KASAYSAYAN NG

PAGSASALING-WIKA
TEORYA NG TORE NI BABEL
“Igawa natin ang ating sarili ng isang pangalan, baka tayo
magkahiwa-hiwalay sa balat ng lupa.” (Henesis 11:4)

• Batay sa salaysay ng Bibliya, isang nagkakaisang

sangkatauhan ang nagsasalita ng “iisang wika at salita” ang
nakilahok sa pagtatayo ng isang tore na ang tuktok ay aabot
sa langit pagkatapos ng malaking baha, subalit hindi upang
sambahin at purihin ang Diyos, sa halip para sa
kaluwalhatian ng tao.
MGA TAGAPAGSALING-WIKA SA GRIYEGO
1) Theodore Savory
• Naglahad ng kasaysayan ng pagsasaling-wika mula sa
kanyang Aklat na “The Art of Translation” naipalathala
noong 1968.
• Isa sa mga pangunahing tagapagsaling-wika.
• Siya ang nagpakahulugan sa pagsasaling-wika bilang
sining, na aniya’y may dapat tanggapin nang walang
pangamba o pag-aalinlangan ng sinumang taong may
karanasan sa pagsasalin.
2) Livius Adronicus
• Kinikilala bilang kauna-unahang nagsalin sa Latin ng mga
tulang Griyego.
• Isinalin niya sa Latin ang Epikong Odyssey ni Homer noong
240 B.C.
• Siya ay nataguriang ama ng “Roman Drama”
• Ayon kina Varro, Cicero at Horace: ipinagtibay na si
Adronicus ang pinagmulan ng “Latin Literature”.
• Dahil sa kanyang salin, natuklasan ng nakararaming mahilig
magbasa ng mga epiko na ang epikong Odyssey ay isa sa
mga pangunahing akdang pampanitikang kanlurinanin.
• Simula ng magsalin si Adronicus ay sumibol ang mga bagong
tagasaling-wika ng Latin mula sa mga orihinal na akda ng
Griyego.
ANG TATLONG TUNGKONG BATO NG
PANITIKANG LATIN
1) Quintos Ennius
• Isinilang sa Rudiae, katimugang Italya noong 239 B.C.
• Kilalang makatang Epiko, Manduldul, Dramatist at Satirist.
• Kilala ring Manunuklas ng Panitikang Romano.
2) Naevius
• Katulad ni Ennius, siya ay gumawa ng mga pagsasalin sa
Latin ng mga dulang Griyego tulad yaong mga isinulat ni
Euripedes.
3) Cicero
• Isang Romanong pilosopo at konsul.
• Siya ay isang bihasang mananalumpati, manunulat at
kinikilalang pinaka magaling sa wikang Latin.
• Nakilala rin bilang isang mahusay na tagasaling-wika.
LUNGSOD NG BAGHDAD: PAARALAN NG
PAGSASALING-WIKA
• Iskolar sa Syria: Isang pangkat na nakaabot sa
Baghdad at doon ay isinalin nila sa wikang Arabic ang
mga isinulat ni Aristotle, Plato, Galen, Hippocrates at
iba pang kilalang mga pantas at manunulat.
• Nakilala ang Lungsod ng Baghdad bilang isang
paaralan ng pagsasaling-wika na naging bukal ng
kumalat na karunungan sa Arabia.
• Ngunit dumating ang panahong nawalan ng sigla ang
tagasaling mga iskolar sa Baghdad sapagkat napabaling
ang kanilang kawilihan sa iba namang bagay na pang-
intelekwal, tulad ng pagsusulat ng mga artikulong
pampilosopiya.

Pagkaraan ng tatlong siglo, napalitan ng Toledo ang

Baghdad bilang sentro ng karunungan sa larangan ng
pagsasaling-wika.
• Adelard: Nagsalin sa Latin ng mga isinulat ni Euclid na
noon ay naisalin na sa Arabic.
• Retines: Nagsalin sa Latin ng Koran noong 1141.
• Jacques Amyot: Kinikilalang “Prinsipe ng
Pagsasalingwika” sa Europa na siyang nagsalin ng “Lives
of Famous Greeks and Romans” (1559) ni Plutarch sa
wikang Aleman.
• John Bourchier: Isang tagapagsaling nakilala sa Inglatera
noong 1467-1553. Isinalin niya ang Chronicles ni
Froissart sa wikang Aleman.
• Elizabeth I at II: Ayon kay Savory, ang panahon ng Unang
Elizabeth ang itinuring na unang panahon ng
pagsasaling-wika sa Inglatera at ang panahon ng
Ikalawang Elizabeth ang pinaka taluktok ng pagsasaling
wika sa Inglatera.
PANAHON NG PAGSASALIN NG BIBLIYA
• Sa panahong ito pinaka taluktok ang pagsasaling-wika.

Dalawang Dahilan Kung Bakit Isinalin ang Bibliya:

1) Ang Bibliya ang tumatalakay sa tao – kanyang
pinagmulan, layunin at destinasyon.
2) Di mapasusubaliang kataasan ng uri ng
pagkakasulat nito.
Ang orihinal na manuskripto o teksto ng Bibliya ay
sinasabing wala na.

