Kabanata I

ANG SULIRANIN AT KALIGIRAN NITO

I. INTRODUKSIYON

Ang mga pagkaing kalye o street food ay mga pagkaing nakikita sa kalye.
Kilalang-kilala ang mga ito sa Pilipinas. Halimbawa ng mga sikat na pagkaing kalye dito
sa Pilipinas ay inihaw o pritong isaw at betamax, fish balls, squid balls, chicken balls,
barbecue, kwek-kwek o tokneneng, kikiam, camote cue o banana cue, siomai,
empanada, taho, pati na rin ang pampatulak na palamig, buko juice, at marami pang
iba. Ang karamihan sa mga ito masarap iterno sa suka, toyo, at kung ano-ano pang
mga kondimentong tatak Pinoy. Halos lahat ng mga Pilipino ay tinatangkilik ang mga
pagkaing kalye, lalong-lalo na ang mga kabataan dahil madalas itong makita sa labas
ng mga paaralan. Laganap ito sa iba't-ibang lugar sa Pilipinas. Hindi lamang ito
maituturing na "uso", dahil ito rin ay nagsasagisag at sumisimbolo sa ating kultura.

Ang iba’t ibang food stalls ay nagsikalat na sa mga paaralan, lalo na sa mga
pampublikong paraalan kung saan maraming estudiyante ang mahilig at patuloy na
nahuhumaling sa mga pagkaing ito kaya’t patuloy itong tinatangkilik mula sa lumang
panahon hanggang sa kasalukuyan. Ika nga ng karamihan, “Lahat ng mga bilihin ay
nagmamahal, buti pa ang street food, hindi.” Ang sikat na linyang ito ay isa pa sa mga
kadahilanan kung bakit hanggang ngayon ay hindi nalalaos ang mga pagkaing kalye na
talaga nga namang pasok sa badjet ng karamihan at hindi maipagkakailang masarap
ang mga ito kaya’t patok na patok sa panlasa ng mga Pilipino, pati na rin ang mga
banyagang bumibisita dito sa ating bansa.

Ang mga kababayan nating mga tindero’t tindera ng mga pagkaing kalye ay hindi
lamang pagod at kahirapan ang hinaharap sa pang-araw-araw na pagkakayod. Puno
ang listahan ng mga kadahilanan kung bakit mahirap kumita ng pera mula sa
paghahanap-buhay tulad ng pagbebenta ng mga pagkaing kalye. Ang ekonomiya ng
Pilipinas o ng kahit anong bansa ang pinaka-nakakaapekto sa mga negosyo o
paghahanap-buhay ng mga mamamayan dahil nakadepende ang mga presyo ng mga
bilihin at mga proseso ng produksiyon at distribusyon sa lebel at progreso ng
ekonomiya ng bansa.

Ang pagtaas ng presyo ng mga bilihin ay isa sa mga pangunahing problemang

hinaharap ng mga mamamayang Pilipino ngayon at bunga nga nito ang kahirapan. Sa
sitwasyong ito, bahagyang tataas ang mga presyo dahilan sa iba’t ibang factors na
nagdudulot naman ng mga positibo at negatibong epekto sa mga mamamayan at sa
ekonomiya ng bansa.
 Sunud-sunod din ang naging pagtaas sa presyo ng mga pangunahing panlahok
sa pagluluto tulad ng sibuyas na naglalaro sa P48-P50 kada kilo, luya na nasa P140
kada kilo, at bawang na lumipad ang presyo sa P400 kada kilo.download Nakisabay rin
sa pagtaas ang presyo ng asukal, gatas, at de-lata. Nariyan din ang tumataas na
presyo ng manok at baboy. Lahat nang pagtataas na ito ay ikinokonekta sa pagbaba
diumano ng suplay ng mga pangunahing produkto.

Ayon sa Department of Trade and Industry (DTI) na nagsagawa ng pagpupulong

hinggil sa kabi-kabilang pagtataas na ito, napag-alaman nilang mayroong ‘malaking
peste’ na nakapasok sa bansa na nagreresulta ng pagbaba at pagkaantala ng
produksyon.

