Lặng lẽ Sa Pa:

Câu 1: “Lặng lẽ Sa Pa như một bức chân dung” (Nguyễn Thành Long), em hiểu thế nào về
bức chân dung trong truyện ngắn này? Theo tác giả Nguyễn Thành Long, “nghĩ cho cùng,
Lặng lẽ Sa Pa là một bức chân dung”.
Câu 2: Chứng minh rằng: Những trang văn của Nguyễn Thành Long đã khắc hoạ thiên
nhiên Sa Pa thật rực rỡ, nên thơ, giàu cảm xúc.
Câu 3: Từ các nhân vật trong truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa em hãy viết bài văn triển khai câu
chủ đề "Lặng lẽ Sa Pa là tiếng nói của tình yêu thương "
Câu 4: Phân tích ý nghĩa và giá trị truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa của Nguyễn Thành Long.
Câu 5: Trong truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa, tác giả Nguyễn Thành Long đã rất thành công
trong việc xây dựng hình ảnh những con người vô danh, họ làm những công việc thầm lặng
nhưng có ý nghĩa to lớn đối với sự phát triển của đất nước. Em hãy trình bày cảm
nhận về con người trong Lặng lẽ Sa Pa.

Câu 6: Có ý kiến cho rằng: Truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa” (Nguyễn Thành Long) đã khắc
họa thành công hình tượng những con người lao động thầm lặng đang ngày đêm xây dựng
quê hương, đất nước.
Em hãy phân tích nhân vật anh thanh niên trong truyện để làm sáng tỏ nhận định trên.

Mở bài:
Nguyễn Thành Long là cây bút chuyên viết về truyện ngắn và ký. Nét đặc sắc trong truyện ngắn
của ông là luôn tạo được hình tượng đẹp, ngôn ngữ giàu chất thơ, trong trẻo, nhẹ nhàng. Lặng lẽ
Sa Pa là tác phẩm thành công nhất của Nguyễn Thành Long trong cuộc vận động viết về đời
sống xây dựng và kiến thiết đất nước của nhân dân miền Bắc sau giải phóng.
Thân bài:
Truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa là kết quả của chuyến đi lên Lào Cai mùa hè năm 1970. Qua hình ảnh
nhân vật anh thanh niên làm khí tượng thủy văn kiêm vật lí địa cầu trên đỉnh cao Yên Sơn, nhà
văn đã ca ngợi những con người lao động thầm lặng cống hiến cho đất nước.
Không quá khoa trương, Nguyễn Thành Long nhẹ nhàng để cho nhân vật anh thanh niên hiện
dần lên qua lời kể của bác lái xe, người đã gặp gỡ anh nhiều lần, với đoàn khách. Từ lời kể của
bác lái xe, các vị khách bước đầu hình dung về chàng trai thú vị ấy. Thật không ngờ, bác lái xe
nhiệt tình còn dẫn đoàn khách gặp gỡ anh thanh niên. Cuộc gặp gỡ tình cờ trên đỉnh Yên Sơn đã
để lại trong lòng mọi người biết bao tình cảm tốt đẹp về anh thanh niên, về những con người
đang thầm lặng cống hiến cho đất nước bằng đôi tay lao động và sự hi sinh của mình trên mọi
miền đất nước.
Trước hết, anh thanh niên hiện len với những suy nghĩ đẹp giản dị mà sâu sắc của anh về công
việc mà anh gắn bó. Một mình trên đỉnh Yên Sơn cao 2600m, quanh năm chỉ “bốn bề cây cỏ” và
núi rừng Sa Pa. Công việc của anh là “đo gió, đo mưa, đo nắng, đo chấn động mặt đất” nhằm
phục vụ sản xuất, phục vụ chiến tranh. Công việc đòi hỏi phải tỉ mỉ, chính xác và có tinh thần
trách nhiệm cao.
Anh đã vượt qua hoàn cảnh bằng lòng yêu nghề. Anh thấy được ý nghĩa cao quý của cồn việc
thầm lặng. Khi kể về công việc, không tô đậm cái gian khổ mà lại nhấn mạnh niềm hạnh phúc
khi công việc của mình gắn bó với cuộc sống sôi động dưới xuôi. Anh suy nghĩ: “khi ta làm việc,
ta với công việc là đôi, sao gọi làm một mình được? Huống chi việc của cháu gắn liền với công
việc của bao anh em đồng chí dưới kia. Công việc của cháu gian khổ thế đấy, chứ cất nó đi, cháu
buồn chết mất”. Công việc là niềm vui, là người bạn của anh.
Anh quan niệm về hạnh phúc thật giản dị nhưng hết sức cao đẹp. Đó là được lao động, được
cống hiến hết mình cho đất nước. Anh thường nghĩ mình sinh ra làm gì? Mình đẻ ở đâu? Mình vì
ai mà làm việc?… Công việc của anh là câu trả lời cho những câu hỏi đó. Chính công việc đã
làm cho anh được hạnh phúc.
Dù đang sống một mình, nhưng anh tự hiểu mình cùng bao người khác làm việc, làm việc vì con
người, vì cuộc sống, nên không còn thấy cô đơn. Âm thầm, anh đã gửi những thông số kỹ thuật
chính xác về đài để góp phần dự báo thời tiết. Nhờ những con số đấy là mùa màng miền Bắc
thuận lợi hơn. Đặc biệt anh thật sự hạnh phúc khi chiến công bộ đội biên phòng bắn rơi máy bay
Mỹ tại Cầu Hàm Rồng có sự góp phần nhỏ bé của mình.
Anh là người có ý chí, nghị lực, tinh thần tự giác cao trong công việc. Công việc của anh là làm
bạn với rừng xanh, mây trắng, gió tuyết, sương rơi để đo gió, đo mưa, đo nắng, tính mây, đo trấn
động mặt đất. Công việc ấy tuy đơn giản, tẻ nhạt nhưng anh phải làm việc trong những giờ giấc
khó chịu. Có những đêm mưa tuyết và gió lạnh “nghe tiếng chuông báo thức reo, chỉ muốn đưa
tay tắt đi”. Nhưng anh đã vùng dậy, chiến thắng chính bản thân mình để gửi về đài những con số
chính xác. Anh là tấm gương về ý thức trách nhiệm, sự tự giác và tính kỷ luật lao động cao. Làm
việc độc lập không người kiểm tra, anh đã chiến thắng chính bản thân. Một mình anh âm thầm
lập chiến công về ý chí và nghị lực.
Sự cơi mở, chân thành thể hiện trong tình thân của anh đối với bác lái xe. Anh đào củ tam thất
làm quà cho vợ bác lái xe vừa ốm dậy. Anh vui mừng đến luống cuống khi tiếp đón những người
khách quí. Anh chân thành bộc lộ niềm vui một cách hồn nhiên, thành thật đến cảm động. “Anh
nói to những điều lẽ ra người ta chỉ nghĩ”. Anh đếm từng phút vì sợ mất hết 30 phút gặp gỡ quý
báu: ” trời ơi chỉ còn có 5 phút”. Khi chia tay, anh xúc động đến nổi “phải quay mặt đi, không
dám tiễn khách ra xe dù chưa đến giờ “ốp”
Anh còn là người khiêm tốn và thành thực. Anh tự nhận thấy công việc và sự đóng góp của mình
vô cùng bé nhỏ. Khi người hoạ sĩ vẽ chân dung anh, anh nói: “không, bác đừng vẽ cháu. Để cháu
giới thiệu cho bác những người xứng đáng hơn cháu rất nhiều”. Anh kể về ông kĩ sư vườn rau,
anh cán bộ nghiên cứu sét, người thanh niên trên đỉnh Pan- xi – phăng,… Anh kể về họ với tất cả
sự say mê hào hứng và lòng cảm phục, chân thành. Mỗi suy nghĩ của anh đều thấm đẫm tình yêu
con người, cuộc sống, mến yêu và tự hào với mảnh đất mà mình đang sống.
Kết bài:
Nguyễn Thành Long đã rất thành công khi xây dựng cốt truyện đơn giản, xoay quanh một tình
huống không có gì gây cấn nhưng chứa đựng những ý nghĩa sâu sắc. Từ câu chuyện về anh thanh
niên, ta còn biết được nhiều câu chuyện của bao người khác, sự nảy nỏ tình cảm mới trong lòng
các vị khác. Ý nghĩa câu chuyện có sức lan tỏa mãnh liệt không chỉ đối với đoàn khách mà cả
trong lòng người đọc. Cách xây dựng nhân vật chân dung, nhân vật được ghi lại được đánh giá
qua những cảm nhận trực tiếp nhưng không hề nhạt nhòa bởi được khắc họa qua nhiều điểm nhìn
và miêu tả tinh tế. Ngôn ngữ giản dị, có kết hợp giữa yếu tố trữ tình, nghị luận và tự sự, đi sâu
vào đọc thoại nội tâm của nhân vật (ông họa sĩ) đã tạo nên sức cuốn hút và độ trầm sâu của tác
phẩm này.

