Professional Documents
Culture Documents
LRGSF F DF DFCF) SF) ) 8F) A: RLG Fo/L
LRGSF F DF DFCF) SF) ) 8F) A: RLG Fo/L
LRGSF F DF DFCF) SF) ) 8F) A: RLG Fo/L
com
* c;f]h, @)&#
C M Y K
v zlgaf/, * c;f]h
@)&#
…h]nÚaflx/ hLjg
;f“Rr}eGg]xf]eg]g]kfnL 3/kl/jf/sf syf n]Vg]>]o
5flkPotf pgn]kl/jf/, 5/l5d]s
efuL/yL >]i7nfO{ hfG5 . )@# ;fndf ‘??’ klqsfdf ‘k|an OR5f’syf
/;dfhsf 36gf, Jojxf//k|j[lQnfO{ g}syf;fdu|L agfO/x]sL 5g\ .
lkm
s]zj yfkf
S;g–Dof/fygdf 5g\ ;asf ;a n]vs . …dft[TjÚdf 6]lnlkmNd aGof], …cfdf ag]/ x]/Ú -)$$_ .
va/ ;f]Wg] si6 gu/] x'G5, gof“–k'/fgf n]vs Tof] 6]lnlkmNd k'/:st[ klg eof] . …Tof] syf d}n] s'g}
atfOxfN5g\– olt xhf/zAbdf 5' . nfU5, 36gfaf6 glnP/ sNkgf u/s ] L x',“ o:tf] 36gf d]/f]
lkmS;g–km\ofS6«L alg;Sof] . t/, clwsf+z syf hLjgd}eP s]xf]n f eg]/ <ÚpgL ;'gfp“l5g\, …To;df
of pkGof; kl9;Sbf l/Qf]l/Qf]cg'ej x'G5 . d}n ] k|0foeGbf dft[TjnfO{ k|fyldstf lbPsL 5' .
syfjfrg z}nL afaf cfbdn] :ofp 6f]ss ] f] aRrfsf lglDt k|d ] LnfO{ klg Tofu]sf];Gb]z 5 .Ú
a]nfsf] . k|of]usf] xfxfsf/ . s;/L n]Vg] < nfU5, 6]lnlkmNds} sf/0f pgsf] kfl/jfl/s ;DaGw
w]/n
} fO{ dtna 5}g . g}lrl:;Psf]lyof]Tolt a]nf . 5fof+sgdf To;sL
o:tf] a]nf a"9fgLns07sf] rknL 3'DtLg]/ gflosfsf] d[t cyjf lbj+ut kltsf] kmf]6f] /fVg'kg]{
Ps df}lns x:tfIf/ e]l6lG5g\, efuL/yL >]i7 . eof] . ca s;sf]kmf]6f]/fVg] < pgn]x8a8df
($ jifL{of ;f;"sf]b]vefn /n]vk9df bQlrQ s]xL g;f]rLsg cfkm\g} kltsf] km'n;fOH8 kmf]6f]
l:yltdf . cfVofg ;+;f/df efuL/yL eGgf;fy /flvlbOg\ . 6f9faf6 b]vfpg'kg]{ kmf]6f] 5fofsf/n]
;lDemg] Pp6f syf xf], …tof/ eof} <Ú …;dsfnLg Snf]hckd} b]vfOlbP . lkmNd x]/k] l5 cfkmGtn]
;flxToÚsf]@)%! k"0ff{s + !& df 5flkPsf];f9];ft g/fd|f] ;f]r ] . 6]lnkmf]gdf cfPsf ;dj]bgf ;Gb]zn]
kfg]Tof]syf k9\bf ;'Gb/L cfdfsL efuL/yLnfO{ ysfP . kltnfO{ b]v /] pgsf ;fyLx¿
k[i7 s af6 o;kfln rLgdf klg To:t} s]xL s'/f cw'/} /xo\ f] .
/fhwfgL a]O lhªdf d]/f] ?lrsf b'O{ s'/f lyP . Pp6f
lrgsfª;fªdf=== u|6] jfn ckm rfOgf csf]{a8{ g]:6 . u|6] jfn k'luof] .
t/a]Olhª cf]n lDksdf ;+;f/nfO{ g}rlst kfg]{snf
k|bz{g ul/Psf]a8{ g]:6 k'Ug ;lsPg . of]/u+ zfnfsf]
dxŒj lsg klg lyof]eg]cf]nlDkssf]pb\3f6gdf
;f“emsf]vfgf vfPkl5 8'Ng ahf/df lgl:sg] eg] rLgdf la/n} b]lvof] . /n
] , a; / ;x/ ahf/sf ;+;f/nfO{ rlst agfpg]u/Lb]v fOPsf]snf k|bz{gLsf
dflg;x¿sf] eL8df o'jtLx¿ w]/} b]lvGy] . oL af6f]3 f6f]df klg Pp6f aRrf sfvdf lnP/csf]n { fO{ lgb]z { s ltg}rfª lod' lyP, h;sf lkmNd x]//] d}n]
o'jtLx¿sf] klx/g s;}n] OGrL 6]k lnP/ gfk]sf 8f]¥ofp“b} lx“8s] f cleefjs d}n] d'l:snn]Ps b'O{ hgf rLgaf/] c8\sn ug{ yfn]sf]lyP“ .
lyPgg\ . logsf] ;f}Gbo{zf:q cd]l/sL / o'/fk] n ] L dfq}b]v +] . s]xL jif{cl3 rLgn]Ps ;Gtfg gLlt Tofu]/ klxn] lrlgof“ ;+:yfkglj/fw] L lkmNd agfP/
;f}Gbo{;u“ ldNbf]lyof]— v'nf . /S;Lsf]dfldnfdf t o;df klg v'nfkg ckgfPsf]xf] . o;sf]k|efj aNn klZrdf hut\df nf]slk|otf sdfPsf rfª kl5 lrlgof“
rLg ef/teGbf klg pbf//x5 ] . ef/tLo ;x/x¿df b]lvg yfn]sf] 5 . ;+:yfkg glhs k'us ] f lyP . pgsf]lkmNd …g6 jfg
lglZrt ;dokl5 /S;L lsga]r ug{ kfO“bg} . tLgkfg] cfpg]bzsdf sl/a %) s/f8] lrlgof“x¿ n];ÚnfO{ lrlgof“ ;+:yfkgk|lt sd g/d ePsf] eg]/
kmd{ e//] ;/faLsf] tLgk':t] gfdfjnL n]vk] l5 aNn dWod ju{df plSng]cg'dfg 5 . of];+Vof rLgsf] klZrdf k|; ] n] cfnf]rgf u/k] l5 pgn] klZrdnfO{ rLg
lsGg kfOg] …;/sf/L ;/fasf b'sfgÚ ef/tdf 5g\ . t/, hg;+Vofsf]cfwf klg xf]Og t/pkef]u ahf/df b]vfpg] p2]Zon] …lx/fÚ] agfPsf lyP . c+uh ]| L efiffdf
rLgdf o:tf]s'g} aGb]h lyPg . ;fdfg vkt ug{, ahf/sf]dfu x\jfQ}a9fpg of];+Vof ag]sf] h]6 nL :6f// of] lkmNd rLgsf] PsLs/0f ug]{
;fGr]g ;x/df Ps ;f“em 3'Db}lx“8b\ f Pp6f cgf}7 f] kof{Kt x'G5 . dWod ju{df k'Ug'ePsf]b}lgs hLjgsf /fhfsf] syfdf ag]sf] lyof] . of] lkmNdkl5 la:tf/}
dndf k'luof] . of]cgf}7f]dn lyof]– a's dn . cyf{t,\ cfjZostfx¿ k"/f ug{sf nflu wk]8L ug{ gkg]{ pgL lrlgof“ ;/sf//;+:yfkg glhs x'g yfn]sf
k"/} ;lkª dnel/lstfa}lstfa . o'jfx¿ lstfa cj:yfdf k'Ug' xf] . ;DkGgtfn];'ljwfsf]dfu u5{ . /, lyP . a]Olhª cf]nlDkssf a]nf ;f+:sl[ ts kIfsf]
k;ndf em'lDdPsf b]lvGy] . slt t km\nf]/df kn]6L ;'ljwfn]yk :jtGqtfsf] . cfly{s ¿kdf ckgfOPsf] lhDdf lnPsf xlnp8 lgb]z { s l:6jg l:knju{n]
s;]/ lstfa kl9/xs ] f lyP . v'nfkgsf] pknlAwn] sfnfGt/df /fhgLltsf] aGb k6s dfcf]n] ;z:q ;+3if{ yfn]sf]of]ufp“ Pp6f v'nf kfPsfx¿sf];dflw o;/L 3'Dg]x¿sf cfsif{0fdf ;'8fg 36gfnfO{ b]v fP/kb 5f]8k] l5 clGtd ;oddf
d c+uh]| Ldf cg'jfb ePsf lrlgof“ ;flxTosf ahf/df wSsf lbg]cg'dfgx¿ ul/Psf 5g\ . ;fy} ;+ux| fnoh:tf]lyof] . lrgsfª;fª If]q sf % j6f k5{g \ . p4f/ug{ log}rfª cfPsf lyP . pgn]kl5 rLgdfly
k':tssf] vf]hLdf lyP“ . t/, d}n] ;f]rh ] :tf] c+uh
]| L ljsf;df If]qLo ;Gt'ngsf]vf]hL klg lrlgof“ ufp“nfO{ klxnf] cfwf/ If]q agfP/ dfcf]n] ;+3if{ yfn]sf lrgsfª;fªcGtut{ sf] 7"nf] Ogf/ gfd u/s ] f] hfkfgL cfqmd0fsf]ljifodf …km\nfj;{ ckm jf/Úklg
efiffn]oxf“ w]/} OHht kfPsf]/xg] 5 . ;fob, oxf“ k|zf;gn] clxn] Wofg lbO/xs ] f] ljifo xf] . lyP . tLgj6f 7"nf o'4 oxf“ ePsf lyP . h;dWo] ufp“df 5 o:t,} ;+ux| fno . dfcf]/r'b a;]sf 3/sf] agfP .
c+uh ]| L ;flxTosf kf7ssf];+Vof ;fgf]xf]nf . dnsf] Pp6fdf ;/sf/L sf]ldGtfª kmf}h;“u k/flht ePkl5 aflx/kl§ Pp6f ;fgf]9'u+ f]xfdLnfO{ b]vfOof] . ;fgf] rfªnfO{ e]6 g\ ;lsPnf eGg]k|:tfj lrlgof“
Ps s'gfdf Pp6f k;n e]l6of], c+uh ]| L k':tssf] . oxf“ gf]6df dfcf] dfcf]n] ufp“af6 ;x/ 3]g{] /0fgLlt lnP/ …nª dfr{Ú ¿vd'lgsf] of] 9'u+ f] b]vfP/ bf]efif]n] eg], …sd/8] dfcf] sDo'lg:6 kf6L{sL ljb]z ljefusf sd{rf/L;dIf d}n]
e]l6P, df]ofg, n' ;'g /Olnog rfªsf lstfa . ;a} r'xfO{ / ;fGr]gh:tf kl5 ag]sf :df6{ ;x/x¿df yfn]sf lyP . of]9'u+ fdf a;]/lstfa k9\gx' G' Yof] .ÚdnfO{ nfUof], s'g} /fv],+ h;n] xfd|f] 6f]nLnfO{ ufO8 u/s ] L lyOg\ . d]/f] s'/f
lrlgof“ n]vssf lstfa t/, k|sfzs cd]l/sL . o;}n] k'Ubf o:tf]nfUYof], rLgdf dfcf]Oltxf; alg;s]5g\ . lrgsfª;fªdf dfcf] / r' bn] u/s ] f o'4x¿af/] 7fp“sf]dxŒj To;sf];+/If0fdf lbOg]dxŒjn]emg\ ;'g/] pgn] elgg\, …pxf“ t w]/} 7"nf] ;'k/:6f/ . sxf“
xf]nf, logsf]d"No klg lgs}dx“uf]lyof] . Olnofg pgsf af/] ;+ux| fno /kf6L{ ;+u7gsf a}7sx¿df dfq} ;+ux| fno agfOPsf]5 . o;df Plgd]6 8] lel8of]s f a9fp“bf]/x5
] . ;+/If0f gul/Psf]eP oxL 9'u+ f]s'g} x'gx' G' 5 eGg]g}xfdLnfO{ yfxf x'b“ g} . e]6g\ ] ;Defjgf g}
rfªsf]Pp6f pkGof;sf]d"No g]k fnLdf @# ;o ?k}of“ ;'lgPsf] lyof] . o:tf] nfUYof], dfcf]nfO{ t g]kfndf dfWodn]Tolt a]nfsf o'4 b]vfOG5 . /, ahf/bl] v Ps kvf{nsf] aLrdf RoflkP/ a;]sf] x'g] lyof] xf]nf † 5}g .Ú :6f/–;'k/:6f/ x'gnfO{ snfsf/ jf cleg]tf g}
kg{ cfof] . hlt klg ;lDemOGgg\ ls Sof xf] < t/, Ps hgfn]eg], 3G6f dflysf]kxf8L ufp“df o'4 ePsf 7fp“, dfcf] x'g' kb}g{ eGg]nfUof] . x'g t, rfª lod' cleg]tf klg
;+;f/sf w]/} ax'/fli6«o sDkgLx¿ rLgdf 5g\ . …To:tf] xf]Og, s'g} klg lrlgof“n] dfcf]nfO{ lal;{Ggg\, a;]sf 3/, pgn] k|of]u u/s ] f ef“8fs'8“ fsf] ;+/If0f ;'k/:6f/ lgb]z
{ s x'g\ t/pgsf]kl/ro ;+;f/e/lgb]z { ssf ¿kdf 5 .
ljZj ahf/df babaf ePsf w]/h } ;f] a|fG8]8 ;fdfgx¿ lsgeg] oxf“sf ;a} gf]6df dfcf]sf] kmf]6f] 5 .Ú /, v'nf u//] /flvPsf] 5 . x/s
] jif{ cfGtl/s ko{6ssf ¿kdf b'O{ jif{cl3 k]l/;sf uNnLx¿df kqsf/blb lll
rLgdf aG5g\ . ljz]if cfly{s If]qx¿sf]lgdf{0f;“u} ahf/df gf]6sf]dxŒj slt x'G5, d}n] elg/xg' kb}g{ . nfvf}+lrlgof“x¿ cfkm\gf]b]z 3'D5g\ . oLdWo]s]xL ;fksf]6f / wd{ e';fn;“u d …kl] /; l/Eo'Ú gfd u/s ] f]
nufgL ;'/lIft /;lhnf], ;:tf]d f pknAw x'g] >d t/, ha ;fGr]gaf6 lrgsfª;fª nfluof], htf;'s} dflg;x¿ lrgsfª;fª cfOk'U5g\ . ef8fdf kfOg] Pp6f klqsfsf]vf]hLdf ef}t+ fl/Psf]lyP“ . t/, of] lrlgof“ egfOh:tf] cfkm\g} cf“vfn] s]xL ;To
/aGb x8\tfnh:tf ;d:of gx'g] ePkl5 ax'/fli6«o dfcf]g}dfcf]lyP . k;ndf a]Rg /flvPsf ;f“rf] nfn;]gfsf kf];fsx¿ nufP/ 3'Dg] o'jfo'jtLsf] klqsf e]6 s
] f]lyOg“ . &) sf]bzsdf g}k]l/;af6 b]lvof] . rLgn] u/s
] f] k|ult / lrlgof“ ;dfhsf]
sDkgLx¿ rLgtkm{ tflgPsf lyP . em'G8\ofpg] lsl/ªb]lv v]nf}gf / ahf/df 78\ofOPsf ;+Vof o;df ;aeGbf 7"nf]x'g] u/s ] f]5 . nfn;]gfn] Go'of]s{ ;/s
] f] of] klqsf a's:6f]/jfnfx¿sf] :dl[ taf6 v'nfkg b]lvof] . t/, ;a};To Ps}hgfsf]cf“vfn]b]Vg
g]kfn, ef/th:tf b]zdf b]lvg] Pp6f cfdb[Zo d"lt{x¿ htf;'s} dfcf]lyP . ;g\ !(@* df klxnf] agfPsf c:ktfn, o'4df k|of]u u/s ] f tf]k /;xfbt klg la:tf/} cf]em]n kl//xs
] f] lyof] . ;ls“bg} eGg]klg dnfO{ yfxf 5 .
