Page |1

శ్రీమద్వాల్మీకి రామాయణం
శ్రీమతే రామానుజాయ నమః శ్రీ సీతవరామచంద్ర పరబ్రహ్ీణే నమః
అస్ీద్ుురుభ్యోనమః

శ్రీమద్ర
ా మాయణ పారాయణోపక్ీమ:
శ్రీ వైష్ణవ సాంపాద్రయ:

ఆచార్య స్త
ు తి:
శ్రీశై లేశ దయాపాత్రాం దీభక్త్యయది గుణార్ణవాం
యతాందా పావణాం వాందే ర్మయజామాత్ర్ాం ముని౦
వా
రామానుజ దయాపాత్రాం జా
ా న వైరాగ్య భూష్ణ౦
శ్రీమాన్ వాంక్ట నాథార్యాం వాందే వద్రాంత్ దేశిక్ాం 1
లక్ష్మీ నాథ సమార్ాంభాం నాథ యామున మధ్యమాాం
అసీద్రచార్య పర్యాంతాం వాందే గురు పర్ాంపరాాం 2
యోనిత్య మచ్యయత్ పద్రాంబుజ యుగ్ీరుక్ీ
వాయమోహత్ సు దిత్రాణి త్ృణాయ మేనే
అసీ ద్గ
ు రో ర్భగ్వతో౭సయ దయ
ై క్ సాంధో:
రామానుజసయ చర్ణౌ శర్ణాం పాపదేయ 3
మాత పిత యువత్య సునయా విభూతి:
సర్వాం యదేవ నియమేన మదనవయానాాం
ఆదయసయ న: కులపతే ర్వకుళాభిరామాం
శ్రీమ త్ుదాంఘ్రి యుగ్ళాం పాణమామి మూరా
న ా 4
భూత్ాం సర్శచ మహద్రహవయ భటటనాథ
 Page |2

శ్రీభక్తయసర్ కులశేఖర్ యోగి వాహాన్

భక్త్యాంఘ్రి రేణు పర్క్త్ల యతాందా మిశ్రీన్
శ్రీమత్పరాాంకుశ ముని పాణతో౭సీ నిత్యాం 5
శ్రీశై ల పూర్ణ విష్యాం
పితమహ సయ౭పి పితమహాయ
పా
ా చేత్స౭౭దేశ ఫల పాద్రయ
శ్రీ భష్యక్త్రోత్ుమ దేశిక్త్య
శ్రీశై ల పూర్ణయ నమో నమసుత్ 6
శ్రీ విష్వక్సేన ధ్యయనాం :
శుక్త్లాంబర్ధ్ర్ాం విష్
ణ ాం శశివర్ణాం చ్భరుభజ్
పాసనా వదనాం ధ్యయయేత్ సర్వ విఘ్నాపశ్రాంత్యే 1
యసయ దివర్ద వక్త్యాద్రయాః పారిష్ద్రయ: పర్శశత్ాం
విఘ్ాాం నిఘ్ాాంతి సత్త్ాం విష్వక్సేనాం త్మాశీ యే 2
శ్రీ హయగ్రీవ ధ్యయనాం :
జా
ా నానాందమయాం దేవాం నిర్ీల సఫటిక్త్౭౭క్ృతిాం
ఆధ్యర్ాం సర్వ విద్రయనాాం హయగ్రీవ ముపాసీహే 1
అభాంగుర్ క్లాద్రన స్థ
ూ ల లక్షత్వ మీయుషే
్భాంగాయ మహాసే త్స్ైీ ్భర్ాంగాయ ముఖే నమాః 2
శ్రీ వాల్మీక్త ధ్యయనాం :
కూజాంత్ాం రామ రామేతి మధుర్ాం మధురాక్షర్ాం
ఆరుహయ క్విత శ్రఖాం వాందే వాల్మీక్త కోక్తలాం 1
వాల్మీక్స రుీని సాంహసయ క్విత వనచారిణాః
శుీణవన్ రామ క్ధ్య నాదాం కో న యాతి పరా౦గ్తిాం 2
యాః పిబన్ సత్త్ాం రామ చరితమృత్ సగ్ర్ాం
అత్ృపుసుాం మునిాం వాందే పా
ా చేత్స మక్లీష్ాం 3
శ్రీ ఆాంజనేయ పా
ా ర్ననా :
గోష్పదీక్ృత్ వారాశిాం మశక్ష్ క్ృత్ రాక్షసాం
రామాయణ మహా మాలార్త్ాాం వాందే౭నిలాత్ీజాం 1
అాంజనా నాందనాం వీర్ాం జానక్ష్ శోక్ నాశనాం
క్పీశమ౭క్ష హనా
ు ర్ాం వాందే లాంక్త్ భయాంక్ర్ాం 2
ఆమిషీ క్ృత్ మారా
య ాండాం గోష్పదీ క్ృత్ సగ్ర్ాం
త్ృణీ క్ృత్ దశగ్రీవ మాాంజనేయాం నమా మయ౭హాం 3
మనోజవాం మారుత్ ్భయలయ వగ్ాం
జితేాందిాయాం బుదినమతాం వరిష్ట౦
 Page |3

వాతత్ీజాం వానర్ యూధ్ ముఖయాం

శ్రీ రామ దూత్ాం శిర్స నమామి 4
ఉలలాంఘ్య సాంధో సేలిలాం సల్మలాం
య శోశక్ వహ్ాాం జనక్త్త్ీజాయాాః
ఆద్రయ తేనైవ దద్రహ లాంక్త్ాం
నమామి త్్ పా
ా ాంజలిరాాంజనేయాం 5
ఆాంజనేయ మతి పాటలాననాం
క్త్నచనాదిా క్మనీయ విగ్ీహాం
పారిజాత్ త్రు మూల వాసనాం
భవయామి పవమాన నాందనాం 6
యత్ర యత్ర ర్ఘునాధ్ క్ష్ర్యనాం
త్త్ర త్త్ర క్ృత్ మసుక్త్ాంజలిాం
బాష్ప వారి పరిపూర్ణ లోచనాం
మారుతిాం నమత్ రాక్షసనుక్ాం 7
శ్రీ రామాయణ పా
ా ర్ననా :
వద వదేయ పరే ంాంస జాతే దశరాధ్యత్ీే
వదాః పా
ా చేత్ సద్రసీత్ సక్త్మత్ రామాయణాత్ీనా 1
చరిత్ాం ర్ఘునాధ్సయ శత్కోటి పావిసుర్ాం
ఏకై క్ మక్షర్ాం ప్రాక్యాం మహా పాత్క్ నాశనాం 2
శుీణవన్ రామాయణాం భక్త్యయ యాః పాదాం పదమేవవా
స యాతి బాహీణ సూనాం బాహీణా పూజయతే సద్ర 3
వాల్మీక్త గిరి సాంభూత రామ సగ్ర్ గామినీ
ంనాతి భువనాం ంణాయ రామాయణ మహా నదీ. 4
శోలక్ సర్ సమా క్ష్ర్ణాం సర్ు క్లో
ల ల సాంకులాం
క్త్౦డ గా
ీ హ మహా మీనాం వాందే రామాయణార్ణవాం 5
యాః క్రా
ణ ౦జలి సాంంటై ర్హ ర్హ సేమయక్ పిబతయదరాత్
వాల్మీక్స ర్వదనార్విాంద గ్ళిత్ాం రామాయణాఖయాం మధు 6
జనీ వాయధి జరా విపతిు మర్ణై ర్త్యాంత్ సోపదావాం
సాంసర్ాం స విహాయ గ్చఛతి ంమా నివష్ణో:ణ: పదాం శ్రశవత్ాం 7
త్ద్గపగ్త్ సమాస సాంధి యోగ్ాం
సమ మధురోపనతర్న వాక్య బదనాం
ర్ఘువర్ చరిత్ాం ముని పాణీత్ాం
దశ శిర్స శచ వధ్ాం నిశ్రమయధ్వాం 8
శ్రీ రామ పా
ా ర్ననా:
 Page |4

శ్రీ రాఘ్వాం దశర్ధ్యత్ీజ మపామేయాం

సీతపతిాం ర్ఘుకులానవయ ర్త్ా దీపాం
ఆజానుబాహుమ౭ర్విాంద దళాయతక్షాం
రామాం నిశ్రచర్ వినాశక్ర్ాం నమామి. 1
వైదేహీ సహ్త్ాం స్తర్ ద్గ
ా మత్లే హైమే మహా మాండపే
మధ్యయ ంష్పక్ మాసనే మణిమయే వీరాసనే స్తసూత్ాం
అగ్రీ వాచయతి పాభాంజన స్తతే త్త్ువ్ మునిభయాః పర్ాం
వాయఖయాంత్ాం భర్తదిభి: పరివృత్ాం రామాం భే శ్రయమలాం 2
ఆపద్రమపహరా
య ర్ాం ద్రతర్ాం సర్వ సాంపద్రాం
లోక్త్భిరామాం శ్రీ రామాం భూయో భూయో నమామయహాం 3
( యధ్య శక్తయ శ్రీ కోశోపరి ఆరాధ్నాం క్ర్యవయాం. )
జయ మాంత్రాం.
జయత్యతి బలో రామో లక్షీణ శచ మహా బలాః
రాజా జయతి స్తగ్రీవో రాఘ్వ ణాభిపాలిత్ాః 1
ద్రసో౭హాం కోసలేన్ా సయ రామసయ౭క్తలష్ట క్ర్ీణా
హనుమాన్ శ్భ
ర స్ైనాయనాాం నిహనా
ు మారుతత్ీజాః 2
న రావణ సహసాాం మే యుదేన పాతిబలాం భవత్
శిలాభిస్త
ు పహర్త్ాః పాదపైశచ సహశీ శ: 3
అర్్యితవ ంం ాం ల౦క్త్మభివాదయచ మైదిల్మాం
సమృద్ర
న రోన గ్మిష్యయమి మిష్తాం సర్వర్క్షసాం 4
ధ్రాీతీ సత్య సాంధ్శచ రామో ద్రశర్ధి ర్యది
పౌరుషే చా౭పాతిదవాందవ శశరైనాం జహ్ రావణి౦ 5
త్పసేవధ్యయయ నిర్త్ాం త్పసీవ వాగివద్రాం వర్ాం
నార్దాం పరి పపాచఛ వాల్మీక్తరుీని ం౦గ్వాం 6
( యధ్య శక్తయ శ్రీకోశోపరి ఆరాధ్నాం క్ర్యవయాం. )
======================================
శ్రీ మాధ్వ సాంపాద్రయ:

శ్రీ విష్వక్సేన ధ్యయనాం :

శుక్త్లాంబర్ధ్ర్ాం విష్
ణ ాం శశివర్ణాం చ్భరుభజ్
పాసనా వదనాం ధ్యయయేత్ సర్వ విఘ్నాపశ్రాంత్యే
ఆచార్య స్త
ు తి:
 Page |5

లక్ష్మీ నారాయణాం వాందే త్ దభక్య పావరో హ్ య:

శ్రీమద్రనాంద తరా
ూ ౭౭ఖ్యయ గురు సుాం చ నమా మయ౭హాం 1
వాందే రామాయణో చైవ ంరాణో భర్తే త్థా
ఆద్ర వ౭౦తే చ మధ్యయ చ విష్
ణ : సర్వత్ర గ్రయతే 2
సర్వ విఘ్ా పాశమనాం సర్వ సది్క్ర్ాం పర్ాం
సర్వ జీవ పాణేతర్ాం వాందే విజయద౦ హరిాం 3
సరావభీష్టపాదాం రామాం సరావ౭రిష్ట నివార్క్ాం
జానక్ష్ జాని మ౭నిశాం వాందే మ ద్గ
ు రు వాందిత్ాం 4
అభామాం భాంగ్ ర్హ్త్ాం అజడాం విమలాం సద్ర
ఆనాంద తర్ూ మ౭్భలాం భే తపత్రయా౭పహాం 5
భవతి య దనుభవా దేడ మూకో౭పి వాగ్రీ
జడ మతి ర్౭పి జాం్భ రా
ా యతే పా
ా జా మౌళి:
సక్ల వచన చేతో దేవత భర్త స
మమ వచస విధ్త
ు ాం సనిాధిాం మానసే చ 6
మిధ్యయ సధ్య
న ాంత్ ద్గరా
న వాంత్ విధ్వాంసన విచక్షణ:
జయ తరా
ూ ౭ఖయ త్ర్ణి రాభసవతాం నో హృదాంబరే 7
చిత్ైా: పదై శచ గ్ాంభీరై: వాకై య రాీనై ర్౭ఖాండిత్ై:
గురు భవాం వయాంజయనీు భతి శ్రీ జయ తర్ూ వాక్ 8
శ్రీ వాల్మీక్త ధ్యయనాం :
కూజాంత్ాం రామ రామేతి మధుర్ాం మధురాక్షర్ాం
ఆరుహయ క్విత శ్రఖాం వాందే వాల్మీక్త కోక్తలాం 1
వాల్మీక్స రుీని సాంహసయ క్విత వనచారిణాః
శుీణవన్ రామ క్ధ్య నాదాం కో న యాతి పరా౦గ్తిాం 2
యాః పిబన్ సత్త్ాం రామ చరితమృత్ సగ్ర్ాం
అత్ృపుసుాం మునిాం వాందే పా
ా చేత్స మక్లీష్ాం 3
శ్రీ ఆాంజనేయ పా
ా ర్ననా :
గోష్పదీక్ృత్ వారాశిాం మశక్ష్ క్ృత్ రాక్షసాం
రామాయణ మహా మాలా ర్త్ాాం వాందే౭నిలాత్ీజాం 1
అాంజనా నాందనాం వీర్ాం జానక్ష్ శోక్ నాశనాం
క్పీశమ౭క్ష హనా
ు ర్ాం వాందే లాంక్త్ భయాంక్ర్ాం 2
ఆమిషీ క్ృత్ మారా
య ాండాం గోష్పదీ క్ృత్ సగ్ర్ాం
త్ృణీ క్ృత్ దశగ్రీవ మాాంజనేయాం నమా మయ౭హాం 3
మనోజవాం మారుత్ ్భయలయ వగ్ాం
జితేాందిాయాం బుదినమతాం వరిష్ట౦
 Page |6

వాతత్ీజాం వానర్ యూధ్ ముఖయాం

శ్రీ రామ దూత్ాం శిర్స నమామి 4
ఉలలాంఘ్య సాంధో సేలిలాం సల్మలాం
య శోశక్ వహ్ాాం జనక్త్త్ీజాయాాః
ఆద్రయ తేనైవ దద్రహ లాంక్త్ాం
నమామి త్్ పా
ా ాంజలి రాాంజనేయాం 5
ఆాంజనేయ మతి పాటలాననాం
క్త్నచనాదిా క్మనీయ విగ్ీహాం
పారిజాత్ త్రు మూల వాసనాం
భవయామి పవమాన నాందనాం 6
యత్ర యత్ర ర్ఘునాధ్ క్ష్ర్యనాం
త్త్ర త్త్ర క్ృత్ మసుక్త్౭౦జలిాం
బాష్ప వారి పరిపూర్ణ లోచనాం
మారుతిాం నమత్ రాక్షసనుక్ాం 7
శ్రీ రామ పా
ా ర్ననా :
వద వదేయ పరే ంాంస జాతే దశరాధ్యత్ీే
వదాః పా
ా చేత్ సద్రసీత్ సక్త్మత్ రామాయణాత్ీనా 1
ఆపద్ర మపహరా
య ర్ాం ద్రతర్ాం సర్వ సాంపద్రాం
లోక్త్భి రామాం శ్రీ రామాం భూయో భూయో నమామయహాం 2
త్ద్గపగ్త్ సమాస సాంధి యోగ్ాం
సమ మధురోపనతర్న వాక్య బదనాం
ర్ఘువర్ చరిత్ాం ముని పాణీత్ాం
దశ శిర్సశచ వధ్ాం నిశ్రమయధ్వాం 3
వైదేహీ సహ్త్ాం స్తర్ ద్గ
ా మత్లే హైమే మహా మాండపే
మధ్యయ ంష్పక్ మాసనే మణిమయే వీరాసనే స్తసూత్ాం
అగ్రీ వాచయతి పాభాంజన స్తతే త్త్ువ్ మునిభయాః పర్ాం
వాయఖయాంత్ాం భర్తదిభి: పరివృత్ాం రామాం భే శ్రయమలాం 4
వాందే వాందయాం విధిభవ మహేాంద్ర
ా ది బృనా
్ ర్ క్సాందైా:
వయక్యాం వాయపుాం సవ గుణ గ్ణతో దేశత్: క్త్లత్ శచ
ధూతవదయాం స్తఖ చితి మయ
ై ర్ీాంగ్ళై యుక్య మాంగై:
సనాథయాం నో విదధ్ డధిక్ాం బాహీ నారాయణాఖయ౦ 5
భూష్య ర్త్ాాం భువన వలయ సయఖిలాశచర్య ర్త్ాాం
ల్మలా ర్త్ాాం జలధి ద్గహ్్భ రే్వత మౌళి ర్త్ాాం
చిాంతర్త్ాాం జగ్తి భజతాం సత్ేరోజ ద్గయర్త్ాాం
 Page |7

