2018

³ñ·Ù³ÝÇãÝ»ñª øñÇëïÇÝ» ¶áñá۳ݫ سñ·á ¶¨áñ·Û³Ý« ¶áѳñ

ʳã³ïñ۳ݫ ²Ý³ÑÇï Ô³½³ñ۳ݫ ܳÇñ³ ØÏñïã۳ݫ ²Ýݳ
ÜÇÏáÕáë۳ݫ ²Ýݳ Þ³Ñݳ½³ñ۳ݫ ²ñ¨ÇÏ êÇÙáÝÛ³Ý

¶ñùÇ Ó¨³íáñáõÙÁ ¨ ¿ç³¹ñáõÙÁª ²ñ÷Ç ²¹³ÙÛ³ÝÇ

Þ³åÇÏÇݪ »ñ»½³ ØÇñ½áÛ³ÝÇ §Ø³Ý³Í³·áñÍáõÑǦ ³ñÓ³ÝÇó

ѳïí³Í« ¶ÛáõÙñÇ« 1964é

ü»ÙÇÝÇëï³Ï³Ý ï»ëáõÃÛ³Ý ÅáÕáí³Íáõ© 80-³Ï³ÝÝ»ñ / ÊÙµ©ª

Þ© ²í³·Û³Ý; гÛÝñÇË ´ÛáÉ ÑÇÙݳ¹ñ³Ù« 2018© – 384 ¿ç£

Anthology of Feminist Theory: The ‘80s / Ed. S. Avagyan; Heinrich

Böll Foundation, 2018. – 384pp.

ფემინისტური თეორია. 80-იანი წლები. რედაქტორი - შუშან

ავაგიანი. 2018. 384 გვ.

ანთოლოგიაში შესულია ფემინისტი კრიტიკოსებისა და

თეორეტიკოსების: ადრიანა რიჩის, სინთია ენლოს, ჩანდრა
ტალპად მოჰანტის, გაიატრი ჩაკრავორტი სპივაკის,
დონა ჰარავეის, ჯუდით ბატლერისა და ტრინ ტ. მინ-ჰას
ფუძემდებლური ტექსტები.

ISBN 978-9941-802-41-6
© Adrienne Rich, “Compulsory Heterosexuality and Lesbian Exis-
tence,” Signs, 5.4 (Summer 1980), 631-660.

© Cynthia Enloe, “Chapter 8: Feminism and Militarism,” in Does

Khaki Become You?: The Militarization of Women’s Lives (Boston,
Mass.: South End Press, 1983), 205-220.

© Chandra Talpade Mohanty, “Under Western Eyes: Feminist Schol-

arship and Colonial Discourses,” boundary 2, 12/13 (Spring/Fall
1984), 333-358.

© Gayatri Chakravorty Spivak, “Can the Subaltern Speak? Specula-

tions on Widow-Sacrifice,” Wedge, 7/8 (Winter/Spring, 1985), 120-
130.

© Donna Haraway, “A Manifesto for Cyborgs: Science, Technology,

and Socialist Feminism in the 1980s,” Socialist Review, 80 (March/
April 1985), 65-108.

© Judith Butler, “Sex and Gender in Simone de Beauvoir’s Second

Sex,” Yale French Studies, No. 72, Simone de Beauvoir: Witness to a
Century (1986), 35-49.

© Trinh T. Minh-ha, “The Language of Nativism: Anthropology as a

Scientific Conversation of Man With Man,” in Woman, Native, Other:
Writing Postcoloniality and Feminism (Bloomington: Indiana Univer-
sity Press, 1989), 47-78.
´àì²Ü¸²ÎàôÂÚàôÜ

гÛÝñÇË ´ÛáÉ ÑÇÙݳ¹ñ³ÙÇ ÏáÕÙÇó i

ÊÙµ³·ñÇ ÏáÕÙÇó xiii

... ...............................................

²¹ñÇ»Ý ðÇã 21
ä²ðÆð î²ð²êºè²Î²ÜàôÂÚàôÜ ºì Ⱥê´Æ²Î²Ü ¶àÚàôÂÚàôÜ

êÇÝÃdz ¾ÝÉááõ 81
üºØÆÜÆ¼Ø ºì ØÆÈÆî²ðƼØ

â³Ý¹ñ³ ³Éå³¹» ØáѳÝïÇ 105

²ðºìØàôîøÆ Ð²Ú²òøÆ Üºðøà. üºØÆÜÆêî²Î²Ü
àôêàôØܲ¶ÆîàôÂÚàôÜ ºì ¶²Ôàô²ÚÆÜ ¸ÆêÎàôðêܺð

¶³Û³ïñÇ â³Ïñ³íáñïÇ êåÇí³Ï 159

βðà±Ô ¾ ºÜ²¸²êÀ ÊàêºÈ. ØîàðàôØܺð ²Úðàô ¼àв´ºðàôÂÚ²Ü
Þàôðæ

¸áÝݳ гñ³áõ»Û 199

ÎÆ´àð¶Ú²Ü زÜÆüºêî. ¶ÆîàôÂÚàôÜÀ« îºÊÜàÈà¶Æ²Ü ºì
êàòƲÈÆêî²Î²Ü üºØÆÜƼØÀ øê²Üºðà𸠸²ðÆ ìºðæÆÜ

Úáõ¹Çà ´³ÃÉ»ñ 283

êºèÀ ºì ¶ºÜ¸ºðÀ êÆØàÜ ¸À ´àìàô²ðÆ §ºðÎðàð¸ êºèÀ¦
²ÞʲîàôÂÚàôÜàôØ

ÂñÇÝ Â. ØÇÝ-ѳ 309

´ÜÆβä²ÞîàôÂÚ²Ü Èº¼àôÜ. ز𸲴²ÜàôÂÚàôÜÀ àðäºê
زð¸àô ¶Æî²Î²Ü ¼ðàôÚòÀ زð¸àô кî

... ...............................................

³ñ·Ù³ÝÇãÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ 367

²Ý·É»ñ»ÝÇ­ó í³ñ·Ù³­Ý»ó­ Ü­³Çñ³ ØÏñ­ïãÛ³ÝÁ
­¶ ³­Û ³ ï­ñ Ç â ³ Ï­ñ ³­í á ñ­ï Ç ê­å Ç­í ³ Ï

βðà±Ô ¾ ºÜ²¸²êÀ ÊàêºÈ© ØîàðàôØܺð

²Úðàô ¼àв´ºðàôÂÚ²Ü Þàôðæ

泭ݳ­Éáí ëá­íá­ñ»É Ëá­ë»É ϳۭ뻭ñ³­å³ß­ï³­Ï³Ý ó­ï»­ñ³­µ»­ÙáõÙ

å³ï­Ù³­Ï³­Ýá­ñ»Ý Éé»ó­í³Í ÁÝï­ñ³­Ë³­íÇÝ ãå³ï­Ï³­ÝáÕ (§»Ý­Ã³­
¹³ë¦) ÏÝáç ëáõµ­Û»Ï­ïÇ Ñ»ï (ù³Ý û Ýñ³Ý Éë»É ϳ٠Ëá­ë»É Ýñ³
÷á­Ë³­ñ»Ý)ª ѻﭷ³­Õáõ­Ã³­ÛÇÝ Ùï³­íá­ñ³­Ï³­ÝÁ ѻﭨá­Õ³­Ï³­Ýá­
ñ»Ý §Ñ»ï ¿ ëá­íá­ñáõÙ¦ Çñ ³ñ­ïáÝ­Û³­ÉáõíÛáõ­ÝÁ£1 ²Ûë ѻﭨá­Õ³­

1© §ºÝ­Ã³­¹³­ëÁ¦ ³Ý·­É»­ñ»Ý subaltern µ³­éÇ Ñ³­Û»­ñ»Ý óñ·­Ù³­ÝáõíÛáõÝÝ ¿£

­ì»ñ­çÇÝë ͳ­·»É ¿ ɳ­ïÇ­Ý»­ñ»Ý subalternus µ³­éÇó£ ­Ü³Ë­Ý³­Ï³Ý Ç­Ù³ë­ïáí Ýß³­Ý³­Ï»É
¿ µñǭﳭݳ­Ï³Ý µ³­Ý³­ÏÇ Ï³­åÇ­ï³­ÝÇ ³ë­ïǭ׳­ÝÇó ó³Íñ ó³Ý­Ï³­ó³Í ëå³­Û³­Ï³Ý
Ïá­ãáõÙ։ 20-ñ¹ ­¹³­ñáõÙ §»Ý­Ã³­¹³­ëǦ ѳë­Ï³­óáõíÛáõ­ÝÁ Ùáõïù ¿ ·áñ­Í»É ùÝݳ­¹³­ï³­
Ï³Ý ï»­ëáõÃ­Û³Ý ¨ ­Ñ»ï­·³­Õáõ­Ã³­ÛÇÝ Ñ»­ï³­½á­ïáõíÛáõÝ­Ý»­ñÇ ³ë­å³­ñ»½ª ³­é³Ýó­ù³­ÛÇÝ
ϳñ­¨á­ñáõíÛáõÝ Ó»éù µ»­ñ»­Éáí á­ñáß ·Ç­ï³­Ï³Ý ËݹÇñ­Ý»­ñÇ áõ ѳñ­ó»­ñÇ ùÝݳñÏ­
Ù³Ý Ñ³­Ù³ñ£ ­Ð³ï­Ï³­å»ë í×é³­Ï³Ý ¿ñ ǭﳭɳ­óÇ Ù³ñù­ëÇëï Ùï³­ÍáÕ ²Ý­ïá­ÝÇá
¶­ñ³Ù­ßÇÇ (1891-1937) ¹»­ñ³­Ï³­ï³­ñáõíÛáõ­ÝÁ« á­ñÁ Æ­ï³­Édz­ÛÇ Ñ³­ñ³­íÇ ·Ûáõ­Õ³­óÇáõí
Û³Ý ³Ý­Ï³½­Ù³­Ï»ñå ËáõÙ­µÁª ½áõñÏ Ñ³­ë³­ñ³­Ï³­Ï³Ý ϳ٠ù³­Õ³­ù³­Ï³Ý ·Ç­ï³Ï­
óáõíÛáõ­ÝÇó ¨­ ³Û¹­åÇ­ëáí »Ý­Ã³­Ï³ å»­ïáõÃ­Û³Ý ÏáÕ­ÙÇó ï³­ñ³Í­íáÕ Ùß³­ÏáõÛ­ÃÇÝ áõ
·³­Õ³­÷³ñ­Ý»­ñÇÝ« ³Ý­í³­ÝáõÙ ¿ §»Ý­Ã³­¹³ë¦£ à­ñáß Ñ»­ï³­½á­ïáÕ­Ý»­ñÇ Ñ³­ÙὭٳٵ«
³ÛÝ ï³ñ­µ»ñ­íáõÙ ¿ Ω ­Ø³ñù­ëÇ §åñá­É»­ï³­ñÇ³ï¦ Ñ³ë­Ï³­óáõíÛáõ­ÝÇó« ù³­ÝÇ áñ ÃáõÛÉ
ù³­Õ³­ù³­Ï³Ý Ùdzë­ÝáõÃ­Û³Ý ¨ ­ë³Ñ­Ù³­Ý³­÷³Ï ѳ­ë³­ñ³­Ï³­Ï³Ý áõ ù³­Õ³­ù³­Ï³Ý
·Ç­ï³Ï­óáõÃ­Û³Ý å³ï­×³­éáí Ñ»­Õ³­÷á­Ëáõí۳­ÝÁ å³ï­ñ³ëï ¹³­ë³­Ï³ñ­·Ç ·Í»ñ ãáõ­
ÝÇ« ÇÝã­å»ë åñá­É»­ï³­ñdz­ïÁ (ï»°ë Stephen Morton« Gayatri Spivak£ Ethics« Subalter-
nity and the Critique of Postcolonial Reason (Cambridge£ Polity Press« 2007)« 96; Da-
vid Arnold« ''Gramsci and Peasant Subalternity in India«'' in Vinayak Chaturvedi (ed©)«
Mapping Subaltern Studies and the Postcolonial (London/New York£ Verso« 2000)« 33)£
­Ð³­çáñ¹ í×é³­Ï³Ý í»­ñ³Ç­Ù³ë­ï³­íá­ñáõÙÝ Ç­ñ³­Ï³­Ý³ó­ñ»É ¿ å³ï­Ù³­µ³Ý­Ý»­ñÇ ³ÛÝ

159
Ï³Ý Ñ»ï­ëá­íá­ñ»­ÉÁ Ýñ³Ý Ý»ñ·­ñ³­íáõÙ ¿ ѻﭷ³­Õáõ­Ã³­ÛÇÝ ïñ³­
Ù³­ëáõíÛáõ­ÝÁª ¹ñ³ ÇëÏ ïñ³­Ù³¹­ñ³Í ɳ­í³­·áõÛÝ ·áñ­ÍÇù­Ý»­ñáí
ùÝݳ­¹³­ï»É ëá­íá­ñ»­Éáõ Ù»ç ¨­ áã û å³ñ­½³­å»ë ÷á­Ë³­ñÇ­Ý»­Éáõ
·³­Õáõ­Ã³ó­í³­ÍÇ Ïá­ñáõë­Û³É Ï»ñ­å³­ñÁ£ ²Ûë­åÇ­ëáí« Ñ³ñ­ó³¹­ñ»É
»Ý­Ã³­¹³ë ÏÝáç ãѳñ­ó³¹ñ­í³Í §Éé»­óáõ­ÙÁ¦ ÝáõÛ­ÝÇëÏ Ñ³­Ï³­Ï³Û­
ë»­ñ³­å³ß­ï³­Ï³Ý ݳ­Ë³·­ÍÇ ë³Ñ­Ù³Ý­Ý»­ñáõÙ ³ÛÝ ã¿« ÇÝã æá­Ý³­
Ã³Ý ø³É­É»ñÝ ¿ ³­é³­ç³ñ­ÏáõÙª §ï³ñ­µ»­ñáõíÛáõÝ ëï»Õ­Í»É ï³ñ­µ»­
ñ»­Éáí¦ Ï³Ù §¹Ç­Ù»É © © © ë»­é³­ÛÇÝ ÇÝù­Ýáõí۳ݪ ë³Ñ­Ù³Ý­í³Í áñ­å»ë
¿áõ­Ã»­Ý³­Ï³Ý ¨­ ³ñ­ïá­ÝáõíÛáõÝ ï³É ³Û¹ ÇÝù­ÝáõÃ­Û³Ý Ñ»ï ϳå­
í³Í ÷áñ­Ó³­éáõíÛáõÝ­Ý»­ñÇݦ£2
ü»­ÙÇ­ÝÇë­ï³­Ï³Ý ݳ­Ë³·­ÍÇ ø³É­É»­ñÇ ï³ñ­µ»­ñ³­ÏÁ Ñݳ­ñ³­
íáñ ¿ ³ÛÝ µ³­ÝÇ ë³Ñ­Ù³Ý­Ý»­ñáõÙ« ÇÝã º­ÕÇ­ë³­µ»Ã üáùë-­æ»­Ýá­íǽÝ
³Ý­í³­Ý»É ¿ §Ï³­Ý³Ýó ѳ­ë³­ñ³­Ï³­Ï³Ý áõ ù³­Õ³­ù³­Ï³Ý ³Ý­Ñ³­
ï³­å³ß­ïáõÃ­Û³Ý Ù»ç ³ñ­í³Í µáõñ­Åá­õ³-¹»­ÙáÏ­ñ³­ï³­Ï³Ý Ñ»­
Õ³­÷á­ËáõíÛáõÝ­Ý»­ñÇ Ý»ñ¹­ñáõ­ÙÁ¦£3 Ø»­½³­ÝÇó ß³­ï»­ñÁ« 볭ϳÛÝ«

ËáõÙ­µÁ« á­ñÁ ѳÛï­ÝÇ ¿ ºÝ­Ã³­¹³ë Ñ»­ï³­½á­ïáõíÛáõÝ­Ý»­ñÇ Ïá­É»Ï­ïÇí (ºÐÎ) ³Ý­í³Ùµ£

­ì»ñ­çÇ­ÝÇë ·Ç­ï³­Ï³Ý Ñ»­ï³ùñù­ñáõíÛáõÝ­Ý»­ñÇ ÏÇ­½³­Ï»­ïáõÙ ­Ð³­ñ³­í³­ÛÇÝ ²­ëdz­ÛÇ
ѻﭷ³­Õáõ­Ã³­ÛÇÝ áõ Ñ»ï­Ï³Û­ë»­ñ³­Ï³Ý ѳ­ë³­ñ³­ÏáõíÛáõÝ­Ý»ñÝ ¿ÇÝ£ ­Ð»Ý­í»­Éáí Ù³ñù­
ëǽ­ÙÇ íñ³ª Ýñ³Ýù ÷áñ­ÓáõÙ ¿ÇÝ ·ñ»É å³ï­ÙáõíÛáõÝ ³Ûë­å»ë Ïáã­í³Í §Ý»ñù­¨Çó¦£
­Êáë­ùÁ µñǭﳭݳ­Ï³Ý ·³­Õáõ­Ã³­ïÇ­ñáõÃ­Û³Ý ¹»Ù ·Ûáõ­Õ³­ódz­Ï³Ý ³åë­ï³Ù­µáõíÛáõÝ­
Ý»­ñÇ Ù³­ëÇÝ ¿« á­ñÁ ¹áõñë ¿ñ Ùݳ­ó»É ïÇ­ñ³­å»­ïáÕ« §í»ñ¨Çó¦« ÁÝï­ñ³­Ë³­í³Û­Ýáõí۳Ý
¹Çñ­ù»­ñÇó ·ñí³Í µáõñ­Åá­õ³­Ï³Ý å³ï­Ù³·­ñáõíÛáõ­ÝÇó£ ­ö³ë­ï³­óÇ ë³ ÷áñÓ ¿ñ Áݹ­
É³Û­Ý»É ¶­ñ³Ù­ßÇÇ §»Ý­Ã³­¹³­ëǦ ÁÙµé­Ýáõ­ÙÁ ¨ ­ï³­ñ³­Í»É ³ÛÝ ¹³­ë³­Ï³ñ­·³­ÛÇÝ« ϳë­
ï³­Û³­Ï³Ý« ï³­ñÇ­ù³­ÛÇÝ« ë»­é³­ÛÇÝ ¨­ ³ÛÉ ÑÇÙ­ùáí Ó¨³­íáñ­íáÕ »Ý­Ã³­Ï³Û­Ù³Ý ¹ñë¨á­
ñáõÙ­Ý»­ñÇ áÕç ëå»Ïï­ñÇ íñ³£ ­ê³­Ï³ÛÝ ­¶³­Û³ï­ñÇ ê­åÇ­í³­ÏÁ« Ñ»Ý­í»­Éáí ÙÇ ÏáÕ­ÙÇó
¶­ñ³Ù­ßÇÇ« ÙÛáõ­ëÇó ºÐÎ-Ç ·³­Õ³­÷³ñ­Ý»­ñÇ íñ³« í»­ñ³Ýó­ÝáõÙ ¿ ¹ñ³Ýù£ Ü­ñ³ ѳ­Ùá½­
ٳٵª ³Ý­·³Ù ³Ûë Ýáñ å³ï­Ù³·­ñáõÃ­Û³Ý å³­ñ³­·³­ÛáõÙ« ÏÇÝÝ ³Û¹­å»ë ¿É ÙÝáõÙ ¿
Éáõé« ù³­ÝÇ áñ ¹³ñÓ­Û³É Éë»­ÉÇ ¿ ÙdzÛÝ ïÕ³­Ù³ñ­¹áõ Ó³Û­ÝÁ£ Àݹ á­ñáõÙ՝ Ëáë­ùÁ áã
ÙdzÛÝ áõ­Ý»­½áõñÏ Ï³Ù ³½­¹»­óáõíÛáõ­ÝÇó ½áõñÏ Ë³­í»­ñÇ Ï³­Ý³Ýó Ù³­ëÇÝ ¿« ³Ûɨ ÙÇ­çÇÝ
áõ ÙÇ­çÇ­ÝÇó µ³ñÓñ ˳­íÇ Ï³­Ý³Ýó (ï»°ë« Ù³ë­Ý³­íá­ñ³­å»ë« Stephen Morton« Gayatri
Spivak« 45-59)£ [Âñ·Ù© ͳ­Ýá­Ã³·­ñáõíÛáõÝ]

2© ­­æá­Ý³­Ã³Ý ­ø³É­É»ñ« §­Î³½­Ù³­ù³Ý¹­Ù³Ý Ù³­ëÇÝ© ­î»­ëáõíÛáõÝÝ áõ ùÝݳ­¹³­ïáõíÛáõ­

ÝÁ ϳ­éáõ­ó³­å³ß­ïáõíÛáõ­ÝÇó Ñ»­ïᦫ ï»°ë Jonathan Culler« On Deconstruction£ Theo-
ry and Criticism After Structuralism« Ithaca£ Cornell Univ© Press« 1982« 48£

3© º­ÕÇ­ë³­µ»Ã ­üáùë-­æ»­Ýá­íǽ« §­î»­Õ³­íá­ñ»­Éáí ϳ­Ý³Ýó å³ï­ÙáõíÛáõ­ÝÁ å³ï­Ùáõí

Û³Ý Ù»ç¦« ï»°ë Elizabeth Fox-Genovese« ''Placing Women’s History in History«'' New

160
 βðà±Ô ¾ ºÜ²¸²êÀ ÊàêºÈ

ëïÇå­í³Í ¿ÇÝ Ñ³ë­Ï³­Ý³­Éáõ ý»­ÙÇ­ÝÇë­ï³­Ï³Ý ݳ­Ë³­·ÇÍÝ ³ÛÝ­

å»ë« ÇÝã­å»ë ø³É­É»ñÝ ¿ ³ÛÝ ³ÛÅÙ Ýϳ­ñ³·­ñáõÙ« »ñµ ¹»é Ù³­ù³­
éáõÙ ¿ÇÝù áñ­å»ë Ødzó­Û³É ܳ­Ñ³Ý·­Ý»­ñÇ ³­Ï³­¹»­Ùdz­Ï³Ý­Ý»ñ£4
¸³ §Ñ»ï­ëá­íá­ñ»­Éáõ¦ ÇÙ ÏñóݭùáõÙ ³ÝÑ­ñ³­Å»ßï ÷áõÉ ¿ñ ¨­
³Ù­ñ³åÝ­¹»É ¿ ³ÛÝ Ñ³­Ùá½­ÙáõÝ­ùÁ« áñ ²ñ¨Ùï­Û³Ý ºí­ñá­å³­ÛáõÙ áõ
Ødzó­Û³É ܳ­Ñ³Ý·­Ý»­ñáõÙ ý»­ÙÇ­Ýǽ­ÙÇ ÑÇ٭ݳ­Ï³Ý áõÕ­Õáõí۳Ý
ݳ­Ë³­·Ç­ÍÁ ϳ­ñ»­ÉÇ ¿ Áݹ­Ñ³Ý­ñ³­Ï³­Ýá­ñ»Ý Ýϳ­ñ³·­ñ»É áñ­å»ë
í»­ñÁÝ­Ã³ó ¹³­ë³­Ï³ñ­·³­ÛÇÝ ß³ñ­Åáõ­ÝáõÃ­Û³Ý Ç­ñ³¹­ñáõíÛáõÝ­Ý»­
ñáõÙ ïÕ³­Ù³ñ¹­Ï³Ýó áõ ϳ­Ý³Ýó ÙÇç¨ ³Ý­Ñ³­ï³­å³ß­ïáõí۳Ý
Ç­ñ³­íáõÝ­ùÇ Ñ³­Ù³ñ å³Û­ù³­ñÁ ß³­ñáõ­Ý³­ÏáÕ áõ ï»­Õ³­ß³ñ­ÅáÕ£
²Ûë ³­éáõ­Ùáí Ù»­ÏÁ »Ý­Ã³¹­ñáõÙ ¿« û¨ ãÇ Ï³­ñáÕ ³­å³­óáõ­ó»É« áñ
ѳ­Ï³­é³Ï µ³­Ý³­í»­×Áª Ødzó­Û³É ܳ­Ñ³Ý·­Ý»­ñÇ ý»­ÙÇ­Ýǽ­ÙÇ áõ
»í­ñá­å³­Ï³Ý §ï»­ëáõí۳ݦ ÙÇç¨ (ÑÇ٭ݳ­Ï³­ÝáõÙ Ý»ñ­Ï³­Û³ó­í³Í
³­Ù»­ñǭϳ­óÇ Ï³Ù µñǭﳭݳ­óÇ Ï³­Ý³Ýó ÏáÕ­ÙÇó)« ½µ³­Õ»ó­ÝáõÙ ¿
³Û¹ ÝáõÛÝ ï»­Õ³Ý­ùÇ áã ³ÝÝ­ß³Ý Ù³­ëÁ£ ºë Áݹ­Ñ³­Ýáõñ ³é­Ù³Ùµ
ÏáÕ٭ݳ­ÏÇó »Ù Ødzó­Û³É ܳ­Ñ³Ý·­Ý»­ñÇ ý»­ÙÇ­ÝǽÙÝ ³­í»­ÉÇ §ï»­
볭ϳݦ ¹³ñÓ­Ý»­Éáõ Ïá­ãÇÝ£ ­íáõÙ ¿« 볭ϳÛÝ« áñ »Ý­Ã³­¹³ë ÏÝáç
Éé»ó­í³Í ëáõµ­Û»Ï­ïÇ ËݹǭñÁ« û¨ ãÉáõÍ­í³Í Ïáñë­í³Í ³­ÏáõÝù­Ý»­ñÇ
§¿­ë»Ý­ódz­ÉÇë­ï³­Ï³Ý¦ ÷Ýïñïáõ­ùáí« ãÇ Ï³­ñáÕ ÉáõÍ­í»É ²Ý·­Éá-
²­Ù»­ñǭϳ ³­í»­ÉÇ ß³ï §ï»­ëáõíÛáõݦ Ý»ñ­Ùáõ­Í»­Éáõ Ïá­ãáí£
²Û¹ ÏáãÝ ³­Ù»­ÝÇó ѳ­×³Ë ³ñ­íáõÙ ¿ §å᭽ǭïÇ­íǽ­ÙÇݦ
áõÕÕ­í³Í ùÝݳ­¹³­ïáõÃ­Û³Ý ³­Ýáõ­ÝÇó£ §­ä᭽ǭïÇ­íǽÙݦ ³Ûë­ï»Õ
Ýáõۭݳó­íáõÙ ¿ §¿­ë»Ý­ódz­Éǽ­ÙǦ Ñ»ï£ ê³­Ï³ÛÝ Ð»­·»­ÉǪ §µ³­ó³­
볭ϳ­ÝÇ ³ß­Ë³­ï³Ý­ùǦ ³ñ­¹Ç³­Ï³Ý å³ß­ïá­Ý³ñ­Ïá­ÕÇ Ñ³­Ù³ñ
(³Ûë ɳÛÝ Áݹ·ñÏ­Ù³Ý Ù»ç å»ïù ¿ ÁÝ­¹áõ­Ý»É »í­ñá­å³­Ï³Ý ÷Ç­ÉÇ­
ëá­÷³­ÛáõÃ­Û³Ý å³ï­ÙáõíÛáõÝ­Ý»­ñÇ å³ñ­µ»­ñ³ó­ÝáÕ é³½­Ù³­í³­ñáõí
Ûáõ­ÝÁ) Ëáñà ã¿ñ ¿áõíÛáõÝ­Ý»­ñÇ ·³­Õ³­÷³­ñÁ£ سñù­ëÇ Ñ³­Ù³ñ« á­ñÇ
³ß­Ë³­ï³Ý­ùÁ ѳ­ÝáõÝ §ï»­ëáõí۳ݦ ѳݭ¹»ë »­ÏáÕ ³Ûë ÏÇÝ-Ëáë­

Left Review 133 (May-June 1982)« 21£

4© ²Ûë ÙÇï­ùÁ ÷áñ­Ó»É »Ù ÷áùñ-ÇÝã ÇÝù­Ý³­Ï»Ý­ë³·­ñ³­Ï³Ý Ó¨áí ½³ñ­·³ó­Ý»É

§¶ï­Ý»­Éáí ý»­ÙÇ­ÝÇë­ï³­Ï³Ý Áݭûñ­óáõÙ­Ý»ñ© ­¸³Ý­Ã»-­Ú»ÛÃë¦ ¿ë­ë»áõÙ« ï»°ë Gayatri
C© Spivak« ''Finding Feminist Readings£ Dante-Yeats«" in American Criticism in the
Poststructuralist Age« ed© Ira Konigsberg (Ann Arbor£ Univ© of Michigan Press« 1981)£

161
ݳϭݻ­ñÇ ÏáÕ­ÙÇó ѳ­×³Ë ³Ù­µáÕ­çá­íÇÝ Ýáõۭݳó­íáõÙ ¿ ³½­·³­ÛÇÝ
§Ù³ñù­ëǽ٭ݻ­ñǦ Ñ»ï« ¿­ë»Ý­ódz­Éǽ­ÙÇ Ñ»­ï³ùñù­ñ³­Ï³Ý ѳ­
ñ³ï»íáõíÛáõ­ÝÁ ¹Ç³­É»Ï­ïǭϳ­ÛáõÙ Ëáñ­ù³­ÛÇÝ áõ ³ñ­·³­ë³­µ»ñ
ËݹÇñ ¿ñ£
²ÛÝ­å»ë áñ« å᭽ǭïÇ­íǽÙ/¿­ë»Ý­ódz­Éǽ­ÙÇ (Ç­Ù³ª ³­Ù»­ñÇÏ­Û³Ý
áõÕ­Õáõí۳Ý) ¨ §ï»­ëáõí۳ݦ (Ç­Ù³ª ýñ³Ý­ëdz­Ï³Ý« ϳ٠³Ý·­Éá-
³­Ù»­ñÇÏ­Û³­ÝÇ ÙÇ­çá­óáí ýñ³Ý­Ïá-·»ñ­Ù³­Ý³­Ï³Ý áõÕ­Õáõí۳Ý) ÙÇç¨
Ëëﳭϳ­ÝáÝ µÇ­Ý³ñ ѳ­Ï³¹­ñáõíÛáõ­ÝÁ ϳ­ñáÕ ¿ Çñ ë»­÷³­Ï³Ý
ѳ­Ù³­ï»ùë­ïáõÙ ßÇÝ­Íáõ Éǭݻɣ ¾­ë»Ý­ódz­Éǽ­ÙÇ áõ å᭽ǭïÇ­íǽ­ÙÇ
ùÝݳ­¹³­ïáõÃ­Û³Ý ÙÇç¨ »ñÏ­¹Ç­ÙÇ Ñ³Ý­ó³Ï­óáõíÛáõ­ÝÁ ×Ýß»­Éáõó µ³­
óǪ ³ÛÝ ë˳­É³­Ï³Ý ¿ ݳ¨« »ñµ »Ý­Ã³¹­ñáõÙ ¿« áñ å᭽ǭïÇ­íǽ­ÙÁ
ï»­ëáõíÛáõÝ ã¿£ ºí áõ­ñ»ÙÝ ³Ûë ù³ÛÉÝ ³ñ­ïá­ÝáõÙ ¿ ÙÇ Ñ³­ïáõÏ ³Ý­
í³Ý« ÙÇ å᭽ǭïÇí ¿áõí۳ݫ Ù»­Í³­ï³é î»­ëáõÃ­Û³Ý »ñ­¨³Ý ·³­ÉáõÝ£
ºñ­Ïáõ ÏáÕ­ÙáõÙ ¿É Ñ»­ï³­½á­ïá­ÕÇ ¹Çñ­ùÁ ÙÝáõÙ ¿ ãѳñ­ó³¹ñ­í³Í£ àõ
»­Ã» ³Ûë ï³­ñ³Í­ù³­ÛÇÝ µ³­Ý³­í»­×Á (²Ý·­Éá-²­Ù»­ñÇϳ­ÛáõÙª ѳ­ÝáõÝ
ºí­ñá­å³­ÛÇ) Çñ ѳ­Û³ó­ùÁ ßñçáõÙ ¿ ¹»­åÇ ºñ­ñáñ¹ ³ß­Ë³ñÑ« ³­å³
Ù»­Ãá­¹Ç Ñ³ñ­óáõÙ áã ÙÇ Ñ³­ïáõÏ ÷á­÷á­ËáõíÛáõÝ ãÇ ÝßÙ³ñ­íáõÙ£
έÝáçª áñ­å»ë »Ý­Ã³­¹³­ëÇ« å³­ñ³­·³­ÛáõÙ ³Ûë µ³­Ý³­í»­×Á ãÇ Ï³­ñáÕ
ѳ߭íÇ ³é­Ý»É ³ÛÝ« áñ 뻭鳭ϳ­Ý³ó­í³Í ëáõµ­Û»Ï­ïÇ Ñ»ï­ùÇ »ñ­Ãáõ­
Õáõ ϳ½­Ù³­íáñ­Ù³Ý ѳ­Ù³ñ µ³­Õ³¹­ñÇã­Ý»ñ ã»Ý ϳ­ñáÕ Ñ³­í³ù­í»Éª
ï»­Õá­ñá­ß»­Éáõ ï³­ñ³Í­Ù³Ý Ñݳ­ñ³­íá­ñáõíÛáõ­ÝÁ£
´³Ûó­
¨³ÛÝ­
å»ë« Áݹ­
ѳ­
Ýáõñ ³é­
ٳٵ« »ë ÏáÕÙ »Ù ý»­
ÙÇ­Ýǽ­ÙÁ å᭽ǭïÇ­íǽ­ÙÇ ùÝݳ­¹³­ïáõí۳ÝÝ áõ ÏáÝÏ­ñ»­ïÇ
³­å³­ý»­ïÇ­ß³ó­Ù³­ÝÁ ѳ­í³­ë³­ñ»ó­Ý»­ÉáõÝ£ ºë ݳ¨ Ñ»­éáõ »Ù
³ñ¨Ùï­Û³Ý ï»­ë³­µ³Ý­Ý»­ñÇó ëá­íá­ñ»­Éáõ ѳݭ¹»å ѳ­Ï³Ï­ñ³Ýù
ï³­Í»­Éáõó« û¨ ëá­íá­ñ»É »Ù ݳ¨ åݹ»É« áñ ß»ßï­íÇ Ýñ³Ýó ¹Çñ­ù³­
íá­ñáõíÛáõ­ÝÁ« ÇÝã­å»ë« Ç­ñáù« å»ïù ¿ ß»ßï­íÇ ó³Ý­Ï³­ó³Í Ñ»­ï³­
½á­ïáÕ ëáõµ­Û»Ï­ïÇ ¹Çñ­ù³­íá­ñáõíÛáõÝ£ г߭íÇ ³é­Ý»­Éáí ³Ûë ѳݭ
·³­Ù³Ýù­Ý»­ñÁ« ¨­ áñ­å»ë ·ñ³ùݭݳ­¹³ï« »ë ³­é»­ñ»­ëáõÙ »Ù ÏÝáçª
áñ­å»ë »Ý­Ã³­¹³­ëÇ« ·Ç­ï³Ï­óáõÃ­Û³Ý ³­Ñ³·­Ý³­Ù»Í ËݹñÇÝ Ù³ñ­
ï³­í³­ñá­ñ»Ý ³Ûë­å»ëª í»­ñ³­Ñ³Ûï­Ý³­·áñ­Í»­Éáí ËݹǭñÁ ÙÇ Ý³­Ë³­
¹³­ëáõÃ­Û³Ý Ù»ç ¨ ÷á­Ë³­Ï»ñ­å»­Éáí ³ÛÝ å³ñ½ Ç­Ù³ë­ï³­íáñ­Ù³Ý

