KULTURNA BAŠTINA CRNE GORE (TEST PITANJA I ODGOVORI)

1.Koja su najznačajnija praistorijska nalazišta u Crnoj Gori?-----------------

To su: Lipci, Crvena stijena ,Mališina pećina i Medena stijena u

kanjonu Ćehotine,okapina Bioče u kanjonu Morače,Spila iznad
Perasta,Koronina kod Cetinja, Odmut-potopljena izgradnjom HE
„PIVA“,naselja na lokalitetu Kremnoštica u selu Petnjik i Beran –krš
kod Berana.

2.Koji gradovi imaju odbrambene zidove,koji su građeni od velikih

kamenih blokova u tzv.suvozidu (poznata kao „kiklopska tehnika „) iz
doba ILIra?--------------------------------------------------------------------------------
To su primjeri ilirskih utvrđenih gradova: Risan, Budva , Ulcinj,
Medun, Samobor

3.Koji je najbolje očuvan rimski grad u Crnoj

Gori ?------------------------------To je Duklja koja je osnovana u prvom
vijeku.

4.Gdje je pronađena DIJATRETA i šta

predstavlja?--------------------------------------------Pronađena je na lokaliteti
Municipijum S kod Pljevalja u jednom grobu s olovnim sarkofagom( 4.
vijek.)Predstavlja remek djelo poznorimske staklarske vještine i
upućuje na izuzetan politički značaj pokojnika (ličnost najvećeg ranga)

5. Gdje se nalazi najpoznatije nalazište rimskih

mozaika?---------------------Nalazi se u Risnu na mjestu koje se danas zove
Carine( 5 mozaika).Jedan mozaik je predstava rimskog boga sna
Hipnosa ujedno je to jedinstvena predstava ovog boga u rimskom dobu.

6.Koji su najpoznatiji ostaci ranihrišćanske crkvene arhitekture u

Prevalisu?----------------------------------------------------------------------------------
-------TO su: ranohrišćanske bazilike na primorju(iz perioda 5 i6.
Vijeka)Te bazilike su bile središteepiskopske vlasti.Takva bazilika je
postojala na mjestu današnje crkve SV.Marija Koleđata u Kotoru.Jedna
je bila sagrađena u starom gradu budvi ,a u unutrašnjosti su građene
bazilikalne crkve.Dvije bazilike su građene u gradu Duklji(episkopski
grad),a u blizini Duklje u Doljanima –Zlatica takođe je izgrađena
crkvena bazilikalna građevina a uz nju i trikonhos.U Baru-Topolici
nalazi se ostatak trikonkosa iz tog perioda.

7.Šta je građeno na teritoriji Crne Gore a iz 9

vijeka?------------------------Na mjestu današnje katedrala u Kotoru
početkom devetog vijeka(809) sagrađena je bila kupolna crkva SV.
Trifuna. Sličnog crteža osnove, kombinovanog s prostornim
rješenjem trolista ,bila je i Crkva SV: Tome ,itgrađena u Prčnju.

Dalje u unutrašnjost za to doba vezuje se Crkva Sv. Jovana u

Zatonu kod Bijelog Polja,u formi trikonhosa,zatim su građene male
jednobrode crkve kao ( Crkva SV.Tome u Kutima iznad H. Novog,
crkva Sv. Đorđa u Podgorici i crkva Sv.Ilije u Dobroti

8.Šta su gradili Benediktinci u 10

vijeku?-------------------------------------------------- Bili su sagradili
Benediktinski manastir na Prevlaci i crkvu Sv, Petra u Šuranju-Kotor.

9.Šta je predstavljala Martinićka gradina kod

Danilovgrada?----------------- To je bila bazilika koja je dobila ime po
Martinićima selu pored Danilovgrada. To je utvrđeno naselje.Onjemu
nema podataka u pisanim izvorima.To se naselje moglo identifikovati
sa gradom Lontodokla,koji pominje vizantijski pisac Konstantin
Porfirogenet kad spominje gradove Duklje.Ono je bilo nastalo na
prostranom vrhu brežuljka i sa svih strana je bilo okruženo snažnim
odbrambenim zidovima sa kulama i ulaznom kapijom. Unutar grada
otkriveni su ostaci veće trobrode bazilike sa pripratom i ostaci kamene
dekorativne plastrike koja je pripadala oltarskoj pregradi i ciborijumu,
a po stilskim osobinama ukazuje se da je bazilika mogla nastati u
periodu 10-11 v.Tada je to naselje predstavljalo važan duhovni centar.

