leeruitkomsten

Engels

Lea Soetens - Maandonks

Opscholingstraject Fontys, 2019 – 2020
Voorwoord
Voor u ligt een onderdeel van mijn portfolio voor het
Opscholingstraject van Fontys, leerjaar 2019 – 2020. Het gehele
portfolio is terug te vinden op een speciaal ontworpen website.
Dit deel van het portfolio, Engels, bestaat uit verschillende
leeruitkomsten. De module is ontworpen om de kennis en kunde van
docenten te verhogen op het gebied van de Engelse taal voor leerlingen
in de onderbouw van het VMBO B/K. De Engelse kennis wordt via
vreemde taalmethodieken uitgebreid. Tijdens deze module hebben we
aandacht besteed aan: CLT, ‘Het vierfasenmodel’ van Neuner en het
‘schijf van vijf model’ (vreemdetalenonderwijs).

Alle lessen zijn gegeven op de afdeling ‘Wereldklas’ van het Pius-X

College te Bladel. Ik ben daar docent, mentor en stagecoördinator met
veel liefde en passie.

Als brede streekschool in de Kempen ziet het Pius-X College het als een
maatschappelijke opdracht om ook onderwijs te bieden aan
nieuwkomers die in de Kempen verblijven of zich vestigen (Pius-X).
Sinds 2016 heeft het Pius-X de afdeling ‘Wereldklas’ als Eerste Opvang
Anderstaligen (EOA).
De Wereldklas is bedoeld voor leerlingen van 11,5 jaar oud. Leerlingen
kunnen tot ongeveer 18/19 jaar oud binnen de afdeling blijven. Na
maximaal 3 schooljaren zal de leerling de afdeling moeten verlaten, dit
gebeurt bij een enkeling. Het gros van de leerlingen verlaat de afdeling
na 1,5 à 2 schooljaren. Er wordt les aangeboden aan anderstaligen uit
diverse landen en culturen met als doel dat zij zo snel mogelijk kunnen
functioneren in de Nederlandse maatschappij.

Het lesprogramma staat in teken van taalverwerving. Daarnaast hebben

we op onze afdeling veel aandacht voor burgerschap en
zelfredzaamheid. Samen met de leerlingen kijken we naar een goed
toekomstperspectief; er wordt geschakeld tussen regulier onderwijs en
het bedrijfsleven. Het doel is dan ook om zo snel mogelijk door te
stromen naar regulier onderwijs, vervolgonderwijs of arbeid.

Als mentor heb ik een vaste groep leerlingen waar door het jaar heen
leerlingen bij komen of weg gaan. Ik geef (bijna) alle vakken die we
aanbieden op de afdeling. Ik geef onder andere Nederlands, rekenen,
Engels, leefstijl en burgerschap, loopbaanoriëntatie, mentoruren, en

1
CKV. We werken dus niet met specifieke vakdocenten maar meer met
‘allrounders’.
Er wordt aan het begin van het schooljaar, zo veel mogelijk, rekening
gehouden met ieders wensen als het gaat om passie rondom de vakken.

Zo zijn er bijvoorbeeld collega’s die graag werken met kunstzinnige

vakken en andere collega’s minder. Of zijn er collega’s die graag
Engels op een hoog niveau geven en de ander heeft daar minder
affectie voor.
Zelf geef ik graag Engels; ik vind het een leuk vak en een leuke taal.
Zeer regelmatig komt je de taal ook tegen in het dagelijks leven en dat
zie ik als een belangrijk onderdeel in de lessen. Je kunt hier dan ook
gemakkelijk op inhaken omdat het past bij de beleefwereld van de
leerlingen. Denk bijvoorbeeld aan games waar de Engelse taal zeer
regelmatig in voor komt.

Maar dan een struikelblok voor ‘onze’ leerlingen. Engels is meestal niet
de tweede vreemde taal maar voor veel leerlingen de 3e of 4e taal.
Je kunt je voorstellen dat dit grote struikelblokken oplevert tijdens de
lessen. Want bij het uitleggen van een Engels woord, schakelen we
eerst terug naar het Nederlands en vaak (bij de lagere groepen) ook
nog terug naar hun moedertaal/voertaal.
De andere kant van het verhaal is dat er ook leerlingen zijn die
vloeiend Engels spreken. Vaak beter en soepeler dan de gemiddelde
docent in de school. Hoe daag je deze leerlingen uit? Hoe zorgen we
voor genoeg ontwikkeling?

Op dit moment geef ik Engels aan de gevorderde groep van de

onderbouw. Dit doe ik met veel liefde en plezier. Ook al is het soms
zoeken en stoeien met de methodes. Want die zijn nou eenmaal niet
geschreven voor anderstaligen die óók nog Engels leren.
En hoe gaan we daar dan toch mee om?

Veel leesplezier.

Met vriendelijke groeten,

Lea Soetens – Maandonks

Afronding document, april 2020

2
Inhoudsopgave
Voorwoord blz. 1

Inhoudsopgave blz. 3

Richtlijnen module blz. 4

Toetsing blz. 5

Leeruitkomsten, vakinhoudelijke toets blz. 6

Leeruitkomsten, observatie blz. 9

Leeruitkomsten, lessenserie blz. 36

Reflectie blz. 51

Beoordeling, onderdeel Engels blz. 55

Bronnenlijst blz. 56

3
Richtlijnen module
Richtlijnen voor de module Engels.

1. De docent beheerst de Engelse taal voor alle vaardigheden op B2-niveau.

2. De docent is in staat Engelse lessen te geven volgens principe

doeltaal=voertaal.

3. De docent herkent en benoemt de verschillende methodologieën in de

ontwikkeling van het moderne vreemdetalenonderwijs.

4. De docent herkent, benoemt en past het vierfasenmodel toe in de eigen

lessen Engels.

5. De docent kan de didactische uitgangspunten van het

vreemdetalenonderwijs uitleggen aan de hand van de Schijf van Vijf.

6. F6: De docent kan lessen ontwerpen en onderbouwen volgens de

uitgangspunten van Communicative Language Teaching (CLT).

4
Toetsing
Wat dient er in het onderdeel ‘Engels’ van het portfolio te zitten?

1. Vakinhoudelijke toets
Vakinhoudelijk toets waarin B2-niveau op de vaardigheden spreken, luisteren en
lezen (inclusief Use of English) aangetoond wordt.
- Dit betreft een schriftelijke toets die zich richt op lezen en Use of
English.
- Daarnaast is er toetsing in de praktijk voor de vaardigheden spreken en
luisteren. Deze vaardigheden worden door middel van de video opnames
in de lessenserie en door het gebruik van de voertaal tijdens de
bijeenkomsten op B2-niveau aangetoond.

2. Observatie
De docent ontwerpt (eventueel samen met collega’s) een vakdidactische kijkwijzer
voor observatie en observeert drie lessen Engels bij minimaal 2 verschillende
collega’s. De teacher bespreekt de observaties en maakt hiervan een verslag
waarin vakdidactisch bewustzijn zichtbaar is.

3. Lessenserie
De docent ontwerpt een lessenserie van 3 lessen (inclusief 3 lesopnamen) waarin
de vakdidactische keuzes zichtbaar zijn en toegelicht worden vanuit de
theoretische onderbouwing. In de video opnames wordt aangetoond dat de teacher
lessen kan vormgeven volgens doeltaal = voertaal principe.

5
Leeruitkomsten
Vakinhoudelijke toets

Vakinhoudelijke toets waarin B2-niveau op de vaardigheden spreken, luisteren en

lezen (inclusief Use of English) aangetoond wordt.
- Dit betreft een schriftelijke toets die zich richt op lezen en Use of
English.
- Daarnaast is er toetsing in de praktijk voor de vaardigheden spreken en
luisteren. Deze vaardigheden worden door middel van de video opnames
in de lessenserie en door het gebruik van de voertaal tijdens de
bijeenkomsten op B2-niveau aangetoond.
Toelichting vakinhoudelijke bekwaamheid Engels op minimaal B2 niveau.
Je kunt op meerdere websites je Engelse vaardigheden trainen. Zo bijvoorbeeld
ook op Flow Joe ( (Joe) zoals verteld werd in de studiebijeenkomst op 22 oktober
2019.
Op de website ‘EF SET’ (https://www.efset.org/nl/free-english-test) heb ik een
‘English test’ gemaakt. Namelijk de ’15 min. Quick check’.
Hieronder zijn de resultaten te vinden. Daaruit is op te maken dat voor reading een
score van 78% en voor listening een score van 86% behaald is en daarmee een
‘Intermediate’ score behaald is. Voor listening zelfs net een ‘Advanced’ score.

