ΠΡΟΣΕΥΧΗ ΣΕ ΚΑΙΡΟ ΠΑΝΔΗΜΙΑΣ – ΕΥΛΟΓΙΑ «URBI ET ORBI»

από το προαύλιο του Ναού του Αγίου Πέτρου - Βατικανό

Παρασκευή 27 Μαρτίου 2020

Ανάγνωσµα από το κατά Μάρκον Ευαγγέλιο

(Μκ 4,35-41)

Όταν έφτασε το βράδυ εκείνης της ηµέρας, λέει ο Ιησούς στους µαθητές του:

«Ας περάσουµε στην απέναντι όχθη». Κι αφού άφησαν τον κόσµο, πήραν τον

Ιησού όπως ήταν στο πλοιάριο κι έφυγαν. Τον συνόδευαν κι άλλα πλοιάρια.

Τότε ξέσπασε µεγάλη θύελλα και τα κύµατα χτυπούσαν πάνω στο πλοιάριο,

µε αποτέλεσµα αυτό ν’ αρχίσει να βυθίζεται. Ο Ιησούς ήταν στην πρύµνη και

κοιµόταν πάνω σ’ ένα µαξιλάρι. Τον ξυπνούν και του λένε: «Διδάσκαλε, δεν

σε νοιάζει που χανόµαστε;». Εκείνος σηκώθηκε, επιτίµησε τον άνεµο και είπε

στη θάλασσα: «Σώπα· πάψε αµέσως!». Κόπασε τότε ο άνεµος κι έγινε απόλυτη

γαλήνη. Και στους µαθητές είπε: «Γιατί είστε τόσο δειλοί; Γιατί δεν έχετε

πίστη;». Τότε τους κατέλαβε µεγάλο δέος κι έλεγαν µεταξύ τους: «Ποιος τάχα

είναι αυτός, που κι ο άνεµος και η θάλασσα τον υπακούν;».

 Λόγος του Αγίου Πατέρα Φραγκίσκου

«Όταν έφτασε το βράδυ» (Μκ 4,35). Έτσι αρχίζει το Ευαγγέλιο που

ακούσαµε. Για εβδοµάδες φαίνεται ότι έχει πέσει το βράδυ. Πυκνό σκοτάδι έχει
περιβάλει τις πλατείες, τους δρόµους και τις πόλεις µας· έχει τυλίξει τη ζωή µας
γεµίζοντας τα πάντα µε µια εκκωφαντική σιωπή, µε κενό κι ερήµωση, που
παραλύει τα πάντα στο πέρασµά του: το αισθανόµαστε στον αέρα, το
παρατηρούµε στις χειρονοµίες σας, το λένε τα βλέµµατα. Είµαστε φοβισµένοι και
µας λείπει ένα σταθερό σηµείο. Όπως οι µαθητές του Ευαγγελίου,
αιφνιδιαστήκαµε από µια απροσδόκητη και θυελλώδη καταιγίδα.
Συνειδητοποιήσαµε ότι βρισκόµαστε στο ίδιο πλοιάριο, όλοι εύθραυστοι και
αποπροσανατολισµένοι, αλλά ταυτόχρονα σηµαντικοί και απαραίτητοι, όλοι
καλεσµένοι να τραβήξουµε κουπί µαζί, όλοι έχοντας ανάγκη να παρηγορήσουµε
ο ένας τον άλλον. Σε αυτό το πλοιάριο... έχουµε ανεβεί όλοι. Όπως οι µαθητές,
που µιλάνε µε µία φωνή και µε αγωνία λένε: «Χανόµαστε» (στ.38), έτσι και εµείς
συνειδητοποιήσαµε ότι δεν µπορούµε να συνεχίσουµε καθένας µόνος του, αλλά
µόνο µαζί.
Είναι εύκολο να δούµε τον εαυτό µας σε αυτή την ιστορία. Αυτό που είναι
δύσκολο είναι να κατανοήσουµε τη στάση του Ιησού. Ενώ οι µαθητές φυσικά είναι
ανήσυχοι και απελπισµένοι, Εκείνος στέκεται στην πρύµνη, ακριβώς στο µέρος
του πλοιαρίου που βυθίζεται πρώτο. Και τι κάνει; Παρά τη φασαρία, κοιµάται
γαλήνια, έχοντας εµπιστοσύνη στον Πατέρα – είναι η µοναδική φορά στο
Ευαγγέλιο που βλέπουµε τον Ιησού να κοιµάται –. Όταν ξύπνησε, αφού ηρέµησε
τον άνεµο και τα νερά, στρέφεται προς τους µαθητές µε έναν τόνο επίπληξης:
«Γιατί είστε τόσο δειλοί; Γιατί δεν έχετε πίστη;» (στ.40).
Ας προσπαθήσουµε να καταλάβουµε. Σε τι συνίσταται η έλλειψη πίστης
των µαθητών, η οποία έρχεται σε αντιπαράθεση µε την εµπιστοσύνη του Ιησού;
Δεν είχαν παύσει να πιστεύουν σε Αυτόν, και πράγµατι τον επικαλούνται. Ας
δούµε όµως πώς τον επικαλούνται: «Διδάσκαλε, δεν σε νοιάζει που χανόµαστε;»
(στ.38). Δεν σε νοιάζει: νοµίζουν ότι ο Ιησούς δεν ενδιαφέρεται γι’ αυτούς, ότι δεν
τους νοιάζεται. Ανάµεσά µας, στις οικογένειές µας, ένα από τα πράγµατα που
πονάει περισσότερο είναι όταν ακούµε να µας λένε: “Δεν σε νοιάζει για µένα;”.
Είναι µια φράση που πληγώνει και προκαλεί καταιγίδες στην καρδιά. Θα είχε
κλονίσει και τον Ιησού. Επειδή κανείς περισσότερο από Αυτόν δεν νοιάζεται για
εµάς. Πράγµατι, µόλις τον επικαλέστηκαν, σώζει τους αποθαρρυµένους µαθητές
του.
Η καταιγίδα αποκαλύπτει την ευπάθειά µας και αφήνει ξεσκέπαστες τις
ψεύτικες κι επιφανειακές βεβαιότητες µε τις οποίες χτίσαµε τα καθηµερινά µας