Sa kabila ng patuloy na pagtaas ng mga pangunahing bilihin, patuloy naman ang

pagbaba, kung hindi pagkakapako sa dati nang mababa, ng sahod ng mga
manggagawa – na pangunahing konsyumer ng mga nabanggit na produkto. At
mapapansin ang pagsahol ng kainutilan ng BS na administrasyon sa paglutas at
pagresolba ng suliraning ito.

2. LAYUNIN NG MAG-AARAL

Ang pamanahong-papel na ito ay isinagawa upang malaman ang iba't-ibang

uri ng suliraning kinakaharap ng mga tindero't tindera sa pagbebenta ng pagkaing kalye

sa mataas na paaralan ng Rosales, Pangasinan.

 Ano ang propayl ng mga respondente?

 Anu-ano ang mga suliraning kinakaharap ng mga tindero't tindera sa pagbebenta

ng pagkaing kalye?

 Ano ang dahilan bakit nalulugi ang mga tindero't tindera sa pagbebenta ng

pagkaing kalye?
3. KAHALAGAHAN NG PAG-AARAL

Ang pamanahong-papel na ito ay tumatalakay sa mga suliraning kinakaharap

ng mga tindero't tindera sa mataas na paaralan ng Rosales, Pangasinan.

Layunin nitong makatulong sa sumusunod:

 Magsisilbing gabay sa mga mag-aaral ng pagka-ekonomiks sa kanilang pag-

aaral hinggil sa mga suliraning kinakaharap ng mga tindero’t tindera.

 Sa mga instructor at professor.

 Sa pamamagitan pananaliksik na ito ay malalaman ng mga estudyante o mga

kabataan kung ano ang iba't ibang suliraning kinakaharap ng mga sector na

Department of Health (DOH), National Food Authority (NFA), Fertilizer and

Pesticide Authority (FDA) at Department of Trade and Industry (DTI).

 Sa mga mambabasa at mga mananaliksik sa hinaharap, ang pananaliksik na ito

ay mabisang gabay upang mabigyang kasagutan ang kanilang diwa ukol sa

isyung ito.

4. SAKLAW AT LIMITASYON SA PAG-AARAL

Saklaw ng pamanahong-papel na ito ang iba't-ibang suliraning kinakaharap ng

mga tindero't tindera sa Brgy. Don Antonio Village, Rosales, Pangasinan. Sa taong

2018.

Kumakatawan dito ang labinlimang (15) piling mga tindero't tindera sa Brgy. Don

Antonio Village, Rosales, Pangasinan. Tinatalakay dito ang iba't-ibang suliraning

pangkabuhayan at kung ano ang maaring paraan ng gobyerno para malutas ang

suliraning ito. Ang pananaliksik na ito ay isasagawa sa Brgy. Don Antonio Village,

Rosales, Pangasinan.

5. DEPINISYON NG MGA TERMINOLOHIYA

Upang mas maging madali at ganap ang pagkaintindi ng mga mambabasa,

minarapat ng mga mananaliksik na bigyan ng depinisyon ang mga sumusunod na

terminolohiya batay sa kung paano ginamit ang bawat isa sa pamanahong-papel.

SULIRANIN - problema; dahilan;

EPEKTO - resulta; nangyari;

SEKTOR – ahensiya;

PAGKAING KALYE – mga pagkaing itinitinda sa mga kalye o gilid ng kalsada; pagkain

o inumin

PERA - barya o papel na ipinangbabayad sa tindahan;

EKONOMIYA - kabuhayan; pamamalakad

ESTRATEHIYA - mahusay na pamamaraan; mahusay na pagplaplano; taktika; teknik;

RESPONDENTE - katugon;

PROPAYL - impormasyon mula sa mga respondent;

DISCRIPTIV - mga taglay na pananalaysay; paglalarawan

KONFIDENSYAL - lihim; mapagkakatiwalaan

Kabanata II

MGA KAUGNAY NA PAG-AARAL AT LITERATURA

Inilahad sa kabanatang ito ay mga kaugnayang pag-aaral at literatura na

umugnay sa pamanahong papel ng mananaliksik. Ang mga impormasyong nakalap ng
mananaliksik ay nakatulong sa paggawa ng mga datos sa mga mananaliksik.