6
Daarnaast deed ik op dezelfde website een test om ‘pronunciation’ te testen.
Hieronder zie je dat ik over het algemeen een correcte uitspraak heb op het gebied
van Engels.

Test: april 2020

(Beijnsberger, 2019)

Er is duidelijk terug te zien dat mijn receptieve ontwikkelingen ruim voldoende is.
Spreken en schrijven liggen daar nog onder gezien het feit dat dit met mindere
regelmaat in bijvoorbeeld het dagelijks leven of op vakantie, terugkomt.

Over het algemeen ben ik erg blij met de scores van zowel de website als de
uitslag van de toets die we tijdens de lessen van de studie gemaakt hebben. Helaas
behaalde ik net op twee vragen na geen B2. Dat geeft me een erg goed gevoel.

7
Hieruit maak ik ook op dat als ik dit intensief zou oefenen ik een B2 niveau kan
behalen. Regelmatig kijk ik Engelse films of series zonder Nederlandse
ondertiteling. Ik vraag dit ook met enige regelmaat van mijn leerlingen om de
Nederlandse taal eigen te maken. Zo dus ook bij de Engelse taal. Hier lees je later
meer over als het over de schijf van vijf gaat voor het vreemdetalenonderwijs.

(Bron geraadpleegd van http://www.erk.nl/leerling/watiserk/)

Gezien het feit dat ik de lessenserie wel gemaakt heb maar helaas niet heb uit
kunnen voeren heb ik besloten om een filmpje op te nemen waarin ik Engels
spreek. In dit filmpje praat ik over, behaalde scores, de afgelopen periode en over
creatieve keuzes die ik moest bedenken en maken. Daarnaast spreek ik ook over
mijn lessen in de Wereldklas en mijn ervaringen met anderstalige jongeren die de
Nederlandse taal nog leren. Momenteel geef ik Nederlandse les aan leerlingen op
A1 niveau. Engels geef ik aan leerlingen op niveau van A1 en OWN A2.

Naast het feit dat ik zelf een filmpje opgenomen heb, heb ik enkele leerlingen
gevraagd om wat over me te zeggen als leerkracht. Beide meisjes zijn afkomstig uit
een ander land. Liana komt van origine uit Egypte en Agnieszka komt
oorspronkelijk uit Polen. Beide meisjes spreken zowel Engels als Nederlands.

Filmfragmenten:

1. Liana verteld in het Engels over juf Lea.

https://www.youtube.com/watch?v=p-nl1IKqcyc

2. Agnieszka verteld in het Nederlands over juf Lea.

https://www.youtube.com/watch?v=W_32F2ja4wA

3. Zelf vertel ik wat over scores, ervaringen en gemaakte keuzes.

Dit filmfragment is een ‘single take’ en is Engels gesproken. Er komen
versprekingen in voor maar ik heb er bewust voor gekozen om dit zo te laten
omdat dit me in het dagelijks leven ook zou kunnen gebeuren. Daarnaast
vond ik het erg onnatuurlijk en vreemd om een ‘vlog’ op te nemen. Ik had
dit ook nog nooit eerder gedaan.
https://www.youtube.com/watch?v=zbB1Keudx3Y

8
Leeruitkomsten
Observatie
De docent ontwerpt (eventueel samen met collega’s) een vakdidactische kijkwijzer
voor observatie en observeert drie lessen Engels bij minimaal 2 verschillende
collega’s. De teacher bespreekt de observaties en maakt hiervan een verslag
waarin vakdidactisch bewustzijn zichtbaar is.

Een van de opdrachten van deze module was het bedenken en ontwerpen van een
kijkwijzer. Met deze kijkwijzer ben ik in lessen van collega’s gegaan die Engels
verzorgen. De observatielijst tijdens de bijeenkomst op 22 oktober 2019 besproken
en gemaakt samen met studiegenoten R. de Be. en A. de Ro.
Hierna zijn R. en A. individueel, ieder op hun eigen school lessen gaan bezoeken.
Aan de hand van de observatielijst is de les bekeken en achteraf met de lesgevende
docent besproken.

9
Viewer (kijkwijzer) English lesson

Name Ferry van de Put Name Lea Soetens

teacher: observer:

Class: 1sk2 Date: 31 oktober 2019

School: Pius-X College

te Bladel

note:

Unfortunately no!
target language = main X
language Helaas sprak Ferry voor het overgrote
deel geen Engels. Hij had op dat
moment 9 leerlingen van de schakelklas.

Grammar, check.
Neuner typology example of excercise / note:

Phase A X Fill in the blanks.

(checking and organising Choose: have or has
information, understanding Discussion with student.
written or spoken texts)

Phase B X Often!
(implanting skills,strongly
guided, controlled practice)

Phase C X Dit komt niet tot nauwelijks terug in de

(developing skills, half les.
open excercises, writing or
speaking excercise)

Phase D X Haven’t seen this during the lesson.

(using skills, open tasks,
free writing of speaking
excercise)

10
CLT example of excercise / note:
(communicative language
teaching)

practical and X
meaningful tasks

realistic X No, very boring lesson.

No realistic involved.

interaction X Yes, leerlingen geven antwoorden op

vragen en stellen ook vragen.
authentic input X

focus on content X

personalised X Jammer genoeg is de les niet

gepersonaliseerd.
Echter denk ik wel dat dit goed en
duidelijk gestructureerd is voor de
doelgroep.
based on X
communicative need

Extra notes:

Er zitten 9 leerlingen van de schakelklas bij Ferry in de groep. Hij kijkt woorden en
zinnen na van de methode All Right, VMBO-BK.
Volgende week hebben de leerlingen woorden toets met grammatica en de docent
wil alles nog goed met de leerlingen doornemen.

Helaas spreekt Ferry Nederlands. Ik merk dat ik dat erg jammer vind maar wel zijn
keuze begrijp om dat op dit moment te doen. Hij geeft ook toe dat hij 50/50
Nederlands/Engels spreekt tijdens zijn les.

Hij stelt veel vragen aan leerlingen en opvallend vragen de leerlingen ook veel.
Ook valt het me op dat de leerlingen wel met enige regelmaat vragen in het Engels
stellen. Wil dit iets zeggen? Zijn de leerlingen klaar voor 80% Engels gesproken
taal tijdens de lessen?

11
Viewer (kijkwijzer) English lesson

Name Nina Zwart Name Lea Soetens

teacher: observer:

Class: 1wks2 Date: 1 november 2019

School: Pius-X College

te Bladel

note:

60% van de tijd spreekt Nina Nederlands

target language = main X X 40% van de tijd spreekt ze Engels.
language
Verklaring kan zijn dat dit de minder
sterke onderbouwgroep van de
Wereldklas is. Dit wil zeggen dat deze
leerlingen over het algemeen Engels als
3e of 4e taal krijgen.

Neuner typology example of excercise / note:

Phase A X Bladzijde 15 van het werkboek All Right!

(checking and organising VMBO B/K
information, understanding
written or spoken texts)

Phase B X Opdracht 10 neemt Nina stap voor stap

(implanting skills,strongly met de leerlingen door. Geeft uitleg in
guided, controlled practice) het Nederlands maar spreekt de
woorden wel in het Engels uit.

Phase C X
(developing skills, half
open excercises, writing or
speaking excercise)

Phase D X Komt niet voor!

(using skills, open tasks, Omdat dit een startgroep is?
free writing of speaking
excercise)

12
CLT example of excercise / note:
(communicative language
teaching)

practical and X Ze zoekt het dicht bij de leerlingen en

meaningful tasks hun beleefwereld.

realistic X Ze zoekt naar praktische voorbeelden,

vertelt over zichzelf. Stelt vragen aan
leerlingen.

interaction X Leerlingen geven antwoorden op vragen

en stellen ook vragen.
authentic input X

focus on content X

personalised X Zo veel als ze in deze les kon.

based on X Ik vraag me af of dit klopt.

communicative need

Extra notes:

Nina heeft de ‘starters’ groep van de onderbouw, Wereldklas.

Ze doet haar best om veel praktijkvoorbeelden te noemen, zoekt voorbeelden en
echte situaties die ze mee gemaakt heeft.
Ze volgt de methode stapsgewijs. Leerlingen moeten veel zoeken en smoezen
onderling om te kijken of ze nog bij de juiste vraag zijn.

Ze doet haar best. Ik weet dat ze zich niet helemaal op haar gemak voelt wanneer
ze Engelse les geeft en dit ook moet spreken. Toch merk ik dat ze haar best doet
om zo goed en veel mogelijk Engels te spreken. Ze moet kracht bij zetten en zeer
regelmatig woorden vertalen naar het Nederlands én dan nog vaker door naar de
moedertaal van de leerlingen.

