TURİZM SEKTÖRÜNDE

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ
 Turizm Sektörü
Türkiye’de turizm sektörü, milli gelire ve
ülke tanıtımına olan katkıları ile hizmet
sektörünün önemli bir parçası olarak
kabul edilmektedir.
SGK istatistiklerine göre ortalama turizm sektörünün
ana kollarından olan havayolu taşımacılığında 25.000 ,
konaklama sektöründe 211.000, yiyecek- içecek
sektöründe 600.000, seyahat tur operatörlüğünde
50.000 çalışan vardır.
Bu rakamların, turizmin ölü mevsimi olarak
nitelendirilen kış ayları ve dış siyasal krizler
dikkate alındığında ve turizm mevsimi olan yaz
ayları ile önümüzdeki süreçte dış siyasal
krizlerin etkilerinin azalacağı göz önüne
alındığında daha da artacağı ve yaklaşık 2
milyon kişinin turizm sektöründe çalışacağı
düşünülmelidir.
Tatil dönemleri ve yaz ayları gibi mevsimsel
olarak iş yükünün arttığı dönemlerde ya da
hafta sonu ve gece gibi işgücünün genelinin
çalışmadığı alışılmadık saatlerde çalışılması,
sigortasız ve güvencesiz çalıştırılması,
birbirinden oldukça farklı işlerin yapılmasının
getirdiği iş çeşitliliği sektörün çalışma yapısının
temel özelliklerindendir.
Diğer iş kollarında pek rastlanmayan bu düzensizlik ve
alışılmadık unsurlar , bizzat Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler
Bakanlığının tesbit etmiş olduğu ve aşağıda açıklanan
uygunsuzlukların oluşmasına sebebiyet vermektedir:
• Çalışma sürelerinin uzunluğu
• Ara dinlenmelerinin ihlali
• Hafta tatili izni ihlali
• Ücret ödenmeden Ulusal Bayram ve genel tatil çalışması
yaptırılması
• İzinsiz yabancı uyruklu işçi çalıştırılması
• Kayıt dışılık
• Stajyer öğrencilerin amaç dışı çalıştırılması…
• Bu uygunsuzluklara meydan verilmemesi için;
• Turizm işverenlerinin mevzuata uygun
davranmaları, çalışanlarının haklarını
gözetmeleri,
• Çalışanların hakları konusunda bilgi sahibi
olup haklarını arayabilmeleri,
• Devletin de denetim görevini layıkıyla yapıp
uygunsuzlukları önlemesi gerekir.
Aynı zamanda turizm işletmelerinde ve
konaklama tesislerinde, müşterilerin
ağırlanmasına yönelik hizmet faaliyetleri
ile, bu faaliyetlerin alt yapısını oluşturan
çok çeşitli işler yapılmaktadır.
Mesela: Mutfaklarda yapılan çalışmalar, yiyecek
içecek maddelerinin tedariki, hazırlanması,
bulaşıkhaneler, soğuk hava depoları,
çamaşırhaneler, ütü odaları, kat ve oda
temizlikleri, mekanik cihazların bulunduğu ve
teknik işlerin yapıldığı atelyeler, kazan daireleri,
yüzme havuzu ekipmanları, çeşitli kimyasal
maddelerin kullanımı, çevre düzenleme, park,
bahçe çalışmaları, animasyon ve eğlence
faaliyetleri ve bunlar gibi akla gelebilecek birçok
çalışma…
Tüm bu etkenler, turizm sektörünü iş sağlığı ve
güvenliği açısından dikkat çekilmesi gereken
bir merkez haline getirmektedir.
Bu itibarla, diğer sektörlerde olduğu gibi, bu
sektörde de iş kazalarının ve meslek
hastalıklarının önlenmesi ve azaltılması için
ciddi çalışmaların yapılması gerekmektedir.
 İŞ KAZALARININ SEBEPLERİ

• İş Kazalarının;

• % 88’İ TEHLİKELİ, GÜVENSİZ DAVRANIŞLARDAN,

• %10’U TEHLİKELİ, GÜVENSİZ DURUMLARDAN,

• %2’SI KAÇINILMAZ SEBEBİ BİLİNMEYEN) olgulardan

KAYNAKLANMAKTADIR.