C M Y K
zlgaf/, * c;f]h
@)&# u
efiff
cGttM xfd|f] lnlk / efiffnfO{ w/fkdf kfg]{ / b"/ufdL b'j} b[li6n] Hofb} 3fts c;/ kfg]{
lrGtf pgLx¿df JofKt ePsf]5 . o;}aLr vfnsf 5g\ . o;n] xfd|f] efiffnfO{ IfoLs/0ftkm{
hfGg]–a'em\g] elgPsf sltko JolQm ;d]t ws]Ng] sfd dfq u/s ] f] 5 . h:t} M
k|of]ustf{sf] lrGtfnfO{ pkxf;sf] ljifo agfp“b} l ;/ntfsf] ;:tf] / e|dk"0f{ gf/f lb+b}
cglws[t x:tIf]ksf] k[i7kf]if0f ug{ nfluk/s ] f] g]kfnL zAbsf] lxHh]nfO{ emg\ emg\ hl6n,
b]Vtf ltgsf] lrGtf cfz+sfdf kl/0ft x'b“ 5 } . cJojl:yt, cGof]nu|:t / c/fhs
o:tf v]n ;+;f/sf cGo d'ns ' df klg of]hgfa4 agfp“b} nu]sf] 5 . sdhf]/L / c1fgnfO{
¿kdf v]lnPsf / ltgn] cGttM Toxf“sf] lnlk g} ljz]iftf, df}lnstf / dfgssf ¿kdf
z/RrGb| j:tL /efiffnfO{ 8'afPsf lgs6–ctLtsf 36gfx¿n] JofVof ul/Psf] kmn:j¿k …tT;dÚ
pgLx¿sf]cfz+sfnfO{ cem uf9f agfPsf]5 . zAbnfO{ klg cz'l4sf] af9Ln] 5f]Kg] qmd
sxL+ gePsf]hfqf z'¿ eO;s]sf] 5 .
efiff kl/jt{gzLn x'G5, nf]sJojxf/ dfkm{t l j0f{ljGof;sf gfddf ul/Psf] j0f{ljgfzn]
p;n] cfkm"nfO{ :jtM kl/jlt{t ub}{ n}hfG5 . …pRrfo{ j0f{dfnfÚ sf] gfddf bh{geGbf
o;/L cfPsf] kl/jt{g :jfefljs / ;j{:jLsfo{ a9L j0f{ ;dfKt kf/s ] f] dfq 5}g, eflifs
x'G5 . t/, kl/jt{gsf gfddf efiffdfly x:tIf]k cleJolStnfO{ ;6Ls Pj+ k|efjf]Tkfbs
ug]{ clwsf/ s;}nfO{ x'b“ g} . of] ;j{dfGo dfGotf agfpg] ltgsf] Wjlg;Dkbfaf6 ;d]t
xf] . ;+;f/sf ljsl;t efiffx¿df hghLjgdf g]kfnLnfO{ ;bfsf nflu jl~rt ug]{k|k~r
/fd|/L lelh;s]sf …kl/jt{gÚx¿nfO{ Jofks rnfPsf] 5 . o;n] ljb]zL efiff l;Sg /
;j]I{ f0f / 5nkmnkl5 aNn cf}krfl/stf k|bfg pgLx¿;“u bf]xf]/f] s'/fsfgL tyf k|lt:kwf{
ul/G5 . Jojxf/df klr;s]sf] x'b“ f k|of]ustf{n] ug{ g]kfnLnfO{ cIfd agfpg]5 . ;fDk|bflos dfgl;stf af]ss ] f], zf;sLo 86 sd, @& ebf}, @)&#_ pxf“s} g]t[Tjdf $) cg':jf/ lbg] .
clnslt klg c;xhtf dx;"; gu/L To;nfO{ l ;+oQ' m cIf/nfO{ v'§f sf6]/ n]Vg] cfb]zn] cx+sf/n] u|:t, ;fdGtL rl/q cf/fl] kt ug]5 { . jif{ cl3 x:tIf]kd'vL uf]i7Lx¿ cfof]hgf ul/P -h:t}M zÍf jf z+sf . ;‹ jf ;+3 ._
:jLsf/ u5{g \ . n]vfOnfO{ lj¿k, ljs[t / emGeml6nf] t /fli6«o efiffx¿k|lt x]kfxf / ckdfghgs / pxf“s} ;DkfbsLo lgb]z { gdf @)$) ;fndf
xfdLsxf“ eg] efiffnfO{ pN6f] af6f]df lx+8fpg] agfPs} 5, b]jgfu/L lnlksf] cIf/fTds Jojxf/ ug]{ o:tf] k|jl[ Qn] hftLo tyf ef}uf]lns …gk] fnL a[xt\ zAbsf]zÚ lgdf{0f ul/of] . To;df #= kbof]u–kbljof]u M
s;/t x'b“ } cfPsf] 5 . klxn] …kl/jt{gÚsf] 3f]if0ff rl/qdfly klg cf3ft k'¥ofPsf] 5 . o;n] ;d'bfox¿df g]kfnL efiffk|lt ckgTjsf] efj cfkm"n] ;+:st[ –Ot/ efiffaf6 cfPsf zAbdf bL3{ — cy{ km/s gkg]{ePdf, ^ jf ;f]eGbf a9L
ul/G5, To;kl5 k|of]ustf{nfO{ Tof] :jLsf/ ug{ cGttM :j/ / Jo~hgnfO{ klg 5'6ØfP/ ;dfKt ub}{ k[ystfsf] efj dfq xf]Og, å]if / O{–pm nfO{ x|:j /z nfO{ ; agfP/)=% -cfwf_ cIf/ ePdf ;d:t zAbnfO{ 5'6ØfP/
afWo agfpg] /0fgLlt c“uflnG5— rfx] p;n] n]Vg'kg]{ s'ts{nfO{ k|fT] ;fxg ub}{ b]jgfu/L 3[0ff ;d]t a9fpg] sfd ug]5 { — h;n] /fli6«o k|ltzt em/fj{] fbL pu|tf ;dfj]z u/s ] f] / lxHh]df n]Vg] . t/ JolSt, :yfg, kb, ;+:yf
hlt;'s} ;s; lsg dx;"; gu/f; ] \ . …aUuL lnlksf] 7fp“df /fd] g lnlknfO{ :yflkt Pstfdf Hofb} ulx/f] cf3ft kfg]5 { . cfh dlRrPsf] ef“8e}nf] To;}sf] kl/0ffd ePsf] cflbnfO{ a'emfpg]zAb cEof; jf k|rng
cufl8, 3f]8f k5fl8Ú eg]h:tf] † ug]5 { . ;lqmotfsf] vf“rf] sfo{–sf/0fefj k|:6Øfp“b} cg';f/ oyfjt\ n]Vg] .
elgG5, ;Qfn]dflg;sf]a'l4 e|i6 agfp“5 . l s'g} klg hLjGt efiff kl/isf/, kl/z4' tf, ;f“lRrs} eofjx 5g\ / x'g5 ] g\ oL c;/x¿ . cfkm\gf] To; sfo{nfO{ pxf“n] …kfkÚ sf] ;+1f — Pp6f sfd hgfpg];+oS' t lqmofnfO{ Pp6f
efiffsf ;Gbe{df klg, hfuL/sf] cln dfYnf] lj:tf/ / pbf/tftkm{ cled'v eP/ g} t/ xfdLdf yf]/} dfq klg ljj]s, efiffk|d] / lbg'ePsf] 5 / eGg'ePsf] 5 …of] kfksf] l8sf]df n]Vg] . 5'§f5'§} sfd hgfpg] eP
txdf k'ukl5 ] s]xLnfO{ nfUg yfN5 M efiffnfO{ ljsf;sf]af6f]df cl3 a9\5 . eflifs st{Joaf]w hfUg] xf] eg] logaf6 d'lQm kfpg …gs ] z'n–] @)^(Ú -g]kfnL efiff k|of]ustf{ ;d"xn] 5'§} l8sf]df n]Vg] .
p;sf] :jfefljs ultdf cl3 a9\g lbg'xb“' g} . cu|udgsf] k|jl[ Q oxL xf] . lxHh]dflysf] k6Ss} ufx|f] 5}g . lsgeg], oL c;/x¿sf] hgs dxfu'?x¿sf] ;xeflutfdf tof/ u/s ] f] lxHh] — ljelQm hf]8/] n]Vg] . ljelQmjt\
efiffdf kl/jt{g xfdLn] NofOlbg'k5{, efiffnfO{ x:tIf]kn] o;nfO{ pN6fP/ g]kfnL efiffnfO{ efiffdflysf] x:tIf]k xf], hf] :jo+df cglws[t ;DaGwL Joj:yf_ dfkm{t d}n] k|folZrQ u/s ] f] gfdof]uLdf ljsNk v'nf /fVg] . To;
;/ntflt/ xfdLn] 3r]l6lbg'k5{ . of] lg/Lx k|ltudgtkm{ ws]ns ] f] 5 . ;+sr ' g / 5, cj}w 5 . lsgeg], efiffdfly x:tIf]k ug]{ 5' .Ú -( c;f/, @)^( df …sflGtk'/Ú df k|sflzt afx]ssf gfdof]uL 5'6ØfP/ n]Vg] .
g]kfnL efiffn] cfkm\gf] af6f] cfkm}+ lgwf{l/t ;+sL0f{tflt/ 8f]¥ofp“b} efiffaf6 eflifsf clwsf/ s'g} efiffzf:qL, Jofs/0fsf/, lzIfs, pxf“sf] cfn]v ._ ljqmdsf] jt{dfg ztfAbLdf
ug{ ;St}g, To;}n] o;sf] af6f] xfdLn] to aGg] lbzfdf 3r]6s ] f] 5 . k|f1, s'g} ;+:yf, ljZjljBfno, Ps]8d] L, ;/sf/, g]kfnL efiffsf] >Lj[l4sf lglDt x/ b[li6n] $= zAbsf]z M
ul/lbg'k5{— k|of]ustf{sf] x}l;ot r"krfk Tof] l cGt/fl{ i6«o kmnsdf, o;n] g]kfn / g]kfn ;+;b s;}nfO{ x'b“ g . } g PSn}, g t ;+oS' t jf ;jf]k{ l/ of]ubfg u/s ] f a"9f af3sf] of] :ki6Ls/0f — d"n zAb÷d"n lxHh]nfO{ g}d'Vo dfgL
af6f]df lx+8g\ ] dfq xf] . pgLx¿ eGg yfN5g\ aflx/sf] g]kfnL efiffnfO{ Ps–csf{sf ;j{;Ddt ¿kdf g} . / of] cfTdfnf]rgf kl5 …gk] fnLdf x|:j O–p / tbg'¿k d"n k|ljli6 lbg] . ltgsf]tb\
M xfdL kmnfgf]kbdf 5f},+ kmnfgf]l8u|L lnPsf nflu la/fgf] agfp“b} nu]sf] 5 . g]kfnsf] h'g sfo{ cglws[t xf], Tof] :jtM ab/efuL kftnf] ; dfqÚ sf] slyt dfGotf :jtM lgik|f0f ej jf j}slNks ¿knfO{ j}slNks
k|ljli6
g]kfnL n]vgn] dfgstf u'dfPsf] 7x/ x'G5 . To;}n] lxHh]sf gfddf ul/Psf pko'S{ t eO;s]sf] 5 . pxf“sf gflt r]nfx¿n] ToxL lbg] .
u//] ef/tLo g]kfnLx¿ cfkm\gf] 5'§} g]kfnL x:tIf]kx¿ ljgf s'g} ts{–ljts{ :jtM ab/ lgik|f0f nfznfO{ g]kfnL efiffdfly yf]k//] efiffdf -h:t}M v'zL, zxLb, sfg"g, km]zg, sf6"g{ nfO{
lxHh] lg/Gt/ laufb}{ n}hfg] s'rqmsf sf/0f, dfgs zAbsf]z agfpg] pkqmddf h'6s ] f x'gk' 5{ . lxHh]sf] cGToxLg lsrnf] p7fP/ cem} ef“8e}nf] dRrfO/xg] nIo lgwf{l/t ug's { f] d"n k|ljli6 lbg] / ltgsf] cy{ ToxL+ lbg] .
hLjge/ g]kfnLdf n]Vt} cfPsf k|ltli7t 5g\ . c¿lt/sf g]kfnLn] klg ToxL af6f] To;}sf] n'tf]sGofOdf cfkm\gf] JolQmTj / cl:tTj s'g} cf}lrTo 5}g . …nfzdflysf] /fhgLltÚ /fd|f] v';L, ;lxb, sfg'g, km];g, sf6'g{ nfO{
kqmg] ;Defjgf a9]sf] 5 . ;fdlos cl8Psf] 7fGg]x¿sf nflu of] s'/f kL8fbfoL x'g s'/f x'b“ } xf]Og . j}slNks k|ljli6 lbg] / cy{ d"n k|ljli6df
n]vs, ;flxTosf/, kqsf/ ;d]t o; kmnsdf, lxhf];Dd n]lv+b} cfPsf zAbsf] ;S5 . ;+oS' t cIf/sf v'§f sf6\g] cfb]z lj?4 x]g{ nufpg] ._
h'gLdf z'4 g]kfnL n]Vg g;Sg] cj:yfdf lxHh] ank"js { km]//] clg eljiodf s'g} efiff k|of]ustf{x¿sf] cfqmf]z r'lnPkl5 cfh ca s] ug] { < — g]kfnL efiffdf lelqPsf ljb]zL zAbsf
klg xfntdf ;j{:jLsfo{ x'g} g;Sg] lxHh] k/:k/ jQmJoafhL ul//xs ] f k|f1–k|fWofksx¿ lxHh]dflysf] x:tIf]k d"ntM bL3{ O{–pm / ;fy} /fli6«o efiffx¿sf / cf~rlns zAb
k'u]sf 5g\ . nfb]/ g]kfnL efiffnfO{ e"t / eljio lxHh]sf] lsrnf] sfod /fVg lxhf] em}+ ef]ln z–if sf] lj:yfkgdf s]lGb|t /x] klg o;n] ;d]t yk]/ cflwsfl/s zAbsf]z tof/
b'ja} f6 cnUofPsf] 5 . hftLo–ef}uf]lns cs:dft\ Ps 7fp“df pleg klg ;S5g\ . t/ cGo sltko kIfdf ;d]t k|jz ] u/s
] f] 5 . ug] { .
