EPRINTIZDANA BENEDIKT KURIPESIC 6 PUTOPIS KROZ BOSNU, SRBIJU, BUGARSKU I RUMELIJU 1530 BEOGRAD 2001.ISBN 86.7558.004.5 oP —Karanroayy noms Napa Gores Cpe Epa ‘e090 PME, Eevee Papi kor Bos Sr Bupa aan: 130 / Ben ee rg Dre non Gaetan 2001 (Beograd Cie aps). 6 em (Go Rei ane 8) Prevod dls rtm Wry Kan Mey tc en Conan! dem Then Kes Sse A Sek MOXA Tra S00 St Pegavor Dads Powe ipa 6-2 ISON Ue TSSE OES oem -Myromcn) Cp yams) Byrapna Tyron ‘DPywan Myre ToonePredgovor Puxops erro Weg Ki Me pct gn Coston do Turpion Keer Selon cnee XXX MONYX,ooanak. Ops copie Tack pve polovne 18 wok, bjaje je 195. godine Jndanj sanjeske Siete” pod nalowom Benet Karp: Peer se Ban, Sri, Bagi Rae 1530 Paired prevail ovo, indanja Dore Piano, pored pre ‘oda celog papi, upredgovors donos osnovne poate orien _seank posebnoo dota naporia da Seon pres Kir} juvnos.Prediofak prevods bio nematkoizdanje'2 1531 godine, fe joan primera danas naar w Biboect Zemalskog muzea Sanju. Pore tga pied se hoi pevim poss prevoom Cedonila Miata to sad ops parovarado Jeena, robin ie 1863. godine u,Vidowdana te detajim opsom, taal komen Tima Loe je dao Petar Matovié 1881 godine u Ra ugostvenshe slacemije manor i umjtnors br. 56. Naha je data prstupacna lrertce Tako svi dosadatoipeediad navode da sew puis mali 10 (dese) ska, oop 6 Ge radova (ropa, Kamengrad Kj, So, ‘Viseqra i Zveta,2 (ve) ske asjencje u Carga, Karsan sudjenejc kod Ulre-aleu Gavogoin ko Sarjva nit jeinom od Pomenut ind ake rsa obaiene. Nismo uspel da dodemo do 1 jelnogprimerkaindara ie 1531 godine hj sei sve pomenate isc Tak, ve deo pomenudh cba pubkoras je ao usta mater uti xdovima hj se av togjom pve palovine 16 vee "Nave (pin) indane ptopisa Benelica Kurpetién Pagid Boon, Sri, Bago # Ramee 1530. prevods Dora Panos bog smo pristopaéim iusto materalom, devorcsima ie indi ia 153 godine NMBENEDIKT KURIPESIC PUTOPIS KROZ BOSNU, SRBIJU, BUGARSKU I RUMELJU 1530 SVJETLOST/SARAJEVO 1950Nasov ogi Wineraran, Wegray Kun, Mi. ptechaft gen Constannope dem Tiskschen Keer Soleyman, Ango XXX-MDXXX Preveo sa alemdhog ORDE PEJANOVIC Godin 1530 posla Ferdinand, rl Aussi, Cake Ugur ske poslanstiow Caigrad sultan Suikjmana I da sme zaklo- ako ne porpan mira ono barem due prime. Osim toga, trebalo je poslanstwo dita kod sulana da se iz Hratske Usarske povek Tar. Tine je Ferdinand ho da od zemije ot oni opasnost od Tura, koji supose bike na Mohaeu (1526) phi posto eva Ugarska Poslnstvo se ssa od 37s 25 plemia(“rospoding’) 1-coro posiige i ose pram. Kao rama lansing lei pi dodatje postnstvu Benedikt Kusipesi. Gospoda pemid su bla ic ausrsog, Sajerskoy, njemackog i hrvaskogplemsva. Vode postnsta au bila dva porta idavena plemias Josip Lamberg, viter i namics Krank, i Nikola Juri, vtez mao ko- rorniku Hevatsko}, Polaianstvo je krenulo iz Tube 22avgusta 1530 godine stg w Caged 17 oltobrate iste godine. Carigrad je krenslo natg 2 decembra 1530 godine i sgl w Huana 9 febeosra 1531 godine Pt kom je poslansto ilo preko Hivatske, Bose, Sibi, Bogitske i Rumele je put kojim suse hretalecurskevojske w svojim pohodima prema Bost i Fivatsko, Poklapao se upav- ‘noms stim imskim potevima kor ove ksjeve; otsupana 5bila kraca i mena, To je bio jednim dielom éuveni Bosanski ii ‘Makedonski Drum, a -drugim dijelom Carigradski Drum, Poshanstvoje bilo bez uspjha, je sltan nije io sa Perdnan dom da pregonaa Zabwaliujeé ovome poss poslanstva u Carigad i Benedikt ‘urpesiu, tunaga za latinski jezik, koji je vodi bljeske o pto- ‘ani, dbo Seprv opis purovana preko Balkanskog Poluoserva © Carigrad w XVI.om vieku. © oobi Kurpetca za se vlo mala. Iz putopisa se za daje redom iz Oberaburga (grad wjudnoj Sajesko, bliin Kran sk), da je poznavao njemacki i latin jezik, a post je bio i slovenskog kr, znao je sgurno i slovensk jezik" Niegovo po. 2navarelatinshog jezik upacujenato da jebio humaristek oi Zoran. We voR pops i dragop segovoga eps od ime ftom “Eine Dputation oder Besprech vay Stallbiben" mote se zakluditi daje stckao i opie obrazovanje i dobro poznavao ‘novremene Paik, verse, kultme | istorske pre rcnih 536) Putopispokazsje pismena éovjea, kojowvorenim ota ge dda i posmira stvari i dovjeka koji umije da zapari bite stvar tarakteristke ne samo predmeta nego irik, Opis sum ivi ied bez mnogo kigenja nepourbnog opisvanai ncasnode Si maj