 KAZALARIN SEBEPLERİ

GÜVENSİZ
DURUMLAR
10%

KAÇINILMAZ,
SEBEBİ ÖNCEDEN
TAHMİN
EDİLEMEYEN
KAZALAR
2%

GÜVENSİZ
DAVRANIŞLAR
88%
 İŞ KAZALARI
• Küçük kazaların bildirimi yapılmamakta, ramak kalalar
konuşulmamakta, normal kazalar iş kazası gibi
bildirilmektedir. Bu da kargaşa doğurmaktadır.
• İş kazaları küçük- büyük ayırımı yapılmadan 3 iş günü
içinde mutlaka SGK’ ya bildirilmeli,
• Kazaların kök sebepleri araştırılmalı,
• Kaza dönüşü çalışanlara eğitimi yapılmalı ve sağlık
kontrolü yapılmalıdır.
 TEKNİK ATÖLYELER
Kaza, meslek hastalığı ve yangınların oluş yerleri ve
sebeplerinden biri de teknik departmanlar ve
çalışanlarıdır.
• Buradakilerin eğitimleri yeterli olmalı,
• Belgeli eleman çalıştırılmalı,
• İSG tedbirleri alınmalı,
• Sağlık raporsuz çalışılmamalı,
• Ortam ölçümlerine dikkat edilmelidir.
 TEHLİKELİ DURUMLAR
• Tesislerde kullanılan elektrikli cihazların
topraklamalarının olmaması,
• Kıyma makinalarının el- parmak kapılmasına karşı
korunmamış olması,
• Mutfak, çamaşırhane gibi yerlerin havalandırmasının
yetersiz olması,
• Yangına karşı yeterli tedbirlerin alınmamış olması,
• Çalışılan ortamların, aşırı sıcak (mutfak, çamaşırhane
gibi), aşırı soğuk (soğuk hava depoları gibi ), aşırı
nemli ve kötü aydınlatılmış (mutfaklar, havuz altları
gibi ) olması,
• Kimyasal maddelerin, basınçlı gaz tüplerinin uygun
olmayan şekilde depolanması…….
 GÜVENSİZ, TEHLİKELİ
DAVRANIŞLAR:
• İş ekipmanlarının yanlış ve hatalı kullanılması,
• İşin gerektirdiği kişisel koruyucu teçhizatın kullanılmaması,
• (Mutfakta et doğrayan kişinin çelik örgülü eldiven
kullanmaması, kimyasal maddelerle çalışanların maske,
gözlük, eldiven, önlük vb. kullanmaması gibi )
• Kıyma makinesinin çalışır vaziyette temizliğinin yapılması,
• Oda temizlikçilerinin hijyen kurallarına uymaması, maske ve
eldiven kullanmaması,
• Makinelerin koruyucu tertibatlarının çıkarılması veya işe
yaramaz hale getirilmesi,
• Yüksekte çalışırken iskelesiz , emniyet kemersiz çalışılması,
• Çalışanın görevi olmayan işleri yapması,
• Acele ve dikkatsiz çalışılması,
• Çalışma esnasında şakalaşılması , ……..
Biraz önce belirttiğimiz gibi, turizm
işletmelerinde ve konaklama tesislerinde çok
çeşitli işler yapıldığından , iş kazası ve meslek
hastalıklarının önlenmesi ve azaltılması
amacıyla , bu işlere ve uyulması gereken iş
sağlığı ve güvenliği kurallarına kısaca değinelim:
 EĞİTİM, MESLEKİ UYGUNLUK
• Öncelikle, çalışanlar iş sağlığı ve güvenliği
eğitimleri ile bilgilendirilmeli ve
bilinçlendirilmelidir.
• Mesleki eğitim belgesi olmayanların , ilgili
işlerde çalıştırılmaları engellenmelidir.
 KALİTE YÖNETİMİ VE OHSAS
• Hep kâğıt üzerinde yapılmaktadır. Uygulama nadirdir.
Saha çalışmaları şarttır.
• Standartların mevzuatları farklı olduğu için
yönetmeliklerle uyumlu değildir.
• Hiçbir müfettiş “OHSAS-18001 İSG Standartı var mı,
yok mu?” diye sormaz.
• Ancak kurumsallaşmak ve İSG kültürünü oluşturmak
için OHSAS-18001 İSG Yönetim Sistemi standartını
oluşturmak şarttır.
 OLUMSUZ ÇALIŞMA ORTAMLARI
• Mutfaklarda, çamaşırhanelerde ve benzeri
yerlerde olumsuz çalışma ortamı, yüksek ısı,
nem, kötü aydınlatma , kötü havalandırma,
sıkışıklık, gürültü ve benzeri hususlar çalışanı
kötü yönde etkilemektedir. Bu nedenle
işletmeci, çalışanın çalışma ortamını ve
şartlarını gözlemlemeli, gerekli tedbirleri
almalıdır.
