M41 Walker Bulldog Vs T-54 PDF

M41 Wakler Bulldog VS T-54 : Laos and Vietnam 1971-75
Beckwith Tim
M41 WALKER BULLDOG
CHRIS McNAB BECKWITH TIM

M41 Wakler Bulldog VS T-54 : Laos and Vietnam 1971-75 Beckwith Tim
အမ်-၄၁ ဝ ေါ်ကာဘူးဝ ေါ့တငေါ့်

နွင႔္
တီ-၅၄ တငေါ့်
BECKWITH TIM (ဘာသာပြန်)

Publication History
အတိုင်ူးအတာမ ာူး
၁ ကီလိုမီတာ = ၀.၆၂ မိုင်

၁ မီတာ = ၁.၀၉ ကိုက် / ၃.၂၈ ဝြ
၁ စင်တီမီတာ = ၀.၃၉ လက်မ
၁ မီလီမီတာ = ၀.၀၄ လက်မ
၁ ကီလိုဂရမ် = ၂.၂၀ ဝြ င် / ၃၅.၂၇ ဝအာင်စ
၁ တန် = ၀.၉၈ (ဗ တသျှ) တန် /
၁.၁၀ (အဝမရကန်) တန်
၁ ကီလို၀ြ် = ပမင်ူးဝကာင်ဝရ ၁.၃၄ ဝကာင်
This electronic version is published © 2020

by Military Notes (စစ်မှတတ
် မ််း) Admin Team
Email: militarynotespublishing@gmail.com
© 2020 Military Notes (စစ်မှတတ
် မ််း)
မျက်နှှာဖို်းဒီဇိုင််းနှင့်် အတွင််းအပြင်အဆင် - Theikdi Zaw
ဝ ဟာရအညွန်ူး
APCBC/HE-T: Armour-Piercing Capped

Ballistic Cap/High Explosive - Tracer
APDS: Armour-Piercing Discarding
Sabot
APHE-T: Armour-Piercing High
Explosive - Tracer
HE: High Explosive
HEAT: High Explosive Anti-Tank
HVAP: High Velocity Armour-Piercing
We Proudly Created this Ebook with Pyidaungsu Font, supporting

the Unicode conversion processes of Myanmar Unicode Community
The author grants the Army, the Navy, the Air Force & supporting service
branches of Tatmadaw (Defense Services) permission to reproduce, store in
a retrieval system, or transmit in any form or by any means, electronic,
electrical, chemical, mechanical, optical, photocopying, reading
this publication for InterService purposes.
ABOUT THE AUTHOR
The author, Theikdi Zaw, joined Military Notes (စစ်မှတ်တမ််း) in 2017 as a columnist
specialised in Naval & Military History studies. He”s an engineering student, studying
Mechanical Engineering at Hmawbi Technological University. In 2019, he enlisted in
No(1), University Training Corps (Regiment-sized unit under the operational control
of Directorate of Peoples Militia and Frontier Forces which annually trains nearly a
thousand university students) as a private (promotable). He is one of the sole founders
of Military Notes Journal, established in 2018. He now specialises in US military,
particularly the Ground Forces. His interests in US military are mainly in the areas of
defence reform, force structure, training, strategic exercises, military theory,
perspectives on future planning and combat capability and readiness, and the last but
not the least; operational analysis. Among his numerous publications are following;
စစ ်းဥယ ျာဥ်စစ်ဆင်စ ်း၊ ရု ှျာ်းတပ်မစတျာ်နှင့်် အီလက်ထစ ျာနစ်စစ်ဆင်စ ်း - ၂၀၂၅
ခုနှစသ
် ို့စု မ ျာ်ကကည့််ခခင််း၊ T-90 စံခပြုတင့်် (သို့မ
ု ဟုတ်) ရု ှျာ်းနုင်ငသ
ံ စ်၏ ပထမဦ်းဆံု်းစသျာ
ပင်မတုကပ
် ွဲ၀င်တင့််၊ အစမ ကန်ကကည််းတပ်သံု်း Stryker တုက်ပွဲ၀င်သံခ ပ်ကျာယျာဉ်မ ျာ်း and more.
He now resides at Yangon.
This work is dedicated to those who served in Cavalry & sacrificed their lives
for national solidarity & non-disintegration of our Union
ဘာသာပြန်ဆိုသ၏အမာစာ
ဗီယက်နမ်စစ်ြွွဲဆိုလျင် ဘဘောင််းဘီအနက်ဝတ် AK-47 ရင

ို ်ဖယ်ကင
ို ်ဗယ
ီ က်ဘကောင််းမျော်း၊ ရဟတ်ယောဉ်မျော်းပဖင့််
ဆင််းသက်တက
ို ်ြွွဲဝင်ကကသည့်် အဘမရကန်စစ်သည်မျော်း ဗို်းတန်ချန်မျော်းစွော ကကွဲချဘနသည့်် B-52
ဗို်းကကွဲဘလယောဉ်ကကီ်းမျော်းအော်း ပမင်ဘယောင်မကကမည်မှော မလွွဲြင်။ သဘ
ိုို့ သော် ဘပမပြင်စစ်ဆင်မှုတင
ွ ်
အဘရ်းြါသည့််အခန််းကဏ္ဍမှ ြါဝင်ခဘ
ွဲ့် သော်လည််း သမိုင််းတွငတ
် မ်ပမြှြဘ
် နသည့်် သချြ်ကောတြ်ဖွွဲွဲ့မောှ မူ
လူသမမျော်းလှဘြ။ ဗီယက်နမ်စစ်ဘပမပြင်သိုို့ သချြ်ကောစတင်ဘရောက်ရှလောသည့်် အဘစောဆို်းမှတ်တမ််းမှော ၁၉၆၅
ခိုနစ
ှ ် မတ်လ ၉ ရက်ဘနို့က Da Nang တွင် ကမ််းတက်ခ့်သ
ွဲ ည့်် အဘမရကန်မရင််းတြ်ဖွွဲွဲ့ အမှတ(် ၃)တင့်တ
် ြ်ရင််း၊
တြ်ခွဲွ B ၊ တြ်စ(ို ၃) မှ M48A3 ြက်တန်တင့််မျော်း ဘရောက်ရှလောမှုနှငအ
့်် တူ စတင်ခသ
ွဲ့် ည်ဟို ယူဆရသည်။
အဘမရကန်မရင််းတြ်ဖွဲ့ွွဲ အဘနပဖင့်် ၎င််းတ၏
ိုို့ တောဘဝ်းချီအယူအဆအရ စစ်လက်ရို်းစိုလင်ဘအောင်
ဘခေါ်ဘဆောင်လောပခင််းပဖစ်ဘသော်လည််း ထိုစဉ်က ဒိုတယကမဘောစစ်နင
ှ ့်် ကရ
ို ်းီ ယော်းစစ်ြွွဲအတွင််းက
နည််းဗျျူဟောအဘတွွဲ့အကကြုံမျော်းအော်း ဆက်လက်ကိုငစ
် ထ
ွွဲ ော်းဆွဲပဖစ်သည့်် အဘမရကန်ကကည််းတြ်ကမူ
စစ်ကစော်းရန်ခက်ခသ
ွဲ ည့်် ဘတောင်ဗီယက်နမ်ဘပမအဘနအထော်းတွင် သချြ်ကောတြ်မျော်းအော်း အသို်းချရန်
အစီအစဉ်မရှခွဲဘ
့် ြ။ သဘ
ိုို့ သော် လက်ဘတွွဲ့တိုကြ
် ွွဲဝင်ကကရောတွငဘ
် တော့် သချြ်ကောအော်း ဆက်လက်ပငင််းြယ်ထော်း၍
မရဘတော့်သည်ကို ဘပမပြင်တြ်မှျူ်းမျော်း သဘဘောဘြါက်လောကကပြီ်း ၁၉၆၅ ခိုနစ
ှ ် နှစ်လယ်တင
ွ ်
ဗီယက်နမ်စစ်ဘပမပြင်သိုို့ ဝင်ရမည့်် အမှတ်(၁)ဘပခလျင်တြ်မ (ယနတယော်း) သည် သချြ်ကောတြ်မျော်း
ဘခေါ်ဘဆောင်သောွ ်းခွင့််ပြြုံရန် ြထမဆို်းဘတောင််းဆသ
ို ည့်် တြ်ဖွွဲွဲ့ပဖစ်လောသည်၊ ကနဦ်းတွင်
ပငင််းြယ်ခခွဲရ
့် ဘသော်လည််း ဘနှာက်ြင
ို ််းတွင် တြ်မပမင််းတြ်ရင််းအော်း ဘခေါ်ဘဆောင်သောွ ်းရန် ခွင့််ပြြုံဘြ်းခွဲသ
့် ည်။
၁၉၇၀ ခိုနစ
ှ ် အဘရောက်တင
ွ ်ဘတော့် ဗီယက်နမ်ဘရောက် အဘမရကန်တြ်ဖွွဲွဲ့အော်းလို်း၏ ၄၆ ရောခင
ို ်နှုန််းမှော
ယနတယော်းတင်တြ်မျော်း ပဖစ်ဘနဘလပြီ။ ၎င််းတက
ိုို့ ိုယတ
် င
ို ် ယနတယော်းတင်တြ်မျော်းပဖစ်ဘအောင်
တြ်ဆင်သည်သောမက မဟောမတ် ဘတောင်ဗယ
ီ က်နမ်တြ်မဘတော်အော်းြါ အဘက်ဘက်ကြ့်ြို်း၏၊ M113
သချြ်ကောလူသယ်ယောဉ်မျော်း၊ M41 Walker Bulldog နှင့်် M48 Patton တင့််မျော်း ပဖည့်တ
် င််းဘြ်းသည်။ တဖက်
ဘပမောက်ဗီယက်နမ်သည်လည််း ကွန်ပမျူနစ်ဆရောကကီ်းမျော်းပဖစ်သည့်် တရိုတ်နီနင
ှ ့်် ဆဗ
ို ီယက်တထ
ိုို့ မှ T-34
တင့််မျော်း၊ T-54 တင့််မျော်း နှင့်် PT-76 တင့််မျော်း လိုသဘလောက်ရသည်။ လက်နက်အင်အော်းဘတောင့််လောတောနွဲအ
ို့ မျှ
ဘလောဘလည််းကကီ်းလောသည်၊ ဒီဘတော့် ယခင်က တြ်စတ်၊ တြ်ခ၊ွဲွ တြ်ရင််းဘလောက်တိုက်ြွွဲ တိုကခ
် တ
ွဲ့် ွဲ့်
ကွန်ပမျူနစ်ဘတွ ၁၉၆၈ ဘလောက်ကစပြီ်း တြ်မဘတွအမျော်းကကီ်းြါတွဲ့် သမောရို်းကျထို်းစစ်ကကီ်းဘတွ
ဆင်နွဲဘတော့်တောြါြွဲ၊ တက်ထို်းစစ်၊ အီစတောထို်းစစ်၊ ဘနွဦ်းထို်းစစ် တကယ်ကအ
ို င်အော်းသန််းချီ
တိုကယ
် ောဉ်ဘထောင်ချီသို်းပြီ်း တိုကခ
် ကွဲ့် ကတောြါ။ ဒီစောအိုြ်မှော M41 နွဲို့ T-54 တင့်ဘ
် ြေါ်ထွက်လောြို၊
နည််းြညောဆင
ို ်ရောနင
ှု ််းယှဉ်ချက်၊ စီ်းချင််းထို်းခွဲက့် ကသည့်် တိုကြ
် ွွဲစဉ်မျော်း နွဲို့ သို်းသြ်ချက် စတောဘတွြါဝင်တွဲ့်
Osprey Publishing က Chris McNab ရွဲွဲ့ စောအိုြ်ကို ဘောသောပြန်ဆိုဘရ်းသော်းထော်းြါတယ်။
ဗီယက်နမ်စစ်ြအ
ွွဲ တွင််းက သချြ်ကောကဏ္ဍနွဲို့ ြတ်သက်တွဲ့် စောဘြနည််းြါ်းတောကို ပဖည့်ဆ
် ည််းဘြ်းလိုတွဲ့်ဆနဒရယ်
သချြ်ကောဘတွ စစ်ကစော်းရခက်တဘ
ွဲ့် ဒသမှော ဘယ်လိုစစ်ဆင်သောွ ်းကကတယ်ဆိုတောကို
ဘရ်းပြလိုတွဲ့်ဆနဒရယ်ဘကကောင့်် ဒီစောကဘ
ို ရ်းပဖစ်တောြါ။ ဒီစောကိုဖတ်ရှုပြီ်း အသြညောဗဟိုသိုတ ရရှကကတယ်ဆိုရင်
ကျွန်ဘတော့််ရည်ရယ
ွ ်ချက် ပြည့်ဘ
် ပမောက်ြါပြီ ……
Beckwith Tim
မာတကာ
အမာစာ
န န်ူး ၁
ရက်စွွဲမတ်တမ်ူး ၈
ီဇိုင်ူးနငေါ့်တီထွင်မှုလိုြ်ငန်ူးမ ာူး ၁၀
နည်ူးြညာြိုင်ူးဆိုငရ
် ာနှုငူး် ယဉ်ခ က်မ ာူး ၂၉
နည်ူး ျူဟာအဝပခအဝန ၄၇
တိုက်ယာဉ်အဖွွဲွဲ့သာူးဆိုင်ရာနှုင်ူးယဉ်ခ က်မ ာူး ၅၄
တိုက်ြွွဲစဉ်မ ာူး ၇၄
သိုူးသြ်ခ က် ၁၀၀
တိုက်ြွွဲဗြီူးဝနောက်ြိုငူး် ပဖစ်ရြ်မ ာူး ၁၀၇
ဆက်လက်ထွက်ရမညေါ့် စာအိုြ/် စာတမ်ူးမ ာူးစာရင်ူး ၁၁၄

(This Page Intentionally Left Blank)

န န်ူး
THE INTRODUCTION
ဗီယက်နမ်စစ်ြွွဲသည် သချြ်ကောစစ်ဆင်မှု
အထူ်းသပဖင့်် တင့််ကိုတင်ခ
့် ျင််းစစ်ဆင်သည့််
တိုက်ြွွဲမျော်းဘကကောင့်် ဘကျော်ကကော်းခွဲ့်ပခင််းမဟိုတ်ဘြ။
ဗီယက်နမ်ြဋြကခအော်း အထူ်းသပဖင့််
အဘနှာက်တိုင်း် မီဒီယောမျော်းတွင် ဘပြောက်ကျော်းမျော်းြါ၀င်သည့်် ဘသောင််းကျန််းမှုမျော်း၊
ဘပခလျင်ချီတက်ကော ရှောဘဖွဘပခမှုန််းဘရ်းတော၀န် ထမ််းဘဆောင်ဘနသည့််စစ်သည်မျော်း၊
ဘလဘကကောင််းချီနှင့်် အနီ်းကြ်ဘလဘကကောင််းြစ်ကူ အဘပမောက်အပမော်းအသို်းပြြုံမှုမျော်း
စသည်တိုို့ပဖင့််သော ဘဖော်ပြခွဲ့်ကကဘလ့်ရှဘြသည်။ ပမြုံွဲ့တွင််းစစ်ဆင်ဘရ်းမှောလည််း အထူ်းသပဖင့်် ၁၉၆၈
ခိုနှစ် တက်ထို်းစစ်အတွင််းပဖစ်ြွော်းခွဲ့်သည့်် နှာမည်ဘကျော် ဘဟွ်းပမြုံွဲ့တိုက်ြွွဲနှင့်် ၁၉၇၂ ခိုနှစ်
အီစတောထ်းို စစ်အတွင််း ပမြုံွဲ့ငယ် ပမြုံွဲ့ကကီ်းမျော်းစွောတွင် ပဖစ်ြွော်းသည့်် တိုက်ြမ
ွွဲ ျော်းဘကကောင့််လည််း
ဗီယက်နမ်စစ်ြွွဲနှင့်တ
် ွွဲ၍ အမှတ်ရကကသည့်် စစ်ဆင်မှုတစ်ခိုပဖစ်သည်။
အဆြ
ို ါတိုက်ြစ
ွွဲ ဉ်အော်းလ်းို တွင် သချြ်ကောတြ်မျော်း ြါ၀င်ခွဲ့်ဘသော်လည််း
အမျော်း၏အောရစ
ို ိုက်ခရပခင််း မရှခွဲ့်ရသည်ကိုဘတော့် ၀န်ခရမည်ပဖစ်ြါသည်။
တကယ့်တ
် ကယ်ဘတော့် ဗီယက်နမ်စစ်ြွွဲကောလအတွင််း သချြ်ကောတြ်မျော်းအော်း ၂
ဘက်စလို်းမှ အဘရအတွက်မျော်းစွောပဖင့်် တွင်တွင်ကျယ်ကျယ်အသို်းပြြုံခွဲ့်ကကပြီ်း အထူ်းသပဖင့််
ယခိုစောအိုြ်အတွင််း ဘဖော်ပြထော်းသည့်် ၁၉၇၁-၇၅ ခိုနှစ်ကောလ တရိုတ်နှင့်် ဆိုဗီယက်တိုို့၏
ဘထောက်ြ့်မှုမျော်း အလွန်မျော်းပြော်းလောပြီ်း ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တိုို့၏ သချြ်ကောတြ်မျော်း
အထွဋအ
် ထတ်ဘရောက်ရှချန် အဘမရကန်လိုြ် တင့််မျော်းနှင့်် သချြ်ကောလူသယ်ယောဉ်မျော်း
တြ်ဆင်ထော်းဘသော ဘတောင်ဗီယက်နမ်တြ်မျော်းနှင့်် သမောရ်းို ကျတိုက်ြွွဲမျော်း
အကကီ်းအကျယ်ပဖစ်ြွော်းချန်မျော်းတွင် ပဖစ်သည်။ ယခိုစောအိုြ်တွင် ဗီယက်နမ်စစ်ဘပမပြင်၏
ဘပမပြန်မ
ို့ ျော်းအတွင််း ၂ ဘက် တင့််အချင််းချင််းအကကော်းပဖစ်ြွော်းခွဲ့်သည့်် တိုက်ြွွဲမျော်းအော်း
ဘဖော်ပြသွော်းမည်ပဖစ်သည်။ ၁၉၆၈ ခိုနှစ်ဘနှာက်ြိုင််းမှစတင်ကော ဘပြောက်ကျော်းအဆင့််
ဘသောင််းကျန််းမှုမှသည် သမောရို်းကျစစ်ြွွဲသိုို့ ကူ်းဘပြောင််းလောသည်နှင့််အမျှ သချြ်ကောတြ်မျော်းသည်
© Military Notes Publishing 1

ဗီယက်နမ်စစ်ြွွဲ၏အလှည့််အဘပြောင််းတွင် အဓကဘနရောမှ ြါ၀င်လောခွဲ့်သည်ကိုလည််း

ယခိုစောအိုြ်တွင် ထင်ထင်ရှော်းရှော်းပမင်ဘတွွဲ့ကကရမည် ပဖစ်ြါသည်။
ဟိုခ မ
ီ င်ူးဗမ ွဲ့ (ယခင်ဆိုင်ဂို) ရ
ဟိုခ မ
ီ င်ူးတိုက်ြွွဲစဉ်ပြတိုက်တွင် ပြသထာူးဝသာ
T-54B တင်ေါ့တစ်စီူး
အဆိုြ တင်ေါ့သည် ၁၉၇၅ ခိုနစ် ဧဗြီလ ၃၀ ရက်ဝနေ့ ၁၀၃၀
နောရီအခ န် ဝတာင် ီယက်နမ်သမမတနန်ူးဝတာ်သိုေ့
၀င်ဝရာက်ခွဲေါ့ဝသာ အမတ်(၂၀၃)သခ ြ်ကာတြ်ရင်ူးကကီူး
လက်ဝအာက်ခ ဝရွဲ့ဝပြူးတင်ေါ့မ ာူးထွဲမ တစ်စီူးပဖစ်ြ သည်
ယခိုစောအိုြ်တွင် သချြ်ကောစစ်ဆင်မှုကဏ္ဍအပဖစ် အဘမရကန်တဘ

ိုို့ ထောက်ြဘ
့် ြ်းထော်းပြီ်း
ဘတောင်ဗီယက်တိုို့အသို်းပြြုံသည့်် M41A3 Waler Bulldog အဘြါ ့်စော်းတင့်် နှင့်် ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တိုို့
အသို်းပြြုံခွဲ့်ဘသော T-54 နှင့်် Type 59 (T-54A ၏ တရိုတ်ထိုတ်လိုငစ
် င်မျြုံ်းကွွဲ)
အလတ်စော်းတင့််မျော်းအကကော်း ထဘတွွဲ့မှုမျော်းအော်းသော အဓကထော်းဘဖော်ပြထော်းပခင််းပဖစ်သည်။ M41
တင့်် နှင့်် T-54 တင့််တိုို့ဘတွွဲ့ဆိုမှုမှော သမမောကျမ််းစောလော David နှင့်် Goliath
တပိုို့ ဖစ်စဉ်ကွဲ့်သြ
ိုို့ င်ပဖစ်ကော အဘမရကန်လိုြ် M41 တင့််သည် ဘသ်းငယ်ဘသော်လည််း ြိုမိုကကီ်းမော်းကော
ြိုမို၍လည််းအစွမ််းထက်သည့်် T-54 အော်း ဖက်ပြြုံင်နိုင်သည့််တင့််တစ်စီ်း ပဖစ်ခွဲ့်ရဘြသည်။ M41
သည် ဘလဘကကောင််းချီနိုင်စွမ််း အြါအ၀င် အပမန်နှုန််းနှင့်် စစ်ကစော်းနိုင်စွမ််းတအ
ိုို့ ော်း
အဘလ်းဘြ်းထော်းသည့်် အဘြါ ့်စော်းတင့််စစ်စစ်ပဖစ်ဘသော်လည််း တြ်ဆင်ထော်းသည့််
ြင်မအဘပမောက်မှောမူ အလတ်စော်းတင့််မျော်းအော်းြင် ပခမ််းဘပခောက်နိုငစ
် ွမ််းရှဘနပခင််းပဖစ်သည်။
ယင််းမှော ဗီယက်နမ်စစ်ြထ
ွွဲ က် စစ်ဘအ်းတိုက်ြွွဲအစြိုင်း် အဘပခအဘနမျော်းနှင့််သော
ကိုက်ညီသည့််တင့််လည််း ပဖစ်ဘြသည်။ M551 Sheridan ဘလဘကကောင််းချီတင့််နှင့််အတူ ၁၉၆၉
ခိုနှစ်တွင် စတင်အသို်းချခွဲ့်သည့်် အဆိုြါတင့််သည် အဘမရကန်ပြည်ဘထောင်စိုမှ
ဘနှာက်ဆို်းဒီဇိုင်း် ထိုတ်တည်ဘဆောက်ခွဲ့်သည့်် အဘြါ ့်စော်းတင့််မျော်းထွဲမှ တစ်ခိုလည််း ပဖစ်သည်၊
အနှာဂတ်တွင်မူ အဘြါ ့်စော်းတင့််မျော်းဘနရောတွင် ြိုမိုစစ်ကစော်းမှုဘကောင််းမွန်ကော

ြိုမ၍
ို လည််းဘြါ ့်ြါ်းသည့်် ဘီ်းတြ်ဘပခလျင်တိုက်ယောဉ် (IFV) မျော်း သမ
ိုို့ ဟိုတ်
လက်နက်အဆင့််ပမင့််တင်ထော်းသည့်် သချြ်ကောလူသယ်ယောဉ် (APC) မျော်းက ဘနရောယူလောကကပြီ
ပဖစ်ြါသည်။ တစ်ဖက်ရှ ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တ၏
ိုို့ T-54 အလတ်စော်းတင့််မှောမူ
မျြုံ်းဆက်သစ်ြင်မတိုက်ြွွဲ၀င်တင့််မျော်း၏ ဘရှွဲ့ဘဆောင်ြင်ပဖစ်ကော
သချြ်ကောအကောအကွယ်ဘကောင််းမွန်ပြီ်း ထဘ
ို ခတ်ထိုအခါက တစ်ဖက်ရန်သူ၏
မည်သည့််တင့််ကိုမဆို ဖျက်စီ်းြစ်နိုငဘ
် စမည့်် တောဘဝ်းတင့််ဖျက်အဘပမောက်
တြ်ဆင်ဘြ်းထော်းသည့််တင့််တစ်စီ်းအပဖစ် ဘကျော်ကကော်းခွဲ့်ြါသည်။
ဝတာင် ီယက်နမ်နိုင်င လမ်ူးတစ်ခိုဝြေါ်ရ

M41A3 တင်ေါ့တစ်စီူးဝြေါ်တွင်
ဝတာင် ီယက်နမ်စစ်သည်တစ်ဦူး၏အဝလာင်ူးအာူး
တင်ဝဆာင်ထာူးသည်ကို ပမင်ဝတွွဲ့ရစဉ်
ြိုရိုက်ကူးခွဲေါ့သည်ကာလအာူး မသရရဝသာ်လည်ူး
၁၉၇၂ သိုေ့ ၁၉၇၅ ခိုနစ် တစ်ခိုခိုပဖစ်ဖွယ်ရသည်
ြိုတွင် ရန်သမ မမအဝပမာက်၏မီူးြွင်ေါ့အာူး ဝတွွဲ့ပမင်နိုင်မှု
နည်ူးြ ူးဝစရန်နင်ေါ့ အဝပမာက်ြစ်ခတ်သအာူး
မီူးြွင်ေါ့ဝ ကာင်ေါ့ ပမင်နိုင်စွမ်ူးဝလ ာေါ့က သွာူးမှုမ ာူး
နည်ူးြ ူးဝစရန်အတွက် အဝပမာက်ဝပြာင်ူး၀တွင်
မီူးကာဖိုူးစွြ်ကကီူးတစ်ခို တြ်ဆင်ထာူးသည်ကို
ပမင်ဝတွွဲ့ ကရမည် ပဖစ်ြ သည်
စောရွက်ဘြေါ်တွင် နှုင်း် ယှဉ်ရောတွင်ဘတော့် သချြ်ကောယောဉ် ၂ မျြုံ်းအကကော်း တိုက်ြွွဲပဖစ်ြွော်းြါက

ဘအောင်ပမင်မှုမှော သသောစွောြင် အလတ်စော်းတင့််ပဖစ်သည့်် T-54 တင့််ဘက်သိုို့ အဘလ်းသောသည်ဟို
ဆို၍ရမည်ပဖစ်သည်။ သဘ
ိုို့ သော်လည််း ယခိုစောအိုြ်တွငဘ
် တော့် လက်ဘတွွဲ့စစ်ဘပမပြင်မှ
ဘအောင်ပမင်မှုမှော စောရွက်ဘြေါ်နှင့်် ပခော်းနှာ်းဘနသည်ကို ပမင်ဘတွွဲ့ကကရမည်ပဖစ်သည်။
သချြ်ကောစစ်ဆင်မှု၏ ဘကျောရ်းို စစ်နည််းဗျျူဟောတွင် တင့််မျော်းသည် ဘပခလျင်နှင့််
ဘလဘကကောင််းအဘထောက်အြ့်မျော်း မရရှြွဲ တင့််မျော်းချည််းသီ်းသန်ို့ စစ်ဆင်ရန် ခွင့််ပြြုံထော်းပခင််းမျြုံ်း
အလွန်နည််းြါ်းလှသည်။ သချြ်ကောယောဉ်မျော်းအဘနပဖင့်် အစွမ်း် ထက်သည်မှော
ပငင််းစရောမရှဘသော်လည််း ၎င််းတ၏
ိုို့ ကန်ို့သတ်ချက်ရှဘသော တိုက်ယောဉ်ပြင်ြပမင်ကွင််း၊ အထူ်းသပဖင့််
ရှုြ်ဘထွ်းကကမ််းတမ််းဘသော ဘပမအဘနအထော်းတွင် စစ်ကစော်းမှုဘနှ်းဘကွ်းပခင််းနှင့််

မမအော်းရန်သူမှပမင်ဘတွွဲ့နိုငစ
် ွမ််း ပမင့််မော်းပခင််းအပြင် ရန်သူတွင်
ဘပခလျင်သို်းတင့််ဖျက်လက်နက်မျော်းစွော ြိုင်ဆိုင်ထော်းမှုမျော်းက သချြ်ကောယောဉ်မျော်းတွင်
အလွဲထ်းို ခရနိုငဘ
် ချမျော်း မျော်းပြော်းဘနဆွဲြင်ပဖစ်ဘကကောင််း ပြသလျက်ရှဘနြါသည်။ ဥြမော
ဗီယက်နမ်စစ်ြွွဲကောလအတွင််း အဘမရကန်နှင့်် ဘတောင်ဗီယက်နမ်သချြ်ကောတြ်ဖွဲွဲ့ွ မျော်းသည်
RPG-2 ဒို်းကျည်သောမက ဆိုဗီယက်ကကည််းတြ်တွင် ၁၉၆၁ ခိုနှစ်က စတင်အသို်းပြြုံချန်မှစကော
ယဘနို့ ဆယ်စိုနှစ် ၆ ခိုတိုင် တင့််နှင့်် သချြ်ကောယောဉ်မျော်းအော်း
ဆက်လက်ဖျက်စီ်းအသို်းဘတော်ခဘနဆွဲပဖစ်သည့်် နှာမည်ဘကျော် RPG-7
ြိုခို်းထမ််းတင့််ဖျက်ဘလောင်ချောမျော်းရန်ကိုြါ အလူ်းအလွဲခခွဲ့်ရသည်ကို ပမင်ဘတွွဲ့ကကရမည်ပဖစ်သည်။
အဆြ
ို ါပခမ််းဘပခောက်မှုမျော်းအော်း တန်ပြန်ရန်မှော ဘပခလျင်နှင့််
သချြ်ကောယောဉ်တင်ဘပခလျင်တြ်မျော်း၏ တော၀န်သောပဖစ်ပြီ်း ပခမ််းဘပခောက်ခဘနရသည့််
တင့််မျော်း၏တော၀န်ဘတော့် မဟိုတ်ြါဘချ။
၁၉၇၅ ခိုနစ် ဧဗြီလအတွင်ူး ဆိုင်ဂိုဗမ ွဲ့ရ

သမမတနန်ူးဝတာ်ဂတ်တခ ူးအာူး တိုကဖ
် က်ကာ
၀င်လာဝသာ ဝပမာက် ယ
ီ က်နမ်
T-54A တင်ေါ့တစ်စီူးအာူး ဝတွွဲ့ရစဉ်
ြိုတွင်ပမင်ဝတွွဲ့ရသကွဲေါ့သိုေ့ြင် တင်ေါ့ဝြေါ်တွင်
ဝပခလ င်စစ်သည်မ ာူးလိုကြ
် က
ယင်ူးတိုေ့၏ြစစည်ူးတခ ွဲ့အာူး တင်က
ေါ့ ိုယ်ထည်ဝဘူးတွင်
သမ်ူးဆည်ူးထာူး ကသည်မာ
ဝပမာက် ယ
ီ က်နမ်တြ်မ ာူးတွင် အဝတွွဲ့ရမ ာူးဝသာ
အမအက င်ေါ့ြင်ပဖစ်ြ သည်
ယခိုစောအိုြ်တွင်
တန််းမတူဘသော အဘြါ ့်စော်းနှင့်် အလတ်စော်းသချြ်ကောယောဉ် ၂ မျြုံ်းအော်း နှုင်း် ယှဉ်ထော်းသည်ကိုလည််း
ကကြုံတင်၀န်ခလိုြါသည်။ ယခိုတင်ပြမှုတွင် အထက်တွင်ဘဖော်ပြထော်းဘသော ဘပခလျင်တြ်မျော်း၏
အဘထောက်အြက
့် ိုသောမက အနီ်းကြ်ဘလဘကကောင််းြစ်ကူ (ဘလယောဉ်/ရဟတ်ယောဉ်) ၊

ဘပမအဘနအထော်း၊ ရောသီဥတို၊ ဘလ့်ကျင့််ဘရ်း၊ စတ်ဓောတ်ဘရ်းရော၊ ဘထောက်ြ့်ဘရ်းအဘပခအဘန၊

နိုငင
် ဘရ်းမဟောဗျျူဟောနှင့်် အပခော်းတြ်ဖွဲွဲ့ွ မျော်းနှင့်် ြူ်းဘြါင််းဘဆောင်ရွက်မှုတိုို့အော်းြါ
ထည့််သွင်း် ဘဖော်ပြထော်းသည်၊ ယင််းအပြင် ၂ ဘက် တင့််အဖွွဲွဲ့သော်းမျော်း၏ ရွဲစွမ််းသတတသောမက
တြ်မျူှ ်းမျော်း၏ လိုြ်ရည်ကိုင်ရည်တိုို့အော်းလည််း အသအမှတ်ပြြုံရမည်ပဖစ်သည်။ တိုက်ြွွဲအော်း
အဆ်းို အပဖတ်ဘြ်းသွော်းသည်မှောလည််း အထက်ြါအချက်အလက်မျော်းအော်းလို်းမှ
ဘြါင််းစြ်ရလဒ်ဘကကောင့််ြင်ပဖစ်ြါသည်။
တက်ထိုူးစစ်အတွင်ူး ဝတာင် ယ
ီ က်နမ် M41A3
တင်တ
ေါ့ စ်စီူးအနီူး ဓာတ်ြိုရိုကက
် ူးရန်ပြင်ဆင်ဝနသည်ေါ့
ဓာတ်ြိုဆရာကဝလူး
Lo Manh Hung အာူး ပမင်ဝတွွဲ့ရစဉ်
ြိုြ M41A3 တင်တ
ေါ့ ွင် တင်အ
ေါ့ ဖွွဲွဲ့သာူးတစ်ဦူးမ
တိုကယ
် ာဉ်မျူူး၀င်ထက
ွ ်ဝြ က်ရ .၅၀
စက်ဝသနတ်ကကီူးတွင် ဝနရာယထာူးသည်ကို
ပမင်ဝတွွဲ့နိုငက
် ာ တင်တ
ေါ့ ိုကယ
် ာဉ်မျူူး သိုေ့မဟိုတ်
အဆင်ေါ့ပမင်အ
ေါ့ ရာရကကီူးတစ်ဦူးဟို ယဆရသတစ်ဦူးမာမ
ဆိုလည်ဝြေါ်တွင် တြ်ဆင်ထာူးဝသာ
ဝရ ီယိုစက်မတဆင်ေါ့ ဆက်သွယ်ဝနသည်ကို
ပမင်ဝတွွဲ့ရမည်ပဖစ်ြ သည်
M41 Walker Bulldog နှင့်် T-54 တင့််မျော်းအော်း နှုင်း် ယှဉ်ရောတွင် တစ်စီ်းချင််းစီရှ

လက်နက်စနစ်မျော်းမှောလည််း အဘရ်းြါဘသောဘနရောမှ ြါ၀င်သည်မှော
ပငင််းမရဘသောအချက်ြင်ပဖစ်သည်။ M41 နှင့်် T-54 တင့််မျော်းသည် မတူညဘ
ီ သော
သချြ်ကောစစ်မဟောဗျျူဟောအဘြေါ် အဘပခခတည်ဘဆောက်ထော်းကကပခင််းပဖစ်သည်။ ၇၆ မမ
အဘပမောက်တြ်ဆင်ထော်းဘသော အဘြါ ့်စော်းတင့််တစ်စီ်း ပဖစ်သည့််အော်းဘလျော်စွော M41 တင့််သည်
တကျထမှန်နိုင်စွမ််းထက် အဘတောင့််ဘရမျော်းစွော လျင်လျင်ပမန်ပမန်ြစ်ခတ်နိုင်ဘရ်းအော်းသော
ဦ်းစော်းဘြ်းထော်းသည့််တင့််ပဖစ်သည်၊ အမှန်တကယ်လည််း အဘြါ ့်စော်းတင့််မျော်းသည် ၎င််းတိုို့၏
ဖျက်စီ်းနိုငစ
် ွမ််းနည််းြါ်းမှုအော်း ကောမဘစရန်အတွက် ကျည်အဘတောင့််ဘရမျော်းစွော
လျင်ပမန်စွောြစ်ခတ်ကော ရန်သူအော်း အချက်မျော်းစွောထမှန်ြျက်စီ်းဘစဘရ်းကိုသော
ဦ်းတည်ကကရပခင််းပဖစ်ြါသည်။ တစ်ဖက် T-54 တင့််မှောမူ “sniper tank” ဘခေါ်

ြထမအဘတောင့််နှင့်ြ
် င် တကျစွောြစ်ခတ်ဖျက်စီ်းနိုငဘ
် ရ်း အယူအဆအော်း အဘပခခထော်းပခင််းပဖစ်ကော
သချြ်ကောအကောအကွယ်လည််း လဘ
ို လောက်စွော တြ်ဆင်ဘြ်းထော်းဘြသည်။ သဘ
ိုို့ သော်လည််း M41
တင့််၏ ြင်မအဘပမောက်မှော မည်သည့်် ြင်မတိုက်ြ၀
ွွဲ င်တင့််ကိုမဆို ြျက်စီ်း သိုို့ ရြ်ဆိုင်း် ဘစရန်
လဘ
ို လောက်ဘအောင် အစွမ်း် ထက်သည်ကို ယခိုစောအိုြ်ဘနှာက်အခန််းမျော်းတွင်
ပမင်ဘတွွဲ့ကကရမည်ပဖစ်ြါသည်၊ ယင််းအပြင် ဘတောင်ဗီယက်နမ် တင့််အဖွွဲွဲ့သော်းမျော်းအဘနပဖင့််
ဘပမောက်ဗီယက်နမ် အကကီ်းစော်းသချြ်ကောတြ်မျော်းနှင့်် ရင်ဆိုငရ
် ောတွင် အသက်ရှငက
် ျန်ဘရ်းအတွက်
ြင်မအဘပမောက်ြစ်ခတ်စဉ်ထက်ြို၍ ရိုန််းကန်ခွဲ့်ရသည့်် အဘကကောင််းမျော်းကိုလည််း
ဖတ်ရှုကကရဦ်းမည်လည််း ပဖစ်ဘြသည်။
စောအိုြ်တွင် ဘနှာက်ဆို်းအဘနနှင့်် သို်းသြ်ဘဖော်ပြထော်းသည်မှောလည််း

လူူ့သဘဘောသဘော၀ြင်ပဖစ်သည်။ ယခိုစောအိုြ်ြါ သချြ်ကောတိုက်ြွွဲမျော်းသည်
ဗီယက်နမ်၏အနှာဂတ်အတွက် ရိုန််းကန်ကကရောတွင် အဓကအဆို်းအပဖတ်ဘြ်းမည့််
အဘရ်းအကကီ်းဆို်းကောလအတွင််း ပဖစ်ြွော်းခွဲ့်ပခင််းပဖစ်သည်။ လက်နက်တြ်ဆင်မှု
ဘကောင််းမွန်ဆွဲပဖစ်ဘသော်လည််း ဘတောင်ဗီယက်နမ် သချြ်ကောတြ်ဖွဲ့ွွဲ မျော်းအဘနပဖင့််
ဘလျှောခ
့် ျလောဘနဘသော အဘမရကန် အဘထောက်အြ့်မျော်းဘကကောင့််သောမက အရို်းစွွဲဘနပြီပဖစ်သည့််
အကျင့််ြျက်ချစော်းမှုမျော်း၊ အကျအဆ်းို နှင့်် စတ်ဓောတ်ကျဆင််းမှုမျော်းကကော်းမှ ရိုန််းကန်ဘနခွဲ့်ရြါသည်။
ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တင့််အဖွွဲွဲ့သော်းမျော်းမှောမူ ထအ
ို ချန်တွင် ဘအောင်ပမင်မှုရရှရန်
လက်တကမ််းသောလဘ
ို တော့်သည့်် တြ်မဘတော်တစ်ခို၏ တစ်စတ်တစ်ြိုင််းပဖစ်လောခွဲ့်ပြီဟို
ဆိုနိုင်မည်ပဖစ်ဘသော်လည််း တိုက်ြွွဲပဖစ်ြွော်းတိုင််း အကျအဆို်းမျော်းပြော်းမှုမျော်းဘကကောင့််
အင်အော်းအကန်ို့အသတ်သောရှပြီ်း အင်အော်းပြန်လည်ပဖည့််တင််းဘရ်းအတွက်
ရိုန််းကန်ဘနခွဲ့်ရဘကကောင််း ဘတွွဲ့ရှရဘြသည်။ ဘတောင်ဗီယက်နမ်နှင့််
ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တြ်မျော်းအကကော်း ပဖစ်ြွော်းခွဲ့်သည့်် တိုက်ြွွဲစဉ်မျော်းမှော
အဘမရကန်ပြည်ဘထောင်စို၏ စစ်အတွင််းြါ၀င်မှုဘအောက်တွင်
မကကောခဏဘြျောက်ကွယ်သွော်းဘလ့်ရှပြီ်း ယခိုစောအိုြ်ပဖင့်် ၂ ဘက်တြ်ဖွွဲွဲ့မျော်း၏ တိုက်ြွွဲစဉ်မျော်းအော်း
ပြန်လည်ဘဖော်ထိုတ်ဘြ်းနိုငမ
် ည်ဟို ဘမျှော်လင့််ထော်းရြါသည်။

❖❖❖❖❖❖


ရက်စွွဲမတ
ှ ်တမ််း
ဆိုဗီယက်ပြည်ဘထောင်စိုအတွင််း ဘနှာင်တွင် အဘမရကန်ကကည််းတြ်မှ T41E1 နှင့်် T41E2
နို င်ဘာလ T-54 တင့််ပဖစ်လောမည့်် Obiekt 137 နို င်ဘာလ တင့််မျော်းအော်း တြ်မျော်းသို့ိုထိုတ်ဘြ်းရန် ခွင့််ပြြုံဘြ်းခွဲ့်
စီမကန််းစတင်
T-54 တငေါ့်၏ ြထမဆိုူးဝသာ ဝရွဲ့ဝပြူးတငေါ့ထ

် ွကရ
် လာ T41E1 နှင့်် T41E2 တင့််မျော်းအော်း M41 နှင့်် M41A1
ဇန်န ရီလ ၁ ရက်ဝနေ့ ဝမလ ၂၉ ရက် ဟူ၍ အသီ်းသီ်းပြန်လည်သတ်မှတ်ခွဲ့်
အဝမရကန်အဝြ ေါ့စာူးတငေါ့်သစ်အတွက်
နို၀င်ဘာလ
အဝသူးစတ်အခ က်အလက်မ ာူးထွက်ဝြေါ်လာခွဲေါ့
fuel-injection စနစ်နှင့်် အပခော်းဘသောဘပြောင််းလွဲမှုမျော်းအော်း
T37 Phase I စီမကန််းစတင်ပြီ်း ဘနှာင်တွင် M41 တင့်် ဝမလ ထြ်မထည့််သွင််းလိုက်ပခင််းက M41A2 နှင့်် M41A3 တင့််မျော်း
စက်တင်ဘာလ ပဖစ်လောမည့်် ဘရှွဲ့ဘပြ်းတင့််ြစ
ို မျော်းအော်း စတင်ထိုတလ
် ိုြ်
အသီ်းသီ်း ထွက်ဘြေါ်လောဘစခွဲ့်
T-54 Model 1946 (T-54-1) တင့််အော်း

ဧဗြီလ ၂၉ ရက် မတ်လ ၈ ရက် T-54A တင့််အော်း ဆိုဗယ
ီ က်ကကည််းတြ်တွင် စတင်အသ်းို ပြြုံ
ဆိုဗီယက်ကကည််းတြ်တွင် စတင်အသို်းပြြုံ
ဧဗြီလ ၁ ရက်ဝနေ့ ဘတောင်ဗီယက်နမ်သချြ်ကောတြ်ဖွွဲွဲ့ စတင်ထူဘထောင်
ဇွန်လ Cleveland တင့််စက်ရိုတွင် T41E1 တင့််မျော်း စတင်ထတ

ို ်လိုြ်
စစ်က န် M41A3 တငေါ့တ

် စ်စူးီ အာူး ဟိုခ မ
ီ င်ူးဗမ ွဲ့ရ
စစ်သမိုင်ူးပြတိုက်တင
ွ ် ပြသထာူးသည်ကို ပမင်ဝတွွဲ့ရစဥ်
တိုက်ယာဥ်တွင် အဝမရကန်အမတ်အသာူးမ ာူး

ဝရူးပခယ်ထာူးဝသာ်လည်ူး M41 တငေါ့မ
် ာူးအာူး
ဝတာင် ီယက်နမ်တြ်မ ာူးကသာ
အဓကအသိုူးပြ ခွဲေါ့ပခင်ူးပဖစ်ကာ အဝမရကန် ကည်ူးတြ်တွင်မ
၁၉၅၀ ပြည်ေါ့လွန်နစ်မ ာူးကြင်
တြ်ဝတာ် င်ြယ်ဖ က်ခဗွဲေါ့ ြီူးပဖစ်ြ သည်

၁၉၅၆ ခိုနစ် T-54B တင့််အော်း စတင်ထတ
ို ်လိုြ်ရန် ခွင့််ပြြုံဘြ်းခွဲ့် ဧဗြီလ ၆ ရက် မူလအင်အော်း၏ ၆၀ ရောခင
ို ်နှုန််းဆို်းရှု်းကော ဘတောင်ဗီယက်နမ်သိုို့
မတ်လ အမှတ်(၁)သချြ်ကောတြ်မဟော ပြန်လည်ဘရောက်ရှ
T-54A တင့််၏ လိုငစ

် င်မျြုံ်းကွပွဲ ဖစ်ဘသော
စစ်တိုင်း် (၁)အတွင်း် ဘပမောက်ဗယ
ီ က်နမ်တ၏
ိုို့
ဝအာက်တိုဘာလ တရိုတလ
် ိုြ် Type 59 တင့််အော်း မတ်လ ၃၀ ရက်
အီစတောထို်းစစ်စတင်
တရိုတစ
် စ်ဘရ်းပြြွတ
ွဲ စ်ခိုတင
ွ ် စတင်ဘတွွဲ့ရှရ
ဧဗြီလ ဘတောင်ဗီယက်နမ် M41A3 တင့််မျော်းနှင့်် ဘပမောက်ဗီယက်နမ် T-54

ြထမဦ်းဆို်းဘသော ဘပမောက်ဗီယက်နမ်ြင
ို ် တင့််မျော်း ထဘတွွဲ့မအ
ှု ကကမ်ကကမ်ပဖစ်ြောွ ်းကော ဘတောင်ဗီယက်နမ်တိုို့
ဝအာက်တိုဘာလ သချြ်ကောတြ်ရင််းပဖစ်သည့်် အကျအဆို်းမျော်းပြော်းခွဲ့်

အမှတ(် ၂၀၂)သချြ်ကောတြ်ရင််းကကီ်း စတင်ထဘ
ူ ထောင်
လ တင့််တင့််ချင််းဘတွွဲ့ဆိုတိုက်ြွွဲမျော်းတွင် ဘတောင်ဗီယက်နမ် M48A3
Patton တင့််မျော်း အမျော်းအပြော်းြျက်စီ်းခွဲ့်
အဘမရကန်မှဘထောက်ြသ
့် ည့်် M41A3 တင့်် ၃၅၀ ြါ ြထမအသိုတအ
် ော်း
စစ်တိုင်း် (၂)အတွင်း် တွင်လည််း ဧပြီလ ၅ ရက်ဘနို့ Loc Ninh
ဇန်န ရီ - ဧဗြီ ဘတောင်ဗီယက်နမ်တိုို့ စတင်လက်ခရရှ
တိုက်ြွွဲ၌ ဘပမောက်ဗီယက်နမ် T-54 တင့််မျော်းနှင့််
သချြ်ကောဖျက်အဖွွဲွဲ့မျော်းဘကကောင့်် ဘတောင်ဗယ
ီ က်နမ် M41A3 တင့််
မတ်လ ြထမဆို်းအကကမ်အပဖစ် ဘပမပြင်တြ်မျော်းအော်း
အဘမရကန်ပြည်ဘထောင်စမ
ို ှ ဗီယက်နမ်သိုို့ စတင်ဘစလတ်
၁၂ စီ်းြျက်စီ်းခွဲ့်
ဝဖဝဖာ် ရီလ ၈ ရက် Operation Lam Son 719 စတင် ဝမလ စစ်တိုင််း(၁)အတွင််းရှ Quang Tri ကွန်ပမျူနစ်တလ
ိုို့ က်သက
ိုို့ ျဆို်း
ဝဖဝဖာ် ရီလ ၁၀ ရက် Aloui သိုို့ ဘတောင်ဗီယက်နမ် အမှတ(် ၁)သချြ်ကောတြ်မဟော
စစ်တိုင််း(၂)အတွင််း M41A3 တင့််တြ်ဖွွဲွဲ့မျော်းက
ဘရောက်ရှ
ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တ၏
ိုို့ Kontum အော်း သမ််းြိုက်ရန်
ဝဖဝဖာ် ရီလ ၂၅ ရက် Aloui ဘပမောက်ဘက်ရှ ဘတောင်ဗယ
ီ က်နမ် FSB 31 စခန််းအော်း ကကြုံ်းြမ််းမှုအော်း တော်းဆီ်းနိုင်ခွဲ့်
ဘပမောက်ဗီယက်နမ် သချြ်ကော-ဘပခလျင်ြူ်းဘြါင််းအဖွွဲွဲ့မှ
ဝင်ဘရောက်တိုကခ
် ိုက်သပဖင့်် ဘတောင်ဗီယက်နမ်တို့ို လက်လတ်ခွဲ့်ရ
ဧဗြီလ ၃၀ ရက် သမမတနန််းဘတော်အတွင််း TR-54 တင့််မျော်း ဝင်ဘရောက်လောပခင််းပဖင့််
ဝဖဝဖာ် ရီလ ၂၇ ရက် FSB 31 စခန််းတက
ို ်ြအ
ွွဲ တွင််း ဘတောင်ဗယ
ီ က်နမ် M48A3 တင့််
ဘတောင်ဗီယက်နမ်နိုငင
် ဘပမောက်ဗီယက်နမ်ထို်းစစ်ဘအောက်သိုို့
၅ စီ်းမှ မမဘက်အထအခက
ို ်မရှြွဲ ရန်သူ ဘပမောက်ဗီယက်နမ်
ကျဆို်းခွဲပ့် ြီပဖစ်
PT-76 နှင့်် T-54 တင့််မျော်းစွောအော်း ဘပခမှုန်း် ြစ်နိုင်ခ့်ွဲ
မတ်လ ၁၉ ရက် အမှတ(် ၁)သချြ်ကောတြ်မဟော ဘတောင်ဗယ

ီ က်နမ်နယ်စြ်သိုို့
စတင်ဆိုတခ
် ောွ

ီဇိုင်ူးနငေါ့တ
် ီထင
ွ မ
် ှုလြ
ို ်ငန်ူးမ ာူး
DESIGN & DEVELOPMENT
ိုတယကမဘာစစ်အဝမွအာူးဆက်ခရပခင်ူး
M-41 နှင့်် T-54 တင့်် ၂ မျြုံ်းစလ်းို အော်း ဒိုတယကမဘောစစ်ဘနှှာင််းြိုင်း် ပဖစ်စဉ်မျော်းသောမက
တဆက်တဆက်တည််း အဘနှာက်နှင့်် အဘရှွဲ့အကကော်း ပဖစ်တည်လောခွဲ့်သည့်် စစ်ဘအ်းတိုက်ြွွဲတိုို့မှ
လမ််းမို်းမှုမျော်းစွောဘအောက်တွင် တီထင
ွ ထ
် ိုတ်လိုြ်ခွဲ့်ကကပခင််း ပဖစ်ြါသည်။ ကမဘောစစ်သည် သချြ်ကော၊
အဘပမောက် နှင့်် ဘလဘကကောင််းစွမ််းအော်းဟူဘသော စစ်ကဏ္ဍကကီ်း ၃ ရြ်အော်း
အဓကဘနရောသဘ
ိုို့ ရောက်လောဘစခွဲ့်သည့်် ြဋြကခြင်ပဖစ်သည်။ သချြ်ကောကဏ္ဍအဘနပဖင့််မူ၊
၀ါရှငတ
် န်အစို်းရနှင့်် ဘမော်စကိုအစို်းရမျော်းအကကော်း တင််းမှောမူမျော်းပမင့််တင်လောဘနပခင််းက
ဥဘရောြအလယ်ြင
ို ်း် ကွင်း် ပြင်မျော်းတွင် တင့််တင့််ချင််းစစ်ခင််းရမည့်် တိုက်ြွွဲမျော်း
ပြန်လည်ဘြေါ်ထွက်လောမည်ဟို ယူဆလောဘစကော တကျတောဘဝ်းဖျက်စီ်းနိုငဘ
် ရ်း “sniper”
အယူအဆနှင့်် အသက်ရှငန
် ိုငစ
် ွမ််းပမင့််မော်းဘသော အလတ်စော်းနှင့်် အကကီ်းစော်းတင့််မျြုံ်းဆက်သစ်မျော်း
ဘြေါ်ထွက်လောဘစရန် တွန််းအော်းရရှဘစခွဲ့်ြါသည်။ တချန်တည််းတွင်ြွဲ၊ သချြ်ကောတင်တြ်မျော်းနှင့််
ဘလဘကကောင််းချီတြ်မျော်းအပဖစ် အကကီ်းအကျယ်ကူ်းဘပြောင််းလောမှုနှင့်် proxy conflict ဘခေါ်
ကကော်းခြဋြကခမျော်း ပမင်ဘတွွဲ့လောရပခင််းတိုို့ ဘြါင််းစြ်လိုက်သည့််အခါတွငဘ
် တော့်
ကင််းဘထောက်ရန်နှင့်် လှုြ်ရှော်းမှုပမင့််မော်းဘသော သချြ်ကောတင်ဘပခလျင်တြ်မျော်းနှင့််
လက
ို ်ြါြစ်ကူဘြ်းနိုင်ရန် အဘြါ ့်စော်းပဖစ်ကော ဘလဘကကောင််းမှသယ်ယူြို့ဘ
ို ဆောင်ဘြ်းနိုင်သည့််
သချြ်ကောယောဉ်မျော်းလည််း လအ
ို ြ်လောခွဲ့်ဘြသည်။
ဆိုဗီယက်တိုို့အတွက်မူ ၁၉၅၀ ပြည့််လွန်နှစ်ကောလမျော်းအတွင််းက

သချြ်ကောယောဉ်တီထွင်ထိုတ်လိုြ်မှုလိုြ်ငန််းစဉ်အော်း သချြ်ကောလူသယ်ယောဉ် (APC)
မျော်းပဖစ်သည့်် BTR-152 ၊ BTR-40 ၊ BTR-50 နှင့်် BTR-60 ၊
ကိုန််းဘရနှစ်သွယ်သွော်းကင််းဘထောက်ယောဉ်မျော်းပဖစ်သည့်် BRDM-1 နှင့်် BRDM-2 အပြင်
ြင်မတိုက်ြွွဲ၀င်တင့််အသစ်ပဖစ်သည့်် T-54 တင့််နှင့်် ၎င််းအော်းဆက်ခမည့်် T-62 တင့််မျော်းအဘြေါ်သော
အော်းစိုက်လိုြ်ဘဆောင်ဘနခွဲ့်သည်ကို ဘတွွဲ့ရှရသည်။ အဘမရကန်ပြည်ဘထောင်စိုတွငမ
် ူ၊ M41 နှင့််
M551 Sheridan စသည့်် အဘြါ ့်စော်းတင့်် ၂ မျြုံ်း၊ ၉၀ မမ အဘပမောက်တြ်ဆင်ထော်းသည့်် Patton

မျြုံ်းကွွဲ ဘနှာက်မျြုံ်းဆက် အလတ်စော်းတင့််မျော်း၊ T-54 တင့််နှင့်တ

် န််းတူအပဖစ် သတ်မှတ်၍ရလောမည့််
၁၀၅ မမ အဘပမောက်တြ်ဆင်ထော်းဘသော M60 Patton တင့်် နှင့်် ကနဦ်းတွင် M59 APC သောမက
ဘနှာင်တွင် M113 ပဖစ်လောမည့်် သချြ်ကောလူသယ်ယောဉ်သစ်တမျြုံ်းတိုို့အော်း
တီထင
ွ ထ
် ိုတ်လိုြ်လျက်ရှဘနြါသည်။ M41 နှင့်် T-54 တင့််မျော်းသည် နည််းဗျျူဟောဘပမောက်
အဆင့််သတ်မှတ်မှုဇယော်းမျော်းအတွင််း မတူညဘ
ီ သောဘနရော မတူညဘ
ီ သောစွမ်း် ဘဆောင်မှုမျော်းပဖင့််
ဘနရောယူထော်းကကပခင််းလည််းပဖစ်သည်။ အဆြ
ို ါတင့်် ၂ မျြုံ်းစလို်းတွင် တူညီသည်မှော လက်နက်နှင့််
ြစ်ခတ်မှုထန််းချြုံြ်စနစ် ၂ မျြုံ်းစလ်းို ြါ၀င်ဘသော အဘပမောက်လက်နက်နည််းြညောဆိုင်ရော
တို်းတက်တီထင
ွ လ
် ောမှုြင်ပဖစ်သည်၊ အမှန်တကယ်လည််း စစ်ဘအ်းဘခတ်စစ်ဘပမပြင်တွင်
အသက်ရှငန
် ိုငရ
် န်အတွက် gunnery ဘကောင််းမွန်ရမည်ဆိုဘသောအချက်မှော
ပငင််းမရနိုင်ဘသောအချက်ြင် ပဖစ်လောဘနခွဲ့်ပခင််းပဖစ်ြါသည်။
M41 Walker Bulldog အဝြ ေါ့စာူးတငေါ့်
၁၉၄၅ ခိုနှစ် ဒိုတယကမဘောစစ်ပြီ်းဆို်းရန် နီ်းကြ်လောသည်နှင့်အ

် မျှ
အဘမရကန်ပြည်ဘထောင်စိုရှ ထြ်ြိုင်း် စစ်ဘခါင််းဘဆောင်မျော်းသည် ဘနှာင်တွင်
ကကြုံဘတွွဲ့လောရဘတော့်မည့်် ဆိုဗီယက်ကွန်ပမျူနစ်အနတရောယ်အော်း တန်ပြန်နိုင်ရန်အတွက်
နိုငင
် ၏လိုအြ်ချက်မျော်းအော်း အဘမရကန်တြ်မဘတော်မှ ပဖည့််ဆည််းဘြ်းနိုငရ
် န် နည််းဗျျူဟောနှင့််
နည််းြညောအရ အဘသ်းစတ်အချက်အလက်မျော်းအော်း စတင်ဘလ့်လောသို်းသြ်လောခွဲ့်ကကသည်။
၎င််းအစီအမတွင် စစ်ကောလအတွင််းက အသို်းပြြုံခွဲ့်သည့်် M24 Chaffee နှင့်် M3/M5 Stuart
အဘြါ ့်စော်းတင့််မျော်း ဘနရောတွင် အစော်းထ်းို နိုင်ရန် တင့််သစ်တစ်မျြုံ်းအော်း ဘဖော်ထိုတ်နိုငဘ
် ရ်းမှော
အဓကဦ်းစော်းဘြ်းအပဖစ် ြါ၀င်လောခွဲ့်သည်၊ ယင််းအချက်အော်း ြိုမိုခိုင်မောလောဘစသည်က
စစ်အတွင််းတွင် ဆိုဗီယက်တိုို့သည်လည််း Chaffee ကွဲ့်သိုို့ တူညီဘသော အပမန်နှုန််းနှင့််
စစ်ကစော်းနိုင်စွမ််းရှဘသော်လည််း အဘပမောက်လက်နက်နှင့်် သချြ်ကောတိုတ
ို့ ွင် ြိုမိုသောလွန်ဘနသည့််
T-34/85 တင့််မျော်းအော်း အသို်းချခွဲ့်သည်ဟူဘသော အချက်ြင်ပဖစ်သည်၊ ၁၉၅၀-၅၃ ခိုနှစ်မျော်းအတွင်း်
ပဖစ်ြွော်းခွဲ့်သည့်် ကိုရီ်းယော်းစစ်ြအ
ွွဲ တွင််း အဘမရကန် M24 Chaffee မျော်းအော်း ဘပမောက်ကရ
ို ီ်းယော်း T-
34/85 မျော်းက အပြတ်အသတ်ဘပခမှုန််းခွဲ့်မှုမျော်းက အဘမရကန်တိုို့အတွက် ဘလောဘလောလတ်လတ်
သခခန််းစော်းမျော်းအပဖစ် အမှတ်ရဘနဘစခွဲ့်ြါသည်။

အဘြါ ့်စော်းတင့််သစ်တစ်မျြုံ်းအတွက် လအ
ို ြ်ချက်မျော်းအော်း Army Ground Forces
Equipment Board နှင့်် War Department Equipment Review Board တိုို့ ြူ်းဘြါင််းကော ၁၉၄၅
ခိုနှစ် နို၀င်ဘောလအတွင််း ထိုတ်ပြန်နိုင်ခွဲ့်သည်။ အဘပခခလိုအြ်ချက်မျော်းအဘနပဖင့်် အဘလ်းချန်မှော
၂၅ တန် (အဘမရကန်သို်း short ton) - ကီလိုအော်းပဖင့်် အကကမ််းဖျင််း ၂၂,၇၀၀
ကီလိုဂရမ်ဘလ်းရမည်ပဖစ်ကော Chaffe တင့််နှင့်် တူညီဘသော စစ်ကစော်းမှုဘြ်းစွမ််းနိုငရ
် မည်ပဖစ်သည်၊
သဘ
ိုို့ သော်လည််း စစ်ဘပမပြင်တွင် အကကီ်းစော်းတင့််မျော်းအော်း မမဘောသော ဘပခမှုန််းြစ်နိုငစ
် ွမ််း
ရှလောဘစရန်အတွက် ြစ်အော်းနှင့်် သချြ်ကောအကောအကွယ် ြိုမိုဘကောင််းမွန်လောရမည်ဟူဘသော
အချက်လည််း ြါရှလောခွဲ့်ြါသည်။ အဘြါ ့်စော်းတင့််သစ်အယူအဆအော်း ၁၉၄၆ ခိုနှစ်အတွင််း
အဘမရကန်လက်နက်ြစစည််းဌောနနှင့်် ကကည််းတြ်တြ
ိုို့ ူ်းဘြါင််း၍ ြိုမိုတကျစွော
ညြှနှုင််းဘဆောင်ရွက်ခွဲ့်ကကပြီ်းဘနှာက် T-37 Phase I ဟူဘသော စီမကန််းတစ်ခို ဘြေါ်ဘြါက်လောခွဲ့်သည်။
ယင််းအတွက် ဘရှွဲ့ဘပြ်းတင့််ြစ
ို ၂ မျြုံ်းအော်း တည်ဘဆောက်ခွဲ့်ကကပြီ်း ၂ စီ်းစလို်းတွင် ၇၆ မမ T94
အဘပမောက်၊ ၀ရန်ဆက်သချြ်ကော၊ torsion-bar ဒဏ်ခစနစ်နှင့်် ပမင််းဘကောင်ဘရ ၅၀၀
အော်းရှအင်ဂျင်တိုို့ တြ်ဆင်ထော်းခွဲ့်ပခင််းပဖစ်ြါသည်။
အဝမရကန်ပြည်ဝထာင်စို၏ စစ်ဝအူးဝခတ်တင်ေါ့မသာူးစိုအာူး
တစ်စတ
ို စည်ူးတည်ူးဝတွွဲ့ရစဉ်
အဆိုြ တင်ေါ့မ ာူးအာူးလိုူးထွဲတင
ွ ် အဝြ ေါ့ြ ူးဆိုူးပဖစ်သည်ေါ့ M41
တင်အ
ေါ့ ာူးမ ညာဘက်တင
ွ ် ဝတွွဲ့ရနင
ို ်သည်
ြိုအဝနောက်ဘက်တင
ွ ်မ အလတ်စာူးတင်ေါ့ ၂ စီူးအာူး
ပမင်ဝတွွဲ့နိုငဗ် ြီူး ဘယ်ဘက်တင
ွ ် M47 ြက်တန်တင်ေါ့ပဖစ်ကာ
အဝနောက်အလယ်ဘက်တွင်မ ၎င်ူးအာူးဆက်ခသ
M48 Patton တင်ေါ့အာူး ပမင်ဝတွွဲ့နင
ို ်ြ သည်
ဝရွဲ့ဆူးို မ အကကီူးစာူးတင်ေါ့မာ T43 တင်ေါ့ြင်ပဖစ်ဗြီူး ၁၉၅၆ ခိုနစ်
ဧဗြီလမစတင်ကာ ၎င်ူးအာူး M103 အပဖစ်
အမည်သတ်မတ်ဝြူးခွဲြ
ေါ့ သည်
ဒီဇိုင််းအော်း ထြ်မမွမ််းမသည်နှင့််အမျှ ဘနှာက်ထြ် ဘရှွဲ့ဘပြ်းတင့််ြစ