Mijn vraag: doen we hier goed aan om deze leerlingen ook al Engels te leren? Of
is dit voor sommige leerlingen nog een brug te ver? Of moeten we blij zijn met alles
wat de leerlingen oppikken?
Leerlingen doen over het algemeen goed mee en willen wel graag.

13
Evaluatie:

- C en D komen niet tot nauwelijks aan bod. Ferry geeft aan dat dit ligt
aan de hulpbehoefte van de leerlingen.
- Leerlingen maken over het algemeen de meeste opdrachten in het boek.
Ferry geeft aan dat er in zijn les ook wel eens digitaal gewerkt wordt.
Nina doet dit (nog) niet.
- De lessen vallen of staan met het pedagogische klimaat. Een leerling
moet zich namelijk veilig voelen om in een vreemde taal te spreken en
fouten te mogen maken. Zeker als dit al niet de 2e maar vaak 3e of 4e
taal is.
- Het is lastig om in grotere groepen leerlingen continu een vreemde taal
te laten spreken.
(Geobserveerde) docenten bouwen hun les vaak zo op:
- Instructie, werkschema op het bord + doel
- Maken of nakijken van opdrachten
- Eventueel verlengde instructie
- Nakijken en eventueel huiswerk opgeven.

Er zit weinig opbouw in de opdrachten zodat leerlingen ook functioneel de taal

leren gebruiken. En wordt nu vaak, voor mijn gevoel, gezien als ‘we moeten dit en
dit maken en dan zijn we klaar’. Er is weinig ruimte om vaardig te worden in de
vreemde taal door bijvoorbeeld spreekopdrachten.
Niet alle leerkrachten werken met het digitaal materiaal. De een gebruikt het boek
als leidraad, de ander als middel. Het kan zijn dat dit komt door tijdsdruk of
minder besef van de doelen. Wenselijk zou zijn dat het boek meer gebruikt wordt
als leidraad en dat er actuele thema’s, films, series, artikelen etc. gebruikt worden
om beter aan de sluiten bij de (belevingswereld) van de leerlingen. Nu blijft het
vaak erg oppervlakkig en zodra ze de deur uit gaan verdwijnt de opgedane kennis
net als het boek in de tas.
Daar komt nog bij dat de leerlingen van de Wereldklas Engels vaak als 3e of 4e taal
leren. Zo wordt het ‘door vertalen’ lastig en kan er veel ruis op de lijn komen.
Want klopt het vertaalde woord wel in Engels, Nederlands en in je eigen taal? Zijn
ze gelijk? Toch blijkt dat veel leerlingen uit de Wereldklas ook vaak wél erg goed
zijn in Engels. Deze leerlingen moeten goed getest worden en uitgedaagd worden
om hun Engelse taalniveau op een hoger level te krijgen.

14
Scrivener

De essentiële leerervaring is volgens Scrivener (Scrivener, 1994) om iets zelf te

doen in plaats van over verteld te krijgen. Door een escaperoom te maken heb ik
geprobeerd om leerlingen vooral zelf bezig te laten zijn. Zelf ontdekken, zelf bezig
zijn met de Engelse taal.

Het proces van leren gaat volgens

Scrivener in vijf stappen:
1. Doing something;
2. Recalling what happened;
3. Reflecting on that;
4. Drawing conclusions from the
reflection;
5. Using those conclusions to
inform and prepare for future
practical experience.

Zoals besproken tijdens de studiebijeenkomst en

terug te lezen gaat het om ‘learning and teaching’.
Informatie, feedback, begeleiding en support van
andere mensen. Dit is een onderdeel van de cyclus.
Je komt dan uit op de volgende cyclus:

Er is geprobeerd om een balans te vinden tussen de

vaardigheden en onderdelen waaruit het taalsysteem
is opgebouwd, zoals grammatica. Er is gekeken naar
de “Language systems and skills”. Het is (voor mij, op dit moment) niet mogelijk
om een alles omvattende les te maken omdat niet bij elke les nieuwe woorden en
grammatica aan geleerd kunnen worden. Voor het onderdeel woordenschat is er
gekozen om de les voorgaand aan de escaperoom nieuwe woorden aan de klas aan
te bieden zodat deze woorden al bekend zijn. In de escaperoom krijgen leerlingen
dan de mogelijkheid en ruimte om de aangeleerde woorden te oefenen en zo hun
taalvaardigheid te verbeteren. Dit in verschillende spreek- en invuloefeningen. Het
gaat vooral om communicatie. Met de oefening ‘Wie of wat ben ik?’ wil ik bereiken
dat leerlingen door middel van zelf geformuleerde vragen en de daarom gekregen
antwoorden, kunnen achterhalen wat of wie ze zijn. Het kunnen achterhalen van
het juiste woord of begrip vind ik in deze belangrijker dan de taalregels.

Uit “Teaching and the experiential learning cycle” (Scrivener, 1994) dat gemaakt is
voor het leren van een taal:
- Geef leerlingen de gelegenheid om dingen zelf te doen.
- Docenten moeten vooral bezig zijn met het in staat stellen van leren,
door leerlingen zelf.
- Praktische ervaringen zijn voor leerlingen essentieel bij het opdoen van
taal. Niet alleen luisteren naar uitleg over taal maar zelf ervaren en
praktiseren.

15
 - Docenten helpen te snel. Laat leerlingen het zelf doen, hoe minder
ruimte er is voor een docent, hoe meer er ruimte is om leerlingen te
laten leren.
- Fouten maken hoort erbij! Voor zowel leerlingen, docenten en
studenten.

Vaak ervaren leerlingen een spelletje, quiz of bijvoorbeeld een escaperoom niet als
leren. Het is een spel, er zit uitdaging in, er is competitie! Scrivener (Scrivener,
1994) beschrijft dat leerlingen die deelnemen aan een project of zich focussen op
praktisch bezig zijn het vaak niet direct door hebben dat ze bezig zijn met het
leren van een (vreemde) taal. Leerlingen verzamelen informatie, lossen problemen
op en moeten geschreven of gesproken taal kunnen antwoorden in een
escaperoom. Leerlingen worden vooraf aan de escaperoom ingedeeld in kleine
groepjes van 3-4 leerlingen om ervoor te zorgen dat ze elkaar kunnen motiveren en
stimuleren. Overleg is belangrijk om samen tot een goede oplossing te komen. Ook
kijk ik naar goede samenstellingen van leerlingen onderling.

Een schijf van vijf voor het vreemdetalenonderwijs

Een leuk en interessant filmpje om dit onderdeel mee te
starten is dit filmpje op Youtube over het
vreemdetalenonderwijs.
https://www.youtube.com/watch?v=ovzLh499cTo

In dit filmpje spreekt Zuiderman (Zuiderman) over input,

inhoud, vorm, output en strategieën. Volgens (Westhoff, 2008)
gaat het bij het ontwerpen van taken erom dat docenten
opdrachten verzinnen die leiden tot leeractiviteiten waarin verschillende
componenten in enige vorm, het liefst geïntegreerd, tot een goede les samen
komen. Het gaat dan om:
- Input;
- Inhoudsgerichte verwerving;
- Vormgerichte verwerking;
- Output,
- Strategisch handelen.
Je ziet dit ook terugkomen in onderstaand schema van Westhoff (Westhoff, 2008)

Westhoff (Westhoff, 2008) geeft aan dat er

voor elk stukje effectief taalonderwijs er
voor elk component, leeractiviteiten
georganiseerd moeten worden. Bij het
leren van vreemdetaalonderwijs moeten
opdrachten uitgebalanceerd en gevarieerd
zijn. En vaak attractief gepresenteerd
worden. De schijf van vijf kan helpen met
het maken van keuzes voor het maken van
je lessen. Het is niet rampzalig om niet
altijd aan alle criteria te voldoen maar
deze schijf kan je helpen.