1. Vẻ đep của thiên nhiên Sa Pa. Có một Sa Pa của những rặng đào, những đàn bò lang cổ đeo
chuông đang thung thăng gặm cỏ, khung cảnh chỉ có thể thấy ở rừng núi. Có một Sa Pa của
nắng, nắng
Trang 3
4 đem lại cho Sa Pa một vẻ đẹp mới : rực rỡ và bất ngờ. Ánh nắng dường như sáng dần lên trong
khung cảnh thiên nhiên. Cái nắng chói chang được Nguyễn Thành Long miêu tả « đốt cháy rừng
cây » và cái nắng vào cuối buổi trưa lại gay gắt hơn « ánh nắng như phủ khắp , mạ bạc cả con
đèo » Cảnh được quan sát từ trên cao trở xuống. Và ở góc độ ấy, thiên nhiên càng trở nên khoáng
đạt, hùng vĩ hơn. Rừng cây như « một bó đuốc khổng lồ », ánh nắng khiến thiên nhiên Sa Pa lặng
lẽ, trầm mặc mà đầy sức sống. « Nắng bắt đầu len tới đốt cháy rừng cây », đọc câu văn, ta cảm
giác như nắng đang di chuyển, đang chạy dần trên các triền núi. Có thể nói câu văn miêu tả thiên
nhiên đã làm thêm chất trữ tình cho câu chuyện. Bên cạnh Sa Pa của nắng còn có Sa Pa của
mây : « mây cuộn tròn từng cục, rơi trên các vòm lá ướt sương… » Dường như con người đang
đi trong mây. Mây cũng hồn nhiên, tinh nghịch chui vào gầm xe. Và với thủ pháp nhân hoá rất
thú vị ấy, Sa Pa còn hiện lên với hình ảnh cây thông và những cái cây tử kinh – chú bé nghịch
ngợm nhô « cái đầu màu hoa cà lên trên màu xanh của rừng ». Cây tử kinh như hài hoà, nổi bật
giữa màu xanh của rừng núi. Khung cảnh rất nên thơ và câu văn cũng đầy chất thơ. Khung cảnh
mang vẻ đẹp bình yên, êm ả như không hề biết đến bom đạn, khói thuốc của chiến tranh. Dường
như những thay đổi của cuộc sống không chạm được đến nơi đây. Nhan đề của truyện, thiên
nhiên trong truyện cũng rất êm đềm, nhưng lặng lẽ mà không phẳng lặng, bình yên mà rất sống
động. 2. Vẻ đẹp của con người. a. Phân tích nhân vật anh thanh niên. *. Vị trí của nhân vật và
cách miêu tả của tác giả: Anh TN là nhân vật chính của truyện, dù không xuất hiện ngay từ đầu
truyện mà chỉ hiện ra trong cuộc gặp gỡ chốc lát giữa các nhân vật kia với anh, khi xe của họ
dừng lại nghỉ nhưng đã đủ để các nhân vật khác kịp nghi nhận một ấn tượng, một
Trang 4
5 “kí hoạ chân dung” về anh rồi dường như anh lại khuất lấp vào trong mây mù bạt ngàn và cái
lặng lẽ muôn thuở của núi cao Sa Pa. *Những nét đẹp của nhân vật. - Hoàn cảnh sống và làm
việc: Một mình trên đỉnh núi cao 2600m quanh năm suốt tháng cô đơn giữa cỏ cây và mây mù
lạnh lẽo. Công việc của anh là “đo gió, đo mưa, đo nắng, tính mây, đo chấn động mặt đất, dự vào
việc báo trước thời tiết hằng ngày, phục vụ sản xuất và chiến đấu. Ngày đêm 4 lần(1giờ, 4giờ, 11
giờ, 19 giờ) đều đặn và chính xác, đòi hỏi tinh thần trách nhiệm cao dù mưa nắng, gió bão, nửa
đêm tuyết rơi đều phải đi ốp. Tuy nhiên cái gian khổ của công việc chưa đáng sợ bằng cái gian
khổ của hoàn cảnh sống: đó là sự cô đơn, vắng vẻ, quanh năm suốt tháng một mình trên đỉnh núi
cao không một bóng người. Cô đơn đến mức “thèm người” quá phải kiếm kế dừng xe qua đường
để được gặp người. - Quả thực, điều kiện sống và làm việc đó là một thử thách lớn đối với tuổi
trẻ vốn khát khao và hành động nhưng anh đã vượt qua hoàn cảnh ấy. + Trước hết đó là ý thức
về công việc của mình và lòng yêu nghề, thấy được ý nghĩa cao quý trong công việc thầm
lặng của mình là có ích cho c/s, cho mọi người. Anh không tô đậm cái gian khổ của công
việc, nhưng anh nhấn mạnh niềm hạnh phúc khi biết được mình đã góp phần phát hiện kịp thời
một đám mây khô mà nhờ đó “không quân ta hạ được bao nhiêu phản lực Mĩ trên cầu Hàm
Rồng”. + Anh đã có những suy nghĩ và quan niệm đúng đắn và sâu sắc về cuộc sống và công
việc đối với cuộc sống con người. Công việc của anh gắn bó với bao người, hằng ngày anh vẫn
phải 4 lần nói chuyện với trung tâm. Huống chi còn bao người làm việc trong hoàn cảnh khó
khăn, cô độc hơn, chẳng hạn như anh bạn ở đỉnh Hoàng Liên Sơn cao 3142m mới là độ cao
lí tưởng! Nếu không có công việc, không vì công việc thì đó mới là cuộc sống cô đơn thực
sự, buồn đến chết. Có lẽ đây là những tâm sự chân thành mà sâu sắc nhất của anh: “khi ta làm
việc, ta với
Trang 5
6 công việc là đôi, sao gọi là một mình được? Huống chi việc của cháu gắn liền với công việc
của bao anh em, đồng chí dưới kia. Công việc của cháu gian khổ thế đấy, chứ cất nó đi, cháu
buồn đến chết mất”. - Nhưng C/s của anh không hề cô đơn vì anh còn có những nguồn vui khác
nữa ngoài công việc - đó là niềm vui đọc sách mà anh thấy như lúc nào cũng có người để trò
chuyện. (khi bác lái xe đưa gói sách cho anh, anh “mừng quýnh” như bắt được vàng + Anh biết
tổ chức, sắp xếp cuộc sống khoa học, ngăn nắp, tươi tắn,chủ động: đọc sách, chăm hoa, nuôi gà,
tự học... Thế giới riêng của anh là công việc : “một căn nhà ba gian, sạch sẽ, với bàn ghế, sổ
sách, biểu đồ, thống kê, máy bộ đàm”. Cuộc sống riêng của anh “thu gọn lại một góc trái gian
với chiếc giường con, một chiếc bàn học, một giá sách”. - Ở người anh thanh niên ấy còn có
nhiều nét tính cách và phẩm chất rất đáng mến: + Sự cởi mở, chân thành, rất quý trọng tình
cảm của mọi người, khao khát được gặp gỡ và trò chuyện với mọi người. Biểu hiện (tình thân
với bác lái xe, thái độ ân cần chu đáo, tặng gói tam thất cho vợ bác vừa mới ốm dậy. Vui mừng
đến luống cuống, hấp tấp cùng thái độ ân cần chu đáo khi tiếp đãi những người khách xa đến
thăm bất ngờ: pha nước, hái hoa tặng khách - cô gái Hà Nội đầu tiên sau 4 năm làm việc, đến
thăm anh, thành thực bộc lộ “những điều mà đáng lẽ người ta chỉ nghĩ” đến cảm động.Đếm từng
phút vì sợ hết mất ba mươi phút gặp gỡ vô cùng quý báu.Lưu luyến với khách khi chia tay, xúc
động đến nỗi phải “quay mặt đi” và ấn vào tay ông hoạ sĩ già cái làn trứng làm quà, không dám
tiễn khách ra xe dù chưa đến giờ “ốp”) + Anh còn là người rất khiêm tốn, thành thực cảm thấy
công việc và những lời giới thiệu nhiệt tình của bác lái xe là chưa xứng đáng, đóng góp của mình
chỉ là
Trang 6
7 bình thường nhỏ bé, anh vẫn còn thua ông bố vì chưa được đi bộ đội, trực tiếp ra chiến trường
đánh giặc. Khi ông hoạ sĩ kí hoạ chân dung, anh từ chối, e ngại và nhiệt tình giới thiệu những
người khác đáng vẽ hơn anh nhiều (ông kĩ sư ở vườn rau Sa Pa, anh cán bộ nghiên cứu bản đồ
sét...) =>Tóm lại, chỉ bằng một số chi tiết và anh thanh niên chỉ xuất hiện trong khoảnh khắc của
