Beata Turska

Gramatyka
angielska
w tekstach
Gramatyka
angielska
 Beata Turska

Gramatyka
angielska
w tekstach
 Redaktor prowadzący
Magdalena Hildebrand

Redakcja
Paweł Kozłowski

Redakcja techniczna
Lidia Lamparska

Korekta
Dorota Piekarska
Jadwiga Przeczek

Copyright © by Beata Turska, Warszawa 2007

Copyright © by Bertelsmann Media sp. z o.o., Warszawa 2007
Copyright © for the e-book edition by Weltbild Polska Sp. z o.o., Warszawa 2011

Weltbild Polska Sp. z o.o.

ul. Hankiewicza 2
02-103 Warszawa

Niniejszy produkt objęty jest ochroną prawa autorskiego. Uzyskany dostęp upoważnia
wyłącznie do prywatnego użytku osobę, która wykupiła prawo dostępu. Wydawca informuje,
że wszelkie udostępnianie osobom trzecim, nieokreślonym adresatom lub w jakikolwiek inny
sposób upowszechnianie, upublicznianie, kopiowanie oraz przetwarzanie w technikach
cyfrowych lub podobnych - jest nielegalne i podlega właściwym sankcjom.

ISBN 978-83-7799-511-2
Nr 90451667
WSTÊP

Pomys³ na podrêcznik Gramatyka angielska w tekstach, przyszed³ mi do

g³owy kilka lat temu podczas zajêæ z moimi studentami pierwszego roku
Wydzia³u Lingwistyki Stosowanej Uniwersytetu Warszawskiego. Zada-
niem studentów by³o przygotowanie prezentacji na dowolny temat i na-
stêpnie wyg³oszenie jej przed grup¹. Stara³am siê jak najmniej ingerowaæ
w ich wybory. By³am bardzo ciekawa, co tak naprawdê interesuje osiem-
nasto- i dziewiêtnastolatków. Nale¿ê do tych nauczycieli, którzy sami
chêtnie ucz¹ siê od m³odych ludzi. Ponadto wychodzi³am z za³o¿enia, ¿e
je¿eli studenci sami zadecyduj¹, o czym chc¹ mówiæ, to nie bêd¹ póŸniej
narzekaæ, ¿e tematy s¹ nieciekawe, narzucone odgórnie, ¿e niewiele ma-
j¹ wspólnego z zainteresowaniami m³odych ludzi. Takie zajêcia niewiele
przecie¿ daj¹. Po wyg³oszeniu prezentacji studenci oddali mi teksty do
sprawdzenia pod wzglêdem gramatycznym i stylistycznym. I wtedy wpa-
d³am na pomys³, ¿e mogê wykorzystaæ te wielokrotnie poprawione
i przerobione przeze mnie teksty, dodaæ do nich obszerne s³owniczki, teo-
retyczn¹ czêœæ gramatyczn¹ oraz æwiczenia i stworzyæ podrêcznik o zu-
pe³nie nowej formule.
Moim studentom ten pomys³ bardzo siê spodoba³. Zarówno oni, jak
i ich koledzy z wczeœniejszych lat zawsze mieli problem z wyborem pod-
rêczników. Jedne k³ad³y nacisk wy³¹cznie na gramatykê, a przecie¿ wy-
³¹cznie teoretyczna znajomoœæ jêzyka nie mo¿e prze³o¿yæ siê na prak-
tyczn¹ komunikacjê, inne prezentowa³y króciutkie dialogi i teksty, które
trudno by³o rozwin¹æ w d³u¿sz¹ wypowiedŸ. Liczne zagraniczne podrêcz-
niki nie do koñca interesowa³y ich pod wzglêdem tematycznym, poza
tym nie zawiera³y t³umaczenia s³ów, idiomów i zdañ oraz gramatyki wy-
jaœnionej w jêzyku polskim, z po³o¿eniem nacisku na b³êdy, które pope³-
niaj¹ w³aœnie Polacy.
Powsta³ podrêcznik, który zawiera kombinacjê elementów sk³adaj¹-
cych siê na naukê jêzyka.

5
GRAMATYKA ANGIELSKA W TEKSTACH

W pierwszej czêœci znajdziecie teoriê gramatyki podbudowan¹ przy-

k³adami zdañ w jêzyku angielskim i ich t³umaczeniami na polski. Prze-
czytajcie te zdania bardzo uwa¿nie, poniewa¿ stara³am siê w nich za-
wrzeæ jak najwiêcej idiomów i wyra¿eñ ze wspó³czesnego jêzyka angiel-
skiego, które z pewnoœci¹ bardzo Wam siê przydadz¹ w praktyce.
Druga czêœæ sk³ada siê z kilkudziesiêciu tekstów, poprzedzielanych
s³owniczkami i æwiczeniami. Teksty s¹ celowo d³ugie, poniewa¿ maj¹ na
celu nauczyæ Was budowania d³u¿szych wypowiedzi. S³owniczki zawie-
raj¹ t³umaczenia na jêzyk polski trudnych i nieznanych s³ów z tekstów,
¿eby u³atwiæ ich czytanie i zrozumienie.
Mam wielk¹ proœbê i radê: zanim zaczniecie czytaæ tekst, przeczytaj-
cie uwa¿nie s³owniczki, zapamiêtajcie nowe s³owa, nauczcie siê ich na
pamiêæ, sprawdŸcie ich wymowê w s³owniku. Bez poznania nowych s³ów
nie ma szansy na rozbudowanie s³ownictwa, i na porozumiewanie siê
z obcokrajowcami na wysokim poziomie. Ponadto s³owniczki zawieraj¹
zwroty i wyra¿enia pochodz¹ce od s³ów w tekœcie, które osobiœcie uzna-
³am za bardzo ciekawe, warte nauczenia i stosowania.
TBP!!!, czyli Typowy B³¹d Polaka – to wa¿ny punkt s³owniczków.
Zwracam tam uwagê na b³êdy, które najczêœciej pope³niamy. Zdarza siê,
¿e niektóre s³owa pojawiaj¹ siê w s³owniczkach kilkakrotnie. Po pierw-
sze mo¿ecie czytaæ teksty w dowolnej kolejnoœci, po drugie – kilkakrot-
ne powtórzenie t³umaczenia s³owa tylko pomo¿e je utrwaliæ.
W podrêczniku znajdziecie te¿ bardzo ró¿ne æwiczenia: gramatyczne,
leksykalne, t³umaczenia, krótkie wypowiedzi pisemne, które bêdziecie
rozwi¹zywaæ bezpoœrednio w ksi¹¿ce. Pod prawie ka¿dym æwiczeniem
(wy³¹czaj¹c t³umaczenia i krótkie wypracowania) znajduje siê klucz.
Jest to celowy zabieg, poniewa¿ nie widzê nic z³ego w tym, ¿e maj¹c
jakiekolwiek w¹tpliwoœci, jak rozwi¹zaæ dane æwiczenie, najpierw zaj-
rzycie do klucza. Tylko znowu radzê, piszcie o³ówkiem i wróæcie do
æwiczenia raz jeszcze. W rozwi¹zaniu wielu æwiczeñ ma Wam pomóc
czêœæ gramatyczna. W razie trudnoœci wystarczy przeczytaæ odpowied-
ni rozdzia³.