lepiaranoxkutra od uobijenognjmatog tes op sg Srokog, A Pedhowira dane 910 gatine hae ed Kopp hao ‘una iamedu Lamberp, kj je wo sao pourava Sore jes {ol mie 20 “nema Gta pt” On op a tome mets ‘avs epi aagorora posta sa ak pions Carga eed fell por tama za doves jee preven oo os Perl ied aba per pane imao uma 2a atin ep seco sln uta“ evo sab ais”, Na pute nk rgorario fe Kui x domadim sanownevem oven fs pore ‘je negowo pone sloweasog je 6 ‘Vodenie putopsnh biljefaka Kuripesi2 je oprndavao “a ne bi wala gobi were", Pore toga poten tops devil bho je onowremeniobiés da se vod putopane bieske. Niegov poops oz Bosn, Sj, Bugarsk Ruel tam pn je rv put 1531 godine nosinaslov: Itinerary, Wegryss Kin, May potschafgen Constatinopl a dem Tsschen Ke- ise Soleyman. Anno XXX-MDXXXI" (Od togaindana sadualo se samo nekolko primera. (ean rimjrak nai sw bibloteei Muza Sarsjev}. Za organ tekst ne aa sent. Skoroistodobni prepis probitog telata plopsa nals sew grofovskom Lambertkom dvoreu Otensti- ‘11 u Donjoj Avs, Po tome Otenstajskom rukopis ial je 1910 godine grofica Eleonora Lamberg Svarcherg ovaj putopis pod asovom: “Benet Courpeschit: lineraum der Botschaf- stcise des Josef von Lamberg und Nicolas Jurist durch Bo- sien, Serbien, Bulgaien nach Constasnopel 1530”, Oba relia poklapaju se uglavnon popes sah posta’ dogs Raz Iikaje samo unekim detaa iw ratom pian imena rea, ‘mest, planina, bd, evdavajosobaih mena. Osim toga test 01531 godine ima reigovor, ong} od 1910 nema, dok ianje 41910 osine ima majokae puta od Raba do Carga atest od 1531 nem U Kuripsigevom potopiss malaze se ne samo ajegova apa “anja, neyo i apatani obrizovaniih anova poslansta, ana p= ‘vom ies viteza Nikole Jura, jednog od doje posta i raslednog komornika u Hevatske, koje dobro poz pli- ene samo a Hrvatske, nego ia sso) Bos Kurpetde parpis je jaan od mjstarihpuropisa po Balla ‘nw a XVI wicks, njstar porpis kroz Bosna za urskogdoba. [Niegow opis u's istorishog leita “osobito zat”, poka- _aju va sca ada obi, mali natoda, Ov putopisjePowadanw onom dela gdje Kurpesé opisuje ono 30 je onliéao Vidio i provierio, ali ondje ge govoro istoriskim dogadsjima, ‘mila éestonarodao predanje sistorskom istinom, Imena gor, ‘jest tela napisana su doneke pravlno;u tome popleds raz. Ike se bitno od deugih patopisaca Neslovena. Sam Lamberg, jedan od voda ovog poslanste, kaze svojojbiogralii za ove} Kurpeiiev putopis: “kako se putovalo ita se dogodo na puna ' Carigrad, vn jei nije tan. U spisima i Stamp nati 6 se dosta ‘jeah ( dobsin) podataka”. Predgovoridlanj od 1910) ‘Vaijedoose i znaéaj ovoga rukopisa je vellka.On je velo vadan lavor i deagocjen pilog za emografju, folkor, socoogiu, topo- ‘rally orogrj i hidogatij pedi balkanskihzemala Ne- ‘Revi podacio priikams,stanju i narodima, kao i podacio ver, obiajma, jezik i odnosu Turaka prema taiji, velo su zaaésini bzirom na mnoga pitanja koja u istodi naroda na Balkan, a ‘sobitou Bosni i Hercegovini jos uvjek nisu definivno jetena, ‘Kupetije vino biljezio imena mjesta, gor, br, eka ravi «2kro2 koje prolzio i preko koji je prelaro, Vee dio puropisa dos se na Bosnu, prema turskojtertonialnoj podjel (od Une do Mitovice). Bosna jew njemu opine iserpije opsana nego ddruge zemlje: Stbija, Bugarska i Rumelia. Puropis ima 32 strane, veigine 38 x 13.5; ima 10 sik: 6 bo- sanskih gradova (Krupe, Kamengrada, Kuda, Sokola, Vikegrada i Zvcisj), 2 slike audijencie u Carigrads, sku karivansersja i slik aucjeniie kod Ustev-pase u Gavogodini. Knjiga je bez pa- sinacie i bez mjesta gdje je Stampana. Kao godia iadanja oz Gena je MDXXX1 Prvi prevod na srpsko-hrvatskom ovoga putopisa potige od Cede Misti, koji gn je publikovzo ulist “Vidovdanu",u Be- gradu 1863 godine, Prevod nije poxpun (samo do Jedrena). Petar Matkovie, dan Jugoslavenske akidemije znanost i umjemost u 8 ii iuJugosl akade Zagreb, psa je opis oovom putopis Ra ugos. aki ij, ky. 56, tom priikom ctirao “to vjemie njegovu sadei- 1” (edi do putopisa). Oba su prevoda sa Stampanog dela od 1531 godine I ovaj nai prevod raden je saizdanja od 1531 godine (Ovo je prvi porpuni prevod Kuripetiéeva puropisa, BP.TEKST INTINERARIUMA (Putopisa) Kako je pred oma siju nas krvopj i zak nepal hs anske vjere 2a malo godina mnogoudno hriséanstvo, zemu i ssanovnike strainom inemilosrdnom szanjom pokoro