Ayon sa aklat na Quality Food Production, Planning, and Management (Knight &

Kotschevar, 2000), ang serbisyong pang pagkain ay isa sapinakamalaking industriya sa
buong mundo. Ang nakukuha dito ay mahigit P16,284bilyon sa taong 1999 lamang dahil
sa bawat P117 na nakukuha sa pagkain, P50 rito aynapupunta sa serbisyong pang
pagkain. Bago pa ang World War II, nagsimula na ngpaglago ng industriyang ito at
tumataas ng 5% sa bawat taon kaya naman masasabinating ito ang may pinakamabilis
na paglaki sa lahat ng mga tingian sa buong mundo. Ayon kay VanEgmond-Pannell
(1990), sa aklat na pinamagatang FoodserviceManagement, nag-umpisa ang pagunlad
ngsc hool foodserviceo ang serbisyong pangpagkain, sa pamamagitan ngNational
Sc hool Lunc hAct na itinatag noong 1946. Ang school foodservice ay lumawak at
naisama ang agahan, merienda, a la carte, at saibang kaso, hapunan sa mga
nakakatanda at sa mga kabataan.Sa industriyang ito, makikita na walang bagay sa
mundo ang hindi nagbabagodahil pagdating sa pagkain ang sinusunod ay ang mga
mamimili dahil may mga taong mahilig sa karne, mayroon din namang may ayaw dito,
mayroong masustansyang pagkain lamang at marami pang iba. Ito ang nagdudulot ng
kompetisyon sa industriyakaya minabuti na ng marami ang pagkakaroon ng tama at
masusing pag-aaral ngpagkain. Dito nagsimula ang mga kursong nakapokus sa
serbisyong pang pagkain at mga pagsasanay na dinadaluhan ng mga manggagawa.

Ayon sa isang pananaliksik ng Unibersidad ng Santo Tomas (2009), madami rin

ang mga maaaring matutunan. Katulad ng mga patok na pagkain sa labas ng UST
katulad ng mga nasa kalye Dapitan, P.Noval, Lacson, at Espana na pwede pa
makainan ng mga estudyante at masasabing malinis batay sa paniniwala ng iba pang
mga estudyante, ang iba’t-ibang klase ng street foods na matatagpuan sa bansa at
kung paano lutuin ang mga ito, ang mga kalamangan ng pagbili at pagkain ng street
foods at ng mga pagkain na nasa fast food restaurants, at ang mga maaaring kagipitan
sa pagkain ng parehong street foods at mga pagkain na nasa fast food restaurants. Ang
mga mananaliksik ay sang-ayon sa aming naging panukalang pahayag na ang mga
estudyante ng UST ay mas tumatangkilik sa mga street foods na mga nasa kalye
Dapitan, P.Noval, Espana, at Lacson kaysa sa mga pagkain sa fast food restaurants at
commercial places sa multi-deck carpark sa loob ng UST. Una, dahil ang mga
mananaliksik bilang mga estudyante ng UST, ay naniniwala at mapapatunayan nila na
ang laking mura ng mga street foods na ibinebenta sa mga nasabing kalye kaysa sa
mga pagkaing ibinebenta sa mga fast food restaurants at commercial places sa multi-
deck carpark sa loob ng UST. Pangalawa, mas sulit sa badyet ng mga estudyante ang
pagbili ng mga street foods at ang huli, ang mga street foods na ito ay madadaling
kainin at madaling dalahin kahit saan. Hindi naman tumututol ang mga mananaliksik sa
pagkain sa mga fast food restaurants at commercial places sa multi-deck carpark sa
loob ng UST dahil una sa lahat, alam naman ng mga mananaliksik na siguradong
malinis ang mga pagkaing ibinebenta sa kanila. Ngunit, kung ilalaan ng mga
mananaliksik sa kanilang badyet ang araw-araw na pagkain ng mga binebenta sa mga
fast food restaurants, magigipit sila sa kanilang badyet. Samantalang kung sa mga
street foods nila ilalaan ang kanilang pera, mas makamumura sila at masisiyahan pa sa
kanilang mabibiling street food. Kaya ang mga mananaliksik, bilang estudyante, ang
boto nila talaga ay nasa pagkaing inilalako sa kalsada tulad ng mga nasa kalye Dapitan,
P.Noval, Espana, Lacson palibot ng UST.