162
 βðà±Ô ¾ ºÜ²¸²êÀ ÊàêºÈ

ûµ­Û»Ï­ïÇ© DZÝã ¿ ³Ûë ݳ­Ë³­¹³­ëáõíÛáõ­ÝÁ Ýß³­Ý³­ÏáõÙ£5 г­Ù³­µ³­

ÝáõíÛáõÝÝ ³Ûë­ï»Õ ü­ñáÛ­¹Ç ÏáÕ­ÙÇó ·³­Õ³­÷³­ñ³­µ³­Ý³­Ï³Ý ½á­Ñ³­
ϳ­Ý³ó­Ù³Ý áõ ѻﭷ³­Õáõ­Ã³­ÛÇÝ Ùï³­íá­ñ³­Ï³­ÝǪ áñ­å»ë Ñ»­ï³­
½á­ïáÕ ëáõµ­Û»Ï­ïÇ« ¹Çñ­ù³­íá­ñáõÃ­Û³Ý ÙÇç¨ ¿£
ÆÝã­
å»ë ê³­
é³ Îáý­
Ù³­
ÝÁ óáõÛó ¿ ïí»É« ÏÝáçª áñ­
å»ë ù³­
íáõÃ­Û³Ý Ýá­Ë³­½Ç« ýñáÛ¹­Û³Ý ÏÇ­ñ³­éáõÃ­Û³Ý Ëá­ñÁ »ñÏ­¹Ç­ÙáõíÛáõ­
ÝÁ ÑÇë­ï»­ñÇ­ÏÇÝ Ó³ÛÝ ï³­Éáõ ÙÇ Ý³Ë­Ý³­Ï³Ý áõ ß³­ñáõ­Ý³­Ï³­Ï³Ý
ó³Ý­ÏáõÃ­Û³Ý Ñ³­Ï³½­¹»­óáõíÛáõÝ-Ó¨³­íá­ñáõÙ ¿ (reaction-forma-
tion)ª Ýñ³Ý ³éÝ­í³½Ý ÑÇë­ï»­ñdz­ÛÇ ëáõµ­Û»Ï­ïÇ ÷á­Ë³­Ï»ñ­å»­Éáõ£6
²­ñ³­å³ß­ï³­Ï³Ý-ϳۭ뻭ñ³­å³ß­ï³­Ï³Ý ·³­Õ³­÷³­ñ³­µ³­Ý³­Ï³Ý
Ó¨³­íá­ñáõ­ÙÁ« áñÝ ³Û¹ ó³Ý­ÏáõíÛáõ­ÝÁ ·áñ­Í³ñ­Ï»É ¿ñ §¹ëï»ñ
·³Û­
óϭ
Õáõí
۳ݦ Ù»ç« ³ÛÝ §ÝáõÛݦ Ó¨³­
íáñ­
Ù³Ý Ù³ëÝ ¿« á­
ñÁ
ϳ­éáõ­ó³ñ­ÏáõÙ ¿ Ùdz­Ïáõé §ºñ­ñáñ¹ ³ß­Ë³ñ­ÑÇ ÏÝá­çÁ¦£ àñ­å»ë
ѻﭷ³­Õáõ­Ã³­ÛÇÝ Ùï³­íá­ñ³­Ï³Ýª »ë ÝáõÛÝ­å»ë ·áñ­Í³ñÏ­í³Í »Ù
³Û¹ Ó¨³­íáñ­Ù³Ùµ£ §­Ð»ï­ëá­íá­ñ»­Éáõ¦ Ù»ñ ݳ­Ë³·­ÍÇ Ýå³­ï³Ï­
Ý»­ñÇó ¿ Ù»ñ Ñ»­ï³­½á­ïáõÃ­Û³Ý ûµ­Û»Ï­ïáõÙ ³ñ­ïÇ­Ïáõ­É³ó­Ý»É ³Û¹
·³­Õ³­÷³­ñ³­µ³­Ý³­Ï³Ý Ó¨³­íá­ñáõ­ÙÁ£ ²Ûë­åÇ­ëáí« §­Î³­ñá±Õ ¿ »Ý­Ã³­
¹³­ëÁ Ëá­ë»É« ¨ ϳ­ñá±Õ ¿ »Ý­Ã³­¹³­ëÁ (áñ­å»ë ÏÇÝ) Ëá­ë»É¦ ѳñ­óÇ
Ñ»ï ³­é»­ñ»ë­í»­ÉÇë ù³­ç³­ï»Õ­Û³Ï »Ù« áñ å³ï­ÙáõÃ­Û³Ý Ù»ç »Ý­Ã³­
¹³­ëÇÝ Ó³ÛÝ ï³­Éáõ Ù»ñ ç³Ý­ù»­ñÁ ÏÉÇ­Ý»Ý ³éÝ­í³½Ý ÏñÏݳ­ÏÇ
íï³Ý·­í³Í ü­ñáÛ­¹Ç ïñ³­Ù³­ëáõí۳ٵ£ àñ­å»ë ³Ûë Ýϳ­ï³­éáõÙ­
Ý»­ñÇ ³ñ­·³­ëÇù ¿« áñ Ç ÙÇ »Ù µ»­ñ»É Ñ»ï¨­Û³É Ý³­Ë³­¹³­ëáõíÛáõ­ÝÁ©
ê­åÇ­ï³Ï ïÕ³­Ù³ñ­¹ÇÏ ÷ñÏáõÙ »Ý ÃáõË Ï³­Ý³Ýó ÃáõË ïÕ³­
Ù³ñ¹­Ï³Ý­óÇó ÙÇ á­·áí« áñÝ ³Û­É³­Ï»ñå ã¿ ³ÛÝ Ù»­ÏÇó« á­ñÇÝ Ñ³Ý­¹Ç­
åáõÙ »Ýù ³Ûë ݳ­Ë³­¹³­ëáõÃ­Û³Ý ü­ñáÛ­¹Ç Ñ»­ï³­½á­ïáõíÛáõÝ­Ý»­ñáõÙ©
º­ñ»­Ë³ »Ý Í»­ÍáõÙ£7

5© ê­åÇ­í³ÏÝ ³Ûë­ï»Õ ¨ ­Ñ»­ï³­·³­ÛáõÙ û·­ï³­·áñ­ÍáõÙ ¿ §sentence¦ µ³­éÁ« áñÝ Çñ

Ù»ç Ý»­ñ³­éáõÙ ¿ Ñ»ï¨­Û³É Ç­Ù³ëï­Ý»­ñÁª ³) ݳ­Ë³­¹³­ëáõíÛáõÝ« µ) ¹³­ï³­å³ñ­ïáõÙ« ¨
·) ¹³­ï³í­×Çé£ [Âñ·Ù© ͳ­Ýá­Ã³·­ñáõíÛáõÝ]

6© ê³­é³ ­Îáý­Ù³Ý« §Î­Ýáç ³­é»ÕÍ­í³­ÍÁ© ­ÎÇ­ÝÁ ü­ñáÛ­¹Ç ï»ùë­ï»­ñáõÙ¦« ï»°ë Sarah

Kofman« L'énigme de la femme£ La Femme dans les textes de Freud (Paris£ Galilée«
1980)£

7© ¼Ç·­Ùáõݹ ü­ñáÛ¹« §§º­ñ»­Ë³ »Ý Í»­ÍáõÙ¦© ­ê»­é³­Ï³Ý ³Û­É³­ë»­ñáõÙ­Ý»­ñÇ Í³·­Ù³Ý

163
 ü­ñáÛ¹Ý ³Ûë­ï»Õ û·­ÝáõÃ­Û³Ý ¿ ϳÝã­íáõ٠ݳ¨ áñ­å»ë ²­é³­çÇÝ
³ß­Ë³ñ­ÑÇ ³­ñ³­Ï³Ý ë»­éÇ Ùï³­ÍáÕ­Ý»­ñÇ û·­ï³­Ï³­ñáõÃ­Û³Ý ÙÇ
û­ñǭݳϣ гë­Ï³­Ý³­ÉÇ ¿« ǭѳñ­Ï»« áñ ÙdzÛÝ ÇÝù­Ý³­Éáõ­ë³Ýó­ù³Û­
ݳó­Ù³Ý íñ³ ˳­Õ³­óáÕ ÁÝï­ñ³­Ë³­íÁ ϳ­ñáÕ ¿ ÃáõÛÉ ï³É ³Û¹
é»­ëáõñë­Ý»­ñÇ Ñ³Ý­¹»å Ù»çù ¹³ñÓ­Ý»­Éáõ ³Ýѭݳ­ñÇÝ ßù»­ÕáõíÛáõ­ÝÁ£
ü­ñáÛ­¹Ç ÏÇ­ñ³­éáõíÛáõÝÝ ³Ûë­ï»Õ ëáõµ­Û»Ï­ïÇ Ó¨³­íáñ­Ù³Ý áõ
ѳ­ë³­ñ³­Ï³­Ï³Ý ËÙµ»­ñÇ í³ñ­ùÇ ÙÇç¨ ÝÙ³­Ý³Ó¨ ѳ­Ù³­µ³­ÝáõíÛáõÝ
³Ýó­Ï³ó­Ý»­Éáõ ѳ­Ù³ñ ã¿£ ²ÛÉ Ï»ñå ³­ë³Íª »ë ã»Ù ³­é³­ç³ñ­ÏáõÙ«
áñ §ëåÇ­ï³Ï ïÕ³­Ù³ñ­¹ÇÏ ÷ñÏáõÙ »Ý ÃáõË Ï³­Ý³Ýó ÃáõË ïÕ³­
Ù³ñ¹­Ï³Ý­óÇó¦ ݳ­Ë³­¹³­ëáõíÛáõ­ÝÁ Ù³ï­Ý³Ý­ßáõÙ ¿ ÙÇ Ñ³­í³­ù³­
Ï³Ý ý³Ý­ï³­½Ç³« á­ñÁ ѳï­Ï³Ý­ß³­Ï³Ý ¿ ϳۭ뻭ñ³­å³ß­ï³­Ï³Ý
ݳ­Ë³­Ó»é­ÝáõíÛáõ­ÝáõÙ áñ­å»ë ѳ­í³­ù³­Ï³Ý ݳ­Ë³­·ÇÍ ¹Ç­ï³ñÏ­
í³Í ë³­¹á­Ù³­½á­ËÇë­ï³­Ï³Ý ³ñ­ï³ÙÕ­Ù³Ý (repression) ѳ­í³­
ù³­Ï³Ý »ñ­Ãáõ­ÕáõÝ£ ²Ûë­åÇ­ëÇ ³Û­É³­µ³­ÝáõÃ­Û³Ý Ù»ç ϳ á­ñá­ß³­ÏÇ
µ³­í³­ñ³­ñáÕ Ñ³­Ù³­ã³­÷áõíÛáõÝ« µ³Ûó Ñá¹­í³­ÍÇë ³Ûë ѳï­í³­ÍÇ
Ù»­Ãá­¹³­µ³­ÝáõíÛáõÝÝ ³­í»­ÉÇ ßáõï Áݭûñ­óá­ÕÇÝ ³­éÇà ¿ ï³­ÉÇë
¹Ç­ï³ñ­Ï»­Éáõ ³ÛÝ áñ­å»ë §í³Û­ñÇ Ñá­·»­í»ñ­Éáõ­Íáõí۳ݦ Ù»ç ËݹÇñ«
ù³Ý û ³­Ù»ÝÝ ³Ù­ñ³·­ñáÕ Éáõ­ÍáõÙ£8 ÖÇßï ÇÝã­å»ë §º­ñ»­Ë³ »Ý
Í»­ÍáõÙ¦ ³ß­Ë³­ïáõÃ­Û³Ý Ù»ç ÏÝá­çÁ áñ­å»ë ù³­íáõÃ­Û³Ý Ýá­Ë³½
¹³ñÓ­Ý»­Éáõ ü­ñáÛ­¹Ç ѳë­ï³­ï³­Ï³­ÙáõÃ­Û³Ý Ù»ç ¨­ ³Û­Éáõñ Ýñ³ ù³­
Õ³­ù³­Ï³Ý ß³­Ñ»­ñÁ« áñ­ù³Ý ¿É áñ ³Ý­Ï³­ï³ñ Ï»ñ­åáí« ³Û­Ýá­õ³­Ù»­
ݳۭÝÇí« Ù»ñ­Ï³ó­í³Í »Ý« ³Û¹­å»ë ¿É ³Ûë ݳ­Ë³­¹³­ëáõÃ­Û³Ý å³ï­
׳­éÁ ѳݭ¹Ç­ë³­ó³Í ϳۭ뻭ñ³­å³ß­ï³­Ï³Ý ëáõµ­Û»Ï­ïÇ Ï»ñï­Ù³Ý
³éÝ­ãáõí۳ٵ Ù»ñ åݹáõ­ÙÁ Ù»ñ­Ï³ó­ÝáõÙ ¿ Ù»ñ ù³­Õ³­ù³­Ï³­Ýáõí
Ûáõ­ÝÁ£ л­ï³­½á­ïá­ÕÇ ï»­ÕÁ ãå»ïù ¿ ó­÷³Ý­óÇÏ ¹³ñÓ­íÇ£
²Û­Ýáõ­Ñ»ï¨ Ù»Ýù ÷áñ­ÓáõÙ »Ýù ÷áË ³é­Ý»É ü­ñáÛ­¹Ç é³½­Ù³­
í³­ñáõÃ­Û³Ý Áݹ­Ñ³­Ýáõñ Ù»­Ãá­¹³­µ³­Ý³­Ï³Ý ³áõ­ñ³Ý ³ÛÝ Ý³­Ë³­

áõ­ëáõ٭ݳ­ëÇ­ñáõí۳­ÝÁ ÝíÇñ­í³Í ³Ï­Ý³ñϦ« ï»°ë Sigmund Freud« '' 'A Child Is Being
Beaten'£ A Contribution to the Study of the Origin of Sexual Perversions«" The Stand-
ard Edition of the Complete Psychological Works of Sigmund Freud« trans© James
Strachey« et© al© (London£ Hogarth Press« 1955)« vol© 17£

8© ¼Ç·­Ùáõݹ ü­ñáÛ¹« §§­ì³Û­ñǦ Ñá­·»-í»ñ­Éáõ­ÍáõíÛáõݦ« ï»°ë Sigmund Freud« '''Wild'

Psycho-Analysis«" Standard Edition« vol© 11£

164
 βðà±Ô ¾ ºÜ²¸²êÀ ÊàêºÈ

¹³­ëáõÃ­Û³Ý Ñ³Ý­¹»å« á­ñÁ ݳ ϳ­éáõ­ó³ñ­Ï»É ¿ñ áñ­å»ë ݳ­Ë³­¹³­

ëáõíÛáõÝ-¹³­ï³í­×Çé Çñ ÑÇ­í³Ý¹­Ý»­ñÇ ÏáÕ­ÙÇó ïñí³Í µ³½­Ù³­ÃÇí
·ñ»­Ã» ÝáõÛ­Ý³Ý­Ù³Ý Çñ³Ï³Ý Ýϳ­ñ³·­ñáõíÛáõÝ­Ý»­ñÇó£ ê³ ãÇ Ýß³­
ݳ­ÏáõÙ« áñ ³Ûë ¿­ç»­ñáõÙ ¿ë­ë»Ý ݳ­Ë³­ï»­ëáõÙ ¿ í»ñ­Éáõ­ÍáõÃ­Û³Ý Ù»ç
÷á­Ë³¹ñ­Ù³Ý (transference-in-analysis) ÙÇ ¹»åù ³­é³­ç³ñ­Ï»Éª
áñ­å»ë Áݭûñ­óá­ÕÇ áõ ï»ùë­ïÇ (³Ûë ¹»å­ùáõÙª Ç٠ݳ­Ë³­¹³­ëáõí
Û³Ý) ÙÇç¨ ·áñ­Í³ñ­ùÇ ÝÙ³­Ý³Ó¨ Ùá­¹»É£ öá­Ë³¹ñ­Ù³Ý áõ ·ñ³ùÝ­
ݳ­¹³­ïáõÃ­Û³Ý Ï³Ù å³ï­Ù³·­ñáõÃ­Û³Ý ÙÇç¨ Ñ³­Ù³­µ³­ÝáõíÛáõ­ÝÁ
ɳ­í³­·áõÛÝ ¹»å­ùáõÙ ³­í»­ÉÇÝ ã¿« ù³Ý ÙÇ ³ñ­·³­ë³­µ»ñ ϳ­ï³ù­
ñ»­½Çë£ ²­ë»É« áñ ëáõµ­Û»Ï­ïÁ ï»ùëï ¿« ãÇ Ãáõۭɳï­ñáõ٠ѳ­Ï³­é³Ï
åݹáõ­ÙÁª µ³­é³­ÛÇÝ ï»ùë­ïÁ ëáõµ­Û»Ïï ¿£9
Ø»Ýù ³­
í»­
ÉÇ ßáõï Ññ³­
åáõñ­
í³Í »Ýù« û ÇÝã­
å»ë ¿ ü­
ñáÛ­
¹Á ëïá­ñá­·áõÙ ³ñ­ï³ÙÕ­Ù³Ý ÙÇ å³ï­ÙáõíÛáõÝ (a history of
repression)« á­
ñÁ ÍÝáõݹ ¿ ï³­
ÉÇë í»ñ­
çÇÝ Ý³Ë³¹³ëáõÃÛ³ÝÁ
(¹³­ï³í×­éÇÝ)£ ²Ûë å³ï­ÙáõíÛáõÝÝ áõ­ÝÇ ÏñÏݳ­ÏÇ ³­ÏáõÝù© Ù»­
ÏÁª óùÝ­í³Í Ù³Ý­Ï³Ý ³Ù­Ý»­½Ç³­ÛáõÙ« ÙÛáõ­ëÁª ѳë­ï³ï­í³Í
Ù³ñ¹­ÏáõÃ­Û³Ý ³ñ­Ë³­ÛÇÏ ³Ýó­Û³­ÉáõÙª »Ý­Ã³¹­ñáõí۳ٵ ÁÝ­¹áõ­
Ý»­Éáí ÙÇ Ý³­Ë³ëϽµ­Ý³­Ï³Ý ï³­ñ³­ÍáõíÛáõÝ« áñ­ï»Õ Ù³ñ¹Ý áõ
ϻݭ¹³­ÝÇÝ ¹»é ï³ñ­µ»­ñ³Ï­í³Í ã¿ÇÝ£10 Ø»Ýù ¹ñ¹í³Í »Ýù ϳ­
åÇ­ï³­ÉÇë­ï³­Ï³Ý ϳۭ뻭ñ³­å³ß­ïáõÃ­Û³Ý Ù³ñùë­Û³Ý å³­ïáõ­ÙÇÝ
å³ñ­ï³¹­ñ»É ýñáÛ¹­Û³Ý ³Ûë é³½­Ù³­í³­ñáõÃ­Û³Ý Ñ³­Ù³Ý­Ù³­Ý³­ÏÁ
(homologue)ª µ³­ó³ï­ñ»­Éáõ ϳۭ뻭ñ³­å³ß­ï³­Ï³Ý ù³­Õ³­ù³ïÝ­
ï»­ëáõÃ­Û³Ý ·³­Õ³­÷³­ñ³­µ³­Ý³­Ï³Ý ùá­Õ³ñ­Ïáõ­ÙÁ ¨­ áõñ­í³·­Í»­Éáõ
³ñ­ï³ÙÕ­Ù³Ý ÙÇ å³ï­ÙáõíÛáõÝ« áñÝ ³ñ¹­Ûáõ­Ý³­íá­ñáõÙ ¿ ÙÇ Ý³­

9© ²Ûë ùÝݳ­¹³­ïáõíÛáõ­ÝÁ ÷áñ­Ó»É »Ù ½³ñ­·³ó­Ý»É §­Ü³­Ù³­ÏÁ áñ­å»ë ѳ­ïáÕ »½ñ¦

¿ë­ë»áõÙ« ï»°ë ''The Letter as Cutting Edge«" in Literature and Psychoanalysis£ Reading
Otherwise« ed© Shoshana Felman (New Haven£ Yale Univ© Press« 1981)£

10© ü­ñáÛ¹« §º­ñ»­Ë³ »Ý Í»­ÍáõÙ¦« 188£ Îñϭݳ­ÏÇ ³­ÏáõÝ­ùÇ ³Ûë å³­ïáõ­ÙÁ ÏñÏÝáõÙ
¿ Ó¨³­µ³­Ý³­Ï³Ý ³ÛÝ Ñáõ­ßáõ­ÙÁ« áñ ­¸»­ñÇ­¹³Ý ¿ñ ³­ñ»É §­î³ñ­µ»­ñ³Ó­·áõÙ¦ (''Dif-
férance") ¿ë­ë»áõÙ« ï»°ë Jacques Derrida« Margins of Philosophy« trans© Alan Bass
(Chicago£ Univ© of Chicago Press«1982)£ ºë ÷áñ­ÓáõÙ »Ù ½³ñ­·³ó­Ý»É ³Ûë Ñáõ­ßáõ­ÙÁª
³Ý­í³­Ý»­Éáí ³ÛÝ §ï³ñ­µ»­ñ³Ó·­Ù³Ý ÏñÏݳ­ÏÇ ßñç³­ÝÁ¦« 1982 Ãí³­Ï³­ÝÇ Ñáõ­ÝÇ­ëÇÝ
­Üáñ­Ãá­õ»ë­Ã»ñÝ Ñ³­Ù³É­ë³­ñ³­ÝÇ ­î»­ëáõÃ­Û³Ý áõ ùÝݳ­¹³­ïáõÃ­Û³Ý ¹åñá­óáõÙ Áݭûñó­
í³Í §­Î³½­Ù³­ù³Ý¹­Ù³Ý åñ³Ï­ïǭϳ­ÛÇ ï³ë­Ý»ñ­Ïáõ ï»­ë³Ï¦ ¹³­ë³­Ëá­ëáõíÛáõ­ÝáõÙ£

165
˳­¹³­ëáõíÛáõݪ ÝÙ³Ý ³ÛÝ Ù»­ÏÇÝ« á­ñÁ Ù»Ýù Ç ÙÇ µ»­ñ»­óÇÝù í»­ñÁ£
²Ûë å³ï­ÙáõíÛáõ­ÝÁ ÝáõÛÝ­å»ë áõ­ÝÇ ÏñÏݳ­ÏÇ ³­ÏáõÝùª Ù»­ÏÁ 1829
Ãí³­Ï³­ÝÇÝ µñǭﳭݳ­óÇ­Ý»­ñÇ ÏáÕ­ÙÇó í»­ñ³ó­í³Í ³Û­ñáõ ½á­Ñ³­µ»­
ñáõÃ­Û³Ý Ñ»ï­¨áõ٠óùÝ­í³Í Ñݳñ­ù³­µ³­Ý»­óáõÙ­Ý»­ñáõÙ ¿« ÙÛáõ­ëÁª
½»­ï»Õ­í³Í ÑÇÝ­¹á­õ³­Ï³Ý Ðݹ­Ï³ë­ï³­ÝÇ ¹³­ë³­Ï³Ý áõ í»­¹³­Û³­
Ï³Ý ³Ýó­Û³­ÉáõÙª §­èÇ·­í»­¹³­ÛáõÙ¦ ¨ §¸­Ñ³ñ­Ù³­ß³ëï­ñ³­ÛáõÙ¦£ ºë
ã»Ù ϳ­ñáÕ ï»­Õá­ñá­ß»É ãï³ñ­µ»­ñ³Ï­í³Í ݳ­Ë³ëϽµ­Ý³­Ï³Ý ï³­
ñ³­ÍáõÃ­Û³Ý ÇÙ »Ý­Ã³¹­ñáõíÛáõ­ÝÁ« á­ñÁ ÑÇ٭ݳ­íá­ñáõÙ ¿ ³Ûë å³ï­
ÙáõíÛáõ­ÝÁ« µ³Ûó ³Ý­Ï³ë­Ï³Í ³Û¹­åÇ­ëÇ Ù»­ÏÁ ϳ£
(º­Ã» ³Ûë­ï»Õ ã»Ù íϳ­Û³­Ïá­ãáõ٠ȳ­ï³ س­ÝÇÇ §­¶³­Õáõ­Ã³­ÛÇÝ
ïñ³­Ù³­ëáõÃ­Û³Ý Ï»ñ­ïáõ­ÙÁ© ê³­ïÇÝ í³Õ ï³ë­ÝÇÝ­Ý»­ñáñ¹ ¹³­ñÇ
´»Ý­·³­ÉáõÙ¦ ³ß­Ë³­ïáõíÛáõ­ÝÁ« á­ñÇ ëϽµÝ³­íá­ñáõ­ÙÁ ÏÇ­ë»É »Ù« ¨­
áñÝ ³Û¹ Ëݹñ³­Ñ³­ñáõÛó ¹³ß­ïÁ µ³­ó»É ¿ ÙÇÝ㨠µáõÝ Éáõ­ë³Ýó­ùÁ«
á­ñÇ ë³Ñ­Ù³Ý­Ý»­ñáõÙ« µ³­óÇ ÙÇ ù³­ÝÇ Ëá­ïá­ñáõÙ­Ý»­ñÇó« »ë Ï÷áñ­
Ó»Ù Ùݳɫ ³­å³ ¹³ á°ã µ³ó­Ãáխٳݫ á°ã ¿É ³Ý­Ï³­ËáõíÛáõÝ áõ­Ý»­
ݳ­Éáõ ѳ­í³Ï­ÝáõÃ­Û³Ý å³ï­×³­éáí ¿£ ²­í»­ÉÇ ßáõïª ãÙ³ë­Ý³­ï»­Éáõ
å³ñï­ùÁ ¨ Ûáõ­ñ³­ù³Ýã­Ûáõñ å³Ñ ³ÛÝ ÁÝ­¹áõ­Ý»­Éáõ Çñ ³Ù­µáխ糭ϳ­
ÝáõÃ­Û³Ý Ù»ç£11)
ܳ­Ë³­¹³­ëáõíÛáõ­ÝÁ« áñ »ë ϳ­éáõ­ó³ñ­Ï»­óÇ« Ù»ÏÝ ¿ µ³­½áõÙ
ï»­Õ³­ß³ñ­Å»­ñÇó« á­ñáÝù Ýϳ­ñ³·­ñáõÙ »Ý ÃáõË ¨ ë­åÇ­ï³Ï ïÕ³­
Ù³ñ¹­Ï³Ýó ѳ­ñ³­µ»­ñáõíÛáõ­ÝÁ (»ñ­µ»ÙÝ Áݹ·ñ­Ï»­Éáí ÃáõË ¨ ë­åÇ­
ï³Ï ϳ­Ý³Ýó)£ ²ÛÝ Çñ ï»ÕÝ ¿ ·ñ³­íáõÙ ã³­÷³­½³Ý­óí³Í Ñdzó­
ÙáõÝ­ùÇ Ï³Ù µ³­ñ»­å³ßï Ù»Õ­ùÇ Ý³­Ë³­¹³­ëáõíÛáõÝ­Ý»­ñÇ ÏáÕ­ùÇÝ«
áñÝ ³Û­ëûñ ßñçí³Í ¿Ã­Ýá­Ï»Ýï­ñá­ÝáõÃ­Û³Ý Ýß³Ý ¿£ γۭ뻭ñ³­å³ß­
ï³­Ï³Ý ëáõµ­Û»Ï­ïÇ ¨ ϳۭ뻭ñ³­å³ß­ïáõÃ­Û³Ý ëáõµ­Û»Ï­ïÇ ÙÇç¨ Ñ³­
ñ³­µ»­ñáõíÛáõÝÝ ³éÝ­í³½Ý µ³½­Ù³Ý­ß³­Ý³Ï ¿£
ÐÇÝ­¹áõ ³Û­ñÇÝ ³Ù­µ³é­ÝáõÙ ¿ Ù»­é³Í ³­Ùáõë­Ýáõ ¹Ç³­Ïǽ­Ù³Ý
˳­ñáõÛÏ ¨­ ÇÝù­Ý³Ññ­Ïǽ­íáõÙ£ ê³ ³Û­ñáõ ½á­Ñ³­µ»­ñáõíÛáõÝ ¿£ ²Û­ñáõ
ë³ÝëÏ­ñÇï ³Ý­í³Ý ëá­íá­ñ³­Ï³Ý ï³­é³­¹³ñ­Óáõ­ÙÁ ë³­ïÇ ¿ (sati)£

11© Ä³Ï ­¸»­ñÇ­¹³« §¸ñ­¹³­å³ï­×³é­Ý»ñ¦« ï»°ë Jacques Derrida« Spurs« trans© Bar-
bara Harlow (Chicago£ Univ© of Chicago Press« 1970)« 37£ ­Ø³­ÝÇÇ Ù»­Ý³·­ñáõíÛáõ­ÝÁ
Ýñ³ Ù³­·Çëï­ñá­ë³­Ï³Ý û½Ý ¿ª Ý»ñ­Ï³­Û³ó­í³Í ­ê³Ý­ï³ έñáõ­½Ç ­Î³­ÉÇ­ýáñ­Ýdz­ÛÇ Ñ³­
ٳɭ볭ñ³­ÝÇ ­ä³ï­ÙáõÃ­Û³Ý Ñ³Ý­Ó³­Åá­Õá­íÇÝ£

166
 βðà±Ô ¾ ºÜ²¸²êÀ ÊàêºÈ

ì³Õ ·³­Õáõ­Ã³­ñ³ñ µñǭﳭݳ­óÇ­Ý»ñÝ ³ÛÝ ï³­é³­¹³ñ­Ó»É »Ý ë³­ÃÇ

(suttee)£
Ì»­ëÁ ѳ­ÙÁݹ­Ñ³­Ýáõñ Ï»ñ­åáí ãÇ ·áñ­Í³¹ñ­í»É ¨­ áñ­¨¿ ϳë­
ï³­ÛÇ Ï³Ù ¹³­ë³­Ï³ñ­·Ç ϳ­Ýá­Ý³­íá­ñ³­å»ë ³Ù­ñ³·ñ­í³Í ãÇ »­Õ»É£
1829 Ãí³­Ï³­ÝÇÝ µñǭﳭݳ­óÇ­Ý»­ñÇ ÏáÕ­ÙÇó ³Ûë Í»­ëÇ í»­ñ³­óáõ­ÙÁ
Áݹ­Ñ³­Ýáõñ ³é­Ù³Ùµ Áݭϳɭí»É ¿ áñ­å»ë §ëåÇ­ï³Ï ïÕ³­Ù³ñ­¹ÇÏ
÷ñÏáõÙ »Ý ÃáõË Ï³­Ý³Ýó ÃáõË ïÕ³­Ù³ñ¹­Ï³Ý­óÇó¦ ß³ñ­ùÇó ÙÇ
¹»åù£ ê­åÇ­ï³Ï ϳ­Ý³Ûù ãëï»Õ­Í»­óÇÝ áñ­¨¿ ³Û­ÉÁÝï­ñ³Ý­ù³­ÛÇÝ ÁÝ­
ϳ­ÉáõÙ« ÇÝã­å»ë ϳ­ñ»­ÉÇ ¿ ï»ë­Ý»É ï³ë­ÝÇ­ÝÝ»­ñáñ¹ ¹³­ñÇ µñÇ­ï³­
ݳ­Ï³Ý ³­é³­ù»­É³­Ï³Ý ·ñ³Ý­ó³­Ù³ï­Û³Ý­Ý»­ñÇó ÙÇÝ㨠ػ­ñÇ ¸»Û­
ÉÇ£12 ê­ñ³ ѳ­Ï³­é³Ï ÏáÕ­ÙáõÙ Ñݹϳ­Ï³Ý µÝǭϳ­å³ßï (nativist)
÷³ë­ï³ñÏÝ ¿ª Ïá­ñáõë­Û³É ³­ÏáõÝù­Ý»­ñÇ Ï³­ñá­ï³Ë­ïÇ ÙÇ Í³Õ­ñ³Ý­
Ù³­ÝáõíÛáõÝ© §Æ­ñ³­Ï³­Ýáõ٠ϳ­Ý³Ûù áõ­½áõÙ ¿ÇÝ Ù»é­Ý»É¦£
ºñ­Ïáõ ݳ­Ë³­¹³­ëáõíÛáõÝ­Ý»­ñÁ »ñ­Ï³ñ ׳­Ý³­å³ñÑ »Ý ³Ýó­
ÝáõÙª Ù»­ÏÁ ÙÛáõ­ëÇÝ É»­·Ç­ïÇ­Ù³ó­Ý»­Éáõ ѳ­Ù³ñ£13 ºñ­µ»ù ã»Ýù ѳݭ¹Ç­
åáõ٠ϳ­Ý³Ýó Ó³Û­ÝÇ-·Ç­ï³Ï­óáõÃ­Û³Ý íϳ­Ûáõí۳­ÝÁ£ ƭѳñ­Ï»« ³Û¹­
åÇ­ëÇ íϳ­ÛáõíÛáõ­ÝÁ áñ­¨¿ ·³­Õ³­÷³­ñ³­µ³­Ý³­Ï³Ý ³½­¹»­óáõíÛáõÝ
í»­ñ³Ý­ó³Í ϳ٠§ÉÇá­íÇݦ ëáõµ­Û»Ï­ïÇí ã¿ñ ÉÇ­ÝÇ« µ³Ûó Ïϳ½­Ù³­íá­
ñ»ñ µ³­Õ³¹­ñÇã­Ý»ñª ëï»Õ­Í»­Éáõ ÙÇ Ñ³­Ï³­Ý³­Ë³­¹³­ëáõíÛáõÝ£ ²Ýó­
Ý»­Éáí ´­ñǭﳭݳ­Ï³Ý ³ñ­¨»­É³Ñݹ­Ï³­Ï³Ý ÁÝ­Ï»­ñáõÃ­Û³Ý Ñ³ß­í»ï­
íáõíÛáõÝ­Ý»­ñÇ Ù»ç Ý»­ñ³é­í³Í áë­ïǭϳ­Ý³­Ï³Ý ѳ­Õáñ­¹áõÙ­Ý»­ñáõÙ
³Ûë ϳ­Ý³Ýóª ½á­Ñ³­µ»ñ­í³Í ³Û­ñÇ­Ý»­ñÇ« ³­ÝáõÝ­Ý»­ñÇ ½³­í»ß­ïá­ñ»Ý
ëË³É ï³­é³­¹³ñ­ÓáõÙ­Ý»­ñÇ íñ³­Ûáí« å³ñ½ ¿ ¹³é­ÝáõÙ« áñ ³Ý-

12© ­Ø»­ñÇ ­¸»Û­ÉÇ« §­¶ÇÝ/¿­Ïá­É᭷dz© ²ñ­Ù³­ï³­Ï³Ý ý»­ÙÇ­Ýǽ­ÙÇ Ù»­ï³¿­Ãǭϳݦ« ï»°ë

Mary Daly« Gyn/Ecology£ The Metaethics of Radical Feminism (Boston£ Beacon Press«
1978)« 113-133£ ²ÛÝ« áñ »­Õ»É »Ý Ù»Ï Ï³Ù »ñ­Ïáõ ÑݹÇÏ Ñ³­ë³­ñ³­Ï³­Ï³Ý µ³­ñ»­÷á­
ËáÕ­Ý»ñª ÙdzÛÝ ­è³­Ùá­ÑáõÝ ­èá­ÛÇ ³­ÝáõÝÝ ¿« áñ ϳ­ñáÕ »Ýù íëﳭѳ­µ³ñ ÑÇ­ß³­ï³­Ï»É«
á­ñáÝù Ëëïá­ñ»Ý ѳ­Ï³¹ñ­í»É »Ý ³Û­ñáõ ½á­Ñ³­µ»­ñáõÃ­Û³Ý åñ³Ï­ïǭϳ­ÛÇÝ« ãÇ Ñ³­Ï³­
ëáõÙ ³Ûë­åÇ­ëÇ ÁÝ­Ï³É­Ù³Ý ·³­Õ³­÷³­ñ³­µ³­Ý³­Ï³Ý Áݹ­Ñ³Ý­ñ³­Ï³­Ýáõí۳­ÝÁ£ ²­é³­í»É
Áݹ­É³ÛÝ­í³Í 먻­éáõ­ÙÁ ÏùÝݳñ­Ï»ñ ­èá­ÛÇÝ §­¶³­Õáõ­Ã³­ÛÇÝ ëáõµ­Û»Ï­ïÇ ³ñ­ï³¹­ñáõ­ÙÁ¦
Ëá­ñ³·­ñÇ Ý»ñ­ùá£