కౌసలాయయా లస్భ మమ హృనీాండలే ంత్ర ర్త్ాాం 6

మహా వాయక్ర్ణా౦భోధి మాంథ మానస మాందర్ాం
క్వయాంత్ాం రామ క్ష్రా
య య హనుమాంత్ ముపాసీహే 7
ముఖయ పా
ా ణాయ భీమాయ నమో యసయ భుజాాంత్ర్౦
నానా వీర్ స్తవరా
ణ నాాం నిక్ష్యశ్రీయిత్ాం బభౌ 8
సవ౦త్ సూనాంత్ శయాయయ పూర్ణ జా
ా న మహార్ణసే
ఉ్భ
ు ాంగ్ వాక్యర్ాంగాయ మథవ ద్గగా
్ భనయే నమ: 9
వాల్మీక్స ర్గు: ంనీయా నోా మహీధ్ర్ పద్రశీ యా
య ద్గ
్ గ్న ముపజీవాంతి క్వయ సుర్ణక్త్ ఇవ 10
స్థక్తయ రాతాక్రే ర్మేయ మూల రామాయణార్ణవ
విహర్ాంతో మహీయాాంస: పీాయాంతాం గుర్వో మమ 11
హయగ్రీవ హయగ్రీవ హయగ్రీవతి యో వదేత్
త్సయ నిసేర్తే వాణీ జహుా క్నాయ పావాహవత్ 12
( యధ్య శక్తయ శ్రీకోశోపరి ఆరాధ్నాం క్ర్యవయాం. )
======================================================
శ్రీ సీర్య సాంపాద్రయ:

శ్రీ మహా గ్ణపతి ధ్యయనాం

శుక్త్లాంబర్ధ్ర్ాం విష్
ణ ాం శశివర్ణాం చ్భరుభజ్
పాసనా వదనాం ధ్యయయేత్ సర్వ విఘ్నాపశ్రాంత్యే 1
అగ్జానన పద్రీర్కాం గ్జానన మహరిాశాం
అనేక్ దాంత్ాం భక్త్యనాాం ఏక్ దాంత్ ముపాసీహే 2
వాగ్రశ్రద్రయ: స్తమనస: సరావరా
ూ నా ముపక్ీమే
యాం నతవ క్ృత్ క్ృతయ: స్తయ సుాం నమామి గ్జాననాం 3
శ్రీ సర్సవత పా
ా ర్ననా
దోరిభరుయక్త్య చ్భరిభ: సఫటిక్ మణి మయీ మక్ష మాలాాం దధ్యనా
హసేు నైక్సన పదీాం సత్ మ౭పి చ శుక్ాం ంసుక్ాం చాపరేణ
భస కుాందేాంద్గ శాంఖ సఫటిక్ మణి నిభ భసమానా సమానా
స మే వాగ్ర్వతేయాం నివస్భ వదనే సర్వద్ర స్తపాసనాా
శ్రీ వాల్మీక్త నమసకాయా
కూజాంత్ాం రామ రామేతి మధుర్ాం మధురాక్షర్ాం
 Page |8

ఆరుహయ క్విత శ్రఖాం వాందే వాల్మీక్త కోక్తలాం 1

వాల్మీక్స రుీని సాంహసయ క్విత వనచారిణాః
శుీణవన్ రామ క్ధ్య నాదాం కో న యాతి పరా౦గ్తిాం 2
యాః పిబన్ సత్త్ాం రామ చరితమృత్ సగ్ర్ాం,
అత్ృపుసుాం మునిాం వాందే పా
ా చేత్స మక్లీష్ాం. 3
శ్రీ ఆాంజనేయ నమసకాయా
గోష్పదీ క్ృత్ వారాశిాం మశక్ష్ క్ృత్ రాక్షసాం
రామాయణ మహా మాలా ర్త్ాాం వాందే౭నిలాత్ీజాం 1
అాంజనా నాందనాం వీర్ాం జానక్ష్ శోక్ నాశనాం
క్పీశమ౭క్ష హనా
ు ర్ాం వాందే లాంక్త్ భయాంక్ర్ాం 2
ఆమిషీ క్ృత్ మారా
య ాండాం గోష్పదీ క్ృత్ సగ్ర్ాం
త్ృణీ క్ృత్ దశగ్రీవ మాాంజనేయాం నమా మయ౭హాం 3
ఉలలాంఘ్య సాంధో సేలిలాం సల్మలాం
యశోశక్ వహ్ాాం జనక్త్త్ీజాయాాః
ఆద్రయ తేనైవ దద్రహ లాంక్త్ాం
నమామి త్్ పా
ా ాంజలిరాాంజనేయాం 4
ఆాంజనేయ మతి పాటలాననాం
క్త్నచనాదిా క్మనీయ విగ్ీహాం
పారిజాత్ త్రుమూల వాసనాం
భవయామి పవమాన నాందనాం 5
యత్ర యత్ర ర్ఘునాధ్ క్ష్ర్యనాం
త్త్ర త్త్ర క్ృత్ మసుక్త్ాంజలిాం
బాష్ప వారి పరిపూర్ణ లోచనాం
మారుతిాం నమత్ రాక్షసనుక్ాం 6
మనోజవాం మారుత్ ్భయలయ వగ్ాం
జితేాందిాయాం బుదినమతాం వరిష్ట౦
వాతత్ీజాం వానర్ యూధ్ ముఖయాం
శ్రీ రామ దూత్ాం శిర్స నమామి 7
శ్రీ రామాయణ పా
ా ర్ననా :
వాల్మీక్త సీృతి మాందరేణ మథిత్: సీత ర్మా సాంభవ
స్తగ్రీవా౭మర్ భూరుహో౭౦గ్ద స్సేమితిర చాందోాదయ: 1
వాతోత్పనా మణి రివభీష్ణ స్తధ్: పౌలసుయ హాలా హల
శ్రీరామాయణ ద్గగ్న సాంధు ర్మలో భూయా త్ే న శేశాయసే 2
యాః క్రా
ణ ౦జలి సాంంటై ర్హ ర్హ సేమయక్ పిబతయదరాత్
 Page |9

వాల్మీక్స ర్వదనార్విాంద గ్ళిత్ాం రామాయణాఖయాం మధు 3

జనీ వాయధి జరా విపతిు మర్ణైర్త్యాంత్ సోపదావాం
సాంసర్ాం స విహాయ గ్చఛతి ంమా నివష్ణో:ణ: పదాం శ్రశవత్ాం 4
త్ద్గపగ్త్ సమాస సాంధి యోగ్ాం
సమ మధురోపనతర్న వాక్య బదనాం
ర్ఘువర్ చరిత్ాం మునిపాణీత్ాం
దశ శిర్సశచ వధ్ాం నిశ్రమయధ్వాం 5
వాల్మీక్త గిరి సాంభూత రామ సగ్ర్ గామినీ
ంనాతి భువనాం ంణాయ రామాయణ మహా నదీ 6
శోలక్ సర్ సమా క్ష్ర్ణాం సర్ు క్లో
ల ల సాంకులాం
క్త్౦డ గా
ీ హ మహా మీనాం వాందే రామాయణార్ణవాం 7
వద వదేయ పరే ంాంస జాతే దశరాధ్యత్ీే,
వదాః పా
ా చేత్ సద్రసీత్ సక్త్మత్ రామాయణాత్ీనా 8
శ్రీ రామ ధ్యయనాం
వైదేహీ సహ్త్ాం స్తర్ ద్గ
ా మత్లే హైమే మహా మాండపే
మధ్యయ ంష్పక్ మాసనే మణిమయే వీరాసనే స్తసూత్ాం
అగ్రీ వాచయతి పాభాంజన స్తతే త్త్ువ్ మునిభయాః పర్ాం
వాయఖయాంత్ాం భర్తదిభి: పరివృత్ాం రామాం భే శ్రయమలాం. 1
వామే భూమి స్తత ంర్శచ హనుమాన్ పశ్రచ ్భేమిత
ర స్తత్:
శ్భ
ర ఘ్నా భర్త్ శచ పార్శవ దళయో రావయావది కోణేష్ చ
స్తగ్రీవ శచ విభీష్ణ శచ యువరాట్ తరా స్తతో జామబవాన్
మధ్యయ నీల సరోజ కోమల రుచిాం రామాం భే శ్రయమలాం 2
మాత రామో మతిపత రామభదోా
భ
ా త రామో మత్ సఖ రాఘ్వశ:
సర్వసవాం మే రామచాందోా దయాళు:
నా౭నయాం దేవాం నైవ జానే న జానే 3
సక్సతే శర్ దిాంద్గ కుాంద ధ్వళే స్సధ్య మహా మాండపే
పర్యసుగ్రు ధూప దీప లలితే క్ర్పపర్ దీప్రజావలే
స్తగ్రీవా౭౦గ్ద జామబవత్ పరివృత్ాం స్సమితిరణా సేవిత్ాం
ల్మలా మానుష్ విగ్ీహాం ర్ఘువర్ాం రామాం భే శ్రయమలాం 4
నమోస్త
ు రామాయ స లక్షీణాయ
దేవైయ చ త్స్ైయ జనక్త్త్ీజాయ
ై
నమోస్త
ు రుదేాాందా యమా౭నిలేభోయ
నమోస్త
ు చాంద్ర
ా ర్క మరు దుణేభయ: 5
 P a g e | 10

( యధ్య శక్తయ శ్రీకోశోపరి ఆరాధ్నాం క్ర్యవయాం. )

1. బ్ాల కాండ:
పరధమ స్రు ః
తపః స్వాధ్యాయ నిరతం తపస్వా వవగ్వాదయం వరమ్
నయరదం పరవపపరచ్ఛ వవల్మీకి రమీని ప ంగవమ్ 1
కో న్ా౭స్మీన్ స స్వప్రతంతం కేకగ గవావవన్ స ్చ ీరరావవన్ స
ధరీజ్ఞ చ ్ృతజ్ఞ చ సతా వవకోా దృఢవరతః? 2
చయరవత్ా
ర చ్ కో యవ్త ః సరా భూత్రషు కో హితః
విదయాన్కః ్ ససప్రరథ చ ్ శ్చ ్ ప్మరయ దరశన్ః? 3

ఆతీవవన్ స కో జిత కోోధ్ో ప్రతిప్రాన్ స కోऽన్సూయ్ః

్సా బిభాతి దరవవ చ జ్తత రోష సా సంయవగ్గ ? 4
ఏత దిచయఛ ప్రాహం శరోతుం పరం కౌతూహకం హి మే

ప్రహరగే తాం సప్రరోథऽస్మ జ్తఞతు మేవం విధం న్రమ్ 5

శ్రోత్యా చత తిత క
ి ే్జ్వాఞ వవల్మీకగ రవారదో వచ్ః
శ్ర
ో యత్యమ్ ఇతి చయ౭౭ప్రన్త య్ పరహృష్టో వవ్ామ్ అబ్రీరత్ 6
బ్హవో దురల భా శ్చ వ త తాయా క్రత త్
వ య గవాయః
ప్రవనే వక్ష్యాప్రా౭హం బ్వదయవా త్ రమా్త ః శ్ర
ో యత్యం న్రః 7
ఇక్ష్యా్ు వంచ పరభవో రవమో నయప్ర జ్నః శ్రోతః
నియత్య౭౭త్యీ ప్రహా ీరరోా దుాతిప్రాన్ స ధృతిప్రా న్ాశీ 8
బ్వదివప్రా న్నాతిప్రాన్ స వవగ్మీ శీోప్రాన్ స చతుర నిబ్రహాః
విప కాంస్ట ప్రహా బ్ాహ ః ్ప్రవు గ్మోవో ప్రహా హన్ుః 9
ప్రహో రస్ట క ప్రహేష్వాస్ట గూఢ జ్తుర రరవందప్రః
ఆజ్తన్ు బ్ాహ ః సుశిరవః సుకకాటః సువి్ోప్రః 10
సప్రః సప్ర విభకవత౭ఙ్గ ః స్మాగవ వరణ ః పరత్యపవవన్ స
ప్వన్ వక్ష్య విశవకా౭క్ష్ో కక్ష్మీవవన్ స శ్రభ కక్షాః 11
ధరీజ్ఞ ః సతా సంధ చ పరజ్తనయం చ్ హిత్ర రతః
యచస్వా జ్తఞన్ సంపన్ాః శ్రచి రాచాః సప్రాధ్ిప్రాన్ స 12
పరజ్తపతి ససప్ర శీోప్రాన్ స ధ్యత్య రవప నిషూదన్ః
రక్ష్ిత్య జీవకే్ సా ధరీ సా పరవరక్ష్ిత్య 13
 P a g e | 11

రక్ష్ిత్య సాసా ధరీ సా సాజ్న్ సా రక్ష్ిత్య

వేద వేదయఙ్గ తతత ాజ్వాఞ ధన్ురగాదర చ్ నిష్మి తః 14
సరా శవస్వతి౭రథ తతత ాజ్వాఞ సీృతిప్రాన్ స పరతిభాన్వవన్ స
సరా కే్ప్మరయః స్వధుర౭దీనయత్యీ విచ్క్షాః 15
సరాదయ౭భిగతః సదిభః సప్రవదర ఇవ స్మన్వ ుభిః
ఆరాః సరా సప్ర శ్చ వ సద్ ప్మయ
ర దరశన్ః 16
స చ్ సరా గవాోప్ేతః కౌసకాా౭౭న్న్ద వరవన్ః
సప్రవదర ఇవ గ్వ్భరగా ధ్రగాా హిప్రవవ నివ 17
విషు
ణ నయ సదృశర ీరరగా స్ట ప్రవత్ ప్మయ
ర దరశన్ః
కవకా౭గ్వాసదృచః కోోధ్ర క్షప్రయా పృథిీర సప్రః 18
ధన్దరన్ సప్ర స్వతయగ్గ సత్రా ధరీ ఇవవ౭పరః
తమేవం గవా సంపన్ాం రవప్రం సతా పరవ్ోప్రమ్ 19
జ్గాషి ం శరష
ో ి గవార్ యవ్త ం ప్మయ
ర ం దచరథః సుతమ్
పర్ృతీనయం హిత్ రమా్త ం పర్ృతి ప్మరయ కవప్రాయా 20
యౌవ రవజ్గాన్ సంయో్ుతమ్ ఐచ్ఛత్ ప్వత్
ర యా ప్రహీపతిః
తస్వా౭భిష్ే్ సంభారవన్ స దృష్వోా భారవా౭థ క్
చ ీ 21
పూరాం దతత వరవ దరీర వరమ్ ఏన్ప్ర౭యాచ్త
వివవసన్ం చ్ రవప్ర సా భరత స్వా౭భిష్ేచ్న్మ్ 22
స సతా వచ్నయ దయరజ్త ధరీ పవశరన్ సంయతః
వివవసయా ప్రాస సుతం రవప్రం దచరథః ప్మయ
ర మ్ 23
స జ్గ్వప్ర వన్ం ీరరః పరతిజ్తఞమ్ అన్ుపవకయన్ స
ప్మతు రాచ్న్ నిరగదశవత్ కక
చ గయాాః ప్మయ
ర కవరాయత్ 24

తం వరజ్న్త ం ప్మయో
ర భారత్య కక్షీాోऽన్ుజ్గ్వప్ర హ
స్ేాహా దిాన్య సంపన్ాః సుమిత్యర౭౭న్న్ద వరవన్ః 25
భారతరం ద త్ో భారతు: స్ౌభారతరప్ర౭న్ు దరశయన్ స
రవప్ర సా ద త్య భారవా నితాం పవరా సప్రాహిత్య 26
జ్న్్ సా ్ుకే జ్తత్య దరవ ప్రా తవ నిరవీత్య
సరా కక్షా సంపనయా నయరమాయమ్ ఉతత ప్రా వధూః 27
స్వత్య౭పాన్ు గత్య రవప్రం చశిన్ం రోహిాీ యథయ
 P a g e | 12