Ayon kay Taryn W. Morrisse, isa sa author ng artikulong “Local food prices:
Effects on child eating patterns, food insecurity, and overweight” (2012), na ang pagkain
sa fast food ay nakaka bigay ng enerhiya para sa mga mag-aaral. Pero ito ay may
masamang epekto sa pangangatawan ng mag-aaral isang dahilan nito ay sa mga mga
chemical na ginagamit ng fast food para ma preserba nila ang pagkain. At ayon naman
kay Alison Jacknowitz, isa ring sa author ng articulong “Local food prices: Effects on
child eating patterns, food insecurity, and overweight” (2012), na ang mga pagkain sa
fast foods ay hindi dapat palage ang pagkain kasi maraming paring mga lingid na mga
epekto sa mga tao. Kagaya sa french fries sa McDonalds na marami teoryang tungkol
sa masasamang sakit na makuha ng isang tao, kagaya ng canser.

Ayon kay Peter Fellow at Martin Hilmi sa aklat na “Selling Street and Snack
Foods” (2012), na hindi lahat ng street foods ay nakakasira sa katawan ng mga tao, ito
ay nag dedepende sa; unang-una kung anung klaseng pagkain, ang lokasyon kung
saan nag luluto, at kung paano niluto. Kung hindi maayos itong tatlong kailangan may
malaking porsiyento na nag dala ito ng sakit, kagaya ng diarrhea, hepatitis, typhoid
fever, etc.
 Ayon sa Pananaliksin nina John E. Ehiri, Marcel C. Azubuike, Collins N.
Ubbaonu, Ebere C. Anyanwu, Kasimir M. Ibe, at Michael O. Ogbonna “Critical Control
Points of Complementary Food” (2001), Tuwing nagluluto , ang lahat ng mga pagkain
ay natatamo ang tamang temperatura na may kakayahang patayin ang mga bakterya
sa pagkain. Gayunpaman, ang panganib ng kontaminasyon ay nadagdagan tuwing
iniimbak ang mga pagkain sa maling temperatura. Ganun din sa pagpapainit nito sa
maling paraan at pagdaragdag ng mga sangkap na kontaminado na. Bagaman, hindi
ligtas ang kapaligiran kung saan maraming mga panganib sa pagkain ng mga
estyudante,tulad ng kalinisan at kalidad ng hinandang pagkain. Maaaring maging
panatag ang mga magulang kung ang pangunahing prinsipyo ng mga bendor ay
kaligtasan ng pagkain at ang kalinisan nito.

Sa pananaliksik naman ng “ Street foods in ACCRA, Ghana: How Safe are

They?” pinunto nina Patience Mensah, Dorothy Yeboah-Manu, Kwaku Owusu-Darko,at
Anthony Ablordey (2002) na, Maraming sakit ang maaring makuha sa madalas na
pagtangkilik sa pagkaing kalye. Ang mga sakit ayon sa mga pananaliksik, ay Diarrhea,
Hepatitis, Hepatitis A at Hepatitis B at Typhoid Fever. Ang mga ito ay nakukuha sa
pamamagitan ng pagtangkilik ng mga pagkain na kung saan dinapuan na ng bakterya.
Ang diarrhea ay nakukuha naman sa hindi malinis na inumin. Ang hepatitis ay isang
sakit na kung saaan tinatamaan ang atay, at nakukuha sa paghahalo-halo ng mga
nakakalasong bakterya at bayrus.