16
Opdracht escaperoom: Let’s go Allround!
Component
Blootstellen aan input
Blootstelling aan de doeltaal is een
beslissende en uitsluitende voorwaarde
voor het verwerven van een vreemde taal.
Zonder uitvoerige ‘exposure’ aan een rijke
input valt er geen of weinig
taalverwerving te verwachten.
Inhoudsgerichte verwerking
Een taak die ertoe leidt dat leerders zich
richten op de betekenis van wat zij
aangeboden krijgen.
Vormgerichte verwerking
Bij de combinatie van inhoudelijke
verwerking van een rijk taalaanbod met
incidentele aandacht voor vormaspecten,
worden lerenden zich van het bestaan van
de mogelijke betekenissen van de
vormkenmerken bewust. Het nut van
grammaticaonderwijs is dat het
vormbewustzijn bevordert.
Output
Als je leerlingen dwingt zich in de
vreemde taal te uiten, ontdekken ze
vanzelf de (grammaticale en syntactische)
leemten in hun kennis die hen verhinderen
te zeggen wat ze willen uiten. Door het
constateren van deze leemten kunnen
leerlingen vormgerichter met input
omgaan.
Het produceren van chunks of combinaties
van chunks. Zulke combinaties worden niet
in hun onderdelen waargenomen, maar
gezien en onthouden, alsof ze één woord
vormen.
Opdracht:
Er worden verschillende tekstsoorten
gebruikt bij de opdrachten. Deze liggen
rond en net boven het A1 niveau. Er is
geprobeerd levensechte en functionele
opdrachten te vinden in het allround
thema.
Rondom het allround thema zijn er
opdrachten samengesteld waarbij de
leerling met opdrachten gericht bezig is
met het vergroten van de taal en
spreekvaardigheid. Allround als thema is
het middel en de vaardigheid is het
uiteindelijke doel.
Door zelf het overgrote deel van de les
Engels te spreken (zoveel als op dat
moment binnen de Wereldklas mogelijk is)
en de instructies ook in het Engels aan te
bieden (doeltaal = voertaal), staan de
leerlingen voortdurend bloot aan de
doeltaal. Ook de opdrachten zijn volledig
in het Engels. Is het te moeilijk? Dan kan er
een hulplijn ingezet worden; deze zal in
het Nederlands zijn.
Levensecht onderwijs is van belang. Wat
leerlingen zeggen of schrijven moet een
communicatief doel hebben. Meer gericht
op de boodschap dan op de vorm. Reden
om iets te zeggen en leerlingen het liefst
vrij te laten zijn in hun keuze van
taalmiddelen.
Chunks = zinsdelen, stukken tekst.
17
 Strategisch handelen
Voor het aanleren van een vreemde taal
op school is er vaak beperkt tijd
beschikbaar. In de beheersing zullen altijd
kleine tot zeer grote leemten blijven
bestaan. Nuttig en handig om te laten
oefenen met het gebruik van strategieën
die kunnen helpen die gebreken te
compenseren. Receptieve (bv raden van
onbekende woorden) en productieve (bv
‘fillers’ oftwel vermijding) strategieën.
Aan de hand van gesproken of gelezen
teksten kunnen leerlingen zelf de
betekenis achterhalen van
woorden/zinnen. Aan de hand van de
woorden en teksten die ze hebben gelezen
kunnen ze bij de spreekopdracht zichzelf
wellicht gemakkelijker verstaanbaar
maken in het Engels.

Neuner en de ERK doelen

Bij het maken van de opdrachten voor de escaperoom rondom het thema is er
gekeken naar de ERK doelen (SLO, 2015,
http://downloads.slo.nl/Repository/taalprofielen-2015.pdf)
Daarbij is er gebruik gemaakt van Neuners’s typology om opdrachten uit de
verschillende fases vorm te geven. De oefeningentypologie van Neuner wordt
volgens (Aernout, 2018) beschreven. Ze bouwen op van receptief, via reproductief
naar productief.
Hieronder een korte omschrijving van elk van de fasen à het ABCD-model:

A: De oefeningen in deze fase zijn vooral gericht op receptieve taalvaardigheden.

In deze zogenaamde semantiseringsfase staat het aanbieden van de taalmiddelen
centraal. Dit wil zeggen dat de nadruk ligt op het begrijpen van teksten (zowel in
gesproken als geschreven vorm). De vaardigheden zijn daarom met name luisteren
en kijken.

B: In de B-fase worden de taalmiddelen ingeslepen. We noemen deze fase dan ook

de consolideringsfase. Concreet gezegd wordt hier de taal (woorden, zinnetjes,
grammaticale structuren) aangeboden en geoefend die nodig is om te kunnen
communiceren in de doeltaal. De oefeningen zijn vaak sterk gestructureerd. Zelfs
spreken en schrijven komen voor het eerst aan bod.

C: De volgende fase biedt de leerlingen de ruimte om de taal die in de vorige twee

fasen opgestoken is te gaan produceren en zo uitdrukking te geven aan eigen
ideeën. De taalproductie in deze fase is nog gestuurd.

D: In deze laatste fase komen de leerlingen tot vrije productie van de taal, waarbij
ze slechts weinig of zelfs geen hulpmiddelen meer aangeboden krijgen. Het doel is
hier om echte communicatie tot stand te brengen.

Vierfasenmodel: afbeelding uit: https://www.youtube.com/watch?v=2VEQJx3xsZ0

18
Er is voor een thema gekozen en niet voor alleen de methode. Het moet passend
zijn voor leerlingen en aansluiten bij de belevingswereld. Daardoor zijn de
opdrachten in verschillende fases maar er is geen opbouw van A- naar D-fase.

Hieronder wordt per opdracht de koppeling met de ERK-doelen beschreven en

aangegeven in welke fase van Neuner de oefening zich bevindt.

Voordat ik naar de opdrachten ga wil ik nog de tabel ‘Engels’ laten zien met
kerndoelen uit SLO (Trimbos, 2007). Hieronder is af te lezen dat leerlingen op
VMBO-basis niveau, in de onderbouw, A1 moeten behalen. Dit heb ik aangegeven
door middel van het paarse kader. De leerlingen van de Wereldklas zijn niet te
koppelen aan enkel VMBO en/of HAVO, PRO of arbeid. Daarom is het lastig om
vaste eisen te stellen en wordt er dus per leerling gekeken hoe het leerproces
verloopt voor het verwerven en eigen maken van de Engelse taal.

Op de volgende pagina staat de beschrijving van de taaldoelen Engels van A1 tot C1

niveau (Van Dale, 2016). Deze indeling is gemaakt op basis van de ERK-niveaus.
Bij het maken van de opdrachten is er gekeken naar A2 niveau, zone van naaste
ontwikkeling. Ook dit is aangegeven door middel van een paars kader.

19
Bron: (Van Dale, 2016)

20
Opdracht 1
Lezen van een tekst en vragen beantwoorden.

Beheersingsniveau A2.
‘Ik kan zeer korte, eenvoudige teksten lezen. Ik kan specifieke voorspelbare
informatie vinden in eenvoudige, alledaagse teksten zoals advertenties, folders,
menu’s en dienstregelingen en ik kan korte, eenvoudige, persoonlijke brieven
begrijpen.’

- De tekst eenvoudige zinnen bevat.

- De tekst één structuur heeft.
- De tekst bevat woorden die aansluiten bij het eigen vocabulaire, en/of
internationaal veel gebruikte woorden.
- De tekst niet te lang is.

Deze oefening bevindt zich volgens Neuner’s oefeningentypologie in fase A. De

nadruk ligt op het begrijpen van de tekst en het kunnen vinden van de informatie
waarom gevraagd wordt.

Opdracht 2
Woordherkenning

Beheersingsniveau A2.
‘Ik kan zinnen en de meest frequente woorden begrijpen die betrekking hebben op
gebieden die van direct persoonlijk belang zijn. Ik ga de belangrijkste punten uit
korte, duidelijke berichten en aankondigingen halen.‘

- Het taalgebruik eenvoudig is.

- De woorden aansluiten bij eerder opgedane kennis.
- De woorden internationaal gebruikt worden.
- De woorden gescheiden van elkaar staan om overzicht te creëren.

Deze oefening bevindt zich volgens Neuner’s oefeningentypologie in fase B. De

leerlingen moeten woorden herkennen die horen bij het thema. Sommige woorden
hebben zij aangeboden gekregen in les 1. Het gaat hier om controle van eerder
opgedane kennis. De opdracht is gestructureerd en biedt enige ruimte tot het zelf
uitspreken van de taal en het opzoeken van woorden.

Opdracht 3
Wie of wat ben ik?

Beheersingsniveau A2.
‘Ik kan communiceren over eenvoudige en alledaagse taken die een eenvoudige en
directe uitwisseling van informatie over vertrouwde onderwerpen en activiteiten
betreffen. Ik kan zeer korte, sociale gesprekken aan, alhoewel ik gewoonlijk niet
voldoende begrijp om het gesprek zelfstandig gaande te houden.’

21
 - Het woordgebruik is eenvoudig. Woorden zijn herkenbaar binnen het thema.
Of deze woorden zijn al aanwezig in eigen woordenschat.
- Duidelijk en rustig spreken. Duidelijke articulatie.
- Een pauze tussen vraag en antwoord. Eventueel de mogelijkheid om hem
stop te zetten.
- Korte vragen en korte antwoorden.
- De uitspaak moet helder zijn, merkbaar buitenlands accent is geen
probleem.