truyện, nhưng tác giả đã phác hoạ được chân dung nhân vật chính với những nét đẹp về tinh
thần, tình cảm, cách sống và những suy nghĩ về cuộc sống, về ý nghĩa của công việc. b.Phân tích
nhân vật ông họa sĩ. - Dù không phải là nhân vật chính nhưng ông hoạ sĩ có vai trò rất quan
trọng trong truyện: người kể chuyện đã nhập vào cái nhìn và những ý nghĩ của ông hoạ sĩ để trần
thuật, để quan sát và miêu tả từ cảnh thiên nhiên đến nhân vật chính của truyện. Qua
nhân vật này, tác giả muốn gửi gắm những suy nghĩ về con người, về cuộc sống, về nghệ thuật.
- Ông hoạ sĩ là người nghệ sĩ có tâm hồn nhạy cảm. Ngay từ những lời giới thiệu của bác lái xe
về anh thanh niên, ông hoạ sĩ đã xúc động mạnh khi nhìn thấy người con trai tầm vóc bé nhỏ, nét
mặt rạng rỡ từ trên sườn núi trước mặt chạy lại chỗ xe đỗ”. Sau đó ông lại ngạc nhiên khi thấy
anh thanh niên đang hái hoa, cảm động và bị cuốn hút trước sự cởi mở chân thành của anh. Rồi
ông lại cảm giác “mình bối rối” khi nghe anh thanh niên kể về công việc. Bằng sự từng trải nghề
nghiệp và niềm khao khát của người nghệ sĩ sáng tạo đi tìm đối tượng của nghệ thuật, ông biết
mình đang xúc động và bối rối vì đã “bắt gặp một điều thật ra ông vẫn ao ước được biết, một nét
thôi đủ khẳng định một tâm hồn, khơi gợi một ý sáng tác, một nét mới đủ là giá trị một chuyến đi
dài”. Anh thanh niên là một con người như thế và có thể là nhân vật tương lai trong một tác
phẩm của ông.
Trang 7
8 - Cảm hứng được khơi gợi đã thôi thúc người hoạ sĩ sáng tác. Anh thanh niên muốn dành 20
phút để nghe chuyện dưới xuôi. Ông họa sĩ hứa mười ngày nữa trở lại, còn bây giờ ông muốn
dành trọn vẹn hai mươi phút ngắn ngủi để hiểu thật kĩ về người thanh niên, về đối tượng mà ông
đang định thể hiện trong bức tranh của mình. Ông muốn làm một bức phác họa chân dung về anh
thanh niên nhưng làm thế nào “cho người xem hiểu được anh ta, mà không phải hiểu như một
ngôi sao xa? Và làm thế nào đặt được chính tấm lòng của nhà hoạ sĩ vào giữa bức tranh đó?
Chao ôi, bắt gặp một con người như anh ta là một cơ hội hãn hữu cho sáng tác,nhưng
hoàn thành sáng tác còn là một chặng đường dài”. - Ông chấp nhận những thử thách của quá
trình sáng tác, đã bắt cảm hứng của mình hiện lên trang giấy: “cũng may mà bằng mấy nét, hoạ
sĩ đã ghi xong lần đầu gương mặt của người thanh niên. Người con trai ấy đáng yêu thật nhưng
làm cho ông nhọc quá. Với những điều làm cho người ta suy nghĩ về anh. Và về những điều anh
suy nghĩ” - Những xúc cảm và suy tư của ông hoạ sĩ về anh thanh niên và về những vấn đề của
nghệ thuật, của đời sống được gợi lên từ câu chuyện của anh thanh niên đã làm cho chân dung
nhân vật chính thêm sáng đẹp và tạo nên chiều sâu tư tưởng. c.Nhân vật cô kĩ sư. - Đây là cô gái
dám rời Hà Nội, bỏ lại sau lưng « mối tình đầu nhạt nhẽo » để lên công tác ở miền cao Tây Bắc.
Cuộc gặp gỡ bất ngờ với anh thanh niên, những điều anh nói, câu chuyện anh kể về những người
khác đã khiến cô « bàng hoàng », cô hiểu thêm cuộc sống một mình dũng cảm tuyệt đẹp của
người thanh niên, về cái thế giới những con người như anh mà anh kể, và về con đường cô đang
đi tới ? ». NHờ cái bang hoàng ấy, cô mới nhận ra mối tình của mình bấy lâu nay nhạt nhẽo biết
bao, cuộc sống của mình lâu nay tầm thường biết bao, thế giới của mình lâu nay nhỏ bé biết
bao ! Khoảnh khắc bàng hoàng ấy chính là sự bừng dậy của những tình
Trang 8
9 cảm lớn lao, cao đẹp khi người ta bắt gặp được những ánh sáng đẹp đẽ toả ra từ cuộc sống, từ
tâm hồn người khác. - Cùng với sự bàng hoàng ấy là « một ấn tượng hàm ơn khó tả dạt lên trong
lòng cô gái. Không phải chỉ vì bó hoa rất to sẽ đi theo cô trong chuyến đi thứ nhất ra đời. Mà vì
một bó hoa nào khác nữa, bó hoa của những háo hức và mơ mộng ngẫu nhiên anh dành cho
thêm cô ». Cuộc gặp gỡ đã khơi lên trong tâm tư cô gái trẻ những tình cảm và suy nghĩ mới mẻ,
cao đẹp về con người, về cuộc sống. Qua tâm tư của cô gái, ta nhận ra vẻ đẹp và sức ảnh hưởng
của nhân vật anh thanh niên. d. Các nhân vật khác : Bác lái xe, ông kĩ sư ở vườn rau Sa Pa hằng
ngày ngồi trong vườn chăm chú quan sát cách lấy mật của ong, rồi tự tay thụ phấn cho hàng vạn
cây su hào để hạt giống làm ra tốt hơn, anh cán bộ nghiên cứu đã mười một năm ròng túc trực
chờ sét để lập bản đồ sét tìm tài nguyên cho đất nước. Họ tạo thành cái thế giới những con người
như anh thanh niên ở trạm khí tượng, những con người miệt mài lao động khoa học lặng lẽ mà
khẩn trương vì lợi ích của đất nước, vì cuộc sống của con người. => Tóm lại, qua những xúc
cảm và suy nghĩ cùng thái độ cảm mến của các nhân vật phụ, hìnhảnh nhân vật anh thanh niên
được hiện ra càng rõ nét và đẹp hơn, chủ đề tác phẩm được mở rộng thêm, gợi ra nhiều ý nghĩa
như là đã được lọc qua thứ ánh áng tâm hồn trong trẻo và rực rỡ khiến hình ảnh ấy rạng rỡ hơn,
ánh lên nhiều sắc màu hơn. 3. Ý nghĩa : Truyện ngợi ca những con người lao động như anh thanh
niên làm công tác khí tượng và cái thế giới những con người như anh. Tác giả muốn nói với
người đọc : « Trong cái lặng im của Sa Pa » (....), có những con người làm việc và lo nghĩ như
vậy cho đất nước ». Đồng thời qua câu chuyện về anh thanh niên, tác
Trang 9
10 phẩm cũng gợi ra những vấn đề về ý nghĩa và niềm vui của lao động tự giác, vì những mục
đích chân chính đối với con người. B. Một số câu hỏi luyện tập. Câu 1: Tình huống cơ bản của
truyện “LLSP” là như thế nào? Vai trò của tình huống ấy đối với việc thể hiện nhân vật và chủ
đề của truyện. - Tình huống cơ bản của truyện “LLSP” chính là cuộc gặp gỡ của người thanh
niên làm việc một mình ở trạm khí tượng với bác lái xe và hai hành khách trên chuyến xe ấy –
ông họa sĩ và cô kĩ sư lên thăm trong chốc lát nơi ở và làm việc của anh thanh niên. - Tình
huống gặp gỡ này là cơ hội thuận tiện để nhân vật chính được hiện ra qua sự quan sát, suy nghĩ
của những nhân vật khác, đặc biệt là ông họa sĩ già. Chinch via the nhân vật chính không chỉ
hiện ra một cách tự nhiên mà còn được soi chiếu, đánh giá từ cái nhìn và cảm xúc của những
nhân vật khác, rồi lại tác động đến tình cảm và suy nghĩ của những nhân vật ấy.
"Lặng lẽ Sa Pa" lặng lẽ mà trỗi sống
-ĐOÀN ÁNH DƯƠNG-

