แบบฝกเขียนอักษรเทวนาครี

สระลอย

ai

au

คู่มอื สันสกฤต 1 (Sanskrit Manual Part-I) 181

พยัญชนะเต็มตัว

ka

kha

ga

gha

ṅa

ca

cha

ja

jha

ña

ṭa

ṭha

ḍa

182 คู่มอื สันสกฤต 1 (Sanskrit Manual Part-I)

พยัญชนะเต็มตัว (ตอ)

ḍha

ṇa

ta

tha

da

dha

na

pa

pha

ba

bha

ma

คู่มอื สันสกฤต 1 (Sanskrit Manual Part-I) 183

พยัญชนะเต็มตัว (ตอ)

ya

ra

la

va

śa

ṣa

sa

ha

kṣa

การเรียนภาษาสันสกฤตจําเปนตองจดจําอักษรเทวนาครีใหไดอยางแมนยํา ฉะนั้นผูศึกษาควร
ฝกเขียนบอยๆ จนจําไดแมนยําและเกิดความชํานาญ นอกจากอักษรตัวเต็มรูปขางตนนี้แลว ยังมี
การเขียนตัวซอน คือ พยัญชนะตั้งแตสองตัวขึ้นไปไมมีสระคั่น ในเบื้องตน ใหทําดังนี้
1. ใชเขียนครึ่งตัว ตัวที่มีเสนหลังเปนแนวดิ่ง ใหลบเสนดิ่งแลวนําพยัญชนะมาซอนเขียนเรียง
ตอกันไดเลย โดยพยัญชนะขวามือสุดใหเขียนเต็มตัว เชน ขฺย (:y), จฺม (Cm)
2. ใชเขียนเต็มตัว ใชในกรณีที่เขียนซอนกัน โดยพยัญชนะตัวแรกเขียนเต็มตัว สวนตัวถัดไป
ใหเขียนครึ่งตัว (ลบเสนระดับ/ขีดบน) เชน ทฺธ (×), งฺค (¿)
3. กรณีอื่นๆ ดูรายละเอียดเรื่องพยัญชนะสังยุกต ในหัวขอถัดไป

184 คู่มอื สันสกฤต 1 (Sanskrit Manual Part-I)

 พยัญชนะสังยุกต

พยัญชนะสังยุกต หรือ พยัญชนะซอน ไดแก พยัญชนะที่เขียนซอนกันตั้งแต 2 ตัวขึ้นไป

พยัญชนะสวนใหญเขียนไดทั้งเต็มรูปและลดรูป แตก็มีบางตัวที่เขียนลดรูปไมไดซึ่งมีวิธีเขียนหลาย
อยาง ดังนี้
1) ซอนขางบนกับขางลาง เชน กฺก kka = ´ ทฺธ ddha = †

2) เขียนคูกัน เชน ศฺว śva = ë มฺป mpa = Mp

3) ใชอักษรพิเศษ เชน กฺษ kṣa = = ชฺญ jña = D

กฺต kta = µ สฺตฺร stra = ï

ตัวอยางการเขียนพยัญชนะสังยุกต ดังนี้
ก ก ข
กฺก ´ kka กฺม  kma ขฺย :y khya
กฺข K% kkha กฺย  kya ขฺร %[ khra
กฺจ Kc kca กฺร ¹ kra ค
กฺณ K, kṇa กฺรฺย  krya คฺย Gy gya
กฺต µ kta กฺล º kla คฺร g[ gra
กฺตฺย  ktya กฺว  Kv kva คฺรฺย GyR grya
กฺตฺร ¶ ktra กฺวฺย KVy kvya ฆ
กฺตฺรฺย  ktrya กฺษ = kṣa ฆฺน `{ ghna
กฺตฺว · ktva กฺษฺม +m kṣma ฆฺม  ghma
กฺน ¸ kna กฺษฺว +v kṣva ฆฺย  ghya
กฺนฺย  knya กฺษฺย +y kṣya ฆฺร `[ ghra

ง
งฺก » ṅka งฺข ¼ ṅkha งฺฆ ¿ ṅgha
งฺกฺต À ṅkta งฺค ½ ṅga งฺฆฺร  ṅghra
งฺกฺษ Á ṅkṣa งฺคฺร ¾ ṅgra งฺย  ṅya

คู่มอื สันสกฤต 1 (Sanskrit Manual Part-I) 185

 จ ช ฐ
จฺจ Â cca ชฺฺ D jña ฺย  ṭhya
จฺฉ C^ ccha ชฺฺย ् jñya ฺร  ṭhra
จฺฉฺร  cchra ชฺร  jra ฑ
จฺญ Ã cña ญ ฑฺ Ë ḍga
ฉ ฺจ Æ ñca ฑฺฑ Ì ḍḍa
ฉฺย  chya ฺฉ  ñcha ฑฺฒ Í ḍḍha
ฉฺร  chra ฺช Ç ñja ฑฺภ Î ḍbha
ช ฺชฺย  ñjya ฑฺว Ï ḍva
ชฺช Ä jja ฏ ฒ
ชฺฌ  jjha ฏฏ È ṭṭa ฒฺย  ḍhya
ชฺฌฺย  jjhña ฏฐ É ṭṭha ฒฺว Ð ḍhva