ို ၂ မျြုံ်း ထြ်မ
ထွကဘ
် ြေါ်လောခွဲ့်သည်။ Phase II တွင် ဆိုလည်အော်း သွန််းသမဏသောမက ၀ရန်ဆက်သချြ်ကော ၂

မျြုံ်းစလ်းို အော်း ဘြါင််းစြ်ထော်းသည့်် ဆိုလည်သစ်တစ်မျြုံ်းပဖင့်် ြွွဲထွက်လောခွဲ့်ပြီ်း ၇၆ မမ T91

အဘပမောက်အော်း တြ်ဆင်ဘြ်းထော်းသည် (သွန််းသမဏသချြ်ကောသည် joint ဘခေါ်
အဆက်မျော်းမြါ၀င်သည့်် သမဏတို်းမှ ြိုဘဖော်ယူရပခင််းပဖစ်ကော ဘကောင််းမွန်သည်မှန်ဘသော်လည််း
ထိုတ်လိုြ်ရန်ခက်ခွဲပြီ်း ကိုန်ကျစရတ်ကကီ်းပမင့််လှဘြသည်၊ တစ်ဖက် ၀ရန်ဆက်သချြ်ကောမှောမူ
အြိုင််းမျော်းအလိုက်ဆက်ကော တည်ဘဆောက်ရပခင််းပဖစ်ပြီ်း သွန််းသမဏသချြ်ကောထက်
ထိုတ်လိုြ်ရန် ကိုန်ကျစရတ် ြိုမိုနည််းြါ်းဘသော်လည််း အဆက်မျော်းတွင် အော်းနည််းချက်မျော်း
ရှဘနတတ်ြါသည်) ။ Phase II တိုက်ယောဉ်မျော်းတွင် two-axis Vickers gun-stabilization
system နှင့်် ချတ်ဆက်ထော်းဘသော super-imposed coincidence rangefinder
အကွောအဘဝ်းတိုင််းကရယော ြါ၀င်လောသည့်် အဆင့််ပမင့်် ြစ်ခတ်မှုထန််းချြုံြ်စနစ်တစ်ခိုအော်း
တြ်ဆင်ရန်အတွက် ဘနရောယူရသပဖင့်် ခွဲယမ််းထော်းသိုရန်ဘနရော ဘလျော့်နည််းသွော်းြါသည်။ Phase
III ဘရှွဲ့ဘပြ်းတင့််တွင်မူ အဘြါ ့်စော်းတင့််တစ်စီ်းအတွက် အဓကလအ
ို ြ်ချက်ပဖစ်သည့််
ြစ်ခတ်နှုန််းပမင့််မော်းဘရ်းအတွက် အလအ
ို ဘလျောက်ကျည်ထ်းို စက် တြ်ဆင်လောသည့််အပြင်
အဆင့််ပမင့််တင်ထော်းဘသော တည်ပငမ်ထန််း stabilizer ြါ ြါ၀င်လောခွဲ့်ဘြသည်။
၁၉၅၁ ခိုနစ် ဝဖဝဖာ်၀ ရီလအတွင်ူး ဝနောင်တွင် M41

ပဖစ်လာမည်ေါ့ T41 တင်ေါ့တစ်စီူးဝဘူးတွင် ဝတွွဲ့ရရဝသာ
အဝမရကန်သမမတ ဟင်နရီအက်စ်ထရူးမင်ူး
အဆိုြ တီထင
ွ ်မှုအဆင်ေါ့တင
ွ ် တင်ေါ့ဆိုလည်၌
သသသာသာြင် အပြင်သိုေ့ခူးို ထွက်ဝနဝသာ blister
မ ာူးအာူး ဝတွွဲ့ပမင်နင
ို ်မည်ပဖစ်သည်၊ သိုေ့ဝသာ်လည်ူး
လက်ဝတွွဲ့မက သည်ေါ့ အဆိုြ blister မ ာူးအာူး T41E1
ဝရွဲ့ဝပြူးြိုစတွင် ဖယ်ရာူးြစ်ခေါ့ြ
ွဲ သည်
အဆြ
ို ါဘရှွဲ့ဘပြ်းြိုစမျော်းထွဲမှ T37 Phase II အော်း ဆက်လက်ထိုတ်လိုြ်ရန် ဘရွ်းချယ်ခွဲ့်ပြီ်း
T41 အပဖစ် အမည်သတ်မှတ်ဘြ်းခွဲ့်ကော စမ််းသြ်စစ်ဘဆ်းရန်အတွက် ဘရှွဲ့ဘပြ်းတင့်် ၃ မျြုံ်း

ထိုတ်လိုြ်ခွဲ့်သည်။ သဘ
ိုို့ သော်လည််း T41 တင့််အတွက် ထြ်မမွမ််းမမှုမျော်းစွော ပြြုံလိုြ်ခွဲ့်ရပြီ်း
အထူ်းသပဖင့်် တိုက်ယောဉ်အဖွွဲွဲ့သော်းဆိုငရ
် ော လိုြ်ဘဆောင်ချက်မျော်းနှင့််
ြစ်ခတ်မှုထန််းချြုံြ်စနစ်မျော်းတွင်ပဖစ်သည်။ အပခော်းမွမ်း် မမှုမျော်းတွင် ယခင်မူရင််း Phase I ဒီဇိုင််း၏
တစတ်တြိုင်း် အပဖစ် ဆိုလည်၏တစ်ဖက်တစ်ချက်စီရှ blister မျော်းတွင် တြ်ဆင်ထော်းဘသော .၃၀
စက်ဘသနတ်ကကီ်း ၂ လက်အော်း ဖယ်ရှော်းပခင််းအပြင် ဆိုလည်ကွင်း် အချင််းအော်း တို်းပမင်ပ့် ခင််းနှင့််
တိုက်ယောဉ်မှျူ်းနှင့်် အဘပမောက်ြစ်သမော်းဘနရောမျော်းအော်း ယခင်ဘယ်ဘက်မှ ယခိုညောဘက်သိုို့
ဘရွွဲ့ဘပြောင််းပခင််းမျော်း ြါ၀င်ခွဲ့်ြါသည်။ အဆင်ပ့် မင့််တင်မွမ်း် မပြီ်းသည့််တိုက်ယောဉ်အော်း T41E1 အပဖစ်
သတ်မှတ်ခွဲ့်သည်။
T41E1 တင့််အော်း ထိုတ်လိုြ်ရန်တော၀န်ယူရသည်မှော General Motors ဘကော်ြိုဘရ်းရှင််းြိုင်

Cadillac ဘမော်ဘတော်ကော်းဌောနကကီ်းြင်ပဖစ်သည်။ Cadillac အဘနပဖင်လ
့် ည််း လက်ရှ Detroit
စက်ရိုတွင် တင့််အသစ်တစ်မျြုံ်းအော်း ထိုတ်လိုြ်ရန် စွမ််းဘဆောင်ရည်မရှသည့်် ပြဿနှာနှင့််
ကကြုံဘတွွဲ့လောခွဲ့်သည်။ ထို့ဘ
ို ကကောင့်် Cadillac သည် အိုဟိုင််းယို်းပြည်နယ် Cleveland တွင်
စက်ရိုသစ်တစ်ခိုတည်ဘဆောက်ကော တည်ဘထောင်ဆွဲကောလအတွင််း အလိုြ်သမော်းသစ် ၆,၅၀၀
ခန်အ
ို့ ော်း ဘလ့်ကျင့််သင်ကကော်းဘြ်းပခင််းနှင့်် အစတ်အြိုင််းအမျြုံ်းမျြုံ်းအတွက် ြင်မနှင့်် ကန်ထရက
ို ်ခွွဲ
၃,၀၀၀ ခန်ပို့ ဖင့်် ချတ်ဆက်ပခင််းမျော်း လိုြ်ဘဆောင်ခွဲ့်ရြါသည်။
၁၉၅၁ ခိုနှစ် နှစ်လယ်မှစတင်ကော Cleveland တင့််စက်ရိုမှဘန၍ T41E1

တင့််အဘရအတွက်တချြုံွဲ့ စတင်ထိုတ်ဘြ်းနိုငဘ
် နပြီပဖစ်သည်။ သဘ
ိုို့ သော်လည််း ၁၉၅၁ ခိုနှစ်
နို၀င်ဘောလတွင်မူ အဘမရကန်ကကည််းတြ်သည် တင့််တီထွင်မှုလိုြ်ငန််းအတွင််း
လအ
ို ြ်ချက်သစ်တချြုံွဲ့အော်း ထြ်မတင်ပြလောခွဲ့်သည်၊ ယင််းမှော ဆိုလည်နှင့််
အဘပမောက်လက်နက်တိုို့သည် ြစ်မှတ်ချန်ရွယ်ပခင််းလိုြ်ငန််းအပြီ်း ၅ စကကန်ို့အတွင််း ြစ်မှတ်ထသိုို့
ကျည်အဘရောက်ြစ်ခတ်နိုငရ
် န်အတွက် power-control system တစ်ခို တြ်ဆင်ရမည်ဟူဘသော
အချက်ြင်ပဖစ်သည်။ အဆိုြါလိုအြ်ချက်အရ စက်ြင
ို ်း် ဆိုင်ရောလိုြ်ဘဆောင်မှု ြိုမိုပမန်ဆန်ဘသော oil
gear system သစ်တစ်ခို တီထင
ွ ထ
် ိုတ်လိုြ်တြ်ဆင်ရန် လအ
ို ြ်လောခွဲ့်ပြီ်း တိုက်ယောဉ်အမှတ် ၁၈၀၃
မှစတင်ကော အဆြ
ို ါစနစ်တြ်ဆင်ထော်းဘသော တင့််မျော်းအော်း T41E2 အပဖစ် သတ်မှတ်ခွဲ့်ြါသည်။

၁၉၆၁ ခိုနစ် ဇလိုင်လအတွင်ူး

ဝဂ ာ်ဂ ယ
ီ ာအမ ူးသာူးအဝစာင်ေါ့တြ်ဖွွဲွဲ့မ
အဝမရကန်စစ်သည်မ ာူး
M41 တင်ေါ့သစ်တစ်စီူးနင်ေါ့အတြ ၀င်ကာ
ဝပခလ င်-သခ ြ်ကာြူးဝြ င်ူးဝလေါ့က င်ေါ့မှုတစ်ခို
လိုြ်ဝဆာင်ဝနစဉ်
T-41 တင့််မျော်းအော်း အဘရအတွက်တစ်ခိုအထ ထိုတ်လိုြ်ထော်းပြီ်းပဖစ်ဘသော်လည််း

အဘမရကန်ကကည််းတြ်၏ အဆင့််ပမင့််တင်ဘရ်း ဘတောင််းဆိုမှုမျော်းဘကကောင့်် ၁၉၅၁ ခိုနှစ် ဇူလင
ို လ
် မှ
၁၉၅၂ ခိုနှစ် ဇူလင
ို ်လအတွင််း ဒီဇိုင််းဘပြောင််းလွဲမှုဘြါင််း ၄,၀၀၀ ခန်ို့ ပြြုံလိုြ်ခွဲ့်ရပြီ်း
တြ်မျော်းသတ
ိုို့ ရော်း၀င်တြ်ဆင်ဘြ်းရန် ကကန်ကို့ ကောဘနခွဲ့်ြါသည်။ baseline M41 တင့််အစီ်းဘရ ၁,၆၃၁
စီ်းအော်း အိုဟိုင်း် ယို်းပြည်နယ် လီမောရှ အဘမရကန်ကကည််းတြ်
စစ်လက်နက်ြစစည််းတြ်ဖွွဲွဲ့ြိုင်စခန််းမျော်းတွင် သမ််းဆည််းထော်းကော တြ်မျော်းသမ
ိုို့ ထိုတ်ဘြ်းမီ
လအ
ို ြ်ဘသောအဆင့််ပမင့််တင်မှုမျော်း စနှုန််းမျော်းအော်း ပဖည့််ဆည််းရဘလ့်ရှသည်။ ၁၉၅၂ ခိုနှစ်
နို၀င်ဘောလတွင် အဘမရကန်ကကည််းတြ်သည် M41 တင့််အော်း တြ်မျော်းသိုို့ တရော်း၀င်ထိုတ်ဘြ်းရန်
ခွင့််ပြြုံဘြ်းခွဲ့်ကော T41E1 တင့််အော်း “Tank, Combat, Full-Tracked, 76mm Gun, M41” အပဖစ်
သတ်မှတ်ဘြ်းခွဲ့်ပြီ်း T41E2 အော်းလည််း T41A1 အပဖစ် သတ်မှတ်ဘြ်းနိုင်ခွဲ့်သည်။ အဆိုြါတင့်် ၂
စီ်းစလို်းအော်း “Walker Bulldog” အမည် ဘခေါ်ဘဝေါ်ဘစခွဲ့်ပခင််းပဖစ်သည်။ ကနဦ်းတွင် ၎င််းတအ
“Little Bulldog” ဟို ဘခေါ်ဆိုကကဘသော်လည််း ြထမကမဘောစစ်နှင့်် ဒိုတယကမဘောစစ်မျော်းအတွင််း
ြါ၀င်တိုက်ခိုက်ခွဲ့်ကော ၁၉၅၀ ခိုနှစ် ဒီဇင်ဘောလ ၂၃ ရက်ဘနို့ ကိုရီ်းယော်းစစ်ြွွဲကောလ
ဘတောင်ကိုရီ်းယော်းနိုင်ငအတွင််း တြ်မျော်းအော်း ကွြ်ကွဲဘနစဉ် ၎င််းစီ်းနင််းလောသည့််
ဂျစ်ကော်းတမ််းဘမှောက်မှုဘကကောင့်် ကွယ်လွန်ခွဲ့်သည့်် အဘမရကန်ကကည််းတြ်ဗိုလ်ချြုံြ်ကကီ်း Walten H.
Walker အော်း ဂိုဏ်ပြြုံဘသောအော်းပဖင့်် “Walker” အမည်အော်း
ထြ်မဂိုဏ်ပြြုံထည့််သွင််းဘစခွဲ့်ပခင််းပဖစ်ြါသည်။

M41A3 အဝြ ေါ့စာူးတင်ေါ့၏ အဝထွဝထွအခ က်အလက်မ ာူး
တစ်စီူးလိုူးအလ ာူး - ၈.၂၁၂ မီတာ ကိုယ်ထည်အလ ာူး - ၅.၈၁၉ မီတာ
အန - ၃.၁၉၈ မီတာ အပမင်ေါ့ - ၂.၇၂၆ မီတာ
တိုက်ယာဉ်အဖွွဲွဲ့သာူး - ၄ ဦူး အင်ဂ င် - 500bhp အာူး ထိုတ်ဝြူးနိုင်သညေါ့်

Continental/Lycoming AOS-895-5 6-cylinder, air-cooled,
(တိုက်ယာဉ်မျူူး၊ အဝပမာက်ြစ်သမာူး၊
supercharged gasoline ဓာတ်ဆီအင်ဂ င်
က ည်ထိုူးသမာူး၊ ယာဉ်ဝမာင်ူး)
ြင်မအဝပမာက် - ၇၆ မမ M32 အဝပမာက် ယာဉ်တွွဲစက်ဝသနတ် - .၃၀ Browning M1919 A4E1 စက်ဝသနတ်
ဝလယာဉ်ြစ်စက်ဝသနတ် - .၅၀ Browning M2 HB

စက်ဝသနတ်ကကီူး

M41 တင့််၏ အဘပခခအချက်အလက်မျော်းနှင့်် ဘနရောအထော်းအသိုအော်း FM-17-80 : Tanks,

76mm Gun M41 and M41A1 Walker Bulldog Technical Manual
စစ်ဘပမပြင်လက်စွွဲစောဘစောင်တွင် ……
“၇၆ မမ အဘပမောက်တြ် M41 နှင့်် M41A1 တင့််မျော်းသည် အဘြါ ့်စော်းသချြ်ကောသော

တြ်ဆင်ထော်းပြီ်း ချန််းအပြည့််တြ် ြိုြန််းသဏ္ဍောန်ဘသ်းငယ်သည့်် တိုက်ယောဉ်မျော်းပဖစ်ကော ၇၆ မမ
ဘပြောင််းထွက်ရှန်ပမင့်/် ကျည်သွော်းလမ််းဘပဖောင့်် (high velocity/flat-trajectory) ြင်မအဘပမောက်နှင့််
.၃၀ ယှဉ်တွွဲစက်ဘသနတ်တိုို့ တြ်ဆင်ထော်းသည်။ .၅၀ စက်ဘသနတ်ကကီ်းအော်းမူ တင့််တိုက်ယောဉ်မှျူ်း
အသို်းပြြုံရန်အတွက် ဆိုလည်ဘြေါ်တွင် တြ်ဆင်ဘြ်းထော်းသည်။ တင့််တစ်စီ်းချင််းစီတွင်
တိုက်ယောဉ်ဘမောင််းနှင့်် ခွဲယမ််းသဘ
ို လှောင်ရန်တိုို့အတွက် ကိုယ်ထည်ဘရှွဲ့ြိုင်း် ခန််းနှင့််
အင်ဂျင်/ကူ်းဘပြောင််းစနစ်မျော်းအတွက် ကိုယ်ထည်ဘနှာက်ြင
ို ်း် ခန််းတအ
ိုို့ ပြင် တိုက်ယောဉ်မှျူ်း၊
အဘပမောက်ြစ်သမော်း နှင့်် ကျည်ထို်းသမော်းတအ
ိုို့ တွက် ဘနရောမျော်းြါ၀င်ကော ြင်မလက်နက်
တြ်ဆင်ဘြ်းထော်းသည့်် ဆိုလည်တိုို့ ြါ၀င်သည်” ဟို ဘဖော်ပြထော်းြါသည်။
လက်ဘတွွဲ့တွင်မူ အထက်ြါဘဖော်ပြချက်နှင့််ြတ်သက်၍ အနည််းငယ်မျှဘသော

ကွွဲပြော်းမှုမျော်းလည််း ရှဘနခွဲ့်သည်။ M41 တင့််တွင် M76 (T138E1) mount ဘြေါ်၌ ၇၆ မမ M32
(T91E3) rifled gun အော်း တင်ဘဆောင်ထော်းပခင််းပဖစ်ဘသော်လည််း M41A1 တွင်မူ M76A1 mount
ဘြေါ်တွင် ၇၆ မမ M32A1 rifled gun အော်း တင်ဘဆောင်ထော်းပခင််းပဖစ်ြါသည်။
ထို့ဘ
ို ကကောင့်် အထက်တွင်ဘဖော်ပြထော်းသည့််အတိုင်း် ြင် M41 နှင့်် M41A1 ဟူ၍ ြိုစ ၂ မျြုံ်းစလ်းို
အဘမရကန်ကကည််းတြ်တွင် အသို်းပြြုံရန် ဘရောက်ရှလောခွဲ့်ပခင််းပဖစ်သည်။ သဘ
ိုို့ သော်လည််း ၁၉၅၀
ပြည့််လွန်နှစ်လယ်ကောလမျော်းတွင်ဘတော့် ဘနှာက်ထြ်အဆင့််ပမင့််တင်မှုတချြုံွဲ့အော်း
ထြ်မပြြုံလိုြ်ခွဲ့်ရပြန်ြါသည်။ စွမ််းဘဆောင်ရည် ြိုမိုပမင့််မော်းလောဘစရန်အတွက်
တွန််းအော်းဘြ်းစနစ်တွင် AOS-895-5 fule-injection engine system အော်း
ထြ်မထည့််သွင်း် ပခင််းအပြင် oil gear pump နှင့်် mechanical နည််းအရ
တိုက်ရိုက်ချတ်ဆက်ထော်းပြီ်း ြိုမိုရို်းရှင််းဘအောင် တည်ဘဆောက်ထော်းဘသော ဟိုက်ဒဘရောလစ်စနစ်သို်း
ဆိုလည်လှည့််စနစ် (hydraulic turret-traverse system) သစ်တစ်ခိုအော်းြါ တြ်ဆင်ပခင််းမျော်း
ပြြုံလိုြ်ခွဲ့်သည်။ ယင််းအပြင် ဆိုလည်အတွင်း် တိုက်ယောဉ်မှျူ်း၏ dual power traverse စနစ်အပြင်

အဘပမောက်ြစ်သမော်းအတွက် manual mechanical elevation control အထန််းနှင့််

ြင်မအဘပမောက်အတွက် slewing elevation control တလ
ိုို့ ည််း တြ်ဆင်ဘြ်းထော်းခွဲ့်ြါဘသ်းသည်။
အဆြ
ို ါအဆင့််ပမင့််တင်မှုမျော်းပြြုံလိုြ်ပြီ်းသည့်် M41 တင့််မျော်းအော်း M41A2 အပဖစ် သတ်မှတ်ဘြ်းခွဲ့်ပြီ်း
အဆင့််ပမင့််တင်ပြီ်းပဖစ်သည့်် M41A1 တင့််မျော်းမှောမူ M41A3 ပဖစ်လောမည်ပဖစ်သည်။
M41 အာူး အမ ူးသာူးအဝစာင်ေါ့တြ်ဖွွဲွဲ့မ ာူးစွာသိုေ့

ထိုတ်ဝြူးခွဲေါ့ပခင်ူးပဖစ်သည်
ြိုတွင် ၁၉၅၆ ခိုနစ် စက်တင်ဘာလ ၁ ရက်ဝနေ့
လမ ူးဝရူးအဝပခခကာ
မဗငမ်မသက်မှုမ ာူးပဖစ်ြွာူးဝနစဉ်ကာလမ ာူးအတွင်ူး
ကင်ူးလည်ေါ့တာ၀န်ထမ်ူးဝဆာင်ဝနသည်ေါ့
M41 တင်ေါ့ ၁ စီူးအာူး မစစစစြီပြည်နယ်
ကလင်တန်ဗမ ွဲ့၏ လမ်ူးမ ာူးဝြေါ်တွင် ဝတွွဲ့ရစဉ်
M41A3 မှော Walker Bulldog အတွက် အဆ်းို သတ်မဟိုတ်ဘသ်းဘြ။

အဘမရကန်တြ်မဘတော်အတွင််း M41 ချောစီသောမက တင့််၏အစတ်အြိုင်း် တချြုံွဲ့အော်း
ပြန်လည်အသို်းပြြုံကော M42 Duster ဘလဘကကောင််းရန်ကောကွယ်ဘရ်းယောဉ်၊ M44 နှင့်် M52
ယောဉ်တင်ဘဟောင်၀စ်ဇောအဘပမောက်စနစ်မျော်း သောမက M75 သချြ်ကောလူသယ်ယောဉ်
ထိုတ်လိုြ်ရောတွငြ
် ါ အသို်းပြြုံခွဲ့်ြါဘသ်းသည်။ Cadillac လိုြ်ငန််းမှဘန၍ ၁၉၅၁ ခိုနှစ်မှ ၁၉၅၄
ခိုနှစ်မျော်းအတွင်း် M41 အမျြုံ်းအစော်းတင့််အစီ်းဘရ ၅,၄၆၇ စီ်း ထိုတ်လိုြ်ဘြ်းနိုင်ခွဲ့်ပြီ်း
ကိုရီ်းယော်းစစ်ြွွဲအတွင််း အဘရအတွက်အနည််းငယ် ြါ၀င်ခွဲ့်သည်မှလွွဲ၍ M41 တင့််မျော်းအော်း
စစ်ဘပမပြင်တွင် အဘမရကန်တြ်မျော်း အသို်းပြြုံရမှု အလွန်နည််းြါ်းလှပြီ်း ဘနှာက်ဆို်းတွင် ၁၉၆၀
ပြည့််လွန်နှစ်လယ်ကောလမျော်းမှစတင်ကော အဘမရကန်ကကည််းတြ်တွင် M41 တင့်် အသို်းပြြုံမှုအော်း
တပဖည််းပဖည််း ဘလျော့်ချလောခွဲ့်ြါသည်။ စစ်ဘအ်းတိုက်ြွွဲအရှန်ပမင့််လောချန်တွင်ဘတော့်
လက်ကျန်တင့််အဘရအတွက်မျော်းစွော ြိုင်ဆိုငထ
် ော်းပခင််းက ပြည်ြသတ
ိုို့ င်ြရ
ိုို့ န် အခွင့်အ
် ဘရ်းမျော်း
ရရှလောဘစပြီ်း M41 တင့််မှော ထင်ရှော်းဘသောြစ်မှတ်ပဖစ်လောခွဲ့်သည်။ စိုစိုဘြါင််း နိုငင
် ၃၀ မှ Walker

Bulldog တင့််အော်း လက်ခအသို်းပြြုံခွဲ့်ကကပြီ်း ယဘနို့တိုင် တချြုံွဲ့တြ်မဘတော်မျော်းတွင်

အဆင့််ပမင့််တင်မှုမျော်းစွောပြြုံလိုြ်ကော သို်းစွွဲလျက်ရှဘနဘသ်းသည်ကို ပမင်ဘတွွဲ့ကကရမည် ပဖစ်ြါသည်။
အဘမရကန်ပြည်ဘထောင်စိုမှ ဘတောင်ဗီယက်နမ်တြ်မဘတော်အော်း ဘပမောက်ဗီယက်နမ်နှင့််

ဗီယက်ဘကောင််းတိုို့အော်း ရင်ဆိုင်ရောတွင် ြိုမိုအော်းဘကောင််းလောဘစရန် ရည်ရွယခ
် ျက်ပဖင့််
ဗီယက်နမ်ြဋြကခအတွင််း ြါ၀င်လောသည့််အဘလျှောက် ဘတောင်ဗီယက်နမ်တြ်မဘတော်သည် ၁၉၆၅
ခိုနှစ်မှစတင်ကော အဘမရကန်တဘ
ိုို့ ထောက်ြဘ
့် ြ်းသည့်် ြထမဆို်းဘသော M41A3 တင့်် ၃၅၀ ခန်အ
ို့ ော်း
စတင်လက်ခရရှလောခွဲ့်သည်။ ဘတောင်ဗီယက်နမ်တိုို့အဘနပဖင့်် အဘမရကန်ပြည်ဘထောင်စိုထမှ
လက်နက်ြစစည််းမျော်းစွော လက်ခရရှခွဲ့်ရောတွင် M41 တင့််အမျော်းစိုမှော သစ်လွငလ
် ွန််းလှပြီ်း
စက်ရိုမထ
ှ ွက်သည်နှင့်် ချက်ပခင််းတင်ြလ
ိုို့ ိုက်သလို ဘဘဘောမျော်းပဖစ်ဘနရော
ဘတောင်ဗီယက်နမ်အတွင််းတွင်ြင် အဆင့််ပမင့််တင်ပခင််းနှင့်် မွမ်း် မပြင်ဆင်ပခင််းမျော်း
ပြြုံလိုြ်ကကရဘလ့်ရှြါသည်။
T-54 ြင်မတိုက်ြွဲွ င်တငေါ့်
Kubinka တင်ေါ့ပြတိုက်တွင် ပြသထာူးသည်ေါ့

ြိုြ တင်ေါ့တွင် T-54 တင်ေါ့ဆိုလည်၏
ဝနောက်ဆိုူးပဖစ်သည်ေါ့
ဘွဲဥြိုသဏ္ဍာန်ဆိုလည်အာူး
ထင်ထင်ရာူးရာူး ပမင်ဝတွွဲ့နိုင်မည်ပဖစ်သည်
ြိုြ တင်ေါ့အမတ် ၃၃၇ သည် Obiekt 137
တင်ေါ့ ၁ စီူးပဖစ်ဗြီူး ဆိုလည်၏
rear underside တွင် shot trap မ ာူး
ရဝနဆွဲပဖစ်သည်၊ ယင်ူး၏ဝဘူးတွင်
ပြသထာူးဝသာ T-55A တွင်မ ယင်ူး
shot trap အာူး ဖယ်ရာူးခွဲေါ့ဗြီူးပဖစ်ြ သည်

၁၉၆၀ ပြည်ေါ့လွန်နစ်မ ာူးအတွင်ူး

အဝမရကန်စစ်ဘက်မ ရိုက်ကူးခွဲေါ့ဝသာ
T-54 တင်ေါ့တစ်စီူး
ြိုြ တင်ေါ့တွင် အနီဝအာက်ဝရာင်ပခည်မီူးဝမာင်ူး
infrared searchlight တြ်ဆင်ထာူးသည်ကို
မဝတွွဲ့ရရဝြ
ဗီယက်နမ်စစ်ြွွဲအတွင်း် ြါ၀င်တိုက်ခိုက်ခွဲ့်သည့်် ဘနှာက်ထြ်တင့််တစ်စီ်းပဖစ်ဘသော PT-76

ကိုန််းဘရနှစ်သွယ်သွော်း အဘြါ ့်စော်းတင့််နှင့်် အတူတကွြင် T-54 တင့််သည်လည််း
ဒိုတယကမဘောစစ်အပြီ်း ဘြေါ်ထွကလ
် ောခွဲ့်သည့်် ဆိုဗီယက်ြင်မတိုက်ြွွဲ၀င်တင့််
မျြုံ်းဆက်သစ်တစ်ခိုြင်ပဖစ်သည်။ T-54 ၏ မျြုံ်းဆက်အော်း ပြန်လိုက်ကကည့််ြါက
ဒိုတယကမဘောစစ်အတွင််း အဘရှွဲ့ဘက်စစ်မျက်နှှာတွင် တိုက်ြွွဲ၀င်နိုငစ
် ွမ််းပမင့််မော်းမှုနှင့််
အဘရအတွက်အဘပမောက်အပမော်း ထိုတ်လိုြ်နိုငပ် ခင််းမျော်းဘကကောင့်် စစ်ြ၏
ွွဲ ချန်ခွငလ
် ျှောအော်း
ဘပြောင််းလွဲဘစခွဲ့်သည့်် ဂနတ၀င် T-34 အလတ်စော်းတင့််အော်း ပမင်ဘတွွဲ့ကကရမည်ပဖစ်သည်။
ဂနတ၀င်ဟိုသတ်မှတ်ကကဘသော်လည််း T-34 သည်လည််း ချြုံွဲ့ယွင််းချက်မျော်းမကင််းခွဲ့်ြွဲ အထူ်းသပဖင့််
တိုက်ယောဉ်အတွင််းြိုင်း် ဘနရော ကျဉ််းဘပမောင််းဘစခွဲ့်သည့်် Christie ဒဏ်ခစနစ်တြ်ဆင်ထော်းပခင််း
ကွဲ့်သဘ
ိုို့ သော ကစစမျြုံ်းတွင်ပဖစ်သည်။ ၁၉၄၄ ခိုနှစ်အတွင််း T-34 တင့််မျော်းတွင် ၈၅ မမ S-53
အဘပမောက်နှင့်် ၈၅ မမ ZiS-53-S အဘပမောက်တိုို့ စတင်တြ်ဆင်ဘြ်းခွဲ့်ပခင််းက ကနဦ်း ၇၆.၂ မမ F-34
အဘပမောက်၏ လိုအြ်ချက်အချြုံွဲ့အော်း ဘကျော်လော်းနိုငဘ
် စခွဲ့်သည်၊ သဘ
ိုို့ သော်လည််း
ဆိုဗီယက်လက်နက်အင်ဂျင်နီယောမျော်းကမူ အနှာဂတ်တွင် ြိုမိုအော်းဘကောင််းဘသော
လက်နက်တစ်မျြုံ်း အထူ်းသပဖင့်် ဘနှာက်ဆို်းဘြေါ်နှင့်် အနှာဂတ်အကကီ်းစော်းတင့််မျော်းအော်း
အလွဲထ်းို နိုင်မည့်် အဘပမောက်တစ်မျြုံ်း လအ
ို ြ်ဘနဘကကောင််းကိုမူ မဘမ့်ဘလျော့်သွော်းကကဘြ။
ထြ်မထိုတ်လိုြ်ရမည့််တင့််သစ်တစ်မျြုံ်းတွင် မမတိုက်ယောဉ်၏ စစ်ဘပမပြင်တွင်

အသက်ရှင်သန်နိုင်စွမ််းအော်း တို်းတက်လောဘစရန် ြိုမိုအော်းဘကောင််းဘသော သချြ်ကောတစ်မျြုံ်း

လအ
ို ြ်လောမည်ကိုလည််း ဘတွွဲ့ရှခွဲ့်ကကသည်၊ ယင််းအချက်အော်း ဂျောမန်တင့််မျော်း၏ ၈၈ မမ
အဘပမောက်ဒဏ်ခနိုငဘ
် အောင် တည်ဘဆောက်ထော်းဘသော ယခင်တင့််မျော်းက
သတ်ဘသပြသွော်းခွဲ့်ပြီ်းပဖစ်သည်။ T-34 ဘနရောတွင် အစော်းထ်းို မည့်် တင့််တစ်စီ်းထိုတ်လိုြ်ရန်အတွက်
အဓကတော၀န်ယခ
ူ ွဲ့်ရသည်မှော Nizhny Tagil ရှ အမှတ်(၁၇၃) Uralvagon Zavod တင့််စက်ရို၏
ဒီဇိုင််းအင်ဂျင်နီယောချြုံြ်ပဖစ်သူ Aleksandr A. Morozov ၏ တော၀န် ပဖစ်လောခွဲ့်သည်၊ Morozov
သည် ယခင် T-34 တင့််အတွက် ကူ်းဘပြောင််းစနစ်ဒီဇင
ို ်း် အော်း
တော၀န်ယူဘရ်းဆွွဲဘြ်းခွဲ့်သူလည််းပဖစ်သည်။ အဆိုြါအစော်းထ်းို တင့််စီမကန််းအော်း Obiekt 136 အပဖစ်
အမည်ဘြ်းခွဲ့်ပြီ်း ၁၉၄၄ ခိုနှစ် ဘနှှာင််းြိုင်း် မှစတင်ကော လိုြ်ဘဆောင်ခွဲ့်ပခင််းပဖစ်ြါသည်။
ဤတွင် T-54 သဦ
ိုို့ ်းတည်လောမည့်် တင့််ဒီဇိုင််း ၂ မျြုံ်း ဘြေါ်ထွက်လောခွဲ့်သည်။ ြထမတင့််မှော
တင့််အတွင််းြိုင်း် ဘနရော ြိုမိုကျယ်၀န််းလောဘစမည့်် torsion-bar ဒဏ်ခစနစ်
တြ်ဆင်ထော်းပခင််းအြါအ၀င် အပခော်းမွမ််းမမှုမျော်းစွော ြါ၀င်လောပြီ်း T-43 တွင် ယခင် T-34 ၏
အဖွွဲွဲ့သော်း ၂ ဦ်းသော လက
ို ်ြါနိုင်ဘသော ဆိုလည်မဟိုတ်ဘတော့်ြွဲ အဖွွဲွဲ့သော်း ၃ ဦ်း
လက
ို ်ြါနိုင်သည့််ဆိုလည် ြါ၀င်လောသည့််အပြင် five-speed gearbox တစ်ခိုလည််းြါ၀င်လောကော
သချြ်ကောြိုမိုထူထွဲလောသည်။ ယင််းတမ
ိုို့ ှလ၍
ွွဲ အပခော်းအချက်အလက်မျော်းအရ T-43 သည် T-34
မျြုံ်းကွွဲတစ်ခိုသော ပဖစ်ဘနဆွဲပဖစ်ခွဲ့်ပြီ်း စက်ြိုင််းဆိုင်ရောပြဿနှာမျော်းဘကကောင့်် စစ်အပြီ်းတွင်
အဘရအတွက်အနည််းငယ်သော ထိုတ်လိုြ်ခွဲ့်ရြါသည်။ ဘနှာက်တစ်မျြုံ်းမှော T-44
အလတ်စော်းတင့််ပဖစ်ပြီ်း ဆိုဗီယက်အလတ်စော်းတင့််မျော်း၏ ြင်မအဘပမောက်အော်း
အတိုင်း် အတောတစ်ခိုအထ စွမ််းဘဆောင်ရည်ပမင့််မော်းလောဘရ်း အဆင်ပ့် မင့််တင်နိုငရ
် န် လိုြ်ဘဆောင်ရောမှ
ထွကဘ
် ြေါ်လောခွဲ့်ပခင််းပဖစ်သည်။ ြထမဆို်းဘသော T-44 ဘရှွဲ့ဘပြ်းတင့််ြစ
ို မျော်းတွင် ၈၅ မမ D-5T
အဘပမောက်နှင့်် ၁၂၂ မမ D-25-44T အဘပမောက်မျော်း တြ်ဆင်ဘြ်းထော်းသည်၊ ထူ်းပခော်းသည်မှော
ကကီ်းမော်းဘသောဘပြောင််းဘနှာက်ြတ်နှင့်် အဆင်ဘပြဘစရန်နှင့်် တိုက်ယောဉ်အတွင််းရှ
တိုက်ယောဉ်အဖွွဲွဲ့သော်းမျော်းအတွက် ဘနရောြမ
ို ိုရရှဘစရန် တိုက်ယောဉ်ဘမောင််းနှင်ဘသောဦ်းတည်ရောနှင့််
ဘဒါင်လိုက်အဘနအထော်းတွင် အင်ဂျင်အော်း ထော်းရှတြ်ဆင်ဘြ်းထော်းပခင််းပဖစ်သည်။
သဘ
ိုို့ နှာက်လည််း ဘနှာက်ဆို်း T-44A တင့််မျော်း ၁၉၄၄ ခိုနှစ် နို၀င်ဘောလအတွင််း
တြ်ဘတော်၀င်လောချန်တွငဘ
် တော့် T-34/85 တင့််မျော်းတွင် တြ်ဆင်ထော်းသည့်် ၈၅ မမ ZiS-S-53
အဘပမောက်ပဖင့််သော ြွွဲထွကလ
် ောခွဲ့်ြါသည်။ ထို့ဘ
ို ကကောင့်် ၁၉၄၄ ခိုနှစ်ဘနှှာင််းြိုင်း် နှင့်် ၁၉၄၅

ခိုနှစ်မျော်းအတွင်း် Morozov နှင့်် ဒီဇိုင််းအင်ဂျင်နီယောမျော်းအဘနပဖင့်် T-44 တင့််တွင် ၁၀၀ မမ

အဘပမောက်တြ်ဆင်ရန် ပြန်လည်ကကြုံ်းြမ််းလောခွဲ့်ရပြန်ြါသည်။ တြ်ဆင်ရန်အဘပမောက်အဘနပဖင့်် D-
10S (SU-100 တင့််ဖျက်အဘပမောက်တင်ယောဥ်တွင် တြ်ဆင်ထော်းပြီ်းပဖစ်သည့််အဘပမောက်) ၊
ဘရှွဲ့ဘပြ်းအဘပမောက်အဆင့််သောရှဘသ်းသည့်် ZiS-100 နှင့်် LB-1 ဟူ၍ ဘရွ်းချယ်စရောမျော်းစွော
ရှဘနခွဲ့်သည်။ D-10S မှောမူ ဘရြန််းစော်းခွဲ့်ပြီ်း D-10T (“T” ဆိုသည်မှော ရိုရှော်းဘောသောအရ
“tankovaya” - “တင့််” ဟို ဆိုလပို ခင််းပဖစ်) ဟူဘသောအမည်ပဖင့်် တြ်ဆင်ရန်
ကကြုံ်းြမ််းခွဲ့်ကကဘသော်လည််း မူလကြင် ပြည့််ကျြ်ဘနပြီပဖစ်သည့်် ဆိုလည်အတွင််းသိုို့
ကကီ်းမော်းဘသောအဘပမောက်ကကီ်းတစ်လက် တြ်ဆင်ရန် အဆင်မဘပြမှုမျော်း ရှလောခွဲ့်ပခင််းက
အဘပမောက်ဒီဇိုင််းသစ်တစ်ခို ဘဖော်ထိုတ်ရန် အဘကကောင််းဖန်လောခွဲ့်ြါသည်။ ထို့ိုဘကကောင့်် ၁၉၄၄ ခိုနှစ်
နို၀င်ဘောလ ၁ ရက်ဘနို့တွင် Morozov နှင့်် သူ၏ဒီဇိုင််းအဖွွဲွဲ့သည် ဆိုဗီယက်ပြည်ဘထောင်စို၏
တင့််ထတ
ို ်လိုြ်ဘရ်းဆိုင်ရော အကကီ်းအမှျူ်းပဖစ်သူ Vyacheslav A. Malyshev ထမှ ၁၀၀ မမ
အဘပမောက်သစ် တြ်ဆင်နိုင်ပြီ်း ြိုမိုဘကောင််းမွန်ဘသော ြင်မတိုက်ြ၀
ွွဲ င်တင့််တစ်စီ်း၏
ဒီဇိုင််းအချက်အလက်မျော်း ြါ၀င်လောဘသော တင့််ဒီဇိုင်း် သစ်တစ်မျြုံ်း ဒီဇိုင််းထိုတ်ဘရ်းဆွွဲရန် အမန်အ
ို့ ော်း
ရရှလောခွဲ့်သည်။ အဆြ
ို ါတင့််အော်း ကနဦ်းတွင် Obiekt 137 ဟို အမည်သတ်မှတ်ခွဲ့်ပြီ်း ဘနှာင်တွင် T-
54 အလတ်စော်းတင့််ပဖစ်လောမည် ပဖစ်ြါသည်။
Obiekt 137 တင့််ဒီဇင

ို ်း် ဘရ်းဆွွဲသူမျော်းအဘနပဖင့်် ခက်ခွဲဘသောစနှုန််းသတ်မှတ်ချက်တချြုံွဲ့နှင့််
ရင်ဆိုင်ခွဲ့်ရသည်မှော ပငင််းမရနိုင်ဘသော အချက်ြင်ပဖစ်သည်။ တင့််ဒီဇင
ို ်း် သစ်အဘနပဖင့််
ကကီ်းမော်းဘသောအဘပမောက်တစ်လက်အော်း အဆင်ဘပြဘအောင် တြ်ဆင်ဘြ်းထော်းနိုင်ရမည့််အပြင်
တတ်နိုင်သမျှ အထူထွဲဆို်းဘသောသချြ်ကောအော်း တြ်ဆင်ဘြ်းရဦ်းမည်ပဖစ်ကော စွမ််းအင်နှင့််
စစ်ကစော်းနိုင်စွမ််းတလ
ိုို့ ည််း အပမင့််ဆို်းအဘပခအဘနတွင် ရှဘနရဦ်းမည်ပဖစ်သည့််အပြင်
တိုက်ယောဉ်အဖွွဲွဲ့သော်းမျော်းနှင့်် ခွဲယမ််းသိုဘလှောင်ရန်အတွက် လဘ
ို လောက်ဘသောဘနရောလွတ်
ြါရှရမည်ပဖစ်ကော တိုက်ယောဉ်၏ြိုရြ်သသောထင်ရှော်းမှုအော်းလည််း တြ်နိုင်သမျှ
ဘလျော့်ကျဘစရဦ်းမည်ပဖစ်သည် (ယင််းအချက်မောှ မူ တိုက်ယောဉ်အတွင််းြိုင်း် တွင်
ထည့််သွင်း် ထော်းသည့်် မျော်းပြော်းလှဘသောြစစည််းမျော်းအရ သြ်မပဖစ်နိုငဘ
် ြ) ။
ြထမဆို်းဘရှွဲ့ဘပြ်းတင့််မှော ၁၉၄၅ ခိုနှစ် ဇန်န၀ါရီလ ၃၀ ရက်ဘနို့တွင် Nizhny Tagil စက်ရိုမှ
ထွကဘ
် ြေါ်လောခွဲ့်သည်၊ ယင််းအော်း T-44 တင့််၏ အခင််းအကျင််းအဘြေါ်
မျော်းစွောမှီခိုတည်ဘဆောက်ထော်းပခင််းပဖစ်ဘသော်လည််း T-34 driveline ပဖင့််ြင် ြွွဲထွကလ
် ောခွဲ့်ပြီ်း

ထင်ရှော်းသည်မှော D-10T အဘပမောက်တြ်ဆင်ထော်းဘသော သွန််းသမဏသချြ်ကောတြ်ဆိုလည်

တြ်ဆင်လောခွဲ့်ပခင််းြင်ပဖစ်သည်။ ဆိုလည်ဘရှွဲ့ြိုင်း် တွင် တြ်ဆင်ထော်းဘသော
သချြ်ကောအထူမှောလည််း ၂၀၀ မမ ပဖစ်လောသည်၊ ယခင် T-44 တင့််တွင်မူ ၁၂၀ မမ သော ရှြါသည်။
ဘနှာက်ထြ်သသောဘသောဘပြောင််းလွဲမှုမောှ တွန််းအော်းဘြ်းစနစ်ပဖစ်သည်၊ ပမင််းဘကောင်ဘရ ၅၀၀ အော်းရှ
V-54 V-12 water-cooled ဒီဇယ်အင်ဂျင် တြ်ဆင်ထော်းသည်။ စမ််းသြ်စစ်ဘဆ်းမှု
အဆင့််မျော်းအပြီ်းတွင်ဘတော့် မွမ်း် မမှုမျော်းစွောပြြုံလိုြ်ခွဲ့်ရပြီ်း အထူ်းသပဖင့်် ယခင် T-34 ၏ roller
engagement drive sprocket အစော်း ြိုမိုကျဉ််းဘပမောင််းဘသော သွန််းသမဏချန််းမျော်း ြါ၀င်သည့််
အသွော်းြါ drive sprocket တစ်ခိုသိုို့ ဘပြောင််းလွဲတြ်ဆင်ပခင််းမျော်းပဖစ်သည်။ အဆိုြါမျြုံ်းကွွဲအော်း T-
54 Model 1946 သိုို့ T-54-1 ဟို လူသမျော်းပြီ်း ၁၉၄၆ ခိုနှစ် ဧပြီလ ၂၉ ရက်ဘနို့တွင်
ဆိုဗီယက်ကကည််းတြ်မှ တရော်း၀င်စတင်အသို်းပြြုံခွဲ့်ြါသည်။ T-54 မျြုံ်းကွွဲမျော်း၏ ြထမဆို်းမှော T-54
Model 1947 ပဖစ်ကော ၇၁၃ စီ်း တည်ဘဆောက်ခွဲ့်ပြီ်း ၉၆ စီ်းအော်း ဘလ့်ကျင့််ဘရ်းတင့််မျော်းအပဖစ်
အသို်းပြြုံခွဲ့်ဘကကောင််း ဘတွွဲ့ရှရသည်။
ီယက်နမ်စစ်ြွွဲအတွင်ူး ဝပမာက် ီယက်နမ်တြ်မ ာူး

အဝပမာက်အပမာူးအသိုူးပြ ခွဲေါ့သည်ေါ့ တရိုတ်လိုြ်
Type 59 တင်ေါ့တစ်စီူးအာူး ၁၉၈၃ ခိုနစ်
ဝမလ ၉ ရက်ဝနေ့ ဖနွမ်ူးြင်ဗမ ွဲ့ မွဲဝခ င်ပမစ်ဆြ်တွင်
ကဝမဘာ ီူးယာူးမ ီယက်နမ်တြ်မ ာူး
တစတ်တြိုင်ူးဆိုတ်ခွာရန် အစီအမ၏ရလ ်အပဖစ်
ကိုန်တင်ဝရယာဉ်တစ်စီူးဝြေါ်
တက်ဝရာက်ဝနခ န် ဝတွွဲ့ရစဉ်
တရော်း၀င်အသို်းပြြုံပြြုံပြီပဖစ်ဘသော်လည််း T-54 ၏ တို်းတက်မှုသမိုင််းဘကကောင််းမှော

အစသောရှဘနဘသ်းသည်။ Byelorussian စစ်နယ်ဘပမအတွင်း် စမ််းသြ်မမ
ှု ျော်းပြြုံလိုြ်ခွဲ့်ရောတွင်
တင့််နှင့်ြ
် တ်သက်၍ပြဿနှာတချြုံွဲ့အော်း ရှောဘဖွဘတွွဲ့ရှခွဲ့်သည့််အပြင်

ဆိုဗီယက်တော၀န်ရှသူမျော်းအဘနပဖင့်် T-54-1 ဆိုလည်၏ြိုသဏ္ဍောန်နှင့််ြတ်သက်၍လည််း

စို်းရမ်မှုမျော်းရှဘနခွဲ့်ပခင််းပဖစ်သည်၊ ဆိုလည်၏ဘအောက်ြင
ို ်း် မျက်နှှာပြင်မျော်းတွင် undercut section
မျော်းရှဘနပခင််းဘကကောင့်် shot trap မျော်း ပဖစ်လောဘစနိုင်သည့််အပြင် ယင််းနှင့််တူညီစွောြင်
အော်းနည််းချက်မျော်းရှဘသော ကျယ်၀န််းသည့်် gun mantlet တစ်ခိုြါ ြါ၀င်ဘနပခင််းပဖစ်သည်။
ထို့ဘ
ို ကကောင့်် ဆိုလည်အော်း ဂရိုတစိုက်ပြန်လည်မွမ််းမပြီ်း ၁၉၄၉ ခိုနှစ်တွင် T-54-2 သိုို့ T-54 Model
1949 အပဖစ် ထိုတ်ဘဖော်ပြသလောနိုင်ခွဲ့်သည်။ အဘလ်းချန်ဘလျော့်ချရန်ရည်ရွယခ
် ျက်ပဖင့်် rear
undercut တစ်ခို ဆက်လက်ြါ၀င်ဘနဆွဲပဖစ်ဘသော်လည််း turret shot trap အမျော်းစိုအော်း
ဖယ်ရှော်းြစ်ခွဲ့်ပြီ်းပဖစ်ကော gun mantlet မှောလည််း ကျဉ််းဘပမောင််းသည့်် “pig snout”
ြိုစပဖစ်လောပြီပဖစ်သည်။ T-54-1 တွင် ယခင်က fender မျော်းဘြေါ်ရှ machine-gun bin မျော်းတွင်
တြ်ဆင်ထော်းဘသော Goryunov စက်ဘသနတ်မျော်း ြါရှခွဲ့်ဖ်းူ ပြီ်း T-54-2 တင့််မျြုံ်းကွွဲတွင်မူ
ကိုယ်ထည်ဘရှွဲ့ြိုင်း် တွင် စက်ဘသနတ်တစ်လက်တည််းသော တြ်ဆင်ရန်မူဘကကောင့််
ယင််းတအ
ိုို့ ော်းလည််း ဖယ်ရှော်းြစ်ခွဲ့်ပြီ်းပဖစ်ြါသည်။ အဘလ်းချန်ဘလျော့်ချရန်အတွက်
ကိုယ်ထည်ဦ်းြိုင်း် သချြ်ကောအော်းလည််း ၁၂၀ မမ အထူမှ ၁၀၀ မမ အထ ဘလျော့်ချြစ်ခွဲ့်သည်။
စိုစိုဘြါင််းတင့််အဘလ်းချန်မှောမူ ၃၇.၅ တန် ရှြါသည်။ ကကြုံဆိုရမည့််
တိုက်ယောဉ်အတွင််းြိုင်း် ဘပြောင််းလွဲမှုမျော်းလည််း ြါ၀င်လောခွဲပ့် ြီ်း အထူ်းသပဖင့််
မီ်းပငမ််းသတ်စနစ်ထည့််သွင််းလောပခင််းမျြုံ်းပဖစ်သည်။
Nizhny Tagil ၊ Kharkov နှင့်် Omsk တင့််စက်ရို ၃ ခိုမှ စိုစိုဘြါင််း T-54 Model 1949 တင့််
၂,၅၂၃ စီ်း ထိုတ်လိုြ်ခွဲ့်ရသည်။ တင့််တြ်ဖွွဲွဲ့မျော်းမှ အကကပြြုံချက်မျော်းအရ
အဆင့််ပမင့််တင်မှုမျော်းအော်းလည််း မပြတ်ဆက်လက်ပြြုံလြ
ို ်ဘနခွဲ့်ရြါသည်။ သတ
ိုို့ ိုင်
ဆိုလည်ဒီဇင
ို ်း် မှောမူ ပြဿနှာတချြုံွဲ့ရှဘနဆွဲပဖစ်သည်၊ ဆိုလည်ဘနှာက်ြိုင််းတွင် shot trap
တချြုံွဲ့ရှဘနဆွဲပဖစ်ပြီ်း ဆိုလည်၏အဘလ်းချန်အော်းလည််း တိုက်ယောဉ်ဘြေါ်တွင်
ဘကောင််းမွန်စွောပြန်န
ို့ ှို့ကျဘရောက်ဘစပခင််း မရှဘသ်းဘြ။ ထို့ဘ
ို ကကောင့်် ၁၉၅၀-၅၁ ခိုနှစ်မျော်းအတွင််း
ဆိုလည်ြစ
ို အော်း ဘနှာက်တစ်ကကမ်ပြန်လည်မွမ််းမခွဲ့်ကော shot trap မျော်းအော်းလို်းအော်းဖယ်ရှော်းပြီ်း
ဘွဲဥြို “eggshell” သဏ္ဍောန်ဆိုလည်ပဖစ်လောခွဲ့်ြါသည်။ ယင််းဆိုလည်သဏ္ဍောန်က T-54 တင့််အော်း
ထူ်းပခော်းဘကျော်ကကော်းဘစခွဲ့်ပခင််းလည််းပဖစ်သည်။ အဆိုြါ T-54 မျြုံ်းကွွဲအော်း T-54-3 သိုို့ T-54 Type
1951 ဟို လူသမျော်းြါသည်။

T-54B ြင်မတိုက်ြွဲွ င်တင်ေါ့၏ အဝထွဝထွအခ က်အလက်မ ာူး
တစ်စီူးလိုူးအလ ာူး - ၉ မီတာ ကိုယ်ထည်အလ ာူး - ၆.၄၅ မီတာ
အန - ၃.၂၇ မီတာ အပမင်ေါ့ - ၂.၄ မီတာ
တိုက်ယာဉ်အဖွွဲွဲ့သာူး - ၄ ဦူး အင်ဂ င် - ပမင်ူးဝကာင်ဝရ ၅၂၀ အာူး ရ Model V-54-6 V-12
(တိုက်ယာဉ်မျူူး၊ အဝပမာက်ြစ်သမာူး၊
water-cooled, 38.33-liter ီဇယ်အင်ဂ င်
က ည်ထိုူးသမာူး၊ ယာဉ်ဝမာင်ူး)
ြင်မအဝပမာက် - ၁၀၀ မမ D-10T အဝပမာက် ယာဉ်တွွဲစက်ဝသနတ် - ၇.၆၂ မမ PKT-T စက်ဝသနတ်
ဝလယာဉ်ြစ်စက်ဝသနတ် - ၁၂.၇ မမ DShKM စက်ဝသနတ်ကကီူး

၁၉၇၅ ခိုနှစ်အတွင််း
ဘတောင်ဗယ
ီ က်နမ်စစ်ဦ်းစီ်းချြုံြ်မျော်းရို်းဘရှွဲ့မှ
ပဖတ်သန််းသွော်းဘသော
T-54B တင့််တစ်စီ်းအော်း ဘတွွဲ့ရစဉ်
ြတ
ို ွင် T-54B တင့််၏
၀ဘသသလကခဏောတစ်ခိုြင်ပဖစ်သည့်် L-2
Luna spotlight အော်း ြင်မအဘပမောက်နှင့််
ယှဉ်တွဲက
ွ ော တြ်ဆင်ထော်းသည်ကို
ပမင်ဘတွွဲ့ကကရမည်ပဖစ်သည်
ထအ
ို ချန်တွင် T-54 တင့််ထတ
ို ်လိုြ်မမ
ှု ှော အဘတော်ြင်ခရီ်းဘရောက်ဘနပြီပဖစ်သည်၊ ၁၉၄၇
ခိုနှစ်မှ ၁၉၅၅ ခိုနှစအ
် တွင််း ြထမမျြုံ်းကွွဲ ၃ မျြုံ်းဘြါင််း အစီ်းဘရ ၁၀,၂၄၅ စီ်း
ထိုတ်လိုြ်ထော်းပြီ်းပဖစ်ဘြသည်။ ၁၉၆၀ ပြည့််လွန်နှစ်ဘနှှာင််းြိုင််းကောလမျော်းအတွင်း်
ဘပမောက်ဗီယက်နမ်ကကည််းတြ်တွင် အသို်းပြြုံရန်ဘရောက်ရှသွော်းမည့်် တိုက်ယောဉ်မျော်းမှောမူ
ဘနှာက်ထြ်အဆင့််ပမင့််တင်မှုမျော်းစွော ပြြုံလိုြ်ထော်းသည့််တင့််မျော်း ပဖစ်လောမည်ပဖစ်သည်။ ၁၉၅၀
ပြည့််လွန်နှစ်မျော်း ဆက်လက်ကန
ို ်ဆို်းလောသည်နှင့််အမျှ၊ ဆိုဗီယက်တင့််ဒီဇင
ို ်း် အစိုအဖွွဲွဲ့တွင်
ဘပြောင််းလွဲမှုမျော်း ပဖစ်ဘြေါ်လောခွဲ့်သည်။ Morozov အဘနပဖင့််လည််း ဘနှာင်တွင် T-62 ပဖစ်လောမည့််
Obiekt 430 တင့််စမ
ီ ကန််းဘြေါ်တွင် အောရိုစိုက်ရန်အတွက် T-54 မွမ်း် မဘရ်းစီမကန််းမှ
နှုတ်ထက
ွ ်သွော်းခွဲ့်သည်။ ထို့ဘ
ို ကကောင့်် T-54 ၏ ဘနှာက်ထြ်ပြြုံပြင်မွမ််းမဘရ်းလိုြ်ငန််းမျော်းအော်း Nizhny
Tagil စက်ရိုရှ Leonid N. Lartsev မှသော တော၀န်ယူရဘတော့်မည်ပဖစ်သည်။ ၁၉၅၂-၅၃
ခိုနှစ်မျော်းအတွင်း် Kartsev နှင့်် အဖွွဲွဲ့သည် အဘမရကန်ပြည်ဘထောင်စို၏
ြင်မတိုက်ြွွဲ၀င်တင့််တို်းတက်တီထင
ွ မ
် ှုမျော်းအော်း တန်ပြန်သည့််အဘနပဖင့်် အဘပမောက်တည်ပငမ်ထန််း
gun-stabilization အတွက် ဘဒါင်လိုက်၀င်ရ်းို - vertical axis stabilization အော်း
ဘြ်းစွမ််းနိုင်သည့်် STP-1 Gorizont (“Horizon”) single-plane system တြ်ဆင်ရန်
နည််းလမ််းမျော်း စတင်ရှောဘဖွခွဲ့်သည်။ အဆိုြါစီမကန််းအော်း Obiekt 167G အပဖစ်
အမည်သတ်မှတ်ဘြ်းခွဲ့်ပြီ်း ဘရှွဲ့ဘပြ်းတင့််ြစ
ို ၂၅ စီ်း ထိုတ်လိုြ်ကော
စမ််းသြ်မှုမျော်းပြြုံလိုြ်အပြီ်းတွင်ဘတော့် အဆိုြါမျြုံ်းကွွဲသစ်အော်း ဆိုဗီယက်ကကည််းတြ်တွင် ၁၉၅၅
ခိုနှစ် မတ်လမှစတင်ကော အသို်းပြြုံခွဲ့်ကော T-54A အပဖစ် သတ်မှတ်ဘြ်းခွဲ့်ြါသည်။