Ayon kanina Muinde Ok at E. Kuria (2005) sa pananaliksik na “Hygienic and

Sanitary Practices of Vendors of the Street”, Tatlumpu’t limang bahagdan (35%) ng mga
bendor ay nasa taong dalawapu (20) hanggang dalawampu’t lima (25). Animunnapung
bahagdan (60%) ng mga bendor ay lalake at apatnapung bahagdan (40%) naman ang
babae. Sa kanilang pananaliksik animnapu’t dalawang bahagdan (62%) ng mga bendor
ay pag-aaral lamang sa Primarya ang natapos. Gayun din sa kanila animnapu’t isang
bahagdan (61%) ng mga bendor ay natutunan ang pagluluto ng kanilang tinda sa
pamamagitan lamang ng pagmamasid, tatlumpu’t apat na bahagdan (34%) ay minana
sa kanilang mga magulang at limang bahagdan (5%) ay sa pagsusubok-subok. Ito ay
nangangahulugan na mataas ang porsyento ng mga bendor ang hindi alam kung ano
ang tamang pagluluto at ang malinis na paraan ng paggawa nito.
 Ang Diarrhea naman, ayon sa World Health Organization ay isang sakit na kung
saan nauubos ang tubig na nasa ating katawan, ito ay dahil sa bakterya na nakuha sa
mga maruruming pagkain. Ang Hepatitis ay isang sakit sa atay kung saan inaatake ng
mga bakterya ang mga mahahalagang parte sa katawan ng tao tulad ng atay, lapay at
bato. Ang Hepatitis A ay isang sakit sa atay na hindi naman ganoon kalala, ngunit maari
parin itong ikamatay, nakukuha ito sa maruming tubig at maruming pagkain. Ang
Hepatitis B naman ay sakit mataas ang tsansa na mamatay, dahil inaatake ng Hepatitis
B bayrus ang atay na nagreresulta sa “Chronic Liver Disease at Chronic Infection”. Ang
Chronic Liver Disease ay sakit sa atay kung saan unti-unting nawawalan ng sustansya
ang atay na nagreresulta sa pagliit nito at pag tumagal pagkamatay nito. Ang Typhoid
Fever ay sakit kung saan nagsimula sa Salmonella ang salmonella ay nakukuha rin sa
mga maruruming pagkain at 
tubig. Nakuha mula sa (www.who.int.en)

Nasasaad naman sa Implementing Rules and Regulations of Chapter III Food

Establishments of the Cod on Sanitation of the Philippines (1995) Seksyon III C na
dapat lahat ng karne ay kinukuha sa tamang katayan, at nakalisensya sa pamahalaan.
Ang mga lamang dagat ay nagmumula sa malinis na dagat, hindi sa nakontamina ng
mga basura. Ang mga bendor ay dapat nasa tamang kaayusan. Nagsusuot ng tamang
damit at malinis ang mga kamay.  Nararapat ding ang buhok ay nakatali, o naka “hair
net”, ang mga kuko dapat ay natriman. Habang nasa trabaho iwasan ang pagbahing at
paninigarilyo kasi maaring makontamina ang pagkain. Dapat ang pinaglulutuan ay
malinis, dapat ang pinaglulutuan ay nasa isang saradong lugar at nasa tamang
temperatura. Ang mga nalutong pagkain ay dapat takpan at ilayo sa lugar na maaring
mahanginan o maarawan. Ang pinaglulutuan dapat ay malayo sa mga kanal, o
anumang lugar na may basura o basurahan. Higit sa lahat dapat ang pagkaing niluluto
ay bago at hindi bulok, ganun din sa inumin, dapat ito ay hindi kontaminado at nasalang
mabuti.

Ayon sa Urban Food and Employment in Developing Countries (1997) ang mga
nagtitinda ay kadalasang hindi nakapagtapos ng pag-aaral at hindi nasanay sa
paghahanda ng pagkain. Madalas nagtratrabaho din sila na hindi man lang iniisip ang
kalinisan at kaligtasan ng mga mamimili. Kaya, ayon sa mga pananaliksik, nagpapakita
ang karamihan ng mga tinitindang pagkain ng mga bakterya at bayrus. Na siyang
nagiging dahilan ng pagkakasakit ng mga kumakain nito, at sa kasamaan palad marami
na ring namatay rito. Dahil paminsan hindi nila tinitingan ang kanilang sanitasyon sa
kanilang kapaligiran kung ito ba ay marumi, alikabok, maraming ipis or daga, at iba pa.
Isa rin ang kanilang ugali na binebenta parin nila kahit bulok na. hindi nila iniisip kung
anong maging epekto nito.
 Ayon sa Natural News, ang mga bagay na kumain ka ay may direktang epekto
sa iyong estado ng isip, at kahit ang kapangyarihan sa labis na baguhin ang iyong mga
asal na pattern. Ito ang mga resulta ng isang bagong pag-aaral sa labas ng Oxford
University sa UK, na ipinahayag na pagkonsumo ng naproseso junk pagkain ay
maaaring humantong sa pagsalakay, pagkamagagalitin, at kahit marahas tendencies.