13© ²Ûë­ï»Õ Ç٠׳­Ý³­å³ñ­ÑÁ µ³­Å³Ý­íáõÙ ¿ ­Ø³­ÝÇÇó« áñÁ« áñ­å»ë ýáõ­Ïá­Û³­Ï³Ý«

ϳñ­Í»ë ³ñ­ïá­ÝáõíÛáõÝ ¿ ï³­ÉÇë ϳ­Ý³Ýó ³Ý­Ý»ñ­Ï³­Û³ó­Ý»­ÉÇ ³Ý­Ñ³­ï³­Ï³Ý ϳ­Ù»­óáÕ
ëáõµ­Û»Ï­ï³Û­Ýáõí۳­ÝÁ£

167
ѭݳñ ¿ Ç ÙÇ µ»­ñ»É áñ­¨¿ §Ó³Ûݦ£ ²­é³­í»­É³­·áõÛ­ÝÁ« ÇÝã ϳ­ñ»­ÉÇ ¿
½·³É« ³ÛÝ ³Ý­ÑáõÝ ï³­ñ³­ë»­éáõíÛáõÝÝ ¿« áñ ×»Õ­ùáõÙ-³Ýó­ÝáõÙ ¿
ÝáõÛ­ÝÇëÏ ³Û¹­åÇ­ëÇ ïϳñ áõ ï·»ï (ϳë­ï³­Ý»­ñÁ ϳ­Ýá­Ý³­íá­ñ³­
å»ë Ýϳ­ñ³·ñ­í³Í »Ý áñ­å»ë ó»­Õ»ñ) Ýϳ­ñ³·­ñáõÃ­Û³Ý ÙÇ­çáí£
²­é»­ñ»ë­í»­Éáí ¹Ç³­É»Ï­ïÇ­Ïá­ñ»Ý ÙdzÏó­í³Í ݳ­Ë³­¹³­ëáõíÛáõÝ­Ý»­
ñÇÝ« á­ñáÝù ϳ­éáõ­ó³ñ­Ï»­ÉÇ »Ýª §ê­åÇ­ï³Ï ïÕ³­Ù³ñ­¹ÇÏ ÷ñÏáõÙ
»Ý ÃáõË Ï³­Ý³Ýó ÃáõË ïÕ³­Ù³ñ¹­Ï³Ý­óÇó¦ ¨ §­Î³­Ý³Ûù áõ­½áõÙ
¿ÇÝ Ù»é­Ý»É¦« ѻﭷ³­Õáõ­Ã³­ÛÇÝ ÏÇÝ Ùï³­íá­ñ³­Ï³­ÝÁ å³ñ½ Ç­Ù³ë­
ï³­íáñ­Ù³Ý ѳñó ¿ ï³­ÉÇëª §­ê³ DZÝã ¿ Ýß³­Ý³­ÏáõÙ¦« ¨ ëÏ­ëáõÙ ¿
áõñ­í³Ý­ß»É ÙÇ å³ï­ÙáõíÛáõÝ£
Ü­ß³­Ý³­íá­ñ»­Éáõ ѳ­Ù³ñ ³ÛÝ å³­ÑÁ« »ñµ Ý»ñ­ùÇÝ Ë³é­Ý³-
ß­÷á­ÃáõíÛáõ­ÝÇó ÍÝáõݹ ¿ ³é­ÝáõÙ áã ÙdzÛÝ ù³­Õ³­ù³­ódz­Ï³Ý«
³Ûɨ ɳí ѳ­ë³­ñ³­ÏáõíÛáõÝ« ѳ­×³Ë û·­ÝáõÃ­Û³Ý »Ý ϳÝã­íáõÙ µ³­
ó³­éÇÏ Ç­ñ³­¹³ñ­ÓáõíÛáõÝ­Ý»ñ« á­ñáÝù ˳˭ïáõÙ »Ý û­ñ»Ý­ùÇ ï³­
éÁª ѳë­ï³­ï»­Éáõ ¹ñ³ á­·ÇÝ£ î­Õ³­Ù³ñ¹­Ï³Ýó ÏáÕ­ÙÇó ϳ­Ý³Ýó
å³ßï­å³­ÝáõíÛáõ­ÝÁ Ñ»Ýó ³Û¹­åÇ­ëÇ Ç­ñ³­¹³ñ­ÓáõíÛáõÝ ¿£14 º­Ã» ÑÇ­
ßáõÙ »Ýù« áñ ï»­Õ³µ­ÝÇÏ ëá­íá­ñáõÛ­ÃÇ/û­ñ»Ý­ùÇ Ñ³Ý­¹»å µ³­ó³ñ­Ó³Ï
³­Ý³­ã³­éáõíÛáõÝÝ (equity) áõ ¹ñ³­ÝáõÙ ãÙÇ­ç³Ù­ïáõíÛáõÝÝ ³éÝ­í³½Ý
µñǭﳭݳ­óÇ­Ý»­ñÇ Ñéã³­Ï³Í å³ñ­Í³ÝùÝ ¿ñ« ³­å³ ï³­éÇ ³Ûë í³­
í»­ñ³ó­í³Í ½³Ýó­Ù³Ý Ïá­ãÁª ѳ­ÝáõÝ á­·áõ« ϳ­ñ»­ÉÇ ¿ Áݭûñ­ó»É
橸©Ø© ¸»­ñ»­ÃÇ Ñ»ï¨­Û³É Ýϳ­ï³é­Ù³Ý Ù»ç© §­ÐÇÝ­¹á­õ³­Ï³Ý û­ñ»Ý­
ùÇ Ñ³Ý­¹»å ÏÇ­ñ³é­í»ó ³­Ù»­Ý³³­é³­çÇÝ û­ñ»Ýë¹­ñáõíÛáõ­ÝÁª ³­é³Ýó
áñ­¨¿ ÑÇÝ­¹á­õÇ Ñ³­Ù³­Ó³Û­Ýáõí۳ݦ£ ²Ûë­ï»Õ û­ñ»Ýë¹­ñáõíÛáõÝÝ
³Ý­í³Ý­í³Í ã¿£ г­çáñ¹ ݳ­Ë³­¹³­ëáõíÛáõ­ÝÁ« áñ­ï»Õ ³Ý­í³Ý­í³Í
¿ ÙÇ­çá­óÁ« ѳ­í³­ë³­ñ³­å»ë Ñ»­ï³ùñ­ùÇñ ¿« »­Ã» ѳ߭íÇ ³é­Ý»Ýù
³­å³­·³­Õáõ­Ã³­óáõ­ÙÇó Ñ»­ïá ·³­Õáõ­Ã³­å»ë ѳë­ï³ï­í³Í §É³í¦

14© ºë ϳ­ñá­Õ³­ó»É »Ù ½³ñ­·³ó­Ý»É ³Ûë ÙÇï­ùÁ ÙÇ٭۳ݭóÇó ³ÛÝ­ù³Ý ï³ñ­µ»ñ

»ñ­Ïáõ ï»ùë­ï»­ñÇ ÇÙ áõ­ëáõ٭ݳ­ëÇ­ñáõÃ­Û³Ý Ù»ç« áñ­ù³Ý ­Þ³é­Éáà ´­ñáÝ­ï»Ç §­æ»ÛÝ
¾Ûñݦ ¿ ¨ ­Ø³­Ñ³ë­í»­ï³ ¸­¨ÇÇ §¸­ñ³áõ­å³­¹Çݦ ÇÙ §º­ñ»ù ϳ­Ý³Ýó ï»ùë­ï»ñ ¨
­Ï³Û­ë»­ñ³­å³ß­ïáõÃ­Û³Ý ùÝݳ­¹³­ïáõíÛáõݦ ¿ë­ë»áõÙ« ï»°ë ''Three Women's Texts and
A Critique of Imperialism«" forthcoming in Critical Inquiry« ¨ §­Ø³­Ñ³ë­í»­ï³ ¸­¨ÇÇ
§¸­ñ³áõ­å³­¹Çݦ¦ ¿ë­ë»áõÙ« ï»°ë '''Draupadi' by Mahasveta Devi«" in Writing and Sexual
Difference« ed© Elizabeth Abel (Chicago£ Univ© of Chicago Press« 1982)£

168
 βðà±Ô ¾ ºÜ²¸²êÀ ÊàêºÈ

ѳ­ë³­ñ³­ÏáõÃ­Û³Ý ·á­Û³ï¨­Ù³Ý Ñ»ï ϳå­í³Í ³éÝ­ãáõíÛáõÝ­Ý»­ñÁ©

§²Ý­Ï³Ë Ðݹ­Ï³ë­ï³­ÝáõÙ ë³­ïÇÇ í»­ñ³­¹³ñ­ÓÁ ѳ­í³­Ý³­µ³ñ ˳­
í³­ñ³­å³ß­ï³­Ï³Ý ½³ñ­ÃáÝù ¿« á­ñÁ ãÇ Ï³­ñáÕ »ñ­Ï³ñ ·á­Û³ï­¨»É
ÝáõÛ­ÝÇëÏ »ñÏ­ñÇ ³­Ù»­Ý³­Ñ»­ï³Ù­Ý³ó Ù³­ëáõÙ¦£15
²Ý­Ï³Ë Ýñ³­ÝÇóª ³Ûë ¹Ç­ï³ñ­Ïáõ­ÙÁ ×Çßï ¿« û áã« Ù»½ Ñ»­
ï³ùñù­ñáÕÝ ³Ûë­ï»Õ ³ÛÝ ¿« áñ ÏÝáç (³Û­ëûñª §ºñ­ñáñ¹ ³ß­Ë³ñ­
ÑÇ ÏÝáç¦) å³ßï­å³­ÝáõíÛáõ­ÝÁ ¹³é­ÝáõÙ ¿ ɳí ѳ­ë³­ñ³­Ïáõí۳Ý
ѳë­ï³ï­Ù³Ý ѳ­Ù³ñ Ýß³­Ý³­ÏÇã« áñÝ ³Ûë­åÇ­ëÇ å³ß­ïá­Ý³ñ­ÏÇã
å³­Ñ»­ñÇÝ å»ïù ¿ ½³Ý­óÇ ½áõï û­ñǭݳ­Ï³­ÝáõíÛáõ­ÝÁ ϳ٠ǭñ³­
í³­Ï³Ý ù³­Õ³­ù³­Ï³­ÝáõÃ­Û³Ý ³­Ý³­ã³­éáõíÛáõ­ÝÁ£ ²Ûë Ù³ë­Ý³­íáñ
¹»å­ùáõÙ ·áñ­ÍÁݭó­óÁ ÃáõÛÉ ïí»ó ݳ¨ í»­ñ³­ë³Ñ­Ù³­Ý»É ÙÇ µ³Ý
áñ­å»ë ѳݭ󳭷áñ­ÍáõíÛáõÝ« á­ñÁ ѳݭ¹áõñÅ­í³Í« ѳÛï­ÝÇ Ï³Ù
·á­
í³­
µ³Ý­
í³Í ¿ñ áñ­
å»ë ÍÇ­
ë³­
ϳñ·£ ²ÛÉ Ï»ñå ³­
ë³Íª ³Ûë ÙÇ
ѳñ­óÁ ÑÇÝ­¹á­õ³­Ï³Ý û­ñ»Ý­ùáõÙ ó³ï­Ï»ó Ù³ë­Ý³­íáñ áõ ѳݭñ³­ÛÇÝ
³ë­å³­ñ»½­Ý»­ñÇ ÙÇç¨ »­Õ³Í ë³Ñ­Ù³­ÝÇ íñ³­Ûáí£
»¨ üáõ­Ïá­ÛÇ å³ï­Ù³­Ï³Ý å³­ïáõ­ÙÁ« á­ñÁ µ³­ó³­é³­å»ë
³ñ¨Ùï­Û³Ý ºí­ñá­å³­ÛÇ ÷áñ­Ó³­éáõÃ­Û³Ý íñ³ ¿ Ï»Ýï­ñá­Ý³­ÝáõÙ«
ÙdzÛÝ Ñ³Ý­¹áõñ­Åá­Õ³­Ï³­ÝáõíÛáõÝ ¿ ï»ë­Ýáõ٠ݳ­Ë³ßñ­ç³Ý ѳݭó³­
·áñ­ÍÇ Ñ³Ý­¹»åª ÙÇÝ㨠áõß ï³ë­Ýáõ­Ã»­ñáñ¹ ¹³­ñáõÙ ùñ»³­·Ç­ïáõí
Û³Ý »ñ­¨³Ý ·³­ÉÁ« ³Û­Ýá­õ³­Ù»­Ý³Û­ÝÇí Ç­Ù³­ó³­Ï³ñ­·Ç (episteme)
Ýñ³ ï»­ë³­Ï³Ý Ýϳ­ñ³·­ñáõíÛáõÝÝ ³Ûë­ï»Õ ³­Ù»­Ý³­Ñ³ñ­Ù³ñÝ ¿©
§Æ­Ù³­ó³­Ï³ñ·Ý ³ÛÝ §³­å³­ñ³ïݦ ¿« á­ñÁ Ñݳ­ñ³­íáñ ¿ ¹³ñÓ­ÝáõÙ
ï³­ñ³Ý­ç³­ï»É áã û ×ßÙ³­ñÇ­ïÁ ë˳­ÉÇó« ³ÛÉ Ã» ÇÝãÝ ¿ ϳ­ñ»­ÉÇ
¨­ ÇÝ­ãÁ ãÇ Ï³­ñ»­ÉÇ µÝáõ­Ã³·­ñ»É áñ­å»ë ·Ç­ï³­Ï³Ý¦© Íǭ볭ϳñ·Ý Ç
ѳ­Ï³¹­ñáõíÛáõÝ Ñ³Ý­ó³Ý­ùǪ Ù»ÏÝ ³Ù­ñ³·ñ­í³Í ¿ ݳ­Ë³­å³­ß³ñ­
ÙáõÝ­ùáí« ÙÛáõ­ëÁª Ç­ñ³­í³­·Ç­ïáõí۳ٵ£16

15© 橸©Ø© ­¸»­ñ»Ã« §­ÐÇÝ­¹á­õ³­Ï³Ý û­ñ»Ýù՝ ³Ýó­Û³É áõ Ý»ñ­Ï³© ­¼»­Ïáõ­ó³­·Çñ ³ÛÝ

µ³­Ý³­í»­×Ç Ù³­ëÇÝ« á­ñÁ ݳ­Ëáñ­¹áõÙ ¿ñ ÑÇÝ­¹á­õ³­Ï³Ý û­ñ»Ýë·ñ­ùÇ ÁÝ­¹áõÝ­Ù³­ÝÁ« ¨­
û­ñ»Ýë·ñ­ùÇ ³ÛÝ ï»ùë­ïÇ Ù³­ëÇÝ« áñÝ ÁÝ­¹áõÝ­í»ó« ¨­ á­ñáß Ù»Ï­Ý³­µ³­ÝáõíÛáõÝ­Ý»ñ¦«
ï»°ë J©D©M© Derrett« Hindu Law past and Present£ Being An Account of the Controversy
Which Preceded the Enactment of the Hindu Code« and Text of the Code as Enacted«
And Some Comments Thereon (Calcutta£ A© Mukherjee & Co©« 1957)« 46£

16© ­ØÇ­ß»É ­üáõ­Ïá« §Æ߭˳­ÝáõíÛáõÝ/­¶Ç­ï»­ÉÇù© ­Ð³ñ­ó³½­ñáõÛó­Ý»­ñÇ ÁÝï­ñ³­ÝÇ ¨­ ³ÛÉ

169
 §­ê³­ÃÇǦ ó³ï­ÏÁ Ù³ë­Ý³­íá­ñÇó ¹»­åÇ Ñ³Ý­ñ³­ÛÇÝ á­Éáñï
Ñëï³Ï áõ µ³ñ¹ ѳ­
ñ³­
µ»­
ñáõí
Û³Ý Ù»ç ¿ ·ïÝíáõÙ Ðݹ­
ϳë­
ï³­
ÝáõÙ í³­×³­é³­Ï³­ÝÇó áõ ³é¨ï­ñ³­Ï³­ÝÇó ¹»­åÇ ï³­ñ³Í­ù³­ÛÇÝ áõ
í³ñ­ã³­ñ³­ñ³­Ï³Ý µñǭﳭݳ­Ï³Ý Ý»ñ­Ï³­ÛáõÃ­Û³Ý ³Ýó­Ù³Ý Ñ»ï« ¨
í»ñ­çÇ­ÝÇë ѳï­Ï³­å»ë ϳ­ñáÕ »Ýù ѻﭨ»É áë­ïǭϳ­Ý³­Ï³Ý ϳ­
۳ݭݻ­ñÇ« ³­é³­çÇÝ áõ í»­ñÇÝ ³ï­Û³­ÝÇ ¹³­ï³­ñ³Ý­Ý»­ñÇ« γ­é³­
í³­ñÇã­Ý»­ñÇ å³­É³­ïÇ« î»­Õ³­å³Ñ ³ñ­ù³­Û³½­ÝÇ å³­É³­ïÇ ¨ Ý­Ù³Ý
³ÛÉ ³ï­Û³Ý­Ý»­ñÇ Ý³­Ù³­Ï³·­ñáõÃ­Û³Ý Ù»ç£ ²Ûë ó³ï­ÏÁ Ùï³­íá­ñ³­
Ï³Ý å³ï­ÙáõÃ­Û³Ý Ù»ç ˳ñë­Ë»­Éáõ ѳ­Ù³ñ û­Ù³­ÛÇ ó³Ý­Ï³­ó³Í
Áݹ­É³ÛÝ­í³Í ùÝݳñ­ÏáõÙ å»ïù ¿ Ýϳ­ïÇ áõ­Ý»­Ý³ Èáñ¹ à­õÇÉ­Û³Ù
´»Ý­ÃÇÝ­ùǪ ë³­ïÇÇ í»­ñ³ó­Ù³Ý ų­Ù³­Ý³­Ï³ßñ­ç³­ÝáõÙ Çß­ËáÕ
·»­Ý»­ñ³É-ݳ­Ñ³Ý­·³­å»­ïÇ Ý³­Ù³­Ï³·­ñáõíÛáõ­ÝÁ£17 êáõµ­Û»Ï­ïÇ
ϳ½­Ù³­íáñ­Ù³Ý ¨­ ûµ­Û»Ï­ïÇ Ó¨³­íáñ­Ù³Ý Ç­Ù³ë­ï³­íáñ­Ù³Ý ϳ­
å³Ï­óáõí۳ٵ ÇÙ ³Ý­ÙÇ­ç³­Ï³Ý Ùï³­Ñá­·áõíÛáõÝÝ ³Ûë­ï»Õ ÇÝÓ
å³­ÑáõÙ ¿ ·³­Õ³­÷³­ñ³­µ³­Ý³­Ï³Ý ³ñ­ï³¹­ñáõÃ­Û³Ý ëå»Ïï­ñÇ
ÙÛáõë µ¨»­éáõÙ£
(­Ð»­ï³ùñ­ùÇñ ¿ Ý߻ɫ áñ ý»á­¹³­Éǽ­ÙÇó ϳ­åÇ­ï³­Éǽ­ÙÇÝ
³Ýó­Ù³Ý ßñç³­ÝÇó ë»ñ­í³Í µÝÇÏ §·³­Õáõ­Ã³­ÛÇÝ ëáõµ­Û»Ï­ïǦ ï»­
ë³ÝÏ­Ûáõ­ÝÇó« ë³­ïÇÝ Ýß³­Ý³­ÏÇã ¿ ѳ­Ï³­é³Ï ѳ­ë³­ñ³­Ï³­Ï³Ý
ÉÇó­ùáí© §²ñ¨Ùï­Û³Ý ³½­¹»­óáõí۳­ÝÁ µ³Ë­í³Í ¨ Ñá­·»­µ³­Ýá­ñ»Ý
Éáõ­ë³Ýó­ùáõ٠ѳÛïÝ­í³Í ËÙµ»­ñÁ © © © ×ÝßÙ³Ý ï³Ï ѳÛïÝ­í»­óÇݪ
óáõÛó ï³­Éáõ ³Û­Éáó« ÇÝã­å»ë ݳ¨ Ç­ñ»Ýù Ç­ñ»Ýó« Ç­ñ»Ýó Íǭ볭ϳÝ
³­Ý³­Õ³ñ­ïáõíÛáõÝÝ áõ ѳ­í³­ï³ñ­ÙáõíÛáõÝÝ ³é ³­í³Ý­¹³­Ï³Ý
µ³ñÓñ Ùß³­ÏáõÛ­ÃÁ£ Ü­ñ³Ý­óÇó ß³­ï»­ñÇ Ñ³­Ù³ñ ë³­ïÇÝ ¹³ñ­Ó³í
ÑÇÝ Ýáñ­Ù»­ñÇÝ Ñ³­Ù³­Ï»ñå­í»­Éáõ ϳñ­¨áñ ³­å³­óáõÛó ÙÇ Å³­Ù³­Ý³­
ϳßñ­ç³­ÝáõÙ« »ñµ ³Û¹ Ýáñ­Ù»ñÝ ³ñ­¹»Ý ÇëÏ Ý»ñ­ëÇó ˳ñËÉ­í³Í

·ñáõíÛáõÝ­Ý»ñ« 1972-1977Ã馫 ï»°ë Michel Foucault« Power/Knowledge£ Selected In-

terviews and Other Writings« 1972-1977« trans© Colin Gordon« et al© (New York£ Pan-
theon« 1980)« 41£

17© ê©Ð© ­üÇ­ÉÇåë« ËÙµ©« §Ðݹ­Ï³ë­ï³­ÝÇ ·»­Ý»­ñ³É-ݳ­Ñ³Ý­·³­å»ï ­Èáñ¹ à­õÇÉ­Û³Ù

­ø³­í»Ý­¹Çß ­´»Ý­ÃÇÝ­ùÇ Ý³­Ù³­Ï³·­ñáõíÛáõ­ÝÁ« 1828-1835Ã馫 ï»°ë C©H© Philips« ed©«
The Correspondence of Lord William Cavendish Bentinck« Governor-General of India«
1828-1835« 2 vols© (Oxford£ Oxford Univ© Press« 1977)£

170
 βðà±Ô ¾ ºÜ²¸²êÀ ÊàêºÈ

¿ÇÝ ¦£18)
º­Ã» ë³ ÇÙ §Ý³­Ë³­¹³­ëáõí۳ݦ ³­é³­çÇÝ å³ï­Ù³­Ï³Ý
§³­ÏáõÝùݦ ¿« ³­å³ ³ÛÝ ³Û¹­åÇ­ëáí Ïáñë­í³Í ¿ ѳ­Ù³ñ­íáõÙ §Ù³ñ­
¹áõ¦ª áñ­å»ë ³ß­Ë³­ï³Ý­ùÇ å³ï­ÙáõÃ­Û³Ý (history)« ϳ­åÇ­ï³­
Éǽ­ÙÇ Í³­í³É­Ù³Ý å³ï­ÙáõÃ­Û³Ý (story)« ³ß­Ë³­ïáõ­ÅǪ áñ­å»ë
³å­ñ³Ý­ùÇ ¹³Ý­¹³Õ §³­½³­ï³·ñ­Ù³Ý¦ Ù»ç« ³ÛÝ µ³­ÝáõÙ« ÇÝã
³ñ­ï³¹­ñ³»­Õ³­Ý³Ï­Ý»­ñÇ å³­ïáõ­ÙÁ ÏÝß»ñ áñ­å»ë ý»á­¹³­Éǽ­
ÙÇó Ù»ñ­Ï³Ý­ïÇ­Éǽ­ÙÇ ÙÇ­çáí ³Ý­óáõ­ÙÁ ϳ­åÇ­ï³­Éǽ­ÙÇÝ£ 곭ϳÛÝ
³Ûë å³­ïáõ­ÙÇ ³Ýíë­ï³­Ñ»­ÉÇ Ýáñ­Ù³­ïÇ­íáõíÛáõ­ÝÁ å³Ñ­å³Ý­íáõÙ
¿ §³­ëdz­Ï³Ý¦ ³ñ­ï³¹­ñ³»­Õ³­Ý³­ÏÇ »Ý­Ã³¹­ñ³­µ³ñ ³Ý­÷á­÷áË
÷á­Ë³­ñÇ­Ýáñ­¹Ç ßÝáñ­ÑÇí« á­ñÁ ·³­ÉÇë ¿ å³Ñ­å³­Ý»­Éáõ ³ÛÝ ³­Ù»Ý
³Ý­·³Ù« »ñµ ϳ­ñáÕ ¿ ³ÏݭѳÛï ¹³é­Ý³É« áñ ϳ­åÇ­ï³­ÉÇ ïñ³­
Ù³­µ³­ÝáõÃ­Û³Ý å³ï­ÙáõíÛáõÝÝ ²ñ¨­Ùáõï­ùÇ å³ï­ÙáõíÛáõÝÝ ¿« áñ
ϳۭ뻭ñ³­å³ß­ïáõíÛáõ­ÝÁ ÙÇ áõ­ÕÇ ¿ª ѳë­ï³­ï»­Éáõ ³ñ­ï³¹­ñ³»­Õ³­
ݳ­ÏÇ å³­ïáõ­ÙÇ Ñ³­ÙÁݹ­Ñ³­Ýáõñ Ýáñ­Ù³­ïÇ­íáõíÛáõ­ÝÁ« áñ ³Ý­ï»­ë»É
³Û­ëûñ »Ý­Ã³­¹³­ëÇÝ« ϳ­Ù³ û ³­Ï³­Ù³« Ýß³­Ý³­ÏáõÙ ¿ ß³­ñáõ­Ý³­
Ï»É Ï³Û­ë»­ñ³­å³ß­ï³­Ï³Ý ݳ­Ë³­·Ç­ÍÁ£ Æ٠ݳ­Ë³­¹³­ëáõÃ­Û³Ý ³Ûë
§³­ÏáõÝùݦ ³Ûë­åÇ­ëáí Ïáñë­í³Í ¿ ³ÛÉ ³­é³­í»É ½á­ñ»Õ ïñ³­Ù³­
ëáõíÛáõÝ­Ý»­ñÇ Ë³é­Ý³ß­÷á­ÃÇ Ù»ç£ Ð³ß­íÇ ³é­Ý»­Éáí« áñ ë³­ïÇÇ í»­
ñ³­óáõÙÝ ÇÝù­ÝÇÝ Ñdzó­ÙáõÝ­ùÇ ³ñ­Å³­ÝÇ »ñ­¨áõÛà ¿ñª Ñݳ­ñ³­íá±ñ
¿ ѳñ­ó³¹­ñ»É« û ³ñ¹­Ûáù Ù»ñ ݳ­Ë³­¹³­ëáõÃ­Û³Ý §³­ÏáõÝ­ùǦ ÁÝ­
ϳ­Éáõ­ÙÁ ϳ­ñáÕ ¿ ÙÇ­ç³Ù­ïá­Õ³­Ï³Ý Ñݳ­ñ³­íá­ñáõíÛáõÝ­Ý»ñ å³­ñáõ­
ݳ­Ï»É£
γۭ뻭ñ³­å³ß­ïáõÃ­Û³Ý ùá­Õ³ñ­Ïáõ­ÙÁª áñ­å»ë ɳí ѳ­ë³­ñ³­
ÏáõíÛáõÝ ÑÇÙ­ÝáÕ« Ýß³­Ý³·ñ­í³Í ¿ ÏÝáçª áñ­å»ë Çñ ÇëÏ ï»­ë³­ÏÇó
å³ßï­å³­ÝáõÃ­Û³Ý Ï³­ñÇù áõ­Ý»­óáÕ ûµ­Û»Ï­ïÇ Ñ³Ýӭݳ­éáõí۳ٵ£
ÆÝã­å»±ë å»ïù ¿ Ù»­ÏÁ ùÝÝÇ Ñ³Û­ñÇ߭˳­Ý³­Ï³Ý é³½­Ù³­í³­ñáõí۳Ý
ùá­Õ³ñ­Ïáõ­ÙÁ« á­ñÁ ÏÝá­çÁª áñ­å»ë ëáõµ­Û»Ï­ïÇ« ßÝáñ­ÑáõÙ ¿ ³­½³ï
ÁÝï­ñáõÃ­Û³Ý Ç­ñ³­íáõÝù£ ²ÛÉ Ï»ñå ³­ë³Íª ÇÝã­å»±ë ¿ Ù»­ÏÁ ï»­Õ³­

18© ²­ßÇë ­Ü³Ý­¹Ç« §­ê³­ïÇ© ­î³ë­ÝÇÝ­Ý»­ñáñ¹ ¹³­ñÇ Ñ»­ùdzà ϳ­Ý³Ýó« µéÝáõÃ­Û³Ý ¨

­µá­Õá­ùÇ Ù³­ëÇݦ« ï»°ë Ashis Nandy« ''Sati£ A Nineteenth Century Tale of Women« Vio-
lence and Protest«" in Rammohun Roy and the Process of Modernization in India« ed©
V©C© Joshi (Delhi£ Vikas Publishing House« 1975)« 68£

171
÷áË­íáõÙ §´­ñÇ­ï³­Ýdz­ÛÇó¦ ¹»­åÇ §ÑÇÝ­¹á­õǽ٦£ ÜáõÛ­ÝÇëÏ ÷áñ­ÓÁ
óáõÛó ¿ ï³­ÉÇë« áñ ϳۭ뻭ñ³­å³ß­ïáõíÛáõ­ÝÁ Ýáõۭݳ­Ï³Ý ã¿ §ùñá­
Ù³­
ïǽ­
ÙǦ ϳ٠áã ëåÇ­
ï³Ï Ù³ñ¹­
ϳÝó ¹»Ù ½áõï ݳ­
˳­
å³­
ß³ñ­ÙáõÝ­ùÇ Ñ»ï£ ²Ûë ѳñ­óÇÝ Ùá­ï»­Ý³­Éáõ ѳ­Ù³ñ »ë Ñå³Ý­óÇ­Ïá­
ñ»Ý Ïßá­ß³­÷»Ù §¸­Ñ³ñ­Ù³­ß³ëï­ñ³Ý¦ (Ï»­Ý³­ñ³ñ ëáõñµ ·ñù»­ñÁ)
¨ §­èÇ·­í»­¹³Ý¦ (­ö³­é³­µ³­ÝáõíÛáõÝ-­¶Ç­ï»­ÉÇù)£ ¸­ñ³Ýù Ý»ñ­Ï³­
Û³ó­ÝáõÙ »Ý ü­ñáÛ­¹Ç Ç٠ѳ­Ù³Ý­Ù³­Ý³­ÏáõÃ­Û³Ý Ù»ç §³ñ­Ë³­ÛÇϦ
³­ÏáõÝ­ùÁ£ ²Ý­Ñ³ñ­ÏÇ »Ù ѳ­Ù³­ñáõÙ ÏñÏÝ»É ³ÏݭѳۭïÁ« áñ ÇÙ Ùá­
ï»­óáõ­ÙÁ ëå³­éÇã ã¿£ Àݭûñ­óáõÙ­Ý»ñë ³­í»­ÉÇ ßáõï ѻﭷ³­Õáõ­Ã³­
ÛÇÝ ÏÝáç §ÏáÕ٭ݳ­Ï³É¦ áõ áã ÷áñ­Ó³­·Ç­ï³­Ï³Ý ùÝÝáõíÛáõÝÝ »Ýª
§³ñ­ï³Ùխٳݦ ÙÇ Ñá­ñÇÝ­í³Í­ùÇ« ÏÝáç ·Ç­ï³Ï­óáõí۳ݫ ѻﭨ³­
µ³ñª ÏÝáç ·á­Ûáõí۳ݫ ѻﭨ³­µ³ñª ɳí ÏÇÝ ÉÇ­Ý»­Éáõ« ѻﭨ³­µ³ñª
ɳí ÏÝáç ó³Ý­Ïáõí۳ݫ ѻﭨ³­µ³ñª ÏÝáç ó³Ý­ÏáõÃ­Û³Ý ÙÇ Ï³­éáõ­
ó³ñÏ­í³Í ѳ­Ï³­å³­ïáõÙ£ ê³ ÷áñÓ ¿ ³Õ­Ûáõ­ë³­Ï»­Éáõ ÙÇ Ñá­·»­Ï»Ý­
ë³·­ñ³­Ï³Ý ÝáñÙ« á­ñÁ µÝáõÛ­Ãáí á°ã Ñá­·»­í»ñ­Éáõ­Í³­Ï³Ý ¿« á°ã ݳ­
˳- ϳ٠ѳ­Ï³­Ñá­·»­í»ñ­Éáõ­Í³­Ï³Ý£19 ä³­ñ³­¹áù­ë³É Ï»ñ­åáí ³ÛÝ«
ÇÝ­ãÇÝ Ùdz­Å³­Ù³­Ý³Ï ³­Ï³­Ý³­ï»ë »Ýù ÉÇ­ÝáõÙ« ÏÝáç ã³Ù­ñ³·ñ­í³Í
ï»ÕÝ ¿ª áñ­å»ë Ýß³­Ý³­ÏÇã ѳ­ë³­ñ³­Ï³­Ï³Ý ³Ý­Ñ³­ïÇ Ý»ñ·ñ­Ù³Ý
Ù»ç£
²ÛÝ »ñ­Ïáõ å³­Ñ»­ñÁ §¸­Ñ³ñ­Ù³­ß³ëï­ñ³­ÛáõÙ¦« á­ñáÝ­óáí Ñ»­
ï³ùñùñ­í³Í »Ù« Ãáõۭɳïñ­í³Í ÇÝù­Ý³ë­å³­ÝáõíÛáõÝ­Ý»­ñÇ ¨
ѳݭ·áõó­Û³É­Ý»­ñÇ Ñ³­Ù³ñ Í»­ë»­ñÇ µÝáõÛ­ÃÇ ïñ³­Ù³­ëáõíÛáõÝÝ ¿£ 20

Þñ­ç³­Ý³Ï­í³Í ³Ûë »ñ­Ïáõ ïñ³­Ù³­ëáõíÛáõÝ­Ý»­ñáíª ³Û­ñÇ­Ý»­ñÇ ÇÝù­

ݳÑñ­ÏÇ­½áõ­ÙÁ ϳñ­Í»ë û ѳÛïÝ­í»É ¿ ϳ­Ýá­ÝÇó µ³­ó³­éáõíÛáõÝ­Ý»­
ñÇ Ï³­éáõó­í³Í­ùáõÙ Ñ»ï¨­Û³É Ï»ñå©
ÆÝù­Ý³ë­å³­ÝáõÃ­Û³Ý Ù³­ëÇÝ ëáõñµ ·ñù»­ñÇ Áݹ­Ñ³­Ýáõñ áõë­
ÙáõÝùÝ ³ÛÝ ¿« áñ ÇÝù­Ý³ë­å³­ÝáõíÛáõ­ÝÁ ¹³­ï³­å³ñ­ï»­ÉÇ ¿£ ²Û­¹áõ­