• Aramaic Ebreo: Wika kung saan ang kauna-unahang

teksto ng Bibliya ay naisulat.
• Origen: Nagsalin ng Bibliya sa wikang Griyego (mula sa
Aramaic Ebreo) na kilala sa tawag na Septuagint.
• St. Jerome: Nagsalin ng Bibliya sa wikang Latin (mula sa
Aramaic Ebreo)
TATLONG PINAKA DAKILANG SALIN NG BIBLIYA
1) Saint Jerome (Latin)
2) Martin Luther (Aleman)
3) Haring James (Ingles-Inglatera)
Pagsasanay:

“The Lord will keep you from all harm – He will watch
over your life; the Lord will watch over your coming and
going both now and forevermore.” (Psalm 121:7-8)
John Wycliffe
• Isang paring Katoliko na bihasa sa Latin. Siya ang
nagsagawa ng kauna-unahang salin ng Bibliya sa Ingles
dahil ayon sa kanya, hindi dapat Latin ang gamitin sa
pagtuturo ng Kasulatan dahil iilan lamang ang marunong
nito.
• Isinulat niya: “Ang kaalaman sa kautusan ng Diyos ay
dapat ituro sa wika na pinaka madaling maunawaan
dahil ang itinuturo ay ang salita ng Diyos.”
• Kasama ang kanyang mga kasamahan, bumuo sila ng
isang grupo para isalin ang Bibliya sa wikang Ingles. Ang
pagsasalin ay tumagal nang mga dalawampung taon.
Douay-Rheims Bible: Ito ang tawag sa unang salin ng
Bibliya ng mga Katoliko Romano.

William Tyndale
• Siya ang nagsalin sa Ingles ng Bibliya buhat sa wikang
Griyego na salin naman ni Erasmus.
• Hindi naging katanggap-tanggap ang pagsasalin dahil sa
masalimuot na mga talababa.
ILAN SA MGA KINIKILALANG BERSYON NG
SALIN NG BIBLIYA
1) Geneva Bible
• Ito ay isinagawa nina William Whittingham at John Knox.
• Ginamit ang Bibliya na ito sa pagpapalaganap ng
Protestantismo.
• Tinaguriang “Breeches Bible”.
2) Authorized Version
• Ito ang naging pinaka malaganap at hindi na malalampasan.
• Nakilala ito dahil sa naging panuntunan na ang pagsasalin ay
dapat maging matapat sa orihinal na diwa at kahulugan ng
Banal na Kasulatan.
• Ayon ito sa lupong binuo ni Haring James sa pagsasalin ng
Bibliya.
3) The New English Bible (1970)
• Ito ang naging resulta ng pagrebisa ng Authorized Version.
• Maituturing na pinaka huling saling ng Bibliya.
• Ito ay inilimbag ng Oxford University.

Mga Dahilan sa Muling Pagsasalin ng Bibliya:

1) Maraming natuklasan ang mga arkeologo na naiiba sa
diwang nasasaad sa maraming bahagi ng mga unang salin.
2) Naging marubdob ang pag-aaral sa larangan ng
linggwistika na siyang naging daan sa paglilinaw ng
malalabong bahagi ng Bibliya.
3) Ang sinaunang wikang ginamit sa klasikang English Bible
ay hindi na halos maunawaan ng kasalukyang mambabasa
bukod sa kung minsan ay iba na ang inihahatid na diwa.
PAGSASALIN NG MGA AKDANG KLASIKA
1) Virginia Woolf
• Ayon kay Gng. Woolf, ang alin mang salin ay hindi
makakapantay sa orihinal sapagkat ang Wikang Griyego ay
isang wikang maugnayin, mabisa, tiyak, at waring may aliw-iw
na nakakainggayang pakinggan.
2) Robert Browning
• Ayon naman kay Browning, ang tagasaling-wika ay kailangang
maging literal hangga’t maari maliban kung ang pagiging literal
ay lalabag sa kalikasan ng wikang pinagsasalinan.
3) Robert Bridges
• Naniniwala naman si Bridges na higit na mahalaga ang istilo ng
awtor kung ang isang mambabasa ay bumabasa ng isang salin.
4) Edward FitzGerald at Samuel Butler
• Ang dalawa ay parehong naniniwala na alin mang salin ng mga
akdang klasika ay dapat maging natural ang daloy ng mga salita,
madaling basahin at unawain.
5) F.W. Newman
• Si Newman ay pinilit mapanatili ang kakanyahan ng orihinal na
akda hangga’t maaari, partikular ang mga akda ni Homer, dahil
naniniwala siya na kailangang hindi makaligtaan ng isang
mambabasa na ang akdang binabasa ay hindi lamang salin at hindi
orihinal.
6) Arnold
• Salungat sa paniniwala ni Newman, si Arnold na tagapagsalin din
ni Homer ay ipinaliwanag na ang katapatan sa pagsasalin ay hindi
nangangahulugan ng pagpapaalipin sa orihinal na wikang
kinasusulutan ng isasalin.
7) C. Day Lewis
• Siya ang nagsalin ng “Aenid” ni Virgil na siyang pinaka popular sa
panulaang Latin sa wikang Ingles.
• Ayon kay Lewis, kinakailangang magkaroon ng ispiritwal na
pagkakaugnayan ang awtor at ang tagapagsalin upang mahuli ang
tono at damdamin ng isang akda.
 WAGAN, KAREN C.
INSTRUCTOR I
BULACAN AGRICULTURAL STATE COLLEGE
2nd SEMESTER, A.Y. 2019-2020