Binalarda Taşıyıcı Sistem Düzenleme Esasları - Sanalsantiye

10.06.
2013
DEPREME DAYANIKLI YAPI TASARIMI

PROF.DR.MUSTAFA DÜZGÜN – ÖĞR.GÖR.DR. ÖZGÜR BOZDAĞ
Binalarda
Taşıyıcı Sistem Düzenleme Esasları
Prof. Dr. Mustafa DÜZGÜN

Öğr.Gör.Dr. Özgür BOZDAĞ

Binaların Taşıyıcı Sistemlerine İlişkin Genel İlkeler

(Deprem Yönetmeliği)
• Bina taşıyıcı sisteminde ve taşıyıcı sistemi oluşturan
elemanların her birinde;
– Deprem yüklerini temel zeminine kadar sürekli bir şekilde

ve güvenli olarak aktarılmasını sağlayacak yeterlilikte,
• Yeterli Dayanım
• Yeterli Rijitlik
• Yeterli Süneklik
ve
• Yeterli Kararlılık
bulunmalıdır.
1
10.06.2013

Yapılarda Taşıyıcı Sistem Düzenleme İlkeleri

Taşıyıcı Sistem ,yapının ömrü boyunca yapıya etkimesi öngörülen
yükler altında ;
• kararlılığını kaybetmeden, öngörülen işletme performansını
sağlamalıdır,
Taşıyıcı sistemi oluşturan elemanlar olabildiğince;

• planda yeterli serbestliği sağlayacak şekilde az yer kaplamalıdır ”,
• ısıtma, havalandırma, aydınlatma, vb. donanımların

yerleştirilebilmesine olanak vermelidir,
Taşıyıcı sistem elemanları;

• yangına karşı dayanıklı olmalıdır ”,
• Taşıyıcı sistem elemanlarında;

• işletme performansını etkileyecek çatlama ve büyük şekil
değiştirmelere izin verilmemelidir ”.
3

Taşıyıcı Sistem Türleri
1. Çerçeveli Sistemler
2. Perdeli Sistemler
3. Çerçeve-Perdeli Sistemler
4. Karma Sistemler
2
10.06.2013

Çerçeveli Sistemler
(Döşemeler - Kirişler - Kolonlar)
• Tüm Yükler Çerçeveler
tarafından taşınmaktadır.
• Düğüm Noktalarının
Rijitliği sağlanmalıdır.
• Kuvvetli kolon - Zayıf

kiriş
• Plastik mafsallar
kolonlarda olmamalıdır.
• Yeterli Yanal Ötelenme

Rijitliği
5

Çerçeve Sistem Davranışı
3
10.06.2013

Betonarme Çerçeve Taşıyıcı Sistem Örnekleri

Perdeli Sistemler
(Döşeme-Perde)
• Yatay yüklerin
tamamına yakını
perdeler tarafından
karşılanmaktadır.
• Plastik mafsallar perde

alt ucunda olmamalıdır.
• Düşey yükleri taşıyan

çerçeve elamanlar da
olabilir, ancak yatay
yüklerde katkılarının az
olduğu veya olmadığı
varsayımı yapılabilir.
4
10.06.2013

Perdeli Sistemler
Klasik Çerçeve Sistemin Perdeli Tünel Kalıp Sisteme Dönüşümü
Salt Perdeli Sistemlerde Bağ Kiriş Detaylarına Dikkat!

9

Perde – Çerçeve Sistemler

(Döşeme-Kiriş-Kolon-Perde)
10
5
10.06.2013

Perde-Çerçeve Sistemler
11

Yatay Yük Altında Perde-Çerçeve Davranışı
12
6
10.06.2013

Perdelerde Göçme Durumları

Eğilme Kırılması
13


Kesme Kırılması-Eğik Çekme Kırılması
14
7
10.06.2013


Perde Temel Birleşiminde
Toptan Kayma Eğilme ve Taban Kayması
15

Betonarme Perde
16
8
10.06.2013

Karma Sistemler
– Çerçeve ve çekirdek,
– Perde ve çekirdek,
– Çekirdek ve tüp
– İç içe tüp
17

Betonarme Taşıyıcı Sistem Örnekleri
18
9
10.06.2013

Çekirdek – Vierendeel Kirişli Sistem
19

Çekirdek – Konsol Döşeme – Kirişli Sistem
20
10
10.06.2013

Tüp Sistemler
Tüpler yapı içindeki konumlarına göre :
• Boş tüp
• Tüp içinde tüp
• Demet tüp
olarak sınıflandırılır.
21

