Οικογένεια είναι το σύνολο των ανθρώπων που συνδέονται μεταξύ τους με δεσμούς γάμου

και συγγένειας. Αποτελεί την πρώτη μορφή κοινωνίας στην οποία εντάσσεται το άτομο. 
Με την οικογένεια το ανθρώπινο γένος άρχισε την εξέλιξή του και μέσα σε αυτήν ανέπτυξε
όλους τους κοινωνικούς θεσμούς (νόμοι, ήθη, έθιμα, θρησκεία).Σκοπός της οικογένειας
είναι η δημιουργία ενός υγιούς και ηθικού περιβάλλοντος μέσα στο οποίο θα ζήσουν
ευτυχισμένα τα μέλη της και τα παιδιά θα αναπτυχθούν σωματικά και πνευματικά, θα
καλλιεργηθούν ψυχικά, θα διαμορφώσουν προσωπικότητα και θα είναι ικανά να
δημιουργήσουν στο μέλλον μία καλύτερη οικογένεια και συνεπώς μία καλύτερη κοινωνία.
Πρόλογος Αναμφίβολα, και στη σημερινή εποχή, θεμελιώδες κύτταρο της κοινωνίας
συνεχίζει να είναι η οικογένεια…..αν και σε σχέση με το παρελθόν έχει αλλάξει μορφή και
έχει προσαρμοστεί στις ιδιαίτερες συνθήκες του παρόντος, ωστόσο οι προτεραιότητές της
και η στοχοθεσία της παραμένουν αναλλοίωτες… Ρόλος της οικογένειας Αναπαραγωγικός:
πρωταρχικός σκοπός δημιουργίας της οικογένειας είναι η απόκτηση απογόνων, γεγονός
που ολοκληρώνει ως προσωπικότητες τους γονείς και που ταυτόχρονα εκπληρώνει μία
κοινωνική υποχρέωση των ατόμων, τη διαιώνιση του ανθρώπινου είδους…
Συναισθηματικός: μεταξύ των μελών μιας οικογένειας αναπτύσσονται ισχυροί
διαπροσωπικοί δεσμοί με έντονο το συναισθηματικό στοιχείο…αυτό το στοιχείο κρίνεται
ιδιαίτερα σημαντικό , καθώς γεννά στα μέλη αισθήματα ασφάλειας, σιγουριάς,
αυτοπεποίθησης, προστασίας…κι αυτό γιατί στην οικογένεια δημιουργούνται
συναισθήματα αγάπης, αλληλεγγύης, εμπιστοσύνης, ανεκτικότητας (το «εγώ»
μεταμορφώνεται σε «εμείς»). Προστατευτικός: προστασία των ανήλικων, των ασθενών
και των υπερήλικων μελών… Εκπαιδευτικός: η αγωγή των παιδιών συνιστά βασική ευθύνη
της οικογένειας…έτσι, δίνονται οι απαραίτητες γνώσεις, οδηγίες, κατευθύνσεις, αρχές…
παράλληλα, ο χαρακτήρας των παιδιών επηρεάζεται από τις πρώτες εμπειρίες που
αποκτούν στην οικογένειά τους και οι οποίες καθορίζουν αν θα εξελιχθούν σε άτομα με
πρωτοβουλίες, με αξιοπρέπεια, με σεβασμό, με ήθος ή θα αναπτύξουν εχθρική στάση και
αρνητική συμπεριφορά… Οικονομικός: το οικογενειακό εισόδημα είναι αποτέλεσμα του
αθροίσματος των ατομικών εισοδημάτων των γονέων… OIKOΓΕΝΕΙΑ – ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ
ΠΑΙΔΙΟΥ

2. Συμπτώματα κρίσης του θεσμού της οικογένειας  Αύξηση αριθμού διαζυγίων: 