၁၀၀ မမ D-10TG တင့််အဘပမောက်သစ်တွင် STP-1 စနစ်တြ်ဆင်ပခင််းအြါအ၀င်

အဆင့််ပမင့််တင်ထော်းသည့်် TSh-2A-22 telescopic sight တြ်ဆင်ထော်းသည့်် အဆိုြါမျြုံ်းကွွဲသည်
ယခင်မျြုံ်းကွွဲမျော်းထက် အဘပမောက်ြစ်ခတ်မှုတွင် သသသောသောြင် တို်းတက်လောခွဲ့်ြါသည်၊
အဘပမောက်အဘနပဖင့်် ယခိုအခါ တင်ချပခင််းအော်း စက်အော်းပဖင့်် လိုြ်ဘဆောင်နိုငပ် ြီပဖစ်သည်။ D-10TG
အဘပမောက်တွင် ဘပြောင််း၀အနီ်း bore extractor တစ်ခို ြါ၀င်လောပြီ်း mutistage air cleaner နှင့််
ဘြါင််းစြ်လိုြ်ဘဆောင်သပဖင့်် အဘပမောက်ြစ်ခတ်မှုအပြီ်းတွင် တိုက်ယောဉ်အတွင််းြိုင်း်
ဘလအဘပခအဘနအော်း သက်ဘတောင့််သက်သောပဖစ်ဘစြါသည်။ TVN-1 infrared (IR) periscope နှင့််
တိုက်ယောဉ်ပြင်ြတွငတ
် ြ်ဆင်ထော်းသည့်် IR driving headlamp တဘ
ိုို့ ကကောင့််
ညစစ်ဆင်နိုငစ
် ွမ််းလည််းရှလောခွဲ့်ပြီပဖစ်သည်၊ အဆြ
ို ါကရယောမျော်းအော်း ကနဦ်းမျြုံ်းကွွဲမျော်းတွင်
တြ်ဆင်ဘြ်းထော်းပခင််း မရှခွဲ့်ဘသော်လည််း ဘနှာက်ြိုင်း် တွင်စပြြုံသတ်မှတ်ချက် ပဖစ်လောခွဲ့်သည်။ R-
113 ဘရဒီယိုသစ် ြါ၀င်လောပခင််းဘကကောင့်် ဆက်သွယ်ဘရ်းလိုြ်ငန််းမျော်း တို်းတက်လောဘစြါသည်။
စတ်၀င်စော်းဖွယ် ဘနှာက်ထြ်တြ်ဆင်မှုတစ်ခိုမှော OPVT ဘလရှုဘခါင််းတိုင်စနစ်ြင်ပဖစ်ပြီ်း
ဘသချောစွောပြင်ဆင်ကူ်းပဖတ်ြါက T-54A တင့််အဘနပဖင့်် ၅ မီတောနက်ဘသော ဘရပြင်အော်း
ပဖတ်ကူ်းလောနိုငဘ
် စမည်ပဖစ်သည်။ စက်ြိုင််းဆိုင်ရော အဘသ်းစော်းအဆင်ပ့် မင့််တင်မှုမျော်းတွငလ
် ည််း
electric oil pump တစ်ခို၊ bilge pump တစ်ခိုနှင့်် မွမ်း် မထော်းပြီ်းပဖစ်သည့်် air filter တစ်ခို
တြ်ဆင်ပခင််းမျော်း ြါ၀င်ခွဲ့်သည်။ ဘီ်းအမျြုံ်းအစော်းအော်းလည််း ကကယ်ငါ်း “starfish” သဏ္ဍောန်
သွန််းသမဏဘီ်းမျော်းအပဖစ် ဘပြောင််းလွဲတြ်ဆင်ခွဲ့်ြါသည်။
အမှန်တကယ်ဘတော့် T-54A သည် စစ်ဘအ်းဘခတ် ြင်မတိုက်ြွွဲ၀င်တင့််မျော်းအတွက်

မျြုံ်းဘစ့်ချဘြ်းခွဲ့်ဘသော တိုက်ယောဉ်မျော်းထွဲမှ တစ်စီ်းပဖစ်ပြီ်း အဘရအတွက်အော်းပဖင့်် ၄,၆၀၂ စီ်း
တည်ဘဆောက်ထတ
ို ်လိုြ်ခွဲ့်ရသည်။ ဘနှာက်ထြ်မျြုံ်းကွွဲပဖစ်သည့်် T-54B မှောမူ T-54A နှင့််
အကကမ််းဖျင််းအော်းပဖင့်် တချန်တည််းလိုလမ
ို ှောြင် တီထင
ွ ဘ
် ဖော်ထိုတ်ဘနခွဲ့်ပခင််းပဖစ်ကော ၁၉၅၆ ခိုနှစ်
ကသဂိုတ်လတွင် ထိုတ်လိုြ်ရန် ခွင့််ပြြုံချက် ရရှခွဲ့်ြါသည်။ T-54B တွင် ၀င်ရ်းို ၂ ခိုအထ
ချန်ညြှဘြ်းနိုငပ် ြီပဖစ်သည့်် ြိုမိုဘကောင််းမွန်လောဘသော two-axis Tsyklon (“Cyclone”)
stabilization system ြါ၀င်လောပြီ်း ယခင် STP-1 ၏ ြထမဘတောင့််ထမှန်နိုင်ဘချ ၃၀
ရောခိုငန
် ှုန််းအော်း ဘကျော်ပဖတ်ကော ၆၀ ရောခိုငန
် ှုန််းအထ ရရှလောဘစပြီပဖစ်ဘြသည်။ IR
နှငြ
့်် တ်သက်သည့််ြစစည််းမျော်းအော်းလည််း စအပဖစ်သတ်မှတ်တြ်ဆင်ဘြ်းထော်းပြီ်းပဖစ်ကော TVN-1
သောမက တိုက်ယောဉ်ဘမောင််းအတွက် TVN-2 ညကကည့််ကရယောြါ တြ်ဆင်ဘြ်းလောပြီ်း

တိုက်ယောဉ်မှျူ်းအတွက်လည််း TPK-1 ညချန်ခွက်တစ်ခို တြ်ဆင်ဘြ်းလောခွဲ့်ြါသည်၊

ဘနှာက်ြိုင််းတွင် တိုက်ယောဉ်မှျူ်းဆိုလည်ဘသ်းဘြေါ်တွင်မူ OU-3 IR မီ်းဘမောင််းငယ်တစ်ခိုအော်းလည််း
ထြ်မတြ်ဆင်ဘြ်းခွဲ့်ဘသ်းသည်။ T-54B တွင်ဘတွွဲ့ရသည့်် ဘနှာက်ထြ်ထင်ရှော်းဘသောဘပြောင််းလွဲမှုမှော
မှုင််းဗို်းြစ် smoke canister မျော်းအော်း ဘနှာက်ြင
ို ်း် ရွဲ့ကောသိုို့ ဘပြောင််းဘရွွဲ့လက
ို ်ပခင််းြင်ပဖစ်ပြီ်း
ယင််းက ကိုယ်ထည်ဘနှာက်ြင
ို ်း် တွင် ၂၀၀ လီတောဆန်ို့ အရန်ဆီတိုင်ကီ ၂ လ်းို အော်း
တြ်ဆင်လောနိုင်ဘစြါသည်၊ အဆြ
ို ါတိုင်ကီမျော်းထွဲမှ ဘလောင်စောအော်း လအ
ို ြ်လောချန်တွင်
တိုက်ယောဉ်အဖွွဲွဲ့သော်းမျော်းမှ hand pump မျော်းပဖင့်် ြင်မဘလောင်စောတိုင်ကီမျော်းအတွင််းသိုို့
ဘရွွဲ့ဘပြောင််းဘြ်းရမည် ပဖစ်ြါသည်။ စိုစိုဘြါင််း T-54B တင့််အစီ်းဘရ ၁,၁၅၅ စီ်း
တည်ဘဆောက်ထတ
ို ်လိုြ်ခွဲ့်ရသည်ကို ဘတွွဲ့ရှရသည်။
M41 ကွဲ့်သြ
ိုို့ င် T-54 ဇောတ်လမ််းမှောလည််း ဤတွင်မရြ်တန်ို့သွော်းြွဲ အထူ်းသပဖင့််
ြင်မတိုက်ြွွဲ၀င်တင့််မဟိုတ်ဘသော မျြုံ်းကွွဲမျော်း၊ ပြည်ြတင်ြိုို့/လင
ို စ
် င်မျြုံ်းကွွဲမျော်း နှင့်် T-55
(အနှစ်သောရအော်းပဖင့်် T-54 တင့််အော်း NBC ကောကွယ်ဘရ်းစနစ်မျော်း
တြ်ဆင်ဘြ်းထော်းပခင််းသောပဖစ်သည့််တင့််) တြ
ိုို့ ါ၀င်လောြါက ရှည်လျော်း၍ ဘပြောမကိုန်နိုငဘ
် အောင်ြင်
ပဖစ်လောမည်ပဖစ်သည်။ သဘ
ိုို့ သော်လည််း ၁၉၇၀ ပြည့််လွန်နှစ်ကောလမျော်းတွင် ဘတောင်ဗီယက်နမ်
သချြ်ကောတြ်မျော်းအော်း အဓကရင်ဆိုင်ခွဲ့်သည့်် ဘပမောက်ဗီယက်နမ်ကကည််းတြ်သို်း မျြုံ်းကွွဲမျော်းမှောမူ
ဆိုဗီယက်ပြည်ဘထောင်စိုမှ တိုက်ရိုက်တင်ြိုို့သည့်် T-54A/T-54B မျြုံ်းကွွဲမျော်းနှင့်် တရိုတ်လိုြ် Type
59 တင့််မျော်းသော ပဖစ်ကကြါသည်။ ၁၉၅၈ ခိုနှစ်မှစတင်ကော လင
ို စ
် င်ပဖင့််ထိုတ်လိုြ်ခွဲ့်သည့််
တရိုတ်လိုြ် Type 59 တင့််မှော T-54A နှငသ
့်် ော တန််းတူသည့််မျြုံ်းကွွဲပဖစ်သည်။
ဘနှာင်၌အချြုံွဲ့တင့််မျော်းတွင် တြ်ဆင်ခွဲ့်သည့်် အဘထောက်အထော်းမျော်း ပမင်ဘတွွဲ့ရဘသော်လည််း
ကနဦ်းထိုတ်လြ
ို ်မှုမျော်းတွင် Type 59 တင့််မျော်း၌ T-54A တင့််မျော်းတွင်တြ်ဆင်ထော်းသကွဲ့်သိုို့
မည်သည့်် IR ကရယောမှ တြ်ဆင်ထော်းပခင််းမျြုံ်းမရှခွဲ့်ြါဘချ။
❖❖❖❖❖❖

နည်ူးြညာြိုင်ူးဆိုင်ရာနှုငူး် ယဉ်မှုမ ာူး

TECHNICAL SPECIFICATIONS
အဝလူးခ န်၊ စစ်ကစာူးနိုငစ

် ွမူး် နင်ေါ့ ဝလာင်စာဆီစာူးနှုန်ူးနင
ှု ်ူးယဉ်ခ က်
အထက်တစ်ဘနရောတွင် ဘဖော်ပြခွဲ့်ဖ်းူ သည့််အတိုင်း် ြင်၊ M41 နှင့်် T-54 တင့််မျော်းသည်

အတန််းအစော်းမတူဘသော တင့်် ၂ မျြုံ်းသောပဖစ်သည်။ သဘ
ိုို့ သော်လည််း
အဘပခခအဘသ်းစတ်အချက်အလက်မျော်းအော်း ကကည့််ရှုဘလ့်လောလိုက်ရောတွငဘ
် တော့်
နှုင်း် ယှဉ်ရန်စတ်၀င်စော်းဖွယ်အချက်မျော်း ဘြေါ်ဘြါက်လောခွဲ့်သည်။ M41 တင့််သည်
တိုက်ြွွဲ၀င်အဘလ်းချန်ပြည့်် တင်ဘဆောင်ထော်းြါက အဘလ်းချန် ၂၃,၄၉၅ ကီလဂ
ို ရမ်ရှကော
ြင်မအဘပမောက်အြါ ဆိုလည်ဘရှွဲ့လှည့််အဘနအထော်းပဖင့်် ၈.၂၁၂ မီတော အလျော်းရှပြီ်း အကျယ်
၃.၁၉၈ မီတောရှကော ဆိုလည်ဘသ်းအြါ အပမင့််အဘနပဖင့််လည််း ၂.၇၂၆ မီတော ရှဘနသည်။ တစ်ဖက်
T-54 တင့််မှောမူ တိုက်ြွွဲ၀င်အဘလ်းချန်အပြည့််တင်ဘဆောင်ထော်းြါက ၃၆,၀၀၀ ကီလိုဂရမ်
အဘလ်းချန်ရှကော ြင်မအဘပမောက်အြါ ဆိုလည်ဘရှွဲ့လှည့််အဘနအထော်းပဖင့်် ၈.၂၁၂ မီတော
အလျော်းရှပြီ်း အကျယ် ၃.၂၇ မီတောရှကော အပမင့််မှောမူ ၂.၄ မီတောရှြါသည်။
အထက်ြါနှုင််းယှဉ်ချက်တွင် ကကည့််ြါက T-54 ၏ တိုက်ြွွဲ၀င်အဘလ်းချန်မှော M41

တင့််ထက် ၁၂,၅၀၀ ကီလဂ
ို ရမ် ြိုမမ
ို ျော်းပြော်းဘနသည်ကို ဘတွွဲ့ရှရမည်ပဖစ်ပြီ်း အဘကကောင််းအရင််းမှော
ဆိုဗီယက်တင့််မျော်း၏ ြိုမိုထူထွဲဘသော သချြ်ကောဘကကောင့််ြင်။ အဆိုြါအဘလ်းချန်ကစစမှော
အဘရှွဲ့ဘတောင်အောရှစစ်ဘပမပြင်တွင် အဘရ်းြါဘသောအချက်တစ်ချက် ပဖစ်လောမည်လည််းပဖစ်သည်။
နှစ်ဘက်စလ်းို မှ တင့််အဖွွဲွဲ့သော်းမျော်း သရှကကသည့််အတိုင်း် ြင် ဗီယက်နမ်နှင့်် လောအိုနိုငင
် မျော်း၏
ဘပမအဘနအထော်းသည် သချြ်ကောယောဉ်ကကီ်းမျော်းလှုြ်ရှော်းရန်အတွက် ခက်ခွဲပြီ်း ဘြျော့်ဘပြောင််းကော
ရွဲ့နွထူထြ်သည့်် စြါ်းကွင်း် မျော်း နှင့်် ဘရသွင်း် စိုက်ြျြုံ်းထော်းသည့််လယ်မျော်း ဝိုင််းရထော်းသည့််
ဘပမအဘနအထော်းအပြင် ဘဒသတဘလျှောက် စမ််းဘချောင််းငယ်ဘလ်းမျော်းမှ မွဲဘခါင်ကွဲ့်သိုို့
အဓကပမစ်ကကီ်းမျော်းအထ စီ်းဆင််းဘနပြီ်း ဘတောင်ထထ
ူ ြ်ကော မတ်ဘစောက်သည့််

ဘပမအဘနအထော်းမျော်းကလည််း ရှဘနပြန်ကော ဘတောမျော်းကလည််း ထူထြ်လှဘြသည်။

အဆြ
ို ါအချက်မျော်းအပြင် သချြ်ကောစစ်ဆင်မှုအတွက် ပြင်ဆင်ထော်းမှုမျော်းနည််းြါ်းပခင််း
(ဗီယက်နမ်စစ်ဘပမပြင်ရှ တတော်းအမျော်းစိုမှော ၃၆ တန် အဘလ်းချန်ရှ ြင်မတိုက်ြွွဲ၀င်တင့််မျော်း၏
အဘလ်းချန်အော်း ခနိုင်ရည်မရှသည့််အပြင် လမ််းမျော်းမှောလည််း ဘပမနီလမ််းအဆင့််ထက်မြိုဘြ) နှင့််
ရောသီအလိုက်မ်းို မျော်းစွောရွောသွန််းမှုမျော်းက တင့််မျော်းအော်း မကကောခဏနွနစ်ဘစကော
ချီတက်မှုဘနှ်းဘကွ်းသွော်းဘစပြီ်း မကကောခဏြင် ဆယ်တင်ဘရ်းယောဉ်မျော်း
ဘခေါ်ယူဆွွဲတင်ရဘလ့်ရှြါသည်။ အဆိုြါပြဿနှာမျော်းအော်း ကောမဘစရန်အတွက်၊ ဘတောင်ဗီယက်နမ်
M113 သချြ်ကောလူသယ်ယောဉ်တြ်ဖွဲွဲ့ွ မျော်းသည် တိုက်ယောဉ် ၁၅ စီ်းခန်ို့အော်း ထိုတ်နှုတ်ကော
စြါ်းခင််းမျော်းအော်း ပဖတ်သန််းစဉ်တွင် အပြြုံငခ
် ျီတက်၍ တစ်စီ်းမဟိုတ်တစ်စီ်း
ြစ်မှတ်သဘ
ိုို့ ရောက်ရှဘစဘရ်း စစ်ဆင်ခွဲ့်ရဘကကောင််း ဘတွွဲ့ရှရဘြသည်။
၁၉၇၂ ခိုနစ်အတွင်ူး ဝတာင် ီယက်နမ်နိုင်င

Lai Khe ဗမ ွဲ့အနီူး လမ်ူးဝြေါ်တွင် ရြ်နောူးထာူးဝသာ
M41A3 တင်ေါ့စစ်ဝ ကာင်ူးတစ်ခိုအနီူး
စက်ဘီူးစီူးဝနဝသာ
ကဝလူးငယ်တစ်ဦူးအာူး ဝတွွဲ့ရစဉ်
M41 တင့််သည် T-54 တင့််ထက် သသသောသောြင် ြိုမိုဘသ်းငယ်ဘြါ ့်ြါ်းသည်မှန်ဘသော်လည််း

ခရီ်းကကမ််းဘမောင််းနှင်နိုငစ
် ွမ််းမှောမူ သသသောသော ြိုမိုသောလွန်ဘနပခင််း မရှခွဲ့်ဘြ၊ လက်ဘတွွဲ့တွင်လည််း
အဆြ
ို ါတိုက်ယောဉ် ၂ စီ်း၏ ground pressure မှော သသသောသော ကွွဲပြော်းဘနပခင််းမျြုံ်းမဟိုတ်ခွဲ့် - M41
တင်မှော 0.72kg/cm2 ရှပြီ်း T-54 တင့််မှောမူ သူ၏ြိုမိုရှည်လျော်းကျယ်ပြန်ို့ဘသော ချန််းမျော်းဘကကောင့််
အနည််းငယ်ြိုမိုမျော်းပြော်းကော 0.81kg/ cm2 ရှလောသည်ကို ပမင်ဘတွွဲ့ရမည်ပဖစ်သည်။ ယင််းအပြင်၊ T-
54 တင့််သည် M41 တင့််ထက်စောလျင် ြိုမိုကျယ်ဘသော ကတိုတ်မျော်းအော်း ပဖတ်နိုင်စွမ််းရှကော
ဘဒါင်လိုက်အရော၀တထြုံမျော်းအော်းလည််း တက်နိုငစ
် ွမ််းြိုမဘ
ို ကောင််းမွန်ပြီ်း အထူ်းသပဖင့််
ဘလရှုဘခါင််းတိုင် တြ်ဆင်ဘြ်းထော်းြါက ဘရပြင်ပဖတ်ဘကျော်နိုငစ
် ွမ််းတွငလ
် ည််း

ြိုမိုသောလွန်ဘနလျက်ရှြါသည်၊ ဘလျှောဘစောက်ဘကျော်ပဖတ်နိုငစ
် ွမ််းတွင်ဘတော့် နှစ်စီ်းစလ်းို gradient
60 % အော်း တက်နိုငသ
် ည်ကို ဘတွွဲ့ရှရသည်။ တတော်းပဖတ်ဘကျော်ပခင််းမှောမူ
ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တင့််အဖွွဲွဲ့သော်းမျော်းအတွက် စန်ဘခေါ်မှုတစ်ခိုထက်ြိုဘသော ပြဿနှာတစ်ရြ်ြင် -
အမှန်တကယ်လည််း ဘပမောက်ဗီယက်နမ် အင်ဂျင်နီယောတြ်ဖွဲ့ွွဲ မျော်းအဘနပဖင့််
မမသချြ်ကောတြ်မျော်း ဆက်လက်ချီတက်နိုင်ဘစဘရ်းအတွက် တတော်းခင််းပခင််းလိုြ်ငန််း
လိုြ်ဘဆောင်ရောတွင် ကျွမ််းကျင်လျင်ပမန်စွော လိုြ်ဘဆောင်နိုင်ဘရ်း လ်းို ြမ််းခွဲ့်ကကရြါသည်၊
မည်သြ
ိုို့ င်ပဖစ်ဘစကောမူ မည်သည့််တိုက်ယောဉ်အော်း အသို်းပြြုံသည်ပဖစ်ဘစ
၀န်အော်းမခနိုငသ
် ည့််တတော်းမျော်းမှော သချြ်ကောတြ်ဖွဲ့ွွဲ အော်းလ်းို အတွက် ပြဿနှာပဖစ်တစ်ရြ်
ပဖစ်ဘနခွဲ့်ဆွဲြါြင်။
ဆိုင်ဂိုဗမ ွဲ့
ဝတာင် ယ
ီ က်နမ်သမမတနန်ူးဝတာ်အတွင်ူး
ရြ်နောူးထာူးသည်ေါ့
ီ က်နမ် T-54 တင်တ
ေါ့ စ်စီူး
အဘလ်းချန်ဘကကောင့်် သသသောသော ကွောပခော်းသွော်းသည့််အချက်မျော်းမှော

ဘလောင်စောဆီစော်းနှုန််းနှင့်် အပမန်နှုန််းတြ
ိုို့ င်ပဖစ်သည်။ အပမန်နှုန််းကစစတွင်မူ M41 သည်
အဘြါ ့်စော်းတင့််ပဖစ်သည့််အဘလျောက် သသသောသောြင် သောလွန်ပြီ်း လမ််းဘချောဘမောင််းနှင်နိုင်နှုန််း
တစ်နှာရီလျင် ၇၂ ကီလိုမီတောရှကော T-54 မှောမူ တစ်နှာရီလျင် ၄၈ ကီလိုမီတောသော ရှဘနြါသည်။
M41 တင့််အတွက်မူ အပမန်နှုန််းသောလွန်မှုအော်း စစ်ကစော်းနိုင်မှုနှင့်် ဘြါင််းစြ်နိုင်ဘရ်းမှော
တိုက်ယောဉ်အသက်ရှငန
် ိုငဘ
် ရ်းအတွက် အဘရ်းြါဘသောအချက်တစ်ချက် ပဖစ်ဘနပခင််းြင်။
အပမန်နှုန််းပမင့််မော်းပခင််းအတွက်ပခင််းအတွက် ဘြ်းဆြ်လိုက်ရသည်မှော ဘလောင်စောဆီစော်းနှုန််း
ပမင့််မော်းလောပခင််းပဖစ်သည်။ M41 ၏ စစ်ဆင်နိုငမ
် ှုအကွောအဘဝ်းမှော တိုက်ယောဉ်တွင််းဆီတိုင်ကီမျော်းရှ

ဘလောင်စောဆီ ၅၃၀ လီတောအော်း အသို်းပြြုံ၍ တစ်ကီလမ

ို ီတောလျင် ၃.၃ လီတောနှုန််းပဖင့်် ၁၆၁
ကီလိုမီတောအထသော စစ်ဆင်နိုငမ
် ည်ပဖစ်သည်။ T-54 တင့််မှောမူ
တင့််အတွင််း/အပြင်ဆီတိုငက
် ီမျော်းမှ ဘလောင်စောဆီ ၈၁၂ လီတောအော်း အသို်းပြြုံကော
တစ်ကီလမ
ို ီတောလျင် ၂ လီတောနှုန််းပဖင့်် ၄၀၀ ကီလိုမီတောထတိုင် ဘကောင််းမွန်စွော
စစ်ဆင်နိုငြ
် ါသည်။ အဆြ
ို ါ စစ်ဆင်နိုငမ
် ှုအကွောအဘဝ်း ဘကောင််းမွန်ပခင််းနှင့််
ဆီစော်းနှုန််းသက်သောမှုမျော်းက ထ်းို စစ်ဆင်မမ
ှု ျော်းအတွင််း တိုက်ယောဉ်နှင့်် ဆီပဖည့််စခန််းမျော်းအကကော်း
ခရီ်းဘဝ်းကွောလှသည့်် ဘပမောက်ဗီယက်နမ် သချြ်ကောတြ်မျော်းအတွက်
အဘရ်းြါဘသောအချက်တစ်ချက် ပဖစ်လောဘစခွဲ့်ဘြသည်။
သခ ြ်ကာနငေါ့် ရင်သန်နိုင်စွမူး် သိုူးသြ်ခ က်
အထက်တစ်ဘနရောတွင် ဘဖော်ပြခွဲ့်သည့််အတိုင်း် ြင် အဘြါ ့်စော်းတင့််တစ်စီ်း

ပဖစ်သည့််အော်းဘလျော်စွော M41 တင့််၏ ရှငသ
် န်နိုငစ
် ွမ််းမှော ၎င််း၏အပမန်နှုန််းနှင့််
စစ်ကစော်းနိုင်မှုတိုို့အဘြေါ် မျော်းစွောမှီခိုလျက်ရှဘနြါသည်။ T-54 တင့််မှောမူ
ြင်မတိုက်ြွွဲ၀င်တင့််ပဖစ်သည့််အတွက် တိုက်ယောဉ်အဖွွဲွဲ့သော်းမျော်းအော်း သချြ်ကောထူထူထွဲထွဲပဖင့််
ကောကွယ်ဘြ်းထော်းနိုငဘ
် နပခင််းြင်။ တိုက်ယောဉ် ၂ စီ်း၏ သချြ်ကောအကောအကွယ်မှောလည််း
မျော်းစွောကွောပခော်းလှသည်ဟိုလည််း ဆိုနိုငဘ
် လောက်သည်။ M41 တင့််အတွက်
သချြ်ကောအထူဆို်းဘနရောမှော turret mantlet ဘနရောတွင်ပဖစ်ပြီ်း ၃၇ မီလီမီတော အထူရှ
တစ်သော်းတည််းသမဏသချြ်ကော တြ်ဆင်ထော်းပခင််းပဖစ်ပြီ်း ၀ရန်ဆက်ဘနရောမျော်းတွင်မူ
အော်းနည််းချက်မျော်းစွော ရှဘနသည်။ တဖက် T-54 တင့််၏ turret mantlet ဘနရောတွင်မူ ၁၇၀
မီလီမီတော အထူရှ တသော်းတည််းသမဏသချြ်ကော တြ်ဆင်ဘြ်းထော်းြါသည်။
ကိုယ်ထည်ဦ်းြိုင်း် သချြ်ကောအဘနပဖင့််လည််း M41 တင့််တွင် သချြ်ကောဘထောင့်် ၃၀
ဒဂရီဘထောင့််ချြုံ်း၌ ၂၅.၄ မီလီမီတော နှင့်် T-54 တွင်မူ ၆၀ ဒီဂရီဘထောင့််ချြုံ်းတွင် ၁၀၀ မီလီမီတော
အထူရှဘနမည်ပဖစ်သည်။ ထသ
ို သ
ိုို့ ချြ်ကောအကောအကွယ်ကွွဲပြော်းရပခင််း၏ အဘကကောင််းအရင််းမှော
M41 တင့််သည် ကင််းဘထောက်နှင့်် ဘပခလျင်ြစ်ကူဘြ်းရန် ဒီဇိုင််းထိုတ်ထော်းပခင််းပဖစ်ပြီ်း တဖက် T-54
တင့််မှောမူ အဘနှာက်တြ်မဘတော်မျော်း၏ အဘကောင််းဆို်းဟူသည့်် ြင်မတိုက်ြွွဲ၀င်တင့််မျော်းနှင့််
ရင်ဆိုင်နိုငရ
် န် ထိုတ်လြ
ို ်ထော်းဘသော ြင်မတိုက်ြွွဲ၀င်တင့်် ပဖစ်ဘနပခင််းဟူဘသော
ရ်းို ရှင််းသည့််အချက်ဘကကောင့််ြင် ပဖစ်ြါဘတော့်သည်။

M41 တင်ေါ့၏ တိုက်ယာဉ်ဝနောက်ြိုငူး် အာူး

ဝတွွဲ့ရစဉ်
အင်ဂ င်ဖိုူးကာသခ ြ်ကာမာ
၁၃ မီလီမီတာသာအထရသပဖင်ေါ့
M41 တင်ေါ့၏တိုက်ယာဉ်ဝနောက်ြင
ို ်ူးမာ
ရန်သူ့ြစ်ခတ်မှု ဏ် ခနိုငဖ
် ွယ်မရလဝြ
ယင်ူးအပြင် အတ်ဝဇာကာ muffler
မ ာူးမာလည်ူး အင်ဂ င်ဝမာင်ူးနင်ခ န်
ကာပမင်ေါ့လာသည်နင်ေါ့အမျှ နီရလ
ွဲ ာတတ်ဗြီူး
ညအခ န်တွင် ရန်သအာူး
ြစ်မတ်ညွန်ဝြူးသလြ
ို င် ပဖစ်ဝနတတ်ြ သည်
ရှငသ
် န်နိုငစ
် ွမ််းနှင့်် ဆက်စြ်ဘနဘသော ဘနှာက်တစ်ချက်မှော
အဘလ်းချန်ြိုမိုမျော်းပြော်းသည်မှန်ဘသော်လည််း T-54 ၏ ြြ
ို န််းသဏ္ဍောန် profile က M41 တင့််ထက်
ြိုမိုဘသ်းငယ်ဘနသည့်် အချက်ြင်ပဖစ်သည်။ T-54 တင့််သည် ြိုရြ်သသောထင်ရှော်းမှုနမ့််ြါ်းပြီ်း
အထူ်းသပဖင့်် စစ်ဘပမပြင်၏ဘပမအဘနအထော်းအော်း ဘကောင််းမွန်စွောအသို်းချကော
ကိုယ်ထည်ဘနရောအမျော်းစိုအော်း ဘကောင််းမွန်စွောြိုဖျက်ထော်းမည်ဆိုြါက M41 တင့််ထက်ြင်
ြိုမိုဘသ်းငယ်ဘသောြစ်မှတ်ပဖစ်လောမည် ပဖစ်ြါသည်။ တိုက်ယောဉ်အပမင့််ကွွဲပြော်းမှု မကွောပခော်းလှဟို
ဆိုနိုင်ဘသော်လည််း စင်တီမီတောအနည််းငယ် ကွောပခော်းမှုကြင် စစ်ဘပမပြင်တွင်
စကော်းဘပြောသည့််အချက် ပဖစ်ဘနပခင််းအော်း သတပြြုံကကရမည်ြင်။
သချြ်ကောအကောအကွယ်မျော်း၏ အဘရ်းြါမှုအော်း နှာ်းလည်သဘဘောဘြါက်နိုငရ

် န်အတွက်
နှစ်ဖက်တင့််အဘပမောက်မျော်းနှင့်် ခွဲယမ််းမျော်း၏ ဘဖောက်ထွင််းနိုငစ
် ွမ််းအော်း
နှာ်းလည်သဘဘောဘြါက်နိုငရ
် န် အဘရ်းကကီ်းြါသည်။ ဗီယက်နမ်စစ်ဘပမပြင်မှ M41 တင့််မျော်းတွင် -
M339 AP-T ၊ M319 HVAP-T နှင့်် M331A2 HVAP-DS-T ဟူ၍ ၇၆ မမ သချြ်ကောဘဖောက်ကျည် ၃
မျြုံ်း အသို်းပြြုံခွဲ့်ကကသည်။ တကျသည့််အချက်အလက်မျော်း ရှောဘဖွရန် ခက်ခွဲမှုဘကကောင့််
အဆြ
ို ါခွဲယမ််းမျော်း၏ တသော်းတည််းသမဏသချြ်ကော ဘဖောက်ထွင််းနိုငစ
် ွမ််းနှင့်် ြတ်သက်၍
အဘသ်းစတ်သရှရပခင််း မရှဘြ၊ ခန်မ
ို့ ှန််းတွက်ချက်မမ
ှု ျော်းအရ သချြ်ကောဘထောင့််ချြုံ်းအဘြေါ်

မူတည်ကော KE ကျည်မျော်းအဘနပဖင့်် ၁,၀၀၀ မှ ၂,၀၀၀ မီတောအကွောအဘဝ်းတွင် သချြ်ကောအထူ

၁၅၀ မှ ၂၀၀ မီလီမီတောအော်း ဘဖောက်ထွင်း် နိုင်မည်ဟို သရှရြါသည်။ ဘသချောသည့််အချက်မှော
အဆြ
ို ါကျည်အမျြုံ်းအစော်းအော်းလ်းို သည် ခန်မ
ို့ ှန််းတွက်ချက်မှုသောမက
စစ်ဘပမပြင်မှရလဒ်မျော်းအရြါ ၁,၀၀၀ မှ ၁,၅၀၀ မီတောအတွင််း ဘရှွဲ့တည့််တည့််မှ frontal hit
ထမှန်ြါက T-54 တင့််အော်း ဖျက်စီ်းနိုငဘ
် ကကောင််းြင်။ ယင််းအပြင် M41 ၏ တရော်း၀င်
တစ်မနစ်လျင်ြစ်ခတ်နိုင်နှုန််းမှော ၁၂ ဘတောင့််ပဖစ်ပြီ်း တစ်ဘတောင့််မထြါကလည််း
ဘနှာက်အဘတောင့််မျော်းက ရန်သူူ့တင့််အော်း ထမှန်ြျက်စီ်းဘအောင် လိုြ်ဘဆောင်ဘြ်းနိုငဦ
် ်းမည်
ပဖစ်ြါသည်။ ယင််းက ၁၉၆၉ ခိုနှစ်အချက်အလက်မျော်းအရ သရှရသည့်် T-54 တင့််၏ ရြ်နှာ်းစဉ်
တစ်မနစ် ၇ ဘတောင့််နှင့်် ဘမောင််းနှင်ဘနစဉ် ၄ ဘတောင့်် ြစ်ခတ်နိုငန
် ှုန််းနှင့်် နှုင်း် ယှဉ်ြါက
မျော်းစွောသောလွန်လျက်ရှဘနပခင််းြင် (အချြုံွဲ့ကလည််း တစ်မနစ်လျင် အမျော်းဆို်း ၂ ဘတောင့််သော
ြစ်ခတ်နိုင်ခွဲ့်ဘကကောင််း ဘဖော်ပြကကြါသည်) ။
အဝမရကန် ကည်ူးတြ် M48 Patton

တင်ေါ့မ ာူးနင်ေါ့ ဆို ီယက် T-54 တင်ေါ့မ ာူး
၁၉၆၁ ခိုနစ်အတွင်ူး
ဘာလင်ဗမ ွဲ့လမ်ူးမ ာူးဝြေါ်တွင် ရင်ဆိုင်ထာူး ကစဉ်
အဆိုြ ြိုတင
ွ ် T-54 တင်ေါ့၏
ြြ
ို န်ူးသဏ္ဍာန်ဝသူးငယ်မှုအာူး ပမင်ဝတွွဲ့နိုင်ကာ
အထူးသပဖင်ေါ့ ဝ င်လိုက်အဝနအထာူးတွင်ပဖစ်ဗြီူး
ယင်ူးက တင်ေါ့အာူး ဝတွွဲ့ရနိုင်မန
ှု ည်ူးြ ူးဝစကာ
အကာအကွယ်ဝအာက်တင
ွ ် ြဖ
ို က်နိုင်စွမ်ူး
တူးို တက်လာဝစြ သည်
အထက်ြါအချက်မျော်းအရ ဘကောက်ချက်ချရလျင် M41 ထတွင် T-54

ခန်ည
ို့ ော်းရဘလောက်သည့်် အချက်အလက်မျော်း ြိုင်ဆိုင်ထော်းသည်ဟို ဆိုနိုင်မည်ပဖစ်သည်။
တစ်ဖက်တွင်လည််း M41 ၏ ြါ်းလော်းလွန််းဘသောသချြ်ကောက T-54 တင့််မှ ြစ်ခတ်လိုက်ဘသော
၁၀၀ မမ သချြ်ကောဘဖောက်ကျည်အော်း ခိုခနိုင်ရန် အခွင့််အဘရ်းနည််းြါ်းလှဘြသည်။ KE ကျည်၏
၁,၀၀၀ မီတောအကွောအဘဝ်းတွင်ရှဘသော ဘဒါင်လက
ို ်သချြ်ကောပြော်းအော်း ဘဖောက်ထွင်း် နိုင်စွမ််းမှော
ကျည်အမျြုံ်းအစော်းဘြေါ်မူတည်၍ ၁၄၀ မီလီမီတောဘကျော်အထ ဘဖောက်ထွင်း် နိုင်စွမ််းရှဘနပခင််းြင်။

M41 တင့််တွင် အထူ်းသပဖင့်် ၂,၀၀၀ မီတောဘအောက်အကွောအဘဝ်း၌ T-54 တင့််အော်း

ဖျက်စီ်းနိုငဘ
် လောက်သည့်် ြစ်အော်းြိုငဆ
် ိုငထ
် ော်းဘသော်လည််းလည််း အဘြါ ့်စော်းတင့််တစ်စီ်း၏
ကကကမမောမှော တိုက်ယောဉ်အဖွွဲွဲ့သော်းမျော်း၏ ရန်သူအော်း ြထမဆို်းစတင်ဘတွွဲ့ရှကော ြစ်မှတ်အဘြေါ်
ြထမဆို်းြစ်ခတ်တိုက်ခိုက်နိုငစ
် ွမ််းအဘြေါ် မျော်းစွောမူတည်လျက်ရှဘနသည်မှော ပငင််းမရနိုငဘ
် သော
အချက်ြင် ပဖစ်ဘြဘတော့်သည်။
ြစ်အာူးနှုင်ူးယဉ်ခ က်
M41 နှင့်် T-54 တင့်် ၂ စီ်းစလို်း၏ ြစ်အော်းမှော တိုက်ယောဉ်အဖွွဲွဲ့သော်းမျော်း၏

ကိုယ်စီတော၀န်အော်း ဘကျြွန်စွောထမ််းဘဆောင်နိုငမ
် ှုနှင့်် တိုက်ယောဉ်ြါ
ြစ်ခတ်မှုထန််းချြုံြ်စနစ်အမျြုံ်းမျြုံ်းအော်း ကျွမ််းကျင်စွော ကိုငတ
် ွယ်အသို်းချနိုငမ
် ှုတိုို့အဘြေါ်
မျော်းစွောမှီခိုလျက်ရှဘနသည်။ M41A3 တင့််တွင်မူ အဘပမောက်နှင့်် ဆိုလည်အော်း တိုက်ယောဉ်မှျူ်းနှင့််
အဘပမောက်ြစ်သမော်းတိုို့မှ စက်အော်းပဖင့်် ထန််းချြုံြ်နိုငသ
် ည့််အပြင်
၎င််းတတ
ိုို့ စ်ဦ်းချင််းစီအတွက်လည််း သီ်းသန်ို့ြစ်ခတ်မှုထန််းချြုံြ်စနစ်မျော်း တြ်ဆင်ဘြ်းထော်းပြီ်း
လအ
ို ြ်ြါက တိုက်ယောဉ်မှျူ်းကြါ ြစ်မှတ်မျော်းအော်း ချန်ရွယ်ြစ်ခတ်လောနိုငဘ
် စြါသည်။
အဘပမောက်ြစ်သမော်းအတွက်လည််း ဆိုလည်နှင့်် အဘပမောက်မျော်းအတွက် စွမ််းအော်း power
ဘထောက်ြ့်ဘြ်းဘသော အစတ်အြိုင််းမျော်း ြျက်စီ်းသွော်းြါက ထန််းချြုံြ်ြစ်ခတ်နိုင်ရန် manual
control မျော်း တြ်ဆင်ဘြ်းထော်းြါဘသ်းသည်။
အထက်ြါစနစ်မျော်းအပြင် M41 တင့််၏ အဘပမောက်ြစ်သမော်းနှင့်် တိုက်ယောဉ်မှျူ်းတိုို့အတွက်

သီ်းပခော်းချန်ရွယ်စနစ်မျော်းလည််း တြ်ဆင်ဘြ်းထော်းသည်။ ြိုမှန်စစ်ဘပမပြင်အဘပခအဘနမျော်းတွင်မူ၊
တိုက်ယောဉ်မှျူ်းြိုငခ
် ျန်ခွက်မျော်းအော်း အဘပမောက်ြစ်သမော်းအတွက် ြစ်မှတ်မျော်း
ရှောဘဖွသတ်မှတ်ဘြ်းရောတွင်သော အသို်းပြြုံရဘလ့်ရှသည်၊ သဘ
ိုို့ သော်လည််း အဘပမောက်ြစ်သမော်းမှ
မျက်ပမင်ချန်တွယ်နိုင်ပခင််းမရှသည့်် ြစ်မှတ်မျော်းအော်း ြစ်ခတ်ရောတွငဘ
် တော့် ြစ်ခတ်စဉ်အော်း
တိုက်ယောဉ်မှျူ်းမှ တောဝန်ယူလိုြ်ဘဆောင်ဘြ်းရမည်ပဖစ်သည်။ အဘပမောက်ြစ်သမော်းနှင့််
တိုက်ယောဉ်မှျူ်း ၂ ဦ်းစလို်းတွင် M20 သိုို့ M20A1 ြယ်ရီစကိုတ်ချန်ခွက် တြ်ဆင်ဘြ်းထော်းသည်။
ချန်ခွက် ၂ ခိုစလ်းို အော်း အဘပမောက်ြစ်သမော်းမှ သူ၏ပမင်မျဉ််းတွင်

M41A3 တင့််သ်းံု ၇၆ မမ က ည်မBeckwith
ျာ်း Tim
M41 တင့််၏ ၇၆ မမ ပင်မအစခမျာက်ခြင့်် ပစ်ခတ်နုင်စသျာက ည်မ ျာ်းအျာ်း အဓကအျာ်းခြင့်် ၄ မ ြု်း ခွဲခချာ်းနင

ု ်သည်။
ပံုပါနံပတ်(၁)က ည်ခြစ်သည့်် M339 AP-T က ည်သည့်် တင့််ြ က်က ည်အမ ြု်းအစျာ်းခြစ်ပပီ်း စခပျာင််းထက် န်
ှ 954 m/s ှသည့််
တန်စတင်ထပ်ြ်းတပ်က ည်ခြစ်ကျာ ထပ်ြ်းစအျာက်စခခပုင်း် တင် က ည်သျာ်းလမ််းခပမီ်းက ည်ပင
ု ််း ပါ ှသခြင့်် ပစ်ခတ်မှုအျာ်း
တက်ဆနုင်စ ်း အစထျာက်အကခပြုပါသည်။
အမှတ်(၂)က ည်ခြစ်သည့်် M496 HEAT က ည်သည် စြျာက်ထင််းအျာ်း ှ န်အတက် အစ ွေ့စမ််းအင်ထက်
ပံုသင််းယမ််းထုတ်အျာ်း ပုမုအျာ်းခပြုသည့််က ည်အမ ြု်းအစျာ်းခြစ်ပပီ်း လည်ပတ်ထန််း န် မလုအပ်သည့်က
် ည် ခြစ်သည့််အစလ ျာက်
တည်ပငမ်ထန််းဒလက်သျာ တပ်ဆင်စပ်းထျာ်းသည်။ အစ ်းဆံု်းပစ်ခတ်နင
ု ်သည့်် အကျာအစ ်းမှျာ ၇,၄၈၈ မီတျာခြစ်ပပီ်း စခပျာင််းထက် န်
ှ
1,060 m/s ှပါသည်။
ပံုပါအမှတ်(၃)မှျာ M331/A1 HVAP-DS-T က ည်ခြစ်ပပီ်း လမ််းခပလင််းက ည်ပါ အ ှန်ခပင််း သံခ ပ်ကျာစြျာက်
တင့််ြ က်ဆစ ျာ့်က ည်ခြစ်သည်။ A1 နှင့်် A2 မ ြု်းကမ
ွဲ ျာ်းအကကျာ်း က ည်ခန
ံ ှင့်် လမ််းခပက ည် ကျာခချာ်းမှုသျာ ှပပီ်း စခပျာင််းထက် ှန် 1,231
m/s ှကျာ အစ ်းဆံု်း မီတျာ ၂၁,၀၀၀ စက ျာ်အထ ပစ်ခတ်နင
ု ်ပါသည်။ အမှတ်(၄)က ည်ခြစ်သည့်် M319 HVAP-T က ည်မှျာ M339
နှငဆ
့်် င်တစသျာ်လည််း အလ ျူမီနီယံထပ်ကျာစပ်ပါ တန်စတင်အတုင်ထပ်ြ်း တပ်ဆင်ထျာ်းခခင််းက ကျာခချာ်းပပီ်း စခပျာင််းထက် ှန် 1,234
m/s ှသခြင့်် အ ှန်ပုခမင့်လ
် ျာသည်မှန်စသျာ်လည််း တျာစ ်းစလ ျာ့်က သျာ်းကျာ ၉,၈၈၅ မီတျာအထသျာ ပစ်ခတ်နုင်ပါစတျာ့်သည်။
M41 တင့််အစနခြင့်် အထက်ပါ သံခ ပ်ကျာစြျာက်က ည်မ ျာ်းအခပင် လသတ်က ည်နှင့်် သီ်းခချာ်းက ည်အမ ြု်းအစျာ်းတခ ြုွေ့ပါ
ပစ်ခတ်နင
ု ်စသ်းသည်။ ပံုပါအမှတ်(၅)က ည်သည် အစထက်စပါက်ကွဲမှုစကျာင််းမန်စသျာ M352 ခင််းက ည်ခြစ်ပပီ်း Composition-B
ယမ််းခပင််း ၀.၆၆ ကီလုဂ မ်ပါ င်စသျာ ထပ်ြ်းတပ်ဆင်ထျာ်းသည်။ အမှတ်(၆)က ည်မှျာမ အနီ်းကပ်အထ်းလသတ်က ည်ခြစ်ပပီ်း
စတီ်းလ်စ ျာစစ့်ငယ်မ ျာ်းစျာ ပါ င်ပါသည်။ အလုပ်လုပ်ပံုမှျာ စခပျာင််း၀မှက ည်ထက်သည်နှင့်် စလြအျာ်းနှင့်် ဗဟခ
ု ျာအျာ်းတက
ုို့
က ည်ခက်အျာ်း ကွဲထက်စစကျာ တျာစ ်း ၁၅၅©မီMilitary
တျာအတင်Notes
်း စ ျာစPublishing
မ ျာ်း ခပနို့က
် ထ
ွဲ မှန်စစခခင််းခြစ်သည်။ စနျာက်ဆံု်းအမှ
36တ်(၇)က ည်မှျာ
မီ်းစုန်း် ပါ င်သည့်် M361 မီ်းခု်းမှုင််းက ည်ခြစ်ပပီ်း မီ်းခု်းမှုင််းကျာခ ခခင််းအခပင် မီ်းစုန်း် ပါ င်စန ျာ လမ ျာ်းတင် စလျာင်ကျွမ််းခခင််း
အသက်ရှု ခက်ကျာ မန််းက ပ်ခခင််းမ ျာ်း ခြစ်စစနင
ု ်သခြင့်် လသတ်က ည်အခြစ်ပါ အသံု်းခပြုနုင်မည်ခြစ်ပါသည်။
မှန်ကန်ဘသောပမင့််ဘထောင့််အချက်အလက်အော်း ထည့််သွင်း် တွက်ချက်ဘြ်းနိုငဘ

် စပြီ်း တောဘဝ်းနှင့််
ကျည်အမျြုံ်းအစော်းကိုြါ တစ်ြါတည််းချန်ညြှဘြ်းဘသော M4 ballistic drive နှင့်် တိုက်ရိုက်ပဖစ်ဘစ၊
အဆက်အသွယ် linkage မျော်းမှတဆင်ပ့် ဖစ်ဘစ ချတ်ဆက်ဘြ်းထော်းြါသည်။
လျင်ပမန်စွောြစ်ခတ်ချန်ရွယ်နိုင်ဘစသည့်် အချက်မျော်းထွဲမှ တစ်ခိုမှော အကယ်၍ အဘပမောက်သည်
ဘပြောင််းအော်း အနမ့််ဆို်းဘထောင့််အထချထော်းြါက M20 ြယ်ရီစကိုတ်ချန်ခွက်၏
ပမင့််ဘထောင်ပ့် မင်မျဉ််းအော်း ၂၂ ဒီဂရီ မှ ၃၂ ဒီဂရီအထ manual နည််းပဖင့်် အသို်းပြြုံနိုင်ပခင််းြင်ပဖစ်ကော
အဘပမောက်အော်းချန်ခွက်နှင့်အ
် တူဘရွွဲ့လျော်းကော တိုက်ယောဉ်အနီ်းတ၀ှက်အဘပခအဘနမျော်းအော်း
ဘထောက်လှမ််းရန် မလိုအြ်ဘတော့်ဘြ။ ြစ်မှတ်အော်းရှောဘဖွဘတွွဲ့ရှြါမှ ြင်မအဘပမောက်အော်း
ြစ်မှတ်ထသိုို့ ပြန်လည်ဘပြောင််းဘရွွဲ့ြစ်ခတ်မည်ပဖစ်သည်။ M41 တင့််ြင်မအဘပမောက်၏
အပမင့််ဆို်းတင်နိုငဘ
် သောပမင့််ဘထောင့််မှော ၁၉.၇၅ ဒီဂရီပဖစ်ပြီ်း အနမ့််ဆို်းချနိုင်သည့််ဘထောင့််မှော ၉.၇၅
ဒီဂရီပဖစ်ကော ဆိုလည်ဘယ်/ညောလှည့််မှောမူ ၃၆၀ ဒီဂရီပဖစ်ြါသည်။
ြိုြ M41A3 တင်ေါ့မာ “mobility kill” လိုြ်ခခွဲရ

ေါ့ သည်ေါ့
တိုကယ
် ာဉ်တစ်စီူး ပဖစ်ဖယ
ွ ်ရသည်
တိုကယ
် ာဉ်၏ ခ န်ူးနင်ေါ့ ဘီူးမ ာူး ရန်သူ့က ည်ထမန်မှုဝ ကာင်ေါ့
ပြ တ်ထွက်ြ က်စီူးသွာူးသည်သ
ေါ့ ဝဘာ ဝတွွဲ့ရသည် -
ဝရွဲ့ idler ဘီူးနင်ေါ့ track roller တစ်ခတ
ို ေ့ို
လိုူး၀ဝြ ာက်ဆိုူးဝနသည်ကို ပမင် ကရမည်ပဖစ်သည်
M20 ြယ်ရီစကိုတ်ချန်ခွက်အပြင် အဘပမောက်ြစ်သမော်းတွင် M20 စနစ်ချြုံွဲ့ယွင််းသွော်းြါက

အရန်အပဖစ် အသို်းပြြုံရန်အတွက် M97 straight-tube direct-sighting ြယ်ရီစကိုတ်အော်းြါ
တြ်ဆင်ထော်းဘြ်းသည်ကို ဘတွွဲ့ရှရသည်။ M97 ချန်ခွက်သည် ချွဲွဲ့အော်း ၈ ဆ နှင့်် FOV
(ြစ်ခတ်သူ၏ ချန်ခွက်မှပမင်ရဘသောပမင်ကွင်း် ) ၇ ဒီဂရီြါရှသည့်် ရ်းို ရှင််းဘသောစနစ်သောပဖစ်သည်၊
ယင််းအပြင် AP-T ကျည်ြစ်ခတ်နိုင်ရန်လည််း sighting reticle ချန်မှတ် ြါြါဘသ်းသည်။
ချန်ခွက်ရှ ဘရပြင်ညီမျဉ််း နှင့်် ဘထောင်လက
ို ်ပခော်းဘနရောတစ်ခိုစီသည် ဘသွဖယ်မှု ၅ ဘမ်းလ်
ရှဘနဘကကောင််း ကိုယ်စော်းပြြုံကော ဘဒါင်လက
ို ်မျဉ််း နှင့်် ပခော်းဘနရောတစ်ခိုချင််းစီမှောမူ တောဘဝ်းကိုက် ၂၀၀
(၁၈၂ မီတော) အကွောအဘဝ်းအော်း ကိုယ်စော်းပြြုံပခင််းပဖစ်ြါသည်။

T-54 တင့်သ
် ံု်း ၁၀၀ မမ က ည်မ ျာ်း
Beckwith Tim
ပံုတင်ခပသထျာ်းသည်မျာှ ဗီယက်နမ်စစ်ပွဲကျာလအတင််း စခမျာက်ဗယ

ီ က်နမ် T-54 တင့်မ
် ျာ်း
အဓကအသံု်းခပြုခွဲ့်သည့်် ၁၀၀ မမ အစခမျာက်က ည် ၅ မ ြု်းခြစ်သည်။
အမှတ်(၁)က ည်မှျာ TNT ယမ််းအသံု်းခပြုထျာ်းပပီ်း အစလ်းခ န် ၁၅.၆ ကီလုဂ မ် ှသည့်် OF-412
အမ ြု်းအစျာ်း HE-Frag ခင််းက ည်ခြစ်ပပီ်း လသတ်က ည်အခြစ် အဓကအသံု်းခပြုခွဲ့်ကကသည်။ အမှတ်(၂)မှျာမ
၁၉၄၆ ခုနစ
ှ ်ကတည််းက စတင်အသံု်းခပြုလျာသည့်် အမျာတင်သံမဏမှ ခပြုလုပသ
် ည့်် 53-BR-412B
အမ ြု်းအစျာ်း သံခ ပ်ကျာစြျာက်က ည်ခြစ်သည်။ အမှတ်(၃)ခြစ်သည့်် 53-BR-412D က ည်မှျာလည််း
အလျာ်းတသံခ ပ်ကျာစြျာက်က ည်ပင်ခြစ်ပပီ်း ၁၉၅၃ ခုနစ
ှ ်တင် စတင်ထုတ်စပ်းခွဲ့်ကျာ B အမ ြု်းအစျာ်းထက်
က ည်ပ ံသန််းမှုနှင့်် စြျာက်ထင််းအျာ်းတုို့ ပုမုတု်းတက်လျာသည်။ က ည်တစ်စတျာင့််လံု်းအစနခြင့်် ၁၅.၈
ကီလုဂ မ်စလ်းပပီ်း ယမ််းထုပ်ပုင််းမှျာ ၀.၀၆၁ ကီလုဂ မ် ှပါသည်။ အမှတ်(၄)က ည်မှျာ 3BM8 APDS
သံခ ပ်ကျာစြျာက်က ည်ခြစ်ပပီ်း ၁၉၆၇ ခုနစ
ှ ်ကတည််းက ဆုဗီယက်တုို့ စတင်အသံု်းခပြုခွဲ့်ကကကျာ
တန်စတင်ကျာ ုက်က ည် ပါ င်ပပီ်း ဆုဗီယက်တို့ု၏အဆုအ ကကတ်သျာ်းတသျာ်းတည််းသံခ ပ်ကျာ ၂၄၀ မမ
အထအထ စြျာက်ထင််းနုင်သည်ဟု သ ှ ပါသည်။ အမှတ်(၅)က ည်မှျာမ T-54 တင့်သ
် ု်းံ 3BK5M
သံခ ပ်ကျာစြျာက်ခင််းက ည်ခြစ်ပပီ်း ၁၉၆၁ ခုနစ
ှ ်တင် စတင်ပွဲထုတ်ခွဲ့်ကျာ ထပ်ြ်းအတက်
စကက်းနီကစတျာ့်ခက် အသံ်းု ခပြုစပ်းထျာ်းသည်၊ ပုမုစစ ်းသက်သျာသည့်် စတီ်းလ်ကစတျာ့်ခက်သံု်း 3BK5
မ ြု်းကွဲလည််း ှသည်။ က ည်တစ်စတျာင့််လံု်းအစလ်းခ န်မျာှ ၁၂.၃၈ ကီလုဂ မ် ှပပီ်း ယမ််းထုတ်မှျာမ ၁.၀၃၈
ကီလုဂ မ် စလ်းပါသည်။
M41 တင့််တွင် အဘပမောက်ြစ်သမော်းနှင့်် တိုက်ယောဉ်မှျူ်းအတွက် ရ်းို ရှင််းဘသော်လည််း

ထဘရောက်သည့်် အရန်ြစ်ခတ်မှုထန််းချြုံြ်ကရယော auxiliary fire-control equipment မျော်း
တြ်ဆင်ဘြ်းထော်းသည်။ တစ်ခိုမှော အထက်တစ်ဘနရောတွင်ဘဖော်ပြခွဲ့်ဖ်းူ ဘသော M4 ballistic drive
ြင်ပဖစ်သည်။ အဘပမောက်ြစ်သမော်းထိုငခ
် ို၏ ညောဘက် (သူ၏အဘြေါ်တွင်ရှဘသော
တိုက်ယောဉ်မှျူ်းဘနရောမှလည််း ပမင်ဘတွွဲ့ရမည့််ဘနရော) တွင် တြ်ဆင်ထော်းသည်မှော M31
မျဉ််းရှင်ဒင
ို ခ
် ွက် azimuth indicator ြင်ပဖစ်သည်။ ဆိုလည်ကွင််းနှင့်် ချန်သော်းကိုက် synchronize
ပြြုံလိုြ်ထော်းသည့်် အဆိုြါကရယောသည် ဘရပြင်ညီဘထောင့််မျော်းအော်း တိုင််းတောဘြ်းကော
ြင်မအဘပမောက်ပဖင့်် သွယ်၀ှက်ြစ်ကူဘြ်းရောတွင် အသို်းချရပခင််းပဖစ်ြါသည်။ M1
အဘပမောက်ြစ်သမော်းဘရချန်နှင့်် M9 ပမင့််ဘထောင့်ဘ
် ရချန်တက
ိုို့ လည််း သွယ်ဝှက်ြစ်ကူဘြ်းရောတွင်
အဘပမောက်အတွက် မှန်ကန်ဘသောပမင့််ဘထောင့်် ရရှဘရ်း ကူညီတွက်ချက်ဘြ်းနိုင်ဦ်းမည်ြင်။
T-54 တင့််တွင်မူ M41 နှငက

့်် ွောပခော်းသည်မှော turret tranverse lock မှလွွဲ၍
တင့််တိုက်ယောဉ်မှျူ်းအတွက် အပခော်းဘသော ဆိုလည်နှင့်် လက်နက်ဆိုင်ရော အထန််းခလိုတ်မျော်း
တြ်ဆင်ဘြ်းထော်းပခင််းမရှမှုြင်ပဖစ်သည် (သဘ
ိုို့ သော်လည််း တင့််တိုက်ယောဉ်မှျူ်းနှင့််
အဘပမောက်ြစ်သမော်းတိုို့အော်း နီ်းကြ်စွောဘနရောချထော်းပခင််းက လအ
ို ြ်သည့််အချန်တွင်
တိုက်ယောဉ်မှျူ်းမှ ၀င်ဘရောက်ထန််းချြုံြ်ဘြ်းနိုင်သည့််သဘဘောရှမည်ဟိုဘတော့် ယူဆရြါသည်) ။
တိုက်ယောဉ်ပြင်ြပမင်ကွင််းအော်း ဘထောက်လှမ််းနိုင်ရန်အတွက်ဘတော့် တိုက်ယောဉ်မှျူ်းက
တောဝန်ယူရပြီ်း ဆိုလည်ဘသ်းဘြေါ်တွင် တြ်ဆင်ထော်းသည့်် အမျြုံ်းမျြုံ်းဘသော ြယ်ရီစကိုတ်မျော်းမှတင့််
ကကည့််ရရ
ှု သည်။ T-54 Type 49 တင့််တွင် စတင်တြ်ဆင်ဘြ်းခွဲ့်သည့်် TPK-1 စနစ်အော်းလည််း T-
54A တင့််မျော်းတွင် ဆက်လက်အသို်းပြြုံဘြ်းထော်းပြီ်း ယင််းတွင် တောဘဝ်းတွက်ချက်မှုမျော်း
လျင်ပမန်စွောပြြုံလိုြ်နိုင်ကော ချွဲွဲ့အော်း ၂.၅ ဆ သောရှသည့်် (အဆြ
ို ါချွဲွဲ့အော်းမှော
ဆို်းရွော်းသည်ဟိုဆိုနိုငဘ
် သော်လည််း ယခင် Mk 4 မှန်ဘပြောင််းမျော်းထက်ဘတော့်
ြိုမိုဘကောင််းမွန်လောသည်ဟိုဘတော့် ဆို၍ရသည်) မှန်ဘပြောင််းသဏ္ဍောန် stadiametric rangefinder
အကွောအဘဝ်းတိုင််းကရယောတစ်ခိုအပြင် ြစ်မှတ်သတ်မှတ်သည့်် target designation system
တစ်ခိုလည််း ြါ၀င်လောသည်။ အဆြ
ို ါ target designation system တွင် တိုက်ယောဉ်မှျူ်းမှ
ြစ်မှတ်အော်း ချန်ခွက်တစ်ခိုအသို်းပြြုံ၍ သတ်မှတ်လက
ို ်ြါက ဆိုလည်ဘသ်းနှင့််
ဆိုလည်တိုို့အကကော်းရှ စက်ြိုင််းဆိုင်ရောဆက်စြ်မှုမတ
ှ ဆင့်် ဆိုလည်အော်း ြစ်မှတ်ထသိုို့
မျက်နှှာမူလောဘစမည်ပဖစ်ကော ြစ်မှတ်ရှောဘဖွရယူပခင််းနှင့်် ြထမဆို်းဘတောင့််ြစ်ခတ်ပခင််းတအ
ိုို့ ကကော်း

တန်ဖို်းရှလှဘသော အချန်စကကန်ို့မျော်း သက်သောလောဘစမည်ပဖစ်ြါသည်။ T-54B တင့််တွင်ဘတော့် ယခင်

T-54A မျော်းတွင် တြ်ဆင်သည့််အတိုင်း် ြင် တိုက်ယောဉ်မှျူ်းအတွက်
အထန််းလက်ကိုင်တစ်ခိုတည််းြါ TPKUB သိုို့ အထန််းလက်ကိုင် ၂ ခိုြါ TPKU-2B binocular
ြယ်ရီစကိုတ်မျော်း တြ်ဆင်ဘြ်းထော်းသည်။ TPKUB နှင့်် TPKU-2 တတ
ိုို့ ွင် ြစ်မှတ်သတ်မှတ်ပခင််း
အြါအ၀င် ယခင် TPK-1 စနစ်ကွဲ့်သိုို့ တူညီဘသောစွမ််းဘဆောင်ရည်မျော်း ြါ၀င်သည့််အပြင်
ချွဲွဲ့အော်းလည််း ၁ ဆ သမ
ိုို့ ဟိုတ် ၅ ဆ အထ ချန်ညြှ၍ရလောသည်။ လက်ဘတွွဲ့အသို်းပြြုံမှုမျော်းအရ
ယင််းမှောအလွန်ထဘရောက်ဘသောစနစ်ပဖစ်ဘကကောင််း သရှရပြီ်း ြစ်မှတ်တစ်ခိုအော်းချန်ရွယ်ရန် ၃.၃
စကကနသ
်ို့ ော ကကောပမင့််ြါသည်။
အကယ်၍ T-54 တင့််ပဖင့်် ညအချန်တွင် စစ်ဆင်ရမည်ဆိုြါက ၁၉၅၁ ခိုနှစ်ကောလတည််းက