Deze opdracht is volgens Neuner: oefentypologie fase D. De leerling produceert

zelf gesproken taal door vragen te stellen en antwoorden te geven. Het gaat hierbij
om korte gesprekken met duidelijke onderwerpen. Ondersteuning van de docent is
bij deze opdracht van belang om het gesprek goed op gang te krijgen en te houden.
Het doel is dat de leerlingen echt zo veel mogelijk communiceren in het Engels.

Opdracht 4
Luisteren naar een songtekst

Beheersingsdoel A2.
‘Ik kan zinnen en de meest frequente woorden begrijpen die betrekking hebben op
gebieden die van direct persoonlijk belang zijn. Ik ga de belangrijkste punten uit
korte, duidelijke berichten en aankondigingen halen.’

- Een eenvoudige en gemakkelijke songtekst die aansluit bij het thema.

- De woorden worden duidelijk gearticuleerd.

Dit is fase A volgens Neuner’s oefentypologie. Het gaat hier om het herkennen van
woorden die passen binnen het thema. De woorden komen ook bij andere
oefeningen terug. Luisteren naar een correcte uitspraak van woorden is van belang.
De oefening is gestructureerd. Er is geen enkele ruimte voor inbreng van de
leerlingen.

Opdracht 5
Stripverhaal

Beheersingsdoel A2.
‘Ik kan zeer korte, eenvoudige teksten lezen. Ik kan specifieke voorspelbare
informatie vinden in eenvoudige, alledaagse teksten zoals advertenties, folders,
menu's en dienstregelingen en ik kan korte, eenvoudige, persoonlijke brieven
begrijpen.’

- Eenvoudige zinnen.
- Een structuur.
- De tekst bevat woorden die aansluiten bij het vocabulaire van de leerling.
- Eventueel internationaal veel gebruikte woorden.
- De tekst is niet te lang.

22
Dit is een oefening op fase B niveau, volgens Neuner. De oefening is erg
gestructureerd, dus weinig ruimte voor de leerlingen. Toch vraagt deze oefening
inbreng en enige kennis van de Engelse taal. De strip bestaat uit meerdere plaatjes
die leerlingen zelf op de juiste volgorde moeten leggen.

Al deze bijlagen horen bij de lessenserie.

Voorbereidingen:
- Opdrachtkaarten apart lamineren.
- Stripverhalen knippen en in doosjes.
- Alarmklok voor de tijd.
- Opdracht 3 in een envelop + post-its.

23
EscapeRoom: Let’s go Allround!

Assignment 1
Reading an English story, Lezen van een tekst en vragen beantwoorden.

1. Read the story and then answer the questions about the story.
If you don’t know how to read, the teacher will help you.

All Right page 150, Unit 4 (VMBO BK, 1)

24
5 questions about the text:

‘The Giraffe who could not laugh.’

1. ‘As the laugh got as big’

As a ………..
(choose one and circle the answer)
A: balloon
B: bubblegum bubble
C: candy
D: Elephant ass

2. What did they brought:

1: _______________
2: _______________
3: _______________

3. What is the name of the tree?

____________________________

4. What is the Dutch word for: ‘tickled’

____________________________

5. ‘Now the giraffe only laughs’

When does the giraffe laugh?
(choose one and circle the answer)

A: always
B: never
C: only when his friends are close by
D: only when his mom is close by

25
 Panda bear pigs table candy pumpkin computer vinger

spoon leopard giraffe horror computer chair flower

English words,
Assignment 2

spooky Curse goat hippo clock bed lamp

news radio book elephant fawn case video

Woordherkenning

coyote midnight potion needle donkey Bear tree

EscapeRoom: Let’s go Allround!

zebra zombie school evil stairs bull badger

horse bones magic Alien horse Fox Teacher

mountain stone entrance moose hyena Paint window

pencil Foto rhino sheep ball soccer team

1. Color the boxes with the words that have to do with: animals

cemetery calf racoon broom cloud Rain umbrella

Kdog camel harm candle nose grass motor

26
EscapeRoom: Let’s go Allround!

Assignment 3
Speaking English; Who of what am i? Wie of wat ben ik?

1. You all receive a post-it with one of the words below.

2. Try to describe to eachother who or what they are.
3. Questions and answers are alle spoken in English.
4. Answers can only be: yes, no of maybe.

Black cat Book

Clock Pencil

Candle Knife

Horse Lamp

Mouse Gitar

Chair Teacher

Computer Ponytail

27
EscapeRoom: Let’s go Allround!

Assignment 4
Listening to English, Luisteren naar een songtekst

2. Listen en watch the videoclip on Youtube.

Billie Eilish – Bad Guy
https://www.youtube.com/watch?v=DyDfgMOUjCI

3. Witch words do you hear in this song?

4. If you hear a word, tick the box.
Be aware! Some words are not in this song!

scared papa creeping

knees white shirt arm
yellow maybe candle
mama girlfriend nose

Question:
How many times do you hear the word ‘guy” in this video?

________________________ times
Tip: dus 5x, 10x?

28
EscapeRoom: Let’s go Allround!

Assignment 5
Reading English, Stripverhaal

1. You get a few strips.

2. Put the strips in the right order and make a photo of your work!

Let op: strips en antwoorden zijn in

originele bestanden beschikbaar.
Wegens gebrek aan ruimte op deze
gratis website zijn deze hier
weggelaten.

29
Leeruitkomsten
Lessenserie
De docent ontwerpt een lessenserie van 3 lessen (inclusief 3 lesopnamen) waarin
de vakdidactische keuzes zichtbaar zijn en toegelicht worden vanuit de
theoretische onderbouwing. In de video opnames wordt aangetoond dat de teacher
lessen kan vormgeven volgens doeltaal = voertaal

30
 Lessenreeks, lesson 1
Lesson Planner Engels
Vóór de les
Student: Lea Soetens - Maandonks Doelgroep: onderbouw, A1

Inschrijfnummer: 2164295 Aantal leerlingen: 16

Klas: 1wksEne In deze les: Voorbereiding op een escape uit een escaperoom.

Lesonderwerp: kennismakingsles, voorbereiding escaperoom

Hoe werk ik samen met een team, aan een escaperoom.

Kernbegrippen / vaktaalwoorden: uitspraak, kennis maken met nieuwe woorden.

Verwachte of aangenomen beginsituatie:

De leerlingen hebben al meerdere malen Engels gehad in mijn les. Ik verwacht dat een deel van de woorden dan ook al bekend is. Samen met de
leerlingen gaan we ons voorbereiden op de volgende les; namelijk het maken van (de opdrachten) van een escaperoom. De leerlingen zitten in de
Wereldklas en komen uit verschillende landen met verschillende culturen. Ze spreken dus niet als eerste taal Nederlands. Dit wil zeggen dat we hier
met bijzondere omstandigheden te maken hebben. Leerlingen moeten namelijk woorden wel eens van het Engels naar het Nederlands vertalen en
daarna naar hun ‘eigen taal’. Dit kan extra tijd kosten bij het maken van een opdracht tijdens de escaperoom.
Let op: er kunnen leerlingen bij zitten die het spannend vinden om Engels te spreken in het bijzijn van andere leerlingen.

31
Lesdoelstellingen:
Kerndoel: De leerlingen maken kennis en bereiden zich voor op de escaperoom: Let’s go allround!
Subdoelen:
- De leerlingen maken kennis met het allround thema.
- De leerlingen leren verschillende kenmerken van dieren.
- De leerlingen kunnen de woorden correct uitspreken.

Vakdoelen:

(Van Dale, 2016) (SLO, 2016)

Taaldoelen:
De leerlingen moeten de woorden herhalen, duidelijk uitspreken en articuleren. Oefenen en herhalen van de woorden door de woorden aan elkaar
door te geven is een opdracht die in deze les voor komt. Doeltaal is voertaal is voor zowel docent als leerling van belang.