5f},+ efiffsf hflgkmsf/ xfdL dfq xf},+ kmnfgf]– kmnsdf, ;du| t/fO{ If]qaf6 k|s6 ¿kdf k|of]ustf{x¿ clnslt hfu¿s / ;lqmo x'g] To;}n,] x:tIf]k lkmtf{ ug]–{ u/fpg] qmddf — cf}krfl/s n]vg, ;/sf/L sfdsfh,
kmnfgf] lbg uf]i7L u/s ] f 5f},+ kmnfgf]–kmnfgf] / hghfltx¿af6 ck|s6 ¿kdf g]kfnL xf] eg] lxHh]dflysf] cglws[t x:tIf]k lkmtf{ lgDglnlvt kf“r kIfdf Wofg k'¥ofpg' kf7Øk':ts, lzIf0f cflbdf d"n zAb÷d"n
lg0f{o u/s ] f 5f},+ ToxL clGtd ;To xf], To;}n] efiffnfO{ k[ys\ agfPsf]5 . geO{ ;'v} 5}g . To;kl5 g]kfnL efiff lxHh]sf] h¿/L 5 M k|ljli6nfO{ g}dfGotf lbg] . cGoq
efiff xfd|f] lg0f{o adf]lhd rNg'k5{ . cfkm\gf] l o;n] afnaflnsfdf kf7Øk':tseGbf bL3{/fu] af6 :jtM d'St x'g5 ] / ljgf s'g} cj/fw] j}slNks ¿knfO{ lgif]w gug] { .
1fg /k|fl1stfdf ljZjf; gePsfn]pgLx¿ aflx/sf] ;du| g]kfnL jfª\dok|lt ;nNn cl3 a9\g5 . ] != x|:j–bL3{, z–if–; M
k|of]ustf{nfO{ :jtGq ¿kdf cfkm\gf] dfGotfdf la/fgf]kg / t'R5tf–efj tyf cfh;Ddsf tkfO{n + fO{ nfUnf, of]t cln clt/l+ ht — ;+:st[ af6 h:tfsf] t:t} cfPsf -tT;d_ %= k7gkf7g M
;xdt u/fpg] d"naf6f]lt/ nfUg] ;fx; ;du| n]vs–;flxTosf/x¿k|lt cjd"Nog– sNkgf eof] ls < t/ xf]Og . o;sf] k|df0f :jo+ zAb oyfjt\ n]Vg] . — k/Dk/fut j0f{dfnf -!# :j/, #^ Jo~hg_
ub}g{ g\ . To;sf] ;§f rf]/af6f] kqmg ?rfp“5g\, efj hGdfpg]5 . ;fy}, ;+;f/e/ z'4 cglws[t x:tIf]kx¿ g} x'g \ . tkfO{n + fO{ yfx} 5, -h:t} M lzj, z/L/, gjLg, do"/, cIf/, O{Zj/, sfod /fVg] . g36fpg] .
/fHozlQmsf] cf8df pbL{, cfb]z / kl/kq dfkm{t ¿kdf n]lvg]–af]lng] zAbx¿ g]kfnLdf cf}krfl/s g]kfnL efiffdf tLg–rf}yfOeGbf a9L pmhf{, /fli6«o, ;DkfbsLo cflb ._ — lxHh] lgodaf6 xf]Og, cEof;af6 l;sfpg]
…kl/jt{gÚ / …;/ntfÚ yf]kg{ pBt /xG5g\ . cz'4 ¿kdf n]Vg'–af]Ng'kbf{ g]kfnL :yfg cf]ul6/xs ] f tT;d ;+:st[ zAbx¿dfly — g]kfnleq / aflx/sf cGo ljleGg Joj:yf ug] { . To;sf nflu zAbsf]znfO{
ltgnfO{ nfU5 M efiffsf k|flwsf/xfdL g}xf} +. efiffk|lt ljt[i0ff tyf xLgtfaf]w k}bf o:tf] x:tIf]k ug]{ lxDdt cfh;Dd s;}n] efiffaf6 xfd|f] efiffdf …h:tfsf] t:t} ldNg cfwf/ dfGg] .
lxHh]sf] ef“8e}nf] ug]5 { . h'6fpg ;s]sf] 5}g . To;}n] ltgsf] lxHh]df cfPsfÚ / ldNg cfpg] -cfuGt's_ zAbsf] — j0f{÷cIf/ / zAbsf] pRrf/0f l;sfpg]
oxL k|jl[ Q, oxL k|flwsf/jfbL dfgl;stfn] l lxHh] lg/Gt/ laufb}{ n}hfg] s'rqmsf s'g} cGof]n, ;d:of, c;xhtf, ljjfb cyjf ¿k glauf/L n]Vg] . z nfO{ ; / bL3{nfO{ Joj:yf ug] {. To;sf nflu >Job[Zo
lgDTofPsf] xf] lxHh]sf] ef“8e}nf] . o; qmddf sf/0f, hLjge/ g]kfnLdf n]Vt} cfPsf c/fhstf b]vf k/s ] f] 5}g— oBlk lxHh]sf b[li6n] x|:j gagfpg] . ;fdu|L tof/ kfg] { .
;j{ky| d ;+:st[ afx]s cGo ;a} efiffaf6 k|ltli7t n]vs, ;flxTosf/, kqsf/ ;a}eGbf hl6n zAb ;+:st[ s} x'g \ . tL cfkm\gf] -h:t} M v'zL, zx/, zxLb, km]zg, dfs{zL6, — pRrfo{ j0f{dfnf, lxHh]sf lgod h:tf
cfPsf zAbsf] z'¿ / aLrdf /xs ] f bL3{ O{sf/– ;d]t o; h'gLdf z'4 g]kfnL n]Vg g;Sg] JolQmTj / ;f}Gbo{sf ;fy ;nNn aUb} cfPsf hLk, a]n" g, sfg"g, sf6"g{ cflb ._ s'/f clgjfo{ g]kfnLaf6 x6fpg] . ltgnfO{
pmsf/nfO{ x6fP/ x|:j dfq n]Vg clg z–if cj:yfdf k'us ] f 5g\ . …d z'4 g]kfnL n]Vg 5g\ / g]kfnL efiffnfO{ ul/df k|bfg ul//xs ] f — ljb]zL zAb oyf;Dej d"n efiffsf] cfjZostf cg';f/ P]lR5s g]kfnLdf
x6fP/ ; dfq n]Vg cfb]z lbOof] . …pRrfo{ ;S5'Ú eGg ;Sg] lzlIft g]kfnLsf] ;+Vof 5g\ . pRrf/0f;“u lgs6td x'g] u/L n]Vg] . ;dfj]z ug] { .
j0f{dfnfÚ eGb} O{, pm, P], cf}, c+, cM h:tf :j/ ca cfwf k|ltzt klg af“sL 5}g . o:tf] lxHh] ;DaGwL h]hlt lsrnf], ef“8e}nf] / -h:t} M …xfd|f] lgod cg';f/sf] pRrf/0fÚ eg]/
/`, 0f, z, if, If, q, 1 h:tf Jo~hgnfO{ ePkl5 efiffsf] eljio s] xf]nf < bL3{/fu] 5 Tof] ;+:st[ afx]s cGo efiffaf6 George nfO{ …Uof]uÚ{] gagfpg]— hh{ g} ;f/fz
+
j0f{dfnfaf6 x6fOof] . `, 0f, z, if h:tf cIf/ l lxHh]sf] e"tn] uf“hk] l5 snd zAb}lkR5] cfPsf, cf}krfl/s g]kfnL efiffdf Ps– n]Vg], Campus nfO{ …sDk';Ú gagfpg]— tTsfn k|of]usf lglDt eg] oL s'/fx¿sf]
pRrf/0f ug's { f] s'g} cy{ 5}g / g]kfnLn] pRrf/0f c8\lsg yfN5, dgsf s'/f dgd} x/fp“5g\, rf}yfOeGbf lgs} sd :yfg dfq cf]u6\g] SofDk; g} n]Vg], School nfO{ …:rn ' Ú ;f/, ;/nLs[t ¿kdf lgDg tLg a'b“ fx¿df
klg ub}g{ g\ eGg] …lzIffÚ lbg yflnof] . …gk] fnLÚ n]Vg] pT;fx d//] hfG5 . lxHh]df nflbPsf] zAbx¿dfly ul/Psf] cy{xLg x:tIf]ksf] kl/0ffd gagfpg]— :sn " g} n]Vg] ._ :d/0f ug{ ;lsG5 M
zAbaf6 bL3{ O{–pm /z–if pGd"ng ug]{cleofg eb|uf]nsf sf/0f slt k|ltef kmqmg' cufj} xf]— oBlk t'ngfTds ¿kdf logsf] lxHh] lgs} — ;+:st[ nufot ;a} efiffaf6 ¿k kl/jt{g s= bz},+ sf]zL, v'zL, zx/, km]zg, zxLb,
rnfOof] . ;+oQ' m cIf/sf v'§f sf6\g] cfb]z o;} cf]OnfP / slt pTs[i6 s[ltx¿af6 g]kfnL ;/n / kf/bzL{ 5, sxL+ s'g} ;d:o} 5}g . ca eO{ cfPsf zAb oyfjt\ n]Vg] . u/La, hLk, :s"n, sf6"g{ , sfg"g, b"w, km"n
ef“8e}nf]sf] kl5Nnf] s8L xf] . jfª\do jl~rt x'gk' ¥of]— o;sf] n]vfhf]vf tkfO{+ :jo+ eGg'xf];,\ cglws[t x:tIf]k lkmtf{ -h:t} M ufp“, xft, gfOs], 5ftf, nflN6g, ;f]v, h:tf zAbsf] z / bL3{ O{–pm glauf/L z'4
hah{:tL nflbPsfn] o;sf] kIfdf lbOg] s;n] ug] { < x'gf;fy g]kfnL efiff ljgf s'g} cj/fw] ;nNn hg]n { , l;dG6L, c:ktfn cflb ._ ¿kdf n]Vg] .
u/s ] f ts{ klg Psf+uL, lg/fwf/ / lbp;} /ft l g]kfnL efiff cGo /fli6«o efiffx¿dfly cl3 a9\nf ls ga9\nf < slt ;Grf]cg'ej unf{ — j}slNks÷em/f{] lgod cg';f/sf zAbnfO{ v= ;+oS' t cIf/ v'§f sf6]/ gn]Vg] .
kfg{ vf]Hg] vfnsf 5g\ . :yflkt eO;s]sf] xfaL eof] eGg] u'gf;f] cfh b]zsf ;a}h;f] g]kfnL efiffn] To;j]nf < lgif]w gug] { . u= cy{df km/s kb}g{ eg] nfdf ;d:t zAb /
lxHh] luhf]Nbf hl6ntf / cGof]n dfq ;[hgf ;d'bfodf JofKt 5 . of] u'gf;f] j:tt' M olt :ki6 / kf/bzL{ s'/fdf klg s'ts{ -h:t} M csf;, avf{, l;Qn, hafkm, l;sf/, gfdof]uL 5'6ØfP/ n]Vg] .
ePsf]oyfy{ 3fd em}+5n{u+ 5, t/To;nfO{ g]kfnL efiffk|lt geP/ /fHok|lt nlIft xf] t]:of{pb“ } sf]xL cufl8 cfp“5 / …of] d]/f] lktfhLn] ;]o/, sf6'g{ cflb ._
c:jLsf/ u//] …of] ;a ;/ntfsf nflu ul/Psf] / /fhgLlts k|sl[ tsf] xf] . efiffsf ¿kdf vg]sf] Ogf/ xf], To;}n] g'lgn} kfgL vfg'k5{Ú — k/Dk/fut ¿kdf bL3{ n]lv+b} cfPsf zAb cGTodf
xf]Ú elgG5 . k|rlnt zAbk|lt ;+jb] gzLn g]kfnLnfO{ ;a}n] v'nf lbnn] :jLsf/s ] } sf] kf/fdf cglws[t x:tIf]knfO{ g} sfod glaufg] { . zAb ;/:j tLsf ¿k x'g \ . zAbsf] ;Ddfg
x'g g;Sg]n] efiffsf] s'/f ug{ ;'xfp“bg} eGg] 5g\ . t/ d}lynL, cjwL, ef]hk'/L, alHhsf, ug]{dg;'af k|s6 u5{ eg]5n{u+ x'g5— ] pm -h:t} M tLtf], dL7f], vL/, km"n, b"w, a"9f], 7"nf] u//] dfq efiffsf] >Lj[l4 ug{ ;lsG5 . xfd|f]
;To a'em krfP/ zAbsf] c+ue+u ug}k{ 5{ eGg] g]jf/L, /fO{, lnDa", tfdfª, du/, z]kf{, u'?ª ;d:of–;dfwfgdf ;xof]uL x'g rflx/xs ] f] 5}g, cflb ._ efiffnfO{ ;+:st[ sf zAbn] dfq gk'Ug] ePkl5
ljj]sz"Go x7 ul/G5 . tb\ejLs/0fsf] l;4fGt cflb /fli6«o efiffx¿af6 g]kfnLdf cfPsf To;}n] :jo+ ;d:ofsf] c+u xf] . g]kfnL efiffn] — g]kfnL k|Too nufp“bf d"n zAbnfO{ cGo efiffaf6 zAb NofOPsf x'g \ . ltgn]xfd|f]
ca c;fGble{s eO;Sof], …ljZju|fdÚ / / eljiodf cfpg] zAbnfO{ ;d]t lxHh]sf] p;af6 klg d'lQm vf]lh/xs ] f] 5 . oyf;Dej glaufg] { . efiffnfO{ ;d[4 agfPsf 5g\ . ltgsf];Ddfg
tb\ejLs/0f ;“u;“u} lx+8g\ ;St}gg\ eGg] oyfy{ lgx'd“ f c+ue+u / lj¿kLs/0f ug]{ of] x7n] cfTdfnf]rgf -h:t} M :jLsfg',{ klZrd]nL, c+lzof/, a]xf]zL, ug'k{ 5{, lj¿k agfP/ckdfg ug{ x'b“ g . } zAbsf
a'em\g g;s]/ tb\ejLs/0fsf] lh2L ul/G5— tdfd /fli6«o efiffefifLx¿sf] dgdf ;f]em} lxHh]d flysf] x:tIf]k d"ntM em/fj{] fbL sfg"gL cflb ._ ;fd' lz/em'sfp“bf xfd|f] sb a9\5, 36\tg . }
Future nfO{ …Ïo'r/Ú eg]s f] ;|ft] efiffs} pRrf/0f rf]6 k'¥ofpg] sfd ub}5 { / g]kfnL efiffk|lt pu|tfsf] pkh xf] . …;:+ st[ –Ot/ zAbdf x|:j zAbsf] hLtdf efiffsf] hLt 5,
k5ØfOPsf] xf], gq …km'6/' Ú] elgGYof] eGg] g} gsf/fTds efjgf hufpg dGbljifsf] Osf/–psf/ dfq / kftnf] ; dfq /fVg]Ú o;sf] @= ;+oS' t cIf/M efiffsf] hLtdf xfdL ;a}sf] hLt 5 . g]kfnL
tYo 9fs5f]k ug{ vf]lhG5 . clg, hfkfgL / e"ldsf v]ln/xs ] f] 5 . ;f/fz
+ xf] . ToxL em/fj{] fbL cfGbf]ngsf d'Vo — ;+oS' t cIf/x¿ k/Dk/fut 9f“rfdf ;+oS' t efiff;“u xfd|f] ;Eotf, ;+:sl[ t, kl/ro / uf}/j
lrlgof“ efiffsf hl6nt/ lrqfTds cIf/ ;d]t ;dfj]lztf, pbf/tf / ;a} efiffsf] cl:dtf cleoGtf k|f= afns[i0f kf]v/n ] cfh pRr:j/df ¿kd} n]Vg] . v'§f sf6]/ gn]Vg] . ;a}–;a} uf“l;Psf] 5 . hfg]/ jf ghfg]/ o;nfO{
s]6fs]6Ln] v]nL v]nL l;ls/xs ] f x'G5g\ eGg] tyf klxrfgsf] ;Ddfg g]kfnL efiffsf] g};lu{s eGb}x'gx' G' 5 M p;j]nf -^) jif{ cl3_ eflifs -h:t}M ljBf, a'4, zlQm cflb ._ 8'afpg] af6f]df gnfuf} + . gq eljion] dfkm
j:tt' Yo gsf//] …ljBfyL{n] ;+oS' t cIf/ l;Sg k|jl[ Q xf] . t/o; pGdfbn]To; k|jl[ QnfO{ o'4sfn lyof] . To;}n] pu|tfsf] gLlt lnOPsf] — zAbsf] aLrdf v'§f sf6]/ k~rd j0f{ ug]5 { g} .