పౌరచర్ అన్ుగత్ో దూరం ప్మత్యర దచరథరన్ చ్ 28

చృఙ్గగ బ్ేరప రగ సూతం గఙ్గగ ్ూకే వాసరజ యత
గవహప్రాస్వదా ధరవీత్యీ నిష్వదయధ్ి పతిం ప్మయ
ర ం 29
గవహేన్ సహిత్ో రవమో కక్షీాేన్ చ్ స్వతయా
త్ర వనేన్ వన్ం గత్యా న్దీ స్వత రవతా బ్హకదకవః 30
చితర్ూట ప్ర౭న్ుపవరపా భరదయాజ్ సా శవసనయత్
రప్రామ్ ఆవసథం ్ృత్యా రప్రప్రాాయ వనే తరయః 31
దరవ గన్వ రా సంకవశవ సత తర త్ర న్ావసన్ స సుమమ్
చితర్ూటం గత్ర రవమే ప తర శరకవ౭౭తుర సత దయ 32
రవజ్త దచరథః సారగ ం జ్గ్వప్ర వికపన్ స సుతమ్
ప్రృత్ర తు తస్మీన్ స భరత్ో వస్మషి పరప్రవమై రవదాజ్ః 33
నియవజ్ాప్రానో రవజ్తాయ నచ్ఛదయరజ్ాం ప్రహాబ్కః
స జ్గ్వప్ర వన్ం ీరరో రవప్ర పవద పరస్వద్ః 34
గత్యా తు సుప్రహాత్యీన్ం రవప్రం సతా పరవ్ోప్రం
అయాచ్ త్యరాతరం రవప్ర ప్రారా భావ ప రసకృతః 35
తామేవ రవజ్త ధరీజ్ఞ ఇతి రవప్రం వచోబ్ీర
ర త్
రవమో౭ప్మ పరమోదయర సుసప్రవమ సుసప్రహాయశవ: 36
న్ చచ్ఛతిితు రవదరశవ దయరజ్ాం రవమో ప్రహాబ్కః
పవదుకగ చయ౭సా రవజ్తాయ నయాసం దత్యతా ప న్ః ప న్ః 37
నివరత యా ప్రాస తత్ో భరతం భరత్య౭గోజ్ః
స కవప్రమ్ అన్వవప్్ావ రవప్ర పవదయ వ పసిృచన్ స 38

న్నిద గ్ోవమేऽ్రో దయరజ్ాం రవప్రా౭౭గప్రన్ కవ౦క్షయా

గత్ర తు భరత్ర శీోప్రాన్ స సతా సంధ్ో జిత్రనిదయ
ి ః 39
రవప్ర సుత ప న్రవ౭౭కక్షా నయగర సా జ్న్ సా చ్
తత్యర౭౭గప్రన్ మేకవ౭గ్ోో దాడ కవన్ స పరవివేచ హ 40
పరవిచా తు ప్రహా౭రాాం రవమో రవజీవ కేచ్న్ః
విరవధం రవక్షసం హత్యా చరభఙ్గ ం దదరశ హ 41
సుతీక్షణం చయ౭పాగసత యం చ్ అగసత య భారతరం తథయ
అగసత య వచ్నయ చ వ జ్గ్వో హన్
ై ద ంి చరవసన్మ్ 42
మడ్గ ం చ్ పరప్ర ప్వత
ర సూ
త ాీ చయక్షయ స్వయకౌ
 P a g e | 13

వసత సత సా రవప్ర సా వనే వన్చ్రచః సహ 43

ఋషయోऽభాాగప్రన్సరగా వధ్యయా౭సుర రక్షస్వమ్

స త్రష్వం పరతి శ్రశవోవ రవక్షస్వనయం తధ్య వనే 44
పరతిజ్తఞత సా రవమేా వధ ససంయతి రక్షస్వం
ఋష్వాయప్ర౭గ్వా్కాినయం దండ్కవ౭౭రాా వవస్మనయం 45
త్రన్ తత్వ
్ వసత్య జ్న్స్వథన్ నివవస్మన్న
విరూప్మత్య శ్రరిామా రవక్షస్వ కవప్ర రూప్మాీ 46
తతః శ్రరిామా వవకవాత్ ఉదుాకవతన్ స సరా రవక్షస్వన్ స
మరం తిరశిరసం చవ దూషాం చవ రవక్షసం 47
నిజ్ఘాన్ రాే రవప్ర స్ేత ష్వం చవ పదయ౭న్ుగ్వన్ స
వనే తస్మీ నిావసత్య జ్న్స్వథన్ నివవస్మనయం 48
రక్షస్వం నిహత్య నయాస ససహస్వరాి చ్తురదచ
తత్ో జ్తఞతి వధం శ్రోత్యా రవవాః కోోధ ప్రూరవఛతః 49
సహాయం వరయా ప్రాస ప్రారమచ్ం నయప్ర రవక్షసం
వవరాప్రాాః సుబ్హ శర ప్రారమచరన్ స రవవాః 50
న్ విరోధ్ో బ్కవత్య క్షమో రవవా త్రన్ త్ర
అనయదృతా తు త దయా్ాం రవవాః కవక చోదత
ి ః 51
జ్గ్వప్ర సహ ప్రారమచ్: తసా ఆచోప్ర పదం తదయ
త్రన్ ప్రాయావినయ దూరమ్ అపవవహా న్ృపవ౭౭తీజ్ౌ 52
జ్హార భారవాం రవప్ర సా గృధరం హత్యా జ్టాయవషమ్
గృధరం చ్ నిహతం దృష్వోా హృత్యం శ్రోత్యా చ్ మైథల్మ
ి మ్ 53
రవఘవః శర్ సంతపటత వికకాపవ౭౭్ుకేనిదయ
ి ః
తత స్ేత న వ శరకగన్ గృధరం దగ్వవా జ్టాయవషమ్ 54
ప్రారగ ప్రాాో వనే స్వత్యం రవక్షసం సందదరశ హ
్బ్న్వ ం నయప్ర రూప్ేా వి్ృతం ఘోర దరశన్మ్ 55
తం నిహతా ప్రహా బ్ాహ రద దయహ సారగ త చ సః
స చయ౭సా ్థయా ప్రాస చబ్రమం ధరీ చయరవామ్
ీ 56
చోప్రాీం ధరీ నిప ాయమ్ అభిగచరఛతి రవఘవ

స్ట ऽభాగచ్ఛన్ స ప్రహాత్రజ్తః చబ్రమం చతుర సూదన్ః 57

చబ్రవా పూజితః సప్రా గ్వోమో దచరథయ౭౭తీజ్ః
 P a g e | 14

పప్రాితీరగ హన్ుప్రత్య సంగత్ో వవన్రగా హ 58

హన్ుప్ర దాచ్నయ చ వ సుగ్మోవేా సప్రాగతః
సుగ్మోవవయ చ్ తత్ సరాం చంస దయరమో ప్రహాబ్కః 59
ఆదిత: తత్ యథయ వృతత ం స్వత్యయా చ విశరషతః
సుగ్మోవ శవ ౭ప్మ తతసరాం శ్రోత్యా రవప్ర సా వవన్రః 60
చ్కవర సమాం రవమేా ప్వత
ర శ్చ వవ౭గ్వా స్వక్ష్ి్ం
తత్ో వవన్ర రవజ్గన్ వరవ౭న్ు ్థన్ం పరతి 61
రవప్రాయా౭౭వేదత
ి ం సరాం పరాయా దుదఃఖితేనత్రన్ చ్
పరతిజ్తఞతం చ్ రవమేా తదయ వవలి వధం పరతి 62
వవలిన్ చ బ్కం తతర ్థయా ప్రాస వవన్రః
సుగ్మోవః చఙ్గకత శవ స్వ నిాతాం ీరరగాా రవఘవే 63
రవఘవః పరతాయా౭రథ ం తు దున్ుదభేః కవయ ప్రవతత ప్రమ్
దరశయా ప్రాస సుగ్మోవో ప్రహా పరాత సనిాభం 64
ఉత్ సీ త్యా ప్రహా బ్ాహ : ప్ేక్ష
ర ా చయ౭స్మథ ప్రహాబ్కః
పవదయ౭ఙ్గగష్ేి న్ చిక్ష్గప సంపూరణ ం దచ యోజ్న్మ్ 65
బిభేద చ్ ప న్ః స్వకాన్ స సప్్త కగ
త న్ ప్రహేషుాయ
గ్వరవం రస్వ తకం చవ జ్న్యన్ స పరతాయం తదయ 66
తతః ప్వత
ర ప్రనయ శ్చ వ విచాసత సస ప్రహా ్ప్మః
కిష్మకనయవం రవప్ర సహిత్ో జ్గ్వప్ర చ్ గవహాం తదయ 67

తత్ోऽగరజ దవ రవవరః సుగ్మోవో హేప్ర ప్మఙ్గళః

త్రన్ నయదరన్ ప్రహత్య నిరజగ్వప్ర హరమచారః 68
అన్ుప్రాన్ా తదయ త్యరవం సుగ్మోవేా సప్రాగతః
నిజ్ఘాన్ చ్ తత్న్
్ ం చరగా ఏకగన్ రవఘవః 69
తతః సుగ్మోవ వచ్నయత్ హత్యా వవలిన్మ్ ఆహవే
సుగ్మోవమేవ తదయరజ్గా రవఘవః పరతాపవదయత్ 70
స చ్ సరవాన్ స సప్రాన్నయ వవన్రవన్ స వవన్రరేభః
దిచః పరస్థ వపయా ప్రాస దిదృక్షు రజన్కవ౭౭తీజ్తమ్ 71
తత్ో గృధర సా వచ్నయత్ సంపవత్ర రహన్ుప్రాన్ స బ్ల్మ
చత యోజ్న్ విస్వత రణ ం ప పల వే కవాయ౭౭రణవమ్ 72
తతర కఙ్గకం సప్రాస్వదా ప రమం రవవా పవలిత్యమ్
 P a g e | 15

దదరశ స్వత్యం ధ్యాయన్నత మ్ అశర్ వనికవం గత్యమ్ 73

నివేద త్యా౭భిజ్తఞన్ం పరవృతిత ం చ్ నివేదా చ్
సప్రాశవాసా చ్ వదరహీం ప్రరదయా ప్రాస త్ోరామ్ 74
పఞ్ స్ేనయగోగ్వన్ స హత్యా సపత ప్రనిత ి సుత్యన్ స అప్మ
శ్రర ప్ర౭క్షం చ్ నిష్మిషా గోహాం సప్రవపవగప్రత్ 75
అస్ేత ా
్ ోన్ుీ్త ప్రా౭౭త్యీన్ం జ్తఞత్యా ప్్త్యప్రహా దారవత్
ప్రరేయ నయరక్షస్వన్ స ీరరో యనిత ా
ి స్వతన్ స యదృచ్ఛయా 76
తత్ో దగ్వవా ప రమం కఙ్గకమ్ ఋత్ర స్వత్యం చ్ మైథల్మ
ి మ్
రవప్రాయ ప్మరయప్రా మాాతుం ప న్రవయాన్ స ప్రహా ్ప్మః 77

స్ట ऽభిగప్రా ప్రహాత్యీన్ం ్ృత్యా రవప్రం పరదక్ష్ిామ్

న్ావేదయత్ అమేయాత్యీ దృష్వో స్వత్తి
ర తతత ాతః 78
తతః సుగ్మోవ సహిత్ో గత్యా తీరం ప్రహో దధ్రః
సప్రవదరం క్ష్ోభయా ప్రాస చరర్
చ ఆదితా సనిాభః 79
దరశయా ప్రాస చ్ ఆత్యీన్ం సప్రవదరః సరవత్యం పతిః
సప్రవదర వచ్నయ చ వ న్కం స్ేతుమ్ అకవరయత్ 80
త్రన్ గత్యా ప రమం కఙ్గకం హత్యా రవవామ్ ఆహవే
రవప్ర స్వసత్యప్ర౭న్ు పవరపా పరవం ీరరడయ ప్రవపవగప్రత్ 81
త్యమ్ ఉవవచ్ తత్ో రవప్రః పరమషం జ్న్ సంసది
అప్రృషాప్రాాయ స్వ స్వత్య వివేచ జ్ాకన్ం సతీ 82
తత్ో౭గ్వా వచ్నయతీసత్యం జ్తఞత్యా విగత ్కీష్వం
బ్భౌ రవప్ర ససంపరహృషో : పూజిత ససరా దవత్ : 83
్రీాయ త్రన్ ప్రహత్య త్క
్ ే్ాం సచ్రవ౭చ్రం
స దరవరవే గాం తుషో ం రవఘవ సా ప్రహాతీన్ః 84
అభాష్మచ్ా చ్ కఙ్గకయాం రవక్షస్ేన్దంి విభీషామ్
్ృత ్ృతా సత దయ రవమో విజ్ారః పరప్రవమోదహ 85
దరవత్యభయా వర౦ పవరపా సప్రవత్యథపా చ్ వవన్రవన్ స
అయోధ్యాం పరస్థ త్
మ ో రవప్ర : ప షికగా సుహృ దాృతః 86
భరదయాజ్త౭౭చోప్రం గత్యా రవప్ర ససతా పరవ్ోప్రః
భరత స్వా౭నిత ్ం రవమో హన్ూప్రంతం వాసరజయత్ 87
 P a g e | 16

ప న్రవమాా కవం జ్కిన్ స సుగ్మోవ ససహిత చ సః

ప షి్ం తత్ సప్రారమహా న్నిద గ్ోవప్రం యయౌ తదయ 88

న్నిద గ్ోవమే జ్టాం హిత్యా భారతృభిః సహిత్ోऽన్ఘః

రవప్రః స్వత్యమ్ అన్ుపవరపా రవజ్ాం ప న్ర౭వవపత వవన్ స 89
పరహృషో ప్రవదిత్ో కే్సుతషో ః ప షో ః సుధ్యరవీ్ః
నిరవప్రయో హి అరోగ చ దురవభక్ష భయ వరవజతః 90
న్ ప తర ప్రరాం కగ చిత్ దరక్షానిత ప రమష్వః ్ా చిత్
నయరా శవ ౭విధవవ నితాం భవిషానిత పతివరత్యః 91
న్ చయ౭గ్వాజ్ం భయం కించి న్ అప స ప్రజ్జ నిత జ్న్త వః
న్ వవతజ్ం భయం కిం చినయా౭ప్మ జ్ార ్ృతం తథయ 92
న్ చయ౭ప్మ క్షుదభయం తతర న్ తసకర భయం తథయ
నయగరవాి చ్ రవష్వోిాి ధన్ ధ్యన్ా యవత్యని చ్ 93
నితాం పరప్రవదిత్య ససరగా యదయ ్ృత యవగ్గ తథయ
అచామేధ చత్: ఇష్వోా తథయ బ్హ సువరణకచః 94
గవవం కోటా౭యవతం దత్యతా బ్రహీ కే్ం పరయాసాతి
అసంమగాయం ధన్ం దత్యా బ్ారహీాేభయా ప్రహా యశవః 95
రవజ్ వంశవన్ స చత గవాయన్ స స్వథప షాతి రవఘవః

చయతురారణ యం చ్ కేకగऽస్మీన్ స స్ేా స్ేా ధరగీ నియోక్షాతి 96

దచ వరే సహస్వరాి దచ వరే చత్యని చ్
రవమో రవజ్ామ్ ఉపవస్మత్యా బ్రహీకే్ం గమిషాతి 97
ఇదం పవితరం పవపఘాం ప ాాం వేద చ సమిీతమ్
యః పఠగ దయరప్ర చ్రవతం సరా పవప్్ః పరప్రవచ్ాత్ర 98
ఏతత్ ఆమాాన్మ్ ఆయవషాం పఠన్ స రవప్రాయాం న్రః
స ప తర పౌతరః స గాః ప్ేరతా సారగగ ప్రహీయత్ర 99
పఠన్ స దిాజ్వా వవగృషభతామ్ ఈయాత్;
స్వాత్ క్షతిరయో భూమి పతితామ్ ఈయాత్
వాిగజన్ః పాా ఫకతామ్ ఈయాత్;

జ్న్ చ శ్రదోర ऽప్మ ప్రహతత ామ్ ఈయాత్ 100

ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే
స్ంక్షషపో నవమ పరధమస్సరు ః
 P a g e | 17

ద్ిాతీయ స్రు ః ;
నయరద సా తు తదయా్ాం శ్రోత్యా వవ్ా విశవరదః
పూజ్యా ప్రాస ధరవీత్యీ సహశిష్ట ా ప్రహా ప్రవనిః 1
యథయవత్ పూజిత స్ేత న్ దరవరవే రవారద సత థయ
ఆపృష్్ో ా్ వ అభాన్ుజ్తఞతః స జ్గ్వప్ర విహాయసం 2
స ప్రవహకరత ం గత్ర తస్మీన్ స దరవ కే్ం ప్రవని సత దయ
జ్గ్వప్ర తప్రస్వ తీరం జ్తహావవా సత ా౭విదూరతః 3
స తు తీరం సప్రాస్వదా తప్రస్వయా ప్రహాప్రవనిః
శిషామ్ ఆహ స్మథతం పవరగశా దృష్వోా తీరథమ్ అ్రదప్రమ్ 4
అ్రదప్రమ్ ఇదం తీరథ ం భరదయాజ్ నిశవప్రయ
రప్రాీయం పరసనయాప్రవు సన్ీన్ుషా ప్రనో యథయ 5
న్ాసాత్యం ్కచ స్వతత దీయత్యం వకకకం ప్రప్ర
ఇదమ్ ఏవ అవగ్వహిష్ేా తప్రస్వ తీరథ మ్ ఉతత ప్రమ్ 6
ఏవమ్ ఉకోత భరదయాజ్వా వవల్మీకగన్ ప్రహాతీనయ
పవరయచ్ఛత ప్రవనే సత సా వకకకం నియత్ో గవరోః 7
స శిషాహస్వతత్ ఆదయయ వకకకం నియత్రనిదయ
ి ః
విచ్చయర హ పచాం సత త్ సరాత్ో విప కం వన్మ్ 8
తస్వాభాాశర తు మిథున్ం చ్రన్త మ్ అన్పవ న్మ్
దదరశ భగవవన్ స సత తర కౌోఞ్ యో శవ రమ నిసాన్మ్ 9
తస్వీతు
త మిథునయత్ ఏ్ం ప ప్రాంసం పవప నిచ యః
జ్ఘాన్ వర నికయో నిష్వద సత సా పచాతః 10
తం శరాిత పరమత్య౭ఙ్గ ం వేషోప్రాన్ం ప్రహీ తకే
భారవా తు నిహతం దృష్వోా రమరవవ ్రమాయం గ్వరమ్ 11
వియవకవత పతినయ త్రన్ దిాజ్గన్ సహ చయరవాయ
త్యప్రర శీరగేా ప్రత్రత న్ పతిరాయ సహ త్రన్ వ 12
తథయ తు తం దిాజ్ం దృష్వోా నిష్వదరన్ నిపవతితమ్
ఋష్ే రవరవీతీన్ సత సా కవరమాాం సప్రపదాత 13