32
Lesplanning:

Fase Tijd Leerdoel / Inhoud Leer-/Hulpmiddelen Activiteiten van de leerlingen Activiteiten van de Controle per fase
per fase leraar
Bij welk Hoe lang Wat wordt er Wat is daar bij nodig? Wat doen de leerlingen? Hoe ondersteunt de Is het leerdoel
onderdeel duurt dit gedaan en geleerd? Denk aan leraar de leerlingen? bereikt? Waaraan
van de les onderdeel (audio)visuele Welke instructies observeer je dat?
zijn we? (ongeveer)? ondersteuning en worden gegeven, welke Hoe weten de
(authentieke) vragen worden gesteld? leerlingen dat?
materialen.
Inleiding 5 min. Instructie over het Digibord Leerlingen luisteren naar Vertel dat de leerlingen Leerlingen
werken in een I-pads instructie, loggen in met de pin gaan werken ter voorbereiden op
escaperoom. Wat is op LessonUp. voorbereiding op de een escaperoom.
dat? En hoe werk je escaperoom van
door een Mogelijkheid om vragen te volgende week. Wat is Bewust maken
escaperoom te stellen. een escaperoom en wat van doelen om A1
spelen tegelijk aan doe je daar? Refereer te behalen voor
de doelen. naar de kerndoelen. Engels.
Uitleg via LessonUp.

33
Kern 35 min. Oefenen van korte Digibord Leerlingen krijgen opdrachten; Opdrachten uitdelen, Coöperatief
opdrachten op tijd. Mobiele telefoons alleen, tweetallen en in leerlingen zelf laten werken.
I-pads (kar in de klas) teamverband. ontdekken. Trail and
Alleen, tweetallen en Pen / papier Hoe ga je te werk? Wat pak je error.
teamverband. aan? Daarna informatie
geven over coöperatief
werken. Wat is
effectief. Luister naar
elkaar en laat elkaar
uitspreken.

Afspreken dat we onder

tijdsdruk werken om te
oefenen voor de
volgende les.

34
Afsluiting 10 min. Samen evalueren, Mobiele telefoon Leerlingen gaan naar Geeft uitleg over Kijk op
terugkijken op wat I-pads https://www.mentimeter.com/ Mentimeter, zet timer Mentimeter of
we gedaan hebben. en typen daar woorden die ze op het bord, leerlingen alle leerlingen
vinden passen als afsluiting en krijgen 2 min. de tijd mee doen.
Vooruitblikken evaluatie van de les. om woorden in te
volgende les. toetsen op hun telefoon Antwoorden
of op de I-pad. bekijken.
Daarna Mentimeter
sluiten en met Woorden die niet
leerlingen bespreken. goed worden
Leerlingen beurten uitgesproken
geven, doorvragen. nogmaals
herhalen en op
Vooruitblik: in de een goede manier
volgende les gaan we uitspreken.
verschillende
opdrachten maken.
Deze zijn in het Engels
in het Allround thema
in de vorm van een
escaperoom.
Hoe ga je te werk? En
de teams alvast bekend
maken.

Huiswerk opgeven:
n.v.t.

35
 Lessenreeks, lesson 2
Lesson Planner Engels
Vóór de les
Student: Lea Soetens - Maandonks Doelgroep: onderbouw, A1

Inschrijfnummer: 2164295 Aantal leerlingen: 16

Klas: 1wksEne In deze les: Met je team ontsnappen uit de escaperoom!

Let op: voorbereiding à alle bijlagen printen, lamineren en knippen.

Daarna in enveloppen doen.

Lesonderwerp: opdrachten maken in teamverband in een ‘escaperoom’.

Kernbegrippen / vaktaalwoorden: vraagstukken, opdrachten lezen en luisteren in het Engels, antwoorden opzoeken.

Verwachte of aangenomen beginsituatie:

De leerlingen hebben al meerdere malen Engels gehad in mijn les. De leerlingen komen uit de Wereldklas, vertalen kan veel tijd kosten. Er is gekozen
om geen ‘echte’ escaperoom te bouwen omdat dit te spannend kan zijn voor sommige leerlingen gezien hun verleden. Het kan zijn dat voor
sommige leerlingen het niveau wat te laag of te hoog is. Hier is dan ook rekening mee gehouden bij het maken van de groepjes.
Let op: er kunnen leerlingen bij zitten die het spannend vinden om Engels te spreken in het bijzijn van andere leerlingen. Of die het presteren onder
druk spannend vinden.

36
Lesdoelstellingen:
Kerndoel: De leerlingen maken (op tijd!) de escaperoom: Let’s go allround!
Subdoelen:
- De leerlingen maken in groepjes de escaperoom. Overleg is van groot belang.
- De leerlingen leren zichzelf kennen. Wat kan ik wel en wat kan ik niet zo goed en heb ik dus hulp bij nodig.
- De leerlingen werken onder tijdsdruk, dit kan spanning opleveren.
- De leerlingen zullen moeten samenwerken.

Vakdoelen:

(Van Dale, 2016) (SLO, 2016)

Taaldoelen:
Doeltaal = voertaal! Voor zowel leerling als docent! Ook onderling overleg gaat in het Engels. Goed en duidelijk articuleren van de woorden.

37
Lesplanning:

Fase Tijd Leerdoel / Inhoud per Leer-/Hulpmiddelen Activiteiten van de Activiteiten van de Controle per fase
fase leerlingen leraar
Bij welk Hoe lang Wat wordt er gedaan Wat is daar bij nodig? Wat doen de leerlingen? Hoe ondersteunt de Is het leerdoel
onderdeel duurt dit en geleerd? Denk aan (audio)visuele leraar de leerlingen? bereikt? Waaraan
van de les onderdeel ondersteuning en Welke instructies worden observeer je dat?
zijn we? (ongeveer)? (authentieke) gegeven, welke vragen Hoe weten de
materialen. worden gesteld? leerlingen dat?
Inleiding 10 min. Voorbereiden op Digibord: Leerlingen gaan in de Vraagt bij binnenkomst Coöperatief
daadwerkelijk regels/afspraken + afgesproken groepjes of leerlingen in hun werken, samen ‘uit
uitvoeren van groepjes zitten. Groepjes van 4. groepje willen gaan de escaperoom
opdrachten. zitten. ontsnappen’.
Telefoons Maken afspraken binnen
hun team, eventueel Regels en afspraken met
I-pads tactiek bespreken. de leerlingen
doornemen. Uitleg geven
Pen / papier dat docent bij groepje 1
en 2 is en assistent bij
groepje 3 en 4.
Niet uit de klas, niet bij
een ander team.

Let op: docent is met

assistent zodat ieder
twee groepjes kan
begeleiden tijdens de
escaperoom.

38
Kern 30 min. Als team de Timer per groep (4x) Leerlingen maken de 4 timers worden op het Coöperatief
escaperoom opdrachten van de bord gezet. werken, samen ‘uit
uitspelen! Telefoons escaperoom. Totale tijd Onafhankelijk van elkaar de escaperoom
is 25 minuten. te stoppen. ontsnappen’.
I-pads
Leerlingen mogen Docent en assistent
Pen / papier gebruik maken van I- lopen rond bij groepjes
pads en telefoon als om eventueel te helpen.
Per groepje vragen, hulpmiddel. Checken de timers
antwoorden en kaartjes regelmatig.
op tafel leggen.

39
Afsluiting 10 min. Evalueren op de les. Digibord. Opruimen en materiaal Samen opruimen en Zijn leerlingen
Wat zou je de inleveren. Leerlingen evalueren door woorden enthousiast?
volgende keer anders Mobiele telefoons. gaan op hun eigen plaats te noemen en op het
doen? zitten. bord te zetten. Hoe gaat het
onderling?
Leerlingen maken een Is het gelukt? Welk team
foto van het bord met kwam eruit? Welk team Doel bereikt als ze
hun mobiele telefoon niet? Hoe kwam dit? binnen de tijd uit
voor de volgende les. Wat zou je anders doen de escaperoom
als je een escaperoom geraakt zijn.
zou mogen maken?

Vertellen dat in de
volgende les de
leerlingen, in dezelfde
groepjes, een
escaperoom gaan maken
voor een andere klas.
De leerlingen zijn nu de
bedenkers van het spel.

Huiswerk: denk alvast na

vanuit welk thema je zou
willen werken.

40
 Lessenreeks, lesson 3
Lesson Planner Engels
Vóór de les
Student: Lea Soetens - Maandonks Doelgroep: onderbouw, A1

Inschrijfnummer: 2164295 Aantal leerlingen: 16

Klas: 1wksEne In deze les: Zelf een escaperoom maken!

Lesonderwerp: in teams een escaperoom ontwerpen.

Kernbegrippen / vaktaalwoorden: vraagstukken, opdrachten maken: lezen, luisteren, schrijven in het Engels, antwoorden opzoeken.