19© ­ê³ ³­é³­í»É ÁÝ­¹³ñ­Ó³Ï ùÝݳñ­Ï»É »Ù º­ÕÇ­ë³­µ»Ã ¶­ñá­ëÇ Ñ»ï ѳñ­ó³½­ñáõÛ­óáõÙ«

·³­ÉÇù §­Â»½ ï³ëݭٻϦ (Thesis Eleven) ѳݭ¹»­ëÇ Ñ³­Ù³ñ£

20© Ð»ï¨­Û³É Ýϳ­ñ³·­ñáõíÛáõ­ÝÁ Ù»­Í³­å»ë ѻݭíáõÙ ¿ ­ä³Ý­¹áõ­ñ³Ý· ­ì³­Ù³Ý ­ø³­Ý»Ç

§¸­Ñ³ñ­Ù³­ß³ëï­ñ³­ÛÇ å³ï­Ùáõí۳ݦ íñ³« ï»°ë Pandurang Vaman Kane« History of
Dharmaśāstra« 5 vols© (Poona£ Bhandarkar Oriental Research Institute« 1930-1962)£
²Û­ëáõ­Ñ»ï ï»ùë­ïáõ٠ٻ筵»ñ­í³Í »Ý ¸ä« ѳ­ïá­ñÁ« Ù³­ëÁ ¨ ­Ñ³­çáñ­¹Çí ¿­ç»­ñÁ£

172
 βðà±Ô ¾ ºÜ²¸²êÀ ÊàêºÈ

ѳݭ¹»ñÓ« ï»Õ ¿ µ³ó­í³Í ÇÝù­Ý³ë­å³­ÝáõÃ­Û³Ý á­ñáß Ó¨»­ñÇ Ñ³­Ù³ñ«

á­ñáÝù Ç­ñ»Ýó µ³­Ý³Ó­¨³­ÛÇÝ Ï³­ï³­ñá­Õ³­Ï³­Ýáõí۳ٵ Ïáñó­ÝáõÙ »Ý
ÇÝù­Ý³ë­å³­ÝáõíÛáõÝ ÉÇ­Ý»­Éáõ »ñ­¨áõ­Ã³­Ï³Ý ÇÝù­ÝáõíÛáõ­ÝÁ£ ÂáõÛ­
ɳïñ­í³Í ÇÝù­Ý³ë­å³­ÝáõíÛáõÝ­Ý»­ñÇ ³­é³­çÇÝ É³ÛÝ ¹³­ëÁ ͳ­·áõÙ
¿ ï³ïï­í³Û­Ý³­Ý³­ÛÇó (tattvajnána) ϳ٠×ßÙ³ñ­ïáõÃ­Û³Ý ·Ç­ï»­ÉÇ­
ùÇó£ ²Ûë­ï»Õ« »Ý­Ã³¹­ñ³­µ³ñ« ׳­Ý³­ãáÕ ëáõµ­Û»ÏïÝ ÁÙµé­ÝáõÙ ¿ Çñ
ÇÝù­ÝáõÃ­Û³Ý ³Ý¿³Ï³ÝáõÃÛáõÝÁ ϳ٠½áõï »ñ­¨áõ­Ã³­Ï³­ÝáõíÛáõ­ÝÁ
(á­ñÁ ϳ­ñáÕ ¿ §ÝáõÛÝ µ³­ÝÁ¦ Éǭݻɫ ÇÝã áã-»ñ­¨áõ­Ã³­Ï³­ÝáõíÛáõ­ÝÁ)£
ÆÝã-áñ ÙÇ Å³­Ù³­Ý³Ï ï³ï ïí³Ý (tat tva) ³Ý­ßáõßï ٻϭݳ­µ³Ý­
íáõÙ ¿ñ áñ­å»ë §³Û¹ ¹áõ¦« µ³Ûó ÝáõÛ­ÝÇëÏ ³­é³Ýó ¹ñ³« ï³ïï­
í³Ý (tattva) ³Û­¹áõíÛáõÝÝ ¿ ϳ٠ÇÝ­ãáõíÛáõ­ÝÁ£ ²Ûë­åÇ­ëáí« ³Ûë
Éáõ­ë³­íáñ­í³Í »ë-Ý­ Çë­Ïá­ñ»Ý ·Ç­ïÇ Çñ ÇÝù­ÝáõÃ­Û³Ý §³Û­¹áõíÛáõ­
ÝÁ¦£ ²Û¹ ÇÝù­ÝáõÃ­Û³Ý Çñ ÇëÏ ÏáÕ­ÙÇó áãÝ­ã³­óáõÙÝ ³ï­Ù³­Õ³­ï³
(ātmaghāta)ª »ë-Ç ëå³­ÝáõíÛáõÝ ã¿£ ¶Ç­ï»­ÉÇ­ùÇ ë³Ñ­Ù³Ý­Ý»­ñÇ í»­
ñ³­µ»ñ­Û³É ·Ç­ï»­ÉÇ­ùÇ å³­ñ³­¹áùëÝ ³Ûë­åÇ­ëáí ³ÛÝ ¿« áñ ·áñ­Íáñ­
¹áõÃ­Û³Ý ³­Ù»­Ý³áõ­Å»Õ ѳë­ï³­ïáõ­ÙÁª ÅËï»É ·áñ­Íáñ­¹áõí۳Ý
Ñݳ­ñ³­íá­ñáõíÛáõ­ÝÁ« Çñ ÇëÏ û­ñǭݳ­ÏÁ ÉÇ­Ý»É ãÇ Ï³­ñáÕ£ (­´³­í³­Ï³Ý
Ñ»­ï³ùñù­ñ³­Ï³Ý Ï»ñ­åáí ³ëï­í³Í­Ý»­ñÇ ÇÝù­Ý³½á­Ñ³­µ»­ñáõíÛáõ­
ÝÁ Ãáõۭɳïñ­í³Í ¿ ³­í»­ÉÇ ßáõï µÝ³­Ï³Ý ¿­Ïá­É᭷dz­ÛÇ Ýϳ­ï³­
éáõ­Ùáíª û·­ï³­Ï³ñ ´­ÝáõÃ­Û³Ý áõ îÇ»­½»ñ­ùÇ û­ñǭݳ­ã³­÷áõí۳Ý
ѳ­Ù³ñ« ù³Ý ûª ÇÝù­Ý³­×³­Ý³­ãá­Õáõí۳ݣ î»­Õ³­ß³ñ­Å»­ñÇ ³Ûë
³­é³Ýӭݳ­Ñ³­ïáõÏ ßÕó­ÛǪ ïñ³­Ù³­µ³­Ý³­Ï³Ý ³­éáõ­Ùáí ݳ­ËÁÝ­
óó ÷áõ­ÉáõÙ« µÝ³­Ï»ó­í³Í ³­í»­ÉÇ ßáõï ³ëï­í³Í­Ý»­ñáí« ù³Ý
ûª Ù³ñ¹­Ï³­ÛÇÝ ¿³Ï­Ý»­ñáí« ÇÝù­Ý³ë­å³­ÝáõíÛáõ­ÝÁ (ātmaghāta) ¨
½á­Ñ³­µ»­ñáõíÛáõ­ÝÁ (ātmadāna) ÃíáõÙ »Ý ÝáõÛÝ­ù³Ý ùÇã ï³­ñ³Ý­ç³­
ï»­ÉÇ« áñ­ù³Ý §Ý»ñ­ùÇݦ (ÇÝù­Ý³­×³­Ý³­ãá­ÕáõíÛáõÝ) ¨ §³ñ­ï³­ùÇݦ
(¿­Ïá­É᭷dz) ÃáõÛÉï­íáõíÛáõ­ÝÁ£
´³Û󭨳ÛÝ­å»ë« ³Ûë ÷Ç­ÉÇ­ëá­÷³­Û³­Ï³Ý ï³­ñ³­ÍáõíÛáõÝÝ ûû­
í³Ý ãÇ ï³­ÉÇë ÇÝù­Ý³Ññ­Ïǽ­íáÕ ÏÝá­çÁ£ ì»ñ­çÇ­ÝÇë ѳ­Ù³ñ Ù»Ýù
å»ïù ¿ ï»­Õ³­÷áË­í»Ýù Ù»Ï ³ÛÉ Ñ³ñ­ÃáõíÛáõÝ« áñ­ï»Õ ï»Õ ¿ µ³ó­
í³Íª Ãáõۭɳï­ñ»­Éáõ ÇÝù­Ý³ë­å³­ÝáõíÛáõÝ­Ý»ñ« á­ñáÝù ã»Ý ϳ­ñáÕ
×ßÙ³ñ­ïáõíÛáõÝ-·Ç­ï»­ÉÇ­ùÇ í»­ñ³­µ»ñ­Û³É åݹáõÙ ³­Ý»É áñ­å»ë ÙÇ
íǭ׳­ÏÇ« á­ñÁ ѻ߭ïá­ñ»Ý ëïáõ­·»­ÉÇ ¿ ¨ å³ï­Ï³­ÝáõÙ ¿ §Þ­ñáõ­ïÇǦ

173
(Śruti) á­Éáñ­ïÇݪ ÇÝã Éëí»É ϳ٠µ³­ó³­Ñ³Ûï­í»É ¿« ù³Ý û §êÙ­
ñÇ­ïÇǦ (Smriti) á­Éáñ­ïÇݪ ÇÝã ÑÇß­íáõ٠ϳ٠ݻñ·ñ­íáõÙ ¿£ ÆÝù­
ݳë­å³­ÝáõÃ­Û³Ý Ù³­ëÇÝ Áݹ­Ñ³­Ýáõñ ϳ­Ýá­ÝÇó ³Ûë µ³­ó³­éáõíÛáõ­
ÝÁ ã»­Õ³ñ­ÏáõÙ ¿ ÇÝù­Ý³Ññ­Ïǽ­Ù³Ý »ñ­¨áõ­Ã³­Ï³Ý ÇÝù­ÝáõíÛáõ­ÝÁ« »­Ã»
ϳ­ï³ñ­íáõÙ ¿ á­ñá­ß³­ÏÇ ï»­Õ»­ñáõÙ« ù³Ý ûª Éáõ­ë³­íáñ­í³­Íáõí۳Ý
á­ñá­ß³­ÏÇ íǭ׳­ÏáõÙ£ ²Ûë­åÇ­ëáí« »ñµ Ù»Ýù §Ý»ñ­ùÇݦ ÃáõÛÉï­íáõí
Ûáõ­ÝÇó (×ßÙ³ñ­ïáõíÛáõÝ-·Ç­ï»­ÉÇ­ùÇó) ï»­Õ³­÷áË­íáõÙ »Ýù ¹»­åÇ
§³ñ­ï³­ùÇݦ ÃáõÛÉï­íáõíÛáõÝ (áõË­ï³·­Ý³­óáõÃ­Û³Ý í³Ûñ)« ïñíáõÙ
¿ í»ñ­ÑÇß­Ù³Ý ÙÇ ï»­Õ³­µ³­Ý³­Ï³Ý »­ñ³ß­ËÇù£ έÝáç ѳ­Ù³ñ Ñݳ­
ñ³­íáñ ¿ ϳ­ï³­ñ»É (áã-)ÇÝù­Ý³ë­å³­ÝáõÃ­Û³Ý ³Ûë ï»­ë³­ÏÁ£21
곭ϳÛÝ ÝáõÛ­ÝÇëÏ ë³ ÏÝáç ѳ­Ù³ñ å³ï­ß³× (proper) ï»­ÕÁ
㿪 ã»­Õ³ñ­Ï»­Éáõ ÇÝù­Ý³ë­å³­ÝáõÃ­Û³Ý Ñ³­ïáõÏ (proper) ³­ÝáõÝÝ Çñ
å³ï­ß³× (proper) »ë-Ç Ïáñ­Í³Ý­Ù³Ý ÙÇ­çá­óáí£ ØÇ­ÙdzÛÝ Ýñ³Ý ¿
Ãáõۭɳïñ­í³Í ÇÝù­Ý³Ññ­Ïǽ­í»É Ù³­Ñ³­ó³Í ³­Ùáõë­Ýáõ ¹Ç³­Ïǽ­Ù³Ý
˳­ñáõÛ­ÏáõÙ£ (àõ­ñÇ­ßÇ ¹Ç³­Ïǽ­Ù³Ý ˳­ñáõÛ­ÏáõÙ ïÕ³­Ù³ñ­¹áõ ÇÝù­
ݳÑñ­Ïǽ­Ù³Ý ÙÇ ù³­ÝÇ û­ñǭݳϭݻ­ñÁ« íϳ­Û³­Ïáã­í³Í ÑÇÝ­¹á­õ³­Ï³Ý
Ñݳ­¹³­ñáõÙ« ÉÇ­Ý»­Éáí ïÇ­ñáç ϳ٠·»­ñ³­¹³­ëÇ Ñ³Ý­¹»å Ñá­·»½­Ù³Û­
ÉáõÃ­Û³Ý áõ ÝíÇñ­Ù³Ý ³­å³­óáõÛó­Ý»ñ« µ³­ó³­Ñ³Û­ïáõÙ »Ý Í»­ëÇ ë³Ñ­
ٳݭݻ­ñáõÙ Ç߭˳­ÝáõÃ­Û³Ý Ï³­éáõó­í³Í­ùÁ)£ ²Ûë ÇÝù­Ý³ë­å³­Ýáõí
Ûáõ­ÝÁ« áñÝ ÇÝù­Ý³ë­å³­ÝáõíÛáõÝ ã¿« ϳ­ñáÕ ¿ Áݭûñó­í»É ¨° áñ­å»ë
×ßÙ³ñ­ïáõíÛáõÝ-·Ç­ï»­ÉÇ­ùÇ« ¨° áñ­å»ë ï»­ÕÇ µ³­ñ»­å³ß­ïáõí۳Ý
ϻխͳñù (simulacrum)£ º­Ã» ³­é³­çÇ­ÝÁª ϳñ­Í»ë û ëáõµ­Û»Ï­ïÇ
Ù»ç Çñ ë»­÷³­Ï³Ý ³Ý¿³Ï³ÝáõÃÛ³Ý áõ ½áõï »ñ­¨áõ­Ã³­Ï³­Ýáõí
Û³Ý ·Ç­ï»­ÉÇ­ùÁ µ»­Ù³­Ï³­Ý³ó­í³Í ¿ ³ÛÝ­å»ë« áñ Ù»­é³Í ³­Ùáõ­ëÇ­ÝÁ
¹³é­ÝáõÙ ¿ í»­ñ³­ó³Í ëáõµ­Û»Ï­ïÇ ³ñ­ï³ù­Ý³ó­í³Í û­ñǭݳÏÝ áõ
ï»­ÕÁ« ÇëÏ ³Û­ñÇݪ (áã)·áñ­Íáñ­¹Á« áí §³ÛÝ Ë³­Õ³ñ­ÏáõÙ ¿¦£ º­Ã»

21© àõ­å»Ý¹­ñ³ ­Â³­Ïáõñ« §ÆÝù­Ý³ë­å³­ÝáõÃ­Û³Ý å³ï­ÙáõíÛáõ­ÝÁ Ðݹ­Ï³ë­ï³­ÝáõÙ©

­Ü»­ñ³­ÍáõíÛáõݦ ³ß­Ë³­ïáõíÛáõ­ÝÁ (ï»°ë Upendra Thakur« The History of Suicide in
India£ An Introduction« Delhi£ Munshi Ram Manohar Lal« 1963« 9) ëáõñµ í³Û­ñ»­ñÇ Ù³­
ëÇÝ ë³ÝëÏ­ñÇ­ïáí ³­é³ç­Ý³­ÛÇÝ ³Õµ­Ûáõñ­Ý»­ñÇ û·­ï³­Ï³ñ óáõ­ó³Ï áõ­ÝÇ£ ²Ûë 糭ݳ­ëÇ­
ñáõí۳ٵ í³­Û»­Éáõã ·Çñ­ùÁ Ù³ï­ÝáõÙ ¿ ·³­Õáõ­Ã³­ÛÇÝ ëáõµ­Û»Ï­ïÇ ßÇ­½áý­ñ»­Ýdz­ÛÇ µá­Éáñ
Ý߳ݭݻ­ñÁ« ÇÝã­å»ë« û­ñǭݳϫ µáõñ­Åá­õ³­Ï³Ý ³½­·³Û­Ý³­Ï³­ÝáõíÛáõ­ÝÁ« ѳۭñÇ߭˳­Ý³­
Ï³Ý Ñ³­Ù³ÛÝ­ù³Û­ÝáõíÛáõ­ÝÁ ¨ §Éáõ­ë³­íáñ­í³Í áÕ­ç³Ù­ïáõíÛáõ­ÝÁ¦£

174
 βðà±Ô ¾ ºÜ²¸²êÀ ÊàêºÈ

»ñÏ­ñáñ­¹Áª ϳñ­Í»ë û µá­Éáñ ëáõñµ í³Û­ñ»­ñÇ Ñ³­Ù³ñ ÷á­Ë³­ÝáõÝÝ

³ÛÅÙ ÷³Û­ïÇ ³Û¹ ³Ûñ­íáÕ Ù³Ñ­×³­Ï³ÉÝ ¿« ϳ­éáõ­ó³ñÏ­í³Í ٳݭñ³­
Ù³ëÝ Ù߳ϭí³Í Íǭ볭ϳñ­·áí« áõñ ÏÝáç ëáõµ­Û»Ï­ïÁ« û­ñǭݳ­Ï³­Ýá­
ñ»Ý ÇÝùÝ Ç­ñ»­ÝÇó ï»­Õ³­Ñ³Ý­í³Í« ɳ÷­íáõÙ ¿£22 Æ­·³­Ï³Ý ëáõµ­Û»Ï­
ïÇ ï»­Õ³­Ñ³Ý­í³Í ï»­ÕÇ ³Ûë Ëáñ­ù³­ÛÇÝ ·³­Õ³­÷³­ñ³­µ³­Ýáõí۳Ý
ï»­ë³ÝÏ­Ûáõ­ÝÇó ¿« áñ ³­½³ï ÁÝï­ñáõÃ­Û³Ý å³­ñ³­¹áù­ëÁ ëÏëáõÙ ¿
·áñ­Í»É£ ²­ñ³­Ï³Ý ëáõµ­Û»Ï­ïÇ å³­ñ³­·³­ÛáõÙ ÇÝù­Ý³ë­å³­Ýáõí۳Ý
»­ñ³­ÝáõíÛáõÝÝ ¿« áñ ÝßíáõÙ ¿« »­ñ³­ÝáõíÛáõÝ« áñÝ ³­í»­ÉÇ ßáõï Ïã»­
Õ³ñ­ÏÇ« ù³Ý ûª Ïѳë­ï³­ïÇ Çñ ϳñ­·³­íǭ׳­ÏÁ áñ­å»ë ³Û¹­åÇ­
ëÇÝ£ Æ­·³­Ï³Ý §ëáõµ­Û»Ï­ïǦ å³­ñ³­·³­ÛáõÙ áñ­¨¿ Ãáõۭɳïñ­í³Í
ÇÝù­Ý³Ññ­ÏÇ­½áõÙ« »­Ã» ÝáõÛ­ÝÇëÏ ³ÛÝ ëñµáõÙ ï³­ÝáõÙ ¿ §³Ýϭٳݦ
(pataka) ³½­¹»­óáõíÛáõ­ÝÁª Ïóí³Í ѳ­ë³­ñ³Ï ãÃáõۭɳïñ­í³Í ÇÝù­
ݳë­å³­ÝáõÃ­Û³Ý ³Ï­ïÇÝ« Ù»Ï ³ÛÉ Ù³­Ï³ñ­¹³­Ïáõ٠ѳݭ·»ó­ÝáõÙ ¿
ÁÝï­ñáõíÛáõÝ Ï³­ï³­ñ»­Éáõ ѳ­Ù³ñ ·á­í³­ë³Ý­ùÇ£ 껭鳭ϳ­Ý³ó­í³Í
ëáõµ­Û»Ï­ïÇ ·³­Õ³­÷³­ñ³­µ³­Ý³­Ï³Ý ³ñ­ï³¹­ñáõÃ­Û³Ý ³­Ýá­Õáù ·áñ­
ͳ­éáõí۳ٵ ³Ûë­åÇ­ëÇ Ù³­ÑÁ ϳ­ñáÕ ¿ ÁÙµéÝ­í»É ÏÝáç ÏáÕ­ÙÇó áñ­
å»ë Çñ ë»­÷³­Ï³Ý ó³Ý­ÏáõÃ­Û³Ý µ³­ó³­éÇÏ Ýß³­Ý³­ÏÇã« á­ñÁ ѳ­
ïáõÙ ³Ýó­ÝáõÙ ¿ ³Û­ñáõ í³ñ­ùÇ Áݹ­Ñ³­Ýáõñ ϳ­Ýá­ÝÇ ë³Ñ­Ù³­ÝÁ£
гݭñ³­Ñ³Ûï ¿« áñ á­ñá­ß³­ÏÇ Å³­Ù³­Ý³­Ï³ßñ­ç³Ý­Ý»­
ñáõÙ áõ Ù³ñ­½»­ñáõÙ ³Ûë µ³­ó³­éáõíÛáõÝ Ñ³Ý­¹Ç­ë³­óáÕ Ï³­Ýá­ÝÁ«
¹³­ë³­Ï³ñ­·³­ÛÇÝ ³­éáõ­Ùáí« ¹³é­ÝáõÙ ¿ñ Áݹ­Ñ³­Ýáõñ ϳ­Ýá­ÝÁ£ ²­ßÇë
ܳݭ¹ÇÝ ¹ñ³ Áݹ·Í­í³Í ï³­ñ³­Íáõ­ÙÁ ï³ë­Ýáõ­Ã»­ñáñ¹ ¨ í³Õ
ï³ë­ÝÇÝ­Ý»­ñáñ¹ ¹³­ñÇ ´»Ý­·³­Éáõ٠ϳ­å»É ¿ ³½­·³µ­Ý³Ï­ãáõí۳Ý
í»­ñ³Ñë­Ïá­ÕáõíÛáõ­ÝÇó ÙÇÝ㨠ѳ­Ù³ÛÝ­ù³­ÛÇÝ Ïݳï­Û³­óáõÃ­Û³Ý ÙÇç¨
ëå»Ïï­ñáõÙ ï³­ï³Ý­íáÕ ·áñ­ÍáÝ­Ý»­ñÇ Ñ»ï£23 ²Ý­ßáõßï« ×Çßï ¿« áñ
ݳ­Ëáñ¹ ¹³­ñ»­ñáõÙ Ñ»Ýó ´»Ý­·³­ÉáõÙ ¹ñ³ ï³­ñ³Í­Ù³Ý å³ï­×³éÝ
³ÛÝ ¿ñ« áñ ³ÛÝ­ï»Õ« Ç ï³ñ­µ»­ñáõíÛáõÝ Ðݹ­Ï³ë­ï³­ÝÇ ³ÛÉ Ý³­Ñ³Ý·­
Ý»­ñÇ« ³Û­ñÇ­Ý»­ñÁ ϳ­ñáÕ ¿ÇÝ ë»­÷³­Ï³­ÝáõíÛáõÝ Å³­é³Ý­·»É£ ²Ûë­åÇ­

22© л­ï³ùñ­ùÇñ ïÇ­å³­µ³­Ý³­Ï³Ý ½áõ­·³­Ñ»é ϳ­ñ»­ÉÇ ¿ ·ïÝ»É ³é ³é­Ý³Ý­¹³­ÙÁ

ݳ­Ë³ÝÓ ï³­Í»­Éáõ ѳÛï­ÝÇ û­ñǭݳ­ÏáõÙ« áñ­ï»Õ ü­ñáÛ­¹Á ï»­Õ³­Ï³­ÛáõÙ ¿ Ç­·³­Ï³­ÝÇ
·»ñ-»­ëÇ ·áñ­Í³­éáõÛÃÝ ³­ñ³­Ï³­ÝÇ Ù»ç£ ­î»°ë ­Î³­ï»­ñÇÝ ­ØÇ­Ûá« §­Î³­Ý³­óÇ ·»ñ-»ë-Á¦
(Catherine Millot« ''Le surmoi féminine«" Ornicar? 29 (April-June 1984)« 124£

23© ܳݭ¹Ç« §­ê³­ïǦ« 172-173£

175
ëáí« ³ÛÝ« ÇÝã µñǭﳭݳ­óÇ­Ý»­ñÁ ï»ë­ÝáõÙ »Ý áñ­å»ë ëå³Ý­¹Ç ·Ý³­
óáÕ Ë»Õ× ½á­Ñ³ó­í³Í ϳ­Ý³Ûù« ÷³ë­ïá­ñ»Ý ·³­Õ³­÷³­ñ³­µ³­Ý³­Ï³Ý
Ïéí³­¹³ßï ¿£ ÆÝã­å»ë §¸­Ñ³ñ­Ù³­ß³ëï­ñ³­ÛǦ Ù»Í å³ï­Ù³­µ³Ý
ä©ì© ø³­Ý»Ý ×ßÙ³ñ­ï³­óÇá­ñ»Ý Ýϳ­ï»É ¿© §­´»Ý­·³­ÉáõÙ [³ÛÝ ÷³ë­
ïÁ« áñ] ÝáõÛ­ÝÇëÏ Ñ³­Ù³­ï»Õ ÑÇÝ­¹á­õ³­Ï³Ý ÁÝ­ï³­ÝÇ­ùáõÙ ³­Ýáñ­¹Ç
³Ý­¹³­ÙÇ ³Û­ñÇÝ Ñ³­Ù³­ï»Õ ÁÝ­ï³­Ý»­Ï³Ý ë»­÷³­Ï³­ÝáõÃ­Û³Ý Ñ³Ý­
¹»å ·áñͭݳ­Ï³­Ýá­ñ»Ý ûÅï­í³Í ¿ ÝáõÛÝ Ç­ñ³­íáõÝù­Ý»­ñáí« ÇÝã Çñ
ѳݭ·áõó­Û³É ³­Ùáõ­ëÇ­ÝÁ Ïáõ­Ý»­Ý³ñ« © © © å»ïù ¿ ѳ­×³Ë ¹ñ¹»ñ í»­
ñ³å­ñáÕ ³Ý­¹³Ù­Ý»­ñÇÝ Ó»ñ­µ³­½³ï­í»É ³Û­ñáõóª ³­Ù»­Ý³íß­ï³­ÉÇ
ų­ÙÇÝ ¹Ç­Ù»­Éáí Ýñ³ ÝíÇñ­í³­Íáõí۳ÝÝ áõ ëÇ­ñáõÝ ³é Çñ ³­Ùáõ­ëÇÝÁ¦
(¸ä II© 2« 635)£
²Û­Ýáõ­Ñ³Ý­¹»ñÓ« ãå»ïù ¿ ³Ý­ï»ë­íÇ ³ÛÝ« áñ µ³ñ­Û³­ó³­Ï³Ù áõ
Éáõ­ë³­íáñ­í³Í ³­ñ³­Ï³Ý ë»­éÇ Ý»ñ­Ï³­Û³­óáõ­óÇã­Ý»­ñÁ ѳ­Ù³Ï­ñ³Ýù
¿ÇÝ ï³­
ÍáõÙ ¨ ¹»é ï³­
ÍáõÙ »Ý ³Ûë ѳñ­
óáõ٠ϳ­
ݳÝó ¹ñë¨á­
ñ³Í ³­½³ï ÁÝï­ñáõÃ­Û³Ý §ËÇ­½³­Ëáõí۳ݦ ѳݭ¹»å£ ²Ûë­åÇ­ëáí«
Ýñ³Ýù ÁÝ­¹áõ­ÝáõÙ »Ý 뻭鳭ϳ­Ý³ó­í³Í »Ý­Ã³­¹³ë ëáõµ­Û»Ï­ïÇ Ï»ñ­
ïáõ­ÙÁ© §²ñ­¹Ç Ðݹ­Ï³ë­ï³­ÝÁ ãÇ ³ñ­¹³­ñ³ó­ÝáõÙ ë³­ïÇÇ åñ³Ï­ïÇ­
ϳݫ 볭ϳÛÝ Ë»­Õ³Ã­Ûáõñ­í³Í Ùï³­Ï»ó­í³ÍùÝ ¿« áñ Ïßï³Ù­µáõÙ
¿ ³ñ­¹Ç ÑݹÇÏ­Ý»­ñÇÝ« áñ Ñdzó­ÙáõÝù áõ å³ï­Ï³­é³Ýù »Ý ³ñ­ï³­
ѳۭïáõÙ ë³­ïÇ­Ý»ñ ¹³é­Ý³­Éáõ ϳ٠çá­Ñ³ñ (jauhar) ϳ­ï³­ñ»­Éáõ
ÑݹÇÏ Ï³­Ý³Ýó ë³éÝ áõ ³Ýíñ­¹áí ËÇ­½³­ËáõÃ­Û³Ý Ñ³Ý­¹»åª ѳ­
ÝáõÝ Ï³­Ý³­óÇ í³ñ­ùÇ Ç­ñ»Ýó Ç­¹»³É­Ý»­ñÇ ÷³Û­÷³Û­Ù³Ý¦ (¸ä II©2«
636)£
²Ûë­
ï»Õ í³é Ï»ñ­
åáí å³ñ­
½³­
µ³Ý­
í³Í ¿ ³ÛÝ« ÇÝã ijÝ-
ü­ñ³Ý­ëá­õ³ ÈÇá­ï³ñÝ ³Ý­í³­Ý»É ¿ §différend¦ª µ³­Ý³Ïé­íáõÙ ïñ³­
Ù³­ëáõÃ­Û³Ý ÙÇ »­Õ³­Ý³­ÏÇ ³Ý­Ñ³­ë³­Ý»­ÉÇáõíÛáõ­ÝÁ ÙÛáõ­ëÇÝ Ï³Ù Ù»­
ÏÇó ÙÛáõ­ëÇÝ ³Ý­Ã³ñ·­Ù³­Ý»­ÉÇáõíÛáõ­ÝÁ£24 ´­ñǭﳭݳ­óÇ­Ý»­ñÇ ÏáÕ­ÙÇó
áñ­å»ë Ñ»­Ã³­Ýá­ë³­Ï³Ý Íǭ볭ϳñ· Áݭϳɭí³Í ïñ³­Ù³­ëáõíÛáõ­ÝÁ
í»ñ³éíáõÙ ¿ (볭ϳÛÝ« ÇÝã­å»ë ÈÇá­ï³­ñÁ Ïåݹ»ñ« ãÇ Ã³ñ·­Ù³Ý­
íáõÙ)ª ¹³é­Ý³­Éáí ³ÛÝ« ÇÝã µñǭﳭݳ­óÇ­Ý»­ñÁ Áݭϳ­ÉáõÙ »Ý áñ­å»ë

24© ijÝ-ü­ñ³Ý­ëá­õ³ ­ÈÇá­ï³ñ« ï»°ë Jean-François Lyotard« Le différend (Paris£

Minuit« 1984)£

176
 βðà±Ô ¾ ºÜ²¸²êÀ ÊàêºÈ

ѳݭ󳭷áñ­ÍáõíÛáõÝ« ¨­ ³Û¹­åÇ­ëáí Ç­·³­Ï³Ý ³­½³ï ϳ٭ùÇ ÙÇ

³Ë­ïá­ñá­ßáõ­ÙÁ ÷á­Ë³­ñÇÝ­íáõÙ ¿ Ù»Ï áõ­ñÇ­ßáí£
º­Ï»ù ÑÇ­ß»Ýù« áñ ³Û­ñÇ­Ý»­ñÇ ÇÝù­Ý³Ññ­ÏÇ­½áõÙÝ ³Ý­÷á­÷á­Ë»­
ÉÇ ÍÇ­ë³­Ï³Ý Ï³ñ­·³¹­ñáõíÛáõÝ ã¿ñ£ §º­Ã»« ³Û­Ýáõ­Ñ³Ý­¹»ñÓ« ³Û­ñÇÝ
á­ñá­ßáõÙ ¿ ѳ­ï»É-³Ýó­Ý»É Í»­ëÇ ï³­éÁ« Í»­ëÇó »ï ϳݷ­Ý»­ÉÁ ÙÇ
½³Ý­ó³Ýù ¿« á­ñÇ Ñ³­Ù³ñ ³­å³ß­Ë³­ñ³Ý­ùÇ Ñ³­ïáõÏ ï»­ë³Ï ¿ Ýß³­
ݳϭí³Í¦£25 Ðñ­ÏÇ­½áõ­ÙÁ í»­ñ³Ñë­ÏáÕ ï»­ÕÇ ´­ñǭﳭݳ­Ï³Ý áë­ïÇ­
ϳ­ÝáõÃ­Û³Ý ëå³­ÛÇ Ý»ñ­Ï³­Ûáõí۳ٵ ÙÇï­ùÁ ÷á­Ë»­ÉÁ« »ñµ á­ñá­ßáõÙÝ
³ñ­¹»Ý ϳ­Û³ó­í³Í ¿ñ« Çë­Ï³­å»ë ³­½³ï ÁÝï­ñáõÃ­Û³Ý Ýß³Ý ¿ñ«
³­½³­ïáõÃ­Û³Ý ÁÝï­ñáõíÛáõÝ£ ´­ÝÇÏ ·³­Õáõ­Ã³­ÛÇÝ ÁÝï­ñ³­Ë³­íÇ ¹Çñ­
ùÇ »ñÏ­¹Ç­ÙáõíÛáõÝÝ ³ÏݭѳÛï ¿ ¹³é­ÝáõÙ ³Ûë ÇÝù­Ý³­½á­Ñ³­µ»ñ­íáÕ
ϳ­Ý³Ýó Ù³ù­ñáõí۳ݫ áõ­ÅÇ ¨ ëÇ­ñá ³½­·³Û­Ý³­Ï³Ý éá­Ù³Ý­ïǭϳó­
Ù³Ý Ù»ç« ÇÝ­ãÁ ϳ­ñ»­ÉÇ ¿ ï»ë­Ý»É è³­µÇݹ­ñ³­Ý³Ã ³­·á­ñÇ Ý»ñ­
µá­ÕáõÙª ÝíÇñ­í³Í §­´»Ý­·³­ÉÇ Ñ³Û­ñ³­Ï³Ý Ù»Í Ù³Û­ñ»­ñÇ ÇÝù­Ý³Ñ­
ñ³­Å³ñ­Ù³­ÝÁ¦ ¨ ²­Ý³Ý­¹³ Îáõ­Ù³­ñ³ë­í³­ÙÇÇ §ë³­ÃÇǦ áñ­å»ë
§Ù³ñÙ­ÝÇ áõ Ñá­·áõ ϳ­ï³ñ­Û³É Ùdzë­ÝáõÃ­Û³Ý í»ñ­çÇÝ ³­å³­óáõÛ­óǦ
·áí­ùáõÙ£26