;St}gg\, To;}n] ltgsf] v'§f sf6\g nufOPsf] xf]Ú anft\ Wj+; u//] g]kfnL efiffdf hfltjfbL– lyof] . clxn] To;sf] cfjZostf 5}g . -;]tf]kf6L gn]Vg] . ;s];Dd ;+oS' t ¿kd} n]Vg], gq wasti_sc@yahoo.com
C M Y K
3
:jtGq ef/tsf]
‘OlG8of cfkm\6/ ufGwL’ / ‘ufGwL lakm/ OlG8of’ h:tf k':tssf
pgsf]gof“ lstfa cfPsf]5– ‘8d ] f]qm\of6\; PG8 l8;]G 6;{’ . pQm
efjfg'jfb oxf“ k|:t't ul/Psf] 5 M
;
b}lgs hLjgsf]cK7]/fn ] fO{ klg ulgg'k5{ . oL
g\ @))* sf]h:t} xTof, lx+;f, em8k /ljb|fx] sf ef/tsf] lz/ em'sfOlbof] . ef/tLo gful/ssf]dgdf !(*$ sf]jif{ ;a}eGbf Pp6f l;+uf]/fhgLlts PsfO ljleGg 36gf /k|lqmofsf r/0f /ltgnfO{
ofd lyP M !(*$, !(^^ /!($* sf jif{ . :jtGqtfkl5sf &) jif{df ef/tn]cg'ej sfnf]jif{ dflgg ;S5 . /, tfhdxn Kofn]; lgdf{0f ePs}5}g . o;cl3 lglZrt ;+Vofdf JoQm ug{ c;Dej ePsfn]
o;afx]s To:t} v/fa jif{ cGo klg lyP . u/s
] f]v/fa ofdx¿ lyP M !($*, !(^@, !(^^, xf]6n sDkgLsf dflnsnfO{ @))* g};a}eGbf slxNo} klg oltsf w]/} ;"rL cg'dflgt /flvg}k5{ . cNa6{ cfOG:6fOg
u0ftGqk|ltsf]ljZjf;sf]hu xNnfpg tL jif{df !(&%, !(*$, !((@, @))@, @))* sf jif{ . v/fa jif{ x'g ;Snf . />Llgjf; /fdfg'hfgsf]k|ltef 3f]n3fn kfbf{
36]s f ;a}36gf sfkmL klg /x ] . oLdWo]s'grflx“ ;a}eGbf a9L v/fa jif{ t];f| ,] s'g} Pp6f /fh
] fO lj/fw] fef;k"0f{ x'g clzlIft dflg;nfO{ cfkm\gf] klg Ps}jif{sf]lsg gxf];,\ …sn ' ufx{:Yo /fli6«o
rLg;“usf] l;dfgf o'4sf] ckdfghgs xf/n] lyof]t < :ki6 pQ/lbg sl7g 5 . To;sf ;Sg]sf/0frflx“ oxf“ ckgfOPsf tl/sfdf e/ zf;s cfkm}“n] /fH] g lbOPs} a]v; ' LÚnfO{ lglZrt ;+Vofdf JolQm ug{ ;lsg]
Wj:t ePsf]!(^@ af/] ;f]R5' h'g c¿ jif{eGbf tLg sf/0f 5g\ M klxnf], xfd|f] lzIffs}cfnf]sf“rf] k5{g \ . lsgeg], ;~rf/dfWodx¿ -jf cem egf}“ s'/fdf dnfO{ z+s} 5 .
s]xL zfGt g}lyof] . To;}u/L, !(&% af/] klg cj:yf / Oltxf;ljb\ tyf gful/ssf] vf]6o'Qm ljB'tLo ;~rf/dfWod_ n]cfsif{s /gf6sLo lyPg . ef/t :jtGq ePkl5sf] ^( jif{dWo] ;a}eGbf
lrGtgzLn x'G5' . To;}jif{ ef/t klxnf]k6s :d/0f . 36gfnfO{ k|fyldstf lbg ;S5g\ . cem, v/fa s'g} Pp6f jif{ lyof]egL lgSof]n { s;n]
/;DejtM clGtd k6s klg Pp6}kl/jf/jf pNn]v ul/Psf];"rLdf Pp6f jif{ g/fVg'sf] gful/sn]klg To:t} /fH] 5g\ . oBlk, xTof /ad ug] { <
egf}“Pp6}bnsf]clwgfosjfbL zf;gdf lyof] . sf/0f 5 . lsgeg], o:tf]df PskIfLo s'/fn]klg lj:kmf]6sf ljleGg 36gfk5fl8 ;txdf sd} b]lvg] ul//xs ] f dhb'/sf] ;+Vof klg p:t} x'g] lyof] . of]Oltxf;ljb\n] klg s'g} xfntdf ub}g{ .
To;}u/L, dnfO{ !((@ sf]klg ;Demgf x'G5 . s]xL e"ldsf lgjf{x u/s] f]x'G5 . wd{ lg/kI] ftfnfO{ kL8fsf y'k}| cfofd klg 5“b} 5g\ . d'DaO{sf] gf6s 6]lnlehg l:qmgdf, 3/3/df / dnfO{ 5]?jf eGg'xf]nf . t/, d}n] o;nfO{ xf]l;of/L
ToxL ;dodf t xf], dWosfnLg dl:hb eTsfOP/ u0ftflGqs Joj:yfsf]Ps;"qLo oyfy{ dfGg] n]v ;'? ubf{ pNn]v u/e] m}“ @))* af/] s'/f 5/l5d]sdf gb]vfOPsf] eP klg dlxnfdflysf] eG5' . /fi6«sf]bhf{ kfPsf]5f]6f];dod}xfdLn]
Jofks lx+;f dRrfOPsf] . tt\kZrft\ ef/tLo ef/tLosf nflu !((@ /@))@ g};a}eGbf ubf{ km]8logn] d'DaO{nfO{, PdPgP;n] laxf/nfO{ zf]if0f, xftkft /5]85f8df sdL cfpg]s'/} v/fa /ljgfzsf/L jif{sf];fdgf u¥of}“eGgrflx“
;+ljwfgdf /xs ] f] wd{ lg/kI] ftf / ax'njfbaf/] v/fa jif{ x'g \ . g]x¿–ufGwL vfgbfgsf]c?lråf/f /eLPrPkmn]lqml:rognfO{ lg;fgf gagfPsf] lyPg . To;}u/L blnt /cflbjf;L, em'k8k6\6Ldf hlQ klg ;lsG5 . d]/f] a'emfOdf, xfdL;“u To:tf
k|Zg p7fOPsf] lyof] . To;}u/L, d}n] @))@ af/] lgb]l{zt ef/tLon]rflx“ !(^@ jf !(&% nfO{ eP klg vfg]kfgLsf];xh kx'r “ ePsf s/f8] f}“ a:gx] ¿, lev dfUg]x¿ klg lanfP/hf“bg} y] . @^ s]xL jif{x¿sf];Demgf 5 h;sf :d/0fsf unt
klg ;f]R5' h; a]nf u'h/ft k|zf;gn]s]Gb|Lo v/fa dfGnfg\ . dxfTdf ufGwLsf k|z; + sn] ef/tLosf] ;+Vof p:t} x'g] lyof], /fd|f ljBfno / gf]eD] a/ @))* sf] /ft aGb'swf/Lx¿ tfhdxn sf/0f 5g\ . lsgeg], …cdfgjLoÚeGg ;'xfpg]
;/sf/;u“ sf] ldlneutdf d';ndfglj?4 hftLo ef/tLox¿ ;a}eGbf w]/} dfl/Psf] jif{nfO{ ;a;] ;'ljwfo'Qm c:ktfnsf] ;+Vof klg p:t} x'g] lyof] / Kofn]; xf]6ndfly hfO gnfu]s f]eP klg C0f ck/fwsf ;fIfL ljleGg JolQm /;d'bfo /xg
lx+;f dRrfPsf]lyof] . ToxL 36gfn]ljZj;fd' v/fa ;do dfGnfg\ . lzv wd{df ljZjf; ePsf af“Rg dfq}k'Ug]u/L lrQa'em\bf]Hofnfbf/Ldf sfd y]Ug g;Sbf, cGgafnL pTkfbg gx'b“ fsf]lrQ ;s] .
C M Y K
zlgaf/, * c;f]h @)&# ª
lbp“;f]! ah]5'6\g] gfO6 a; 5'6\of]kf]v
/f a;kfs{af6 . a;
eGg' a; sd, ax;:yn a9\tf dx;'; eO/x\of]ofqfel/ .
hftkftsf s'/fb]lv /fhgLlt;Dd, anfTsf/bl] v xTof;Dd
ljleGg sf08df d'l5Psf ;fw' cfzf/fd afk'bl]v df]bLsf
s'/f;Dd .
æy|L Ol8o6\;Æ
gZnLoaf]w / klxrfg dfUb} %) sf]bzsdf l;h{gzLn c/fhstf cleofg rnfPsf xfªo'u, /fhg / pk]Gb|n]
of] bzsnfO{ l;h{gfaf6 af}l4s sfddf s]lGb|t ug]{ 3f]if0ff u/]sf 5g\ . ;kmn xf]nfg\ t <
k|0ft jQmf x'gx' G' Yof] . nueu $) ldg]6 /dfOnf] aL;hgfsf]lglDt c8{/ul/Psf]lyof] . Pp6f 7"n}
ax; ef]lstfadfly . jStfsf]¿kdf pkl:yt ;d"xn]cfkm\gf]Jo:ttf /cGo ;a}sfo{tflnsf
dg' dl~hn eGb}x'gx' G' Yof], …;Ldfsf sljtfx¿sf] kG5fP/Ps, 8]9 3G6fsf]sfo{qmdsf nflu k"/} b'O,{
d"n:j/g}lkt[;QfTds ;dfhdflysf]s6fIf xf] .Ú tLg lbg 5'6o\ fPsf];x/lyof]bds . sljtfnfO{
bf];
f| ] sfo{qmd sljtf jfrgsf]lyof] . lwt dg]{u/L ;]lna|6] ug]{;x/hf]lyof]bds .
x/s
] k6s # hgf sljnfO{ pEofpg] e'6fgaf6 cfOk'us ] f slj t'Da]xfª lnDa"bl] v
l;nl;nfdf o; k6s ofd y'nª' , b]j fg ls/ft“ L / df]/ªsf wL/h /fO{, o;}u/L s}nfz lzv/, gjLg
d tdtof/lyof}+sljtf ;'gfpg . k|To]s sljsf k|frLg, Hof]lt e§/fO{, cefuL y]uj' f, pQd /fO{,
nflu @% ldg]6 5'6o\ fOPsf]lyof] . d cln 6f9faf6 sljtf /fO{ ufp“n,] d'gf/fh z]df{, ljjz alneb|,
cfPsf]x'gfn]% ldg]6 sf]af]g ; ;do;lxt cfwf jL? jg]d , lgxfª ls/ftL, /fhs'df/;'Aaf, czf]s
3G6f d]/f] efudf rflx“ . a:gt] , sdg b]jfg, ltnf>L ltlD;gf, k|sfz
e'6fgL z/0ffyL{ slj ofd y'nª' n]e'6fgL a'9fyf]sL, e'kG] b| ltlD;gf, l8Dkn jg]d, pQd /fO{,
z/0ffyL{x¿sf] kL8faf6} sljtf jfrgsf] d]nf] ;'Gb/s'¿k, ofd y'nª' , lj/f6 ls/ftL, k|sfz
;'? u/,] …kZ| gÚ zLif{ssf] sljtfaf6 . yf]/} ws, yfD;'xfª ;a}; a}sljtf ;]lna|6] ug{ dg /;do
yf]/} nfh;lxt pgn] eg], …klxnf] k6s olt 7"nf] km'sfP/pkl:yt lyP .
d~rdf plePsf]x'“ sljtf jfrgsf nflu .Ú zlgaf/sf] laxfg e]if/fh Gof}kfg]åff/f cfkm\g}
To;kl5 pgn] nufnu …nf]8;]l8ªÚ, …gof“ Sofn]G8/Ú, 3/df ;~rflnt bds klAns nfOa|/] Ldf ePsf]
…ljb|fx] Únuoftsf sljtf ;'gfP . sljtfjfrgsf]sfo{qmddf ;d]t cl3Nnf]lbg
c+ub 9sfn
x'/Ldf gflr/xs ] f] O{Zj/sf ;|i6f b]jfg ls/ftLn] pkl:yt slj / sljtfk|d] Lx¿sf] afSnf] pkl:ylt xfªo'u c1ft pk]Gb| ;'Aaf /fhg d'sf?ª
clwsf+z b]z kL8fn]cfqmfGt sljtf ;'gfP . lyof] . slt klg le“mhf]gdfgL sljtfsf vflt/
!&
…if8\oGqÚ, …bz ] sf] gS;fÚ, …lr;f]Ú, …clGtd ;+3f/Ú, pxf“x¿sf] pT;'stf / k|d] uHhasf] nflu/xY] of] .
