Kaʻapana 1

Kālaimanaʻo o ka naʻauao

I ulu nō ka lālā i ke kumu a ʻo ia ke kumu o ka ʻike. Kupu aʻe kēia ʻōlelo noʻeau ke

noʻonoʻo au i ke aʻo ʻana mai o kaʻu mau poʻe haumāna. Pehea lā lākou e aʻo mai ai? He aha ia

mea? ʻO ke aʻo ʻana mai, ʻo ia ka ʻimi naʻauao. ʻO ia ka hoʻāo ʻana i ka pō. Noʻu, he ʻekolu mau

mea nui e pono ai kekahi wahi kūpono o ka naʻauao: ʻo ka ʻono ʻoe, ʻo ka pilina ʻoe, a ʻo ka

makawalu ʻoe. ʻAkahi, ʻo ka pilina ka mea nui a ʻo ia ka manaʻo o ka ʻōlelo noʻeau, i ulu nō ka

lālā i ke kumu. Inā ʻaʻohe pilina ma waena o ka haumāna me ke kumu, pehea e ulu ai kēlā lālā

me ka ʻole o ke kumu e kākoʻo iā ia? ʻAʻole hiki. ʻAlua, he mea nui ka ʻono o ka naʻauao. ʻAʻole

hiki iā haʻi ke aʻo a ʻaʻole hiki hoʻi ke ola ke ʻole ʻoe e ʻono ana i ka naʻauao. Pehea kākou e ola

ai? Ma ka wā pēpē, aʻo maila kākou i nā mea he nui i mea e ola ai; ʻo ia ka ʻai ʻana, ke kolo ʻana,

ka hele wāwae ʻana, a pēlā wale aku nō. ʻAʻole pau ke aʻo ʻana mai a e like nō me ka ʻōlelo a nā

kūpuna, ʻaʻohe pau ka ʻike i ka hālau hoʻokahi. ʻAʻole hiki iā kākou ke holomua ma kekahi waʻa

inā ʻono ʻole ʻo haʻi i ka naʻauao. ʻAkolu, pono ka haumāna e makawalu i mea e aʻo mai ai me

ka maikaʻi. ʻOiai kākou e hoʻoulu lāhui nei, pono e akamai ma nā ʻaoʻao a pau i hiki ke loaʻa ka

lei o ka lanakila. Pēlā kākou, ʻo ia hoʻi ka lāhui Hawaiʻi e ola ai ma o nā keiki akamai i ka pāʻani

kōnane. Na lākou e alakaʻi ana i ka lāhui Hawaiʻi ke hiki mai ka wā kūpono o lākou e alakaʻi ai.

E kuhikuhi pono i nā au iki a me nā au nui o ka ʻike. Pehea e aʻo aku ai? ʻO ia ka hoʻohui

ʻana i ka ʻike kūpuna me ka ʻike a me nā kaʻakālai o kēia au hou i mea e kūkulu ai ke alahele o

ke ao no ka poʻe haumāna. ʻO ke kahua ma mua, ma hope ke kūkulu. Ma ke ʻano he kumu

kaiapuni, pono e kūkulu i ke kahua ma o ke kuʻuna ʻike Hawaiʻi. Ke paʻa ke kāhua, hiki ke

kūkulu me nā mea o ke au hou i mea e hoʻāo ai i ka ʻike a lanakila nā haumāna ma nā wahi like

ʻole o ke ola. Ke hoʻomākaukau nei mākou, nā kumu, i nā haumāna e alakaʻi ai ka lāhui Hawaiʻi.
 Kaʻapana 2

Me ua manaʻo nei, pono mākou e hoʻomākaukau i nā haumāna ma o ka ʻike kūpuna a me ka ʻike

o kēia au, pēlā lākou e mākaukau ana no ke alakaʻi ʻana i ka lāhui Hawaiʻi.

Aia nō ka pono--ʻo ka hoʻohuli i ka lima i lalo, ʻaʻole ʻo ka hoʻohuli i luna. ʻO ke aloha

ʻāina ke kāhua o kākou no ka mea ʻo ka ʻāina ke kumu mua loa o Hawaiʻi. Wahi a Joseph

Nāwahī, “ʻo ke aloha ʻāina ka ume Mageneti i loko o ka puʻuwai o ka Lāhui, e kāohi ana i ka

noho Kūʻokoʻa Lanakila ʻana o kona one hānau ponoʻī… inā i hoʻokokoke ʻia nā kui hao

Mageneti i kahi hoʻokahi, a laila, he mea maopopo loa me ke kānalua ʻole o ka manaʻo ua ume

like nō lākou a pau loa kekahi i kekahi…He holoholona ke kanaka ke nele ʻo ia i kēia ʻano he

Aloha ʻĀina” (Ke Aloha Aina, May 25, 1895, 7). Ke paʻa ke keiki i ke aloha ʻāina, ʻaʻohe

kānalua o ke aʻo ʻana mai o ia keiki, ʻaʻohe ʻike e lilo ana. A ʻo kaʻu pahuhopu no kaʻu poʻe

haumāna, kūpaʻa lākou i ke aloha ʻāina a me ka ʻōlelo Hawaiʻi i hiki iā lākou ke hele a alakaʻi

pono ka lāhui Hawaiʻi ke hōʻea mai ko lākou wā e alakaʻi ai ka lāhui.