Dialeksi 5 PDF

Κληρονομικότητα - Αρχές της Γενετικής
Αθανάσιος Μπαξεβάνης (ΕΔΙΠ Τμ. Βιολογίας)

Γενετική
• η επιστήμη που ασχολείται με:

• τη φύση του κληρονομικού υλικού
• τον τρόπο μεταβίβασής του από τη μια γενιά στην άλλη
• η επιστήμη της κληρονομικότητας
Γονίδια
• φέρουν τις πληροφορίες για τα χαρακτηριστικά (traits) των ζωντανών
οργανισμών
• μελέτη του τρόπου με τον οποίο αυτά τα χαρακτηριστικά
κληρονομούνται
Γενετική
• πόσο παλιά είναι η μελέτη της κληρονομικότητας;

• εμφάνιση της γεωργίας και κτηνοτροφίας
• > 12000 πριν
• οι άνθρωποι εξασκούν «εφαρμοσμένη γενετική» πριν την εμφάνιση της
Βιολογίας και της Γενετικής ως επιστήμες
• πειραματίζονται
• εξημερώνουν ζώα και βελτιώνουν καρπούς
• επιλογή ατόμων με επιθυμητά
χαρακτηριστικά (τεχνητή επιλογή)
Γενετική
• παράδειγμα «τεχνητής επιλογής»
• οικόσιτος σκύλος (Canis lupus familiaris) και λύκος (Canis lupus)
• σταδιακή διαδικασία
• σύγχρονες ράτσες σκύλων
• μορφολογικές και συμπεριφορικές ομοιότητες
(ίδιος αριθμός χρωμοσωμάτων – 78, κυοφορούν το ίδιο χρονικό διάστημα, κουτάβια
τυφλά και κουφά, εμφάνιση πρώτων δοντιών με την ίδια σειρά ΑΛΛΑ ρύγχος λύκου
είναι μακρύτερο, ουρά του λύκου κρέμεται προς τα κάτω)
Γενετική
• η Γενετική ως σειρά αρχών και μεθόδων αναπτύχθηκε όταν ο μοναχός

Γρηγόριος Μέντελ (1822-1884) έκανε μια σειρά πειραμάτων και το
ενδιαφέρον επικεντρώθηκε σε συγκεκριμένα στοιχεία
• η δουλειά του έγινε αποδεκτή από την επιστημονική κοινότητα στις
αρχές του 20ου αιώνα
• Μεντελική γενετική – Κλασική γενετική
• κατέληξε ότι «παράγοντες» (χαρακτηριστικά)
περνούν από τους γονείς στους απογόνους
αλλά δεν ήξερε την ύπαρξη του DNA (γονίδια)
Γενετική
• Δημιουργία νέων ατόμων

• απασχολούσε τους ανθρώπους από πολύ παλιά
• οι αρχαίοι Έλληνες ήταν οι πρώτοι που ασχολήθηκαν με
επιστημονικό τρόπο με το πρόβλημα της δημιουργίας νέων ατόμων
• Σύμμεικτη – Ανάμεικτη – Συγχωνευμένη Κληρονομικότητα

Γενετική
• Μέντελ (19ος αιώνας)

• δίνει όλους τους νόμους της κληρονομικότητας με ακρίβεια
• εξηγεί ότι εκείνο που μεταβιβάζεται, από τη μια γενιά στην άλλη,
είναι συγκεκριμένα στοιχεία, οι κληρονομικοί παράγοντες, που
σήμερα ονομάζουμε γονίδια
• αποδεικνύει ότι δεν ισχύει η σύμμεικτη (ανάμεικτη) αλλά η
σωματιδιακή κληρονομικότητα!
Μεντελική Γενετική
• μοναχός στο Brunn της Αυστρίας (το σημερινό Brno της Τσεχίας)
• μοναστήρι για διδασκαλία επιστήμης και έρευνας
• Πανεπιστήμιο της Βιέννης, Μαθηματικά και Φυσική (χημεία, βοτανική,
παλαιοντολογία, φυσιολογία φυτών)
• πειράματα 1856-1864 (8 χρόνια)
• το 1866 δημοσιεύει τα αποτελέσματά του σε ένα τοπικό περιοδικό
• «Καλό» πειραματικό υλικό (Pisum sativum)