…xf]l8{ª af]8Ú{ h:tf pgsf sljtfx¿ rfv dfgL– cfTdLotf lgefpg klg kSsf dflx/emfkfnL jif{cl3 l;h{gzLn c/fhstfsf]gfddf xfªo'u @)%& ebf}!# df tof/l;h{gzLn c/fhstfsf] …gq tLg}j6f afhfn] cfjfh lgsflna:g] xf] eg]
dfgL ;'g] emfkfdf pkl:yt sljtfk|d ] Lx¿n] . ;fyLx¿ . cg]s g\ xtf/f,] Ps l5g cufl8sf]rsf]{ c1ft, /fhg d'sf?ª /pk]Gb| ;'Aafn]g]kfnL k|:tfjgfkqdf oL tLgn]JofVof u/ ] . em\ofªem\ofª a9L x'G5, Toxf“g/] pk]Gb|hLsf] ;fOn]G;
cfwf 3G6f 5'6o\ fOPsf] d]/f] ;dodf d}n] 3fd /Ps l5gkl5sf]eo+s/jiff{, oL ;asf ;+:yfkgnfO{ lgs}wfswDsL lbP . ;flxTosf] –c/fhstfnfO{ cft+s xf]Og, ljb|fx] sf] pTsif{ gf]6 sfd nfUof],Úxfªo'u eG5g\ .
cfwf bh{g sljtf kl:sP“, …lsl/of a;]s L afah'b ;'Gb/s'¿k, k|sfz yfD;'xfª, jL? jg]d / d"nwf/df ;LdfGt ;d'bfo lsg 5'6o\ f]eGb}xKsfP . dflgof]; \ . of]sflJos cfj]unfO{ 8]9 bzskl5 l;+xfjnf]sg
:jf:gLdfG5]Úbl] v …ljrf/sf] ¿vÚnufot sljtfx¿ . e"ld k'qx¿n];fy lgefpg sxL+ st}r'Sg'ePg . nflnTo v]nfp“b} :jfGtM ;'vfo vf]lh/xs ] f] ;flxTodf –gjLgtfsf] dfu{kz | :t ug]{ eg]/ l;h{gzLn ub}{ slj a}/fuL sfO“nfn] ;f]daf/ Ps sfo{qmddf eg],
sfo{qmd ;lsPkl5 k|f1 u0f]z /l;s eGb} emfkfsf] ko{6sLo :yn bf]dv ' fb]lv e'6fgL z/0ffyL{ ltgn]v;|f sf“6Lsf 7f–7f8f zAb ljGof; leœofP . c/fhstfnfO{ dflgof]; \ . …cfkm"nfO{ dg gk/s ] f] ljifolj?4 af]Ng' t /fd|} xf], t/
x'gx' G' Yof], …Ps]8d] Ln] ug'k{ g]{ sfo{qmd g]kfn ln6//] L SofDk;Dd pxf“x¿sf] ofbuf/ ;fy /lx/xo\ f] . hfltjfbL ;'lgg]z}nL, t/;xcl:tTjsf]cfu|x . –c/fhstf ;flxTo lgliqmotfsf]ljkIfdf tTsfn k|ltlqmof:j¿k n]lvPsf sljtfn] k/;Dd
u'k| n] u/s ] . hLjgdf o;cl3 sljtfsf]
] f] /x5 xtf/d} ;xL, %) /fk] gLeGbf a9L hldg vl/b u/L gZnLoaf]wsf] lhls/, t/ gZnjfbsf] ljkIf . plePsf]n]vgsf]kIfdf 5 . l;h{gzLn c/fhstf !, k|efj glbg ;S5g\ . To;}n] sljtfnfO{ cln zfGt
olt eJo sfo{sd d}n] b]vs ] f] / ;'gs ] } lyOg“ .Ú ¿v}¿v /fk] /] h+un agfO{ To;}sf] aLrdf s'6L cfx\jfgdf c/fhstf, z}nLdf l;h{gzLntf . cyf{t,\ lrGtgsf] bl/bt| f @, ;Qfsf] :tl' tufg #, k/Dk/fut tj/d} k|s6 x'g lbPsf] /fd|f ] .Ú
pxf“n] o;f] elg/xb“ f cfof]hs g]kfn ln6//] L u'k| sf agfP/ a;]sf jL? :jfdLsf] s'6Ldf kfOnf 6]Sg] d]/f] l;h{gzLn c/fhstf . dWo %) sf]bzsb]lv g]k fnL d"No /dfGotfs}af]njfnf /$, ;f+:sl[ ts cltqmd0f ;fob c/fhsx¿n]sfO“nf sygsf]u"9
;fyLx¿ Ps;fy uj{ / v';Ln] d':s/' fO/xs ] f] If0f c6]/L OR5f;d]t k"/f ul/lbg'ef] ;fyLx¿n] . ;flxTodf of]gof“ xNnLvNnLn]k|jz ] kfof] . oL tLg cflbx¿sf ;fy} /fHosf] lg/s + z ' tfsf] lj/fw] L xf] . a'lem;s] . pgLx¿ klxn]e m}+;+ul7t cfqmd0fsf]
x]gn { foss} lyof] . c¿ t c¿, ;f9]$ ah]s f]gfO6 a; kqmg xNnfvf]/x¿ To;}sf] andf clxn] cf–cfkm\g} prfOdf o;f]eGb}pgLx¿n]kf“rj6f k|:yfkgf cl3 ;f/] hf];df 5}gg\ . c/fhstfs} em\jf“sdf …8f“8fdflysf]
sljtfsf]sfo{qmddf sljx¿ sljtf ;'gfp“5g\ lx“8g\ ] qmddf xf]6 n P;hLsf dflns eb|sd' f/ lj/fhdfg 5g\ . l;h{gzLn c/fhstfn]yfn]sf – j}rfl/s cg]sfg]s, ;f+:sl[ ts j}ljWo, gZnLoaf]w, 3fdh"g / u9\tL/sf /fs “ e] t" x¿Ú clg …xf]ªu\ f| of], ef]u
/kms{G5g\ . sljtf ;'Gg cfPsfx¿ sljtf ;'G5g\ /fO{n] Pp6f Sofn]G8/ / dfofsf] ;fgf] kf]sf] d]/f] lrGtgsf]pQ/flwsf/L gof“ 8km\kmf klg o;aLr sljTj lg:;Ldtf /l;h{gfTds lg0f{o . tLdWo]t];f| ] /kf+uf| Úsljtfs[lt lgsfn]sf pk]Gb|n] kl5Nnf b'O{
/kms{G5g\ . ;w}h + ;f]sljtfsf sfo{qmdx¿df xftdf ydfOlbg'ef] . Pp6f cltly sljsf lglDt cfO;s]sf] 5 . a'b“ f …gZnLoaf]wÚTo; a]nf lgs}ljjflbt eof] . jif{df zfGt sljtfs[lt …vf]nfsf]uLtÚ/syf;+ux|
b]lvg]kl/bZ[ o xf]of] . cem sltko sljtfsf cGo slj /sljtfk|d] Lx¿sf];x[btfsf]t JofVof kf“r jif{kl5 cl3Nnf];ftf Ps}7fd\ e]l6P tLg hghflt sljnfO{ ;fDk|bflostf a9fPsf]aft …nf6f]kxf8Úk|sflzt u/L rrf{sf]prfO 5f]P . nf6f]
sfo{qmdx¿df t slj cfkm\gf]sljtf ;'gfp“5 /
hfG5 . cGtlt/sljtf ;'gfpg kfnf]kv{g] sljsf]
efudf l/Qf]xn /vfnL s'rL{x¿ k5{g \ .
ug{ klg ;lsPnf, Pp6f xf]6n Joj;foLsf]
d[bn ' cfTdLotfnfO{ JofVof s;/L kf]ug'{ ∕=== d
lgMzAbh:t} eP“ Tolt a]nf .
;flxTo oL …yL| Ol8o6\;Ú . t/, klxn]em}+hª rNof]
ls, sljtfsf]O“6f pKsfP/xflgxfNg]hf];df
lyPgg\ . r'gfj n8\g ufp“ k;]sf]g]tfem}+kf“r
nfUof] . kbd uf}td, zlz n'dD' a'nufot …zfnLg
ljb|fx] Ú sf] k}/jL ub}{ c/fhs Snaaf6 aflxl/P .
c/fhssf egfOdf gsf/fTds k|rf/n] pgLx¿nfO{
kxf8n] kb\d>L k'/:sf/ l6Kof] . pk]Gb|n] …sa8\8LÚ,
…bz
] vf]Hb} hf“bfÚ, …sa8\8L sa8\8LÚ, …sa] fM sf]SdfÚ,
…tfGb|fÚ] , …k/' fgf] 8'u+ fÚ nufot l;g]df n]v ] . s]xLdf v]n]
emfkfdf h] b]v,+] Tof] laNs'n} km/s kl/bZ[ o o;} klg a;df ofqf ub}u{ bf{ kfgL k/s ] f] a]:sg jif{kl5 xªsªaf6 sf7df8f}+cf]ln{P xfªo'u . unt sf]0faf6 t/kmfOb}u¥of] . …xfdL laNs'n} klg . …xT] 5fs'KkfÚpkGof;af6 ax;sf]s]Gb|df cfPsf
b]v +] . h;/L lax], j|taGw jf cGo pT;jx¿df dg k5{ dnfO{ . emg\ emfkfaf6 lx“8g\ ] a]nfdf cfp“bfcfp“b} casf] bzs j}rfl/s sfdsf] gZnjfbsf lj/fw] L lyof}+/;w}+xf}+klg, t/xfd|f] /fhgn] bf];f| ] pkGof; …bldgLeL/Ú af6 emf]nfdf
b'O–{ tLg 3G6fsf]d'Vo sfo{qmd eP klg b'O–{ tLg olt uh]/{kfgL k¥of]ls Psflt/kfgLsf]?emfO, x'g] cfZjf;g klg …dtbftfÚnfO{ af“l8xfn] . gfs x]//] hfltjfbL cf/fk] nufOof],Ú /fhg eG5g\, dbg k'/:sf/ xfn] . dbg k'/:sf/sf] nx/df pgsf]
lbg;Dd of]jf Tof]axfgfdf ;]lna|; ] g rN5, csf]l{ t/ cfTdLotfsf] ?emfO–?emfOsf] 8an 8f]hn] Po/kf]6d{ f emg]l{ alQs} rGb|jL/ t'Djfkf]sf] …xfd|f] gZnsf] ;f}Gbo{, ;f+:sl[ ts r]tgf klg g]kfnL pkl:ylt w]/s } f nflu gf}nf], cgf}7f] dflgof] . …s/ªsf]
emfkfsf]cgKnu sljtf ;f“em sfo{qmdsf]kl/bZ[ o lgy|S' s lyP“ . df]afOnaf6 /fhg / pk]Gb|sf] vf]hL u/ ] . ;flxTodf cfpg'k5{, Pp6f vf; ;d'bfosf]dfq}xf]Og lx/f;t,Ú …9u+' fd'9fsf] dgÚ, …/u+ Lg cfljisf/Ú, …ss\lksÚ
7Ls To:t} lyof] . sljtfsf sfo{qmdx¿df efu lng' Pp6f a;Gt a:gt] To;sf]Psfw 3G6fdf e[s6' Ld08k kl5lNt/sf] egL oxf“sf];+:yfkg;“u k|Zg ug'{ xfd|f] clwsf/leqsf] h:tf ;ft sljtfs[lt ;h{s xfªo'un]@)&!
sljtfjfrgsf]sfo{qmd ;lsPkl5 klg s'/f, sljtf g};]lna|6] ug'{ csf]{s'/f . slj x'gs ' f] slj uf}8+ f ltgnfO{ e]6g\ cfpg]n] sAhf s'/f] lyof] . xfdLn] ToxL s'/f ;r]t 9+un] u/s ] f xf} + . df efg'hoGtLsf]låzts jif{ cj;/df ;/sf/n]
;+:yfsf y'k}| kbflwsf/Lx¿ / cGo sljtfk|d] Lx¿ cy{df sljtfsf];]lna|; ] g hlxn]klg lk|o nfU5 . u/ ] . kl5Nnf l5dnsf g]kfnL sljx¿ of]uf}8+ fnfO{ jf:tjdf gZnjfb xfdLdf xf]Og, oxf“sf];+:yfkgdf k|bfg u/s ] f] :j0f{ kbs g} c:jLsf/ ul/lbP . tLg
sljtf ;]lna|; ] gsf] d'8df b]lvGy] . /ftsf] !!, labfOsf] xft xNnfO;“u} cf“vfsf] kl/lwaf6 emfkfsf] …tflnafgL uNnLÚgfdn]lrG5g\ . -rsf{–rsf{ s'/f rflx“ lyof] .Úg]kfnL l;g]dfsf]7"nf cf“vf, nfdf]gfs, Ol8o6x¿sf]lgx'“ vf]hfxf k|jl[ Q uPsf]5}g .
!@ ah];Ddsf]sflJos /t/n a;fO To;}s f] bds 5'6o\ f] . nfUof], ;x/xf]Og, sljtf ;]lna|6] ug],{ slxn]sfxL“ sljtfsf]gfddf ljkIfLnfO{ xft} cUnf]sb ePsf]cfo{v; lx/f] cjwf/0ff eTsfpg /, gof“ k':t f– ljz]ifu/L hghflt, dw];L /
Ps pbfx/0f lyof] . ;]lna|; ] g Toltd}sxf“ ;lsg', ug]{;x/5'6o\ f]ev{/} ∕ xflnxfNg]eP/oL sljsf]ayfgnfO{ tflnafgL uNnL oxL gZnLo r]tn] sfd u/s ] f] bfaL c/fhssf] 5“b5 } . ;LdfGts[t ;d'bfosf o'jfsf]c/fhs l;h{gf nx/
ef]lnkN6 laxfg xf]6n P;hLdf vfgf;d]t kGw|, elgPsf]xf]_ p;f]t >j0f d'sf?ª, cfx'lt, e"kfn log} kf“r a'b“ fsf] cfwf/df …;dGjoÚ d'vkq yfld;Sg' 5}g . tLg hgfsf] x]8Sjf6{/n] k|f/De
/fO{nufotn] To;cl3 cl:tTjsf] bfaLdf afSn} k|sflzt x'g yfNof] . /fhgn] ;Dkfbg ug]{ …uf]/vf k|If]k0f u/s ] f] c/fhs ;]tf] cf/fx] 0f cfh gof“
gn]vs ] f xf]Ogg\ . t/ k|ToIf 3f]if0ff;lxt d}bfgdf ;}lgs cfjfhÚdf xfªo'usf ljrf/, pk]Gb|sf l;h{gf k':tfsf] lj/f;tdf cl:tTj / lhls/sf] u2L tfSb}
cfPsfn]oL tLg n]vs lqmofzLn o'jfsf nflu k|sflzt x'g yfn] . sf7df8f}a+ f6 pgLx¿ lhNnf ax';f+:sl[ ts /u+ Lg cfljisf/lt/ pBt 5 . a}/fuL
dfu{bz{sem}+eO;s] . logsf gfddf hlt …ul;kÚag], lhNnfdf sljtf /ljrf/af]s /] k'Ug yfn] . @)^) sfO“nfn] oL tLgåf/f rn]sf] cfGbf]ngdfly @)^)
C M Y K
r zlgaf/, * c;f]h
@)&#
k':ts
pNn]Vo a9]sf] 5 . o; cjlwdf k9], ToxL+sf] :sn ' df !% jif{kl5 k'U5g\ / sIff ;'/lIft / lgu/fgLo'Qm j}bl] zs /fh ] uf/Lsf] k|aGw af/fsf efh'gf/fo0f rf}w/Lsf] ljkt\sf] syf xf] of] . ;fGble{s 5g\ / kf7sf] d"NojQfnfO{ a9f]Q/L g}
emG8} kf“r xhf/ o'jf To;/L sf7sf] $ sf s]6fs]6L;“u s'/f u5{g \ . cfhsf tL :sn " ] ldnfpg] xf] . j}bl] zs /fh ] uf/Lsf] e/kbf]{ ljsNk dxf]Q/Lsf 5f]6' ofbj / ;ltnsf] bb{gfs syf xf] u/s ] f 5g\ .