απελευθέρωση γυναίκας / οικονομική ανεξαρτησία της…δεν ανέχεται αυταρχικές
συμπεριφορές..  έλλειψη ωριμότητας εκ μέρους των συζύγων και αδυναμία ανταπόκρισής
τους στις απαιτήσεις μιας έγγαμης συμβίωσης..  εγωισμός – απουσία συμβιβαστικής
διάθεσης και διαλόγου..  Αύξηση υπογεννητικότητας:  επιθυμία γονέων για βελτιωμένο
βιοτικό επίπεδο…αποφυγή απόκτησης πολλών παιδιών γιατί επιβαρύνουν τον οικογενειακό
προϋπολογισμό..  επιθυμία γονέων για μειωμένη εξάρτηση από τις υποχρεώσεις τους
προς τα παιδιά τους..  επιλογή από πολλές γυναίκες αποκλειστικά της σταδιοδρομίας και
όχι της μητρότητας..  μη επαρκής κρατική συνδρομή στις πολύτεκνες οικογένειες.. 
Εγκατάλειψη παιδιών από τους γονείς τους και κακοποίησή τους:  όταν οι γονείς είναι
ανώριμοι και ανάξιοι να ανταποκριθούν υγιώς στο ρόλο τους..  Αλλοίωση του παιδευτικού
ρόλου της οικογένειας:  λόγω υπερεργασίας, έλλειψη χρόνου για επαφή μεταξύ γονέων
και παιδιών και για συστηματική διαπαιδαγώγηση των δεύτερων..  τα πρότυπά τους τα
παιδιά τα αντλούν πλέον από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης  σαθρά ως επί το πλείστον
πρότυπα / μη υγιής κοινωνικοποίηση.. Επίλογος Ο διάλογος, η αμοιβαία κατανόηση και ο
αλληλοσεβασμός πρέπει να επικρατήσουν στις σχέσεις των μελών της οικογένειας. Μόνο
έτσι τα προβλήματα θα λυθούν και ο θεσμός της οικογένειας θα επιτελεί το σημαντικό ρόλο
του. Παραδείγματα παραβίασης δικαιωμάτων των παιδιών  Χιλιάδες παιδιά πεθαίνουν
καθημερινά από την πείνα και την έλλειψη φαρμάκων στις χώρες κυρίως του Τρίτου
Κόσμου.. Η παιδική πορνεία ανθεί.. Εκμετάλλευση παιδιών ως φτηνό εργατικό δυναμικό
και μάλιστα υπό απάνθρωπες συνθήκες..  Φαινόμενο παιδικής ζητιανιάς στις
μεγαλουπόλεις.. Πολλά παιδιά μαστίζονται από αναλφαβητισμό και ουσιαστικά δεν έχουν
καμιά θετική προοπτική στο μέλλον..  Περιστατικά παιδικής κακοποίησης, σεξουαλικής
παρενόχλησης, εμπορίας οργάνων..

3.  Προβλήματα για παιδιά μειονοτήτων, προσφύγων, φτωχών οικογενειών, με ειδικές

ανάγκες…..περιθωριοποίηση και αποκλεισμός..  Προβολή ιδιωτικού βίου παιδιών από τα
ΜΜΕ και στιγματισμός τους..  Εκμετάλλευση παιδιών από τις διαφημίσεις…  Στις
μεγαλουπόλεις έλλειψη ζωτικού χώρου για παιχνίδι και εγκλεισμός των παιδιών στα
ασφυκτικά και ψυχρά διαμερίσματα, όπου κυριαρχεί η αποχαυνωτική τηλεόραση…

3. 1.Συμβάλλει στη βιολογική αναπαραγωγή της κοινωνίας –με τη γέννηση και την
ανατροφή των απογόνων εξασφαλίζεται η συνέχεια των ανθρώπινων κοινωνιών.
ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ

4. ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ 2. Εξασφαλίζει υλική προστασία, διατροφή, λοιπέςβιοτικές

ανάγκες παιδιών. 6

5. 4. Διαμορφώνει την κοινωνική υπόσταση του παιδιού (καλλιεργεί κοινωνική συνείδηση –

συνεργασία –συλλογικότητα –ανάληψη ευθυνών και ρόλων)

6. 5. Ενισχύει τη συναισθηματική – ψυχική ισορροπία παιδιού (στοργή – αγάπη –φροντίδα

– αποδοχή)

7. 6. Οδηγεί το παιδί στην αυτογνωσία. Γνωρίζει τις δυνατότητές του, τα όριά του, τα θετικά
και αρνητικά στοιχεία του χαρακτήρα του.

