lOMoARcPSD|952644

Beknopte samenvatting Medisch tandheelkundige interactie

Medisch tandheelkundige interactie (Vrije Universiteit Amsterdam)

Verspreiden niet toegestaan | Gedownload door Posh ----- (2606138@student.acta.nl)

 lOMoARcPSD|952644

Syndroom van Cushing:

overproductie cortisol
- overmaat glucocorticoïden,
inwendig: overproductie cortisol door - veel ACTH-secretie (door hypofyseadenoom soms
longcarcinoom) -> secretie cortisol verhoogd en in 20% door –
bijnierschorsadenoom/bijnierschorscarcinoom, hier juist weinig ACTH- gehalte in plasma
uitwendig: mogelijk door veel gebruik van glucocorticoïden zoals prednison of dexamethason
- 3x vaker bij vrouwen dan mannen
- klinische kenmerken: vollemaangezicht, dikke romp, dunne benen, gestoorde glucoseintolerantie,
hypertensie, geslachtklieren verstoord, osteoporose, spierzwakte, striae op de romp, verhoogde
bloedingsneiging, vetophoping in nek, acne, rugpijn, psyschiche verandereringen, mannelijke
beharing bij vrouwen, verminderde wondgenezing
- de ectopische ACTH-productie wordt herkent door verlaagde kaliumconcentraties in bloed en
opvallende spierzwakte, en hyperpigmentatie door teveel ACTH
-Behandeling: eenzijdige adrenalectomie (verwijdering)
bij hypofyseadenoom: microadenoom (kleiner dan 1mm) chirurgisch verwijderen
macroadenoom chirurgisch maar 50-60% slaging, dus kan ook
radiotherapie van de hypofyse
medicamenteus: ketoconazol, alleen door levertoxiteit niet aan te raden
-tandheelkundig: verhoogd risico op paro en candida infectie, gingiva vergroot en bloed gemakkelijk,
bij tandheelkundige ingrepen voorschijven meer corticosteroïden “stressprotocol”, alleen als pt al
verhoogde concentratie gebruikt als immunosuppressivum dan niet verhogen.

Ziekte van Addison:

bijnierschorsinsufficiëntie(BSI), onvoldoende productie bijnierschorshormoon
kan gevolg zijn van weinig ACTH-productie, of aandoening van bijnieren zelf (primaire BSI)
Primaire BSI: oorzaak: auto-immuunadrenalitis in combi met ziekte van Graves, ziekte van Hashimoto
en DM type I
klachten: gewichtsverlies, misselijkheid, braken, vermoeidheid, buikpijn, diarree, pijn in spieren en
gewrichten
Toegenomen pigmentatie van huid door verhoogde ACTH
levensbedreigend: addison-crisis, ontstaat als bijnier toegenomen cortisol niet kan handelen
Tandheelkundig: hyperpigmentatie vd orale mucosa, onregelmatige vlekken bruin of zwart
verhoogd risico op orale infecties en candidiasis
kans op addison-crisis bij infecties, trauma, anesthesie of chirurgie omdat de bijnieren niet de
corticosteroïden kunnen produceren die je nodig hebt op dat moment.

Acromegalie:
macroadenoom van hypofyse die overmatige productie van GH heef
Vóór de puberteit -> gigantisme
klachten: gezichtsveldverlies, toegenomen haargroei, transpiratie, vermoeidheid, gewrichtsklachten
complicaties: artrose, gestoord glucosetolerantie met soms DM, hartritmestoornis, hypertensie,
poliepen van dikke darm (kan maligne worden)
Behandeling: chirurgisch, transsfenoïdale hypofysectomie of medicamenteus somatostatineanalogon
octreotide of lanreotide dat GH remt

Verspreiden niet toegestaan | Gedownload door Posh ----- (2606138@student.acta.nl)

 lOMoARcPSD|952644

Tandheelkundig: bij gigantisme vroegtijdige eruptie gebitselementen,

grote tong, grote lippen, malocclusie bij ernstige malocclusie ernstige paro
geen invloed op anesthesie