afs;df aGb eP/kms]s { f 5g\ . gfgLx¿nfO{ kfOn6 aGg] p2]Zo /fVg'k/s ] f] 5}g, a;\ lgdf{0fdf tbf?stf b]vfpg] xf] / sfnfGt/df To:tf] of] h;n] j}bl] zs /fh
] uf/Lsf s'¿k kl/0fltx¿sf] ;/sf/sf] pkl:ylt / hjfkmb]lxtf …xn ] f] ;/sf/Ú
To;}dWo]sf] Pp6f lyof], xjfOhxfh r9]/ dn]l;of jf stf/ / b'aO{ hfg' ljsNk lgdf{0f ug]{ xf] . JofVof u5{ . dfkm{t 6\jL6/df b]lvG5 . t/ tL kfl/jfl/s ljof]udf
dn]l;og Po/nfOG;sf] km\nfO6 5 . sIffsf !* dWo]& hgfsf af ljb]zdf /x]5g\ . ul/aLsf] rk]6fdf RoflkPsf lgbf]i{ f / lg/Lxx¿n] cfkm\gf s]xL JolQmut cg'el" t h;n] pgsf] lbg/ft 56kl6/xs ] fx¿sf] kL8f ;dg ug{] sfddf
g+ PdPr !&) n] af]s/] NofPsf] Ps 5fqfsf] t af / cfdf b'j} ljb]zdf . of] Pp6f ls8\gL a]r/] xf];\ ls cgs06f/ / la/fgf] d?e"lddf afndl:tisdf b/f] u/L 3/ u/s ] f] lyof], -h:t} eg] g ;/sf/ pkl:yt x'G5 g hjfkmb]xL aG5 .
uf]/vfsf @! jifL{o ;'/G] b| clwsf/Lsf] k|ltlglw pbfx/0f xf] j}bl] zs /fh ] uf/L s;/L ;xh /ut / kl;gf a]r/] xf];\ k};f leœofpg kfP cfly{s k':tsdf ;dflxt pgsf ;flx+nf xh'/afsf] nfx'/ o;nfO{ k':tssf syfx¿n] cem} phfu/ u/s ] f]
zj;lxtsf] sf7sf] afs; . b}lglGbgL ag]sf] 5 jt{dfg g]kfndf eGg] . ;"rs alnof] ePsf] ljZn]if0f ug]{ cy{zf:qn] j}bl] zs syf / b'Mvb kl/0flt, ;'zLnf lbbLsf] syf / 5, k|dfl0ft u/s ] f] 5 . j}bl] zs /fh
] uf/Lsf] sf/0f
kqsf/ hgs/fh ;fksf]6f ltg} n]vsn] oxf“ j}bl] zs /fh
] uf/Lsf c“Wof/f] kf6f] /fh]huf/Lsf sf/0f r'sfpg k/s ] f] ;fdflhs, kfl/jfl/s ljof]u_, / kqsf/sf ¿kdf pgn] kfPsf /fHon] r'sfpg'k/s ] f] ;fdflhs d"No ;/sf/sf]
;'/]z 9sfn ;'/G] b|sf] zj a'‰g cfPsf ;Gtaxfb'/ dfq phfu/ u//] j}bl] zs /fh ] uf/L v/fa xf] eGg ;f+:sl[ ts / bL3{sfnLg cfly{s d"Nosf] s'/f a'‰b}g cj;/ / r'gf}tL / ;f]xL qmddf ;fIffTsf/ u/s ] f yf]s c;kmntfsf] kl/0ffd t xf] g} ;DalGwt If]qdf
clwsf/LnfO{ ljdfg:ynb]lv g} k5\ vf]hs ] f xf]Ogg\ a?, pgs} zAbdf, …;/sf/L lgsfo jf a'‰g cfgfsfgL ub{5 . Pp6f lhNnf dxf]Q/Laf6 cg]s 36gf / kfq pgsf ljifo 5gf]6 / pmhf{ b'j} sfd ug]{ cw{;/sf/L, u}/;/sf/L If]qsf] efudf klg
ofp“b} k'U5g\ sf7df8f}a+ f6 !*) lsnf]ld6/eGbf 6f9f, / lgodgsf/L ;+:yfx¿n] cf–cfkm\gf] lhDd]jf/L / dfq j}bl] zs /fh ] uf/Ldf uPsfdWo] dlxgfdf PseGbf x'g\ eGg ;lsG5 . To;}n] klg …sx/Úsf] 3gLe"t c;kmntfsf] s]xL lx:;f k5{ .
cj;fbk"0f{ va/ / cfkmGtsf] zj s'l//xs ] f] uf]/vfsf] e"ldsf /fd|f; ] u“ lgjf{x ul/lbP dfq klg s}og\ o:tf a9L JolQm dfl/G5g\ . …of] tYof+s cfkm}d+ f ;fgf] j[QfGt sxg] qmddf pgsf] lghL ;+jb] g klg k|r/' tf o:tf y'k}| sx/x¿ v'nf ¿kdf aflx/ cfpg'k5{ .
Pp6f b'ud{ ufp“ . /, tof/kf5{g\ Pp6f ljof]ufGt b'36{ gfx¿ Go"g ug{ ;lsGYof]Ú eGg] xf] . pgn] /fHo x'G5 ls 7"nf] <Ú ;fksf]6f k|Zg u5{g \ . pgsf] 7x/ kfOG5 . To;}n] st}–st} n]vs clns a9L g} efj's y'k}| sx/x¿ n]lvg'k5{ . k|dv ' s'/f] o;n] k|sfz
syf, j}bl] zs /fh ] uf/Ldf k/flhtsf] sx/sf] syf, cfkm\gf gful/ssf] af“Rg] pkfo / pgLx¿sf] ;'/Iffsf] 5, …/l] d6]G;sf] lx;fa;“u b]zsf] cfly{s ljsf;sf] b]lvG5g\ . kf/s ] f / k|Zg p7fPsf j}bl] zs /fh ] uf/Lsf tL
h'g pgn] xfdLnfO{ plQs} ;r]t / ;+jb] gzLn …;xof]uLÚ aGg ;S5 ls ;Sb}g vfsf ldnfpg Jo:t cy{zf:qL / …sx/Ú kl9/xb“ f ;fksf]6f kqsf/ / zf]wstf{sf] cg]s ;d:of / r'sfpg'k/s ] f] ;fdflhs d"Nosf]
efiffdf atfPsf 5g\, …sx/ M j}bl] zs /fh ] uf/Ln] eGg] k|Zg p7fpg vf]hs ] f x'g \ . of]hgfljb\n] kSs} ;f]rs ] f 5}gg\ .Ú gful/s lhDd]jf/L / ;fdflhs Gofok|lt a9L ;r]t ;dfwfgsf nflu ;/sf/L pbf;Lgtf x6\gk' 5{ .
layf]lnPsf] ;dfhÚ df . j}bl] zs /fh ] uf/Ln] lgDTofpg] log};jfnx¿ p7fPsf 5g\ b]lvG5g\ . bh{gf}+ t/ p:t} k|;u+ x¿ Pskl5 csf]{ j}bl] zs /fh ] uf/Lsf sf/0f ePsf Iflt sd ug]{ ;fy}
…;fgf] ;kfgfsf] lglDt 7"nf] d"No r'sfpg u8a8Lsf];dfwfg ;"qsf nflu n]vsn] …sx/Ú dfkm{t . kl9/xb“ f nfU5 oL 3'dGt] n]vs o:tf r'Das]sf j}bl] zs /fh ] uf/LnfO{ Go"g ub}{ hfg] pkfo vf]Hg]
clezKtÚ o:tf cf7 d"n syf / c¿ s]xL ;xfos pgn] of] k':ts n]vs ] f xf]Ogg\, …sx/Ú uf]/vfsf ltg} 8Nnf x'g\ /b'MvL kfqsf ljof]ufGt syfx¿ kmnfd] /fli6«o /0fgLltsf] th'd{ f cfjZos 5 . ;/sf/df
syf dfkm{t d'ns ' sf] b'bz { f eg]sf 5g\ ;fksf]6fn] . h'g pgn] :ki6 ¿kdf n]vs ] f clwsf/Lsf] syf xf] hf] cfkm" sf“6Lem}+logL;“u n6kl6“b} 6f“l;g cfOk'U5g\ . a:gn ] ] ljb]zdf sfd ug]{ o'jfx¿sf] si6s/ hLjgsf]
/fHosf] r/d a]jf:tf / c;kmntfsf oL syf s'g} 5g\, …/fHo;“u gePsf] pQ/ d}n] / kl/jf/sf] v';Lsf] vf]hLdf csNkgLo /c;Ld b'Mvsf oL ljof]ufGt syfx¿ dx;'; ug{ g;Snfg\, pgLx¿sf]kl;gfsf];'uG3
l;h{gzLn n]vsf] sNkgf jf dgu9Gt] cfVofg lbg ;Sg] s'/} ePg .Ú dn]l;of k'us ] f lyP t/ zj ckTofl/nf]em}+ nfUg ;S5g\ sltkosf nflu . cg'ej ug{ g;Snfg\ t/ cfkm\gf] ;fg–;f}stsf]
xf]Og . oyfy{ xf] . ;dsfnLg g]kfnsf] jf:tljstf . pgsf k|Zgsf lglxtfy{ ag]/ kms],{ cfkmGtsf efudf ;fksf]6fn] Pp6} ljifosf nflu km/s–km/s hLjgdf ltg}sf] /ut–kl;gfsf] e/yu] 5
j}bl] zs /fh]uf/L jt{dfg g]kfnsf] To:tf] s'n ;/n 5g\ . slnnf] a}; + df g} s]jn cf“;' dfq kf//] . sx/ :yfgdf -ax':yflgs_, Pp6} JolQm;“u km/s–km/s eGg]rflx“ a'lemlbpmg\ . sDtLdf klg s] s'/f
;fdflhs oyfy{ -6f]6n ;f]l;on km\ofS6_ xf] h'g ljwjf aGg afWo r]nLx¿sf] tgx's “ L tL clezKt blnt r]nL ;dodf cGtjf{tf{ lnPsf 5g\ h;n]sYonfO{ a[xt\ a'lemlbpmg\ eg] ljb]zdf sfd ug{] o'jfx¿sf]
olt a]nf d'ns ' sf] kfl/jfl/s, ;fdflhs, ;f+:sl[ ts, cf“;s ' f] ;fu/ olt ulx/f] aGg zf]ef kl/of/sf] syf xf] hf] cfkm\ / uxg agfPsf] 5 . 36gfsf] ltly, ldlt / :yfg ;Ddfg /;'/Iff hlt a9fpg ;Sof]Tolt dfqfdf
cfly{s / /fhgLlts ;+/rgfsf] lj36g Pj+ kl/jlt{t k'Ug' s;sf] sdhf]/L xf] < ue]{ gf nf]Ug]n] cfkm\gf] gfafns v'nfPsf 5g\ h;n] cflwsfl/stf / ;Gbe{ lbPsf] ;/sf/L ;fg–;f}stdf aF“Rg]x¿sf] ;Ddfg / ;'/Iff
k|lqmofsf] JofVof ljZn]if0fsf] cfwf/ / lgwf{/s ag]sf] 6'x/' f / hLjgsf] pQ/f4{df k'us ] f 5f]/f;lxtnfO{ 5f]8k] l5, pxL 5 . klg a9\g5 ] . ;/sf/ rnfpg], /fhgLlt ug]x{ ¿ /
5 . Ps cg'dfgcg';f/ d'ns ' sf s'n kl/jf/dWo] j[4j[4fsf] ;kgfsf] nf;sf] kxf8 5f]/fsf] eljio ;'/lIft ug{ ;lsG5 k6\of/nfUbf] j}bl] zs /fh
] uf/Lsf syf dfq ;DalGwt ;/sf/L lgsfosf] u}/lhDd]jf/Lsf sf/0f
b'Ol{ txfO{ 3/kl/jf/n] ljk|i] f0f -/l] d6]G;_ leqfPsf olt eofjx x'gd' f bf]ifL sf] xf] < ls eg]/ lab]l;PsL lyOg\ . t/, 5}gg\ o;df, k|z:t dfqfdf dfG5]sf ljljw /u+ / k|ltxhf/df b'O{ o'jf k|ltjif{ sf7sf afs;df aGb
sx/ cfkm' / 5f]/f b'js } f] eljio ;'/lIft ;dfhsf lsl/ªldl/ª lrqx¿ klg b]Vg ;lsG5 . eP/ :jb]z kms{G5g\ . lab]l;Psf nfvf}s + f] lhGbuL
5g\ . d'ns ' sf]s'n ufx{:Yo pTkfbgdf PsltxfO{ k|Zgn] ;DalGwtsf] ;+jb] gfdf n]vs M hgs/fh ;fksf]6f
of]ubfg 5 ljk|i] f0fsf] . s'g} klg d'ns ' sf] cfly{s, c;/ u5{ of ub}g{ Tof] k/LIf0fsf] k|sfzs M jL l/8 ug{ ;lsgg\ . sx/lrtjgsL of] cg]s syfsf km'6s/ syfx¿sf] sf]nfhh:tf] w/fkdf km;]sf 5g\ . ca eGg';,\ Tof] ck/fwsf]
/fhgLlts, ;fdflhs eljiosf nflu of] z'e;+st] s'/f eof] . d"No M ¿= #%)÷– tL cefuL ;'zLnf lbbLsf]syf ag]sf] 5 . t/ o;n] syfsf] k|jfxdf eg] cj/fw] bf]ifL sf] < ;fksf]6fnfO{ wGojfb, k|Zgx¿ cl3
x'g} ;Sb}g . o:tf] cj:yf bL3{sfnLg ¿kdf cfly{s s[lifsf] 36\bf] ;fv, xf] hf] cfkm\gf] / kl/jf/sf] efUo k'/fp“bgg\
} . olQ xf]syfx¿ b'Mvsf 5g\ . kf7snfO{ ;fl/lbPsf]df .
l l l l
n8\g gx'gh
]| leq åGå rs]s
qmflGt yfDg g;Sg], g]kfnLx¿ cfk;df
] :tf ts{x¿ u//] lqe'jg
]| sxf“
{ f], sf+u+ ;
]| n]
ldN5 . slt;Dd eg]cfdlgjf{rgkl5
/f0ffx¿af6 ;lGwsf] k|:tfj hjfx/nfn aLkLn] k|wfgdGqL aGg] …lh2LÚ g5f8]sfn]
b/af/;u“ sf] ;DaGw lau|b“ } uPsf] atfOPsf]
5 . b/af/sf] rfxgfcg';f/ ;'j0f{zdz]/
k|wfgdGqL ePsf]eP ;q ;fnsf]36gf
36\g] lyPg eGg] lgisif{ dfy]dfsf] b]lvG5 .
hf}x/Lsf] Jofkf/ ug{ yfn]sf] rrf{ u/s
5g\ n]vsn] . t/ kl5 h'4zdz]/n]
ydf}tL lbPkl5 Jofkf/ aGb u/s
a'lemG5 . lqe'jgsf];xfotfaf6 ;+oQ' m
¿kdf rnfPsf] hg;]jf l;g]dfxn g}
n]vssf] k|dv ' cfo;|ft] /xs
] f]
] f
] f] b]lvG5 .
ePsf] elgPsf] 5 . efiff ldnfpglt/ nfUbf
;Dkfbgaf6 cf]em]n k/s ] f ;d:ofx¿n]
k':tssf] u'0f:t/nfO{ sdhf]/ agfPsf]
5 . sltko tYox¿ k/:k/ sfl6Psf klg
5g\ . cf7 k[i7 hlt c+z b'Oj{ 6f RofK6/df
bf]xf]l/Psf 5g\ .