စတင်အသို်းပြြုံခွဲ့်သည့်် TKN-1 periscope အော်း တြ်ဆင်နိုငမ
် ည်ပဖစ်သည်။ ယင််းတွင် ချွဲွဲ့အော်း
၂.၇၅ ဆ အပြင် FOV ၁၀ ဒီဂရီရှပြီ်း အြူရြ်ဘဖော် active infrared imaging module နှင့််
ြထမမျြုံ်းဆက် image intensifier module တပိုို့ ဖင့်် ဘြါင််းစြ်ကော အသို်းပြြုံရပခင််းပဖစ်ြါသည်။ T-
54B တင့််တွင်ဘတော့် TKN-1 စနစ်နှင့််အတူ active infrared imaging mode သောမက passive
light intensification mode တွင်ြါ အလိုြ်လိုြ်နိုငဘ
် သော TPN-1-22-11
အြူရြ်ဘဖော်ညကကည့််ချန်ခွက်အပြင် ြင်မအဘပမောက်နှင့်် ယှဉ်တွွဲတြ်ဆင်ထော်းသည့်် L-2 Luna
spotlight မီ်းဘမောင််းတြ
ိုို့ ါ တွွဲဖက်တြ်ဆင်လောြါသည်။ ချန်ခွက်၏ရစ်တီကယ်မှော
အလွန်ရ်းို ရှင်း် ပြီ်း တောဘဝ်း မီတော ၄၀၀ အထသော ချန်ရွယ်တွက်ချက်နိုင်မည်ပဖစ်သည်၊
ချွဲွဲ့အော်းအဘသ ၅.၅ ဆရှကော FOV ၆ ဒီဂရီရှြါသည်။
M41 တင့််တွင် တိုက်ယောဉ်မှျူ်းနှင့်် အဘပမောက်ြစ်သမော်းတိုို့အတွက် M20

ဘိုချန်ခွက်စနစ်ြါ၀င်ဘနဘသော်လည််း T-54 တွငမ
် ူ အသို်းပြြုံမည့််တြ်ဖွွဲွဲ့မှ လက်ခရရှခွဲ့်ဘသော
တင့််ဘမော်ဒယ်အဘြေါ်မူတည်ကော အဘပမောက်ြစ်သမော်းအတွက် မတူညီဘသောချန်ခွက်စနစ်မျော်း
ြါ၀င်ဘနနိုငြ
် ါသည်။ ြထမဆို်းအဘနပဖင့်် T-54 တင့််အဘပမောက်ြစ်သမော်းသည်
တင့််ြတ်၀န််းကျင်အဘပခအဘန သရှနိုငရ
် န်အတွက် Mk 4 ြယ်ရီစကိုတ်အော်း အသို်းပြြုံသည့််အပြင်
ချွဲွဲ့အော်း ၄ ဆ နှင့်် FOV ၁၆ ဒီဂရီရှ TSh-20 telescope sight အော်းလည််း အသို်းပြြုံရသည်။
အဘပမောက်ြစ်သမော်းထင
ို ်ခိုဘဘ်းဘက်ရှ ဆိုလည်မျဉ််းရှင်ပြကရယော turret azimuth indicator
အော်း အသို်းပြြုံ၍လည််း သွယ်၀ှက်ြစ်ကူဘြ်းနိုင်ဦ်းမည်ပဖစ်သည်။ သဘ
ိုို့ သော်လည််း T-54 Type 1951

တင့််တွင်မူ ချွဲွဲ့အော်း ၃.၅ ဆ သောမက ၇ ဆအထ ၂ မျြုံ်းအသို်းပြြုံလောနိုင်ပြီ်း အဘပမောက်ကျည်အတွက်

စဘက်း ၃ မျြုံ်းအပြင် ယှဉ်တွွဲစက်ဘသနတ်အတွက်ြါ viewfinder တွင် တောဘဝ်းစဘက်းမျော်း
ထည့််သွင်း် ဘြ်းထော်းသည့်် TSh2A-22 စနစ် တြ်ဆင်လောခွဲ့်ြါသည်။ အဆိုြါချန်ခွက်အော်း T-54A
တွင်ြါ တြ်ဆင်ဘြ်းခွဲ့်ပြီ်း အဘဝ်းဆို်းပမင်နိုငစ
် ွမ််း ၃,၉၀၀ မီတောအထ ရှလောဘစခွဲ့်သည်။
ဆို ီယက် ကည်ူးတြ်၏ တရာူး၀င်လက်စစ

ွွဲ ာအိုြ်တွင်
ဝဖာ်ပြထာူးဝသာ T-54 တင်၏
ေါ့ အတွင်ူးြင
ို ်ူးပမင်ကင
ွ ်ူး
ြိုတွင် ၁၀၀ မမ D-10T အဝပမာက်၏
ဝပြာင်ူးဝနောက်ြတ်အာူး ထင်ထင်ရာူးရာူးဝတွွဲ့နင
ို ်ဗြီူး
အဝပမာက်နင်ေါ့ တိုကယ
် ာဉ်မျူူးတိုေ့မာ ဆိုလည်၏
ဘယ်ဘက်ပခမ်ူးတွင် ကြ်၍ရကာ က ည်ထိုူးသမာူးမာမ
ညာဘက်ပခမ်ူးတွင် ဝနရာယရသည်
ခွဲယမ်ူးအမ ူးအစာူးဝြေါ်မတည်၍ D-10T အဝပမာက်တွင်
အပမင်ေါ့ဆိုူးြစ်ခတ်နင
ို ်သည်ေါ့အကွာအဝ ူး ၁၄,၆၀၀ မီတာအထ
ြစ်ခတ်နင
ို ်မည်ပဖစ်ြ သည်
T-54B နှင့်် အဆင့််ပမင့််တင်ထော်းသည့််T-54A တင့််မျော်းတွင် ကနဦ်း၌ TSh2B-32 နှင့်် TSh2B-

32P ဟူ၍ အဘပမောက်ချန်ခွက် ၂ မျြုံ်းသော အဓကတြ်ဆင်ဘြ်းထော်းသည်။ TSh2B-32 စနစ်သည်
STP-1 အလိုအဘလျောက်တည်ပငမ်ထန််းကရယော single-plane gun stabilize သစ်ပဖင့််
အလိုြ်လိုြ်နိုငရ
် န် ဒီဇိုင််းထိုတ်ထော်းပခင််းပဖစ်ကော TSh2B-32P စနစ်မှောမူ
ချန်ခွက်ချင််းတူဘသော်လည််း 3UBM8 APDS ကျည်အတွက် တောဘဝ်းစဘက်းသစ်
ထည့််သွင်း် ဘြ်းထော်းသည့််စနစ် ပဖစ်လောြါသည်။
M41 နှင့်် T-54 တင့်် ၂ မျြုံ်းစလ်းို သည် ၎င််းတရ

ိုို့ င်ဆိုင်ဘတွွဲ့ခွဲ့်သည့်် ဗီယက်နမ်စစ်ြက
ွွဲ ောလ၌
အဘပမောက်ချန်တွယ်စနစ် အထူ်းသပဖင့်် တောဘဝ်းတိုင််းစနစ်မျော်းတွင် အဘတော်ြင်
အဘပခခကျဘနဘသ်းသည်ကို ဘတွွဲ့ရှရသည် (T-54 တင့််မျော်းအတွက် KDT-1

ဘလဆောအကွောအဘဝ်းတိုင်း် ကရယောမျော်း ထိုတ်လိုြ်ခွဲ့်ပြီ်းပဖစ်ဘသော်လည််း ၁၉၇၄ ခိုနှစ်မတိုင်မီအထ

ဆိုဗီယက်တင့််မျော်းတွင်ြင် တြ်ဆင်နိုငပ် ခင််းမရှဘသ်းြါ) ။ stereoscopic rangefinder
မျော်းနှငန
့်် ှုင်း် ယှဉ်လျင် တင့််တွင်တြ်ဆင်ဘြ်းထော်းသည့်် stadiametric rangefinder မျော်းသည်
စွမ််းဘဆောင်ရည်နမ့််ြါ်းပြီ်း ၅၀၀ မီတောဘအောက်တွင် တကျမှုဘလျော့်နည််းလောသည်ကို ဘတွွဲ့ရှရသည်။
၁၉၇၀ ပြည့််လွန်နှစ်အဘစောြိုင််းကောလမျော်းက ဥဘရောြတွင် laser ၊ stereoscopic နှင့််
stadiametric rangefinder စနစ်မျော်းအော်း ယှဉ်တွွဲစမ််းသြ်ခွဲ့်ရော၌ ၁,၀၀၀ မီတောအကွောအဘဝ်းတွင်
stereoscopic rangefinder မျော်းအသို်းပြြုံ၍ ထမှန်နိုငဘ
် ချ ၇၀ ရောခိုငန
် ှုန််းရှခွဲ့်ဘသော်လည််း
stadiametric စနစ်မှောမူ ၃၄.၅ ရောခိုငန
် ှုန််းသော ထမှန်နိုင်ဘချရှခွဲ့်ဘကကောင််း ဘတွွဲ့ရှရြါသည်။ ၂,၀၀၀
မီတောအကွောအဘဝ်း၌ စမ််းသြ်ရောတွင်မူ စနစ် ၂ မျြုံ်းစလ်းို ၁၄ ရောခိုငန
် ှုန််းနှင့်် ၄ ရောခိုငန
် ှုန််းသိုို့
သသသောသောြင် ကျဆင််းသွော်းခွဲ့်ကကြါသည်။ မည်သြ
ိုို့ င်ပဖစ်ဘစ ဗီယက်နမ်စစ်ဘပမပြင်တွင်
ထဘတွွဲ့မှုအမျော်းဆို်းမှော ၁,၀၀၀ မီတောဘအောက်အကွောအဘဝ်းပဖစ်ပြီ်း M41 နှင့်် T-54
တင့််အဖွွဲွဲ့သော်းမျော်းမှော ယင််းထက်ြိုမိုဘကျော်လွန်သည့်် တောဘဝ်းမျော်းထြင်
တကျစွောြစ်ခတ်ဘပခမှုန််းနိုငမ
် ှုမျော်း ရှခွဲ့်သည်မှော အမှန်တရော်းြင်ပဖစ်သည်။ stadiametric
အကွောအဘဝ်းတိုင််းစနစ်မှောလည််း အဘတွွဲ့အကကြုံပြည့််၀ဘသော အဘပမောက်ြစ်သမော်းအတွက်မူ
အော်းထော်းရဘသောစနစ်ပဖစ်ဘနဆွဲပဖစ်ကော လက်နက်စနစ်၏ စွမ််းဘဆောင်ရည်အော်း
အပမင့််ဆို်းအသို်းချနိုငရ
် န်အတွက် တိုက်ယောဉ်အဖွွဲွဲ့သော်းမျော်း၏ အဆင့််အတန််းနှင့််
အဘတွွဲ့အကကြုံပြည့််၀မှုတိုို့ကလည််း ဆက်လက်အဘရ်းြါဘနဆွဲ ပဖစ်ြါသည်။
ခွဲယမ်ူးထာူးသိုမှု
ဘယဘူယျအော်းပဖင့်် တင့််ခွဲယမ််းသိုဘလှောင်မှုအော်း ၂ မျြုံ်းြိုင််းပခော်းထော်းဘလ့်ရှကကသည် -

အလျင်အပမန် ကျည်ထ်းို နိုင်ရန်အတွက် ကျည်ထို်းသမော်း၏ဘဘ်းရှ အသင့််သို်းစင်မျော်းတွင်
သိုဘလှောင်ထော်းဘသော အသင့််သို်း (“ready”) ကျည် နှင့်် ကိုယ်ထည်နှင့်် ဆိုလည်အတွင်း်
အပခော်းသိုဘလှောင်ဘနရောမျော်းတွင် ထော်းရှဘသော အသင့််သို်းမဟိုတ်သည့််ကျည်မျော်း ဟူ၍ပဖစ်သည်။
အလွန်ပြင််းထန်ဘသော တင့််တိုက်ြွွဲကကီ်းမျော်းတွင်မှလွွဲ၍ အဆြ
ို ါစနစ်မှော အလိုြ်ပဖစ်ပြီ်း
အမျော်းစိုဘသော တင့််တင့််ချင််းတိုက်ြွွဲမျော်းမှောလည််း ကျည်ဘတောင့််ဘရအနည််းငယ်ပဖင့််
စကကနြ
်ို့ ိုင််းအတွင်း် အဆ်းို အပဖတ်ကွွဲပြော်းဘသော တိုက်ြွွဲမျော်းသော ပဖစ်ကကဘလ့်ရှြါသည်။

T-54 ဝလေါ့က င်ေါ့ဝရူးတင်ေါ့တစ်စီူး၏ ဆိုလည်အတွင်ူး

ဝတွွဲ့ရသည်ေါ့ အသင်ေါ့ခွဲယမ်ူးတင်စင်မ ာူး
T-54 တင်ေါ့၏အတွင်ူးြိုင်ူးသည် အမ ာူးအာူးပဖင်ေါ့
ပြညေါ့်က ြ်ဝနဝလေါ့ရကာ တင်ေါ့၏အမ ာူးဆိုူး
အတွင်ူးြိုင်ူးအပမင်ေါ့မာလည်ူး ၁.၆ မီတာသာရသပဖင်ေါ့
အဆိုြ အရြ်ထက်ဝက ာ်လွန်ဝသာ
က ည်ထိုူးသမာူးအဝနပဖင်ေါ့ ထိုင်လ က် သိုေ့
ကိုန်ူးလ က်အဝနအထာူးပဖင်ေါ့သာ
တာ၀န်ထမ်ူးဝဆာင်ရမည်ေါ့သဝဘာ ပဖစ်ဝနြ သည်
ခွဲယမ််းသဘ
ို လှောင်မှုနှင့်ြ
် တ်သက်၍ M41 နှင့်် T-54 တင့််မျော်းတွင် သသသောသောြင်
ကွွဲပြော်းသည်ကို ဘတွွဲ့ရှရသည်။ M41A3 တင့််သည် အသင့််သို်းကျည် ၇ ဘတောင့််အပြင်
သိုဘလှောင်ကျည် ၅၅ ဘတောင့််ပဖင့်် စစ်ဆင်နိုငစ
် ွမ််းရှသည်၊ သိုဘလှောင်ကျည်မျော်းထွဲမှ ၃၃ ဘတောင့််အော်း
အဘပမောက်ြစ်သမော်းဘရှွဲ့ ကိုယ်ထည်ဦ်းြိုင််းတွင် သိုဘလှောင်ထော်းပခင််းပဖစ်သည်။ တစ်ဖက် T-54
တွင်မူ စိုစိုဘြါင််းအဘပမောက်ကျည် ၃၄ ဘတောင့််သောြါ၀င်ပြီ်း ယင််းတိုို့ထွဲမှ ၁၁ ဘတောင့််အော်း
အသင့််သို်းကျည်မျော်းအပဖစ် ကိုယ်ထည်နှင့်် ဆိုလည်နရမျော်းဘြေါ်၌ clip မျော်းပဖင့်် သမ််းဆည််းသည်။
ယင််းသိုို့ M41 တင့််ထက် ခွဲယမ််းအဘရအတွက် ြိုမိုနည််းြါ်းစွော တင်ဘဆောင်လောရပခင််းမှော
တင့််အတွင််းြိုင်း် ဘနရောလွတ်နည််းြါ်းမှုနှင့်် ကျည်မျော်း၏ အရွယ်အစော်းကကီ်းမော်းမှုတဘ
ိုို့ ကကောင့််ြင်
ပဖစ်သည်။ သဘ
ိုို့ သော် T-54 တင့််၏ ၁၀၀ မမ အဘပမောက်ကျည်မျော်းသည် M41 တင့််၏ ၇၆ မမ
အဘပမောက်ကျည်ထက် ြိုမိုအဖျက်စွမ််းအော်းဘကောင််းသည်မှောဘတော့် အမှန်ြင်ပဖစ်သည်။ ယင််းအပြင်
T-54 တင့််အတွက် “ready” နှင့်် “non-ready” ကျည်မျော်း ခွွဲပခော်းထော်းရမှုမှော
မဆိုသဘလောက်ြင်ပဖစ်ပြီ်း အသင့််သို်းမဟိုတ်သည့််ကျည်မျော်း ထော်းသိုရောဘနရောမှောလည််း
အဘပမောက်ြစ်သမော်း၏ လက်လှမ််းမှရ
ီ ောတွငြ
် င်ရှသပဖင့်် အဘပြောင််းအလွဲပမန်ဆန်ဘသော
စစ်ဘပမပြင်အဘပခအဘနမျော်းတွင်ြင် ပြဿနှာမရှြွဲ လွယ်ကူစွောယူဘဆောင်
ကျည်ထ်းို အသို်းပြြုံနိုငဦ
် ်းမည် ပဖစ်ြါသည်။

စစ်ဝပမပြင်မွမူး် မမှုမ ာူး
ဆိုင်ဂိုဗမ ွဲ့ဝပမာက်ဘက် ၃၂
ကီလိုမီတာအကွာ Xom Suoi တွင်
တိုကယ
် ာဉ်ဝြေါ်တွင်ရြ်ကာ
ဝပမပြင်အဝပခအဝနအာူး ဝလေါ့လာဝနဝသာ
ဝတာင် ယ
ီ က်နမ်တင်ေါ့အဖွွဲ့ွဲ သာူးတစ်ဦူး
သတပြ ရန်မာ ကယ
ို ်ထည်ေါ့ဝရွဲ့ြိုင်ူးတွင်
တင်ဝဆာင်လာဝသာ
ခွဲယမ်ူးြိုူးမ ာူးြင်ပဖစ်ဗြီူး
ဆိုလည်အဝြေါ်ြင
ို ်ူးတွင်လည်ူး
အရြ်ရရန်နင်ေါ့ အြခ န်သက်သာဝစရန်
အမိုူးတစ်ခို မိုူးထာူးသည်ကို
ပမင်ဝတွွဲ့ရဦူးမည် ပဖစ်ြ သည်
အဘမရကန်ပြည်ဘထောင်စို နှင့်် ဆိုဗီယက်ပြည်ဘထောင်စို/တရိုတ်ပြည်သူူ့သမမတနိုင်င တိုို့မှ

အသီ်းသီ်းထိုတ်လိုြ်ဘသော M41 နှင့်် T-54 သိုို့ Type 59 တင့််မျော်းသည်
ထင်ရှော်းဘသောအဆင့််ပမင့််တင်မှုမျော်း ြါ၀င်လောပခင််းမရှြွဲ ၂ ဘက်စလ်းို မှ ဗီယက်နမ်တြ်မျော်းလက်သိုို့
ဘရောက်ရှလောခွဲ့်ပခင််းပဖစ်သည်။ နှစ်ဘက်တိုက်ယောဉ်အဖွွဲွဲ့သော်းမျော်း အော်းလ်းို အော်း အဂခလြ်၊ ရိုရှော်း နှင့််
တရိုတ်ဘောသောပဖင့်် ဘရ်းသော်းထော်းသည့်် ယောဉ်အမှတ်အသော်းမျော်းနှင့်် ရင််းနှီ်းကျွမ်း် ၀င်ဘစရန်
ဘလ့်ကျင့််ဘြ်းထော်းပြီ်း ပဖစ်ဘသော်လည််း တင့််နှင့်ြ
် တ်သက်၍ နှာ်းလည်မှု
ြိုမိုအော်းဘကောင််းလောဘစရန်အတွက် ယောဉ်တွင််းသတဘြ်းအမှတ်အသော်းနှင့််
စစ်ဘပမပြင်လက်စွွဲစောဘစောင် တချြုံွဲ့အော်းလည််း ဗီယက်နမ်ဘောသောသိုို့ ပြန်ဆိုဘြ်းပခင််းမျော်း
ပြြုံလိုြ်ခွဲ့်ကကဘသ်းသည်။ အလော်းတူစွော တြ်မဘတော်မျော်းတွင် စတင်အသို်းပြြုံသည်နှင့််
စစ်ဘပမပြင်လိုအြ်ချက်မျော်းနှင့်် ကိုက်ညီဘအောင် တင့််အဖွွဲွဲ့သော်းမျော်း၏ အကကပြြုံချက်မျော်းတိုင််း
အဆင့််ပမင့််တင်ရပခင််းမျော်းလည််း ရှလောြါသည် - ဥြမော ဘရဒီယိုစက်မျော်း ဘပြောင််းလွဲအသို်းပြြုံပခင််း
နှင့်် ဆိုလည်ြါစက်ဘသနတ်မျော်းအော်း အဆင့််ပမင့််တင်ပခင််း သိုို့ ပဖြုံတ်သမ််းပခင််းမျြုံ်းပဖစ်သည်။

ဗီယက်နမ်စစ်ြွွဲအတွင်း် ရက
ို ်ကူ်းခွဲ့်ဘသော ဓောတ်ြိုမျော်းစွောအရလည််း တိုက်ယောဉ်မျော်းတွင်
စစ်ဘပမပြင်အဆင်ပ့် မင့််တင်မှုတချြုံွဲ့ လိုြ်ဘဆောင်ထော်းသည်ကို ပမင်ဘတွွဲ့ကကရသည်။
ဘတောင်ဗီယက်နမ် နှင့်် ဘပမောက်ဗီယက်နမ် ၂ ဘက်စလို်းမှ တင့််အဖွွဲွဲ့သော်းမျော်းသည်
သစ်ရွက်သစ်ခက်မျော်း ြိုဖျက်ြိုက်ကွန်မျော်း အသို်းပြြုံ၍ တိုက်ယောဉ်ြိုဖျက်မှုမျော်း ပြြုံလိုြ်ခွဲ့်ကကပြီ်း
ဘပမောက်ဗီယက်နမ် တင့််အဖွွဲွဲ့သော်းမျော်းမှောမူ ဘပမပြင်တိုက်ခိုက်ဘရ်းဘလယောဉ်မျော်းနှင့််
ကင််းဘထောက်ဘလယောဉ်မျော်းရန်ဘကကောင့်် ြိုဖျက်ရောတွင် အထူ်းြင်ကျွမ််းကျင်ထော်းကကရသူမျော်း
ပဖစ်လောဘြသည်။ ဗီယက်နမ်စစ်ဘပမပြင်တွင် ြိုသွင််းယမ််းထိုြ်သို်း တင့််ဖျက်လက်နက်မျော်း
အဘပမောက်အပမော်း အသို်းပြြုံလောပခင််းဘကကောင့််လည််း တင့််အဖွွဲွဲ့သော်းမျော်းမှ တိုက်ယောဉ်မျော်း၏
ဆိုလည်နှင့်် ကိုယ်ထည်တ၀ှက်တွင် သွဲအတ်မျော်း ထူထူထွဲထွဲ တင်ဘဆောင်ကောရပခင််းမျော်း
လိုြ်ဘဆောင်ခွဲ့်ကကဘသ်းသည်၊ ထသ
ို ိုို့ကောရထော်းပခင််းက တိုက်ယောဉ်ဆီဦ်းတည်လောသည့််
ကျည်ထြ်ဖူ်းမှော သွဲအတ်မျော်းဘကကောင့်် ကကြုံတင်ဘြါက်ကွွဲကော ြင်မသချြ်ကောဆီမဘရောက်မီ
ဘဖောက်ထွင််းအော်း ဘလျော့်ကျသွော်းဘစမည်ဟို ယိုကကည်လိုြ်ဘဆောင်ခွဲ့်ကကပခင််းြင်။
ထသ
ို ိုို့သွဲအတ်ကောရပခင််းက အကောအကွယ်ရမည်ဟို အောမမခနိုင်သည့််အပြင်
အဘလ်းချန်ြိုလောပခင််းဘကကောင့််လည််း တိုက်ယောဉ်၏ ကူ်းဘပြောင််းစနစ်အဘြေါ် ၀န်ြဘစပခင််း သိုို့
ဆိုလည်လှည့််ရန် အကန်အ
ို့ သတ်ရှလောဘစပခင််းမျော်း ပဖစ်နိုင်ဘသော်လည််း
တိုက်ယောဉ်အဖွွဲွဲ့သော်းမျော်းအတွက် စတ်ြင
ို ်း် ဆိုငရ
် ောအကောအကွယ်တစ်ခိုအပဖစ် မှတ်ယက
ူ ော
ဆက်လက်အသို်းပြြုံခွဲ့်ဖွယ်ရှြါသည်။ မိုင််းမျော်းအဘြေါ် ပဖတ်နင််းမ၍ ဘြါက်ကွွဲြါက
အကောအကွယ်တစ်ခိုရဘစရန်အတွက် သွဲအတ်တချြုံွဲ့အော်းလည််း တင့််ကကမ််းပြင်တွင်
ထော်းရှတတ်ကကဘသ်းသည်။ သွဲအတ်မျော်းမတင်ဘဆောင်ြါကလည််း ခခစည််းရို်းကောရသည့််
သစကောကွက်မျော်းအော်း ထူထွဲစွော တြ်ဆင်ကောရိုထော်းသည်ကို ပမင်ဘတွွဲ့ရပြန်ြါသည်။
Notice
Duel Series is copyright © 2020 by Military Notes’ Permission, however is granted the reader to use the information
as long as the author is properly credited, any copyright notices are not removed and Duel Series is cited as the source.
It would also be appreciated by the author if you informed him of any use. The author can be reached at,
militarynotespublishing@gmail.com & Military Notes’ Facebook Page - https://www.facebook.com/MilitaryNotes/

❖❖❖❖❖❖


မဟာ ျူဟာအဝပခအဝန
STRATEGIC SITUATIONS
M41 နှင့်် T-54 တင့််မျော်း ဗီယက်နမ်စစ်ြအ

ွွဲ တွင်း် ြထမဆို်းအကကမ်
စတင်ထဘတွွဲ့တိုက်ြွွဲပဖစ်ြွော်းသည်မှော ၁၉၇၁ ခိုနှစ် ဘဖဘဖော်၀ါရီ ၈ ရက်မှ မတ် ၂၅ ရက်ဘနို့အတွင််း
ပဖစ်ြွော်းခွဲ့်သည့်် Operation Lam Son 719 အတွင််းပဖစ်သည်။ ၎င််းစစ်ဆင်ဘရ်းအော်း
ဗီယက်နမ်စစ်ြွွဲ၏ သမိုင််းဘကကောင််းအော်း ဘပြောင််းလွဲဘစမည့်် အကူ်းအဘပြောင််းကောလအတွင်း်
ပြြုံလိုြ်ခွဲ့်ပခင််းြင်။ ၁၉၅၄ ခိုနှစ် မတ်-ဘမလမျော်းအတွင််း ပြင်သစ်တြ်မျော်း ဒန်ဗင်ဖူ်းတွင်
ဗီယက်မင််းတဘ
ိုို့ အောက်သိုို့ ကျရ်းှု ပြီ်းဘနှာက် ယင််းနှစ် ဧပြီ-ဇူလင
ို လ
် မျော်းတွင် ပြြုံလိုြ်သည့််
ဂျနီဗောကွန်ဖရင်မ
့် ှ ထွက်ဘြေါ်လောသည့်် ဂျနီဗောဘကကပငောချက်အရ နိုင်ငနှစ်ြိုင်း် ကွွဲခွဲ့်သည့်် ၁၉၅၄
ခိုနှစ်မှသည် ဘတောင်ဗီယက်နမ်နှင့်် ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တိုို့ အချင််းချင််းတိုက်ခိုက်ဘနခွဲ့်ကကပခင််းပဖစ်ပြီ်း
် အဘနပဖင့်် အဘမရကန်ပြည်ဘထောင်စိုထမှ ရိုြ်၀တထြုံအကူအညီအပြင်
ဘငွဘကက်းဘထောက်ြမ
့် ှုြါ အဘပမောက်အပမော်းရရှခွဲ့်ကော ကွန်ပမျူနစ်ဘပမောက်ဗီယက်နမ်မှောလည််း
အဘမရကန်တဘ
ိုို့ လောက် ြမောဏမမျော်းပြော်းဘသော်ပငော်းလည််း မတ်ဖက်ကွန်ပမျူနစ်နိုငင
် မျော်းပဖစ်သည့််
ဆိုဗီယက်ပြည်ဘထောင်စိုနှင့်် တရိုတ်ပြည်သူူ့သမမတနိုင်ငမျော်းမှ အကူအညီမျော်းစွော
လက်ခရရှဘနခွဲ့်ြါသည်။
ယင််းဘနှာက် အဘမရကန်ပြည်ဘထောင်စိုသည် ၁၉၆၅ ခိုနှစ်မှစတင်ကော ြဋြကခအတွင််း

ဘပမပြင်တြ်မျော်းဘစလတ်၍ ကိုယ်တိုင်ြါ၀င်တိုက်ခိုက်သည်အထ နက်နက်ရင
ှု ်း် ရှုင််းြါ၀င်လောခွဲ့်ပြီ်း
ကကည််း၊ ဘရ၊ ဘလ တြ်ဘြါင််းစိုအတွက် အရင််းအပမစ်မျော်းစွောကိုြါ တြါတည််း
ယူဘဆောင်လောခွဲ့်ဘြသည်။ ၁၉၆၄ ခိုနှစ်ကောလက ဘတောင်ဗီယက်နမ်တြ်မဘတော်တွင်
စစ်အကကဘြ်းအပဖစ် လောဘရောက်တွွဲဖက်ဘနခွဲ့်သည့်် အဘမရကန်တြ်ဖွွဲွဲ့ဝင်အင်အော်းမှော ၂၃,၀၀၀
ခန်သ
ို့ ောရှဘနခွဲ့်ဘသော်လည််း အဘမရကန်တြ်မျော်း၏ အင်အော်းအပမင့််ဆို်းဘရောက်ရှသည့်် ၁၉၆၈
ခိုနှစ်တွင်မူ အင်အော်း ၅၃၆,၀၀၀ အထ ရှလောဘနပြီပဖစ်ြါသည်။ ထသ
ို ိုို့အင်အော်းမျော်းပြော်းဘနပခင််းက
အဘမရကန်ပြည်ဘထောင်စိုကြင် စစ်ဆင်မှုအော်းလို်းအော်း လိုြ်ဘဆောင်ဘနသည့််သဘဘော
မသက်ဘရောက်ြွဲ ထန
ို ှစ်မှောြင် ဘတောင်ဗီယက်နမ်တြ်အင်အော်းမှောလည််း ၈၂၀,၀၀၀ အထ
တပြြုံင်တည််းတို်းတက်လောသည်ကို ဘတွွဲ့ရှကကရမည်ပဖစ်ဘြသည်။

တက်ထိုူးစစ်ကာလ ၁၉၆၈ ခိုနစ် ဝမလအတွင်ူး

ရန်သူ့ဝနရာတစ်ခိုသိုေ့ ခ တ
ီ က်ရင်ူးလင်ူးဝနသည်ေါ့
M41A3 တင်ေါ့တစ်စီူးအာူးဝတွွဲ့ရစဉ်
အဝမရကန်/ဝတာင် ီယက်နမ် ကည်ူးတြ်မ ာူးမ
ပမင်ူး/ယနတယာူးတင်ဝပခလ င်တြ်မ ာူးသည်
Bien Hoa နင်ေါ့ Long Binh
အဝပခစိုက်စခန်ူးမ ာူးအပြင်
ဝပမာက်ဘက်ဆင်ဝပခဖိုူးနယ်ဝပမမ ာူးတွင်
အဝရူးြ ဝသာတိုက်ြွွဲမ ာူးစွာ၌
ြ ၀င်တက
ို ်ခိုက်ခွဲေါ့ ကပခင်ူးပဖစ်ြ သည်
၁၉၆၈ ခိုနှစ် ဇန်န၀ါရီလမှ စက်တင်ဘောလအကကော်း ပဖစ်ြွော်းခွဲ့်ဘသော တက်ထို်းစစ်နှင့််

တဆက်တည််း ကမဘောတ၀ှမ််းတွင်ပဖစ်ြွော်းဘနသည့်် စစ်ဆန်ို့ကျင်ဘရ်း ဆနဒပြမှုမျော်းအပြီ်းတွင်ဘတော့်
အဘမရကန်ပြည်ဘထောင်စို၏ စစ်အတွင်း် ြါဝင်မှု ဘလျော့်ကျဘတော့်မည့်် အဘနအထော်းသိုို့
ဘရောက်ရှလောခွဲ့်ကော ဘနှာင်မကကောဘတော့်ဘသော အချန်တွင် ဘတောင်ဗီယက်နမ်တြ်မဘတော်မှသော
စစ်ဆင်ဘရ်းမျော်း လိုြ်ဘဆောင်ရဘတော့်မည့်် အဘပခအဘနထြင် ပဖစ်လောခွဲ့်သည်။ တက်ထို်းစစ်အတွင််း
ဘတောင်ဗီယက်နမ်တြ်မျော်းမှ ဘအောင်ပမင်စွောတွန််းလှန်နိုင်ခွဲ့်မှုဘကကောင့်် ဘပမောက်ဗီယက်နမ်နှင့််
ဗီယက်ဘကောင််းတိုို့ အကျအဆ်းို အလွန်မျော်းပြော်းခွဲ့်ပြီ်း တိုက်ြွွဲစဉ်မျော်းအပြီ်းတွင် ဗီယက်ဘကောင််းတိုို့၏
စစ်ဆင်နိုင်စွမ််း လ်းို ၀နီ်းြါ်းကျဆင််းသွော်းသည်ကို ဘတွွဲ့ရှရြါသည်။ အမှန်တကယ်ဘတော့်
အဘမရကန်ပြည်ဘထောင်စိုသည် တက်ထို်းစစ်အပြီ်းမှြင်စ၍ ဗီယက်နမ်မှထွက်ခွောနိုငရ
် န်
မဟောဗျျူဟောအော်း ရှောဘဖွဘနပြီပဖစ်ကော ၁၉၆၉ ခိုနှစ် သမမတရစ်ချတ်နစ်ဆင်၏
သမမတသက်တမ််းမှစကော “Vietnamization” သည်သော လမ််းညွန်မူ၀ါဒပဖစ်လောဘနခွဲ့်ပြီပဖစ်သည်။
ထို့ဘ
ို ကကောင့်် အဘမရကန်ပြည်ဘထောင်စိုသည် ၁၉၆၉ ခိုနှစ်မှစတင်ကော
ဘပမပြင်တြ်မျော်းအသို်းချမှုအော်း တပဖည််းပဖည််းချင််း ဘလျော့်ချလောခွဲ့်ကော တချန်တည််းတွင်လည််း
် မှ စစ်ဘရ်းတွင် တစ်ဦ်းတည််းရြ်တည်နိုင်ဘရ်းအော်း ဘရှ်းရှုကော
ဘတောင်ဗီယက်နမ်တြ်မဘတော်အတွက် စစ်လက်နက်၊ ဘဏ္ဍောဘရ်း နှင့်် ဘလ့်ကျင့််ဘရ်းအကူအညီမျော်း
တို်းပမင်ဘ
့် ြ်းအြ်ခွဲ့်ပြီ်း အင်အော်းမျော်း တပဖည််းပဖည််းဘလျော့်ချလောခွဲ့်ရော ၁၉၇၀ ခိုနှစ်အဘရောက်တွင်
၃၃၄,၆၀၀ အထ၊ ၁၉၇၁ ခိုနှစ်တွင် ၁၅၆,၀၀၀ အထ အဘမရကန်တြ်အင်အော်း

ကျဆင််းလောခွဲ့်ြါသည်။ တချန်တည််းတွင်ြွဲ ဘတောင်ဗီယက်နမ်တြ်ဖွွဲွဲ့ဝင်အင်အော်းမှော ၉၆၈,၀၀၀

နှင့်် ၁,၀၄၆,၂၅၀ အထ ဘရောက်ရှလောခွဲ့်ပြီ်း လက်နက်ငယ်အလက်ဘရ ၈၅၀,၀၀၀ အထ
လက်ခရရှထော်းကော ထရြ်ကော်းအစီ်းဘရ ၆၀,၀၀၀ နှင့်် တင့််မျော်းအြါအ၀င် တိုက်ယောဉ်ဘြါင််းစိုနှင့််
အဘပမောက်အလက်ဘြါင််း ၅,၀၀၀ ခန်ို့ ြိုင်ဆိုင်ထော်းလျက်ရှဘနပြီ ပဖစ်ြါသည်။
တိုက်ြွွဲမ ာူးဗြီူးဆိုူးဗြီူးဝနောက် ၁၉၆၈ ခိုနစ်အတွင်ူး

ဝဟွူးဗမ ွဲ့သိုေ့ပြန်လာသည်ေါ့
ီယက်နမ် ိုကခသည်မ ာူး ြ က်စီူးဝနသည်ေါ့
M41A3 တင်ေါ့တစ်စီူးဝဘူးမ
ပဖတ်သန်ူးသွာူးလာဝန ကစဉ်
အဆိုြ တင်ေါ့မည်သိုေ့ဖ က်စီူးခရသည်ကို
မသရရဝသာ်လည်ူး ဝပမအဝနအထာူးအရ
လဦူးဝရထထြ်ဝသာ
ဗမ ွဲ့တွင်ူးအဝပခအဝနပဖစ်ကာ
ဆိုလည်ြ က်စီူးမှုအဝနအထာူးကို
ကည်ေါ့ပခင်ူးအာူးပဖင်ေါ့
RPG ိုူးသီူးထမန်ြ က်စီူးခွဲေါ့ြို ဝြေါ်ြ သည်
ဆိုဗီယက်ပြည်ဘထောင်စိုနှင့်် တရိုတ်ပြည်သူူ့သမမတနိုင်ငမျော်းမှ Vietnamization

ကောလအတွင််း ဘထောက်ြ့်ခွဲ့်သည့််ြမောဏမှော အလွန်မျော်းပြော်းလှသပဖင့်် ထက
ို ောလက
ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တိုို့၏ အင်အော်းအစစ်အမှန်အော်း ခန်မ
ို့ ှန််းရခက်ခွဲလှသည်။
အဘမရကန်ဘထောက်လှမ််းဘရ်းအစီရင်ခစောမျော်းအရ ၁၉၆၈ ခိုနှစ်မှ ၁၉၇၁ ခိုနှစ် ကောလအတွင််း
ဆိုဗီယက်တိုို့ ဘထောက်ြ့်ဘြ်းခွဲ့်ဘသော စီ်းြွော်းဘရ်းနှင့်် စစ်ဘရ်းအကူအညီမျော်းမှော အဘမရကန်ဘဒေါ်လော
၂.၂ ဘီလီယခန်ရ
ို့ ှပြီ်း တရိုတ်တမ
ိုို့ ှောမူ အဘမရကန်ဘဒေါ်လော ၁ ဘီလီယခန်ို့ ဘထောက်ြခ
့် ွဲ့်သည်ဟို
သရှရသည်။ တက်ထို်းစစ်အတွင််း အကျအဆို်းမျော်းပြော်းခွဲ့်ဘသော်လည််း
ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တြ်မဘတော်၏ အဘနပဖင့်် အင်အော်းအရောတွင် ဘတောင်ဗီယက်နမ်ထက်
မဘလျော့်ြါ်းဘသော အဘနအထော်းတစ်ခိုအထ ထန််းသမ််းထော်းဘနနိုင်ဆွဲ ပဖစ်ြါသည်။ Vietnamization
က ဘတောင်ဗီယက်နမ်အော်း အော်းနည််းလောဘနဘစပြီဟို ယူဆထော်းသည့်် ဘပမောက်ဗီယက်နမ်ဘက်မှ
ဘတောင်ဗီယက်နမ်အတွင််းသို့ို လောအိုနှင့်် ကဘမဘောဒီ်းယော်းနယ်စြ်မျော်းမှတဆင့််
တြ်မျော်းစမ့််၀င်ဘနဘစခွဲ့်ပခင််းက ယင််းတန
ိုို့ ှစ်နိုငင
် ကကော်း ပဖစ်ြွော်းလျက်ရှဘနသည့်် ြဋြကခအော်း
လျင်ပမန်စွောအဆ်းို သတ်ဘစမည့်် ပဖစ်စဉ်မျော်းဆီသိုို့ ဦ်းတည်သွော်းဘစခွဲ့်ပခင််းြင်။

ဝတာင် ီယက်နမ် ိုတယ ိုလ်ခ ြ်ကကီူး Hoang Xuan Lam (၁၉၂၈-၂၀၁၇) အာူး အဝမရကန်မရင်ူးတြ်ဖွွဲွဲ့မ တြ်မကကီူးအဆငေါ့်ဌာနခ ြ်ပဖစ်သညေါ့် III Marine
Expeditionary Force ၏ တြ်ဖွွဲွဲ့မျူူးပဖစ်သ ိုတယ ိုလ်ခ ြ်ကကီူး Donn J. Robertson နင်ေါ့အတဝတွွဲ့ရစဉ် (၁၉၇၁ ခိုနစ် ဧဗြီလ ၁၄ ရက်ဝနေ့)
Hoang Xuan Lam သည် ၁၉၅၀ ခိုနစ်တွင် ီယက်နမ် ကည်ူးတြ်သိုေ့ ၀င်ဝရာက်ခွဲေါ့ဗြီူး ၁၉၅၁ ခိုနစ်တွင် ိုတယ ိုလ်အပဖစ် စတင်တာ၀န်ထမ်ူးဝဆာင်ခွဲေါ့သည်၊
ဝနောင်တွင် ရာထူးမ ာူးတပဖည်ူးပဖည်ူးတက်လာခွဲေါ့ဗြီူး ၁၉၅၃-၅၄ ခိုနစ်မ ာူးတွင် ပြင်သစ်နိုင်င၌ သခ ြ်ကာသင်တန်ူး တက်ဝရာက်ခွဲေါ့သည်၊ ၁၉၅၄ ခိုနစ် ဇလိုင်လ ၂၁
ရက်ဝနေ့ ဂ နီ ာသဝဘာတညီခ က် အတည်ပဖစ်ဗြီူးဝနောက်တွင်ဝတာေါ့ ဝတာင် ီယက်နမ်သိုေ့ ပြန်လာခွဲေါ့ဗြီူး အမတ်(၁)သခ ြ်ကာပမင်ူးတြ်ရင်ူးကကီူး၏
တြ်ရင်ူးကကီူးမျူူးအပဖစ် တာ၀န်ယခွဲေါ့သည်။ သခ ြ်ကာတြ်မမျူူးတာ၀န်ယဝနစဉ် နိုင်ငဝတာ်မဝစလွှတ်ခ က်အရ ၁၉၅၉ ခိုနစ်တွင် Kansas ပြည်နယ်
လီ င်၀ိုတြ်ဗမ ွဲ့ရ အဝမရကန် ကည်ူးတြ် စစ်ဦူးစီူးတကကသိုလ်သိုေ့ တက်ဝရာက်ခွဲေါ့သည်။ ၁၉၆၆ ခိုနစ် န၀
ို င်ဘာလတွင် ိုလ်ခ ြ်ရာထူးပဖင်ေါ့ ဝတာင် ီယက်နမ်
စစ်တင
ို ်ူး(၁)၏ တိုင်ူးမျူူးပဖစ်လာခွဲေါ့ဗြီူး ၁၉၇၁ ခိုနစ် ဝဖဝဖာ်၀ ရီ-မတ်လအတွင်ူး ပြ လိုြ်သည်ေါ့ Operation Lam Son 719 အာူးလည်ူး ကွြ်ကွဲခွဲေါ့သည်။ နိုင်ငဝရူးနင်ေါ့
ဝခ င်ူးဝဆာင်မှုဆိုင်ရာ ပြဿနောမ ာူးဝ ကာင်ေါ့ ၁၉၇၂ ခိုနစ်တွင် တြ်မထွက်ကာ စစ်ဗြီူးဆိုူးသည်အထ ကာကွယဝ
် ရူး၀န်ကကီူးဌာနတွင်သာ
တာ၀န်ထမ်ူးဝဆာင်သွာူးခွဲေါ့ြ သည်
၁၉၇၀ ခိုနှစ် ဧပြီမှ ဇူလင

ို ်လအတွင်း် ကဘမဘောဒီ်းယော်းနိုငင
် အတွင််းသိုို့ အဘမရကန်-
ဘတောင်ဗီယက်နမ် ြူ်းဘြါင််းတြ်ဖွဲွဲ့ွ မျော်း ၀င်ဘရောက်တိုက်ခိုက်မမ
ှု ှော ဘအောင်ပမင်သည်ဟိုဆိုနိုင်ပြီ်း
ဘပမောက်ဗီယက်တိုို့စိုြိုထော်းသည့်် ၆ လစောမျှဘသော ဘထောက်ြဘ
့် ရ်းြစစည််းြမောဏအော်း
ဖျက်စီ်းနိုငခ
် ွဲ့်သည်။ သဘ
ိုို့ သော်လည််း ကွန်ပမျူနစ်တိုို့၏ ဘရှွဲ့တန််းစခန််းတပဖစ်လည််း
ဘနှာင်ထ်းို စစ်ကကီ်းမျော်းအတွက် စိုရြ်ဘနရောမျော်းပဖစ်လောမည့်် ဟိုချီမင််းလမ််းဘကကောင််းဘြေါ်ရှ
ဘထောက်ြ့်ဘရ်းလမ််းဘကကောင််းမျော်းအော်း ၀င်ဘရောက်ဖျက်စီ်းနိုငရ
် န်ဘတော့် လိုအြ်ဘနဆွဲပဖစ်ြါသည်။
၁၉၇၀ ခိုနှစ် မတ်လတွင် ကွန်ပမျူနစ်ဘက်ြင််းသည့်် ကဘမဘောဒီ်းယော်းဘိုရင် နိုရဒ
ို ွန်သီဟန်ဘနှာ့်အော်း

ြြ
ို Van Tien Dung (၁၉၁၇-၂၀၀၂) သည်
ီယက်နမ်ပြည်သူ့တြ်မဝတာ် ဦူးစီူးခ ြ်အပဖစ်
၁၉၇၄ မ ၁၉၈၀ ခိုနစ်အထ တာ၀န်ယခွဲေါ့သပဖစ်သည်၊
ယင်ူးဝနောက်တင
ွ ်ဝတာေါ့ ၁၉၈၀ မ ၁၉၈၇ ကာလအတွင်ူး
ီယက်နမ်ကာကွယ်ဝရူး၀န်ကကီူးပဖစ်လာခွဲေါ့သည်
ြညာဝရူးဝနောက်ခဝကာင်ူးမွန်ပခင်ူးမရဝသာ်လည်ူး
ပြင်သစ်ကိုလိုနီကာလမ ာူးထွဲက
ကွန်ပမျူနစ်ြ တီ၀င်ပဖစ်ဝနခွဲေါ့သည်ေါ့ Van Tien Dung သည်
ီ က်နမ်တြ်မဝတာ်၏
ထင်ရာူးဝပြာင်ဝပမာက်ဝသာ အရာရတစ်ဦူးပဖစ်လာကာ
င
ို ိုယင်ဂီယက်၏ဝနောက်တွင် အဝက ာ် ကာူးဆိုူးပဖစ်လာဗြီူး
ီ က်နမ်တြ်မဝတာ်အတွင်ူး
ရာထူးအဆင်ေါ့ဆင်ေါ့ တူးို ပမင်ေါ့ရရလာခွဲေါ့သည်
Van Tien Dung သည် ၁၉၇၂ ခိုနစ် အီစတာထိုူးစစ်နင်ေါ့
၁၉၇၅ ခိုနစ် ဝနွဦူးထိုူးစစ်မ ာူးအတွင်ူး
အဓကဝနရာမြ ၀င်ခွဲေါ့သပဖစ်ကာ
အဗြီူးသတ်သမာရိုူးက စစ်ဆင်မမ
ှု ာူးအတွင်ူး သခ ြ်ကာ၊
ဝပခလ င်နင်ေါ့ အဝပမာက်တိုေ့အာူး ြူးဝြ င်ူးကာ
ဝြ င်ူးစြ်လက်ရိုူးစစ်ဆင်မပှု ဖင်ေါ့
ဝတာင် ယ
ီ က်နမ်တြ်မဝတာ်အာူး အလွဲထိုူးမှုအာူး
ဦူးဝဆာင်ခွဲေါ့သ ပဖစ်ြ သည်
ကဘမဘောဒီ်းယော်းကကည််းတြ်ဦ်းစီ်းချြုံြ်ပဖစ်သူ ဗိုလ်ချြုံြ်ကကီ်း Lon Nol မှ ဖယ်ရှော်းကော

အောဏောသမ််းခွဲ့်သပဖင့်် ကဘမဘောဒီ်းယော်းနှင့်် အဘမရကန်ဦ်းဘဆောင်ဘသော မဟောမတ်တမ
ိုို့ ျော်းအကကော်း

Khe Sanh အနီူး Lang Vei ရ

အဝမရကန် ကည်ူးတြ်အထူးတြ်ဖွွဲွဲ့စခန်ူးအာူး
၀င်ဝရာက်တိုကခ
် က
ို ်ရာတွင်
ဝလဝ ကာင်ူးမတိုကခ
် က
ို ်ဖ က်စီူးပခင်ူးခခွဲေါ့ရဝသာ
ီ က်နမ် PT-76 ကိုန်ူးဝရနစ်သွယ်သွာူး
အဝြ ေါ့စာူးတင်ေါ့ ၂ စီူးအာူး ဝတွွဲ့ရရစဉ်
အမန်တကယ်လည်ူး စစ်ြွွဲဗြီူးဆိုူးသည်အထ
ီ က်နမ်သခ ြ်ကာတြ်မ ာူးအတွက်
အဓကဗခမ်ူးဝပခာက်မှုမာ အဝမရကန်တိုေ့၏
ဝလဝ ကာင်ူးစွမ်ူးအာူးသာ ပဖစ်ခေါ့ြ
ွဲ သည်
ဆက်ဆဘရ်း ြိုမိုဘကောင််းမွန်လောမည့်် လကခဏောမျော်း ဘြေါ်ဘြါက်လောခွဲ့်သည်။ အထက်ြါ

နယ်စြ်ပဖတ်ဘကျော်တိုက်ခိုက်မှုတချြုံွဲ့မှ ဘတောင်ဗီယက်နမ်သချြ်ကောတြ်မျော်း
တိုက်ြွအ
ွဲ ဘတွွဲ့အကကြုံတချြုံွဲ့ရရှခွဲ့်ပြီ်း ဘပမောက်ဗယ
ီ က်နမ်တိုို့အဘနပဖင့််လည််း ယခိုအခါတွင်
ကဘမဘောဒီ်းယော်းဘက်ပခမ််းထက် ဟိုချီမင််းလမ််းဘကကောင််း၏ ြိုမိုဘပမောက်ဘက်ကျသည့််
လောအိုဘက်ပခမ််းတွင်သော စိုြိုမမ
ှု ျော်း ပြြုံလိုြ်လောဘနပြီပဖစ်သည်။ အဆြ
ို ါအချက်အော်း
တဖက်ဘထောက်လှမ််းဘရ်းအဖွွဲွဲ့မျော်းက သရှဘနခွဲ့်ပြီ်း ထစ
ို ိုြိုမှုအော်း တန်ပြန်နိုငရ
် န်အတွက် ၁၉၇၁
ခိုနှစ်အတွင််း ဘတောင်ဗီယက်နမ်တြ်မဘတော်နှင့်် ဗီယက်နမ်အဘပခစိုက် အဘမရကန်စစ်ဌောနချြုံြ်
(MACV) တိုို့ ြူ်းဘြါင််းကော လောအိုနိုင်ငအတွင််း နယ်စြ်ပဖတ်ဘကျော်တိုက်ခိုက်မည့််
စစ်ဆင်ဘရ်းအစီအမတစ်ခိုအော်း ဘရ်းဆွွဲခွဲ့်ကကသည်ကို ဘတွွဲ့ရှရသည်၊ စစ်ဆင်ဘရ်း၏အနှစ်သောရမှော
ဘတောင်ဗီယက်နမ်နယ်စြ်မှ ၄၈ ကီလိုမီတောအကွောရှ Tchepone အဘပခစိုက်
ဘပမောက်ဗီယက်နမ်ဘထောက်ြဘ
့် ရ်းစခန််းကကီ်းအထ အမှတ်(၉)လမ််းမကကီ်းအတိုင််း ချီတက်ကော
ဘဒသခ ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တြ်မျော်းနှင့်် ဘထောက်ြ့်ဘရ်းစခန််းမျော်းအော်းလ်းို အော်း
ဖျက်စီ်းရန်ြင်ပဖစ်သည်။ အဆြ
ို ါစစ်ဆင်ဘရ်းအော်း Lam Son 719 ဟို အမည်သတ်မှတ်ခွဲ့်ပြီ်း
ယင််းစစ်ဆင်ဘရ်းက ဘတောင်ဗီယက်နမ် M41A3 တင့််မျော်းအော်း ဘပမောက်ဗီယက်နမ် T-54 တင့််မျော်းနှင့််
ြထမဆို်းအကကမ် တိုက်ရိုက်ထဘတွွဲ့တိုက်ြွွဲ၀င်လောဘစခွဲ့်မည် ပဖစ်ဘြသည်။
❖❖❖❖❖❖

တက
ို ်ယာဉ်အဖွွဲွဲ့သာူးဆိုင်ရာနှုငူး် ယဉ်ခ က်မ ာူး
THE COMBATANTS
ဝတာင် ီယက်နမ်တြ်မဝတာ် (ARVN)

ဘတောင်ဗီယက်နမ်တြ်မဘတော် သချြ်ကောတြ်ဖွွဲွဲ့အော်း စတင်သဘနေတည်လောသည်မှော
ပြင်သစ်ကိုလိုနီလက်ထက်ကြင်။ ၁၉၅၀ ပြည့််လွန်နှစ်အဘစောြင
ို ်း် ကောလမျော်းအတွင််း
ဗီယက်နမ်သချြ်ကောတြ်ဖွဲွဲ့ွ အော်း စတင်ထူဘထောင်စဉ်က သချြ်ကောတြ်ဖွွဲွဲ့တွင်
တင့််ကော်းတြ်မျော်းထက် သချြ်ကောဘပခလျင်တြ်မျော်းသော အမျော်းဆို်း ြါ၀င်ဖွဲ့ွွဲ စည််းထော်းခွဲ့်ပခင််း
ပဖစ်သည်။ ၁၉၅၂ ခိုနှစ်အဘရောက်တွငဘ
် တော့် ကင််းဘထောက်သချြ်ကောတြ်ခွွဲ ၆ ခွွဲအထ
တို်းချွဲွဲ့ဖွွဲွဲ့စည််းနိုင်ခွဲ့်ကော ၁၉၅၄ ခိုနှစ်တွင်ဘတော့် တြ်ခွွဲ ၃ ခွွဲအော်း
ဘတောင်ဗီယက်နမ်တြ်မဘတော်အတွင််း သွတ်သွင်း် ကော ဘနှာင်ပဖစ်တည်လောမည့်် တြ်ရင််းမျော်း
တြ်ရင််းကကီ်းမျော်းအတွက် မျြုံ်းဘစ့်ချဘြ်းနိုငခ
် ွဲ့်ြါသည်။
ဘတောင်ဗီယက်နမ်သချြ်ကောတြ်ဖွဲ့ွွဲ ဌောနချြုံြ်အော်းလည််း ၁၉၅၅ ခိုနှစ် ဧပြီလ ၁ ရက်ဘနို့တွင်
စတင်ထူဘထောင်နိုငခ
် ွဲ့်ကော သချြ်ကောသင်တန််းဘကျောင််းအော်း ဘမလတွင် စတင်ဖွင့််လှစ်နိုငခ
် ွဲ့်ပြီ်း
ဘတောင်ဗီယက်နမ်တင့််အဖွွဲွဲ့သော်းမျော်းအတွက် သင်တန််းမျော်း စတင်ဖွင်လ
့် စ
ှ ်လောနိုငခ
ကနဦ်းတွင် ဘတောင်ဗီယက်နမ်သချြ်ကောတြ်ဖွဲ့ွွဲ ၌ M24 Chaffee အဘြါ ့်စော်းတင့််၊ M8

Greyhound သချြ်ကောကော်း၊ M3 ဘီ်းတဝက်-ချန််းတဝက်ယောဥ်၊ M3 ကင််းဘထောက်ယောဉ် နှင့်် M8
ယောဉ်တင်ဘဟောင်၀စ်ဇော စသည့်် ပြင်သစ်နှင့်် အဘမရကန်လက်ကျန်
တိုကယ
် ောဉ်အဘဟောင််းမျော်းပဖင့််သော အဓကဖွွဲွဲ့စည််းထော်းခွဲ့်ရပခင််းပဖစ်သည်။ သဘ
ိုို့ သော်လည််း ၁၉၅၆
ခိုနှစ်မှစ၍ ဘတောင်ဗီယက်နမ်သချြ်ကောတြ်ဖွဲွဲ့ွ မျော်းအဘြေါ် အဘမရကန်ပြည်ဘထောင်စို၏
အကကဘြ်းနှင့်် စစ်ြစစည််းဘထောက်ြ့်မှုမျော်း စတင်လောခွဲ့်ကော ၁၉၆၂ ခိုနှစ် အဘရောက်တွငဘ
် တော့် M113
သချြ်ကောလူသယ်ယောဉ်သစ် မျော်းစွောြင် ြိုို့ဘဆောင်ဘထောက်ြ့်ဘြ်းလောခွဲ့်ြါသည်။ ဤတွင်
သချြ်ကောတြ်ဖွွဲွဲ့အော်း အဘမရကန်ြိုစ သချြ်ကောပမင််းတြ်ရင််းကကီ်း (Armored Cavalry
Regiment – ACR) မျော်းအပဖစ် ဘပြောင််းလွဲဖွွဲွဲ့စည််းဘတော့်သည်၊ တြ်ရင််းကကီ်း၏အင်အော်းအမျော်းစိုမှော
အဘမရကန်တိုို့ ဘထောက်ြ့်ဘြ်းထော်းဘသော M113 သချြ်ကောလူသယ်ယောဉ် တြ်ဆင်ထော်းသည့််

သချြ်ကောဘပခလျင်တြ်မျော်းပဖင့််သော အဓကဖွွဲွဲ့စည််းထော်းပခင််းပဖစ်သည်။ ၁၉၆၃ ခိုနှစ်ဖွွဲွဲ့စည််းြိုအရ

သချြ်ကောပမင််းတြ်ရင််းကကီ်းတစ်ရင််းတွင် တြ်ခွွဲ ၅ ခွွဲ ြါ၀င်ကော တစ်ခွွဲမောှ M24 Chaffee တင့််တြ်ခွွဲ
ပဖစ်ြါသည်။ ၁၉၆၄ ခိုနှစ်တွင်ဘတော့် အဆြ
ို ါတင့််မျော်းအော်း M41A3 Walker Bulldog တင့််မျော်းပဖင့််
အစော်းထ်းို ရန် ခွင့််ပြြုံဘြ်းခွဲ့်ပြီ်း ၁၉၆၅ ခိုနှစ်တွင် စတင်အစော်းထ်းို ခွဲ့်ြါသည်။
၁၉၇၀ ပြညေါ့်လွန်နစ်အဝစာြင
ို ူး် ကာလမ ာူးက
ဝတာင် ီယက်နမ်သခ ြ်ကာတြ်ဖွဲ့ွွဲ မ၏ အင်အာူးပြဇယာူး
တင
ို ်ူးစစ်ဌာနခ ြ် တွဖ
ွဲ က်ဝြူးထာူးသညေါ့် သခ ြ်ကာတြ်ဖွွဲွဲ့မ ာူး ကွြ်ကမ
ွဲ ှုတြ်မဟာ
စစ်တိုင်ူး(၁) M41 သခ ြ်ကာပမင်ူးတြ်ရင်ူး × ၄ ရင်ူး အမတ်(၁)
M48 တငေါ့်တြ်ရင်ူး × ၁ ရင်ူး သခ ြ်ကာတြ်မဟာ
စစ်တိုင်ူး(၂) M41 သခ ြ်ကာပမင်ူးတြ်ရင်ူး × ၄ ရင်ူး အမတ်(၂)
စစ်တိုင်ူး(၃) M41 သခ ြ်ကာပမင်ူးတြ်ရင်ူး × ၅ ရင်ူး အမတ်(၃)
စစ်တိုင်ူး(၄) M41 သခ ြ်ကာပမင်ူးတြ်ရင်ူး × ၅ ရင်ူး အမတ်(၄)
သခ ြ်ကာတြ်မဟာ
၁၉၆၅ ခိုနှစ် ဒီဇင်ဘောလတွင်ဘတော့် ဘတောင်ဗီယက်နမ်သချြ်ကောတြ်ဖွွဲွဲ့၌

သချြ်ကောပမင််းတြ်ရင််းကကီ်း ၈ ရင််း အထ ရှလောပြီပဖစ်ကော တစ်ခွွဲလျင် တင့်် ၁၇ စီ်းြါ M41A3
တင့််တြ်ခွွဲ စိုစိုဘြါင််း ၅ ခွွဲ၊ M113 သချြ်ကောပမင််းတြ်ခွွဲ ၂၁ ခွွဲ၊ M8 ကင််းဘထောက်တြ်ခွွဲ ၃ ခွွဲ နှင့်် ၄.၂
လက်မ ဘမော်တောတင် M106 သချြ်ကောယောဉ်တြ်စို ၁ စို အင်အော်းအထ စိုဖွွဲွဲ့ထော်းနိုင်ပြီပဖစ်ြါသည်။
ဘနှာက်ထြ်လည််း သချြ်ကောအင်အော်းမျော်း ထြ်မ၍တို်းြွော်းလောခွဲ့်ကော ၁၉၆၇ ခိုနှစ်ကိုန်တွင်
သချြ်ကောပမင််းတြ်ရင််းကကီ်း (ACR) အစော်း သချြ်ကောပမင််းတြ်ရင််း (Armored Cavalry
Squadron – ACS) အပဖစ် ဘပြောင််းလွဲဘခေါ်ဘဝေါ်ဘစခွဲ့်သည်။ ၁၉၆၀ ပြည့််လွန်နှစ်
ဘနှှာင််းြိုင်း် ကောလမျော်းတွင်လည််း သချြ်ကောပမင််းတြ်ရင််းမျော်းအော်း သချြ်ကောတြ်မဟောမျော်း
အတွင််း ထြ်မသွတ်သွင််းကော တြ်မကကီ်းနည််းဗျျူဟောစစ်ဆင်ဘရ်းနယ်ဘပမ (Corps Tactical Zone
– CTZ) တစ်ခိုစီ၏ တြ်မဟောအဆင့်် သချြ်ကောတြ်ဖွွဲွဲ့အပဖစ် သတ်မှတ်ဘြ်းခွဲ့်ြါသည်။
အဆြ
ို ါတြ်မဟောမျော်းတွင် M41A3 တင့််မျော်းသောမက အသစ်ရရှလောဘသော M48A3 Patton
ြင်မတိုက်ြွွဲ၀င်တင့််တြ်ရင််းမျော်းြါ ြါ၀င်ဖွွဲွဲ့စည််းထော်းပခင််းပဖစ်သည်။