jos te 22 sve novim i novim osvajanjem cjelog hiiganstva, a osobito njomazke nace (to jasnoproilai iz nedavmih strainih vremens, izosvajaniaplemenitog ostrvai grada Rodosa, prog Beogradai cijcle Ugaake i opredaniagrada Bea}, svima nama jeposnato, ‘Pane potrebno ponovo pominjati sve one strahote i ijesna kr voloswa esto pura i Sovotje keathovidnost, a jo8 vile po boiioj pprovidnost i bob Kaan, mi smo malo syesni svoje nesreée{ trenutne opasnost, ne vodimo raéuna o boo sedi. Pred na {im vrata stoi opasnos i svalipojedinae treba da je svjesan samoga seb i neopsane ranije urske, pata da na to mnogo ‘ie pai prima k src. To je tendencia ovoga patopisa. U nje- smu ese upoznat sa nepravdlom, koja roa da svakogsheomnog Iniéanina gane i pobudinasedaéno Saude samilost sa bid rim robovime, hovom sabraéom po britéanskoj vj, ida bude ‘opomena njems samonne. Tada ée svi rad sa svim svojim sila sma pomoei dria da se oda, dase spas peavahriéansa vera i dase zat nove Sene idea, now Evo, dat imane. 10 “Zoog toga neka svaki priate sa najveéom poniznoséu moti svemoguéeg, milostivog, vjeénog boga da nam dade mir, jedin- sivo i pravo siznanje njegove bozanstvene nije; da nam potalje svoju milost, kako bismo se mogl sajednodusnom voljom i od- lugnoiéu uspjeino odupdijeri ovome neprijatejuhriséanske vere. "Pemenisi gospodin Josip Lamberg od Sneberga, vite itd i gospodin Nikola Juri, kapetan sv Vida na Rjec Sant Veyt am Pfau i Kiseka (Gyan), takode vite, i nasjedni kornorie Hivatsko), savjetnici Niegovog Veliéanstva Kraa Ugarske, Cetke ind, i sada izaslanici Nj. Vel Kala w Vane itu Caxigrad, turnkom cara Suleiman drugom, kao oratod, poslanic i aarogs vesnici,wzeZe me w Ljubi, ao tumada za aisle, milo- tivo jubazno w kraevsku sluzbu, Da ne bih wzalud gubio vije- ime, seo sam se da va mjesta ge smo dail i noeivali, gore, vod, doline, pedicle i priike zemalja kroz koje smo prolazil, zajedno sa umjeSnostima sposobnostima),obigajima i navikarna lua koji w tin mjestima stinju, da opisem vjerno i prikaiem ‘ona kako sami vidio raspitujud sana Kad su pomenuta gospod, koje kal posla ie Augsbunga, Grau sem jam, 4+ Manas nme Vidje Gore Tes 5 Selo u noone sen a Sferihoj pr Novo Mesto“ ana jest nz panama gore Pe sp hoje ite cha Mis desna prt Save ses nove 7 reo estou lovenatoj, na Kei, deo} pit Save Ttorisho ent; edt aborog ness. Napa val apr Kade * RictauSlovenatho dana pita Sue avr judno od Vite Gore, tea Sa oa Brie + Selo eda i Met, rome se. ° Varro mjestou Slovenia na Kop U stedjem ve edie Svensk Metighe Kisine U XV EX veka, 2a vieme uh pads oj Kr, imaa velo nae ibajakouavedenje ma pts iz Krajske © Reson Vj Kao BU ponedak 22 gusts, krenaia Novog. Mj nit gospo- dla Nikola Jaci, nasedni komornik u Hivasko}, kapeto oo Vida na Rij Kisca, i Ljubljane sa svojom pram (gop ciom i shugama) ito: 8 gospodtinom Andrjem od Pubsina, toe spodinom od Rapsa i Krumbaha, Gasparom Valdetstsjnom te, ‘atcjem zamka Grobnika, Andrcjem Sincenbaterom od Ande, % Jakovorn od Gronstsin, Tomom Burghauserom i Bet Lo. reacom Verielom od Perkitetaiz Najensola, Hansom Stevbemis Augusburga, Geongom Petersom od Sv. Vid iz Kovuthe, Geog, {om Bajerom od Midorfi, Hvatom Bartolonom Betkonigen is vatske, Nikolomiz Vitcburga,skagom Puhajma,Simonom Gar, © Blais, slow opin Bui, rex sanjersi Netaji vl grad \Vitbose, pod lgmanom, u bin ivora eke Boone U Vis bie stole katoéog biskupa Od Saneva udaljena oko 2 posta Nazi deta co crkve Si Bhs, “ Boang, dena prtok Savini pad nana plane Ui w Sav od Box Sumca Dug 275 ken. Po nj dab ve ea poke. © ‘Koval Gogo sel ulidlansle) opt, se satseak a pod gj ean pla 234 sarukama presamicenim na prsima; i naia gospoda suse tkode ppoklonila pred njims. Zatim su wil u koibu, gdje je paSa” (krue ppan i snaZan Zoyjek) sjedio w svom sjeju. Po zemlji, trav i pod ‘jegovim nogama, bo je prostt velo kjepéiim. Gospoda su uila pai, bit ljepo dogekana sa svim pogastima i pozvana da sje smu, Rezgovarali su s lime oko dva sata, pa se poste povratise w konaéite U stijedu, 14 septembra, krenusmo iz Kovada preko sirokog ‘Vihbosanskog Pola, prodosmo kroz varo8 Vehbosnu Sarajevo, Verchbossen)", pa, iduéi dugo nekom visokom gorom, skrent- © Urey, Gaz Huse, cask rumiesik Bose Bio? pus nue ‘sik (15121 1520-1529), Udestwovanu mnogn eatovima po Boe fee, sho}, Godine 1528 