Hyperthyreoïdie
Oorzaak:
- ziekte van Graves(deze ziekte gaat vaak gepaard met struma en oogafwijkingen zoals
uitpuilende,gezwollen of dubbelzien) , auto-immuunziekte, waarbij antilichamen tegen de TSH-
receptor van de schildklier ontstaan,als deze antilichamen binden aan die receptor stimuleren ze de
afgife van schildklierhormoon, TSH stimuleert de afgife en synthese van schildklierhormoon
- één hyperfunctionerende knobbel ook wel nodus genoemd -> toxisch adenoom schildklier
- meerdere nodussen -> toxisch multinodulair struma, in sommige noduli dan mutatie in TSH-receptor
Klachten: kortademigheid bij inspanning, vermoeidheid, hartkloppingen, warmte-intolerantie,
overmatig transpireren, nervositeit, gewichtsverlies, toegenomen eetlust, diarree, boezemfibrilleren
bij ouderen
Behandeling: tyreostatica zoals carbimazol, toediening van radioactief jodium, chirurgisch ingrijpen
Tandheelkundig: bij kinderen vroegtijdig verlies melkgebit en vroegtijdig permanent gebit
verhoogde kans op caries en paro en bij gebruik van bv carbimazol ook verhoogde kans op gingivitis,
en bij deze medicijnen kan ook de bloedstelping verlaagd zijn
geen adrenaline in het anastheticum, anders kans op thyreotoxische crisis

Hypothyreoïdie
Oorzaak: behandeling met radioactief jodium,

Angina pectoris
hartkramp ontstaat door vernauwing van de kransslagaders, meestal bij inspanning of hefige
emoties, het hart krijgt dan te weinig zuurstof
gaat vanzelf over na enkele minuten rust
pijn is gelokaliseerd midden op de borst en straalt uit naar de kaken, keel en linkerarm met name pink

Myocardinfarct
kan worden uitgelokt door adrenaline, pijn en angst

Decompensatio cordis (hartfalen)

Het hart heef mindere pompkracht kan door hartspier(na hartinfarct deel hartspier afgestorven)/
lekkende hartklep/ , daardoor snel moe bij inspanning
Hypertensie
Als bloeddruk boven deze waarde is 140 mm HG systolisch / 90 mm HG diastolisch

Waterpokken (varicella)
de verwekker is het varicellazostervirus, bij reactivatie van het virus ontstaat herpes zoster
overdracht vind plaats door de lucht, ingeademde kleine druppeltjes of direct contact met vocht uit
blaasjes
ernstige complicaties als de primaire infectie pas op latere leefijd plaatsvind
tandheelkundige behandeling dient te worden uitgesteld

Verspreiden niet toegestaan | Gedownload door Posh ----- (2606138@student.acta.nl)

 lOMoARcPSD|952644

Herpes zoster (gordelroos)

Wordt veroorzaakt door reactivatie van het varicella zoster virus
gegroepeerde blaasjes op een rode ondergrond
laesies in de mond zijn net als die op de huid besmettelijk, tandheelkunide behandeling het liefst
uitstellen

Mazelen
RNA-virus, besmetting door druppels in lucht, virus nestelt zich in lymfeklieren en verspreid zich vanaf
daar naar elders in het lichaam.
klachten: hoge koorts, hoesten, hoofdpijn, loopneus en algehele malaise en na drie dagen kliene
bultjes overal op lichaam en verdwijnen koorts, 2 dagen later verschilvering van huid.
verschijnselen in mond: witte koplik-vlekken, lijkt op witte zandkorrels

De Bof
veroorzaakt door het bofvirus, een RNA-virus
besmetting door speekselcontact of druppelcontact
koorts, verminderde eetlust, vaak ook parotitis één-of-dubbelzijdig
oraal: pijnlijke mondopening en ook beperkt, grote kans op besmetting andere patiënten (want door
speeksel) beter uitstelling van de behandeling

Hiv/aids
infectie met het hiv-virus
besmetting: seksueel contact, besmette injectienaalden, transfusie van bloed, via placenta en soms
moedermelk
Het virus hecht op CD4-eiwit , geleidelijk aan treed verlies van CD4-cellen op
Bij mensen die immunosuppresiva gebruiken en patiënten met hiv komt het karposi-sarcoom ook in
de mond voor
behandeling met meerdere medicijnen het liefst zo vroeg mogelijk mee beginnen, met als doel de
vermenigvuldiging van hiv in het bloed zo te remmen dat er geen hiv-RNA in bloed meer aanwezig is.
Tandheelkundig: toegenomen bloedingsneiging, geen NSAIDs en acetylsalicylzuur gebruiken, soms
behandeling onder antibioticaprofylaxe

Candidiasis
candida ablicans is een schimmel
warmte en vochtigheid bevorderen de groei oa ( in lichaamsplooi van baby’s en dikke mensen) of het
gebruik van inhalatiesteroïden door astma patiënten
DM, zwangerschap, ondervoeding, maligniteiten, verminderde immuniteit bij bv hiv of
immunosuppresiva
behandeling: nystatine en miconazol

Syfillis
veroorzaakt door Treponema pallidum, is een SOA

Tuberculose
oorzaak: grampositieve bacillen, vooral Mycobacterium tuberculosis
symptomen: prikkelhoest, koorts, soms hoesten met bloed, snachts zweten, en vermagering
Besmetting: indien patient een open tuberculose heef, dus mycobacterium in het sputum aanwezig

Verspreiden niet toegestaan | Gedownload door Posh ----- (2606138@student.acta.nl)

 lOMoARcPSD|952644

is dan besmetting door hoesten en daarbij de overdracht van een aerosol.