25© ¸ä II©2« 633© ²Ï­Ý³ñÏ­Ý»­ñÇó ϳ­ñ»­ÉÇ ¿ »Ý­Ã³¹­ñ»É« áñ ѳ­ë³­ñ³­Ï³­Ï³Ý åñ³Ï­

ïǭϳ­ÛáõÙ §Ýß³­Ý³Ï­í³Í ³­å³ß­Ë³­ñ³Ý­ùÁ¦ ·»­ñ³­Ï³­ï³ñ­í»É ¿ñ£ ê­ïáñ¨ µ»ñ­í³Í
ѳï­í³­ÍáõÙ« Ññ³­ï³ñÏ­í³Í 1938 Ãí³­Ï³­ÝÇÝ« áõ­ß³¹­ñáõíÛáõÝ ¹³ñÓ­ñ»ù Ç­·³­Ï³Ý
ϳ٭ùÇ ³­½³­ïáõÃ­Û³Ý Ù³­ëÇÝ ÑÇÝ­¹á­õ³­Ï³Ý ѳۭñ³­µ³­Ý³­Ï³Ý »Ý­Ã³¹­ñáõíÛáõÝ­Ý»ñÝ
³ÛÝ­åÇ­ëÇ ³ñ­ï³­Ñ³Û­ïáõíÛáõÝ­Ý»­ñáõÙ« ÇÝã­åÇ­ëÇÝ »Ý §ËÇ­½³­ËáõíÛáõݦ ¨ §µÝ³­íá­ñáõí
Û³Ý áõŦ£ ­Ð³ï­í³­ÍÇ ãùÝÝí³Í ϳݭ˳»Ý­Ã³¹­ñáõíÛáõÝ­Ý»­ñÁ ϳ­ñáÕ ¿ÇÝ ÉÇ­Ý»É ³ÛÝ« áñ
³Û­ñÇ-ѳñ­×Ç ³Ù­µáÕ­ç³­Ï³Ý ûµ­Û»Ï­ï³Û­Ý³­óáõ­ÙÁ ÁÝ­¹³­Ù»­ÝÁ å³­ïÇÅ ¿ ËÇ­½³­Ëáõí۳Ý
Ç­ñ³­íáõÝ­ùÇó Ññ³­Å³ñ­í»­Éáõ ѳ­Ù³ñª Ýß³­Ý³­Ï»­Éáí ëáõµ­Û»Ï­ïÇ Ï³ñ­·³­íǭ׳ϩ §à­ñáß
³Û­ñÇ­Ý»ñ« ³Û­Ýá­õ³­Ù»­Ý³Û­ÝÇí« ËÇ­½³­ËáõíÛáõÝ ãáõ­Ý»ÇÝ ³Ýó­Ý»­Éáõ ³Ûë ³Ý­Ù³ñ¹­Ï³­ÛÇÝ
Ññ»­Õ»Ý ÷áñ­ÓáõÃ­Û³Ý ÙÇ­çáí« áã ¿É µ³­í³­Ï³­Ý³­ã³÷ ÙïùÇ ¨ µ­Ý³­íá­ñáõÃ­Û³Ý áõÅ áõ­
Ý»Çݪ ѳë­Ý»­Éáõ Ç­ñ»Ýó Ýß³­Ý³Ï­í³Í µ³ñÓñ ³ë­Ï»­ï³­Ï³Ý Ç­¹»³­ÉÇÝ [brahmacarya]£
î­Ëáõñ ¿ ³ñ­Ó³­Ý³·­ñ»É« áñ Ýñ³Ýù ¹ñ¹í³Í ¿ÇÝ í³­ñ»­Éáõ ѳñ­×Ç Ï³Ù ³­½³­ï³½ñÏ­í³Í
ÏÝáç [avaruddha stri] ÏÛ³Ýù¦£ ²©ê© ²É­ï»­Ï³ñ« §­Î³­Ý³Ýó ¹Çñ­ùÁ ÑÇÝ­¹á­õ³­Ï³Ý ù³­
Õ³­ù³Ïñ­ÃáõÃ­Û³Ý Ù»ç© ­Ü³­Ë³­å³ï­Ù³­Ï³Ý ų­Ù³­Ý³Ï­Ý»­ñÇó ÙÇÝ㨠ٻñ û­ñ»­ñÁ¦« ï»°ë
A©S© Altekar« The Position of Women in Hindu Civilization£ From Prehistoric Times to
the Present Day (Delhi£ Motilal Banarsidass« 1938)« 156։

26© ػ筵»ñ­í³Í ­¸Ç­Ý»­ë³­ã³Ý¹­ñ³ ­ê»­Ý³­ÛÇ §´ñ­Ñ³ï-­´³Ý­·³­ÛáõÙ¦« ï»°ë Dinesa-

chandra Sena« Brhat-Banga (Calcutta£ Calcutta Univ© Press« 1925)« vol© 2« 913-914։

177
 ä»ïù ¿ ѳë­Ï³­Ý³É« áñ »ë ã»Ù ç³­ï³­·á­íáõÙ ³Û­ñÇ­Ý»­ñÇ ëå³­
ÝáõíÛáõ­ÝÁ£ ÀÝ­¹³­Ù»ÝÝ ³­é³­ç³ñ­ÏáõÙ »Ù« áñ ³­½³­ïáõÃ­Û³Ý »ñ­Ïáõ
Ùñó³Ï­óáÕ ï³ñ­µ»­ñ³Ï­Ý»­ñÇ ë³Ñ­Ù³Ý­Ý»­ñáõÙ Ç­·³­Ï³Ý ëáõµ­Û»Ï­ïÇ
ϳ½­Ù³­íá­ñáõ­ÙÁ Ï۳ݭùáõÙ différend-Ç ï»ÕÝ ¿£ ø³Ý­½Ç ³Û­ñáõ ÇÝù­
ݳÑñ­Ïǽ­Ù³Ý ¹»å­ùáõÙ Íǭ볭ϳñ­·Á ãÇ í»­ñ³­ë³Ñ­Ù³Ý­íáõÙ áñ­å»ë
ݳ­Ë³­å³­ß³ñ­ÙáõÝù« ³ÛÉ í»­ñ³­Ý»ñ·ñ­íáõÙ ¿ áñ­å»ë ѳݭó³Ýù£
¾­¹á­õ³ñ¹ ÂáÙ÷­ëá­ÝÇ ë³­ïÇÇ ÁÙµé­Ýáõ­ÙÁ áñ­å»ë §å³­ïÇŦ« ³Ûë­
åÇ­ëáí« ÃÇ­ñ³­ËÇó ß³ï Ñ»­éáõ ¿£ ­ê³­ïÇÇ Í³Ý­ñ³Ïß­éáõíÛáõ­ÝÁ µËáõÙ
¿ñ ³ÛÝ µ³­ÝÇó« áñ ³ÛÝ ·³­Õ³­÷³­ñ³­µ³­Ý³­å»ë ÉÇó­ù³­íáñ­íáõÙ ¿ñ
áñ­å»ë §å³ñ·¨¦« ×Çßï ³ÛÝ­å»ë« ÇÝã­å»ë ϳۭ뻭ñ³­å³ß­ïáõí۳Ý
ͳݭñ³Ïß­éáõíÛáõ­ÝÁ ·³­Õ³­÷³­ñ³­µ³­Ý³­å»ë ÉÇó­ù³­íá­ñáõÙ ¿ñ áñ­
å»ë §Ñ³­ë³­ñ³­Ï³­Ï³Ý ³­é³­ù»­ÉáõíÛáõݦ£ ÂáÙ÷­ëá­ÝÁ ·ñáõÙ ¿©
γ­ñáÕ ¿ ³­Ý³ñ­¹³ñ áõ ³Ýï­ñ³­Ù³­µ³­Ý³­Ï³Ý Ãí³É« áñ Ùá­ÕáÉ­
Ý»­ñÁ« áí­ù»ñ ϻݭ¹³­ÝÇ Ù³ñ¹­Ï³Ýó ³Ý­Ï³ß­Ï³Ý¹ óó³­Ñ³­ñáõÙ áõ
ٳ߭ÏáõÙ ¿ÇÝ« ϳ٠ºí­ñá­å³­ÛÇ Åá­Õá­íáõñ¹­Ý»­ñÁ« á­ñáÝó »ñÏñ­Ý»ñÝ
áõ­Ý»ÇÝ ÝáõÛÝ­ù³Ý ¹³­Å³Ý å³ï­ÅÇã û­ñ»Ýù­Ý»ñ áõ ÙÇÝã ³Û¹ª ѳ­½Çí
ÙÇ ¹³ñ ³­é³ç« ݳ˭ù³Ý ë³­ÃÇÝ ëÏë»ó óÝó»É ³Ý·­Édz­Ï³Ý ËÇÕ­×Á«
·Ç­ï»ÇÝ« û ÇÝã »Ý íÑáõÏ­Ý»­ñÇ ³Ûñ­Ù³Ý áõ Ïñá­Ý³­Ï³Ý Ñ»­ï³åݹ­
Ù³Ý ûñ­·Ç³­Ý»­ñÁ« å»ïù ¿ ½·³­ÛÇÝ ³ÛÝ« ÇÝã ½·áõÙ ¿ÇÝ ë³­ÃÇÇ ³éÝ­
ãáõí۳ٵ£ ´³Ûó Ýñ³Ýó ѳ­Ù³ñ ï³ñ­µ»­ñáõíÛáõ­ÝÁ ѻ鶴۳ÉÝ ¿ñ©
Ýñ³Ýó ¹³­Å³­ÝáõíÛáõÝ­Ý»­ñÇ ½á­Ñ»­ñÁ Ïïï³Ýù­Ý»­ñÇ ¿ÇÝ »Ý­Ã³ñÏ­
íáõ٠ѳ­Ù³­Ó³ÛÝ û­ñ»Ý­ùÇ« á­ñÁ Ýñ³Ýó ѳ­Ù³­ñáõÙ ¿ñ û­ñǭݳ­½³Ýó­
Ý»ñ« ÙÇÝã­¹»é ë³­ÃÇÇ ½á­Ñ»­ñÁ å³ïÅ­íáõÙ ¿ÇÝ ³­é³Ýó áñ­¨¿ ѳݭ
ó³Ýù ·áñ­Í»­Éáõ« ýÇ­½Ç­Ï³­Ï³Ý Ãáõ­ÉáõÃ­Û³Ý Ñ³­Ù³ñ« á­ñÁ Ýñ³Ýó
Ãá­Õ»É ¿ñ ïÕ³­Ù³ñ­¹áõ á­Õáñ­Ù³­Íáõí۳­ÝÁ£ Ì»­ëÁ ϳñ­Í»ë íϳ­ÛáõÙ
¿ñ ³ÛÝ­åÇ­ëÇ µ³­ñá­Û³­Ï³Ý ³­ñ³­ï³­íá­ñáõÃ­Û³Ý áõ Ù»­Í³Ù­ïáõí۳Ý
Ù³­ëÇÝ« á­ñÁ áã ÙÇ ³ÛÉ Ù³ñ¹­Ï³­ÛÇÝ Ñ³Ý­ó³Ýù Ç Ñ³Ûï ã¿ñ µ»­ñ»É£27
àÕç ï³ë­Ýáõ­Ã»­ñáñ¹ ¹³­ñÇ Ï»­ëÇ ¨­ áõß ¹³­ñ³­í»ñ­çÇ Áݭóó­
ùáõÙ« û­ñ»Ý­ùÇ Ï³­Ýá­Ý³·ñ­Ù³Ý á­·áí ѳ­Ù³Ï­í³Í« Ðݹ­Ï³ë­ï³­

27© ¾­¹á­õ³ñ¹ ­ÂáÙ÷­ëáÝ« §­ê³­ÃÇ© ²Û­ñáõ ³Ûñ­Ù³Ý ÑÇÝ­¹á­õ³­Ï³Ý Í»­ëÇ å³ï­Ù³­Ï³Ý ¨

­÷Ç­ÉÇë­÷³­Û³­Ï³Ý Ñ»­ï³­½á­ïáõíÛáõݦ« ï»°ë Edward Thompson« Suttee£ A Historical
and Philosophical Inquiry into the Hindu Rite of Widow-Burning (London£ Allen and
Unwin« 1928)« 132։

178
 βðà±Ô ¾ ºÜ²¸²êÀ ÊàêºÈ

ÝáõÙ µñǭﳭݳ­óÇ­Ý»­ñÁ ѻﭨá­Õ³­Ï³­Ýá­ñ»Ý ѳ­Ù³­·áñ­Í³Ï­óáõÙ áõ

ËáñÑñ­¹³Ï­óáõÙ ¿ÇÝ áõë­Û³É µñ³Ñ­ÙÇÝ­Ý»­ñÇ Ñ»ïª ùÝÝ»­Éáí §ë³­ÃÇݦ«
áñ­å»ë­½Ç ×ßï»Ý« û ³ñ¹­Ûáù ³ÛÝ û­ñǭݳ­Ï³Ý ¿ Áëï ÑÇÝ­¹á­õ³­Ï³Ý
û­ñ»Ý­ùÇ Ç­ñ»Ýó ѳ­Ù³­ë»­é³ó­í³Í ï³ñ­µ»­ñ³­ÏÇ« û á㣠г­Ù³­·áñ­
ͳϭóáõíÛáõ­ÝÁ ѳ­×³Ë ѳ­ñ³­µ»­ñ³­Ï³Ý ¿ñª ÇÝã­å»ë ÙÇï­ùÁ ÷á­Ë»­
Éáõ« Í»­ëÇó »ï ϳݷ­Ý»­Éáõ å³­ñ³­·³­ÛáõÙ£ ºñ­µ»ÙÝ« ÇÝã­å»ë ÷áùñ
»­ñ»­Ë³­Ý»ñ áõ­Ý»­óáÕ ³Û­ñÇ­Ý»­ñÇ ÑñÏǽ­Ù³Ý Áݹ­Ñ³­Ýáõñ ß³ëï­ñ³­
Û³­Ï³Ý ³ñ­·»É­ùÇ ¹»å­ùáõÙ« µñǭﳭݳ­Ï³Ý ѳ­Ù³­·áñ­Í³­óáõíÛáõ­ÝÁ
ϳñ­Í»ë û Ùá­Éáñ­í³Í ¿ñ£28
î³ë­ÝÇÝ­Ý»­ñáñ¹ ¹³­ñÇ ëϽµÇÝ µñǭﳭݳ­Ï³Ý Ç߭˳­ÝáõíÛáõÝ­
Ý»­ñÁ ¨ ѳï­Ï³­å»ë µñǭﳭݳ­óÇ­Ý»ñÝ ²Ý·­Édz­ÛáõÙ ß³­ñáõ­Ý³­Ï³­
µ³ñ ³Ï­Ý³ñ­ÏáõÙ ¿ÇÝ« áñ ѳ­Ù³­·áñ­Í³Ï­ó»­Éáí ïå³­íá­ñáõíÛáõÝ ¿ñ
ëï»ÕÍ­íáõÙ« áñ ǵñ¨ û µñǭﳭݳ­óÇ­Ý»­ñÁ Ãá­ÕáõíÛáõÝ ¿ÇÝ ï³­ÉÇë
³Ûë åñ³Ï­ïǭϳ­ÛÇÝ£ ºñµ û­ñ»Ý­ùÁ í»ñ­ç³­å»ë ·ñí»ó« ëϽµÝ³­Ï³Ý
ѳ­Ù³­·áñ­Í³Ï­óáõÃ­Û³Ý µ³­í³­Ï³Ý »ñ­Ï³ñ ÷áõ­ÉÇ å³ï­ÙáõíÛáõ­ÝÁ
çÝçí»ó« ¨­ û­ñ»Ý­ùÇ É»­½áõÝ ÷³­é³­µ³­Ý»ó ³½Ý­í³­Ñá­·Ç ÑÇÝ­¹á­õÇݪ Ç
ѳ­Ï³¹­ñáõíÛáõÝ í³ï ÑÇÝ­¹á­õǪ ïñí³Í ³­Ýá­Õáù í³Û­ñ³­·áõíÛáõÝ­
Ý»­ñÇ© §­ê³­ÃÇÇ åñ³Ï­ïÇ­Ï³Ý © © © Ù³ñ¹­Ï³­ÛÇÝ ½·³ó­ÙáõÝù­Ý»­ñÇ Ñ³­
Ù³ñ Ýáխϳ­ÉÇ ¿ © © © £ Þ³ï ¹»å­ù»­ñáõÙ ³ÛÝ­åÇ­ëÇ í³Û­ñ³­·áõíÛáõÝ­
Ý»ñ »Ý Ç Ï³­ï³ñ ³Í­í»É« á­ñáÝù ³Ý­·³Ù ÑÇÝ­¹áõ­Ý»­ñÇÝ »Ý óÝó»É
© © © £ ²Û¹ Ýϳ­ï³­éáõÙ­Ý»­ñÇó ¹ñ¹í³Íª ·»­Ý»­ñ³É-ݳ­Ñ³Ý­·³­å»­ïÁ
ÊáñÑñ­¹Ç ѳ­Ù³­Ó³Û­Ýáõí۳ٵ« Ùï³¹­ñáõíÛáõÝ ãáõ­Ý»­Ý³­Éáí Ñ»­é³­
Ý³É Ðݹ­Ï³ë­ï³­ÝáõÙ µñǭﳭݳ­Ï³Ý ϳ­é³­í³­ñáõÃ­Û³Ý Ñ³­Ù³­
ϳñ­·Ç ³­é³­çÇÝ áõ ³­Ù»­Ý³­Ï³ñ­¨áñ ëϽµáõÝ­ùÇó« áñ Åá­Õáíñ­¹Ç
µá­Éáñ ¹³­ë³­Ï³ñ­·»ñÝ Ç­ñ»Ýó Ïñá­Ý³­Ï³Ý ëá­íá­ñáõÛíݻ­ñÇ å³Ñ­
å³Ý­Ù³Ý ³­éáõ­Ùáí »­ñ³ß­Ë³­íáñ­í³Í Éǭݻݫ ù³­ÝÇ ¹»é ϳ­ñáÕ »Ý
ѻﭨ»É ³Û¹ ѳ­Ù³­Ï³ñ­·Çݪ ³­é³Ýó ˳˭ﻭÉáõ ³ñ­¹³­ñáõÃ­Û³Ý ¨
Ù³ñ¹­Ï³Û­ÝáõÃ­Û³Ý ·»­ñ³­·áõÛÝ Ã»­É³¹­ñ³Ýù­Ý»­ñÁ« ×Çßï ¿ ѳ­Ù³­ñáõÙ
ѳë­ï³­ï»É Ñ»ï¨­Û³É Ï³­ÝáÝ­Ý»­ñÁ © © © ¦ (¸ä II©2« 624-625)£29

28© л鶴۳­ÉÇ« ÇÝã­å»ë ݳ¨ ë³­ïÇÇ ßáõñç µñ³Ñ­Ù³­Ý³­Ï³Ý í»­×Ç Ñ³­Ù³ñ« ï»°ë
­Ø³­ÝÇÇ §­¶³­Õáõ­Ã³­ÛÇÝ ïñ³­Ù³­ëáõÃ­Û³Ý Ï»ñ­ïáõ­ÙÁ¦« 71f։

29© ºë ·ñ»É »Ù ·³­Õáõ­Ã³ó­í³Í­Ý»­ñÇ Ï³ñ­·»­ñáõÙ Ùï³­ó³­ÍÇÝ« é³­ë³­Û³­µ³­Å³Ý«

179
 ²ÛÝ« áñ ë³ ³­í»­ÉÇ ßáõï ÇÝù­Ý³ë­å³­Ýáõí۳ݪ áñ­å»ë µ³­ó³­
éáõí۳ݫ ³ë­ïǭ׳­Ý³­íáñ­í³Í Ãáõۭɳï­ñáõÃ­Û³Ý ÙÇ ³Û­ÉÁÝï­ñ³Ý­
ù³­ÛÇÝ ·³­Õ³­÷³­ñ³­µ³­ÝáõíÛáõÝ ¿ñ« ù³Ý û ¹ñ³ Ý»ñ·­ñáõ­ÙÁ áñ­å»ë
Ù»Õù« ǭѳñ­Ï» ã¿ñ ·Ç­ï³Ïó­íáõÙ£ ­ê³­ïÇÝ« ѳ­í³­Ý³­µ³ñ« å»ïù ¿
Áݭûñó­í»ñ Ù³ñ­ïÇ­ñá­ëáõÃ­Û³Ý ßñ糭ݳ­ÏáõÙ« áñ­ï»Õ ѳݭ·áõó­Û³É
³­Ùáõ­ëÇ­ÝÁ Ï˳­Õ³ñ ïñ³Ýë­ó»Ý­¹»Ý­ï³É Ø»­ÏÇ ¹»­ñÁ« ϳ٠峭
ï»­ñ³½­ÙÇ ßñ糭ݳ­ÏáõÙ« áñ­ï»Õ ³­Ùáõ­ëÇ­ÝÁ Ï˳­Õ³ñ ·»­ñÇ߭˳­ÝÇ
ϳ٠仭ïáõÃ­Û³Ý ¹»­ñÁª ѳ­ÝáõÝ áõ٠ϳ­ñ»­ÉÇ ¿ ÇÝù­Ý³­½á­Ñ³­µ»­
ñáõÃ­Û³Ý ÙÇ ³ñ­µ»ó­ÝáÕ ·³­Õ³­÷³­ñ³­µ³­ÝáõíÛáõÝ Ù᭵ǭÉÇ­½³Ý­ó»É£
ØÇÝã­¹»é ³Ûë å³­ñ³­·³­ÛáõÙ ³ÛÝ ¹³­ë³­Ï³ñ·­íáõÙ ¿ñ ëå³­Ýáõí۳ݫ
»­ñ»­Ë³­Û³ë­å³­ÝáõÃ­Û³Ý ¨ ï³­ñ»ó­Ý»­ñÇÝ Ù³­Ñ³­µ»ñ ÷áñ­Ó³­éáõí۳Ý
»Ý­Ã³ñ­Ï»­Éáõ ßñ糭ݳ­ÏáõÙ£ γ½­Ù³­íáñ­í³Í 뻭鳭ϳ­Ý³ó­í³Í ëáõµ­
ۻϭïǪ áñ­å»ë Ç­·³­Ï³Ý ëáõµ­Û»Ï­ïÇ« ³­½³ï ϳ٭ùÇ ï³­ñ³­Ïáõ­ë»­ÉÇ
ï»­ÕÁ ѳ­çá­Õáõí۳ٵ çÝçí³Í ¿ñ£ ²Ûë­ï»Õ ãϳ áñ­¨¿ »ñ­Ãáõ­ÕÇ« á­ñÁ
ϳ­ñáÕ »Ýù í»­ñ³­Ñ»­ï³·­Í»É£ ø³­ÝÇ áñ Ãáõۭɳïñ­í³Í ÙÛáõë ÇÝù­
ݳë­å³­ÝáõíÛáõÝ­Ý»­ñÁ ã¿ÇÝ Ý»­ñ³­éáõ٠ϳ½­Ù³­íáñ­Ù³Ý ³Ûë ï»­ë³­
ñ³­ÝÁ« ³­å³ ¹ñ³Ýù Ùáõïù ã¿ÇÝ ·áñ­Í»É á°ã §³ñ­Ë³­ÛÇϦ ³­ÏáõÝ­ùǪ
§¸­Ñ³ñ­Ù³­ß³ëï­ñ³­ÛǦ« ³­í³Ý­¹áõÛ­ÃÇ ·³­Õ³­÷³­ñ³­µ³­Ý³­Ï³Ý
Ïéí³­¹³ß­ïÁ« á°ã­ ¿É Íǭ볭ϳñ­·Çª áñ­å»ë ѳݭó³Ý­ùÇ« í»­ñ³­Ý»ñ·ñ­
ٳݪ µñǭﳭݳ­Ï³Ý í»­ñ³ó­Ù³Ý ï»­ë³­ñ³­ÝÁ£ ØÇ³Ï ³Û­É³­Ï»ñ­åáõ­
ÙÁ ë³ï­Û³·­ñ³­Ñ³­ÛÇ (satyāgraha) ϳ٠ѳ­ó³­¹áõ­ÉǪ áñ­å»ë ¹Ç­Ù³¹­
ñáõÃ­Û³Ý ·³­Õ³­÷³­ñÇ« س­Ñ³Ã­Ù³ ¶³Ý­¹ÇÇ í»­ñ³­Ý»ñ·­ñáõÙÝ ¿ñ£
²Ûë­ï»Õ ã»Ù Ëá­ñ³­Ý³­Éáõ ³Û¹ ߻߭ﳭÏÇ ÷á­÷á­ËáõÃ­Û³Ý Ù³Ý­ñ³­
Ù³ë­Ý»­ñÇ Ù»ç£ ØdzÛÝ ÏÑñ³­íÇ­ñ»Ù Áݭûñ­óá­ÕÇÝ ¹Ç­ï³ñ­Ï»­Éáõ ³Û­ñáõ
½á­Ñ³­µ»­ñáõÃ­Û³Ý áõ ·³Ý­¹Ç³­Ï³Ý ¹Ç­Ù³¹­ñáõÃ­Û³Ý ³áõ­ñ³­Ý»­ñÁ ÙǨ­
ÝáõÛÝ á­ñá­ß³¹ñ­Ù³Ý ë³Ñ­Ù³Ý­Ý»­ñáõÙ£ ê
­ ³ï­Û³·­ñ³­Ñ³­ÛÇ ¨ ë³­ïÇÇ
³ñ­Ù³ï­Ý»­ñÁ ÝáõÛÝÝ »Ý£
äáõ­ñ³­Ý³­Ï³Ý ¹³­ñ³ßñ­ç³­ÝÇ ëϽµÝ³­íá­ñáõ­ÙÇó (Ùá­ï³­íá­ñ³­

å³ï­Ù³­Ï³Ý Åá­Õáíñ­¹³·­ñáõíÛáõÝ­Ý»­ñÇ ÏÇ­ñ³é­Ù³Ý Ù³­ëÇÝ §­Î³Û­ë»­ñ³­å³ß­ïáõí۳Ý

·»­ñá­ñá­ß³¹­ñáõÙ­Ý»ñ© ­¸»Û­íǹ úù­Ã»ñ­Éá­ÝÇÝ ¨ ­êÇñ­Ùáõ­ñÇ ­è³­ÝÇݦ (''Overdeterminations
of Imperialism£ David Ochterlony and the Ranee of Sirmoor") ½»­ÏáõÛ­óáõÙ« Ý»ñ­Ï³­Û³ó­
í³Í 1984 Ãí³­Ï³­ÝÇ Ñáõ­ÉÇ­ëÇÝ ¾ë­ë»ù­ëÇ Ñ³­Ù³É­ë³­ñ³­Ýáõ٠ϳ­Û³­ó³Í §¶­ñ³­Ï³­Ýáõí۳Ý
ѳ­ë³­ñ³­Ï³­·Ç­ïáõíÛáõ­ÝÁ¦ ·Ç­ï³­Åá­Õá­íáõÙ£

180
 βðà±Ô ¾ ºÜ²¸²êÀ ÊàêºÈ

å»ë 400-³­Ï³Ý­Ý»­ñÇó) Ç í»ñ áõë­Û³É µñ³Ñ­ÙÇÝ­Ý»­ñÁ µ³­Ý³­íÇ­×áõÙ

¿ÇÝ« û ³ñ¹­Ûáù« Áëï áõë­ÙáõÝ­ùÇ« ë³­ïÇÝ Ï³­ñáÕ ¿ ÙïÝ»É ëáõñµ
í³Û­ñ»­ñáõÙ Ãáõۭɳïñ­í³Í ÇÝù­Ý³ë­å³­ÝáõíÛáõÝ­Ý»­ñÇ ß³ñ­ùÁ£ (²Ûë
µ³­Ý³­í»­×Á ß³­ñáõ­Ý³Ï­íáõÙ ¿ ó³Û­ëûñ ³­Ï³­¹»­Ùdz­Ï³Ý Ù³­Ï³ñ­
¹³­Ïáí)£ ºñ­µ»ÙÝ Ñ³ñ­ó³­Ï³­ÝÇ ï³Ï ¿ñ ¹ñíáõÙ ³Ûë åñ³Ï­ïǭϳ­
ÛÇ Ï³ë­ï³­Û³­Ï³Ý ͳ­·áõ­ÙÁ£ 곭ϳÛÝ ·ñ»­Ã» »ñ­µ»ù ã¿ñ íǭ׳ñÏ­
íáõÙ ³Û­ñÇ­Ý»­ñÇ Ñ³­Ù³ñ ³ÛÝ Áݹ­Ñ³­Ýáõñ û­ñ»Ý­ùÁ« áñ Ýñ³Ýù å»ïù
¿ å³Ñ­å³­Ý»Ý µñ³Ñ­Ù³­ã³ñ­Û³­ÛÇ (brahmacarya) ϳ­ÝáÝ­Ý»­ñÁ£
´­ñ³Ñ­Ù³­ã³ñ­Û³Ý áñ­å»ë Ù³ù­ñ³­µ³­ñá­ÛáõíÛáõÝ Ã³ñ·­Ù³­Ý»­ÉÁ µ³­
í³­ñ³ñ ã¿£ ä»ïù ¿ ÁÝ­¹áõ­Ý»É« áñ ÑÇÝ­¹á­õ³­Ï³Ý (ϳ٠µñ³Ñ­Ù³­Ý³­
ϳÝ) ϳñ­·³­íá­ñÇã Ñá­·»­Ï»Ý­ë³·­ñáõÃ­Û³Ý Ù³ñ­¹áõ ãáñë ï³­ñÇù­Ý»­
ñÇó µñ³Ñ­Ù³­ã³ñ­Û³Ý ³­Ùáõë­ÝáõÃ­Û³Ý ³½­·³Ï­ó³­Ï³Ý Ý»ñ·ñ­Ù³­ÝÁ
ݳ­Ëáñ­¹áÕ Ñ³­ë³­ñ³­Ï³­Ï³Ý åñ³Ï­ïÇ­Ï³Ý ¿£ ²Û­ñdz­ó³Í ϳÙ
³­Ùáõë­Ý³­ó³Í ïÕ³­Ù³ñ­¹Á í³­Ý³å­ñ³ë­Ã³­ÛÇ (vānaprastha« ³Ý­ï³­
é³­ÛÇÝ Ï۳ݭùÇ) ÙÇ­çáí ³ë­ïǭ׳­Ý³­µ³ñ ³Ýó­ÝáõÙ ¿ ¹»­åÇ Ñ³­ëáõÝ
Ù³ù­ñ³­µ³­ñá­ÛáõÃ­Û³Ý ¨ ë³ÙÝ­Û³­ë³­ÛÇ (samnyāsa« ³­Ù»Ý ÇÝ­ãÇó
Ññ³­Å³ñ­Ù³Ý) ÷áõÉ£30 ÎÇ­ÝÁª áñ­å»ë ½áõ­·ÁÝ­Ï»ñ« ³Ý­÷á­Ë³­ñÇ­Ý»­ÉÇ
¿ ·³ñ­Ñ³ëí۳­ÛÇ (gārhasthya) ϳ٠ïݳ­
ÛÇÝ ïÝï»­
ëáõí
Û³Ý Ñ³­
Ù³ñ ¨ ϳ­ñáÕ ¿ ÁÝ­Ï»­ñ³Ï­ó»É Çñ ³­Ùáõë­ÝáõÝ ³Ý­ï³­é³­ÛÇÝ Ï۳ݭ
ùáõÙ£ (­Ð³­Ù³­Ó³ÛÝ µñ³Ñ­Ù³­Ý³­Ï³Ý å³ï­·³­ÙÇ) ݳ ãå»ïù ¿ ÙïÝÇ
ë³ÙÝ­Û³­ë³­ÛÇ (samnyāsa) ϳ٠³ë­Ï»­ïáõÃ­Û³Ý í»ñ­çÇÝ Ù³ù­ñ³­µ³­
ñá­ÛáõÃ­Û³Ý ÷áõ­ÉÁ£ ÎÇ­ÝÁª áñ­å»ë ³Û­ñÇ« ëáõñµ áõë­ÙáõÝ­ùÇ Áݹ­Ñ³­Ýáõñ
û­ñ»Ý­ùÇ Ñ³­Ù³­Ó³ÛÝ« å»ïù ¿ Ñ»­ï Áݭó­Ý³ ¹»­åÇ ÙÇ Ý³Ë­Ý³­
ϳ­ÝáõíÛáõݪ ÷á­Ë³­Ï»ñå­í³Í ³Ý­ß³ñ­Åáõí۳ݣ ²Ûë û­ñ»Ý­ùÇÝ Í³­
é³­ÛáÕ Ñ³ë­ï³­ïáõ­Ã»­Ý³­Ï³Ý ã³­ñÇù­Ý»­ñÁ ѳݭñ³­Ñ³Ûï »Ý£ Ø»Ýù
¹Ç­ï³ñ­ÏáõÙ »Ýù ¹ñ³ ³Ý­Ñ³­Ù³­ã³÷ ѻﭨ³Ý­ùÁ 뻭鳭ϳ­Ý³ó­í³Í
ëáõµ­Û»Ï­ïÇ ·³­Õ³­÷³­ñ³­µ³­Ý³­Ï³Ý ϳ½­Ù³­íáñ­Ù³Ý íñ³£ ²Ûë­åÇ­
ëáí« ß³ï ³­í»­ÉÇ Ù»Í Ýß³­Ý³­ÏáõíÛáõÝ áõ­ÝÇ ³ÛÝ« áñ ³Û­ñÇ­Ý»­ñÇ ³Ûë
áã-µ³­ó³­éÇÏ ×³­Ï³­ï³·­ñÇ ßáõñç ãϳñ µ³­Ý³­í»× á°ã ÑÇÝ­¹áõ­Ý»­ñÇ

30© ²Ûë­ï»Õ ³­í»­ÉÇ ßáõï Ëá­ëáõÙ »Ýù µñ³Ñ­ÙÇ­ÝáõÃ­Û³Ý Ï³ñ­·³­íá­ñÇã Ýáñ­Ù»­ñÇ Ù³­
ëÇÝ« ù³Ý՝ Ç­ñ³­Ï³­Ýáõí۳ݫ §ÇÝã­å»ë áñ ¿ñ¦£ ­î»°ë ­èá­µ»ñï ­ÈÇÝ­·³Ã« §Ðݹ­Ï³ë­ï³­ÝÇ
¹³­ë³­Ï³Ý û­ñ»Ý­ùÁ¦ (Robert Lingat« The Classical Law of India« trans© J©D©M© Derrett«
Berkeley£ Univ© of California Press« 1973)« 46£