Thế nào là hạnh phúc? Làm thế nào để diễn tả một cách chân thực và giản dị cảm nhận về hạnh
phúc? Làm thế nào để lột hiện được chân dung một con người đang hạnh phúc? Và nữa, nếu nhà
văn đã chỉ ra một cách đúng đắn hạnh phúc là gì và một con người đang hạnh phúc là như thế
nào thì điều gì sẽ là mấu chốt kêu gọi sự đồng cảm của biết bao người đọc? Một nét thôi, Nguyễn
Thành Long đã khẳng định như vậy, như trong một bức kí họa, người họa sĩ phải có được một
họa tiết làm bật lên nét hồn cốt của nhân vật, để khi nhìn vào bức họa đó, người khác phải nảy
sinh những suy nghĩ về anh ta và cảm nhận được những điều anh ta suy nghĩ. Nếu anh ta đang
hạnh phúc, thì theo đó, tác phẩm phải gieo vào lòng người đọc ấn tượng đẹp đẽ, niềm vui ấm áp
và tin yêu vào cuộc sống xuất phát từ cội nguồn cảm xúc và lý tưởng sống của anh ta. Một tác
phẩm làm được trọn vẹn điều này như Lặng lẽ Sa Pa là vô cùng hiếm. Bởi trong tác phẩm, không
chỉ có một hai nhân vật chính có niềm yêu sống mà tất cả mọi người đều là những người yêu
sống. Bởi không chỉ niềm yêu sống ấy vút lên trong những khát vọng cao vợi mà nó lan tỏa khắp
nơi trong cuộc sống bình dị hàng ngày. Nguyễn Thành Long đã hòa lòng mình trong từng rung
động ấy, để trái tim rung lên với niềm hạnh phúc nơi này, lặng lẽ nhưng tràn đầy.
Có biết bao người đã từng qua Sa Pa. Đã có biết bao người đã từng ước muốn đến Sa Pa. Rất
nhiều trong số đó, hiển nhiên, trong cảm thức thông thường, coi Sa Pa là vùng đất đẹp, lí tưởng
để nghỉ ngơi. Nhưng đến với tác phẩm của Nguyễn Thành Long, điều tưởng như hiển nhiên đã
thay đổi. Trong cái lặng im của Sa Pa, dưới những dinh thự cũ kĩ của Sa Pa, Sa Pa mà chỉ nghe
tên, người ta đã nghĩ đến chuyện nghỉ ngơi, có những con người làm việc và lo nghĩ như vậy cho
đất nước. Những con người ấy là ai? Anh kĩ sư làm công tác khí tượng kiêm vật lí địa cầu, ông kĩ
sư ở vườn sau, đồng chí nghiên cứu khoa học thiết lập bản đồ sét,... Đấy là những con người trực
tiếp sinh sống ở nơi này. Bổ trợ vào đó là bác lái xe, từng thân hành lên trạm khí tượng để tìm
anh thanh niên "thèm người". Và lần này, là ông họa sĩ già và cô kĩ sư trẻ, một người đi chuyến
thực tế giối già và một người vừa mới ra trường lần đầu tình nguyện lên miền núi công tác. Cả
hai đã lên thăm ngôi nhà của anh thanh niên làm công tác khí tượng, đem niềm vui đơn sơ đến
với những người cắm chốt ở vùng hẻo lánh. Câu chuyện vỏn vẻn có ngần ấy người, kéo dài cũng
chừng vỏn vẻn một giờ đồng hồ, một nửa cho câu chuyện từ "trạm rừng" sau cầu cây số bốn giữa
bác tài và hai hành khách, phần còn lại cho cuộc gặp gỡ với anh thanh niên làm khí tượng.
Nhưng qua những đối thoại, suy ngẫm của họ, cuộc sống ở nơi này đã hiện lên một cách sống
động, tỉ mỉ. Có thể nói, chỉ với chừng ấy thời gian, với chừng ấy sự gặp gỡ, như có một giao cảm
giữa những con người lần đầu tiếp xúc, người này đã trở thành chất xúc tác để người kia bộc lộ
tất cả vẻ đẹp chiều sâu tâm hồn. Như vườn hoa của anh thanh niên làm công tác khí tượng, với
hoa dơn, hoa thược dược, vàng, tím, đỏ, hồng phấn, tổ ong,... mỗi người giống như một loài hoa
đẹp rực rỡ tỏa hương sắc dưới trời Sa Pa.
Người đầu tiên có được niềm vui là cô kĩ sư trẻ. Lần đầu ra khỏi Hà Nội đi nhận việc tận Ty
Nông nghiệp Lai Châu, bỏ lại sau lưng cuộc đời chật hẹp, những rung động non tơ còn nhiều
nhầm lẫn, bước vào cuộc sống mới tinh, bát ngát, ngay từ chuyến xuất hành đầu tiên, cô đã có
được sự chia sẻ từ người bạn đồng hành già. Ông họa sĩ đã chăm chút và hứa đưa cô đến tận nơi
công tác như "một ông bố thực sự". Nhưng điều làm cô cảm kích hơn cả, là với sự nhạy cảm
riêng có của người nghệ sĩ, ông họa sĩ già đã nhận ra tâm trạng của cô, động viên khích lệ mà
như gieo vào lòng cô định hướng, lẽ sống và niềm tin. Ông già vui tính ấy đã diễn tả một cách
thanh thoát bằng lời những cảm nghĩ mơ hồ và lả tả mà cô đã cố gắng vẫn không thể định hình
được. Đối với một người khao khát trời rộng, sự dứt bỏ một tình yêu nhiều khi lại nhẹ lòng. Đó
là một chân lí thật giản dị, người ta phải biết quên đi những niềm vui, nỗi buồn, những ham thích
nhỏ mọn để vươn tới những chân trời rộng mở, biết quên đi những cái nhỏ nhen, ích kỉ để hòa
mình vào cuộc sống lao động và cống hiến vô tư, đẹp đẽ, không vụ lợi.
Cô đã cảm tình ngay với anh thanh niên làm công tác khí tượng bởi sự tương đồng trong lẽ sống
mà cả hai đã lựa chọn. Nếu như lời giới thiệu của bác tài mới đủ gieo vào lòng cô một nỗi tò mò,
thích thú, hoài nghi về một anh thanh niên với biểu hiện "thèm người" kì lạ thì vườn hoa, bó hoa
anh tặng đã khiến cô dâng lên niềm yêu mến, cảm phục. Tình cảm ấy càng ngày càng tăng tiến
khi cô bước chân vào căn nhà sạch sẽ, gọn gàng, ngăn nắp. Đặc biệt, một giá sách với nhiều sách
quý. Rất thường có người lên đây thăm mà anh phải chuẩn bị tươm tất đến vậy? Không hề, bởi
anh đã thổ lộ một cách hồ hởi, chân thành niềm vui như con trẻ: Tôi không biết kỉ niệm thế nào
cho thật long trọng ngày hôm nay. Bác và cô là đoàn khách thứ hai đến thăm nhà tôi từ Tết. Và
cô là cô gái thứ nhất từ Hà Nội lên tới nhà tôi từ bốn năm nay. Để rồi, khi lắng nghe câu chuyện
giữa người thanh niên và ông họa sĩ già, cô mới nảy ra một ý định táo bạo. Cũng như anh thanh
niên, cô muốn tặng cho chàng trai kia một món quà làm kỉ niệm cho lần gặp gỡ. Bởi cuộc gặp gỡ
tình cờ đã làm nảy nở trong cô "một ấn tượng hàm ơn khó tả". Không phải chỉ vì bó hoa rất to sẽ
đi theo cô trong chuyến đi thứ nhất ra đời. Mà vì một bó hoa nào khác nữa, bó hoa của những
háo hức và mơ mộng ngẫu nhiên mà anh cho thêm cô. Và vì một cái gì đó nữa mà lúc này cô
chưa kịp nghĩ... Chiếc khăn mùi xoa cố tình bỏ lại đã bị anh thanh niên vô tình mang trả. Dự định
gửi lại "một cái cỏn con gì rồi ra có thể biến thành một chút dịu dàng, một chút xíu dũng cảm
trong cuộc sống" cho anh thanh niên đã vô tình đổ bể. Cái nắm tay cuối cùng của họ nói lên
nhiều điều, trong sự òa vỡ của hai tấm lòng đồng điệu. Đó không phải là một sự từ biệt đơn
thuần, trong cái hành động chìa tay ra của cô gái, cả hai trái tim trong trắng ấy đều hiểu ra rằng,
trong cái nắm tay cẩn trọng, rõ ràng, họ đã nói với nhau tất cả trong im lặng. Tình cảm mà họ
vừa kịp nhen lên trong lòng kia sẽ không bùng cháy, nó sẽ ấp iu như ngọn lửa nhỏ sưởi ấm lòng
người trong những đêm núi rừng tê lạnh. Đó là ngọn lửa của lòng cảm thông, sự sẻ chia, của
những trái tim cùng chí hướng đang vươn lên giữa cuộc đời này.
Để đến được niềm vui nho nhỏ, thậm chí cuối cùng phải trốn chạy, không dám đối mặt với niềm
vui quá lớn và đột ngột, khi không dám đưa tiễn hai người bạn mới xuống tận dưới xe dù giờ
"ốp" chưa đến, anh thanh niên đã phải biết bao lần cố gắng. Có thể coi sự rung động trong lòng
cô gái và những ý nghĩ nảy nở trong đầu ông họa sĩ là món quà quí giá bù đắp cho lòng nhiệt
thành, sự chân tình và những khát vọng tưởng chừng như vô cùng lạ lẫm mà hết sức con người
của anh thanh niên. Thèm người, bác lái xe đã nhấn mạnh vào đặc điểm "kì dị" nhất ấy của anh
ta khi giới thiệu cho ông họa sĩ già và cô gái trẻ. Nhưng cái đặc điểm dị kì ấy lại có một sức hút
đặc biệt. Bởi nó đáng yêu, thậm chí, phần nào đó đáng thương. Ai lại không thể dâng lên niềm
xót thương một thanh niên phải vần cả khúc cây ra chặn đường hòng kiếm cớ dừng xe cho có
người nói chuyện, cho được nghe thấy những tiếng người, nhìn thấy những con người đang hoạt
động, huyên náo? Song nếu đó mới chỉ là dấu ấn để người ta phải "xúc động, tò mò" thì những
cử chỉ khi anh xuất hiện khiến người ta cảm mến ngay được. Đó là sự chu đáo, chỉ nghe thấy bác
tài bảo bác gái ốm anh đã đi đào tam thất mang biếu; vẻ hồn nhiên, mừng quýnh khi nhận sách
bác tài mua hộ mà vẫn không quên tranh thủ ngắm nhìn hành khách cho đỡ nhớ người; rồi cả
thẹn, đỏ mặt luống cuống khi bác tài giới thiệu và gợi ý anh mời hai người bạn mới lên thăm nhà.
Sau phút ban đầu bỡ ngỡ ấy, nếu vườn hoa của anh tạo được cảm tình với cô gái trẻ thì cái cách
nói chuyện như báo cáo công việc để tranh thủ thời gian của anh lại tạo được cảm tình sâu đậm
trong lòng người họa sĩ già. Ngay sau cái phút báo cáo liến thoắng ấy, câu chuyện bỗng nhiên
chững lại. Một cảm giác mới mẻ, lạ lẫm xâm chiếm tâm hồn người họa sĩ từng đã tưởng dạn dĩ