Verwachte of aangenomen beginsituatie:

De leerlingen hebben al meerdere malen Engels gehad in mijn les. De leerlingen komen uit de Wereldklas, vertalen kan veel tijd kosten. Er is gekozen
om geen ‘echte’ escaperoom te (laten) bouwen omdat dit te spannend kan zijn voor sommige leerlingen gezien hun verleden. Het kan zijn dat voor
sommige leerlingen het niveau wat te laag of te hoog is. Hier is dan ook rekening mee gehouden bij het maken van de groepjes.
Leerlingen maken in teams een eigen escaperoom. Het gaat niet om het eindproduct maar om de samenwerking. Er zijn mogelijkheden om het in
een latere les verder uit te werken zodat het ook echt uitgevoerd kan worden. In een andere klas of eventueel in eigen klas aan een ander groepje.
Let op: er kunnen leerlingen bij zitten die het spannend vinden om Engels te spreken in het bijzijn van andere leerlingen. Of die het presteren onder
druk spannend vinden.

41
Lesdoelstellingen:
Kerndoel: De leerlingen maken in teams zelf een eigen escaperoom. Rekening houdend met de doelen van SLO.
Subdoelen:
- De leerlingen leren waar ze goed in zijn op gebied van lezen, luisteren, schrijven etc.
- De leerlingen leren hulp vragen.
- De leerlingen leren overleggen.
- De leerlingen werken coöperatief.
- De leerlingen gaan in gesprek met elkaar, eventueel met discussie.
- De leerlingen leren gezamenlijk keuzes maken.
-
Vakdoelen:

(Van Dale, 2016) (SLO, 2016)

42
Taaldoelen:
Taaldoel in deze les is om zoveel mogelijk in het Nederlands en/of Engels te overleggen. Beide talen zijn doeltaal = voertaal in dit geval gezien het
feit dat de leerlingen anderstaligen zijn. Wel worden er afspraken gemaakt om geen andere talen te spreken omdat er leerlingen op die manier
buitengesloten zouden kunnen worden.

Lesplanning:

Fase Tijd Leerdoel / Inhoud per Leer-/Hulpmiddelen Activiteiten van de Activiteiten van de Controle per fase
fase leerlingen leraar
Bij welk Hoe lang Wat wordt er gedaan Wat is daar bij nodig? Wat doen de leerlingen? Hoe ondersteunt de Is het leerdoel
onderdeel duurt dit en geleerd? Denk aan (audio)visuele leraar de leerlingen? bereikt? Waaraan
van de les onderdeel ondersteuning en Welke instructies worden observeer je dat?
zijn we? (ongeveer)? (authentieke) gegeven, welke vragen Hoe weten de
materialen. worden gesteld? leerlingen dat?
Inleiding 10 min Afspraken maken, Digibord: Leerlingen gaan in de Vraagt bij binnenkomst Coöperatief
doelen stellen per regels/afspraken + afgesproken groepjes of leerlingen in hun werken.
team. groepjes zitten. Groepjes van 4. groepje willen gaan
zitten.
5 opdrachten globaal Telefoons Maken afspraken binnen
uitdenken. hun team, bedenken Regels en afspraken met
I-pads globaal 5 opdrachten de leerlingen
waar ze aan gaan doornemen.
Pen / papier werken. Uitleg geven over de
doelen. Ideaal gezien is
elke opdracht 1 doel
(luisteren, lezen etc.)
Leerlingen uitdagen om 5
globale opdrachten uit te
denken.

43
Kern 30 min. Als team de Telefoons Leerlingen ontwerpen in Docent loopt rond om Coöperatief
escaperoom viertallen een eigen vragen te beantwoorden. werken.
ontwerpen. I-pads escaperoom met eigen Leerlingen zoveel
thema, opdrachten etc. mogelijk zelf laten
Pen / papier ontdekken, discussiëren,
en proberen.
Afsluiting 10 min. Kijken naar eigen - Samen alles opruimen en Samen opruimen en Zijn leerlingen
werk: Wat heb ik tafels terugzetten. evalueren door woorden enthousiast?
gedaan? Wat heb ik te noemen.
voor mijn team Leerlingen laten kijken In gesprek gaan over wat Hoe gaat het
gedaan? naar eigen kunnen én iemands onderdeel zou onderling?
werk. Wat heb ik gedaan zijn in een team.
Zelfreflectie voor mijn team? Je kunt dus Doel bereikt als er
daadwerkelijk letterlijk aan het einde van
veel gemaakt hebben de les een
maar ook in overleg of duidelijke opzet
discussie veel gedaan gemaakt is van 5
hebben. opdrachten die
later samen een
Huiswerk: opdrachten escaperoom gaan
verder uitwerken om de vormen.
volgende les met
(nieuwe) ideeën te De escaperoom
komen. hoeft niet per se in
deze les af te zijn.

44
Reflectie
‘Een eerlijke eigen reflectie’.

Als afsluiting van dit onderdeel Engels kijk ik terug op het proces dat ik
doorgemaakt heb. De lessen waren (doeltaal = voertaal) in Goirle volledig in het
Engels en dat was even schakelen. Zo ervaar je als docent weer even hoe het is om
echt les te krijgen en dan ook nog eens op je eigen niveau in een andere taal.
Ik vond het fijn werken en heb veel notities gemaakt tijdens de lessen. Wat
jammer was, was dat ik de enige ‘buitenstaander’ was van de studenten en dus
veel alleen heb moeten doen. Ik heb vragen gesteld op mijn eigen school bij oud-
studenten die de opleiding voor mij gedaan hebben.
Daarnaast was de afgelopen periode privé ook niet altijd gemakkelijk waardoor ik
met enige regelmaat creatief om moest gaan met dingen die er op mijn pad
kwamen. Zo ook, creatief omgaan met de leeruitkomsten om ze toch tot een goed
einde te brengen.

Ik heb veel tijd gestoken in mijn werk en was in het begin erg sceptisch. Eerlijk is
eerlijk zijn er veel dingen die ik op de opleiding PABO heb gedaan en dit voelt als
dubbel werk. Toch merkte ik dat ik, toen ik eenmaal in mijn portfolio gedoken was,
ik steeds enthousiaster werd. De theorie was leuk om mee te werken maar in het
begin lastig om goed te bundelen. Het was ook een uitdaging om dit in mijn
lessenreeks te verwerken.

Les 1, voorbereiding,
Les 2, escaperoom spelen,
Les 3, escaperoom zelf ontwerpen.

De verwachting bij deze lessen is dat leerlingen bij de eerste les het idee hebben
dat ze helemaal klaar zijn voor een groepsopdracht en makkelijk binnen de tijd ‘uit
de escaperoom komen’. Mijn verwachting is dat dit ruim overschat zou zijn.
De leerlingen denken het klusje snel te klaren. Naar mijn idee is de ‘Wie ben ik’
opdracht te gemakkelijk en er is ook makkelijk mee vals te spelen dacht ik daarna.
Deze opdracht zou ik bij nader inzien meer dichttimmeren. Echter dan zou de
opdracht niet voldoen aan de bijbehorende fase van Neuner. Toch is het denk ik
ook goed om er een ‘mindere’ opdracht bij te hebben zitten als evaluatiepunt voor
les 3: het zelf ontwerpen van een escaperoom.
Kijken naar eigen handelen is een belangrijker leerdoel dan het daadwerkelijk goed
afronden van een escaperoom. Hoewel dit zeer waarschijnlijk voor de leerlingen
juist exact andersom zal voelen.
Werken met doelen ervaar ik zelf altijd als prettig. Naar mijn mening vinden
leerlingen dit ook fijn maar zodra de doelen bekend zijn en ze die om wat voor
reden niet halen is het minder belangrijk ‘want het gevraagde product was toch
af?’.
Wat opvallend is, is dat anderstalige jongeren naar mijn idee over het algemeen
vaker productief ingesteld zijn. Liever kwantiteit dan kwaliteit leveren. Vaak
willen ze ook véél huiswerk mee naar huis in plaats van één vel papier met een
goede en lastige opdracht. Het jammere is dan vaak dat in beide gevallen het toch
niet gemaakt wordt en vervolgens door ouders en leerlingen geklaagd wordt dat er
te weinig geleerd is en dat ze hun examens niet halen. Terwijl ik dit typ denk ik

45
ook dat dit laatste deel waarschijnlijk niet alleen voor anderstalige jongeren werkt
maar voor alle jongeren. Of dit feitelijk zo is weet ik echter niet…

Terug naar de escaperoom kijk ik er echt naar uit om volgend schooljaar deze
opdrachten ook daadwerkelijk te gaan doen met de leerlingen. In eerste instantie
leek het me het leukste als de leerlingen ook daadwerkelijk alle opdrachten
zouden kunnen maken en zo uit de escaperoom zouden geraken. Nu kijk ik er
vooral naar uit dat de leerlingen hun gemaakte escaperooms mogen gaan ‘testen’
op andere leerlingen. Of zelfs om gastspelers uit te nodigen die het spel dan
spelen.

