Valse getuigenis

Leerlingen: Hamna, Azieza, Romeo en Rachel

Docent: Mevrouw Nieberg
Opdracht: Valse getuigenis
Module: Echt of Vals
School: Calandlyceum
Datum: 22-04-2020
Vak: NLT

1
Inhoudsopgave
Inleiding Pagina 3
Interviews Pagina 4

Onderzoeksverslag Pagina 7
Conclusie Pagina 9
Discussie Pagina 9
Bronvermelding Pagina 10

2
Inleiding
Valse getuigenis is een heel interessant onderwerp. Hoe kan je een leugen ontdekken? En hoe kan je het
beste liegen? Iedereen liegt wel eens. Je kan liegen voor het best zijn van iemand anders of jezelf te
beschermen. Je geeft niet snel toe als je over iets hebt gelogen, maar wij hebben met dit project het
onderwerp “valse getuigenis” van verschillende perspectieven onderzocht.

We hebben interviews gehouden met een psycholoog en een politieagent over wat hun ervaring is met
verdachten/patiënten die liegen. Daarnaast hebben we een experiment gedaan met het programma
Coach. We gingen elkaars hartslag meten en opletten of we leugens konden detecteren. We hebben
elkaar vragen gesteld en probeerden te herkennen bij welke vragen er een leugen werd verteld.

Leugendetectie is een beoordeling van een verbale verklaring met als doel een mogelijk opzettelijk
bedrog te onthullen. Dit kan door middel van vragen te stellen aan een persoon, en vervolgens zowel de
verbale als non-verbale signalen van de verdachte te evalureren. Het kan ook vragende technieken te
combineren met technologie die fysiologische functies vastlegt. Deze manier wordt vaak in de Verenigde
Staten gebruikt. De meest en langst gebruikte apparaat hiervoor is de polygraaf. Hierbij wordt o.a. gelet
op de activiteit van de zweetklieren, hartslagfrequentie, bloeddruk, spierspanning en
ademhalingsfrequentie. Leugendetectors worden niet als betrouwbaar beschouwd door de wetenschap.
Dit komt omdat we niet genoeg kennis hebben over welke reacties er precies plaatsvinden wanneer
iemand een leugen vertelt, daarnaats kan dit van persoon tot persoon verschillen.

De onderzoeksvraag is: “Welke indicatoren spelen een rol bij het herkennen van leugen?”
De hypothese luidt als volgt: Bij het herkennen van een leugen zal het hart sneller gaan kloppen
en zullen de betrokkenen overbodige informatie en details verzinnen om hun verhaal
geloofwaardiger te maken.

Toelichting hypothese: Normaal gesproken klopt de hartslag sneller wanneer mensen

zenuwachtig zijn. Vaak wanneer mensen liegen worden ze zenuwachtig en dus zal hun hartslag
waarschijnlijk ook sneller kloppen.
Deelvragen:
Kunnen professionals met behulp van technieken herkennen of iemand liegt?

Wat voor effect heeft liegen op je hartslag?

Hoe betrouwbaar zijn de beschikbare technieken?
Hebben mensen hun persoonlijke trekjes als ze liegen?

3
Interview:
Psycholoog
-Hoe vaak liegen patiënten/betrokkenen tegen je?
Hoe vaak ze dit doen weet ik natuurlijk niet 100% zeker, maar ik heb het idee dat bijna iedereen
bij een alcohol- en/of drugskeuring niet helemaal eerlijk is over hun gebruik. Dit zien we ook
vaak terug aan de lab uitslagen die we terugkrijgen. Iemand heeft dan bijvoorbeeld een
bepaalde hoge leverwaarde die alleen verhoogd kan zijn bij regelmatig flink alcoholgebruik,
terwijl iemand dan tegen mij zegt 1 keer per week hooguit vier glazen bier te drinken. Hetzelfde
met drugs, wordt er toch vaak drugs in de urine van mensen gevonden terwijl ze bijvoorbeeld
allang gestopt zouden zijn.

-Waaraan kan je zien dat iemand liegt?

Ik heb het idee dat ik minder in de ogen wordt aangekeken als er wordt gelogen en soms voel je
de houding van iemand ook veranderen. Het is wat moeilijk te zeggen hoe je dit precies 'ziet'.
Het is ook vaak een gevoel. Wat ook wel vaak gebeurt is dat iemand zichzelf klem zwetst en dat
later vertelde feiten weer niet kunnen kloppen met een eerder leugentje, of andersom.

-Hoe ga je om met leugens?

Ik probeer altijd rustig, aardig en neutraal goed door te vragen. Vaak als je veel doorvraagt kom
je er samen wel uit dat er iets niet helemaal klopt.

-Waar liegen patiënten/betrokkenen het meest over?

Over hun gebruik, niet wat ze gebruiken, maar in welke mate en de hoeveelheid.

-Welke technieken gebruik je om leugens te herkennen?

Ik gebruik hier geen technieken voor.

-Wat kun je doen om leugens te verbergen?

Alle feiten die erbij horen op orde hebben. Zorgen dat je verhaal klopt op alle vlakken, er zelf in
geloven en iemand aan blijven kijken (niet wegschieten met de ogen).