oso nce, Ban La ming draga mieta 0 Bost, ‘ou dota niu bil Tare oso. Osvov va ast aie onan ‘Boane Ucestworao jew onan Bets 1529 goin, Pogo 1312 gan & poh na Kude ( Cro} Gon). Negowo aamjemikoraie, obit drags bilo jeod neobigoe vais a Bos pogfedu uvodena rants smicvana zm wpogled lakuenog podizaja, On je podigao Sw oe kuturno sci human wseanva, Gar Huse beg dames ‘aderite u Sasjew, musifshana (prada koje fe vai panko Be, Dhan kona i bespato jel), derutatmu aed 24 poutarane dg) de 4), meres (poste zaved, kath (nica, eave ma prostoane soba pojetih vjershd obeda tS so) ogrona! peti nepolet meta pretvrio je Huste fog ala i eg spots nding ete ‘mace drge klum humane ustanove ojesuzatao opie adie nj Sargjeva za rsp daba 7 Verchbossen weyfeld ~obla sapadno od Saniev, hoz oj prot ‘pored Bosne jai Mick, Dobin i Zeljrica Sinjva gai grad Bosne U sreajvjckorno)bosanshoj defame stoi dupa oko nega evo s Vehbosna, a poseta XVI we mero se suis Hono Sao Save Tet 3g a oko 1430 gene pene gu pose veda untpeeii, U XVI i XVI wa io jedan od raja ‘ngoradih centr ta Ballas Polactry. Za take wade shane bo sanskog vez, #22 vrjeme Aust ghvan mjesto Bosne | Hecepovi Veiko tgovstko iindistsko jest: sete kulunog,polithog | co. ‘poms svora Bosne i Heregevine. Danas je ete vine NR Ba, no a4 «smo udesno od put, sidosmo u dolina i dodosmo u selo Moko (Moko), pa tm prenoéisma. Juros kad smo ular u varo$ Vehbosnu,rerahu mimo nas, desne strane, kio stoku petnaestoro do Sesnaestorodjece deaka { djevojgca, jer ih ne mogase sve prodati na eta. Neka im se Bog smiluje! ‘Onde donosimo krarak opis kealjevine Bosn, kroz koju smo pptovali kakvu smo je orpilike na. Jako bih sad trebao da opi- em cielu Bosnu, ne mogu to izvxiti zato to nisam vidio deugi dio, Gornju Bosnu (Ober Wossen)", nego samo Donju Bosnt, (Nieder Wossen)", koja se prostire od rijeke Une (Wuna)” pa do _grada Vehbosne, kroz koji smo danas proil ‘och s,s bro dh vith lnno- prose ustanora ‘le chonomskog, polihog i katunog vta NR BIH. Seo kod Sarsjea, opi pans, w sasjevskom sen Put od Samjews do Mokrog von pre ogtanaka Onsen, Seubanice visors Ro % Donia #Gornja Bosna, Kuspei, ka sta stoner i grog, “ele Bosna na Dooja i Gorn Boseus Donia Bosna oben ma etna od Une do Vebborne, « Goria Bosna tenors x Viorne do Zvetna i Mivovice U Dorje Bosn gino mista Joe, 1 Goto ‘Vibohosna Sanjev). ~ Pale pada Borne (1463) 1 pose wpe ata ka Mase prot Turks u Bos formiale suse de banovine ata sebrenick Jka banovina burt je shor su oblst koja se pre a ‘a Donji Kaj, triton eda Vibasa! Une, poglao tape: Pir, Sans, iin, Lako, Zeman, Vibha i Maen. Tu banoviny 2uedoo sedan Aldlom Gorse Bosne Kesipese ove Donja Bosna Tuc su jeonvl 1528, soci, dj gine pre polza Kurpeiéevog — U Bos je spaio, po ‘Racpeia, sk pos zemlje od Gorn Bose na isto sve do Mirovice (on '8jestima Rogascom, Viegradom, ribojem, Skenderpatinom Kasson, No- vin Pizarom, Mitorcom). Ta aor oblast ppl a Bosni Tare pose omnia Rosce. Sve do okupacie Bosne i Hereovine (1879) 1 Bone ‘jet spado je Novoparars Sandia (lo Mitrovis). inc Desh loka Su ie ipod pine Sane, Glee pac ine su Una San. 5Pie svega, Donja je Bosna vilo brdowita, ima na sve strane velke fume, izuzev malo mjest,slaboje,osobito na gran, obea- dens, zbog toga ito je Hrvatiidrugi esto pene. Dok e bla jo w higéanskim rukama, nisu vast dozvofavale da se obradaje a 2e- mij. Aliotkad su Turci osvoil je, poéco je vei dio pomenure Donje Bosne, jie dugoletao neobraden da se ponovo obraduje. Dale, u pomenutoj krajevini Bosni nai smo tri nacie i tt ere. Prvo su staosjedioci Bosanci (Wossnes)"5 oni su imo-hri- #anske jee, Nj je Turn, kad je osvojio krajevinu Bosc, osta- ‘io u njhovoj veri. Drugo su Sebi Gurffen), koje oni zovu Vlas ‘ma (Wallachen),a mi ih zovemo Zigen (Ci, Cig)” ili martolozi- ‘ma. Dodl su iz mjesta Smedereva Smedtav) i grékoy Beograda * Onde Kurjpeit mie vrai nardnost, po twee pei je Bosal (Wossner aj nar a aroxnos, oo 2a stave poking Bosne, fo Sto sti nazvi Herceponel, Dating, Ista, Keane fi naz 2a sani th knjeva, Kao Sp ret Dltinae. Heep, ate ‘Ai, Kran, lavonac ne cznayju narod tho stom Bosanse (Bode) ‘je me naroda nego sais Bose. 7 Nacragom mies, govore: Shiau Gorsjoj Bos zone ih Ki pei Ziten,U Otentajesom rope ade 1910 going) ns inne. sma sto Zistzen i Ziten. OG eda ee eae mis