 KESİLME VE MAKİNALARA KAPILMA KAZALARI
• Mutfakta çalışanlar keskin bıçakla yemekleri hazırlarken
çoğu zaman ellerini ve parmaklarını kesmektedirler.
Mutfaklarda sert meyve ve sebzeleri doğramak ve
dilimlemek ve etleri kıymak için elektrikle çalışan ve
keskin bıçaklara sahip makineler kullanılmaktadır. Bu
makineleri ve ekipmanları kullananlar işe başlamadan
önce eğitilmeli ve işle ilgili tehlikeler anlatılmalıdır.
 KESİLME VE MAKİNALARA KAPILMA KAZALARI
• Bu makineleri kullananların iş giysilerinin özenle seçilmesi ve
sarkan kısımlar olmamasına dikkat edilmesi gerekmektedir.
Ayrıca, makine başında çalışan kişinin saçları uzunsa makine
ile teması engellemek için başlık takması ve mutlaka
takılarını çıkartması da gerekmektedir. Aksi durumda parmak
kopması veya cilt sıyrılması gibi kazalar ile karşı karşıya
kalınabilinmektedir.
• Et kıyma makinalarında itme takozu
kullanılmalı, makine çalışırken temizlik
yapılmamalıdır.
 KESİLME VE MAKİNALARA KAPILMA KAZALARI
• Bu tip keskin aletleri yıkayan bulaşıkçılarında, el
kesilmelerini önlemek için uygun iş güvenliği
eldiveni kullanmaları sağlanmalıdır. Önemsiz
gibi görünen kesikler enfeksiyon kapma gibi
ciddi sonuçlar doğurabilmektedir.
 YANMA VE HAŞLANMA KAZALARI
• Yanmalar ve haşlanmalar, aşçılar, bulaşıkçılar, diğer
mutfak personeli ve çamaşırhane çalışanları arasında
daha çok görülmektedir. Kızartma yapmak için
tavalarda kızdırılmış yağların üzerine donmuş yiyecekler
düştüğünde veya su tanecikleri kızgın yağın üzerine
geldiğinde sıçramalar olmaktadır. Sıçramalar ve
dökülmeler cilde temas ederse ciddi yanıklara neden
olabilmektedir. Cilt yanıklarını önlemek için çalışanlar
tehlikeler ve risklere karşı bilgilendirilmeli ve uygun
kişisel koruyucu donanım kullanmaları sağlanmalıdır.
 KAYMA VE DÜŞME OLAYLARI
• Otellerde yüzey temizliğinde kullanılan kimyasallar ve
mutfakta kullanılan sıvıların (yağ, su vb.) yere dökülmesi
kaygan zemin oluşturduğu için çalışanın kayma ve düşme
riskini arttırmaktadır. Bu nedenle yapılan işin şekline göre,
yere sıkı tutunan, kaymaz ayak koruyucu iş emniyet
ayakkabıları kullanılmalı ve uyarı işaretleri ile tehlike
belirtilmelidir. Ayrıca yüksekte yapılan çalışmalarda da
platform, iskele ve emniyet kemeri kullanılmalıdır.
 KİMYASALLARDAN ETKİLENME

• Otel temizliğinde (odalar, havuz vb.) ve mutfak

temizliğinde kullanılan kimyasallar, personel tarafından
kullanılırken elde tahrişler veya ciltle uzun süreli temasta
cilt hastalıklarına neden olabilmektedir. Temizlik amaçlı
kullanılan bu kimyasalların buharının solunmasının ise
çalışanlarda solunum yolu hastalıklarına neden olduğu
görülmektedir. Kimyasallarla çalışılan noktalarda uygun
havalandırma ve personele uygun kişisel koruyucu
donanım (eldiven, maske vb.) verilmelidir.
 HAVUZ ALTLARI
• Havuz altlarında bulunan , havuz suyunun hijyen
özelliğini korumak için kullanılan tehlikeli kimyasalları
kullanan çalışanlar buralarda kullanılan kimyasal
maddelerin özellikleri, etkileri, kullanma ve korunma
kuralları hakkında eğitilmeli, KKD kullanmaları
sağlanmalı, MSDS’leri temin edilmelidir.
• Gerekli diğer İSG tedbirlerinin, taşma havuzlarının, göz
ve vücut duşlarının yapılması elzemdir.