-Is er een bepaalde groep (etniciteit, geslacht, leeftijd, etc.) die gemiddeld meer liegt?
Nee, niet dat ik weet.

-Als je weet dat iemand liegt en diegene erop aanspreekt, reageren ze wel eens fel? Zoja, hoe
ga je daar mee om?

4
Ik zeg meestal niet zo direct dat iemand aan het liegen is, maar ik geef het wel aan als dingen
niet lijken te kloppen en vraag dan naar de verklaring hiervoor. Als mensen doorhebben dat ze
vastzitten en ik ook door heb dat het niet klopt kunnen ze nog wel eens raar reageren. Maar
verder dan mensen die hun stem verheffen en een beetje onaardig gaan doen is het nooit
gegaan tot nu toe.

-Zijn sommige mensen zich er niet bewust van dat ze liegen? Hoe moeilijk is dat om te
herkennen?
Ik weet niet of mensen zich er op het moment van liegen niet bewust van kunnen zijn, maar ik
weet wel dat mensen hun eigen leugens wel kunnen gaan geloven en dat er dan door een
persoon soms nog moeilijk onderscheid kan worden gemaakt.

-Mogen jullie zelf gebruik maken van leugens?

Nee, ik denk niet dat het de bedoeling is dat je ooit liegt tegen een cliënt.

-Lieg je zelf nog in je privéleven?

Ja dat komt wel eens voor, vaak meer in de richting van een leugentje om iemands bestwil.
Geen onnodige of nare leugens.

Politie agent:
-Komen jullie vaak in aanraking met leugens?
-Hoe herkennen jullie leugens? En zijn jullie daarvoor opgeleid?
Wij komen vaak met leugens in aanraking. Alleen mensen die aangehouden zijn mogen liegen.
Ondanks het feit dat wij weten dat ze aan het liegen zijn, kunnen we dit niet verbieden. De wet
geeft aan dat de verdachten niet verplicht zijn om antwoorden te geven op de vragen. Als ze
antwoorden geven dan hoeven ze ook niet de waarheid te vertellen. Wij zijn niet opgeleid voor
de leugens etc. maar uit ervaring en alle feiten en omstandigheden in een zaak weten wij
meestal wel of iemand liegt.

-Is er een verschil te merken in hoe vaak vrouwen liegen in tegenstelling tot mannen?
Mannen liegen meer dan vrouwen inderdaad

-Mogen jullie op het werk zelf gebruik maken van leugens, om de waarheid te ontdekken?
Wij mogen geen gebruik maken van leugens om erachter te komen of iemand liegt.

5
-Bij welk soort misdaad wordt er het vaakst gelogen?
Het wordt vaak bij misdrijven zoals woninginbraken, straatroven en overvallen gelogen.

-Gebruikt de politie hulpmiddelen(apparatuur) om leugens te herkennen? En in welke situaties

gebruiken jullie die?
En wij gebruiken geen apparaten om leugens te ontdekken

-Hoe ontdek je een leugen het beste?

Om leugen te ontdekken gaan we kruisverhoor doen. Sommige vragen worden in verschillende
momenten herhaald.
Als wij een leugen ontdekken dan geven wij dat in een processen verbaal wat de waarheid moet
zijn.

-Hoe kom je het best weg met een leugen?

Zorg ervoor dat je verhaal klopt met andere bronnen of met wat je eerder of later verteld.

6
Experiment
Inleiding
Hoe is een leugen te ontdekken? Dit is waar wij antwoord op zochten. Iedereen weet wat een
leugen is. Het is niet de waarheid vertellen. Wij probeerde zelf een leugendetector te maken
door gebruik te maken van trekjes die mensen hebben wanneer zij liegen. Er zijn veel
verschillende trekjes en verschijnselen waar op gelet wordt bij leugendetectors. Je hart gaat
sneller kloppen, je gaat met je handen spelen, je handen worden zweterig, je begint veel te
knipperen. In dit onderzoek hebben we op drie dingen gelet: de hartslag, de ogen en de
lichaamshouding. De hartslag hebben we gemeten door gebruikt te maken van de programma
coach en een hartslagmeter. We namen eerst een meting van de normale hartslag en die
vergeleken we met de hartslag wanneer de vragen werden beantwoord. We letten op de ogen
en lichaamshouding doormiddel van filmen en het later terug te bekijken. Tijdens het analyseren
letten we op de beweging van de ogen en de handen. Wij denken dat we met de hartslag, de
ogen en de lichaamshouding erachter kunnen komen wanneer iemand liegt.
Benodigdheden
Computer met coach
Camera
Hartslagmeter

Methode
Om zelf met te experimenteren hebben wij een hartslagsensor gebruikt en beeld opgenomen
om te analyseren. Het doel was om verschillen in hartslagfrequentie en lichaamstaal te
gebruiken als indicator van een leugen. We gebruiken een op licht gebaseerde sensor op het
oor voor hartslag en nemen het op met een mobiele telefoon, we gebruiken het programma
coach om de metingen van de sensor in kaart te brengen.
1. We sluiten een LAB-interface via usb aan een computer.
2. We verbinden de bekabelde hartslagsensor aan de interface via de analoge BT-poort.
3. We starten het programma coach op de pc.
4. We bevestigen de sensor aan het oor van de persoon die vragen beantwoord
5. We stellen de gewenste meettijd in en starten de meting van de hartslag voor een
basismeting.
6. We starten daarna weer de meting voor de algemene vragen.
7. Daarna starten we de meting voor de persoonlijke vragen.
8. Als laatste vergelijken we de metingen met de basismeting.