Dan is er nog de verwachting dat het tijdens de lessen erg lastig zal zijn om
doeltaal = voertaal voor 100% aan te houden. Leerlingen schieten toch al gauw
terug in hun eigen taal. Dat is logisch maar jammer gezien het feit dat je daarmee
andere leerlingen buiten zou kunnen sluiten.
Ook is het mogelijk dat sommige leerlingen onvoldoende mee kunnen in de
opdrachten. Er is tijdens het maken van teams/groepjes gekeken naar een goede
mix van leerlingen: zowel op taalniveau Engels, taalniveau Nederlands, creativiteit
en sociale skills. Mocht dit echt een probleem blijken te zijn na les 1 dan moeten
we samen met de leerling gaan kijken naar een passende oplossing voor tijdens de
escaperoom. Organisatie, afspraken en regels zijn key voor een goede les.

Dan had ik bedacht om mijn lessen te laten observeren door een collega met het
bijbehorende schema hieronder. Dit schema is gemaakt door collega’s van het Pius-
X College en kan je een handje helpen bij het invullen van een observatie en kan
een goede kapstok zijn voor een nagesprek.

Als afsluiting kijk ik al met al, met vele heuvels, hobbels en ellende, terug op een
fijne module. In eerste instantie wilde ik namelijk Mens & Maatschappij gaan
volgen. We kregen de mogelijkheid om alle toetsen te maken als instaptoets en
daarom voelde ik me veel prettiger bij de module Engels. Achteraf een goede
keuze en ik zou het zo weer doen.

Lea Soetens – Maandonks

Afronding: april 2020

46
Observatie en nagesprek collegiale consultatie

Observator: -
Geobserveerde: Lea Soetens
Groep: 1wksEne
Datum: -

Zelfevaluatie of observatie in de klas

1= onvoldoende, zie ik niet terug
2= matig
3= voldoende, zie ik regelmatig terug
4= goed
5= uitstekend, een routine geworden

Start van de les 1 2 3 4 5

De leerkracht blikt terug naar de vorige les
De leerkracht activeert de voorkennis van de leerlingen (m.b.v. activerende werkvormen)
De leerkracht geeft een lesoverzicht/vertelt het doel van de les

Instructie
De leerkracht gebruikt heldere taal
De leerkracht maakt consequent gebruik van het hardop denkend model (modeling)
De leerlingen krijgen een kijkje in het denkende hoofd van een expert, die voordoet,
voordenkt en uitleg geeft.
De leerkracht verduidelijkt woorden en betekenissen
(denk aan nieuwe woorden labellen, synoniem geven, aanhaken bij bekend woord of
begrip)
De leerkracht maakt gebruik van visuele modellen
De leerkracht laat de kinderen handelen, tekenen en schrijven
De leerkracht zorgt voor veel interactie tijdens de les (lkr-ln en ln-ln)
De leerkracht geeft de leerlingen de gelegenheid tot het stellen van vragen (ook aan
elkaar)

Begeleide inoefening
De leerkracht stelt korte en duidelijke vragen/ geeft korte opdrachten
De leerkracht laat de leerlingen in tweetallen of groepjes werken
De leerkracht gaat na of de leerlingen de lesstof begrijpen, geeft eventueel huiswerk op en
sluit de les af

Zelfstandige verwerking
De leerkracht differentieert bij het geven van verwerkingsopdrachten naar het niveau van
de leerlingen
De leerkracht gebruikt het zelfstandig verwerken om met een klein groepje leerlingen een
verlengde instructie uit te voeren
De leerkracht geeft de leerlingen de gelegenheid elkaar te helpen

Het geven van feedback

De leerkracht zorgt dat elke leerling succeservaringen opdoet
Doe vooral die opdrachten die een duidelijke relatie hebben met het lesdoel. Belangrijk
daarbij is heel gerichte feedback te geven. Het proces is belangrijker dan de inhoud.

47
 D. Organisatie van instructie
De leermaterialen liggen klaar
De opdrachten zijn duidelijk
De les wordt nauwelijks onderbroken
Er zijn soepele overgangen

Nagesprek collegiale consultatie

Sterke punten:

Ontwikkelpunten:

Is het lesdoel
behaald?

Opbrengst
geobserveerde:

Heb je nog op of
aanmerkingen
m.b.t. het IGDI-
model?

48
Beoordeling, onderdeel Engels

Rubric lesson Poor Sufficient Good Excellent

design

Submission / Work submitted after deadline Work submitted on time according to

Complete and/or incomplete. requirements.

Language Language Some language B2 CEFR, instructional language

substandard, too errors, generally appropriate for target group.
many errors. B2 CEFR,
instructional
language on the
whole
appropriate for
target group.

Rationale Substandard or Theoretical Teacher can apply Teacher can apply

ineffective knowledge is theoretical theoretical
application of correctly applied insights and come insights and come
theoretical in coursework on up with a personal up with a personal
insights. a basic level. interpretation interpretation
based on based on
theoretical theoretical
insights. insights and is
able to translate
insights into
creative new
learning materials
of publishable
quality.

Starting level of No clear link Link between Clear link between starting level of
learners / between starting starting level of learners, learning objectives and
learning level of learners, learners, activities and activities allow learners
objectives / learning learning to meet learning goals.
activities objectives and objectives and
activities. activities and
Activities do not activities allow
allow learners to learners to meet
meet learning learning goals.
goals.

Learning Worksheets and Not always a Good match Excellent match

materials choice of texts match between between between
do not match the worksheets, worksheets, worksheets,
level of the choice of texts choice of texts choice of texts
target group. and the level of and the level of and the level of
the target group. the target group. the target group.

Neuner Inadequate build- Adequate build- Good build-up of Excellent build-up

up of difficulty up of difficulty difficulty and of difficulty and
and productivity and productivity productivity in productivity in
in assignments in assignments assignments assignments
(Neuner) (Neuner) (Neuner) (Neuner)

49
Bronnenlijst
Aernout, C. (2018). Teaching-matters. http://www.teaching-matters.nl/de-
oefeningentypologie-van-neuner.

Bazalt. (2012). Coöperatieve leerstrategieën, Effectief Rekenonderwijs & Rekenen.

Bazalt.

Beijnsberger, L. v. (2019). Teaching English as a foreign language. Goirle: Fontys

Opscholingstraject.

Brouwer, R. e. (2018). Rekenkist Nieuwkomers uitwerking voor Breuken &

Procenten. Het ABC.

ERK doelen (SLO, 2015, http://downloads.slo.nl/Repository/taalprofielen-

2015.pdf)

Europees Referentiekader Talen. (2020, 17 maar). Wat is ERK?

Geraadpleegd van http://www.erk.nl/leerling/watiserk/

Groenestijn, M. B. (2011). Protocol Ernstie RekenWiskundeproblemen en

dyscalculie. Assen, Nederland: Van Gorcum.

Groenestijn, M., Borghouts, C., & Jansen, C. (2011). Protocol Ernstie

RekenWiskundeproblemen en dyscalculie. Assen, Nederland: Van Gorcum.
Joe, F. (sd). https://www.flo-joe.co.uk/fce/students/index.htm.

Pius-X, C. (sd). Wereldklas. Bladel, Nederland: Pius-X College.

Reichard, L., & Dijkhuis, J. e. (2015). Getal&ruimte 1 vmbo-bk deel 1 (10 ed.).
Groningen/ Houten, Nederland: Noordhoff.

Schijf van vijf, vreemdetalenonderwijs

https://www.youtube.com/watch?v=ovzLh499cTo

Scrivener, J. (1994). Learning Teaching. Macmillan books for teachers.

SLO. (2016). Opgeroepen op 05 17, 2018, van

http://downloads.slo.nl/Documenten/karakteristieken-en-kerndoelen-
onderbouw-vo.pdf

Studiemeter. (sd). Studiemeter Deviant.

Trimbos, B. (2007). Concretisering van de kerndoelen Engels, onderbouw VO.

Enschede: Stichting leerplan ontwikkeling.

Uitleg vierfasenmodel:
https://www.youtube.com/watch?v=2VEQJx3xsZ0

50
Van Dale. (2016). Werkwoordgrammatica . Utrecht: Van Dale.

Westhoff, G. J. (2008). Een schijf van vijf voor het vreemdetalenonderwijs

(revisited). Enschede, Nederland: NaB-MVT.

Zuiderman, D. (sd). Vreemdetalenonderwijs Explained. 2014:

https://www.youtube.com/watch?v=ovzLh499cTo.

51