• Επιλογή διακριτών γνωρισμάτων
• Εξέτασε ένα προς ένα ξεχωριστά γνωρίσματα
• Δημιούργησε αμιγή στελέχη
• Διασταυρώσεις αμιγών σειρών (μονοϋβριδισμός)
• Αντίστροφες διασταυρώσεις (έλεγχος αποτελεσμάτων)
• Διασταύρωση αμιγών στελεχών που διαφέρουν σε δύο γνωρίσματα
(διυβριδισμός)
• Διασταυρώσεις ελέγχου

• Διασταύρωση αμιγών στελεχών που διαφέρουν σε δύο γνωρίσματα (διυβριδισμός)
• διαθεσιμότητα σπόρων
• μικρός βιολογικός κύκλος
• πολλοί απόγονοι
• γενετική ποικιλομορφία
• παρουσία αρσενικών και θηλυκών
αναπαραγωγικών οργάνων στο ίδιο άνθος
• δυνατότητα ελέγχου της αναπαραγωγής
• 2n = 14

αυτογονιμοποίηση σταυρογονιμοποίηση
(επιλεκτικά, τεχνητή γονιμοποίηση)
• Εύκολα αναγνωρίσιμες μορφές συγκεκριμένων χαρακτήρων

• δεν εξέτασε ολόκληρα τα φυτά

• εξέτασε ξεχωριστά γνωρίσματα
• για δύο χρόνια επιλέγει εναλλακτικές μορφές για κάθε χαρακτήρα και
αφήνει τα φυτά να αυτογονιμοποιηθούν
• κατασκευάζει γενεαλογικό δέντρο των φυτών που κληρονομούν με
σταθερό τρόπο το χαρακτήρα για τον οποίο εξετάζονται
• επαναλαμβανόμενες διασταυρώσεις
μικρόσωμοι μεγαλόσωμοι
Όλοι οι απόγονοι Όλοι οι απόγονοι

είναι μικρόσωμοι είναι μεγαλόσωμοι
• ομόζυγα στελέχη
• δημιουργεί 34 αμιγείς σειρές
• επιλέγει 7 χαρακτήρες (σχήμα σπέρματος, χρώμα σπέρματος, χρώμα

άνθους, σχήμα καρπού, χρώμα καρπού, θέση ανθέων, ύψος φυτού)
• διασταυρώσεις με φυτά που

διαφέρουν σε ένα
χαρακτηριστικό
(μονοϋβριδισμός)
• όλοι οι απόγονοι με μωβ άνθος
(ομοιομορφία)
• δεν εξέταζε τα υπόλοιπα
χαρακτηριστικά
Όλοι οι απόγονοι με μωβ άνθος

• οι απόγονοι εμφάνισαν το χαρακτήρα του ενός γονέα

• « … ήταν αδιάφορο για τη μορφή του υβριδίου το ποιος από τους
γονικούς τύπους ήταν ο σπόρος και ποιος ήταν η γύρη … »
• προχώρησε στην αυτογονιμοποίηση ατόμων F1 και δημιούργησε F2
• εμφάνιση χαρακτηριστικών που είχαν

«εξαφανιστεί» στην F1 γενιά
F1 γενιά: επικράτηση του ενός γνωρίσματος

F2 γενιά: αναλογία 3:1
• ο χαρακτήρας που «εμφανίστηκε» στην F1 γενιά: επικρατής

• o χαρακτήρας που «εξαφανίστηκε» στην F1 γενιά: υπολειπόμενος
• γονίδια – αλληλόμορφα: εναλλακτικές μορφές του ίδιου γονιδίου που
προκύπτουν από …
• συμπεράσματα από μονοϋβριδισμό
• κάθε άτομο φέρει δύο παράγοντες, ενώ κάθε γαμέτης έναν παράγοντα
• κάθε ΑΜΙΓΕΣ στέλεχος έχει ένα ζεύγος πανομοιότυπων παραγόντων
• στην F1 κάθε άτομο φέρει και τους δύο εναλλακτικούς παράγοντες
(αλληλόμορφα)
• τα δύο μέλη ενός ζεύγους γονιδίων (αλληλόμορφα) διαχωρίζονται κατά
τον σχηματισμό γαμετών και ενώνονται τυχαία μεταξύ τους, ένα από κάθε
γονέα, κατά τη γονιμοποίηση
• «Οι σταθεροί χαρακτήρες, που εμφανίζονται σε μια ομάδα φυτών,