၁၉၆၅ ခိုနစ်အတွင်ူး ဝတာင် ယ

ီ က်နမ်ပမင်ူးတြ်ဖွွဲွဲ့မ ာူးတွင်
အဝြ ေါ့စာူးတင်အ
ေါ့ ပဖစ် ပဖည်တ
ေါ့ င်ူးဝြူးထာူးသည်ေါ့ ြိုြ M24
Chaffee တင်ေါ့မ ာူးဝနရာတွင် M41A3 တင်ေါ့မ ာူးက
အစာူးထိုူး၀င်ဝရာက်လာခွဲဗေါ့ ြီပဖစ်သည်။ M24 တင်အ
ေါ့ ာူး
ိုတယကမဘာစစ်ဝနောင်ူးြိုင်ူးနစ်မ ာူးတွင် တီထွင်ခပွဲေါ့ ခင်ူးပဖစ်ကာ
M5 Stuart အဝြ ေါ့စာူးတင်ေါ့အာူး အစာူးထိုူးရန်
ရည်ရွယ်ထာူးပခင်ူးပဖစ်သည်။ M24 အာူး
အင် ိုခ င်ူးနောူးစစ်ြအ
ွွဲ တွင်ူးတွင်လည်ူး ပြင်သစ်တြ်မ ာူးမ
အဝပမာက်အပမာူးအသိုူးပြ ခွဲေါ့ဖူးဗြီူး ြိုြ တင်ေါ့အာူး
၁၉၅၄ ခိုနစ်အတွင်ူး ီယက်နမ်စစ်ဝပမပြင်တွင်
ပမင်ဝတွွဲ့ရပခင်ူးပဖစ်ြ သည်
သချြ်ကောပမင််းတြ်ရင််းတစ်ရင််းလျင် တင့်် ၁၇ စီ်းြါ M41A3 တင့််တြ်ခွွဲ ၁ ခွွဲ ြါ၀င်သည်ဟို

တွက်ဆြါက တင့််တြ်ရင််းအော်းလ်းို ဘြါင််းတွင် M41A3 တင့်် ၃၀၆ စီ်း ြါ၀င်ဘနကော M48 တင့််မျော်း
အပခော်းသချြ်ကောယောဉ်မျော်းကိုြါ ဘြါင််းစြ်တွက်ချက်ြါက အဘတော်အတန်
အင်အော်းဘတောင့််တင််းဘသော သချြ်ကောတြ်ဖွဲွဲ့ွ အော်း ြိုင်ဆိုင်ထော်းပြီပဖစ်သည်ကို
ပမင်ဘတွွဲ့ကကရမည်လည််း ပဖစ်ြါသည်။
ဘတောင်ဗီယက်နမ်စစ်သည်တစ်ဦ်းအော်း စစ်ဖက်ြဘရော်ဖက်ရှငန
် ယ်တစ်ဦ်းအပဖစ်
ရှုပမင်သဘဘောဘြါက်နိုင်ရန်မှော ဘတောင်ဗီယက်နမ်နှင့်် ၎င််းအော်း ဘထောက်ခသူ၊ ဘထောက်ြ့်သူနှင့််
တိုက်ြွဝ
ွဲ င်ဘဖော်တိုက်ြွွဲဝင်ဖက်ပဖစ်ဘသော အဘမရကန်ပြည်ဘထောင်စိုတအ
ိုို့ ကကော်း ဆက်ဆဘရ်းအော်း
နှာ်းလည်သဘဘောဘြါက်ထော်းရန် လအ
ို ြ်ဘြသည်။ ၁၉၅၇ ခိုနှစ်မှ ၁၉၅၉ ခိုနှစ်အတွင််း
အဘမရကန်ကကည််းတြ်မှ အကကဘြ်းအရောရှ ၁၆ ဦ်းအော်း သချြ်ကောအကကဘြ်းမျော်းအပဖစ်
ဗီယက်နမ်အဘပခစိုက်စစ်အကကဘြ်းအဖွွဲွဲ့ (MAAGV) သိုို့ တွွဲဖက်ဘြ်းခွဲ့်ရော ဗီယက်နမ်စစ်ဘပမပြင်တွင်
အကကဘြ်းအပဖစ်သောမက သချြ်ကောတြ်မှျူ်းအပဖစ်ြါ တော၀န်ယူခွဲ့်ဘသော ဗိုလ်ချြုံြ်ကကီ်း Donn A.
Starry ၏ အဆိုအရ ယနတယော်းတြ်မျော်းမှော စစ်ဆင်မှုအဘတွွဲ့အကကြုံနှင့်် ဘအောင်ပမင်မှုမျော်း
မှန်မှန်ရရှဘနခွဲ့်ဘသော်လည််း သချြ်ကော၏အခန််းကဏ္ဍအော်း အဘမရကန်တြ်မဘတော်

တစ်ခိုလို်းအဘနပဖင့််မူ အသအမှတ်ပြြုံ ဘရှွဲ့တန််းတင်ခွဲ့်ပခင််းမရှခွဲ့်ဘကကောင််း သရှရသည်။ ၁၉၆၂

ခိုနှစ်မှစတင်ကော MACV ဌောနချြုံြ်ဘြေါ်ဘြါက်လောချန်တွင်ဘတော့် သချြ်ကောတြ်ဖွဲ့ွွဲ မျော်း အြါအ၀င်
ဘတောင်ဗီယက်နမ်တြ်မဘတော် တို်းတက်ဖွဲ့ွွဲ စည််းလောမှုမှော အဘရအတွက်နှင့်် အရည်အချင််းအရြါ
တို်းြွော်းလောသည့်် အဘမရကန်စစ်အကကဘြ်းမျော်းနှင့်် တိုက်ရိုက်ြတ်သက်လောခွဲ့်ြါဘတော့်သည်။
မည်သည့်် ဘတောင်ဗီယက်နမ်သချြ်ကောတြ်ဖွဲ့ွွဲ မဆို အင်အော်းအနည််းငယ်ပဖင့်် ဖွွဲွဲ့စည််းထော်းသည့််
အဘမရကန်အကကဘြ်းအဖွွဲွဲ့ ြါ၀င်ဘနပြီ်းပဖစ်ြါသည်။
M41 Walker Bulldog တင်၏

ေါ့ ကိုယ်ထည်နင်ေါ့
ဆိုလည်ဝရွဲ့ြင
ို ်ူးအာူး ပမင်ဝတွွဲ့ရစဉ်
Mantlet အတွင်ူးရ ဆလင် ြိုအဝြ က်မာ
.၃၀ M1919A4E1 ယဉ်တွွဲစက်ဝသနတ်
တြ်ဆင်ြစ်ခတ်ရန် ဝနရာပဖစ်ြ သည်
ဗီယက်နမ်စစ်ဘပမပြင်မှ အဘမရကန်အကကဘြ်းအရောရှတစ်ဦ်း၏ဘ၀မှော စန်ဘခေါ်မှုမျော်းပဖင့််

ပြည့််နှက်ဘနပြီ်း မမနှငတ
့်် ြ်ဖွွဲွဲ့အကကော်းရှ ယဉ်ဘကျ်းမှု၊ ဘောသောစကော်းနှင့််
နိုငင
် ဘရ်းအတော်းအဆီ်းမျော်းအော်း ဘကျော်ပဖတ်ရသည့််အပြင် အထက်အဘမရကန်
စစ်အောဏောြိုငက် ကီ်းမျော်းထလည််း ကကော်းခအပဖစ် ပြန်လည်တင်ပြရသည့်် တော၀န်အော်းလည််း
ယူခွဲ့်ကကရသည်။ အဘမရကန်အကကဘြ်းအမျော်းစိုအဘနပဖင့်် ဘတောင်ဗီယက်နမ်
သချြ်ကောစစ်သည်မျော်းအော်း ဘလ်းစော်းအသအမှတ်ပြြုံကကသပဖင့်် အပြန်အလှန်ဘဖ်းမမှုမျော်း
ဘတွွဲ့ပမင်ရသည်မှောလည််း မထူ်းဆန််းဘြ။

M41 တငေါ့်၏ အတွင်ူးြိုင်ူးပမင်ကွင်ူး
၁။ ၇၆ မမ M41
M321 အဝပမာက်
Wakler Bulldog VS T-54 : Laos and Vietnam 1971-75 Beckwith Tim
၂။ ၇၆ မမ M321 အဝပမာက်ဝနောက်ြတ်တူးို
၃။ M97 တယ်လီစကိုြ်ခ န်ခွက်
၄။ အဝပမာက်ြစ်သမာူးသိုူး M20A1
တယ်လီစကိုြ်ခ န်ခွက်
၅။ အဝပမာက်ြစ်သမာူး၏ လျှြ်စစ်စွမ်ူးအင်သိုူး
ဆိုလည်ဘယ်ညာလညေါ့် အထန်ူးလက်ကိုင်ဘီူး
၆။ တိုက်ယာဉ်မျူူးသိုူး M20A1 တယ်လီစကိုြ်ခ န်ခွက်
၇။ ဆိုလည်အထန်ူးြိုူး
၈။ တိုက်ယာဉ်မျူူးသိုူး အထန်ူးလက်ကိုင်
၉။ တိုက်ယာဉ်ဝရွဲ့ ၇၆ မမ အသငေါ့်သိုူးခွဲယမ်ူးတင်စင်
၁၀။ အဝပမာက်ြစ်သမာူးထိုင်ခို
၁၁။ M31 မ ဉ်ူးရင်စဝကူးခွက်
၁၂။ အဝပမာက်ြစ်သမာူး၏ C375 VRC အထန်ူးြိုူး
၁၃။ အဝပမာက်ြစ်သမာူးသိုူး
ဘယ်ညာလညေါ့်အဝမာင်ူးခလိုတ်
၁၄။ အဝပမာက်ြစ်သမာူး၏
ပမငေါ့်ဝထာငေါ့်ထန်ူးလက်ကိုင်ဘီူး
၁၅။ တိုက်ယာဉ်မျူူးထိုင်ခို
၁၆။ ဝပြာင်ူးဝနောက်ြတ်တိုူးအကာ
၁၇။ က ည်ထိုူးသမာူးထိုင်ခို
၁၈။ ဝပြာင်ူးဝနောက်ြတ်အိုစက်အစတ်အြိုင်ူး
၁၉။ ၇၆ မမ အသငေါ့်ခွဲယမ်ူးတင်စင်မ ာူး
၂၀။ က ည်ထိုူးသမာူး၏ C375 VRC အထန်ူးြိုူး ြိုမာ M41A3 Walker Bulldog တငေါ့်၏ အတွင်ူးြိုငူး် ပမင်ကွငူး် ပဖစ်သည်
၂၁။ က ည်ထိုူးသမာူး၏ လိုခခ မှုခလိုတ် တက
ို ်ယာဉ်တွင် တငေါ့တ
် က
ို ်ယာဉ်မျူူး၊ အဝပမာက်ြစ်သမာူး၊
၂၂။ က ည်ထိုူးသမာူးသိုူး M17 ြယ်ရီစကိုြ်
က ည်ထူးို သမာူးနငေါ့် တက
ို ်ယာဉ်ဝမာင်ူးဟ၍
၂၃။ .၃၀ ယဉ်တွဲစ
ွ က်ဝသနတ်
၂၄။ တိုက်ယာဉ်ဝမာင်ူးထိုင်ခို အဖွွဲ့ွဲ သာူးဝလူးဦူး ြ င်ြ သည်
တိုကယ
် ာဉ်မျူူးသည် ဆလ
ို ည်ညာဘက်အဝြေါ်ြိုင်ူးတွင် ဝနရာယဗြီူး ဆလ
ို ည် င်ထွက်ဝြ က်မဝန၍ အပြင်သိုေ့ ကညေါ့်ရန်
ဆိုလည် ကမ်ူးပြင်ဝြေါ်တွင် ရြ်လ က်လည်ူးဝကာင်ူး၊ တက
ို ်ယာဉ်မျူူးထိုင်ခတ
ို င
ွ ် ထင
ို ၍
် ဝသာ်လည်ူးဝကာင်ူး ကွြက
် ွဲနင
ို ်သည်။ ထိုင်ခဝ
ို နရာမဝန၍
ဆိုလည်နရဝနောက်ြင
ို ်ူးရ ဝရ ီယိုစက်သာမက M20 ြယ်ရစ
ီ ကိုြ်အပြင် အဝပမာက်အထန်ူးခလိုတ်မ ာူးအာူးြ ကိုငတ
် ယ
ွ ်အသိုူးပြ နင
ို ်မည်ပဖစ်ြ သည်။
တိုကယ
် ာဉ်မျူူး၏ ဝရွဲ့တညေါ့တ
် ညေါ့်ဝအာက်ြင
ို ်ူးတွင် ဝနရာယရသည်မာ အဝပမာက်ြစ်သမာူးပဖစ်ဗြီူး တငေါ့်၏ညာဘက်တင
ွ ် ထိုင်ခရ
ို ြ သည်။
အဝပမာက်ြစ်သမာူးအဝနပဖငေါ့် M20 ြယ်ရီစကိုြ်အပြင် M97 ြယ်ရီစကိုြ်ကြ
ို အသိုူးပြ နိုင်ဗြီူး လက်လညေါ့်သာမက လျှြ်စစ်စနစ်သိုူးစနစ်မ ာူး
တြ်ဆင်ဝြူးထာူးသညေါ့် အဝပမာက်ထန်ူးခ ြ်စနစ်မ ာူးအာူး အသိုူးပြ စစ်ဆင်နင
ို ်ဝနသည်။
က ည်ထိုူးသမာူးမာမ ဆလ
ို ည်ဘယ်ဘက်ပခမ်ူးတွင် ဝနရာယရသည်။ ၎င်ူးအဝနပဖငေါ့် က ည်ထိုူးရန်မမန်အဝနအထာူးပဖစ်သညေါ့်
ဆိုလည် ကမ်ူးပြင်ဝြေါ်တွင် ရြ်လ က်ဝသာ်လည်ူးဝကာင်ူး၊ က ည်ထိုူးသမာူးထိုငခ
် တ
ို ွင် ထိုင်လ က်ဝသာ်လည်ူးဝကာင်ူး စစ်ဆင်နိုင်ြ သည်။
သ၏ဝရွဲ့တညေါ့တ
် ညေါ့်တင
ွ ် ခွဲယမ်ူး ၇ ဝတာငေါ့်ြ အသငေါ့်ထိုူးခွဲယမ်ူးစင် တည်ရဗြီူး ဝနောက်ထြ်ခယ
ွဲ မ်ူးမ ာူးအာူးလည်ူး ဆိုလည်နငေါ့် ကယ
ို ်ထည်အတွင်ူးရ
ခွဲယမ်ူးတင်စင်မ ာူးတွင် သဝ
ို လာင်ထာူးသည်။ M13 ြယ်ရစ
ီ ကိုြ်မာလည်ူး က ည်ထိုူးသမာူး၏ ဝရွဲ့တညေါ့တ
် ညေါ့်တင
ွ ်ြင် ရြ သည်။
ဝနောက်ဆိုူးအဖွွဲွဲ့သာူးပဖစ်သညေါ့် တိုကယ
် ာဉ်ဝမာင်ူးမာမ ကိုယ်ထညေါ့်ဝရွဲ့ဝအာက်ြင
ို ်ူး ဘယ်ဘက်ရ တက
ို ယ
် ာဉ်ဝမာင်ူးထိုငခ
် တ
ို င
ွ ်
ဝနရာယရပခင်ူးပဖစ်ကာ အဝမာင်ူးခလိုတ်မ ာူးမ သ၏ဝရွဲ့တညေါ့်တညေါ့်တင
ွ ်ရဗြီူး ခ န်ခက
ွ ်မ ာူး အသိုူးပြ ကာ ဝမာင်ူးနင်နင
ို ြ
် သည်။
အဘမရကန်သချြ်ကောအကကဘြ်းမျော်း၏ ဘတောင်ဗီယက်နမ်သချြ်ကောစစ်သည်မျော်းအဘြေါ်
အပမင်နှင်ြ
့် တ်သက်၍ Starry မှ ဘအောက်ြါအတိုင််း ဘပြောကကော်းခွဲ့်ဖ်းူ သည် ……
“သချြ်ကောအကကဘြ်းဘတော်ဘတော်မျော်းမျော်းကဘတော့် သူတိုို့တွွဲရတွဲ့် ဗီယက်နမ်သချြ်ကောတြ်ဘတွရွဲွဲ့
နည််းြညောြိုင်း် ကျွမ််းကျင်မှုကို ဘကျနြ်အော်းရကကြါတယ်။ လက်နက်နွဲို့ စစ်ြစစည််းဘတွကို
ထန််းသမ််းတွဲ့်ဘနရောမှော ဗီယက်နမ်သချြ်ကောစစ်သည်ဘတွ ဘတော်ဘတော်ဘတော်ြါတယ်၊
တစ်ခါတစ်ဘလ ဘြါက်ဘပမောက်ပြီ်း ြီဘကဘတွ ငှက်ဘြျော်အဘ
ူ တွနွဲို့ဘတောင် တိုက်ယောဉ်ဘတွကို
ရဘအောင်ပြင်နိုငတ
် ောမျြုံ်းဘတွ ရှြါတယ်။ နည််းဗျျူဟောဘတွနွဲို့ ြစ်အော်းနွဲို့ စစ်ကစော်းမှု
ချန်သော်းကိုက်တိုက်ခိုက်တောဘတွမှောဘတော့် အစြိုင်း် နှစ်ဘတွမှော ကျွန်ဘတော်တအ
ိုို့ ကကဘြ်းဘတွဆီက
ဘတော်ဘတော်သင်ယူခွဲ့်ရတောဘြါ ့်။ ဒါဘြမွဲ့် ဒါကြွဲ ကျွန်ဘတော်တအ
ိုို့ ကကဘြ်းဘတွနွဲို့
ဗီယက်နမ်စစ်သည်ဘတွကကော်းထွဲမှော ပြဿနှာဘတွကို အပြန်အလှန်နှာ်းလည်နိုင်စွမ််း
ရှလောဘစခွဲ့်ပြီ်းဘတော့် ဗီယက်နမ်ကို ဘနှာက်ြိုင်း် ၀င်လောမွဲ့် အဘမရကန်တြ်ဖွဲွဲ့ွ ဘတွအတွက်
ပြင်ဆင်စရောအချက်ဘတွကို သွယ်၀ှက်ဘဖော်ထိုတ်နိုငသ
် လမ
ို ျြုံ်း ပဖစ်ခွဲ့်ြါတယ်”
တက
ို ်ယာဉ်အဖွွဲ့ွဲ သာူးမ ာူးနင်ေါ့အတ
ဝလေါ့က င်ေါ့ခန်ူးမ ာူးဝဆာင်ရွက်ဝနသည်ေါ့ M41A3 တင်ေါ့မ ာူး
အဆိုြ ဓာတ်ြိုရိုက်ကူးသည်ေါ့ကာလအာူး
မသရရဝသာ်လည်ူး ဝတာင် ယ
ီ က်နမ်တြ်မဝတာ်သိုေ့
M41A3 တင်ေါ့မ ာူး စတင်ဝရာက်ရလာခွဲေါ့သည်ေါ့ ၁၉၆၅ ခိုနစ်
ကာလတ၀က်ပဖစ်မည်ဟို ယဆရြ သည်
ဘတောင်ဗီယက်နမ်သချြ်ကောတြ်ဖွဲ့ွွဲ အတွက် အဘရ်းကကီ်းလောသည်မှော မမတတ

ိုို့ ြ်ဖွဲွဲ့ွ
ဘောကိုလိုြ်ဘဆောင်မည်နည််းဟူဘသော အချက်အော်း တတြြဖွင့််ဆိုထော်းဘသော
စစ်နည််းဗျျူဟောတစ်ခို ဘဖော်ထိုတ်ရန်ြင်ပဖစ်သည်။ သဘ
ိုို့ သော်လည််း ထသ
ို ဘ
ိုို့ ဖော်ထိုတ်ရန်မှော
အဘကကောင််းအရင််းမျော်းစွောဘကကောင့်် လွယ်ကူခွဲ့်ပခင််းမရှဘြ။ ကနဦ်း၌ အဘမရကန်တိုို့ြါ၀င်လောသည့််
အဘစောြိုင်း် ကောလမျော်းအတွင််း အဘမရကန်သချြ်ကောအကကဘြ်းမျော်းမှ ဗီယက်နမ်စစ်ဘပမပြင်နှင့််
ဘပမအဘနအထော်းဘကော နည််းဗျျူဟောကျင့််သို်းမှုမျော်းြါ လ်းို လ်းို ကွောပခော်းသည့်် ကိုရီ်းယော်းစစ်ြွွဲမှ
အဘတွွဲ့အကကြုံမျော်းအော်း ၎င််းတန
ိုို့ ှငအ
့်် တူ သယ်ဘဆောင်ြို့ခ
ို ျခွဲ့်ကကြါသည်။ ယင််းအပြင် သချြ်ကောအော်း
ထ်းို စစ်နှင့်် ခစစ်တွင် အသို်းပြြုံမှုနှင့်ြ
် တ်သက်၍လည််း ဘတောင်ဗီယက်နမ်နှင့််
အဘမရကန်တိုို့အကကော်း အပမင်ကွွဲပြော်းကကပြီ်း အဘမရကန်က ထ်းို စစ်လက်နက်ပဖင့််
အသို်းပြြုံရန်အော်းသောချန်တွင် ဘတောင်ဗီယက်နမ်တိုို့က ခစစ်တွင်သော အသို်းပြြုံလသ
ို ည်။

ထသ
ို ခ
ိုို့ စစ်အော်းသောရပခင််း၏ အဘကကောင််းအရင််းတွင် ရှုြ်ဘထွ်းည့်ဖျင််းလှသည့််
ဗဟိုမခ
ှ ျြုံြ်ကိုင်လွန််းဘသော ကွြ်ကွဲမှုမျော်းကလည််း တစ်ဘထောင့််တစ်ဘနရောမှ ြါ၀င်မည်ဟို
ယူဆရသည်၊ ထက
ို ွြ်ကွဲမှုပြဿနှာအော်း ထင်ရှော်းဘစသည့်် ဥြမောတစ်ခိုမှော
သချြ်ကောတြ်ဖွွဲွဲ့ညွန်ကကော်းဘရ်းမှျူ်းအော်း စစ်ဦ်းစီ်းချြုံြ်မှ မည်သည့််နည််းဗျျူဟောဘပမောက်
ကွြ်ကွဲမှုအောဏောမှ မအြ်နှင််းထော်းဘသော်လည််း မကကောခဏြင် ဘပမပြင်မှတြ်မျော်းအော်း ဌောနချြုံြ်မှ
တိုက်ရိုက်ကွြ်ကွဲဘနဘလ့်ရှပခင််းမျြုံ်း ပဖစ်ြါသည်။
အဆြ
ို ါပြဿနှာမျော်းအော်း တတ်နိုင်သမျှ ဘကျော်လော်းနိုင်ရန်အတွက်
သချြ်ကောတြ်ဖွွဲွဲ့ဘလ့်ကျင့််ဘရ်းအော်းသော တို်းပမင်ဘ
့် ဆောင်ရွက်ခွဲ့်ရသည်။ ဘတောင်ဗီယက်နမ်
တင့််အဖွွဲွဲ့သော်းဘလ့်ကျင့််ဘရ်းမှော ကင်တြ်ကီပြည်နယ် ဘနှာ့်စ်တြ်ပမြုံွဲ့ရှ အဘမရကန်ကကည််းတြ်
သချြ်ကောသင်တန််းဘကျောင််းတွင် သင်ကကော်းဘသော သင်တန််းနည််းစနစ်မျော်းအတိုင်း် ြင်
ြခ
ိုို့ ျသင်ကကော်းဘြ်းဘနပခင််းပဖစ်သည်။ ယင််းသိုို့သင်ကကော်းမှသော အဘမရကန်သချြ်ကောယောဉ်မျော်းအော်း
အသို်းပြြုံဘနရကော ဗီယက်နမ်ဘောသောသိုို့ ပြန်ဆိုထော်းသည့်် အဘမရကန်တြ်မဘတော်ထိုတ်
သချြ်ကောလက်စွွဲဘစောင်မျော်းကိုသော လက်ကိုင်ထော်းရသည့်် ဘတောင်ဗီယက်နမ်
တင့််အဖွွဲွဲ့သော်းမျော်းအတွက် အဆင်ဘပြဘစမည်ပဖစ်ြါသည်။ ယင််းအပြင်
ဘနှာက်ထြ်တန််းပမြှင့််သင်တန််းမျော်း တက်ဘရောက်ရန်အတွက်လည််း ဘတောင်ဗီယက်နမ်
သချြ်ကောအရောရှမျော်းအော်း အဘမရကန်ပြည်ဘထောင်စိုသိုို့ ဘစလတ်ဘြ်းဘလ့်ရှကော ၁၉၅၆ ခိုနှစ်မှ
၁၉၇၂ ခိုနှစ်ကကော်းကောလအတွင််း ဘတောင်ဗီယက်နမ်သချြ်ကောအရောရှ ၇၁၂ ဦ်း ဘနှာ့်စ်တြ်ပမြုံွဲ့တွင်
သချြ်ကောသင်တန််းမျော်း တက်ဘရောက်ခွဲ့်ကကသည်ကို ဘတွွဲ့ရှရြါသည်။
် အတွင််းတွင်ဘတော့် သချြ်ကောတြ်ဖွွဲွဲ့မျော်းအော်း
အဓကဘလ့်ကျင့််ဘြ်းသည်မှော Thu Duc ရှ သချြ်ကောသင်တန််းဘကျောင််းြင်ပဖစ်သည်။
ထသ
ို င်တန််းဘကျောင််းတွင် တိုက်ယောဉ်အဖွွဲွဲ့သော်းမျော်းအော်းလို်းအတွက် သချြ်ကောစစ်ဆင်မှုနှင့််
တိုက်ယောဉ်ကိုင်တွယ်မှု အြါအ၀င် နည််းဗျျူဟောတိုက်ြွွဲ၀င်နည််းစနစ်မျော်း အော်းလို်းအော်း အဘပခခနှင့််
အဆင့််ပမင့််သင်တန််းမျော်း ြခ
ိုို့ ျဘြ်းြါသည်။ သင်တန််းဘကျောင််းအတွက် အဘရ်းြါဘသော
ဘလ့်ကျင့််ဘရ်းကွင်း် မှော Trang Bom ရှ တင့််အဘပမောက်စက်ြစ်ကွင်း် ြင်ပဖစ်သည်။ ၁၉၆၉ ခိုနှစ်
ဒီဇင်ဘောလ ၁၃ ရက်ဘနို့တွင် ဖွင့််လှစ်ခွဲ့်သည့်် အဆြ
ို ါစက်ြစ်ကွင်း် မရှဘသ်းစဉ်အခါကမူ
တင့််အဖွွဲွဲ့သော်းမျော်းသည် သင်တန််းဘကျောင််းမှ အတန်ငယ်ဘဝ်းကွောဘသောဘနရောမျော်းရှ အဘမရကန်နှင့််

ကသစဘတ်းလျစက်ြစ်ကွင်း် မျော်းသိုို့ သွော်းဘရောက်ဘလ့်ကျင့််ရဘလ့်ရှပြီ်း ယခိုစက်ြစ်ကွင််းတည်ရှသည့််

Trang Bom သည် သချြ်ကောသင်တန််းဘကျောင််းမှ ကီလိုမီတော ၄၀ (၂၅ မိုင်ခန်)ို့ သော ဘဝ်းကွောသပဖင့််
လက်ဘတွွဲ့ြစ်ခတ်မှုအတွက် အချန်ြိုဘြ်းလောနိုငပ် ြီ်း ဘနှာင် ၁၉၇၀ ပြည့််လွန်နှစ်ကောလ
စစ်ဘပမပြင်မျော်းတွင် ယင််းဘလ့်ကျင့််မှုမျော်းက စကော်းဘပြောလောမည်ပဖစ်သည်။
M41 တင့််အဖွွဲွဲ့သော်းမျော်း၏ အမျြုံ်းမျြုံ်းဘသော လိုြ်ငန််းတော၀န်မျော်းအော်း

အဘမရကန်တြ်မဘတော်၏ FM 17-80 စစ်ဘပမပြင်လက်စွွဲစောဘစောင်တွင် ဘဖော်ပြထော်းသည်။
တင့််တိုက်ယောဉ်မှျူ်း အဘနပဖင့််မူ “ြစ်မှတ်မျော်းအော်း သတထော်းရှောဘဖွပခင််း၊
တိုက်ယောဉ်တွင်း် စကော်းဘပြောစက်ပဖင့်် တိုကယ
် ောဉ်လိုြ်ငန််းမျော်းအော်း ထန််းချြုံြ်ပခင််း၊
ြစ်ခတ်မှုအမန်စ
ို့ ဉ်မျော်းဘြ်းပခင််း/တင့််အဘပမောက်အော်း ချန်ရွယ်ပခင််း နှင့်် လိုအြ်ြါက ြစ်ခတ်မှုအော်း
ကကည့််ရစ
ှု စ်ဘဆ်းကော ဆက်စြ်အမန်ို့မျော်းဘြ်းပခင််းတိုို့ လိုြ်ဘဆောင်ရမည်ပဖစ်သည်။
အဘပမောက်ြစ်သမော်းမှ ြစ်မှတ်အော်း ပမင်ဘတွွဲ့နိုငပ် ခင််းမရှသည့််အချန်တွင်လည််း တိုက်ယောဉ်မှျူ်းမှ
ြစ်ခတ်မှုအော်း ဝင်ဘရောက်ထန််းညြှဘြ်းရမည်ပဖစ်သည်။ ယင််းအပြင် လအ
ို ြ်လောြါက
ဆိုလည်တွင်တြ်ဆင်ထော်းဘသော .၅၀ စက်ဘသနတ်ကကီ်းအော်း အသို်းပြြုံြစ်ခတ်ရဦ်းမည်ပဖစ်သည်။
အဘပမောက်ြစ်သမော်းမှောမူ မမ၏ြစ်ြိုငန
် ယ်အော်း ကကည့််ရဘ
ှု ထောက်လမ
ှ ််းပခင််း၊ မမလက်နက်အတွက်
တောဘဝ်းနှင့်် ကျည်အမျြုံ်းအစော်းတိုို့ သတ်မှတ်တွက်ချက်ပခင််း၊ တင့််အဘပမောက်အော်း တင်/ချ
ပြြုံလိုြ်ပခင််း၊ ြစ်မှတ်အော်းြစ်ခတ်ပခင််း၊ ြစ်မှတ်အော်း အလို်းစိုဖျက်စီ်းနိုငဘ
် ရ်းအတွက်
ြစ်ခတ်စဉ်အော်း ထန််းညြှဘြ်းပခင််း တိုို့အော်း လိုြ်ဘဆောင်ရသည်၊ ယင််းအပြင်
ြင်မအဘပမောက်ြစ်ခတ်မှုချြုံွဲ့ယွင််းြါက MISFIRE ဟို ဘကကပငောရပြီ်း ယှဉ်တွွဲစက်ဘသနတ်
ြစ်ခတ်မှုရြ်တန်ို့ြါကမူ STOPPAGE ဟို ဘကကပငောဘြ်းရမည်ပဖစ်သည်။
တိုက်ယောဉ်ဘမောင််း၏တော၀န်မှောမူ ဘပမအဘနအထော်းကို ကကည့််ရစ
ှု စ်ဘဆ်းကော တိုက်ယောဉ်ချီတက်ရန်
အဘကောင််းဆို်းလမ််းဘကကောင််းမျော်း ဘရွ်းချယ်ပခင််း၊ ဘကျော်ပဖတ်ရန်အဘရ်းမြါဘသော
အတော်းအဆီ်းမျော်းအော်း ဘရှောင်ရှော်းပခင််း နှင့်် တင့််တိုက်ယောဉ်မှျူ်းထမှ အမန်ို့မျော်းအော်း
ဂရိုတစိုက်လိုက်နှာပခင််းတိုို့ လိုြ်ဘဆောင်ရမည်။ ကျည်ထ်းို သမော်းမှောမူ
မမသက်ဆိုင်ရောြစ်ြိုငန
် ယ်အော်း ဘစောင့််ကကည့််ပခင််း၊ ြစ်ခတ်စဉ်အတွင််း ဘကကပငောသည့်် ကျည်အော်း
ထ်းို ဘြ်းပခင််း၊ UP (ကျည်ထ်းို ပြီ်း) ဟိုဘကကပငောပခင််း၊ CEASE FIRE (အြစ်ရြ်) ဟို မဘကကပငောမချင််း
ကျည်ဆက်လက်ထို်းဘြ်းပခင််း၊ ြစ်ခတ်မှုရြ်တန်ို့ြါက မှန်ကန်ဘသော ပြင်ဆင်မှုအဆင်မ
့် ျော်းအတိုင််း
လက
ို ်နှာဘဆောင်ရွက်ပခင််း၊ အဘပမောက်ြစ်သမော်း၏ လမ််းညွန်ချက်နှင့််အညီ

ယှဉ်တွွဲစက်ဘသနတ်ကကီ်းအော်း ကိုင်တွယ်ြစ်ခတ်ပခင််း၊ အသင့််သို်းခွဲယမ််းတင်စင်မျော်းအော်း

ပြန်လည်ပဖည့််တင််းပခင််းနှင့်် ြစ်ခတ်ပြီ်းသည့််ခွဲယမ််းမျော်းအော်း မှတ်သော်းထော်းပခင််းတိုို့
လိုြ်ဘဆောင်ရမည်ပဖစ်ြါသည်။
ဘတောင်ဗီယက်နမ်တြ်မဘတော်အတွင််း သချြ်ကောတြ်ဖွဲ့ွွဲ အြါအ၀င် တြ်မျော်းအော်းလ်းို ၌

တပဖည််းပဖည််းလိုက်စော်းဘနသည့်် ပြဿနှာတချြုံွဲ့ ရှဘနခွဲ့်သည်ဟူဘသောအချက်မှောမူ
ပငင််းမရနိုင်ဘသောအချက်ြင်ပဖစ်သည်။ အရောရှမျော်း၏ အရည်အဘသွ်းမှောလည််း မျော်းစွောကွွဲပြော်းပြီ်း
အချြုံွဲ့အရောရှမျော်း ဘနရောရလောပခင််းမှော နိုငင
် ဘရ်းအဆက်အသွယ်မျော်းဘကကောင့်် ပဖစ်သပဖင့််
စစ်တိုက်ရန်ထက် မမဘကောင််းစော်းဘရ်းအတွက်သော ဦ်းတည်ဘသောအရောရှမျော်း ရှလောခွဲ့်သည်။ ၁၉၆၉
ခိုနှစ်က အဘမရကန်တြ်မဘတော်၏ အစီရင်ခစောတစ်ခိုတွင်လည််း “သချြ်ကောတြ်တစ်ခိုရွဲွဲ့
ဘလ့်ကျင့််ဘရ်းဟော ဘဒသခတြ်ဖွဲွဲ့ွ မှျူ်းရွဲွဲ့ စတ်ြါ၀င်စော်းမှု/စတ်အော်းထက်သန်မှုအဘြေါ်
မျော်းစွောမူတည်ဘနြါသည်” ဟို ဘဖော်ပြထော်းသည်ကို ဘတွွဲ့ရှရသည်။ ယင််းအပြင်
တြ်ဖွဲွဲ့ွ တွင််းဘလ့်ကျင့််မှုမျော်းအော်းလည််း မကကောခဏ လိုြ်ဘဆောင်နိုင်ပခင််းမရှခွဲ့်သည်ကိုလည််း
ဘတောင်ဗီယက်နမ်သချြ်ကောတြ်ဖွဲ့ွွဲ အတွင်း် အ့်ကသဖွယ်ဘတွွဲ့ရှရသည်။ အစီအမမျော်းအရ
ဘတောင်ဗီယက်နမ် သချြ်ကောတြ်ဖွွဲွဲ့မျော်း အဘနပဖင့်် မမ တ ၏
ိုို့ ကျွမ််းကျင်မှုမျော်းအော်း
ပမြှင့််တင်နိုငဘ
် ရ်းနှင့်် အဘတွွဲ့အကကြုံမျော်းလည််း ဘဝမျှနိုငရ
် န်အတွက် ြိုမှန်ဘလ့်ကျင့််ခန််း/
သင်တန််းမျော်း လိုြ်ဘဆောင်ရန် သတ်မှတ်ဘြ်းထော်းဘသော်လည််း တြ်မျော်းမှော
စစ်ဆင်ဘရ်းလအ
ို ြ်ချက်အရ ဘရှွဲ့တန််းမှပြန်ဝင်လောနိုငပ် ခင််းမရှရော ြိုမှန်လိုြ်ဘဆောင်နိုငပ် ခင််း
မရှခွဲ့်ဘြ။ ယင််း၏အကျြုံ်းဆက်အပဖစ် ရှရင််းကျွမ််းကျင်မှုမျော်း
ဆက်လက်တို်းတက်မလောသည့််အပြင် စတ်ဓောတ်ကျဆင််းပခင််းမျော်းြါ ပဖစ်ဘြေါ်လောခွဲ့်ပြီ်း
ဘတောင်ဗီယက်နမ်တြ်မဘတော်အတွက် အဘမရကန်ပြည်ဘထောင်စို၏ ဘဏ္ဍောဘရ်းအကူအညီမျော်း
ဘလျော့်ကျလောချန်တွင်ဘတော့် ြိုမိုဆို်းရွော်းလောြါဘတော့်သည်။ တြ်ဘပြ်းမှုမျော်းလည််း မျော်းပြော်းလောခွဲ့်ပြီ်း
အထူ်းသပဖင့်် တိုက်ြွွဲမျော်းပြင််းထန်လှချန်နှင့်် ဘအောက်ဘပခစစ်သည်မျော်းအတွက်
လစောရကခောလိုဘလောက်စွော ဘထောက်ြန
့် ိုငပ် ခင််းမရှဘတော့်သည့်် အချန်မျော်းတွင်ပဖစ်သည်။
ဘရှွဲ့တန််းကျကျ တိုက်ခိုက်ကကရသည့်် ဘတောင်ဗီယက်နမ်တင့််အဖွွဲွဲ့သော်းမျော်း၏
ကျဆို်းမှုအဘရအတွက်အော်း ကကည့််ရှုြါက တြ်ဘပြ်းမှုပဖစ်ဘြေါ်လောရပခင််း အဘကကောင််းအရင််းအော်း
စောဘရ်းသူ နှာ်းလည်ဘြ်းနိုင်သည့်် အဘပခအဘနဟို ဆိုနိုငြ
် ါသည်။

မည်သြ
ိုို့ င်ပဖစ်ဘစကောမူ အထက်ြါ အနှုတ်လကခဏောဆန်ဘသော အချက်မျော်းမှလွွဲ၍ ၁၉၇၀
ပြည့််လွန်နှစ်အဘစောြိုင််းကောလမျော်းတွင် ဘတောင်ဗီယက်နမ်တြ်မဘတော်၌ ယင််း၏ M41A3
တင့််မျော်းအော်း ကိုငတ
် ွယ်စစ်ဆင်ရန် ဘလ့်ကျင့််သော်းပြည့််၀ဘသော သချြ်ကောစစ်သည်မျော်း
ရှဘနခွဲ့်သည်ဟူဘသော အချက်အော်းမူ သသယပဖစ်စရော မလိုလှဘြ။ သချြ်ကောစစ်သည်တစ်ဘယောက်
ပဖစ်လောရန်အတွက် အဘပခခစစ်သင်တန််းမှော ၆ ြတ်ကကောပမင့််ပြီ်း ဘလ့်ကျင့််ချန်နှာရီ ၂၈၈ နှာရီ ရှကော
တန််းပမြှင့််သချြ်ကောတစ်ဦ်းချင််းသင်တန််းမှောမူ ၄ ြတ်ကကောပမင့််ပြီ်း ဘလ့်ကျင့််ချန်နှာရီ ၂၁၆ နှာရီ
အထ ဘလ့်ကျင့််ကကရြါသည်။ အရောရှမျော်းအဘနပဖင့််လည််း ဗိုလ်သင်တန််းဘကျောင််းတွင် ၃၀၈
နှာရီကကော နည််းဗျျူဟောသင်ခန််းစောမျော်းအြါအ၀င် သင်တန််း ၁၅ ြတ်ကောလအတွင််း
ဘလ့်ကျင့််ချန်နှာရီ ၈၆၂ နှာရီအထ ဘလ့်ကျင့််ကကရကော အဘပခခသချြ်ကော
အရောရှသင်တန််းတွင်လည််း အဘထွဘထွဘလ့်ကျင့််ဘရ်းအတွက် ၉၅ နှာရီ၊ အထူ်းပြြုံ
ဘလ့်ကျင့််ခန််းမျော်းအတွက် ၂၃၆ နှာရီ၊ နည််းဗျျူဟောဘလ့်ကျင့််မှုမျော်းအတွက် ၁၈၆ နှာရီနှင့််
စောဘမ်းြွွဲ/တြ်မှျူ်းဘိုတ်အဖွွဲွဲ့၏ လူဘတွွဲ့ဘမ်းပမန််းမှုမျော်းအတွက် ၅၆ နှာရီ စိုစိုဘြါင််း ၅၇၆ နှာရီခန်ို့
ဘလ့်ကျင့််ကကရပခင််းပဖစ်သည်။ စစ်လက်ရို်းအလိုက် သင်ခန််းစောမျော်းဘရွ်းချယ်မှု မှန်ကန်ပခင််းနှင့််
စောဘြဘလ့်လောရန် လဘ
ို လောက်ဘသောအချန်မျော်း သတ်မှတ်ဘြ်းထော်းပခင််းတအ
ိုို့ ော်း ဘတွွဲ့ရှရသပဖင့််
ဘတောင်ဗီယက်နမ် သချြ်ကောသင်တန််းဘကျောင််းမျော်း၏ ဘလ့်ကျင့််ဘရ်းအဆင့််အတန််းမှော မဆို်းလှဟို
ဘကောက်ချက်ချနိုင်ြါသည်။ သဘ
ိုို့ သော်လည််း အဘမရကန်ဘထောက်လှမ််းဘရ်းအစီရင်ခစောမျော်းအရ
ဘလ့်ကျင့််မှုအဘရအဘသွ်းမှော တြ်မှျူ်းအဘြေါ်တွင် မျော်းစွောမူတည်ဘနပြီ်း ၎င််းက
တြ်ဖွဲွဲ့ွ ၏ကျွမ််းကျင်ြိုငန
် ိုငဘ
် ရ်းအဘြေါ် မည်မျှအောရစ
ို ိုက်သနည််းဟူဘသော အချက်က
အခရောကျဘနဘကကောင််း သရှရသည်။ ဘလ့်ကျင့််မှုမျော်းမလိုြ်နိုင်သပဖင့်် တိုက်ယောဉ်အဖွွဲွဲ့သော်း
အမျော်းစိုမှော ဘသွ်းပဖင့််ရင််းရသည့်် စစ်ဘပမပြင်မှ အဘတွွဲ့အကကြုံမျော်းပဖင့််သော တဆင်တ
့် က်
သင်ယူကကရသည်မျော်းလည််း ရှခွဲ့်ြါသည်။ ဘလ့်ကျင့််သော်းမပြည့််၀ြွဲ ဘခါင််းဘဆောင်မှုည့်ဖျင််းသည့််
တြ်မျူှ ်းမျော်းမှောမူ တိုက်ြွွဲပြင််းထန်ချန်တွင် မမတြ်အော်း ထဘရောက်စွော ကွြ်ကွဲတိုက်ြ၀
ွွဲ င်နိုငပ် ခင််း
မရှဘတော့်ဘြ။ အကယ်၍ တိုက်ြွွဲမှော မမတဘ
ိုို့ က်မှ အသောစီ်းဘနလျင်မူ
ဘတောင်ဗီယက်နမ်သချြ်ကောတြ်ဖွဲ့ွွဲ မျော်းအဘနပဖင့်် စည််းကမ််းဘသ၀ြ်စွော အရှန်အဟိုန်ပဖင့််
တိုက်ြွွဲ၀င်ခွဲ့်ကကဘကကောင််းကိုလည််း ထင်ထင်ရှော်းရှော်း ဘတွွဲ့ရှကကရပြန်ြါသည်။

ဝပမာက် ီယက်နမ်တြ်မဝတာ် (PAVN)
ဘတောင်ဗီယက်နမ်တြ်မဘတော်ကွဲ့်သိုို့ြင် ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တြ်မဘတော်၏ သချြ်ကော

သမိုင််းဘကကောင််းမှောလည််း ၁၉၅၄ ခိုနှစ် နိုငင
် ြိုငပ် ခော်းမှုမြ
ှ င် စတင်လောခွဲ့်သည်။
ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တိုို့၏ ြထမဆို်းဘသော သချြ်ကောတြ်ဖွွဲွဲ့မှော ၁၉၅၆ ခိုနှစ်တွင်
စတင်တည်ဘထောင်ခွဲ့်သည့်် M8 သချြ်ကောကော်းမျော်း နှင့်် M3 ချန််းတဝက်-ဘီ်းတဝက်ယောဉ်မျော်း
ြါ၀င်ဘသော သချြ်ကောတြ်ခွွဲသောပဖစ်သည်၊ သဘ
ိုို့ သော်လည််း ၁၉၅၉ ခိုနှစ်
ဘအောက်တိုဘောလအဘရောက်တွင်ဘတော့် ဆိုဗီယက်လြ
ို ် T-34/85 တင့််မျော်းနှင့်် SU-76
ယောဉ်တင်အဘပမောက်မျော်း တြ်ဆင်ထော်းဘသော အမှတ်(၂၀၂)သချြ်ကောတြ်ရင််းကကီ်းအော်း
စတင်ထူဘထောင်နိုငခ
် ွဲ့်သည်ကို ဘတွွဲ့ရှရသည်။ ၁၉၆၉ ခိုနှစ်တွင်
အမှတ်(၂၀၂)သချြ်ကောတြ်ရင််းကကီ်း၌ တြ်ရင််း ၃ ရင််းအထ အင်အော်းတို်းြွော်းလောခွဲ့်ရော
တြ်ရင််းတစ်ရင််းတွင် T-54 တင့််မျော်း တြ်ဆင်လောနိုင်ပြီပဖစ်ြါသည်။
ြိုြ T-54 တင်ေါ့ဆိုလည်ြိုတင
ွ ် အမတ်(၇)ဟို
စာတမ်ူးထိုူးထာူးသည်ေါ့အရာမာ
တိုက်ယာဉ်အဖွွဲ့ွဲ သာူးမ ာူးအတွက်
ဝလဝကာင်ူးဝလသန်ေ့ရဝစရန် ဝထာက်ြေါ့ဝြူးမည်ေါ့
မှုြွငေါ့သ
် ဏ္ဍာန် dome vent ြင်ပဖစ်သည်၊
သိုေ့ဝသာ်လည်ူး ပြင်ြအရာမ ာူးမ၀င်ဝရာက်ဝစဝအာင်
တင်ေါ့အာူးြတ်ဆလ
ိုေ့ ိုက်ရသည်ေါ့ Nuclear, Biological,
Chemical (NBC) package ဝခေါ် န ျူ၊ဇီ၀၊ဓာတိုစနစ်တြ်
T-55 တင်ေါ့မ ာူးတွင်ဝတာေါ့ dome vent မ ာူး
ြ ၀င်လာပခင်ူးမရဝတာေါ့ြ ဝခ
ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တြ်မဘတော်၏ ၁၉၆၅ ခိုနှစ်အထ စစ်နည််းဗျျူဟောမျော်းတွင်

သချြ်ကော၏အခန််းကဏ္ဍမှော အကန်ို့အသတ်ပဖင့််သော ရှဘနခွဲ့်ပြီ်း အဓကအော်းပဖင့််
ဘပခလျင်တြ်မျော်းအော်း အဘထောက်အကူဘြ်းဘရ်းအတွက်သော အသို်းချခွဲ့်သည် (ယင််းမှော
ဘတောင်ဗီယက်နမ်တိုို့ဘက်လည််း မထူ်းပခော်းနှာ်းဘသော အချက်ြင်) ။ သဘ
ိုို့ သော်လည််း ၁၉၆၅
ခိုနှစ်မှစတင်၍ ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တြ်မဘတော်တွင် သချြ်ကောတြ်ဖွွဲွဲ့ညွန်ကကော်းဘရ်းမှျူ်းရ်းို အော်း
စတင်တည်ဘထောင်ကော သချြ်ကောအော်း ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တြ်မဘတော်၏
တိုက်ြွွဲ၀င်မဟောဗျျူဟောမျော်းတွင် ထည့််သွင်း် အသို်းချရန် စတင်လိုြ်ဘဆောင်လောခွဲ့်ပြီ်း အထူ်းသပဖင့််

တင့််မျော်းစွောြါ၀င်ဘသော ဘြါင််းစြ်တိုက်ခိုက်မှုမျြုံ်းတွင်ပဖစ်သည်။ ထို့ဘ

ို ကကောင့်် ၁၉၆၇ ခိုနှစ် နှင့်် ၁၉၆၈
ခိုနှစ်မျော်းတွင် ဘတောင်ဗီယက်နမ်နှင့်် နယ်စြ်မျဉ််းသောပခော်းသည့်် လောအိုနိုင်ငအတွင်း် ရှ
အဘပခစိုက်စခန််းမျော်းမှဘန၍ ထ်းို စစ်ဆင်မှုမျော်း၌ ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တင့််မျော်း (အမျော်းစိုမှော PT-76
တင့််မျော်းပဖစ်သည်) သသသောသောြင် အဘရအတွက်မျော်းစွောပဖင့်် ြါ၀င်တိုက်ခိုက်လောခွဲ့်ပခင််း
ပဖစ်ဘြသည်။
၁၉၇၁ ခိုနှစ် အစြင

ို ်း် တွင် အဘမရကန်ဘထောက်လှမ််းဘရ်းဘအဂျင်စီမျော်း၏ ခန်မ
ို့ ှန််းချက်အရ
ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တိုို့တွင် စိုစိုဘြါင််း T-54 တင့်် အစီ်းဘရ ၅၀ ခန်ို့ အပြင် PT-76 တင့််အစီ်းဘရ ၃၀၀
ခန်န
ို့ ှင့်် T-34/85 တင့််အစီ်းဘရ ၅၀ ခန်ို့ ရှဘနမည်ဟို သရှရသည်။ ယင််းအဘရအတွက်မှောလည််း
တရိုတ်နှင့်် ဆိုဗီယက်ဘထောက်ြ့်ဘရ်းလမ််းဘကကောင််းမျော်းမှ တဆင့်် ထြ်မဘထောက်ြ့်မှုဘကကောင့််
ဆတို်းြွော်းမျော်းဘနလမ့်ဦ
် ်းမည်ပဖစ်သည်။ ၁၉၇၂ ခိုနှစ် အီစတောထို်းစစ်အဘရောက်တွင်ဘတော့်
ဘပမောက်ဗီယက်နမ်ဘက်မှ T-54/Type-59 တင်အ
့် စီ်းဘရ ၃၅၀ ခန်အ
ို့ ထ အသို်းချလောသည်ကို
ဘတွွဲ့ရှရကော ယင််းအချက်က ၁၉၆၅-၇၁ ခိုနှစ်ကောလတစ်ခိုလ်းို တွင် ရရှခွဲ့်သည်ထက် ၁၉၇၂
ခိုနှစ်အဘစောြိုင်း် တွင် ရရှသည့််တင့််အဘရအတွက်က ြိုမိုမျော်းပြော်းဘကကောင််း ဘပမောက်ဗီယက်နမ်
သတင််းအရင််းအပမစ်တစ်ခိုက ဘဖော်ပြသည်ကို ဘထောက်ခဘနသည့််အချက်လည််း ပဖစ်ြါသည်။
၁၉၅၆ ခိုနစ် ဝအာက်တိုဘာမ န၀

ို င်ဘာလအတွင်ူးပဖစ်ြွာူးသည်ေါ့
ဟန်ဝဂရီဝတာ်လန်ဝရူးအာူး နမ်နင်ူးရန် ဝရာက်ရလာသည်ေါ့ T-54 နင်ေါ့
T-55 တင်ေါ့မ ာူးအာူး ဘ ြတ်စ်ရ ြ လီမန်အဝဆာက်အအိုအနီူး
ရြ်ဆိုင်ူးထာူးသည်ကို ပမင်ဝတွွဲ့ရစဉ်
ဆို ီယက်သခ ြ်ကာစစ်နည်ူး ျူဟာမာ သခ ြ်ကာတြ်မ ာူးစွာပဖင်ေါ့
ဥဝရာြအလယ်ြိုငူး် ဝပမပြန်ေ့လွင်ပြင်မ ာူးတွင်
ထိုူးစစ်ဆင်တိုက်ခိုက်မှုအဝြေါ် ဟိုပြ ထာူးပခင်ူးပဖစ်ဝသာ်လည်ူး
ဝပမာက် ီယက်နမ်သခ ြ်ကာတြ်ဖွွဲွဲ့အဝနပဖင်ေါ့မ ဝပခလ င်ြစ်ကအဝနပဖင်ေါ့
တင်ေါ့အစီူးဝရအနည်ူးငယ်ပဖင်ေါ့သာ အဓကစစ်ဆင်ခွဲေါ့ ကရပခင်ူး ပဖစ်ြ သည်
Operation Lam Son 719 စတင်မီနှင့်် ဆင်နွဲစဉ်ကောလအတွင်း်

ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တြ်မဘတော်၏ ြင်မသချြ်ကောတြ်ဖွဲွဲ့ွ မှော အမှတ်(၂၀၂)
သချြ်ကောတြ်ရင််းကကီ်းပဖစ်ကော သီ်းပခော်းတင့််တြ်ရင််း/တြ်ခွွဲ တချြုံွဲ့လည််း
ြူ်းဘြါင််းြါဝင်အော်းပဖည့််ထော်းသည်။ စစ်ဆင်ဘရ်းအပြီ်းတွင် သချြ်ကောတြ်ဖွွဲွဲ့မျော်းအော်း
အဘရအတွက်ဘကော အရွယ်အစော်းအရြါ အကကီ်းအကျယ် ပြင်ဆင်ဖွွဲွဲ့စည််းခွဲ့်ပြီ်း အမှတ်(၂၀၁)၊

T-54B တငေါ့၏
် အတွင်ူးြိုင်ူးပမင်ကွင်ူး
၁။ ၁၀၀ မမ D-10T2S အဝပမာက် ၇။ ြိုခိုူးကာ ၁၃။ ဆိုလည်ဘယ်ညာလညေါ့်ဘီူး

၂။ ၁၀၀ မမ ြင်မအဝပမာက်သိုဝလာင်ခန်ူး ၈။ တိုက်ယာဉ်မျူူးထိုင်ခို ၁၄။ တိုက်ယာဉ်မျူူးသိုူး TPKU-2B မန်ဝပြာင်ူးြယ်ရီစကိုြ်
၃။ Mk 4 ြယ်ရီစကိုြ် ၉။ အဝပမာက်ြစ်သမာူးထိုင်ခို ၁၅။ ဆိုလည်လညေါ့်သတဝြူး ိုင်ခွက်
၄။ ၁၀၀ မမ အသငေါ့်ခွဲယမ်ူးတင်စင် ၁၀။ R113 ဝရ ီယလ
ို ွှငေါ့်ဖမ်ူးစက် ၁၆။ အဝပမာက်ြစ်သမာူးအတွက် ခ ွဲွဲ့အာူး ၁ ဆ ရ ခ န်ခွက်
၅။ က ည်ထိုူးသမာူးထိုင်ခို ၁၁။ ဆိုလည်လညေါ့်အဝမာင်ူး ၁၇။ အဝပမာက်ြစ်သမာူး၏ TSh2B-32P တယ်လစ
ီ ကိုြ်ခ န်ခွက်
၆။ ၁၀၀ မမ D10T2S ၁၂။ တိုက်ယာဉ်တွင်ူးဆက်သွယ်ဝရူးစက်
အဝပမာက်ဝနောက်ြတ်တိုူးလက်ကိုင်
T-54B တငေါ့်၏အတွင်ူးြိုင်ူးမာ အင်အာူး ၄ ဝယာက် ြ င်ဝသာ တိုက်ယာဉ်အဖွွဲွဲ့အတွက် က ဉ်ူး ကြ်လကာ လှုြ်ရာူးရန် ြစစည်ူးနငေါ့်
ခွဲယမ်ူးမ ာူးထာူးရရန်ဝနရာ နည်ူးြ ူးလဝြသည်။ မည်သိုေ့ြင်ပဖစ်ဝစကာမ ထိုသိုေ့အတွင်ူးြိုင်ူးဝနရာနည်ူးြ ူးပခင်ူးဝ ကာငေါ့် တငေါ့်၏ြိုသဏ္ဍာန်ဝသူးငယ်သွာူးသည်မာ
ပငင်ူးမရဝသာအခ က်ြင်ပဖစ်သည်။ အတွင်ူးြိုင်ူးဖွွဲွဲ့စည်ူးြိုမာလည်ူး M41A3 တငေါ့်နငေါ့် လိုူး၀နီူးြ ူးကွွဲပြာူးသညေါ့် အပြင်အဆင်ြင် ပဖစ်ြ သည်။
တိုက်ယာဉ်မျူူးသည် ဆိုလည်တွင်ူးညာဘက်အဝြေါ်ြိုင်ူးတွင် ဝနရာယရကာ အဝတာ်အတန် သက်ဝတာငေါ့်သက်သာရသညေါ့် ဝက ာ်မီထိုင်ခို
တြ်ဆင်ဝြူးထာူးသည်။ တိုက်ယာဉ်မျူူးအာူး ဝမာင်ူးပြန်လာသညေါ့် အဝပမာက်ဝပြာင်ူးဝနောက်ြတ်ပဖငေါ့် ထခိုက်မမညေါ့်အနတရာယ်မ ကာကွယရ
် န် ညာဘက်တွင်
ြိုခိုူးကာတစ်ခို တြ်ဆင်ဝြူးထာူးဝလေါ့ရဝသာ်လည်ူး ယင်ူးကလှုြ်ရာူးမှုအာူး အကနေ့်အသတ်ရလာဝစရာ အမ ာူးအာူးပဖငေါ့် ဖယ်ရာူးထာူး ကဝလေါ့ ရြ သည်။
တိုက်ယာဉ်မျူူး၏ ဝရွဲ့တညေါ့်တညေါ့်ရ ြင်မခ န်ခွက်မာမ ြစ်မတ်သတ်မတ်စနစ် ြ ရသညေါ့် TPKU-2B မန်ဝပြာင်ူးြယ်ရီစကိုြ်ပဖစ်သည်။
အဝပမာက်ြစ်သမာူးမာမ တိုက်ယာဉ်မျူူး၏ ဝရွဲ့ဝအာက်ဘက်တွင် ဝနရာယရဗြီူး ၎င်ူးအသိုူးပြ ရန်အတွက် STP-1 ပြင်ညီတခိုတည်ူး
အဝပမာက်တည်ဗငမ်ထန်ူးကရယာနငေါ့် ဆက်စြ်အလိုြ်လိုြ်ဝသာ TSh2B-32P တယ်လီစကိုြ်ခ န်ခွက် တြ်ဆင်ဝြူးထာူးြ သည်။
က ည်ထိုူးသမာူးသည် တိုက်ယာဉ်မျူူးနငေါ့် ဆိုလည်တွင်ူးမ က်နောခ င်ူးဆိုင်တွင် ဝနရာယဗြီူး အသငေါ့်သိုူးခွဲယမ်ူးစင်မ ာူးအာူးမ
ဝပြာင်ူးဝနောက်ြတ်ဝနောက်တညေါ့်တညေါ့်နငေါ့် က ည်ထိုူးသမာူးထိုင်ခိုဝဘူး ဆိုလည်နရတိုေ့တွင် ထာူးရရသည်။ ယင်ူးအပြင် က ည်ထိုူးသမာူးအဝနပဖငေါ့် က ည် ၂၅၀ ဆနေ့်
ဝသတတာြိုက ည်အမ်ပဖငေါ့် တွွဲဖက်ထာူးဝသာ ၇.၆၂ မမ SGMT ယဉ်တွွဲစက်ဝသနတ်အာူးလည်ူး ကိုင်တွယ်ြစ်ခတ်ရမည်ပဖစ်ြ သည်။
တိုက်ယာဉ်ဝမာင်ူးဝနရာမာမ ကိုယ်ထညေါ့်ဝရွဲ့ဘယ်ဘက်တွင်ရဗြီူး တိုက်ယာဉ်ထန်ူးဝ ကာင်ူးဝမာင်ူးနင်ပခင်ူးအာူး tiller lever တစ်စို
အသိုူးပြ လိုြ်ဝဆာင်ကာ ညာဘက် tiller lever
©ဝြေါ်ရ
Military Notes Publishing
solenoid thumb trigger
66
ဝမာင်ူးခလိုတ်အာူး အသိုူးပြ ၍ ကိုယ်ထည်စက်ဝသနတ်အာူး
ြစ်ခတ်နိုင်မည်ပဖစ်သည်။ သတပြ ရန်မာ အဆိုြ စက်ဝသနတ်သည် ဝနရာအဝသတြ်ဆင်ထာူးပခင်ူးပဖစ်သပဖငေါ့် တငေါ့်ကိုယ်ထည်ဦူးတည်ဝမာင်ူးနင်ဝနသညေါ့်
ညွန်ူးရြ်သိုေ့သာ ြစ်ခတ်နိုင်သညေါ့်လက်နက်သာ ပဖစ်ဝနဝ ကာင်ူးြင်။
ြိုတွင် T-54 တင်၏

ေါ့
တင်ယ
ေါ့ ာဉ်ဝမာင်ူးဝနရာအာူး
ပမင်ဝတွွဲ့ရမည်ပဖစ်ဗြီူး ထြ်တင
ွ ်
ယင်ူးအသိုူးပြ သည်ေါ့ vision block
၂ ခိုအာူးလည်ူး ပမင်ဝတွွဲ့နိုင်မည်ပဖစ်သည်
တိုကယ
် ာဉ်ဝမာင်ူး၏ညာဘက်ရ
၇.၆၂ မမ ယဉ်တွွဲစက်ဝသနတ်အာူးလည်ူး
သတပြ မမည်ပဖစ်သည်
ဝသနတ်စက်အစတ်အြင
ို ်ူးအမ်၏အဝြေါ်ရ
ဝသတတာသဏ္ဍာန်အရာမာ tin case deflector
ပဖစ်ကာ တိုကယ
် ာဉ်ဝမာင်ူးအာူး
စက်ဝသနတ်ြစ်ခတ်စဉ် ထွက်လာဝသာ
က ည်ခွမ ာူးမ ထခိုက်မှုမရဝစရန်
ကာကွယ်ဝြူးြ သည်
အမှတ်(၂၀၃) နှင့်် အမှတ်(၂၀၇)သချြ်ကောတြ်ရင််းကကီ်းမျော်းအော်း ထြ်မဖွွဲွဲ့စည််းခွဲ့်သပဖင့််

