒काय॒ ाहा॒ऽय̎ े िकृ॒ त े॒ ाहित॑
े ॥ ५॥
ु डाश॑म॒ ाक॑पालं॒ िनर॑ वपत।्
॒ ॒ े॒ कामा॑य परो॒
स एतमय
॑ण े च॒ म।् [[3-12-2-6]]
अन॑मु  ै च॒ म।् ु ्
तमापो॑ऽवन।
ततो॒ व ै त॑ वा॒
॒ ो॑ऽभवत।् े॒
जा॑पतऽ ु व ै सव॒ कामा̎ ि॒ ताः।
अन॑ ु ॒ ग लो॒कम॑िवत।् ॒ ॒ ु वा आप॑ ः।
वयम
॒ ॒
वा ॒ वा अ॑ यो॒ भ॑वित। ॒
अा ु य॑ज।
अन॑ ु ॒ ग लो॒कं िव॑ ित। अथ॒ िय॒ सव॒ कामा̎ िय।े
॒ े हिवषा॒
य एतन॑ ॒ यज॑त।े अन॑ ु ॒ ग लो॒कं वे॒ सीित॑।
य उ॑ चनदवं
ै ॒ े वद॑े । ु डाश॑म॒ ाक॑पालं॒ िनर॑ वपत।्
॒ ॒ े॒ कामा॑य परो॒
स एतमय

सोऽ॑ जहोित। ॒ ॒
अम। ्
॒ े॒ कामा॑य॒ ाहा॒ ॑ण॒ े ाहा̎।
अय अन॑मु  ै च॒ म।्
अन॑मु ॒ ै ाहा̎ जाप॑
॒ तय े॒ ाहा̎। ततो॒ व ै ति॒ व॒ कामा॑ अय।
॒ गाय॑ लो॒काय॒ ाहा॒ऽय̎ े िकृ॒ त े॒ ाहित॑
े ॥ ४॥ अन॑ ु ॒ ग लो॒कम॑िवत।्
॑ ामा̎ य।े
सव ॑ ह॒ वा अि॒
[[3-12-2-5]] अन॑ ु ॒ ग लो॒कं िव॑ ित।
॒ ऽ̎ वीत।्
तं यो ॒ े हिवषा॒
य एतन॑ ॒ यज॑त।े
जा॑पत े यन
॒ े ॒ व ै ा̎िस। य उ॑ चनदवं
ै ॒ े वद॑े ।
॒ ॒ ु व ै यो
अहम ॒ ̎ऽि। ु
सोऽ॑ जहोित।
मां न ु य॑ज। ॒ े॒ कामा॑य॒ ाहा॒ऽः ाहा̎।
अय
अथ॑ त े सो
॒ यो
॒ भ॑वित। अन॑मु ॒ ै ाहा̎ जाप॑
॒ तय े॒ ाहा̎।
अन॑ ु ॒ ग लो॒कं वसीित॑
े॒ । ॒ गाय॑ लो॒काय॒ ाहा॒ऽय̎ े िकृ॒ त े॒ ाहित॑
े ॥ ६॥
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 369 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
िु विभवित।
॒ ह॒ वा अान॑
सा ॒ 
[[3-12-2-7]] अन॑ ु ॒ ग लो॒कं िव॑ ित।
॒  ॑िल॒ मान॑वीत।्
तमिब ॒ े हिवषा॒
य एतन॑ ॒ यज॑त।े
य उ॑ चनदवं
ै ॒ े वद॑े ।
े॒
जा॑पतऽय ॒ू
े॒ व ै ब॑िल॒ मत े॒ सवा  ॑िण भतािन॑ ब॒ िल ह॑ रि।
॒ ॒ ु वा अिब
अहम ॒  ॑िल॒ मान॑ि। ु
सोऽ॑ जहोित।
मां न ु य॑ज। ॒ े॒ कामा॑य॒ ाहाऽन॑िु व॒ ै ाहा̎।
अय
अन॑मु ॒ ै ाहा̎ जाप॑
॒ तय े॒ ाहा̎।
॒ू
अथ॑ त े॒ सवा  ॑िण भतािन॑ ब॒ िल ह॑ िरि।
अन॑ ु ॒ ग लो॒कं वसीित॑
े॒ । ॒ गाय॑ लो॒काय॒ ाहा॒ऽय̎ े िकृ॒ त े॒ ाहित॑
े ॥ ८॥

॒ ॒ े॒ कामा॑य परो॒
स एतमय ु डाश॑म॒ ाक॑पालं॒ िनर॑ वपत।्
॒ े बिल॒ मत॑े च॒ म।्
अय॑ [[3-12-2-9]]
अन॑मु  ै च॒ म।् ता वा एताः
॒ स  लो॒क॒ ार॑ ।
॒ ॒ ग॑
॒ू
ततो॒ व ै त॒ ै सवा  ॑िण भतािन॑ ब॒ िलम॑हरन।् ने ॒ योऽन॑िु वयो॒ नाम॑।
िदवःय॑

अन॑ ु ॒ ग लो॒कम॑िवत।् आशा̎ थमा ॒  र॑ ित।
सवा  ॑िण ह॒ वा अ ॒ू
॑ ै भतािन॑ ब॒ िल ह॑ रि। कामो̎ ितीया
॒ ̎म।्
अन॑ ु ॒ ग लो॒कं िव॑ ित। ॑ तृ॒ तीया̎म।्
॒ े हिवषा॒
य एतन॑ ॒ यज॑त।े य॑ ु
॒ त॒ थम। ्
य उ॑ चनदवं
ै ॒ े वद॑े । आप॑ प॒ मीम।्

