Âåæáå 8

Ðîøòè§è

Ðîøòè§è ïðåäñòàâ§àjó ñïåöèjàëàí ñëó÷àj ïðîñòîðíèõ íîñà÷à, êîä êîjèõ îñå ñâèõ øòàïîâà ëåæå ó
jåäíîj ðàâíè (ðàâàí XY êîjó íàçèâàìî ðàâàí ðîøòè§à), à îïòåðå£å»å ëåæè ó ðàâíè óïðàâíîj
íà ðàâàí ðîøòè§à.
Êàî øòî jå ïîçíàòî, ÷âîðîâè ïðîñòîðíèõ íîñà÷à ó ìàòðè÷íîj àíàëèçè èìàjó 6 ïàðàìåòàðà
ïîìåðà»à (ñèëà) - Ñëèêà 8.1À. Ìå¢óòèì, êîä ðîøòè§à íåìàjó ñâà ïîìåðà»à èñòè çíà÷àj, ïà ñå
ïîìåðà»à u è v çàíåìàðójó, êàî è îáðòà»å ϕz .

Ñëèêà 8.1: A) ×âîðíà ïîìåðà»à êîä ïðîñòîðíèõ íîñà÷à; B) ñèëå è ïîìåðà»à ó ÷âîðîâèìà
Ê-øòàïà êîä ðîøòè§à

Êîä øòàïà òèïà Ê êîä ðîøòè§à, ó ÷âîðîâèìà ñå jàâ§à 6 ïàðàìåòàðà ïîìåðà»à (ñèëà), êàî
íà Ñëèöè 8.1B. Ïàðàìåòðè 1 è 4 îäãîâàðàjó òîðçèjè, à ïàðàìåòðè 2,3,5, è 6 ñàâèjà»ó. Îâà äâà
ñòà»à ñó ìå¢óñîáíî íåçàâèñíà.
Âåêòîðè ïîìåðà»à è ñèëà øòàïà òèïà Ê êîä ðîøòè§à ó ëîêàëíîì êîîðäèíàòíîì ñèñòåìó:
   
ϕ q
 xi   1 
 w  q 
 i   2
   
 ϕyi  q3 
q= ϕ  = q 
   (8.1)
 xk   4 
   
 wk  q5 
   
ϕyk q6

8-0
Ìàòðè÷íà àíàëèçà êîíñòðóêöèjà - Âåæáå 8 Á2Ê3ÌA

  
M R
 xi   1 
 T  R 
 i   2
   
 Myi  R3 
R=
 =  (8.2)
Mxk  R4 
  
   
 Wk  R5 
   
Myk R6
Ìàòðèöà êðóòîñòè øòàïà òèïà Ê:

GIt GIt
 
0 0 − 0 0
 l l 
 12EIy 6EIy 12EIy 6EIy 
 − 2 0 − 3 − 2 
 l3 l l l 
 4EIy 6EIy 2EIy 
0
 
l l 2 l  (8.3)
 
KK = 
 GIt 
 0 0 
 l 
 12EIy 6EIy 
 sim 
 L3 l2 
4EIy
 
l
Êîä øòàïà òèïà G jàâ§à ñå 5 ïàðàìåòàðà ïîìåðà»à (ñèëà):

Ïàðàìåòàð ïîìåðà»à q6 ñå íå íóìåðèøå, jåð ñå ìîæå îäðåäèòè èç óñëîâà ðàâíîòåæå M6 = 0.

Ìàòðèöà êðóòîñòè øòàïà òèïà G êîä ðîøòè§à ãëàñè:

GIt GIt
 
 l 0 0 − 0
l 
 3EIy 3EIy 3EIy 

3
− 2 0 − 3 
 l l l 
3EIy 3EIy 
 
KG =  0 (8.4)

2

 l l 
 GIt 
 sim 0 
 l 
 3EIy 
l3

8-1
Ìàòðè÷íà àíàëèçà êîíñòðóêöèjà - Âåæáå 8 Á2Ê3ÌA

Ìàòðèöå òðàíñôîðìàöèjå:
 
cos α 0 sin α
 
 0 1 0 
 
 
− sin α 0 cos α
(8.5)

TK =  

 cos α 0 sin α 
 

 0 1 0  
− sin α 0 cos α
 
cos α 0 sin α
 
 0 1 0 
 
TG = − sin α 0 cos α (8.6)
 

 

 cos α 0 sin α 

0 1 0
Ìàòðèöà êðóòîñòè øòàïà òèïà S êîä ðîøòè§à ãëàñè:
 
0 0 0
 
Ks = 
 0 0  (8.7)
 EIy 
sim
ls
Ìàòðèöà êðóòîñòè øòàïà ïðîìåí§èâîã ïðåñåêà êîä ðîøòè§à îäðå¢ójå ñå ïîìî£ó áàçíå ìàò-
ðèöå êðóòîñòè, øòî £å áèòè ïîêàçàíî íà ñëåäå£åì ïðèìåðó.