10.Kada počinje romaničko graditeljstvo u Crnoj

Gori?------------------------------------Počinje sa obnovom katedrale
Sv.tripun koja se datuje za 1166 godinu.

11.Koje druge crkve u kotoru su sagrađene u romaničkom

stilu?-------------TO su crkve: Sv.Luka , Sv. Ana , Sv. Marija Koleđata , i
Sv Pavle

12. Gdje su se još gradile romaničke

crkve?----------------------------------------------Uostalim gradovima je
sačuvano malo ostataka romanočke arhitekture ( u podgrađu grada
Svača kod Ulcinja, crkva Sv. Save u starom budvanskom gradu a zatim
arhitektura za vrijeme Nemanjića. Tada je sagrađena Crkva uspenja
Bogorodice Manastira Morača (1252)

13.Šta je sagrađeno u Raškom

stilu ?---------------------------------------------------------U okviru raških
graditeljskih koncepata građene su: Crkva Sv. Petra u Bogdašićima kod
Tivta, Crkva Sv. Petra u Bijelom Polju, Đurđevi stupovi kod Berana
14. Kada je stigao gotički stil u Crnu
Goru ?--------------------------------------------------Za vrijeme vladavine
ZETOM, kraljice Jelene žene kralja Uroša, u Crnu Goru dolaze
franjevci.Tada se grade manastiri u Kotoru,Baru i Ulcinju za njihove
potrebe,a gotički uticaj u arhitekturi svodi se na novi prelomljeni profil
svoda,prozora i vrata, na nove dekorativne detalje koji se dodaju
masivnim romaničkim zgradama.Tako se kreira prelazni romaničko –
gotički stil ,dok čistog gotičkog stila nema.

15. Koji su primjeri recepcije gotičkog

stila ?--------------------------------------------------Najbolji primjeri gotičke
recepcije se vide na kotorskim palatama Drago i Buća, ljetnikovcu „ Tri
sestre“ i na grupi crkava u Svaču iz okoline Bara.

16.Šta je građeno u periodu vladavine Balšića uCrnoj

Gori ?-------------------U tom perodu se odvija značajna graditeljska
umjetnička djelatnost posebno impresivna na ostrvima Skadarskog
jezera.Grade se manastiri sa crkvama karakterističnog trikonhosnog
plana sa kupolom na pandativima i blago prelomljenim, nekad i
rebrastim svodom gornje konstrukcije.Na ostrvu Starčevo je istoimeni
manastir,zatim manastir Beška, Moračnik i Prečista Krajinska

17.Šta se gradi u 15v u Crnoj Gori kada u susjednoj Italiji cvjeta

renesansa ?-------------------------------------------------------------------------------
-------U Crnij Gori vladaju Kosače,pa se grade utvrđeni gradovi,a u
njima gradske crkve jednostavne i jednobrodne kao na primjer : Soko
iznad Šćepan Polja i Herceg Novi.Preko vrsnih dubrovačkih graditelja i
klesara dospijeva pozna gotika i rana renesansa u ovo
graditeljstvo.Građene su : Crkva Sv.Stefana u Šćepan Polju, crkva pod
Sokolom, mala crkva Uspenja Bogorodice Manastira Savina kod
HN,Crkva Sv.Srđa i Vakha u Podima

18.Šta se gradi u drugoj polovini 15 vijeka za vrijeme vladavine

Crnojevića ?-------------------------------------------------------------------------------
------Zbog specifičnih prilika i potreba crnojevići su gradili u svrhu
obezbijeđenja sigurnosti utvrđene gradove: Đurđevac iznad Budve,
Žabljak na Skadarskom jezeru, Soko iznad Zetske ravnice , Riječki grad i
Cetinje.Crkvena arhitektura njihovog doba karakteriše se jednostavnim
jednobrodim crkvicama, koje su zasvedene uglavnom prelomljenim
svodom. Njihova glavna grobna crkva je crkva u Manastiru Kom na
Skadarskom jezeru.