với cuộc đời. Nguyễn Thành Long đã lẩy ra những câu văn thấm thía: Anh thanh niên đang nói,
dừng lại. Và tại sao họa sĩ cảm giác mình bối rối? Vì nhác thấy người con gái nhỏ nhẻ, e lệ, đứng
giữa các luống dơn, không cần hái hoa nữa, ôm nguyên bó hoa trong tay, lắng tai nghe? Vị họa sĩ
già đã bắt gặp một điều thật ra ông vẫn ao ước được biết, ôi, một nét thôi đủ khẳng định tâm hồn,
khơi gợi một ý sáng tác, một nét mới đủ là giá trị một chuyến đi dài.
Cái bừng ngộ của nghệ thuật là khi ấy. Cũng có thể coi đấy là cái bừng ngộ của tâm hồn. Khi
người ta nhận ra được chân lí cao vời của nghệ thuật, nhận ta được vẻ đẹp giản dị và đằm thắm
của lòng người. Anh thanh niên đã sống say mê một đời sống cống hiến vô tư, không toan tính.
Anh đã sống một cuộc sống giản dị nhưng cao đẹp từ việc chiến thắng các thói quen lười nhác
của chính bản thân mình. Cuộc sống lao động của anh trên đỉnh Yên Sơn cần một kỉ luật lao
động nghiêm ngặt và anh đã thực hiện nó nghiêm túc như một thói quen sống. Đó là lối sống của
anh, trách nhiệm và niềm vui của anh. Người ta bảo anh cô đơn nhất thế gian, rằng anh "thèm
người" đến não nề, anh chứng minh cho mọi người rằng thực tế không phải thế. Rằng chỉ những
ngày đầu anh cảm thấy thế thôi chứ sau này anh ngẫm nghĩ ra thì không hẳn sự thực đã là như
vậy. Công việc của anh gắn kết với biết bao nhiêu người. Bạn bè của anh là biết bao cây cối xung
quanh, bao người bạn bất ngờ trong trang sách. Nhưng không vì thế mà anh không cần đến
những con người thực, những người thỉnh thoảng ghé qua Yên Sơn này thăm anh. Anh không
thèm người, mà anh thèm lòng người, những tấm chân tình của con người với con người. Đó là
điều mà anh đã tâm niệm, đã suy nghĩ và muốn bộc bạch: Khi ta làm việc, ta với công việc là
đôi, sao gọi là một mình được? Huống chi việc của cháu gắn liền với việc của bao anh em, đồng
chí dưới kia. Công việc của cháu gian khổ thế đấy, chứ cất nó đi, cháu buồn đến chết mết. Còn
người thì ai mà chả “thèm” hở bác? Mình sinh ra là gì, mình đẻ ở đâu, mình vì ai mà làm việc?
Đấy, cháu tự nói với cháu thế đấy. Bác lái xe đi, về Lai Châu cứ đến đây dừng lại một lát. Không
vào giờ "ốp" là cháu xuống chơi, lâu thành lệ. Cháu bỗng dưng tự hỏi: cái nhớ xe nhớ người ấy
thật ra là cái gì vậy? Nếu là nỗi nhớ phồn hoa đô thị thì xoàng...
Hóa ra, vẻ trẻ trung và cả thẹn của chàng thanh niên chỉ là vẻ bề ngoài, ẩn giấu trong hình hài
non tơ ấy là một tâm hồn già dặn. Nó làm lóe lên trong trí não người họa sĩ già ước mong được
vẽ tác phẩm cho cả cuộc đời mình. Bởi cùng với khát vọng khắc họa chân dung anh thanh niên,
chính những phát hiện về con người anh khiến ông phát hiện ra những chân lí về nghệ thuật.
Sáng tạo nghệ thuật đối với ông là để "yêu thêm cuộc sống", là để "đặt chính tấm lòng của nhà
họa sĩ vào giữa bức tranh". Nghệ thuật phải giao cảm với cuộc đời. Mà sự thật là như thế, nét bút
của ông chỉ có thần khi thấu thị tấm lòng của anh thanh niên. Anh ta càng khiêm tốn bao nhiêu,
càng không đặt mình là tâm điểm cuộc sống nơi này bao nhiêu thì vẻ đẹp của anh ta càng ngời
rạng trong bức chân dung của người họa sĩ. Tất cả làm cho ông họa sĩ, từ việc sáng tạo của mình,
nhận ra quy luật của cuộc sống; từ bàn tay cầm cọ của mình, hiểu thấu được cái lẽ huyền diệu
của đấng sáng tạo mà bấy lâu ông từng ngộ nhận. Người con trai ấy đáng yêu thật, nhưng làm
cho ông nhọc quá. Với những điều làm cho người ta suy nghĩ về anh. Và về những điều anh suy
nghĩ trong cái vắng vẻ vòi vọi hai nghìn sáu trăm mét trên mặt biển, cuồn cuộn tuôn ra khi gặp
người. Những điều suy nghĩ đúng đắn bao giờ cũng có những vang âm, khơi gợi bao điều suy
nghĩ khác trong óc người khác, có sẵn mà chưa rõ hay chưa được đúng. Ví dụ như quan niệm về
cái đất Sa Pa mà ông quyết định sẽ chỉ đến để nghỉ ngơi giai đoạn cuối trong đời, mà ông yêu
nhưng vẫn còn tránh. Hóa ra, Sa Pa không lặng lẽ. Sa Pa sục sôi bởi cuộc sống và khát vọng của
con người.
Có thể nói, trong cái lặng lẽ của mây trời Sa Pa, Nguyễn Thành Long đã vẽ nên chân dung của
những niềm yêu sống, luôn rạo rực, luôn sinh sôi. Anh thanh niên làm công tác khí tượng, cô kĩ
sư trẻ, ông họa sĩ già, cả bác lái xe, đều là những con người hạnh phúc. Họ hạnh phúc bởi họ
được làm những việc mà họ yêu thích, tiếp xúc với những con người mà họ cảm mến, phấn đấu
cho lí tưởng mà họ lựa chọn. Cả tác phẩm là một niềm vui, cái lặng lẽ của thiên nhiên cũng như
cái im lặng của con người không khuất lấp được niềm vui rạo rực, sinh sôi ấy. Ngược lại, chính
trong cái lặng lẽ tưởng như đang bao trùm, cái mạch sống tươi mới càng có cơ hội vươn lên, rì
rào trỗi dậy. Sẽ có người hoài nghi về sự thật được thể hiện trong tác phẩm, sẽ có người cho rằng
Nguyễn Thành Long đã lí tưởng hóa cuộc sống. Cuộc sống có nhiều âu lo và khúc mắc hơn thế,
đâu dễ dàng gì mà người ta có thể vui tươi mà vượt qua khó khăn một cách dễ dàng như vậy.
Nhưng phải đặt tác phẩm vào trong bối cảnh đất nước lúc bấy giờ mới thấy hết được sức sống kì
vĩ đến ngạc nhiên của đất nước Việt Nam, con người Việt Nam.
Lặng lẽ Sa Pa được sáng tác năm đầu thập kỉ 70 của thế kỉ trước, khi mà cả miền Bắc đang hồ
hởi trong không khí xây dựng chủ nghĩa xã hội và đấu tranh thống nhất nước nhà. Tất cả cho tiến
bộ xã hội, tất cả cho miền Nam ruột thịt không chỉ là những khẩu hiệu cổ vũ, hô hào chung
chung, nó ngấm vào trong ý thức của từng người dân, nhất là thế hệ trẻ. Nếu bạn đọc để ý, sẽ
thấy tác phẩm hai lần nhắc đến tư cách đoàn viên của hai kĩ sư trẻ. Một lần là cô gái, trong tâm
niệm của mình, khẳng định ý hướng sẵn sàng đi công tác ở bất kì nơi đâu. Bởi cô nghĩ mình là
đoàn viên, mang trong mình ý thức của thanh niên xung kích. Lần thứ hai là chàng trai, trong lời
hỏi thăm cô gái: Cũng đoàn viên, phỏng? Bởi với họ, đã là đoàn viên, đã là thế hệ tuổi trẻ của đất
nước thì họ tự hào, vinh dự được đứng đầu sóng, ngọn gió, được đến mọi miền Tổ quốc phục vụ
nhân dân, phục vụ dân tộc. Đấy là lí tưởng sống của một thời, là phút thăng hoa của những tâm
hồn chân chất, giàu ước mơ, khát vọng và ý thức trách nhiệm. Ngày nay, có thể vì hoàn cảnh
sống đã thay đổi, người ta không phải sống trong những áp lực khắc nghiệt của đời sống chiến
tranh, nên ý thức xả thân vì cộng đồng có giảm nhẹ và đòi hỏi về cá nhân có phần trội át. Song
không vì thế mà ý thức tự nhiệm ấy mất đi, nó phát triển theo một đường hướng khác, tuy không
tạo thành những cơn phấn khích tập thể như trước, nhưng âm thầm bộc lộ trong ý thức phấn đấu
phát triển trọn vẹn tất cả năng lực của mình. Vấn đề chính với thanh niên hiện nay nằm ở chỗ
phải nhân rộng những ý thức chiếm lĩnh như thế. Thanh niên Việt Nam phải biết nhìn về quá
khứ, ở thế hệ của những chàng trai, cô gái kĩ sư trẻ kia, những con người gối đầu lên những trang
sách nóng bỏng ý chí cống hiến, hy sinh. Cái quý nhất của con người ta là sự sống. Đời người chỉ
sống có một lần. Phải sống sao cho khỏi xót xa, ân hận vì những năm tháng đã sống hoài, sống
phí, cho khỏi hổ thẹn vì dĩ vãng ti tiện và hèn đớn của mình, để khi nhắm mắt xuôi tay có thể nói
rằng: tất cả đời ta, tất cả sức ta, ta đã hiến dâng cho sự nghiệp cao đẹp nhất trên đời, sự nghiệp
đấu tranh giải phóng loài người... Câu nói của Pavel Corsaghin ngày nào, giờ đây đang cần chính
các thanh niên viết tiếp: sự nghiệp phát triển trọn vẹn các năng lực người, vì hòa bình, công lí và
tiến bộ xã hội. Nó làm thành tương lai cho thanh niên Việt Nam, cho dân tộc Việt Nam.
Đọng lại khi đọc Lặng lẽ Sa Pa là niềm vui đang cựa mình trỗi sống, là khát vọng được cống
hiến tuổi trẻ của mình cho đất nước, bằng sự nghiệp giản dị mà cao cả của mình. Hạnh phúc nảy
mầm mỗi khi con người ý thức được phận vị của mình và hoạt động tự giác, hăng say với tất cả
những khả năng mà mình có được. Qua một cảnh ngộ gặp gỡ, với mấy con người giản dị, trong
truyện ngắn lãng mạn diệu kì, Nguyễn Thành Long đã khơi gợi trong lòng người đọc biết bao
suy nghĩ. Lặng lẽ và thâm trầm, hào hứng và sôi nổi, ngỡ ngàng và lắng đọng, truyện ngắn đã
gieo vào lòng người đọc cảm nhận sâu sắc về hạnh phúc. Và sự lan tỏa của hạnh phúc.
Đ.A.D
Nguồn: tạp chí nhà văn
2. Thân bài
-Cảm nhận của em về thiên nhiên của Sa Pa:

+ Sa Pa là một địa điểm du lịch và tham quan nổi tiếng của miền Bắc Việt Nam, nơi đây có một
khí hậu hài hòa, hoa trái bốn mùa tươi tốt.

+ Bức tranh Sa Pa hiện lên trong tác phẩm của nhà văn là một bức tranh đẹp, sống động và đầy
chất thơ

-Cảm nhận của em về anh thanh niên:

+ Mở đầu là anh thanh niên làm công tác khí tượng, một mình sống trên đỉnh núi Yên Sơn cao
hơn 2600 mét, quanh năm suốt tháng làm bạn với cỏ cây, rừng núi và mây gió Sa Pa.

Xem thêm: Soạn văn Xưng hô trong hội thoại

+ Anh là một con người đầy sức trẻ và đầy trách nhiệm, say mê với công việc của mình, luôn
trọng tình nghĩa với mọi người

-Cảm nhận của em về những con người ở Sa Pa:

+ Thông qua lời kể của anh thanh niên, ta còn thấy một ông kĩ sư vườn rau cần cù và chăm chỉ,
một nhà nghiên cứu khoa học đã mười một năm không rời xa cơ quan, luôn tập trung cao độ cho
công việc, bỏ mặc tuổi xuân và hạnh phúc riêng tư của mình

3. Kết bài
Khẳng định vẻ đẹp con người trong tác phẩm: Có thể nói, nhà văn Nguyễn Thành Long đã đem
đến cho người đọc sự cảm nhận sâu sắc nhất về những con người đang ngày đêm cống hiến tâm
sức mình cho quê hương, đất nước. Đó là những con người cao cả, có lý tưởng sống đẹp, quên đi
hạnh phúc riêng tư, quên đi mọi khó khăn gian khổ vì mục đích cao cả, tốt đẹp là làm giàu mạnh
đất nước

II. Bài tham khảo

Nguyễn Thành Long là một nhà văn chuyên viết về truyện ngắn và bút ký, các tác phẩm của ông
là sự chắt lọc những hiện thực của cuộc sống. Trong số đó, truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa” là một
truyện ngắn rất đặc sắc, hấp dẫn và lôi cuốn người đọc. Tác giả viết truyện này trong một chuyến
đi thực tế ở Lào Cai, tác phẩm không chỉ khắc họa vẻ đẹp độc đáo của thiên nhiên Sa Pa mà còn
nêu lên vẻ đẹp của những con người đang thầm lặng cống hiến tại Sa Pa lặng lẽ đó.

Sa Pa là một địa điểm du lịch và tham quan nổi tiếng của miền Bắc Việt Nam, nơi đây có một
khí hậu hài hòa, hoa trái bốn mùa tươi tốt. Bức tranh Sa Pa hiện lên trong tác phẩm của nhà văn
là một bức tranh đẹp, sống động và đầy chất thơ. Sa Pa qua cái nhìn của Nguyễn Thành Long
không hề hoang dã, bí ẩn mà ngược lại lại dịu dàng, trong trẻo như một bức tranh thủy mặc,
khiến cho người đọc cảm nhận vẻ đẹp với tâm trạng bâng khuâng, xao xuyến.

cam-nhan-cua-em-ve-con-nguoi-trong-lang-le-sa-pa
Con người trong truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa của Nguyễn Thành Long
Dưới ngòi bút miêu tả đặc sắc của Nguyễn Thành Long đã tôn lên vẻ đẹp rực rỡ của nắng Sa Pa,
của những cây thông rung tít trong nắng trên nền màu xanh của rừng. Trên nền của bức tranh
thiên nhiên kì ảo ấy, Sa Pa càng tô điểm đẹp hơn với những con người đang làm việc hết mình,
cống hiến quên mình cho quê hương, đất nước. Mở đầu là anh thanh niên làm công tác khí
tượng, một mình sống trên đỉnh núi Yên Sơn cao hơn 2600 mét, quanh năm suốt tháng làm bạn
với cỏ cây, rừng núi và mây gió Sa Pa. Anh là một con người đầy sức trẻ và đầy trách nhiệm, say
mê với công việc của mình, luôn trọng tình nghĩa với mọi người.

Công việc của anh, anh hiểu rõ là gian khổ và vất vả nhưng anh lại lấy đó là đam mê, là niềm vui
và là nguồn sống của anh, nếu không có công việc đó anh sẽ buồn đến chết. Hạnh phúc của anh
chính là được sống và làm công việc của mình, công việc là người bạn đồng hành, nhờ vậy mà
cuộc sống của anh không bao giờ tẻ nhạt và buồn chán. Đối với anh, quan niệm về hạnh phúc
thật giản dị nhưng lại rất cao đẹp, đó chính là được lao động, được cống hiến cho quê hương, đất
nước.

Xem thêm: Phân tích bài thơ Khi con tu hú của nhà thơ Tố Hữu
Anh thanh niên không chỉ là người có suy nghĩ đẹp mà còn có hành động đẹp, trong hoàn cảnh
sống một mình cô độc, công việc hàng ngày gian khổ, nhưng chẳng cần ai thúc giục, đôn đốc
làm việc, anh vẫn tự nguyện và tự giác với tinh thần trách nhiệm cao với công việc. Thông qua
lời kể của anh thanh niên, ta còn thấy một ông kĩ sư vườn rau cần cù và chăm chỉ, một nhà
nghiên cứu khoa học đã mười một năm không rời xa cơ quan, luôn tập trung cao độ cho công
việc, bỏ mặc tuổi xuân và hạnh phúc riêng tư của mình. Tuy họ chỉ được kể gián tiếp nhưng đã
góp phần dựng lên hình tượng những con người miệt mài lao động, hi sinh thầm lặng, cống hiến
hết mình cho đất nước.

Có thể nói, nhà văn Nguyễn Thành Long đã đem đến cho người đọc sự cảm nhận sâu sắc nhất về
những con người đang ngày đêm cống hiến tâm sức mình cho quê hương, đất nước. Đó là những
con người cao cả, có lý tưởng sống đẹp, quên đi hạnh phúc riêng tư, quên đi mọi khó khăn gian
khổ vì mục đích cao cả, tốt đẹp là làm giàu mạnh đất nước.

Giải chi tiết:

* Yêu cầu về kĩ năng:

- Viết đúng kiểu bài nghị luận văn học.

- Lý lẽ rõ ràng, dẫn chứng xác thực.

- Văn viết giàu cảm xúc, diễn đạt trôi chảy.

- Bố cục ba phần rõ ràng, cân đối.

- Trình bày sạch đẹp; ít sai lỗi câu, từ, chính tả.

* Yêu cầu về kiến thức: đảm bảo được các ý sau:

Phân tích nhân vật anh thanh niên:

1. Mở bài:

Truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa” của Nguyễn Thành Long là một truyện ngắn nhẹ nhàng, trong trẻo,
giàu chất thơ và khắc họa thành công hình tượng những con người lao động thầm lặng đang ngày
đêm xây dựng đất nước. Đặc biệt, là anh thanh niên trẻ cán bộ khí tượng trên đỉnh Yên Sơn.

2. Thân bài:

- Giới thiệu khái quát tác giả, tác phẩm, hoàn cảnh sáng tác.

a. Vẻ đẹp của anh được thể hiện trong hoàn cảnh sống và làm việc:

- Anh là “người cô độc nhất thế gian”, một mình làm việc trên đỉnh Yên Sơn cao 2600m, quanh
năm bốn bề mây phủ, lạnh rét . Anh luôn thèm người và nhớ người. Nỗi nhớ khiến anh chặt cây
chắn đường để được gặp người. Anh quen bác lái xe từ đó. Qua bác lái xe, anh đã quen được ông
họa sĩ và cô kĩ sư trẻ.
- Công việc mỗi ngày của anh: đo gió, đo mưa, đo nắng, tính mây, đo chấn động mặt đất để dự
báo thời tiết.

+ Hàng ngày, anh phải báo ốp về nhà vào bốn giờ, mười một giờ, bảy giờ tối, một giờ sáng. Gian
khổ nhất là lúc 1 giờ sáng mưa gió, rét mướt, tuyết rơi phải dậy.

+ Công việc gian khổ nhưng anh yêu nó, làm việc hết mình và chính xác. Có lần anh phát hiện
đám mây khô nên không quân ta đã tiêu diệt được nhiều phản lực Mĩ trên cầu Hàm Rồng.

b. Vẻ đẹp trong nếp sống, cách ứng xử:

- Anh thanh niên là người có nề nếp, nhân cách. Ngôi nhà anh rất ngăn nắp, gọn gàng. Anh biết
làm cho cuộc sống trở nên vui vẻ, thơ mộng, ý nghĩa:

+ Anh trồng hoa: hoa dơn, thược dược vàng, tím, đỏ, hồng phấn…

+ Anh đọc sách, trò chuyện, giao tiếp với sách, lấy sách làm bạn tri âm tri kỉ.

+ Anh nuôi gà lấy trứng

+ Thế giới của riêng anh: ngôi nhà ba gian sạch sẽ, với bàn ghế, sổ sách, biểu đồ, thống kê, máy
bộ đàm.

- Anh là người khiêm tốn, thành thực: anh từ chối để ông họa sĩ vẽ.

- Anh là người có tấm lòng rộng mở, chân thành, gần gũi:

+ Với bác lái xe đã trở thành người bạn thân tình.

+ Với những người bạn mới như ông họa sĩ già, cô kĩ sư trẻ anh vui mừng đến luống cuống.

ð Chỉ bằng vài nét phác họa, tác giả đã cho người đọc thấy anh thanh niên – bức chân dung với
vẻ đẹp tinh thần, tình cảm, lối sống, suy nghĩ, công việc của anh.

3. Kết bài:

“Lặng lẽ Sa Pa” khắc họa thành công hình ảnh những con người lao động thầm lặng, những con
người vô danh nhưng ta học được từ họ khá nhiều về phẩm chất, cách sống và ứng xử với mọi
người. Vì vậy, chúng ta phải luôn cố gắng học tập, rèn luyện để sống có ích cho mình và những
người xung quanh.