စိုစိုဘြါင််းသချြ်ကောတြ်ဖွွဲွဲ့အင်အော်းမှော တင့််တြ်ရင််း ၁၆ ရင််းအထ ရှလောဘနခွဲ့်ပြီ ပဖစ်ြါသည်။
အမျော်းအော်းပဖင့်် ဘပမောက်ဗီယက်နမ်သချြ်ကောတြ်ရင််းကကီ်း တစ်ရင််းတွင် တင့်် ၃၈ စီ်းြါ
တင့််တြ်ရင််း ၂ ရင််းနှင့်် သချြ်ကောလူသယ်ယောဉ်တြ်ရင််း ၁ ရင််း စိုစိုဘြါင််း တြ်ရင််း ၃ ရင််း
ြါ၀င်ဖွဲ့ွွဲ စည််းထော်းဘလ့်ရှသည်။ တြ်ရင််းတစ်ရင််းတွင်မူ အမျြုံ်းအစော်းတူတိုက်ယောဉ်မျော်းပဖင့််
ဖွွဲွဲ့စည််းထော်းဘသော တြ်ခွွဲ ၃ ခွွဲ ပဖင့်် ပြန်လည်ဖွဲ့ွွဲ စည််းသည်၊ တြ်ခွွဲမျော်း၌ အချြုံွဲ့အဘပခအဘနမျော်းတွင်မူ
တိုက်ယောဉ်အမျြုံ်းအစော်းဘြါင််းစို ြါ၀င်ဖွွဲွဲ့စည််းထော်းနိုငြ
် ါသည် (ဥြမောပြရလျင်
အမှတ်(၁၉၅)တင့််တြ်ရင််းတွင် Type 59 တင့််တြ်ခွွဲ ၂ ခွွဲနှင့်် T-34/85 တင့််တြ်ခွွဲ ၁ ခွွဲ
ြါ၀င်ဘနပခင််းမျြုံ်းပဖစ်သည်) ။ အဘရအတွက်သောမက တြ်ရင််းကကီ်းမျော်း၏ ဖွွဲွဲ့စည််းြိုနှင့််
အကူလက်ရ်းို တြ်ဖွွဲွဲ့စည််းြိုမျော်းအော်းြါ ပြင်ဆင်ဖွွဲွဲ့စည််းခွဲ့်သည်။ ဥြမော အမှတ်(၂၀၂)
သချြ်ကောတြ်ရင််းကကီ်းအော်း T-54 တင့််တြ်ရင််း ၁ ရင််းနှင့်် T-34/85 တင့််တြ်ရင််း ၁ ရင််းအပြင်
ယနတယော်းတြ်ရင််း ၂ ရင််းြါ၀င်ဘသော ယနတယော်းတြ်ရင််းကကီ်းအပဖစ် ပြင်ဆင်ဖွွဲွဲ့စည််းခွဲ့်ပြီ်း
အမှတ်(၂၀၃)သချြ်ကောတြ်ရင််းကကီ်းအော်းမူ T-54 သိုို့ Type 59 တင့််မျော်းပဖင့််သော လ်းို လို်းလျော်းလျော်း
တြ်ဆင်ထော်းသည့်် တင့််တြ်ရင််း ၄ ရင််းြါ ဖွွဲွဲ့စည််းြိုအပဖစ် ဘပြောင််းလွဲဖွွဲွဲ့စည််းခွဲ့်ပခင််းမျြုံ်း
ပဖစ်ဘြသည်။ သီ်းပခော်းစီလှုြ်ရှော်းဘလ့်ရှသည့်် သချြ်ကောလူသယ်ယောဉ် တြ်ခွွဲမျော်းစွောအော်းလည််း

ဖွွဲွဲ့စည််းခွဲ့်ကော ဖွွဲွဲ့စည််းြိုကကီ်းမော်းသည့်် ဘပခလျင် သိုို့ သချြ်ကောတြ်ဖွဲ့ွွဲ ကကီ်းမျော်းတွင်

တွွဲဖက်ဘြ်းထော်းခွဲ့်ြါသည်။
အဘမရကန်စတိုင် ဘတောင်ဗီယက်နမ်သချြ်ကောတြ်ဖွဲွဲ့ွ နှင့်် နှုင်း် ယှဉ်လျင်

ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တိုို့သည် ဘမော်၏ဘတော်လှန်ဘသောစစ်ဆင်မှုမှ အချက်တစ်ချြုံွဲ့အော်း ဘြါင််းစြ်ကော
ဆိုဗီယက်စတိုင် နည််းဗျျူဟောဘလ့်ကျင့််မှုအော်း လက
ို ်နှာကျင့််သို်းဘနဘသော
တြ်ဖွဲွဲ့ွ တစ်ခိုသောပဖစ်သည်ဟို ဘယျဘူယျအော်းပဖင့်် သို်းသြ်ရရှနိုငသ
် ည်။
ဘပမောက်ဗီယက်နမ်သချြ်ကောတြ်ဖွဲ့ွွဲ အဘြေါ် ဆိုဗီယက်တိုို့၏လမ််းမို်းမှုမှော အမှတ်(၂၀၂)
သချြ်ကောတြ်ရင််းကကီ်း စတင်ထူဘထောင်စဉ်ကြင် ရှဘနခွဲ့်ကော တြ်ရင််းကကီ်းအော်း
ဆိုဗီယက်ပြည်ဘထောင်စိုနှင့်် တရိုတ်ပြည်သူူ့သမမတနိုင်ငတိုို့တွင် သချြ်ကော
သင်တန််းတက်ဘရောက်ပြီ်းသည့်် သင်တန််းသော်း ၂၀၀ ခန်ပို့ ဖင့်် စတင်ဖွွဲွဲ့စည််းခွဲ့်ပခင််းပဖစ်သည်။
ကနဦ်းဘလ့်ကျင့််မှုတွင်မူ သချြ်ကောစစ်ဆင်မှု၏ မူလတော၀န်ပဖစ်ဘသော
တင့််ဖျက်စစ်ဆင်မှုမျော်းနှငြ
့်် တ်သက်၍ အဘတော်အသင့်် ဘလ့်ကျင့််ဘြ်းထော်းသည်။
တင့််အဘရအတွက်အနည််းငယ်သော ြိုငဆ
် ိုင်ထော်းပခင််းဘကကောင့်် ဆိုဗီယက်တိုို့၏
တင့််မျော်းစွောြါ၀င်ဘသော ထ်းို စစ်နည််းဗျျူဟောမျော်းမှော ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တိုို့အတွက်
လက်ဘတွွဲ့မကျခွဲ့်ဘြ၊ ဗီယက်နမ်စစ်ြွွဲ၏ ဘနှာက်ဆို်းကောလမျော်းတွင် သချြ်ကောအော်း
အဘရအတွက်မျော်းစွော အသို်းချစစ်ဆင်ခွဲ့်သည်မှန်ဘသော်လည််း ဗီယက်နမ်စစ်ဘပမပြင်၏
ဘပမအဘနအထော်းအမျော်းစိုမှော သချြ်ကောစစ်ဆင်ရန်ခက်ခွဲသည့်် ဘပမအဘနအထော်း
ပဖစ်ဘနခွဲ့်သည်မှောလည််း အမှန်တရော်းြင်။ ၁၉၆၅ ခိုနှစ်အဘရောက်တွင် ြဋြကခအတွင််း
အဘမရကန်တြ်မျော်း ၀င်ဘရောက်လောပခင််းနှင့်အ
် တူ ဘပမောက်ဗီယက်နမ်သချြ်ကောတြ်ဖွွဲွဲ့မျော်းမှော
စစ်ြအ
ွွဲ တွင််း မမတိုို့အော်း အမျော်းဆို်းထ်းို နှက်ခွဲ့်သည့်် အဘမရကန်ဘလယောဉ်မျော်းရန်မှ
ဘရှောင်ရှော်းရန်လည််း မျော်းစွောအော်းထိုတ်ခွဲ့်ရပြန်ြါသည်။ အဆြ
ို ါအဘပခအဘနမျော်းက
သချြ်ကောဘလ့်ကျင့််ဘရ်းအော်းြင် ဘပြောင််းလွဲလောဘစခွဲ့်ပြီ်း ၁၉၇၂ ခိုနှစ် နို၀င်ဘောလက တင်ပြခွဲ့်ဘသော
အဘမရကန်ဘထောက်လှမ််းဘရ်း အစီရင်ခစောတစ်ခိုတွင် ဘပမောက်ဗီယက်နမ်သချြ်ကောတြ်ဖွဲွွဲ့မှ
အသို်းပြြုံခွဲ့်သည့်် နည််းဗျျူဟော ၃ ခိုအော်း ဘဖော်ထိုတ်တင်ပြထော်းသည်ကို ဖတ်ရှုရြါသည်။
ြထမနည််းဗျျူဟောမှော ဧရယောခစစ်ပဖစ်သည်။ အဆြ

ို ါနည််းဗျျူဟောတွင် တင့််မျော်းသည်
ဘရှွဲ့ဆို်းခစစ်မျဉ််းရှ ခစစ်ဘသမျော်းတွင် ဘနရောယူထော်းပြီ်း တင့််အနည််းငယ်အော်း အရန်အင်အော်းအပဖစ်

ဘနှာက်တန််းတွင် စိုဖွွဲွဲ့ထော်းရသည်။ ခစစ်ဘသမျော်းတွင် ဘနရောယူရော၌ ခကတိုတ်မျော်း

တည်ဘဆောက်ကော hull defilade ဘခေါ် ကိုယ်ထည်ဝှက်အဘနအထော်းပဖင့်် ဘနရောယူပခင််းနှင့်် turret
defilade ဘခေါ် ဆိုလည်ဝှက်အဘနအထော်းပဖင့််ယူပခင််းဟူ၍ ြိုစ ၂ မျြုံ်းပဖင့်် ဘနရောယူကကသည်။
အကယ်၍သော ရန်သူူ့သချြ်ကောတြ်ဖွဲွဲ့ွ မျော်းနှင့်် ထဘတွွဲ့တိုက်ြွွဲပဖစ်ရန် ကကြုံတင်တွက်ဆထော်းြါက
ရန်သူမျော်း မီတော ၂၀၀ အကွောအဘဝ်းအတွင်း် မ၀င်လောမီအထ မမဘနရောအော်း ရန်သူမဘတွွဲ့ဘစြွဲ
ြိုဖျက်ဘစောင့််ဆိုင်း် ဘနရကော ြထမကျည်ဘတောင့််ပဖင့်် ထမှန်ဖျက်စီ်းြစ်နိုငဘ
် ရ်းအော်း
ကကြုံ်းြမ််းကကရမည်ပဖစ်သည်။
ဒိုတယနည််းဗျျူဟောမှော ဘရွွဲ့လျော်းခစစ်ပဖစ်သည်။ အဆိုြါခစစ်အမျြုံ်းအစော်းတွင်

တင့််အဘရအတွက်အနည််းငယ် (ဥြမော ဘပခလျင်တြ်ရင််းတစ်ရင််းလျင် ၂ စီ်း မှ ၅ စီ်း) အော်း
ခစစ်စည််း၏ဘရှွဲ့ဆို်းတွင် ဘနရောချထော်းကော ထ်းို စစ်ဆင်လောသည်ရ
့် န်သူအော်း ရင်ဆိုင်တိုက်ခိုက်ပြီ်း
ရန်သူူ့တြ်မျော်းအော်း အောရစ
ို ိုက်စိုရို်းလောဘစရန် လိုြ်ဘဆောင်ရသည်။ အကယ်၍
ရန်သူူ့အင်အော်းအစစ်အမှန် ဘြေါ်ဘြါက်လောပြီဆိုြါမှ ြိုဖျက်ဘနရောမျော်းတွင်
ြို်းကွယ်ဘစောင့််ဆိုင်း် ဘနသည့်် မမဘပခလျင်နှင့်် တင့််အင်အော်းမျော်းစွောအော်း ဆွွဲထိုတ်ကော ရန်သူအော်း
၀င်ဘရောက်တိုက်ခိုက်ဘစမည် ပဖစ်ြါသည်။
တတယနည််းဗျျူဟောမှော တိုက်စစ်ပဖစ်သည်။ သမောရို်းကျထ်းို စစ်ကဏ္ဍတွင် ထ်းို စစ်အတွက်

ဘပခလျင်အဘထောက်အကူ အပြည့််အ၀ရရှနိုငရ
် န် အနည််းဆို်း တြ်ရင််းကကီ်းအင်အော်းရှ
ဘပခလျင်တြ်မျော်းအော်း တင့််မျော်းနှင့်အ
် တူ တွွဲဖက်ဘြ်းသည့််အပြင် ကကြုံတင်ဘပခမှုန််းမှုမျော်း
လိုြ်ဘဆောင်နိုင်ရန် အဘပမောက်တြ်ဖွွဲွဲ့မျော်းလည််း တွွဲဖက်ဘြ်းထော်းဦ်းမည်ပဖစ်သည်။
ရန်သူူ့ဘနရောမျော်းအော်း အဘပမောက်တြ်မှ ကကြုံတင်ြစ်ခတ်ဘပခမှုန််းဘနစဉ်တွင်၊ တင့််မျော်းသည်
ကိုယ်ထည်ဘြေါ်၌ တင့််ဖျက်လက်နက်တြ် ဘပခလျင်စစ်သည်မျော်း တင်ဘဆောင်ကော ဘရှွဲ့သဘ
ိုို့ မောင််းနှင်
ထ်းို စစ်ဆင်ရမည်ပဖစ်ပြီ်း တချန်တည််းတွင်ြွဲ ကင််းဘထောက်အဖွွဲွဲ့မျော်းမှ အဘပမောက်ြစ်ခတ်မှုအော်း
ကျည်ကျပြင်ဆင်ထန််းချြုံြ်ဘြ်းရမည်ပဖစ်ကော ရန်သူူ့ခစစ်ဘနရောသိုို့ မမတြ်မျော်းဘရောက်ရှသည်နှင့််
အဘပမောက်မျော်းမှ ရန်သူူ့ဘနှာက်တန််းဘနရောမျော်းအော်း ြစ်ခတ်ရန် ညွန်ကကော်းဘြ်းရမည်လည််း
ပဖစ်ြါသည်။

ယင််းအဘမရကန်ဘထောက်လမ
ှ ််းဘရ်းအစီရင်ခစောတွင်ြင် တင်ပြထော်းသည့်် စတ်၀င်စော်းဖွယ်
ဘကောင််းသည့််အချက်မှော ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တင့််မျော်းသည် ရည်မှန််းချက်အော်း
သမ််းြက
ို ်ဘပခကိုြ်ယူပြီ်းသည်နှင့်် မူလကြင် ကကြုံတင်ဘရွ်းချယ်ထော်းသည့်် ြိုဖျက်ဘနရောမျော်းသိုို့
ဘမောင််းနှင်ဘနရောယူကော ရန်သူူ့အဘပမောက်နှင့်် ဘလဘကကောင််းအနတရောယ်မျော်းမှ
ဘရှောင်ရှော်းဘလ့်ရှသည်ဟူဘသော အချက်ြင်ပဖစ်သည်။ ၁၉၄၄ ခိုနှစ် ဒိုတယနှစ်၀က်အတွင််း
ပြင်သစ်စစ်ဘပမပြင်မှ ဂျောမန်တင့််အဖွွဲွဲ့သော်းမျော်းနည််းတူြင် ဘပမောက်ဗယ
ီ က်နမ်
တင့််အဖွွဲွဲ့သော်းမျော်းသည်လည််း အဘမရကန်တိုက်ခိုက်ဘရ်းဘလယောဉ်မျော်းရန်မှ ကောကွယ်ရန်
အဘတော်ြင် အချန်ယူပြင်ဆင်ရဘလ့်ရှသည်ကို ဘတွွဲ့ရှရသည်။ အမှန်တကယ်လည််း
ဘပမောက်ဗီယက်နမ်သချြ်ကောသင်တန််းမျော်း၏ သင်ခန််းစောဘတော်ဘတော်မျော်းမျော်းတွင်
တိုက်ယောဉ်ြိုဖျက်ပခင််းအော်းလည််း ထည့််သွင််းသင်ကကော်းဘြ်းထော်းပြီ်းပဖစ်သပဖင့််
တင့််အဖွွဲွဲ့သော်းမျော်းအဘနပဖင့်် သစ်ရွက်သစ်ခက်မျော်း အသို်းပြြုံရိုသောမက
သဘော၀အကောအကွယ်ယူကော ြိုဖျက်မှုမျော်းအော်း ဘကောင််းမွန်စွောပြြုံလိုြ်တတ်ဘနပခင််းမှော
အ့်ကသဖွယ်အချက်တစ်ချက်ဘတော့် မဟိုတ်ခွဲ့်ြါဘချ။
ကွြ်ကွဲမှုတွင်လည််း ဘတောင်ဗီယက်နမ်တြ်ဖွဲွဲ့ွ မျော်းအဘနပဖင့်် အဘမရကန်တအ

ိုို့ တိုင််းြင်
ဘရှွဲ့တန််းတြ်မျော်းအဘြေါ် ထန််းချြုံြ်ဖအော်းဘြ်းမှုမှော နည််းြါ်းသည်မှန်ဘသော်လည််း
အဘမရကန်တိုို့ထက် ြိုမိုထန််းချြုံြ်ရခက်ခွဲပြီ်း တစ်ဖက် ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တိုို့တွင်မူ
ဗဟိုဦ်းစီ်းစနစ်ပဖင့်် အိုြ်ချြုံြ်ကော တစ်ဦ်းချင််းလိုြ်ြိုင်ခွင့်် နည််းြါ်းလှြါသည်။
အဆြ
ို ါအိုြ်ချြုံြ်မှုမျြုံ်းသည် သချြ်ကောတြ်မျော်းအော်း အင်အော်းအနည််းငယ်ပဖင့်် ပဖန်ို့ခွွဲစစ်ဆင်ရသည့််
စစ်ကစော်းမှုနှင့်် ဘပြောင််းလွဲမှုပမန်ဆန်ဘသော စစ်ဘပမပြင် - fulid/mobile battlefield မျော်းတွင်
စစ်ဆင်ရြါက အသို်း၀င်မှုနည််းြါ်းမည့်် ကွြ်ကွဲမှုမျြုံ်းြင်ပဖစ်သည်။
တိုက်ယောဉ်အဖွွဲွဲ့သော်း ဘလ့်ကျင့််ဘရ်းတွင်မူ ဘပမောက်ဗီယက်နမ် သချြ်ကောအဖွွဲွဲ့သော်း

သင်တန််းမှော ၁၀ လကကောပမင့််ပြီ်း အရောရှနှင့်် အရောခမျော်း ပဖစ်ြါက ကွြ်ကွဲမှုတော၀န်မျော်းနှင့််
ြတ်သက်၍ ဘနှာက်ထြ် ၁၀ လခန်ို့ သင်တန််းမျော်း ဆက်လက်တက်ဘရောက်ကကရြါသည်။
သဘ
ိုို့ သော်လည််း ၁၉၇၂ ခိုနှစ် အဘမရကန်ဘထောက်လှမ််းဘရ်းအစီရင်ခစောအရမူ
“ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တိုို့အဘနပဖင့်် ဘလောင်စောဆီ၊ စက်ဆီနှင့်် ဘချောဆီအပြင် ခွဲယမ််း
အဘရအတွက်လည််း အကန်အ
ို့ သတ်သောရှသပဖင့်် လက်ဘတွွဲ့ဘမောင််းနှင်ဘလ့်ကျင့််မှုမျော်းအော်း

သချြ်ကောသင်တန််းဘကျောင််းတွင် အနည််းငယ်သော လိုြ်ဘဆောင်ရဘလ့်ရှပြီ်း တိုက်ြွွဲပဖစ်မှသော

တင့််အဘပမောက်အော်း စတင်ြစ်ခတ်ဖူ်းသူမျော်းြင် အမျော်းစိုရှလောခွဲ့်သည်။ ဘပခလျင်တြ်မျော်းအော်း
အဘထောက်အကူဘြ်းနိုင်ရန် ဘြါင််းစြ်ဘလ့်ကျင့််မှုမျော်းလည််း စနစ်တကျမပြြုံလြ
ို ်နိုငခ
် ွဲ့်ဘြ” ဟို
ဘဖော်ပြထော်းဘြသည်။
T-54 ဝလေါ့က င်ေါ့ဝရူးတင်ေါ့တစ်စီူးအတွင်ူးမ

အဝပမာက်ြစ်သမာူးဝနရာအာူး ဝတွွဲ့ရစဉ်
အဝပမာက်ဝပြာင်ူးဝနောက်ြတ်၏ ဝဘူးဘက်ရ
ခ န်ခွက်မာ TSh-20 telescopic sight ပဖစ်ဗြီူး
ယခင် Mk 4 periscope တွင်
ဝတွွဲ့ရသည်ေါ့ပြဿနောမ ာူးအာူး
ဝပဖရင်ူးရန်အတွက် eyepiece
အဝသြ ၀င်လာကာ အဝပမာက်နင်ေါ့အတ
လိုက်လမဝရွွဲ့လ ာူးဝသာ telescope အပဖစ်
ြွထ
ွဲ ွက်လာခွဲေါ့ြ သည်
မည်သြ
ိုို့ င်ပဖစ်ဘစကောမူ ဘပမောက်ဗီယက်နမ်အောဏောြိုငမ
် ျော်းအဘနပဖင့်် ယင််းတိုို့၏
သချြ်ကောစစ်ဆင်မှုဆိုင်ရော ပြဿနှာမျော်းနှင့််ြတ်သက်၍ သတထော်းမဘနကကပြီ်းပဖစ်သည်။
Operation Lam Son 719 မှ ရရှဘသောသင်ခန််းစောမျော်းအရ
ဘပမောက်ဗီယက်နမ်သချြ်ကောအဖွွဲွဲ့သော်းမျော်း၏ ဘလ့်ကျင့််မှုနှင့်် စွမ််းဘဆောင်ရည်မျော်းတွင်
ချြုံွဲ့ယွင််းချက်မျော်းစွောရှဘနသည်ကို ထင်ထင်ရှော်းရှော်းဘတွွဲ့ရှလောခွဲ့်ပြီ်း ၁၉၇၂ ခိုနှစ်
အီစတောထ်းို စစ်အတွက် ဆိုဗီယက်နှင့်် တရိုတ်တမ
ိုို့ ှ တင့််အစီ်းဘရမျော်းစွော
၀င်ဘရောက်လောပခင််းနှင့််အတူ တင့််တြ်ဖွွဲွဲ့အော်း ပြန်လည်မွမ်း် မရန် လအ
ို ြ်လောသည်။ ယင််းအတွက်
ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တင့််အဖွွဲွဲ့သော်းအဘရအတွက် စိုဘဆောင််းမှုမှော ြိုမိုတို်းြွော်းလောခွဲ့်ပြီ်း
အဘရ်းအကကီ်းဆို်းအချက်မှော သချြ်ကောသင်တန််းဘကျောင််းအဘနပဖင့်် ယခိုအခါ အဘကောင််းတကော့်
အဘကောင််းဆို်းဘသော ဘထောက်ြ့်မှုမျော်း ရရှဘလ့်ကျင့််လောနိုငပ် ြီဟူဘသော အချက်ြင်ပဖစ်သည်။
သင်တန််းသော်းသစ်မျော်းမှောလည််း အထက်တန််း၊ တကကသိုလ်နှင့်် ကွန်ပမျူနစ်ဘကဒါ

သင်တန််းဘကျောင််းဆင််းမျော်း ပဖစ်လောကကသပဖင့်် ယခင်ထက် ြညောဘရချန်ြိုမိုပမင့််မော်းလောြါသည်၊

ဘလ့်ကျင့််ဘရ်းကောလအော်း ဘလျော့်ချလိုက်ဘသော်လည််း ြိုမိုပြင််းထန်လောကော
အဘပခခသချြ်ကောသင်တန််းမှော ၃ လပဖစ်ဘသော်လည််း ဘနှာက်ထြ် ၆ လမှ ၉ လကကော
အထူ်းပြြုံသင်တန််းမျော်း ထြ်မတက်ဘရောက်ဘစပြီ်း ၁၉၇၂ ခိုနှစ်အတွင််း အရောရှ ၇၂၄ ဦ်းနှင့််
ကျွမ််းကျင်စစ်သည် ၂၃၃ ဦ်း သင်တန််းဆင််းနိုင်ခွဲ့်ြါသည်။
အထက်ြါအချက်မျော်းအော်း နှုင်း် ယှဉ်ပခင််းအော်းပဖင့်် ဘတောင်ဗီယက်နမ်နှင့််

ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တင့််အဖွွဲွဲ့သော်းမျော်းတွင် စစ်မှုထမ််းဘဆောင်ပခင််းနှင့််ြတ်သက်၍
အလွန်ကွွဲပြော်းဘသောဘနှာက်ခမျော်းမှ ပဖစ်တည်လောကကသည်ကို ပမင်ဘတွွဲ့နိုငက် ကမည်ပဖစ်သည်။
သိုဘသော်လည််း ၎င််းတိုို့နှစ်ဦ်းစလို်းတွင် ဆင်တူသည်မှော ၂ ဦ်းစလို်းသည် အကကီ်းစော်း
သချြ်ကောစစ်ဆင်မှုမျော်း လိုြ်ဘဆောင်ရန် မသင့််ဘလျော်သည့်် ဘပမအဘနအထော်းနှင့််
ြဋြကခတစ်ခိုအတွင််း သချြ်ကောစစ်ဆင်မှုအော်း အသို်းချရန် ကကြုံ်းြမ််းခွဲ့်ကကမှုြင်ပဖစ်သည်။ အဆိုြါ
ဘလ့်လောသင်ယူ ဘလ့်ကျင့််တည်ဘဆောက်မှုမျော်း၏ ရလဒ်အော်း ၁၉၇၁-၇၅ ခိုနှစ်မျော်း ကောလအတွင််း
ဘတောင်ဗီယက်နမ်နှင့်် လောအိုစစ်ဘပမပြင်မျော်းတွင် ထင်ထင်ရှော်းရှော်း ပမင်ဘတွွဲ့လောကကရဦ်းမည်
ပဖစ်ဘြသည်။
❖❖❖❖❖❖


တက
ို ြ
် စ
ွဲွ ဉ်မ ာူး
COMBAT
Operation Lam Son 719
အစီအမ
Operation Lam Son 719 အော်း အဆင့်် ၄ ဆင့်် ြိုင််းပခော်းထော်းသည်။ အဆင့်် ၁ တွင်
အဘမရကန်တြ်မျော်းြါ၀င်သည့်် Dewey Canyon II စစ်ဆင်မှုအော်း လိုြ်ဘဆောင်မည်ပဖစ်သည်။
ယင််းအဆင့်တ
် ွင် အမှတ်(၉)လမ််းမကကီ်းအော်း လောအိုနယ်စြ်ထ လမ််းြွငဘ
့်် နဘအောင်
အဘမရကန်ဘပခလျင်တြ်မျော်း၊ ဘလထီ်းတြ်မျော်းနှင့်် သချြ်ကောတြ်မျော်းမှ
ရှင််းလင််းတိုက်ခိုက်မည်ပဖစ်ကော ဘတောင်ဗီယက်နမ်တြ်မျော်းအတွက် ဘထောက်ြ့်ဘရ်းစခန််းမျော်း
ထည်ဘထောင်ဘြ်းပြီ်း ဘနှာင်အခါစစ်ဘပမပြင်မှ ဆိုတ်ခွောလောမည့််တြ်မျော်းအတွက်
ဘပခကိုတ်ရဘစမည် ပဖစ်ြါသည်။ ယင််းအပြင် ယခင်တက်ထ်းို စစ်ကောလအပြီ်းက စွန်ခ
ို့ ွောခွဲ့်ပြီ်း
ယခိုဘတောင်ဗီယက်နမ်တြ်မျော်းအော်း ဘထောက်ြရ
့် ောတွင် အချက်အပခောပဖစ်လောမည့််
ဘကဆန်စခန််းကကီ်းတွင်လည််း ပြန်လည်ဝင်ဘရောက် ဘနရောယူမည်ပဖစ်သည်။ သဘ
ိုို့ သော်
ယင််းဘနရောထက်ဘကျော်လွန်၍ အဘမရကန်တြ်မျော်း စစ်ဆင်မည်မဟိုတ်ြွဲ တြ်မျော်းအော်းလို်း
လောအို-ဘတောင်ဗီယက်နမ်နယ်စြ်မျဉ််းတွင် ရြ်တန်ို့ကကမည်ပဖစ်ြါသည်။ လောအိုနိုငင
် အတွင််း
လိုြ်ဘဆောင်မည့်် Operation Lam Son 719 မှောမူ ဘတောင်ဗီယက်နမ်တြ်မဘတော်ကသော
လ်းို လို်းလျော်းလျော်း ပြြုံလိုြ်ရမည့််စစ်ဆင်ဘရ်းပဖစ်ပြီ်း အဘမရကန်ဘလဘကကောင််းချီနှင့််
ဘလဘကကောင််းြစ်ကူမျော်းအပြင် တောဘဝ်းြစ်အဘပမောက်ကကီ်းမျော်းပဖင့််ြါ ဘထောက်ြ့်
ြစ်ကူဘြ်းသွော်းမည်ပဖစ်သည်။ အဆိုြါစစ်ဆင်ဘရ်းသည် နိုငင
် စိုတြ်မျော်း
ြါ၀င်မတိုက်ခိုက်ဘတော့်သည့််ဘနှာက်ြိုင််း ဘတောင်ဗီယက်နမ်တြ်မဘတော်အော်း စမ််းသြ်
မှတ်ဘကျောက်တင်လောမည့်် စစ်ဆင်ဘရ်းလည််း ပဖစ်ဘြသည်။
အဆင့်် ၂ တွငဘ
် တော့် M41A3 တင့််မျော်းတြ်ဆင်ဘြ်းထော်းသည့်် အမှတ်(၁၁) နှင့်် အမှတ်(၁၇)
သချြ်ကောပမင််းတြ်ရင််းမျော်း နှင့်် အင်ဂျင်နီယောတြ်မျော်း ြါ၀င်ပြီ်း ဗိုလ်မှျူ်းကကီ်း Nguyen Trong

Luat ဦ်းဘဆောင်ဘသော အမှတ်(၁)သချြ်ကောတြ်မဟောမှ နယ်စြ်အော်းပဖတ်ဘကျော်ချီတက်ကော

အမှတ်(၉)လမ််းမကကီ်းတဘလျှောက် အဘနှာက်ဘက်သိုို့ ချီတက်တိုက်ခိုက်ရမည်ပဖစ်သည်။
တချန်တည််းတွင်ြွဲ၊ ဘတောင်ဗီယက်နမ်ရန််းဂျော်းတြ်မျော်း၊ ဘလဘကကောင််းချီတြ်မျော်းနှင့််
ရဟတ်ယောဉ်ချီတြ်မျော်းအော်းလို်းအော်း လမ််းမကကီ်းတဖက်တချက်စီသိုို့ ရဟတ်ယောဉ်မျော်းပဖင့််
ြဘ
ိုို့ ဆောင်ချဘြ်းကော ြစ်ကူဘြ်းဘပခကိုတ် - Fire Support Base မျော်း တည်ဘဆောက်ပြီ်း
လမ််းအတိုင်း် ချီတက်လောမည့်် မမတော၀န်တြ်ဖွဲွဲ့ွ အော်း စို်းမို်းအကောအကွယ်ဘြ်းထော်းမည်
ပဖစ်ြါသည်။ အမှတ်(၁)သချြ်ကောတြ်မဟောသည် ဘလဘကကောင််းချီတြ်မျော်းဘနရောယူထော်းသည့််
Aloui သဘ
ိုို့ ရောက်ရှြါက အဘနှာက်ဘက် Tchepone သိုို့ ဆက်လက်ချီတက်ရန်ပဖစ်ပြီ်း
အမှတ်(၃)ဘလထီ်းတြ်မဟောနှင့်် တြ်ဆက်ရမည်ပဖစ်သည်။
Operation Lam Son 719 အတွင်ူး

လာအိုနိုင်ငအတွင်ူး ပဖတ်ဝက ာ်၀င်ဝရာက်ဝနသည်ေါ့
M41A3 တင်ေါ့ယာဉ်တန်ူးတစ်ခို
အဆင့်် ၃ တွင်မူ Tchepone ရှ တော၀န်တြ်ဖွွဲွဲ့နှင့်် ဘလဘကကောင််းချီတြ်မျော်းမှ

နယ်ဘပမအတွင််းရှ ရန်သူူ့စခန််းမျော်းအော်း ဖျက်စီ်းရန် နှင့်် ဦ်းတည်ရောအော်းလ်းို ရှ
ဆက်သွယ်ဘရ်းလမ််းဘကကောင််းမျော်းအော်း ဖျက်စီ်းရန်အတွက် ထ်းို စစ်မျော်းဆင်နွဲရမည်ပဖစ်သည်။
အဆြ
ို ါရည်မှန််းချက်ဘအောင်ပမင်ြါက အဆင့်် ၄ အော်း စတင်မည်ပဖစ်သည်၊ ယင််းမှော
ဘတောင်ဗီယက်နမ်တြ်မျော်း ဆိုတ်ခွောပခင််းပဖစ်ပြီ်း အမှတ်(၁)သချြ်ကောတြ်မဟောအဘနပဖင့််
အမှတ်(၉)လမ််းမကကီ်းအတိုင််းြင် နယ်စြ်အော်းပဖတ်ဘကျော်ကော အဘမရကန်တြ်မျော်း
ဘနရောယူထော်းသည့်် ဘကဆန်စခန််းသိုို့ ပြန်လည်ဆိုတ်ခွောမည်ပဖစ်ြါသည်။

ဘတောင်ဗီယက်နမ်သချြ်ကောတြ်ဖွဲ့ွွဲ အတွက် Operation Lam Son 719 အစီအမသည်

အဘတော်ြင်စွနစ
်ို့ ော်းရသည့်် အစီအမတစ်ရြ်ြင်။ ြထမအချက်အဘနပဖင့််
၎င််းတခ
ိုို့ ျီတက်/ဆိုတ်ခွောရမည့််လမ််းဘကကောင််းမျော်းမှော ကျဉ််းဘပမောင််းသည့်် တစ်လမ််းဘမောင််း
လမ််းမမျော်း ပဖစ်ဘနသည့််အပြင် လမ််းမဘဘ်းတွင်လည််း ရန်သူမျော်းအလွယ်တကူ
ြိုန််းဘအောင််းဘနနိုင်သည့်် ဘတောင်ကိုန််းပမင့််မျော်းစွော တည်ရှဘနဘသ်းသည်။ အကယ်၍သော
ရဟတ်ယောဉ်ချီတြ်မျော်း၏ စစ်နအကောအကွယ်ဘြ်းဘရ်းအစီအမ ြျက်ပြယ်သွော်းြါက
ဘတောင်ဗီယက်နမ်တင့််နှင့်် သချြ်ကောလူသယ်ယောဉ်မျော်းအော်း ရန်သူမှ အလွယ်တကူ
ခခြုံခိုတိုက်ခိုက်လောနိုငသ
် ည့်် အနတရောယ်ရှဘနြါသည်။ ဒိုတယမှော ဘတောင်ဗီယက်နမ်တိုို့
အသို်းချခွဲ့်သည့်် M41A3 တင့််အဖွွဲွဲ့အင်အော်း နည််းြါ်းလွန််းပခင််းြင်ပဖစ်သည်၊ အမှတ်(၁၁) နှင့််
အမှတ်(၁၇) ပမင််းတြ်ရင််း ၂ ခိုဘြါင််းမှ တင့်် ၁၇ စီ်းသော ယူဘဆောင်လောခွဲ့်ကကသည့််အပြင် ဘနှာက်ြိုင််း
စစ်ကူမျော်းဘရောက်ရှလောချန်တွင်လည််း သချြ်ကောအင်အော်းမှော အကန်ို့အသတ်ရှဘနဆွဲ ပဖစ်ြါသည်။
ရန်သူူ့အင်အော်းအဘပခအဘနမှောလည််း ထည့််သွင်း် စဉ််းစော်းရမည့််ကစစပဖစ်သည်။ တိုက်ြွွဲစဉ်
ဘနှာက်ြိုင််း၌ ဘပမောက်ဗီယက်နမ် တြ်ကကြ်ကကီ်းတစ်ဦ်းအော်း ဖမ််းမခွဲ့်ရော ယင််းအော်းစစ်ဘဆ်းချက်အရ
ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တိုို့သည် ဘတောင်ဗီယက်နမ်တြ်မျော်း၏
လောအိုနယ်စြ်ပဖတ်ဘကျော်စစ်ဆင်ဘရ်းအော်း သရှပြင်ဆင်ထော်းသည်မှော
လဘြါင််းမျော်းစွောကကောခွဲ့်ပြီပဖစ်ပြီ်း အဆြ
ို ါပခမ််းဘပခောက်မှုအော်း ရင်ဆိုင်ရန်အတွက်
တြ်မကကီ်းအင်အော်းရှ ဌောနချြုံြ်တစ်ခိုပဖစ်ဘသော အမှတ်(၇၀) Front အော်း ဖွင့််လှစ်ကော
ဘစောင့််ဆိုင်း် ဘနခွဲ့်သည်ဟူဘသော အချက်အော်း သရှခွဲ့်ရြါသည်၊ ယင််းမှော
ဘတောင်ဗီယက်နမ်တြ်မျော်းအကကော်း လျှြုံွဲ့၀ှက်အဆင့််ရှ အချက်အလက်ဘြါက်ကကော်းမှု
လွန်စွောဆို်းရွော်းဘနဘကကောင််း ပြသဘနပခင််းြင်။ ၎င််းဘပမောက်ဗီယက်နမ် အမှတ်(၇၀) Front တွင်
အမှတ်(၃၀၄)၊ အမှတ်(၃၀၈) နှင့်် အမှတ်(၃၂၀)ဘပခလျင်တြ်မမျော်း၊ အဘပမောက်တြ်ဖွဲွဲ့ွ မျော်း နှင့်် T-54
တင့််မျော်း PT-76 တင့််မျော်း တြ်ဆင်ထော်းသည့်် သချြ်ကောတြ်ရင််းကကီ်းတစ်ရင််းတိုို့
ြါ၀င်ဖွဲ့ွွဲ စည််းထော်းသည်။ အဘရ်းကကီ်းဆို်းအချက်မှော ဘတောင်ဗီယက်နမ်တင့််အဖွွဲွဲ့သော်းမျော်း
လောအိုနယ်စြ်အော်း ခက်ခက်ခွဲခွဲဘကျော်ပဖတ်ဘနရစဉ်တွင် ဘပမောက်ဗီယက်နမ်ဘပခလျင်နှင့််
သချြ်ကောတြ်မျော်းအော်းလ်းို လောအိုအဘရှွဲ့ြိုင်း် ဘပမအဘနအထော်းနှင့်် ရင််းနှီ်းကျွမ််း၀င်မရ
ှု ှနှင့််ဘနပြီ်း
ပဖစ်သည်ဟူဘသော အချက်ြင် ပဖစ်ြါသည်။


တိုက်ြွဲမ
ွ ာူးပဖစ်ြွာူးပခင်ူး
Dewey Canyon II စစ်ဆင်မှုအော်း ၁၉၇၁ ခိုနှစ် ဇန်န၀ါရီလ ၃၀ ရက်ဘနို့တွင် စတင်ခွဲ့်ရော

ခိုခမှုအနည််းငယ်သောကကြုံခွဲ့်ရပြီ်း ရက်သတတြတ် ၁ ြတ်အတွင််း ဘတောင်ဗီယက်နမ်ဘက်ပခမ််းရှ
အမှတ်(၉)လမ််းမကကီ်းအော်း အဘမရကန်တြ်မျော်းမှ ရှင််းလင််းနိုင်ခွဲ့်ကော ဘကဆန်စခန််းကကီ်းအော်း
ပြန်လည်ဖွင့််လှစ်နိုင်ခွဲ့်သည်။ ဘဖဘဖော်၀ါရီလ ၈ ရက်ဘနို့ ၁၀၀၀ နှာရီတွင်ဘတော့်
အမှတ်(၁)သချြ်ကောတြ်မဟောသည် လောအိုနယ်စြ်အော်း ပဖတ်ဘကျော်ကော အဘနှာက်ဘက်သိုို့
ဦ်းတည်ချီတက်ဘနပြီပဖစ်ကော ရောဘြါင််းမျော်းစွောဘသော ရဟတ်ယောဉ်မျော်းကလည််း
နယ်စြ်ပဖတ်ဘကျော်ြျသန််းပြီ်း FSB မျော်း တည်ဘဆောက်ရန်နှင့်် အဘရ်းကကီ်းဘနရောမျော်းအော်း
သမ််းြက
ို ်ရန် တြ်မျော်းအော်း ချဘြ်းလျက်ရှဘနပြီပဖစ်ရော Operation Lam Son 719
အမှန်တကယ်စတင်ခွဲ့်ပြီပဖစ်ြါသည်။
M41A3 တင်ေါ့မ ာူး Operation Lam Son 719 အတွက်

၁၉၇၁ ခိုနစ် ဝဖဝဖာ်၀ ရီလအဝစာြင
ို ်ူး၌
စိုစည်ူးပြင်ဆင်ဝန ကစဉ်
M41 တင်ေါ့မ ာူးနင်ေါ့အတ ဘယ်ဘက်တွင်
စစ်ဝပမပြင်အဝပမာက်တြ်ခွွဲမ ၁၇၅ မမ M107
ယာဉ်တင်အဝပမာက် အပြင် ညာဘက်တင
ွ ် M113
သခ ြ်ကာတင်ဝပခလ င်တြ်မ ာူးအာူး
ပမင်ဝတွွဲ့ ကရမည်ပဖစ်သည်
ဘတောင်ဗီယက်နမ်သချြ်ကောတြ်ဖွဲ့ွွဲ အတွက် Operation Lam Son 719 မှော

ကနဦ်းဘအောင်ပမင်မှုအနည််းငယ်ရရှသည့်် စစ်ဆင်မှုပဖစ်သည်။ သချြ်ကောတြ်တိုို့
ချီတက်ရောလမ််းဘကကောင််းတွင် ခိုခမှုအနည််းငယ်သော ကကြုံခွဲ့်ရဘသော်လည််း တိုက်ြွွဲအမျော်းစိုမှော
ဘလဘကကောင််းချီတြ်မျော်းဆင််းသက်သည့်် နယ်ဘပမတ၀ှက်တွင်သော ပဖစ်ြွော်းခွဲ့်ပြီ်း Aloui သိုို့
ဘဖဘဖော်၀ါရီလ ၁၀ ရက်ဘနို့အဘရောက် ချီတက်ြူ်းဘြါင််းနိုင်ခွဲ့်ြါသည်။ ယင််းအချန်တွင်

ဘလဘကကောင််းချီတြ်မျော်းမှောလည််း နယ်ဘပမအတွင််း FSB မျော်း အခိုင်အမော

တည်ဘဆောက်ထော်းနိုငပ် ြီပဖစ်သည်။ အဘမရကန်နှင့်် ဘတောင်ဗီယက်နမ်
ဘလဘကကောင််းြစ်ကူမျော်းကလည််း သချြ်ကောတြ်မျော်းအတွက် အကောအကွယ်တစ်ခို ပဖစ်ဘနခွဲ့်သည်၊
ဘနို့စဉ် အဘမရကန်ဘလယောဉ်မျော်းမှ ြျသန််းမှုအကကမ်ဘရ ၉၀၀ ခန်အ
ို့ ထ ြျသန််းတိုက်ခိုက်ဘြ်းခွဲ့်ပြီ်း
အမျော်းစိုမှော တိုက်ခိုက်ဘရ်းရဟတ်ယောဉ်မျော်းပဖစ်ကော B-52 Stratofortress မျော်း၏
ဘကကောက်မက်ဖွယ်ဘကောင််းဘလောက်ဘအောင် ပြင််းထန်ဘသော “Arc Light”
ဗို်းကကွဲတိုက်ခိုက်မမ
ှု ျော်းအြါအ၀င် တိုက်ဘလယောဉ်မျော်းစွောကလည််း ြါ၀င်တိုက်ခိုက်ဘြ်းခွဲ့်ပခင််း
ပဖစ်ြါသည်။
၁၉၇၁ ခိုနစ် နယ်စြ်ပဖတ်ဝက ာ်စစ်ဆင်မှုမ ာူးအတွငူး်

သမ်ူးဆည်ူးရမ PT-76 တင်တ
ေါ့ စ်စီူးအာူး
ဝတာင် ီယက်နမ်စစ်သည်မ ာူးမ စစ်ဝဆူးဝန ကစဉ်
PT-76 သည် M41 ကွဲေါ့သိုေ့ြင်
အဝြ ေါ့စာူးတင်ေါ့တစ်စီူးပဖစ်ဝသာ်လည်ူး
ကိုန်ူးဝရနစ်သွယ်စစ်ဆင်နိုင်စွမ်ူး အပြည်ေါ့အ၀ရသည်ေါ့
တိုက်ယာဉ်ပဖစ်သည်၊ ယင်ူးသည် အဝရွဲ့ဝတာင်အာရ၏
ဝရစြ်ဝြ မ ာူးဝသာ ဝပမပြင်မ ာူးတွင် အလွနအ
် သူးို တည်က
ေါ့ ာ
ဝရပြင်ပဖတ်ဝက ာ်ဝမာင်ူးနင်ဝနစဉ်တွင် တစ်နောရီ ၁၀.၂
ကီလိုမီတာနှုန်ူးပဖင်ေါ့ ဝမာင်ူးနင်နိုင်သည်ေါ့တင်ေါ့တစ်စီူး ပဖစ်ြ သည်
သဘ
ိုို့ သော်လည််း ပြဿနှာတချြုံွဲ့ကဘတော့် စတင်လောဘနပြီပဖစ်သည်။ ရောသီဥတို
ဆို်းရွော်းလောသပဖင့်် မူလကြင် ရလမ််းတစ်ခိုထက်မြိုဘသော လမ််းဘကကောင််းမှော
ြိုမိုဆို်းရွော်းလောြါသည်။ ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တြ်မျော်း အမှတ်(၉)လမ််းမကကီ်းဘြေါ်တွင်
စိုစည််းမလောသည်နှင့်အ
် မျှ ခိုခမှုမျော်းလည််း ြိုမိုမျော်းပြော်းလောခွဲ့်ပြီ်း ယင််း၏ရလဒ်အပဖစ်
တော၀န်တြ်ဖွဲွဲ့ွ သည် တစ်ြတ်ဘကျော်သည်အထ Aloui မှ ဆက်လက်ချီတက်နိုငပ် ခင််း မရှဘသ်းဘြ။
ဘပမောက်ဗီယက်နမ်ဘလယောဉ်ြစ်အဘပမောက်မျော်း၏ အဘရအတွက်နှင့်် ြစ်အော်းတမ
ိုို့ ှောလည််း
ြိုမိုမျော်းပြော်းလောခွဲ့်ပြီ်း မမဘလဘကကောင််းြစ်ကူမျော်း လိုြ်ဘဆောင်မှုအဘြေါ် ဘကောင််းဘကောင််းကကီ်း
ပခမ််းဘပခောက်လောနိုငခ
် ွဲ့်ပြီပဖစ်သည်။ FSB မျော်းအော်းလည််း ဝင
ို ်း် ြတ်တိုက်ခိုက်မှုမျော်း အကကမ်ကကမ်
လိုြ်ဘဆောင်လောဘနပြီပဖစ်သပဖင့်် ဘတောင်ဗီယက်နမ်တြ်မျူှ ်းမျော်း ဘခါင််းချင််းဆိုင်ကော
အဘနှာက်ဘက်သိုို့ ဆက်လက်ချီတက်ရန်သင့််မသင့်် ဘဆွ်းဘနွ်းဘနကကရဘလပြီ။



ဘဖဘဖော်၀ါရီလ ၂၅ ရက်ဘနို့တွင် ထ်းို စစ်၏ အဘရ်းြါဘသောပဖစ်ရြ်တစ်ခို ပဖစ်ြွော်းလောခွဲ့်သည်။

FSB Ranger South အော်း ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တြ်မျော်း စိုစည််းလောမှုဘကကောင့််
ဆိုတ်ခွောဘြ်းခွဲ့်ပြီ်းပဖစ်သည့််တိုငဘ
် အောင် Aloui ၏ ဘပမောက်ဘက်တွင်ရှသည့်် FSB 31 အော်း
ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တိုို့မှ T-54 တင့််မျော်းြါ၀င်ဘသော တင့််တြ်ဖွွဲွဲ့နှင့်် ဘပခလျင်တြ်မျော်းြူ်းဘြါင််းကော
ဘြါင််းစြ်လက်ရ်းို ြိုစစစ်ဆင်မှုြိုစပဖင့်် ၀င်ဘရောက်တိုက်ခိုက်ခွဲ့်ရော စခန််းကျဆို်းခွဲ့်ရြါသည်။
ယင််းအော်းတိုန်ို့ပြန်သည့််အဘနပဖင့်် အမှတ်(၁၇)သချြ်ကောပမင််းတြ်ရင််းမှ ဗိုလ်မှျူ်းကကီ်း Nguyen
Xuan Dung ဦ်းဘဆောင်သည့်် တော၀န်တြ်ဖွွဲွဲ့ နှင့်် အမှတ်(၁၁)သချြ်ကောပမင််းတြ်ရင််း
လက်ဘအောက်ခ တင့််တြ်ခွွဲ(၁)မှ M41A3 တင့်် ၅ စီ်း နှင့်် ဘလထီ်းတြ်ခွွဲ ၂ ခွွဲ
ြူ်းဘြါင််းအင်အော်းပဖည့််ထော်းသည့််တြ်ဖွွဲွဲ့အော်း ဘပမောက်ဘက်သခ
ိုို့ ျီတက်ကော FSB 31 အော်း
ပြန်လည်သမ််းြိုက်ရန် ဘစလတ်ခွဲ့်သည်။ သဘ
ိုို့ သော် အဆိုြါတြ်ဖွွဲွဲ့နှင့််ြတ်သက်၍ ကွွဲပြော်းမှုမျော်း
ရှဘနသည်ကို ဘတွွဲ့ရှရသည်။ Starry မှ အဆိုြါသချြ်ကောတြ်ဖွဲ့ွွဲ အော်း ဘဖဘဖော်၀ါရီလ ၁၈
ရက်ဘနို့တွင် ဘပမောက်ဘက်သခ
ိုို့ ျီတက်ရန် အမန်ို့ဘြ်းခွဲ့်ပြီ်း FSB 31 မကျဆို်းမီ ဘဖဘဖော်၀ါရီလ ၁၉
ရက်ဘနို့တွင် ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တင့််မျော်းနှင့်် ဘတွွဲ့ဆိုတိုက်ြွွဲပဖစ်ြွော်းသည်ဟို ဆိုထော်းသည်။
သဘ
ိုို့ သော်လည််း Nguyen Duy Hinh နှင့်် Ha Mai Viet တမ
ိုို့ ှောမူ အမန်ို့အော်း ၂၅ ရက်ဘနို့မှ
လက်ခရရှပခင််းပဖစ်ပြီ်း ၁၉ ရက်ဘနို့တွင် တိုက်ြွွဲပဖစ်ြွော်းသည့််မတ
ှ ်တမ််းမရှဟို ဆိုြါသည်။
၎င််းတန
ိုို့ ှစ်ဦ်းစလို်းမှော ဘတောင်ဗီယက်နမ်တြ်မဘတော်သော်း စစ်ပြန်ကကီ်းမျော်းပဖစ်သပဖင့််
ယခိုစောအိုြ်တွင် ယင််းတိုို့၏မှတ်တမ််းမျော်းအတိုင်း် သော ပဖစ်စဉ်မျော်းအော်း ဘဖော်ပြသွော်းမည်ပဖစ်သည်။
FSB 31 သိုို့ ချီတက်ရောလမ််းဘကကောင််းတွင် ဘတောင်ဗီယက်နမ်သချြ်ကောတြ်ဖွဲွဲ့ွ အော်း

ဘပမောက်ဗီယက်နမ် PT-76 တင့်် ၂ စီ်းမှ ခခြုံခိုတိုက်ခိုက်ခွဲ့်ရော M113 သချြ်ကောလူသယ်ယောဉ်တစ်စီ်း
ဆို်းရှု်းခွဲ့်ရသည်။ တြ်ဖွဲွဲ့ွ နှငအ
့်် တူြါလောဘသော M41A3 တင့််မျော်းမှ ခခြုံခိုမှုအော်း
အလျင်အပမန်တိုန်ို့ပြန်တိုက်ခိုက်ခွဲ့်ရော PT-76 တင်တ
့် စ်စီ်းအော်း သမ််းြက
ို ်ရရှခွဲ့်ြါသည်။ ယင််းဘနှာက်
ဆက်လက်ချီတက်ခွဲ့်ရော ဘဖဘဖော်၀ါရီလ ၂၆ ရက်ဘနို့တွင် FSB 31 အနီ်းသိုဘ
ို့ ရောက်ရှပြီ်း စခန််းအနီ်းရှ
ဘတောင်ကိုန််းတစ်ခိုဘြေါ်တွင် ဘနရောယူကော ခစစ်ပြင်ဆင်ထော်းခွဲ့်သည်။ ဘနှာက်တစ်ဘနို့မနက်တွင်
စခန််းတွင််းအဘပခအဘနအော်း မသရှရသပဖင့်် တြ်ဖွဲွွဲ့ြါတင့််မျော်းမှ စခန််းအတွင်း် သို့ို မှုင်း် ကျည်မျော်း
ြစ်ခတ်ဆက်သွယ်ခွဲ့်သည်။ သဘ
ိုို့ သော် စခန််းအတွင််းမှတိုန်ို့ပြန်မှုမှော တြ်ဖွဲွဲ့ွ အတွက်
လက်ငင််းပခမ််းဘပခောက်မှုပဖစ်လောခွဲ့်သည်၊ T-54 တင့််တြ်ခွွဲ ၁ ခွွဲ ထ်းို စစ်ဆင်ရန် တြ်ပဖနို့်ြပို ဖင့််
ချီတက်လောပခင််းြင်ပဖစ်ြါသည်။ ယင််းမှော M41 နှင့်် T-54 တင့််မျော်း ဗီယက်နမ်စစ်ဘပမပြင်တွင်

ြထမဆို်း ရင်ဆိုင်တိုက်ခိုက်ကကသည့်် ပဖစ်စဉ်ြင်ပဖစ်သည်။ တင့််အဘပမောက်ြစ်မှုကျွမ််းကျင်ပြီ်း

ဘလ့်ကျင့််သော်းပြည့််၀မှုဘကကောင့်် ထ်းို စစ်ဆင်လောသည့်် ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တင့််တြ်ခွွဲတစ်ခွွဲလို်း
ဘတောင်ဗီယက်နမ်တင့််တြ်ဖွဲွဲ့ွ ၏ ြစ်ခတ်မှုဘအောက်တွင် ဘပခမှုန််းခခွဲ့်ရပြီ်း ဘတောင်ဗီယက်နမ်ဘက်မှ
စစ်သည် ၁ ဦ်းသော ကျဆို်းခွဲ့်ြါသည်။
ဘတောင်ဗီယက်နမ်တိုို့အတွက် ဘအောင်ပမင်မှုမျော်း ထမ
ို ျှနှင့်် မရြ်ဆိုင်း် သွော်းဘသ်းဘြ။ ၁၃၀၀
နှာရီတ၀ှက်တွင် ဘနှာက်ထြ်ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တင့်် ၅ စီ်း မှ ဘတောင်ဗီယက်နမ်ခစစ်ဘနရောမျော်းသိုို့
ထ်းို စစ်ဆင်လောခွဲ့်ပြန်ပြီ်း ယခင်အတိုင်း် ြင် ၅ စီ်းစလို်း ဖျက်စီ်းပခင််းခခွဲ့်ရပြန်သည်။ ၁၄၀၀ နှင့်် ၁၅၀၀
နှာရီမျော်းအတွင််း ပဖစ်သွော်းသည့််တိုက်ြမ
ွွဲ ျော်းအတွင််း FSB 31 ရှ ဘပမောက်ဗယ
ီ က်နမ်
သချြ်ကောအော်းလ်းို ဖျက်စီ်းခခွဲ့်ရပြီ ပဖစ်ြါသည်။
သဘ
ိုို့ သော်လည််း ဘတောင်ဗီယက်နမ်တော၀န်တြ်ဖွဲွဲ့ွ သည် ဘနှာက်လောမည့််
တိုက်ခိုက်မမ
ှု ျော်းအော်း တွန််းလှန်နိုင်ရန်မဘသချောသပဖင့်် အမှတ်(၉)လမ််းမကကီ်းဆီသိုို့
ပြန်လည်ဆိုတ်ခွောခွဲ့်ရသည်။ ရည်မှန််းချက်နှင့်ြ
် တ်သက်၍ ဖအော်းမျော်းရှဘနဘသော်လည််း၊

ဘတောင်ဗီယက်နမ်တြ်မဘတော်သည် Operation Lam Son 719 အော်း ဆက်လက်ဆင်နွဲခွဲ့်ပြီ်း

မတ်လ ၆ ရက်ဘနို့တွင် ဘလထီ်းတြ်မျော်း Tchepone သိုို့ ဘရောက်ရှဘပခချနိုင်ခွဲ့်ြါသည်။
ဘတောင်ဗီယက်နမ်တြ်မျော်းမှ ၎င််းတဘ
ိုို့ တွွဲ့ရှရသမျှ ရန်သူူ့ဘထောက်ြဘ
့် ရ်းြစစည််းမျော်းအော်း
ဖျက်စီ်းသမ််းြက
ို ်ပြီ်းချန်တွင်ဘတော့် ရန်သူစစ်ကူမျော်း လောအိုနိုင်ငအတွင််း အမျော်းအပြော်း
မဘရောက်ရှလောမီ ဆိုတ်ခွောရန် အဘကကောင််းဖန်လောပြီပဖစ်သည်။ အမှတ်တကယ်လည််း
မတ်လအဘစောြိုင်း် မှစတင်ကော စစ်ဆင်ဘရ်းနယ်ဘပမအတွင်း် ရှ ဘပမောက်ဗီယက်နမ်
သချြ်ကောတြ်အင်အော်းမှော တြ်ရင််း ၂ ရင််းအင်အော်းအထ ဘရောက်ရှလောပြီ်းပဖစ်ကော
ဘတောင်ဗီယက်နမ် အမှတ်(၁)သချြ်ကောတြ်မဟောမှောမူ နယ်စြ်ပဖတ်ဘကျော်ချီတက်လောသည့််
အင်အော်းအနည််းငယ်ဘသော သချြ်ကောယောဉ်မျော်းပဖင့်် အင်အော်းပဖည့််ဘြ်းထော်းပြီ်း ပဖစ်ဘသော်လည််း
နှစ်ဘက်အင်အော်းမှော မျော်းစွောကွောပခော်းဘနဆွဲပဖစ်ြါသည်။
နယ်စြ်သိုေ့ပြန်လည်ဆိုတ်ခွာပခင်ူး
၂၀၀၂ ခိုနစ်အတွင်ူးက ရိုက်ကူးခွဲေါ့သညေါ့်

ဓာတ်ြိုတွင် ပမင်ဝတွွဲ့ရဝသာ
ဝကဆန်စစ်စခန်ူးကကီူးနငေါ့်ကြ်လ က်
စစ်မဇ
ွဲေါ့ ိုန်ူးဝဟာင်ူးအနီူးရ M41A3 တငေါ့်ြ က်တစ်စီူး
ဘတောင်ဗီယက်နမ် ဘပခလျင်တြ်မျော်း စတင်ဆိုတ်ခွောဘနစဉ်တွင် အမှတ်(၁)

သချြ်ကောတြ်မဟောမှော Aloui တ၀ှက်ရှ ခစစ်ဘနရောမျော်းတွင် ဘနရောယူထော်းဆွဲပဖစ်သည်၊ မတ်လ
၁၉ ရက်ဘနို့တွင်မှ ဆိုတ်ခွောခွင့်ရ
် ရှခွဲ့်ပြီ်း အမှတ်(၁၁)သချြ်ကောပမင််းတြ်ရင််းအော်း
ဘနှာက်ချန်ထော်းကော စတင်ဆိုတ်ခွောခွဲ့်ြါသည်။ Operation Lam Son 719 ၏

ဆိုတ်ခွောမှုအဆင့််အော်း စနစ်တကျ ပြီ်းဘပမောက်လိုြ်ဘဆောင်နိုငမ

် ည်ဟို ဘမျှောလ
် င့််ထော်းခွဲ့်ဘသော်လည််း
ထအ
ို တိုင်း် ပဖစ်မလောခွဲ့်ဘြ။ ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တြ်မျော်းမှ ဆိုတ်ခွောဘနသည့််
ဘတောင်ဗီယက်နမ်တြ်မျော်းအော်း စိုစည််းတိုက်ခိုက်လောသည်နှင့််အမျှ အမန်ို့ဘြ်းကွြ်ကွဲမှုမျော်း
ပြတ်ဘတောက်ကိုန်ပြီ်း နည််းဗျျူဟောအဆင့််တွင် ရှုြ်ဘထွ်းမှုမျော်း ပဖစ်ဘြေါ်လောဘစကော
အကျအဆ်းို မျော်းပြော်းဘစခွဲ့်ြါသည်။ M41A3 တိုက်ယောဉ်အဖွွဲွဲ့သော်းမျော်းနှင့်် အမှတ်(၁)
သချြ်ကောတြ်မဟောအတွက်မူ စစ်ဆင်ဘရ်းအပခော်းဘနရောမျော်းသိုို့ လဘ
ွဲ ပြောင််းဘြ်းလိုက်ရသပဖင့််
ဘလဘကကောင််းြစ်ကူမရရှဘတော့်မှုအပြင် အထက်ြါ ပြဿနှာမျော်းဘကကောင့်် အဘပခအဘနမျော်း
ြိုမိုဆို်းရွော်းလောခွဲ့်သည်။ ပဖစ်စဉ်တစ်ခို၌ စမ််းဘချောင််းတစ်ခိုအော်း ပဖတ်သန််းဘနစဉ်တွင် M41A3 တင့််
၂ စီ်းအော်း စွနခ
်ို့ ွောလိုက်ရသပဖင့်် အမှတ်(၁၁)သချြ်ကောပမင််းတြ်ရင််း၏ ဆိုတ်လမ််းအော်း
ြတ်မဘနဘစခွဲ့်ပြီ်း အဆြ
ို ါြတ်ဆိုို့မှုအော်း ဖယ်ရှော်းကော ဘရအတော်းအဆီ်းအော်း
ပဖတ်ဘကျော်ပြီ်းသည့််အချန်တွင်ဘတော့် တြ်ဖွဲွဲ့ွ ြိုင်တိုက်ယောဉ် ၁၇ စီ်း ရန်သူူ့ြစ်ခတ်မှုဘကကောင့််
ဆို်းရှု်းခွဲ့်ရပြီပဖစ်ြါသည်။ ယင််းနှင့်မ
် ပြီ်းဆို်းဘသ်းြွဲ ဆိုတ်ခွောရောလမ််းတဘလျှောက်တွငလ
် ည််း
အဆက်မပြတ် ခခြုံခိုတိုက်ခိုက်မခ
ှု ခွဲ့်ရပြီ်း M41A3 တင့်် ၄ စီ်း နှင့်် M113 သချြ်ကောယောဉ် ၁၃ စီ်း
ထြ်မဆို်းရ်းှု ခွဲ့်ရပြန်သည်။ ယခိုအခါ ရန်သူမျော်းစို်းမို်းထော်းပြီပဖစ်သည့်် နယ်စြ်မှ ၅
ကီလိုမီတောအကွော အမှတ်(၉)လမ််းမကကီ်းအော်း ဘရှောင်ရှော်းရန်အတွက် ဘတောင်ဗီယက်နမ်
သချြ်ကောတြ်မျော်းသည် ဘတောလမ််းမျော်းအော်း ဘရွ်းချယ်ဆိုတ်ခွောခွဲ့်ကကရပြီ်း ထလ
ို မ််းမျော်းတွငလ
် ည််း
ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တင့််ဖျက်အဖွွဲွဲ့မျော်း၏ တိုက်ခိုက်မအ
ှု ပြင် စက်ြိုင်း် ဆိုင်ရောချြုံွဲ့ယွင််းမှုမျော်းဘကကောင့််
တိုက်ယောဉ်မျော်းစွော ဆို်းရှု်းရပြန်သည်။ နယ်စြ်အနီ်းရှ Sepon ပမစ်အော်း ပဖတ်ဘကျော်ကော
ြျသန််းရက
ို ်ကူ်းခွဲ့်သည့်် ဘဝဟင်ဓောတ်ြိုတစ်ြိုြါ အချက်အလက်မျော်းအရ စိုစိုဘြါင််း M41A3 တင့်် ၂၂
စီ်း အပြင် M113 သချြ်ကောယောဉ် ၅၄ စီ်းအော်း ထော်းရစ်စွန်ို့ခွောခွဲ့်ရသည်အထ
ဆို်းရွော်းခွဲ့်ပခင််းပဖစ်ြါသည်။
၁၂.၇ မမ DShKM စက်ဝသနတ်ကကီူးအာူး ဝလဝ ကာင်ူးရန်သာမက