6
 WSTÊP

Teksty czytajcie wiele razy, wracajcie do nich, zastanówcie siê, co by-

œcie do nich dopisali, jakie nowe fakty, konkluzje. Nie mam w¹tpliwo-
œci, ¿e Was zainteresuj¹, a na zajêciach bêdziecie o nich dyskutowaæ,
sprzeczaæ siê, tak jak to robili moi studenci. Wartoœæ tekstów polega na
tym, ¿e s¹ aktualne, pisane przez m³odych ludzi dla ich rówieœników, od-
bijaj¹ ich niepokoje, zainteresowania i problemy. Czêsto zawieraj¹ te¿
polskie spojrzenie na œwiat, i s¹ bardzo osobiste (taki by³ miêdzy innymi
wymóg prezentacji).
Mo¿ecie uczyæ siê z podrêcznika zarówno samodzielnie, jak i podczas
zajêæ. Nauka mo¿e trwaæ dwa lata. Pocz¹tkowo podrêcznik by³ pomyœla-
ny jako pomoc w uczeniu siê do matury, ale myœlê, ¿e przyda siê ka¿de-
mu, kto wi¹¿e z jêzykiem angielskim swoj¹ przysz³oœæ.
 CZÊŒÆ I

GRAMATYKA
I. CZASY GRAMATYCZNE – TENSES

Wyra¿anie teraŸniejszoœci

1. PRESENT SIMPLE

Jak budujemy?
Forma twierdz¹ca: podmiot zdania + podstawa + (e)s
My parents live in Warsaw.
(Moi rodzice mieszkaj¹ w Warszawie).
Forma przecz¹ca: podmiot zdania + don’t / doesn’t + forma podstawowa
Forma pytaj¹ca: do / does + podmiot zdania + forma podstawowa?

Stosujemy, gdy
– opisujemy czynnoœci lub stany o trwa³ym lub sta³ym charakterze, zjawiska
bêd¹ce wynikiem praw fizycznych
I work as an academic teacher.
(Pracujê jako nauczyciel akademicki).
Martina’s boyfriend comes from a very nice family.
(Ch³opak Martyny pochodzi z bardzo mi³ej rodziny).
For every action there is an equal and opposite reaction. Newton’s Third
Law of Motion.
(Ka¿de dzia³anie wywo³uje równ¹ mu i skierowan¹ przeciwnie reakcjê. Trze-
cia zasada dynamiki Newtona).

– opisujemy czynnoœci regularne, powtarzaj¹ce siê, u¿ywaj¹c przys³ówków

czêstotliwoœci always, often, sometimes, occasionally, never, every Monday
morning, twice a year
My sister Maggie plays tennis with her coach twice a week.
(Moja siostra Ma³gosia gra w tenisa ze swoim trenerem dwa razy w tygodniu).

11
GRAMATYKA ANGIELSKA W TEKSTACH

We always spend Christmas with Caroline and Maggie at their cozy home in
the country.
(Zawsze spêdzamy Bo¿e Narodzenie z Karolin¹ i Ma³gosi¹ w ich przytulnym
domu na wsi).
The chicken my mother sometimes makes in curry sauce is truly deli-
cious.
(Kurczak, którego mama czasami przyrz¹dza w sosie curry, jest naprawdê
pyszny).

– opisujemy wra¿enia zmys³owe, myœli, uczucia, reakcje natychmiastowe, u¿ywaj¹c

czasowników be, have, depend, know, think, understand, disagree, like, want, hear,
love, see, smell, taste
Julie wants to read the new Harry Potter in the original version.
(Julia chce przeczytaæ nowe przygody Harry’ego Pottera w oryginale).
Martina loves the songs written by Kasia Nosowska.
(Martyna uwielbia piosenki napisane przez Kasiê Nosowsk¹).
You don’t understand anything, do you?
(Ty nic nie rozumiesz, prawda?)
This new perfume by Calvin Klein smells really beautiful.
(Te nowe perfumy Calvina Kleina pachn¹ naprawdê piêknie).

UWAGA!!!

Niektóre czasowniki, jak think, feel, zmieniaj¹ znaczenie

w zale¿noœci od u¿ycia ich w Present Simple lub Present
Continuous
I see what you mean.
(Widzê / rozumiem, o co ci chodzi).
Martina and Jack are seeing each other.
(Martyna i Jacek widuj¹ siê / chodz¹ ze sob¹).