Ayon kay Dr. Drew Ramsey, na humantong sa pag-aaral, nakapagpapalusog

kakulangan ay isang pangunahing sanhi ng asal abnormalities. Nang walang tamang
nutrients, sabi niya, ang katawan ay hindi maaaring gumawa ng mga naaangkop na
mga kemikal at hormones na kinakailangan para sa malinaw na pag-iisip at malusog
mood, na kung saan ay maaaring humantong sa hindi makatwiran at kahit na
mapanganib na pag-uugali.

I-back up ang mga claim na ito, Dr. Ramsey nagpasya upang pag-aralan kung
paano nakakaapekto ang diyeta kalooban at pag-uugali sa isang pangkat ng mga
inmates sa bilangguan. Ayon saCBS Boston, Dr. Ramsey nagbigay ng ilang mga
supplement bitamina sa ilan sa mga inmates bilangguan, at kumpara sa kanilang mga
pag-uugali at mga pattern ng pag-iisip sa mga inmates bilangguan pagkain ng mga
tipikal na pagkain ng junk.

Sa pagtatasa, ito ay tinutukoy na ang mga inmates sino ang kumuha ng

supplement bitamina ay higit na mas mababa agresibo at galit kaysa sa mga pagkain
pangunahing naproseso na pagkain ng junk. Ayon sa Dr. Ramsey, ang mga resulta ay
nagpapahiwatig na pagkaing nakapagpalusog kakulangan, na kung saan ay nagiging
karaniwang nagiging sa modernong mundo, ay direktang nauugnay sa pamali-mali at
marahas na pag-uugali.

"Deficiencies sa nutrients, magnesiyo o mangganeso, bitamina C, o ilang mga B

bitamina ay maaaring hyperactive ang isang tao patungo sa isang stressor, isang
maigsing fuse kaya magsalita," sabi ni Nicolette Pace, isang nutrisyunista, tungkol sa
labis na pagkonsumo ng walang laman na karbohidrat junk pagkain. (Carbohydrates)
huwag bigyan ang iyong katawan kung ano ang kailangan mo upang makaya na may
mga pang-araw-araw na Iginiit.

Ilang lokal na kapanayamin bilang bahagi ng isangCBS Bostonulat sa pag-aaral,

sumasang-ayon, pag-Sinabi ng mga balita station na ang mga tukoy na pagkain
identifiably baguhin ang kanilang mga moods at saloobin. Isang babae ipinaliwanag na
ang kanyang diyeta kapansin-pansing nakakaapekto sa kanyang moods, may junk
pagkain na nagdadala ang pinakamasama sa kanyang mga saloobin at perception ng
mundo sa paligid sa kanya.

Ang isang katulad na pag-aaral na kamakailan ilagay sa pamamagitan ng mga

mananaliksik sa Penn Estado dumating sa katulad na konklusyon, pag-nahanap na ang
mga indibiduwal na madaling kapitan ng sakit sa kapanglawan ay mas malamang na
maging sa isang masamang kalagayan ng pag-iisip kung kumain sila ng junk na
pagkain. Ayon sa pag-aaral na, negatibong moods ay amplified lubha sumusunod na
pagkonsumo ng pagkain ng junk.

Cutting pabalik sa mataas na asukal na pagkain tulad ng tsokolate, Matamis

galing sa at matamis na inumin ay maaaring makatulong na maiwasan ang panagano
swings, sabi ni Amanda Ursell, nutrisyunista, tulad ng naka-quote sa pamamagitan
ngSa Arawpabalik sa 2009. Palitan ang mga ito sa mga pagkain na may isang
mababang glycemic index (sundalo). Mga pagkain ay digested dahan-dahan, na
pinipigilan ang malaking pagbabago sa mga antas ng asukal sa dugo na samahan ang
high-asukal pagkain.