 MESLEK HASTALIKLARI
• SGK -ÇALIŞMA GÜCÜ VE MESLEKTE KAZANMA GÜCÜ KAYBI
ORANI TESPİT İŞLEMLERİ YÖNETMELİĞİ’ ne göre;
üniversiteler ve hastanelerin düzenledikleri ilmi raporlar bir
meslek hastalığına karar verilmesi için uygun ve yeterli
değildir.
• Onun için diğer sektörlerde olduğu gibi, turizm sektöründe
de teşhisi yapılan ve raporlandırılan meslek hastalığı vakası
yok denecek kadar azdır.
• Söz konusu SGK yönetmeliği değiştirilmelidir.
 MESLEK HASTALIKLARI
• Mesela lejyonella hastalığının en çok turizm sektöründe
ortaya çıkması kuvvetle muhtemeldir. Çünkü bu hastalık toplu
kullanıma açık klimalar, duşlar, lavabolar, su kuleleri, SPA’lar
vs.’den kaynaklanır. Lejyonella hastalığı yeterince bilinmeyen
ancak çok tehlikeli bir hastalıktır ve bu hastalıktan vefat
edenler vardır.
• Çamaşırhanelerdeki leke çıkarıcılar içinde kanserojen
maddeler vardır. Trikloretilen ve bunun gibi maddeleri
kullanan çamaşırhane çalışanları kanser riski ile karşı
karşıyadır.
• Bir iki örnek verdiğimiz meslek hastalıkları üzerinde Turizm
sektöründe de ciddi şekilde durulmamaktadır.
 ELEKTRİK TEHLİKESİ
• İşletmelerde başta bakım atölyeleri,
havuz altları ve mutfak bölümleri olmak
üzere çeşitli noktalarda kullanılan elektrikli ekipmanlardan
elektrik çarpması tehlikesi oluşmaktadır. Elektrikli
ekipmanların uzman kişilerce periyodik kontrollerinin ve
gerektiğinde testlerinin yapılması, çalışma şeklinde
değişiklikler, kazalar ve iş ekipmanındaki güvenliğin
bozulmasına neden olabilecek durumlardan sonra, arızanın
zamanında belirlenip giderilmesi gerekmektedir.
Elektrik işleri, mesleki belgesi olan elektrikçiler tarafından
yapılmalıdır.
 ELEKTRİK TEHLİKESİ
• Kullanılan elektrikli ekipmanların, elektrikli
süpürgelerin yalıtkanlıkları tam olmalı, kabloları
sağlam ve eksiz olmalı, fiş ve prizler sağlam ve
topraklı olmalıdır.
• Elektrikçiler, çalışırken yalıtkanlık özelliği olan
kişisel koruyucular ve el aletleri kullanmalıdır.
 YANGIN TEHLİKESİ
• Otellerde kullanılan basınçlı kaplar, LPG tüpleri,
mutfak ekipmanları, kaynak-teknik bakım atölyeleri,
elektrikli ekipmanlar yangın riskini artırmaktadır.
• Bu nedenle otellerde, işletmenin büyüklüğüne göre yangın
söndürme sistemleri ve cihazları bulundurulmalıdır.
• Yangın güvenliği sağlayabilmek için çalışan personele yangın
güvenliği eğitimi verilmelidir.
• Yangın riskine karşı acil durum planları oluşturulmalı ve acil kaçış
yolları belirlenmelidir. Acil kaçış yollarının ve yangın söndürme
cihazlarının bulunduğu noktaların planı işletmede hem personelin
hem de müşterilerin kolayca ulaşabileceği noktalara asılmalı ve
personel bilgilendirilmelidir.
 PARLAMA- PATLAMA- YANMA TEHLİKESİ
• Yanıcı, parlayıcı, patlayıcı gaz ve sıvılar uygun
şekilde bulundurulmalı ve kullanılmalıdır.
• Basınçlı gaz tüpleri (LPG, Kaynak tüpleri, CO2
tüpleri vb. ) özel depolarda türlerine göre
ayrılarak, boş ve dolu olanları da ayrı ayrı
depolanmalı, havalandırma tesisatı olmalı, gaz
kaçak dedektörleri bulunmalı, ateşli maddeler
yasağı uygulanmalı, ikaz levhaları asılmalıdır.
 PARLAMA- PATLAMA- YANMA TEHLİKESİ
• Yanıcı, parlayıcı ve tehlikeli sıvı kimyasal
maddeler ve yakıtlar uygun kap ve tanklarda
bulunmalı, dolum ve kullanma talimatları
olmalı, statik elektriğe karşı topraklanmalı,
kaplar, delinme, taşma ve akma tehlikesine
karşı taşma havuzları içinde bulundurulmalıdır.