12
 GRAMATYKA

– u¿ywamy w recenzjach, komentarzach sportowych, narracjach, dowcipach,

oficjalnej korespondencji, opisywaniu zdarzeñ; wtedy korzystamy z say / tell /
hear
Forest Whitaker who stars in the movie “The Last King of Scotland”, gives
a stunning performance.
(Forest Whitaker, który gra g³ówn¹ rolê w filmie pt. „Ostatni król Szkocji”,
jest naprawdê rewelacyjny).
David Beckham runs towards the goal, kicks the ball, but he doesn’t
score...
(David Beckham biegnie w kierunku bramki, uderza pi³kê, ale nie strzela
gola...)
There I am all alone, walking my dog Libra, when I suddenly hear heavy fo-
otsteps behind me, I turn around and...
(I oto jestem zupe³nie sama na spacerze z Libr¹, kiedy nagle s³yszê za sob¹
ciê¿kie kroki, odwracam siê i...)
Her friend tells me she’s been hit by a speeding car on her way to school,
how absolutely dreadful!
(Wed³ug s³ów jej kolegi, zosta³a potr¹cona przez pêdz¹cy samochód, kiedy
sz³a do szko³y, co za okropna historia!)

– opisujemy przysz³oœæ wyra¿on¹ w rozk³adzie jazdy, programach, regulaminach

i w zdaniach zaczynaj¹cych siê od: when, as soon as, after, if, until
Martina’s plane for Palermo takes off at four o’clock in the morning!
(Samolot do Palermo z Martyn¹ na pok³adzie odlatuje o czwartej rano!)
When the verdict is announced we will know if Julie has come top in the
dance competition.
(Kiedy og³osz¹ werdykt, dowiemy siê, czy Julia zdoby³a pierwsze miejsce
w konkursie tañca).
The journalists will let us know the results of the elections in Ukraine as so-
on as the votes are counted.
(Dziennikarze poinformuj¹ nas o rezultatach wyborów na Ukrainie, jak tyl-
ko zostan¹ policzone g³osy).

13
GRAMATYKA ANGIELSKA W TEKSTACH

2. PRESENT CONTINUOUS

Jak budujemy?
Forma twierdz¹ca: podmiot zdania + is / are + czasownik z -ing
She’s jogging in £azienki Park now.
(Ona teraz biega w £azienkach).
Forma przecz¹ca: podmiot zdania + am / is / are not + czasownik z -ing
Forma pytaj¹ca: is / are + podmiot zdania + czasownik z -ing

Stosujemy, gdy
– opisujemy czynnoœæ odbywaj¹c¹ siê w chwili, gdy o niej mówimy; okresy
trwania mog¹ byæ ró¿nej d³ugoœci
Martina’s playing the music so loud that I can barely hear my own
thoughts.
(Martyna tak g³oœno puszcza muzykê, ¿e prawie nie s³yszê w³asnych myœli).
Julie’s German is rapidly improving thanks to her teacher, who is very big
on children’s motivation.
(Julcia bardzo podci¹gnê³a siê w niemieckim dziêki swojej nauczycielce, któ-
ra przywi¹zuje ogromn¹ wagê do motywacji dzieci).

– opisujemy tymczasowe zdarzenia i sytuacje, które trwaj¹ w danej chwili lub

w bli¿ej nieokreœlonej teraŸniejszoœci
This month I am taking it slow knowing how overloaded I am going
to be next semester.
(W tym miesi¹cu pracujê spokojnie, wiedz¹c, jak bardzo dostanê w koœæ
w przysz³ym semestrze).

– u¿ywamy forever i always, aby opisaæ irytuj¹ce nas czynnoœci

Julie the rascal’s forever losing things, but this time I can’t even squeak, be-
cause it is me who has lost my mobile phone!
(Julka ³obuziara bez przerwy wszystko gubi, ale tym razem nie mogê nawet
pisn¹æ, bo to ja zgubi³am komórkê!)

14
 GRAMATYKA

– mówimy o przysz³oœci dla wyra¿enia zamiaru lub planowego dzia³ania

Our new neighbours, who have returned to Poland from Canada,
are coming round to see us tonight.
(Nasi nowi s¹siedzi, którzy wrócili do Polski z Kanady, przychodz¹
do nas z wizyt¹ dziœ wieczorem).

– u¿ywamy w zdaniach czasowych po when lub while

I just love lying on the couch and reading a book while my two daughters
are watching the evening news or playing with our golden retriever.
(Uwielbiam le¿eæ na kanapie i czytaæ ksi¹¿kê, podczas gdy moje dwie córki
ogl¹daj¹ wiadomoœci wieczorne lub bawi¹ siê z nasz¹ z³ot¹ retrieverk¹).

Oto lista wybranych czasowników, które rzadko lub wcale nie wystêpuj¹
w formie Continuous

to adore uwielbiaæ to dislike nie lubiæ

to agree zgadzaæ siê to doubt w¹tpiæ
to appear wydawaæ siê to equal równaæ siê,
to apply mieæ zastosowanie dorównywaæ
to astonish zadziwiaæ to feel czuæ, s¹dziæ
to be byæ to fit pasowaæ,
to believe wierzyæ byæ dopasowanym
to belong nale¿eæ to forget zapominaæ
to concern dotyczyæ to forgive przebaczaæ
to consist of sk³adaæ siê z to guess s¹dziæ
to contain zawieraæ to hate nienawidziæ
to cost kosztowaæ to have mieæ, posiadaæ
to depend on zale¿eæ od to hear s³yszeæ
to deserve zas³ugiwaæ to hope mieæ nadziejê
to desire ¿yczyæ sobie to imagine wyobra¿aæ sobie
to detest nie cierpieæ to impress wywieraæ wra¿enie

