Ендокрин систем

ГЛАВНИ ЕНДОКРИНИ ЖЛЕЗДИ

Мозочна жлезда
Хипофиза
Штитовидна –
Тироидна
жлезда Градна жлезда

Надбубрежни
жлезди Панкреас

Јајчници

Семеници
 1. Општи карактеристики на
ендокриниот систем
• Заедно со нервен, крвоносен >
регулирање на многубројни функции во
организмот – неврохуморална регулација
• Составен од ендокрни жлезди
• Лачат специфични продукти (хормони)
директно во крвта – хемиски
стимулатори
 2. Поим и карактеристики на
хормони
• Хемиски материи со регулаторно дејство
• “хормон” – дразнам, поттикнувам

а) карактеристики на хормоните
- Дејствуваат во мали количества
- Стимулираат или инхибираат одделни
функции во организмот
- Дејствуваат на “целни” – таргет клетки или
целни ткива
Клетка од
Ендокрина Негативна повратна
жлезда врска

Крв
Хормон

Целна
клетка
-ткиво
 2. Поим и карактеристики на
хормони
б) видови на хормони според местото на дејствување
- хормони со општо дејство (соматотропен, тироидни,
инсулин)
- Хормони со специфично дејство (тиреостимулирачки - TSH,
антидиуретичен ACTH)
в) хемиска градба на хормоните
- Протеински хормони (сите освен надбубржни, тироидна и
полови жлезди)
- Стероидни хормони (кора на надбубрежни и полови
жлезди)
- Амино-киселинска структура (тироидна и срцевина од
надбубрежни жлезди)
 3. Регулирање на секрецијата на
хормоните
• Негативна повратна врска
• Интеракција помеѓу хипоталамус - хипофиза
Тироиден
гонадотропен
адренокортикотропен (release)
за растење
ослободувачки
пролактин
 МЕЃУМОЗОК (се наоѓа околу трета мозочна
комора)

- сива маса со јадра

Релејна станица
низ која
поминуваат сите
сензитивни
патишта

Нервно хипофизна дршка

 4. Поврзаност на хипоталамус –
хипофиза
• Ослободувачки (release –рилизинг) – хормони
* (GHR) ослободувачки хормон за хормонот
на растење
* (CRH) адренокортикотропен ослободувачки
хормон
* (TRH) тиреоиден ослободувачки хормон
* GnRH - гонадотропен ослободувачки
хормон
Ендокрини жлезди -
ХИПОФИЗА
ХИПОФИЗА
ХИПОТАЛАМУС
(Жлезда)
 1. Градба на хипофиза

• Сместена во хипофизна јама на турско

седло со хипофизна дршка поврзана за
хипоталамус
• 0,5 g тежина
• 2 резни (3 дела) – преден (аденохипофиза),
среден (pars intermedia)
заден (неврохипофиза)
(infundibulum)
 2. Хормони на хипофиза

а) хормони на аденохипофизата
- соматотропен хормон (STH) – хормон на растење
- тиреостимулирачки (TSH) – тиреотропин
- адренокортикотропен (ACTH)
- пролактин (PRL)
- гонадотропен
* фоликулостимулирачки
* лутеинизирачки
 2. Хормони на хипофиза

б) хормони на средниот дел

- меланотропин стимулирачки хормон
 2. Хормони на хипофиза
в) хормони на неврохипофизата
- антидиуретичен хормон (ADH) –
вазопресин
 2. Хормони на хипофиза
в) хормони на неврохипофизата
- окситоцин
 3. Физиолошко дејство
а) раст на телото
- синтеза на протеини
- метаболизам на масти и јаглехидрати
б) секреција на меланин
в) стимулира реапсорпција на вода од
бубрези
- Контракција на матка и млечни жлезди
 4. Нарушување на функцијата на
хипофиза
а) намалена функција
(недостиг на STH)
- Џуџест раст
- Забавен раст и
нарушување во
организмот
б) зголемена функција
(зголемена секреција STH)
- џиновски раст
(акромегалија)
 4. Нарушување на функцијата на
хипофиза

б) зголемена лачење на
STH кај возрасни луѓе
(акромегалија)
 4. Нарушување на функцијата на
хипофиза

в) недостаток од ADH –
антидиуретичен хормон = воден дијабет

г) прекуумерно лачење на ADH –

зголемен крвен притисок
 Задолжение за дома!!!
Задача 1 – Да се напиши план во тетратка!!!
Задача 2 – Да се прочита и научи наставната единица од учебник од стр.
175 – 180 (до тироидна жлезда), и да се проследи следниот линк:
https://www.youtube.com/watch?v=AnQ2z-r_00s
Задача 3 – Да истражите и Во тетратка да се одговорат следните
прашања:
1. Која е разликата помеѓу термините дадени во парови:
a) ослободувачки хормони – стимулирачки хормони
б) хормони со општо дејство – хормони со специфично дејство
в) егзокрини жлезди – ендокрини жлезди
2. Што престставува неврохуморалната регулација и како се остварува?
3. Објаснете зошто хормоните дејствуваат само на соодветни целни клетки?
4. Која е улогата на хипоталамусот во функционирањето на ендокриниот
систем
5. Кои хормони се излачуваат од неврохипофизата и каква е нивната улога?
6. Наведете ги хормоните чија регулација се одвива преку хипоталамо –
хипофизарна оска!
Наставник – Наташа Нечовска