1.

1 Բանկային համակարգի առանձնահատկությունները Ճապոնիայում

Եվրոպական զարգացած բանկային համակարգերի համեմատ Ճապոնիայի համակարգն ունի

որոշակի առանձնահատկություններ:
Ճապոնիան հանդիսանում է ոչ միայն արևելյան, այլև համաշխարհային ֆինանսական կենտրոն,
որի արտահայտություններից է զարգացած և հուսալի բանկային համակարգի առկայությունը:
Ֆինանսական կենտրոն լինելուց բացի, Ճապոնիան համաշխարհային առևտրի ֆինանսավորման
գծով նույնպես առաջիններից է աշխարհում:
Ի տարբերություն զարգացած բազմաթիվ այլ բանկային համակարգերի, Ճապոնիայի
առանձնահատկություններից է այն, որ մեծ է երկրի գործադիր իշխանության ազդեցությունը
բանկային համակարգի վրա: Այսպես, չնայած Ճապոնիայի բանկը (Կենտրոնական բանկը)
ինքնուրույն է վարում դրամավարկային քաղաքականությունը, սակայն այդ ծրագիրը մինչ ուժի մեջ
մտնելը պետք է հավանության արժանանա ֆինանսների նախարարության կողմից:
Ճապոնիայի բանկային համակարգը ունի եռաստիճան մոդել և կառուցված է Կեյրեցու՝ keiretsu 1
սկզբունքի հիման վրա, ինչը թույլ է տալիս նրան ապահովել տնտեսության բոլոր մակարդակներով
վարկային ռեսուրսներ ցանկացած մակարդակում: Միևնույն ժամանակ, պետական զարգացման
բանկերի դերը ճապոնական տնտեսության իրական հատվածի վարկավորման հարցում, որը
Ճապոնիայի բանկի հետ միասին զբաղեցնում է երկրի բանկային համակարգի առաջին մակարդակը,
զգալիորեն առանձնացնում է Ճապոնիան շուկայական տնտեսություն ունեցող այլ զարգացած
երկրներից:
Բանկային համակարգի մակարդակներն են.
1. Ճապոնիայի կենտրոնական բանկը (Ճապոնիայի Բանկը) համարվում է երկրի կենտրոնական
բանկային հաստատությունը, կառավարում է երկրի բոլոր բանկերը, ներառյալ` 11 պետական բանկ,
ինչպես նաև մասնավոր բանկերը:
2. Համազգային առևտրային բանկեր` քաղաքային և տարածաշրջանային, տրաստային,
երկարաժամկետ վարկավորման, օտարերկրյա:
3. Կոոպերատիվ վարկային հաստատություններ`վարկային ասոցիացիաներ, վարակյին
կոոպերատիվներ, աշխատանքային վարկային կոոպերատիվներ:
Ճապոնիայի բանկային համակարգի կարևոր առանձնահատկությունը բանկերի տեսակների
հստակ տարանջատումն է: Ճապոնիայի բանկային համակարգը ներկայացվում է Ճապոնիայի
բանկով, առևտրային բանկերով և այլ ֆինանսական ինստիտուտներով: Այս երկրում առևտրային
բանկերը բաժանվում են քաղաքային բանկերի, տարածաշրջանային բանկերի, տրաստ-բանկերի,
երկարաժամկետ վարկավորման բանկերի և օտարերկրյա բանկերի:
Քաղաքային բանկերը խոշորագույն բանկերն են, որոնք վարկավորում են, որպես կանոն,
արդյունաբերական կոնցեռներին: Տարածաշրջանային բանկերի գործունեությունը սահմանափակված
է տարածքային հատկանիշով, ունեն գործառնությունների համեմատաբար փոքր ծավալ և
վարկավորում են փոքր ու միջին բիզնեսը, մասամբ ներգրավում են նաև խնայողական ավանդներ:
Երկարաժամկետ վարկավորման բանկերը համագործակցում են խոշորագույն ձեռնարկությունների
հետ, մասամբ դրանք հիփոթեքային բանկեր են: Օտարերկրյա բանկերը այլ երկրների բանկերի
մասնաճյուղերն են և ներկայացուցչությունները: Ճապոնիայում առաջին բանկերի ստեղծումը