Ïðèìåð 6 - Çà ðîøòè§ ñà ñëèêå îäðåäèòè äèjàãðàìå ïðåñå÷íõ ñèëà óñëåä çàäàòîã

îïòåðå£å»à è óòèöàjà:

15
4

z
4
0.
2/

100
0.

0.4/0.4 0.2/0.4
k
0.4
0.2/

Δt=10°C
2 2 2
11 12

G = E/2, E = 30GP a, αt = 10−5o C −1 , k = 4000kN/m

8-2
Ìàòðè÷íà àíàëèçà êîíñòðóêöèjà - Âåæáå 8 Á2Ê3ÌA

Ðåøå»å:
Íåïîçíàòà ïîìåðà»à: 1, 2, 3. Ïîìåðà»à îñëîíöà øòàïà 3 ("Ã"ìîäåë øòàïà) ñå íå ïîñìàòðàjó
êàî íåïîçíàòà ïîìåðà»à, ïîøòî ãåíåðàëèñàíà ïîìåðà»à äàòîã îñëîíöà íè ó ëîêàëíîì ñèñòåìó
øòàïà 3 íå áè ïðåäñòàâ§àëà íåïîçíàòà ïîìåðà»à.
øòàïîâè 0.2/0.4m −→ J1 = α1 · hb3 −→ α1 = 0.229
øòàïîâè 0.4/0.4m −→ J2 = α2 · hb3 −→ α2 = 0.229

Ïîòðåáíå ãåîìåòðèjñêå êàðàêòåðèñòèêå:

øòàïîâè 0.2/0.4m:
J1 = 0.229 · 0.4 · 0.23 = 0.000733m4
I1 = 1/12 · 0.2 · 0.43 = 0.001067m4 (= Ic )

øòàïîâè 0.4/0.4m:
J2 = 0.141 · 0.44 = 0.0036096m4
I2 = 1/12 · 0.44 = 0.0021333m4

Ic
J1
= 1.4557, Ic
J2
= 0.2956, Ic
I2
= 0.5

Îäðå¢èâà»å ìàòðèöà êðóòîñòè øòàïîâà - Øòàï 1 (ïðîìåí§èâ ïðåñåê):

×ëàíîâè áàçíå ìàòðèöå ôëåêñèáèëíîñòè:
Z
E Ic
EIc δϕ = Mt2 ds = 7.005
GZ It
2 Ic
EIc αik = Mi ds = 0.75
Z I (8.8)
Ic
EIc αki = Mk2 ds = 1.25
Z I
Ic
EIc βik = Mi Mk ds = −0.5
I

8-3
Ìàòðè÷íà àíàëèçà êîíñòðóêöèjà - Âåæáå 8 Á2Ê3ÌA

Áàçíà ìàòðèöà ôëåêñèáèëíîñòè:

   
δϕ 0 0 7.005 0 0
1 
(8.9)
  
f0 = 
 0 αik βik  = EIc  0
  0.75 −0.5
0 βik αki 0 −0.5 1.25

Áàçíà ìàòðèöà êðóòîñòè:

 
0.1428 0 0
k0 = f−1 (8.10)
 
0 = EIc  0
 1.812 0.727

0 0.727 1.091
Ìàòðèöà ðàâíîòåæå:  
−1 0 0
 
 0 −0.25 −0.25
 
 
0 1 0 
(8.11)
T

C =
 
1 0 0 
 
0 0.25 0.25 
 
0 0 1
Ìàòðèöà êðóòîñòè øòàïà 1 (íåìà òðàíñôîðìàöèjå):

4 5 6 1 2 3
 
0.143 0 0 −0.143 0 0 4

0.273 −0.636 −0.273 −0.454

 
 0 5
 
K∗1 = CT · k0 · C = EIc
 1.818 0 0.636 0.727 
 6
(8.12)
 