ag]sf s]xL JolQmx¿n] ;j{;fwf/0fsf] n]vs log} u0f]zeQmsf 5f]/f x'g \ . /f0ffn] /f0ff;“u ;lGw ug]{ lgisif{df k'us ] f /x5] g\ . lqe'jg;“u n]vssf] cGt/u+ ;DaGw t/ dl;{l8h a]Gh sf/ lsGg ;Sg] / lqe'jgsf] JolQmTjnfO{ a9fOr9fO
lh1f;fsf] ;f}bf ug]{ qmd kl5Nnf] ;dodf /fhkl/jf/sf] hf;';L ug{ /fv]sf eP klg g]x¿n] klg oxL ;Nnfx lbPsf] atfp“5g\ slt;Dd lyof] eg] lqe'jg / pgsf sf7df8f}d+ f ljleGg 7fp“df 3/x¿ agfpg ul/Psf] 5 . t/ lqe'jgsf] rl/qnfO{ lnP/
a9\bf] 5 . ;fg'efO 8Ëf]nkl5 h] hlt u0f]zeQmn] lqe'jgsf] ljZjf; lhTg ;s]sf dfy]df . /f0ffkIfaf6 k|wfgdGqL;lxt kf“r /fgLx¿n] dfy]dfnfO{ …5f]/fÚ s} ¿kdf ;Sg] cfly{s x}l;otsf] rrf{ eg] ul/Psf] ;'Ggdf cfPsf s}of}+ ls:;fx¿k|lt n]vs
k':tsx¿
k|sfzgdf cfPsf 5g, tL ;a} /x5
] g\ . To;}n] :sn ' k9\b} u/s] f bof/fdnfO{ dGqL /f0ffx¿sf] / cGo kf“r dGqL /fv]/ dfg]sf lyP . lqe'jgn] cfkm\gf] z]ifkl5 5}g . lqe'jg / lqe'jgsf /fgLx¿n] s] df}g 5g\ . n]vsn] k|z; + f u/s
] f] csf{ JolQm
;+:d/0ffTds ¿kdf cfPsf lqe'jgn] cfkm\gf] ;]jfdf lnPsf] a'lemG5 . dlGqd08n u7g ug]{ k|:tfj cfPkl5 g]kfndf ga:g cfkm"nfO{ ;Nnfx slt cfly{s ;xof]u u/] eGg] v'nfOPsf] x'g\ g]x¿ . df]xgzdz]/nfO{ c;fwf/0f
C M Y K
zlgaf/, * c;f]h
@)&# 5
clego ls lkmu/<
;nSs k/]sf] Hofg, ;s];Dd uf]/f] j0f{, cUnf] hLp–8fn / ;du|df ‘k/km]S6 lkmu/’ g]kfnL lkmNddf alnª
gflosf aGg]of]Uotf x'g\ . t/ gfossf nflu eg]of]dfkb08 Tolt s8fOsf ;fy nfu" x“'b}g .
/u+ d~rs} pTkfbg c?0ff sfsL{n] klg
sl/a * j6f lkmNd v]lng\ . clwsf+zdf
cfdfs}e"ldsfdf b]lvPsL
cfkm"eGbf a9L pd]/sf snfsf/x¿sf]
5g\ . pgL klg
clego klg To:t} x'G5 . …lkmNdn] pd]/ vf]H5,Ú
pgL elG5g\,\ …/u+ d~rn] clego .Ú
/u+ sdL{ cg'k a/fnsf ljrf/df gfos
/ gflosf z/L/sf] cfj/0fn] lgwf{/0f gug]{
snfsf]
cfdf;d]t ag]/ clego u/s ] L 5g\ . c?0ffnfO{
k|foM cfdfs} k|:tfj cfPsf] lsg xf]nf < pgn]
hjfkm lbOg\, …ddf lx/fO] g aGg] u'0f g} 5}g
To;}n] xf]nf .Ú o;} ;Gbe{df pgn] /dfOnf]
k|;u+ klg ;'gfOg\ . Ps lbg pgnfO{ k|:tfj
cfP5— lglvn pk|t] Lsf] cfdf ag]/ lkmNd
atfp“5g\ . pgsf cg';f/ k"/} syf h'g kfqsf]
jl/kl/ 3'ds
u/s
] f] 5 ToxL g} d'Vo gfos xf] . rfx]
p;sf] ¿k h:tf];s ' } xf]; \ . /u+ d~rdf sfd
] f vfl/Psf o'jtL lkmNddf :yflkt x'g
g;Sg'df k'?ifk|wfg ;dfhs} bf]if /xs
a'emfO 5 . pgsf cg';f/ /u+ d~rdf aflx/L
] f] pgsf] cf]/fnf]
v]Ng] xf] < …d t 6\jf k/,“] Ú pgL xf“:b} ylK5g\,
…TolQ ;f/f] a"9L t cem} ef 5}g x} .Ú
8
lkmNdsf] rlDsnf] b'lgof“df /dfpg rflxgg\
c?0ff sfsL{ pgL . …kd]| lk08Ú df v]n/] l8lh6n PlS6ªdf g a|8] Dofgaf/] Pp6f /fr ] s k|;ª\u Aof6\;Dofgn] olt ;lhn} / ljZjf; g}
cg'ej a6'nn]sL pgL km]l/ kmls{P/ To; kfOG5 . ljZj lqms]6n] kfPsf ug{ g;lsg] u//] rf}sf / 5Ssf k|xf/
If]qdf uOgg\ . clegoeGbf ¿k/u+ nfO{ x]g{] v]nf8LdWo] ;a}eGbf 7"nf gfd x'g,\ u5{g,\ Tof]klg lgoldt ¿kd} . o;df
‘lkmNd v]Ng'xG' 5 <’ /u+ sdL{ ;l/tf lu/LnfO{ rng kl/jt{g gx'b“ f;Dd gflosfsf] x}l;ot / a|8] Dofg . pgnfO{ PskN6 sd :sf]/d} klg lrQ b'V5 .Ú
s]xL ;docl3 Ps lgb]z { sn] gflosf aGg kl/efiff xn's} x'g] lgzfsf] a'emfO 5 . …oj' tL cfp6 lbPkl5 cDkfo/;Dd k'u/] cGTodf l;+xn] ;Lwf–;Lwf eg]sf
k|:tfj /fv] . /u+ d~rdf y'k|} k6s k|dv ' hlxn] klg gfossf] ;xkfq ag]sf] b]vfOG5,Ú eg]5g\, …bz{s cDkfo/n] cfp6 lbPsf] 5g\, …jf:tljs lqms]6sf] dHhf ca
e"ldsfdf v]ns ] L pgn] lkmNddf eg] cfkm"eGbf pgL elG5g\, …gfRg' / ufpg' dfq} sfd x]g{ cfpg] xf]Ogg\ . bz{s Aof6\;Dofgn] /xg] .Ú c:6l«] nofn] >Ln+sfnL an/nfO{
h]7L gflosfsf] cfdf ag]/] clego u/s ] f] gflosfsf] xf]Ogg\ lg <Ú /g agfPsf] x]g{ cfpg] u5{g \ .Ú hf] rf/t} km{ k|xf/ ul//xb“ f o; ljifodf
cg'ej ;“ufn]sL lyOg\ . ln8 /fn
cfPkl5 ;l/tfn] x'G5
] sf] k|:tfj /u+ sdL{ l;h{gf ;'Aaf klg lkmNddf
gfossf] ;xkfqsf] ¿kdf dfq} gflosfsf] lqms]^
sf]xLn] h:t} bfaL u/] klg Pp6f ;To s]
xf] eg] lqms]6 Aof6\;Dofgs} v]n xf] . of]
6\jL6/df 7"n} ax; rln/xs
oxL ax;aLr ef/tsf k'/fgf v]nf8L
] f] lyof] .
C M Y K
h zlgaf/, * c;f]h
@)&#
;f
k'/fpg]
Ifdtf ;+uLt;“u x'G5 . ToxL eP/xfdL b]lvG5' eGg] dfq xf]Og . d]/f aRrfx¿nfO{ oxL
dfGo sfkLsf] b'jk} l§ k[i7df n]lvPsf] sxfgL xf] eGg] dnfO{ kg]5 { . t/, g;f]rs
] } eof] . cfh slj tyf ;+uLtsf/nfO{ dg k/fp“5f},+ lkmNd / elg/fV5' . tkfO{s + f]l;sfO sfdaf6 cfpg'k5{,
d'l:snn] %) k]h nfdf] b]lvG5 . sxfgLdf s'g} k|jf;df hubDaf>L nLnaxfb'/ eGgf;fy w]/} g]kfnLefifLn] …P a;fOÚ lkmNdL snfsf/nfO{ klg . /, d klg To;}sf] Pp6f g ls tkfO{s + f]klx/g jf x'lnofaf6 . o;n]vf;
km"na'§f 5}g, grflx+bf] n]vsLo cfTd/lt klg != g/axfb'/ e08f/L, eg]/ lrG5g\ . of] d]/f nflu g;f]rs ] f], gsNk]sf] efu x' “ . To;}n] hlt w]/} gsf/fTds sfdx¿ km/s kb}g{ .
b]lvGg . …sflnsf]6Ú] 6fO6ndf ;dk{0f n]lvPsf] l;lSsd, ef/t -@)$&_ k|flKt xf] . ljz]iftM g]kfnL efiff;flxTodf s'g} x'G5g, Tolt g} a9L d Tof] …cfl6{:6 hf]gÚ df hfg hf] gd| tl/sfn] s]xL JofVof u5{g,\ pgLx¿
k':tssf] e"ldsfdf ljgoL aGb} elgPsf] 5, @= g]kfnL ;flxTo ;Dd]ng, gfdlg;fg g/xs ] } cj:yfdf To; a]nf ;flxTosf/ / dflg;nfO{ d]/f] ;+;f/sf] cg'ej u/fpg rfxG5' . slxn]sfxL+ dfq af]N5g\ . tkfO{h+ :tf] dfG5]
…kf7sx¿sf] Xbosf] ltneGbf ;fgf] efu cf]u6\g bflh{lnª -@)$(_ sdn bLlIft / If]qk|tfk clwsf/Ln] of] k':ts 5fKg] cf}/ªh]j df]8n, hxf“ ;+uLt O:nfd k|:6 jQmf x'g' h?/L 5}g < hals pu| dflg;
kfof] eg] a;fOn] s]xL dfqfdf ;flxTosf] ;]jf #= OGb|axfb'/ /fO{, af6f] vf]lnlbPsf lyP h;sf sf/0f ;flxTodf d wd{cg';f/jlh{t x'G5 . ;'kmL df]8n, hxf“ af/Daf/ af]N5g\ .
u/s] } xf] eGg] dnfO{ kg]5 { /, d]/f c¿ v];f| x¿ klg bflh{lnª -@)%!_ af“rs] f] 5' . ;+uLtn]Pp6f pRrtd txdf k'¥ofpg of]Uo ;d:of s] xf] eg], of] ;a ug{ cl3 ;bf{
k|sfzgdf Nofpg] k|/] 0ff d}n] kfpg]5 ' .Ú $= xl/k;| fb …uf]vf{Ú /fO{, agfp“5 . oL b'O{ ljk/Lt wf/aLr cfkm"nfO{ cfkm"n] ug'k{ g]{;+uLtrflx+ 5'65 \ . d;“u ;+uLts}
—;g\ !(%&, clk|n !& . aL=a/jf /f8] , gfufNofG8 -@)%@_ cfkm\gf] n]Vg] afgL jf cj:yf, s] sf/0fn] tkfO{ s;/L ;dfof]hg ug'x{ G' 5 < nflu k|z:t ;do 5}g, d l:qmK6 klg n]lv/xs ] f]
d/fvnL, uf]xf6L . %= 7fs'/k; | fb u'/fufO{, cfkm"nfO{ ‘l9nf] n]vs’ eGg ?rfpg'xG' 5 < d wfld{s kIf tyf l;4fGtsf s'/fdf hfg 5' . af]Ng' d]/f] sfd xf]Og . d}n] /fhgLlt, 3[0ff
JolQm
cfheGbf emG8}%( jif{cl3 Dofgdf/ -@)%#_ xf], d 3/leq /xb“ fa:bf hlxn] klg sfuh– rfxGg“ . tkfO{n + fO{ Pp6f pbfx/0f lbG5', d xfn / cGo s'/fnfO{ ;“u} …l8nÚ ug'{ kb{g} . d]/f] sfd
ef/t k|jf;df al;/xs ] f] Pp6f @% ^= s[i0fk|sfz >]i7, snd lnP/ emf]lqmPsf] x'G5' . slxn]sfxL+ t y'k}| ;fn} tLyf{6gsf nflu ;fpbL c/asf] dlbgf uPsf] eg]sf] dgf]/~hg lbg] xf], ;'Gb/ ;+uLt l;h{gf ug]{
jif]{ tGg]/Ln] u/s
] f] v];f| –cf“6 lyof]— ?; -@)%(_ lbg;Dd emf]lqm“bf klg yfn]sf] n]vfO t'l/b+ g} . lyP“, cfdf la/fdL x'gx' G' Yof] . d;“u efsn lyof] . xf] . d]/f] cfWofldstf ;+uLt / zAbaf6 cfp“5 .
clxn] rngrNtLdf cfPsf] …dfOu|; ] gÚ &= nLnaxfb'/ IfqL, n]vfOdf lgs}l9nf]5' d . d'8 kv{g] afgL klg Toxf“sf] Ps ;fyLn] dnfO{ p;sf] 3/df lgdGq0ff d]/f] af]nL / ;dsIfLx¿;“u u/s ] f] Jojxf/af6
ljifodfly s]xL n]Vg' . s'g} ;+of]u / cf;fd -@)&@_ p:t} 5 . …a;fOÚ h:tf] ;fgf] pkGof; ;dfKt ug}{ u¥of] . ;fyLsf] bfO Odfd -O:nfdsf] pRr kb_ cfp“5 . oxL ;ayf]s xf]/dxŒjk"0f{ 5 . ;a}eGbf
;Dks{n] sf7df8f}d+ f ev{/} :yflkt klg emG8}b'O{ jif{ nfu]sf]lyof] . Pp6f d'8df Pp6f x'g \ . vfgf vfO;s]kl5 bfOn]d]/f]af/] ;f]w] . ;fyLn] d'Vo s'/f, /fd|f] sfd ul//fVg] xf] . s]xL dflg;x¿
dbg k'/:sf/ k':tsfno -u'7L_ df k9fOu'gfO / j[lQ ljsf;sf] km/s af6f]df RofK6/ n]lv;s]kl5 km]l/ dlxgf}+ la;fof], clg km]l/ …;u+ Ltdf 5Ú eGof] ] . Odfdsf] cg'xf/df d':sfg df}g tl/sfn] sfd ul//xs ] f 5g\ . To:tf w]/n} fO{
cfOk'us ] f] Tof] n]vgsf] kf08'lnlkn] nfUg k|l/t gu/s ] f]] eP d cfh sxf“ x'Gy]+ hf]l8of] . of] ;fob afgL xf]nf, gfgLb]lv nfu]sf] b]lvof], eg], …P ;+uLt, of] t eujfg\;Dd k'Ug] b]v÷] e]6s] f] 5' . d}n] csf]6{ sf] gjfanfO{ e]6s ] f] 5',
tTsfn} k':tsfsf/ ¿k kfof] . @)!$ xf]nf, eGg} ;lStg“ . p;a]nf d'unfg k|jf;df afgL . efiff kf]xf] .Úd cRrldt eP“ . hals dnfO{ pgsf 5f]/fn] dnfO{ eGb} lyP— pgsf] kl/jf/n]
b]jG] b| e§/fO{ ;fndf % ;o k|lt 5flkPsf]Tof] cfpg] g]kfnL / k]6sf] ef]s, dgsf] ef]s, pgL qmf]lwt xf]nfg\ eGg] 8/ lyof] . t/ To:tf] xhf/f+} dlGb/ / rr{nfO{ hldg bfg lbPsf] 5 .