μπορούν να εμφανισθούν σε όλες τις συσχετίσεις, που είναι δυνατές,
σύμφωνα με τους μαθηματικούς τύπους συνδυασμού. Οι χαρακτήρες
εκείνοι, που μεταβιβάζονται και είναι ορατοί στο υβρίδιο, ονομάζονται
επικρατείς, ενώ εκείνοι που δεν είναι ορατοί στο υβρίδιο, λέγονται
υποτελείς – υπολειπόμενοι».
• υποτελής-υπολειπόμενος: ο χαρακτήρας αυτός εξαφανίζεται στα υβρίδια,
αλλά επανεμφανίζεται στους απογόνους, σε αναλογίες που μπορούν να
προκαθορισθούν.
Αναλογία F2 = 3:1
– Αναλογία Γονοτύπου 1:2:1 (SS : Ss : ss)
– Αναλογία Φαινοτύπου 3:1 (S- : ss)

Ss X ss
διασταύρωση ελέγχου
διασταύρωση ατόμου με επικρατή
φαινότυπο και άγνωστο γονότυπο με
άτομο ομόζυγο ως προς το υποτελές-
Ss ss υπολειπόμενο φαινότυπο
50% 50%
1:1
• Ποιοι γαμέτες μπορούν να προκύψουν από ένα φυτό με γονότυπο Dd;

• Από διασταύρωση ελέγχου προκύπτουν ½ απόγονοι ψηλοί και ½ απόγονοι
νάνοι. Ποιος είναι ο γονότυπος του γονέα με το ψηλό φαινότυπο;
• Ένα φυτό είναι ετερόζυγο για πορφυρά άνθη (επικρατές γνώρισμα)
διασταυρώνεται με φυτό με λευκά άνθη. Ποιο είναι το ποσοστό των
απογόνων με λευκά άνθη;
• αμιγείς σειρές για δύο χαρακτηριστικά

• διασταυρώσεις διϋβριδισμού
• R > r, λείο > ρυτιδωμένο
• Y > y, κίτρινο > πράσινο
• στην F2 «εμφανίζονται» συνδυασμοί που δεν «υπήρχαν»

• οι παράγοντες (αλληλόμορφα) που ελέγχουν διαφορετικά χαρακτηριστικά
μεταβιβάζονται (συνδυάζονται) ανεξάρτητα ο ένας από τον άλλο κατά τον
σχηματισμό των γαμετών
• Νόμος του ανεξάρτητου συνδυασμού

• Τα αλληλόμορφα των γονιδίων (παράγοντες) που καθορίζουν διαφορετικά
χαρακτηριστικά ΚΑΙ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ ΣΕ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΑ ΧΡΩΜΟΣΩΜΑΤΑ
συνδυάζονται (μεταβιβάζονται) ανεξάρτητα μεταξύ τους κατά τον
σχηματισμό των γαμετών
• Φαινοτυπική αναλογία F2
• Κίτρινα-Λεία: 9
• Κίτρινα-Ρυτιδωμένα: 3
• Πράσινα-Λεία: 3
• Πράσινα-Ρυτιδωμένα:1
• Κίτρινα:Πράσινα 3:1
• Λεία:Ρυτιδωμένα 3:1
Ομόζυγος – υποτελής γονέας F1 parent
rryy RrYy
1/4 RY 1/4 Ry 1/4 rY 1/4 ry
All ry
1/4 RrYy 1/4 Rryy 1/4 rrYy 1/4 rryy

1. την έννοια του είδους

2. τη φοβερή ποικιλομορφία που υπάρχει μέσα στο είδος
3. τη φοβερή ποικιλομορφία ειδών που υπάρχει στον πλανήτη
4. να κατανοήσουμε την έννοια του γονοτύπου και του φαινοτύπου
5. να κατανοήσουμε τη συμβολή του περιβάλλοντος στην έκφραση ενός
συγκεκριμένου φαινοτύπου
• ο Mendel συζήτησε μόνο για υπερέχοντα/υποτελή γονίδια και γονίδια που