15
GRAMATYKA ANGIELSKA W TEKSTACH

to include zawieraæ, to recall przypominaæ sobie

obejmowaæ to recognize rozpoznawaæ
to intend zamierzaæ to regard uwa¿aæ, s¹dziæ
to involve poci¹gaæ za sob¹ to remain pozostawaæ
to know wiedzieæ, znaæ to remember pamiêtaæ,
to lack odczuwaæ brak, przypominaæ sobie
nie mieæ to require wymagaæ, ¿¹daæ
to like lubiæ to resemble byæ podobnym
to love kochaæ to satisfy zaspokajaæ,
to matter znaczyæ, zadowalaæ
odgrywaæ rolê to see widzieæ, rozumieæ
to mean znaczyæ, to seem wydawaæ siê
mieæ na myœli to smell mieæ zapach
to measure mieæ pewien to sound brzmieæ
rozmiar to suffice wystarczyæ,
to mind zwa¿aæ na coœ, zadowoliæ
przejmowaæ siê czymœ to suit nadawaæ siê
to need potrzebowaæ to suppose przypuszczaæ,
to notice zauwa¿aæ zak³adaæ
to owe byæ d³u¿nym, to surprise zaskakiwaæ, dziwiæ
zawdziêczaæ to taste mieæ smak
to own posiadaæ, to tend sk³aniaæ siê
byæ w³aœcicielem ku czemuœ
to perceive postrzegaæ, to think s¹dziæ, uwa¿aæ
uœwiadamiaæ sobie to understand rozumieæ,
to please sprawiaæ przyjemnoœæ, wnioskowaæ
cieszyæ, dogadzaæ to value ceniæ
to possess posiadaæ to want chcieæ, pragn¹æ,
to prefer woleæ, przedk³adaæ potrzebowaæ
to presuppose zak³adaæ z góry to weigh wa¿yæ, mieæ ciê¿ar
to realize uœwiadamiaæ sobie to wish ¿yczyæ sobie

16
 GRAMATYKA

Wyra¿anie teraŸniejszoœci / przesz³oœci

3. PRESENT PERFECT SIMPLE

Jak budujemy?
Forma twierdz¹ca: podmiot zdania + has / have + imies³ów bierny (past parti-
ciple)
Martina has just sent me the most desperate text message.
(Martyna przys³a³a mi w³aœnie rozpaczliwy SMS).
Forma przecz¹ca: podmiot + has / have not + imies³ów bierny
Forma pytaj¹ca: has / have + podmiot zdania + imies³ów bierny

4. PRESENT PERFECT CONTINUOUS

Forma twierdz¹ca: podmiot zdania + has / have been + imies³ów czasu teraŸ-
niejszego
Julie’s been practising playing Christmas carols on her piano
all the month.
(Julia od miesi¹ca æwiczy kolêdy na pianinie).
Forma przecz¹ca: podmiot zdania + has / have not been + -ing
Forma pytaj¹ca: has / have + podmiot zdania + been + -ing

UWAGA!!!

Czas Present Perfect nie ma odpowiednika w jêzyku polskim.

W t³umaczeniach na jêzyk polski u¿ywamy czasu przesz³ego
lub teraŸniejszego!!!

17
GRAMATYKA ANGIELSKA W TEKSTACH

Okreœlenia czasu typowe dla Present Perfect to lately, recently, so far, up till
now, already, since, for, yet, just, never, ever, always

UWAGA!!!

Yet / already
W pytaniach yet = ju¿
W zdaniach przecz¹cych yet = jeszcze
W zdaniach twierdz¹cych already = ju¿
Have you seen the new sci-fi film yet?
No I haven’t seen it yet. How about you?
Well, I’ve seen it already and it just bored me to tears.
(Czy ju¿ widzia³aœ ten nowy film science fiction?)
(Nie, jeszcze nie widzia³am. A ty?)
(Wiêc by³em ju¿ na nim, ale koszmarnie siê wynudzi³em).

UWAGA!!!

Ever / never
ever u¿ywamy w pytaniach, never w zdaniach twierdz¹cych
Have I ever told you that I love you?
(Czy kiedykolwiek ci powiedzia³am, ¿e ciê kocham?)
There has never been such a dirty presidential campaign as now.
(Jeszcze nigdy nie by³o tak brudnej kampanii prezydenckiej jak
teraz).

18
 GRAMATYKA

Since / for s¹ odpowiednikiem polskiego od, ale u¿ywamy

since, je¿eli zdanie mówi o czynnoœci trwaj¹cej od konkretnego punktu w prze-
sz³oœci
I have known about the revelations concerning his collaboration
with the secret police since Sunday.
(Od niedzieli znam rewelacje dotycz¹ce jego wspó³pracy ze s³u¿b¹
bezpieczeñstwa).
for, je¿eli zdanie mówi o czynnoœci trwaj¹cej przez pewien czas
I have known about the revelations concerning his collaboration
with the secret police for a few days.
(Od kilku dni znam rewelacje na temat jego wspó³pracy ze s³u¿b¹
bezpieczeñstwa).

Stosujemy, gdy
– wyra¿amy czynnoœci lub stany, które mia³y miejsce w przesz³oœci, a ich sku-
tek jest odczuwany w teraŸniejszoœci
I have bought some sportswear, which is all the rage, for my daughters re-
cently.
(Niedawno kupi³am córkom ubrania sportowe, które s¹ ostatnim krzykiem
mody).
Lucky Caroline has been to London many times in her life, let alone
to other capital cities in the world.
(Karolinka szczêœciara by³a ju¿ wiele razy w Londynie, nie mówi¹c
o innych stolicach œwiata).

– wyra¿amy czynnoœci lub stany, które wydarzy³y siê b¹dŸ nie

w nieokreœlonym lub nieznanym momencie w przesz³oœci, a których
skutki wp³ywaj¹ na sytuacjê obecn¹
Poor Julie has twisted her ankle during the training.
(Niewa¿ne, kiedy Julia skrêci³a nogê, ale wa¿ne, ¿e teraz jest skrêcona
i j¹ boli).

19
GRAMATYKA ANGIELSKA W TEKSTACH

Look, your grandma and grandpa have just arrived for a barbecue!
(Dziewczynki otrzymuj¹ informacjê, ¿e dziadkowie przyjechali na grilla).