 0.143 0 0   1

sim 0.273 0.454 

 
 2

1.091 3

8-4
Ìàòðè÷íà àíàëèçà êîíñòðóêöèjà - Âåæáå 8 Á2Ê3ÌA

Ìàòðèöà êðóòîñòè øòàïà 2 ó ëîêàëíîì êîîðäèíàòíîì ñèñòåìó:

 
0.077 0 0 −0.077 0 0
 

 0.134 −0.3 0 −0.134 −0.3 

 
0.8944 0 0.3 0.447
(8.13)
 
K2 = EIc  

 0.077 0 0 

 

 sim 0.134 0.3 

0.894

Ìàòðèöà òðàíñôîðìàöèjå øòàïà 2:

2 4
cos α = = 0.447, sin α = − , l2 = 4.472 (8.14)
l2 l2
 
0.447 0 −0.894
 
 0 1 0 
 
 
0.894 0 0.447
(8.15)

T2 =  

 0.447 0 −0.894

 

 0 1 0 

0.894 0 0.447
Ìàòðèöà êðóòîñòè øòàïà 2 ó ãëîáàëíîì êîîðäèíàòíîì ñèñòåìó:

1 2 3 7 8 9
 
0.731 −0.268 −0.327 0.3424 0.2683 0.2096 1

0.134 −0.134 −0.2683 −0.1342 −0.1342

 
 2
 
K∗2 = TT2 · K2 · T2 = EIc
 0.240 0.2096 0.1342 0.0280 
 3
(8.16)
 

 0.7308 0.2683 0.3270 
 7

sim 0.1342 0.1342 

 
 8

0.2403 9

Ìàòðèöà êðóòîñòè øòàïà 3 ó ëîêàëíîì êîîðäèíàòíîì ñèñòåìó:

 
0.077 0 0 −0.077 0
 

 0.034 −0.15 0 −0.034 

K3 = EIc  0.671 0 0.15  (8.17)
 
 

 0.077 0 

sim 0.034

Ìàòðèöà òðàíñôîðìàöèjå øòàïà 3:

2 4
cos α = = 0.447, sin α = , l3 = 4.472 (8.18)
l3 l3

8-5
Ìàòðè÷íà àíàëèçà êîíñòðóêöèjà - Âåæáå 8 Á2Ê3ÌA

 
0.447 0 0.894
 
 0 1 0 
 
T3 = −0.894 0 0.447 (8.19)
 

 

 0.447 0 0.894

0 1 0
Ìàòðèöà êðóòîñòè øòàïà 3 ó ãëîáàëíîì êîîðäèíàòíîì ñèñòåìó:

1 2 3 10 11 12
 
0.552 0.134 −0.237 −0.015 −0.134 −0.031 1

0.034 −0.067 −0.034

 
 0 0  2
 
∗ T

K3 = T3 · K3 · T3 = EIc 0.196 −0.031 0.067 −0.061
 3
(8.20)
 

 0.015 0 0.031 
 10

sim 0.034 0 
 
 11

0.061 12

Ìàòðèöà êðóòîñòè øòàïà 4 (íåìà òðàíñôîðìàöèjå):

2
4 · 104
 
k
K∗4 (8.21)
h i
= EIc = EIc = EIc 1.25
EIc 3 · 107 · 0.001067 2

Ìàòðèöà êðóòîñòè ñèñòåìà:

1 2 3
 
1.425 −0.134 0.089 1

K∗nn = EIc
 1.690 0.253

2
(8.22)

sim 1.526 3

Îäðå¢èâà»å âåêòîðà åêâèâàëåíòíîã

1 M3îïòåðå£å»à - Øòàï 1:
100 M0

2 2 1 M1
0.5
X1 100 X2 0.5 1 M2

100
60.61 42.42

54.55 45.45

8-6
Ìàòðè÷íà àíàëèçà êîíñòðóêöèjà - Âåæáå 8 Á2Ê3ÌA

Ñëîáîäíè ÷ëàíîâè:
EIc δ10 = 66.667, EIc δ20 = −83.333 (8.23)
Ñòàòè÷êè íåçàâèñíå âåëè÷èíå:

X1 = −60.606, X2 = 42.424 (8.24)

 
0 4

−54.546
 
5
 
 60.606  6
 
Q1 = Q∗1 = 
 0

 1
(8.25)
 
−45.454
 
2

−42.424 3

Îäðå¢èâà»å âåêòîðà åêâèâàëåíòíîã îïòåðå£å»à øòàïà 3:

15 · 4.4722
M1 = = 37.498
8
4.472 · 15 37.498 (8.26)
T1 = + = 41.925
2 4.472
T2 = 15 · 4.472 − 41.925 = 25.155

15 kN/m

4.472

M
37.5 f=37.5

41.925 25.125

Âåêòîðè åêâèâàëåíòíîã îïòåðå£å»à øòàïà 3 ó ëîêàëíîì è ãëîáàëíîì êîîðäèíàòíîì ñèñòåìó:

 
  −33.538 1

0 −41.925
 
2
 
−41.925  
 16.769 
    3

Q3 =  37.498  −→ Q∗3 = TT3 Q3 =  (8.27)

  
  
 0 
 10

 0 
 −25.125
 
11

−25.125 0 12

Øòàï 2:

8-7
Ìàòðè÷íà àíàëèçà êîíñòðóêöèjà - Âåæáå 8 Á2Ê3ÌA

∆t
=8
M1 = M2 = EIαt (8.28)
h
Âåêòîðè åêâèâàëåíòíîã îïòåðå£å»à øòàïà 2 ó ëîêàëíîì è ãëîáàëíîì êîîðäèíàòíîì ñèñòåìó:
   
0 7.157 1
 
 
0  0  2
   
   3.579  3
8  
Q2 = 
0
 −→ Q∗2 = TT2 Q2 = 
−7.157

7
(8.29)
   
0
   
0   8
 
−8 −3.579 9

Âåêòîð ñëîáîäíèõ ÷ëàíîâà ñèñòåìà:

 
−26.381 1

S∗n = Q∗n = −87.379

 
2
(8.30)
−22.076 3

Âåêòîð íåïîçíàòèõ ïîìåðà»à:

 
639.989 1

1 
 6.968 

q∗n = 2
(8.31)
EIc
−52.947 3

Îäðå¢èâà»å ñèëà íà êðàjåâèìà øòàïîâà:

Ri = Ki · Ti · q∗i − Qj (8.32)

   
−91.358 25.621  
 
 76.710 

−163.369
 18.346
 







  131.683 
 −94.68   480.719   
∗ ∗ ∗ ∗
R 1 = R 1 = K1 · q 1 − Q 1 = 
 91.358  , R2 = 
 −25.621  , R3 = −438.42 (8.33)
   
 







  −18.35 
 23.29   163.67   
    −64.603
−12.169 251.32

8-8
Ìàòðè÷íà àíàëèçà êîíñòðóêöèjà - Âåæáå 8 Á2Ê3ÌA

Äèjàãðàìè ïðåñå÷íèõ ñèëà:

8 8

f=37.5
438.42

35
8.
94.68

-1
91.36 12.17
58.74
-25.

251.32
62

480.72
Mt My

64.60
+

_
76.71 131.68
_
+
23.29
163
.37

Tz

Z
Y
Çíàê òðàíñâåðçàëíèõ ñèëà ñå äåôèíèøå ó îäíîñó íà äåôèíèñàíå ëîêàëíå êîîðäèíàòíå ñè-
ñòåìå øòàïîâà. Íàêîí îäðå¢èâà»à ñèëà íà êðàjåâèìà øòàïîâà, ìîãó£å jå ïðîâåðèòè ðåçóëòàòå
êîíòðîëîì óñëîâà ðàâíîòåæå ñâàêîã øòàïà êàî è ðàâíîòåæó ñèëà ó âåðòèêàëíîì ïðàâöó çà ñâàêè
÷âîð. Äèðåêòíà ïðîâåðà òðàíñâåðçàëèíèõ ñèëà jå ìîãó£à ïîøòî ñó îíå èíâàðèjàíòíå ó îäíîñó íà
êîîðäèíàòíè ñèñòåì (êîìïîíåíòå âåðòèêëàíèõ ñèëà ñó èñòå ó ëîêàëíîì è ãëîáàëíîì êîîðäèíàò-
íîì ñèñòåìó). Óêîëèêî jå ðàâíîòåæà çàäîâî§åíà, ïîòðåáíî jå ïðîâåðèòè ðàâíîòåæó ìîìåíàòà
ó ïðàâöèìà x è y ó êðóòîì óãëó. Êàêî áè ñå òî óðàäèëî, ïðåòõîäíî jå ïîòðåáíî ñðà÷óíàòè ñèëå
íà êðàjåâèìà ñâèõ øòàïîâà ó ãëîáàëíîì êîîðäèíàòíîì ñèñòåìó.

8-9