181
ßñç³­ÝáõÙ« á°ã­ ¿É ÑÇÝ­¹áõ­Ý»­ñÇ áõ µñǭﳭݳ­óÇ­Ý»­ñÇ ÙÇ稫 ù³Ý ³ÛÝ«
áñ ÇÝù­Ý³Ññ­Ïǽ­Ù³Ý µ³­ó³­éÇÏ Ï³ñ­·³¹­ñáõÃ­Û³Ý ßáõñç ³Ï­ïÇ­íá­
ñ»Ý íǭ׳­µ³­ÝáõÙ ¿ÇÝ£31 ²Ûë­ï»Õ (ë»­é³­å»ë) »Ý­Ã³­¹³ë ëáõµ­Û»Ï­ïÇ
í»­ñ³­Ï³Ý·­Ýáõ­ÙÁ Ù»Ï ³Ý­·³Ù ¨ë­ Ç Ñ³Ûï ¿ ·³­ÉÇë áñ­å»ë Ïáñë­í³Í
ϳ٠·»­ñá­ñá­ß³¹ñ­í³Í£
ƭѳñ­Ï»« ÉÇá­íÇÝ ³ÏݭѳÛï ¿« áñ ëáõµ­Û»Ï­ïÇ Ï³ñ­·³­íǭ׳­ÏáõÙ
³Ûë Ç­ñ³­í³­Ï³­Ýá­ñ»Ý Íñ³·ñ­í³Í ѳ­ïáõÏ ³Ý­Ñ³­Ù³­ã³­÷áõíÛáõ­ÝÁ«
á­ñÁ ÷³ë­ïá­ñ»Ý ë³Ñ­Ù³­ÝáõÙ ¿ ÏÝá­çÁ áñ­å»ë Ù»Ï ³­Ùáõë­Ýáõ ûµ­Û»Ïï«
·áñ­ÍáõÙ ¿ Ç ß³Ñ ïÕ³­Ù³ñ­¹áõ Ç­ñ³­í³­Ï³­Ýá­ñ»Ý ѳ­Ù³­ã³÷ ëáõµ­
Û»Ïï-ϳñ­·³­íǭ׳­ÏÇ£ ²Û­ñáõ ÇÝù­Ý³Ññ­ÏÇ­½áõÙÝ ³Ûë­åÇ­ëÇ Áݭûñó­
Ù³Ý Ù»ç ³­í»­ÉÇ ßáõï ¹³é­ÝáõÙ ¿ Áݹ­Ñ³­Ýáõñ û­ñ»Ý­ùÇ Í³Û­ñ³­Ñ»Õ
¹»å­ùÁ« ù³Ý ûª µ³­ó³­éáõíÛáõ­ÝÁ£ àõë­ïÇ« ½³ñ­Ù³­Ý³­ÉÇ ã¿ Ï³ñ­¹³É
ë³­ïÇÇ Ñ³­Ù³ñ Ñ»ï¨­Û³É »ñϭݳ­ÛÇÝ å³ñ·­¨Ç Ù³­ëÇÝ« áñ­ï»Õ Ù»Ý
ÙÇ³Ï ïÇ­ñáç ûµ­Û»Ï­ïÁ ÉÇ­Ý»­Éáõ á­ñ³ÏÝ Áݹ·Í­íáõÙ ¿ Ùñó³Ï­óáõí
Û³Ùµª Ç­·³­Ï³Ý ë»­éÇ ³ÛÉ Ý»ñ­Ï³­Û³­óáõ­óÇã­Ý»­ñǪ ³ÛÝ ëù³Ý­ã»­ÉÇ »ñÏ­
ݳ­ÛÇÝ å³­ñáõ­ÑÇ­Ý»­ñÇ« ϳ­Ý³­óÇ ·»­Õ»ó­ÏáõÃ­Û³Ý áõ ³­ñ³­Ï³Ý ë»­éÇ
ѳ­×áõÛ­ùÇ Ï³­ï³­ñ»­É³­ïÇ­å»­ñÇ Ñ»ï« áí­ù»ñ »ñ­·áõÙ »Ý Ýñ³ ·áí­ùÁ©
§ºñÏÝ­ùáõÙ ÉÇ­Ý»­Éáí ÙdzÛÝ ÝíÇñ­í³Í Çñ ³­Ùáõë­ÝáõÝ[« ¨] ·á­í³­µ³Ý­
í³Í ³å­ë³­ñ³­Ý»­ñÇ (apsarās) [»ñϭݳ­ÛÇÝ å³­ñáõ­ÑÇ­Ý»­ñÇ] ËÙµ»­ñÇ
ÏáÕ­ÙÇóª ݳ ½í³ñ­×³­ÝáõÙ ¿ Çñ ³­Ùáõë­Ýáõ Ñ»ï ³ÛÝ­ù³Ý ų­Ù³­Ý³Ï«
áñ­ù³Ý Çß­ËáõÙ »Ý ï³ëÝ­ãáñë Æݹ­ñ³­Ý»ñ¦ (¸ä II©2« 631)£
έÝáç ³­½³ï ϳÙùÝ ÇÝù­Ý³Ññ­Ïǽ­Ù³Ý Ù»ç ï»­Õ³­Ï³­Û»­Éáõ
Ëá­ñÁ Ñ»·­Ý³Ý­ùÁ Ù»Ï ³Ý­·³Ù ¨ë µ³­ó³­Ñ³Ûï­íáõÙ ¿ í»­ñÁ Ýßí³Í
ѳï­í³ÍÝ áõ­Õ»Ï­óáÕ »ñÏ­ïá­ÕáõÙ© §­ø³­ÝÇ ¹»é ÏÇ­ÝÁ [áñ­å»ë ½áõ­
·ÁÝ­Ï»ñª stri] Ç­ñ»Ý ãÇ ³Û­ñáõ٠˳­ñáõÛ­ÏÇ íñ³ Çñ ³­Ùáõë­Ýáõ ٳѭ
í³Ý ³­éÇ­Ãáí[«] ݳ ãÇ ³­½³­ï³·ñ­íáõÙ [mucyate] Çñ Ç­·³­Ï³Ý

31© ­Â»° ³Û­ñáõ í»­ñ³­Ùáõë­ÝáõÃ­Û³Ý Ùݳ­óáõ­Ï³­ÛÇÝ Ñݳ­ñ³­íá­ñáõíÛáõ­ÝÁ ­ÐÇÝ Ðݹ­Ï³ë­

ï³­ÝáõÙ« ¨ ­Ã»° ³Û­ñáõ í»­ñ³­Ùáõë­ÝáõÃ­Û³Ý Ç­ñ³­í³­Ï³Ý ѳë­ï³­ïáõíÛáõ­ÝÁ 1856 Ãí³­Ï³­
ÝÇÝ ïÕ³­Ù³ñ¹­Ï³Ýó ÙÇç¨ ·áñ­Í³ñù­Ý»ñ ¿ÇÝ£ ²Û­ñáõ í»­ñ³­Ùáõë­ÝáõíÛáõÝÝ ³­é³­í»­É³­å»ë
µ³­ó³­éáõíÛáõÝ ¿ñ« ѳ­í³­Ý³­µ³ñ« á­ñáí­Ñ»ï¨ ³ÛÝ ëáõµ­Û»Ï­ïÇ Ï³½­Ù³­íáñ­Ù³Ý Íñ³­·Ç­
ñÁ ÃáÕ­ÝáõÙ ¿ñ ³Ý­Ó»éÝÙ­Ë»­ÉÇ£ ²Û­ñáõ í»­ñ³­Ùáõë­ÝáõÃ­Û³Ý áÕç §³­í³Ý­¹³­Ï³Ý ·Ç­ï»­
ÉÇ­ùáõÙ¦« Ç­ñ»Ýó µ³­ñ»­÷á­ËÇã ËÇ­½³­ËáõÃ­Û³Ý ¨­ ³ÝÓ­Ýáõ­ñ³­óáõÃ­Û³Ý Ñ³­Ù³ñ ÑáñÝ áõ
³­Ùáõë­ÝáõÝ »Ý áÕ­çáõ­ÝáõÙ£

182
 βðà±Ô ¾ ºÜ²¸²êÀ ÊàêºÈ

Ù³ñÙ­ÝÇó [strisarīr« ³Û­ëÇÝùݪ ÍÝáõݹ­Ý»­ñÇ ßñç³­÷áõ­ÉáõÙ]¦£ ²Ý­·³Ù

»­Ã» Áݹ­Ñ³­Ýáõñ ëϽµáõÝ­ùÇó »É­Ý»­Éáí ³ÛÝ ·áñ­ÍÇ ¿ ¹ÝáõÙ ³Ý­Ñ³­
ï³­Ï³Ý ·áñ­Íáñ­¹áõíÛáõ­ÝÇó ³­Ù»­Ý³³ÝÝ­Ï³ï ³­½³­ï³·­ñáõ­ÙÁ«
ÏÝá­çÁ Ãáõۭɳïñ­í³Í ³­é³Ýӭݳ­Ñ³­ïáõÏ ÇÝù­Ý³ë­å³­ÝáõíÛáõÝÝ Çñ
·³­Õ³­÷³­ñ³­µ³­Ý³­Ï³Ý áõ­ÅÁ ëï³­ÝáõÙ ¿ ³Ý­Ñ³­ï³­Ï³Ý ·áñ­Íáñ­
¹áõíÛáõ­ÝÁ Ýáõۭݳó­Ý»­Éáí í»­ñ³Ýӭݳ­Ï³­ÝÇ Ñ»ïª ëå³­ÝÇ°ñ­ ÇÝù¹
ù»½ ³­Ùáõë­Ýáõ¹ ¹Ç³­Ïǽ­Ù³Ý ˳­ñáõÛ­ÏáõÙ ÑÇ­Ù³« ¨ ϳ­ñáÕ »ë ëå³­
Ý»É Ç­·³­Ï³Ý Ù³ñ­ÙÇݹ ÍÝÝ¹Û³Ý áÕç ßñç³­÷áõ­ÉáõÙ£
ä³­ñ³­¹áù­ëÇ Ñ»­ï³­·³ ßñç³­¹³ñ­ÓáõÙ ³­½³ï ϳ٭ùÇ
³Ûë ߻߭ﳹ­ñáõ­ÙÁ ѳë­ï³­ïáõÙ ¿ Ç­·³­Ï³Ý Ù³ñ­ÙÇÝ Ïñ»­Éáõ
³­é³Ýӭݳ­Ñ³­ïáõÏ ï³­ñ³­µ³Ë­ïáõíÛáõ­ÝÁ£ ²ÏݭѳÛï ¿« áñ Ç­ñ³­Ï³­
ÝáõÙ ³Ûñ­íáÕ »ë-Ç Ñ³­Ù³ñ ÏÇ­ñ³é­íáõÙ ¿ á­·ÇÝ ³­Ù»­Ý³í­ë»Ù Ó¨áí
Ç­Ù³ë­ï³­íá­ñáÕ ïÇ­å³­Ï³Ý µ³­éÁª ³ï­Ù³Ý (ātman)« ÙÇÝã­¹»é
§³­½³­ï³·­ñ»É¦ µ³­ÛÁ« á­ñÁ û¨ ³­Ù»­Ý³í­ë»Ù ³­éáõ­Ùáí í»ñó­í³Í
÷ñÏáõíÛáõÝ Ýß³­Ý³­íá­ñáÕ µ³­éÇ ³ñ­Ù³ïÝ ¿ (muc → moksha)«
·ñí³Í ¿ Ïñ³­íá­ñ³­Ï³Ý ë»­éáí (mocyate)« ¨ µ³­éÁ« á­ñÁ Ýß³­Ý³­
íá­ñáõÙ ¿ ³ÛÝ« ÇÝã ã»­Õ³ñÏ­íáõÙ ¿ ÍÝÝ¹Û³Ý ßñç³­÷áõ­ÉáõÙ« Ù³ñÙ­ÝÇ
ѳ­Ù³ñ ·áñ­Í³Í­íáÕ ³­éû­ñ»³­Ï³Ý µ³éÝ ¿£ ²Ûë­å»ë ϳ½­Ù³­íáñ­
í³Í ·³­Õ³­÷³­ñ³­µ³­Ý³­Ï³Ý áõ­Õ»ñÓÝ ÇÝùÝ Ç­ñ»Ý ³ñ­Ó³­Ý³·­ñáõÙ ¿
ùë³­Ý»­ñáñ¹ ¹³­ñÇ µ³ñ­Û³­ó³­Ï³Ù ïÕ³­Ù³ñ¹ å³ï­Ù³­µ³­ÝÇ Ñdzó­
ÙáõÝ­ùáõÙ© §­Ð³Õ­Ã³­Ý³­Ï³Í ٳѭٻ­¹³­Ï³Ý­Ý»­ñÇ Ó»é­ùáõÙ ³­Ý³­ë»­ÉÇ
í³Û­ñ³­·áõíÛáõÝ­Ý»­ñÇó ÷ñÏí»­Éáõ ѳ­Ù³ñ âÇ­ïá­ñÇ ¨­ ³ÛÉ ù³­Õ³ù­Ý»­
ñÇ é³ç­åáõï ϳ­Ý³Ýó ϳ­ï³­ñ³Í çá­Ñ³­ñÁ (jauhar) [ï»ë ëïáñ¨]
ã³­÷³­½³Ýó ѳÛï­ÝÇ ¿« áñ »ñ­Ï³ñ áõ­ß³¹­ñáõíÛáõÝ å³­Ñ³Ý­çǦ (¸ä
II©2« 629)£
»¨« ݳ˪ çá­Ñ³­ñÁª å³­ï»­ñ³½­ÙÇó ³Û­ñdz­ó³Í ϳ٠³Û­ñdz­
ݳ­Éáõ ß»­ÙÇÝ Ï³Ý·­Ý³Í ³½Ý­í³­½³ñÙ é³ç­åáõï ϳ­Ý³Ýó ËÙµ³­
ÛÇÝ ÇÝù­Ý³Ññ­ÏÇ­½áõ­ÙÁ« ËÇëï ³­ë³Í« ë³­ïÇÇ ³­ñ³ñù ã¿« ¨ Ñ»­ï᪠»ë
ã¿Ç ó³Ý­Ï³­Ý³ Ëá­ë»É ѳ­ÝáõÝ Ýí³­×áÕª §Ù³Ñ­Ù»­¹³­Ï³Ý­Ý»­ñǦ ϳÙ
³Û­Éáó (³­ñ³­Ï³Ý) µ³­Ý³­ÏÇ Ãáõۭɳïñ­í³Í ë»­é³­Ï³Ý µéÝáõí۳ݫ
볭ϳÛÝ ãÇ Ï³­ñ»­ÉÇ ÅËï»É« áñ µéݳ­µ³­ñáõíÛáõ­ÝÇó ÷ñÏí»­Éáõ ѳ­
Ù³ñ ÏÝáç ÇÝù­Ý³Ññ­ÏÇ­½áõ­ÙÁ û­ñǭݳ­Ï³­Ý³ó­ÝáõÙ ¿ µéݳ­µ³­ñáõíÛáõ­
ÝÁ áñ­å»ë §µÝ³­Ï³Ý¦ »ñ­¨áõÛà ¨­ »ñ­Ï³­ñ³­Å³Ù­Ï»ï ³­éáõ­Ùáí ·áñ­

183
ÍáõÙ ¿ Ç ß³Ñ ÏÝáç ë»­é³­Ï³Ý ûñ­·³­ÝÇ Ûáõ­ñû­ñÇ­Ý³Ï ïÇ­ñ³ó­Ù³Ý£
Ü­í³­×áÕ­Ý»­ñÇ ÏáÕ­ÙÇó Ç­ñ³­Ï³­Ý³ó­ñ³Í ËÙµ³­ÛÇÝ µéݳ­µ³­ñáõíÛáõ­
ÝÁ ï³­ñ³Í­ùÇ Ó»éù­µ»ñ­Ù³Ý ÙÇ ÷á­Ë³Ý­í³­Ý³­Ï³Ý ïá­Ý³­Ï³­ï³­
ñáõíÛáõÝ ¿£ ÆÝã­å»ë áñ ã¿ñ Ëݹñ³­Ï³­Ý³ó­í»É ³Û­ñÇ­Ý»­ñÇ Ñ³­Ù³ñ
§Áݹ­Ñ³­Ýáõñ¦ û­ñ»Ý­ùÁ« ÝáõÛÝ Ï»ñå ³Ûë Ç­·³­Ï³Ý §Ñ»­ñá­ëáõí۳ݦ
³­ñ³ñ­ùÁ ß³­ñáõ­Ý³­ÏáõÙ ¿ »­ñ»­Ë³­Ý»­ñÇÝ å³ïÙ­íáÕ Ñ³Û­ñ»­Ý³­ëÇ­
ñ³­Ï³Ý å³ï­ÙáõíÛáõÝ­Ý»­ñÇ Ù³ë ϳ½­Ù»Éª ³Û¹­åÇ­ëáí ·áñ­Í»­Éáí
·³­Õ³­÷³­ñ³­µ³­Ý³­Ï³Ý í»­ñ³ñ­ï³¹­ñáõÃ­Û³Ý ³­Ù»­Ý³­Ã»ñ­Ñ³ë Ù³­
ϳñ­¹³­ÏáõÙ£ ²ÛÝ Ý³¨ Ñëϳ­Û³­Ï³Ý ¹»ñ ¿ áõ­Ý»­ó»É ÑÇÝ­¹á­õ³­Ï³Ý ѳ­
Ù³ÛÝ­ù³Û­ÝáõÃ­Û³Ý Ë³­Õ³ñÏ­Ù³Ý Ù»ç áñ­å»ë ÙÇ ·»­ñá­ñá­ß³¹ñ­í³Í
Ýß³­Ý³­ÏÇ㣠Ødz­Å³­Ù³­Ý³Ï 뻭鳭ϳ­Ý³ó­í³Í §ëáõµ­Û»Ï­ïǦ ϳ½­
Ù³­íáñ­Ù³Ý ³­í»­ÉÇ É³ÛÝ Ñ³ñ­óÁ ùá­Õ³ñÏ­í³Í ¿ ë³­ïÇÇ ï»­ë³­Ý»­ÉÇ
µéÝáõíÛáõÝÝ ³­é³ç­Ý³­ÛÇÝ åÉ³Ý ÙÕ»­Éáí£ àõë­ïǪ ÏñÏݻ٩ (ë»­é³­
ϳ­Ýá­ñ»Ý) »Ý­Ã³­¹³ë ëáõµ­Û»Ï­ïÇ í»­ñ³­Ï³Ý·Ý­Ù³Ý ³ß­Ë³­ï³Ý­ùÁ
§³ñ­Ë³­ÛÇϦ ³­ÏáõÝ­ùáõÙ Ïáñë­í³Í ¿ §Ñ³ë­ï³­ïáõ­Ã»­Ý³­Ï³Ý ï»ùë­
ï³Û­Ýáõí۳ݦ Ù»ç£
Æ­ñáù« ÇÝã­å»ë í»­ñÁ Ýᯐ »Ù« »ñµ Ç­ñ³­í³­Ï³Ý ëáõµ­Û»Ï­ïǪ
áñ­å»ë Ù³ë­Ý³­íáñ ë»­÷³­Ï³­ÝáõíÛáõÝ áõ­Ý»­óá­ÕÇ« ϳñ­·³­íǭ׳­
ÏÁ ϳ­ñáÕ ¿ñ ų­Ù³­Ý³­Ï³­íá­ñ³­å»ë ßÝáñÑ­í»É Ç­·³­Ï³Ý Ç­ñ³­í³­
ѳ­çáñ­¹ÇÝ« ³Û­ñÇ­Ý»­ñÇ ÇÝù­Ý³Ññ­Ïǽ­Ù³Ý åñ³Ï­ïÇ­Ï³Ý Ëëïá­ñ»Ý
å³ñ­ï³¹ñ­íáõÙ ¿ñ£ è³­Õáõ­Ý³Ý­¹³­Ý³Ýª áõß ï³ëÝ­ÑÇÝ·-ï³ëÝ­
í»­ó»­ñáñ¹ ¹³­ñ»­ñÇ Ç­ñ³­í³­·»­ïÁ« á­ñÇ Ù»Ï­Ý³­µ³­ÝáõíÛáõÝ­Ý»­ñÁ
å»ïù ¿ áñ ³­Ù»­Ý³­Ù»Í Ñ»­Õǭݳ­ÏáõíÛáõ­ÝÁ ѳ­Õáñ­¹»ÇÝ ³Ûë­åÇ­ëÇ
å³ñ­ï³¹­ñ³Ý­ùÇÝ« Çñ ѳ­Ù³ñ »­É³­Ï»­ï³­ÛÇÝ ï»ùëï ¿ ÁÝ­¹áõ­ÝáõÙ
§­èÇ·­í»­¹³­ÛÇó¦ ÙÇ Ñ»­ï³ùñù­ñ³­Ï³Ý ѳï­í³Íª ëáõñµ ÑÇÝ­¹á­õ³­
Ï³Ý ï»ùë­ï»­ñÇó ³­Ù»­Ý³­ÑÇ­ÝÁª §Þ­ñáõ­ïÇ­Ý»­ñÇó¦ ³­é³­çÇ­ÝÁ£ ²Û¹­
åÇ­ëáí ݳ ѻﭨáõÙ ¿ ÙÇ Ñݳ­Ù»­ÝÇ ³­í³Ý­¹áõÛ­ÃǪ Ãáõۭɳï­ñáõí۳Ý
Ñ»Ýó µáõÝ ï»­ÕáõÙ ÑÇ­ß³­ï³­Ï»­Éáí ÙÇ ï³­ñû­ñÇ­Ý³Ï áõ ó­÷³Ý­óÇÏ
û­ñÁݭûñ­óáõÙ£ ²­Ñ³ ³ÛÝ »ñÏ­ïá­ÕÁ« áñÝ áõñ­í³·­ÍáõÙ ¿ ѳݭ·áõó­Û³É­
Ý»­ñÇ Ñ³­Ù³ñ Í»­ë»­ñáõ٠ݳ­Ë³­ï»ë­í³Í ù³Û­É»­ñÁ£ ÜáõÛ­ÝÇëÏ å³ñ½
Áݭûñó­Ù³Ùµ ѳë­Ï³­Ý³­ÉÇ ¿« áñ ³ÛÝ §Ñ³ë­ó»³·ñ­í³Í ã¿ Áݹ­Ñ³Ý­
ñ³­å»ë ³Û­ñÇ­Ý»­ñÇÝ« ³ÛÉ ÙdzÛÝ Ù³­Ñ³­ó³Í ïÕ³­Ù³ñ­¹áõ ïݳ­
ÛÇÝ ïÝï»­ëáõÃ­Û³Ý ³½Ý­í³­½³ñÙ ïÇϭݳÝó« á­ñáÝó ³­Ùáõ­ëÇÝ­Ý»­ñÁ

184
 βðà±Ô ¾ ºÜ²¸²êÀ ÊàêºÈ

ϻݭ¹³­ÝÇ ¿Çݦ£ àõ­ñ»ÙÝ ÇÝ­ãá±õ ¿ñ ³ÛÝ ÁÝ­¹áõÝ­íáõÙ áñ­å»ë Ñ»­ÕÇ­

ݳ­Ï³­íáñ ٻϭݳ­µ³­ÝáõíÛáõÝ£ 곪 ѳݭ·áõó­Û³É ³­Ùáõë­Ýáõ ãß»ßï­
í³Í ÷á­Ë³­ï»­Õáõ­ÙÁ ϻݭ¹³­ÝÇ ³­Ùáõë­Ýáí« ³ÛÉ Ï³ñ­·Ç ѳ­Ý»­ÉáõÏ ¿
³ñ­Ë³­ÛÇÏ ³­ÏáõÝ­ùáõÙ µá­Éáñ ³ÛÝ Ñ³­Ý»­ÉáõÏ­Ý»­ñÇó« á­ñáÝù ùÝݳñ­
ÏáõÙ ¿ÇÝù í»­ñÁ£ §­ÂáÕ ³Ûë ϳ­Ý³Ûù« á­ñáÝó ³­Ùáõ­ëÇÝ­Ý»ñÝ ³ñ­Å³­
ݳ­íáñ »Ý ¨ ϻݭ¹³­ÝÇ« ÙïÝ»Ý ïáõݪ ³ñ­¹³ñ ÛáõÕÝ ³ã­ù»­ñáõÙ£ ÂáÕ
³Ûë ѳñë­Ý»ñÝ ³­é³­çÇ­ÝÁ áïù ¹Ý»Ý ïáõݪ ³­Ý³ñ­óáõÝù« ³­éáÕç ¨
½³ñ­¹³ñ­í³Í¦ (¸ä II©2« 634)£ ´³Ûó ³Ûë µ³Ë­ïá­
ñáß ÷á­
˳­
ï»­
ÕáõÙÝ ³Ûë­ï»Õ ÙÇ³Ï §ë˳­ÉÁ¦ ã¿£ л­Õǭݳ­ÏáõíÛáõ­ÝÁ ï»­Õ³­Ï³Û­
í³Í ¿ ÙÇ íÇ­×»­ÉÇ Ñ³ï­í³­ÍáõÙ ¨­ ³Û­ÉÁݭûñó­Ù³Ý Ù»ç£ ºñÏ­ñáñ¹
ïá­ÕÇ ëϽµáõÙ« áñ í»­ñÁ óñ·­Ù³Ý­í³Í ¿ª §­ÂáÕ ³Ûë ѳñë­Ý»ñÝ
³­é³­çÇ­ÝÁ áïù ¹Ý»Ý ïáõݦ« §³­é³­çÇ­ÝÁ¦ µ³­éÇ Ñ³­Ù³ñ ·áñ­
ͳͭí³Í ¿ §³·­ñ»¦ µ³­éÁ (अग्र«े agré)£ àٳݭù ³Û­Ý ϳñ­¹³ó»É­ »Ý
áñå»ë­§³·Ý»¦­Ï³Ù §û° Ïñ³Ï¦ (अग्नि« agné)£ ê³Ï³ÛÝ­« ÇÝãå»ë
ø³­Ý»Ý­ ¿­ å³ñ½³µ³Ýá­õÙ«­ §ÝáõÛÝÇëÏ ³­é³Ýó ³Ûë ÷á÷áËáõí۳ݫ
²å³ñ³ñÏ­³Ý ¨ áõñÇß­Ý»­ñÁ ë³ïÇÇ åñ­³ÏïÇÏ­³Û­Ç ѳٳñ ÑÇ­Ù-
ÝíáõÙ »Ý ³Ûë »ñÏïáÕÇ í­ñ³¦ (¸­ä IV©2« 199)£ ²Ñ³ ¨ë ÙÇ ßÕ³ñß
»Ýó¹³ë Ç·³Ï³Ý ëáõµÛ»ÏïÇ å³­
ïÙáõÃÛ³Ý ³Ï­
áõÝùÝ»ñÇó
Ù»ÏÇ ßáõ­ñç­£ ä³ïٳϭ³Ý­ »ñ³½³Ñ³­Ýáõ­ÃÛ­á±õÝ ¿« áñ Ù»ÏÁ å»ï­ù
¿ ϳï³ñÇ ³­ÛëåÇëÇ ÙÇ Ñ³­Ûï³ñ³ñáõÃ­Û³Ý ßáõñç© §àõëïÇ å»ï­
ù ¿ Áݹáõݻɭ« áñ ϳ°Ù һ鳷ñ­»ñÝ »Ý ³Õ׳ïí³Í­« ϳ°Ù è³Õáõ-
Ý­³Ý¹³Ý³Ý ¿ ³ÝÙ»Õ ë³­Ûóùáõ٠íáõÛÉ ïí»É¦ (¸ä II©2« 634)£ Æ
ѳí»ÉáõÙ­
ݪ ³ñÅ» Ýß»­
É« áñ µ³Ý³ëï»Õ­
Íá­
õÃÛ³Ý Ùݳó³Í Ù³­
ëÝ
³ÛñÇÝ­»ñ­Ç ѳٳñ ³Ý­ß³ñÅáõÃÛ³­Ý-Ù­»ç-µ­ñ³Ñٳ㭳ñ­Û³ÛÇ Áݹ­Ñ³-
Ýáõñ û­ñ»ÝùÇ Ù³ë­ÇÝ­¿« áñÇ å³ñ­³·­³ÛáõÙ ­ë³ïÇÝ µ³­ó³éáõÃÛá­õÝ
¿£ ²ÛÉ ³éáõÙáí­« µ³Ý³ëï»Õ­Íá­õÃÛ³Ý Ùݳó³Í Ù³­ëÁ ÝÇÛá·³ÛÇ­Ù³­
ëÇÝ ¿ª §Ù³Ñ³ó³Í ïÕ³Ù³ñ¹áõ­ï­
áÑÙÁ ß³­
ñáõݳϻÉá­
õ Ñ­
³Ù³ñ
Ýñ³ »Õµáñ ϳ­Ù ó³Ýϳó­³Í­ Ùáï ³½·³Ï³ÝÇ­ ³Ù­áõëÝáõÃÛá­õÝÁ­
Ýñ­³ ³Ûñ­áõ ѻ念32

32© ­êÁñ ­Øá­ÝÇ»ñ ­Øá­ÝÇ»ñ-à­õÇÉ­Û³Ùë« §­ê³ÝëÏ­ñÇï-³Ý·­É»­ñ»Ý µ³­é³­ñ³Ý¦« ï»°ë Sir

Monier Monier-Williams« Sanskrit-English Dictionary (Oxford£ Clarendon Press« 1899)«
552£ ­ä³ï­Ù³­µ³Ý­Ý»­ñÁ ѳ­×³Ë ³Ý­Ñ³Ý­¹áõñ­ÅáÕ »Ý« »ñµ ³ñ­¹Ç³­å³ßï­Ý»­ñÁ ÑÇÝ Ñ³Û­
ñÇ߭˳­ÝáõíÛáõÝ­Ý»­ñáõÙ ÷áñ­ÓáõÙ »Ý Ý»ñ­Ùáõ­Í»É §ý»­ÙÇ­ÝÇë­ï³­ÛÇݦ ¹³­ïá­ÕáõíÛáõÝ­Ý»ñ£

185
 ºÃ» ä©ì­
© ø³Ý»Ý §¸Ñ³ñٳ߭
³ë­
ïñ³ÛǦ å³­
ïÙáõÃÛ³Ý Ñ»­
ÕÇݳÏáõíÛáõÝÝ ¿« ³å³ ¸©ü­© ØáõÉɳ­ÛÇ §Ð­Çݹáõ³Ï³­Ý û­ñ»ÝùÇ
ëϽ­µáõÝùÝ»ñÁ¦ ÑÇݹáõ³Ï³­Ý û­ñ»ÝùÇ ·á­ñÍÝ³Ï³Ý áõ­Õ»óáõÛóÝ­ ¿£
²Ûëï»Õ ÷á­ñÓáõÙ »Ýù ϳå³ù³Ý¹­»É ³Ûë å³ïÙ³Ï³Ý ï»ùëï»ñÇ
³­ÛÝ ïñ³Ù³µ³­Ýáõ­ÃÛ­áõÝÁ«­ á­ñÁ üñáÛ¹Ý ³Ýí³Ý»É ¿ §Ï³Ãë³ÛÇ
ï­ñ³Ù³µ³­Ýáõ­ÃÛ­áõݦ©­ ³ÛÝ« áñ ØáõÉɳ­ÛÇ ¹³­ë³·ÇñùÁ Ýá­õÛÝ
í×é³Ï³Ýá­õÃÛ­³Ùµ ÷³ëïáõÙ ¿­« áñ ùÝݳñÏíáÕ éÇ­·í»¹³Û³Ï³­Ý
»­ñÏïáÕÝ ³å³óáõÛ­ó ¿ñ« á­ñ §³ÛñÇÝ»ñÇ­ í»­ñ³ÙáõëÝá­õÃÛ­áõÝÁ ¨
³­ÙáõëݳÉáõÍ­áõÃÛáõÝÝ ÁݹáõÝíá­õÙ »Ý ÑÇÝ ï»ùëï»ñÇó áñáßÝ»ñ­
áõ­Ù¦£33
²Ûëï»Õ ³Ý­Ï³ñ»ÉÇ ¿­ã½³ñÙ³Ý³É §ÛáÝǦ (y­ōni) µ³éÇ ¹»ñ­áí­£
гٳﻭùëï­áõÙ« §³·ñ»¦ (a­gré« ³é³ç) ï­»ÕÇ Ù­³Ïµ³Û­Ç ÏáÕùÇÝ«
Ï­³ëϳͭ ã­Ç ϳñ­áÕ­ ÉÇݻɫ á­ñ ³ÛÝ §­Ý߳ݳÏáõÙ­ ¿¦ §µÝ³Ï³ï»ÕÇ­¦£
´³Ûó ³­
Ûë ÇÙ³ëï­
Á ãÇ Ñ»ñùáõÙ ¹­
ñ³ §ë»­
é³Ï³Ý ûñ­
·³ÝǦ
(Ñ­³í³Ý³­µ³ñ­ ¹­»é á㭠ѳïϳå»ë Ç·³Ï³Ý ë»é³Ï³Ý ûñ·³ÝÇ)
ݳËÝ³Ï³Ý ÇÙ³ëïÁ£­Æ­±Ýã ¿ Ý߳ݳÏáõÙ­³Ûñáõ ÇÝ­ùݳÑñÏǽٳÝ
ÁÝ­ïñáõÃÛ³Ý Ñ³­Ù³ñ áñå»ë Ñ­»ÕÇݳ­Ïáõ­ÃÛ­áõÝ Á­Ý¹áõÝ»É ÙÇ­
ѳïí³Í« á­ñÁ ÷³é³µ³Ýá­õÙ ¿ ½³ñ¹³ñí³Í­Ï­³Ý³Ýó­ÙáõïùÁ ÙÇ
µÝ­³Ï³ï»­ÕǪ­ ³­Ûë ³éÇÃá­í Ï­áãí³Í­ Ç­ñ ÛáÝÇ ³Ýí­³Ùµ« ³ÛÝå»ë« á­ñ
ѳٳﻭùëï­Çó ³Ý¹ÇÝ å³­ïÏ»ñÁ ·ñ»­Ã» ¹³­éÝáõÙ ¿ Ùáõïù ¹»åÇ
ù³Õ­³ù­³ódzϳݭ ³­ñï³¹ñáõÃÛá­õÝ Ï³Ù ÍÝáõݹ£ ä³ñ³¹á­ùë³­É
Ó­¨áí Ñ»­ßïáóÇ áõ Ïñ³ÏÇ å³ï­Ï»­ñ³ÛÇÝ Ù»­ñÓ³íáñáõíÛáõÝÁ ϳñ­

Æ­ñ³­Ï³Ý ѳñ­óÁ« ǭѳñ­Ï»« ³ÛÝ ¿« û ÇÝ­ãáõ ѳۭñÇ߭˳­Ý³­Ï³Ý ïÇ­ñ³­å»­ïáõí۳Ý

ϳ­éáõÛó­Ý»­ñÁ å»ïù ¿ ãËݹñ³­Ï³­Ý³ó­í³Í Ï»ñ­åáí ³ñ­Ó³­Ý³·ñ­í»Ý£ ­¸»­åÇ Ñ³­ë³­
ñ³­Ï³­Ï³Ý ³ñ­¹³­ñáõíÛáõ­ÝÁ ï³­ÝáÕ Ñ³­í³­ù³­Ï³Ý ·áñ­Íá­ÕáõÃ­Û³Ý Ñ³­Ù³ñ å³ï­Ù³­
Ï³Ý Ãáõۭɳï­ñ³­ÙÇ­çáó­Ý»­ñÁ ϳ­ñáÕ »Ý ½³ñ­·³ó­í»É ÙdzÛÝ« »­Ã» ·Ç­ï³­Ï³ñ­·Çó ¹áõñë
·ïÝíáÕ­Ý»­ñÁ Ëݹñ³­Ï³­Ý³ó­Ý»Ý Ñ»­·»­Ùá­Ýdz­Ï³Ý ³­í³Ý­¹áõÛ­Ãáí å³Ñ­å³Ý­í³Í §ûµ­
ۻϭïÇ­íáõí۳ݦ ã³­÷û­ñǭݳϭݻ­ñÁ£ ºí áõ­ñ»ÙÝ ³Ý­å³ï­ß³× ã¿ Ýϳ­ï»É« áñ µ³­é³­ñ³­
ÝÇ å»ë §ûµ­Û»Ï­ïÇí¦ ·áñ­ÍÇ­ùÁ ϳ­ñáÕ ¿ ·áñ­Í³­Í»É §Ù³­Ñ³­ó³Í ïÕ³­Ù³ñ­¹áõ ïáÑ­ÙÁ
ß³­ñáõ­Ý³­Ï»­Éáõ ѳ­Ù³ñ¦ Ëá­ñ³­å»ë ë»ù­ëÇë­ï³­Ï³Ý-å³ñ­ïÇ­½³­Ý³­Ï³Ý µ³­ó³ï­ñ³­
Ï³Ý ³ñ­ï³­Ñ³Û­ïáõíÛáõ­ÝÁ£

33© êáõÝ­¹»ñ­É³É î© ­¸»­ë³Û« §­Øáõɭɳ© ­ÐÇÝ­¹á­õ³­Ï³Ý û­ñ»Ý­ùÇ ëϽµáõÝù­Ý»­ñÁ¦« ï»°ë