– opisujemy czynnoœci lub stany, je¿eli odbywaj¹ siê w okresie, który nadal trwa
It’s unbelievable how many valuable things I’ve lost this year, including my ID card.
(Trudno uwierzyæ, ile cennych rzeczy zgubi³am w tym roku, w tym mój do-
wód osobisty).
Although Julie and Martina have had an exhausting visit to the “Human Bra-
in” exhibition today in the Palace of Culture and Science, they were not bo-
red with it even for a second.
(Chocia¿ Julia i Martyna by³y bardzo zmêczone dzisiejsz¹ wypraw¹ na wy-
stawê „Mózg” w Pa³acu Kultury i Nauki, nie nudzi³y siê ani przez chwilê).

– chcemy u¿yæ zdania czasowego

Once you’ve understood the value of tolerance, you will always treasure it.
(Jak ju¿ zrozumiesz, ile warta jest tolerancja, bêdziesz zawsze j¹ ceni³).
After we’ve seen “My Fair Lady” for the umpteenth time, we’ll grab a Mar-
gherita pizza and a Coke.
(Jak ju¿ obejrzymy „My Fair Lady” po raz tysiêczny, wpadniemy na pizzê
margheritê i coca colê).

– u¿yjemy w konstrukcji it’s the first time

It’s the first time I’ve decided to undermine a teacher’s decision, but I have
no choice because Martina has been treated unfairly by her.
(Po raz pierwszy zdecydowa³am siê podwa¿yæ decyzjê nauczycielki, ale nie mam
wyjœcia, poniewa¿ Martyna zosta³a niesprawiedliwie przez ni¹ potraktowana).

W niektórych przypadkach ró¿nica miêdzy dwoma czasami Present Perfect

Simple i Present Perfect Continuous jest niewielka
I’ve lived in Warsaw all my life.
I’ve been living in Warsaw all my life.
(Mieszkam w Warszawie od zawsze).

20
 GRAMATYKA

Stosujemy Present Perfect Continuous, gdy

– podkreœlamy, jak d³ugo trwa³a dana czynnoœæ
What beautiful Christmas we have had, it’s been snowing all the holiday!
(Ale¿ mieliœmy piêkne Bo¿e Narodzenie, przez ca³e œwiêta pada³ œnieg!)

– sugerujemy, ¿e czynnoœæ jest tymczasowa

I’ve been staying at Maggie’s house for sometime now, because I’m having
my new flat renovated.
(Od jakiegoœ czasu mieszkam u Ma³gosi, poniewa¿ w moim nowym mieszka-
niu trwa remont).

UWAGA!!!

Nie zawsze zast¹pimy czas Present Perfect Continuous czasem Present

Perfect Simple
Those men are behaving so aggressively because they’ve drunk – zdanie b³êdne
(Ci mê¿czyŸni zachowuj¹ siê tak agresywnie, poniewa¿ wypili).
Those men are behaving so aggressively because they’ve been drin-
king – zdanie poprawne (pili, co widaæ po nich, s³ychaæ i czuæ).

Wyra¿anie przesz³oœci

5. PAST SIMPLE

Jak budujemy?
Forma twierdz¹ca: podmiot zdania + foma podstawowa + -(e)d
Martina with her Italian friends walked around the Old Town.
(Martyna i jej koledzy z W³och przespacerowali siê po Starym Mieœcie).
Forma przecz¹ca: podmiot zdania + didn’t + forma podstawowa
Forma pytaj¹ca: did + podmiot zdania + forma podstawowa

21
GRAMATYKA ANGIELSKA W TEKSTACH

Stosujemy, gdy
– wyra¿amy czynnoœæ, która wydarzy³a siê w okreœlonym momencie w prze-
sz³oœci
We met in Nigeria many years ago, of all the places in the world! Do you
remember by any chance?
(Poznaliœmy siê wiele lat temu w Nigerii, w najdziwniejszym miejscu na zie-
mi! Czy mo¿e pamiêtasz?)
Julie won the International Dance Competition in Budapest last year. It ma-
de us very proud of our little girl.
(W zesz³ym roku Julia wygra³a miêdzynarodowy konkurs tañca w Budapesz-
cie. Byliœmy bardzo dumni z naszej ma³ej dziewczynki).

– wyra¿amy czynnoœæ, która powtarza³a siê przez pewien okres w przesz³oœci

Tom ate his horrible porridge for breakfast every day, including national ho-
lidays and Sundays.
(Tomek jad³ swoj¹ okropn¹ owsiankê codziennie na œniadanie, nie wy³¹cza-
j¹c œwi¹t narodowych i niedziel).

UWAGA!!!

Za pomoc¹ wyra¿eñ used to lub would + forma podstawowa czasowni-

ka podkreœlamy powtarzanie siê czynnoœci w przesz³oœci
When Tina was very little she used to hop into my bed night in night
out, unfortunately she’s too old for that now.
(Kiedy Martynka by³a malutka, wskakiwa³a do mojego ³ó¿ka co wie-
czór, niestety teraz jest ju¿ na to za stara).
Despite the harsh Polish winters, I would go for long brisk walks with
my golden retriever in the meadows near my house.
(Pomimo surowych polskich zim, chodzi³am z moj¹ z³ot¹ retrieverk¹
na d³ugie szybkie spacery po ³¹kach blisko mojego domu).

22
 TEKSTY I ÆWICZENIA

CZASOWNIKI NIEREGULARNE

bezokolicznik Past Simple imies³ów bierny

arise arose arisen powstaæ
awake awoke > awoken > obudziæ
awaked awaked
be was/were been byæ
bear bore borne nieœæ, ale: be born –
rodziæ siê
beat beat beaten biæ
become became become staæ siê
begin began begun zacz¹æ
bend bent bent zgi¹æ
bereave bereft bereft pozbawiæ
bereave bereaved bereaved osierociæ
bet bet, betted bet, betted za³o¿yæ siê
bid bid bid licytowaæ
bind bound bound wi¹zaæ
bite bit bitten gryŸæ
bleed bied bied krwawiæ
blow blew blown dmuchaæ
break broke broken ³amaæ
breed bred bred hodowaæ
bring brought brought przynosiæ
broadcast broadcast > broadcast > nadawaæ (przez radio)
broadcasted broadcasted
build built built budowaæ
burn burnt, burnt, paliæ
USA burned USA burned
burst burst burst pêkn¹æ
buy bought bought kupowaæ
cast cast cast rzucaæ