తతః ్రమా వేదత్

ి యాత్ అధరోీऽయమ్ ఇతి దిాజ్ః
నిశవప్రా రమదతీం కౌోఞ్చ మ్ ఇదం వచ్న్మ్ అబ్రీరత్ 14
ప్రా నిష్వద పరతిష్విం తామ్ అగప్రః శవచాతీ ససప్రాః
 P a g e | 18

యత్ కౌోఞ్ మిథునయత్ ఏ్మ్ అవధ్ీః కవప్ర మోహితమ్15

తస్్ావం బ్వరవత శి నయత బ్భూవ హృది ీరక్షతః
శరకవ౭౭రగతనయ౭సా చ్ునేః కిమ్ ఇదం వవాహృతం ప్రయా 16
చిన్త యన్ స స ప్రహా పవరజ్ఞ చ కవర ప్రతిప్రాన్ స ప్రతిమ్
శిషాం చవవ౭బ్రీర దయా్ామ్ ఇదం స ప్రవని ప ంగవః 17

పవద బ్దోవ ऽక్షర సప్ర సత న్నత ి కయ సప్రనిాతః

శరకవ౭౭రత సా పరవృత్ోత మే శరలకో భవతు నయన్ాథయ 18
శిషా సుత తసా బ్వరవత్ో ప్రవనే రవా్ామ్ అన్ుతత ప్రమ్

పరతిజ్గ్వోహ సంహృషో సత సా తుష్టో ऽభవ దు

గ రమ: 19

స్ట ऽభిష్ే్ం తతః ్ృత్యా తీరగథ తస్మీన్ స యథయ విధ్ి

తమ్ ఏవ చిన్త యన్ స అరథమ్ ఉపవవరత త వ ప్రవనిః 20
భరదయాజ్సత తః శిష్ట ా విన్నతః శ్రోతవవన్ స ప్రవని :

్కచం పూరణమ్ ఆదయయ పృషి త్ోऽన్ుజ్గ్వప్ర హ 21

స పరవిశవా౭౭చోప్ర పదం శిష్ేాా సహ ధరీవిత్
ఉపవిషో ః ్థయ శవ ౭నయా చ కవర ధ్యాన్మ్ ఆస్మథతః 22
ఆజ్గ్వప్ర తత్ో బ్రహాీ కే్ ్రవత సాయం పరభవః
చ్తురమీమవా ప్రహాత్రజ్త దరషో ుం తం ప్రవని ప ంగవమ్ 23
వవల్మీకి: అథ తం దృష్వోా సహస్ట త్యథయ వవగాతః
పవరఞ్జ లిః పరయత్ో భూత్యా తస్ౌథ పరప్ర విస్మీతః 24
పూజ్యా ప్రాస తం దరవం పవదా అర్య ఆసన్ వన్ద నః
పరాప్రా విధ్ివచ న్ం పృష్వోా అనయప్రయ ప్రవాయమ్ 25
అథో పవిచా భగవవన్ స ఆసనే పరప్రారవ త్ర
వవల్మీ్ త ప్రహరే త సందిదచ
ర ఆసన్ం తతః
బ్రహీాయ సప్రన్ుజ్తఞత స్ట స౭ప ాపవవిచత్ ఆసనే 26
ఉపవిష్ేో తదయ తస్మీన్ స స్వక్ష్యత్ కే్ ప్మత్యప్రహే
తదగ త్ర నవ ప్రన్స్వ వవల్మీకి రవవయన్మ్ ఆస్మథతః 27
పవపవతీనయ ్ృతం ్షో ం వర గోహా బ్వదివనయ
య స్వతదృచం చయరమ రవం కౌోఞ్ ం హనయాత్ అకవరాయత్ 28
శరచ్ నేావ ప్రవహ ః కౌోఞ్చ మ్ ఉప శరల్మ్ ఇప్రం ప న్ః
 P a g e | 19

జ్గ్వవ౭న్త రగ త ప్రనయ భూత్యా శర్ పరవయాః 29

తమ్ ఉవవచ్ తత్ో బ్రహాీ పరహసన్ స ప్రవని ప ంగవమ్
శరల్ ఏవ తాయా బ్దోవ నయతర కవరవా విచయరాయ 30
ప్ర చ్ఛనయద దరవ త్ర బ్రహీన్ స పరవృత్రత యం సరసాతీ
రవప్ర సా చ్రవతం ్ృతసనం ్ురమ తామ్ ఋష్మ సతత ప్ర 31
ధరవీతీనో గవావత్ో కేకగ రవప్ర సా ధ్ీప్రతః
వృతత ం ్థయ ధ్ీర సా యథయ త్ర నయరదయత్ శ్రోతమ్ 32
రహసాం చ్ పరకవచం చ్ య దాృతత ం తసా ధ్ీప్రతః
రవప్ర సా సహ స్ౌమిత్రర రవక్షస్వనయం చ్ సరాచః 33
వదరహాా శవ ౭ప్మ య దాృతత ం పరకవచం యది వవ రహః
తచయ పా౭విదితం సరాం విదితం త్ర భవిషాతి 34
న్ త్ర వవక్ అన్ృత్య కవవేా కవచిద౭తర భవిషాతి
్ురమ రవప్ర ్థయం ప ాయాం శరల్ బ్దయవం ప్రనో రప్రామ్ 35
యావత్ స్వథసానిత గ్వరయః సరవత చ ప్రహీ తకే
త్యవ దయరప్రాయా ్థయ కేకగషు పరచ్రవషాతి 36
యావ దయరప్ర సా చ్ ్థయ తా తకృత్య పరచ్రవషాతి
త్యవత్ ఊరవ ామ్ అధచ తాం ప్రకేలకగషు నివతసయస్మ 37
ఇతి ఉకవతా భగవవన్ స బ్రహాీ తత్వ
్ వ౭౭న్త ర ధ్ీయత
తత సస శిష్ట ా భగవవ న్ుీని రవాసీయమ్ ఆయయౌ 38
తసా శిష్వా సత తః సరగా జ్గవః శరల్మ్ ఇప్రం ప న్ః
ప్రవహ రమీహ ః ప్వయ
ర ప్రాాయః పవరహ చ భృచ విస్మీత్యః 39
సప్రాక్షరచ చ తురవభ రాః పవద రమగత్ో ప్రహరవేాయ

స్ట ऽన్ువవాహరాయ దూభయః శర్ః శరల్తామ్ ఆగతః 40

తసా బ్వదివ రవయం జ్తత్య వవల్మీకగ రవభవిత్య౭౭తీన్ః
్ృతసనం రవప్రాయాం కవవామ్ ఈదృశ్ఃచ ్రవవాా౭హమ్ 41
ఉదయర వృత్యత౭రథ పద రీనోరమై :
తదయ అసా రవప్ర సా చ్కవర క్రత ప్ర
వ ాన్ స
సప్రా౭క్షరచః శరల్ చత్రాచస్మానో;
యచసకరం కవవామ్ ఉదయర ధ్ీ రమీనిః 42
తదుపగత సప్రాస సంధ్ి యోగం,
 P a g e | 20

సప్ర ప్రధుర ఉపన్త్య౭రవ వవ్ా బ్దవ ం,

రఘవవర చ్రవతం ప్రవని పరాీతం,
దచ శిరస చ వధం నిశవప్రయధాం. 43
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే ద్ిాతీయస్సరు ః
తృతీయ స్రు ః
శ్రోత్యా వసుత సప్రగోం తదవ రవీ౭౭త్యీ ధరీ సంహితమ్
వా్త మ్ అనేాషత్ర భూయో య దాృతత ం తసా ధ్ీప్రతః 1
ఉపసిృశరాద్ం సప్రాక్ ప్రవని : స్మథత్యా ్ృత్యఞ్జ లిః
పవరచీనయ౭గ్గోషు దరగభషు ధరగీాయ౭నేాషత్ర గతిమ్ 2
రవప్ర కక్షీా స్వత్యభీ రవజ్తఞ దచరధ్రన్ చ్
స భారగాా స రవష్ేోా
ి య త్యతాపతం తతర తతత ాతః 3
హస్మతం భాష్మతం చవ గతిరవా యచ్ చరష్ో త
మ ం
తత్ సరాం ధరీ ీరరగాా యధ్య వతసం పరపచాతి 4
స్వత ్ తృతీ న్
త చ్ తదయ యత్యతాపతం చ్రత్య వనే
సతా సంధ్రన్ రవమేా తతసరాం చ్ అ౭న్ావేక్ష్త
ి ం 5
తతః పచాతి ధరవీ౭౭త్యీ తతసరాం యోగప్రాస్మథతః
ప రవ యతత తత ్ నిరాృతత ం పవాయవవ౭౭ప్రక్ం యధ్య 6
తతసరాం తతత ాత్ో దృష్వోా ధరగీా స ప్రహా దుాతి :
అభిరవప్ర౭ సా రవప్ర సా చ్రవతం ్రమతప్రవదాతః 7
కవప్రా౭రవ గవా సంయవ్త ం ధరవీ౭రవ గవా విసత రం
ససప్రవదరమివ రత్యా౭౭డ్ా౦ సరా చృతి ప్రనోహరం 8
స యదయ ్ధ్ితం పూరాం నయరదరన్ ప్రహరవేాయ
రఘవ వంచ సా చ్రవతం చ్కవర భగవవన్ స ఋష్మ : 9
జ్న్ీ రవప్ర సా సుప్రహ దీారాం సరవా౭ న్ు్ూకత్యమ్
కే్ సా ప్మయ
ర త్యం క్ష్యనిత ం స్ౌప్రాత్యం సతా శీకత్యమ్ 10
నయనయచిత్యరః ్థయ శవ ౭నయా విశవామితర సప్రాగమే
జ్తన్కవా చ వివవహం చ్ ధన్ుష చ విభేదన్మ్ 11
రవప్ర రవప్ర వివవదం చ్ గవాయన్ స దయచరథర సత థయ
తథయ౭భిష్ే్ం రవప్ర సా కచకయ
గ ాా దుషో భావత్యమ్ 12
విఘాతం చయ౭భిష్ే్ సా రవప్ర సా చ్ వివవసన్మ్
 P a g e | 21

రవజ్ఞ ః శర్ం వికాపం చ్ పరకే్ సా చయ౭౭చోయమ్ 13

పర్ృతీనయం విష్వదం చ్ పర్ృతీనయం విసరజన్మ్
నిష్వదయ౭ధ్ిప సంవవదం సూత్ో పవవరత న్ం తథయ 14
గఙ్గగయా శవ ౭భిసంత్యరం భరదయాజ్ సా దరశన్మ్
భరదయాజ్త౭భాన్ుజ్తఞనయ చి తర్ూట సా దరశన్మ్ 15
వవసుత ్రీ నివేచం చ్ భరత్య౭౭గప్రన్ం తథయ
పరస్వదన్ం చ్ రవప్ర సా ప్మతు చ సలిక కిోయామ్ 16
పవదుకవగ్వోయ౭భిష్ే్ం చ్ న్నిద గ్ోవప్ర నివవసన్మ్
దాడ కవ౭రాా గప్రన్ం విరవధ సా వధం తధ్య 17
దరశన్ం చరభంగ సా సుతీక్ష్గణ న్ సప్రాగప్రమ్
అన్సూయా సప్రాశవాయ చ్ అంగరవగ సా చ్ అరిామ్ 18
అగసత య దరశన్ం చవ జ్టాయోర౭భి సంగప్రం
పంచ్వటాా చ గప్రన్ం శ్రరిామాా చ దరశన్ం 19
శ్రరిామాా చ సంవవదం విరూప ్రాం తథయ
వధం మర తిరశిరస్ట : ఉత్యథన్ం రవవా సా చ్ 20
ప్రారమచ్ సా వధం చవ వదరహాా హరాం తథయ
రవఘవ సా వికాపం చ్ గృధర రవజ్ నిబ్రహామ్ 21
్బ్న్వ దరశన్ం చవ పప్రాియా శవ ౭ప్మ దరశన్మ్
చబ్రవా దరశన్ం చవ హన్ూప్ర దద రశన్ం తథయ 22
వికాపం చవ పప్రాియాం రవఘవ సా ప్రహాతీన్ః
ఋషాప్రూ్ సా గప్రన్ం సుగ్మోవేా సప్రాగప్రమ్
పరతాయోత్యిదన్ం సమాం వవలి సుగ్మోవ విగోహమ్ 23
వవలి పరప్రథన్ం చవ సుగ్మోవ పరతిపవదన్మ్
త్యరవ వికాప౦ సప్రయం వరే రవతర నివవసన్మ్ 24
కోపం రవఘవ స్మంహ సా బ్కానయమ్ ఉపసంగోహమ్
దిచః పరస్థ వపన్ం చవ పృథివవా చ నివేదన్మ్ 25
అఙ్గగల్మయ్ దయన్ం చ్ ఋక్ష సా బిక దరశన్మ్
పవరయోపవేచన్ం చయ౭ప్మ సంపవత్ర శవ ౭ప్మ దరశన్మ్ 26
పరాత్య౭౭రోహాం చయ౭ప్మ స్వగర సా చ్ కఙ్్ న్మ్
సప్రవదర వచ్నయ చ వ మైనయ్ సా చ్ దరశన్ం 27
 P a g e | 22

స్మంహికవయా చ నిధన్ం కంకవ ప్రకయ దరశన్ం

రవత్రర కఙ్గక పరవచ
ే ం చ్ ఏ్ స్వా౭థ విచిన్త న్మ్ 28
దరశన్ం రవవాస్వా౭ప్మ ప షి్ సా చ్ దరశన్ం
ఆపవన్ భూమి గప్రన్మ్ అవరోధ సా దరశన్మ్ 29
అశర్ వనికవ యాన్ం స్వత్యయా శవ ౭ప్మ దరశన్మ్
అభిజ్తఞన్ పరదయన్ం చ్ స్వత్యయా శవ ౭ప్మ భాషామ్ 30
రవక్షస్వ తరజన్ం చవ తిరజ్టా సాపా దరశన్మ్
ప్రాి పరదయన్ం స్వత్యయా వృక్ష భఙ్గ ం తథవ చ్ 31
రవక్షస్వ విదరవం చవ కిం్రవాయం నిబ్రహామ్
గోహాం వవయవ సూనో చ కఙ్గకదయహా౭భిగరజన్మ్ 32
పరతిపల వన్మ్ ఏవవ౭థ ప్రధూనయం హరాం తథయ
రవఘవవ౭౭శవాసన్ం చయ౭ప్మ ప్రాి నిరవాతన్ం తథయ 33
సంగప్రం చ్ సప్రవదర సా న్ళ స్ేత్ో చ బ్న్వ న్మ్
పరత్యరం చ్ సప్రవదర సా రవత్రర కఙ్గక౭వరోధన్మ్ 34
విభీషాేన్ సంసరగ ం వధ్ో పవయ నివేదన్మ్
్ుప్రభ్రణ సా నిధన్ం మేఘనయద నిబ్రహామ్ 35
రవవాసా వినయచం చ్ స్వత్యవవప్మత మ్ అరగః ప రగ
విభీషాయ౭భిష్ే్ం చ్ ప షి్ సా చ్ దరశన్మ్ 36
అయోధ్యాయా చ గప్రన్ం భరత్రన్ సప్రాగప్రమ్
రవప్రా౭భిష్ేకవ౭భవాదయం సరా స్్న్ా విసరజన్మ్
సారవషో ి రఞ్జ న్ం చవ వదరహాా చ విసరజన్మ్ 37
అనయగతం చ్ యత్ కించి దయరప్రసా వసుధ్య తకే
తత్ చ్కవరోతత రగ కవవేా వవల్మీకి రభగవవన్ స ఋష్మః 38
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే తృతీయ స్రు ః
చతురధ స్రు ః
పవరపత రవజ్ా సా రవప్ర సా వవల్మీకి రభగవవన్ స ఋష్మః
చ్కవర చ్రవతం ్ృతసనం విచితర పదప్రా౭౭తీవవన్ స 1
చ్తురవాంచ తసహస్వరాి శరలకవనయ ప్రవ్త వవన్ స ఋష్మః
 P a g e | 23