8. Πότε η οικογένεια προσφέρει: Όταν επικρατούν αρμονικές σχέσεις στο ζευγάρι Οι γονείς
έχουν ηθική ποιότητα Έχουν ικανοποιητικό μορφωτικό επίπεδο 12

9. Αίτια κρίσης οικογενειακού θεσμού. Σήμερα ο κοινωνικός αυτός θεσμός εμφανίζει

χαρακτηριστικά φθοράς. Η κρίση γίνεται εμφανής μέσα από την αύξηση των διαζυγίων, την
αύξηση των μονογονεϊκών οικογενειών, τη χαλάρωση των οικογενειακών δεσμών, την
αντικατάσταση της ευρείας οικογένειας από την πυρηνική κ.α. 14

10. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΑΙΤΙΑ Η αύξηση των καταναλωτικών συνηθειών σε συνδυασμό με ανεργία

προκαλεί τριβές και αντιπαραθέσεις. 15

11. Καθυστέρηση επαγγελματικής αποκατάστασης των νέων τους κάνουν διστακτικούς στη
δημιουργία οικογένειας.
12. Πολύωρη επαγγελματική απασχόληση. Οι σύζυγοι αδυνατούν να ανταποκριθούν στις
οικογενειακές απαιτήσεις. (έντονος ρυθμός ζωής και ελάχιστος ελεύθερος χρόνος)

13. Ψυχολογικά αίτια: Αίσθημα εγωισμού στις σχέσεις των δύο φύλων Πρώιμοι γάμοι
ανώριμων ατόμων Έλλειψη πραγματικής αγάπης Απουσία διαλόγου και επικοινωνίας
μεταξύ των μελών της Πνεύμα ελευθεριότητας της εποχής μας 18

14. Κοινωνικά αίτια: Κλίμα αμφισβήτησης και απόρριψης παραδοσιακών θεσμών.

Παραδοσιακοί ρόλοι οικογένειας ικανοποιούνται από άλλους φορείς. Ρευστή κοινωνική
πραγματικότητα. Μεταβάλλονται οι σχέσεις και οι ρόλοι των μελών της οικογένειας. 19

15. Τα πρότυπα που προβάλλουν τα ΜΜΕ ενισχύουν τη διασπαστική τάση των μελών της.
21

16. Μέτρα για την αντιμετώπιση της κρίσης Αλληλοσεβασμός των δύο φύλων –υπεύθυνη
ανάληψη ευθυνών, διάλογος, υποχωρητικότητα Επαγγελματική –οικονομική
αποκατάσταση των νέων Συμμετοχή των παιδιών στην επίλυση οικογενειακών
προβλημάτων –Ο υπερπροστατευτισμός και η αρρωστημένη αγάπη των γονιών οδηγούν
στην εξέγερση. Ανάπτυξη προγραμμάτων οικογενειακής αγωγής.

17. Σε κάθε οικογένεια υπάρχουν συγκρούσεις, προβλήματα, διαμάχες, εντάσεις. Για να

συνεχίσει να υπάρχει μια οικογένεια θα πρέπει να υπάρχει επικοινωνία, εμπιστοσύνη,
ειλικρίνεια, σεβασμός και μια διαρκή διάθεση για εξέλιξη από όλα τα μέλη και κυρίως από
το ζευγάρι-τους γονείς. Τα σοβαρά προβλήματα ξεκινούν όταν αρχίζουν να υπάρχουν
μυστικά, έλλειψη επικοινωνίας, ανταγωνιστικές σχέσεις στο ζευγάρι, αμφισβήτηση και
έντονη κριτική και ανεπίλυτες καταστάσεις που τείνουν στη χρονιότητα.