1
Keiretsu (ճապոներեն 系列, բառացիորեն «համակարգ», «շարք», «հիերարխիկ կարգ»)-- Ճապոնիայում խոշոր
ֆինանսական և արդյունաբերական խմբեր, կորպորատիվ կառուցվածքի ավելի հին ձևի ժառանգներ ՝
զայբացու, որոնք հիմնարարորեն կապված էին միմյանց հետ տնտեսական ոլորտներում: Որպես կանոն,
keiretsu- ն խմբավորված է այն հզոր բանկի շուրջ, որն ապահովում է խմբի բոլոր ընկերությունների
ֆինանսավորումը և գործնականում վերացնում է շուկայի մյուս մասնակիցների կողմից նրանց տիրանալու
հնարավորությունը:
հիշատակվում է 17-րդ դարից սկսած: Բանկերի ստեղծման անհրաժեշտությունը պայմանավորված էր
արդյունաբերության, առևտրի, գյուղատնտեսության արագընթաց աճով և զարգացմամբ:
Մարզային բանկերը և տարածաշրջանային II բանկերը (Chiho ginko) ավելի փոքր են
քաղաքային բանկերից և կենտրոնացած են Տոկիոյի և Օսակայի այլ քաղաքներում: Նրանց բիզնեսը
հիմնականում այն ոլորտում է, որտեղ նրանք գտնվում են, և նրանք կարող են առավելություններ
առաջարկել այդ վայրերում բիզնես գործելու համար, բայց սովորաբար որոշ ծառայություններով
սահմանափակ են քաղաքային բանկերի համեմատությամբ: Տրաստ բանկերը (Shintaku ginko)
իրավունք ունեն զբաղվել տրաստերով, բացի իրենց սովորական բանկային գործունեությունից:
Ճապոնիայում կան 64 տարածաշրջանային բանկեր, որոնք հիմնականում գտնվում են փոքր և
միջին քաղաքներում: Նրանց մեծ մասը կենտրոնացած են փոքր բիզնեսին և ֆիզիկական անձանց
վարկավորման վրա:
Ինչ վերաբերում է Ճապոնիայում գործող օտարերկրյա բանկերին, դրանք միմյանցից
տարբերվում են ինչպես իրենց ակտիվների, շրջանառության չափի, այնպես էլ հիմնական
գործառնությունների տեսակների և երկրում զբաղեցրած դիրքի: Այս պահին անհնար է ասել, թե
Ճապոնիայում որքան բանկեր են աշխատում արտասահմանյան կապիտալով: Այնուամենայնիվ,
արտասահմանյան բանկերի շարքում գերիշխող դիրք են զբաղեցնում ԱՄՆ-ի և Մեծ Բրիտանիայի
ֆինանսական հաստատությունները: Օրինակ, Նյու Յորքի առաջատար երեք բանկերին` First National
City Bank of New York-ին, Chase Manhattan Bank-ին և Bank of America-ին են պատկանում
Ճապոնիայում օտարերկրյա բանկերի կողմից տրամադրված բոլոր վարկերի մոտ 30%-ը: Չնայած այն
հանգամանքին, որ օտարերկրյա բանկերը Ճապոնիայում նույն իրավունքներն ունեն` որպես
տեղական բանկային հաստատություններ, դրանք ճապոնացիների համար չունեն նույն
հեղինակությունը:
Ճապոնիայի բանկային համակարգի յուրահատկությունը
Եվրոպական բանկային համակարգի հետ համեմատած Ճապոնիայի բանկային համակարգը
ձևավորվել է վերջին ժամանակներում որպես հիմնային մոդել՝ ընդունելով ամերիկյան բանկային
համակարգը և այժմ հաջողությամբ զարգանում է: Վերջին տարիներին համաշխարհային
նշանակություն ունեցող բանկերի թվում Ճապոնիայի մասնաբաժինը հետզհետե ավելանում է: Հզոր
ֆինանսաարդյունաբերական խմբերը, որոնք ղեկավարում են ճապոնական բանկերը, իրականացնում
են մասշտաբային արդյունաբերական ներդրումներ ԱՄՆ, Արևմտյան Եվրոպայի, Ասիայի և
Ավստրալիայի տնտեսութունների մեջ: Պետությունը իրականացնում է բանկերի նկատմամբ
վերահսկողություն և ինչ-որ չափով իր վրա է վերցնում նրանց գործունեության
պատասխանատվությունը:
Ճապոնիայի բանկային համակարգի առանձնահատկությունը կայանում է նրանում, որ
առաջատար բանկերի ղեկավարները հանդիսանում են խոշոր ֆինանսաարդյունաբերական խմբերը,
այսինքն` արդյունաբերական կազմակերպությունները խմբավորվում են բանկերի շուրջը:
Ներկայումս Ճապոնիայում գոյություն ունի վեց խոշոր ֆինանսաարդյունաբերական խմբեր, որոնց
հիմնական մասը քաղաքային խոշորագույն բանկերն են` Mizuho, Mitsubishi, Sumitomo, Fuji, Sanwa,
Dai-Ichi Kangyo:
Ճապոնիայի Բանկը բարդ հարաբերություններ ունի Ֆինանսների նախարարության հետ, որի
ղեկավարն իրավունք ունի վերահսկել բանկի գործունեությունը և նրան վարչական պատվերներ տալ:
Մասնաճյուղի կամ գործակալության հիմնադրման, օտարերկրյա վարկային և ֆինանսական
կազմակերպության հետ գործարքների, տարեկան բյուջեի հաստատման և մի շարք այլ անձանց հետ
հարցերի վերաբերյալ պահանջվում է ֆինանսների նախարարի թույլտվությունը:
Ճապոնիայի բանկը առաջնորդվում 70 տարի առաջ ընդունված օրենքով, որի շնորհիվ
պետական խիստ վերահսկողություն սահմանվեց բանկերի նկատմամբ և ֆինանսների
նախարարությանը տվեց լիազորություն փոխելու Բանկի քաղաքականությունը: Պետության
հետաքրքրությունների շրջանակը ֆինանսական և դրամավարկային ոլորտներում, ինչպես նաև
բանկի քաղաքականությունը որոշում է բանկի բարձրագույն կառավարման մարմինը՝ Քաղաքական
կոմիտեն (քաղաքականություն մշակող կոմիտեն, որը բաղկացած է 7 անդամից): Կոմիտեն կայացնում
է որոշումներ, որոնք վերաբերում են Ճապոնիայի Բանկի գործունեությանը, սահմանում է բանկային
տոկոսադրույքը, տալիս վարկի գրավի գնահատման ուղեցույցը, սահմանում է շուկայում կանխիկ
գործարքների կատարման ժամանակացույցը և այլն:
Ճապոնիայի հիփոթեքային վարկավորումը
Հիփոթեքային վարկավորման պայմաններով Ճապոնիան առավել նպաստավոր
պետություններից մեկն է: Ճապոնիայի Բանկի վարկի գծով տոկոսադրույքը կազմում է տարեկան
ընդամենը 2%, իսկ վարկի ժամկետը կարող է հասնել մինչև 50 տարի: Եթե մարդը չի հասցնում իր
կյանքի ընթացքում վարկը մարել, պարտքը փոխանցվում է նրա երեխաներին: Սկզբնական վճարը
ընտրված բնակարանի շուկայական արժեքի 10 տոկոսն է: Ճապոնիան բավականին թանկ երկիր է
ապրելու համար և այստեղ անշարժ գույքի գները շատ բարձր են: Այս դեպքում ավելի շահավետ է
ինչպես ճապոնացիների, այնպես էլ արտասահմանցիների համար տուն գնելը, քան վարձակալել:

1.2 Բանկային համակարգի առանձնահատկու թյու նները Հարավային

Կորեայու մ

Ժամանակակից բանկային համակարգի ձևավորումը Կորեայում սկսվեց XIX դարի վերջին՝

ճապոնական կապիտալի ազդեցության ներքո: 1878-ի Ճապոնիայի Առաջին Ազգային բանկը
մասնաճյուղ բացեց Կորեայում, որը իրականացնում էր տարբեր բանկային գործառնություններ,
ներառյալ ճապոնական թղթադրամների թողարկումը՝ չնայած երկիրը կորեական մետաղադրամ
ուներ:
Կորեայի բանկային համակարգը մինչև 1945թ-ը Ճապոնիայից ազատագրումը՝ բաղկացած էր
երկու առևտրային բանկերից՝ Ջոսոնի Խնայբանկ և Ֆինանսական ասոցիացիաների դաշնություն:
Առաջինը նախատեսված էր հիմնականում երկարաժամկետ Ճապոնական պետական
պարտատոմսեր ֆինանսավորելու, երկրորդը մասնագիտացած է գյուղացիներին և փոքր բիզնեսին
վարկեր տրամադրելու հարցում: Այսպիսով, նույնիսկ Կորեայում ճապոնական օկուպացիայի
ընթացքում հիմք դրվեց երկկողմանի բանկային համակարգի: Այնուամենայնիվ, կորեական բանկերը
սպասարկում էին Ճապոնիայի տնտեսական շահերը:
Կորեայի բանկը ստեղծվել է որպես կենտրոնական բանկ 1950 թվականի հունիսի 12-ին: Նրա
հիմնական գործառույթներն էին՝ արժույթի բոլոր տեսակների թողարկումը. դրամավարկային և
վարկային քաղաքականության ձևավորում և իրականացում. արտարժույթի վերահսկման
գործառույթների վարում, Հարավային Կորեայի ֆինանսական համակարգի բազմաթիվ ասպեկտների
վերաբերյալ վիճակագրության ուսումնասիրություն, հավաքագրում և պատրաստում և մասնավոր
բանկերի գործունեության վերահսկողություն և կանոնակարգում:
Հարավային Կորեայի բանկային համակարգի տարրերն են
Հայրենական բանկեր Օտարերկրյա բանկի մասնաճյուղեր
Այս տեսակներից յուրաքանչյուրը իր հերթին բաժանվում է ենթատեսակների, որն էլ
հանդիսանում է Հարավային Կորեայի բանկային համակարգի առանձնահատկություններից մեկը
 ՀԱՅՐԵՆԱԿԱ
Ն ԲԱՆԿԵՐ

