Professional Documents
Culture Documents
Martumpol 1
Martumpol 1
MARHATA SINAMOT
Sinamot on ma na nidok ni parboru, songon tuhor ni boru. Di Toba
somalna ulaon unjuk i (pesta) di patupa do di alaman/huta ni paranak (didok
ma i taruhon jual). Jadi sinamot na ni lehon ni paranak i polin doi tu parboru
lapatanna ndang di bahen i tu na mosok (biaya pesta). I do alana ianggo na jolo
di na pamuli boru, sai na maruntung do parboru molo binereng sian segi
materi. Alai di tingki saonari on tung pe ulaon i di alaman ni paranak, pihak
parboru nunga ingkon manamba i tu haporluon pamulihon ni boruna, lumobi
molo ulaon unjuk i di alaman ni parboru (dialap jual). Misalna laho melengkapi
pahean dohot perhiasan ni boruna i, ndang hea be tuk sian sinamoti, baliksa
manamba i dope parboru laho mangalehon tu suhi ni ampang na opat dohot tu
tulang ni hela, ima songon tintin marangkup.
Catatan : Na nidokna suhi ni ampang na opat ima :
a. PAMARAI : Haha manang anggi ni natoras parboru i
b. SIJALO BARA/SIMOLOHON : Iboto ni boru muli
c. NAMBORU MANANG PARIBAN ni boru muli (upa parorot)
d. TULANG ni boru muli ( si jalo todoan )
Marsipanganon
Jambar tu paranak :
Sambola na marngingi hambirang.
Satonga osang Dua soit
Satonga rusuk (Panamboli)
Jambar tu parboru:
Sambola na marngingi siamun
Satonga osang
Dua soit
Satonga Rusuk (Somba-somba)
Ihur - ihur tu suhut parboru.
Alai na somal di pangarantoan on, osang ndang dibola, jambar tu parboru
do i sude, ala marningot hita tu adat sian luat na asing, ia osang dipasahat
nasida do i tu hula-hulana, jadi alani do umbahen ni usulhon asa dibagi dua ma
osang i, parsiamun ma tu par boru, parhambirang tu paranak.
Catatan : molo marhata sinamot ndang dope didok jambar na gok (lengkap)
Masisisean
Anggo na jolo somal do masisisean na mardongan tubu (pihak paranak
songon i nang pihak parboru) masirenggetan didok goarna, dung i pe asa
parboru manise / manungkun paranak tarsingot tu sintuhu ni indahan masak
dohot di haroro ni paranak i. Alai ala manghabit tingki, langsung nama pihak
parboru manungkun pihak paranak. Tar songon on ma partording ni na
masisisean, molo di parserahan on.
Ima tutu Raja ni pamoruon nami, nunga manise hami, mangalusi hamu,
panggabean parhorasan do hape hata ni sipanganon na pinasahat hamu
pamoruon nami.
Ala ni i Raja nami, na manomba ma hami parjolo, asa janghon hamu nian anak
nami on laho gabe hela muna. Alai raja nami, di haroro nami ditingkion tong do
parjolo hami marsamtabi raja nami, alana molo mangasahon sibahenon do Raja
nami, tung so bolas dope hami nian mandapothon hamu. Alai, ala tangkas do
diboto hami, na burju marianakhon do hamu Raja nami, i do umbahen na
hubaranihon hami ro mandapothon hamu, molo tung siat pangidoan nami, laos
ditingkion ma nian hami laho pasahathon somba ni uhum, somba ni adat tu
hamu Raja nami. Songon hatani natua-tua na mandok uli otik godang so sadia.
Jadi olat ni na tarpatupa jala tarbahen hami, raja nami, ditingkion ma nian
sombahonon nami somba nia adat dohot uhum tu hamu Raja nami. Jadi ima
songon angkup ni panggabean dohot parhorasan, na bo i pasahaton nami tu
hamu Raja nami. Botima.
Ima tutu di hamu pamoruon nami. Nunga tangkas di paboa hamu, disiangkupna
songon na hundul, sidongan songon na mardalan, angkup ni panggabean dohot
parhorasan di ulaonta sadarion. Jala toho do songon na nidok mu na i, adong
do tona ni natua-tua na mandok,
Jadi pangidoan dohot elek-elek nami tu hamu Raja i tung ringgit sitio soara i ma
sipasahaton nami tu hamu. Jala molo tung bo i nang pangidoan nami Rambu
pinudun ma Raja nami Sinamot na naeng sipasahaton nami. Alai andorang so
huhatahon hami, mangido ditingki ma hami asa jolo masisungkunan hami
dohot dongan tubu nami, dongan sahuta, boru, songoni nang di namangido
paniroion sian hula-hula nami.
Di hita na mardongan tubu dohot di hamu boru, bere, ibebere, songoni nang tu
hamu dongan sahuta, tarlumobi di hamu hula-hula nami. Pinangido do tingki tu
raja i, asa jolo masialapan hata hita, masiajar-ajaran, jala asa jolo sada hata ma
hita nian, di na laho pasahat somba ni uhum, somba ni adat tu raja i, jadi
songonon ma na boi pasahaton nami tu hita saluhutna :
Dongan sahuta :
Mauliate ma, nang hami pe sian dongan sahuta, sipanolopi ma hami, asa si
sahali mangelekhon ma hita tutu di sinamot ni boru ni Raja i, Botima.
HATA PARSINAMBUNG PARANAK :
Hula-hula ( ni paranak) :
Mauliatema di hamu raja ni dongan tubu, boru, bere, ibebere, songoni nang
dihamu raja ni dongan sahuta, lumobi ma tu hamu raja ni hula-hula nami,
nungga tutu satolop hita di napasahat sinamot ni boru ni Raja i, asa si sahali
mangelekkon hita, jala ringgit sitio soara i ma ta pasahat tu Raja i. Jadi nuaeng
pe di hamu Raja ni Hula-hula nami, nunga dibege hamu ia hami na mardongan
tubu, boru, bere, ibebere, nang hami na mardongan sahuta, suang songoni di
na hujalo hami panuturion sian hula-hula nami, naung sada hata hami, ima :
Parjolo ma dohonon nami ia ulaon na naeng ro on taruhon jual ma, di hami ma
bolahan amak. Jala somba ni uhum, somba ni adat na naeng si pasahaton nami
tu hamu songon sinamot ni boru ni Raja i, ringgit sitio soara ima, rambu
pinudun, jala sisahali mangelekkon ma hami Raja nami, laho pasahathon
sinamot ni boru ni raja i tu hamu, songon hata ni tangiang, songoni ma jolo
hata nami tu hamu Raja nami. Botima.
Catatan : taringot tu sisahali mangelekkon, denggan do jolo marhusip laho
mambuat kesepakatan, parsinabung ni Paranak dohot Parsinabung ni Parboru,
unang adong na mulak-ulak tu bona muse.
Jadi di hamu Raja ni pamoruon nami, nunga tutu dipasahat hamu pangidoan
muna tu hami, antong nang hami pe, lehon hamu ma jolo tingki di hami, asa
masisungkunan nang hami na mardongan tubu, boru, bere dohot dongan
sahuta nami, tarlumobi di paniroion ni hula-hula nami. Jadi on pe di hita na
mardongan tubu, boru, bere/ibebere songon i nang hamu dongan sahuta,
lumobi di hamu horong ni hula-hula nami. Nunga rap marbinege hita di
pangidoan ni Raja ni pamoruonta apala di tingki on. Didok nasida ia taringot tu
sinamot sipasahaton nasida, ringgit sitio soara ma jala sisahali mangelekhon /
sisahali manombahon. Jala ulaon i taruhon jual. Songon dia ma alusta tu
pamoruonta. Parjolo hupasahat hami tu dongan tubu. Dongan tubu (ni
parboru) Di hamu parsinabung nami. Nunga tangkas hupaihut-ihut hami
panghataion muna dohot Rajani pamoruonta. Songon dia naung di hatahon
hamu. Laos songoni ma nang hata nami sian dongan tubu. Sisada hata ma hita.
Botima.
Hupasahat hami ma muse tu boru, bere, ibebere Boru (ni parboru) : Parjolo ma
hupasahat hami hamuliateon ni roha nami di hamu Raja ni hula-hula nami
naung pasahathon panghataion on tu hami pamoruon muna dohot horong
bere muna. Ia taringot tu elek-elek ni pariban nami di sinamot na naeng
sipasahaton nasida tu hamu Raja ni hula-hula nami, ba songon dia ma naung
dihatai hamu, ianggo hami sian pamoruon muna, dohot bere muna, satolop ma
hami di sude angka nauli dohot na denggan. Botima.
Horas jala gabe ma di hita sasudena, lumobi di hamu suhut nami. Mauliate ma
pinasahat tu hamu suhut nami ala di pajagar hamu panghataion on tu hami
dongan sahuta muna. Nunga hubege hami panghataion muna na masipaolo-
oloan jala masipaune-unean taringot tu sinamot ni borunta. Ianggo hami
dongan sahuta, sipanolopi na uli na denggan ma. Songon hata ni natuatua,
dohonon nami :
Molo tung songon dia pe Raja nami na tolap hami godang ni sinamot
sipasahaton nami, uli ma roha ni hamu raja ni hula-hula nami. Jadi pasahaton
nami ma sinamot ni boru ni Raja i Rp …………. , rambu pinudun Raja nami, jala si
rambe manis. Naung disima talina, jala disi dohot rompuna naung disima daina,
disi dohot holpuna. Botima Raja nami.
Hamu Raja ni pamoruon nami, didok hamu sinamot Rp, …………. rambu
pinudun, sirambe manis. Adong do hata ni natua-tua namandok :
Marmutik ma simarlasuma mardompakkon mata ni ari
Molo tung marhusor dope roha muna, manambai otik nari.
Raja ni boru, alai asing ni i, taringot todoan tu suhi ni ampang na opat ingkon
tangkas do i alusan muna. ate Raja ni pamoruon nami.
Hamu Raja ni pamoruon nami. Ba nunga uli roha nami manjalo na nidok muna
i. Sai gabe ma hita jala horas. On pe Raja ni pamoruon nami, pasahat hamu ma
si namot ni boru nami, nunga rade hami manjalo.
(Dung sae di etong laos di dok ma hata na, godang ni patujolo ni sinamot, jala
sisana (nahurang) sipasahaton mai di mata ni ulaon nanaeng ro).
Mauliate ma di hamu raja ni hula-hula nami. Ido tutu tohona. Dos do tuatna
dohot nangkokna. Nangkin Raja nami nunga tahatai godang ni sinamot
sipasahaton nami tu hamu, jala nunga hupasahat hami tu hamu patujolo ni
sinamot. Asa on pe Raja nami pangidoan nami tung sude do hami ulosan muna.
Ai huboto hami do angka nantulang i, na malo do martonun.
Toho do i pangidoan muna i, Raja ni boru. Alai molo tung so sude pe hamu
ulosan nami dohot ulos herbang ianggo ulos natinonun sadari pasahaton nami
do i tu hamu sude. Ianggo di tingki on ulos herbang na naeng sipasahaton nami
tu hamu ba …… lembar ma. (Didok ma godang ni ulos i). Uli ma roha muna
manjalosa.
HATA PARSINAMBUNG PARANAK :
Catatan : Dung sidung masisisean, jala nunga tangkas di hata i sadia godang ni
sinamot dohot todoan / panandaion, tu suhi ni ampang na opat, jala nunga
dipasahat patujolo ni sinamot. Somalna do i ndang pola dipasahat sude
sinamot i asa adong pasahaton ni paranak tu parboru i di ulaon unjuk jala
digoarimai panggohi ni sinamot.
Laos digorahon Raja huta ma muse asa sude na torop i mandok olop- olop tolu
hali huhut disaburhon boras sipir ni tondi. Marlapatan asa sude na torop i
mangolophon nauli dohot na denggan, disude angka pasu-pasu na pinasahat ni
angka Raja.
Dung sidung ulaon martumpol / marpudun saut, diuduti ma songon ari naung
ditontuhon di pesta unjuk. Boi ma ta bereng DISON. (Klik ma)
PEMAHAMAN N PARADATON
ADAT BATAK PUDUN SAUT
b. Pudun Saut:
Pengesahan secara adat (dijolo ni sude raja) aha naung menjadi kesepaktan
naung dihatai hasuhuton na dua ditingki marhusip
Sian pangantusion on, “ Pudun Saut” nama goaron aha na nidokna
“marhata sinamot” nuaeng, alana nunga sudena jolo dihatai di marhusip
dohot nunga diulahon acara “martumpol” asing ni anggota gereja na so
patupahon acara martumpol. Jadi napinamas nuaeng on : “Pudun Saut” do
goarna ndang marhata sinamot be.
Catatan :
Pemahaman na deba sinamot sitombol ima godang ni sinamot naung
disepakati , nunga disi sude (lump sump) kewajiban-kewajiban paranak
asing ni panandaion di alaman tu suhi ni ampang na opat ni parboru
(pangamai, pamarai, pariban, tulang), lapatanna masing-masing paranak
dohot parboru masinangkohi tangga ni balatukna be, alai di parboru ulaon.
2. Sinamot “Hibul”.
Sarupa dohot sinamot sitombol alai gondang dohot dengke sila dang
diwajibkan jala alaman ulaon unjuk dang ingkon di alaman ni parboru, alai
hombar tu kesepakatan nama.
V. JUHUT, PARJUHUT
Juhut (daging yang dimakan na niusung paranak) dan parjuhut (jenis hewan
utuh yang dijadikan makanan) dalam acara adat na gok perkawinan,
mansai bagas do maknana.
Hewan Parjuhut na binoan manang diserahkan paranak tu parboru , ingkon
sada hosa na utuh songon simbol ganti ni hosa manusia (boru) na
diserahkan parboru tu paranak.
Sai hewan na tumimbo do (horbo) dibaen parjuhut, jala juhut na niusung
paranak holan parboru do mangallang i. Songon sipanganon ni paranak
dibaen parboru ma lombu sitio-tio singkat ni dengke na ginoaran “ sila”.
Anggo aslina holan daging na niusung ni paranak i do na dipangan di ulaon
unjuk i. Hombar tu tudu-tudu ni sipanganon i do juhut na pinangan i.
Jadi molo tudu-tudu sipanganon horbo, ba daging ni horbo i na diseat i ma
sipanganon. Molo lombu sitio-tio tudu-tudu ni sipanganon, daging ni lombu
i ma napinangan. Lapatanna ndang boi holan tudu-tudu sipanganaon sajo
lombu sitio-tio sipanganon manuk, alana secara filosofi ndang juhut
namarhosa (sian sada hosa) na utuh be i. Molo tarjadi na songon on, holan
jagar-jagar (rambingan) nama tudu-tudu ni sipanganaon i, na menjadi
pelecehan tu makna ni parjuhut i, jala melecehkan pengorbanan ni parboru
i sandiri naung mangalehon boruna i.
VII. DENGKE
Molo mangihuthon tradisi, religius magis dengke sakral mempunyai
kekuatan magis, sada sarana ni hula-hula laho mamasu-masu mamindahon
sahalana tu boruna. Ala ni sian hula-hula/pihak na adong alur mamindahon
sahala do na adong maknana napasahat dengke. Ala na di hakaristenon
hita, simbol nama i, ndang adong be nilai sakral na.
Ala ni i di tingki Acara Adat Perkawinan, naengma holan “dengke ni hula-
hula” napinasahat secara khusus/ dohot acara dung dipasahat paranak
tudu-tudu ni sipanganon asa tangkas makna dohot nilai luhur ni adat i.
Alana molo na asing sarupa dipasahat ndang gabe sarupa nama dohot na
asing gabe mago nilai dohot makna ni dengke hula-hula i. Molo tung adong
pe dengke naasing dipasahat ma i rup boras dpramasuk nasida, dicatat jala
digorahon ma angka ise si usung dengka.
1. PARADEHON SIPANGANON
a. Paranak:
Menyediakan jala mamboan sipanganon namargoar lengkap dohot
minuman ( na jolo tuak tangkasan).
b. Parboru :
Paradehon dengke, lampet sipanganon di jabu dohot kopi/tes
2. PARMASUK NI PARANAK
Molo dung dibereng nunga singkop parboru dohot paranak, boi do Paranak
manungkun manang Parboru.
a. Molo Parboru Manggora :
“ Boha amang boru, molo na so adong dope sipaimaon muna,
nunga rade hami manjalo haroro muna”.
b. Paranak Manungkun: (Aternatif)
“Beha hula-hulanami, nunga boi hami masuk ? Molo dung rade hamuna ro hami
masuk”
PR PARBORU :
Beha Raja ni boru…., nunga sirsir ari, nunga boi ra ta mulai ulaonta, molo so
adong be sipaimaonmuna.
PR PARANAK :
Nunga denggan Rajaja ni hula-hula nami…..Nunga denggan be ta mulai,
anggo di hami ndang adong be sipaimaon. Mandapoti nama molo tung
adong dope na so haru sahat. Mauliate ma rajanami.
Molo dung mangarade hamu hula-hulannami, asa jolo ro ma hami pasahat
tudu-tudu ni sipanganon, naung hupatupa hami diulaonta sadari on.
Mangarade ma hamuna hula-hula nami.
PR PARBORU :
Nunga mangarade hami amangboru ro ma hamu
“Dihamu hasuhutonnami, ro/rade ma hamu tu….asa tajangkon haroro ni
parboruonta Raja……laho pasahathon tudu-tudu ni sipanganon tu hita hula-
hulana.
Laos songonima di hita namarhahamaranggi namardongan tubu, asa rup
ma hita tu jolo on manjalo haroro ni parboruonta Raja……pasahathon tudu-
tudu ni sipanganon.
PR PARANAK :
Di hita namardongan tubu, rap ma hita mandongani hasuhutonta
pasahathon tudu-tudu sipanganon tu hula-hulanta………
“Dihamu hula-hulanami…….dison ro do hami Pamoruon muna marga ……,
pasahathon tudu-tudu ni sipanganon na tabo, na marsiala do i ima na
adong na solot di ate-ate nami, na gompang di pusu-pusu nami nanaeng
pasahaton nami annon Raja nami, asa songon ni dok ni natua-tua ma :
‘Bagot na marhalto ma na tubu di robean, horas ma hamu na mangan hon
tu tambana ma di hami na mangalehon, las ma roha muna manjalo Botima”
B. Pasahat Dengke
PR PARBORU :
Dihita namardongan tubu, raja ni boru/bere dohot saluhut raja na
ginokkon, dison nunga tangkas jinalo tudu-tudu ni sipanganon sian
parboruon Raja…….. Molo tung di jolo ni hasuhuton pe on nueang, na rup
manjalo ma hita disi . Botima.
Songonima tu hamu Raja ni Parboruon nami marga……….laos mangarade
ma hamu, asa ro hami pasahathon dengke si mudur-udur dengke sitio-tio tu
hamu.
PR PARANAK :
Na uli Raja nami, nunga rade hami
PR PARBORU :
Di hamu pamoruon nami marga…….. Nunga tangkas hujalo hami dibagasan
las ni roha, tudu-tudu nispinganon dohot tanggo-tango na godang,
nuaengpe pasahaton nami ma tu hamu dengke simudur-udur dengke sitio-
tio. Asa pangidoan nami antong mudur-udur ma panggabean dohot
parhorasan di hamu Raja ni Pamoruon nami, sahat ma nauli, sahatma na
denggan tu joloan on. Sahat-sahat ni solu ma sahat tu bontean, nungnga
hupasahat hami dengke simudur-udur dengke sitio-tio tu hamu sai sahat
ma hita on tu Parhorasan dohot Panggabean. Botima”.
Dung sae dipasahat dengke dijalangma parboruonna i laos mulak be ma tu
hundulanna.
PR PARANAK
Dihita namardongan tubu, raja ni boru/bere dohot saluhut raja na
ginokkon, dison nunga tangkas jinalo dengke si mudur-udur, dengke sitio-
tio sian hual-hula Raja…….. Molo tung hasuhuton pe nuaeng napadop adop
on, na rup manjalo ma hita disi . Botima.
C. Marsipanganon
PR PARBORU :
Nuaeng pe diparboruon nami, ala nunga singkpo sude na roha nami
marsipangananon ma hita. Andoroang so marsipanganon hupasahat hami
ma tu hamu mambaen tangiangg laho mangan.
PR PARANAK :
Na uli ma i Rajanami, molo dipangido roha muna hami ma namambaen
tangiang.
Loloan bolon nahuparsangapi hami, andorang so marsipanganon , jola
martangiang ma hita. Ta pasadama rohanta, martangiangma hita.
Dung sae martangiang, dipasahat ma huhuasi ni sipanganon:
Amanta raja dohot inanta soripada na liat na lolo;
Sitiktik ma si gompa, golang-golang pangarahutna.
Tung songon dia pe sipanganon na hupatupa hami on
Sai godangma pnasuna ! Marjomuk ma hita !
Ditingki namarsipanganon i, digorahon parboru ma tu naginokhon na :
“Dihamu angka raja dohot inanta soripada sian dongan tubu, dongan
sahuta, boru, hula-hula, pariban, sudena tulang dohot ale-ale, nunga tajalo
dison tudutudu manang panggoari ni sipanganon sian pamoruonta na rap
mangadopi ma hita.
Langsung ma digora rajani boruna, asa di irisiris menekmenek sian aliang-
aliang dohot ate-ate laho dipiringkon (dipadalan) tu angka naginokhonna.
PR PARANAK
Mauliatema Raja nami !
Nunga tingkos nanidok muna rajanami, nungnga hupasahat hami tu hamu
Rajanami tudu-tudu ni sipanganon i, jala dialaman muna do uloonta, huhut
ni i, hombar tu uhum ni adatta, disi tano niinganhon, disi solup
niparsuhathon, nauli ma i raja nami , sidapot solup ma hami na ro.
PR PARBORU .
Mauliatae amang boru, nunga mansai denggan i Amangboru.
Hamu angka raja namarloloan on, lumobi raja dongan huta;
Ihan dipandiangan sangkot sapa diparpagaran,
denggan do hita masisungkunan, ringkot marsiajar-ajaran.
Sori manungkun do sori mandapot, sai jolo manungkun do naro tu
nanidapot; disi tano ni inganhon, disi solup ni parsuhathon ; ai si dapot
solup do naro.
Tali papasama tu tali papaut, sai jolo diseat hatama, asa diseat raut; beha
ma pangajarimuna di hami taringot tu parjambaran on.
Ianggo parjambaron na masa di huta on , tarsongononma; ……..
Beha nunga une ni rohamuna raja parboruon dohot dongan sahut nami
Dung dialusi nunga une, horas jala gabe, didokma muse:
Hamuna borunami ! Ro ma hamu paturehon parjambaron on.
Ala naung ditolopi, dipasahat ma jambar : songon naung dihatai hian
(parjambaran di Luat Batam)
CATATAN:
1. Umpama/Umpasa naasing nahombar di tingki marsipanganon boi
dohonon.
Landit bulung ni botik, porhot bulungni ambasang,
tung songon ipe sipanganon na otik,
manghorasi ma tu tondi dohot tu pamatang.
Bulung ni dapdap langkop
sipanganon natupa ima taparhajob.
Ganjang ihotni doton, pinagistang di hauma,
Tung songon ipe na tupa sipanganon,
sai tu godangna ma pinasuna.
2. Mansai ringkotdo jala unang lupa hasuhuton paboahon tu angka
tondongna na ro sian luat naasing na mungkin asing paradatonna /solupna
asa unang anon adong na mangido adat namasa di luatna/hutana.
Jadi unang ma maila manungkun tu pangituai ai didok natuatua :
PR PARBORU :
Dihita namardongan tubu, raja ni boru , bere/ibabere raja ni dongan sahuta
dohot ale-ale, tapadenggan ma parhundulta ala naeng mulaanta nama
panghataion dohot parboruonta………..
Songoni ma nang dihamu horong hula-hula, tulang…., bona tulang…., tulang
rorobot……, bona niari….., hula-hula namarhaha maranggi……., hula-hula
anak manjae/hula-hula naposo……. , nunga huparade hami hundulan di
hamu Rajanami. Molo tung songonipe parhundul muna rajanami naung
disiamun nami ma hamuna. Rajanami, ia di pudi hamu Rajanami sipaimaon,
ia dijolo hamu siaduon, ai hamu do pangidoan paniroion dohot panuturion
di hami ianakkon muna, di panghataionnami maradophon hula-hula i,
Raja………. Beha, nunga denggan be hundulan muna Raja nami?
Mauliatema !
Songonima di hamu Raja ni Pamboruon….., asa udutanta ulaonta tu
panghataion
PR PARANAK :
Mauliatema rajanami, udutanta ma hape panghataionta.
Rajanami lehon hamuma jolo tingki di hami , asa huparaja hami jolo hata tu
Hula-hula nami, Tulang nami, dongan tubu, boru bere dohot dongan sahuta
nami.
Dihita namardongan tubu, Raja ni boru , Bere/ibabere raja ni dongan sahuta
dohot ale-ale, tapadenggan ma parhundulta ala naeng mulaanta nama
panghataion dohot hula-hulanta…………………...
Songoni ma nang dihamu horong hula-hula, tulang………………., Bona tulang
………………….., Tulang rorobot……………….……, Bona niari……………….….., Hula-
hula namarhaha maranggi………….……., ……………….,Hula-hula anak manjae/
Hula-hula naposo………………………. , Pos do rohanmai naung renta hundulan
muna Raja nami. Ia di pudi hamu Rajanami sipaimaon, ia dijolo hamu
siaduon, ai hamu do pangidoan paniroion dohot panuturion di hami
ianakkon muna, di panghataionnami maradophon hula-hula i, Raja……
Suang songonima nang di hamu Hula-hula Raja……………………..….. nunga
mangarade hami Rajanami mangalusi sungkun-sungkun muna.
Nuaengpe hupasahat hami ma tingki panghataion on tu hamu Rajanami.
Mauliataema !
PR PARANAK:
Parjolo, mangalusi taringot ni sipanganon
PR PARBORU
Sise Paduahon, manungkun sintuhu ni ulaon
PR PARANAK :
Ido tutu rajanami. Marangkup do nauli mardongan do nadenggan.
Hatahononhon ma tutu angkupni hata horashoras dongan ni hata gabegabe
i. Tungkotungko dijolo, tungkotungko dipudi nadenggan pinungka ni angka
ompu na parjolo, ihuthonon ni hita na dipudi. Songon ima nang
hangoluantaon, molo magodang anak pangolihononhon, magodang boru
pamulihononhon manang pahutaon.
PR PARBORU :
Gabe jala horas ma tutu rajani boru, Na mar Pudun Saut ma ma hita hape
diharoromuna on tu hami, siala nunga ditodo hamu borunami gabe
parumaenmu.
Donganna gabe ma antong donganna saur matua, ima anakmu dohot boru
nami, marrongkap ma nasida songon bagot, marsibar songon ambalang.
Nunga tung las rohanami, ai hutanda hami do hamu,
PR PARANAK : (Mangelek)
Raja nami, ido umbahen nidok nangkin, nahubaranihon hamido, ro
patuduhon bohi nami.
Toho do nunga tangkas sahat pasupasu sian Tuhanta sian najolo tu hami.
Molo tung alani sibahenondo, songon nabiar do rohanami,
alai pos do rohanami, ndang pailaonmu gellengmu,
ai sian najolo hutanda hami hamu, songon pandohanni natuatua,
Dao parsiarungan, jonok pasitolongan,
tangkas binoto do hamu rajanami
di roha namasiantusan dohot dihata na masipatongonan.
Ba tung patuhukhonon muna ma tu gellengmu naso tartuhukna raja nami?
Mauliate.
PR PARBORU :
Olo-toho doi raja ni boru, na tartuhuk hamu do dohonon nami.
Ba pasahat hamu ma sinamot tu suhut : horbo saadaran, mas saampang,
hepeng rupiah singkat ni . ringgit sitio suara
Pintor oloi hamu ma, ai namora do hamu sian hitaan, ba namora jala
situnjang hepeng do hamu nang dipangarantaoan on.
PR PARANAK :
Raja nami! Toho jala tingkos do tutu pangidoan munai, tarida ma antong
hamu na hot di adat naririt diuhum jala naingot dipatik.
Raja nami! Ninna barita, manjangkit ulok dari, mangarpe di dangkani
jabijabi, hamaraon namasa di ugari, turiturian namai saonari.
Ai nunga di oloi amanta Martua Debata, pangidoanni ompunta sijolo tubu,
asa anggiat gabe jala horas. Nunga manarsar manang marserak alani
gabena tu desa naualu, ditano pangarantoan on.
Ndang songon dibonani pasogit be ditano pangarantoan on rajanami.
Ndang adong be tuduon didia adaran ni horbo, so adong be barani jabu,
ba mas pe nunga toko mas nampunasa
Nean toho jala tutu pangidoan munai,adat doi jala pangidoanni raja.
Ala so botoonbe manudu didia adaran manang lobu ni pinahan
dipangarantoan on, ba tahepengkon nama asam ni pangidoan munai
rajanami.
