Professional Documents
Culture Documents
Рацин и експресионизмот 2019
Рацин и експресионизмот 2019
Рацин, сепак, е многу повеќе од само наш најдобар поет помеѓу двете светски
војни – неговата активност како истакнат работнички и комунистички деец е вградена
во неговата поезија и книжевност, воопшто.
Покрај тоа што се занимавал со поезија, Рацин има напишано и прозни и теоретски
трудови. Неговите написи за богомилите, за филозофот Хегел и неговите гледишта за
дијалектиката и за феминизмот претставуваат мошне револуционерни, напредни дела
за тогашната македонска културна и идеолошка средина. Пишувал и раскази, оставил и
еден недовршен роман, под наслов „Афион“. Блаже Конески, во својата студија
Богомилите на Рацин, вели: „Во Рацин имаме најиздигнат македонски народен
интелектуалец од неговото време, најкултурен наш човек. Тоа што го рекол и како го
кажал Рацин за богомилите не можеше да го постигне тогаш ниеден друг македонски
интелектуалец. Чест му чини на Рацин дека тој од обичен работник – грнчар, со упорно
самообразование, се издигна така високо.“
Живот и творештво
Своите први песни ги пишува во 1928 година. Од таа година датира неговата
младешка љубов кон Рахилка Фирфова (Раца), која го инспирира да ги напише своите
љубовни стихови со крв и мастило на 31 дописна картичка, „Стихови и дописки до
1
Раца“, како и стихозбирката „Антологија на болката“ останата во ракопис. Овие први
негови збирки поезија се објавени постхумно. Тој ги пишувал на српскохрватски
јазик, јазикот на којшто се школувал, а некои од песните се пишувани со неговата
сопствена крв која ја мешал со мастилото. И двете збирки се пишувани во духот на
експресионизмот, со сите поетички, стилски и јазични начела на ова движење.
Покрај поезијата, Рацин интензивно пишувал и подолги лирски творби, како што е, на
пример, силната експресионистичка поема „Огномет“, раскази и статии, а во неговата
книжевна оставнина е пронајден и недовршениот ракопис на романот „Афион“.
Неговите песни, раскази и статии биле објавувани низ периодичните списанија во
тогашната Југославија, главно под псевдоним. И самиот бил уредник на месечно
списание, „Искра“, кое излегло само во два броја. Поради оваа своја дејност, Рацин е
уапсен, осуден на 4 години робија и испратен во затворот во Сремска Митровица, каде
што останува само околу една година бидејќи е помилуван.
2
да застане и да се идентификува, по што овој го истрелал смртоносниот куршум.
Според втората верзија, тој е намерно убиен.
3
Експресионизам (почеток на 20.век)
лат. expressio – израз, татковина: Германија (Западна Европа)
КАРАКТЕРИСТИКИ:
5
Овој начин на мислење сосема одговара на митското мислење, според
кое сè во универзумот минува низ еден космички циклус: се раѓа еден свет,
полн со хармонија, светлина, изобилие и човечност, овој свет постепено се
деградира (пропаѓа) и конечно се (само)уништува (со апокалипса), но по ова
се раѓа еден нов свет на хармонија, изобилие... И така во круг.
Експресионистите стравуваат дека доаѓа крајот на светот (Првата светска војна
многу наликувала на апокалипса), но и се надеваат дека потоа ќе се роди нов,
поправеден свет.
6
Нивната поезија уште се смета за декадентна и нихилистичка.
Експресионистот се надева дека човекот може повторно да се соедини со
космосот, дека може да го контролира, но и се плаши дека човекот, ако
продолжи вака, многу скоро ќе си ја уништи сопствената иднина. Оттука,
надежта и стравот се две централни точки во експресионистичката поезија.