19.Kada i kako je nastalo

Cetinje ?----------------------------------------------------------Povlačeći se pred
osmanskim napadima, Ivan Crnojević je 1482 g.osnovao Cetinje, novi
prijestoni grad na obodu Cetinjskog polja,u kojem je podigao dvorac
.Nakon dvije godine 1484 je sagradio manastir koji je postao centar
Zetske mitropolije.Za izgradnju Cetinjskog manastira Ivan Crnojević je
angažovao vrsne graditelje i klesare iz Dubrovnika,sa kojima je tada
došla rana renesansa,sa određenim poznogotičkim elementima.

20.Šta je građeno tokom 16

vijeka ?--------------------------------------------------------------Grade se
čuvenimanastirski kompleksi poput Pive, Nikoljca u Bijelom
Polju,Sv.Trojice u Pljevljima, obnavljanje Morače, Praskvice u
Paštrovićima.

21.Koje je remek djelo islamske umjetnoeti i arhitekture kod nas

takođe nastalo u 16
.v.?--------------------------------------------------------------------------------To je
Husein pašina džamija u Pljevljima.

22.Koje djelo predstavlj remek djelo reljefne romaničke

dekoracije?------------------To je oltarska trfora kotorske katedrale,
romano-gotičkih obilježja,koja je nešto mkasnije prepravljena u
gotičkom stilu.Tu je i ciborijum iste katedrale,tu spadaju reljefi
romaničkog portala crkve uspenja Bogorodice Manastira Morača.

23.Gdje se nalazi nekropola stećaka u Crnoj

Gori ?----------------------------------------Nalazi se kod Crkve Sv. Petra i
Pavla u Nikšiću.

24.Gdje se nalaze reprezentetivni primjeri vizantijskog slikarstva kod

nas?-----------------------------------------------------------------------------------------
------Fresko slikarstvo Crkve uspenja Bogorodice Manastira Morača
sdrži remek djela vizantijskog slikarstva.To su predstave iz života
proroka Ilije.Među njima se ističe slika „ Gavran hrani proroke Iliju“
Ktitor ove Crkve je bio Stefan Nemanjić a sagrađena je 1252.g.

25.Navedi remek djelo duhovne baštine kod

nas--------------------------------------To djelo je Miroslavljevo jevanđelje
pisano krajem 12.v po nalogu humskog kneza Miroslava.To je remek
djelo književne iluminacije.Pisano je u Crkvi Sv. Petra u Bijelom Polju.

26.Koji su još značajni primjeri rukopisnih knjiga kod nas osim

Miroslavljevog
jevanđelja?---------------------------------------------------------------------------To
su: Ilovička krmčija(13.v.)-zbirka crkvrnih zakona i Divoševo jevanđelje.

27.Ko je i kada osnovao prvu štampariju kod

nas ?----------------------------------Krajem 15v Đurađ Crnojević je u Venecij
nabavio štampariju i donio je na Cetinje. Štamparskom radionicom
,formiranom pri Cetinjskom manastiru rukovodio je jermonah Makarije.
Sa svojim pompćnicima je od 1494-1496 g. Uradio pet izuzetno lijepo
ukrašenih knjiga ,koje se smatraju prvim ćiriličnim knjigama na
južnoslovenskom prostoru.Slova i grafički ukrasi u njima izvedeni su u
renesansnom maniru,dok su ilustracije imale poznogotičkog stila.TO JE
OKTOIH PETOGLASNIK.

28. Ovo gornje pitanje može imati još ovo:Koja je prva ćirilična
štampana knjiga kod južnih Slovena (odgovor je dat u prethodnom)

29.Koji je barokni grad kod nas ?.....................to je Perast

30.Primjer baroknog slikarstva kod nas je

navedi:-----------------------------------------------strop ili plafon Gospe od
Škrpjela; navedi ko je autor---------------- Tripo Kokolj