सोऽ॑ जहोित। ॒
अिब  ॑िल॒ माीम।
॒ ्
॒ े॒ कामा॑य॒ ाहा॒ऽय॑े बिल॒ मत े॒ ाहा॑।
अय अन॑िु विः स॒मीम।्
अन॑मु ॒ ै ाहा̎ जाप॑
॒ तय े॒ ाहा̎। अन॑ ु ह॒ व ै ॒ ग लो॒कं िव॑ ित।
॒ गाय॑ लो॒काय॒ ाहा॒ऽय̎ े िकृ॒ त े॒ ाहित॑
े ॥ ७॥ का॒म॒ चारो̎ऽ ॒ ग  लो॒के भ॑वित।
य एतािभ॒
॒  त।े
िरि॑िभ॒ यज॑
[[3-12-2-8]] य उ॑ चना ॒ वद॑े ।
ै एवं
तमन॑िु विरवीत।् ता॑ि॒ि।
जा॑पत े ॒ ग व ै लो॒कमन॑िु विविस। ॒ ही॒व॒ रां द॑ ा॒ सं च॑।
पौ॒
॒ ॒ ु वा अन॑िु विरि।
अहम ियै ॑ चाभा॒र समृ॑॥
ै ९॥॥ २॥
मां न ु य॑ज।
िु विभ िवित।
अथ॑ त े साऽन॑
॒ [[3-12-3-1]]
अन॑ ु ॒ ग लो॒कं वसीित॑
े॒ । ॒ े म॑ आयन।्
॒ े दवता॒
तप॑सा दवा
ु डाश॑म॒ ाक॑पालं॒ िनर॑ वपत।्
॒ ॒ े॒ कामा॑य परो॒
स एतमय ॒  ॑य॒  ॑र॑िवन।्
तपसष
अन॑िु व ै च॒ म।् ॒ ण॑दु ा॒मारा॑तीः।
तप॑सा सपा॒
अन॑मु  ै च॒ म।् ू ॒ यदि॑।
े े॒ िवं॒ पिर॑ भतं
यनदं

ततो॒ व ै त॑ साऽन॑ िु विरभवत।् ॒ ॒ ॒ दव
थमजं ॒ े  हिवषा॑
॒ े
िवधम।
अन॑ ु ॒ ग लो॒कम॑िवत।् ं ु ॑ परमं
॒ य॒ भ ॒ तपो॒ यत।्
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 370 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
स एव ॒ ु स िपता
॒ पः ॒ स मा॒ता। ु णम।्
॒ ॒ िवत॑त ं परा॒
चर॑ ण ं पिवं
तपो॑ ह यं ू
॒ ॑थ॒ म संब॑भव। ॒ू
यन॑े पतर॑ ित ृ ॒ तािन॑।
॒ या द॑वे ो दवम॑ ु े
े ॒ त। तन॑े पिव॑
॒ ण ॒ ु े पताः।
े शन॑ ॒ू
॒ लो॒क॑ दवी॥
॒ ा ॑िता ॒े १॥ ॒ ितं तरम।
अित॑ पा॒ानमरा॑ े
लो॒क॒ ार॑ मिच॒ म ॒िव̎म।्
[[3-12-3-2]] ोित॑॒ाज॑मानं॒ मह॑ त।्
ु णोप॑ यमागा
सा नो॑ जषा॒ ॒ ̎ ।्
त अमृ ॒ दोह॑ मानम।्
॒ त॑॒ धारा॑ बधा
काम॑वा॒ऽमृत॒ ं हा॑ना। ु तां दधात।ु
चर॑ ण ं नो लो॒के सिध॑
॒ े ॑थमजा
॒ ा दवी ॒ ऋत॑
॒ । ॒ ॒ ू   भव॑ु ।
अिमधा

िव॑ भ॒  जग॑तः िता। अन॑ ु नो॒ऽान॑मु ितरिद॑
॒ ु े॒ म।्
नमत
ता ॒ ा हिवषा॑
॒ यजामह।े ॒ वाह॒ ि॑म॥् ४॥
ह॒
॒ त ं॑ दधात।ु
सा नो॑ लो॒कममृ ॒ े घृ॒ तने ॒ चत॑े सां च॒ दोह॑ मानं च॒ ािर॑ च॥ ३॥
दवी

॒ े भव॑ु न॒ ािध॑पी।
ईशा॑ना दवी
॒ ॒ ज॑षु ा॒णम।्
आगा̎॒  हिविरदं [[3-12-4-1]]
॒े ज॑िरे ॒ भव॑ु न ं च॒ िव̎।े
या̎वा ॒ ऽभवत।्
॒ े े व ै ॒ ग लो॒किरो॑
दवो॒
तै ॑ िवधमे हिवषा॑
॒ घृ॒ तन॑े ॥ २॥ त े जाप॑
॒ ितमवन।ु ्
जा॑पत े ॒ ग व ै नो॑ लो॒किरो॑ ू ्
॒ ऽभत।
[[3-12-3-3]] तमि॒ेित॑।

॒ े ै स॑ध॒मादं॑ मदम।
यथा॑ दवः े ̎ ै त।्
ु र
तं य॑॒ तिभ॒
य॑ ितोव ॒  ॑िर॑ म।् तं य॑॒ तिभ॒  िवत।्
ु ना॑
तिमि॑िभ॒ रै ॑त।्
॒े ज॑िरे ॒ भव॑ु न ं च॒ सव̎।
या̎वा

तमच॒  प॑ यं
॒ न॒ आगात ̎ ।् तिमि॑िभ॒ र॑िवत।्
तिदी॑नािमिम।
॒ ्
॑ प॒ मोद॑मानम।्
ाती॒
मन॑सो॒ वश॒ े सव  ॑िमदं ू
॒ ब॑भव। ए॑यो ह॒ व ै नाम॑।
ना॒ मनो॒ वश॒ मि॑याय। ता इ॑य॒ इाच॑त े परो॑
॒ णे ।

॒ े सह॑ स॒  सही॑यान।्
भी॒ो िह दवः ॒ िया इव॒ िह दवाः॥
परो॑ ॒े १॥
ु ण उप॑ यमागा
स नो॑ जषा॒ ॒ ̎ ।्