తథయ సరగ చత్యన్ స పంచ్ షట్ కవనయడని తధ్ో తత రమ్ 2

్ృత్యా తు త న్ీహాపవరజ్ఞ ః స భవిషాం సహో తత రమ్
చిన్త యా ప్రాస కో నేాతత్ పరయవఞ్చజ యాత్ ఇతి పరభవః 3
తసా చిన్త యప్రాన్ సా ప్రహరగే రవభవిత్య౭౭తీన్ః
అగృహీణత్యం తతః పవదర ప్రవని వేష్ౌ ్ుశీ కవౌ 4
్ుశీ కవౌ తు ధరీజ్ౌఞ రవజ్ ప త్రర యచస్మానౌ
భారతరౌ సార సంపనౌా దదరవశ౭౭చోప్ర వవస్మనౌ 5
స తు మేధ్యవినౌ దృష్వోా వేదష
ర ు పరవనిష్మి త్ర
వేదో ప బ్ృహీాయ౭రవథయ త్ర అగ్వోహయత పరభవ: 6
కవవాం రవప్రాయాం ్ృతసనం స్వత్యయా చ రవతం ప్రహత్
పౌకసత య వధమ్ ఇత్రావ చ్కవర చ్రవత వరతః 7
పవఠగా గ్గ త చ్ ప్రధురం పరప్రాా స్మత భి
్ రనిాతమ్
జ్తతిభిః సపత భి రమా్త ం తన్నత ి కయ సప్రనిాతమ్ 8
రస్్ః చృఙ్గగర కవరమాా రౌదర ీరర భయాన్కచః
రౌదయరదిభి చ సంయవ్త ం కవవామ్ ఏతత్ అగ్వయత్యమ్ 9
త్ర తు గ్వన్వ రా తతత ాజ్ౌఞ స్వథన్ ప్రూర ఛనయ స్వథన్ కోవిదర
భారతరౌ సార సంపనౌా గన్వ రవా వివ రూప్మాౌ 10
రూప కక్షా సంపనౌా ప్రధుర సార భాష్మాౌ
బిప్రాుదివో దవ ృత్ర బిప్రబు రవప్ర దరహా తత థయ పరౌ
త్ర రవజ్ప త్రర కవరగత్నయన్ ధరీయమ్ ఆమాాన్మ్ ఉతత ప్రమ్ 11
వవచో విధ్రయం తత్ సరాం ్ృత్యా కవవామ్ అని నిద త్ర
ఋష్వాయం చ్ దిాజ్తతీనయం స్వధూనయం చ్ సప్రాగమే 12
యథో ప దరచం తతత ాజ్ౌఞ జ్గతు: త్ర సప్రాహిత్ర
ప్రహాత్యీనౌ ప్రహాభాగ్ౌ సరా కక్షా కక్ష్ిత్ర 13
త్ర ్దయచిత్ సమేత్యనయమ్ ఋష్వాయం భావిత్య౭౭తీనయమ్
ఆస్వనయనయం స్పస్ౌథ ఇదం కవవామ్ అగ్వయత్యమ్ 14
త చ్ురాత్యా ప్రవన్యః సరగా బ్ాషి పరవా్ుకేక్షాయః
స్వధు స్వధ్ిాతి త్య వూచ్ుః పరం విసీయ ప్రాగత్యః 15
త్ర ప్వరత ప్రన్సః సరగా ప్రవన్యో ధరీ వతసకాః
పరచచంసుః పరచసత వౌా గ్వయప్రానౌ ్ుశీ కవౌ 16
 P a g e | 24

అహో గ్మత సా ప్రాధురాం శరలకవనయం చ్ విశరషతః

చిర నిరాృతత ప్రప్ేాతత్ పరతాక్షమ్ ఇవ దరవశతమ్ 17
పరవిచా త్య వ భౌ సుషు
ి భావమ్ సప్రాగ౭గ్వయత్యమ్
సహిత్ర ప్రధురం ర్త ం సంపన్ాం సార సంపదయ 18
ఏవం పరచసాప్రానౌ త్ర తపః శవలఘ్ైా రీహాతీభిః
సంర్త తర ప్రతారథ ం ప్రధురం త్ర అగ్వయత్యమ్ 19
ప్వరతః ్శి న్ స ప్రవని స్వతభాాం సంస్మథతః ్కచం దదర
పరసనోా వకకకం ్శి దద దర త్యభాాం ప్రహాయశవః 20
ఆచ రామ్ ఇదమ్ ఆమాాన్ం ప్రవనినయ సంపరక్రత త
వ మ్
పరం ్ీరనయమ్ ఆధ్యరం సప్రాపత ం చ్ యథయ ్ోప్రమ్ 21
అభిగ్మత మిదం గ్మతం సరా గ్మత్ష
ర ు కోవిదర
ఆయవషాం ప ష్మో జ్న్్ం సరా శ్రోతి ప్రనోహరం 22
పరచసాప్రానౌ సరాతర ్దయచిత్ తతర గ్వయకౌ
రథయాసు రవజ్ ప్రారగగషు దదరశ భరత్య౭గోజ్ః 23
సా వేచీ చ్ ఆన్నయ తత్ో భారతరౌ స ్ుశీ కవౌ
పూజ్యా ప్రాస పూజ్తరౌహ రవప్రః చతుర నిబ్రహాః 24
ఆస్వన్ః కవఞ్ నే దివేా స చ్ స్మంహాసనే పరభవః
ఉపట పవిష్్ో ః్ సచివ రవరాతృభి చ పరంతపః 25
దృష్వోా తు రూప సంపనౌా త్య వ భౌ ీరాినౌ తతః
ఉవవచ్ కక్షీాం రవప్రః చతురఘాం భరతం తథయ 26
శ్ర
ో యత్యమ్ ఇదమ్ ఆమాాన్మ్ అన్యో రగదవ వర స్ట ః
విచిత్యర౭రథ పదం సప్రా గ్వగయత్ో రీధుర సారమ్ 27
త్ర చయ౭ప్మ ప్రధురం ర్త ం సా చిత్యతయత నిససాన్ం
తంతీర కయవత్ అతారవ ం విశ్రోత్య౭రవ మ్ అగ్వయత్యం 28
హాలదయ తసరా గ్వత్యరాి ప్రనయ౦స్మ హృదయాని చ్
శరోత్యర౭౭చోయ సుమం గ్గయం త దుభౌ జ్న్ సంసది 29
ఇప్రబ ప్రవన్న పవరవథవ కక్షీాయ౭నిాత్ర
్ుశీ కవౌ చవ ప్రహా తపస్మానౌ
ప్రప్రా౭ప్మ తద్ భూతి్రం పరవక్షాత్ర
ప్రహాన్ుభావం చ్రవతం నిబ్ో ధత 30
 P a g e | 25

తతసుత త్ర రవప్ర వచ్ః పరచ ోదిత్ర

అగ్వయత్యం ప్రారగ విధ్యన్ సంపదయ
స చయ౭ప్మ రవప్రః పరవషదగ తః చన:
బ్వభూషయా౭౭స్త ప్రనయ బ్భూవ 31
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే చతురధ స్రు ః
పంచమ స్రు ః
సరవాపూరా మియం తష్వమ్ ఆస్వత్ ్ృత్యసన వసుంధరవ
పరజ్తపతిమ్ ఉపవదయయ న్ృపవాయం జ్య శవలినయమ్ 1
తష్వం స సగరో నయప్ర స్వగరో తన్ మానితః
షష్మోః ప తర సహస్వరాి యం యాన్త ం పరావవరయన్ స 2
ఇక్ష్యా్ూాయమ్ ఇదం త్రష్వం రవజ్తఞం వంశర ప్రహాతీనయమ్
ప్రహదుతిన్ామ్ ఆమాాన్ం రవప్రాయామ్ ఇతి శ్రోతమ్ 3
త దిదం వరత ష్వామి సరాం నిఖితేనకప్రా౭౭దితః
ధరీ కవప్రా౭రథ సహితం శరోతవామ్ అన్సూయయా 4
కోసకే నయప్ర ప్రవదితః స్వీత్ో జ్న్పదో ప్రహాన్ స
నివిషో ః సరయూ తీరగ పరభూత ధన్ ధ్యన్ావవన్ స 5
అయోధ్యా నయప్ర న్గరమ తత్యర౭౭స్వ కేల్ విశ్రోత్య
ప్రన్ునయ ప్రాన్వేనద ా
ే ి యా ప రమ నిరవీత్య సాయమ్ 6
ఆయత్య దచ చ్ దరా చ్ యోజ్నయని ప్రహా ప రమ
శీో ప్రతీ తీరాి విస్వత రవణ సువిభ్త ప్రహా పథయ 7
రవజ్ ప్రారగగా ప్రహత్య సువిభకగతన్ శరభిత్య
ప్రవకవత ప ష్వి౭వక్రణన్
గ జ్క స్మకత న్
గ నితాచః 8
త్యం తు రవజ్త దచరథో ప్రహారవషో ి వివరవన్ః
ప రమమ్ ఆవవసయా ప్రాస దివి దరవపతి రాథయ 9
్వవట త్ోరావతీం సువిభకవత౭న్త రవ౭౭పాయమ్
సరా యనయత్౭౭యవధ వతీమ్ ఉప్ేత్యం సరా శిలిిభిః 10
సూత ప్రాగధ సంబ్ాధ్యం శీోప్రతీమ్ అతుక పరభామ్
ఉచయ టాోక ధాజ్వతీం చతఘీా చత సం్ుకామ్ 11
వధూ నయట్ సఙ్్్ చ సంయవకవతం సరాతః ప రమమ్
ఉదయానయ౭౭ప్రర వాో ప్ేత్యం ప్రహతీం స్వక మేమకామ్ 12
 P a g e | 26

దురగ గ్భర పరవఘాం దురవగమ్ అనా రమదరవసదమ్

వవజీ వవరా సంపూరవణం గ్ోభి: ఉష్్ఃట్ర మరచ సత థయ 13
స్వప్రన్త రవజ్ సఙ్్్ చ బ్లి ్రీభిరవ౭౭వృతమ్
నయనయ దరచ నివవస్్ చ వాిగ్వభ రమప శరభితమ్ 14
పరస్వద రతావి్ృత్ః పరాత్ రమప శరభిత్యమ్
్ూటాగ్వరచ చ సంపూరవణమ్ ఇన్ద స్
ి ాే వవ౭ప్రరవవతీమ్ 15
చిత్యర ప్ర౭ష్వో పదయకవరవం వర నయరమ గారమాత్యమ్
సరా రతా సప్రాక్రణ వం విప్రాన్ గృహ శరభిత్యప్ర 16
గృహ గ్వఢయ ప్రవిచిఛదయరం సప్ర భూప్రబ నివేశిత్యమ్
శవలి తావడక సంపూరవణమ్ ఇక్షు కవాడ రస్ట దకవమ్ 17
దున్ుదభీభి రీృదఙ్్గ ్ చ ీరాయభిః పావ సత థయ
నయదిత్యం భృచ ప్ర౭తారథ ం పృథివవాం త్యమ్ అన్ుతత ప్రామ్ 18
విప్రాన్మ్ ఇవ స్మదవ యనయం తపస్వ౭ధ్ిగతం దివి
సు నివేశిత వేశవీ౭నయతం న్రోతత ప్ర సప్రావృత్యమ్ 19
త చ్ బ్ాా రావిధానిత వివి్త మ్ అపరవ పరమ్
చబ్ద వేధాం చ్ వితతం కఘవ హస్వత విశవరదయః 20
స్మంహ వవాఘర వరవహాాయం ప్రత్యతనయం న్దత్యం వనే
హనయతరో నిశిత్ః చస్్త రత రుకాత్ బ్ాహ బ్క ర౭ప్మ 21
త్యదృశవనయం సహస్్్ స్వతమ్ అభిపూరవణం ప్రహారథః
ప రమమ్ ఆవవసయా ప్రాస రవజ్త దచరథ: తదయ 22
త్యప్ర౭గ్వాప్రదిభ రమగావదిభరవ౭౭వృత్యం;
దిాజ్వాతత మై రగాద షడ్ఙ్గ పవరగ్చః
సహసరదః సతా రత్ రీహాతీభిః ;
ప్రహరవే ్క ి: ఋష్మభి చ కగవక ః 23
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే పంచమ స్రు ః
షషఠ స్రు ః
తస్వామ్ ప రవాం అయోధ్యాయాం వేదవిత్ సరా సంగోహః
దీర్ దరమశ ప్రహాత్రజ్తః పౌర జ్తన్పద ప్మయ
ర ః 1
ఇక్ష్యా్ూాయమ్ అతిరథో యజ్తా ధరీరత్ో వశీ
ప్రహరవే ్కేి రవజ్రవే స్మత ష
్ ు కేకగషు విశ్రోతః 2
 P a g e | 27

బ్కవవ నిాహత్య మిత్ోర మితరవవన్ స విజిత్రనిదయ

ి ః
ధన చ సంగోహై శవ ౭నాః చ్ో వచోవాోపప్రః 3
యథయ ప్రన్ు రీహాత్రజ్త కే్ సా పరవరక్ష్ిత్య
తథయ దచరథో రవజ్త వసన్ స జ్గత్ అపవకయత్ 4
త్రన్ సత్యా౭భిసంధ్రన్ తిర వరగ మ్ అన్ుతిషి త్య
పవలిత్య స్వ ప రమ శరోష్ి వ ఇనేదా
ి ేవవ౭ప్రరవవతీ 5
తస్మీన్ స ప ర వరగ హృష్వో ధరవీత్యీనో బ్హ శ్రోత్యః
న్రవ సుతష్వో ధనః స్్ాః స్్ా: అకుబ్ావః సతా వవదిన్ః 6
నయ౭కి సనిాచ్యః ్శి త్ ఆస్వత్ తస్మీన్ స ప రోతత మే

్ుటు్ు యో హాస్మదవ యరోథऽగవవ౭చా ధన్ ధ్యన్ావవన్ స 7

కవ్ వవ న్ ్దరోా వవ న్ృచంసః ప రమషః ్ాచిత్
దరషో ుం చ్ామ్ అయోధ్యాయాం నయ౭విదయా న్ా చ్ నయస్మత ్ః 8
సరగా న్రవ చ నయరా చ ధరీ శీకాః సుసంయత్యః
ప్రవదిత్యః శీక వృత్యతభాాం ప్రహరే య ఇవవ౭ప్రకాః 9
నయ౭్ుాడ ల్మ నయ౭ప్ర్ుటీ నయ౭సరగ్ామ నయ౭కి భయగవవన్ స
నయ౭ప్రృష్టో నయ౭న్ులిపవతఙ్వాగ నయ౭సుగన్వ చ విదాత్ర 10
నయ౭ప్రృషో భయజీ నయ౭దయత్య నయ౭పాన్ఙ్గ ద నిషకధృక్
నయ౭హస్వత భరాో వవ౭ప్మ దృచాత్ర నయ౭పానయతీవవన్ స 11
నయ౭నయహిత్యగ్వా రవా౭యజ్తా న్ క్షుదోర వవ న్ తసకరః
్శి త్ ఆస్వదయోధ్యాయాం న్ చ్ నిరాృతత సం్రః 12
సా ్రీ నిరత్య నితాం బ్ారహీాయ విజిత్రనిదయ
ి ాః
దయనయ౭ధాయన్ శీకా చ సంయత్య చ పరవగోహే 13
న్ నయస్మత కో నయ౭న్ృతకో న్ ్శి ద౭బ్హ శ్రోతః
నయ౭సూయకో న్ చయ౭చకోత నయ౭విదయాన్ స విదాత్ర తదయ 14
నయ౭షడ్౦గ విత్ అతర ఆస్వ నయా౭వరత్ో నయ౭సహసరదః
న్ దీన్ః క్ష్ిపత చిత్ోత వవ వాథిత్ో వవ౭ప్మ ్చ న్ 15
్శి న్ారో వవ నయరమ వవ నయ౭శీోప్రాన్ స నయ౭పారూపవవన్ స
దరషో ుం చ్ామ్ అయోధ్యాయాం నయ౭ప్మ రవజ్న్ా భకితప్రాన్ స 16
వరగణ షా౭గోయ చ్తురగథషు దరవత్య౭తిథి పూజ్కవః
 P a g e | 28