417
GRAMATYKA ANGIELSKI W TEKSTACH

catch caught caught ³apaæ

choose chose chosen wybieraæ
cling clung clung lgn¹æ
come came come przychodziæ
cost cost cost kosztowaæ
cost costed costed ustalaæ koszt
creep crept crept skradaæ siê
cut cut cut ci¹æ
deal dealt dealt traktowaæ, zajmowaæ siê
dig dug dug kopaæ
do did done robiæ
draw drew drawn rvsowaæ
dream dreamt, dreamt, œniæ, marzyæ
USA dreamed USA dreamed
drink drank drunk piæ, ale: a drunken man –
cz³owiek jaki? pijany
drive drove driven prowadziæ samochód
eat ate eaten jeϾ
fali fell fallen spadaæ
feed fed fed karmiæ
feel felt felt czuæ
fight fought fought walczyæ
find found found znajdowaæ
flee fled fled uciekaæ
fling flung flung rzucaæ
fly flew flown lataæ
forbear forbore forborne powstrzymywaæ siê
forbid forbade forbidden zabraniaæ
forecast forecast > forecast > przewidywaæ, zapowiadaæ
forecasted forecasted
foresee foresaw foreseen przewidywaæ
foretell foretold foretold przepowiadaæ

418
 TEKSTY I ÆWICZENIA

forget forgot forgotten zapominaæ

forgive forgave forgiven wybaczaæ
forsake forsook forsaken opuszczaæ
freeze froze frozen zamarzaæ
get got got, USA niekiedy dostawaæ
gotten
give gave given dawaæ
go went gone iœæ, jechaæ
grind ground ground mleæ
grow grew grown rosn¹æ
hang hung hung wieszaæ (rzecz)
hang hanged hanged wieszaæ (cz³owieka)
have had had mieæ, posiadaæ
hear heard heard s³yszeæ
hew hewed hewn, hewed ciosaæ
hide hid hidden > hid ukrywaæ
hit hit hit uderzaæ
ho³d held held trzymaæ
hurt hurt hurt raniæ
keep kept kept trzymaæ, utrzymywaæ
kneel knelt, USA knelt, USA klêczeæ
kneeled kneeled
knit knitted > knit knitted > knit dziaæ, robiæ na drutach
know knew known wiedzieæ
lay laid laid k³aœæ
lead led led prowadziæ
lean leant, USA leaned leand, USA leaned opieraæ siê
leap leapt, USA leaped leapt, USA leaped skakaæ
learn learnt, learnt, uczyæ siê, ale: a learned
USA learned USA learned man – cz³owiek jaki?
uczony
leave left left opuszczaæ

419
GRAMATYKA ANGIELSKI W TEKSTACH

lend lent lent po¿yczaæ

let let let pozwalaæ
lie lay lain le¿eæ
lie lied lied k³amaæ
light lit, lighted lit, lighted oœwietlaæ, ale zwykle:
a lighted candle –
œwieca jaka? zapalona
lose lost lost gubiæ
make madê madê robiæ
mean meant meant znaczyæ
meet met met spotykaæ
mislead misled misled wprowadzaæ w b³¹d
misspell misspelt, misspelt, zrobiæ b³¹d ortogra-
USA misspelled USA misspelled ficzny
mistake mistook mistaken pomyliæ
misunderstand misunderstood misunderstood Ÿle zrozumieæ
mow mowed mown, mowed kosiæ
outdo outdid outdone przewy¿szaæ
outgrow outgrew outgrown wyrastaæ
overcome overcame overcome pokonaæ
overdo overdid overdone przesadzaæ w czymœ
overdraw overdrew overdrawn przekraczaæ kredyt
overfeed overfed overfed przekarmiæ
overhear overheard overheard przypadkowo us³yszeæ
oversleep overslept overslept zaspaæ
overtake overtook overtaken przegoniæ
pay paid paid p³aciæ
put put put k³aœæ
quit quit, ¹uitted quit, ¹uitted przestaæ, opuœciæ
read read read czytaæ
rebuild rebuilt rebuilt odbudowaæ
rewind rewound rewound przewijaæ

420
 TEKSTY I ÆWICZENIA

rewrite rewrote rewritten przepisaæ

rid rid, ridded rid, ridded uwalniaæ od czegoœ
ride rode ridden jechaæ
ring rang rung dzwoniæ
ring ringed ringed obr¹czkowaæ
rise rosê risen podnosiæ siê
run ran run biegaæ
saw sawed sawn, USA sawed pi³owaæ
say said said powiedzieæ
see saw seen widzieæ
seek sought sought szukaæ
sell sold sold sprzedawaæ
send sent sent wysy³aæ
set set set umieszczaæ, nastawiaæ
sew sewed sewn, sewed szyæ
shake shook shaken trz¹œæ
shear sheared shorn,sheared strzyc
shed shed shed laæ, przelewaæ
shine shone shone œwieciæ
shine shined shined polerowaæ
shoot shot shot strzelaæ
show showed shown> showed pokazywaæ
shrink shrank, shrunk shrunk kurczyæ siê, ale:
a shrunken dress
sukienka jaka? taka,
która siê skurczy³a
shut shut shut zamykaæ
sing sang sung œpiewaæ
sink sank sunk ton¹æ, ale: a sunken
ship – statek jaki?
taki, który zaton¹³
sit sat sat siedzieæ