आक॑ू तीना॒मिध॑पितं॒ चत॑े सां च॥ ३॥ [[3-12-4-2]]
तं तपो̎ऽवीत।्
[[3-12-3-4]] जा॑पत े॒ तप॑सा॒ व ै ा̎िस।

॒ े िव॑प॒ िम।्
सं॒ क॒ज॑िू तं दवं ॒ ॒ ु व ै तपो̎ऽि।
अहम
॒  ः।
॒ वधय॑
मनो॒ राजा॑निमह मां न ु य॑ज।
उ॒ प॒ हव ु ॒ ा॑म।
॒ ऽ̎ े  समतौ अथ॑ त े सं
॒ तपो॑ भिवित।
अन॑ ु ॒ ग लो॒कं वसीित॑
े॒ ।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 371 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
स एतमा
॒  ॒ ॑ पालं॒ िनर॑ वपत।्
̎ ॒ ये माक
तप॑स े च॒ म।् [[3-12-4-4]]
अन॑मु  ै च॒ म।् ॒
त सम॑ वीत।्
ततो॒ व ै त॑ सं॒ तपो॑ऽभवत।् जा॑पत े सन
॒ े ॒ व ै ा̎िस।
अन॑ ु ॒ ग लो॒कम॑िवत।् ॒ ॒ ु व ै सम॑
अहम ॒ ि।
॒  ह॒ वा अ
स ॑ ॒ तपो॑ भवित। मां न ु य॑ज।
अन॑ ु ॒ ग लो॒कं िव॑ ित। अथ॑ त े स
॒  सं
॒ भ॑िवित।
॒ े हिवषा॒
य एतन॑ ॒ यज॑त।े अन॑ ु ॒ ग लो॒कं वसीित॑
े॒ ।
य उ॑ चनदवं
ै ॒ े वद॑े । स एतमा
॒  ॒ ॑ पालं॒ िनर॑ वपत।्
̎ ॒ ये माक

सोऽ॑ जहोित। ॒
साय॑ च॒ म।्
॒ े॒ ाहा॒ तप॑स े॒ ाहा̎।
अय अन॑मु  ै च॒ म।्
अन॑मु ॒ ै ाहा̎ जाप॑
॒ तय े॒ ाहा̎। ततो॒ व ै त॑ स ॒  सम॑
॒ भवत।्
॒ गाय॑ लो॒काय॒ ाहा॒ऽय̎ े िकृ॒ त े॒ ाहित॑
े ॥ २॥ अन॑ ु ॒ ग लो॒कम॑िवत।्
॒  ह॒ वा अ
स ॑ सं
॒ भ॑वित।
[[3-12-4-3]] अन॑ ु ॒ ग लो॒कं िव॑ ित।
त ॒ ाऽ॑वीत।् ॒ े हिवषा॒
य एतन॑ ॒ यज॑त।े
जा॑पत े ॒ या॒ व ै ा̎िस। य उ॑ चनदवं
ै ॒ े वद॑े ।
॒ ॒ ु व ै ॒ ाऽि॑।
अहम ु
सोऽ॑ जहोित।
मां न ु य॑ज। ॒ े॒ ाहा॑ साय
अय ॒ ॒ ाहा̎।
अथ॑ त े सा
॒ ॒ ा भ॑िवित। अन॑मु ॒ ै ाहा̎ जाप॑
॒ तय े॒ ाहा̎।
अन॑ ु ॒ ग लो॒कं वसीित॑
े॒ । ॒ गाय॑ लो॒काय॒ ाहा॒ऽय̎ े िकृ॒ त े॒ ाहित॑
े ॥ ४॥
॒ ̎॒ये माक
स एतमा ॒ ॑ पालं॒ िनर॑ वपत।्
॒ ाय ै̎ च॒ म।् [[3-12-4-5]]
अन॑मु  ै च॒ म।् तं मनो̎ऽवीत।्
ततो॒ व ै त॑ सा॒ ॒ ाऽभ॑वत।् जा॑पत े॒ मन॑सा॒ व ै ा̎िस।
अन॑ ु ॒ ग लो॒कम॑िवत।् ॒ ॒ ु व ै मनो̎ऽि।
अहम
॒ ह॒ वा अ
सा ॑ ॒ ा भ॑वित। मां न ु य॑ज।
अन॑ ु ॒ ग लो॒कं िव॑ ित। अथ॑ त े सं
॒ मनो॑ भिवित।
॒ े हिवषा॒
य एतन॑ ॒ यज॑त।े अन॑ ु ॒ ग लो॒कं वसीित॑
े॒ ।
य उ॑ चनदवं
ै ॒ े वद॑े । स एतमा
॒  ॒ ॑ पालं॒ िनर॑ वपत।्
̎ ॒ ये माक

सोऽ॑ जहोित। मन॑स े च॒ म।्
अ॒ य े॒ ाहा̎ ॒ ाय ै॒ ाहा̎। अन॑मु  ै च॒ म।्
अन॑मु ॒ ै ाहा̎ जाप॑
॒ तय े॒ ाहा̎। ततो॒ व ै त॑ सं॒ मनो॑ऽभवत।्
॒ गाय॑ लो॒काय॒ ाहा॒ऽय̎ े िकृ॒ त े॒ ाहित॑
े ॥ ३॥ अन॑ ु ॒ ग लो॒कम॑िवत।्
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 372 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒  ह॒ वा अ
स ॑ ॒ मनो॑ भवित। ॒ ा ितीया
॒ ̎म।्
अन॑ ु ॒ ग लो॒कं िव॑ ित। ॒ तृ॒ तीया̎म।्
सं
॒ े हिवषा॒
य एतन॑ ॒ यज॑त।े ॒ु
मन॑तथम।्
य उ॑ चनदवं
ै ॒ े वद॑े । चर॑ ण ं प॒ मीम।्