ณ ต ถ
ณฺฏ ट ṇṭa ตฺฏ T$ tṭa ถฺม Qm thma
ณฺฐ ठ ṇṭha ตฺตฺย  ttya ถฺย Qy thya
ณฺฑ ड ṇḍa ตฺตฺร T] ttra ท
ณฺฑฺย  ṇḍya ตฺตฺว Ñv ttva ทฺค Ô dga
ณฺฑฺร  ṇḍra ตฺน Ó tna ทฺฆ Õ dgha
ณฺฒ ढ ṇḍha ตฺนฺย  tnya ทฺท Ö dda
ณฺณ ण ṇṇa ตฺปฺร Tp[ tpra ทฺธ × ddha
ต ตฺย Ty tya ทฺพ Ø dba
ตฺก Tk tka ตฺร ] tra ทฺภ Ù dbha
ตฺกฺร T¹ tkra ตฺรฺย }y trya ทฺย Û dya
ตฺต Ò tta ตฺสฺน Tð tsna ทฺว Ü dva

186 คู่มอื สันสกฤต 1 (Sanskrit Manual Part-I)

 ธ น พ
ธฺน /{ dhna นฺธฺร N/[ ndhra พฺฆ B` bgha
ธฺร /[ dhra นฺน Þ  nna พฺธ B/ bdha
ธฺรฺย ?[y dhrya นฺปฺร Np[ npra พฺน b{ bna
ธฺว Ý dhva ป พฺภ B. bbha
น ปฺต ß pta พฺร b[ bra
นฺต Nt nta ปฺตฺย  ptya ภ
นฺตฺย NTy ntya ปฺน p{ pna ภฺน .{ bhna
นฺตฺร N] ntra ปฺป Pp ppa ภฺปฺร >p[ bhpra
นฺท Nd nda ปฺร p[ pra ภฺน .{ bhna
นฺทฺร Nd[ ndra ปฺล à pla ภฺร .[ bhra
นฺธ N/ ndha ปฺสฺว PSv psva ภฺว >v bhva

ม ว ษ
มฺน m{ mna วฺน v{ vna ษฺฏ ì ṣṭa
มฺปรฺ mp[ mpra วฺย Vy vya ษฺฏว í ṣṭva
มฺภ M. mbha วฺร v[ vra ษฺฐ î ṣṭha
มฺม Mm mma วฺว  vva ส
มฺย My mya ศ สฺตฺร ï stra
มฺร m[ mra ศฺจ é śca สฺน ð sna
มฺล á mla ศฺจฺย  ścya ห
ล ศฺน è{ śna หฺณ ó hṇa
ลฺก Lk lka ศฺร è[ śra หฺน ô hna
ลฺล æ  lla ศฺรฺย ç[y śrya หฺม õ hma
ลฺว Lv lva ศฺล ê śla หฺย ö hya
ลฺห Lh lha ศฺว ë śva หฺว ø hva

คู่มอื สันสกฤต 1 (Sanskrit Manual Part-I) 187

 • รูปอักษรพิเศษที่เกิดจากพยัญชนะประสมกับสระ

1. รุ ä ru เชน caä ความหมาย งดงาม

2. รู å rū เชน åp' ความหมาย รูป
3. หฺฤ ò hṛ เชน òdy ความหมาย หัวใจ

• อักษรพิเศษ
รฺ ( r r( ) เปนอักษรที่มีการเขียนเปนพิเศษ เมื่อเขียนผสมกับสระและควบกล้ําพยัญชนะตัว
อื่น ๆ จะมีรูปเขียน 3 ชนิด คือ
1. r( = รฺ r ธรรมดา ใชในกรณีที่ รฺ r ผสมกับสระทั่วไป
เชน ram = ราม rāma พระราม
r=it = รกฺษติ rakṣati เขาปกปกรักษา
2. [- = รฺ r ควบกล้ํา ใชในกรณีที่ รฺ r ออกเสียงควบกล้ํากับพยัญชนะทั่วไป โดยมี
พยัญชนะอยูขางหนาติดกับ ร และมีสระตามหลังมาติดกับ ร
เชน g[am = คฺราม grāma หมูบาน
ïI = สฺตฺรี strī ผูหญิง
3. R- = รฺ r เรผะ ใชในกรณีที่ รฺ r มีสระอยูขางหนาติดกับ ร และมีพยัญชนะตามหลัง
มาติดกับ ร ในการเขียนอักษรเทวนาครี รฺ เรผะ จะเขียนไวบนตัวอักษรเต็มรูปที่ออกเสียงตามหลัง
มันเสมอ
เชน tkR = ตรฺก tarka ตรรกะ, ความสงสัย, วิธีหาเหตุผล
/mR = ธรฺม dharma ธรรมะ, หนาที่, ธรรมชาติ
svR = สรฺว sarva ทุกอยาง, ทั้งหมด

188 คู่มอื สันสกฤต 1 (Sanskrit Manual Part-I)