Chú ý:

Trong bài viết cần có phần khái quát, giới thiệu chung về tác giả trước khi phân tích. Vận dụng
linh hoạt các phương thức biểu đạt, phân tích ngắn gọn, đúng trọng tâm, có cảm xúc.

KÌ THI TUYỂN SINH LỚP 10 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG

Khóa ngày 11 tháng 06 năm 2016 tại TPHCM

Môn thi : VĂN

Thời gian: 120 phút (không tính thời gian giao đề)
ĐỀ CHÍNH THỨC

Câu 1: (3,0 điểm)

Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:

Năm tháng qua đi, bạn sẽ nhận ra rằng ước mơ không bao giờ biến mất. Kể cả
những ước mơ rồ dại nhất trong lứa tuổi học trò – lứa tuổi bất ổn định nhất. Nếu
bạn không theo đuổi nó, chắc chắn nó sẽ trở lại một lúc nào đó, day dứt trong bạn,
thậm chí dằn vặt bạn mỗi ngày.

Nếu vậy, sao bạn không nghĩ đến điều này ngay từ bây giờ?

Sống một cuộc đời cũng giống như vẽ một bức tranh vậy. Nếu bạn nghĩ thật lâu về
điều mình muốn vẽ, nếu bạn dự tính được càng nhiều màu sắc mà bạn muốn thể
hiện, nếu bạn càng chắc chắn về chất liệu mà bạn sử dụng, thì bức tranh trong thực
tế càng giống với hình dung của bạn. Bằng không có thể nó sẽ là những màu mà
người khác thích, là bức tranh mà người khác ưng ý, chứ không phải bạn.

Đừng để ai đánh cắp ước mơ của bạn. Hãy tìm ra ước mơ cháy bỏng nhất của
mình, nó đang nằm ở nơi sâu thẳm trong tim bạn đó, như một ngọn núi lửa đợi chờ
được đánh thức…

(Theo Phạm Lữ Ân, Nếu biết trăm năm là hữu hạn, NXB Hội Nhà văn, 2012)

a. Tìm thành phần phụ chú trong văn bản trên và cho biết tác dụng của thành phần
ấy. (0,5 điểm)
b. Xác định ít nhất một biện pháp tu từ được sử dụng trong câu Sống một cuộc đời,
cũng giống vẽ một bức tranh vậy và chỉ ra tác dụng của biện pháp tu từ ấy. (0,5
điểm)

c. Nêu nội dung văn bản trên. (1,0 điểm)

d. Theo em, có phải lúc nào cũng nên theo đuổi ước mơ? Trả lời trong khoảng 3 - 5
dòng (1,0 điểm)

Câu 2: (3,0 điểm)

Phải chăng chỉ có những điều ngọt ngào mới làm nêu yêu thương?

Em hãy viết bài văn ngắn (khoảng 01 trang giấy thi) trả lời cho câu hỏi trên.

Câu 3: (4,0 điểm)

Trong truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa, nhà văn Nguyễn Thành Long đã viết về nhân vật
anh thanh niên như sau:

Anh hạ giọng, nửa tâm sự, nửa đọc lại một điều rõ ràng đã ngẫm nghĩ
nhiều:

- Hồi chưa vào nghề, những đêm bầu trời đen kịt, nhìn kĩ mới thấy một ngôi sao
xa, cháu cũng nghĩ ngay ngôi sao kia lẻ loi một mình. Bây giờ làm nghề này cháu
không nghĩ như vậy nữa. Vả, khi ta làm việc, ta với công việc là đôi, sao gọi là một
mình được? Huống chi việc của cháu gắm liền với việc của bao anh em, đồng chí
dưới kia. Công việc của cháu gian khổ thế đấy, chứ cất nó đi, cháu buồn đến chết
mất. Còn người thì ai mà chả “thèm” hở bác? Mình sinh ra là gì, mình đẻ ở đâu,
mình vì ai mà làm việc? Đấy, cháu tự nói với cháu thế đấy. Bác lái xe đi, về Lai
Châu cứ đến đây dừng lại một lát. Không vào “ốp” là cháu chạy xuống chơi, lâu
thành lệ. Cháu bỗng dưng tự hỏi: Cái nhớ xe, nhớ người ấy thật ra là cái gì vậy?
Nếu là nỗi nhớ phồn hoa đô hội thì xoàng. Cháu ở liền trong trạm hàng tháng. Bác
lái xe bao lần dừng, bóp còi toe toe, mặc, cháu gan lì nhất định không xuống. Ấy
thế là một hôm, bác lái phải thân hành lên trạm cháu. Cháu nói: “Đấy, bác cũng
chẳng “thèm” người là gì?”.

Anh xoay sang người con gái đang một mắt đọc cuốn sách, một mắt lắng nghe,
chân cô đung đưa khe khẽ, nói:

- Và cô cũng thấy đấy, lúc nào tôi cũng có người trò chuyện. Nghĩa là có sách ấy
mà. Mỗi người viết một vẻ.

Cảm nhận của em về nhân vật anh thanh niên trong đoạn trích trên. Từ đó, hãy liên
hệ với hình ảnh của thế hệ trẻ trong một tác phẩm văn học khác hoặc trong thực tế
đời sống để thấy được vẻ đẹp của sức trẻ Việt Nam

---HẾT---

BÀI GIẢI GỢI Ý

Câu 1 :

a. Thành phần phụ chú được thể hiện ở phần gạch dưới trong câu văn sau:
Kể cả những ước mơ rồ dại nhất trong lứa tuổi học trò – lứa tuổi bất ổn định nhất.

Thành phần phụ chú này có tác dụng bổ sung thể hiện rõ nhận thức tinh tế của
người viết về lứa tuổi học trò: lứa tuổi bất ổn định nhất (lứa tuổi mới lớn, tâm sinh
lý chưa ổn định nên có những suy nghĩ và biểu hiện không ổn định, khó đoán,
nhiều khi người lớn khó lý giải một cách lô-gíc).

b. Câu “Sống một cuộc đời cũng giống như vẽ một bức tranh vậy” có biện pháp
tu từ là so sánh: so sánh việc sống một cuộc đời với việc vẽ một bức tranh. Tác
dụng của biện pháp này nêu lên nhận thức của người viết về đặc điểm của cuộc
sống con người. Cuộc đời giống một bức tranh. Do đó mỗi người giống như một
họa sĩ. Họa sĩ phải chủ động để sáng tạo nên bức tranh, con người cũng phải chủ
động sống cuộc đời mà mình muốn tạo ra cho mình.

c. Nội dung của văn bản:

- Lời khuyên của tác giả Phạm Lữ Ân đối với những người trẻ tuổi: Hãy tìm ra ước
mở cháy bỏng nhất trong nơi sâu thẳm của trái tim mình để tạo ra bức tranh riêng
của chính đời sống mình cho dù đó là bức tranh tươi đẹp hay u ám. Hãy chủ động
vẽ nên bức tranh của đời mình đừng để người khác vẽ giùm. Mỗi chúng ta có một
cuộc đời không nên lãng phí nó. Đừng để người khác ăn cắp cuộc đời và luôn luôn
nuôi dưỡng ước mơ của chính mình. “Còn trời đất nhưng chẳng còn tôi mãi, nên
bâng khuâng tôi tiếc cả đất trời”.

d. Theo em, lúc nào cũng phải theo đuổi ước mơ dù là ở một hoàn cảnh đầy khó
khăn và nghiệt ngã. Có ai đó đã nói rằng “Nước và nắng làm cho cho cây xanh
tươi, ước mơ làm cho đời người cao đẹp hơn và có ý nghĩa hơn”. Theo em, người
không nuôi dưỡng ước mơ như một lò than hồng đã tắt.

Câu 2:
 Thí sinh cần đáp ứng yêu cầu của câu hỏi: trình bày suy nghĩ của mình
được gợi lên từ vấn đề đã nêu trên trong phạm vi khoảng một trang giấy thi. Thí
sinh có thể triển khai suy nghĩ của mình theo những cách thức cụ thể khác nhau.
Sau đây là một số gợi ý để tham khảo:

*Yêu cầu chung : thí sinh biết kết hợp kiến thức và kỹ năng về dạng bài nghị luận
xã hội để tạo lập văn bản. Bài viết phải có bố cục đầy đủ, rõ ràng; văn viết có cảm
xúc; diễn đạt trôi chảy, đảm bảo tính liên kết; không mắc lỗi chính tả, từ ngữ, ngữ
pháp.

*Yêu cầu cụ thể:

a- Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận.

b- Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: Không phải chỉ có những điều ngọt ngào
mới làm nên yêu thương. Thí sinh có thể trình bày theo nhiều cách, sau đây là một
gợi ý:

· Mở bài:

Hình như tình yêu thương không phải là một đặc trưng của loài người mà
còn ở một số loài động vật khác. Thông thường yêu thương được phủ dưới một lớp
áo của sự dịu dàng và ngọt ngào. Nhưng sự ngọt ngào chưa đủ để làm nên một tình
yêu vĩ đại. Thật vậy, hãy nghĩ đến những khía cạnh khác của yêu thương bên cạnh
ngọt ngào.

· Thân bài:
- Giải thích: Thế nào là yêu thương? Có nhiều loại yêu thương như tình mẫu
tử, tình thầy trò, tình bạn bè… và có bao nhiêu thời đại, có bao nhiêu con người thì
có bấy nhiêu cung cách yêu thương.