सोऽ॑ जहोित। अन॑ ु ह॒ व ै ॒ ग लो॒कं िव॑ ित।
॒ े॒ ाहा॒ मन॑स े॒ ाहा̎।
अय का॒म॒ चारो̎ऽ ॒ ग  लो॒के भ॑वित।
अन॑मु ॒ ै ाहा̎ जाप॑
॒ तय े॒ ाहा̎। य एतािभ॒
॒  त।े
िरि॑िभ॒ यज॑
॒ गाय॑ लो॒काय॒ ाहा॒ऽय̎ े िकृ॒ त े॒ ाहाित॑॥ ५॥ य उ॑ चना ॒ वद॑े ।
ै एवं
ता॑ि॒ि।
[[3-12-4-6]] ॒ ही॒व॒ रां द॑ ा॒ सं च॑।
पौ॒
तं चर॑ णमवीत।् ियै ॑ चाभा॒र समृ॑॥
ै ७॥॥ ४॥
जा॑पत े॒ चर॑ णने ॒ व ै ा̎िस।
॒ ॒ ु व ै चर॑ णमि।
अहम [[3-12-5-1]]
मां न ु य॑ज। ॒ व ै चत॑हु तारः।
अथ॑ त े सं
॒ चर॑ ण ं भिवित। चत॑हु तृ॒ ोऽिध॑य॒ ो िनिम  ॑तः।
अन॑ ु ॒ ग लो॒कं वसीित॑
े॒ । ननै श॒ म।्
स एतमा
॒  ॒ ॑ पालं॒ िनर॑ वपत।्
̎ ॒ ये माक ॒ ित।
नािभच॑िरतमाग॑
चर॑ णाय च॒ म।् ॒ वद॑े ।
य एवं
अन॑मु  ै च॒ म।् यो ह॒ व ै चत॑हु तृणां चतहतृ
ु ॒  ं वद॑े ।
ततो॒ व ै त॑ सं॒ चर॑ णमभवत।् अथो॒ प॑होतृम।्
अन॑ ु ॒ ग लो॒कम॑िवत।् सवा  ॑ हा॒ ै िदश॑ क।े
॒  ह॒ वा अ
स ॑ ॒ चर॑ ण ं भवित। ॒
वा॒चितहता॒ दश॑होतॄणाम।्
अन॑ ु ॒ ग लो॒कं िव॑ ित। ॒ होता॒ चत॑हु तॄणाम॥् १॥
पृ॒ िथवी
॒ े हिवषा॒
य एतन॑ ॒ यज॑त।े
य उ॑ चनदवं
ै ॒ े वद॑े । [[3-12-5-2]]

सोऽ॑ जहोित। ॒
अिहता॒ प॑होतॄणाम।्
॒ े॒ ाहा॒ चर॑ णाय॒ ाहा̎।
अय ॄ ाम।्
वाघोता॒ षो॑तण
अन॑मु ॒ ै ाहा̎ जाप॑
॒ त॒ य े ाहा̎। ॒ िवहता॑
महाह॑ ॒ ॒ तण
सहो॑ ॄ ाम।्
॒ गाय॑ लो॒काय॒ ाहा॒ऽय̎ े िकृ॒ त े॒ ाहित॑
े ॥ ६॥ ु ॒ म।्
॒ ै चत॑हु तृणां चतहतृ
एत
अथो॒ प॑होतृम।्
[[3-12-4-7]] सवा  ॑ हा॒ ै िदश॑ क।े
ता वा एताः  लो॒क॒ ार॑ ।
॒ प॑ ॒ ग॑ ॒ वद॑े ।
य एवं
अपा॑घा॒ अन॑िु वयो॒ नाम॑। एषा  ॒
॒ व ै स॑विवा।
॒  र॑ ित।
तप॑ थमा ॒ षे ॒जम।्
एत॑
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 373 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
एषा
॒ पिः ॒ु
 लो॒का̎॒साऽय॑िनः ितः॥
॒ ॒ ग॑ २॥ ू िष॒ प॑।
द॑ य॒ ं यज
॒ व॒ का॒श ं हान।्
यथा॒
[[3-12-5-3]] ॒ व॒ का॒श ं ॑ित॒ हाँो॑कंपृ॒णा॑।
यथा॒
एताोऽ॑
॒ ै ॒  याव॑ ॒रस̎म।्
िददश सवा  ॑ हाता ॒ े ̎ ी॒ता अभीा॑
ै॒ दवता ॒ भवि॥ ५॥
॑रेित।
॒  रु ेित।
॒ ॒ ॒ ॒ सवमाय॑
अनपवः [[3-12-5-6]]
॒ ̎ े जाम।
िवत ॒ ् सद॑वे मिं ु े
॒ िच॑नत।

रा॒योषं॑ गौपम।् ॒ ि॑ मतत॑
रथसं े ॒ ।
वच॒  ी भ॑वित।
॒ ॒ ॒ स वो॒ व ै रथ॑।
एताोऽित॑
॒ ै । व॑ण ृ ु े
े ॒ वै पा॒ानं॒ ातृ॑ णत।
ृ॒णोा॒ान̎म।् ॒
पःसं े ॒ ।
ि॑ मतत॑
॒ न।्
॒ िपतॄ
जां एतावा॒
॒  ै रथ॑।
एताा
॒ ॒  कार॥ ३॥
अ॒॑ ण औ पविशिवदा॑
े॒ याव॑ ॒ः।
ु े
॒ ि॑ मतमवे॒ िच॑नत।
रथसं
[[3-12-5-4]] ॒ े॒ लो॒कं प॑शब॒ु ना॒
इममव े िभज॑यित।

