31.01.

2015

SAKARYA
ÜNİVERSİTESİ

ENJEKSİYON MAKİNELERİ

SAKARYA ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KALIPÇILIK TEKNİĞİ DERS NOTU

Doç.Dr. Akın Oğuz KAPTI

SAKARYA
ÜNİVERSİTESİ
Plastik Enjeksiyon Makinesi 2

Mengene/Kapama Ünitesi
Plastikleştirme ve Enjeksiyon Ünitesi
(Clamping Unit)
(Plastication and Injection Unit)

Makina Gövdesi Kontrol Ünitesi

(Machine Base) (Control Unit)

SAÜ, MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, KALIPÇILIK TEKNİĞİ DERS NOTU

1
 31.01.2015

SAKARYA
ÜNİVERSİTESİ
Kalıp Kapama ve Enjeksiyon Üniteleri 3

KALIP KAPAMA ÜNİTESİ ENJEKSİYON ÜNİTESİ

• Sabit & Hareketli Plakalar • Ocak
• Kolonlar • Hammadde Deposu (Huni)
• Kapama & Kilitleme Silindirleri • Enjeksiyon Silindiri
• İtici Silindiri • Enjeksiyon Grup Silindirleri
• Maça Bloğu • Mal Alma Ünitesi

SAÜ, MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, KALIPÇILIK TEKNİĞİ DERS NOTU

SAKARYA
ÜNİVERSİTESİ
Kalıp Açma&Kapama Ünitesi 4

Bu ünitenin görevi kalıbı açmak/kapamak ve çevrim tamam-

lanana kadar yüksek basınçta kapalı kalmasını sağlayarak
kalıp ayrılma hattında çapak oluşmasını önlemektir.

Üç tip kalıp açma/kapama

ünitesi kullanılmaktadır:

 Mekanik
 Hidrolik
 Hidro-Mekanik

SAÜ, MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, KALIPÇILIK TEKNİĞİ DERS NOTU

2
 31.01.2015

SAKARYA
ÜNİVERSİTESİ
Mekanik Kalıp Kapama Ünitesi 5

Çalışma prensibi, mekanik bir mengene mekanizmasının

küçük bir hidrolik silindirle tahrik edilmesi şeklindedir.

SAÜ, MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, KALIPÇILIK TEKNİĞİ DERS NOTU

SAKARYA
ÜNİVERSİTESİ
Hidrolik Kalıp Kapama Ünitesi 6

Kalıbı açma/kapama ve kilitleme fonksiyonları hidrolik

silindirlerle sağlanır.

SAÜ, MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, KALIPÇILIK TEKNİĞİ DERS NOTU

3
 31.01.2015

SAKARYA
ÜNİVERSİTESİ
Hidro-Mekanik Kalıp Kapama Ünitesi 7

Açma/kapama için hızlı ve düşük kuvvet uygulayan bir

hidrolik silindir kullanılır. Kapama prosesi tamamlanınca ana
baskı (kilitleme) silindiri devreye girer.

SAÜ, MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, KALIPÇILIK TEKNİĞİ DERS NOTU

SAKARYA
ÜNİVERSİTESİ
Hidro-Mekanik Kalıp Kapama Ünitesi 8

SAÜ, MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, KALIPÇILIK TEKNİĞİ DERS NOTU

4
 31.01.2015

SAKARYA
ÜNİVERSİTESİ
Enjeksiyon Ünitesi 9

Enjeksiyon Ünitesinin Görevleri:

 Plastik hammaddeyi eritmek
 Kalıbın gerektirdiği gramajda
eriyik polimeri vida önünde
toplamak
 Eriyik polimeri kalıp boşluğuna
enjekte etmek
 Soğuma boyunca tutma
(ütüleme) basıncını sağlamak
 Bir sonraki çevrim için mal
hazırlamak.
SAÜ, MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, KALIPÇILIK TEKNİĞİ DERS NOTU

SAKARYA
ÜNİVERSİTESİ
Enjeksiyon Ünitesi 10

Enjeksiyon Ünitesinin Elemanları:

 Huni (Hopper)  Vida (Screw)
 Ocak (Barrel)  Çek-valf (Check Valve)
 Isıtıcılar (Heating bands)  Yolluk memesi (Nozzle)

SAÜ, MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, KALIPÇILIK TEKNİĞİ DERS NOTU

5
 31.01.2015

SAKARYA
ÜNİVERSİTESİ
Kontrol Ünitesi 11

Kontrol ünitesiyle doğrudan ya da dolaylı olarak kontrol

edilen enjeksiyon prosesi parametreleri (20-30 adet) şu 4
ana grupta toplanabilir:

1) Sıcaklıklar; 2) Basınçlar; 3) Hızlar; 4) Süreler.