Demet Tüp Sistem
22
11
10.06.2013

Perde-Çekirdek Taşıyıcı Sistemlere

Ait Bazı Örnekler
23

Yüksek Bina Betonarme Taşıyıcı Sistemlerin

Yaklaşık Kat Sayısı Sınırları
24
12
10.06.2013

Yüksek Bina Çelik Taşıyıcı Sistemlerin

Yaklaşık Kat Sayısı Sınırları
25

Binalarda
Taşıyıcı Sistem Düzenlemesinde
Dikkat Edilecek Hususlar
26
13
10.06.2013

Deprem Yer Hareketi Altında Birbiriyle

Uyumsuz Kütle Hareketi
27


28
14
10.06.2013


29


30
15
10.06.2013


31

Düşeyde Kat Kütle Düzensizliği
32
16
10.06.2013

Düşeyde Kat Kütle Düzensizliği
33

İki Blok Arasında Yetersiz Derz

Çekiçleme Etkisi
Yetersiz Derz Açıklığı
34
17
10.06.2013

İki Blok Arasında Yetersiz Derz

Çekiçleme Etkisi
35

Zayıf Kat ve Yumuşak Kat
36
18
10.06.2013

Yumuşak Kat
37

Dolaylı Yük Aktarımı
38
19
10.06.2013

DÜŞEY TAŞIYICILARDA DÜZENSİZLİK
39

Taşıyıcı Elemanlarda Ani Rijitlik Değişimi
40
20
10.06.2013

Kısa Kolon
41

Eğimli Arazide Kısa Kolon Oluşumu
42
21
10.06.2013

Kısa Kolon Davranışı

(Çözüm;Kolon Boyunca Özel Etriye Sıklaştırması)
43


Kesme Kuvveti Değişimi
44
22
10.06.2013

Kat Seviye Farkından Dolayı Oluşan

45

Rijitlik Merkezi – Kütle Merkezi Farkı

Burulma Momenti
46
23
10.06.2013

Perdeli Sistemlerde
Rijitlik Merkezi – Kütle Merkezi Farkı
Burulma Momenti
47

Yanlış Kirişleme Örneği

Dolaylı Kirişleme
sistemlerinden
kaçınılmalı ve
yükleri en kısa
yoldan kolonlara
aktaracak
kirişleme
sistemleri
oluşturulmalıdır.
48
24
10.06.2013

Yatay Kuvvetlerin Dolaylı Aktarıldığı

Çerçeve Sistem
49

Planda Aks Süreksizliği
50
25
10.06.2013

Kat Planı İçinde Kırık Akslı Kirişten

Kaçınılmalıdır
51

Döşemelerde Rijit Diyafram Görevini Zayıflatan

Büyük Boşlukların Bırakılması
52
26
10.06.2013

Nervürler Olabildiğince Kısa Yöndeki Kirişlere

Yük Aktarmalıdır
53

Çerçeve-Perdeli Sistemlerde
Kolon ve Perdelerin Tümü Aynı Yönde
(İstenmeyen Düzensizlik)
•Kolon ve perdelerin bir yöndeki toplam rijitlikleri diğer yöndekine eşit veya yakın olmalıdır.
•Kolon ve perdeler elden geldiğince kütle merkezine göre simetrik olmalıdır.
•Burulma rijitliğini artırmak için, perdeler elden geldiğince, yapı dış cephelerine yakın
yerleştirilmelidir. 54
27
10.06.2013

Çerçeve-Perdeli Sistemlerde Perde Yerleşimleri

Nereye, ne kadar perde ?
55

Çerçeve-Perdeli Sistemlerde Perde Yerleşimleri

Uygun Perde Yerleşimine Örnek
56
28
10.06.2013

Planda Aynı Aksta Sürekli Olmayan Çerçevelerden

Kaçınılmalıdır
57

Katlar Arası Kolon Eksenleri Çakışması
58
29
10.06.2013

Alt Kattan Üst Kata Geçişte Kolon Boyutları

Çok Fazla Küçültülmemelidir
59

Perdeli Sistemlerde Perdeler Arasında Kalan

Döşeme ve Bağ Kirişleri Doğru Tasarlanmalı ve
Donatılmalıdır
60
30
10.06.2013

Kolon - Kiriş Birleşim Bölgesi

Eğik Çekme Davranışına Uygun Donatılmalıdır
61

Kolon Kiriş Birleşim Bölgesinde

Kolonlarda Etriye Yerleşimine Kesinlikle Özen
Gösterilmelidir
62
31
10.06.2013

Kolon - Kiriş Birleşim Bölgesinde Kiriş Boy

Donatıları Kolon İçinden Geçmelidir
63

Olumsuz Taşıyıcı Sistem Örneği
64
32
10.06.2013

65

66
33
10.06.2013

67

DEPREME DAYANIKLI
TAŞIYICI SİSTEM TASARIMI
Geçmiş Depremlerden
Alınacak Dersler
68
34
10.06.2013

Geçmiş Depremlerden Alınacak Dersler

Deprem yer hareketi, yapıları; alışılmış yüklerin
çok çok üzerinde zorlayarak;
• yapının tasarımında
ve
• uygulamasında
yapılmış hataları ortaya çıkarır.

69

Depremde Toptan Göçme

17 Ağustos 1999 Marmara Depremi
70
35
10.06.2013


71


72
36
10.06.2013


Güçsüz Kolon – Güçlü Kiriş - Kolonlarda Mafsallaşma
73


Güçsüz Kolon – Güçlü Kiriş -Kolonlarda Mafsallaşma
74
37
10.06.2013


Güçsüz Kolon – Güçlü Kiriş -Kolonlarda Mafsallaşma
75


Yetersiz Malzeme Yetersiz Yanal Rijitlik
27 Haziran 1998, Adana-Ceyhan Depremi, M = 6.3
76
38
10.06.2013

Zayıf Kat- Yumuşak Kat Düzensizliği

Zemin Katta Bölme Duvarların Olmaması
ve Yetersiz Rijitlik
77

Zayıf Kat – Yumuşak Kat Düzensizliği

ve Yetersiz Yanal Rijitlik
78
39
10.06.2013


79


80
40
10.06.2013

Zayıf - Yumuşak Katı Olan Her Yapı Göçer

Yığma, Betonarme, Ahşap, Çelik,
Az katlı veya Çok katlı, Farketmez
81

Zayıf-Yumuşak Kat Düzensizliği

Van-Erciş 2011
82
41
10.06.2013

Yetersiz Malzeme - Detaylandırma Eksikliği
83

84
42
10.06.2013

85

86
43
10.06.2013

Yetersiz Malzeme
Detaylandırma Eksikliği
87

88
44
10.06.2013


Dikkat ! Donatı Çok Gevrek
89

Donatıda Yetersiz Ankrajlama
90
45
10.06.2013

Yetersiz Donatı - Yetersiz Yanal Rijitlik
91

Yetersiz Donatı - Yetersiz Yanal Rijitlik

1995 Kobe, Japonya
92
46
10.06.2013

Sünek Davranış
Kolon Sarılması İyi, Ancak; Yanal Rijitlik Yetersiz
1994 - Northridge, LA - USA, M=7.1
93

94
47
10.06.2013

95

96
48
10.06.2013

97


Ara Sahanlık Etkisi
98
49
10.06.2013

Sarılma Bölgesi Yetersiz Kolon
99

Depremde Oluşan Düşey Yük Etkisiyle Kirişte Kesme Hasarı

Tasarım Hatası
100
50
10.06.2013

Bitişik Nizam Yapılarda Yetersiz Derz (Çekiçleme Etkisi)
101

Bitişik Nizam Yapılarda Yetersiz Derz (Çekiçleme Etkisi)
102
51
10.06.2013

Zemin Sıvılaşması
Yapı Tasarımında Zemin Özelliklerinin Doğru Olarak Göz Önüne Alınmaması
Yetersiz Temel Sistemi - 1964 Niigata Depremi,Japonya
103

Yapı Tasarımında Zemin Özelliklerinin Doğru Olarak Göz Önüne
Alınmaması – Yetersiz Temel Sistemi
17 Ağustos 1999 Marmara Depremi,Adapazarı
104
52
10.06.2013

Yapı Tasarımında Zemin Özelliklerinin Doğru Olarak Göz Önüne Alınmaması –
Yetersiz Temel Sistemi
17 Ağustos 1999 Marmara Depremi, Adapazarı
105

Yapı Tasarımında Zemin Özelliklerinin Doğru Olarak Göz Önüne Alınmaması –
Yetersiz Temel Sistemi
106
53
10.06.2013

Donatıda Korozyon - Taşıma Gücü Kaybı
107

Donatısı Yeterli Bir Kolonda

Etriye de Yanlış Kanca Kıvrılması
108
54
10.06.2013

DEPREME DAYANIKLI
Mevcut ve Yeni Yapılardaki Tasarım

Hataları
109

Yeni Yapılan Bu Bina

Depreme Karşı Güvenli midir ?
110
55
10.06.2013

Yeni Yapılan Binalardaki Tasarım Hataları

Süreksizlik Yaratan Büyük Boşluklar
111


Kolonlara Oturmayan, Kolonlara Yapıştırılmış Kirişler
112
56
10.06.2013


Depremde Sürekliliği Sağlayacak Kolonları Birleştiren Kirişlerin Olmaması
113

Diğer Kolonlara Bağlanmamış Depreme Hiçbir Katkısı Olmayan

Köşe Kolon Uygulaması
Düşey ve Yatay Yüklerin Oluşturacağı Zımbalama Kuvvetlerine Karşı da Yetersiz
114
57
10.06.2013


Depremde Sürekliliği Sağlayacak Kolonları Birleştiren Kirişlerin Olmaması
115

Binalarda Tasarım Hataları

Ek Yükler Yaratan Zayıf Birleşim Noktaları
116
58
10.06.2013


Depremde, Soldaki Yapının Çatı Saçağı, Sağdaki Yapının Salınımını Engellediğinden
Sağdaki Yapıda Büyük Hasar
117


Konsol Donatı Yerleştirme Kuralına Uymamış Betonarme Balkonların Aşırı Düşey
Yükleme Sonucu Çökmesi
118
59
10.06.2013

Kullanıma Yansıyan Tasarım Hataları
119

Kullanımdan Kaynaklanan Hatalar

Kesilip Kaldırılmış Kolon !!!!!!!!
120
60
10.06.2013

Tesisat Geçirmek İçin Verilen Hasarlar
121

Temele Oturmayan Kolonlar

Kolonlarının Temel Bağlantısı Yok !
122
61
10.06.2013

Temele Oturmayan veya Temeli Olmayan Kolonlar !!!
123

Temeli Yetersiz Betonarme Bir Yapı

(Temel Taban Alanı Yetersiz ve Deprem Bağ Hatılları Yok)
124
62
10.06.2013

Deprem Yok, Çöken Bina !!!!
125

Deprem Yok, Çöken Bina !!!!!
126
63
10.06.2013

Deprem Yok, Çöken Bina !
127

Yorumsuz
11.Mart 2011 JAPONYA DEPREMİ, M=9.0
128
64
10.06.2013

Yorumsuz
11.Mart 2011 JAPONYA DEPREMİ, M=9.0
129

DEPREME DAYANIKLI
Yapılarda Gözlenen Hasar Türleri
130
65
10.06.2013


– Ülkemizde ve Dünyada meydana gelen depremler sonrası yapılan incelenme ve
araştırmalar göstermiştir ki, depremlerin yarattığı can ve mal kayıplarının nedeni,
maalesef çoğunlukla insanlar tarafından inşa edilen,
– Bilimsel esaslara,
– Temel mühendislik ilkelerine,
– Yönetmeliklere,
ve
– Bu esaslar dikkate alınarak hazırlanan projelere
uygun yapılmayan,
– malzeme kalitesi ve detayları yetersiz,

– deprem güvenliğinden yoksun,
yapıların, hasar görmesi ve/veya göçmesi sonucudur.

131

A. Zeminden Kaynaklanan Hasarlar
– Sıvılaşma
– Faylanma
– Aşırı Zemin Deformasyonu
132
66
10.06.2013

B. Yapım Sürecinde Yapılan

Hatalardan Kaynaklanan Hasarlar
– Mimari ve Taşıyıcı Sistem Tasarım

Hataları
– Detaylandırma Hataları ve Yetersizlikleri
– Yapım Hataları
133

B-1 Mimari ve Taşıyıcı Sistem

Tasarım Hataları
– Planda simetri bozukluğu,
– Yükseklik boyunca kat alanlarında değişme,
– Büyük Kanatlı bina sistemi seçimi,
– Yükseklik boyunca ani rijitlik ve dayanım

değişikliği,
– Zayıf Kat ve Yumuşak kat davranışı, 134
67
10.06.2013

B-1 Mimari ve Taşıyıcı Sistem Tasarım

Hataları
– Yetersiz yanal rijitlik,

– Çerçeve elemanlarında süreksizlik,
– Kuvvetli Kiriş - Zayıf Kolon davranışı,
– Kısa kolon davranışı,
– Yetersiz Temel Sistemi Seçimi,
– Bitişik nizam yapılaşma (Yetersiz
Derz).
135

B-2 Yapım Hataları
– Beton kalitesinin projesinde öngörülen

değerden düşük olması
– Eleman boyutlarının projede öngörülen
boyutlarda yapılmaması
– Donatının projede öngörülen düzende
yerleştirilmemesi
– Projede bulunmayan, taşıyıcı olmayan
unsurların yapıya eklenmesi
136
68
10.06.2013

B-3 Detaylandırma Hataları
• Genelde davranış bilgisi

eksikliğinden kaynaklanan,
- Kenetlenme boyu yetersizliği,

- Bindirme boyu yetersizliği,
- Yetersiz sargı donatısı, 137
69

Binalarda Taşıyıcı Sistem Düzenleme Esasları - Sanalsantiye

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Binalarda Taşıyıcı Sistem Düzenleme Esasları - Sanalsantiye

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

10.06.

DEPREME DAYANIKLI YAPI TASARIMI

Prof. Dr. Mustafa DÜZGÜN

DEPREME DAYANIKLI YAPI TASARIMI

Binaların Taşıyıcı Sistemlerine İlişkin Genel İlkeler

– Deprem yüklerini temel zeminine kadar sürekli bir şekilde

DEPREME DAYANIKLI YAPI TASARIMI

Yapılarda Taşıyıcı Sistem Düzenleme İlkeleri

Taşıyıcı sistemi oluşturan elemanlar olabildiğince;

• ısıtma, havalandırma, aydınlatma, vb. donanımların

Taşıyıcı sistem elemanları;

• Taşıyıcı sistem elemanlarında;

DEPREME DAYANIKLI YAPI TASARIMI

Taşıyıcı Sistem Türleri

DEPREME DAYANIKLI YAPI TASARIMI

• Kuvvetli kolon - Zayıf

• Yeterli Yanal Ötelenme

DEPREME DAYANIKLI YAPI TASARIMI

Çerçeve Sistem Davranışı

DEPREME DAYANIKLI YAPI TASARIMI

Betonarme Çerçeve Taşıyıcı Sistem Örnekleri

DEPREME DAYANIKLI YAPI TASARIMI

• Plastik mafsallar perde

• Düşey yükleri taşıyan

DEPREME DAYANIKLI YAPI TASARIMI

Salt Perdeli Sistemlerde Bağ Kiriş Detaylarına Dikkat!

DEPREME DAYANIKLI YAPI TASARIMI

Perde – Çerçeve Sistemler

DEPREME DAYANIKLI YAPI TASARIMI

DEPREME DAYANIKLI YAPI TASARIMI

Yatay Yük Altında Perde-Çerçeve Davranışı

DEPREME DAYANIKLI YAPI TASARIMI

Perdelerde Göçme Durumları

DEPREME DAYANIKLI YAPI TASARIMI

Perdelerde Göçme Durumları

DEPREME DAYANIKLI YAPI TASARIMI

Perdelerde Göçme Durumları

DEPREME DAYANIKLI YAPI TASARIMI

DEPREME DAYANIKLI YAPI TASARIMI

DEPREME DAYANIKLI YAPI TASARIMI

Betonarme Taşıyıcı Sistem Örnekleri

DEPREME DAYANIKLI YAPI TASARIMI

Çekirdek – Vierendeel Kirişli Sistem

DEPREME DAYANIKLI YAPI TASARIMI

Çekirdek – Konsol Döşeme – Kirişli Sistem

DEPREME DAYANIKLI YAPI TASARIMI

DEPREME DAYANIKLI YAPI TASARIMI

Demet Tüp Sistem

DEPREME DAYANIKLI YAPI TASARIMI

Perde-Çekirdek Taşıyıcı Sistemlere

DEPREME DAYANIKLI YAPI TASARIMI

Yüksek Bina Betonarme Taşıyıcı Sistemlerin

DEPREME DAYANIKLI YAPI TASARIMI

Yüksek Bina Çelik Taşıyıcı Sistemlerin

DEPREME DAYANIKLI YAPI TASARIMI

DEPREME DAYANIKLI YAPI TASARIMI

Deprem Yer Hareketi Altında Birbiriyle

DEPREME DAYANIKLI YAPI TASARIMI

Deprem Yer Hareketi Altında Birbiriyle

DEPREME DAYANIKLI YAPI TASARIMI

Deprem Yer Hareketi Altında Birbiriyle

DEPREME DAYANIKLI YAPI TASARIMI

Deprem Yer Hareketi Altında Birbiriyle

DEPREME DAYANIKLI YAPI TASARIMI