ra Cie th ke. Toy imenom zval su se stanovnci Gani, ksi oblast w Ton ei od “Tinta do Kruse), nascjene pravesinim Visima, dosent itocne cane Jada, i Hirvatshog Primos Sjeverne Daleace Slovene su al ‘tasva one pravosasne hj sus XVI wicks dose Bone asl ingitoénj Krsjioj u Bunoveims, Manodols i Zumbech Tu up, ‘opin na puta iz Lune u Bose, eos oj proto Kunpsie News Miesto-Meti:~Mehovo) Zato Keni some dosehene See Cina, jr suse vee hao on Motor sx hia Irani, grasa vj koja fe tua ‘pa dla nea autononna pea on sual dno da oben bane Atéae grace, Miao Koastuinoi iz Osrovie kj eu XVY eke sluiowtskoj vos ade 2 martolog dass mse pat sooo na en jin acs (1.600 asp) unos ore hao i deena tor sho) via 26 (Grechisch Weussenbugp)”, vce su se. Pavla Sannde Pauls" Miih drtimo takode za dobre hriéane, jer ne nalazimoo nikakvu razlku izmeda njhoveiximske vere. “Teeéa naa su pravi Ture To su narodto rate i inovnici, koji vo transi adja objema peje spomenutim naijara, he Kanskim podanicima. Nib (biééane) je ski ca, da samo obea- duju zemlje, osavio dosada wnjihovoj vee Gzuzev one koje ml dosti lakoumnostnavede da se posurée). Ostvio im je nihove svcitenike,erkve i druge obrede. Oni nisa bili dnt da od zemlje koju obraduju daju kakav g pola, poimenu Kaludetica (Koluize- +023). Zaim, skeéuéis outa malo uljevo, dodosmow scl Sito vie (Scout) i presnocismo, U pea, 7 oktobr, lacenusmo iz Sirovce, prcko polis prema vlikom sei Seimenus (Semische)™, pa edatle opet dugim po- lem, gdjejelovte turskogs car, dosmo 4 mie puta dodosmo w selo Uzundovo (Vir), tarsi Jutbuge, i a prenodisma, ‘Usabons, 8 oktobra kerenusmo iz Uzundiova preko brda pa, si¥avliurmicu,dodosmo do sla Harmani (Haurmaul'®. Zatim prodosmo kroz dugu hrastovw Sum iizbismo na dugi novi zdand "most" oj jesazidao Mustafi-beg, moe pala prenocismo. Pet posjednih dana (od utorka do danas) ia smo kroz Ru ‘mebju Romania). Na tome put ima hana, ba Bugera, koji ‘eruj ist vera, Nas su svudaljepo dogekival. Pike su u Ra "Roma, Kanani, fei Kemer Kjupe a cairo drama, pe stain ia Filippa ‘Dugan pole bia mjesta Kj Kaj) ‘Sedona prea Sofj-Carigad vein mesa Kurume, Gua Slo na prs Soije-Casigrad med Kida | Urnons °'Unindiove, pre Vrowo shi Jubuget Selo doin Mai, seve ‘oistoéno od Haskovs. Za njeme Taka deni pis, aa hot olay Sveti ele tusk earevine "Vad u jing Bagarkoj, na tei Ode liu eng ule Ma Vella ngoyina ss zemforactickim protzodima Musa pia Kepe, most pcko Make Sgr ga Musa pais, Jed mesa Mustafa i = 46 smeljiiste kao iu Bogarkoj samo St u Ruel ima vie erkava, S nama nis znali da govore slovenski U ned, 9 oktobra,dodosmo do dugagkog lamenog mo- sta.na ject Mai (Masitza)™,predosmo ga pa, purujuipolem 4 mile puta, udosmo u vei sddom ogradeni grad zvani Drinopo- le (Adranopot)!, PrefaSi vlo duguéki most dodosmo do ko- adit (Keruasaua) it prenodismo, U ponedjejak, 10 oktobre, predanismo u Drinopolju. ‘Uutorak 11 oktobr,krenusmo iz Drinopalj epi dagaé- im polem pa, poslie # mile puta, dodosmo u selo Hafsu (Haff), prenogimo hod turskog sla U sid, 12 oktobra, pote od sela Hate, idasmo digo poliem dok ne dodosmo do varotce Babaeski Babaysk)”,Pro- jntasme kroz varose, izbismo u poli a, dud dalje, dodosmno roca u varoscu il vist Burgas (Bereas), iw prenogismo, Users, 13 oktobr, podiosmo iz Burgas poljem pa dodo- smo dodvaljpa,duga,ozidana most Jemeda th mostova sre- nus ubjevo, ProsaviikroztgoviteKassran (Kastan) koje "Se Hers, jen ol aja ck na Balanskom Pols ‘vite kod Banja steno sant Rodops, Use u Egeo More kod Enova U donjem tou grasién deka mets Gre Ture ' edrene, na Mace, gland pad suimenog Vike Bvropske Tuk, ‘na activa Ae Tne, Ostoval ya Refan 2 vgeme cart Adama. U ‘sedajem inv jl bis wl vel i napredna vo aka vada, Od tusko-rshog ents (1877-78) open "Selo na pra Sofia-Cargrad, sara Nik, ulin’ Dinopoin ‘rT Esk Bab, seoveini Bulgaroigon, na pci Sotje-Cac- fra. U Balanskor rs 1912 god, velba bmeda Dugas | she vse, ‘STs Berga, ana ile Bugs, na pr Sofa-Catged, peta rile | Svo ugovio meta Tu su u balanskom rans 1912 god. Bagan ‘uss woske "9 Yarosica na Cargeadsho) pra imedu Like Bargasa i Coan 7i leo kraj pu, jahasmo dago dok ne dodosmo do ljepog i dobro iggadenogtrgovit Coru-a (Czar! itu prenodisma Upetak, 14 oktobra, udarismo iz Gothia poljem, dodosmo do ‘ekogturskog sla, a predavi bdo ibismo