421
GRAMATYKA ANGIELSKI W TEKSTACH

slay siew slain zabijaæ

sleep slept slept spaæ
slide slid slid œlizgaæ
sling slung slung ciskaæ
slink slunk slunk podkradaæ siê
slit slit slit rozcinaæ, pêkaæ
smell smelt, smelt, w¹chaæ, pachnieæ
USA smelled USA smelled
sow sowed sown, sowed siaæ
speak spoke spoken mówiæ
speed spêd spêd mkn¹æ
speed up speeded up speeded up przyspieszaæ
spell spelt, spelt, literowaæ, pisaæ
USA spelled USA spelled ortograficznie
spend spent spent wydawaæ (pieni¹dze),
spêdzaæ (czas)
spili spilt, spilt, rozlewaæ
USA spilled USA spilled
spin spun spun prz¹œæ
spit spat, USA spit spat, USA spit pluæ
split split split roz³upaæ, rozdzieliæ
spoil spoilt, spoilt, psuæ
USA spoiled USA spoiled
spread spread spread rozci¹gaæ
spring sprang, sprung skoczyæ
USA sprung
stand stood stood staæ
steal stole stolen kraϾ
stick stuck stuck przykleiæ, wetkn¹æ
sting stung stung k³uæ
stink stank > stunk stunk œmierdzieæ
strew strewed strewn, strewed rozrzucaæ

422
 TEKSTY I ÆWICZENIA

stride strode stridden kroczyæ

strike struck struck uderzaæ
string strung strung nizaæ
strive strove, strived striven, strived usi³owaæ
swear swore sworn kl¹æ, przysiêgaæ
sweat sweat, sweated sweat, sweated pociæ siê
sweep swept swept zamiataæ
swell swelled swollen, swelled puchn¹æ
swim swam swum p³ywaæ
swing swung swung huœtaæ
take took taken braæ
teach taught taught nauczaæ
tear tore torn rwaæ
tell told told (o)powiedzieæ
think thought thought myœleæ
throw threw thrown rzucaæ
thrust thrust thrust wpychaæ
tread trod trodden st¹paæ
unbend unbent unbent wyprostowaæ
unbind unbound unbound rozwi¹zywaæ coœ
zwi¹zanego
undergo underwent undergone poddawaæ siê czemuœ
underlie underlay underlain le¿eæ pod czymœ
understand understood understood rozumieæ
undertake undertook undertaken przedsiêbraæ
undo undid undone odwi¹zywaæ
unwind unwound unwound odwijaæ
uphold upheld upheld podtrzymaæ
upset upset upset wywracaæ, wzburzaæ
wake woke > waked woken > waked budziæ
wear wore worn nosiæ (ubranie)
weave wove woven tkaæ

423
GRAMATYKA ANGIELSKI W TEKSTACH

wed wed, wedded wed, wedded zaœlubiæ

weep wept wept p³akaæ
wet wet, wetted wet, wetted zwil¿aæ
win won won wygrywaæ
wind wound wound nakrêcaæ, nawijaæ
withdraw withdrew withdrawn wycofywaæ
withhold withheld withheld wstrzymywaæ
withstand withstood withstood wytrzymywaæ
wring wrung wrung wykrêcaæ, wy¿ymaæ
write wrote written pisaæ
SPIS TREŒCI

WSTÊP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

CZÊŒÆ I
GRAMATYKA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

I. CZASY GRAMATYCZNE – TENSES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

1. PRESENT SIMPLE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
2. PRESENT CONTINUOUS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
3. PRESENT PERFECT SIMPLE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
4. PRESENT PERFECT CONTINUOUS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
5. PAST SIMPLE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
6. PAST CONTINUOUS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
7. PAST PERFECT SIMPLE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
8. PAST PERFECT CONTINUOUS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
9. FUTURE SIMPLE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
10. FUTURE CONTINUOUS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29
11. FUTURE PERFECT SIMPLE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
12. FUTURE PERFECT CONTINUOUS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31

II. SZCZEGÓLNE KONSTRUKCJE ZDAÑ – SPECIAL

SENTENCE CONSTRUCTIONS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33
1. ZDANIA Z PODMIOTEM THERE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33
2. ZDANIA Z PODMIOTEM IT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
3. QUESTION TAGS I DOPOWIEDZENIA TYPU SO DO I I NOR /
I . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
NEITHER DO

4. DOPOWIEDZENIA SO DO I I NEITHER / NOR DO I . . . . . . . . . . . . 41

5. ZDANIA OZNACZAJ¥CE PRZYPUSZCZENIA, ¯YCZENIA I PREFERENCJE
ZE ZWROTAMI WOULD RATHER, WOULD SOONER, WOULD PREFER,

WISH, IF ONLY, HAD BETTER, IT’S (HIGH) TIME . . . . . . . . . . . . . 42

6. ZDANIA EMFATYCZNE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43

425
GRAMATYKA ANGIELSKI W TEKSTACH

III. OKRESY WARUNKOWE – CONDITIONALS ZWROTY

I WISH, IF ONLY, SUPPOSE THAT, SUPPOSING,
NIEKTÓRE PRZYPADKI SZCZEGÓLNEGO U¯YCIA
CZASÓW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46
1. ZEROWY OKRES WARUNKOWY (0) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46
2. PIERWSZY OKRES WARUNKOWY (I) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
3. DRUGI OKRES WARUNKOWY (II) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
4. TRZECI OKRES WARUNKOWY (III) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51
5. MIESZANE OKRESY WARUNKOWE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
6. ZWROTY I WISH... IF ONLY... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54
7. SUPPOSE THAT... SUPPOSING... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56

IV. CZASOWNIK, JEGO FORMY, FUNKCJE I ZASTOSOWANIE –

VERB COMPLEMENTATION . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58
1. BEZOKOLICZNIK Z TO? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58
2. BEZOKOLICZNIK BEZ TO (BARE INFINITIVE) . . . . . . . . . . . . . . . 61
3. INNE FORMY BEZOKOLICZNIKA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
4. FORMA -ING – GERUND . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
5. CZASOWNIKI U¯YWANE W FORMIE – INFINITIVE I GERUND . . . . . . 65