ԱՌԵՎՏՐԱ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱՑ
ՅԻՆ ՎԱԾ

Պետակ Կորեայի Զարգազման բանկ,

Տարածա
ան Արտահանման-ներմուծման բանկ ,
շրջանայ
(Ազգայի Արդյունաբերական բանկ ,
ին
ն) NongHyup (գյուղատնտեսական)
բանկ ,
Suhyup (Ձկնորսաբուծության )
բանկ
Հայրենական բանկերը իրենց հերթին բաղկացած են մասնագիտացված բանկերի (Զարգազման բանկ,
Արտահանման-ներմուծման բանկ, Արդյունաբերական բանկ, NongHyup բանկ, Suhyup բանկ) և
առևտրային բանկերի (Ազգային և տարածաշրջանային):
Պետական բանկերը գործունեություն են իրականացնում ամբողջ երկրով առանց որևէ
սահմանափակման: Ներկայումս Կորեայում գործում է 6 ազգային բանկեր
Citibank Korea  KEB Hana Bank   KB Kookmin Bank  Standard Chartered Korea  Shinhan Bank  Woori
Bank 
իսկ 2017թ.-ի ապրիլից Կորեայում սկսեց գործել առաջին ինտերնետ բանկը`K Bank, իսկ հետո՝ Kakao
bank: Միայն ինտերնետային բանկերը, որոնք չունեն ֆիզիկական մասնաճյուղեր, հաճախորդներին
թույլ են տալիս ամեն ինչ անել՝ բանկային հաշիվ բացելուց մինչև վարկ վերցնելը, օգտագործելով
միայն իրենց սմարթֆոնը: Դրանք նաև ավելի էժան են, քան բանկ հաճախելը:
Տարածաշրջանային բանկերը առաջին անգամ ստեղծվել են 1967թ.-ին` նպատակ ունենալով
հավասարակշռել տարածաշրջանային տնտեսական զարգացումը և ապահովել ավելի մեծ
ֆինանսական ծառայությունների շրջանակ գյուղական շրջաններին: Ինչպես ազգային բանկերը,
տարածաշրջանային բանկերը պահպանում են մասնաճյուղային ցանցը համապատասխան
տարածքներում: Մարզային բանկերը հիմնականում սպասարկում են իրենց մարզերի փոքր և միջին
ձեռնարկություններին (ՓՄՁ), տնային տնտեսություններին և անհատ վարկառուներին: 2018
թվականի հունիսի 1-ի դրությամբ գործում էին վեց տարածաշրջանային բանկեր Daegu, Busan,
Gwangju, Jeju, Jeonbuk և Gyongnam-ը:
Մասնագիտացված բանկերը ստեղծվել են 1960-ականներին, հիմնականում օգնելով առևտրային
բանկերին այն տարածքներում, որտեղ սահմանափակ կապիտալի պատճառով նրանք չեն
կարողացել ապահովել բավարար ֆոնդեր, ինչպես նաև աջակցել հատուկ արդյունաբերական
ոլորտներին, որոնք կառավարության կողմից առաջնահերթություն են ստացել իրենց տնտեսական
զարգացման ծրագրերում: Սակայն բանկային փոփոխություններից հետո, մասնագիտացված
բանկերը սկսեցին ընդլայնել իրենց բիզնեսները առևտրային բանկային ոլորտում: Նրանց կապիտալի
մասնաբաժինը այն հատուկ ոլորտների համար, որոնք ի սկզբանե նախատեսվում էր սպասարկել,
դեռևս համեմատաբար մեծ է: Կապիտալ հավաքագրելու ժամանակ մասնագիտացված բանկերը
հիմնականում ապավինում են պետական միջոցներին և պարտատոմսերին, չնայած նրանք
մրցակցում են առևտրային բանկերի հետ ավանդների համար: Օրենքի համաձայն, հինգ հայտնի
մասնագիտացված բանկային կազմակերպություններ են ՝
 Կորեայի զարգացման բանկը.
 Կորեայի արտահանման-ներմուծման բանկ;
 Կորեայի արդյունաբերական բանկ;
 Գյուղատնտեսական կոոպերատիվների ազգային միություն կամ NongHyup բանկ;
  Ձկնորսության կոոպերատիվների ազգային միության Suhyup Bank- ը:
Օտարերկրյա բանկի մասնաճյուղեր -Օտարերկրյա բանկի մասնաճյուղերը առաջին անգամ
Կորեայում հիմնադրվել են 1967-ին՝ խրախուսելու օտարերկրյա կապիտալի հոսքը և բարելավելու
մուտքը միջազգային կապիտալի շուկաներ: 1984-ին կառավարությունը սկսեց հեռացնել
սահմանափակումները օտարերկրյա մասնաճյուղերի նկատմամբ` փորձելով մակարդակը
հավասարեցնել տեղական բանկերին, իսկ 1991-ին զգալիորեն թեթևացրեց արտասահմանյան
բանկերի կանոնակարգերը` Կորեայում գործող բանկային կազմակերպությունների միջև ավելի մեծ
մրցակցությունը խթանելու համար: Օրինակ՝ կառավարությունը արտասահմանյան բանկերին թույլ
տվեց բացել բազմաթիվ մասնաճյուղեր նույն չափորոշիչներով և ընթացակարգերով, ինչը կարող են
անել ներքին բանկերը, և հավասար մրցակցություն ունենալ այդ բանկերի հետ: Ավանդաբար
Կորեայում արտասահմանյան բանկերի մասնաճյուղերը մասնագիտանում են մեծածախ բանկային
գործի մեջ: Սակայն շուկայի աճի ազատականացման արդյունքում օտարերկրյա բանկերը վերջին
շրջանում մրցակցում են տեղական բանկերի հետ ավելի լայնածավալ բանկային բիզնեսի հետ:
Կորեայի բանկային համակարգի առանձնահատկություններից մեկը այն է, որ բանկերի
նկատմամբ վերահսկողություն իրականացնում են առանձին՝ հատուկ այդ նպատակով ստեղծված
կազմակերպություններ` Ֆինանսական ծառայությունների հանձնաժողով` FSC և Ֆինանսական
վերահսկողական ծառայություն` FSS: Որպես Կորեայի միասնական վերահսկող մարմին, THE FSS
իրականացնում է բանկերի, ոչ բանկային ֆինանսական ընկերությունների, ֆինանսական
ներդրումային ծառայություններ մատուցողների և ապահովագրական ընկերությունների նկատմամբ
վերահսկողություն, այնպես, որ դրանք համապատասխանեն որոշակի անվտանգության և
հուսալիության սկզբունքներին, չափանիշներին, պահանջներին և երաշխիքներին: Բացի այդ, THE FSS
իրականացնում է կապիտալի շուկայի վերահսկողություն, սպառողների պաշտպանություն և այլ
վերահսկողության գործողություններ` որպես The FSC-ի կողմից լիազորված մարմին:

1.3 Բանկային համակարգի առանձնահատկությունները Չինաստանի

Ժողովրդական Հանրապետությունում

Չինաստանի բանկային համակարգը ակտիվներով ամենամեծն է աշխարհում, որի ընդհանուր

ակտիվները կազմում են 40.1 տրիլիոն ԱՄՆ դոլար՝ 2019 թվականի առաջին եռամսյակի տվյալներով:
Չինաստանի բանկային համակարգը ենթարկվել է էական փոփոխություններրի 1990-2000-ական թթ-
ին, որի հիմնական նպատակը բանկերի մրցունակության բարձրացումն էր: Բանկերն այժմ գործում են
ավելի շատ արևմտյան բանկերի քաղաքականությամբ ու նմանությամբ, քան երբևէ: Եվ չնայած
Չինաստանի բանկային համակարգը մնացել է երկրի կառավարության ձեռքում, ներկայումս բանկերն
ավելի մեծ ինքնավարություն են ձեռք բերել:
Չինաստանի բանկային համակարգի կառուցվածքը
Ընդհանուր առմամբ, ՉԺՀ բանկային համակարգը բնութագրվում է պետական վերահսկողության
բարձր աստիճանով: Չինաստանի բանկային համակարգը կարելի է բնութագրել որպես երկաստիճան
կենտրոնական բանկը՝ Չինաստանի Ժողովրդական բանկ, չորս պետական առևտրային բանկ և 11
առաջին կարգի ազգային բանկ, ինչպես նաև 179 գործող բանկեր, 100 քաղաքային առևտրային բանկ,
3200 քաղաքային և 44,000 գյուղական վարկային կոոպերատիվներ:
Մասնագիտացված բանկեր - Երկրի չորս մասնագիտացված բանկերը կամ Մեծ Քառյակի
բանկերը ներառում են Չինաստանի բանկը (BOC), Չինաստանի շինարարական բանկը (CCB),
Չինաստանի գյուղատնտեսական բանկը (ABC) և Չինաստանի արդյունաբերական և առևտրային
բանկը (ICBC): Այս չորս առևտրային բանկերը 2018թ.-ի դրությամբ աշխարհի խոշորագույն բանկերն
են (ըստ ակտիվների):
 20 Խոշորագույն բանկերը 2019թ-ին ընդհանուր ակտիվներով
1. Industrial and Commercial Bank of China (ICBC) …. $4,009 մլրդ.
2. China Construction Bank Corporation….. $3,400 մլրդ.
3. Agricultural Bank of China. ... $3,235 մլրդ.
4. Bank of China ltd. ... 2,991 մլրդ.
5. Mitsubishi UFJ Financial Group. ... $2,780 մլրդ.
6. JPMorgan Chase. ... $2,533 մլրդ.
7. HSBC Holdings plc. ... $2,520 մլրդ.
8. BNP Pariba. $2,357 մլրդ..
9. Bank of America (BOA) $2,281 մլրդ..
10. Credit Agricole -$2,117 մլրդ..
Աղյուսակ 2 Այն երկրները որոնք ամենաշատ թվով բանկերը ունեն խոշորագույն բանկերի
ցուցակում
100 խոշորագույն
Վարկանիշ Երկիր բանկերի ցուցակում
բանկեր քանակը
1 Չինաստան 18
2 ԱՄՆ 12
3 Ճապոնիա 8
4 Ֆրանսիա, Մեծ Բրիտանիա 6
5 Կանադա, Գերմանիա, Իսպանիա 5
Ավստրալիա, Բրազիլիա, Հարավային Կորեա,
6 4
Շվեդիա
7 Իտալիա, Նիդերլանդներ, Սինգապուր 3
Չինաստանի արդյունաբերական և առևտրային բանկը (ICBC) Չինաստանում ամենամեծ բանկն
է` ընդհանուր ակտիվներով, աշխատողներով և հաճախորդներով: ICBC-ն իրեն տարբերակում է մյուս
պետական առևտրային բանկերից լինելով երկրորդը արտարժույթի բիզնեսում: Այն նախկինում
հանդիսանում էր Չինաստանի քաղաքային տարածքների և արտադրական ոլորտի միջոցների
հիմնական մատակարարը:
Չինաստանի բանկը (BOC) մասնագիտանում է արտարժույթի գործարքների և առևտրի
ֆինանսավորման ոլորտում: 2002-ին BOC Hong Kong (Holdings) ընկերությունը հաջողությամբ
ցուցակագրվեց Հոնկոնգյան բորսայում: Գործարքը նշանակալի քայլ էր Չինաստանի բանկային
համակարգի բարեփոխման մեջ:
Չինաստանի շինարարական բանկը (CCB) մասնագիտանում է միջին և երկարաժամկետ
վարկեր տրամադրելով երկարաժամկետ մասնագիտացված նախագծերի, ինչպիսիք են