Sunderlal T© Desai« Mulla£ Principles of Hindu Law (Bombay£ N©M© Tripathi« 1982)« 184£

186
 βðà±Ô ¾ ºÜ²¸²êÀ ÊàêºÈ

Í»­ë ÇÝã-á­ñ áõÅ ¿­÷áË ï³ÉÇë Ñ»­ÕÇݳÏáõíÛáõÝ-åݹٳÝÁ£34 ²­Ûë

å³ñ³¹á­
ùëÝ­¿°É ³í»ÉÇ­¿ ³Ùñ³åݹí­
áõÙ »ñÏïáÕÇ è­
³Õáõݳݭ
¹³­Ý³ÛÇ Ó¨³­÷áË­Ù³­Ùµ ³ÛÝå»­ë« áñ ÁÝûñóíá­õÙ ¿ª §ÂáÕ Ýñ­³Ýù
³­é³çÇÝÁ µ­³ñÓñ³­Ý³Ý­ ­Ñ»ÕáõÏ Ï­»ó³í³­ÛñÁ­ (Ï­³Ù ³Ï­áõÝùÁ« ÇÑ­
³ñÏ» Ûá­ÝÇ ³Ýí³Ùµª ā rohantu jalayōnimagné)« û° Ïñ³Ï (ϳÙ
Ïñ³ÏÇ)¦£ ÆÝãá±õ ¿­å»ïù Áݹáõݻɭ
« áñ ë³ §Ñ³í³Ý³µ³­
ñ
ݭ߳ݳÏá­õÙ ¿ §ÃáÕ Ïñ³ÏÁ ÉÇÝ­Ç Ýñ³Ýó ѳٳñ Ýá­õÛÝù³Ý ë³éÁ«
áñ­ù³Ý çáõñÁ¦¦ (­¸ä II©2« 634)£ Îñ³ÏÇ Ñ­»ÕáõÏ­ë»é³Ï³Ý ûñ·³ÝÁª
§³Õ׳ïí³Í­¦ Ó¨³Ï»ñåáõ­Ù«­ ϳñáÕ ¿ñ­ å³ïÏ»ñ³ÛÝ­áñ»Ý ³é­³ç
µ»ñ»É ë»­é³Ï³Ý ³Ý­áñáßáõíÛáõÝ« áñÁ ϻխͳ­ñù Ïïñ³Ù³¹ñ­»ñ
ï³ïïí³Ûݳݭ³Û­Ç (×ßÙ³ñïáõÃÛá­õÝ-­·Çï»ÉÇùÇ­) Ù­ï³íáñ³­Ï³Ý­
³­ÝáñáßáõÃ­Û³Ý Ñ³Ù³ñ£
ì­»ñÁ ٻݭù ·ñ»É »Ýù ÏÝáç ·Çï³Ïóáõ­ÃÛ­³Ý« Ñ­»ï¨³µ­³ñ­ª ÏÝáç
·áÛáõÃÛ³­Ý« ѻ勉µ³ñª­É³í ÏÇÝ ÉÇÝ»Éáõ«­Ñ»ï¨³µ³ñª­É³í ÏÝáç
ó³ÝÏáõÃÛ³­Ý« ѻ勉µ³ñª­ ÏÝáç ó³ÝÏáõÃÛ³­Ý Ï­³éáõó­³ñÏí³Í
ѳ­Ï³å³ïٳݭ Ù­³ëÇÝ£­ ²Ûë ë³ÑùÁ ϳñ­»É­Ç ¿ ï»ëÝ»É §ë­³ïǦ
µ³éáõÙ Ý­»ñ·ñí­³Í ×»Õùí³ÍùÇ ÙÇ­çáóáí£
²­ÛÝ §ë³ï¦ (sat) µ³éÇ Ç·³­Ï³Ý­Ó­¨Ý ¿£ §ê³ïÁ¦ í»ñ³ÝóÝá­
õÙ ¿ ³ñ³Ï³Ýá­õÃÛ­³ÝÁ ѳï­áõ­Ï ó³Ýϳó­³Í­ å³ïÏ»ñ³-
óá­õÙ ¨ µ³ñÓñ³­Ýáõ­Ù áã ÙdzÛÝ ¹»åÇ Ù³ñ­¹Ï­³ÛÇÝ«­³Ûɨ á·»Õ»Ý
ѳÙÁݹѳ­Ýñá­õÃÛ­áõÝ£ ²ÛÝ §ÉÇݻɦ µ­³ÛÇ Ý­»ñϳ ų­Ù³Ý³Ï³Ó¨­Ý
¿ ¨ ݭ߳ݳÏá­õÙ ¿ áã ÙdzÛÝ ·áÛáõÃÛá­õÝ«­³Ûɨª ÖßÙ³ñÇïÁ­« È­³íÁ«
ÖÇ­
ßïÁ­
£ ê­
áõñµ ï»ùëï»ñáõÙ­³ÛÝ ¿áõÃÛáõÝÝ ¿« ѳÙÁݹѳ­
Ýáõ­
ñ á·ÇÝ£ Ü­
áõÛÝÇëÏ á­
ñå»ë ݳ˳ͳÝó­
« ³ÛÝ Ù³ïݳÝßáõ­
Ù ¿
å³ïß³×Á« »ñ³Ý»ÉÇ­Ý« ѳٳå³ï³­ë˳­ÝÁ£­ ²­ÛÝ ³ÛÝù³­Ý í­ë»Ù ¿«­
áñ Ùï»É ¿ ³ñ¹Ç ³ñ¨­ÙïÛ³Ý ÷ÇÉÇëá÷³­Ûáõ­ÃÛ­³Ý ³Ù­»Ý³³ñïá­ÝÛ³­É
ï­ñ³Ù³ëá­õÃÛ­³Ýª г۹»·­»ñ­Ç ¶áÛáõÃ­Û³Ý ßáõñç ËáñÑñ¹³Íáõí۳Ý

34© Þ­Ýáñ­Ñ³­Ï³É »Ù ­ñÇ­ÝÇ­ÃÇ ùá­É»­çÇ åñá­ý»­ëáñ ²­ÉÇ­ëáÝ ­üÇÝ­ÉÇÇÝ ³Ûë ѳï­í³ÍÝ

ÇÝÓ Ñ»ï ùÝݳñ­Ï»­Éáõ ѳ­Ù³ñ£ ä­ñá­ý»­ëáñ ­üÇÝ­ÉÇÝ §­èÇ·­í»­¹³­ÛǦ ÷áñ­Ó³­·»ï ¿£
­Ð³­í»­É»Ù ݳ¨« áñ ݳ ÇÙ Áݭûñ­óáõ­ÙÁ Ïѳ­Ù³­ñ»ñ ³ÛÝ­ù³Ý ³Ý­å³­ï³ë­Ë³­Ý³­ïáõ Ï»ñ­
åáí §·ñ³ùݭݳ­¹³­ï³­Ï³Ý¦« áñ­ù³Ý å³ï­Ù³­µ³­ÝÁ Ïѳ­Ù³­ñ»ñ ³ÛÝ §³ñ­¹Ç³­å³ß­
ﳭϳݦ (ï»°ë 31-ñ¹ ­Í³­Ýá­Ã³·­ñáõíÛáõ­ÝÁ)£

187
Ù»ç£35 ê³ïÇÝ«­ ³Ûë µ³éÇ Ç·³­Ï³Ý­ Ó­¨Á« å³­ñ½³å»ë Ýß­³Ý³Ïá­õÙ
¿ §É³í ÏÇÝ« ½áõ·ÁÝÏ»ñ­¦£­36
²ÛÅ٠ųٳݳÏÝ­¿ µ³ó³Ñ³Ûï­ ñ ë³ïÇÝ (s­ati) ϳÙ
»Éáõ« á­
ë³ÃÇÝ (s­uttee)« áñå»ë ³Û­ñáõ ÇÝùݳÑñÏÇ­½Ù³­Ý Í­»ëÇ Ñ­³ïáõÏ­
³Ýí³ÝáõÙ­
« íϳ۳Ïáãá­
õÙ ¿ µñÇï³Ý³óÇ­
Ý»ñ­
Ç ÃáõÛÉ ïí³Í
ù»ñ³Ï³Ý³­Ï³Ý­ ë­Ë³ÉÁ ×­Çßï ³­ÛÝå»ë« ÇÝãå»ë §²­Ù»ñÇϳóÇ­
ÑÝ­¹ÇϦ »­½ñáõÛÃÝ ¿ ÑÇß³ï³Ïá­õÙ ÎáÉáõÙ­µáëÇ ³ñ³­Í ÷­³ëï³ó­Ç
ë˳ÉÁ£ ´³­éÁ ï³­ñµ»ñ ÑÝ¹Ï³Ï³Ý É»­½áõÝ»ñáõÙ­ Ó¨³Ï»ñå-
íá­õÙ ¿ áñå»ë §­ë³ïÇÇ [Ï­³Ù ɳ­í ÏÝáç« ½­áõ·ÁÝ­Ï»­ñáç] ³ÛñáõÙÁ¦­«
á ãÇ ÙïÝáõÙ µñ³ÑÙ³ã³ñÛ­³ÛáõÙ ³­Ûñáõ Ñ»ïÁÝóó­
áñÁ Ñ»ï­
³­Ýß³ñÅáõÃÛá­õÝ£­ ²Ûëï»Õ áõ­Ý»Ýù Çñ³¹ñáõ­ÃÛ­³Ý é³­ë³Û³-¹³ë­³-
Ï­³ñ·³-·»Ý­¹»­ñ³ÛÇÝ ·»­ñáñáß³¹ñ­áõÙÝ»ñÇ Ñ­³Ù³ÛÝ­³å³ïÏ»ñ­Ç
ÙÇ ûñÇݳϣ­²ÛÝ« ѳí³Ý³µ³­ñ« Ñݳñ³íáñ ¿ ï»ëÝ»É ³Ý­·³Ù »ñµ
å³ñ½»óíáõ­
Ù ¿© ëåÇï³Ï ïÕ­
³Ù³ñ¹­
ÇÏ« ç³Ý³Éáí ÷ñÏ»É ÃáõË
ϳݳÝó íáõË ï­Õ³Ù³ñ¹­Ï³ÝóÇó« å­³ñï³¹­ñá­õÙ »Ý ³Û­¹ ϳݳÝó­
³í»ÉÇ Ù­»Í ·³­Õ³÷³ñ³µ³­Ý³Ï­³Ý­ ×ÝßáõÙª ïñ³Ù³ë³ÛÇ­Ý
å­ñ³ÏïÇÏ­³Û­Ç ë³ÑÙ³ÝÝ»ñ­áõ­Ù µ³ó³ñӳϭ³å­»ë ÝáõÛݳóݻɭáí­
ɳí ÏÇÝ ÉÇÝ»ÉÝ ³­ÙáõëÝáõ ¹Ç­³Ïǽٳݭ Ï­ñ³ÏáõÙ­ ÇÝùݳÑñÏÇ­½Ù³­Ý
Ñ­»ï£ ­úµÛ»ÏïÇÝ­ ³­Ûëå»ë ϳ½Ù³íáñ»­Éáõ­ ÷­áñÓÇ ÙÛ­áõë Ï­áÕÙáõ­Ù«­
áñÇ í»ñ­³ó­áõÙÁ (ϳ­Ù Ñ»é³óá­õÙÁ­) ³­éÇà Ïï³ É³í« Ç ï³ñµ»ñáõ-
íÛáõÝ ½áõï ù³Õ³ù³óÇ­³Ï³­Ý« ѳë³ñ³Ïá­õÃÛ­³Ý ѳëï³ïٳݭ
Á«­Ï³Ý³óÇ ë
­ áõµÛ»ÏïÇ Ï³­½Ù³íáñٳݭ Ñ­Çݹáõ­³Ï­³Ý Ó»éݳÍáõ-
íÛáõÝÝ ¿« áñÁ ÷áñ­Ó»­óÇ ùÝݳñÏ»É í»­ñçÇÝ ÙÇ ù³ÝÇ ¿ç»­ñáõ­Ù£­
²ñ¹»Ý ÑÇ­ß³ï³Ï»É »Ù ¾¹áõ³ñ¹­ÂáÙ÷ëá­ÝÇ 19­28 Ãí³Ï³ÝÇÝ
Ññ³ï³ñ³Ïí­
³Í §ê³ÃǦ ³ß˳ïáõí
ÛáõÝÁ£ ºë­ã»Ù ϳñáÕ

35© سñ­ïÇÝ ­Ð³Û­¹»­·»ñ« §­Ø»­ï³­ýÇ­½Ç­Ï³­ÛÇ Ý»­ñ³­ÍáõíÛáõݦ« ï»°ë Martin Heideg-

ger« An Introduction to Metaphysics« trans© Ralph Manheim (New York£ Doubleday
Anchor« 1961)« 58£

36© Ü­Ù³Ý ÙÇ ÙÇïù« û ÇÝã­å»ë ¿ §Ýß³­Ý³­ÏáõíÛáõ­ÝÁ¦ å³ß­ïá­Ý³ÝÏ­íáõÙ« »ñµ

·»Ý­¹»­ñÁ ÷áË­íáõÙ ¿ ³­ñ³­Ï³­ÝÇó Ç­·³­Ï³­ÝÇ« ½³ñ­·³ó­ñ»É »Ù ­Ð»Ý­ñÇ ­æ»ÛÙ­ëÇ §The Turn
of the Screw¦ íÇ­å³­ÏÇ ßáõñç© ÙÇ ï»ùëï« áñÝ ÇÙ Ý»ñ­Ï³ Ùï³­Ñá­·áõíÛáõÝ­Ý»­ñÇó ß³ï
Ñ»­éáõ ¿ ų­Ù³­Ý³­ÏÇ áõ ï³­ñ³­ÍáõÃ­Û³Ý ³­éáõ­Ùáí (ï»°ë ''Finding Feminist Readings«"
43-44« note 2)£

188
 βðà±Ô ¾ ºÜ²¸²êÀ ÊàêºÈ

³Û­ëï»Õ ³ñųÝÇÝ Ù³ïáõó»É­ Ï­³Ûë»ñ­³å­³ßïáõÃÛá­õÝÁ­ áñ­å»ë

ù³Õ³ù³Ïñ­ÃáÕ ³é³ù»Éá­õÃÛ­áõÝ ÑÇÙݳíáñá­Õ ³­Ûë ϳï³ñ-
Û­
³É ÝÙáõßÇÝ£ ²­
Ûë ·ñùÇ áñ¨­
¿ Ù³ëáõÙ« ·ñí³Í Ù»ÏÇ ÏáÕ­
ÙÇ­
ó« áí
Ëáëïáí³Ý³­µ³ñ­ §­ëÇñáõÙ ¿­ Ðݹϳëï³Ý­Á¦­« ãϳ ï³ñ³Íù³-
Û­ÇÝ­ Áݹ³ñӳϭٳ­Ùµ ϳ٠³ñ­¹Ûáõݳµ»ñ³­Ï³Ý­ Ï­³åÇï³­ÉÇ Ã»­ñ-
ϳé³í³ñÙ­³Ùµ ¹ñ¹í³Í Ðݹϳëï³Ý­áõ­Ù µñÇï³Ý³­óÇÝ­»ñ­Ç
§µ³ñ»ñ³ñ ³Ý·ÃáõÃÛ³­Ý¦ áñ¨¿ ѳñ­ó³­¹ñáõÙ£37 ²Ûë ·ñùÇ Ñ»ï
ϳåí³Í ËÝ­¹ÇñÁ« Çñáù« §­Ý»ñ³Ï³Û³­óÙ³­Ý¦ ËݹÇñ ¿« å»ïáõÃÛ³­Ý
·­ÉáõËÝ»­ñÇ áõ­ µñÇï³Ý³óÇ­ ϳ­é³í³ñÇãÝ­»ñÇ ÏáÕ­ÙÇ­ó ß³ñáõÝ­³-
Ï³Ï³Ý áõ §Ñ³Ù³ë»é¦­ §Ðݹϳëï³Ý­Ç¦­ ϳéáõó³ñ­Ïá­õÙÁ
§áÕç³ÙÇï Ù³ñ¹áõ¦ ï­»ë³ÝÏ­ÛáõÝÇó« á­í ÏÉÇÝ»ñ ó÷³ÝóÇÏ­« ǵñ¨
µ³Ý³Ï³Ý Ù³ñ¹ÏáõÃÛ³­Ý Ó­³ÛÝÁ£­ §­Ðݹϳëï³Ý­Á¦­« áõñ»ÙÝ« ϳñáÕ
¿ Ù»Ï ³ÛÉ ÇÙ³ëïáí­§­
Ý»ñϳ۳óí­
³Í¦ ÉÇÝ»É Çñ­Ï³Ûë»ñ³Ï³­
Ý
ï­»ñ»ñÇ­Ïá­ÕÙÇó£ ²Ûëï»Õ §ê­³ÃÇÇݦ ÑÕáõÙ ³Ý»Éáõë­å³ï׳éÁ
·­ñùÇ Ñ»Ý­ó ³é³çÇÝ Ý³Ë³¹³ëá­õÃÛ­³Ý Ù»ç ÂáÙ÷ëá­ÝÇ §ë­³ïǦ
µ³éÇ Ñݳ­ñù³­µ³Ý­»ó­áõÙÝ ¿ áñå»ë §Ñ­³í³ï³­ñÇÙ­¦©­ áã ×ß·ñÇï
óñ·Ù³ÝáõíÛáõÝ« áñÝ« ³ÛÝáõѳݭ¹»­ñÓ« ³Ý·Édzϳݭ íáõÛɳ­ïñ³­
·Çñ­ ¿­ Ç·³Ï³Ý ëáõµÛ»ÏïÇÝ­ ù­ë³Ý»ñá­ñ¹ ¹³ñÇ ïñ³­Ù³ë­áõ­ÃÛáõÝ
Ý»ñ³Í»Éá­õ Ñ­³Ù³ñ£­38
ÂáÙ÷ëá­ÝÁ ·á­í³µ³ÝáõÙ­¿ ·»Ý»ñ³É â³ñɽ лñí»Û­Ç ë³ïÇÇ
ËÝ­¹ñÇ ÁÝÏ­³ÉáõÙÁ Ñ»­ï¨Û³É Ï»ñå© §Ð»ñí»Û­Á ÙÇ Ñ³ïí³Í áõ­ÝÇ«
áñÁ ϳݭ³Ý­ó Ù»ç ÙÇ­³ÛÝ ·»Õ»óÏáõ­ÃÛ­áõÝ á­õ ѳí³ï³­ñÙá­õÃÛ­áõÝ
÷ÝïñáÕ Ñ³Ù³Ï³ñ·­Ç ѳݹ»å Ëխ׳ѳñá­õÃÛ­áõÝ ¿ ³é³ç³óÝ­áõÙ£
ܳ Ó»é­ù ¿ñ µ»ñ»É ³Û­Ý ë³ïÇÝ»­ñÇ ³Ý­áõÝÝ»ñÁ« áñáÝù Ù­³Ñ³ó»­É ¿­ÇÝ
´Çϳݻ­ñÇ é³­ç³Ý»ñÇ ¹­Ç³Ïǽ­Ù³­Ý ˳ñáõÛ­ÏáõÙ£ γÛÇÝ ³ÛÝåÇëÇ
³­ÝáõÝÝ»ñ« Ç­ÝãåÇëÇù »Ý­ª ÞáÕÇ Â­³·áõÑÇ«­ ²­ñ¨Ç ÞáÕ« ê­Çñá ´»ñ­Ï-
ñ­³Ýù« ̳ÕÏ»å­ë³­Ï« ¶ïÝí³Í ²é­³ùÇÝáõíÛáõÝ« ²ñÓ³·³Ýù­« Ø»ÕÙ
²­ãù« ê÷á÷³Ýù­« ÈáõëÝÇ­ òá­Éù«­ êÇñ³½á­õñÏ­« ³Ýϳ·­ÇÝ­ êÇñï«

37© ÂáÙ÷­ëáÝ« §­ê³­ÃǦ« 37£

38© ­ÜáõÛÝ ï»­ÕáõÙ« 15£ ­Ð³­ïáõÏ ³Ý­í³Ý ϳñ­·³­íǭ׳­ÏÁ áñ­å»ë §Ý߳ݦ« ï»°ë
­¸»­ñÇ­¹³« §­´³Ë­ïÁ ÷áñ­Ó»­Éáí¦ (Jacques Derrida« ''Taking Chances«" in Taking Chanc-
es£ Derrida« Psychoanalysis« and Literature« ed© Joseph H© Smith and William Kerrigan
(Baltimore£ Johns Hopkins Univ© Press« 1984)£

189
ܳ½»ÉÇ­« Ö­»Ù³Û·áõ­Ù ÌÝí³Í« Ä­åÇï« êÇñá ´­áÕµáç« à­õñ³Ë Ü߳ݫ
Ø­Ç·³å³ï ϳ٠²Ùå³ÍÇÝ©­ ³Ûë í»ñçÇÝÁ Ý­³Ë³ëÇ­ñí³­Í ³­ÝáõÝ
¿ñ¦£ Ø»Ï ³Ý­·³Ù ¨ë« µ³ñÓñ ¹³ë³Ï³ñ·­Ç íÇÏïáñdzϭ³ÝÇ å³-
Ñ­³Ý­çÝ»ñ Ý»ñϳ۳óÝ­»Éáí §Ç­ñ ÏÝáçÁ¦ (ÂáÙ÷ëá­ÝÇ Ý³­ËÁÝïñ³Í
³ñ­ï³Ñ³Ûïáõ­ÃÛ­áõÝÁ)­ª ÂáÙ÷ëá­ÝÁ Ûá­õñ³óÝáõÙ ¿­ ÑÇݹáõ ÏÝ­áçÁ«
áñå»ë½Ç ÷ñ­ÏÇ §Ñ³­Ù³Ï³ñ·Ç󭦣­ ´Çϳݻ­ñÁ è³­ç³ë­ï³­ÝáõÙ ¿£
ÆÝãå»ë ³ñ­¹»Ý ³é³ç³ñÏ­»É »Ýù« è³ç³ëï­³ÝÇ ³Ûñ­áõ ÑñÏǽٳÝ
ó³­Ýϳó³Í ùݭݳñÏáõ­Ù«­ ѳïϳå»ë ÇßËáÕ ¹³­ë³Ï³ñ·Ç Ý»ñ­
ñëáõÙ« ë»ñïáñ»Ý ß³Õϳåí³Í­¿­
ñ ÑÇݹáõ­(­
ϳ٠³ñdzϳݭ
)
ѳٳÛÝù³­ÛÝá­õÃÛ­³Ý ¹ñ³Ï³Ý ϳ­Ù µ³ó³ë³­Ï³Ý­ Ï­³éáõó­³ñÏÙ³Ý
Ñ»­ï£ ´»Ý·³É­áõ­Ù ³ñÑ»ë­ï³­íáñ³Ï³Ý«­ ·ÛáõÕ³ódzϭ³Ý« ·ÛáõÕ³-
ÏÕ»­ñ³Ï­³Ý­« í³ß˳éáõ³­Ï³Ý­« Ñá·¨áñ³Ï³­Ý á­õ ѳٳÝÙ­³Ý ѳ-
ë³ñ³Ï³­Ï³Ý­ Ë­Ùµ»ñÇ (­áñï»Õ ë­³ïÇÝ»­ñÝ ³Ù»Ý³ï³­ñ³Í­í³­ÍÝ
¿ÇÝ) ë³ïÇÝ»ñÇ­ áÕ­áñÙ»ÉÇáñ­»Ý ï³é³ë˳ɭݻ­ñáí ÉÇ ³ÝáõÝÝ»­
ñÇÝ­ Ñ­³Û³óù­ Ý»ï»ÉÝ ³­ÛëåÇëÇ µ»ñ­ù ã¿ñ ï³£ (´»Ý·³É­³ó­ÇÝ»ñÇ
Ñ­³Ù³ñ ÂáÙ÷ëá­ÝÇ Ý³­ËÁÝïñ³Í ³Í­³Ï³ÝÁ §­ïϳñ³ÙÇïÝ­¦ ¿)£
γ٠·á­
õó»¨ Ïï³ñ£ âϳ ³é³­
í»É­í­
ï³Ý·³í­
áñ­Å³Ù³Ýó« ù³Ý
ѳïáõÏ ³­ÝáõÝÝ»ñÇ ï­»Õ³÷á­Ëáõ­ÙÁ­ ѳë³ñ³Ï ·á۳ϳÝÝ­»ñÇ
¹³ß­ïª­ óñ·Ù³Ý»Éá­í ¹­ñ³Ýù ¨­ ÏÇñ³é»Éá­í á­ñå»ë ѳë³ñ³Ï³­
·Çﭳϭ³Ý ³å³óáõÛ­ó£ ºë ÷áñÓ»óÇ í­»ñ³Ï³­Ý·Ý­»É ³Û¹ óáõó³ÏáõÙ­
»Õ³Í ³Ý­áõÝÝ»ñÁ ¨­ ½·³óÇ Ð»ñ­í»­Û-ÂáÙ÷ëá­ÝÇ Ù»­Í³ÙïáõÃÛá­õÝÁ­£
ú­ñÇݳϪ Ç­±Ýã ϳñáÕ ¿ñ­ÉÇÝ»É §ê­÷á÷³ÝùÁ¦­£ Þ³ÝÃDZ­Ý ¿ñ ³ñ¹Ûáù£
À­
ÝûñóáÕÝ»ñ­
ÇÝ­³ÛÝ ÑÇß»óÝáõ­
Ù ¿ Â©ê© ¾ÉÇáÃÇ §²­
Ù³ÛÇ »ñÏ­
ñǦ
í»ñçÇÝ ïá­ÕÁ£ ²ÛÝï»Õ µ³­éÁ ÏñáõÙ ¿ Ðݹϳëï³Ý­Ç ÙÇ ï»ë³ÏÇ
Ï­³ñÍñ³­ïÇå­Ç ¹ñáßÙÁª ¿Ï­áõÙ»Ý۳ݭ à­õå³ÝÇß³¹Ý­»ñÇ å»ñ­×áõ­
ÃÛáõÝÁ£ γ­Ù ·­áõó» êí­³ëïÇ±Ý ¿­ñ£ ¸³ ¿É ÁÝûñóáÕ­Ý»­ñÇÝ ÑÇß»óÝáõ­Ù
¿ ëí³ëïÇϳݪ­ ïݳÛÇÝ Ñ³­ñÙ³ñ³í»ïá­õÃÛ­³Ý µñ³Ñٳݳϳ­Ý
Í­Çë³Ï³­ñ·³­ÛÇÝ­ ¹­ñáßÙÁ (Ç­Ýãå»ë« ûñÇݳϫ­ §²ëïí³Í ûñ­ÑÝÇ Ù»ñ
ïáõÝÁ¦)« áñÁ ¹³ñ­Ó»­É ¿ ³ñÇ­³Ï³­Ý Ñ­»·»Ùá­Ýdz­ÛÇ­ ùñ»³Ï³Ý ͳ­
Õñ³ÝÙ³ÝáõÃ­Û³Ý Ï³ñÍñ³ïÇåÁ­£ ²­Ûë »ñÏáõ­ Û­áõñ³ó­áõ­ÙÝ»ñÇ ÙÇç­¨
áñï»±Õ ¿­Ù»ñ ·»Õ»óÇÏ áõ ѳí³ï³ñÇ­Ù ³­Ûñí³Í ³ÛñÇÝ£ ²­ÝáõÝÝ»ñÇ
í³ñ·Ù³­Ýáõ­ÃÛ­³Ý ³á­õñ³Ý ³í»ÉÇ ß­³ï å³­ñï³Ï³Ý ¿ ¾¹áõ³ñ¹­
üÇóç»ñ­³É­¹Çª úÙ³ñ ʳ­Û³Ù­Ç éáõµ³Û³ÃÝ­»ñÇ §Ã³­ñ·Ù³ÝãǦ å»­ë

190
 βðà±Ô ¾ ºÜ²¸²êÀ ÊàêºÈ

·ñáÕÝ»ñ­ÇÝ­« ù³Ý ѳë³ñ³Ï³­·Çﭳϭ³Ý ×ß·ñïáõÃÛ³ÝÁ© ·ñáÕÝ»ñ«

á­íù»ñ óñ·Ù³ÝáõÃ­Û³Ý »Ýó¹ñÛ³­É §­ûµÛ»ÏïÇí­áõ­Ã۳ݦ ÙÇçáóáí
û·Ý»óÇÝ Ï³éáõó³ñ­Ï»­É ³ñ¨»É­Û³­Ý ÏÝáç áñ­áß³ÏÇ Ù­Ç å³ï­Ï»­ñ£
(¾¹áõ³ñ¹­ ê³Ûǹǭ §²­ñ¨»É³µ³Ýá­õÃÛ­áõÝÁ¦ ÙÝ­áõÙ ¿­ ³Ûëï»Õ Ñ»­
ÕÇݳϳíá­ñ ï­»ùëïÁ­£39)­ ²ÛëåÇëÇ ¹­³ïáÕá­õÃÛ­³Ùµ ó³Ýϳó³Í
å³ï³Ñ³Ï³­Ý Å­³Ù³Ý³­Ï³Ï­Çó­ ýñ³ÝëdzóÇ ÷Ç­ÉÇëá÷³Ý»­ñÇ
ϳ­Ù ØdzóÛ³­É Ü­³Ñ³Ý·Ý»­ñÇ Ð³­ñ³í­Ç ѳñ·Ç Ïáñ­åá­ñ³ódzݻñ­Ç
Ñá·³µ³ñÓ­áõÝ»ñÇ Ã­³ñ·Ù³­Ýí³­Í ³­ÝáõÝÝ»ñÁ ϭͳé³Û»­ÇÝ áñå»ë
Ññ­»ßï³Ï­³å­»ï³Ï³Ý áõ ëñµ³Ï»Ýïñá­Ý Ï­ñáݳ廭ïáõ­ÃÛ­³Ý Ù»­ç
µÇñï Ý­»ñ¹ñÙ­³Ý ³å³óáõÛ­ó£ ÆѳñÏ»«­ ·­ñãÇ ÝÙ³­Ý ë­³Ûóù­áõ­ÙÝ»ñ
ϳñáÕ »Ý­³ñí»É ݳ­¨ §Ñ³ë³ñ³Ï ·á۳ϳÝÝ­»ñǦ å³­ñ³·³ÛáõÙ­£
гÛïÝÇ­ ¿«­ ûñÇݳϫ­ ³ÛÉÇ ³½·­³·ñ³Ï³Ý ϳéáõó³ñ­ÏÙ­³Ý ³Û­ë
ͳÕñ³Ý­Ù³­ÝáõÃÛáõÝÁª­ ³­Ý·ÉÇ³Ï³Ý Ý³­Ë³×³ßÇ Ý­Ï³ñ³·ñáõ­
ÃÛáõÝÁ«­á­
ñï»Õ §Ñ³íÏÇÃÁ¦ óñ·Ù³Ýí³Í­¿­áñå»ë §ï­
ݳÛÇÝ
ÃéãÝÇ ãµ»Õٳݳíá­ñí³­Í Ó­í³µçÇç­¦£­ ê³Ï³ÛÝ­ ѳïáõÏ ³­ÝáõÝÝ
³Ù»Ý³¹Û­áõñ³½·³ó­Ý ¿ ³ÛëåÇëÇ ³­×å³ñ³ñáõÃ­Û³Ý Ñ³Ý¹»å£
º­
í ³Ûëï»­
Õ ù­
ÝݳñÏáõ­
Ù »Ýù §ê³ïǦ ѳïáõÏ ³­
Ýí³Ý Ñ»ï
µñÇï³Ý³Ï³­Ý ³­×å³ñ³ñáõíÛáõÝÁ£
êá­õµÛ­»ÏïÇ ³Ûë­åÇëÇ ÁÝﭻɳóáõÙ­Çó Ñ»ïá ÂáÙ­÷ë­áÝÁ
§­§ê³ÃÇÝ»­ñǦ­ Ñ­á·»µ³­Ýáõ­ÃÛ­áõÝÁ¦­ Ë­áñ³·ñ­Ç Ý»ñùá ϳñ­áÕ­ ¿ ·ñ»É©
§ºë Ùï³¹Çñ ¿Ç­÷áñÓ»É Ñ»­ï³½áï»É ³Ûë Ñá·»µ³Ýá­õÃÛ­áõÝÁ« ë³­
ϳÛÝ ×ßÙ³ñïáõÃÛá­õÝÝ­³ÛÝ ¿« áñ ³ÛÝ ¹³¹³ñ»É ¿ ÇÝÓ Ñ³Ù³ñ ѳ­
Ý»ÉáõÏ É­ÇÝ»Éá­õó¦­£40
гÛñÇ߭˳­ÝáõÃÛ³Ý áõ­ ϳÛë»ñ³å³­ßïá­õÃÛ­³Ý« ëáõµÛ»ÏïÇ
ϳ­½Ù³íáñٳݭ á­õ ûµÛ»Ï­ïÇ­ Ó¨³íáñٳݭ Ù­Çç¨ Ï­Ýáç Ï»­ñå³ñÁ
Ïáñ­
ãá­
õÙ ¿ áã û ݳËÝ³Ï³Ý áãÝãÇ« ³Û­
É µéÝÇ ï³ñ­
áõ­
µ»ñÙ³Ý
ٻ竭áñÝ ³í³Ý¹áõ­
Ûí
Ç áõ ³ñ¹Ç³Ï³Ý­
³ó­
Ù³Ý ÙÇç¨ Ñ³ÛïÝí³Í
§º­ññáñ¹ ³ß˳ñÑÇ ÏÝ­áç¦ ï­»Õ³Ñ³­Ýí³­Í Ï­»ñå³ñ­³Ý­³íáñáõÙ­Ý
¿£ ²Û­ë Ýϳï³éá­õÙÝ­»ñÁ Ïí»­ñ³Ý­³Û­»ÇÝ ³ÛÝ Ý³Ë³¹³ëáõÃÛ³Ý