V. CZASOWNIKI MODALNE – MODAL VERBS . . . . . . . . . . . . . 70

1. WYRA¯ANIE MO¯LIWOŒCI I UMIEJÊTNOŒCI – CAN . . . . . . . . . . . . . 71
2. WYRA¯ANIE PRZYPUSZCZENIA I PRAWDOPODOBIEÑSTWA
MAY, MIGHT CZY COULD? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
3. WYRA¯ANIE KONIECZNOŒCI PRZYMUS WEWNÊTRZNY
CZY ZEWNÊTRZNY? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
4. CZASOWNIKI MODALNE W PRZESZ£OŒCI MAY HAVE + PAST
PARTICIPLE I MIGHT HAVE + PAST PARTICIPLE . . . . . . . . . . . . . . 85

VI. STRONA BIERNA – PASSIVE VOICE . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89

1. ZDANIA TWIERDZ¥CE W STRONIE BIERNEJ . . . . . . . . . . . . . . . . . 92
2. STRONA BIERNA CZASOWNIKÓW Z DWOMA DOPE£NIENIAMI . . . . . . 95

426
 TEKSTY I ÆWICZENIA

3. ZDANIA Z PASSIVE GERUND . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96

4. ZDANIA Z PASSIVE INFINITIVE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96
5. HAVE / GET SOMETHING DONE (CAUSATIVE HAVE) . . . . . . . . . . . . . 98

VII. MOWA NIEZALE¯NA – DIRECT SPEECH MOWA

ZALE¯NA – REPORTED SPEECH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101

VIII. NASTÊPSTWO CZASÓW – SEQUENCE OF TESES . . . . . . . . 107

IX. PRZEDIMEK – THE ARTICLE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109

1. PRZEDIMEK OKREŒLONY THE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109
2. PRZEDIMEK NIEOKREŒLONY: A /AN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113

X. RZECZOWNIK – THE NOUN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121

XI. PRZYIMEK – PREPOSITION . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128

XII. CZASOWNIKI Z£O¯ONE – PHRASAL VERBS . . . . . . . . . . . . 133

XIII. PRZYMIOTNIK – ADJECTIVE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140

XIV. PRZYS£ÓWEK – ADVERB . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145

XV. STOPNIOWANIE PRZYMIOTNIKÓW I PRZYS£ÓWKÓW –

COMPARISON OF ADJECTIVES AND ADVERBS . . . . . . . . . 156

XVI. SPÓJNIK – CONJUNCTION . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161

XVII. ZAIMEK WZGLÊDNY – RELATIVE PRONOUN ZDANIA

PODRZÊDNE OKREŒLAJ¥CE I NIEOKREŒLAJ¥CE –
DEFINING RELATIVE CLAUSES AND NON-DEFINING
RELATIVE CLAUSES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170

427
GRAMATYKA ANGIELSKI W TEKSTACH

CZÊŒÆ II

TEKSTY I ÆWICZENIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175

TEXT I STRATEGIES WHICH WILL HELP YOU IN

YOUR LEARNING PROGRAMME . . . . . . . . . . . . 177
TEXT II THE TRIUMPH OF ENGLISH . . . . . . . . . . . . . . . . 186
TEXT III THERE’S NO PRICE ASIA WOULDN’T PAY
TO LEARN ENGLISH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197
TEXT IV HAPPINESS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202
TEXT V DEPRESSION . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212
TEXT VI DEPRESSION . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217
TEXT VII DEPRESSION . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221
TEXT VIII HEALTH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 228
TEXT IX MARTIAL ARTS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231
TEXT X TABLE TENNIS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241
TEXT XI HOOLIGANS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248
TEXT XII JACKASSES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 256
TEXT XIII REALITY SHOWS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 266
TEXT XIV THE ROLE OF SHOPPING IN CONTEMPORARY
SOCIETY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 278
TEXT XV THE COOL PHENOMENON . . . . . . . . . . . . . . . . . 287
TEXT XVI COOL IN ADVERTISING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 293
TEXT XVII BUSINESS THEORY BEHIND COOL . . . . . . . . . . 296
TEXT XVIII MEN AND WOMEN OF TODAY . . . . . . . . . . . . . 306
TEXT XIX MISPERCEPTIONS IN NONVERBAL
COMMUNICATION . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 311
TEXT XX METROSEXUALITY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 314
TEXT XXI QUIRKYALONES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 317
TEXT XXII IS BEAUTY ONLY SKIN DEEP? . . . . . . . . . . . . . . 322
TEXT XXIII EXTREME MAKEOVERS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 325
TEXT XXIV WOMEN OF THE 21ST CENTURY . . . . . . . . . . . . . 331

428
 TEKSTY I ÆWICZENIA

TEXT XXV GROWING UP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 333

TEXT XXVI HARRY POTTER PHENOMENON . . . . . . . . . . . . . 336
TEXT XXVII WHY I DON’T LIKE HARRY POTTER . . . . . . . . . 339
TEXT XXVIIIWHITE TEETH BY ZADIE SMITH . . . . . . . . . . . . 344
TEXT XXIX SARAH KANE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 352
TEXT XXX GLOBALISATION . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 355
TEXT XXXI LIVE AID, WORLD FAMINE – WHAT CAN WE
DO TO FEED THE WORLD? . . . . . . . . . . . . . . . . 363
TEXT XXXII CCTV – NOT ALL THAT GLITTERS IS GOLD? . . 371
TEXT XXXIII GLOBALISATION VERSUS DIFFERENCES
BETWEEN CULTURES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 377
TEXT XXXIV NORTH KOREA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 382
TEXT XXXV FRIENDS OF OCEANIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 387
TEXT XXXVI ON YOUNG GENERATION, KARAOKE,
MANGA AND ANIME IN JAPAN . . . . . . . . . . . . . 391
TEXT XXXVII MOBILE PHONE CULTURE ETIQUETTE
AND BEHAVIOUR CODE . . . . . . . . . . . . . . . . . . 397
TEXT XXXVIII THE INTERNET, ITS GOOD AND BAD SIDES . . . 404
TEXT XXXIX ON DIPLOMATIC PROTOCOL . . . . . . . . . . . . . . . 410

CZASOWNIKI NIEREGULARNE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 417

 Niedostępne w wersji demonstracyjnej.

Zapraszamy do zakupu pełnej wersji książki

w serwisie