- Cung cách thường thấy nhất của yêu thương là sự ngọt ngào. Có yêu thương,
ông bà, cha mẹ mới không giận dữ, quát mắng, rầy la, đánh đập khi con cháu làm
việc sai quấy và luôn luôn vuốt ve, dịu dàng, vỗ về, chăm sóc khi con cháu thất bại
trên đường đời. Có yêu thương, thầy cô mới không bực mình, la mắng khi học trò
nói chuyện, nghịch giỡn trong giờ học, trong lúc thầy cô đang giảng bài. Có yêu
thương, anh chị không nề vất vả, mất thời gian mà nhẹ nhàng, từ tốn hướng dẫn
các em trong việc học, việc làm…

- Tuy nhiên, tục ngữ Việt Nam có câu: “Thương cho roi cho vọt, ghét cho ngọt
cho bùi” hay “Thuốc đắng dã tật, lời thật mất lòng”. Những câu tục ngữ này đã
khẳng định rằng roi vọt, lời mắng chửi có khi cũng là một cung cách biểu hiện của
yêu thương. Khi con hư, cha mẹ thường giận dữ la mắng và đánh đòn nhưng ẩn
đằng sau đó là một tình yêu thương vô bờ bến. Những lời trách mắng, những đòn
roi đó có mục đích cao thượng là muốn con nên người. Khi học trò nói chuyện
trong lớp, thầy cô đuổi học trò ra khỏi lớp nhưng trong lòng thầy cô là một tình yêu
thương và một sự ngậm ngùi. Mục đích của người thầy là rèn luyện cho học trò
mình thành một người vừa hồng vừa chuyên.

- Câu chuyện Lưu Bình – Dương Lễ ngày xưa cũng là một ví dụ cho thấy đôi
khi yêu thương phải được ngụy trang bằng sự lạnh lùng và tàn nhẫn. Có những câu
chuyện mà cái tát tai không phải của lòng thù hận mà bắt nguồn từ tình yêu
thương, mà nhiều năm sau người nhận tát tai mới hiểu ra.

- Trong thực tế xã hội, những kẻ xấu thường sử dụng những lời ngọt ngào như
những thủ đoạn để đánh lừa người khác.

- Trong tình thân bạn bè khi bạn mình sai thì rất cần những lời thẳng thắn như
thuốc đắng dẫu có thể làm mất lòng bạn lúc đó nhưng sẽ có ích lợi lâu dài.
- Có những tiểu thuyết và phim ảnh nói về những tình yêu vĩ đại chúng ta bắt
gặp bên cạnh những ngọt ngào là những đớn đau và cay đắng.

- Đôi khi sự yêu thương còn thể hiện bằng một sự im lặng mênh mông.

· Kết bài: Lòng yêu thương thường được biểu hiện bằng lời nói và thái độ
ngọt ngào nhưng sự ngọt ngào chưa chắc đã xuất phát từ tình yêu thương thật sự.
Cho nên, sống ở trên đời, chúng ta cần phải có thái độ tỉnh táo, khách quan trước
mọi sự ngọt ngào và cay đắng. Bởi vì, “mật ngọt chết ruồi” và “kẻ khen ta mà khen
đúng là bạn ta, kẻ chê ta mà chê đúng là thầy ta, còn kẻ nịnh ta là kẻ thù của ta”.

Câu 3:

* Yêu cầu chung: Thí sinh phải biết kết hợp kiến thức và kỹ năng làm bài nghị luận
văn học: Cảm nhận vể một nhân vật trong một đoạn trích. Bài viết có bố cục đầy
đủ, rõ ràng; văn viết có cảm xúc; thể hiện khả năng cảm thụ văn học tốt; không
mắc lỗi chính tả, từ ngữ, ngữ pháp.

* Yêu cầu cụ thể :

Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận gồm đủ 3 phần. Trong đó phần thân bài phải
đáp ứng đủ hai yêu cầu của đề bài:

+ Cảm nhận về nhân vật anh thanh niên trong đoạn trích của đề bài

+ Hình ảnh của thế hệ trẻ trong một tác phẩm văn học khác hoặc trong thực tế đời
sống biểu hiện vẻ đẹp của sức trẻ Việt Nam.
Học sinh có thể triển khai bài viết theo những nội dung cụ thể khác nhau. Sau đây
là một gợi ý.

Mở bài:
- Giới thiệu vài nét về nhà văn Nguyễn Thành Long.

- Giới thiệu tác phẩm Lặng lẽ Sa Pa. Trong đó có đoạn trích được dẫn ở đề
bài mang lại cho người đọc nhiều cảm nhận về nhân vật anh thanh niên.

Thân bài:
- Phần 1 : Cảm nhận nhân vật anh thanh niên trong đoạn trích

+ Một người yêu mến công việc dù làm việc một mình trên đỉnh núi Yên Sơn trong
khung cảnh vắng vẻ nhưng anh không cảm thấy lẻ loi vì công việc mang lại cho
anh niềm vui và nhận thức về ý nghĩa của công việc làm. Cho nên với anh: ta với
công việc là đôi, sao gọi là một mình được?

+ Một người có lòng yêu mến con người. Sống đơn độc nên anh rất khao khát được
gặp gỡ và trò chuyện với mọi người. Chính anh đã khẳng định với bác tài xế xe
khách: Còn người thì ai mà chả “thèm” hở bác?.

+ Một người ham học hỏi, rất quan tâm đến đời sống nội tâm. Sống một mình trên
đỉnh núi, anh không cảm thấy cô đơn vì lúc nào bên cạnh anh cũng có sách. Ngoài
giờ làm việc, ngoài lúc phải chăm sóc vườn hoa, đàn gà, anh dành thời gian để đọc
sách. Khi cô kĩ sư, ông họa sĩ… đến phòng ở của anh và quyển sách anh đang đọc
dở vẫn còn để mở trên bàn. Chính anh cũng đã khẳng định với cô kĩ sư: Và cô
cũng thấy đấy, lúc nào tôi cũng có người trò chuyện. Nghĩa là có sách ấy mà. Mỗi
người viết một vẻ. Cái cách đọc sách của anh tinh tế, nghiêm túc và đúng đắn biết
bao.
+ Một người sống có lý tưởng, có trách nhiệm. Anh ý thức một cách rất rõ ràng:
Mình sinh ra là gì, mình đẻ ở đâu, mình vì ai mà làm việc?. Nhận thức đó cho thấy
anh trẻ nhưng không hời hợt. Anh sống một mình nhưng không cô đơn vì lúc nào
trong tư tưởng của anh mục đích sống, lẽ sống vẫn luôn luôn tồn tại và nhắc nhở.
Làm một công việc đơn độc, phải dậy vào lúc nửa đêm, phải ra ngoài trời lúc mưa
bão, lạnh lẽo, anh có thể nằm ở trong nhà, lấy số liệu cũ mà gọi bộ đàm về để báo
cáo. Nhưng anh không làm điều đó. Vì anh có trách nhiệm và anh hiểu rõ việc anh
làm ở đây có liên quan, có ảnh hưởng đến cuộc sống lao động và chiến đấu của rất
nhiều người lúc bấy giờ. Việc phái đoàn không quân – phòng không đến thăm và
khen ngợi anh đã cho thấy rõ điều đó.

+ Nhân vật anh thanh niên được xây dựng bằng một nghệ thuật đặc sắc. Nó được
miêu tả và thể hiện qua cuộc gặp gỡ đặc biệt với ông họa sĩ già và cô kĩ sư trẻ;
được bộc lộ qua lời đối thoại của nhân vật; nhân vật không có tên riêng, không có
ngoại hình cụ thể mà chỉ có tên gọi theo kiểu chung, phiếm chỉ.

+ Vì thế, hình ảnh người thanh niên thể hiện vẻ đẹp của người thanh niên Việt
Nam nói chung trong giai đoạn chống Mĩ: giản dị, chân thành và giàu lý tưởng;
góp phần thể hiện tư tưởng chủ đề của tác phẩm, thể hiện chủ nghĩa anh hùng cách
mạng Việt Nam trong chiến đấu; thể hiện cảm hứng của Nguyễn Thành Long khi
sáng tác: “SaPa không chỉ là một sự yên tĩnh. Bên dưới sự yên tĩnh ấy, người ta
làm việc”, hy sinh, yêu thương và mơ ước. Hình ảnh này gợi cho người đọc đến
hình ảnh của thế hệ trẻ Việt Nam trong giai đoạn chống Mĩ nói riêng và theo dòng
chảy thời gian nói chung.

- Phần 2: Nó gợi đến hình ảnh những người như cô Phương Định, Nho, Thao
trong tác phẩm Những ngôi sao xa xôi (Lê Minh Khuê).

+ Những cô thanh niên xung phong làm công tác trinh sát mặt đường trên đường
mòn Trường Sơn trong giai đoạn kháng chiến chống Mĩ gian khổ, ác liệt và đầy
nguy hiểm.
+ Nhưng họ là những người rất lạc quan, thích đùa tếu, mỗi người một vẻ. Trong
đó tiêu biểu nhất là Phương Định. Đó là một cô gái Hà Nội xinh đẹp, có tâm hồn
nhạy cảm, lao động và chiến đấu gan góc, dũng cảm và cũng là người có ý thức, có
tình cảm đẹp về tình đồng đội của những người thanh niên: Xẻ dọc Trường Sơn đi
đánh Mĩ / Mà lòng phơi phới dậy tương lai.

- Phần 3: So sánh hai hình ảnh đã nêu trên

+ Họ là những nhân vật khác nhau trong những tác phẩm văn học khác nhau. Họ
khác nhau về giới tính, về môi trường sống, về công việc cụ thể. Nhưng họ là
những người thanh niên của cùng một thời kì chiến tranh, cùng thể hiện vẻ đẹp của
thế hệ trẻ Việt Nam trong một thời kì lịch sử đầy khốc liệt của Tổ quốc và cùng để
lại những ấn tượng sâu đậm đối với người đọc ở các giai đoạn sau.

Kết bài:
Đây là một đoạn văn ngắn nhưng biểu hiện được những nét tiêu biểu cho nội dung
và nghệ thuật của tác phẩm, của nhân vật anh thanh niên. Tác giả Nguyễn Thành
Long đã thành công trong việc khắc họa nét đẹp của tuổi trẻ Việt Nam trong giai
đoạn chiến tranh cũng như trong giai đoạn hiện nay.