• Özellikle çatı yangınlarına karşı yanmaz boya ile
boyama yapılmalıdır.
 ACİL DURUMLAR
• Acil durumlardan (Yangın, deprem, sel, kimyasal
sızıntı, terör olayları vb.) korunabilmek için hazırlıklı
olunmalı, acil durum ekipleri (Söndürme, kurtarma,
tahliye, koruma, ilk yardım) oluşturulmalı, bunlar
profesyonel eğitimden geçirilmeli, profesyonelce
hazırlanmış acil durum planları ve tatbikat
uygulamaları yapılmalıdır.
• Acil durum toplanma alanları belirlenmelidir.
 SOĞUK HAVA DEPOLARI
• Çok sayıda insana yemek servisi yapılan büyük otellerde
bazı hazır yemekleri, sosları, meyveleri, sebzeleri, balıkları
ve etleri saklamak için oda büyüklüğünde derin
dondurucular kullanılmaktadır. Bu soğuk depolara girdikten
sonra kapının kapanma riskine karşı önlemler alınmalıdır.
Çünkü kimseden habersiz içeri giren bir personel içeride
kalması durumda donma sonucu ölüm
gerçekleşebilmektedir. Bu nedenle, bu dondurucuların
kapıları, içeriden de açılabilecek şekilde tasarlanmalı ve acil
durumlar için alarm sistemleri içeriye yerleştirilmelidir.
 EKRANLI ARAÇLARLA ÇALIŞMA
• Genelde personel ve muhasebe departmanları bodrum ve alt
katlardadır.
• Çalışma odalarında yeterli havalandırma sistemleri
bulunmamaktadır.
• Aydınlatmalar yeterli olmamakta, odalarda yalnız başlarına
çalışma yapmaktadırlar.
• Göz, adale ve eklem rahatsızlıkları, stres, mutsuzluk, çalışma
şevkini kaybettirmektedir.
• Masalar, koltuklar, monitörler, klavyeler gibi çalışma ortamında
kullanılan ekipmanlarda ergonomiye dikkat edilmelidir.
 PARK- BAHÇE ÇALIŞMALARI
• Çim biçme, ağaç budama, peyzaj çalışmalarında
kullanılan ekipmanlara kapılarak kazaya maruz
kalınabilir. Bu ekipmanlar güvenli olmalı, bilen kişiler
tarafından kullanılmalıdır.
• İlaçlama sırasında zirai ilaçlardan etkilenme ve
zehirlenme olayları meydana gelebilir. Zirai ilaçların
etkileri iyi bilinmeli, kişisel koruyucular kullanılmalıdır.
• Böcek, haşere, yılan, akrep sokmalarına karşı hazırlıklı
olunmalı, ilk yardım imkanları sağlanmalı, serum ve
diğer malzemeler hazır bulundurulmalıdır.
 AĞAÇ BUDAMA, BAHÇE, PEYZAJ, SERA
ÇALIŞMALARI
Burada çalışanların;
• Eğitimleri tam yapılmalı,
• Kişisel koruyucu donanım kullanmaları sağlanmalı,
• Sağlık raporları ve aşıları mutlaka yapılmalı,
• Yüksekte çalışma eğitimi ve raporu olmayanlar
çalıştırılmamalı,
• İş ekipmanları çalışırken temizlenmemeli, akaryakıt
konulmamalıdır.
 ŞEMSİYELİK VE GÖLGELİKLER
• Sahil bandında bulunan şemsiye ve gölgeliklerin
meteorolojik olaylarla ( rüzgar, fırtına vs.
durumlarında ) risk doğurmaması, tehlikelerin
bertaraf edilmesi için tedbirler alınmalıdır.
• Branda, saç, ondülin vs. kopmasıyla birçok kazalar
oluşmaktadır. Sağlam montaj şarttır.
• Bunların sürekli olarak kontrolleri yapılmalıdır.
 ANİMASYON, DİSKO-BAR ÇALIŞMALARI
• Animasyon ekiplerinin, bilgili,
tecrübeli, uyumlu ve donanımlı
olmaları, kullandıkları
ekipmanların da güvenli olması
ve tehlike oluşturmaması
gerekir.
• Gösteri anında kullanılan kimyasallardan doğan
zehirlenme ve yangının önlenmesi, yüksekte
çalışmalardaki eğitim ve sağlık raporları hususlarına
önem verilmesi gerekir.