Alai rajanami didok hamu nankin, sadasada hamu alusan nami, pangidon
nami dohot elekelek nami sahali mangalusi ma hami di hamu, pinasadama
sinamot tu suhut sihabolonan rap dohot angka partodoan, dohot namosok
didokma nuaeng “ Sinamot Rambu Pinungu” jala dipasada ma i di uang
rupia ni pamarentanta NKRI
Ndada namamungka adat hami disi, nunga horas jala gabe diulahon songon
Paradaton/Solup di luat ………. on. Jala santabi godang ma dihamu hulahula
ni nanaeng hulahula nami, ndang namangorui sangap muna hami, tong do
sangap hamu hulahula. Ima pangidoan nami, ai ;
sapala pantis raja nami, pantisni miak sada galangan,
sapala namangasi hamu rajanami, unang di paralangalangan.
PR PARBORU :
Amangboru! Toho do naung adong mangulahon nidok munai, alai jarang
dope jala baru dimulai do paradaton naung tapatuap di luat………..….on.
Hombar tusi, loas hamu ma jolo hami mangido panuturion sian dongan
sahuta, hula-hula/tulanng dohot hahaanggi, boru/bere nami. Parjoloma jolo
hupangido hami panuturion sian dongan huta/natua-tua ni huta
PR PARBORU :
Mauliatema di paniroion ni dongan huta !
Pinangido ma panuturion sian horong hula-hula dohot tulang:
PR PARBORU :
Mauliatema di hamu boru dohot bere nami
Songonima dihamu parboruon nami…..
Ba nuangpe amangboru, nunga masisungkunan hami nangkin, nunga rap
tabege alus nasida.
Tuat siputi nangkok sideak, ba i naummuli, ima tutu tapareak.
RP PARBORU
Songoni ma di hamu amang boru, nunga tangkas nangkining binege sian
hasuhuton, ba huundokhon hamima pangidoan muna ima sinamot na gok,
godangna Rp ….juta, rambu pinungu, alai panandaion tu suhi ampang na
opat, tangkas dope pasahaton muna. Mauliatema.
Ipe amang boru, pasahat hamuma “bohi ni sinamot” tu hasuhuton
V. MARHATA HOMBAR TU UNJUK
1. Ulos Herbang.
Ulos herbang hombar tu pemahaman dohot makna ni ulos dohot
hatorangan na di bagian atas
Ulos Namarhadohoan
A KEPADA PARANAK
1 Pasamot/Pansamot Orang tua penganten pria
2 Hela Penganten
PARTODOAN /
B
SUHI AMPANG NAOPAT
2. Parjambaran.
Jambar mangihut, lapatanna ndang dihatai be di unjuk. Parboru langsung
nama patariparhon/mangalehon , jambar tu parboru (ulu ni dengke mulak)
ditingki mangan i, laos disima di bagihon masing-masing hasuhuton tu
nahombar manjalo
(3) PANAMBOLI *
himpal himpal
(5 RUSUK)
(4) SOIT 2 2 2 2
HANDANG/RUSUK/
(5) 2 1 2 1
SOMBA-SOMBA ( 3 RUSUK)
NATUA-TUA NI HUTA :
Ima tutu, dihamu angka amanta raja dohot inanta soripada, lumobi di
hasuhuton nadua , sahatma nuaeng hata mangingothon tu hami dongan
sahuta, ala naung simpul pangkataion namarpudun saut dibagasan dame
jala masipaolooloan.
Andorang so hutariashon hami ingot-ingot, tu hita namardongan sahuta
dohot dongan nasaparadaton, songon onma angka naung dihatai
siingotonta: ……………………….
Ima tutu, dihita naliat naloloon, lumobi dihamu suhut parboru dohot suhut
paranak.
Disi sirungguk, disi siTata, disi hita marpungu disido nang amanta martua
Debata, ai tarida doi naung simpul pangkataion dibagasan dame huhut
masipaolo-oloan. Songon tumpuan ni na pinsur, pamalunanni na bolak,
onma siingotonta :
Ba nuaeng pe nunga hujalo hami ingot-ingot sian suhut paranak, sian suhut
parboru. Andorang so binagihon, rap mandok ma hita tolu hali, Ingot-ingot!,
Ingot-ingot!, Ingot-ingot!,
Pangujungina, ditutupma dohot tangiang sian parboru /hulahula ni
parboru.