్ృతజ్తఞ చ వదయనయా చ శ్రరవ వి్ోప్ర సంయవత్యః 17

దీర్వయవష్ట న్రవః సరగా ధరీం సతాం చ్ సంశిోత్యః
సంహిత్యః ప తర పౌత్్ చ నితాం స్వత భి
్ ః ప రోతత మే 18
క్షతరం బ్రహీ ప్రవమం చ్ ఆస్వ దాశవాః క్షతరప్ర న్ువరత్యః
శ్రదయరః సా ధరీ నిరత్య స్వత న్ స
్ వరవణన్ స ఉపచయరవాః 19
స్వ త్ర నేక్ష్యా్ు నయథరన్ ప రమ సుపరవరక్ష్ిత్య
యథయ ప ర స్వత న్ీన్ునయ ప్రాన్వేనద ా
ే ి ధ్ీప్రత్య 20
యోధ్యనయమ్ అగ్వా్కాినయం ప్ేచకానయమ్ అప్రరవేాయమ్
సంపూరవణ ్ృత విదయానయం గవహా కగసరవాయమ్ ఇవ 21
కవమోుజ్విష త జ్తత్ రవుహిలకచ చ హయోతత మఃై
వనయయవజ్ రాదీజ్ చ పూరవణ హరవ హయోపమైః 22
విన్వ య పరాతజ్ రీత్ఃతత పూరవణ హప్ర
ై వత్ ర౭ప్మ
ప్రదయనిాత్: అతిబ్క : ప్రాతఙ్్గ ః్ పరాత్ోపమైః 23
ఐరవవత ్ుల్మన చ ప్రహా పదీ ్ుక సత థయ
అఞ్జ నయ ద౭ప్మ నిష్వరానతత రవాప్రనయ ద౭ప్మ చ్ దిాప్్ః 24
భద్ రీనటర రీృగ్చ శ్చ వ భదర ప్రందర ప్రృగ్చ సత థయ
భదర ప్రంద్ రభదర ప్రృగ్చ ప్రృగ ప్రంద్ చ స్వ ప రమ
నితా ప్రత్ఃతత సదయ పూరవణ నయగ్చ రచ్క సనిాభః 25
స్వ యోజ్నే చ్ దరా భూయః సతా నయప్రా పరకవచత్ర
యస్వాం దచరధ్ో రవజ్త వసన్ స జ్గద౭పవకయత్ 26
త్యం ప రమం స ప్రహా త్రజ్త రవజ్త దచరధ్ో ప్రహాన్ స
శవశవస చమిత్య౭మిత్ోర న్క్షత్యరాీవ చ్ందరప్రాః 27
త్యం సతానయప్రాం దృఢ త్ోరాయ౭రగ ళీమ్;
గృహై రవాచిత్:్ ఉపశరభిత్యం శివవమ్
ప రమమ్ అయోధ్యాం న్ృ సహసర సం్ుకాం;
చశవస వ చ్ో సమో ప్రహీపతిః 28
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే షషఠ స్రు ః
స్పత మ స్రు ః
తస్వా౭ప్రాత్యా గవా రవస నిాక్ష్యాకో సుత ప్రహాతీన్ః
ప్రంతరజ్ఞ త శర ంగ్వతగ్వఞ చ నితాం ప్మయ
ర హిత్ర రత్యః 1
 P a g e | 29

అష్ౌో బ్భూవ రమార సా తస్వా౭ప్రాత్యా యచస్మాన్ః

శ్రచ్య శవ ౭న్ురకవత చ రవజ్ ్ృత్రాషు నితాచః 2
ధృష్మోర్ జ్యనోత విజ్యః స్మదవ యరోథ హా౭రథ స్వధ్ః

అశరకో ప్రన్త ్ పవక చ సుప్రన్త ్ శవ ౭షో మోऽభవత్ 3

ఋతిాజ్ౌ దరా అభిప్రత్ర తస్వా: త్యమ్ ఋష్మ సతత ప్రబ
వస్మష్టి వవప్రదరవ చ ప్రనిత ా
ి చ తథయ౭పరగ 4
విదయా విన్నత్య హీీప్రంతః ్ుచకా నియత్రనిదయ
ి ా:
శీోప్రన్త చ ప్రహాత్యీన్ః శవసత జ్
్ ఞ త దృఢ వి్ోప్రాః 5
క్రత ప్ర
వ న్త ః పరాహ
ి ిత్య యథయ వచ్న్ కవరవాః
త్రజ్ః క్షప్రా యచః పవరపవతః స్మీత పూరవా౭భి భాష్మాః
కోోధ్యత్ కవప్రారథ౭ హేత్ోరవా న్ బ్ూ
ర యవ రన్ృతం వచ్ః 6
త్రష్వమ్ అవిదితం కించిత్ స్ేాషు నయ౭స్మత పరగషు వవ
కిోయప్రాాం ్ృతం వవ౭ప్మ చయరగాయ౭ప్మ చిక్రేత
వ మ్ 7
్ుచకా వావహారగషు స్ౌహృదరషు పరమక్ష్ిత్యః
పవరపత కవకం తు త్ర దాడ ం ధ్యర తయవః సుత్రషా౭ప్మ 8
కోచ సంగోహాే యవకవత బ్క సా చ్ పరవగోహే
అహితం చయ౭ప్మ ప రమషం న్ విహింసుార్ అదూష్మ్ 9
ీరరవ చ నియత్ోత్యసహా రవజ్ శవసత మ్
్ అన్ుష్మి త్యః
శ్రచీనయం రక్ష్ిత్యర చ నితాం విషయ వవస్మనయమ్ 10
బ్రహీక్షతరమ్ అహింసన్త : త్ర కోచం సప్రపూరయన్ స
సుతీక్షణదాయడః సంప్ేరక్షా ప రమషసా బ్కాబ్కమ్ 11
శ్రచీనయమ్ ఏ్ బ్వదీవనయం సరగాష్వం సంపరజ్తన్త్యమ్
నయ౭౭స్వత్ ప రగ వవ రవష్ేో ి వవ ప్రృష్వ వవదీ న్రః ్ాచిత్ 12
్శి న్ా దుషో సత త్యర౭౭స్వత్ పర దయర రత్ో న్రః
పరశవన్త ం సరామ్ ఏవవ౭౭స్వత్ రవషో ంి ప ర వరం చ్ తత్ 13
సువవస సుసవేష్వ చ త్ర చ్ సరగా సుశీలిన్ః
హిత్య౭రథ ం చ్ న్రగన్ద ి సా జ్తగోత్ో న్య చ్క్షుష్వ 14
గవరౌ గవా గృహీత్య చ పరమాాత్య చ పరవ్ోమే
విదరశష
ర ా౭ప్మ విజ్తఞత్యః సరాత్ో బ్వదివ నిచ యాత్ 15
సంధ్ి విగోహ తతాగ్వఞః పర్ృత్యా సంపదయ౭నిాత్య:
 P a g e | 30

ప్రంతర సంవరాే చకవత చకవత సూసక్ష్యీ సుబ్వదివషు 16

న్నతి శవసత ్ విశరషజ్తఞ: సతతం ప్మయ
ర వవదిన్ః 17

త అప్రాత్ా సుత రవజ్త దచరథో ऽన్ఘః

ఈదృశ్చ స్్త ర్
ఉపపనోా గవాోప్ేత్: అన్ాశవస దాసుంధరవమ్ 18
అవేక్షప్రాా శవ రగా పరజ్త ధరగీా రఞ్జ యన్ స
పరజ్తనయం పవకన్ం ్ురా న్ాధరవీన్ స పరవవరజయన్ స 19
విశ్రోత స్మత ష
్ ు కేకగషు వదయన్ా ససతా సంగరః
స తతర ప రమష వవాఘర చశశవస పృధ్ిీర మిప్రాం 20
న్ అధాగచ్ఛత్ విశిషో ం వవ తుకాం వవ చతురమ్ ఆతీన్ః
మితరవవన్ స న్త స్వప్రంతః పరత్యప హత ్ంట్ః
స శవశవస జ్గదయరజ్త దివం దరవపతి రాధ్య 21
త్: ప్రనిత భి
ి రీన్త హ
్ త్
ి రవావిష్్ో ్:

వృత్ోऽన్ురకత ః్ ్ుచక ః సప్రరథ ః్

స పవరవథవో దీప్ప్ర౭వవప
మత యవ్త :

త్రజ్వాప్ర ై రోగభి రవవోదిత్ోऽరకః 22

ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే స్పత మ స్రు ః
అషటమ స్రు ః
తసా త్రావం పరభావ సా ధరీజ్ఞ సా ప్రహాతీన్ః
సుత్య౭రథ ం తపాప్రాన్ సా న్ ఆస్వత్ వంచ్రః సుతః 1
చిన్త యాన్ సా తస్్ావం బ్వదివ: ఆస్వన్ స ప్రహాతీన్ః
సుత్య౭రథ ం హయ మేధ్న్
ర కిప్ర౭రథ ం న్ యజ్తప్రా౭హమ్ 2
స నిశి త్యం ప్రతిం ్ృత్యా యషో వామ్ ఇతి బ్వదివప్రాన్ స
ప్రనిత భి
ి ః సహ ధరవీత్యీ సరచా రగవ ్ృత్య౭౭తీభిః 3

తత్ోऽబ్రీరత్ ఇదం రవజ్త సుప్రన్త ం్ ప్రనిత ి సతత ప్రమ్

శీఘరమ్ ఆన్య మే సరవాన్ స గవరూన్ స త్యన్ స స ప రోహిత్యన్ స 4
తత సుసప్రంతర సత ారవతం గత్యా తారవత వి్ోప్రః
సప్రాన్య తసత్యన్ స సరవాన్ స సప్రస్వత నేాద పవరగ్వన్ స 5
సుయజ్ఞ ం వవప్రదరవం చ్ జ్తబ్ాలి ప్రధ కవచాపం
ప రోహితం వశిషి ం చ్ త చయ౭నేా దిాజ్ సతత ప్రా : 6
త్యన్ స పూజ్ త్యా ధరవీత్యీ రవజ్త దచరధ సత ధ్య
 P a g e | 31

ఇదం ధరవీ౭రవ సహితం చల క్షణం వచ్న్ ప్రబ్రీరత్ 7

ప్రప్ర కాకపాప్రాన్ సా ప త్యర౭రవ నయాస్మత వ సుమం
తద౭హం హయ మేధ్రన్ యకవ్క్షా్తి ప్రతి రీప్ర 8
తద౭హం యషు
ో మిచయ మి శవసత ్ దృష్ేోన్ ్రీాయ
్ధం పవరపవసయ ప్ర౭హం కవప్రం బ్వదివ రతర విచయరాత్యం 9
తత స్వసధ్ిాతి తదయా్ాం బ్ారహీాయః పరతాపూజ్యన్ స
వస్మషి పరప్రవమా ససరగా పవరవదవ సా ప్రవమా చ్ుాతం 10
ఊచ్ు చ పరప్ర ప్వరత్య ససరగా దచరధం వచ్ః
సంభారవ ససంభిరయనయతం త్ర తురగ సా విప్రవచ్ాత్యం 11
సరాధ్య పవరపసయస్ే ప త్యర న్భిప్ేత్
ర యంచ పవరవవవ
యసా త్ర ధ్యరవీక్ బ్వదివ రవయం ప త్యర౭రవ ప్రాగత్య 12
తతః ప్వరత్ో౭భవ దయరజ్త శ్రోత్యా త దిదాజ్ భాష్మతం
అప్రాత్యాం శవ ౭బ్రీర దయరజ్త హరే పరవా్ుకేక్షాః 13
సంభారవ ససంభిరయనయతం మే గవరూాయం వచ్నయత్ ఇహ
సప్రరథ అధ్ిష్త: మి చ్ అచా స్ట సపవధ్యాయో విప్రవచ్ాత్యం 14
సరవవా శర తత రగ తీరగ యజ్ఞ భూమి రవాధ్ీయత్యం
శవంతయ చ అభివరవనత యం యధ్య ్కిం యధ్య విధ్ి 15
చ్ాః పవరపత ం అయం యజ్ఞ ససరగా ాయ౭ప్మ ప్రహీక్ష్త్
ి య
నయ౭పరవధ్ో భవేతకష్టో యదా౭స్మీన్ స ్ోతు సతత మే 16
ఛిదరం హి ప్రృగయంత్ర౭తర విదయాంస్ట బ్రహీ రవక్షస్వ:
నిహత సా చ్ యజ్ఞ సా సదా: ్రవత విన్శిషాతి
త దాధ్య విధ్ి పూరాం మే ్ోతు రగష సప్రాపాత్ర 17
తధ్య విధ్యన్ం కిోయత్యం సప్రరవవః ్రాే ష్మాహ 18
త ధ్రతి చయబ్ృవన్ స సరా ప్రంతిరాః పరతాపూజ్యన్ స
పవరవదవన్
ే ద ి సా త దయా్ాం యధ్య౭౭జ్ఞ పతం నిచప్రా త్ర 19
తధ్య దిాజ్తస్ేత ధరీజ్తఞ వరవయంత్ో న్ృపట తత ప్రం
అన్ుజ్తఞత్య సత త ససరగా ప న్ రజగవీ రాధ్యగతం 20
విసరజ త్యా త్యన్ స విపవరన్ స సచివవ నిద ప్రబ్రీరత్
ఋతిాగ్వభరమపదిష్ో ట ౭యం యధ్య వత్ ్ోతురవపాత్యం 21
ఇతుాకవతా న్ృప శవరూ
ద క ససచివవన్ స సప్రవపస్మథత్యన్ స
 P a g e | 32

విసరజ త్యా సాం వేచీ పరవివేచ ప్రహా దుాతి: 22

తత సస గత్యా త్యః పతీా రారగందోర హృదయ ప్మరయాః
ఉవవచ్ దీక్ష్యం విచత యక్ష్గా౭హం సుత కవరాయత్ 23
త్యస్వం త్రన్ అతి కవనేత న్ వచ్నేన్ సువర స్వం
ప్రవమ పదయీ న్ాశరభంత పదయీ న్నవ హిప్రాతా త 24
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే అషటమ స్రు ః
నవమ స్రు ః
ఏత చ్ురాత్యా రహః సూత్ో రవజ్తన్మ్ ఇదమ్ అబ్రీరత్

ఋతిాగ్వభ: ఉపదిష్ో ట ऽయం ప రవ వృత్ోత ప్రయా శ్రోతః 1

సన్తుకప్రారో భగవవన్ స పూరాం ్థితవవన్ స ్థయమ్
ఋష్వాయం సనిాధ్ర రవజ్న్ స తవ ప త్యర౭౭గప్రం పరతి 2

కవచాప సా తు ప త్ోరऽస్మత విభాాడ ్ ఇతి శ్రోతః

ఋషాచృఙ్గ ఇతి మాాత సత సా ప త్ోర భవిషాతి 3
స వనే నితా సంవృదోవ ప్రవని రాన్ చ్రః సదయ
నయ౭న్ాం జ్తనయతి విప్ేన
ర ద ోి నితాం ప్మత౭ర న్ు వరత నయత్ 4
దావిధాం బ్రహీచ్రా సా భవిషాతి ప్రహాతీన్ః
కేకగషు పరథత
ి ం రవజ్న్ స విప్్్ చ ్థితం సదయ 5
త స్్ావం వరత ప్రాన్ సా కవకః సప్ర౭భివరత త
అగ్వాం శ్రశ్ర
ో షప్రాా సా ప్మతరం చ్ యచస్మాన్మ్ 6
ఏతస్మీ నేావ కవకే తు రోప్రపవదః పరత్యపవవన్ స
అఙ్గగ షు పరథిత్య రవజ్త భవిషాతి ప్రహాబ్కః 7
తసా వాతి్ోప్రాత్ రవజ్వాఞ భవిషాతి సుదయరమాయ
అనయవృష్మోః సుఘోరవ వ సరా భూత భయావహా 8
అనయవృష్వోయం తు వృత్యతయాం రవజ్త దుఃమ సప్రనిాతః
బ్ారహీాయన్ స శ్రోత వృదయవంచ సప్రాన్నయ పరవక్షాతి 9
భవన్త ః శ్రోత ధరవీాో కేకగ చయరవతర వేదన్
ి ః
సప్రాదిచన్ుత నియప్రం పవరయశి తత ం యథయ భవేత్ 10
వక్షానిత త్ర ప్రహీపవకం బ్ారహీాయ వేద పవరగ్వః
విభాడ ్ సుతం రవజ్న్ స సరోాపవ ై: ఇహా౭౭న్య 11
ఆనయయా చ్ ప్రహీపవక ఋషాచృఙ్గ ం సుసతకృతమ్
 P a g e | 33