॒ ै िधवा॒दमपा॑जयत।्
एतर॑ अथो॑ अिो॒मन॑े ॥ ६॥
अथो॒ िवं॑ पा॒ान̎म।्

॑ययौ। [[3-12-5-7]]
एताोऽित॑
॒ ै । ॒
अिर॑ ॒ ु ने ।
म॑
॒ वा॒दं ज॑यित।
अिध॒ े ।
॑रितरा॒ण॑
अथो॒ िवं॑ पा॒ान̎म।् सवा̎ो॒कान॑ही॒नन॑े ।
॑रेित। ॒ े ।
अथो॑ सण॑
एतरिं  मः।
॒ ै ॒ िच॑ीत ॒ गका॑ वरो॒ दि॑णा।
एतराय॑
॒ ै ु ामः। े ॒ वै वर ृणोित।
वर॑ण
॒ ॒ ु मो वा॥ ४॥
जापशका॑ आ॒ा िह वर॑ ।
॒  णा ददाित।
एक॑िवशितदि॑
[[3-12-5-5]] ॒ िव॒ शो वा इतः
एक॒ ॒ ॒ ग लो॒कः।
॒ ु ॒मप॑ु दधाित याव॒दम।्  ॒ ग लो॒कमा̎ ोित॥ ७॥
॒ ु श॑होतारमद॑
परा॒
द॑ य॒ ं यज॑षु ी॒ पौ॑ च।
॒ ॒ तः ां॒ चत॑हु तारम।्
दिण॒ [[3-12-5-8]]

पाद॑  ं॒ प॑होतारम।् ॒
असावा॑ िद ॑ ॒ शः।
॒ एकिव
॒ ा॒  षो॑तारम।्
उ॒ ॒रतः ॒ ु े॒
अममवािदमा
॒ ̎ ोित।
॒ तारम।्
उ॒ पिर॑ ा॒ा सहो॑ श॒ तं द॑ दाित।

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 374 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
श॒ ताय॒ ु पषः
ु ॑ श॒ ति॑
े यः। ॒
तृ॑ित जया॑ ॒ ु ।
पशिभ॑
ु विय
आय॑ े॒ े ॒ े ित॑ितित। उपै ॑न सोमपी॒थो न॑मित।
॒ ॑ ददाित।
सहं ॒ े व ै चत॑हु तारोऽनसवनं
एत ु ॒ त॑पियता
 ॒ ̎।
॒ सिं मतः ॒ ग लो॒कः।
सह॑ य े ा॑॒ णा ब॑ि॒ वद॑।
 लो॒का॒िभिज॑।ै
॒ ग॑ ̎ े ।्
े यि॑णा॒ न नयत
तो॒
॒ कं॒ दि॑णा ददाित।
अि॒ िर॑  ात।्
सवा  ॑िण॒ वयािस॥ ८॥ ॒
अिम॑  वृीरन।्
े यथा॒ ं द॑ ात।्
तो॑
[[3-12-5-9]] े॒ ै ॑ यत।े
ि॑मवति
॒
सवा।ै̎ े ११॥
नाा॒िं वृ॑त॥
॒
सवाव॑ ।ै
॒ े ।
यिद॒ न िवत॑ [[3-12-5-12]]

मान े॑तावतो
॒ द॑ ादोदनाा
॒ ̎। ॒ ॒ े॒
िहरयको भ॑वित।
अत॒ ॒ ु े तं काम̎म।् याव॑ ॒ मम॑िलका॒
ु ॒
डं य॑पषा॒ संिम॑तम।्
य॒ ै कामा॑या॒िी॒यत̎।े े िहर॑ यम।्
तजो॒
॒ ह ॒व  ॑त दात।्
पौ॒ ॒ े ्
यिद॒ िहर॑ यं॒ न िवत।
सा िह सवा  ॑िण॒ वयािस। ॒ उप॑दात।्
शक॑ रा अा
॒
सवा।ै̎ े घृ॒ तम।्
तजो॑
॒
सवाव॑ ॥
ै ९॥ े समवािं
सत॑ज े॒ ु े
िच॑नत।
॒ िच॒ ा सौ
अिं ॒
̎ ामया य॑जते माव॒
ै या वा̎।
[[3-12-5-10]] वी॒य ॑ण॒ वा एष॒ ृ॑त।े
िहर॑ यं ददाित। यो̎ऽिं िच॑न॒ त।ु े

े ॒ ॒ ग लो॒कम॑िे त।
िहर॑ योितरव याव॑ द॒वे वी॒यम̎ ।्
वासो॑ ददाित। तद॑ िधाित।
े ॒ ु ित॑रत।े
तनाय ॑ण॒ साय॑ ु  सलो॒कता॑माोित।

े॒ ॒ ॒ ती॒य े य॑जत।
विदतृ े एतासा॑
॒ मवे॒ दवता॑ ु म।्
॒ े ना॒ साय॑
िष॑ा॒ िह दवाः। ॒े सा॒िता समानलो॒कता॑माोित।
ु े
॒ िच॑नत।
स स॑मिं ु े
॒ ॒ िच॑न॒ त।
य एतमिं
तदत॒॑ े शब॒ु  े ा॑ण ं यात।
ू ् य उ॑ चनमवं
ै े॒ वद॑े ।
नत॑े रषे ु यष॑
॒ े ।ु एतदव ॒ े ा॑णम।्
॒ ॒ े सा॑िव
यो ह॒ व ै चत॑हु तॄननसवनं
ु ॒ त॑पियता॑
 ॒ द॑े ॥ १०॥ अथो॑ नािचक॒े त॥
े १२॥
होता॒ चत॑हु तॄणा ित॑
॒ ु कार वा भविो॒मना॑
े ोित॒
॒
वयािस॒ वयािस॒ सवा॒ ॒
ै सवाव॑ ॒ ै वद॑े वृत े
[[3-12-5-11]]
॒ ु े नव॑ च॥ ५॥
िचनत
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 375 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
याव॑ ती॒रोष॑धी॒ सवा̎।
[[3-12-6-1]] ॒ ।ु
िवि॑ ताः पृिथवीमन॑
ृ ॒ ं य॒ मम̎ ।्
या॒मत  ाः॥ ३॥
सवा॒
य॒ ािण॑ित॒ य॒ न।
 ा इ॑काः कृ ॒ ा।
सवा॒ [[3-12-6-4]]