2
χρονοδιαγράµµατα, τα έργα µας, τις συνήθειες και τις προτεραιότητές µας. Μας
δείχνει ότι αφήσαµε αποκοιµισµένο και λησµονηµένο αυτό που τρέφει, στηρίζει
και ενισχύει τη ζωή µας και την κοινότητά µας. Η καταιγίδα ξεσκεπάζει όλα τα
“προκατασκευασµένα” σχέδιά µας να ξεχάσουµε ό,τι έτρεφε την ψυχή των λαών
µας· όλες αυτές τις προσπάθειες που µας αναισθητοποιούν µε τρόπους σκέψης
και δράσης που υποτίθεται ότι µας “σώζουν”, αλλά αντιθέτως αποδεικνύονται
ανίκανες να µας φέρουν σε επαφή µε τις ρίζες µας και να διατηρήσουµε ζωντανή
τη µνήµη εκείνων που έφυγαν πριν από µας. Έτσι στερούµε τον εαυτό µας από τα
απαραίτητα αντισώµατα που χρειαζόµαστε για να αντιµετωπίσουµε τις
αντιξοότητες.
Με την καταιγίδα έπεσε η µάσκα εκείνων των στερεοτύπων µε τα οποία
µεταµφιέζαµε το “εγώ” µας, ασχολούµενοι διαρκώς µε την εικόνα µας. Κι
αποκαλύφθηκε, ακόµη µια φορά, εκείνη η ευλογηµένη κοινή ταυτότητά όλων
µας, την οποία δεν µπορούµε να αποβάλλουµε: είµαστε αδέλφια.
«Γιατί είστε τόσο δειλοί; Γιατί δεν έχετε πίστη;». Κύριε, ο λόγος σου απόψε
µας επηρεάζει και µας αφορά, όλους. Σ’ αυτό τον κόσµο µας, που Εσύ αγαπάς
περισσότερο απ’ ότι εµείς, έχουµε προχωρήσει µε ταχύτατο ρυθµό, νιώθοντας
ισχυροί και ικανοί να κάνουµε τα πάντα. Άπληστοι για κέρδος, αφήσαµε τον
εαυτό µας να απορροφηθεί από τα πράγµατα και να παρασυρθεί από τη βιασύνη.
Δεν σταµατήσαµε µπροστά στις εκκλήσεις σου, δεν αφυπνιστήκαµε ενώπιων των
παγκόσµιων πολέµων και των αδικιών, δεν ακούσαµε την κραυγή των φτωχών,
και του σοβαρά ασθενούς µας πλανήτη. Συνεχίσαµε ανεπιφύλακτα, πιστεύοντας
ότι θα µένουµε πάντα υγιείς σε έναν κόσµο που ήταν άρρωστος. Τώρα, ενώ
βρισκόµαστε σε µια θυελλώδη θάλασσα, σε παρακαλούµε: “Ξύπνα, Κύριε!".
«Γιατί είστε τόσο δειλοί; Γιατί δεν έχετε πίστη;». Κύριε, µας απευθύνεις µια
έκκληση, µια έκκληση προς στην πίστη µας, που δεν είναι τόσο να πιστεύουµε ότι
Εσύ υπάρχεις, αλλά να έρθουµε σ’ Εσένα και να εµπιστευτούµε Εσένα. Αυτή τη
Μεγάλη Τεσσαρακοστή, ακούγεται η επείγουσα έκκλησή σου: “Μεταστραφείτε”,
“επιστρέψτε σ’ εµένα µε όλη σας την καρδιά" (Ιλ 2,12). Μας καλείς να πάρουµε
αυτό τον καιρό της δοκιµασίας ως έναν καιρό επιλογών. Δεν είναι ο καιρός της
κρίσης σου, αλλά της δικής µας κρίσης: ο καιρός να επιλέξουµε τι έχει αξία και τι
είναι παροδικό, να ξεχωρίσουµε αυτό που είναι απαραίτητο από αυτό που δεν
είναι. Είναι ο καιρός να επαναπροσδιορίσουµε την πορεία της ζωής προς Εσένα,
Κύριε, και προς τους άλλους. Και µπορούµε να δούµε τόσους πολλούς
υποδειγµατικούς συντρόφους σε αυτό το ταξίδι, οι οποίοι, αν και φοβισµένοι,
αντέδρασαν δίνοντας τη ζωή τους.
Είναι η ενεργός δύναµη του Αγίου Πνεύµατος που επιχέεται και
µορφοποιείται στη θαρραλέα και γενναιόδωρη αυτοπροσφορά. Είναι η ζωή του

3
Πνεύµατος που είναι ικανή να απολυτρώσει, να ενισχύσει και να δείξει πώς οι
ζωές µας υφαίνονται και υποστηρίζονται από απλούς ανθρώπους – συνήθως
ξεχασµένους – που δεν εµφανίζονται στους τίτλους των εφηµερίδων και των
περιοδικών ή στις µεγάλες πασαρέλες της τελευταίας επίδειξης, αλλά οι οποίοι
χωρίς καµία αµφιβολία γράφουν καθοριστικά την ιστορία των γεγονότων της
εποχής µας: γιατροί, νοσηλευτές και νοσηλεύτριες, υπάλληλοι στα σούπερ
µάρκετ, καθαριστές, φροντιστές, µεταφορείς, δυνάµεις της τάξης, εθελοντές,
ιερείς, µοναχές, και τόσοι µα τόσοι άλλοι που έχουν καταλάβει ότι κανείς δεν
σώζεται µόνος του.
Μπροστά στη δυστυχία, όπου µετριέται η αληθινή ανάπτυξη των λαών µας,
ανακαλύπτουµε και βιώνουµε την ιερατική προσευχή του Ιησού: «όλοι να είναι
ένα» (Ιω 17,21). Πόσοι άνθρωποι κάνουν κάθε µέρα υποµονή και ενσταλάζουν
ελπίδα, φροντίζοντας να µην σπείρουν πανικό, αλλά συνυπευθυνότητα. Πόσοι
πατέρες, µητέρες, παππούδες και γιαγιάδες, δάσκαλοι, δείχνουν στα παιδιά µας,
µε µικρές και καθηµερινές πράξεις, πώς να αντιµετωπίσουν και να περάσουν
αυτή την κρίση προσαρµόζοντας συνήθειες, υψώνοντας τα µάτια τους και
προτρέποντας στην προσευχή. Πόσοι άνθρωποι προσεύχονται, προσφέρουν και
συνεισφέρουν για το καλό όλων. Η προσευχή και η αθόρυβη υπηρεσία: αυτά είναι
τα νικηφόρα όπλα µας.
«Γιατί είστε τόσο δειλοί; Γιατί δεν έχετε πίστη;». Η αρχή της πίστης είναι να
γνωρίζουµε ότι έχουµε ανάγκη από σωτηρία. Δεν είµαστε αυτάρκεις, µόνοι. Όταν
είµαστε µόνοι, βυθιζόµαστε: έχουµε ανάγκη από τον Κύριο, όπως οι παλαιοί
θαλασσοπόροι τον πολικό αστέρα. Ας προσκαλέσουµε τον Ιησού στο πλοιάριο της
ζωής µας. Ας του αποθέσουµε τους φόβους µας, ώστε Αυτός να τους νικήσει.
Όπως οι µαθητές, θα βιώσουµε ότι, µαζί του στο πλοιάριο, δεν υπάρχει ναυάγιο.
Επειδή αυτή είναι η δύναµη του Θεού: να τρέπει σε καλό ό,τι µας συµβαίνει, ακόµη
και τα άσχηµα. Αυτός φέρνει τη γαλήνη στις καταιγίδες µας, διότι µαζί µε τον Θεό
η ζωή δεν πεθαίνει ποτέ.
Ο Κύριος µας ρωτάει και, εν µέσω της καταιγίδας µας, µας καλεί να
ξυπνήσουµε και να ενεργοποιήσουµε την αλληλεγγύη και την ελπίδα, που είναι
ικανές να δώσουν σταθερότητα, ενίσχυση και νόηµα αυτές τις ώρες, όταν όλα
φαίνεται πως ναυάγησαν. Ο Κύριος ξυπνά για να αφυπνίσει και να
αναζωπυρώσει την πασχαλινή µας πίστη. Έχουµε µια άγκυρα: στον σταυρό του
σωθήκαµε. Έχουµε ένα πηδάλιο: στον σταυρό του απολυτρωθήκαµε. Έχουµε µια
ελπίδα: στον σταυρό του θεραπευτήκαµε και δεχτήκαµε την αγκαλιά του, ώστε
τίποτα και κανείς να µη µας χωρίσει από τη λυτρωτική του αγάπη. Μέσα στην
αποµόνωση, υποφέροντας από την έλλειψη όσων αγαπάµε και θα θέλαµε να

4
συναντήσουµε, βιώνοντας την έλλειψη πολλών πραγµάτων, ας ακούσουµε ακόµη
µια φορά τα καλά νέα που µας σώζουν: είναι αναστηµένος και ζει δίπλα µας!
Ο Κύριος µας καλεί από τον σταυρό του να ανακαλύψουµε ξανά τη ζωή που
µας περιµένει, να κοιτάξουµε προς εκείνους που κοιτούν προς εµάς, να
ενισχύσουµε, να αναγνωρίσουµε και να ενθαρρύνουµε τη χάρη που κατοικεί µέσα
µας. Ας µη σβήσουµε την τρεµάµενη φλογίτσα (βλ. Ησ 42,3), που ποτέ δεν ασθενεί,
και ας αφήσουµε να αναζωπυρώσει την ελπίδα.
Να αγκαλιάσουµε τον σταυρό του, σηµαίνει να βρούµε το θάρρος να
αγκαλιάσουµε όλες τις αντιθέσεις του παρόντος καιρού, εγκαταλείποντας για µια
στιγµή το άγχος µας για παντοδυναµία και συσσώρευση, για να δώσουµε χώρο
στη δηµιουργικότητα που µόνο το Πνεύµα είναι ικανό να εγείρει. Σηµαίνει να
βρούµε το θάρρος να ανοίξουµε χώρους όπου ο καθένας να µπορεί να
αναγνωρίσει τον εαυτό του, και να επιτρέψουµε νέες µορφές φιλοξενίας,
αδελφοσύνης, αλληλεγγύης. Στον σταυρό του σωθήκαµε, ώστε να αγκαλιάσουµε
την ελπίδα και να αφήσουµε να είναι αυτή που θα ενισχύσει και θα υποστηρίξει
όλα τα δυνατά µέτρα και τους δρόµους, που µπορούν να µας βοηθήσουν να
προφυλαχτούµε και να προφυλάξουµε. Να αγκαλιάσουµε τον Κύριο για να
αγκαλιάσουµε την ελπίδα: εδώ είναι η δύναµη της πίστης, η οποία ελευθερώνει
από τον φόβο και δίνει ελπίδα.
«Γιατί είστε τόσο δειλοί; Γιατί δεν έχετε πίστη;». Αγαπητοί αδελφοί και
αδελφές, θα ήθελα απόψε, από αυτό το µέρος που µιλά για την ακλόνητη πίστη
του Πέτρου, να σας εµπιστευτώ όλους στον Κύριο, δια της µεσιτείας της Παναγίας,
Σώτειρας του λαού της, Άστρο στη θυελλώδη θάλασσα. Από αυτή την
κιονοστοιχία που αγκαλιάζει τη Ρώµη και τον κόσµο, η ευλογία του Θεού ας
κατέλθει επάνω σας, σαν µια παρηγορητική αγκαλιά. Κύριε, ευλόγησε τον κόσµο,
δώσε υγεία στα σώµατα κι ενίσχυση στις καρδιές. Μας ζητάς να µην είµαστε
δειλοί. Αλλά η πίστη µας είναι αδύναµη και φοβόµαστε. Όµως εσύ, Κύριε, µη µας
αφήνεις στο έλεος της καταιγίδας.
Επανάλαβε ακόµη µια φορά: "Μη φοβάστε" (Μτ 28,5). Και εµείς, µαζί µε τον
Πέτρο, “ρίχνουµε σ’ Εσένα κάθε ανησυχία, επειδή Εσύ νοιάζεσαι για εµάς” (βλ.
Α’Πε 5,7).

+ Φραγκίσκος
Επίσκοπος Ρώµης