ဝပခလ င်ရန်မြ ကာကွယန
် ိုင်ရန်အတွက် T-54 ဆိုလည်အမ ာူးစိုတွင်
စပြ တြ်ဆင်ဝြူးထာူးပခင်ူးပဖစ်သည်
ယင်ူးနင်ေါ့အတ ၁၂.၇ x ၁၀၈ မမ စက်ဝသနတ်က ည် ၆၀ ဆန်ေ့
က ည်ဝဘာက်ြ တွွဲဖက်တြ်ဆင်ဝြူးထာူးသည်
က ည်တစ်ဝဘာက်အာူး ဝသနတ်တင
ွ ်တြ်ဆင်ကာ
ဝနောက်ထြ်က ည်ဝဘာက် ၄ ခိုအာူး ဆိုလည်အတွင်ူးရ
က ည်ထိုူးသမာူးဝနရာတွင် သိုဝလာင်ထာူးဝစဗြီူး
စိုစိုဝြ င်ူးက ည်ဝတာင်ေါ့ဝရ ၃၀၀ အထ သယ်ဝဆာင်လာနိုင်ဝစြ သည်

ပြန်လည်စဖ
ို ွဲွဲ့ွ ပြင်ဆင်ပခင်ူး
Operation Lam Son 719 သည် ၁၉၇၁ ခိုနှစ် ဧပြီလ ၆ ရက်ဘနို့တွင်

တရော်း၀င်ပြီ်းဆို်းသွော်းခွဲ့်ပြီပဖစ်ပြီ်း စစ်ဆင်ဘရ်းအတွင််း အမှတ်(၁)သချြ်ကောတြ်မဟောအဘနပဖင့််
မူလအင်အော်း၏ ၆၀ ရောခိုငန
် ှုန််းခန်ို့ ဆို်းရှု်းခွဲ့်ရြါသည်။ ကျန်ရှသည့်် M41A3
တိုက်ယောဉ်အဖွွဲွဲ့သော်းမျော်းအတွက်မူ Lam Son 719 စစ်ဆင်ဘရ်းသည် အဘတွွဲ့အကကြုံနှင့််
သင်ခန််းစောမျော်းစွော ရရှခွဲ့်သည့်် စစ်ဆင်ဘရ်းပဖစ်သည်။ တစ်ဖက်တွင်လည််း
မမတအ
ိုို့ ဘြါ ့်စော်းတင့််မျော်းအော်း တင့််အဘပမောက်ြစ်ခတ်မှု ကျွမ််းကျင်သည့််
တိုက်ယောဉ်အဖွွဲွဲ့သော်းမျော်းပဖင့်် ဘြါင််းစြ်အသို်းချရောတွင်ဘတော့် ရန်သူဘပမောက်ဗီယက်နမ်တိုို့၏ T-54
တင့််မျော်းြါ၀င်ဘသော ြစ်အော်းနှင့်် အကောအကွယ်ဘကောင််းမွန်သည့်် တင့််တြ်ဖွွဲွဲ့မျော်းကိုြင်
ဘပခမှုန််းြစ်နိုင်သည်ဟူဘသောအချက်အော်း သက်ဘသပြနိုငခ
် ွဲ့်ြါသည်။ ဘပမောက်ဗီယက်နမ်
သချြ်ကောတြ်ဖွွဲွဲ့အဘနပဖင့််လည််း Operation Lam Son 719 မှ စစ်ဘပမပြင်တွင် ဆိုဗီယက်စတိုင်
သချြ်ကောတိုက်ယောဉ်မျော်းအော်း စိုခြြုံအသို်းချပခင််းသည် ဘအောင်ပမင်မှုရရှရန် အောမမခဘကကောင််း
သင်ခန််းစောအော်း နှာ်းလည်သဘဘောဘြါက်သွော်းဘစခွဲ့်သည်။ T-54 တင်အ
့် ဖွွဲွဲ့သော်းမျော်းအဘနပဖင့််
ြစ်မှတ်ချန်တွယ်ရောတွင် လွန်စွောဘနှ်းဘကွ်းခွဲ့်ပြီ်း စစ်ကစော်းရောတွင်လည််း ဘကောင််းမွန်မှုမရှခွဲ့်ဘြ။
မျှတစွောသို်းသြ်ရလျင်ဘတော့် ဘပမောက်ဗီယက်နမ် T-54 တင့််အဖွွဲွဲ့သော်းမျော်းအဘနပဖင့််
အဘမရကန်တိုက်ဘလယောဉ်မျော်း၏ အဆက်မပြတ်ဘသော ပခမ််းဘပခောက်မှုအပြင် T-54 တင့််မျော်းအော်း
အမျော်းဆို်းဖျက်စီ်းနိုငခ
် ွဲ့်သည့်် တိုက်ခိုက်ဘရ်းရဟတ်ယောဉ်မျော်း၏ ရန်ပြြုံမအ
ှု ော်း
အမျော်းဆို်းခခွဲ့်ရသူမျော်း ပဖစ်ြါသည်။ ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တြ်မဘတော်ဘက်တွင် Operation Lam
Son 719 အတွင််း T-54 ြင်မတိုက်ြွွဲဝင်တင့််၊ PT-76 နှင့်် T-34 အဘြါ ့်စော်းတင့်် စိုစိုဘြါင််း ၁၀၆ စီ်း
ဆို်းရှု်းခွဲ့်ပြီ်း နည််းြါ်းလှသည့်် တင့််တင့််ချင််း ရင်ဆိုငတ
် ိုက်ြွွဲမျော်းတွင်လည််း
ဆိုဗီယက်တင့််နည််းဗျျူဟောမျော်းအော်း တန်ပြန်ရန် အဘမရကန်တိုို့ သင်တန််းဘြ်းထော်းသည့််
ဘတောင်ဗီယက်နမ် သချြ်ကောစစ်သည်မျော်းအော်း ယှဉ်ပြြုံငန
် ိုငပ် ခင််းမရှခွဲ့်ဘြ။ အပခော်းဆို်းရှု်းမှုမျော်း
အဘနပဖင့်် ထရြ်ကော်း ၂၉၁ စီ်း၊ ခွဲယမ််းတန်ချန် ၁၁၆,၀၀၀ တန်၊ ဓောတ်ဆီြီြါ ၁.၃ သန််း နှင့််
စစ်သည် ၁၃,၀၀၀ ခန်ို့ ကျဆို်းခွဲ့်ရြါသည်။
ထသ
ို ိုို့ ရန်သူူ့ဘက်မှ ဆို်းရ်းှု မှုမျော်းပြော်းသည့််တိုင် ဘတောင်ဗီယက်တိုို့၏ ဗရမ််းဗတောဆန်ဘသော
ဆိုတ်ခွောမှုက မမသချြ်ကောတြ်မျော်းအော်း ြိုမိုထခိုက်ဘစခွဲ့်ရသည်။ ဘတောင်ဗီယက်နမ်

နယ်ဘပမအတွင််းသိုို့ ဘနှာက်ဆို်းဘသော သချြ်ကောတြ်ဖွဲွဲ့ွ ပဖတ်ကူ်းချန်တွင် M41A3 တင့်် ၅၄ စီ်း

ဆို်းရှု်းခွဲ့်ရပြီ်းပဖစ်သည်။ အဆြ
ို ါအဘရအတွက်မျော်းထွဲမှ အချြုံွဲ့မှော ဘပမောက်ဗီယက်နမ် T-54
မျော်း၏ဖျက်စီ်းပခင််းခရသည်ဟို ယူဆရဘသော်လည််း အမျော်းစိုမှော RPG မျော်း သိုို့
ဘနှာက်ြွင့််ရင
ို ်ဖယ်မျော်း တြ်ဆင်ထော်းသည့်် ဘပမောက်ဗယ
ီ က်နမ်တင့််ဖျက်အဖွွဲွဲ့မျော်း နှင့််
အဘပမောက်ြစ်ခတ်မှုမျော်းဘကကောင့်် ြျက်စီ်းခွဲ့်ရပခင််းပဖစ်ြါသည်။ တိုက်ယောဉ်တချြုံွဲ့မှောမူ
စစ်ကစော်းရန်ခက်ခွဲဘသော ဘပမအဘနအထော်းဘကကောင့်် ပဖစ်ဘြေါ်လောသည့်် ချြုံွဲ့ယွင််းမှုမျော်းဘကကောင့််
စွနခ
်ို့ ွောခွဲ့်ရပခင််းပဖစ်သည်။
Operation Lam Son 719 အပြီ်း တိုက်ြွွဲ၏အကျြုံ်းဆက်မျော်းနှင့်် ဘတောင်ဗီယက်နမ်

ဘပမောက်ဗီယက်နမ် ၂ ဘက်စလ်းို မကင််းနိုင်ခွဲ့်ကျဘြ။ ဘတောင်ဗီယက်နှင့််
ဘပမောက်ဗီယက်နမ်သချြ်ကောတြ်ဖွဲ့ွွဲ ၂ ခိုစလ်းို ြင် ၁၉၇၁ နှင့်် ၁၉၇၂ ခိုနှစ်မျော်းအတွင််း
အင်အော်းစိုဘဆောင််းမှု၊ ဘလ့်ကျင့််မှုမျော်းအော်း အပြင််းအထန် ပမြှင့်တ
် င်ပြြုံလိုြ်ခွဲ့်ကကပြီ်း
တိုက်ယောဉ်သစ်မျော်း လက်ခရရှခွဲ့်ပခင််းဘကကောင့်် အင်အော်းလည််း ဘတောင့််တင််းလောကကသည်ကို
ဘတွွဲ့ရှရဘြသည်။ ဘတောင်ဗီယက်နမ်တိုို့အတွက်မူ အထင်ရှော်းဆို်းဘသော တို်းတက်မှုတစ်ခိုမှော
M48A3 ြက်တန်တင့််မျော်းပဖင့််သော ဖွွဲွဲ့စည််းထော်းသည့်် အမှတ်(၂၀)တင့််တြ်ရင််းအော်း
ဖွွဲွဲ့စည််းနိုင်ခွဲ့်ပခင််းြင်ပဖစ်ပြီ်း စစ်ဘပမပြင်တွင် အဘတွွဲ့ရမျော်းလောသည့်် ဘပမောက်ဗီယက်နမ် T-54
တင့််မျော်းနှင့်် သချြ်ကောအကောအကွယ်တွင် အတန််းအစော်းတူညီဘသော အလတ်စော်းတင့််တြ်ဖွွဲွဲ့
တစ်ခိုအော်း တည်ဘထောင်လောနိုငခ
် ွဲ့်ပြီ ပဖစ်ြါသည်။
အီစတာထိုူးစစ်ပဖစ်ြွာူးပခင်ူး
ဘပမောက်ဗီယက်နမ် T-54/Type 59 တင့််မျော်းနှင့်် ဘတောင်ဗီယက်နမ် M41A3 တင့််မျော်းအကကော်း

အကကီ်းအကျယ် အော်းပြြုံင်မှုမောှ အီစတောထ်းို စစ်ဟို လူသမျော်းသည့်် စစ်ဆင်မှုပဖစ်ြွော်းဘနစဉ် ၁၉၇၂
ခိုနှစ် မတ်လ ၃၀ ရက်ဘနို့တွင် ပဖစ်ြောွ ်းခွဲ့်သည်။ အီစတောထ်းို စစ်မှော ၁၉၆၈ ခိုနှစ်
တက်ထို်းစစ်ကွဲ့်သိုို့ြင် ရည်မှန််းချက်ကကီ်းမော်းသည့်် စစ်ဆင်မှုပဖစ်ပြီ်း Tay Ninh ၏ ဘပမောက်ဘက်
စစ်မဇ
ွဲ့် ိုန်မှသည် အဘနှာက်ဘပမောက်ဘက် ဆိုင်ဂိုပမြုံွဲ့ဘတော်အထ ဘတောင်ဗီယက်နမ်စစ်တိုင်း် ကကီ်း ၄
ခိုအော်း သမ််းြိုက်ဘပခမှုန််းနိုင်ရန် ကကြုံ်းြမ််းခွဲ့်ပခင််းပဖစ်ဘြသည်။ ဘပမောက်ဗယ
ီ က်နမ်

သချြ်ကောတြ်မျော်းက အဓကဘနရောမှ ြါ၀င်ခွဲ့်မှုကလည််း အဆြ

ို ါစစ်ဆင်မှုအော်း ထင်ရှော်းဘစသည့််
အချက်ြင်ပဖစ်သည်။ ယခိုအခါတွင် T-54 နှင့်် Type 59 အလတ်စော်းတင့််မျော်း၊ PT-76 နှင့်် T-34
အဘြါ ့်စော်းတင့််မျော်းသည် သမော်းရ်းို ကျထ်းို စစ်ပဖစ်သည့််အော်းဘလျော်စွော ဘရှွဲ့တန််းကျကျြင်
ဘပခလျင်တြ်မျော်းနှင့်် ြါ၀င်တိုက်ခိုက်ဘနကကပြီ ပဖစ်ြါသည်။
Tay Ninh အနီူး အမတ်(၁)လမ်ူးမကကီူးတဝလျှာက်

ခစစ်ဝနရာမ ာူးတွင် ဝနရာယထာူးသည်ေါ့
M48A3 တင်ေါ့ဝြေါ်တွင် ဓာတ်ြိုရိုက်ခ
ြေ့ိုစ်ဝြူးဝန ကဝသာ ဝတာင် ီယက်နမ်စစ်သည်မ ာူး
M48 Patton တင်ေါ့သည် ီယက်နမ်စစ်ြအ
ွွဲ တွင်ူး
အဝမရကန် ကည်ူးတြ် နင်ေါ့ မရင်ူးတြ်ဖွဲ့ွွဲ တေ့ိုမ
အဓကအသိုူးပြ ခွဲေါ့ဝသာ ြင်မတိုက်ြွဲ၀
ွ င်တင်ေါ့ပဖစ်ကာ
၉၀ မမ M1 အဝပမာက် တြ်ဆင်ထာူးဗြီူး
သခ ြ်ကာအထဆိုူးပဖစ်သည်ေါ့ ဆိုလည်ဝရွဲ့သခ ြ်ကာမာ
၁၇၈ မီလီမီတာအထ ရြ သည်
အီစတောထ်းို စစ်သည် ၁၉၇၂ ခိုနှစ် ဘအောက်တိုဘောလ ၂၂ ရက်ဘနို့အထ ကကောပမင့််ခွဲ့်ဘသော

အလွန်ကကီ်းမော်းသည့်် စစ်ဆင်မကှု ကီ်းပဖစ်ပြီ်း ယခိုစောအိုြ်တွင် အဆိုြါစစ်ဆင်ဘရ်းကကီ်းအတွင််း
ပဖစ်ြွော်းခွဲ့်သည့်် မျော်းပြော်းလှဘသော သချြ်ကောစစ်ဆင်မမ
ှု ျော်းအော်း ဘဖော်ပြနိုငရ
် န် ခက်ခွဲလှြါသည်။
ယင််းအစော်း ယခိုစောအိုြ်တွင် စစ်တိုင််းကကီ်း ၃ တိုင််းအတွင််းရှ နည််းဗျျူဟောအဆင့်် တြ်ပဖန်ို့မှုမျော်းမှ
M41 တင့်် နှင့်် T-54 တင့််တိုို့ ဘတွွဲ့ဆိုတိုက်ြွွဲ၀င်ခွဲ့်ကကဘသော တိုက်ြမ
ွွဲ ျော်းအော်းသော
ဘဖော်ပြသွော်းမည်ပဖစ်သည်။
စစ်တင
ို ်ူး(၁)အတွငူး် မတိုကြ
် ွဲွမ ာူး
် အတွင််းသိုို့ ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တြ်မျော်း အလို်းအရင််းပဖင့််
၀င်ဘရောက်လောမှုမောှ စစ်တိုင််း(၁)အတွင််း အမျော်းဆို်းပဖစ်ခွဲ့်ပြီ်း စစ်မဇ
ွဲ့် ိုန်နှင့််

အဘနှာက်ဘပမောက်ဘက်နယ်စြ်မှဘန၍ ပဖတ်ဘကျော်တိုက်ခိုက်လောပခင််းပဖစ်သည်၊
အဆြ
ို ါတိုက်ခိုက်မှုတွင် ဘပခလျင်တြ်မ ၃ ခို နှင့်် တင့််အစီ်း ၁၅၀ ြါဝင်ကော ရည်မှန််းချက်မှော
စီရင်စိုပမြုံွဲ့ဘတော်ပဖစ်သည့်် Quang Tri အော်း သမ််းြိုက်ရန်ြင်။ ခိုခသူ ဘတောင်ဗီယက်နမ်တြ်မျော်း
လက်၀ယ်ရှ သချြ်ကောတြ်ဖွဲွဲ့ွ အမျော်းစိုမှော M41A3 တင့်် နှင့်် M113 သချြ်ကောတြ်ရင််း ၄ ရင််း
ြါ၀င်ဘသော အမှတ်(၁)သချြ်ကောတြ်မဟောမှပဖစ်ပြီ်း အမှတ်(၂၀)တင့််တြ်ရင််းမှ M48 Patton
အလတ်စော်းတင့်် ၄၄ စီ်းလည််း အော်းပဖည့််ထော်းခွဲ့်ပြီ်း ပဖစ်ြါသည်။
၁၉၇၂ ခိုနှစ် အီစတောထို်းစစ်အတွင််းမှ ဘပမောက်ဗယ

ီ က်နမ်သချြ်ကောတြ်ဖွဲွွဲ့မျော်း
အမတ်(၂၀၁)သခ ြ်ကာတြ်ရင်ူးကကီူး (သခ ြ်ကာတြ်ရင်ူး × ၃ ရင်ူး)
အမတ်(၂၀၂)သခ ြ်ကာတြ်ရင်ူးကကီူး (သခ ြ်ကာတြ်ရင်ူး × ၂ ရင်ူး + ယနတယာူးတြ်ရင်ူး × ၂ ရင်ူး)
အမတ်(၂၀၃)သခ ြ်ကာတြ်ရင်ူးကကီူး (သခ ြ်ကာတြ်ရင်ူး × ၃ ရင်ူး)
အမတ်(၁၉၅)သခ ြ်ကာတြ်ရင်ူး
အမတ်(၆)သခ ြ်ကာတြ်ရင်ူး
အမတ်(၂၀)သခ ြ်ကာတြ်ရင်ူး
အမတ်(၂၁)သခ ြ်ကာတြ်ရင်ူး
အမတ်(၁၀)သခ ြ်ကာသင်တန်ူးဝက ာင်ူးနငေါ့် လက်ဝအာက်ခတြ်မ ာူး
သီူးပခာူးသခ ြ်ကာတြ်ခွွဲ × ၁၂ ခွွဲ
အမတ်(၅၁၀)သခ ြ်ကာဝလဝ ကာင်ူးရန်ကာကွယ်ဝရူးတြ်ဖွဲွဲ့ွ
အဘပမောက်မျော်းပဖင့်် အပြင််းအထန် ကကြုံတင်ဘပခမှုန််းမှုပြြုံလိုြ်ပြီ်းဘနှာက်တွင်ဘတော့်

ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တြ်မျော်းသည် မတ်လ ၃၀ ရက်ဘနို့၌ အဘနှာက်ဘက်နှင့််
ဘပမောက်ဘက်နယ်စြ်မျော်းမှဘန၍ ဘတောင်ဗီယက်နမ်နယ်ဘပမအတွင််း
ပဖတ်ဘကျော်၀င်ဘရောက်လောခွဲ့်ပြီ်း အဘနှာက်ဘက်မှ ၀င်ဘရောက်လောသည့််တြ်မျော်းတွင် အမှတ်(၃၉၇)
သချြ်ကောတြ်ရင််းမှ တင့််မျော်း ြါ၀င်လောကော စစ်မဇ
ွဲ့် ိုန်မှပဖတ်ဘကျော်လောသည့်် တြ်မျော်းအော်းမူ
အမှတ်(၄)သချြ်ကောတြ်ရင််းမှ ဦ်းဘဆောင်လောခွဲ့်ပခင််းပဖစ်သည်။ ဘပမောက်ဘက်တွင်မူ ထ်းို စစ်မျဉ််းမှော
အဘရှွဲ့ဘတောင်ဘက်တွင် Dong Ha အော်း ပဖတ်ကော Quang Tri တွင် လမ််းဆို်းသည့််
အမှတ်(၁)လမ််းမကကီ်းအတိုင််း ထ်းို စစ်ဆင်တိုက်ခိုက်ရန်ပဖစ်ပြီ်း အဘရှွဲ့အဘနှာက်

သွယ်တန််းဘနသည့်် အမှတ်(၉)လမ််းမကကီ်းအတိုင််း Cam Lo သဦ

ိုို့ ်းတည်ကော အဘရှွဲ့ဘက်ရှ Dong
Ha သိုို့ ချီတက်တိုက်ခိုက်ဦ်းမည်လည််း ပဖစ်ြါသည်။
၁၉၇၂ ခိုနစ် အီစတာထိုူးစစ်အတွင်ူး

Quang Tri စစ်ဝပမပြင်တင
ွ ် ဆိုူးရှုူးခွဲေါ့ရသည်ေါ့
ဝတာင် ယ
ီ က်နမ် M41A3 တင်ေါ့တစ်စီူး
အီစတောထ်းို စစ်ကနဦ်းအဆင်မ
့် ျော်းတွင် PAVN သချြ်ကောတြ်မျော်းအော်း အဓက
တွန််းလှန်ထော်းနိုငခ
် ွဲ့်သည်မှော M41A3 Walker Bulldog တင့််မျော်းမဟိုတ်ြွဲ M48A3 Patton
တင့််မျော်းသော ပဖစ်သည်။ ဧပြီလ ၂ ရက်ဘနို့ Dong Ha တ၀ှက်တွငပ် ဖစ်ြွော်းသည့်် M48 နှင့်် T-54
တင့််တိုက်ြွွဲမျော်းအတွင်း် ဘတောင်ဗီယက်နမ် M48 တင့််မျော်းမှ PT-76 ကိုန််းဘရနှစ်သွယ်သွော်း
အဘြါ ့်စော်းတင့်် ၉ စီ်းနှင့်် T-54 အလတ်စော်းတင့်် ၂ စီ်းအော်း မီတော ၃,၀၀၀ အကွောအဘဝ်းမှ
ဖျက်စီ်းြစ်နိုငခ
် ွဲ့်သည်ကို ဘတွွဲ့ရှရသည်၊ ဘပမောက်ဗယ
ီ က်နမ်တင့််အဖွွဲွဲ့သော်းမျော်းမှောမူ
အဆြ
ို ါအကွောအဘဝ်းမှဘန၍ ချန်တွယ်ြစ်ခတ်ရန် မပဖစ်နိုင်ခွဲ့်ြွဲ ရန်သူအော်း တဖက်သတ်
ြစ်ခတ်ဘပခမှုန််းခွင့်် ဘြ်းထော်းသလိုြင် ပဖစ်ခွဲ့်ရြါသည်။ M48 တင့််မျော်းအဘနပဖင့််
ရန်သူူ့တိုက်ယောဉ်မျော်း ဘမောင််းနှင်ဘနစဉ်တွငြ
် င် ဘပခမှုန််းနိုင်ခွဲ့်သည်ဟို ဆိုနိုငပ် ြီ်း ဧပြီလ ၉ ရက်ဘနို့
Dong Ha အဘနှာက်ဘက်တဝှက်တွင်လည််း M48 တင့််မျော်းမှ T-54 တင့်် ၁၆ စီ်း နှင့်် Type 59 တင့််
၁ စီ်းအော်း ြစ်ခတ်ဘချမှုန််းနိုငခ
် ွဲ့်ပြန်ြါသည်။ သဘ
ိုို့ သော်လည််း M41 တင့််မျော်းနှင့််
ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တင့််မျော်း ရင်ဆိုင်ဘတွွဲ့ရောတွင်ဘတော့် Operation Lam Son 719 အတွင််းမှကွဲ့်သိုို့
ရလဒ်ဘကောင််းမျော်း ပြန်လည်ရရှပခင််း မရှဘတော့်ဘြ။ အမှတ်(၁၁)သချြ်ကောပမင််းတြ်ရင််းကကီ်းမှ
M41A3 တင့််မျော်းနှင့်် ဘပမောက်ဗီယက်နမ်သချြ်ကောတြ်မျော်း Cam Lo ရှ ဘရအတော်းအဆီ်းတစ်ခိုတွင်
ရင်ဆိုင်ဘတွွဲ့ကကရော M41A3 တင့််တြ်ခွွဲတစ်ခွွဲလ်းို ဆို်းရှု်းသည်အထ ဆို်းရွော်းခွဲ့်ရြါသည်။
မည်သြ
ိုို့ င်ပဖစ်ဘစကောမူ ဘတောင်ဗီယက်နမ်တြ်မျော်းအဘနပဖင့်် Mieu Giang နှင့်် Cua Viet

ပမစ်မျော်းတဘလျှောက် ခစစ်ဘနရောမျော်းအော်း ဆက်လက်ထန််းသမ််းထော်းနိုငဆ

် ွဲြင်ပဖစ်ပြီ်း
အမှတ်(၁)သချြ်ကောတြ်မဟောအော်းလည််း စစ်တိုင််း(၃)မှ ဘရောက်ရှလောဘသော အမှတ်(၁၈)
သချြ်ကောပမင််းတြ်ရင််းပဖင့်် အော်းပဖည့််ထော်းနိုငပ် ြီပဖစ်သည်။ ဘတောင်ဗီယက်နမ်တသ
ိုို့ ည် Operation
Lam Son 729 အမည်ရှ တန်ပြန်ထို်းစစ်တစ်ခိုအော်းြင် ဧပြီလ ၉ ရက်ဘနို့တွင် ဆင်နွဲခွဲ့်ပြီ်း ဧပြီလ
၂၄ ရက်ဘနို့တွင်ဘတော့် ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တမ
ိုို့ ှ တွန််းလှန်ြစ်ခွဲ့်ြါသည်။ ထိုအချန်တွင်
တိုက်ြွွဲတွင်ဆ်းို ရှု်းမှုမျော်းသောမက ဘထောက်ြဘ
့် ရ်းနှင့်် ပြြုံပြင်ထန််းသမ််းဘရ်းပြဿနှာမျော်းဘကကောင့်် M41
တင့််ဆို်းရှု်းမှုမှော အပမင့််ဆို်းအဘပခအဘနသိုို့ ဘရောက်ရှဘနပြီပဖစ်သည်။ ဧပြီလ ၂၅
ရက်ဘနို့စောရင််းမျော်းအရ စိုစိုဘြါင််း M41 နှင့်် M48 တင့််အစီ်းဘရ ၃၇ စီ်းအထ ဆို်းရှု်းခွဲ့်ရပြီပဖစ်ပြီ်း
အချြုံွဲ့မှော ဧပြီလ ၂၃ ရက်ဘနို့ကမှ ဗီယက်နမ်စစ်ဘပမပြင်တွင် စတင်အသို်းချလောဘသော
၀ိုင်ယောြွဲ့်ထန််းစနစ်သို်း ဆိုဗီယက်လိုြ် 9M14 Malyutka (AT-3 “Sagger”)
တင့််ဖျက်ြွဲ့်ထန််းဒို်းမျော်းပဖင့်် ဖျက်စီ်းခခွဲ့်ရပခင််းပဖစ်ဘြသည်။
ဧပြီလ ၂၇ ရက်ဘနို့တင
ွ ် Quang Tri အော်း ဦ်းတည်ကော ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တြ်မျော်း
စတင်ထ်းို စစ်ဆင်ခွဲ့်သည်။ M41A3 တင့််အဖွွဲွဲ့သော်းမျော်းသည် ပမြုံွဲ့အနီ်းရှ ခစစ်ဘနရောမျော်း
အချက်ပခောဘနရောမျော်းမှဘန၍ ဘပမောက်ဗယ
ီ က်နမ်သချြ်ကောတြ်မျော်းအော်း ရွဲ၀့်ဘပြောင်ဘပမောက်စွော
ခိုခတိုက်ခိုက်ခွဲ့်ကကဘသော်လည််း ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တိုို့၏ သချြ်ကောနည််းဗျျူဟောမျော်း
ထဘရောက်စွောအသို်းချမှု အဘပမောက်ြစ်ခတ်မှုမျော်းဘကကောင့်် မျော်းမကကောမီြင် ကျဆို်းသွော်းခွဲ့်ရြါသည်။
ဥြမောအော်းပဖင့်် ချီတက်လောရောလမ််းတွင် ဘပမကျင််းတူ်းဘနရောယူထော်းသည့်် T-54 တင့််မျော်း၏
တိုက်ခိုက်မဘ
ှု ကကောင့်် ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တိုို့ သမ််းြိုက်ထော်းသည့်် ဘတောင်ကိုန််းအမှတ်(၃၂)အော်း
ပြန်လည်သမ််းြိုက်ရောတွင် အကူအညီဘြ်းရန် ဘစလတ်လက
ို ်သည့်် M41 တင့််မျော်းထွဲမှ ၂ စီ်း
ြျက်စီ်းခွဲ့်ရပခင််းမျြုံ်းပဖစ်သည်။ ရန်သူူ့သချြ်ကောတိုက်ခိုက်မှုဘကကောင့်် ဘတောင်ကိုန််းအမှတ်(၂၆)မှ M41
တင့်် ၁၁ စီ်း ဆိုတ်ခွောလောခွဲ့်ရော လမ််းတွင် ဘပမောက်ဗီယက်နမ် အမှတ်(၇)သချြ်ကောတြ်ခွွဲမှ
ခခြုံခိုတိုက်ခိုက်ခွဲ့်ရော M41A3 တင့်် ၃ စီ်း ြျက်စီ်းပြီ်း ၅ စီ်းအော်း ဖမ််းဆီ်းနိုငခ
် ွဲ့်ြါသည် (အဆိုြါ
ဖမ််းဆီ်းရမတင့််မျော်းအော်း ဘပမောက်ဗီယက်နမ် တင့််အမှတ်အသော်းမျော်း ဘရ်းပခယ်ကော တိုက်ြွွဲအတွင််း
ပြန်လည်အသို်းချခွဲ့်သည်ကိုလည််း ဘတွွဲ့ရှရသည်) ။ ယင််းအချန်၌ ဘတောင်ဗီယက်နမ်
အမှတ်(၂၀)တင့််တြ်ရင််းတွငြ
် င် အကျအဆ်းို မျော်းပြော်းဘနပြီပဖစ်သည်။


M41A3 တငေါ့်အဝပမာက်ခ န်ခွက်ပမင်ကင

ွ ်ူး
အထက်ြ ြတ
ို ွင် M41A3 တငေါ့်အဝပမာက်ြစ်သမာူး၏ M20 ြယ်ရီစကိုြခ
် န်ခွက်မ ဝပမာက် ီယက်နမ် T-54 တငေါ့်အာူး
ခ န်ရွယ်ထာူးသည်ကို ပမင်ဝတွွဲ့ ကရမည်။ M20 သည် တက
ို ်ရိုက်ြစ်ခ န်ခွက်ပဖစ်သပဖငေါ့် ရိုူးရင်ူးဝသာ ရစ်တီကယ်ြိုစက ြစ်မတ်ခ န်ရွယ်မှု
လ င်ပမန်စွာရရဝစြ သည် - အဝပမာက်ြစ်သမာူးသာမက တက
ို ်ယာဉ်မျူူးအတွက်ြ သီူးပခာူး M20 ခ န်ခွက်မ ာူး တြ်ဆင်ဝြူးထာူးသည်။
M20 ခ န်ခွက်အဝနပဖငေါ့် ခ ွဲ့ွဲ အာူးဝပခာက်ဆရဗြီူး ရစ်တီကယ်ခ န်မတ်စဝကူးမ ာူးမာ အလ ာူးလိုက(် က်)အတင
ို ်ူးအတာတွင် ၄၀
ဝမူးလ်ရကာ အလ ာူးလက
ို ်မ ဉ်ူးဝ ကာင်ူးငယ်တစ်ခိုလ င် ၅ ဝမူးလ်အာူး ကိုယစ
် ာူးပြ ြ သည်။ ရစ်တီကယ်အလယ်ရ ခ န်မတ်အာူး ၂
ဝမူးလ်အရည်ရ မ ဉ်ူးဝ ကာင်ူးမ ာူးမ ပဖတ်မတ်ပဖစ်ဝြေါ်ဝစပခင်ူးပဖငေါ့် သတ်မတ်ထာူးပခင်ူးပဖစ်ကာ ဝပြာင်ူးခ န်မတ်အပဖစ်ဝသာ်လည်ူးဝကာင်ူး၊
တည်ဗငမ်ြစ်မတ်အာူး ြစ်ခတ်ရာတွင် ကနဦူးဝတာငေါ့်အတွက် ခ န်မတ်အပဖစ်ဝသာ်လည်ူးဝကာင်ူး အသိုူးပြ ရသည်။ ြိုတွင်
ဟိုခ က်တညေါ့်တညေါ့်အာူး ခ န်ရွယ်ထာူးသည်ကို ကညေါ့်ပခင်ူးအာူးပဖငေါ့် ြစ်မတ် T-54 တငေါ့်သည် အလွန်နီူးကြ်ဝသာအဝနအထာူး
(တာဝ ူးမီတာ ၂၀၀ ဝအာက်) တွင် ဝရာက်ရဝနဗြီဟို ခနေ့်မန်ူးရဗြီူး က ည်က ဝလ ာေါ့မှုအတွက် ထညေါ့်သွင်ူးစဉ်ူးစာူးရန်
မလိုသညေါ့်အဝနအထာူးပဖစ်သည်။ ိုတယြတ
ို ွင် မမတငေါ့်ြစ်ခတ်မဝ
ှု ကာငေါ့် ြစ်မတ်ဝြ က်ကွွဲြ က်စီူးသွာူးသည်ကို ပမင်ဝတွွဲ့ရမည်ပဖစ်ဗြီူး
အသိုူးပြ သညေါ့်ခွဲယမ်ူးမာ တငေါ့်ဖ က်ခွင်ူးက ည် (HEAT) အမ ူးအစာူးပဖစ်ကာ T-54 တငေါ့်၏ အာူးနည်ူးခ က်ပဖစ်သညေါ့် ဝလာင်စာတင
ို ်ကီ
ရဝနဝသာ သခ ြ်ကာအထ ၁၀၀ မီလီမီတာသာရသညေါ့် ဝရွဲ့ဝလ ာဝစာက်သခ ြ်ကာပြာူးအာူး ဦူးတည်ဝရွူးခ ယ်ြစ်ခတ်ပခင်ူးပဖစ်ရာ
ဝြ က်ကွွဲြ က်စီူးမှုမာ ပမင်ဝတွွဲ့ရသညေါ့်အတိုင်ူး ဝ ကာက်ခမန်ူးလလြင် ပဖစ်ြ သည်
ဘမလ ၂ ရက်ဘနို့တွင်ဘတော့် ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တိုို့လက်သိုို့ Quang Tri

ကျဆို်းသွော်းခွဲ့်ရသည်။ ထိုအချန်တွင် အမှတ်(၁)သချြ်ကောတြ်မဟောအဘနပဖင့်် M41 တင့်် ၆၆ စီ်း၊
M48 တင့်် ၄၃ စီ်း နှင့်် M113 သချြ်ကောယောဉ် ၁၀၃ စီ်း ဆို်းရှု်းခွဲ့်ရပြီပဖစ်ကော တြ်မဟောအော်း

ပြန်လည်တည်ဘဆောက်ရန် မပဖစ်နိုင်ဘတော့်သဘလောက်ြင် ဆို်းရွော်းဘနခွဲ့်ြါသည်။ ထစ

ို ဉ်က
အဘမရကန်အစီရင်ခစောတစ်ခိုတွင် ဘအောက်ြါအတိုင််း တင်ပြထော်းသည်ကို ဘတွွဲ့ရှရသည် ……
“ဘမလအတွင််း သချြ်ကောတြ်ဖွွဲွဲ့ဌောနချြုံြ်နှင့်် မမတိုို့အဘမရကန်အကကဘြ်းမျော်း
အဓကအော်းထိုတ်ခွဲ့်သည်မှော တိုက်ြွွဲဘကကောင့်် ယိုယွင်း် သွော်းသည့်် ဗီယက်နမ်သချြ်ကောတြ်မျော်းအော်း
ပြန်လည်စိုဖွွဲွဲ့ဘလ့်ကျင့််ဘစပခင််းြင်ပဖစ်သည်။ ဇွန်လတွင်လည််း အဆြ
ို ါစိုဖွွဲွဲ့ဘလ့်ကျင့််မှုမျော်းသော
ဆက်လက်ဘဆောင်ရွက်သည်။ တိုက်ယောဉ်ပြင်ဆင်ထန််းသမ််းပခင််း၊ ဆက်သွယ်ဘရ်း၊ ဘဆ်းြညော နှင့််
အိုြ်ချြုံြ်မြ
ှု ညောရြ်မျော်းအတွက် စစ်သည်သစ်မျော်းအော်း ဘလ့်ကျင့််ဘြ်းရောတွင်ဘတော့် အလျင်အပမန်
အင်အော်းစိုဘဆောင််းထော်းမှုမှ ရလဒ်အပဖစ် ဘနှ်းဘကွ်းကော ထဘရောက်မှု မရှခွဲ့်ဘြ။
အဆြ
ို ါပြဿနှာအပြင် အရောခအင်အော်းနည််းြါ်းဘနပခင််းက သချြ်ကောတြ်ဖွဲွဲ့ွ မျော်း၏ တိုကစ
် ွမ််းရည်
ပြန်လည်ဘဖော်ဘဆောင်ရောတွင် အခက်အခွဲမျော်း ရှလောဘစခွဲ့်သည်။ အချြုံွဲ့တြ်မျော်းတွင်
တင့််အဘပမောက်ကျည် ပြတ်လြ်မှုပြဿနှာ ရှဘနဆွဲပဖစ်ဘသော်လည််း ဆို်းဆို်းရွော်းရွော်းဘတော့်
မပဖစ်ဘသ်းဘြ။ ရန်သူူ့ထ်းို စစ်အဟိုန်ကျဆင််းလောသည်နှင့််အမျှ ဘထောက်ြဘ
့် ရ်း၊ ပြင်ထန််း နှင့််
သယ်ယူြဘ
ိုို့ ဆောင်ဘရ်း စသည့်် ဘထောက်ြ့်ဘရ်းကစစမျော်းမှော ဇွန်လအတွင််း ဆက်လက်
တို်းတက်ဘနခွဲ့်သည်” ဟို ြါရှခွဲ့်ြါသည်။
တိုက်ြွွဲ၏အကျြုံ်းဆက်မျော်းအော်း ဘတောင်ဗီယက်နမ်တြ်မျော်းသော ခစော်းကျရသည်မဟိုတ်ြွဲ

ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တင့််အဖွွဲွဲ့သော်းမျော်းသည်လည််း အကျအဆ်းို မျော်းပြော်းသည့်် ပြဿနှာဘကကောင့််
ဘခါင််းကိုက်ခွဲ့်ရသည်။ ထ်းို စစ်အစြိုင််းတွင် အဘကကောင််းအမျြုံ်းမျြုံ်းဘကကောင့််
အဘမရကန်တိုက်ဘလယောဉ်မျော်း ရှမဘနခွဲ့်ပခင််းက ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တိုို့အတွက်
ကဘကောင််းဘစခွဲ့်ဘသော်လည််း ရောသီဥတိုဘကောင််းမွန်လောကော ဘကောင််းကင်
ကကည်လင်လောသည်နှင့််အမျှ တိုက်ခိုက်ဘရ်းဘလယောဉ်မျော်းအပြင် တိုက်ခိုက်ဘရ်း
ရဟတ်ယောဉ်မျော်းကြါ အပြင််းအထန် ြျသန််းတိုက်ခိုက်ြါဘတော့်သည်။ တိုက်ခိုက်ဘရ်းဘလယောဉ်
/ရဟတ်ယောဉ်မျော်းအပြင် ဘပခလျင်တင့််ဖျက်စစ်သည်မျော်းတွင်လည််း BGM-71 TOW (Tube-
launched, Optically tracked, Wire-guided) တင့််ဖျက်ြွဲ့်ထန််းဒို်းြျမျော်း
တြ်ဆင်ဘြ်းထော်းနိုင်ပြီပဖစ်ရော လောမည့််ရက်သတတြတ်မျော်းအတွင််း ဘပမောက်ဗယ
ီ က်နမ်
သချြ်ကောတြ်မျော်းအော်း ထဘရောက်စွောတန်ပြန်ရောတွင် ယင််း၏တကျမှုနှင့်် အဖျက်စွမ််းအော်းတအ
ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တိုို့ မျက်၀ါ်းထင်ထင် ကကြုံဘတွွဲ့ကကရဦ်းမည် ပဖစ်ြါသည်။

T-54 တငေါ့အ
် ဝပမာက်ခ န်ခွက်ပမင်ကွင်ူး
အထက်ြ ွဲဘက်ြိုတွင် ဝတာင် ယ

ီ က်နမ် M41A3 တငေါ့်တစ်စီူးအာူး ဝပမာက် ယ
ီ က်နမ် T-54B တငေါ့်၏ TSh2B-32P
တယ်လီစကိုြခ
် န်ခွက်မ မီတာ ၂၀၀ ခနေ့်အကွာအဝ ူးတွင် ခ န်တွယထ
် ာူးသည်ကို ပမင်ဝတွွဲ့ရမည်။ အဆိုြ ခ န်ခွက်တွင် မတညီဝသာ
က ည်အမ ူးအစာူးအစအ
ို တွက် စဝကူးမ ာူးစွာ တြ တည်ူး ထညေါ့်သွင်ူးဝြူးထာူးဗြီူး ယခင် TSh2B-32 ခ န်ခွက်နငေါ့် ကွာပခာူးသွာူးသည်မာ
3UBM8 APDS က ည်အတွက် စဝကူးသစ် ြ င်လာပခင်ူးပဖစ်သည်။ 3UBM8 AAPDS က ည်မာ ၁၉၆၇ ခိုနစ်က D-10T အဝပမာက်အတွက်
စတင်ထိုတ်ဝြူးခွဲေါ့ပခင်ူးပဖစ်ဗြီူး သမဏဝဖာက်တသာမက တန်စတင်ဝဖာက်တတြ်အမ ူးအစာူးြ ထိုတ်လိုြ်ထာူးြ သည်။
ယင်ူး၏ဝဖာက်ထွင်ူးနိုင်စွမ်ူးမာ မီတာ ၂,၀၀၀ အကွာအဝ ူးမ ြစ်ခတ်လ င် ထမန်ဝထာငေါ့် ၀ ီဂရီတင
ွ ် ၁၉၀ မီလီမီတာနငေါ့် ၆၀ ီဂရီတွင်
၈၀ မီလီမီတာပဖစ်သည်။ ြြ
ို ပဖစ်စဉ်တွင်မ ဝပမာက် ယ
ီ က်နမ်တငေါ့်အဝပမာက်ြစ်သမာူးသည် သခ ြ်ကာအထ ၁၉ မ ၂၅.၇
မီလီမီတာ ကာူးသာရသညေါ့် M41A3 တငေါ့်၏ ဝဘူးဘက်အာူး ခ န်ရွယ်ထာူးသပဖငေါ့် 3UBM8 AAPDS က ည်ပဖငေါ့် အလွယ်တကြင်
ဝဖာက်ထွင်ူးဖ က်စီူးနိုင်မည် ပဖစ်ြ သည်။ M41A3 တငေါ့်အဝနပဖငေါ့် တငေါ့်အဝပမာက်ြစ်စွမူး် ရည်တင
ွ ် သာလွန်သည်မန်ဝသာ်လည်ူး
သခ ြ်ကာအကာအကွယ်တွင်မ အလွန်ြင်နည်ူးြ ူးလသပဖငေါ့် ဝဖာက်ထွင်ူးအာူးဝကာင်ူးမွန်လဝသာ D-10T အဝပမာက်ကွဲေါ့သိုေ့
လက်နက်မ ာူးပဖငေါ့် ြစ်ခတ်ခရသညေါ့်အခ တွင်မဝတာေါ့ ယာဘက်ြြ
ို အတိုင်ူး ြ က်စီူးဆိုူးရှုူးရြ ဝတာေါ့သည်။
စစ်တင
ို ်ူး(၂)အတွင်ူးမတိုကြ
စစ်တိုင််း(၂)အတွင််းပဖစ်ြွော်းသည့်် တိုက်ြွွဲမျော်း၌ M41A3 နှင့်် T-54 တင့််မျော်းအကကော်း

ပဖစ်ြွော်းခွဲ့်သည့်် အပြင််းထန်ဆို်းဘသော ထဘတွွဲ့မှုမျော်း ြါ၀င်ဘနသည်။

ဘတောင်ဗီယက်နမ်တြ်မျူှ ်းကကီ်းမျော်းမှ နယ်စြ်တဘလျှောက် ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တြ်မျော်း

စိုစည််းဘနမှုအော်း ကကြုံတင်ဘထောက်လမ
ှ ််းမခွဲ့်သည့်် အော်းဘလျော်စွော Kontum နှင့်် Pleiku
ပမြုံွဲ့မျော်းအဘြေါ် ကျဘရောက်လောနိုငသ
် ည့်် အနတရောယ်မျော်းအော်းလည််း ကကြုံတင်တွက်ဆနိုငခ
် ွဲ့်သည်။
အမှန်တကယ်လည််း ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တိုို့သည် စစ်တိုင််း(၂)အော်း တိုက်ခိုက်ရန်အတွက် အင်အော်း
၅၀,၀၀၀ အထ စိုစည််းခွဲ့်သည့််အပြင် အနည််းဆို်း T-54 တင့်် ၅၀ ြါ၀င်သည့််
သချြ်ကောတြ်ဖွွဲွဲ့အော်းလည််း စိုဖွွဲွဲ့ထော်းခွဲ့်ြါသည်။ အဆြ
ို ါတိုက်ခိုက်မှုအော်း ရင်ဆိုင်ရန်အတွက်
မူလက အမှတ်(၂၂)ဘပခလျင်တြ်မ တြ်မမှျူ်း၏ အမန်ို့အရ Ben Tet ရှ ခစစ်ဘသမျော်းတွင်
ဘနရောယူထော်းဘသော အမှတ်(၁၄) နှင့်် အမှတ်(၁၉)သချြ်ကောပမင််းတြ်ရင််းမျော်းြိုင် M41A3
တင့််မျော်းသော ရှဘနခွဲ့်ပြီ်း ဘနှာက်ြင
ို ်း် တွင် စစ်တိုင််း(၂) တိုင််းမှျူ်း ဒိုတယဗိုလ်ချြုံြက် ကီ်း Ngo Dzu ၏
အမနို့ပ် ဖင့်် အမှတ်(၁၄) နှင့်် အမှတ်(၁၉)သချြ်ကောပမင််းတြ်ရင််းမျော်းအော်း Tan Canh နှင့်် Dak To
II တရ
ိုို့ ှ အဘရ်းကကီ်းဘနရောမျော်းသိုို့ ဘပြောင််းဘရွွဲ့တြ်စွွဲဘစခွဲ့်သည်ကို ဘတွွဲ့ရှရဘြသည်။
ဝတာင် ယ
ီ က်နမ် M41 တင်မ
ေါ့ ာူးအတွက်
အဓကဗခမ်ူးဝပခာက်မှုမ ာူးထွဲမ တစ်ခမ
ို ာ ြိုြ
RPG-2 ြခူးို ထမ်ူးတင်ေါ့ဖ က် ိုူးြစ်ဝလာင်ခ ာနင်ေါ့
ယင်ူးဝနရာတွင်ဆက်ခဝသာ
RPG-7 တင်ေါ့ဖ က်ဝလာင်ခ ာမ ာူးြင်ပဖစ်သည်
အဆိုြ RPG-2 ဝလာင်ခ ာတွင်
တြ်ဆင်ထာူးသည်ေါ့ PG-2 ိုူးသီူးသည် ၁၈၀ မမ
အထရ သခ ြ်ကာအာူး ဝဖာက်ထွင်ူးနိုင်ဗြီူး
ယင်ူးမာ M41 တင်ေါ့သခ ြ်ကာမ ာူး
ကာကွယ်ထာူးသည်ထက် မ ာူးပြာူးဝသာ
ဝဖာက်ထွင်ူးမှုြမာဏလည်ူး ပဖစ်ဝြသည်
၁၉၇၂ ခိုနှစ် မတ်လမှစတင်၍ စစ်တိုင်း် အတွင််း ဘသွ်းတို်းစမ််းတိုက်ခိုက်မမ

ှု ျော်း
စတင်ပဖစ်ြွော်းခွဲ့်ပြီ်း ဧပြီလတွငဘ
် တော့် ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တိုို့မှ အပခော်းစစ်တိုင််းမျော်းနှင့််
အချန်ကိုက်ြင် အလို်းအရင််းပဖင့်် ၀င်ဘရောက်တိုက်ခိုက်လောခွဲ့်ြါသည်။ Tan Canh နှင့်် Dak To II
တအ
ိုို့ ော်း အပြင််းအထန် ၀င်ဘရောက်တိုက်ခိုက်ခွဲ့်ကကပြီ်း T-54 တင့််မျော်းအော်း အဘပမောက်အပမော်း
အသို်းချခွဲ့်ကကရော အဆိုြါနယ်ဘပမမျော်းအနီ်း ပဖန်ို့ကျက်ချထော်းသည့်် အင်အော်းအနည််းငယ်မျှဘသော
M41 တင့််မျော်းအဘနပဖင့်် ရန်သူ၏အင်အော်းသောလွန်မှုအော်း ဘပခဖျက်ရန် မစွမ််းသောခွဲ့်ကကြါဘချ။ Cam

Tanh ရှ ပဖစ်စဉ်တစ်ခိုအတွင််း ဘပမောက်ဗီယက်နမ် T-54 တင့််မျော်းမှ ဘပခလျင်နှင့််

တင့််ြူ်းဘြါင််းတြ်မျော်းပဖင့်် ခစစ်ပြင်ထော်းဘသော အမှတ်(၄၂)ဘပခလျင်တြ်ရင််းကကီ်း ဌောနချြုံြ်အော်း
၀င်ဘရောက်တိုက်ခိုက်ခွဲ့်ရော M41 တင့်် ၄ စီ်း ြျက်စီ်းပြီ်း ဌောနချြုံြြ
် င် ကျဆို်းခွဲ့်ရြါသည်။ Dak To II
တွင်လည််း ခွဲယမ််းပြတ်လြ်မှုမှော အလွန်ဆို်းရွော်းသည့်် အဘပခအဘနသိုို့ြင် ဘရောက်ရှလောခွဲ့်သည်။
ဘတောင်ဗီယက်နမ် M41 တင့််မျော်းနှင့်် ဘပမောက်ဗီယက်နမ် အမှတ်(၂၉၇)သချြ်ကောတြ်ရင််း
လက်ဘအောက်ခ တြ်ခွွဲ(၃) မှ T-54 တင့်် ၁၅ စီ်း ရင်ဆိုင်ဘတွွဲ့ခွဲ့်ရောတွင် M41 တင့်် ၂ စီ်းသည်
၎င််းတ၏
ိုို့ လျင်ပမန်မှုအော်း အသို်းချကော T-54 မျော်းထ ဘမောင််းနှင်တိုက်ခိုက်ခွဲ့်ဘသော်လည််း
သချြ်ကောဘဖောက်ကျည်မျော်း ပြတ်ဘတောက်ဘနမှုဘကကောင့်် ခွင််းကျည်မျော်းသော အသို်းပြြုံြစ်ခတ်ခွဲ့်ရပြီ်း
ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တင့််မျော်း၏ သချြ်ကောအကောအကွယ်အော်း ဘဖောက်ထင
ွ ်း် နိုင်ပခင််းမရှခွဲ့်ဘြ။
ရလဒ်အပဖစ် ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တင့််မျော်းမှ ြထမ M41 တင့််အော်း တင့််ဖျက်ကျည် ၂ ဘတောင့််ပဖင့််
ဖျက်စီ်းကော ဒိုတယကတစ်စီ်းအော်း ကျည် ၁ ဘတောင့််ပဖင့်် ဖျက်စီ်းြစ်နိုငခ
ယင််းနှင့််အဆ်းို မသတ်ဘသ်းြွဲ ဘနှာက်ထြ် T-54 တစ်စီ်းမှ M41 တင့်် ၄ စီ်းအော်း ဖျက်စီ်းနိုငခ
် ွဲ့်ကော
ဘနှာက်တစ်စီ်းမှ M41 ၂ စီ်းအော်း ထြ်မဖျက်စီ်းနိုင်သည်အထ တိုက်ြွွဲချန်ခွင်လျှော
ဘပြောင််းလွဲသွော်းဘြဘတော့်သည်။ ၎င််းပဖစ်စဉ်မှော ဘတောင်ဗီယက်နမ်တိုို့အတွက်
ကကီ်းမော်းဘသောဆို်းရှု်းမှုြင်ပဖစ်ပြီ်း မမတင့််တြ်ဖွွဲွဲ့မျော်းအတွက် တင့််ဖျက်ကျည်မျော်း အလိုအဘလောက်
ပဖနို့်ဘဝထော်းနိုငခ
် ွဲ့်ြါကမူ တိုက်ြွွဲ၏ရလဒ် တမျြုံ်းတဖို ဘပြောင််းလွဲဘကောင််း
ဘပြောင််းလွဲသွော်းနိုငမ
် ည်ပဖစ်သည်။ ဘပမောက်ဗီယက်နမ်ဘက်တွင်လည််း အဆို်းအရ်းှု မဘသ်းြွဲ M72
LAW (Light Anti-Tank Weapon) အဘြါ ့်စော်းတင့််ဖျက်ဒို်းဘလောင်ချောမျော်း၊ TOW
တင့််ဖျက်ြွဲ့်ထန််းဒို်းြျတြ် တိုက်ခိုက်ဘရ်းရဟတ်ယောဉ်မျော်းနှင့်် တိုက်ခိုက်ဘရ်းဘလယောဉ်မျော်း၏
ြစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှုဘကကောင့်် တင့််မျော်းစွော ြျက်စီ်းဆို်းရှု်းခွဲ့်ရဘကကောင််း ဘတွွဲ့ရှရြါသည်။
ကနဦ်း၌ ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တြ်မျော်းအဘနပဖင့်် Tan Canh နှင့်် Dak To II တတ

ိုို့ ွင်
ဘအောင်ပမင်မှုမျော်း ရရှခွဲ့်ဘသော်လည််း ထ်းို စစ်အဟိုန်ကျဆင််းသွော်းသည်နှင့်် ဘတောင်ဗီယက်နမ်
သချြ်ကောတြ်ဖွွဲွဲ့အတွက် ပြန်လည်စိုဖွွဲွဲ့ပြင်ဆင်ချန် ရရှသွော်းခွဲ့်သည်။ ဘမလ ၁၄ ရက်ဘနို့တွင်
ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တိုို့သည် စစ်ဘကကောင််း ၂ ဘကကောင််းခွွဲကော Kontum တိုက်ခိုက်ပခင််းပဖင့်် ထ်းို စစ်အော်း
ပြန်လည်စတင်ခွဲ့်ကော ဘပမောက်ဘက်ဆင်ဘပခဖို်းနယ်ဘပမအတွင်း် သို့ို T-54 တင့််မျော်း
ဘပခလျင်တြ်မျော်းပဖင့်် ၀င်ဘရောက်တိုက်ခိုက်ဘသော်လည််း ပမြုံွဲ့အော်းမသမ််းြိုက်နိုငြ
် ွဲ အကကမ်ကကမ်
လန်ကျဘနခွဲ့်သည်။ ဘနှာက်ြိုင််းတွင် အမှတ်(၃)သချြ်ကောပမင််းတြ်ရင််းမှ M41 တင့််မျော်း

အမှတ်(၁၄)လမ််းမကကီ်းအတိုင်း် ချီတက်လောကော Kontum သိုို့ ဘရောက်ရှြူ်းဘြါင််းနိုင်ခွဲ့်သည့််အပြင်

အမှတ်(၈)သချြ်ကောပမင််းတြ်ရင််းမှ M41 တင့်် ၁၈ စီ်းသည်လည််း ပမြုံွဲ့တွင််းလမ််းမျော်းအော်း
ရှင််းလင််းတိုက်ခိုက်ရောတွင် ဘပခလျင်တြ်မျော်းအော်း အဘထောက်အကူပြြုံခွဲ့်ကကြါသည်။
စစ်တင
ို ်ူး(၃)အတွင်ူးမတိုကြ
အီစတာထိုူးစစ်အတွင်ူး
ဆိုူးရှုူးခွဲရ
ေါ့ သည်ေါ့တိုက်ယာဉ်မ ာူးအာူး
အစာူးထိုူးရန်အတွက် ဝတာင် ီယက်နမ်သိုေ့
M41A3 တက
ို ယ
် ာဉ်သစ်မ ာူးစွာ ဝြူးြိုေ့ခရ
ွဲေါ့ သည်
ြိုတွင် ၁၉၇၂ ခိုနစ် ဝမလ ၂၃ ရက်ဝနေ့၌
Tan Son Nhut ဝလတြ်စခန်ူးတွင်
M41 Walker Bulldog တင်တ
ေါ့ စ်စီူး
C-5A Galaxy
သယ်ယြေ့ဝ
ို ဆာင်ဝရူးဝလယာဉ်ကကီူးဝြေါ်မ
ဆင်ူးသက်ဝနသည်ကို
ပမင်ဝတွွဲ့ ကရမည်ပဖစ်သည်
အဆိုြ ဝလယာဉ်ကကီူးတစ်စီူးသည် တင်ေါ့ ၃ စီူး
သယ်ဝဆာင်နင
ို ်ကာ ၎င်ူးတင်ေါ့ ၃ စီူးစလိုူးအာူး
ဆိုင်ဂိုဗမ ွဲ့တ၀က်ရ ခစစ်ဝနရာမ ာူးတွင်
ပဖန်ေ့က က်ခ ထာူးခွဲြ
ေါ့ သည်
ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တိုို့သည် ဧပြီလ ၂ ရက်ဘနို့မှစတင်ကော အမှတ်(၂၄)သချြ်ကောတြ်ဖွွဲွဲ့

လက်ဘအောက်ခ အမှတ်(၂၀) နှင့်် အမှတ်(၂၁)သချြ်ကောတြ်ရင််းမျော်းမှ T-54 တင့်် ၆၃ စီ်း အြါအ၀င်
အင်အော်းအလ်းို အရင််းပဖင့်် စစ်တိုင််း(၃)အော်း ၀င်ဘရောက်တိုက်ခိုက်ခွဲ့်သည်။ စစ်တိုင််းအတွင််း
ဘတောင်ဗီယက်နမ် အမှတ်(၃)သချြ်ကောတြ်မဟော တြ််စွွဲထော်းပြီ်း တြ်မဟောလက်ဘအောက်တွင်
M41 တင့်် ၁၂၀ စီ်း နှင့်် M113 သချြ်ကောယောဉ် ၃၄၅ စီ်း ြါ၀င်ဖွဲ့ွွဲ စည််းထော်းြါသည်။
ဘတောင်ဗီယက်နမ်သချြ်ကောအင်အော်း အမျော်းစိုအော်း Loc Ninh တ၀ှက်ရှ ခစစ်ဘနရောမျော်းတွင်
ဘနရောယူရန် အလျင်အပမန်ဘစလတ်ခွဲ့်ပြီ်း ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တြ်မျော်းအော်း ကကြုံတင်ဘစောင့််ဆိုင်း်
ခစစ်ပြင်ဆင်ဘစခွဲ့်သည်။ ဘစောင့််ဆိုင််းရသည်အချန်မှောလည််း မကကောလက
ို ်ဘချ။ ဧပြီလ ၅
ရက်ဘနို့တွင် ZSU-57-2 ယောဉ်တင်ဘလယောဉ်ြစ်အဘပမောက်မျော်းြါ တွွဲဖက်ထော်းသည့်် T-54
တင့််မျော်းစွောြါ၀င်ဘသော သချြ်ကောတြ်ဖွွဲွဲ့ကကီ်းတစ်ခိုမှ Loc Tan လမ််းဆိုတွင် M41 တင့််မျော်းအော်း