na more i udosmo & ‘aroieuSiivzju Gilt) oj ei kraj mora (Mramorskog Mo- 1), jeprenodisma, Usubomy, 15 oktobra, podosme iz Slivti,p, dud poem. - ‘pun sate uz ston ep, soa, tvoronoina voi, zvana suruova afi). Gospoda udoseu Soba pa, a mi ost stado- smo napoli na drugom mest, al pod stim krovor,sijeva. Posljehratkog vremena unesote u sobu gospode 72 ea. Ali jeod togabilo serviano za gospodu samo 20 je. Za as tesetpe- toric i sedmocicu sabega servrano je udvoje ili utroje,Jelo se ‘ese samo nam je jedanput dat dobar, prokuani slat napitak Gerbe),Cervoriea pat, Ibrhim, Aas, Caimi Behadum,idvojica tke gospode Josip i Nikola, ji su zsedno za jednim srebrim stolom a drugim seebraim stolom ja su dvojica vhovnihvjerskih popavia; za tretim vzhown kancelar cary; za tvrim tri careva haznadara (inansska sven). Posie ela odvedode cewvorica pata gospod k car u njegov prvi kamin (dsj) Ta su mu opet pola ui ostal kod nega pola sata, Zatim su zal, uzjahal konje povratl seu nae kona- ‘Site Praéeni sa preko hija Turaka, pjeaka i konjanika, obue- nih uraznovesne odjée sa bijlim tuebanima i lam sarucima. ‘Ovoga dana bilo jeu dvoru mnogo vie Tura, Po no) procjeni et hijade ranih Taraka,~ XVI Decembrus fini in nocte Consntinopoliineaeete meo august 52 U dervrtak, 22 decembr, krenusmo natrag iz Cargrada velo ndosni i ese, sigosmo u Kik Cekmedie ira prenocismo. U petak, 23 decembra, predosmo iz Kiik Cekmedcta velo. rano, dobar sat pie svanu, preko most u Bee Cekmedic, pa zatim patovasmo prema mors i dodosmo w Silxju. Ta se kod turske vodeice elogoriso i prenodsmo. U subotu, 24 decembra, krenusmo iz Sivie pro ravnice ta velkom karsvansersuiseluimenom Harapli(HarpD,pa dale prema Corks, ej sigosmo nods pa tu prenogisme. 'U neds, 25 decembra, na Bode, pedanismo u Cortru. U ponedlak, 26 decembra, kenusmo velo rano iz Cortana prema aravansenju Karifranai prema Burgas, pe typrenodisa 'U utotak 27 decembr, udarsmo od Burgasa na varsieu Ba- bb Esk odaledostakasno dodosmo u Hafsu, vl karavanse- ‘jin prenodismo ‘Usted, 28 decembra, posts Hafse prema Drinopola i muprenodisma, 1 deri, 29 decembra, renusmo oko podne iz Deinopola prema kamenom most pty prensa. U peta, 30 decembra, predosmo prcko dugatkog mosta i ‘ederim prema nckom bugarskom sli, pa, dud kroz dg Su- ‘mu, dodosmo u selo,zvano Vieovo, itu prenodisma 'U suboru, 31 decembra, kreusmo iz Virova preko dugog CarskogPola pa, prohavikxoz slo Scimen dodosmo u Sizovi- cu, itu prenodismna U ned, 1 jauara, ma Nove godin krenusmo iz Soviee ‘alo ano preko dage poljne i sgosmo w Komus (Karuna) T-Rex Kiel pr sain pred Moto. Ta pons i inte eCard seul ovo pta hj ilo dee Card, Fesepann prema Catndy, peal na denn oa Mace 53Tu se odvojismo od nateg priainjeg puts, pa skretud ulijewo, dodosmo u selo Kasimveno (Kassumveno)"®, Tu prenodisino od jednog Gk. U pone, 2 januara, enusmo iz Kasimvens, ostava 4 Plowtiv udesno, pa dodosmo u selo Pateisu (Parissa), i prenogismo. U utorak, 3 januaa idutiie Pasa ka vod Maric, prodosmo kroz nekotko seni doctosmo u Belowu (Bellou)"®. Tu prenoésmo. U sted, 4januara idea Belova, prodosmokroz dvije Klisu- re Zwo Clisura)", pa zatim kroz hrastowu éumu i dodosmo & banju, zvanu Kostenia banja (Castanivawana)" Tu prenodsma, U deevrea,§januara, podosmo vio rano iz banje prekosnje- ‘0g bra, na home je duvao vio hladan vets, pa dodosmo ‘govite Samokov Gamokouo)", i tu prenoéismo. U peta, 6januara, predanismo uw Samokov, U suboru, 7 janaara, dodosmo iz Sumokova ts selo Saparevo (Glatmverden)"™, gj sterosmo mnogo hiééana povezanih wie- Hjeznclance. Nekaim se Bog smiluel Zatim udarismo premaCer- -ven-Briegu (Czernovobregu)", ita prenogismo, "jes us Plea, ek Kain, Mako mil da je nav ‘Krsneno posta of Klik | Vodenn, avo Bsa est pee (9 Kai Neder sstvio Kerimveno Tamed Tate Pra Bova Jia mjeto Seménovo; moda jo Kusiplicevo Kase, "a ode Proton tas Petes, prea Kier Jes, biza Kemer et Kr: "Ne gonjm tks Mae, mel Tate Praia i Done Bare w Bin Momie Kr. "Da Mana zvana Kiso, kh se jan ove Monson (Kis De bent ira "Banja Goroj Mr kod Koster, plod) din Marc. "Vee i rsko meso n pds Ria | Voi Inds meso sasksica a doine Sue, Ika, Tun, Mavic Mest "Mota danane slo Sapareo mete Samokona Dui "Dana Caren Bj Topo od Dupe 54 ‘U ned, 8 jamuaa, krenasmo iz Cerven Brigg rdavim pur tem preko bids pa dotavil