उप॑ कामघा॑ दध।े ॒ यः।
याव॑ ो॒ वनत॑
े  ॑णा॒ तने ॒ ॑णा।
तनिष ॒
अां ॒
पृ॑िथामिध॑

॒ े याऽिरवा
तया॑ दवत॑ ॒ ॒ ु सी॑द।  ाः।
सवा॒
सवा॒ िय॒  सवा̎॒ ु सः। ॒ ॒  सव̎।
याव॑ ो ा॒ाः पशव
ु च॒ यत।्
सव॒  न ी॑पमं ॒
आ॒रया॒ य।े
 ाः।
सवा॒  ाः।
सवा॒
ू ̎े ॥ १॥
याव॑ ः पा॒सवो॒ भम य े िपादत॑
॒ ॒  ु ादः।
॒  ।
॒ द॑ उदरसिपण॑
अपा
[[3-12-6-2]]  ाः।
सवा॒
े यया̎।
संा॑ता दवमा॒ यावदा॑ ॒ ु ̎॥
॒ नमत े ४॥
 ाः।
सवा॒
॒ू
याव॑ ॒ ऊषा̎ पशनाम।् [[3-12-6-5]]
॒ पि॑
पृ॒ िथां ु िह॒ताः। ॒ु ्
॒ े ॒ य॑ मानषम।
दवा
सवा॒  ाः।  ाः॥
सवा॒
याव॑ ती॒ िसक॑ता॒ सवा̎। याव॑ ृ ॒ ाय॑स॒  सव̎म।्
॒ ॒ याः ि॒ ताः।
अ॑ ॒ े ॒ य॑ मानषम।
दवा ॒ु ्
 ाः।
सवा॒  ाः।
सवा॒
याव॑ ती॒ शक॑ रा॒ ध
ृ ।ै̎ याव॑ ो॒हाय॑स॒ सव̎म।्

अां ॒
पृि॑ थामिध॑
॥ २॥ दवा ॒ु ्
॒ े ॒ य॑ मानषम।
 ाः।
सवा॒
[[3-12-6-3]] सव॒  सीस॒  सव॒ प॑।ु
 ाः।
सवा॒ दवा ॒ ु ् ५॥
॒ े ॒ य॑ मानषम॥

यावोऽमा॑ ॒
नो॒ऽां पृ॑िथाम।्
॒ ॒ ॒ ु ित॑िताः।
ितास [[3-12-6-6]]
 ाः।
सवा॒  ाः।
सवा॒
याव॑ तीव॒ध॒  सवा̎। सव॒  िहर॑ य रज॒ तम।्
॒ ।ु
िवि॑ ताः पृिथवीमन॑ ॒ु ्
॒ े ॒ य॑ मानषम।
दवा
 ाः।
सवा॒  ाः।
सवा॒

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 376 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
सव॒  सव॑ु ण॒ हिर॑ तम।् ु ॒  सवा̎॒ सान।्
सवा॒ धिन
॒ े ॒ य॑ मानषम।
दवा ॒ु ् िहमो े २॥
॒ य॑ शी॒यत̎॥
 ा इ॑काः कृ ॒ ा।
सवा॒

उप॑ कामघा॑ दध।े [[3-12-7-3]]
े  ॑णा॒ तने ॒ ॑णा।
तनिष  ाः।
सवा॒
॒ े याऽिरवा
तया॑ दवत॑ ॒ ॒ ु सी॑द॥ ६॥  री॑ची॒ित॑तान।्
सवा॒
ू े॒
भमरिध॒ ॒
िवि॑ ताः पृिथवीमन॒ ु सवा॒ ॒ु 
 ा उ॒ त॑े मानष नी॒हा॒रो य॑ शी॒यते̎।
सी॑द॥ ६॥  ाः।
सवा॒
य॒ िय॑ पा॒सव॒ ऊषा॒ िसक॑ता॒ शक॑ रा॒ अमा॑नो ॒ ू ्
॒ ु ॒  सवा̎नियन।
सवा  ॑ िवत
 ॒ यो ा॒ा य े िपादो॒
वी॒ध॒ ओष॑धी॒वनत॑ ॒ ॒ न॒ ं
यावदा॑  शी॒यत̎।े
ा॒नी॒य॑
याव॑ ृ ॒ ाय॑स लो॒हाय॑स॒ सीस॒  िहरय॒  सव॑ु ण॒  ाः।
सवा॒
॒ श॥
हिर॑ तमाद॑ सवा॒ व॑ ीः सिरत॑
॒ ।
सव  ॑मच॒ु रं च॒ यत।्
[[3-12-7-1]]  ाः॥ ३॥
सवा॒
॒ ु
सवा॒  िदशो॑ िद।
॒ ू  ित॑ितम।्
या॒भतं [[3-12-7-4]]
 ा इ॑काः कृ ॒ ा।
सवा॒
॒ ु ̎।
ू या॑ ना॒ा̎ समिया
या॒ का॒

उप॑ कामघा॑ दध।े 
या॑ वश॒ै ी॒ त ा॑स॒ चीयाः।
े  ॑णा॒ तने ॒ ॑णा।
तनिष  ाः।
सवा॒
॒ े याऽिरवा
तया॑ दवत॑ ॒ ॒ ु सी॑द। ू ̎।
य े चो॒ि॑ ि जी॒मता