ենթակառուցվածքային ծրագրերի և քաղաքային բնակարանների կառուցման զարգացումը:
Չինաստանի Գյուղատնտեսական բանկը (ABC) մասնագիտանում է Չինաստանի
գյուղատնտեսական ոլորտը ֆինանսավորելու գործում և մեծածախ ու մանրածախ բանկային
ծառայություններ է առաջարկում ֆերմերներին, քաղաքային և գյուղական ձեռնարկություններին
(TVE) և գյուղական այլ հաստատություններին:
Ping An Bank-ը մասնագիտանում է մանրածախ և կորպորատիվ բանկային ծառայություններում,
ներառյալ ներդրումային բանկային ծառայությունները:
Հատուկ վարկավորման նպատակով բանկեր. Դրանք ներառում են Չինաստանի
գյուղատնտեսական զարգացման բանկը (ADBC) և Չինաստանի զարգացման բանկը (CDB) և
Չինաստանի Արտահանման-Ներմուծման բանկը (Chexim):
Առևտրային բանկեր- Չինական բանկային շուկայում երրորդ նշանակալի խումբը քաղաքային
առևտրային բանկերն են: Նրանցից շատերը հիմնադրվել են քաղաքային վարկային
կոոպերատիվների հիման վրա: Առաջինը Շենժեն քաղաքի առևտրային բանկն էր 1995 թվականին
հիմնադրված:
Քաղաքային առևտրային բանկերի մեծ մասը սերտ կապեր ունեն տեղական
ինքնակառավարման մարմինների հետ և մեծամասնությամբ կամ ամբողջովին պատկանում են
պետական սեփականությանը: Չնայած քաղաքային առևտրային բանկերի շուկան ուղղված է
տարածաշրջանային տնտեսությանը սատարելուն, այն նաև ֆինանսավորում է տեղական
ենթակառուցվածքները և կառավարական այլ ծրագրեր: 2008 թվականից ի վեր քաղաքային
առևտրային բանկերի համար ստեղծվել է ուժեղ միտում բիզնեսի ընդլայնման իրենց հայրենի շրջանից
դուրս: Նրանք նաև հաճախ հանդիսանում են գյուղական և քաղաքային բանկերի հիմնական
բաժնետերը (VTB- village and township banks): Ոմանք ստեղծել են, այսպես կոչված, փոքր վարկերի
ստորաբաժանումներ, որպեսզի ավելի լավ ծառայեն փոքր բիզնեսի հաճախորդներին: Քաղաքի
առևտրային բանկերի օրինակներն են Taizhou City Commercial Bank- ը, Պեկինի բանկը, Tianjin Bank- ը
և Ningbo- ի բանկը:
Չինական բանկերը տարիներ շարունակ վերահսկվում էին իրենց կառավարության կողմից: Թեև
այս ռազմավարությունն, անշուշտ, օգնել է նրանց աճին, այն նրանց միջազգային մրցունակության
համար ոչ մի հրաշք չի գործել:
Չինական բանկերը շարունակում են արագորեն ընդլայնվել ինչպես ներքին շուկայում, այնպես
էլ արտերկրում: Նրանք ունեն մինչ այժմ աշխարհում ամենամեծ բանկային հատվածը: Չնայած
չինական բանկերի արտաքին պահանջները շատ փոքր են, համեմատած իրենց ներքին պահանջների
հետ, դրանք նշանակալի են վարկառու շատ երկրների համար, մասնավորապես Ասիայում,
Աֆրիկայում և Կարիբյան ավազանում: Այս բանկային հարաբերություններից շատերը կապված են
չինական արտասահմանյան ուղղակի ներդրումների հետ, իսկ ավելի քիչ` առևտրի հետ:
Չինաստանի բանկային համակարգի մեծամասնությունը տեղական է: Օտարերկրյա բանկերի
մասնաճյուղերին, դուստր ձեռնարկություններին պատկանում է բանկային համակարգի ընդհանուր
ակտիվների ընդամենը 1,25%-ը: Այս համատեքստում, և հաշվի առնելով, որ Չինաստանը օֆշորային
կենտրոն չէ, չինական բանկերի կողմից ներկայացված պահանջները չեն ներկայացնում այլ բանկային
համակարգերի կարևոր անուղղակի պահանջներ, հատկապես զարգացող և զարգացած երկրների
դեպքում: Չինաստանի բանկային համակարգը կամաց-կամաց վերափոխվում է կենտրոնացված,
պետական սեփականությունից և պետության համար վարկերի տրամադրող բանկից գնալով դեպի
ավելի մրցակցային բանկերի:

1.4 Բանկային համակարգի առանձնահատկությունները Սինգապուրում

Սինգապուրը հանդիսանում է աշխարհի ամենազարգացած ֆինանսակական կենտրոններից

մեկը, և այստեղ մեծ ուշադրության է արժանի այնպիսի կարևոր ոլորտ, ինչպին է բանկային
համակարգը:
90-ական թվականներից Սինգապուրը դարձավ աշխարհի ֆինանսական կենտրոններից մեկը,
որը զիջում է Լոնդոնին, Նյու-Յորքին և մի փոքր Տոկիոյին: Այսպիսի հաջողությունը պայմանավորված
էր օրենքի գերակայությամբ, ներդրողների համար հավասար պայմամների ստեղծմամբ, բիզնես
միջավայրի ազատականացմամբ, կորուպցիայի վերացմամբ և կառավարության ազնվությամբ:
Սինգապուրի հաջողությունը, որպես միջազգային ֆինանսական կենտրոն, հիմնված է նրա
հուսալի վերահսկողության և բիզնես միջավայրի վրա: Այս գործոնները գրավել են առաջատար
ֆինանսական ինստիտուտների և համաշխարհային ներդրողների վստահությունը:
Այսօր, Սինգապուրն ունի ավելի քան 1200 ֆինանսական հաստատություններ, որոնք
առաջարկում են տարբեր պրոդուկտներ և ծառայություններ տարբեր դասերի ակտիվների համար:
 2013թ. ԱՄՀ կողմից իրականացված սթրես թեստի արդյունքում Սինգապուրի բանկերը
համարվեցին աշխարհում ամենակայուն բանկերից, որոնք կարող են դիմակայել տնտեսական ուժեղ
ցնցումների: Այս ամենը Սինգապուրին դարձնում է գրավիչ վայր բիզնես ներդրման համար և 2015թ.
Սինգապուրը կրկին ճանաչվել է որպես բիզնեսի համար առավել հարմարավետ և բարենպաստ
երկիր:
Սինգապուրի բանկային համակարգը կազմված է կենտրոնական բանկից, առևտրային
բանկերից և վարկային ու հաշվարկային կենտրոնների ցանցից: Երկրում գործում է 121 առևտրային
բանկեր, այդ թվում `տեղական 6, օտարերկրյա` 119:
Երկրի կենտրոնական բանկը Սինգապուրի դրամավարկային մարմինն է, որը սահմանում է
դրամավարկային քաղաքականությունը երկրում, կարգավորում է բանկային և ֆինանսական
հաստատությունների գործունեությունը, որոշում է դրամական միջոցների ծավալը:
Սինգապուրի դրամական կառավարման մարմինը (Monetary Authority of Singapore) կամ
Սինգապուրի դրամավարկային մարմինը պարբերաբար իրականացնում է Սինգապուրի
ֆինանսական և բանկային համակարգի խոցելիության և ռիսկերի տարբեր գնահատումներ` հաշվի
առնելով համաշխարհային տնտեսության հնարավոր բացասական սցենարները` ապահովելու
կայունությունն ու սթրեսսակայունությունը:
Սինգապուրում բանկերը կարելի է բաժանել երեք հիմնական տեսակի.
1. Առևտրային, ներառյալ օֆշորային և մեծածախ բանկեր, ինչպես նաև ծառայությունների
ամբողջական փաթեթ տրամադրող բանկեր,
2. Առևտրային բանկեր, որոնք զբաղվում են կորպորատիվ անձանց ֆինանսավորմամբ,
ներդրումային պորտֆելի կառավարմամբ, (merchant)
3. Ֆինանսական, որոնք նախատեսված են փոքր չափերով ֆինանսավորում կատարելու համար,
նրանց թույլ չի տրվում տրամադրել 5.000 սինգապուրական դոլարից ավելի չապահովված վարկեր:
Ծառայությունների ամբողջական փաթեթ տրամադրող բանկեր Բանկերը, որոնք ապահովում են
ծառայությունների ամբողջական փաթեթ, իրականացնում են բանկային օրենսդրությամբ
նախատեսված բոլոր ծառայությունները: 2010թ. նոյեմբերից Սինգապուրում գործում են այդպիսի 31
բանկեր, այդ թվում 6 տեղական և 25 արտասահմանյան: Արտասահմանյան բանկերը, որոնք
ապահովում են ծառայությունների ամբողջական փաթեթ, կարող են ունենալ միայն 15 մասնաճյուղեր
երկրում: 2002թ.–ից այս տեսակի բանկերը EFTPOS ցանցի միջոցով տրամադրել են դեբետային
ծառայություններ, լրացուցիչ կենսաթոշակային ապահովության փաթեթ, օգտագործել ներդրումային
հաշիվներ և ընդունել ավանդներ:
Մեծածախ բանկեր Մեծածախ բանկերը ապահովում են օրենքով թույլատրված բոլոր բանկային
ծառայությունները, բացառությամբ մանրածախ: Մեծածախ բանկերի գործունեությունը
կարգավորվում է Սինգապուրի դրամավարկային մարմնի կողմից թողարկված մեծածախ բանկերի
աշխատանքների վերաբերյալ առաջարկություններով: Սինգապուրում կան 51 մեծածախ բանկեր, այդ
թվում մեկ տեղական:
Օֆշորային բանկեր Օֆշորային բանկերը կարող են իրականացնել բոլոր տեսակի բանկային
ծառայություններ, սակայն նրանք կարող են բանկային գործառնություններ իրականացնել միայն
ասիական արժույթներով, որոնք արտահայտվում են ասիական արժույթների միավորներով:
Օֆշորային բանկերի գործունեությունը կարգավորվում է Սինգապուրի դրամավարկային մարմնի
կողմից թողարկված օֆշորային բանկերի աշխատանքների վերաբերյալ առաջարկություններով:
Սինգապուրում գործում էր 38 օֆշորային բանկեր:
Առևտրային բանկեր (merchant) Առևտրային բանկերը զբաղվում են կորպորատիվ անձանց
ֆինանսավորմամբ` բաժնետոմսերի և թողարկված պարտատոմսերի, միաձուլումների և
ձեռքբերումների, ներդրումային պորտֆելի կառավարման, կառավարման խորհրդատվության և այլ
վճարվող բաժանորդագրական ծառայություններով: Այդ բանկերը հիմնականում իրականացնում են
իրենց գործառնությունները ասիական արժույթներով: Բանկերը կարգավորվում են առևտրային
բանկային դիրեկտիվների կողմից :
Լինելով «Ասիայի Շվեյցարիան» ՝ Սինգապուրը հզոր բանկային հանգույց է, որն ապահովում
դրամական գործունեությունը է ոչ միայն ներքին բանկերի համար, այլև ամբողջ Ասիա-Խաղաղ
օվկիանոսի համար: Երկիրը կայուն քաղաքական և տնտեսական մթնոլորտում, արդյունավետ
օրենսդրության և հարկման դաշտում, կեղծիքների և փողերի լվացման հանցագործությունների դեմ
իրավապահ մարմինների արդյունավետ գործունեության իրականացման պայմաններում բանկային
համակարգը դարձնում է աշխարհում ամենամրցունակներից: Սինգապուրը Ասիայի երրորդ խոշոր
ֆինանսական կենտրոնն է (Հոնկոնգից և Ճապոնիայից հետո), որն ընդգրկում է ավելի քան 120
օտարերկրյա բանկ և 6 տեղական բանկ:
Սինգապուրի բանկային համակարգի առանձնահատկություններն են
 Օտարերկրյա բանկերի գերակշռությունը Սինգապուրին բերեց գլոբալ բանկային ասպարեզ` նրան
դարձնելով խոշոր մրցակցային երկիր: Տեղական բանկային համակարգում մշտական
մրցակցությունը ոգեշնչում է եզակի ֆինանսական ապրանքների զարգացմանը և սահմանում է
նպաստավոր գնային քաղաքականություն:
 1999 թ.-ին բանկային ոլորտում ազատականացումը հանգեցրեց օտարերկրյա բանկերին բանկային
լիարժեք արտոնագրերի տրամադրմանը, մեծածախ գործառնություններում օֆշորային բանկերի
համար ավելի մեծ ազատության ապահովմանը, կորպորատիվ կառավարման վերանայմանը,
տեղական բանկերում օտարերկրյա բաժնետոմսերի մասնաբաժնի սահմանի բարձրացմանը և
սահմանափակ:
 Սինգապուրը դարձել է մրցակցային ներդրումային կենտրոն՝ կառավարության ակտիվ ջանքերի,
հաստատված պարտատոմսերի ստեղծման և Սինգապուրյան ֆոնդային բորսայի
հաջողությունների շնորհիվ, որոնք գրավում են արտասահմանյան ընկերություններին:
 Բանկային Գաղտնիքի մասին օրենքները (բանկային ակտ, բաժին 47) և անհատական բանկային
ծառայությունները մեծահարուստների բազմություն են ներգրավել Սինգապուրյան բանկեր:
Սինգապուրը այն եզակի ֆինանսական օֆշորային կենտրոններից է, որը չի ստորագրել ԵՄ
հարկային հրահանգը (2005 թ.), որը Սինգապուրին պարտավորեցնում է բացահայտել որոշ
մասնավոր տեղեկատվություն իր օտարերկրյա ներդրողների վերաբերյալ: Իր հաճախորդների
շահերի նման հավատարմության համար Սինգապուրը ստացել է «Ասիայի Շվեյցարիա»
մականունը: Բարձր եկամուտ ունեցող մարդկանց համար, ովքեր իրենց գումարը վստահել են
Սինգապուրին, առաջարկվում են ակտիվների կառավարման բազմաթիվ ծառայություններ`
հարկերի պլանավորում, ակտիվների պաշտպանություն, ներդրումային ռազմավարություն,
տարբեր տեսակի արտոնյալ վարկեր, խորհրդատվություն և այլն:
Սինգապուրի բանկային համակարգի հաջողությանը նպաստած գործոններ են՝
 Սինգապուրի բանկային շուկայի ազատականացում:
 Արտասահմանյան բանկերի ընդլայնումը, որոնց մի մասը Սինգապուրը դարձրեց
տարածաշրջանային կամ նույնիսկ գլոբալ հարթակ կարևոր բանկային ծառայությունների
համար, որն էլ իր հերթին հանգեցրեց մրցունակության բարձրացման:
 Մրցակցության բարձրացումը խթանել է նորարարական ապրանքների և մրցակցային գնային
մոդելների զարգացումը:
 Բարդ բանկային ծառայությունների մատուցում, ինչպես կորպորատիվ, այնպես էլ ներդրումային
բանկային գործունեություն, ի լրումն ավանդական վարկային և ավանդային գործառույթների:
 Բանկային տեղեկատվության գաղտնիության խստագույն օրենքները, հարկային
քաղաքականությունը և հարստության կառավարման մի շարք ծառայություններ:
 Փոքր և միջին ձեռնարկությունների կարիքների բավարարման արդյունավետ կազմակերպում,
որոնք կազմում են Սինգապուրի բանկային շուկայի զգալի մասը: