3 επανάληψη Ιστορίας

Κεφάλαια
Β 6 - 10
 ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΩΝ
ΠΑΡΟΙΚΙΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ
ΠΑΡΑΔΟΥΝΑΒΙΩΝ
ΗΓΕΜΟΝΙΩΝ

ΤΑΞΗ: ΣΤ΄
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β 6
 Μετανάστευση των
Ελλήνων στο
εξωτερικό κατά την
Τουρκοκρατία σε δύο
χρονικές περιόδους

15ος – 16ος αιώνας 17ος αιώνας

Υποχρεωτική μετακίνηση Εθελοντική και ειρηνική
Αίτια: πολεμικές μετακίνηση
συγκρούσεις και
επέκταση των Τούρκων Αίτια: οικονομικά
 Πρώτη περίοδος μετανάστευσης
• Ευγενείς και στρατιώτες, με ή χωρίς τις
οικογένειές τους εγκαταλείπουν την
Ελλάδα
• Περισσότεροι πρόσφυγες από τα νησιά
(Κύπρο, Κρήτη) και τις παραθαλάσσιες
περιοχές (Μονεμβασιά, Μάνη, Ναύπλιο,
Ήπειρος)
• Εγκαταστάθηκαν σε παραθαλάσσιες
πόλεις την Ιταλίας και σε άλλα μέρη της
Ευρώπης ιδρύοντας παροικίες
 επαγγέλματα των Ελλήνων
μεταναστών

στρατιώτες
στρατιώτες ναυτικοί
ναυτικοί

τεχνίτες
τεχνίτες έμποροι
έμποροι

αντιγραφείς
αντιγραφείς δάσκαλοι σε ανώτατα
δάσκαλοι σε ανώτατα
χειρογράφων εκπαιδευτικά ιδρύματα
χειρογράφων εκπαιδευτικά ιδρύματα
 Δεύτερη περίοδος μετανάστευσης

• Μεταφορά εμπορευμάτων από την

Οθωμανική αυτοκρατορία προς την
Κεντρική Ευρώπη και τη Ρωσία δια ξηράς
με καραβάνια που διέσχιζαν τα Βαλκάνια

• Στον δρόμο των καραβανιών

εγκαταστάθηκαν Έλληνες
 Οι μετακινήσεις και οι παροικίες κατά τον
17ο αιώνα

Παραδουνάβιες
Πόντος Μακεδονία Παραδουνάβιες
ηγεμονίες
Πόντος Μακεδονία ηγεμονίες

Καύκασος, Βιέννη, Τεργέστη, Μολδαβία,

Καύκασος, Βιέννη, Τεργέστη, Μολδαβία,
Κριμαία Σερβία, Ουγγαρία Βλαχία
Κριμαία Σερβία, Ουγγαρία Βλαχία

εμπόριο βαμβακερών, Φαναριώτες

Οδησσός εμπόριο βαμβακερών,
δερμάτων, χαλιών Φαναριώτες
Οδησσός δερμάτων, χαλιών ηγεμόνες
ηγεμόνες
Οδησσός
Βιέννη
Τεργέστη
 Τα κύρια μελήματα των Ελλήνων
μεταναστών στις παροικίες
Ανέγερση ναού
Σύνταξη καταστατικού για την
οργάνωση της κοινότητας
Χτίσιμο μοναστηριών και
κοινοτικών σχολείων (Φλαγγινιανό
Φροντιστήριο στη Βενετία)
Έκδοση ελληνικών βιβλίων,
περιοδικών και εφημερίδων
 Έλληνες της Διασποράς

Ενίσχυσαν τα ελληνικά σχολεία στις

τουρκοκρατούμενες περιοχές
Κατασκεύασαν πολυτελείς κατοικίες
στους τόπους καταγωγής τους, τα
αρχοντικά (Σιάτιστα, Καστοριά, Κοζάνη,
Ζαγοροχώρια, Πήλιο)
 Πνευματική αναγέννηση του υπόδουλου
έθνους
ΟΙ ΔΑΣΚΑΛΟΙ ΤΟΥ
ΓΕΝΟΥΣ

ΤΑΞΗ: ΣΤ΄
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β7
 Τον πρώτο καιρό της σκλαβιάς

• Το σκοτάδι της αμάθειας

σκέπασε τον ελληνισμό
• «Ο ήλιος εσκοτείδιασε και το
φεγγάρι εχάθη»
 Δάσκαλοι του Γένους
• Διδασκαλίες σε ναούς, σχολεία,
δημόσιους χώρους
• Επιστολές και άρθρα σε περιοδικά και
εφημερίδες
• Ίδρυση σχολείων και τόνωση της
ελληνικής παιδείας
• Ιδεολογική προετοιμασία της Μεγάλης
Επανάστασης και Φιλελληνισμού στη
Δύση
 τα πρώτα
σχολεία

τα ίδρυσε
η εκκλησία κρυφό
από το σχολειό
16ο αιώνα
 δάσκαλοι
του
Γένους

Νεοελλην ι κός
Κοσμάς Αδαμάντιος
δι α φ ωτισ μός
ο Αιτωλός Κοραής
Κοσμάς ο Αιτωλός
 Λαϊκός διαφωτιστής, απευθύνθηκε
σε μεγάλες μάζες του λαού
 Νοιάστηκε για τη μόρφωση του
κοινού λαού
 Επέκρινε εκείνους που προσέφεραν
τη μόρφωση μόνο στους άρχοντες
για να κερδίσουν πλούτη και
αξιώματα
 Ίδρυσε 200 «κοινά» σχολεία
(δημοτικά) και 10 «ελληνικά»
(γυμνάσια)
 Ο λαός τον λάτρευε και τον
τιμούσε σαν άγιο
 Πέθανε με μαρτυρικό θάνατο
στην Ήπειρο (1779)
Ο ΡΗΓΑΣ ΒΕΛΕΣΤΙΝΛΗΣ
ΚΑΙ Ο ΑΔΑΜΑΝΤΙΟΣ
ΚΟΡΑΗΣ

Κεφάλαιο Β 8
Τάξη ΣΤ΄
 Ρήγας Φεραίος ή Βελεστινλής
◙ Αντώνιος Κυριαζής (το πραγματικό του όνομα)
◙ 1757 Βελεστίνο (Φερές) Βόλου
◙ Νεαρός μπήκε στην υηπηρεσία των
Φαναριωτών, έγινε γραμματέας του ηγεμόνα
της Βλαχίας
◙ Επηρεάστηκε από τις ευρωπαϊκές
ριζοσπαστικές ιδέες
◙ Είχε στόχο του την απελευθέρωση της
πατρίδας
◙ Τον συγκλόνισε η Γαλλική Επανάσταση
◙ Προσδοκούσε βοήθεια από τον Ναπολέοντα
 Η δράση του Ρήγα
Σκοπός η εξέγερση όλων των
Βαλκανίων και η δημιουργία ενός
ευνομούμενου δημοκρατικού κράτους,
όπου θα κυριαρχούσε η ελληνική
γλώσσα και παιδεία
Βιέννη: κέντρο επαναστατικής δράσης
Σχεδίαζε τη δημιουργία ελεύθερης
επικράτειας (Σούλι, Μάνη)
 σύλληψη και μαρτυρικός θάνατος

• Μετάβαση στην Τεργέστη

• Παρακολούθηση και σύλληψη
από την Αυστριακή αστυνομία
το Δεκέμβριου του 1797
• Παράδοση στους Τούρκους
• Θανάτωση στο Βελιγράδι
με 7 συντρόφους του
• Το πτώμα του ρίχτηκε στον
ποταμό Δούναβη
Αδαμάντιος Κοραής
 Γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1748
 Φοίτησε στην Ευαγγελική Σχολή
 Σπούδασε ιατρική στη Γαλλία
 Γνώρισε τη γαλλική επανάσταση
και τις φιλελεύθερες ιδέες της
 Ασχολήθηκε με την αντιγραφή,
επιμέλεια και δημοσίευση
αρχαίων χειρογράφων
 Οι ιδέες του Κοραή
• Πίστευε ότι για ελευθερωθεί το Γένος,
έπρεπε πρώτα να φωτιστεί δια μέσου
της παιδείας με κατάλληλη μέθοδο
διδασκαλίας και με νέα ελληνική
γλώσσα
• Πρόταση για χρήση γλώσσας με βάση
την καθομιλούμενη γλώσσα της εποχής
χωρίς ξένες λέξεις και ιδιωματικές
εκφράσεις
 • Ιδεολογική προετοιμασία της Μεγάλης
Επανάστασης
• Ίδρυση του Ελληνικού Κομιτάτου στο Παρίσι
• Βασικός εκπρόσωπος του Νεοελληνικού
Διαφωτισμού με φιλοσοφική αρχή την πίστη
στη λογική του ανθρώπου
 ΤΑ ΚΥΡΙΟΤΕΡΑ
ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΑ ΚΙΝΗΜΑΤΑ

ΤΑΞΗ: ΣΤ΄
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β 9
επαναστατικές απόπειρες
των Ελλήνων

ανοργάνωτες

τοπικά
περιορισμένες
 16 αιώνας
ος

Κερκυραίοι, Κρητικοί και οι

ανυπότακτοι Μανιάτες
πολέμησαν στο πλευρό των
Βενετών και των Ισπανών τους
Οθωμανούς σε επιχειρήσεις
στην ξηρά και στη θάλασσα
 Η ναυμαχία της Ναυπάκτου 1571
Από τις μεγαλύτερες ναυμαχίες όλων εποχών, τόσο για τον αριθμό των
σκαφών που ενεπλάκησαν, όσο και για την τακτική που εφαρμόστηκε.
Έλαβε χώρα στις 7 Οκτωβρίου 1571 στην ευρύτερη περιοχή της
Ναυπάκτου (τότε Λέπαντο), με αντιπάλους τα χριστιανικά κράτη της
Δύσης και την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Έληξε την ίδια μέρα, με
θριαμβευτική επικράτηση των Δυτικών.
 Κίνημα του Μητροπολίτη
Λαρίσης Διονυσίου του
Φιλοσόφου 1611

• Ορεινή Θεσσαλία και Ήπειρος

• Αποτυχία του κινήματός του
• Ο ίδιος κατέφυγε στη Ρώμη και στην Ισπανία για
ενισχύσεις
• Επέστρεψε στην τουρκοκρατούμενη Ελλάδα
παροτρύνοντας τους κατοίκους της Θεσπρωτίας να
εξεγερθούν
• ονομάστηκε «Σκυλόσοφος» εξαιτίας των
συνεπειών του αποτυχημένου κινήματός του
 Βενετοκρατία στον
ελληνικό χώρο

οι Βενετοί πολιόρκησαν την Αθήνα και το

1699 κατέλαβαν την Πελοπόννησο
Μετά από δύο δεκαετίες η Πελοπόννησος
πέρασε και πάλι στα χέρια των Οθωμανών
Η Βενετία έπαψε πλέον να έχει ενεργό ρόλο
στις ελληνικές υποθέσεις
 ΟΡΛΩΦΙΚΑ 1770
• Ορλώφ, Ρώσοι (ξανθό γένος) αρχηγοί
του κινήματος
• Ρωσοτουρκικός πόλεμος
• Αντιπερισπασμός: ο ξεσηκωμός των
Ελλήνων στη Μάνη
• Πελοπόννησος και Στερεά
• «Κατακαημένος Μοριάς»
Η ναυμαχία του Τσεσμέ (1770)
 Ο πρόκριτος Ιωάννης
Βλάχος ή Δασκαλογιάννης
ξεσηκώνει τα Σφακιά της
Κρήτης
 συνθήκη
Κιουτσούκ – Καϊναρτζή 1774
 ειρήνευση Ρώσων και Τούρκων
 η Ρωσία μπορούσε να παρεμβαίνει στα
εσωτερικά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας
για να προστατεύει τους χριστιανούς
 τα ελληνικά καράβια μπορούσαν
να πλέουν με ρωσική σημαία στα
στενά (Ελλήσποντο – Βόσπορο)
 οικονομική ανάπτυξη Ελλήνων
 Λάμπρος Κατσώνης 1788
• Αξιωματικός του ρωσικού στρατού
• Κυριαρχία στο Αιγαίο με ορμητήριο την
Κέα
• Τρόμος των Τούρκων
• Εγκατάλειψη από τη Ρωσία
• Πανωλεθρία στην Άνδρο
«Σαν σ΄ αρέσει μπαρμπα-Λάμπρο,
ξαναπέρνα απ΄ την Άνδρο»
η σύλληψη του Λάμπρου Κατσώνη
 παπα – Ευθύμιος
Βλαχάβας 1808

 Επανάσταση εναντίον του Αλή

Πασά των Ιωαννίνων

 Αιχμαλωτίστηκε και πέθανε με

μαρτυρικό θάνατο
 τέλη 18ου αιώνα

• Διάδοση φιλελεύθερων ιδεών Γαλλικής

Επανάστασης
• Προσδοκίες των Ελλήνων για βοήθεια από
τον Ναπολέοντα
• Γρήγορα διαψεύστηκαν και οι υπόδουλοι
Έλληνες συνειδητοποίησαν ότι κάθε
πρωτοβουλία για απελευθέρωση θα έπρεπε
να προέλθει από τους ίδιους
ΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΤΩΝ
ΣΟΥΛΙΩΤΩΝ

Κεφάλαιο Β 10
Τάξη ΣΤ΄
 ΣΟΥΛΙΩΤΕΣ
♣ στα Κασσωπαία βουνά
της Ηπείρου
♣ Σούλι, Αβαρίκο,
Σαμονίβα, Κιάφα
♣ μεγάλες οικογένειες
(φάρες)
♣ συμβούλιο γερόντων
Βοσκοί που μιλούσαν ελληνικά και
αρβανίτικα
Επιδρομές στα χωριά του κάμπου για
να εξασφαλίσουν ζώα και γεννήματα
Δύσκολες συνθήκες ζωής, ομαδικό
πνεύμα, εξαιρετική τόλμη
Εμπόδιο στην κυριαρχία του Αλή Πασά
των Ιωαννίνων
Ένδοξη αντίσταση των Σουλιωτών
ο Αλή πασάς των Ιωαννίνων
 Προσπάθειες των Τούρκων να
υποτάξουν το Σούλι

• όπλα και πυρομαχικά στο Σούλι

από τα Επτάνησα
• Ο Αλή πασάς έδιωξε ορισμένους
αρχηγούς των Σουλιωτών
αδυνατίζοντας την άμυνα
• Κατάκτηση του Σουλίου το 1803
Οι Σουλιώτισσες

 ανέβηκαν στο
Ζάλογγο
 έστησαν χορό
 έπεσαν με τα παιδιά
τους στον γκρεμό για να
μη συλληφθούν από
τους Τούρκους
Ο καλόγερος Σαμουήλ που
ανατίναξε το Κούγκι
Σπάσιμο του τουρκικού κλοιού

• Πέρασμα στην Κέρκυρα

• Συνθηκολόγηση και
καταφύγιο στην Πρέβεζα με
τα όπλα τους
 Στην
Σουλιώτες υπηρεσία των
Ρώσων και
των Γάλλων

1822: έμειναν
αβοήθητοι –
εγκατάλειψη –
διασκορπίστηκαν
στη Στερεά και
1820: βοήθεια
στην
στο Σουλτάνο
Πελοπόννησο
κατά του Αλή
πασά