βρίσκονται σε διαφορετικά χρωμοσώματα (στον διυβριδισμό). Ωστόσο…
• συνδεδεμένα γονίδια
• πολλαπλά αλληλόμορφα
• συνυπερέχοντα γονίδια
• ατελώς υπερέχοντα γονίδια
• θανατογόνα (θνησιγόνα) γονίδια
• Συνδεδεμένα γονίδια
• Πολλαπλά αλληλόμορφα
• Συνυπερέχοντα γονίδια
• Ατελώς υπερέχοντα γονίδια
• Θανατογόνα (θνησιγόνα) γονίδια
• σε ένα πληθυσμό μπορεί να εμφανίζονται περισσότερα από δύο

αλληλόμορφα σε ένα γενετικό τόπο
• ομάδα αίματος ΑΒΟ
• ο φαινότυπος του ετεροζυγώτη είναι ενδιάμεσος σε σχέση με τους

φαινοτύπους των ατόμων που είναι ομόζυγα για καθένα από τα δύο
αλληλόμορφα
• ομόζυγος ως προς το επικρατές (ΑΑ): θάνατος

• ετερόζυγος (Αα): αχονδροπλαστικός
• ομόζυγος ως προς το υπολειπόμενο (αα):
φυσιολογικός
Ευχαριστώ πολύ!

Dialeksi 5 PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Dialeksi 5 PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Dialeksi 5 PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Κληρονομικότητα - Αρχές της Γενετικής

Αθανάσιος Μπαξεβάνης (ΕΔΙΠ Τμ. Βιολογίας)

• η επιστήμη που ασχολείται με:

• πόσο παλιά είναι η μελέτη της κληρονομικότητας;

• η Γενετική ως σειρά αρχών και μεθόδων αναπτύχθηκε όταν ο μοναχός

• Δημιουργία νέων ατόμων

• Σύμμεικτη – Ανάμεικτη – Συγχωνευμένη Κληρονομικότητα

• Μέντελ (19ος αιώνας)

• «Καλό» πειραματικό υλικό (Pisum sativum)

• «Καλό» πειραματικό υλικό (Pisum sativum)

• «Καλό» πειραματικό υλικό (Pisum sativum)

• Εύκολα αναγνωρίσιμες μορφές συγκεκριμένων χαρακτήρων

• δεν εξέτασε ολόκληρα τα φυτά

Όλοι οι απόγονοι Όλοι οι απόγονοι

• επιλέγει 7 χαρακτήρες (σχήμα σπέρματος, χρώμα σπέρματος, χρώμα

• διασταυρώσεις με φυτά που

Όλοι οι απόγονοι με μωβ άνθος

• οι απόγονοι εμφάνισαν το χαρακτήρα του ενός γονέα

• εμφάνιση χαρακτηριστικών που είχαν

F1 γενιά: επικράτηση του ενός γνωρίσματος

• ο χαρακτήρας που «εμφανίστηκε» στην F1 γενιά: επικρατής

• «Οι σταθεροί χαρακτήρες, που εμφανίζονται σε μια ομάδα φυτών,

– Αναλογία Γονοτύπου 1:2:1 (SS : Ss : ss)

– Αναλογία Φαινοτύπου 3:1 (S- : ss)

• Ποιοι γαμέτες μπορούν να προκύψουν από ένα φυτό με γονότυπο Dd;

• αμιγείς σειρές για δύο χαρακτηριστικά

• στην F2 «εμφανίζονται» συνδυασμοί που δεν «υπήρχαν»

• Νόμος του ανεξάρτητου συνδυασμού

Ομόζυγος – υποτελής γονέας F1 parent

1/4 RY 1/4 Ry 1/4 rY 1/4 ry

1/4 RrYy 1/4 Rryy 1/4 rrYy 1/4 rryy

1. την έννοια του είδους

• ο Mendel συζήτησε μόνο για υπερέχοντα/υποτελή γονίδια και γονίδια που

• σε ένα πληθυσμό μπορεί να εμφανίζονται περισσότερα από δύο

• ο φαινότυπος του ετεροζυγώτη είναι ενδιάμεσος σε σχέση με τους

• ομόζυγος ως προς το επικρατές (ΑΑ): θάνατος

You might also like