• Çalışanların çalışma sürelerine dikkat edilmelidir.
 SPA BÖLÜMÜNDE YAPILAN
ÇALIŞMALAR
• Çalışanların belgeleri olmalı,
• Sağlık raporları ve aşıları bulunmalı,
• Çalışanların eğitimi (mevzuat, kimyasallar, bulaşıcı hastalıklar,
hijyen vs.) yapılmalı,
• Solunum, sinir sistemi problemi veya ısıya karşı alerjisi olanlar
burada çalıştırılmamalı,
• Acil durumlar için alarm sistemi olmalı,
• Elektrik ve elektrikli cihazlar ile ilgili gerekli kontroller
yapılmalı.
 HİJYEN
• Turizm sektöründe hijyen çok önemli bir unsurdur.
• Sağlıklı gıda üretilmesinden başlayarak, tüm hizmetlerin hijyenik ve sağlıklı
ortamlarda gerçekleştirilmesi müşterinin işletmeyi tercih etmesi ve
çalışanların sağlık ve güvenliğinin sağlanmasında en büyük nedenlerden
biridir.
• Bu kapsamda, tüm personel işe alınmadan önce sağlık kontrolünden
geçirilmelidir. Kan testleri ve akciğer filmleri alınmalıdır. Yapılan tetkikler
periyodik olarak yenilenmeli ve personelin sağlık durumu denetim altında
tutulmalıdır. Hastalanan personele izin verilmeli ve hastalığı süresince
istirahat etmesi sağlanmalıdır. Personel için uygun yemek yeme ve
dinlenme alanları belirlenmelidir. Personele ait soyunma odalarının tuvalet
ve duş imkânları sağlanmalı ve el yıkama, duş alma vb. konularında
personel bilinçlendirilmelidir. Her gün duş alınmalı, yıkanmalı, terlemeyi
önleyici ve koku giderici deodorant kullanılmalıdır. El tırnakları kısa olmalı
ve dikkatle fırçalanmalıdır.
 HİJYEN
• Bütün bu sıralananlara ek olarak personelin kişisel eşyalarını
koydukları özel dolaplarına hiçbir şekilde yiyecek konulmamalı
ve saklanmamalıdır. Bu idare tarafından cezalandırmayı bile
gerektirebilir. Unutulmamalıdır ki, bu tür yiyecekler tüm
haşereler ve fareler için son derece cazip bir ortam yaratır.
• Her personelin en az 3 takım üniforması olmalı ve giysisi az da
olsa kirlendiğinde değiştirmeye, temizini giymeye zorunlu
tutulmalıdır. Sokak giysileri ile mutfakta serviste çalışılmamalı ve
üniformalar her gün değiştirilmelidir.
• Hijyen koşullarını sağlamak için işletmede ise havalandırma
sistemi filtreleri, gider boruları ve kanallar yağlardan ve
pisliklerden arındırılmalıdır. Mutfakta veya restoranda her türlü
katı ve sıvı yağın birikmesi önlenmelidir.
 ERGONOMİK SORUNLAR, KAS- İSKELET SİSTEMİ
RAHATSIZLIKLARI
• Sektöre en çok görülen meslek hastalıkları kas ve
iskelet sistemi ile ilgili hastalıklardır. Bel kaymaları,
sırt kaslarının zedelenmesi, bileklerin burkulması ve
boyun tutulması kapı görevlileri ve bavul taşıyan
çalışanların başına sıkça gelir. Kas
iskelet yaralanmaları çoğu zaman kayma ve
düşme sonucunda ya da ağır kaldırmaktan
kaynaklanır. Özellikle sezon yoğunluğunun fazla olduğu
dönemlerde otellere yoğun olarak grupların gelmesi ve
pek çok sayıda ağır bavulun hızlıca içeriye taşınacak
olması, bu sıkıntılarla karşılaşılma riskini arttırmaktadır
 MOBBİNG, ŞİDDET, TACİZ, AYRIMCILIK…

• Diğer sektörlerle karşılaştırıldığında turizm

sektöründe çalışanların, müşterilerden, çalışma
arkadaşlarından ve işverenlerden kaynaklanan
şiddet, taciz ve ayrımcılığa daha fazla maruz
kaldıkları bildirilmektedir. Bu sektörde çalışanlar
diğer sektör çalışanlarına kıyasla gözdağı verme,
fiziksel şiddet ve cinsel taciz ile daha sık karşı
karşıya kalmaktadırlar. Özellikle barlarda, diskolarda
ve gece kulüplerinde çalışanlar daha fazla risk
altındadır.
