Professional Documents
Culture Documents
Macluumaad Iyo Wacyigelin Ku Saabsan Fayraska Korona (Covid-19) - 2020
Macluumaad Iyo Wacyigelin Ku Saabsan Fayraska Korona (Covid-19) - 2020
Macluumaad Iyo Wacyigelin Ku Saabsan Fayraska Korona (Covid-19) - 2020
KORONA (COVID-19)
Hordhac…………………………………………………………………….................1
Tixraac………………………………………………………………………………...9
Hordhac:
1
3. Halkuu ka yimid fayraska korona?
- Fayraska korona waxa uu ku faafa dhibicda ka soo baxda qofka qaba marka uu
hadlayo, qufaco ama hindhiso oo gaadha qofka kale afkiisa, sankiisa iyo
indhahiisa.
- Qofka oo gacmihiisa ku taabta goobta ay dhibicdu gaadhay, ayada oo
goobataas fayrasku ku sii noolaan karo mudo kooban, kadibna gacmaha ku sii
taabta afka, sanka ama indhaha.
- Cilmi baadhisyo ku saabsan fayraska waxay sheegeen in qofku sii gudbin karo
fayraska isaga oo wax calaamada aan lahayn.
2
- Dadka xanuunka qaba waxa lagu arkaa calaamadahan:
xumad/qandho sare
(> 38.5 °C)
qufac qalalan
neefta oo ku qabata
murqo xanuun
shuban
daal badan
3
- Dadka sigaarka maalin walba caba.
11. Qaabkee looga hortagi karaa laguna xakamayn karaa fayraska korona?
- Fayraska korona (COVID-19) waa nooc aan hore caalamka looga arag sidaa
awgeed dawo ama talaal wali looma helin, si loo xakameeyo hadaba waa inuu
qofku qaado talaabooyinkan:
4
12. Muddo intee ah ayuu socon doonaa fayraska korona?
- Ilaa imika lama oga mudada uu socon doono laakiin waxaa lagu qiyaasayaa 4
ilaa 6 bilood.
14. Hadii aan fayraska korona in uu i hayo iskaga shakiyo maxaa la iiga
baahanyahay in aan sameeyo?
- Ogaysii hadii ay jiraan dad guriga kula degan kana fogow, talaabooyinka ka
hortagana qaado si aanad ugu faafin dadka kale.
5
- Gurigaaga joog, isticmaal taloobiyinka hargabka caadiga ah lagu daweeyo,
sida inaad nasato, cunto fiican oo nafaqo leh cunto, biyo badan cabto. Qaadato
fitamiino C, Zinc iyo D-vitamin iyo malab.
- Hadii aad u baahato xanuun baabi’iye isticmaal Ibuprofen (Burana) ama
Paracetamol (Panadol), hana qaadan in ka badan xadka loogu talo galay: dadka
waaweyn Burana 600g 1 ilaa 3 kiniin maalintii, Paracetamol 1g 1 ilaa 3 kiniin
maalintii. Sii caruurta xaddiga u dhigma misaankooda.
- Hadii aad isku aragto xumad/qandho daba-dheeraata iyo neefta oo kugu
adkaata wac rugta/xarunta talabixinta fayraska korona ee magaalada aad ku
nooshahay waqtika shaqada caadiga ah, waqtiyada kalena wac 116 117. Hadii
aad u baahato gargaar degdeg ah wac 112
6
16. Waa maxay macnaha qofka in la karantiimo/karantiilo?
- Waxaa loola jeedaa qof caafimaad qaba oo la kulma qof fayraska korona
(COVID-19) uu ku dhacay. Karantiinka waxaa ku galini kara dhakhtarka
qaabilsan cudurada faafa ee degmaddaada.
- Karantiinka waxaa la geliyaa qof la kulmay qof kale oo lagu sheegay in
fayraskan korona uu ku dhacay. Haddii qofka uu fayraska ku dhacay aad
tusaale ahaan isla shaqeysaan waxaa karantiinka lagaaga bilaabayaa maalintii
ugu dambeysay oo aad isla kulanteen qofkaas, wuxuuna socon doonaa illaa
muddo 14 maalmood ah.
- Qofka karantiinka ku jira haddii uu isaga xanuunsado karantiinka wuu ka
baxayaa, waxaana markaas la galin go’doon.
- Waxaa la galiyaa qofka marka fayraska laga baaray kadib lagu sheegay in uu
ku dhacay. Waxa uu go’doonku qaadan karaa ugu yaraan muddo 7 maalmood
ah oo laga bilaabayo maalinkaad calaamadaha fayraska korona (COVID-19)
isku aragtay. Haddii 7 maalmood kadib wali calaamadaha hargabka ay jiraan,
wuxuu go’doonka soconaayaa illaa iyo intaad 24 saacadood calaamad la’aan
tahay.
- Qofka go’doonka la galiyay haddii uu ka mid yahay reerkaaga waxaa xaafadda
inta kale toos loo galinayaa karantiin. Karantiinkaas oo noqonaya mudo 21
maalmood ah. Maalmaha la tirinayo waxay ka bilaabanaysaa maalinta uu
qofka go’doonka ku jira astaamaha ugu horreeya ee fayraska korona (COVID-
19) uu isku arkay.
7
18. Hooyada uurka leh ma ka mid baa dadka u nugul fayraska korona (risk
group)?
19. Hooyada uurka leh miyay u gudbin kartaa fayraska korona ilmaha
uurkeeda ku jira?
Gunaanad:
Sida fayraska korona (COVID-19) loo xakameeyo waxaa muhiim ah inay dadku
qadaan kuna dhaqmaan talooyinka dadka cudurka xirfadda u leh ay sheegeen iyo
sharciyada ay dawlada Finland soo dajiso. Qof walba mas’uuliyadda saaran waa inuu
ku dadaalo sidii uu fayraska korona faafintiisa u xakamayn lahaa oo uu u qaadan
lahaa talaabooyinka ka hortagga cudurka.
8
Tixraac:
Hay’adda Caafimaadka iyo Nololwanaagga Finland (Terveyden ja hyvinvoinnin
laitos).
Hay’adda Caafimaadka Aduunka (World Health Organization).