l l l l
n3' cfsf/sf] k':ts dbg k'/:sf/ lh1f;fsf] ef]s -cd]6 ef]s_ lgefpg cfpg] g]kfnL ;flxTodf ‘dg
' fdbg’ kl5sf] nf]slk|o s]xL ePg . To;}n] ha dflg;x¿ s]xL rLhnfO{ t/ of] s;}nfO{ yfxf 5}g . pgLx¿n] zfGt
k':tsfnoaf6} @)!* df bf];f| ] ;+:s/0f cfof], km]l/ g]kfnLsf] >]0fLdf pleP/ clt ;j{;fwf/0f clg s[ltdWo]df ‘a;fO’nfO{ klg lng] ul/Psf] 5 < …ANofs PG8 x\jfO6Údf x]5g{ , ;fob pgLx¿ z}nLdf ul//xs ] f 5g\ . dnfO{ nfU5, ldl8ofn] klg
hubDaf k|sfzgaf6 @)@! df t];f| ] ;+:s/0f . c1fgLsf] ¿kdf d cfkm"n] cfkm"nfO{ sflnsf]6] @ nfv k|lteGbf a9L laqmL eO;s]sf]s[ltsf s'g} hl6n s'/fnfO{ o;/L ljZn]if0f ubf{ ;'/lIft g/fd|fn ] fO{ /fd|f] s'/fn] …sfpG6/Ú ug'k{ 5{ . w'j| Ls/0f
To;kl5 of] s[ltsf] gfd–sfd olt km}lnof] ls pkgfd /fh ] s
] f] lyP“ . cfwf/df sdfO slt eof] < /fo
] N6L slQsf] x'G5g\ . of] Psbd} hl6n 5 / ;“u;“u} ;'Gb/ klg . ug]{ dfq xf]Og . ;a} s'/faf6 dflg;nfO{ hfgsf/
tTsfn} ;femf k|sfzgn] Ps xhf/eGbf dflysf] lgoldt lyof] < d]/f] a'af sDkf]h/ x'gx' G' Yof] . d}n] kfl/jfl/s k];f u/fpg'k5{ . xfdLn]ltdLx¿ o;df ljZjf;
;+Vofdf k'g;{:+ s/0f ug{ yfNof] . ‘a;fO’ pkGof;sf] ljifonfO{ g]kfnsf] xf], d cfkm\gf] cWoog / kl5sf] hLjgofkg c“ufln/xs ] f] 5' . /, ;'lkmhdsf] ;'Gb/tf s] xf] eg] u/ eGg]eGbf klg pgLx¿nfO{ g} d"Nof+sg ug{
/, ToxL s[lt k|sfzsf] %( jif{ lat]kl5sf] k"jL{ kxf8 t]xy| d
' sf] 5y/;w' fk x'b“ } ToxL ;a}sf lx;fadf g]kfn aflx/sf] aflx/} /x +] . 6f9f o;n] cgf}7f] tl/sfn] ;+uLtnfO{ hf]85 \ . To;}n] lbg'k5{ .
u0fgfdf o;sf #^ eGbf a9L ;+:s/0f 5flkPsf cf;kf;sf] kxf8L ;dfh s]lGb|t agfpg'ePsf] a;]/ lrghfg gePs} cj:yfdf klg d]/f] /rgf d]/f nflu oL b'O{ -cf}/ªh]j / ;'kmL_ kl5Nnf s]xL jif{x¿df xfd|f] lkmNd
5g\ . of]s[lt ljBfnob]lv ljZjljBfno;Dd ;Gbe{ 5 . tkfO{s+ f] hGd / x'sf{Oa9fO ef/tsf] :jLs[t x'g' / k|sflzt x'gs ' f] cy{ cfkm}d+ f …ljz]ifÚ aLrsf] ;DaGw clt /fd|f] lyof] -xf“;f]_ . pBf]u /fhgLlts jf j}rfl/s
jf kf7\o;fdu|L alg;s]sf]5 . ;+Vofdf @ nfv c;d÷d]3fnodf ePsf] cj:yfdf g]kfnsf] /xo\ f] . kl5 ;femf k|sfzgsf] lhDd]jf/Ldf uO{sg ;'lkmhdn] tkfO{n
+ fO{ O:nfd;“u nfOgdf yf]/} xb;Dd ljeflht x'b“ }
k|lteGbf a9L laqmL eO;s]sf] of] v];f| –/rgf;“u} ;fdflhs oyfy{ s;/L yfxf x'g ;Sof] < klg obfsbf Pp6} ;+:s/0fdf !) xhf/ k|lt;Dd kl/lrt u/fPsf] xf] < uPsf] xf] <
g]kfnL ;flxTodf Pp6f kofo{jfrL gfd hlGdPsf] xf], t]x y| d' ufp“af6 d]/f lktf nfx'/ k:ge' Psf] of] k':ts 5flkPsf] lyof] . lgod / lx;facg';f/ xf], clxn] klg d To;d} 6f“l;Psf] o;df /fhgLlteGbf efjgfTds
5– nLnaxfb'/ cf}+ a;fO . lyof] . ;g\ !(@^ df lktfhL c;d k|x/Ldf ;femf k|sfzgn] dnfO{ lgoldt /fo] N6L lbPsf] 5' . o;n] dfgjtfsf] cfwf/et" axfj 5 . lsgls ;a}n] ;a}nfO{
ToxL …a;fOÚ pkGof;sf] cfwf/ k[i7e"lddf egf{ ePsf]/s8{ ] 5 . sltko ;fdflhs lrq– lyof] . sdfOsf]lx;fa t ePg t/, d slxNo} d"No;“u ;Demf}tf ub}g{ / k|wfg x]gk{' /s
] f] 5 . sxL+ st} xfdL ;a}n]
hf]l8+b} g]kfnL efiff–;flxTosf] lj:tf/df cys rl/qsf af/] lktfhLaf6 ;'gs ] f] lyP“ eg] sltko a]lx;fa eg] /lxg“ . l;4fGtaf6 s'g} lx;fan] 6f9f hf“bg} . ;a}nfO{ x]gk{' 5{ -olb xfdLn]
of]ubfg k'¥ofPafkt o; k6s k|ltli7t hubDaf>L ;+jfb÷lzNkL u'jfx6L jf l;nf]ª;Dd sfdsf] of] ;DejtM bf];f| ] jf t];f| ] txsf] of] pBf]udf ;“u} sfd ug]{
k'/:sf/ -@)&@_ kfPsf ef/tsf] c;djf;L g]kfnL vf]hLdf cfO/xg] g]kfnL bfh'efOaf6 klg ptf/s ] f] clg, ‘a;fO’ syfs} cfwf/df lgb]z{ s ;'jf; a'emfO xf] . lsgls ;a};txdf xf] eg]_ . /, xfdL To:tf]
n]vs nLnaxfb'/ IfqL km]l/ Psk6s rrf{df lyPF . To;afx]s, cfkm\gf] afNosfndf d t]xy| d' sf] uh'/n ] n] lkmNd klg agfPsf lyP . To;sf 5g\ . x/s ] sf] clGtd OR5f tgfjdf 5f}+ eg], dnfO{
5g\ . t/, pgsf] gfdsfd / klxrfgdf hf]l8Psf] k'Vof}n{ L ufp“df uP/ s]xL dlxgf a;]sf] klg lyP“ . af/d
] f s] eGg'xG' 5 < csf]{ txsf] 1fg vf]Hg' nfU5 xfdL sfd ug{
Oltxf;df o; k6s klg ;w}e+ m}+ljjfb plAhPsf] Tof] ;fdflhs oyfy{sf] b[Zolrqdf sNkgf ld;fPsf] x]g;{' ,\ oyfy{df sNkgf ld;fP/ d}n] …a;fOÚ xf], h'g x/fPsf] 5 ;Sb}gf} + . /, Tof] ;To xf] .
/x5
] . …nLnaxfb'/n] dbg k'/:sf/ cyjf hubDaf x'F . n]vs
] f] lyP“, ^) jif{cl3 . Tof] syfdf c¿ sNkgf b'ef{Uoa; . lsgls ;a} st} g st}
;Ddfg w]/c } l3 kfO;s]sf 5g\Ú eg]/ plAhPsf] / s]xL z[ªu\ f/ yk]/ lkmNd cfPsf] /x5 ] . /fd|} zfx¿v vfgn] hf]l8Psf x'G5g\ .
ljjfb To; a]nf dfq};fDo eof], ha lg0ff{os cfh /fli6«o–cGt/fl{ i6«o txdf rrf{df cfO/xg nfUof] . t/, tkfO{n + ] a'em\g rfx]h:tf] of] lkmNdaf6 elg/xs
] f 5g\
6f]nLnfO{ yfxf nfUof]— …a;fOÚ pkGof;sf] k|sfzs ‘dfOu|;
] g’ zAbfy{df tkfO{+ slQsf] hfgsf/ eg] d}n] P8efG;df lgb]z { s uh'/n
] af6 % xhf/ ls ‘dleqsf] efjfg'jfb M uf]s0f{ uf}td
dfq} x'g,\ dbg / hubDaf . k'/:sf/ jf ;Ddfgdf x'gx' G' 5 h;sf]Pp6f ;fdflhs sf/0f ‘a;fO’ ?k}of“ kfPsf]lyP“ . kl5 lkmNd ag]kl5 Pp6f
…a;fOÚ pkGof; jf nLnaxfb'/ sxL+st} hf]l8Psf pkGof;df ^ bzscl3 pNn]v ePsf] lyof] . rSsf kfP“ . lkmNdafkt eg] d]/f] kfl/>lds Tolt
5}gg\ . xf], kSs} klg o;af/] hfgsf/ 5' . cl3sf] g} xf] .
…d/] f] n]vg–;[hgfsf] hggL ;+:yf klg x'g–\ ;donfO{ ;fdGtL, zf]ifs /zfl;t o'u eGg
dbg /hubDaf . ToxL ;+:yfaf6 cfh oqf] ;lsG5 . wgL–ul/a, hftkft, prgLr, 5f]Ol56f] g]kfnsf] k'jL{ kxf8L ufp“df /xs ] f] lkt[ynf]sf]
klxrfgsf] ;Ddfg kfPsf] If0f d]/f nflu …a;fOÚn] ;a} lyof] . ToxL sf/0f …a;fOÚsf sf/0f To:t} lyP, cfwf/el" dn] tkfO{n + fO{ ‘a;fO’sf] kofo{jfrL
k'gh{Gd kfP;/x xf],Ú pd]/df *$ gfl3;s]sf cem cfGtl/s a;fO–;/fO a9L lyof] xf]nf . d'Unfg gfd lbof] . hLjgdf slxNo}klg cfkm\gf]ToxL
n]vs nLnaxfb'/n] u'xfj6Lsf] aL=a/jf /f8] l:yt l5g{,] nfx'/ hfg] jf k|jf;df pHofnf] vf]Hg k:gs ] f] ynf]df kms]/{ hfpm“h:tf] nfu]g <
lgjf;af6 kmf]gdf eg], …of] d cfkm}n + ] k'gh{Gd Tof] k':tf ljz]ifu/L ul/aLs} sf/0f x]g;{' ,\ lhGbuLdf ef]ufO / :j/} sNkgf b'O{ cnu
kfPh:tf] xf] .Ú cfkm\gf] 3/÷;dfhaf6 lj:yflkt x'g] u/s ] f] lyof] . s'/f /x5 ] g\ . d g]kfn t x/s ] tLg÷rf/ dlxgfdf
g]kfnL ;dfhsf] oyfy{lrq dflgg] …a;fOÚ t/, cfhsf] …dfOu|; ] gÚ sltko cj:yfdf k'lu;/L k'lu/xG5' . g]kfnL efiff÷;+:sl[ t / ;Eotfsf]
kl5 csf]{ pkGof; …ax| d\ k'qsf 5]p5fpÚ af6 klg klg x'g yfn]sf] 5 . h:tf]— sfdsf] vf]hLdf xf]Og ckgTj tkfO{n + fO{ hlt 5, ;fob Tof]eGbf a9L
nLnaxfb'/sf] gfdsfd pbfPsf] 5 . ef/tsf] ls ;kgfsf] vf]hLdf cd]l/sf, o'/fk] uP/ pt} d;Fu xf]nf . d}n] …a;fOÚ n]v/] cfkm"h:t} k|afl;g
k|ltli7t ;flxTo csfbdL k'/:sf/ kfPsf] of] s[lt x/fpg] rng . To;sf/0f cfh wg] / d}gfsf] syf afWo g]kfnLefifLnfO{ g]kfnL ;dfh, ;+:sl[ t /
c;ldof, lxGbL /a+ufnLdf cg"lbt eO;s]sf]5 . n]Vg'kbf]{ xf] t lgs} leGg x'g] lyof] xf]nf . cl3cl3 lytL a'emfpg rfx]sf]lyP“ . To;df d cfkm" ;kmn
o;afx]s IfqLsf ct[Kt -pkGof;_, em\ofp/] kf6L{df b'Mv 5Ng …dfOu|; ] gÚ x'GYof], clxn] a9L ;'v vf]Hg ePh:tf] nfU5 . …a;fOÚsf] e"ldsfd} ^) jif{cl3
nfUbf -lgaGw;+ux| _, nLnaxfb'/IfqLsf syfx¿ …dfOu|;
] gÚ eO/xs ] f] 5 h:tf] nfU5 . d}n+ ] n]vs] f] /x5
] ,' …kj| f;d} cfkm\gf] 3/ agfP/ a;]sf
cflb s[lt k|sfzgdf 5g\ . xfdLx¿sf] eljio xfdL a;]s} b]zl;t uf“l;Psf]
k|:tt' 5— ;Ddflgt n]vs nLnaxfb'/;u“ sf] tkfO{n+ ] Pp6f n3' cfsf/sf] pkGof; ‘a;fO’ 5 tfklg xfd|f] efiff, ;+:sl[ t g]kfnL g} xf] /,
kmf]gjftf{ M n]Vg} @ jif{eGbf a9L nufpg'ePsf] /x5] . of] cf–cfkm\gf] ;flxTo, ;+:+ sl[ t ;a}nfO{
s[ltn] olQsf] gfd–sfd lbg ;Snf eGg] Kof/f] x'G5 .Ú
tkfO{n + ] ‘a;fO{’ s[ltsf] ;dk{0fdf ‘sflnsf]6’] nfu]sf] lyof] < csf{lt/, dnfO{ dfg–;Ddfg, klxrfg h]
gfdaf6 cfkm\gf lktfhLnfO{ ;Demg'ePsf] xf], d}n
] of] s[ltsf] e"ldsfd} n]vs
] f] 5'— hlt lbPsf] 5, g]kfnL efiff–;flxTon] lbPsf] 5 .
/x5] . Tof] sflnsf]6] lsg < kf7ssf] Xbosf] ltneGbf ;fgf] efu cf]u6\g kfof] e"uf]ndf d h]htf a;] klg d g]kfnL x',“ g]kfnLefifL
xf], d]/ f lktfhL k|d] axfb'/ IfqLn] dnfO{ eg] a;fOn] s]xL dfqfdf ;flxTosf] ;]jf u/s ] } x'F . dnfO{ o;}df uj{ 5 .
C M Y K