39© ¾­¹á­õ³ñ¹ ­ê³­Ûǹ« §²ñ­¨»­É³­µ³­ÝáõíÛáõݦ« ï»°ë Edward Said« Orientalism (New

York£ Pantheon« 1978)£

40© ­ÂáÙ÷­ëáÝ« §­ê³­ÃǦ« 137£

191
(¹³ï³í×éÇ­) µá­Éáñ Ù³Ýñ³Ù³ëÝ­»ñÁ« áñ­Á í³í»ñ³Ï³­Ý ¿­ ÃíáõÙ«
»ñµ §²ñ¨ÙáõïùÇ­¦ ë­»é³Ï³­Ýáõ­ÃÛ­³Ý å³­ïÙáõÃÛáõÝÝ ¿ ³ñͳñÍ-
íá­õÙ©­§²ÛëåÇëÇÝ ÏÉÇÝ»ñ ×Ý­ßÙ³Ý Ñ³­ïϳÝÇßÁ (­le propre de la
repression)« áñÁ ½³ï­áñ­áßáõÙ ¿­³ÛÝ å³ñ½ ùñ»³Ï³Ý ûñ­»ÝùÇ ³ñ-
·­»ÉùÝ»ñÇó©­ ×ÝßáõÙÁ ¹³ï­³å­³ñïáõÙ ¿­ ³ÝÑ»ï³óÙ­³Ý© ³ÛÝ Ý³¨
É³í ¿ ·áñÍáõÙ á­ñå»ë Éé»óÝ»Éáõ í×Çé« ã·áÛáõÃÛ³­Ý Ñ­³ëï³ï­áõ­Ù£
ºí« ѻ勉µ³ñ«­Ñ³í³ëïáõ­Ù ¿« áñ ³Ûë ³Ù»ÝÇó ³ë»Éáõ«­ï»ëÝ»Éáõ«­
ÇٳݳÉá­õ µ­³Ý ãÏ­³¦£41 ê³ÃÇÇ ¹»åùÁª áñ­å»ë ϳÛë»ñ³å³­ßïáõ­
ÃÛ­áõÝáõÙ Ï­Ýáç ¹³­ë³Ï³Ý ûñ­Çݳϫ Ù­³ñï³Ñ­ñ³­í»ñ ¿ñ Ý»ï»Éáõ ¨
ϳ½Ù³ù­³Ý­¹»Éáõ ¿ñ­ ëáõµÛ»ÏïÇ (û­ñ»ÝùÇ) áõ­ ·Çï»ÉÇùÇ­ ûµ­Û»ÏïÇ
(×Ý­ßÙ³Ý) Ù­Çç¨ ³­Ûë ѳϳ¹ñ­áõÃÛáõÝÁ ¨ §³ÝÑ»ï³óÙ­³Ý¦ ï»ÕÁ
ï³ñ­µ»­ñ³Ýß»Éáõ ¿ñ Ù»Ï ³ÛÉ µ³Ýáí« ù­³Ý Éé­áõÃÛá­õÝÝ­áõ ã·áÛáõÃÛá­
õÝÝ­¿ª ÙÇ í³Ûñ³· ³å­áñdz ëá­õµÛ»ÏïÇ áõ ûµÛ»ÏïÇ Ï³­ñ·³íÇ׳ÏÝ­
»ñÇ ÙÇç­¨£­
ê³ïÇݪ­áñå»ë ÏÝ­áç ѳ­ïáõÏ ³ÝáõÝ« ³Ûëûñ ÐÝ­¹Ï³ëï³ÝáõÙ­
µ³í³Ï³Ý ɳÛݳï³ñ³­Í Ï­Çñ³éá­õÃÛ­áõÝ áõÝÇ£ Æ·­³Ï³Ý ë»­éÇ
»ñ»Ë³ÛÇ­Ý §­É³í ÏÇÝ« ½áõ·ÁÝÏ»ñ­¦ ³Ýí³Ý»ÉÝ­áõÝÇ Çñ ë»÷³Ï³Ý
í³Õ³Å³Ù Ñ»·Ý³ÝùÁ£­Ð­»·Ý³ÝùÁ ß³­ï ³í»ÉÇ­Ù»­Í ¿« áñ­áíÑ»ï¨
Ñ­³ë³ñ³­Ï ·­á۳ϳ­ÝÇ ³Û­ë ÇÙ³ëï­Á ѳïáõÏ ³­Ýí³Ý Ù»ç ³é³çݳ-
Û­ÇÝ­ ·áñͳñÏáõ­Ý ã¿£42 ºñ»Ë³ÛÇ­Ý ê
­ ³ïÇ ³­Ýí³Ý»Éáõ Ñ»ïݳËáñ-
ù­áõÙ ÑÇݹáõ³Ï³­Ý ¹­Çó³µ³­Ýáõ­ÃÛ­áõÝÝ ¿ª ¸áõñ·³­Ý« áñå»ë ɳ­í
ÏÇÝ£43
²í³Ý¹áõ­ÃÛ­³Ý Ù»­½ û·ï³Ï­³ñ­ Ù³ëáõÙ ê­³ïÇÝ (Ý­³ ³ñ¹­»Ý
³Û¹å»ë ¿ ÏáãíáõÙ) Çñ Ñáñ ³ñùáõÝÇù­¿­Å³Ù³ÝáõÙ­³ÝÏá㪠³­Ý·³Ù
»ñµ Çñ ³ëïí³Í³ÛÇ­
Ý ³­
ÙáõëÇÝÁª ÞÇí³Ý«­Ññ³íÇñí³Í­ã­
¿£ Üñ­
³
ѳÛñÁ ëÏë­áõÙ ¿ ³Ý³ñ·»É­Þ­Çí³ÛÇÝ«­¨ ê³ïÇÝ Ù»éÝáõÙ ¿­ó³íÇ
ٻ筣 ÞÇí³Ý ½³Ûñ³ó³Í ųٳÝáõÙ­¿ ¨ ïÇ»½»ñ­ùÇ­ßáõñç å³ñáõÙª

41© ØÇ­ß»É ­üáõ­Ïá« §­ê»­é³­Ï³­ÝáõÃ­Û³Ý å³ï­ÙáõíÛáõ­ÝÁ¦« ï»°ë Michel Foucault« The

History of Sexuality« trans© Robert Hurley (New York£ Vintage Books« 1980)« vol© I« 4£

42© ö³ë­ïÁ« áñ µ³­éÁ ݳ¨ ÏÇ­ñ³é­íáõÙ ¿ñ áñ­å»ë ³½Ý­í³­Ï³Ý ϳ­Ý³Ýó ¹Ç­Ù»­Éáõ Ó¨

(§ïÇ­ÏÇݦ)« ¿°É­ ³­í»­ÉÇ ¿ µ³ñ­¹³ó­ÝáõÙ ËݹǭñÁ£

43© ä»ïù ¿ Ñǭ߻ɫ áñ ³Ûë ¹ñí³­·áí ãÇ ëå³é­íáõÙ å³Ý­Ã»á­ÝÇ ë³Ñ­Ù³Ý­Ý»­ñáõÙ

­¸áõñ­·³­ÛÇ µ³­½áõÙ ¹ñë¨á­ñáõÙ­Ý»­ñÁ£

192
 βðà±Ô ¾ ºÜ²¸²êÀ ÊàêºÈ

ê³ïÇÇ Ù³ñÙÇÝÁ á­õëÇÝ ·ó³Í£ ìÇßÝáõ­Ý ³Ý¹³Ù³Ñ³­ïáõ­Ù ¿ Ýñ³

Ù³ñÙÇÝÁ Ý­»ïáí ϳ٠³ÝÇíáí«­ ¨ ³ëïí³­Íáõ­Ñá­õ Ù³ñÙÝÇ­ Ù³­ë»ñÁ
ë÷é­íáõÙ »Ý »ñÏñ³·Ý¹Ç­ ³Ù­µáÕç ٳϻñ¨áõ­Ûíáí£ Ú­áõñ³ù³Ýã­
Ûáõñ ³ÛëåÇëÇ Ù­³ëáõÝ­ùÇ ï»ÕÁ í»ñ­³Í­í»É ¿ áõËﳷݳó­áõ­ÃÛ³Ý
ѳÛïÝÇ í³Û­ñÇ­£
²ëïí³ÍáõÑ­Ç ²Ã»Ý³ëÇ­ ÝÙ­³Ý Ï»­ñå³ñÝ»ñÁª §Ñáñ
¹áõëïñ»ñÁ« áñ ÇÝùݳÏáã³­µ³ñ­³­Ý»ÕÍ »Ý Ùݳó»É ³ñ­·³Ý¹Çó¦«
û·ï³Ï³ñ »Ý ϳݳÝó ·­³Õ³÷³­ñ³µ­³Ý­³Ï³Ý ÇÝ­ùݳÝí³ëï³ó­
áõ­ÙÁ ѳëï³ï»Éá­õ Ñ­³Ù³ñ«­ ÇÝãÁ å»ï­ù ¿ ï³ñµ»ñ³Ï»­É
¿­ë»ÝódzÉÇë­ï³­Ï³Ý ëáõµÛ»ÏïÇ Ñ³­Ý¹»å ϳ½Ù³ù³Ý¹­³Ï³Ý
¹Ç­ñùáñáßáõÙ­Çó£44 ²é³ëå»É­
³Ï­
³Ý ê³ïÇÇ Ï»ñå³ñÁ« ßñç»Éáí
Í»­ëÇ Ûáõñ³ù³Ýã­Ûáõñ å³ïٳٳë (ϻݹ³ÝÇ ³­ÙáõëÇÝÁ í­ñ»ÅËÝ-
¹­Çñ ¿ ÉÇÝáõÙ Ï­Ýáç Ù³­Ñí³Ý ѳٳñ« Ñ­½áñ ³ñ­³Ï³Ý ³ë­ïí³ÍÝ»ñÇ
Ù­Çç¨ ·­áñͳñ­ùÝ­Ç Ï³ï³ñ ¿ ³ÍáõÙ Ç­·³Ï³Ý Ù³­ñÙÝÇ áãÝã³óáõÙ­Á
¨ ³Û¹åÇ­ëáí­ Ý­»ñ·ñá­õÙ »ñÏñ³·áõÝ­¹Á áñå»ë ëá­õñµ ³ß˳ñ­Ñ³­
·ñáõÃÛáõÝ)«­ ÝٳݳïÇå ·áñͳéáõÛ­Ã ¿ ϳﭳñ­áõÙ£ î»ëݻɭ ë­³
áñå­
»ë ¹³ë³Ï³Ý ÑÇݹáõǽ٭
Ç ý»ÙÇÝǽ٭
Ç ³å³óáõÛ­
ó« ϳ٪
ÑÝ¹Ï³Ï³Ý Ùß­³ÏáõÛ­ÃÁ áñå»ë ³ë­ïí³ÍáõÑdz­Ï»­ÝïñáÝ ¨« áõëïÇ«
ý»­ÙÇÝÇëï³Ï­³Ý­« Ý߳ݳÏáõÙ­ ¿ ·³Õ³÷³ñ³­µ³Ý­áñ­»Ý ÉÇÝ»É
ÝáõÛÝ­ù³Ý »ÕÍí³Í µÝ­Çϳ峭ßïá­õÃÛ­³Ùµ ϳ٠ßñçí³Í ¿ÃÝáÏ»Ýï­
ñáÝáõÃÛ³­Ùµ«­ áñù³Ý ϳ­Ûë»ñ³å³ßï­³Ï³Ý ¿ñ­ çÝç»É Éáõë³ßáÕ
ÏéíáÕ Ø³Ûñ ¸­
áõñ·³ÛÇ Ï­
»ñå³ñ­
Á ¨ §ê³ïǦ ѳïáõÏ ³­
ÝáõÝÝ
ÇÙ³ëï³í­
áñ­
»É áã ³ÛÉ Ï»ñå« ù³Ý ³Ýû·Ý³Ï­
³Ý­³Ûñáõª á­
ñå»ë
½áѳµ»ñ³­Ï³Ý­ Ý­íÇñ³µ»­ñáõ­ÃÛ­³Ý (á­ñÇÝ Ñ»ïá ϳñ­»É­Ç ¿ ÷ñÏ»É)
ÍÇë³Ï³ñ·­
³ÛÇÝ ³Û­
ñáõÙ£ âϳ áñ¨­
¿ ï³ñ³Íáõí
ÛáõÝ« áñï»ÕÇó
»Ýó¹³ë (ë»é³Ï³Ý³­óí³­Í) ëáõµÛ»ÏïÁ ϳ­ñáÕ ¿ Ëáë»É£

γñ»ÉÇ­± ¿­ ͳÛñ³Ù³ëÇ­ å³­ïÙáõÃÛáõÝÇó­ »­ÏáÕ ê³ïÇÇ

·³Õ³÷³ñ³­µ³Ý­áõ­ÃÛáõÝÁ í»ñ³é»Éáí ÷á­Ë³Ï»ñå»É­ Ù­Çç³­

44© ­ê³ ùÝݳñ­Ï»É »Ù §­î»­Õ³­ß³ñ­Å»ñ ¨ Ï­Ýáç ïñ³­Ù³­ëáõíÛáõ­ÝÁ¦ ¿ë­ë»áõÙ« ï»°ë ''Dis-

placements and the Discourse of Woman«" in Displacement£ Derrida and After« ed©
Mark Krupnick (Bloomington£ Indiana Univ© Press« 1983)« 174£

193
ÙïáÕ³Ï³Ý åñ³ÏïÇϳÛÇ­áñ­¨¿ Ùá¹»ÉÇ£
ø³ÝÇ á­ñ ³Ûë ¿­ëë»Ý ·áñÍáõÙ ¿­³ÛÝ å³ïÏ»ñ³óÙ­³Ý íñ³« áñ
ÏáñáõëÛ³­É ³­ÏáõÝùÝ»ñÇ Ñ­³Ù³ñ ó³Ýϳó³Í ³ÛëåÇëÇ å­³ñ½áñ­áß­
ϳñáï³Ëï­Ï³ëϳͻÉÇ­¿«­Ñ³ïϳå»ë áñå»ë ѳ­
ϳѻ·»Ùá­
Ýdz­Ï³­Ý ·³Õ³÷³­ñ³µ­³Ý­³Ï³Ý ³ñ­ï³¹ñáõÃÛ³­Ý Ñ­³Ù³ñ ÑÇÙù«
Ù»Ýù å»ïù ¿ ³Ûëï»Õ ß³­ñáõݳϻÝù­ûñÇݳÏá­í£ ´³Ûó Ý­³Ë ÙÇ­
ù³ÝÇ Ý³Ë­³½­·áõß³óáõÙ­Ý»ñ£
гϳѻ­·»Ù­áÝ­Ç³Ï³Ý ·³­Õ³÷³ñ³µ³­Ý³Ï­³Ý­ ³ñï³¹ñáõ­
ÃÛ­³Ý ÑÇ­Ùù ͳé³Ûá­Õ Ï­³ñáï³­ËïÇ­ ¹»­Ù áñ¨¿ ¹Ç­ñùáñáßáõÙ­ ãÇ
ѳëï³ïáõÙ­ ¹ñ³ µ³ó³ë³Ï³­Ý Ï­Çñ³éá­õÙÁ­£ Ä­³Ù³Ý³Ï³­ÏÇó­
ù­³Õ³ù³­ïÝï­»ëáõÃÛ³­Ý µ­³ñ¹áõ­ÃÛ­³Ý ë³­ÑÙ³ÝÝ»ñáõÙ­« ûñÇݳϫ­
ٻͳå»ë íÇ׳ѳñá­õÛó­ ÏÉÇÝ»ñ åÝ­¹»É« á­ñ µ³í³Ï³­Ý³ã­³÷­
ûÅÇï ãµ­
»ñáÕ Ï³Ý³Ýó ³­
Ûñ»Éáõ Ý»­
ñϳ ÑݹÇÏ ³ß˳ï³íá­
ñ
¹­³ëÇ Ñ­³Ýó³Ý­ùÁ­ ¨« ѻ勉µ³ñ«­ ëå³ÝáõÃÛá­õÝÁ­ ÇÝ­ùݳëå³Ýáõí
Û³Ùµ ùáÕ³ñϻɭÁ«­ ë³ïÇ-ÇÝù­Ý³ëå³ÝáõÃ­Û³Ý ³í³Ý¹áõ­ÛÃ­Ç Ï³°­Ù
û·ï³·áñÍ­áõÙ ¿« ϳ°Ù ã³ñ³ß³Ñá­õÙ£­ ²é³í»É³­·áõ­ÛÝ­Á« áñ­ ϳñ»ÉÇ
¿­åݹ»É ³ÛÝ ¿« áñ ë³ Ç·³Ï³Ý ëáõµÛ»Ïïáí­ª áñå»ë Ýß­³Ý³ÏÇ­ãáí­«
ÇÙ³ëï³í­áñ­Ù³Ý ßÕóÛÇ íñ³­ï»­Õ³ß³ñÅ ¿­« áñÝ ¿É Ù»½ ï³ÝáõÙ
¿­Ñ»ï ¹»åÇ ³ÛÝ­å³ïáõÙÁ«­á­
ñÁ ÷áñÓáõÙ ¿­
ÇÝù ϳå³ù³Ý¹­
»É£ γëϳͭã­Ï³« áñ­å»ïù ¿ ³Ù»Ý Ï»­ñå ³ß˳ï»É ¹³¹³ñ»ó­
Ý»É Ñ³ñëݳóáõÇ­ ³Û­ñÙ³Ý Ñ³Ýó³ÝùÁ£­ ²­ÛÝáõѳݹ»ñ­Ó«­ »Ã» ³Û¹­
³ß˳ï³Ýù­Ý áõջϭóí­áõÙ ¿­ãùÝÝí³Í ϳñáï³Ëï­áí ϳ٠¹ñ³
ѳϳ¹Çñá­í« ³å³ Ç·³­Ï³Ý­ ë­áõµÛ»­ÏïÁ­ª á­ñå»ë Ý߳ݳÏÇã«­
Ñ»ßïáñ»Ý Ï÷á˳ñÇÝí­Ç é³ë³ÛÇ/¿­ÃÝáëÇ Ï³Ù­ ½­áõï ë­»é³Ï³­Ý
û­ñ·³ÝÇ å³ß­ï³­ÙáõÝùáí£
ä­»ïù ¿« áõñ»ÙÝ« ³ÏÝѳÛï É­ÇÝÇ« áñ ëïáñ¨ ùÝݳñÏí»ÉÇù
ûñÇݳÏÁ­ áñ­¨¿ Ï»ñå ÇÝùݳáãÝã­³óÙ³Ý ÇÝ­ã-áñ í³­Ûñ³·
ÑÇݹáõ³Ï³­Ý ù­áõÛñá­õÃÛ­³Ý ѳٳñ ËÝ­¹Çñù ã­¿£ ÐÝ­¹Ï³ëï³Ý Ý»ñ­
ËáõÅ»ÉÇ몭 Ù³ÑÙ»¹³Ï³­Ý Ù­áÕáÉ Ï³é³í³ñÇ­ãÝ»­ñÇ ¹»­Ù µñÇï³Ý³­
óÇÝ­»ñ­Ç ·³Õ³÷³ñ³­µ³Ý­³Ï­³Ý å³ï»ñ³½Ù­Ç ¹ñáßÙÝ»ñÇó Ù»ÏÁ
ÑÇÝ­¹á­õ³Ï³Ý ûñ­»ÝùáõÙ µ­ñÇï³Ý³­óÇ ÑÝ­¹ÇÏÇÝ áñå»ë Ñǭݹáõ
ë³ÑٳݻÉÝ­¿ñ© ³Û¹ª ¹»é¨ë ³Ý³í³ñï­å³ï»ñ³½Ù­Ç ϳñ¨áñ µ³­
ËáõÙÝ»ñÇó ¿ñ »ÝóٳÛñ­
ó³Ù³ùÇ Ù­
³ëݳï­
áõ­
ÙÁ« ϳ٠í»ñç»ñë

194
 βðà±Ô ¾ ºÜ²¸²êÀ ÊàêºÈ

ï­»ÕÇ á­õÝ»ó³Íª 1­984 Ãí³Ï³ÝÇ ë­ÇÏË»ñ­Ç Ïáïáñ³ÍÁ­£45 гñÏ ¿­

Ýß»É Ý³¨« áñ« Áëï Çë« ³Ûë ϳñ·Ç ³ÝÑ­³ï³Ï³Ý ûñÇݳÏÝ­»ñÁª
áñ­å»ë ÙÇç³ÙïáÕ­³Ï­³Ý åñ³ÏïÇϳÛÇ­ Ù­á¹»ÉÝ­»ñ« áÕµ»ñ·³Ï­³Ý­
Ó³ËáÕáõÙ­Ý»ñ »Ý© ÙÇ ï»ë³Ï»ï«­áñÁ ѳñ­ó³­Ï³ÝÇ ï³Ï­Ï­¹Ý»ñ
Ùá­¹»ÉÝ»ñÇ Ï­»ñïáõ­ÙÁ­« áñå»ë ³Û­¹åÇëÇÝ£ Æ­ÝùÝ Çñ»ÝÇ­ó ã­Ññ³Å³ñ­
íáÕ Ùï³íáñ³Ï³­
ÝÇ Ñ³­
Ù³ñ« áí ѳë³Ý»ÉÇ­¿«­¹ñ³Ýùª áñå»ë
ïñ­³Ù³ëá­õÃÛ­³Ý í»ñÉáõÍáõ­ÃÛ­³Ý ûµ­Û»ÏïÝ»ñ« (­Ã»Ïáõ½ Ï­óÏïáõñ)
ϳñáÕ »Ý­ Éáõë³µ³Ý»­É Ñ­³ë³ñ³­Ï³Ï­³Ý­ ï»ùëïÇ ÙÇ Ñ³­ïí³Í£

1926 Ãí³Ï³ÝÇÝ ´Ñáõí³Ý­»ë­í³ñÇ ´Ñ³­¹áõ­ñÇ­ ³ÝáõÝáí­ ï­³ëÝí»­ó

Ï­³Ù ï³­ëÝÛáà ï³ñ»Ï³Ý ÙÇ »ñÇï³ë³­ñ¹ ÏÇÝ ÇÝùÝ Çñ»Ý ϳ­Ë»ó
γÉϳí³Û­Ç ÑÛáõëÇëáõÙ­ ·ïÝíáÕ Çñ Ñáñ ѳٻëï µ­Ý³Ï³ñ³­ÝáõÙ£­­
ÆÝùݳëå³Ý­áõ­ÃÛáõÝÁ ÇÝã­-áñ ³éáõÙáí­ Ñ­³Ý»Éá­õÏ ¿ñ« ù³ÝÇ áñ«­
ÉÇÝ»Éáí ¹³ßï³Ý³ÛÇ­Ý ÷­áõÉáõ­Ù«­ ´Ñáõí³Ý­»ë­í³ñÇÇ ³ñ­³ñùÁ Ñëï³­
Ïáñ»Ý ³åûñÇÝÇ­ ÑÕ­ÇáõÃÛ­³Ý ¹»åù ã¿ñ£ ¸»åùÇó­ Ù­áï³íá­ñ³å­»ë­
ï³ë ï³ñÇ ³Ýó­µ³ó³Ñ³Ûï­í»ó« áñ ݳ »Õ»É ¿ñ­Ðݹϳëï³Ý­Ç
³ÝϳËáõÃ­Û³Ý Ñ³Ù³ñ ÙÕ­íáÕ ½Ç­Ýí³Í å³Ûù³ñáõÙ­ Ù³ëݳÏóáÕ­
Ë­
Ùµ»ñÇó Ù»ÏÇ ³Ý¹­
³Ù£ Üñ³Ý í»­
ñç³å»ë íë­
ï³Ñ»É ¿ÇÝ
ù³Õ³ù³Ï³­Ý ë­å³ÝáõÃ­Û³Ý ·áñÍ£ Æ íÇ׳ÏÇ ã­ÉÇÝ»Éá­í Ï­³ï³ñ»­É
³­é³ç³¹ñ³Ý­ùÁ­ ¨ ë³Ï³ÛÝ­ ù³ç ·Çï³Ïó»É­áí­ íëï³ÑáõÃÛ³­Ý
·­áñÍݳ­Ï³Ý­ ³­ÝÑñ³Å»ßïáõ­ÃÛ­áõÝÁª­ Ý­³ ë峭ݻɭ ¿­ñ ÇÝùÝ Çñ»Ý£
´­
Ñáõí³Ý»ëí­
³ñÇÝ ·Ç­
ï»ñ« áñ Çñ Ù³ÑÁ Ïáñ­
³Ï­
íÇ áñå»ë
³å­
ûñÇÝÇ Ï­
ñùÇ ³ñ¹­
ÛáõÝù£ àõëïÇ« ݳ­ëå³ë»É ¿ñ­¹³ßï³ÝÇ
ë­Ï½µÇÝ£ ê­å³ë»Éáõ ³Û¹ ÁÝóóùáõ­Ù ´Ñáõí³Ý­»ë­í³ñÇݪ
­µñ³ÑÙ³ã³ñÇ­ÝÇÝ­« áí ³Ýϳëϳͭ³­ÏÝϳÉáõÙ ¿­ñ ɳí ÏÇ­Ý ¹³éݳɭ«
·áõó» ÙÇç­ ïáÕ³Ï³Ý Ó¨áí í»ñ·ñ»ó ë­³ïÇ-­ÇÝùݳëå³Ý­
³Ù­
áõ­ÃÛ³Ý Ñ³ë³ñ³Ï³­Ï³Ý­ ï­»ùëïÁ­£ (­Üñ³ ³Ýµ­³ó³ïñ»É­Ç
³ñ³ñùÇ Ý³­ËÝ³Ï³Ý µ³­ó³ïñáõÃÛá­õÝÝ­»ñÇó Ù»­ÏÁ »Õ»É ¿ñ­

45© Æë­É³­Ù³­Ï³Ý Ðݹ­Ï³ë­ï³­ÝÇ Ý»ñ­Ï³­Û³ó­Ù³Ý µ³ñ­¹áõíÛáõ­ÝÁ ϳ­ñáÕ ¿ ¹³é­Ý³É

­ê³­ÛÇ­¹Ç §­Èáõ­ë³­µ³­Ý»­Éáí Çë­É³­ÙÁ© ÆÝã­å»ë »Ý Ù»­¹Ç³Ý áõ ÷áñ­Ó³­·»ï­Ý»­ñÁ í×éáõÙ« û
ÇÝã­å»ë »Ýù ï»ë­ÝáõÙ Ùݳó­Û³É ³ß­Ë³ñ­ÑÁ¦ ·ñùÇ å³ï­Ù³­Ï³Ý ݳ­Ë³­ï»ùë­ïÇ Ù³­ëÁ«
ï»°ë Edward Said« Covering Islam£ How the Media and the Experts Determine How We
See the Rest of the World (New York£ Pantheon« 1981)£

195
Ñݳñ³íáñ ٻɳٳÕÓ­
ª Çñ ùñáç ³ÙáõëÝá­
õ Ï­
ñÏÝíáÕ Ë³­
ÛÃÇã
¹ÇïáÕáõíÛáõÝÝ»ñÇó ³é ³ÛÝ« áñ ݳ ³ñ¹»Ý ß³­ï Ù»Í ¿ñ­¹»é¨ë
ã³Ùáõëݳ­ó³Í­ Ï­ÇÝ ÉÇ­Ý»Éáõ ѳ­Ù³ñ)£ ܳ Áݹ­Ñ³Ýñ³óñ»ó­ Ï­Ýáç
ÇÝ­ùݳëå³ÝáõÃ­Û³Ý Ñ³Ù³ñ Ãá­õÛɳïñí³Í ¹ñ­¹³å³ï×­³éÁª
Ñë­Ï³Û³Ï³­Ý ç­³Ýù ·­áñͳ¹­ñ»­Éáí ï»Õ³ß³ñÅ­»Éáõ (á­ã å³ñ½³­
å»ë­ Ñ»ñù»Éáõ)­« Çñ Ù³ñÙÝÇ ýǽ­Çá­Éá·Ç³Ï³Ý­ Ý­»ñ·ñÙ­³Ý Ù»ç« Ù»Ï
ïÕ³Ù³ñ¹áõ­ Ï­áÕÙÇó­ û­ñÇÝ³Ï³Ý ïÇñ³å»ïÙ­³Ý ë³ÑÙ³ÝÝ»ñ­áõ­Ù
¹ñ³ µ³Ý­ï³­ñÏáõÙÁ£ ²Ý­ÙÇç³Ï³Ý ѳٳï»ùë­ïáõÙ Ýñ³ ³ñ³ñùÁ
¹³­ñÓ³í ³ÝѻûÃá­õÃÛ­áõÝ© áã û áÕç³Ùïáõ­ÃÛ­³Ý« ³­ÛÉ Ë»É³óÝá­
ñáõÃÛ³­Ý Ù­Ç ¹»å­ù£­ ²ÛÝ ãϳñáÕ³ó³­í Ù­³Ûñ»Ý­Ç É»½íÇ Ùáé­³óáõ­
ÃÛ³Ý Ï³­
ñ·³íÇ×³Ï í³ëï³Ï»É ûï³ñ É»­
½íÇ ×Çßï ÏÇñ³éٳݭ
Ù­»ç« Ç­ÝãÁ سñùëÇ­ §´­ñÛáõÙ»ñÇ ï­³ëÝáõ­Ãá­õÙ¦ ÷á˳µ»ñá­õÃÛ­áõÝ
¿ ѻճ÷á˳­Ï³Ý­ å­ñ³ÏïÇÏ­³Û­Ç ѳٳñ£ ճ߳ñÅ­áÕ ù³ÛÉÁª
¹³­ßï³ÝÇÝ ëå­³ë»ÉÁ­« Ý­³Ëª ß­ñçáõÙ ¿­ ³ÛÝ ³ñ·»ÉùÁ«­ á­ñ ¹ñí³Í
¿ Áݹ¹»Ù ¹³­ßï³Ý³ÛÇÝ ÷áõÉáõÙ Ç­ÝùÝ Çñ»Ý ³Ûñ»Éáõ å³ïñ³ëï
Ï­
Ýáç Çñ­
³íáõÝùÇ­
© ³­
ÝÙ³ùáõñ ³­
ÛñÇÝ ÝáõÛÝå»ë å»­
ïù ¿ ëå³­
ëÇ«­ Ñ­³Ýñ³Û­Ýá­ñ»Ý« ÙÇÝ㨠ãáññáñ¹ û­ñí³ Ù³ùñáÕ Éá­·³ÝùÁ« »ñ­µ
ݳ ³Û­É¨ë ¹³ßï³Ý­³Û­ÇÝ ÷áõÉáõÙ ã­¿« á­ñå»ë½Ç Ç Ï­³ï³ñ ³ÍÇ Çñ
ϳëϳͻÉÇ­ ³ñ­ïáÝáõÃÛá­õÝÁ­£
²­Ûë ÁÝûñ­óÙ­³Ý Ù»­ç ´Ñáõí³Ý­»ë­í³ñÇ ´Ñ³­¹áõ­ñÇ­Ç
ÇÝùݳëå³Ý­áõ­ÃÛáõÝÁ ë³­ïÇ-ÇÝùݳëå³Ý­áõ­ÃÛ³Ý Ñ³ë³ñ³Ï³­
ϳݭ ï­»ùëïÇ­ ãß­»ßïí³­Í« ³Í³ÝóÛ³­É« »Ýó¹³ë³­ÛÇÝ­ í­»ñ·ñá­õÙ
¿« ÝÙ³Ý ³ÛñíáÕ« Ï­
éíáÕ« Á­
Ýï³Ý»Ï³Ý ¸áõñ·³­
ÛÇ Ñ»­
·»ÙáÝdzϭ
³Ý Ýϳñ³·ñÇÝ­
£ سñïÝã­
áÕ Ùáñ ³Û¹ Ñ»·»ÙáÝÇ­
³Ï³­
Ý Ý­
ϳñ³­
·ñÇÝ Ñ³Ï³×³éá­Õ ѭݳñ³íá­ñáõ­ÃÛ­áõÝÝ»­ñÁ ɳ­í í³í»ñ³­·ñí­
³Í ¨ ÅáÕáíñ­¹³Ï³Ýáñ»­Ý É­³í Ùï­³å³Ñí­³Í »Ý Ðݹϳëï³Ý­Ç
³ÝϳËáõÃ­Û³Ý ß³ñÅÙ³Ý ïÕ­³Ù³ñ¹­ ³é³çÝáñ­¹Ý­»ñÇ á­õ Ù³ëݳ­
ÏÇó­Ý»ñÇ ïñ³­Ù³ë­áõ­ÃÛ³Ý ÙÇçáóáí£­ ºÝó¹³ëÁ­ áñ­å»ë Ç·³Ï³Ý
ë»éÇ Ý»ñ­Ï³­Û³óáõóÇã­ ã­Ç ϳñ­áÕ­ Éëí³Í ϳ٠ÁÝûñóí³­Í É­Çݻɣ­
²Ûëå»ë©
´­
Ñáõí³Ý»ëí­
³ñÇÇ ÏÛ­
³ÝùÇ áõ­Ù³Ñí³Ý Ù³­
ëÇÝ ·Çï»Ù ÁÝ­
ï³Ý»Ï³Ý ϳå»ñÇ Ù­Ççáóá­í£ ܳËù³Ý­ ¹­ñ³Ýù ³­í»ÉÇ Ëáñ­Ý
áõëáõÙݳ­ëÇñ­»É­Á« ·áñÍÁÝóó­Á ëÏë»Éáõ ѳ­Ù³ñ« »ë ѳñóñ»óÇ

196
 βðà±Ô ¾ ºÜ²¸²êÀ ÊàêºÈ

Ù­Ç µ»Ý­·³­É³óÇ ÏÝá­çª ÷ÇÉÇëá÷³­ÛÇ áõ­ ë³ÝëÏñÇïÇ Ù­³ëݳ·­»ï­Ç«

áñÇ í³Õ­ Ù­ï³íáñ³­Ï³Ý­ ³­ß˳ï³ÝùÁ ·ñ­»Ã» Ý­áõÛݳ­Ï³Ý­ ¿­ ÇÙÇÝ£
º­ñÏáõ å³ï³ë˳ݭ ë­ï³ó³©
(³) ÆÝãá±õ »­ë Ñ»ï³ùñ­ùñí³Í ¹Åµ³Ëï ´Ñáõí³Ý­»ë­í³ñÇáí«
»ñµ Ýñ³ »ñÏáõ ùá­õÛñ»ñÁª ê»­ÛÉ»­ëí³­ñÇÝ­ ¨­ è³ë»ëí­³ñÇÝ« ³­ÛÝåÇëÇ
ѳ·­»ó­³Í áõ ÑdzݳÉÇ Ï­Û³Ýù »­Ý í³ñ»É£­
(µ) ºë ѳñóñ»óÇ (­Ç٠ѳÛïÝÇãÁ ½­»Ïáõó­»ó) Ýñ³ ½³ñÙáõÑÇ­
Ý»ñ­ÇÝ£ ä³ñ½íá­õÙ ¿ª ³ÝûñÇݳ­Ï³Ý­ ë­Çñá ¹­»åù ¿­ñ£
ºÝó¹³ëÁ­ãǭϳñáÕ Ëá­ë»É£ §Î³Ý³Ýó­¦ áñå»ë µ³­ñ»å³ßï
Ç­ñ»ñ Ý»ñϳ۳óÝ­áÕ »ñϳñ ѳ­Ù³ß˳ñѳۭÇÝ­ óáõó³ÏÝ»ñ­áõ­Ù
áñ¨¿ ³ñ­Å³ÝÇù ãÏ­³£ Ü»­ñϳ­Û³ó­Ý»­Éáõ ëáíáñáõíÛáõÝÁ ãÇ í»­ñ³ó»É©
ã­
Ý³Û³Í Ýñ³ Ù³ëÇÝ ï³­
ñ³µÝáõÛà ï»Õ»Ïáõí
Û³Ý Ñ³ë³Ý»ÉÇ­
áõí۳ݫ ³ÛÝáõ³Ù»­Ý³Û­ÝÇ­í« Ùdzï³ññ ë­áõµÛ»­ÏïÁ­« á­ñÇÝ ïñí»É ¿
§ºññáñ¹ ³­
ß˳ñÑÇ ÏÇÝ­
¦ ѳïáõÏ ³­
ÝáõÝÁ« ϳ­
Ý·Ý³Í ¿ áñå»ë
³å­³óáõÛóª­ ³Ùñ³åݹ»­Éáí­ Ý­³ñóÇ뭳ϭ³Ý ²ÛÉÇ Ñ³Ý­¹»­å ó³ÝÏáõ­
ÃÛ­áõÝÁ£­ Э»ï·³Õáõí³ÛÇÝ Ùï­³íáñ³­Ï³Ý­Áª­ áñå»ë Ùï­³íáñ³­Ï³Ý­«­
³Ûë ³å³óáõÛ­óÝ ³ñӳݭ³·­ñ»Éáõ ë³­Ñٳݳ÷³Ï ѳÝÓݳéáõí
ÛáõÝÝ áõÝÇ« áñ­Çó ãå»ïù ¿ Ññ³Å³ñíÇ å»­ñ×áõÃÛ³Ùµ£