SAÜ, MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, KALIPÇILIK TEKNİĞİ DERS NOTU

SAKARYA
ÜNİVERSİTESİ
Enjeksiyon Makinesi Spesifikasyonları 12

A) KALIP KAPAMA ÜNİTESİ:

1) Kalıp Kapama Kuvveti (Clamping Force: kN)
2) Hareketli Plaka Stroku (Moving Platen Stroke: mm)
3) Kolonlar arası mesafe (Distance Between Tie-Bars: mm)
4) Bağlantı Plakası Boyutları (Platen Dimensions: mm)
5) Kalıp Yüksekliği (max. Mold Height: mm)
6) Hareketli Plaka Hızı (Moving Platen Speed: cm/s)
7) Kalıp Kilitleme Basıncı (Clamping Pressure: bar)
8) Kalıp Kilitleme Kuvveti (Clamping Force: kN)
SAÜ, MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, KALIPÇILIK TEKNİĞİ DERS NOTU

6
 31.01.2015

SAKARYA
ÜNİVERSİTESİ
Enjeksiyon Makinesi Spesifikasyonları 13

B) ENJEKSİYON ÜNİTESİ:
1) Gramaj (Actual Shot Weight - Bir çevrimde kalıba
gönderilebilecek plastik miktarı: gr)
2) Nominal Baskı Hacmi (Nominal Shot Volume - Bir
çevrimde vidanın alabileceği plastik hacmi: cm3)
3) Gerçek Baskı Hacmi (Actual Shot Volume - Bir çev-
rimde kalıba gönderilebilecek gerçek plastik hacmi: cm3)
4) Plastikleştirme Kapasitesi (Plastification Capacity -
En yüksek vida dönme hızında bir saatte hazırlanabilecek
eriyik plastik kütlesi: kg/h)

SAÜ, MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, KALIPÇILIK TEKNİĞİ DERS NOTU

SAKARYA
ÜNİVERSİTESİ
Enjeksiyon Makinesi Spesifikasyonları 14

5) Vida Çapı (Screw Diameter - Helezonik vidanın diş üstü

çapı: mm)
6) Vidanın Uzunluk/Çap Oranı (Screw L/D Ratio -
Helezonik vidanın uzunluğunun diş üstü çapına oranı)
7) Vida Devri (Screw Revolution - Helezonik vidanın
dakikadaki dönme adedi: rpm)
8) Vida Motoru Gücü (Screw Motor Power: Vidayı
döndüren hidrolik ya da elektrik motorun gücü: kW)
9) Vida Döndürme Momenti (Screw Torque: Vidayı döndü-
ren hidrolik ya da elektrik motorun döndürme momenti: Nm)

SAÜ, MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, KALIPÇILIK TEKNİĞİ DERS NOTU

7
 31.01.2015

SAKARYA
ÜNİVERSİTESİ
Enjeksiyon Makinesi Spesifikasyonları 15

10) Ocak Isıtma Gücü (Barrel Heating Power - Isıtıcıların

çektiği maksimum güç: kW)
11) Rezistans Sayısı (Ocak etrafındaki ısıtma bölgesi
adedi)
12) Enjeksiyon Basıncı (max. Injection Pressure - Plastiğe
uygulanabilen en yüksek basınç: bar)
13) Enjeksiyon Hızı (max. Injection Speed – Enjeksiyon
silindirinin hızı: cm/s; bir saniyede kalıba gönderilen eriyik
plastik debisi: cm3/s)
14) Nozül Baskı Kuvveti (Nozzle Force - Ocak memesi ile
kalıp arasındaki baskı kuvveti: kN)
SAÜ, MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, KALIPÇILIK TEKNİĞİ DERS NOTU

SAKARYA
ÜNİVERSİTESİ
Kalıba Uygun Enjeksiyon Makinesi Seçimi 16

Enjeksiyon Kapasitesi (Parça kütlesi)

Kapama Kuvveti (Projeksiyon alanı x kalıp göz içi basınç)
Kolon Aralığı (Kalıp genişliği)
Makine Stroku (Kalıp yüksekliği ve açılma mesafesi)
Plaka Boyutları (Kalıp bağlama vida delikleri)
İtici Silindiri (İtici plaka tahrik şekli)
Maça Bloğu (Hidrolik maçalı kalıplar)
Sıcaklık Kontrol Bölge Adedi (Sıcak yolluklu kalıplar)
Thermo Regülatör (Kalıp ısıtma sistemi)
SAÜ, MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, KALIPÇILIK TEKNİĞİ DERS NOTU

8
 31.01.2015

SAKARYA
ÜNİVERSİTESİ
Enjeksiyon Makinesi Tipleri 17

Tek Renk: Klasik Yatay Makineler

Tek Renk: Dikey Makineler

Çift Renk: Yatay/Dikey Konfigürasyonlu Makineler

Çift Renk: Yatay/Yatay L Konfigürasyonlu Makineler

Çift Renk: Açılı Vida Konfigürasyonlu Makineler

Çok Komponentli (Multi Components) Makineler

SAÜ, MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, KALIPÇILIK TEKNİĞİ DERS NOTU

SAKARYA
ÜNİVERSİTESİ
Tek Renk: Klasik Yatay Makineler 18

SAÜ, MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, KALIPÇILIK TEKNİĞİ DERS NOTU

9
 31.01.2015

SAKARYA
ÜNİVERSİTESİ
Tek Renk: Dikey Makineler 19

SAÜ, MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, KALIPÇILIK TEKNİĞİ DERS NOTU

SAKARYA
ÜNİVERSİTESİ
Çift Renk: Yatay/Dikey Konfigürasyon 20

İkinci vida dikey konumdadır. Küçük gramajlar için uygulanır.

Dikey vidanın makine yüksekliğini arttırması dezavantajdır.

SAÜ, MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, KALIPÇILIK TEKNİĞİ DERS NOTU

10
 31.01.2015

SAKARYA
ÜNİVERSİTESİ
Çift Renk: Yatay/Yatay Konfigürasyon 21

İkinci vida operatörün karşısına yatay olarak yerleştirilir.

Enjeksiyonun kalıp ayrılma hattı üzerine veya hareketli taraf
üzerine yapılması gerektiğinde kullanılması uygundur. İkinci vida
operatörün karşı tarafından makineye erişimi kısmen engeller.

SAÜ, MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, KALIPÇILIK TEKNİĞİ DERS NOTU

SAKARYA
ÜNİVERSİTESİ
Çift Renk: Açılı Vida Konfigürasyonu 22

İkinci vida ana vida üzerine açılı olarak yerleştirilir. Daha

küçük boyutlu, kompakt, toplam yüksekliği az bir malinedir.
Robot vb. çevre birimlerinin eklenmesine engel olmaz.

SAÜ, MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, KALIPÇILIK TEKNİĞİ DERS NOTU

11
 31.01.2015

SAKARYA
ÜNİVERSİTESİ
Çok Komponentli Makineler 23

Çok komponentli (Multi Components) kalıplar için döner

tablalı plastik enjeksiyon makineleri: İki/Üç Vidalı

SAÜ, MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, KALIPÇILIK TEKNİĞİ DERS NOTU

SAKARYA
ÜNİVERSİTESİ
İki Komponentli Makineler 24

SAÜ, MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, KALIPÇILIK TEKNİĞİ DERS NOTU

12
 31.01.2015

SAKARYA
ÜNİVERSİTESİ
Üç Komponentli Makineler 25

SAÜ, MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, KALIPÇILIK TEKNİĞİ DERS NOTU

SAKARYA
ÜNİVERSİTESİ
Dört Komponentli Makineler 26

SAÜ, MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, KALIPÇILIK TEKNİĞİ DERS NOTU

13
 31.01.2015

SAKARYA
ÜNİVERSİTESİ
Plastik Enjeksiyon Makinesi Firmaları 27

ARBURG http://www.arburg.com
BATTENFELD http://www.battenfeld.com
DEMAG http://www.dpg.com
ENGEL http://www.engelmachinery.com
FERROMATİK MİLACRON http://plastics.milacron.com
ITALTECH http://www.italtech.it
HAITIAN http://www.htmachinery.com
HUSKY http://www.husky.ca
KRAUSS-MAFFEI http://www.krauss-maffei.com
NEGRI BOSSI http://www.negribossi.com
NETSTAL http://www.netstal.com

SAÜ, MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, KALIPÇILIK TEKNİĞİ DERS NOTU

SAKARYA
ÜNİVERSİTESİ
KAYNAKLAR 28

[1] Turaçlı, H.P., “Enjeksiyon Kalıpları İmalatı”, Pagev Yayınları, 2000.

[2] Turaçlı, H.P., “Enjeksiyoncunun El Kitabı”, Pagev Yayınları, 1999.
[3] Turaçlı, H.P., “Enjeksiyon Hataları ve Çözümleri”, Pagev Yayınları, 1999.
[4] Akyüz, Ö.F., “Plastikler ve Plastik Enjeksiyon Teknolojisine Giriş”, Pagev Yayınları, 2001
[5] Şafak, D., “Plastik Enjeksiyon Kalıp Tasarımlarının İncelenmesi ve Uygulamalı Tasarım Örneği”,
İTÜ-FBE, Yüksek Lisans Tezi, 2001.
[6] Bucaklıgil, C., “Plastik Kalıp Tasarım Esasları ve Uygulamalı Kalıp Tasarım Örneği”, İTÜ-FBE,
Yüksek Lisans Tezi, 1999.
[7] Rees, H., “Mold Engineering”, Hanser, 1995.
[8] Dubois, J.H., Pribble, W.I., “Plastics Mold Engineering Handbook”, 1987
[9] Uzun, İ., Erişkin, Y., “Hacim Kalıpçılığı”, MEB Yayınları, 1984.
[10] Lee, N.C., “Blow Molding Design Guide”, Hanser, 1998.
[11] Johannaber, F., “Injection Molding Machines”, Hanser, 1985.
[12] Savaşçı, Ö.T., Uyanık, N., Akovalı, G., “Ana Hatları İle Plastikler ve Plastik Teknolojisi”, Pagev
Yayınları, 2002.
[13] http://www.umgabs.co.jp/en/index.htm
[14] www.paralleldesign.com
[15] www.megeb.gov.tr

SAÜ, MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, KALIPÇILIK TEKNİĞİ DERS NOTU

14