 GÜVENLİK VE ÖN BÜRO
• Her türden insanla karşı karşıya olan çalışanların; özel
eğitimlerle, sakin ve sinirleri alınmış şekilde
çalışabilmeleri için gerekli eğitimlerden geçirilmesi ve
fiili müdahalelerden korunma yöntemlerinin
öğretilmesi gerekir.
• Güvenlik ve can kurtaran gibi görevlilere başka bir iş
yaptırılmamalıdır.
 LOJMANLAR, İŞÇİ KOĞUŞLARI
• Lojmanın kirasını işveren ödüyorsa, lojmanlarda işyeri
bölümlerinden sayılır.
• Bu itibarla, çalışanların barındırıldığı lojmanlarla ilgili olarak
işveren İSG yönünden her türlü tedbiri almalıdır.
• Lojmanda olan veya lojmana iş yeri servis aracıyla gidip
gelen işçinin geçirdiği kaza iş kazasıdır.
• Lojmandaki intihar ve cinayette bu kategoride
değerlendirilir.
 LOJMANLAR, İŞÇİ KOĞUŞLARI
• Lojmanların belirli zaman aralıklarıyla kontrolü yapılmalıdır.
• Yetkililer tarafından çalışanların alkol, esrar, uyuşturucu
kullanımı ve bağımlılığı açısından sürekli ve özel denetimler
yapılmalıdır.
• Lojmanların fuhuş, uyuşturucu bataklığı haline gelmesi
engellenmelidir.
• Lojmanların temizlik ve hijyen yönünden de sürekli kontrol
edilmesi gerekir.
• BURALARIN İŞYERİ MÜŞTEMİLATI OLDUĞU
UNUTULMAMALIDIR.
 KİRALIK ÜNİTELER
Aynen alt işverenler gibi kiralık ünitelerde de;
• İSG tedbirleri alınmalı,
• Kontroller yapılmalı,
• Yangın, acil durum ve tahliye tatbikatları müşterek
yapılmalıdır.
 SERVİS ARAÇLARI
• Son zamanlarda meydana gelen servis kazalarının çokluğu dikkati
çekecek kadar fazladır . Her hafta en az 5 servis aracı kazası
meydana gelmekte ve çok sayıda çalışan ölmekte veya
yaralanmaktadır.
• Araçlar bakımsız, teknik donanımları yetersiz, güvenlik ve sağlık
tedbirleri eksiktir.
• Personel taşkın mesaiden dolayı yorgun ve dikkatsizdir.
• Günde 11 saat, yılda 270 saatin üstünde aşırı çalışma ve stres
kazaların sebeplerindendir.
• Servis araçları sık sık denetlenmeli, ilgili mevzuatlara mutlaka
uyulmalıdır.
 PSİKOSOSYAL RİSKLER, STRES
• Çalışan, iş-hayat dengesinin yetersizliği, standart olmayan
ve belirsiz çalışma saatleri, iş üzerinde kontrol yetersizliği,
ağır iş yükleri ve stresi arttıran zaman baskısı sebebiyle
çok sayıda psikososyal risklerle karşı karşıyadır. Otelcilik
sektöründe müşterilere doğrudan hizmet edildiği için
özellikle işlerin yoğun olduğu saatlerde, yoğun stres
yaşanmaktadır. Çoğu zaman müşterilerin sabırsızlanması,
yeterli sayıda personelin olmaması ve işletme konusunda
yaşanan sıkıntıların müşteri tarafından hizmet eden
personele yansıtılması işi çekilmez hale getirmektedir.
 İŞ YERİ HEKİMİ, SAĞLIK ODASI VE KABİNİ
• Mevzuatlara uygun sağlık birimi, ilk yardım dolabı, sedye,
battaniye, araç, gereç, malzeme bulunmamaktadır.
• Sağlık odaları özel hastanelere satılmaktadır.
• Doktorlar iş yeri hekimliği yapmamakta, sağlık gözetimi, risk
analizi ve İSG toplantılarına bile katılmamaktadır.
• Yıllık sağlık planlaması dahi yapılamamaktadır.
• Tespit-öneri defterlerine hiçbir şey yazmamaktadırlar.
• İş yeri hekimleri görevlerini yapmalıdır.
 İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLIĞI VE ODASI
• Uzmanlar mutlaka yönetmelikte belirtilen süreler kadar
çalışma yapmalıdır. Haftada bir, yarım saat uğrayıp, ay
başlarında fatura getirmemelidirler.
• Uzmanlar yetkisi dışına da çıkmamalıdır.
• TMGD’lığı aynı kişiler tarafından yapılmamalıdır.
• Uzmanların belgelerinin kullanımından vazgeçilmeli, belge
değil, uzman görev yapmalıdır.
• İş yerlerinde mevzuata uygun uzman odası tefrişi
yapılmalıdır.
 İŞVERENLERİN İSG’YE BAKIŞI
• İSG angarya kabul edilmekte, yapılan masrafların,
harcamaların israf olacağı düşüncesi hakim olmaktadır.
• İSG uzmanı ve iş yeri hekimini görevlendirerek her türlü
sorumluluğu üzerlerinden attığı kanaati İşverenlerde
hakimdir.
• Uzman ve hekim tayini işvereni sorumluluktan kurtarmaz.
• ( 6331 sayılı İSG Kanunu Madde:4/2: Uzman kişi ve
kuruluşlardan hizmet alınması, işverenin sorumluluklarını
ortadan kaldırmaz.)
 İŞVERENLERİN İSG’YE BAKIŞI
• Manevi tazminatta kusur oranına bile bakılmaz.
• İşverenin gerekli her türlü önlemi alma yükümlülüğü
vardır.
• İşverenin denetleme yükümlülüğü vardır.
• Eğitim verme ve bilgilendirme yükümlülüğü vardır.
• Eğer alt işverenler çalıştırılıyorsa, alt işverenin kontrol ve
denetimi asıl işveren tarafından yapılmalıdır.
 ALT İŞVERENLER
• Mutlaka sözleşme yapılmalı, içinde İSG ile ilgili maddeler
olmalı.
• Alt işverenlerle ilgili evraklar gelmeden çalışanlara işbaşı
yaptırılmamalı.
• Alt işverenle ilgili evraklar ve alınan tedbirler kontrol edilmeli.
• Mevzuata uygun olmayanlar çalıştırılmamalı.
• Kişisel koruyucu donanım kullanımı ve genel İSG kurallarına
uygunluk kontrol edilmeli.
• Alt işveren kendi işinin işvereni olduğu için, kendi işinden ve
çalışanlarından sorumludur.
 ALT İŞVEREN EVRAKLARI
Alt işveren faaliyetlerinde en çok (tamirat, tadilat, boya, badana, ekleme
yapma vb.) işleri yapılmakta, bu işlerde de en çok yüksekte yapılan
çalışmalar ve elektrikle yapılan çalışmalar ön planda yer almaktadır.
Önemine binaen Alt İşverenlerin yaptıkları çalışmalarla ilgili olarak:
• İş güvenliği uzmanı ve iş yeri hekimi sözleşmeleri,
• Onaylı tespit- öneri defteri ,
• İşe giriş ve periyodik sağlık raporları, hijyen muayenesi, yüksekte
çalışma sağlık raporu vs. bulunmalıdır.
• Yıllık çalışma, eğitim, sağlık ve acil durum planları olmalıdır.
• Eğitimler (işe başlama, temel İSG, hijyen, yüksekte çalışma vs.)
olmalıdır.
 ALT İŞVEREN EVRAKLARI
• Mesleki yeterlik ve mesleki eğitim belgeleri mutlaka
bulunmalıdır.
• Risk analizi, acil durum, yangın tahliye planları olmalı, acil
durum destek elemanları belirlenmeli ve eğitilmelidir.
• Her türlü teknik cihazın kullanma, bakım ve onarım talimatları
bulunmalıdır.
• Çalışan temsilcileri ve destek elemanları seçilmeli, kişisel
koruyucu donanımların zimmetli verilmesi ve kullanılması
sağlanmalıdır.
• Güvenli çalışma ortamı hazırlanmalıdır. Korkuluklarla, şeritlerle,
ikaz levhalarıyla çalışma mekanına başkalarının girişi
engellenmelidir.
 SONUÇ OLARAK
İŞLETMELERDE İŞ GÜVENLİĞİ ;
 Güvenli bir iş yeri,
 Güvenli tesis, makine , alet,
 Güvenli hammadde, malzeme,
 Uygun iş yeri ortamı,
 Uygun koruyucu malzeme,
 Uygun personel seçimi,
 Eğitim,
 Gözetim, denetim sağlamakla mümkün olur.
KAZASIZ GÜNLER DİLERİZ.