do bjepog kamenog most", predo- smo preko njega i dodosio u selo zvano Ljotnja Konsteiea (Osslkosstanitza)"™. Tu prenoéismo. ‘Uponeda, 9 jaar, krenusmo a Loinje Kostenigke, pro- oso kroz baju van Kostanika Buna (Costaitea Wanna), ‘udarismo preko brda,sdosmo ws dolias vo rdavim putem, pa stigosmo do vode Kiva Rijeka (rina Vek) koja teijafe upo- redos nama, Naiposie dodosmo uselo Konopaicu(Konopeit- za)" ita prenocismo. U uaora, 10 januara, pov iz Konopnice, idosmo lpm poljem, pa dodosmo u slo na rd, zvano Stacin (Statin tu prenodisma ‘U sted, 1 januar, podosmo ie Stracna, prodosmo nekol- ko sla, purujul veo diga, i dodosmo u PreSevo (Frostheuo)” ssl enekada bio lijep grad, i prenodsma T5Mow led Lote Kostenithe (Pons Simons), ma Suni wisn Gamera "TtMoidsdansioja Loins Kosteniha hod Costes (Kista). "po Petia Recta Banja, st Veloubd dana aro Kisten 4, ou Suu, 2apadno) Bogle). Kostanila Bana i "Konstantinora anja” prow po nekadatjem oblasnom gospodars Konstansiaa De ovitu. Castel (Ksten je trso ime va vod, Tigra indastisko ‘sto, a pri Soa-Cuclev,U samo varoSimovderno uredra mineral bana ijeva prick Pini, ire w Osogove plain, Posie aoa Fgh Pa Janka bl Kumanona unde Pins. "> fjsto neal cd Krive Palanke ugar). Selo a podaagia bea Stang, ra pos ized Karmanova {Kei Paanke Moda danaaje Prev, udolni Morac, varia sesko mest, a polovn puts et Kemanova do Vane na padinama Cine Gore 55U det-vrtak, 12januara, krenusmo iz Preseva preko visoke pla- nine Crne= Gore (Jeruagara)i dodosmo na pole Moravsko Poe (Marana ffeld), pa zatim w selo Livoé (Livat2)" i selo Gornji Po- ‘ne (Obear-Ponescha)"™, ita prenodismo, Upet=ak, 13 januar, udarsmo iz Gornjeg Poneta preko brda, dodosine u grad Pristina, pana Kosovo Polj,iuselo Babin Most (Babniosss)", pa m prenocisma, U submotu, 14 januara, podosmo iz Babina Mosta preko Koso- va Polja frema trgoviétu Vuéitenu, pa dodosmo u selo Rudate (Ruderdo-a, Ruder)", itu prenoéismo, U necijelu, 15 januara, krenusmo iz sela Rudara velo rano, ppredosmc> potok Ibar i dodosmo do razruienog manastire.Iduci zatim dossta dugo dolinom izmed beda predosmo preko beda Rogozaa & dodosmo noéu u Novi Pzzat. Ta kod nate staze ugost- tell, Sep kinj, prenodisma, Upon edjejak, 16januara ostadosmo cli dan Novorn Pazar. U utorak, 17 janvara, krenusmo iz Novog Pazaa izmed br- dda, pa se Fopesmo na velko brdo Brezovo Brdo (Bresa, Etesa™ i dodosms u sel, zvano Brajiea Bruntea)", ita prenogismo. Ustijc=du, 18 anuara, podosmo ie Brajice po velkom saijega ps, prefav Si preko mosta na potoku Uveu, dodosmo nou uSken- dderpafin (Kasabu) itu prenogismo. ™ Cinzx Gori Kanda, plana vie Sop, bin Kumanora med Kameinova i Grins, "8 Livo-& slo lin Gj Taj postanevo iio na pin wp "8 Mjest Pone, bau Besalie,nahrbana Hore Pie: "Babin Nos, danas Bain Most na Kosovu Pa la Voir Te, fo predanju.= Obs gran a bab, koe sbi sklonio pose iss Maratva, =o to a ei Trcana "WtSeo lion Kosovke Miroviee {WBrezaowo Bru sjeveriatoéno od vara jie "Selo. u Stalin ost ste seni, 56 U &ervrak, 19 januata, poranismo iz Skenderpatine, predio- smo preko bra, sidosmo u dolina i dodosmo u selo Krotovo. Presavsi Banjsku Goru (Waanaperg)™, dodosmo u Priboj i ta pee peak, 20 januar,krenusmo velo rano iz Paiboa,prodo smo vodu Uvae, pa, udacvi preko drugog visokog bra, Bijelog, Brda (Bello perk)", dodosmo u twxdava i manastic Dobrun. Tu ‘nas kaluderljepo primiseidadose nam da pijema, Posifeidasmo, ‘xfavim putem prema Vigegead ite prenocismo, ‘U suboru, 21 januara, krenusmo iz Vigegrad, pa, presavsi rx jelar Drina i vsoku planina zvanu Semeé, dodosmo, id ciel ddan, u Rogatiew itu prenoéismo. U nedjlu, 22 januara, podosmo iz Rogatice prema grobu Hercega Pavloviga i dodosmo u Graéanicu itu prenogismo, ‘Urponedjeliak, 23 januara,udarismo iz Gratanice preko plani- re Medenika velo rdavim, kamenim i Blatnjavim putem prema ‘Vehbosni, iru prenogismo. U utorak, 24 januara, ostacosmo cio dan u gradu Vehbosni U srijeds, 25 jansars, krenuvii iz Vehbosne (Werekbossen) preko poli i reke Bosne, dodosino u selo Rakovieu itu prenoti U éervrtak, 26 januara, dodosmo iz Rakoviee u Kiselk, 2a- tim u Lepenigko Pole, pa u slo na bra Lug (Lusch)", na de- snoj sani pura, im prenoéisma, 77 Banka Gor ho Pio. jlo Beko Doone, nad Bete. 1 Moada Latin woptn sins, see Fj i Lg u opti be storakoj sex fj U Toni sen jagostozno od Busorage a ‘eoeka opting Lagos 57U petak, 27 januara, dud iz Luda, predosmo preko nekoltko vodka, irbismo w Lafvino Polje (Luschanopalle)” i dodosmo sclo Grahovik (Grabano)" itu prenoéisma. Ussubotu, 28 januara, krenusmo iz. Grahovika odimah preko ‘lo visokog brea Radovana Radosceuo) prema Kastlu,sido- smo. dolinu (cxnicy), pa poste dodosmo u slo Sto lei na br- 4, u Baga) Blatzz09)", jew prenodisma U ned, 29 januars, putovasmo ix Blgajaizmeda boda, predosmo vod Vibas, udarismo preko visokog brda Semignice (Gerun, Szsnim, Szonim), pa dodosmo w Babindo, i x prenoci- Uponeda, 30januaa, krenasmo iz Babindolaprekoviso- ke planine, ptedosmo rjeku Jar, prejahasmo vodu Piva, pa do- dosmo do wedave Sokol, to lease na desnio strani sel Severo- niga, pa tu prenodismo. ‘U utorak, 31 jansar, krenasmo iz Severonica preko beda Pei- ‘xcoac (Bristen) pa, previ vodu Sanu jabuei dosta dugo, dodo- smo u Kijuéi ts prenocismo, U srjedu, 1 februata, podosmo iz Kijuda preko dvije vode, Senice i Mreng, i dodosmo u Kamengrad, ge prenodisma, U éetwrtak, 2 februara, udarismo od Kamengrada nenascle- nim krsjem i dodosmo,u ime bot, u Krepai tu prenodsma. U peta, 3 februats, krenusmo iz Krupe preko brda i dodo- smo w Novgrad, pa tu prenodisma U subons 4 Februar, poses iz Novigrads, dodosmo u obje Khadusei u gradié Klokoé, gj prenocismo. ‘Une, 5 februara udarsmo iz Kiokoda prema grad Ba- daékom, predosmo vodu Koranu, dodosmo u grad Belaj (Bello), TR dl eke Lave, "Seo Grabow, opstina but, sce avid "fog, esto donjrakfsko} opin, se ai 58 pase preko vode Mreinice prevezosmo i dodosmo u selo Duga Resa Dalgeres)", itu prenodismo. U ponedjeak, 6 februara, Rrenusmo velo rano, jos peje sea nua, prema Novigrada, pa pre8avi Dobsrui brdo Ribrik, pa opet vod Kup, dodosmo w Metika iu prenogisma, U tora, 7 februara, predanismo u Metic. U sxjedu, 8 februara, adarismo od Melike na tava Seme- nie Semenits) gue ms Semenigani dogekaie vrlo hep. Zatim dodosmo w Toplice iZuzemberk, pa te prenogismo. U éervra, 9 februara kerusmo radosni iz Zuemberkapre- ko Keke u Sage pa uw Fjubljanu, Hvala Bogul Dig Re slo u bli Kalowea (Hash. 59LITERATURA Za biljskejspod tekst sao sam se ovom Iteraturom: Matkovie Petar: Puroranja po Ballanskom poluotoky XVI wea. — Red Jugoslavenske akademij, knjiga 56, Zagreb 1881. Nikolajevié Milivoj Geogrja Bosanskog poluostrva, kj. 1,1V. Beograd 1904. Marinkovie W. Reéni— Imenik mest Ke. Jugosavije, Beograd 1930 Stanojevie Stnoje: Narocsa enciktopedi,sepsko-hevatska,slovenadk, Be ‘grad 1927-1929, Der chitkofl Anastas: (Oro und Hydrographic von Bulgarien, Sarsjevo 1913. Petrovié P.M: Svetane, opti encklopedisileksikon, Beograd 1937, H. Kiepert: Generakazte von der Buropiischen Turks, Berlin 1853. Kisié Vjekoslav: Boss Zagreb 1878. Rezultati popisa stanovnitva u B.i H, 1885, 1895, 1910, Sarajevo, D+ Jireéek Konstantin: Handekssuassen und Bergwetke von Bosnien w. Serbien ‘wiccnd des Mitelalers, Wien 1879 61D-rBlau Otto: Reien in Bosnien v, Hercegovina, Besin 1877 Lopasi Rs Oko Kupei Koran, Zagreb 1895. Lopatic Biba Bibscka Krjna, Zagreb 1860. ‘D-t Dedijer Jevto: ‘Nova Sia, Beograd 1913 Kost Kosta Nai novi gradovi na jug, Beograd 1922. Masinkovié Vid. ‘Karta Stbije i Cee Gore, Beograd 1913, Miloievié Karta Bosne i Hercegovng, Sanjevo 1913, Freytag Gustav: Karte Balkan Halbinsel, Wien 1920. D-rZupanié Niko: aomberéni i Mando Santini: ‘Alas Universal dress surlesmeileures cartes moderes, Venise 1776. D-rTruhea Ciro: [Nai gradov, Sarajevo 1904, Danii Duro: jens kjdewi starina srpski, Beograd 1863-61 D-rSpaho Mz Gazi Husrevbg, Sarajevo 1906. Napomene idavaéa Kuipeiea putopisa 1910 gine. Katensehlager Mz “emijovid Hirvatske i Slavonie BD. Pejanovié 62BENEDIKT KURIPESIC Putopis kroz Bosnu, S:biju, Bugarsku i Rumeliju 1530, Prvo iadanie Korektor: Milica Ristié Stampano u5.000 primers «uStamparskom zavcks “Oslobodene” Sarjevo StampanjezaveSeno maja 1950 god. Gijena 20 dinara coddobrena je od Zemaljskog wreda za cjene pri Pretsedistvu vlide NR BiH broj 2310 od 8 maja 1950 god.Benedikt Kusipesié PUTOPIS KROZ BOSNU, SRBIJU, BUGARSKU I RUMELIJU 1530 glee excoyh Stars 2a dae PARKS EIGO)A Cegejes ‘al digondiewet yeEPRINTIZDANA BENEDIKT KURIPESIC 6 PUTOPIS KROZ BOSNU, SRBIJU, BUGARSKU I RUMELIJU 1530 BEOGRAD 2001.