Ayon kay Fernando Gomez-Pinilla (July, 2008), matagal ng pinaghihinalaan na

ang mga relatibong dami ng mga tiyak na nutrients ay maaaring makaapekto sa
cognitib na proseso at emosyon. Napagalaman na sa mga bagong inilarawang
impluwensya ng dietary factors sa neuronal function at synaptic plasticity na ito ay ilan
sa mga mahalagang mekanismo na responsable sa aksyon ng pagkain sa kalusugan
ng utak at pagana nito. Karamihan sa gut hormones na nakakapasok sa utak o di
kaya’y ginawa o niyari sa utak mismo ay nakakaapekto sa cognitib na abilidad. Ang
pag-unawa sa molecular basis ng epekto ng pagkain sa cognition ay makatutulong
upang malaman ang pinakamabuting paraan upang mamanipula ang diet upang
madagdagan ang resistensya ng mga neurons sa masasamang bagay at magsulong ng
kalusugan ng utak.

Ayon kay Edward Leigh Gibson (2006), ang sensory, physiological at sikolohikal
na mga mekanismo ay sinusuri na maging batayan ng emosyonal na impluwensya sa
pagpili ng pagkain. Parehong isinasaalang-alang ang mood at emosyon. Ang pagkain
ay inaasahang nakapagbabago ng mood at emosyonal na predisposisyon ng isang tao,
karaniwang nakapagbaba ng arousal at pagkamayamutin at mas nakakakalma at
nagbibiga ng positibong epekto. Subalit, nakadepende ito sa dami at komposisyon ng
kinakain sa pagsasaalang-alang sa kinasanayan, ekspektasyon, at pangangailangan ng
kumakain. Ang mga hindi pangkaraniwang pagkain – e. g. masyadong maliit ang dami,
masama sa katawan – ay nakakadulot ng negatibong epekto sa mood ng isang tao.
 Ayon naman kay Janice Polansky, MS, MBA (1997), ang pagkain ay maaaring
makaapekto sa utak sa pamamagitan ng pagbago sa kemikal na composition ng
katawan ng tao. Halimbawa dito ay ang Prozac, isang “feel good” na droga na patok sa
America, pinapadami nito ang serotonin sa utak ng tao. Ang whole grains are may
parehong epekto sa Prozac kung saan pinapadami nito ang serotonin na nagdudulot ng
magandang pakiramdam at pagiging mas mahusay sa pagdala ng stress. Ang ibang
pagkain naman ay maaaring makaapekto sa memorya at abilidad na maka pokus,
makapag-isip ng malinaw, ang makapag-relaks. Maraming paraan na kung saan ang
pagkain iyong pinili ay makaapekto sa iyong pag-iisip, emosyon at pangangatawan.

Kabanata III

1. Disenyo ng Pananaliksik

Ang pag-aaral na ito ay isasagawa sa paraang discriptiv. Pinaka

pangunahing layunin ng pag gamit ng descriptiv na disenyo ng pananaliksik na
ilarawan ang kapaligiran ng kasalukuyang pangyayari at alamin ang sanhi ng
partikular na kaganapan. Ang disenyong ito ay maiuugnay rin sa mga element ng
pag-unawa o kahalagahan paksang tinatalakay.

2. Respondante / Mga Respondante

Ang napiling mga respondente sa pananaliksik na ito ay labinlimang (15)

street vendor na kasalukuyang nagbebenta sa Mataas na Paaralan ng Rosales
sa Brgy. Don Antonio Village, Rosales, Pangasinan.

3. Instrumento sa Pananaliksik
Ang pag-aaral na ito ay isasagawa sa pamamagitan ng pag susurvey. Ang mga
mananaliksik ay naghanda ng surve-kwestuner na siyang gagamitin na instrument
upang makakalap ng mga datos upang masuri at mapag-aralan ang mga suliraning
kinakaharap ng mga street vendor sa Mataas na Paaralan ng Rosales sa Brgy. Don
Antonio Village, Rosales, Pangasinan.
 Ang mga mananaliksik ay nangangalap din ng mga impormasyon sa mga
naunang tesis, sa internet at sa iba pang sors/referensyonal na maaaring
mapaghanguan.

4. Tritment ng mga Datos

Pagkuha lamang sa mga problemang kinakaharap ng mga Street
Vendor sa pag-titinda ng mga pagkain sa Mataas na Paaralan ng Rosales National
High School, Rosales Pangasinan ang ginagawa ng mga mananaliksik sa pag-aaral
na ito. Hindi susuriin ang mga nakuhang impormasyon sa pamamagitan ng mataas
na kompleks na istatistikal na pamaraan sapagkat ito’y panimulang pag-aaral
lamang.