Mantouxtest: er wordt tuberculine in de huid aangebracht en als er na enkele dagen roodheid
ontstaat dan is de test positief, dan heef deze persoon of tuberculose, of vroeger tuberculose gehad
of een vaccinatie tegen tuberculose
behandeling: tuberculostatica
Tandheelkundig: geen behandeling als patient open tuberculose heef, enkele weken na behandeling
met tuberculostatica is de patient niet infectieus meer

Coeliakie
genetische aandoening, bij contact gluten met darm -> epitheelcellen darm beschadigd -> villi van de
darm gaan verloren waardoor veel stoffen niet worden geabsorbeerd
tandheelkundig: last van brandende tong, glazuurdefecten (Aine)

Monocleosis Infectiosa
ook wel kissing disease genoemd, of ziekte van pfeiffer
veroorzaakt door EBV (Eppstein-bar-virus)
nestelt in B-lymfocyten
Besmetting door speeksel
tandheelkundig: tonsilitis met slikklachten, bloedinkjes op palatum, opgezwollen lymfeklieren

Verspreiden niet toegestaan | Gedownload door Posh ----- (2606138@student.acta.nl)

 lOMoARcPSD|952644

Farmacologie

Corticosteroïden:
cortisol, natuurlijk bijnierschorshormoon
stimuleert gluconeogenese, remt glucose opname door perifere weefsels
cortisol is afhankelijk van ACTH-secretie
toegepast bij astma, eczeem, chronische darmontsteking
https://www.farmacotherapeutischkompas.nl/inleidendeteksten/I/inl%20glucocorticoiden.asp

Thyreomimeticum:
levothyroxine (T4)
toegepast bij hypothyreoïdie (als schildklier te weinig schildklierhormoon aanmaakt) en in combinatie
met thyreosuppresiva bij behandeling van hyperthyreoïdie

Thyreostatica:
Carbimazol
remt schildklierwerking door tegengaan van de vorming van schildklierhormoon
gebruikt bij hyperthyreoïdie
bijwerkingen: hypothyreoïdie, struma, allergische reacties zoals jeuk

Cumarinederivaten:
middelen die de bloedstolsel vorming tegengaan

Cyklokapron:
bevorderen de bloedstolstel vorming

Metoclopramide
tegen migraine

Acetylsalicylzuur
trombyctenaggregatieremmers, bloedingstijd verlengd

Acenocoumarol
vitamine-K antagonist, remt bloedstolling door als antagonist de synthese van vitamine K te remmen
en hierbij de vorming van de stollingsfactoren tegen te gaan
contra-indicaties met miconazol, dus voor een candida nystatine voorschrijven

Domperidon
tegen misselijkheid en braken

Ranitidine
h2-receptorantagonist, remt volume maagzuursecretie en ook hoeveelheid waterstof en
pepsineconcentratie

Antacida
vormt barriere tussen slokdarm en maagzuur, wordt voorgeschreven bij eerste maagklachten, later
h2-receptorantagonist (ranitidine) als klachten blijven en als klachten dan blijven dan
protonpompremmers

Verspreiden niet toegestaan | Gedownload door Posh ----- (2606138@student.acta.nl)

 lOMoARcPSD|952644

Verspreiden niet toegestaan | Gedownload door Posh ----- (2606138@student.acta.nl)

 lOMoARcPSD|952644

Begrippen

Epulis: bult op tandvlees

shock: gegeneraliseerde stagnatie van de bloedsomloop, druk in de capillairen te laag, een
levensbedreigende situatie

Endocarditis Profylaxe
- eerdere endocarditis
-hartklepprothese
-bepaalde aangeboren hartafwijkingen

Biotransformatie: chemische omzetting van geneesmiddel door het lichaam

Therapeutische breedte: verschil tussen gebruikelijke en toxische dosering, bij grote breedte veilig
middel bij kleine breedte niet, dan al bij lagere doseringen toxisch.

Voorkwab hypofyse of adenohypofyse: secretie en release van GH, LH, TSH, ACTH,FSH, PRL
achterkwab hypofyse of neurohypofyse: release van ADH (houdt water vast) en oxyctocine

Analgetisch: pijnstillend

Antipyretisch: koortswerend

Antiflogistisch: ontstekingsremmend

Verspreiden niet toegestaan | Gedownload door Posh ----- (2606138@student.acta.nl)