పరయచ్ఛ ్నయాం శవనయతం వ విధ్ినయ సుసప్రాహితః 12

త్రష్వం తు వచ్న్ం శ్రోత్యా రవజ్త చినయతం పరపతసయత్ర
కగన్ ఉపవ న్
త వ చ్ామ్ ఇహా౭౭నేతుం స ీరరావవన్ స 13
తత్ో రవజ్త వినిశి తా సహ ప్రనిత భి
ి రవతీవవన్ స
ప రోహితమ్ అప్రాత్యాం చ ప్ేరష షాతి సతకృత్యన్ స 14
త్ర తు రవజ్వాఞ వచ్ః శ్రోత్యా వాథిత్య౭వన్త్యన్నయః
న్ గచరఛప్ర ఋష్ే రమభత్య అన్ునేషానిత తం న్ృపమ్ 15
వక్షానిత చిన్త త్యా త్ర తస్ట ాపవయాం చ తత్ క్షప్రాన్ స
ఆనేష్వామో వయం విపరం న్ చ్ దో ష్ట భవిషాతి 16
ఏవమ్ అఙ్గగధ్ిప్ే నవ గాికవభి: ఋష్ేః సుతః

ఆన్నత్ోऽవరేయత్ దరవః శవనయత చయ౭స్్ీ పరదీయత్ర 17

ఋషాచృఙ్గ సుత జ్తప్రాత్య ప త్యరం సత వ విధ్యసాతి
సన్తుకప్రార ్థితమ్ ఏత్యవత్ వవాహృతం ప్రయా 18
అథ హృష్టో దచరథః సుప్రన్త ం్ పరతాభాషత
యథయ ఋషాచృఙ్గ స్వతాన్నత్ో విసత రగా తా యోచ్ాత్యమ్ 19
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే నవమ స్రు ః
ద్శమ స్రు :
సుప్రన్త ్ శర దిత్ో రవజ్తఞ పట ర వవ చరదం వచ్ సత దయ
యథయ ఋషాచృఙ్గ స్వతాన్నతః చృావ మే ప్రనిత భి
ి ః సహ 1
రోప్రపవదమ్ ఉవవచరదం సహా౭ప్రాతాః ప రోహితః

ఉపవయో నిరపవయోऽయమ్ అస్వీభి రభిచినిత తః 2

ఋషాచృఙ్వాగ వన్ చ్ర సత పః స్వాధ్యాయనే రతః
అన్భిజ్ఞ ః స నయరమాయం విషయాాయం సుమ సా చ్ 3
ఇనిద య
ి ారథ ్ రభిప్రత్ రార చితత పరప్రాథిభిః
ప రమ్ ఆనయయ ష్వాప్రః క్ష్ిపంర చ్ అధావస్వయత్యమ్ 4
గాికవ సత తర గచ్ఛన్ుత రూపవతాః సాకం్ృత్యః
పరకేభా వివిధ్ో పవ ై రవనేషా న్నత హ సతకృత్యః 5
శ్రోత్యా తథరతి రవజ్త చ్ పరతుావవచ్ ప రోహితమ్
ప రోహిత్ో ప్రనిత ా
ి చ తథయ చ్్ుో చ త్ర తదయ 6
వవరప్రవమాా సుత త చ్ురాత్యా వన్ం పరవివిశ్ర రీహత్
 P a g e | 34

ఆచోప్ర సా అవిదూరగऽస్మీన్ స యతాం ్ురానిత దరశనే 7

ఋష్మ ప తర సా ధ్ీర సా నితామ్ ఆచోప్ర వవస్మన్ః
ప్మతుః స నితా సంతుష్టో నయ౭తి చ్కవోప్ర చయ౭౭చోప్రాత్ 8
న్ త్రన్ జ్న్ీ పరభృతి దృషో పూరాం తపస్మానయ
స్వత ్ వవ ప ప్రా నయా యచయ ౭న్ాత్ సతత ాం న్గర రవషో జ్
ి మ్ 9
తతః ్దయచిత్ తం దరచమ్ ఆజ్గ్వప్ర యదృచ్ఛయా
విభాాడ ్ సుత సత తర త్య శవ ౭పచాత్ వరవ౭ఙ్గ నయః 10
త్య శి తర వేష్వః పరప్రదయ గ్వయనోత య ప్రధుర సారచః
ఋష్మ ప తరమ్ ఉపవగప్రా సరవా వచ్న్మ్ అబ్వరవన్ స 11
్ సత ాం కిం వరత స్ే బ్రహీన్ స జ్తఞతుమ్ ఇచయఛప్రహే వయమ్
ఏ్ సత ాం విజ్నే ఘోరగ వనే చ్రస్మ చంస న్ః 12
అదృషో రూపవ: త్య: త్రన్ కవప్రా రూపవ వనే స్మత య
్ ః
హారవద తత సా ప్రతి రవజత్య ఆమాాతుం ప్మతరం సా్మ్ 13

ప్మత్య విభాాడ కోऽస్వీ్ం త స్వా౭హం సుత ఔరసః

ఋషాచృఙ్గ ఇతి మాాతం నయప్ర ్రీ చ్ మే భవవి 14

ఇహా౭౭చోప్ర పదో ऽస్వీ్ం స్ప్ే శ్రభ దరశనయః

్రవష్ేా వోऽతర పూజ్తం వ సరగాష్వం విధ్ి పూరా్మ్ 15

ఋష్మ ప తర వచ్ః శ్రోత్యా సరవాస్వం ప్రతిరవస వ
తత్ ఆచోప్రపదం దరషో ుం జ్గవీః సరవా చ త్రన్ త్యః 16
ఆగత్యనయం తు తతః పూజ్తమ్ ఋష్మ ప తర చ కవర హ
ఇదమ్ అర్యమ్ ఇదం పవదామ్ ఇదం ప్రూకం ఫకం చ్ న్ః 17
పరతిగృహా చ్ త్యం పూజ్తం సరవా ఏవ సప్రవతుసకవః
ఋష్ే రమభత్య చ శీఘరం తు గప్రనయయ ప్రతిం దధుః 18
అస్వీ్మ్ అప్మ ప్రవమాాని ఫకాన్నప్రాని వ దిాజ్ః
గృహాా పరతి భదరం త్ర భక్షయసా చ్ ప్రా చిరమ్ 19
తత: త్య: తం సప్రాలిఙ్గ య సరవా హరే సప్రనిాత్యః
మోదకవన్ స పరదదు సత స్్ీ భక్ష్యాం చ వివిధ్యన్ స బ్హకన్ స 20
త్యని చయ౭౭స్వాదా త్రజ్స్వా ఫకాన్నతి సీ ప్రన్ాత్ర
అనయస్వాదిత పూరవాాి వనే నితా నివవస్మనయమ్ 21
ఆపృచ్ఛయ చ్ తదయ విపరం వరత చ్రవాం నివేదా చ్
 P a g e | 35

గచ్ఛనిత సీ అపదరశవత్ త్య భీత్య సత సా ప్మతుః స్మత య

్ ః 22
గత్యసు త్యసు సరవాసు కవచాప స్వా౭౭తీజ్వా దిాజ్ః
అసాసథ హృదయ శవ ౭౭స్వత్ దుఃమం సీ పరవవరత త్ర 23

తత్ోऽపరగదుా సత ం దరచమ్ ఆజ్గ్వప్ర స ీరరావవన్ స

ప్రనోజ్ఞ త యతర త్య దృష్వో వవరప్రవమాా: ససాకం్ృత్యః 24
దృష్్ో ా్ వ త్య సత దయ విపరమ్ ఆయాన్త ం హృషో ప్రాన్స్వః
ఉపసృతా తతః సరవా: త్య: తమ్ ఊచ్ు: ఇదం వచ్ః 25
ఏహి ఆచోప్ర పదం స్ౌప్రా అస్వీ్మ్ ఇతి చయ౭బ్వరవన్ స
తత్యర౭ప్మ ఏష విధ్ిః శీోప్రాన్ స విశరష్ేా భవిషాతి 26
శ్రోత్యా తు వచ్న్ం త్యస్వం సరవాస్వం హృదయంగప్రమ్
గప్రనయయ ప్రతిం చ్కగో తం చ్ నిన్ుా సత దయ స్మత య
్ ః 27
తతర చ్ ఆన్నయప్రానే తు విప్ేర తస్మీన్ స ప్రహాతీని
వవరే సహస్వ దరవో జ్గత్ పరహాలదయం సత దయ 28
వరగేా ఏవ ఆగతం విపరం విషయం సాం న్రవధ్ిపః
పరతుాదగ ప్రా ప్రవనిం పరహాః శిరస్వ చ్ ప్రహీం గతః 29
అర్యం చ్ పరదదర తస్్ీ నయాయతః సుసప్రాహితః
వవేర పరస్వదం విప్ేన
ర ద యి న్ స ప్రా విపరం ప్రన్ుారవ౭౭విచత్ 30
అన్త ఃప రం పరవిశవా స్్ీ ్నయాం దత్యతా యథయ విధ్ి
శవనయతం శవనేత న్ ప్రన్స్వ రవజ్త హరే మ్ అవవప సః
ఏవం స న్ావసత్ తతర సరా కవమైః సుపూజితః 31
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే ద్శమ స్రు ః
ఏకాద్శ స్రు ః :
భూయ వ
త హి రవజ్గందర చృావ మే వచ్న్ం హితం
యధ్య స దరవ పరవరః ్థయయా మేష ప్రబ్రీరత్ 1
ఇక్ష్యా్ూాయం ్ుకే జ్తత్ో భవిషాతి సుధ్యరవీ్ః
నయప్రాా దచరధ్ో నయప్ర శీోప్రాన్సతా పరతిచోవః 2
అంగ రవజ్గన్ సమా౦ చ్ తసా రవజ్వాఞ భవిషాతి
్నయా చయ౭సా ప్రహాభాగ్వ శవంత్య నయప్ర భవిషాతి 3
ప తర: తు అంగరవజ్ సా రోప్రపవద ఇతి శ్రోతః
తం స రవజ్త దచరధ్ో గమిషాతి ప్రహా యశవః 4
 P a g e | 36

అన్పత్ోా౭స్మీ ధరవీతీన్ స శవంత్య భరవత ప్రప్ర ్ోతుం

ఆహరగత తాయా౭౭జ్ఞ పత ససంత్యనయరవ ం ్ుకసా చ్ 5
శ్రోత్యా రవగ్ోఞ౭ధ తదయా్ాం ప్రన్స్వ స విచిన్త య చ్
పరదయసాత్ర ప తరవంతం శవంత్య భరవతర ప్రాతీ వవన్ స 6
పరతిగృహా చ్ తం విపరం స రవజ్త విగత జ్ారః
ఆహరవషాతి తం యజ్ఞ ం పరహృష్ేో నయ౭న్త రవతీనయ 7
తం చ్ రవజ్త దచరథో యషు
ో కవప్రః ్ృత్యంజ్లి :
ఋచాచృంగం దిాజ్ శరష
ో ి ం వర షాతి ధరీవిత్ 8
యజ్తఞ౭రవ ం పరసవవ౭రవ ం చ్ సారవగ౭రవ ం చ్ న్రగచారః
కభత్ర చ్ స తం కవప్రం దిాజ్ ప్రవమాాత్ విశవప్రితి: 9
ప త్యర శవ ౭సా భవిషాంతి చ్త్యారో౭మిత వి్ోప్రాః
వంచ పరతిష్వోన్ ్రవ ససరా కేకగషు విశ్రోత్యః 10
ఏవం స దరవ పరవరః పూరాం ్ధ్ితవవన్ స ్ధ్యం
సన్తుకప్రారో భగవవన్ స ప రవ దరవ యవగ్గ పరభవ: 11
స తాం ప రమష శవరూ
ద క తం ఆన్య సుసతకృతం
సాయమేవ ప్రహారవజ్ గత్యా స బ్కవవహన్: 12
అన్ుప్రాన్ా వస్మషిం చ్ సూత వవ్ాం నిచప్రా చ్
స్వంత: ప ర సహా౭ప్రాతాః పరయయౌ యతర స దిాజ్ః 13
వనయని సరవత శ్చ వ వాతి్ోప్రా చన చశన:
అభిచ్కవోప్ర త౦ దరచం యతర వ ప్రవని ప న్గ వః 14
ఆస్వదా తం దిాజ్ శరష
ో ి ం రోప్రపవద స్పగం
ఋష్మ ప తరం దదరవశ౭౭దర దీపాప్రాన్ మివవ౭న్కం 15
తత్ో రవజ్త యధ్య నయాయం పూజ్తం చ్కగో విశరషతః
సఖితేనత్యా తత సా వ రవజ్ఞ ః పహృష్ేో నయ౭న్త రవతీనయ 16
రోప్రపవదరన్ చ్ ఆమాాతప్రృష్మ ప త్యరయ ధ్ీప్రత్ర
సమాం సంబ్ంధ్ం చవ తదయ తం పరతాపూజ్యత్ 17
ఏవం సుసతకృత స్ేత న్ సహో ష్మత్యా న్రరే భః
సపవతషో దివస్వన్ స రవజ్త రవజ్తన్ మిద ప్రబ్రీరత్ 18
శవంత్య తవ సుత్య రవజ్న్ స సహ భరవతా విశవప్రిత్ర
ప్రదీయ న్గరం యాతు కవరాం హి ప్రహదుదాతం 19
 P a g e | 37

తధ్రతి రవజ్త సంశ్రోతా గప్రన్ం తసా ధ్ీప్రతః

ఉవవచ్ వచ్న్ం విపరం గచ్ఛ తాం సహ భారాయా 20
ఋష్మ ప తరః పరతి శ్రోతా తధ్ర త్యా౭౭హ న్ృపం తదయ
స న్ృప్ేాయ౭భాన్ుజ్తఞతః పరయయౌ సహ భారాయా 21
త్ర అనోానయాంజ్లిం ్ృత్యా స్ేాహా తసంశిల షా చోరస్వ
న్న్ందతు రదచరధ్ో రోప్రపవద చ ీరరావవన్ స 22
తత సుసహృద ప్రా౭౭పృచ్ఛయ పరస్థ త్
మ ో రఘవన్ందన్ః
పౌరగభాః ప్ేరషయా ప్రాస దూత్యనా శీఘర గ్వమిన్ః 23
కిోయత్యం న్గరం సరాం క్ష్ిపర మేవ సాకం్ృతం
ధూప్మతం స్మ్త సంప్రవరషో ం పత్యకవభి రకం్ృతం 24
తతః పరహృష్వోః పౌరవ స్ేత శ్రోత్యా రవజ్తన్ ప్రాగతం
తధ్య పరచ్్ృ: చ్ తతసరాం రవజ్తఞ య త్రతేష్త
మ ం యధ్య 25
తతః సాకం్ృతం రవజ్త న్గరం పరవివేచ హ
చంమ దుందుభి నిరో్ష్్: ప రసకృతా దిాజ్రేభం 26
తతః పరప్రవదిత్య ససరగా దృష్వోా తం నయగరవ దిాజ్ం
పరవచ
ే ాప్రాన్ం సతకృతా న్రగందరరాన్
ే ద ి ్రీాయ 27
అంతఃప రం పరవశ
ే ్చాన్ం పూజ్తం ్ృత్యా చ్ శవసత త
్ ః
్ృత ్ృతాం తదయ౭౭త్యీన్ం మేనే తస్ట ాపవవహనయత్ 28
అంతఃప ర స్మత య
్ ససరవా శవశనయతం దృష్వోా తధ్య౭౭గత్యం
సహ భరవతా విశవకాక్ష్మం ప్వత్
ర యాన్ందమ్ ఉపవగప్రన్ స 29
పూజ్ాప్రానయ చ్ త్యభి స్వస రవజ్తఞ చవ విశరషతః
ఉవవస తతర సుఖితేనత్య కించిత్యకకం సహ దిాజ్త 30
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే ఏకాద్శ స్రు ః
ద్వాద్శ స్రు ః
తతః కవకే బ్హ తిథర ్స్మీంశి త్ సుప్రనోహరగ

ో ం ప్రనోऽభవత్
వసనేత సప్ర౭న్ుపవరప్ేత రవజ్వాఞ యషు 1
తతః పరస్వదా శిరస్వ తం విపరం దరవ వరవణన్మ్
యజ్తఞయ వరయా ప్రాస సంత్యనయ౭రథ ం ్ుకసా చ్ 2
తథరతి చ్ స రవజ్తన్మ్ ఉవవచ్ చ్ సుసతకృతః
సంభారవః సంభిరయనయతం త్ర తురగ చ విప్రవచ్ాత్యమ్ 3
 P a g e | 38