၀င်ဘရောက်တိုက်ခိုက်ြါဘတော့်သည်။ အဆြ
ို ါတိုက်ြွွဲနှင့််ြတ်သက်၍ ပဖစ်ြွော်းြိုအဘသ်းစတ်
အချက်အလက်မျော်း မရရှခွဲ့်ဘြ၊ တိုက်ြွွဲအတွင််း M41 တင့်် ၁၂ စီ်း အြါအ၀င်
ဘတောင်ဗီယက်နမ်သချြ်ကောယောဉ် ၅၂ စီ်း ဆို်းရှု်းခွဲ့်ပြီ်း ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တဘ
ိုို့ က်မှ
အကျအဆ်းို ကိုမူ မသရှရဘချ။
ထအ
ို ချန်တွင် စစ်တိုင််း(၃)အတွင်း် ရှ ဘတောင်ဗီယက်နမ်တြ်မျော်းမှော ပြြုံကလ
ွွဲ ျက်ရှရော
တိုက်ြွွဲဘလ်းရက်တောကောလအတွင််း သချြ်ကောတြ်ရင််းတစ်ရင််းစော အင်အော်းနှင့်် ညီမျှဘသော
သချြ်ကောယောဉ်မျော်း ဆို်းရ်းှု ခွဲ့်ရပြီပဖစ်သည်။ An Loc ပမြုံွဲ့မှောလည််း ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တြ်မျော်း၏
ြတ်ဆိုို့မှုခခွဲ့်ရပြီ်း ဘနှာင် ၆၆ ရက်ကကောမှသော လွတ်ဘပမောက်မည်ပဖစ်သည်။
အပြတ်အသတ်သောလွန်ဘသော အဘမရကန်နှင့်် ဘတောင်ဗီယက်နမ်တိုို့၏
ဘလဘကကောင််းစွမ််းအော်းအပြင် အဘပမောက်ကကီ်းမျော်းပဖင့်် အပြင််းအထန် ြစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှုဘကကောင့််
ကွန်ပမျူနစ်ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တြ်မျော်း မဘရမတွက်နိုင်ဘအောင်ြင် ကျဆို်းဘသဘကျခွဲ့်ကကြါသည်။
ဘပမောက်ဗီယက်နမ်သချြ်ကောတြ်မျော်း၏ ကျဆို်းမှုမောှ ဘကကောက်ခမန််းလလြင်ပဖစ်ပြီ်း B-52
Stratofortress ဘလယောဉ်ကကီ်းမျော်း တိုက်ခိုက်မှုဘကကောင့်် T-54 တင့််တြ်ခွွဲမျော်း တြ်ခွွဲလိုက်
ဘြါက်ကွွဲြျက်စီ်းမှုမျော်းြင် ရှလောသည့််အပြင် တစ်စီ်းချင််းကွွဲထွက်လောဘသော
တိုက်ယောဉ်မျော်းအော်းလည််း ဘတောင်ဗီယက်နမ်တင့််ဖျက်အဖွွဲွဲ့မျော်းမှ စတ်ကကြုံက်ဖျက်စီ်း
ဘချမှုန််းြစ်ခွဲ့်ကကြါသည်။ ဘပမောက်ဗယ
ီ က်နမ်တိုို့၏ အီစတောထ်းို စစ်သည် ဘနွရောသီကောလ
ဘရောက်သည့််တိုင် ဆက်လက်ပဖစ်ြွော်းဘနဆွဲပဖစ်ဘသော်လည််း ဘဆောင််းဦ်းကောလအဘရောက်တွငဘ
် တော့်
ဆက်လက်စစ်ဆင်ရန် တြ်အင်အော်းလဘ
ို လောက်စွော ရှမဘနဘတော့်ဘချ။ ဤတွင် ဘနှာင်အနှာဂတ်၌
၁၉၇၅ ဘနှာက်ဆို်းထို်းစစ်ကကီ်းအတွက် စိုရြ်အပဖစ် အသို်း၀င်လောမည့်် နယ်ဘပမမျော်းတွင်မှလွွဲ၍
ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တြ်မျော်း စတင်ဆိုတ်ခွောကကရြါဘတော့်သည်။
❖❖❖❖❖❖

သိုူးသြ်ခ က်
STATISTICS & ANALYSIS
ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တိုို့၏ သမောရို်းကျစစ်ြမ
ွွဲ ှတဆင့်် ဘအောင်ြွွဲရယူရန် ကကြုံ်းြမ််းမှုပဖစ်ဘသော
အီစတောထ်းို စစ်မှော အဘမရကန်ပြည်ဘထောင်စိုနှင့်် ဘတောင်ဗီယက်နမ်တိုို့၏ ြစ်အော်းအသောစီ်းယူ
ခစစ်ဆင်မဘ
ှု ကကောင့်် ြျက်သိုန််းသွော်းခွဲ့်ရသည်။ ဘပမောက်ဗယ
ီ က်နမ်သချြ်ကောတြ်ဖွွဲွဲ့အတွက်
အဆြ
ို ါထ်းို စစ်၏ အကျြုံ်းဆက်က ပြင််းထန်လွန််းခွဲ့်ပြီ်း စိုစိုဘြါင််း T-54 တင့်် ၁၃၄ စီ်း၊ PT-76 တင့််
၅၆ စီ်း နှင့်် T-34 တင့်် ၆၀ စီ်း ဆို်းရ်းှု ခွဲ့်ရကော သချြ်ကောတြ်ဖွွဲွဲ့တစ်ခိုလို်းအင်အော်း၏ ၃ ြို ၂ ြိုခန်ို့
ပြြုံန််းတီ်းခွဲ့်ရပခင််းပဖစ်ြါသည်။ သဘ
ိုို့ သော်လည််း အီစတောထ်းို စစ်အော်း ဘတောင်ဗီယက်တိုို့အတွက်
ဘအောင်ြွွဲဟို ရည်ညွန််းရန်မှောလည််း လ်းို လို်းမမှန်ကန်လှဘြ။ ထခိုက်ကျဆို်းမှုအဘရအတွက်အော်း
တတကျကျ မသရှရဘသော်လည််း ဘတောင်ဗီယက်တိုို့ဘက်တွင် သချြ်ကောယောဉ် ၁,၀၀၀ ခန်ို့
ဆို်းရှု်းမည်ဟို ခန်မ
ို့ ှန််းရကော M41A3 တင့််တြ်ဖွွဲွဲ့အော်းလ်းို နီ်းြါ်း ဖျက်စီ်းခခွဲ့်ရပြီ်း
ဘနှာင်စစ်ဆင်မှုမျော်းတွင် တိုက်ယောဉ်အနည််းငယ်သော ြါ၀င်တိုက်ခိုက်နိုင်ြါဘတော့်သည်။ ဘတောင်နှင့််
ဘပမောက်ဗီယက်နမ် ၂ ဘက်စလို်း ပြန်လည်ပဖည့််တင််းမှုမျော်း ပြြုံလိုြ်ကကဘသော်လည််း
အဘမရကန်တြ်မျော်းကမူ ၁၉၇၃ ခိုနှစ်မှစကော ဆိုတ်ခွောပြီပဖစ်သည်။ ထိုမှစ ဗီယက်နမ်စစ်ြွွဲသည်
အဘမရကန်မြါဘသော ဘတောင်ဗီယက်နမ်တိုို့၏စစ်ြွွဲသော ပဖစ်ရဘတော့်ဘြမည်။
M41A3 တင့်် နှင့်် T-54 တင့််မျော်းအကကော်း တိုက်ြွွဲမျော်းအဘြေါ် နှုင်း် ယှဉ်မှုအော်း ြထမဆ်းို

စတင်ဘဖော်ထိုတ်ခွဲ့်သူမှော ၁၉၇၀ ခိုနှစ် ဇူလင
ို လ
် မှ ၁၉၇၂ ခိုနှစ် ဧပြီလအဘစောြိုင််းအထ
ဘတောင်ဗီယက်နမ်သချြ်ကောတြ်ဖွဲ့ွွဲ အတွက် သချြ်ကောအကကဘြ်းအပဖစ် တော၀န်ထမ််းဘဆောင်ခွဲ့်ပြီ်း
MACV ရှ ကကည််းတြ်အကကဘြ်းအဖွွဲွဲ့ အရောရှချြုံြ်လည််းပဖစ်သူ ဗိုလ်မှျူ်းကကီ်း Raymond R. Battreall
ပဖစ်သည်၊ ယင််းအော်း ၁၉၇၃ ခိုနှစ် ဇန်န၀ါရီလထိုတ် ARMY မဂဂဇင််းြါ သူ၏ဘဆောင််းြါ်းတွင်
ဘတွွဲ့နိုငမ
် ည်ပဖစ်သည်။ ၁၉၇၂ ခိုနှစ် ကသဂိုတ်လက Bernard F. Halloran ဘရ်းသော်းသည့်် “Soviet
Armor Comes to Vietnam” ဘဆောင််းြါ်းအော်း တိုန်ို့ပြန်ဘရ်းသော်းရောမှ ယင််းဘဆောင််းြါ
ထွကဘ
် ြေါ်လောခွဲ့်ပခင််းပဖစ်သည်။ အဆြ
ို ါဘဆောင််းြါ်းတွင် ဘတောင်ဗီယက်နမ် တြ်မဘတော်အဘနပဖင့််
အီစတောထ်းို စစ်မတိုင်မီအထ ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တြ်မဘတော် သချြ်ကောတြ်ဖွွဲွဲ့အဘြေါ်

လစ်လျျူရှုထော်းခွဲ့်ဘကကောင််း၊ ဘပမောက်ဗယ
ီ က်နမ်တိုို့ြိုငဆ
် ိုင်ထော်းသည့်် T-54 တင့််မျော်းမှော အဘမရကန်
M48 တင့််နှင့်် အတန််းအစော်းတူညီပြီ်း M41 တင့််ထက် မျော်းစွောသောလွန်ဘကကောင််းပဖင့််
အစချီထော်းသည်၊ သဘ
ိုို့ သော်လည််း ၁၉၇၁ ခိုနှစ် ဘဖဘဖော်၀ါရီလခန်ို့ကောလက
အဘမရကန်တိုို့အဘနပဖင့်် ဘတောင်ဗီယက်နမ် သချြ်ကောတြ်ဖွွဲွဲ့မျော်းအော်း ဘပမောက်ဗယ
ီ က်နမ်တိုို့
အသို်းပြြုံဘနသည့်် PT76 ၊ T34/85 နှင့်် T54/100 တင့််မျော်း၏ အော်းသောချက်/အော်းနည််းချက်မျော်းနှင့််
ြတ်သက်၍ သင်ခန််းစောမျော်း ဘကောင််းမွန်စွောြခ
ိုို့ ျပြီ်းပဖစ်ကော အဆြ
ို ါတင့််မျော်းအော်း
ရင်ဆိုင်ဘပခမှုန််းနိုင်ရန်အတွက်လည််း သင့််ဘလျော်ဘသော ခွဲယမ််းမျော်း ပဖည့််ဆည််းဘြ်းခွဲ့်ပြီ်း
ပဖစ်သည်သောမက နည််းဗျျူဟောမျော်းလည််း သင်ကကော်းဘြ်းပြီ်းပဖစ်ဘကကောင််း ၎င််းကဆိုထော်းြါသည်။
အဆြ
ို ါအချက်အော်း သက်ဘသခရန်အတွက် Battreall မှ Operation Lam Son 719 အတွင််း
ဘတောင်ကိုန််းအမှတ်(၃၁)တွင် ပဖစ်ြွော်းခွဲ့်ဘသောတိုက်ြအ
ွွဲ ော်း ဆွွဲယူပြသခွဲ့်သည်၊ အဆြ
ို ါတိုက်ြတ
ွွဲ ွင်
ဘတောင်ဗီယက်နမ် M41 တင့်် ၅ စီ်းြါ၀င်ခွဲ့်ပြီ်း ၄ စီ်း ဆို်းရှု်းခွဲ့်ရသည်၊ အဆြ
ို ါ ၄ စီ်းစလို်းမှော RPG ပဖင့််
ြစ်ခတ်ခရမှုဘကကောင့််သော ြျက်စီ်းခွဲ့်ရပခင််းပဖစ်ပြီ်း ရန်သူူ့တင့််ြစ်ခတ်မှုဘကကောင့်် ြျက်စီ်းပခင််းမျြုံ်း
မရှခွဲ့်ဘြ။ ယင််းအပြင် သူ၏ဆိုလိုရင််းအော်း ြိုမိုသသောဘစရန်အတွက် ၁၉၇၂ ခိုနှစ် မတ်လ ၃၁
ရက်ဘနို့ မှ နို၀င်ဘောလ ၄ ရက်ဘနို့အကကော်း ဘတောင်ဗီယက်နမ် M48A3 တင့််မျော်းနှင့််
ဘပမောက်ဗီယက်နမ် T-54 တင့််မျော်းအကကော်း ပဖစ်ြွော်းခွဲ့်သည့်် တိုက်ြွွဲမျော်းအတွင််း
ဘတောင်ဗီယက်နမ်တင့််တစ်စီ်းမျှ မဆို်းရှု်းခွဲ့်ရြွဲ ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တင့်် ၁၃၉ စီ်းအော်း
တင့််စီ်းချင််းထို်းမှုမျော်းတွင် အနိုင်ယူနိုငခ
် ွဲ့်သည့််အချက်ကိုြါ ထည့််သွင််းဘဖော်ပြထော်းဘြသည်။
အမှန်တကယ်လည််း operation Lam Son 719 နှင့်် အီစတောထ်းို စစ်အတွင််းရှ

တင့််တိုက်ြွွဲမျော်းအော်း ဘလ့်လောကကည့််ြါက တစ်ဖက်ဖက်မှ သသသောသောြင် သောလွန်ဘနပြီ်း
တစ်ဖက်တွင် အလွန်အကျအဆို်းမျော်းခွဲ့်ရသည့်် ထဘတွွဲ့မှုမျော်းကိုသော အမျော်းစို ဘတွွဲ့ရှကကရသည်။
ယင််းက နည််းြညောထက် နည််းဗျျူဟောကျင့််သို်းမှုအြိုင််းက ြမ
ို ိုအဘရ်းြါခွဲ့်ဘကကောင့််
ဘဖော်ညွန််းဘနသည့််အချက်မျော်းြင်ပဖစ်သည်။ ဘတောင်ဗီယက်နမ်တင့််အဖွွဲွဲ့သော်းမျော်း၏ ဘလ့်ကျင့််မှုမှော
ပမင့််မော်းဘသောစနှုန််းရှဘနပြီ်း ထဘတွွဲ့မှုအမျော်းအပြော်းတွင် ဘပမအဘနအထော်း၊ ဘနရောယူမှု နှင့််
စစ်ကစော်းမှုတအ
ိုို့ ော်း မှန်ကန်စွောသို်းသြ်လိုြ်ဘဆောင်နိုငမ
် ှုက ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တအ
ိုို့ ဘြေါ်
မျော်းစွောအသောရဘစခွဲ့်သည့်် အချက်မျော်းပဖစ်ြါသည်။ သဘ
ိုို့ သော်လည််း သချြ်ကောစစ်ဆင်မှုနှင့််
အကျွမ််းတ၀င်မရှဘသော ဘတောင်ဗီယက်နမ် ဘပခလျင်တြ်မှျူ်းကကီ်းမျော်း၏ ကွြ်ကွဲမှုဘအောက်
ဘရောက်ရှချန်တွင်ဘတော့် ြျက်စီ်းဆို်းရှု်းမှုမျော်းနှင့်် ရင်ဆိုင်လောရြါဘတော့်သည်။

၁၉၇၅ ခိုနစ် ဆိုင်ဂိုတိုက်ြွဲွအတွင်ူး ဖ က်စီူးခထာူးရသည်ေါ့

T-54 တင်ေါ့မ ာူးအနီူးမ ပဖတ်သန်ူးခ တ
ီ က်ဝနဝသာ
ီ က်နမ် T-54 တင်ေါ့မ ာူးအာူးဝတွွဲ့ရစဉ်
၁၉၆၈ ခိုနှစ် နှင့်် ၁၉၇၂ ခိုနှစ်အကကော်းတွင် ဘတောင်ဗီယက်နမ်တြ်မျော်းနှင့််

တွွဲဖက်ဘြ်းထော်းဘသော အဘမရကန်စစ်အကကဘြ်းမျော်းမှ တင်ပြခွဲ့်သည့်် အဘမရကန်တြ်မဘတော်
တိုက်ြွွဲသို်းသြ်ချက်စောတမ််းမျော်းအရလည််း ဘတောင်ဗီယက်နမ်သချြ်ကောတြ်မျော်းအော်း လွမ
ွဲ ှော်းစွော
အသို်းချခွဲ့်မှုမျော်းစွောအော်း ဘတွွဲ့ရှလောရသည်။ ြထမအချက်မှော ဘပခလျင်တြ်မျူှ ်းကကီ်းမျော်းအဘနပဖင့််
သချြ်ကောနှင့်် ဘပခလျင်တြ်မျော်းအကကော်းရှ မတူညီကွွဲပြော်းမှုအော်း နှာ်းလည်သဘဘောဘြါက်ပခင််းမရှြွဲ
သချြ်ကောတြ်မျော်း၏ အသက်ရှငရ
် ြ်တည်နိုင်စွမ််းအော်း ထခိုက်ဘစသည့်် အချန်ကကောပမင့််စွော
စခန််းချတြ်စွွဲထော်းဘစပခင််းမျော်း အမနို့ဘ
် ြ်း လိုြ်ဘဆောင်ဘစခွဲ့်ပခင််းမျြုံ်းပဖစ်သည်၊ သချြ်ကော၏
အကကီ်းမော်းဆို်းအင်အော်းမှော လှုြ်ရှော်းစစ်ကစော်းမှုြင်ပဖစ်ဘကကောင််း ဘပခလျင်တြ်မျူှ ်းကကီ်းမျော်း
နှာ်းလည်လက်ခပခင််း မရှခွဲ့်ကကြါဘချ။
ဒိုတယအချက်မှော သချြ်ကောတြ်မျော်းအော်း အဘပခစိုက်စခန််းမျော်း၊ ဘထောက်ြ့်ဘရ်းစခန််းမျော်း၊

လမ််းဆိုလမ််းခွမျော်း၊ တတော်းမျော်း နှင့်် စစ်စခန််းမျော်း စသည့်် ဘနရောမျော်းတွင်သော ခစစ်ဘသအပဖစ်
ဘနရောယူထော်းဘစခွဲ့်ပခင််းပဖစ်သည်။ ထိုသိုို့ သချြ်ကောတြ်မျော်းအော်း ဘနရောယူထော်းဘစပခင််းပဖင့််
စခန််းရှ ဘတောင်ဗီယက်နမ်ဘပခလျင်တြ်မျော်း၏ အင်အော်းြိုမခ
ို ိုငမ
် ောလောဘစပြီ်း ခစစ်ဆင်ရောတွင်
ြိုမိုထဘရောက်လောဘစခွဲ့်သည်မှောဘတော့် အမှန်ြင်ပဖစ်သည်။

တတယအချက်မှော ဘတောင်ဗီယက်နမ်တြ်မျော်းအဘနပဖင့်် ထ်းို စစ်ဆင်ဘနစဉ်အတွင််း

အမန်ို့ဘြ်းကွြ်ကွဲမှုဘကောင််းမွန်စွော တိုက်ြွွဲ၀င်နိုငဘ
် သော တြ်ဖွွဲွဲ့တစ်ခိုပဖစ်ဘသော်လည််း
ရန်သူူ့တန်ပြန်ထ်းို စစ်မျော်းအော်း ရင်ဆိုငရ
် စဉ်နှင့်် ဆိုတ်ခွောစဉ်အတွင််းတွင်ဘတော့် စနစ်တကျမရှြွဲ
အလွယ်တကူတြ်ြျက်လွယ်သည့်် တြ်ဖွဲွဲ့ွ ပဖစ်ဘနဘကကောင််းပဖစ်သည်။ ထို့အ
ို ချက်ဘကကောင့််
ဘတောင်ဗီယက်နမ် သချြ်ကော-ဘပခလျင်ြူ်းဘြါင််းစစ်ဆင်မှုမောှ လည််း အလျင်အပမန်ြင်
ြျက်ပြယ်သွော်းပြီ်း ဘြါင််းစြ်ခစစ်ဆင်ရမည့််အစော်း သီ်းပခော်းခစစ်ဆင်ရပခင််းမျော်း ပဖစ်လောသည်မှ
အကျအဆ်းို မျော်း မျော်းပြော်းရြါဘတော့်သည်။
စတိုတထအချက်မှောမူ တင့််မျော်း၏စွမ််းဘဆောင်ရည်အော်း အပမင့််ဆို်းအသို်းချနိုင်မည့်် ဘပခလျင်-

တင့််ဘြါင််းစြ်လက်ရို်းတြ်ဖွဲွဲ့ွ ကကီ်းမျော်း ဖွွဲွဲ့စည််းစစ်ဆင်မည့််အစော်း အင်အော်းအနည််းငယ်ြါ
တြ်ဖွဲွဲ့ွ ငယ်ဘလ်းမျော်းပဖင့်် မှော်းယွင်း် စွောစစ်ဆင်ခွဲ့်မှုြင် ပဖစ်ြါသည်။

ယင််းအချက်မျော်းအပြင် အဘမရကန်တြ်မျော်း
ဗီယက်နမ်စစ်ြွွဲမှ တပဖည််းပဖည််းဆိုတ်ခွောကော
ယင််းတဘ
ိုို့ နရောတွင် ဘတောင်ဗီယက်နမ်တြ်မျော်းက
၀င်ဘရောက်ဘနရောယူရပခင််းကလည််း ဘတောင်ဗီယက်နမ်
တြ်မဘတော်အဘြေါ် သက်ဘရောက်မှုမျော်းစွော ရှဘနခွဲ့်သည်။
အီစတောထ်းို စစ်စတင်မည့််အချန် ၁၉၇၂ ခိုနှစ်
ဧပြီလတွင်ြွဲ အဘမရကန်သချြ်ကောတြ်မျော်း၏
စစ်ဆင်မှုမျော်း ရြ်ဆိုင််းလိုက်ရပြီပဖစ်သပဖင့််
ယင််းတဘ
ိုို့ နရောတွင် ဘတောင်ဗီယက်နမ်တြ်မျော်းပဖင့်် အစော်းထ်းို နိုင်ရန်မှော အဘမရကန်တိုို့၏
ဘထောက်ြ့်ဘရ်းြစစည််းမျော်း ဘြ်းြန
ိုို့ ိုငမ
် ှုအဘြေါ် မျော်းစွောမှီခိုဘနခွဲ့်ရြါသည်။
M41 နှင့်် T-54 တင့်် ၂ စီ်း ရင်ဆိုင်ဘတွွဲ့ကကရောတွင် ဘတောင်ဗီယက်နမ်တင့််အဖွွဲွဲ့သော်းမျော်း၏

တင့််အဘပမောက်ြစ်ကျွမ််းကျင်မှုဘကကောင့်် T-54 တင့််မျော်းအော်း တောလတ်နှင့်် တောဘဝ်းြစ်ချက်မျော်းပဖင့််
အဘဝ်းမှြင် ြစ်ခတ်ဖျက်စီ်းနိုငခ
် ွဲ့်သည့််ပဖစ်စဉ်မျော်းလည််း အမျော်းအပြော်း ဘတွွဲ့ရှကကရမည်ပဖစ်သည်။
သဘ
ိုို့ သော်လည််း အနီ်းကြ်ထဘတွွဲ့မှုမျော်း နှင့်် ခခြုံခတ
ို ိုက်ခိုက်မမ
ှု ျော်းတွင်ဘတော့်
အဘြါ ့်စော်းတင့််ပဖစ်သည့််အော်းဘလျော်စွော M41 တင့််မျော်း အကျအဆ်းို မျော်းပြော်းမှုနှင့်် မလွမ
ွဲ ဘသွ
ရင်ဆိုငခ
် ွဲ့်ရသည်မှော မထူ်းဆန််းဘတော့်ဘြ။
ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တိုို့ဘက်မှ သချြ်ကောအော်း နည််းဗျျူဟောဘပမောက် အသို်းချမှုတွငလ

် ည််း
အမှော်းယွင််းကင််းလှသည်ဘတော့် မဟိုတ်ဘြ။ သချြ်ကောတြ်ဖွွဲွဲ့အော်း ၁၉၅၀ ပြည့််လွန်နှစ်
ကောလမျော်းကတည််းက ထူဘထောင်ထော်းနိုင်သည်မှန်ဘသော်လည််း T-54 ကွဲ့်သဘ
ိုို့ သော
အကကီ်းစော်းတင့််မျော်းအော်း ရရှြိုင်ဆိုင်လောပခင််းက ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တိုို့အတွက် အသစ်အဆန််း
ပဖစ်ဘနခွဲ့်ဆွဲဘြ။ သချြ်ကောတြ်မျော်းအော်း ဘပခလျင်နှင့််မြူ်းဘြါင််းြွဲ သီ်းပခော်းဘစလတ်
တိုက်ခိုက်ဘစခွဲ့်သည့်် သောဓကမျော်းလည််းရှခွဲ့်သည်၊ ဥြမော သချြ်ကောအော်း
ရန်သူခစစ်ဘနရောမျော်းအော်း ထ်းို စစ်ဆင်တိုက်ခိုက်ရန် အလျင်ဘစလတ်ပြီ်း
ဘနှာက်မှဘပခလျင်တြ်မျော်း ကြ်လိုက်ဘစပခင််းမျြုံ်းပဖစ်သည်။

တင့််မျော်း၏စစ်ကစော်းနိုင်မှုနှင့်် ြတ်လည်အောရိုခနိုင်မှုတိုို့ လ်းို လို်းဘြျောက်ဆို်းလိုနီ်းြါ်း

အဘနအထော်းပဖစ်သည့်် ပမြုံွဲ့မျော်း၏ လမ််းကျဉ််းမျော်းအတွင်း် ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တင့််မျော်းအော်း
အသို်းချခွဲ့်စဉ်တွငလ
် ည််း ဘပမောက်ဗယ
ီ က်နမ်တင့််မျော်း အကျအဆ်းို မျော်းပြော်းခွဲ့်ရသည်။
ဘတောင်ဗီယက်နမ်တြ်မျော်း၏ အနီ်းကြ်ခခြုံခိုတိုက်ခိုက်မှုဘကကောင့်် T-54 တင့််အဘရအတွက်မျော်းစွော
ဆို်းရှု်းခွဲ့်ရပြီ်း ဘပခလျင်အဘထောက်အကူမရရှသည့်် T-54 တင့််မျော်းမှော sitting duck မျော်းသော
ပဖစ်ခွဲ့်ကကရြါသည်။
အဆြ
ို ါနည််းဗျျူဟောသို်းသြ်ချက်မျော်းမှလွွဲ၍၊ M41 နှင့်် T-54 တင့််မျော်းသည်
အတန််းအစော်းမတူညီကကဘသော်လည််း တိုက်ြွွဲ၀င်နိုင်စွမ််းတွင်မူ အနီ်းစြ်ဆို်းတူညီကကဘကကောင််း
ဘတွွဲ့ရှရမည်ပဖစ်သည်။ ဗိုလ်မှျူ်းကကီ်း Battreall ကမူ T-54
တင့််သည် သချြ်ကောအကောအကွယ်
ပမင့််မော်းသည်မှန်ဘသော်လည််း M41 တင့််၏
သချြ်ကောဘဖောက်ကျည်မျော်းအော်း
တော်းဆီ်းနိုင်စွမ််းမရှခွဲ့်ဘကကောင််း ဘထောက်ပြသည်။
အမှန်တကယ်လည််း T-54 တင့််၏ အထူထွဲဆ်းို ပဖစ်ဘသော
ကိုယ်ထည်ဦ်းြိုင်း် သချြ်ကောအော်း ဘခတ်မှီ HEAT

ကျည်မျော်းပဖင့်် အလွယ်တကူြင် အလွဲထ်းို နိုင်ဘသော အော်းနည််းချက်ရှဘနခွဲ့်ြါသည်။

ကိုယ်ထည်ဦ်းြိုင်း် ဘလျောဘစောက်သချြ်ကော၏ဘနှာက်ရှ ဘလောင်စောဆီသိုဘလှောင်ဘနရောအော်း HEAT
ကျည်မှ plasma jet စီ်းဘကကောင််းပဖင့်် မီ်းခတ်ကောဘလောင်၍ T-54 တင့်် ြျက်စီ်းရသည်မှောလည််း
အမျော်းအပြော်းြင်ပဖစ်သည်။ Battreall မှ T-54 ၏ အတွင်း် ြိုင်း် ဘနရောလွတ်မှော ပြွတ်သြ်ဘနပြီ်း
ြင်မအဘပမောက်၏ ဘပြောင််းဘနှာက်ြတ်မှောလည််း ဆိုလည်ဘနှာက်နရနှင့်် အလွန်ကြ်ဘနသပဖင့််
တစ်ဘတောင့််ြစ်ပြီ်းတိုင််း ပမင့််ဘထောင့််အပြည့််တင်ပြီ်းမှသော ကျည်ထို်း၍ရသပဖင့််
အဘပမောက်ြစ်ရောတွင် လျင်ပမန်မှုမရှဘတော့်ပခင််းက ပြဿနှာပဖစ်လောဘကကောင််း
ဘထောက်ပြထော်းပြန်ြါသည်။
၁၉၈၅ ခိုနစ်အတွင်ူး
အြိုြစစည်ူးမ ာူးထိုတယ
် ရန်အတွက်
စိုြိုထာူးသည်ေါ့
သခ ြ်ကာတြ်စခန်ူးတစ်ခရ
ို
M41A3 တင်တ
ေါ့ စ်စီူး၏
ြင်မအဝပမာက်ဝပြာင်ူးအာူး
စစ်ဝဆူးဝနဝသာ
ီ က်နမ်စစ်သည်
၂ ဦူးအာူး ဝတွွဲ့ရစဉ်
M41 နှင့်် T-54 တင့်် ၂ စီ်းစလို်းသည် သက်ဆိုငရ

် ောကန်ို့သတ်ချက် နှင့််
အော်းသောချက်မျော်းရှဘသော တိုက်ယောဉ်မျော်းသောပဖစ်ကကသည်။ သသောသည်မှောဘတော့် အနည််းဆို်း
လူူ့သဘဘောသဘော၀ နှင့်် နည််းဗျျူဟောအချက်မျော်းအော်း ထည့််သွင်း် စဉ််းစော်းလျင်ြင် တစ်စီ်းနှင့််တစ်စီ်း
တစ်ဖက်သတ်ဆန်စွော အနိုင်ယူအလွဲထ်းို နိုင်မည့်် တိုက်ယောဉ်မျော်းမဟိုတ်ဟူဘသောအချက်ြင်
ပဖစ်ဘတော့်သည်။
❖❖❖❖❖❖

ဝနောက်ြင
ို ူး် ပဖစ်ရြ်မ ာူး
AFTERMATH
၁၉၇၅ ခိုနစ်အတွငူး် ယ
ီ က်နမ်စစ်ြွွဲအာူး
အဆိုူးသတ်နင
ို ်ဗြီူးဝနောက်
ဝတွွဲ့ရရသည်ေါ့ T-54 တင်ေါ့မ ာူး
ဟိုချီမင််းထ်းို စစ်ဆင်နွဲပြီ်း ၅၅ ရက်အကကော ၁၉၇၅ ခိုနှစ် ဧပြီလ ၃၀ ရက်ဘနို့တွင် ဆိုင်ဂိုပမြုံွဲ့

ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တိုို့လက်ဘအောက် ကျဆင််းခွဲ့်ပြီ်းဘနှာက် ကွန်ပမျူနစ်တအ
ိုို့ တွက်
လူသန််းချီဘသဆို်းဘြ်းဆြ်ခွဲ့်ရဘသော နှစ် ၂၀ ကကော ဘြါင််းစည််းဘရ်းတိုက်ြွွဲကကီ်း
ပြီ်းဘပမောက်သွော်းပြီလည််းပဖစ်သည်။ အဆြ
ို ါဘအောင်ြွွဲအော်း ဘပမောက်ဗီယက်နမ် T-54 တင့််မျော်းမှ
ဘတောင်ဗီယက်နမ်သမမတနန််းဘတော် အတော်းအဆီ်းမျော်းအော်း ဘကျော်ပဖတ်၀င်ဘရောက်လောြိုနှင့််
တွွဲ၍ဘဖော်ပြကကသည်ကို ပမင်ဘတွွဲ့ကကရမည်ပဖစ်သည်။ ယင််းဘအောင်ပမင်မှုအတွက်
ဘြ်းဆြ်လိုက်ရသည်မျော်းကဘတော့် မနည််းလှဘြ။ ဗီယက်နမ်စစ်ြွွဲ၏ ဘနှာက်ဆို်းထို်းစစ်ကကီ်း
ပဖစ်သည့်် ဘပမောက်ဗီယက်နမ်တိုို့၏ ၁၉၇၅ ခိုနှစ် ဘနွဦ်းထ်းို စစ်နှင့်် ြတ်သက်၍
အကျအဆ်းို စောရင််းမျော်း အတအကျမရရှဘသော်လည််း ဘပမောက်ဗီယက်နမ်ဘက်မှ ၂၀,၀၀၀
ခန်က
ို့ ျဆို်းပြီ်း ဘတောင်ဗီယက်နမ်ဘက်မှ ၉၀,၀၀၀ ခန်က
ို့ ျဆို်းမည်ဟို ယူဆရကော ဘမလ ၅
ရက်ဘနို့တွင်လည််း ဘတောင်ဗီယက်နမ်စစ်သည် ၁.၁ သန််းခန်ို့ လက်နက်ချခွဲ့်ရြါသည်။ ပြည်သူမျော်း
ထခိုက်ဘသဘကျမှုမှောမူ အဆြ
ို ါကန််းဂဏန််းမျော်းထက် ြိုမိုပမင့််မော်းဖွယ်ရှြါသည်။
အဆြ
ို ါဘနှာက်ဆို်းထ်းို စစ်ကောလမျော်းအတွင််း ကျန်ရှဘနဘသ်းသည့်် M41 တင့််တြ်ဖွွဲွဲ့မျော်း
အဘနပဖင့်် တော၀န်ကျရောဘနရောမျော်းမှ ခိုခတိုက်ခိုက်ခွဲ့်ကကဘသော်လည််း ၁၉၇၅ ခိုနှစ်မှော
ယင််းတိုို့၏တိုက်စွမ်း် ရည်မှော လွန်စွောကျဆင််းဘနသည့််ကောလ ပဖစ်ဘနသည်။ ဘတောင်ဗီယက်နမ်သိုို့

အဘမရကန်တိုဘ
ို့ ထောက်ြ့်မှုမောှ လည််း ၁၉၇၃ ခိုနှစ်မှစတင်ကော ယခင်ထက်မျော်းစွော
ဘလျော့်ကျသွော်းခွဲ့်ပြီပဖစ်သည်။ ၁၉၇၃ ဘဏ္ဍောနှစ်တွင် ဘတောင်ဗီယက်နမ်သိုို့
အဘမရကန်တိုို့၏ဘထောက်ြဘ
့် ငွမှော အဘမရကန်ဘဒေါ်လော ၂.၈ ဘီလီယပဖစ်ဘသော်လည််း ၁၉၇၅
ခိုနှစ်အဘရောက်တွငဘ
် တော့် အဘမရကန်ဘဒေါ်လောသန််း ၃၀၀ သော ရှြါဘတော့်သည်။
အဆြ
ို ါပဖတ်ဘတောက်မှုမျော်းက စစ်ြဘ
ွွဲ နှာက်ဆို်းနှစ်မျော်းအတွင််း ဘတောင်ဗီယက်နမ်တြ်မဘတော်အော်း
ဘခါင််းခွဲဘစခွဲ့်ပခင််းပဖစ်သည်။ ၁၉၇၄ ခိုနှစ် ဘနွဦ်းထ်းို စစ်အစြိုင််းတွင် ဘတောင်ဗီယက်တိုို့ဘက်၌
အကကမ််းဖျင််းအော်းပဖင့်် တင့််အစီ်းဘရ ၃၅၀ ခန်န
ို့ ှင့်် သချြ်ကောလူသယ်ယောဉ် ၈၈၀ ခန်ို့
ြိုင်ဆိုင်ထော်းပြီ်း ဘပမောက်ဗီယက်တတ
ိုို့ ွင်မူ တင့််နှင့်် သချြ်ကောလူသယ်ယောဉ် ၆၅၅ စီ်းခန်ို့
ြိုင်ဆိုင်ထော်းြါသည်။ ဘတောင်ဗီယက်နမ်သချြ်ကောတြ်ဖွဲ့ွွဲ အဘနပဖင့်် အင်အော်းအသင့််အတင့််ရှ
သချြ်ကောတြ်ဖွွဲွဲ့အပဖစ် ရြ်တည်ဘနနိုင်ဆွဲပဖစ်ဘသော်လည််း အြိုြစစည််းမရရှမှု၊
ပြင်ဆင်ထန််းသမ််းဘရ်းအလိုြ်ရိုမျော်း နည််းြါ်းလောမှုတိုို့နှင့်် ရင်ဆိုင်ဘနခွဲ့်ရပြီ်း အဆ်းို ရွော်းဆို်းမှော
ခွဲယမ််းနည််းြါ်းလောမှုြင်ပဖစ်သည်။ ၁၉၇၄ နှစ်ကိုန်တွင် ဘတောင်ဗီယက်နမ်တြ်မဘတော်သိုို့ တင့််နှင့််
အဘပမောက်ခွဲယမ််းဘထောက်ြမ
့် ှုမှော အဘတောင့််ဘရ ၁၀၀,၀၀၀ သောရှဘတော့်ပြီ်း တင့််အဖွွဲွဲ့သော်းမျော်းမှော
ခွဲယမ််းတင်စင်တွင် ခွဲယမ််းမပြည့််တပြည့််ပဖင့််သော တိုက်ြွွဲ၀င်ရသည်အထ
ဆို်းရွော်းလောခွဲ့်ြါဘတော့်သည်။ ယင််းအပြင် တက
ို ်ြမ
ွွဲ ျော်းတွင် ယခင်ကကွဲ့်သိုို့ အဘပမောက်တြ်ဖွဲွဲ့ွ ၏
ြစ်ကူအော်းလည််း ထထဘရောက်ဘရောက် မရရှဘတော့်ဘြ၊ အချြုံွဲ့ဘသော ဘတောင်ဗီယက်နမ်
အဘပမောက်တြ်ခွွဲမျော်းတွင် တစ်ဘနို့လျင် အဘပမောက်ကျည် ၄ ဘတောင့််စောသော
ြစ်ရန်ကျန်ရှြါဘတော့်သည်။ ဤတွင်ဆို်းရ်းှု မှုအော်း ဘရှောင်လ၍
ွဲ မရြါဘတော့်ဘချ။
ြြ
ို T-54 တင်ေါ့မာ
အာဖဂန်အမ ူးသာူးတြ်မဝတာ်ြိုင်တင်ေါ့တစ်စီူးပဖစ်ဗြီူး
၂၀၀၆ ခိုနစ်အတွင်ူးက ဝတွွဲ့ရရပခင်ူးပဖစ်သည်
အဆိုြ တင်ေါ့အာူး စစ်ဝအူးတက
ို ်ြွဲအ
ွ တွင်ူး
ဆို ီယက်တိုေ့မဝထာက်ြေါ့ခွဲေါ့ပခင်ူး သိုေ့မဟိုတ် ၁၉၈၉ ခိုနစ်
ဆို ီယက်တိုေ့ အာဖဂန်မဆိုတခ
် ွာရာမ
က န်ရစ်ခွဲေါ့ပခင်ူးပဖစ်မည်ဟို ယဆရြ သည်
၁၉၇၅ ခိုနှစ်ဘနှာက်ြိုင််းတွင် M41 နှင့်် T-54 တင့်် ၂ စီ်းစလ်းို အော်း ကမဘော့်စစ်ဘပမပြင်မျော်းတွင်

ဆက်လက်ဘတွွဲ့ရှဘနရဘသ်းဘသော်လည််း ယင််းတိုို့၏ဘနှာက်ဆက်တွွဲဇောတ်လမ််းမျော်းမှောမူ

အဘတော်ြင်ကွောပခော်းလှသည်။ T-54 တင့််မှောမူ ၎င််းအော်းထြ်မမွမ််းမထော်းသည့်် T-55 တင့််နှင့််အတူ

စစ်ဘအ်းတိုက်ြွွဲ၏ အဘကျော်ကကော်းဆို်းနှင့်် အဘရောင််းရဆို်းတင့််တစ်မျြုံ်း ပဖစ်လောခွဲ့်သည်။
ဆိုဗီယက်ကကည််းတြ်သည် ၁၉၅၈ ခိုနှစ်မှစတင်ကော T-55 တင့််အော်း စတင်လက်ခအသို်းပြြုံခွဲ့်ရော
အဆြ
ို ါ T-55 တင့််မှော အနှစ်သောရအော်းပဖင့်် ခွဲယမ််းသဘ
ို လှောင်နိုငစ
် ွမ််း၊ သချြ်ကောအကောက၊
တွန််းအော်းဘြ်းစနစ်နှင့်် ချန်ခွက်စနစ်မျော်း အဆင်ပ့် မင့််တင်ထော်းပြီ်း နျျူကလီ်းယော်း၊ ဇီ၀၊ ဓောတိုဒဏ်ခ
NBC package တြ်ဆင်ဘြ်းထော်းသည့်် T-54 တင့််တစ်စီ်းသောပဖစ်ြါသည်။ ြိုလန်နှင့််
ချက်ကိုစလိုဗက်ကီ်းယော်းတမ
ိုို့ ှ လင
ို စ
် င်ပဖင့််တည်ဘဆောက်ခွဲ့်သည့်် မျြုံ်းကွွဲမျော်းအြါအ၀င် ၁၉၈၃
ခိုနှစ်အထ T-54/T-55 တင့််အစီ်းဘရ ၈၅,၀၀၀ မှ ၁၀၀,၀၀၀ ခန်ို့ ထိုတ်လိုြ်ခွဲ့်မည်ဟို ခန်မ
ို့ ှန််းရကော
ယင််းတအ
ိုို့ ပြင် တရိုတ်တမ
ိုို့ ှလည််း လင
ို စ
် င်ယူကော Type 59 တင့််အစီ်းဘရ ၉,၅၀၀ ခန်ို့
ထိုတ်လိုြ်ခွဲ့်ဘြသည်။
ထိုငူး် ဝတာ် င် ကည်ူးတြ်သိုူး M41 တငေါ့်တစ်စူးီ
၁၉၇၅ ဘနှာက်ြိုင််းတွင်မှ ယဘနို့အချန်ထ T-54 တင့််မျော်းအော်း ဗီယက်နမ်တြ်မဘတော်တွင်

ဆက်လက်အသို်းပြြုံဘနဆွဲပဖစ်ပြီ်း ၁၉၇၀ ပြည့််လွန်နှစ်ဘနှှာင််းြိုင်း် ကောလမျော်းတွင်ဘတော့်
ဘပမောက်ကရ
ို ီ်းယော်းတထ
ိုို့ မှ T-62 တင့််မျော်း ထြ်မ၀ယ်ယူခွဲ့်သည်။ အဆြ
ို ါ T-54 နှင့်် Type 59
တင့််မျော်းသည် ၁၉၇၉ ခိုနှစ် ဘဖဘဖော်၀ါရီလမှ မတ်လအတွင်း် ပဖစ်ြွော်းခွဲ့်သည့်် တရိုတ်-
ဗီယက်နမ်စစ်ြွွဲအတွင်း် တွင်လည််း တရိုတ်တ၏
ိုို့ Type 59 ၊ Type 62 နှင့်် Type 63 တင့််အစီ်းဘရ
၃၀၀ ခန်န
ို့ ှင့်် ရင်ဆိုင်တိုက်ခိုက်ခွဲ့်ကကရြါသည်။

ြူးဝြ င်ူးစစ်ဆင်ဝရူးဝလေါ့က ငေါ့်ခန်ူးမ ာူးအတွင်ူး ြ င်ဝလေါ့က ငေါ့်ဝနသညေါ့်

တြ်မဝတာ်( ကည်ူး) သခ ြ်ကာယနတယာူးတြ်ဖွဲ့ွွဲ မ တရိုတ်နိုင်ငလိုြ် ြိုစ-၅၉ ီ အမ ူးအစာူး ြင်မတိုက်ြွွဲ င်တငေါ့်မ ာူး

M41 DK-1 တင်ေါ့သည် NBC အကာအကွယ်စနစ်၊

ပြင်ြဝလဆာအကွာအဝ ူးတင
ို ်ူးကရယာ နင်ေါ့
အြရြ်ဝဖာ်ကရယာမ ာူး တြ်ဆင်ထာူးသည်ေါ့
ဝတာ်၀င် န်ူးမတ်တြ်မဝတာ်သိုူး
အဆင်ေါ့ပမင်ေါ့ M41 တင်တ
ေါ့ စ်စီူး ပဖစ်ြ သည်
အဘရှွဲ့ဘတောင်အောရှပြင်ြတွင် အပခော်းကမဘောန
့် ိုင်ငမျော်းသိုို့လည််း T-54 တင့််မျော်းစွော
ဘရောင််းချခွဲ့်ရရော ကမဘော့်စစ်ဘပမပြင်မျော်းစွောတွင် ဆက်လက်အသို်းဘတော်ခခွဲ့်ကကသည်။ T-54/55
တင့််မျော်းအော်း အယ်လ်ဘဘ်းနီ်းယော်းနှင့်် ဇင်ဘောဘဘွအြါအ၀င် နိုငင
် ဘြါင််း ၅၀ ဘကျော်သတ
ိုို့ ိုင်
တင့််ြို့ခ
ို ွဲ့်ရကော ၁၉၅၀ ပြည့််လွန်နှစ်မျော်းမှ ၁၉၇၀ ပြည့််လွန်နှစ်မျော်းအထ ပဖစ်ြွော်းခွဲ့်သည့်် အောရြ်-
အစစဘရ်းစစ်ြမ
ွွဲ ျော်း၊ အင်ဂိုလောပြည်တွင််းစစ် (၁၉၇၅-၂၀၀၂) ၊ အီရတ်-အီရတ်စစ်ြွွဲ (၁၉၈၀-၈၈) ၊
ယူဂိုဆလဗ်စစ်ြွွဲမျော်း (၁၉၉၁-၂၀၀၂) အပြင် ဆီ်းရီ်းယော်းပဖစ်စဉ်အြါအ၀င်
မကကောဘသ်းမီကပဖစ်ြွော်းခွဲ့်သည့်် အောရြ်ဘနွဦ်းပဖစ်စဉ်မျော်းတွင်လည််း ြါ၀င်ခွဲ့်ကကသည်။
ဘနှာင်ထွက်ဘြေါ်လောသည့်် T-62 နှင့်် T-72 တင့််မျော်းအပြင် T-54 တင့််မျော်းသည်လည််း ကူ၀တ်နှင့််
အီရတ်နယ်ဘပမမျော်းတွင်ပဖစ်ြွော်းခွဲ့်သည့်် ၁၉၉၁ ခိုနှစ် ကနတှာရမိုန်တိုင််းစစ်ဆင်ဘရ်း နှင့်် ၂၀၀၃ ခိုနှစ်
အီရတ်ကျျူ်းဘကျော်စစ်တိုို့အတွင််း အဘနှာက်နိုင်ငလိုြ်တင့််မျော်းနှင့်် ယှဉ်ပြြုံင်တိုက်ခိုက်ခွဲ့်ရကော
ယင််းပဖစ်စဉ် ၂ ခိုစလ်းို အတွင််း T-54/55 တင့််မျော်းသည် အဘမရကန် M1 Abrams တင့်် နှင့်် ပဗတသျှ
Challenger တင့်် ၂ မျြုံ်းစလ်းို အော်း ယှဉ်ပြြုံငတ
် ိုက်ခိုက်နိုငစ
် ွမ််း မရှခွဲ့်သည့််အပြင်
တိုက်ယောဉ်အဖွွဲွဲ့သော်း အရည်အဘသွ်းမှောလည််း မျော်းစွောကွောပခော်းလှပြီ်း တင့််အဘရအတွက်
အမျော်းအပြော်းသည်လည််း ဘလဘကကောင််းမှတိုက်ခိုက်ဖျက်စီ်းပခင််း ခခွဲ့်ကကရသည်။ အီရတ်ကွဲ့်သိုို့
ဗဟမ
ို ဦ
ှ ်းစီ်းချြုံြက
် ိုငမ
် ှုစနစ် အော်းဘကောင််းလွန််းလှပြီ်း ဘလ့်ကျင့််သော်းမပြည့််၀သည့်် တြ်မဘတော်မျော်းမှ
T-54 မျော်း ြျက်စီ်းရသည်မှောလည််း ဆန််းကကယ်လွန််းသည်ဘတော့်မဟိုတ်ဘြ။ ယဘနို့ထတိုင်ြင် T-
54/55 တင့််မျော်းအော်း သချြ်ကော၊ ဆက်သွယ်ဘရ်း၊ ြစ်ခတ်မှုထန််းချြုံြ်ဘရ်းစနစ်၊ ဆိုလည် နှင့််
ကိုယ်ထည်တိုို့အော်း အကကီ်းစော်းအဆင်ပ့် မင့််တင်မွမ်း် မကော တင့််အမျြုံ်းအစော်းသစ်မျော်းကွဲ့်သိုို့ြင်
ပဖစ်လောဘစသည့်် package မျော်း အသို်းပြြုံပမြှင့်တ
် င်ကော တြ်မဘတော်မျော်းတွင် လက်ရှအချန်အထ

ဆက်လက်အသို်းပြြုံဘနကကဆွဲပဖစ်ပြီ်း အဆြ
ို ါအဆင်ပ့် မင့််တင်မှုမျော်းဘကကောင့်် ဘနှာင်နှစ်မျော်းစွောတိုင် T-
54/55 တင့််မျော်းအော်း ဆက်လက်ပမင်ဘတွွဲ့ဘနကကရဦ်းမည်မှော အမှန်ြင်ပဖစ်ဘတော့်သည်။
M41 Walker Bulldog အတွက်မူ ဗီယက်နမ်အလွန်ကောလမှော သြ်မထင်ရှော်းလှဘြ၊

ထိုတ်လိုြ်မှုမောှ လည််း ၁၉၅၄ ခိုနှစ်ကြင် အဘရအတွက် ၅,၅၀၀ ဘအောက်ပဖင့််
ပြီ်းဆို်းသွော်းခွဲ့်ပြီ်းပဖစ်သည်။ ယင််းအပြင် အဘမရကန်ပြည်ဘထောင်စိုမှ M41 တင့််မျော်းအော်း
ဗီယက်နမ်သိုို့ စတင်လဘ
ွဲ ပြောင််းဘြ်းချန်ကောလတွင် ြိုမိုစွမ်း် ဘဆောင်ရည်ပမင့််မော်းသည့််
ြင်မတိုက်ြွွဲ၀င်တင့်် (MBT) မျော်းနှင့်် ဘပခလျင်တင်တိုက်ခိုက်ဘရ်းယောဉ် (IFV) မျော်း
စတင်ဘြေါ်ဘြါက်လောဘနပြီပဖစ်ရော အဘြါ ့်စော်းတင့််မျော်း၏ ဘခတ်ကိုန်ဆို်းချန်စတင်ဘနခွဲ့်ပြီ
ပဖစ်ြါသည်။ T-54 နှငမ
့်် တူညီသည်က M41 တင့််သည် ဗီယက်နမ်စစ်ြွွဲအပြီ်းတွင်
ကမဘော့်စစ်မျက်နှှာမျော်း၌ ြါ၀င်တိုက်ခိုက်မှုမရှသဘလောက်ြင်ပဖစ်သည်၊ ၁၉၇၀
ပြည့််လွန်နှစ်လယ်ကောလမျော်းအတွင််း ဘတောင်အောဖရကတြ်မျော်းမှ အင်ဂိုလောအတွင်း်
၀င်ဘရောက်တိုက်ခိုက်စဉ် အသို်းပြြုံခွဲ့်သည်မှလွွဲ၍ မဘတွွဲ့ရှရဘတော့်ဘြ။ မည်သြ
ိုို့ င်ပဖစ်ဘစကောမူ၊
ကသစတီ်းယော်း၊ ဒန််းမတ်၊ အီသီယို်းြီ်းယော်း၊ ြါကစစတန်၊ ဘဆော်ဒအ
ီ ောဘရဗျ နှင့်် ဆူဒန်နိုင်ငမျော်း
အြါအ၀င် နိုငင
် ဘြါင််း ၂၃ နိုငင
် မှ စစ်ဘအ်းတိုက်ြွွဲကောလအတွင််း M41 တင့််မျော်းအော်း
ဆက်လက်အသို်းပြြုံခွဲ့်ကကသည်ကို ဘတွွဲ့ရှရသည်။ အဘနှာက်ဂျောမနီသည်လည််း
ဒိုတယကမဘောစစ်လန
ွ ် ဂျောမန်တြ်မဘတော်အတွက် ြထမဆို်းတင့််အပဖစ် M41 အော်း ဘရွ်းချယ်ခွဲ့်ပြီ်း

အစီ်းဘရ ၅၀ စီ်း ၀ယ်ယူခွဲ့်ကော ဘနှာက်ြိုင််းတွင် တိုက်ယောဉ်မျော်းအော်း အဆင့််ပမင့််တင်ပြီ်း

ထင
ို ်း် ဘတော်၀င်ကကည််းတြ်သိုို့ ဘရောင််းချခွဲ့်ြါသည်။ စတ်၀င်စော်းဖွယ်ဘကောင််းသည့််အချက်မှော ၁၉၇၅
ခိုနှစ်တွင် ထင
ို ၀
် မ်နိုင်ငမှ M41 တင့််အော်း သချြ်ကောအကောအကွယ် ြိုမိုဘကောင််းမွန်ပြီ်း
ြိုမိုအစွမ််းထက်ဘအောင် တည်ဘဆောက်ထော်းသည့်် Type 64 အမည်ရှတင့််အော်း
တည်ဘဆောက်ပြသခွဲ့်ပခင််းပဖစ်သည်၊ သဘ
ိုို့ သော်လည််း အစီ်းဘရ ၃၀ ခန်သ
ို့ ော ထိုတ်လိုြ်ခွဲ့်ရြါသည်။
ဒန််းမတ်နှင့်် ထိုင်း် နိုင်ငအြါအ၀င် နိုငင
် မျော်းစွောတွင်မူ M41 တင့််မျော်းအော်း အဆင့််ပမင့််တင်ကော
ယဘနို့တိုင်အသို်းပြြုံဘနကကဆွဲြင်ပဖစ်ြါသည်။
M41A3 နှင့်် T-54 တင့််မျော်းအကကော်း ပဖစ်ြွော်းခွဲ့်သည့်် တိုက်ြွွဲမျော်းနှငြ

့်် တ်သက်၍
အမှတ်ရစရောမျော်းအော်း ယဘနို့တိုင် ဗီယက်နမ်နိုငင
် အတွင််း ပမင်ဘတွွဲ့နိုငဘ
် နဘသ်းသည်။
အချြုံွဲ့ဘသောတိုက်ယောဉ်မျော်းအော်း နိုင်ငဘတော်အဆင့််ပြတိုက်ကကီ်းမျော်းတွင် အဘကောင််းြကတအတိုင််း
ပမင်ဘတွွဲ့နိုငမ
် ည်ပဖစ်ပြီ်း အချြုံွဲ့အော်းမူ ဗီယက်နမ်ဘတောတွင်း် ရှ လူသူအဘရောက်အဘြါက်
နည််းဘသောဘနရောမျော်းတွင် လွဲဘလျောင််းတည်ရှဘနသည်ကို ပမင်ကကရမည်ပဖစ်သည်။
မည်သည့််အဘပခအဘနတွင် ရှဘနသည်ပဖစ်ဘစ၊ ယင််းသက်မွဲ့်ရိုြက် ကွင်း် တက
ိုို့ သချြ်ကောစစ်ဆင်မှု၏
သမိုင််းဘကကောင််းတွင် မကကောခဏချန်လှြပ် ခင််းခခွဲ့်ရသည့်် အခန််းတစ်ခိုအော်း အမှတ်ရဘစမည့််
အဘမွအနှစ်မျော်းအပဖစ် ဆက်လက်တည်ရှဘနကကဦ်းမည် ပဖစ်ြါဘကကောင််း ……
ဗြီူးြ ဗြီ
Beckwith Tim
3.9.2019
❖❖❖❖❖❖

MILITARY NOTES PUBLISHING မ ထြ်မထွကရ

် မညေါ့်စာအိုြမ
် ာူး
Military Notes Publishing Press
အစမ ကန်တပ်မစတျာ် အမှတ် ၁၀၁ စလစကကျာင််းခ တ

ီ ပ်မ၏
astogne ခံစစ်မှ သင်ခန််းစျာစြျာ်ထုတ်ခ က်မ ျာ်း

အထက်ြါအချက်မျော်း
MILITARY NOTES PUBLISHING PRESS
FOLLOW US ON:
FACEBOOK.COM/MILITARYNOTES
MILITARYNOTESJOURNAL.BLOGSPOT.COM
MILITARY NOTES PUBLISHING

MINGALADON TOWNSHIP, YANGON, MYANMAR

M41 Walker Bulldog Vs T-54 PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

M41 Walker Bulldog Vs T-54 PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

M41 Walker Bulldog Vs T-54 PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

M41 Wakler Bulldog VS T-54 : Laos and Vietnam 1971-75

M41 WALKER BULLDOG

CHRIS McNAB BECKWITH TIM

အမ်-၄၁ ဝ ေါ်ကာဘူးဝ ေါ့တငေါ့်

BECKWITH TIM (ဘာသာပြန်)

၁ ကီလိုမီတာ = ၀.၆၂ မိုင်

This electronic version is published © 2020

APCBC/HE-T: Armour-Piercing Capped

We Proudly Created this Ebook with Pyidaungsu Font, supporting

ABOUT THE AUTHOR

ဗီယက်နမ်စစ်ြွွဲဆိုလျင် ဘဘောင််းဘီအနက်ဝတ် AK-47 ရင

တိုက်ယာဉ်အဖွွဲွဲ့သာူးဆိုင်ရာနှုင်ူးယဉ်ခ က်မ ာူး ၅၄

တိုက်ြွွဲဗြီူးဝနောက်ြိုငူး် ပဖစ်ရြ်မ ာူး ၁၀၇

ဆက်လက်ထွက်ရမညေါ့် စာအိုြ/် စာတမ်ူးမ ာူးစာရင်ူး ၁၁၄

(This Page Intentionally Left Blank)

© Military Notes Publishing 1

ဗီယက်နမ်စစ်ြွွဲ၏အလှည့််အဘပြောင််းတွင် အဓကဘနရောမှ ြါ၀င်လောခွဲ့်သည်ကိုလည််း

ယခိုစောအိုြ်တွင် သချြ်ကောစစ်ဆင်မှုကဏ္ဍအပဖစ် အဘမရကန်တဘ

© Military Notes Publishing 2

ဝတာင် ီယက်နမ်နိုင်င လမ်ူးတစ်ခိုဝြေါ်ရ

စောရွက်ဘြေါ်တွင် နှုင်း် ယှဉ်ရောတွင်ဘတော့် သချြ်ကောယောဉ် ၂ မျြုံ်းအကကော်း တိုက်ြွွဲပဖစ်ြွော်းြါက

© Military Notes Publishing 3

၁၉၇၅ ခိုနစ် ဧဗြီလအတွင်ူး ဆိုင်ဂိုဗမ ွဲ့ရ

© Military Notes Publishing 4

ဘပမအဘနအထော်း၊ ရောသီဥတို၊ ဘလ့်ကျင့််ဘရ်း၊ စတ်ဓောတ်ဘရ်းရော၊ ဘထောက်ြ့်ဘရ်းအဘပခအဘန၊

M41 Walker Bulldog နှင့်် T-54 တင့််မျော်းအော်း နှုင်း် ယှဉ်ရောတွင် တစ်စီ်းချင််းစီရှ

© Military Notes Publishing 5

စောအိုြ်တွင် ဘနှာက်ဆို်းအဘနနှင့်် သို်းသြ်ဘဖော်ပြထော်းသည်မှောလည််း

© Military Notes Publishing 6

© Military Notes Publishing 7

T-54 တငေါ့်၏ ြထမဆိုူးဝသာ ဝရွဲ့ဝပြူးတငေါ့ထ

ဇန်န ရီလ ၁ ရက်ဝနေ့ ဝမလ ၂၉ ရက် ဟူ၍ အသီ်းသီ်းပြန်လည်သတ်မှတ်ခွဲ့်

T-54 Model 1946 (T-54-1) တင့််အော်း

ဇွန်လ Cleveland တင့််စက်ရိုတွင် T41E1 တင့််မျော်း စတင်ထတ

စစ်က န် M41A3 တငေါ့တ

တိုက်ယာဥ်တွင် အဝမရကန်အမတ်အသာူးမ ာူး

© Military Notes Publishing 8

မတ်လ အမှတ်(၁)သချြ်ကောတြ်မဟော ပြန်လည်ဘရောက်ရှ

T-54A တင့််၏ လိုငစ

ဧဗြီလ ဘတောင်ဗီယက်နမ် M41A3 တင့််မျော်းနှင့်် ဘပမောက်ဗီယက်နမ် T-54

ဝအာက်တိုဘာလ သချြ်ကောတြ်ရင််းပဖစ်သည့်် အကျအဆို်းမျော်းပြော်းခွဲ့်

မတ်လ ၁၉ ရက် အမှတ(် ၁)သချြ်ကောတြ်မဟော ဘတောင်ဗယ

© Military Notes Publishing 9

ဆိုဗီယက်တိုို့အတွက်မူ ၁၉၅၀ ပြည့််လွန်နှစ်ကောလမျော်းအတွင််းက

© Military Notes Publishing 10

မျြုံ်းကွွဲ ဘနှာက်မျြုံ်းဆက် အလတ်စော်းတင့််မျော်း၊ T-54 တင့််နှင့်တ

M41 Walker Bulldog အဝြ ေါ့စာူးတငေါ့်

၁၉၄၅ ခိုနှစ် ဒိုတယကမဘောစစ်ပြီ်းဆို်းရန် နီ်းကြ်လောသည်နှင့်အ

© Military Notes Publishing 11

ဒီဇိုင််းအော်း ထြ်မမွမ််းမသည်နှင့််အမျှ ဘနှာက်ထြ် ဘရှွဲ့ဘပြ်းတင့််ြစ

© Military Notes Publishing 12

မျြုံ်းစလ်းို အော်း ဘြါင််းစြ်ထော်းသည့်် ဆိုလည်သစ်တစ်မျြုံ်းပဖင့်် ြွွဲထွက်လောခွဲ့်ပြီ်း ၇၆ မမ T91

၁၉၅၁ ခိုနစ် ဝဖဝဖာ်၀ ရီလအတွင်ူး ဝနောင်တွင် M41

© Military Notes Publishing 13

T41E1 တင့််အော်း ထိုတ်လိုြ်ရန်တော၀န်ယူရသည်မှော General Motors ဘကော်ြိုဘရ်းရှင််းြိုင်

၁၉၅၁ ခိုနှစ် နှစ်လယ်မှစတင်ကော Cleveland တင့််စက်ရိုမှဘန၍ T41E1

© Military Notes Publishing 14

၁၉၆၁ ခိုနစ် ဇလိုင်လအတွင်ူး