अिर॑ े लम।्
 ं च॒ कव॑ या॒ वष  ॑ि वृ॒ य॑।
या॒ि॑॒रािह॑ तम।्  ाः।
सवा॒
 ाः।
सवा॒ ॒ े आका॒शम।्
तपज॑
॒ ॒ याः जाः॥
आ॒॒िर॑ ॒ १॥ या॑का॒श े ित॑ितम।्
सवा॒  ाः।
[[3-12-7-2]] वा॒य ं ु वयािस॒ सवा  ॑िण॥ ४॥
 ॒ रस॑॒ य।े
ग॒ ॒ वा॒
 ाः।
सवा॒ [[3-12-7-5]]
ु रा॒ िललान।्
सवा  ॑नदा॒ ॒ ॒ रं च॒ यत।्
॒ िरच॒
अ॒

अिर॑ ॒ े ित॑ितान।्  ाः।
सवा॒
 ाः।
सवा॒ ॒  सय
अि ू  ॑ च॒ म।्
ु रा॑िल॒ लान।्
सवा  ॑नदा॒ ॑ भग̎म।्
॒ वणं॒
िमं
ा॒व॒ राः ो॒ा̎॒ य।े  ाः।
सवा॒
 ाः।
सवा॒
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 377 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒  ॒ ां तपो॒ दम̎म।्
स ॒ ॒
अित॑ ितम॥् २॥
॒ ू ̎म।्
नाम॑ ॒ प ं च॑ भताना
 ा इ॑काः कृ ॒ ा।
सवा॒ [[3-12-8-3]]

उप॑ कामघा॑ दध।े  ाः।
सवा॒
े  ॑णा॒ तने ॒ ॑णा।
तनिष ॒ रा॒ािण॒ सवा  ॑िण।
अहो॒
॒ े याऽिरवा
तया॑ दवत॑ ॒ ॒ ु सी॑द॥ ५॥ े लान।्
॒ म ा॒सा॒ कव॑
अध॒
॒ िहमो
जा  ाः सवा  ॑िण॒ णकं
॒ य॑ शी॒यत े॒ सवा॒ ॒ ै ॑ च॥  ाः।
सवा॒
७॥ ू
सवा  ॑नृ॒ तवा  ा॒सान।्
̎
िदशो॒ऽिर॑ मािर॑ ु ॒
॒ उदा॒रान॑दु ा॒रािनं े लम।्
सं॒ व॒ रं॒ च॒ कव॑
मरी॑चीि॒तु॒ व॑ी॒या ु ॒  सं
 ॒ य े च॒ तपो॑ वा॒यमि ॒  ाः।
सवा॒
प॑दश॥ सव॒  भतू ॒  सव॒  भ̎म।्

या॒तोऽिध॑भिवित॑ ।
[[3-12-8-1]]  ा इ॑काः कृ ॒ ा।
सवा॒
सवा॒ि व॒  सवा̎॒वाििव।
े ॒ ॒
उप॑ कामघा॑ दध।े
या॒भतं ॒ ू  ित॑ितम।् े  ॑णा॒ तने ॒ ॑णा।
तनिष
 ा इ॑काः कृ ॒ ा।
सवा॒ ॒ े याऽिरवा
तया॑ दवत॑ ॒ ॒ ु सी॑द॥ ३॥

उप॑ कामघा॑ दध।े ॒
सामा॑िन ित॑ ितं कृ ॒ ा ीिण॑ च॥ ८॥
े  ॑णा तने ॒ ॑णा।
तनिष ु ण ं च॒ य े च॒
िदवं॒ तार॑ का॒ ऋच॑ इितहारा॒
॒ े याऽिरवा
तया॑ दवत॑ ॒ ॒ ु सी॑द। ू तं
॒ृ 
या॑होरा॒ायत ू ॒ नव॑ ॥
याव॑ ती॒ार॑ का॒ सवा̎।
िवत॑ता रोच॒ न े िदिव।
॒ [[3-12-9-1]]
 ाः।
सवा॒ ॒ ाची॑ महती
ऋचां ॒ िदग॑ ु त।े
ऋचो॒ यजूिष॒ सामा॑िन॥ १॥
॒  षु ामपा॒राम।्
दि॑णामायज॑
 मि॑ रसां तीची
अथ॑वणा॒ ॒ ̎।
[[3-12-8-2]] ु ची महती
साा॒मदी॑ ॒ िदग॑ ु त।े
॒ ॒ ि रस॑
अथवा॒ ॒ ॒ य।े ॒
ऋिः ̎ ू ा॒
पव  े िदिव ॒ े ईयत।े
॒ दव
 ाः।
सवा॒ ॒ ॒ ु ॒ द े ितित॒ म॒ े अ॑ ।
यजव
॒ ॒ स॒ परा॒
इितहा॒ ॒ ु ण ं च॑। सा॒म॒ वदना े॒ े ̎मय
॒ े मही॑यत।े
॒ ॒  ॒ े ॒ ना॒ य।े
सपदवज॒ ̎ ू ि॒ िभर॑िे त॒ सय
े ॒ै 
वदरश ू ।

 ाः।
सवा॒ ॒
ऋो जा॒ता स॑व॒ शो ू  ॑माः।
 मित
य े च॑ लो॒का य े चा॑ लो॒काः। सवा॒  गित॑याजषी ॒ ै श॑त॥् १॥
 ॒ ु हव

अभतं ॒ ू  ित॑ितम।्
 ाः।
सवा॒ [[3-12-9-2]]
य॒ ॒ या
̎ ॒ ।
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 378 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
े  साम॒  ह॑ शत।्
सव॒  तज॑
सव हदं ॒ ै सृ॒ म।्
॒ े ॑णा हव [[3-12-9-5]]