Resultaten
(De grafieken van de hartslag kunnen niet in het document worden toegevoegd zonder een
laptop die coach heeft.)
Video: https://youtu.be/3zUwz1tUbow

7
Algemene vragen:
Speel jij een instrument?
Vind je Romeo’s outfit leuk?
Ben je bang voor wat we je gaan vragen?
Als je een menu eet. Eet je eerst friet en dan burger. Eerst burger en dan friet of tegelijkertijd?
(Omar gelogen)
Is soep eten of drinken?

Persoonlijke vragen:
Aya’s vragen:
Vind jij jezelf knap?
Ben je ooit in een fysiek gevecht geweest?
Vind jij het oneerlijk dat jij thuis moet huishouden en je broers niet?
Azra:
Draag je make up omdat je het mooi vindt of omdat je denkt dat je het nodig hebt?
Beschouw je Hamna als je enige echte vriendin?
Vind jij jezelf een goede moslima?
Danial:
Vind jij het normaal als een jongen alleen met meisjes omgaat?
Ben jij zelfverzekerd over je persoonlijkheid?
Heb je momenteel een crush op iemand?
Omar
Wie uit Danny, Angelo en Ayoub mag je het meest? (Gelogen)
Voel je je vaak eenzaam?
Vond je het stiekem leuk om nico nico ni te doen? (Gelogen)
Heb je ooit getwijfeld over je seksualiteit?

8
Conclusie
In onze hypothese over het herkennen van leugens verwachtten we dat het hart sneller zou
gaan kloppen en dat de betrokkenen overbodige informatie en details zouden verzinnen om hun
verhaal geloofwaardiger te maken. Na het onderzoek te hebben uitgevoerd, bleek dat de
stijging van de hartslag een indicator is van een leugen. Uit de interviews blijkt dat professionals
geen vaste technieken hebben om erachter te komen wanneer er wordt gelogen. Er is geen
techniek waar je 100% zeker kan zijn dat iemand liegt of niet aangezien vrijwel alles afhangt
van het toeval. Bij het onderzoek zijn er geen persoonlijke trekjes langsgekomen. Wel waren
sommige mensen kalmer dan andere.

Discussie
Het onderzoek was niet zo volledig getest als we gehoopt hadden. We kwamen in aanraking
met meerdere problemen. We kwamen in tijdnood door de lessenuitval in verband met corona.
We hadden dit kunnen vermijden door de vragen van tevoren te bedenken, en rekening te
houden met het risico voor coronamaatregelen. We hebben door de tijdnood niet genoeg
mensen kunnen ondervragen waarvan driekwart alleen de waarheid had verteld. Als we dit
onderzoek opnieuw zouden doen, moeten we de mensen vertellen dat ze af en toe moeten
liegen. Wat wel goed ging waren de metingen. We hadden weken van tevoren al uitgezocht hoe
coach werkt. We hebben onze hypothese niet goed of fout kunnen bewijzen met de resultaten
die we hebben, maar we hebben wel gezien hoe de hartslag veranderd wanneer iemand wordt
ondervraagd. Bij het interviewen van de professionals kwamen we geen problemen tegen en
liep alles soepel.
Ons onderzoek was redelijk betrouwbaar. Er zijn kwalitatieve meetmiddelen gebruikt en er is
voor gezorgd dat er minimale factoren van buitenaf spelen. We hebben alles concreet
opgeslagen en hebben daar ook beeldmateriaal bij. Maar het probleem bij het ontdekken van
individuele leugens is dat wijzigingen in de hartslag niet altijd representatief hoeven te zijn voor
een directe leugen, het is namelijk ook mogelijk dat die persoon aan iets anders dacht dat voor
een elevatie in hartslagtempo zorgt. We kunnen wel speculeren en hebben betrouwbare
metingen, maar door deze reden is ons experiment niet zo valide als verwacht. Omdat de
metingen die we doen niet altijd betrekking hoeven te hebben tot het wel of niet liegen van een
persoon.
Doordat we niet genoeg resultaten konden verzamelen kunnen we niet zeker zijn van onze
conclusie. Dit maakt ons onderzoek ook minder betrouwbaar. De informatie die we hebben
verzameld met behulp van de interviews is wel erg betrouwbaar omdat het gaat om
deskundigen die gespecialiseerd zijn in dit gebied.

9
Bronvermelding
https://nl.wikipedia.org/wiki/Leugendetectie
https://www.scientias.nl/leugendetector/

https://en.wikipedia.org/wiki/Polygraph

10