М.

Өүлэн 16B1SAS2159

Darwin’s theory of human evolution

Хүн төрөлхтний үүсэл, түүний хувьслын талаарх анхны маргаантай өгүүллийг

нийтэлсэн жил болох 1871 онд Дарвин 800 гаруй захидал бичиж, хүлээн авчээ. Тэрхүү
бусын өгүүллээс үүдсэн сэтгэл хөдлөлийг агуулж тусгасан олон захидал байжээ. Эхний
хэвлэлийн бүх 2500 хувь тэр даруй зарагдсан бөгөөд жилийн хугацаанд 5000 гаруй хувь
хэвлэгдэж борлуулагджээ. Дарвины найз Жозеф Далтон Хукер хэлэхдээ: "Хатагтай нар
унших нь л тааламжтай гэж бодож байна, гэхдээ энэ тухай ярихгүй байх нь борлуулахгүй
бай гэсэн санаатай ижил." Гэжээ.

Амьтан судлаач Сент Жорж Жексон Мивартын байгалийн шалгарлын онолыг

шүүмжилсэн. Зүйлийн тухай дахь асуудлууд түүнд нэг л тоогүй санагджээ. Тиймээс
Дарвин Миварт болон бусад хүмүүсийн шүүмжлэлд хариулахын тулд төрөл зүйлийн гарал
үүслийн тухай дараагийн хэвлэлдээ зориулж шинэ бүлэг нэмж бичсэн.

Descent хэвлэгдэн гарсны дараа Дарвин нь Хүн төрөлхтний болон амьтдын сэтгэл
хөдлөлийг илэрхийлэх талаар үргэлжлүүлэн уран бүтээлээ үргэлжлүүлж байсан бөгөөд
энэ нь хэзээ нэгэн цагт үр удмын бүлэгт орно гэж найдаж байжээ. Энэ цаг үед тэрээр
номонд оруулах гэрэл зураг, модон материалыг сонгон авч байв (гэрэл зургийг шинэ
heliotype процесст боловсруулсан бөгөөд анх удаа гэрэл зургийн үзэсгэлэнтэй номыг
харьцангуй хямд болгосон), түүнчлэн физиологийн нарийн зүйлийг нарийвчлан хамт
ажилладаг хамт олонтойгоо ярилцаж байв.

Гэсэн хэдий ч Дарвин өөрийгөө илэрхийлэх сэдвээр хязгаарлаагүй юм. 1837 онд
тэрээр хуурай хорхойн үйл ажиллагааны талаар богино хэмжээний цаас хэвлүүлсэн; 1871
онд тэрээр хөрсөнд хэрхэн нөлөөлж байгааг нарийн тооцоолох боломжтой болжээ. Түүний
судалгааг 1881 онд хэвлүүлжээ. Тэрээр махчин амьтдын талаарх ажлаа үргэлжлүүлж,
мэдрэмтгий байдлыг нь үнэлэхийн тулд Дросера руу хор өгч байв. Энэ бүтээлийг 1877 онд
хэвлүүлжээ.

1871 онд Дарвины том охин Хенриетта Ричард нь Бакли Литчфилдтэй гэрлэж, тэр
жилдээ л түүнтэй уулзаж, богино хугацаанд сүй тавьжээ. Тухайн үед түүний өөрийн
мэдрэмжийг жилийн турш хадгалсан товч өдрийн тэмдэглэлд бичсэн байдаг. Дарвин
түүнийг явах байх гэсэн мэдрэмж үүсэж маш их сэтгэл түгшээсэн бөгөөд Хенриетта түүнд
редактор төдийгүй өдөр тутмын хамтрагч болоход асар их тус болсон.
 Дарвины 1871 онд хэвлүүлсэн “Хүний гарвал” хэмээх номдоо, хүмүүс мичтэй ах
дүүгийн холбоотой гэж үзэж байгаагаа ил тод илэрхийлжээ. Ямар ч малтмал олдвор
үүнийг нь батлаагүй байхад ийм дүгнэлт хийсэн нь эрс шийдэмгийнх нь илэрхийлэл
ажгуу. Тэр үед эртний хүмүүсийн талаархи олдвор нь ердөө л алдарт неандертал хүний яс
төдий байлаа. “Хүний гарвал” зохиол “Зүйлийн үүсэл” -ээс хавьгүй илүү зөрчилтэй
бүтээл байв.

Дарвинг амьд байхад нь маш олон шагнал урамшуулал олгосон ч “Зүйлийн үүсэл”,
“Хүний гарвал” бүтээлд нь юу ч өгөөгүй. Вангийн Нийгэмлэг түүнд нэр хүндтэй Коплэйн
медаль гардуулахдаа геологи, амьтан судлал, ургамал судлалд оруулсан хувь нэмрийг нь
өндөр үнэлсэн мөртөө байгалийн шалгаралын онолынх нь талаар огт дурдаагүй. Түүнийг
Хүлэг баатар цолоор шагнаагүй ч Вэстминстэрийн хийдэд Ньютоны хажууд оршуулсан.
Түүнээс хоёр жилийн дараа Мэндэль нас баржээ.

ХХ зууны гуч дөчөөд онд Дарвины үзлийг Мэндэлийн удамшлын онолтой

уялдуулсан “Орчин үеийн нийлэгжил “хэмээх шинэ онол гарч ирснээс хойш дарвинизм
үнэхээр газар авч эхэлсэн. Мэндэлийн бүтээлийг нас барсных нь дараа эрдэмтэд хүлээн
зөвшөөрч эхэлсэн.   

Ашигласан материал
1. Descent:The descent of man, and selection in relation to sex.By Charles Darwin. 2 vols.
London: John Murray. 1871.
2. Mivart, St George Jackson. 1871a.On the genesis of species.London: Macmillan and Co.
3. [Mivart, St George Jackson.] 1871c. Darwin’sDescent of man. Quarterly Review131: 47–
90.
4. http://www.baabar.mn/article/3875