ऋो ै ॒ वण  ॑माः।
जा॒त ं वयं  न॒ मद॑ु वहत।्
ऊाजा॑
॒ ॒ ु ॒ दं ॑िया॑
यजव ॒ यिन
॒ ̎म।्
॒ ु ॒ पः सहो॑ऽभवत।्
वगो॒
सा॒म॒ वदो े॒ ा̎॒ णानां॒ स॑िू तः। ओजो॒ऽ॑ौ॒ाण॑।
पवू ॒ पवू  ॒ ॑ ु
̎ ो॒ वच॑ एतचः। यि॑ ॒सृज॒ आस॑त।
 ॒ िच॑ा॒नाः।
आ॒द॒शमिं अप॑िचितः पो॒ीया॑मयजत।्
पवू ॑ िव॒ सृजो॒ऽमृता̎। े॒
नीया॑ मयज॒ ििष॑।
 ॒
श॒ तं व॑ षसहािण॑ । आी॑ािषी॑ ॒
॒ सम। ्
दी॒िताः ॒
॒ समा॑ सत॥ २॥ ॒ ा हवाय॑
॒ ै जयम।॒ ्
इरा॒ पी॑ िव॒ सृजा̎म।्
[[3-12-9-3]] आक॑ू ितरिपनिवः॥
॒ ५॥
तप॑ आसीहप॑
॒ ृ ितः।
॑ ा ॒ ्
॒ ऽभ॑वयम। [[3-12-9-6]]
̎ ।्
॒  ह॒ होतै ॑षा॒मासीत
स इ
॒  ह॒  ु  ै̎ उ॒ ।े
यि॑ ॒सृज॒ आस॑त।
॒ु े
तृ॒ ा चाव॑ हतामभ।
े उद॑ गायत।्
॒ त॑म॒
अमृ ु ॒
वाग॑षे ा सयाऽऽसी̎त।्
॒ ॑ पिरवरान।
सहं ॒ ्
॒ यो॒गाि॑जानती।
छो॒ ॒
॒ ू  ह॑ ो॒तषा॒
भत ̎ ।्
ै मासीत क॒ ॒त॒ ािण॑ ता॒नाऽह॑ ।

भ॒ िवित॑ चाहरत।् ॒
स॒ ा॑ सवशः।
ा॒णो अ॒ ॑ यर॑ु भवत।् ु ौ।
॒ रा॒ े प॑शपा॒
अहो॒
इद॒ सव॒  िसषा॑सताम॥् ३॥ े॒ अभवन।्
॒ ु ॒  ा॑
मताः
ु भवा॒ता।
मृ॒ द॑
[[3-12-9-4]] ॒
श॒ िमतोो िव॒ शां पित॑॥ ६॥
॒ नो िवाना॒
अपा॒ ॒ वत
ृ ॑।

िताित॑ द॒ रे। [[3-12-9-7]]
आ॒तवा ॑ तार॑ ।
॒ उपगा॒ ॒ सृज॑ थमाः
िव॒ ॒ समा॑
॒ सत।
सदा॑ ॒ ऽभवन।्
॒ ॒ ऋतवो॑ ॒ समं॒ स॑तु ने ॒ य॑।
सह॑
अध॒॒ म ा॒सा॒ मासा̎। ततो॑ ह ज॒ े भव॑ु न गो॒पाः।
 वन।्
च॒ म॒ सा॒॒य॒ वोऽभ॑ ॒ ॒
िहरमय॑ ु ॒  ॒ नाम॑।
 श॒ किन
॒ ण॒ज॑
अशस॑ े । ू ॒  ित॒ तज॑
यने ॒ सयप॑ े सः।
े॒
॒ वा॒कोऽभ॑व॒ श॑।
अा॒ ॒ पण॑
िपता ॒ ु े िपतृ॒ माोिन॑योनौ।
ऋतम॑ ̎ ।्
॒ षे ां शा॒ाऽऽसीत नाव॑दे िवनतु े॒ तं बृ॒ ह̎म।्
यि॑ ॒सृज॒ आस॑त॥ ४॥
TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 379 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda
ु ु ान संपरा॒य।े
॒ न ॒ भमा॒
सवा॒ ॑ण॒ साय॑ ु  सलो॒कतां̎ यि।
॒ म॑िहमा
एष॒ िनो ॒ ा ̎ ॒ ण॑। एतासा॑
॒ मवे॒ दवता॑ ु
॒ े ना॒ साय॑म। ्
न कम  ॑णा वधत े॒ नो कनी॑यान॥् ७॥ सा॒िता समानलो॒कतां̎ यि।
॒ ॑ ॒
य एतपयि॑ ।
[[3-12-9-8]] य े चै ॑ना
॒ ॑।
तवाा
ै॒ प॑द॒िवं िव॑िदा। े ना
य॑ ै॒ ॑।
न कम  ॑णा िलत े॒ पाप॑के न। ओम॥् ८॥
प॑पा॒शत॑ि॒ वत ॒
ृ ॑ संवराः। श॑दासत॒ िसषा॑सता॒मास॑त हिवित
॒ ॒
प॑पा॒शत॑ पदशाः।
॒ कनी॑या॒ा̎ि॒ सृजो॒ऽौ च॑॥ ९॥
प॑पा॒शत॑ सदशाः। ु ॑ दव॒
तं ॒ े े ॒ व ै चत॑हु तारो॒ या॒मृत॒
॒ े े प॑सा दवो॒

प॑पा॒शत॑ एकिव॒ शाः। ॒ ु सवा॒ िदव॑ म॒ च
सवा॒  िदशो॑ िद ृ ां ाची॒ नव॑ ॥ ९॥
॒ सवं रम।्
॒ सृजा सह॑
िव॒ ु ॒ तप॑सा॒ ता वा एताः
तं ॒ प॒ िहर॑ यं ददाित॒ सवा॒ 
॒ े ॒ व ै िव॑ ॒सृज॑ इदं॒ िव॑मसृज।
एतन िदश॒ प॑ आसीहप॑ ॒ ा॒शत॥् ५६॥
॒ ृ ित॑
यि॒ मसृज
॑ । ु मोम॥्
त॒
ता̎ि॒ सृज॑ ।
े नन॒ ु जा॑यत।े
िव॑मना॒

TaittirÁya-BrÀhmaÉa, edited by Subramania Sarma, Chennai 2005, page 380 of 380 - www.sanskritweb.net/yajurveda

You might also like