తత్ో రవజ్త౭బ్రీరద్ వవ్ాం సుప్రన్త ం్ ప్రనిత ి సతత ప్రమ్

సుప్రనయత్౭౭వవహయ క్ష్ిపమ్
ర ఋతిాజ్వా బ్రహీ వవదిన్ః 4
సుయజ్ఞ ం వవప్రదరవం చ్ జ్తబ్ాలిమ్ అథ కవచాపమ్
ప రోహితం వస్మషిం చ్ త చయ౭నేా దిాజ్ సతత ప్రాః 5
తతః సుప్రన్త ్ సత ారవతం గత్యా తారవత వి్ోప్రః
సప్రాన్యత్ స త్యన్ స విపవరన్ స సప్రస్వతన్ స వేద పవరగ్వన్ స 6
త్యన్ స పూజ్ త్యా ధరీత్యీ రవజ్త దచరథ సత దయ
ధరవీరథ సహితం యవ్త ం చల క్షణం వచ్న్ ప్రబ్రీరత్ 7
ప్రప్ర కాకపాప్రాన్ సా ప త్యర౭రథ ం నయస్మత వ సుమమ్
తద౭రథ ం హయ మేధ్న్
ర యక్ష్యా్తి ప్రతి రీప్ర 8
తద౭హం యషు
ో మ్ ఇచయఛమి శవసత ్ దృష్ేోన్ ్రీాయ
ఋష్మ ప తర పరభావేన్ కవప్రాన్ స పవరపవసయమి చయ౭పాహమ్ 9
తతః స్వధ్ిాతి తత్ వవ్ాం బ్ారహీాయః పరతాపూజ్యన్ స
వస్మషి పరప్రవమాః సరగా పవరవథవ సా ప్రవమాచ్ు యతమ్ 10
ఋషాచృఙ్గ ప రోగ్వ చ పరతూాచ్ు: న్ృపతిం తదయ
సంభారవః సంభిరయనయతం త్ర తురగ చ విప్రవచ్ాత్యమ్ 11

సరాథయ పవరపాస్ే ప త్యరం చ తురోऽమిత వి్ోప్రాన్ స

యసా త్ర ధ్యరవీక్ బ్వదివ రవయం ప త్యర౭రథ మ్ ఆగత్య 12

తతః ప్వత్
ర ోऽభవ దయరజ్త శ్రోత్యా తత్ దిాజ్ భాష్మతమ్
అప్రాత్యాంశవ ౭బ్రీర దయరజ్త హరగే ాేదం శ్రభా౭క్షరమ్ 13
గవరూాయం వచ్నయ చీఛఘరం సంభారవః సంభిరయన్ుత మే
సప్రరథ అధ్ిష్త: మి చ్ అచాః స్ట పవధ్యాయో విప్రవచ్ాత్యమ్ 14
సరయాా శర తత రగ తీరగ యజ్ఞ భూమి రవాధ్ీయత్యమ్
శవన్త య శవ భి వరవనత యం యథయ ్కిం యథయ విధ్ి 15
చ్ాః ్రమతమ్ అయం యజ్ఞ ః సరగాాయ౭ప్మ ప్రహీక్ష్ిత్య
నయ౭పరవధ్ో భవేత్ ్ష్టో యదా౭స్మీన్ స ్ోతు సతత మే 16

ఛిదరం హి ప్రృగయనేత ऽతర విదయాంస్ట బ్రహీరవక్షస్వః

నిహత సా యజ్ఞ సా సదాః ్రవత విన్చాతి 17
త దాథయ విధ్ి పూరాం మే ్ోతు రగష సప్రాపాత్ర
తథయ విధ్యన్ం కిోయత్యం సప్రరవథః ్రాేష్మాహ 18
 P a g e | 39

తథరతి చ్ తతః సరగా ప్రనిత ా

ి ః పరతాపూజ్యన్ స
పవరవథవేన్ద ి సా త దయా్ాం యథయ౭౭జ్ఞ పతమ్ అ్ురాత 19
తత్ో దిాజ్త స్ేత ధరీజ్ఞ మ్ అసుతవన్ స పవరవథవరే భమ్
అన్ుజ్తఞత్య సత తః సరగా ప న్ రజగవీ రాథయ౭౭గతమ్ 20
గత్రషా౭ధ దిాజ్తగ్గోయషు ప్రనిత ా
ి స్వతన్ స న్రవధ్ిపః
విసరజ త్యా సాం వేచీ పరవివేచ ప్రహా దుాతిః 21
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే ద్వాద్శ స్రు ః
తరయోద్శ స్రు ః

ప న్ః పవరప్ేత వసనేత తు పూరణ ః సంవతసరోऽభవత్

పరసవవ౭రవ ం గత్ో యషు
ో ం హయ మేధ్న్
ర ీరరావవన్ స 1
అభివవదా వస్మషిం చ్ నయాయతః పరతిపూజ్ా చ్
అబ్రీరత్ పరశిోతం వవ్ాం పరసవవ౭రథ ం దిాజ్వాతత ప్రమ్ 2
యజ్వాఞ మే కిోయత్యం విపర యథో ్తం ప్రవనిప ంగవ
యథయ న్ విఘాః కిోయత్ర యజ్తఞ౭ఙ్గగ షు విధ్ీయత్యమ్ 3
భవవన్ స స్మాగవ ః సుహృన్ స ప్రహాం గవరమ చ పరమో భవవన్ స
వోఢవోా భవత్య చవ భారో యజ్ఞ సా చోదాతః 4
తథరతి చ్ స రవజ్తన్మ్ అబ్రీరత్ దిాజ్ సతత ప్రః
్రవష్ేా సరామ్ ఏవ తత్ భవత్య యత్ సప్రరవథతమ్ 5

తత్ోऽబ్రీరత్ దిాజ్తన్ స వృదయవన్ స యజ్ఞ ్రీసు నిష్మి త్యన్ స

స్వథపత్రా నిష్మి త్యం శ్చ వ వృదయవన్ స పరప్ర ధ్యరవీకవన్ స 6
్రవీనిత కవన్ స శికి కవరవన్ స వరవకన్ స
్ మన్కవన్ స అప్మ
గాకవన్ స శిలిిన్ శ్చ వ తథవ న్ట న్రత కవన్ స 7
తథయ శ్రచీన్ స శవసత ్ విదః ప రమష్వన్ స సుబ్హ శ్రోత్యన్ స
యజ్ఞ ్రీ స్హనయతం భవనోత రవజ్ శవసనయత్ 8
ఇషో కవ బ్హ స్వహస్వర శీఘరమ్ ఆన్నయత్యమ్ ఇతి
ఔప కవరవాః కిోయనయతం చ్ రవజ్తఞం బ్హ గవాయనిాత్యః 9
బ్ారహీా ఆవసథయ శ్చ వ ్రత వవాః చతచః శ్రభాః
భక్ష్యా౭న్ా పవన రుహ భిః సప్రవప్ేత్యః సునిష్మి త్యః 10
తథయ పౌరజ్న్స్వా౭ప్మ ్రత వవా బ్హ విసత రవః
ఆవవస్వ బ్హ భక్ష్యా వ సరా కవమర
ై మపస్మథత్యః 11
 P a g e | 40

తథయ జ్తన్పద స్వా౭ప్మ జ్న్ సా బ్హ శరభన్మ్

దయతవామ్ అన్ాం విధ్ివత్ సతకృతా న్ తు ల్మకయా 12
సరగా వరవణ యథయ పూజ్తం పవరప ావనిత సుసతకృత్యః
న్ చయ౭వజ్తఞ పరయో్త వవా కవప్ర కోోధ వశవత్ అప్మ 13

యజ్ఞ ్రీసు తऽవాగ్వోః ప రమష్వః శిలిిన్ సత థయ

త్రష్వప్ర౭ప్మ విశరష్ా
ే పూజ్త కవరవా యథయ ్ోప్రమ్ 14
త్ర చ్ సుా: సంభృత్య ససరగా వసుభి రోభజ్నేన్ చ్
యథయ సరాం సువిహితం న్ కిం చిత్ పరవహయ
ీ త్ర 15
తథయ భవన్త ః ్ురాన్ుత ప్వతి
ర స్మాగ్గవన్ చరతస్వ
తతః సరగా సప్రాగప్రా వస్మషిమ్ ఇదమ్ అబ్వరవన్ స 16
యథో ్తం తత్ సువిహితం న్ కించిత్ పరవహీయత్ర
యథో ్తం తత్ ్రవష్వామో న్ కిం చిత్ పరవహాసాత్ర 17
తతః సుప్రన్త మ్
్ ఆహకయ వస్మష్టి వవ్ామ్ అబ్రీరత్
నిప్రన్త య
్ సా న్ృపతీన్ స పృథివవాం త చ్ ధ్యరవీకవః 18
బ్ారహీాయన్ స క్షతిరయాన్ స వశవాన్ స శ్రదయరం శ్చ వ సహసరచః
సప్రాన్యసా సతకృతా సరా దరశష
ర ు ప్రాన్వవన్ స 19
మిథికాధ్ి పతిం శ్రరం జ్న్్ం సతా వి్ోప్రమ్
నిష్మి తం సరా శవస్ేత ష
్ ు తథయ వేదరషు నిష్మి తమ్ 20
తమ్ ఆన్య ప్రహాభాగం సాయమ్ ఏవ సుసతకృతమ్
పూరా సంబ్నివ న్ం జ్తఞత్యా తతః పూరాం బ్రీరమి త్ర 21
తథయ కవశీపతిం స్మాగవ ం సతతం ప్మయ
ర వవదిన్మ్
సదాృతత ం దరవ సంకవచం సాయమ్ ఏవవ౭౭న్యసా హ 22
తథయ కగ్య రవజ్తన్ం వృదవ ం పరప్ర ధ్యరవీ్మ్
చాశ్రరం రవజ్స్మంహ సా సప తరం తమ్ ఇహా౭౭న్య 23
అఙ్గగ చారం ప్రహాభాగం రోప్రపవదం సుసతకృతమ్
వయసాం రవజ్స్మంహ సా తమ్ ఆన్య యచస్మాన్మ్ 24
పవరచీనయన్ స స్మన్వ ు స్ౌీరరవన్ స స్ౌరవష్ేి య
ి ాం చ పవరవథవవన్ స
దయక్ష్ిాయత్యాన్ స న్రగనద యి ం చ సప్రస్వతన్ స ఆన్యసా హ 25
సనిత స్మాగ్వవ చ త చయ౭నేా రవజ్తన్ః పృథిీర తకే
త్యన్ స ఆన్య యథయ క్ష్ిపంర స్వన్ుగ్వన్ స సహ బ్ాన్వ వవన్ స 26
 P a g e | 41

వస్మషి వవ్ాం తచ్ ఛ్ురత్యా సుప్రన్త :్ తారవత: తదయ

వవాదిచత్ ప రమష్వం సత తర రవజ్తఞమ్ ఆన్యనే శ్రభాన్ స 27
సాయమ్ ఏవ హి ధరవీత్యీ పరయయౌ ప్రవని శవసనయత్
సుప్రన్త ్ సత ారవత్ో భూత్యా సప్రా నేతుం ప్రహీక్ష్త
ి ః 28
త్ర చ్ ్రవీనిత కవః సరగా వస్మష్ి వయ చ్ ధ్ీప్రత్ర
సరాం నివేదయనిత సీ యజ్గఞ యత్ ఉప్లిితమ్ 29
తతః ప్వత్
ర ో దిాజ్ శరోషిస్వతన్ స సరవాన్ స ప న్: అబ్రీరత్
అవజ్ఞ యా న్ దయతవాం ్సా చి ల్మల కయా౭ప్మ వవ 30
అవజ్ఞ యా ్ృతం హనయాత్ దయత్యరం నయ౭తర సంచయః
తతః కచశి త్ అహో రవత్్ రమపయాత్య ప్రహీక్ష్ితః 31
బ్హకని రత్యానయా౭౭దయయ రవజ్వాఞ దచరథ సా హ
తత్ో వస్మషిః సుప్వరత్ో రవజ్తన్మ్ ఇదమ్ అబ్రీరత్ 32
ఉపయాత్య న్రవవాఘర రవజ్తన్ సత వ శవసనయత్
ప్రయా౭ప్మ సతకృత్యః సరగా యథయ౭రహం రవజ్ సతత ప్రాః 33
యజీఞ యం చ్ ్ృతం రవజ్న్ స ప రమష్్ః సుసప్రాహిత్ః
నిరవాతు చ్ భవవన్ స యషు
ో ం యజ్ఞ ఆయతన్మ్ అనిత కవత్ 34
సరాకవమై: ఉపహృత్: ఉప్ేతం వ సప్రన్త తః
దరషో ు ప్రరహస్మ రవజ్గందర ప్రన్ స్ేవ వినిరవీతం 35
తథయ వస్మషి వచ్నయత్ ఋషాచృఙ్గ సా చోభయోః
శ్రభే దివస న్క్షత్రర నిరవాత్ో జ్గతీ పతిః 36
తత్ో వస్మషి పరప్రవమాః సరా ఏవ దిాజ్వాతత ప్రాః
ఋషాచృఙ్గ ం ప రసకృతా యజ్ఞ ్రవీరభన్ స తదయ
యజ్ఞ వవట గత్య ససరగా యధ్య శవసత ం్ యధ్య విధ్ి 37
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే తరయోద్శ స్రు ః
చతురదశ స్రు ః
అథ సంవతసరగ పూరగణ తస్మీన్ స పవరప్ేత తురఙ్గ మే

సరయాా శర తత రగ తీరగ రవజ్వాఞ యజ్వాఞऽభావరత త 1

ఋషాచృఙ్గ ం ప రసకృతా ్రీ చ్్ుో: దిాజ్రేభాః

అచా మేధ్ర ప్రహా యజ్గఞ రవజ్వాఞऽసా సుప్రహాతీన్ః 2

్రీ ్ురానిత విధ్ివత్ యాజ్కవ వేద పవరగ్వః
 P a g e | 42

యథయ విధ్ి యథయ నయాయం పరవకోవప్రనిత శవసత త

్ ః 3
పరవరగ యం శవసత త
్ ః ్ృత్యా తథయ ఏవ ఉపసదం దిాజ్తః
చ్్ుోచ విధ్ివత్ సరామ్ అధ్ి్ం ్రీ శవసత త
్ ః 4
అభిపూజ్ా తత్ో హృష్వోః సరగా చ్్ుో: యథయ విధ్ి
పవరతఃసవన్ పూరవాాి ్రవీాి ప్రవని ప ంగవవః 5
ఇందర చ విధ్ివ దద త్త ో రవజ్త చ్ అభిషు
ో త్ో౭న్ఘః
ప్రాధానిద న్ం చ్ సవన్ం పవరవరత త యథయ ్ోప్రం 6
తృతీయ సవన్ం చవ రవజ్వాఞ౭సా సుప్రహాతీన్ః
చ్్ుో: త్ర శవసత త్
్ ో దృష్వోా తథయ బ్ారహీా ప ంగవవః 7
ఆహాయాం చ్కిోరగ తతర చకవోదీన్ స విబ్వధ్ో తతప్రాన్ స
ఋషాచృంగ్వదర ప్రంత్:్ శిక్ష్య౭క్షర సప్రనిాత్ర 8
గ్మతిభి: ప్రథురచ: స్మాగ్వ :్ ప్రంతర ఆహాాన: యథయ౭రహత:
హో త్యరౌ దదు: ఆవవహా హవిరవభగ్వన్ స దివౌ్స్వం 9
న్ చ్ ఆహ తమ్ అభూత్ తతర సఖ లితం వవ౭ప్మ కించ్న్
దృచాత్ర బ్రహీవ తసరాం క్ష్గప్ర యవ్త ం హి చ్కిోరగ 10
న్ త్రషు అహసుస శవోనోత వవ క్షుధ్ిత్ో వవ న్ దృచాత్ర
న్ అవిదయాన్ స బ్ారహీా సత తర న్ అచత అన్ుచ్ర సత థయ 11
బ్ారహీాయ భవఞ్జ త్ర నితాం నయథవన్త చ భవఞ్జ త్ర
త్యపస్వ భవఞ్జ త్ర చయ౭ప్మ చోప్రాయ భవఞ్జ త్ర తథయ 12
వృదయవ చ వవాధ్ిత్య శ్చ వ స్మత యో
్ బ్ాకా: తథవ చ్
అనిచం భవఞ్జ ప్రానయనయం న్ తృప్మత : ఉపకభాత్ర 13
దీయత్యం దీయత్యమ్ అన్ాం వవస్వంస్మ వివిధ్యని చ్
ఇతి సంచోదత్
ి య సత తర తథయ చ్్ుో: అనే్చః 14
అన్ా్ూటా చ బ్హవో దృచానేత పరాత్ోపప్రాః
దివస్ే దివస్ే తతర స్మదవసా విధ్ివత్ తదయ 15
నయనయ దరశవద౭న్ుపవరపవత: ప రమష్వ స్వత ్ గాయ సత దయ
అన్ా పవన సుసవిహిత్య: తస్మీన్ాజ్గఞ ప్రహాతీన్ః 16
అన్ాం హి విధ్ివత్ స్వాదు పరచంసనిత దిాజ్రేభాః
అహో తృపవతః సీ భదరం త్ర ఇతి శ్రశవోవ రవఘవః 17
సాకం్ృత్య చ ప రమష్వ బ్ారహీాయన్ స పరావేషయన్ స
 P a g e | 43

ఉపవసత్ర చ్ త్యన్ స అనేా సుప్రృషో ప్రాి ్ుాడ కాః 18

్రవీ౭న్త రగ తదయ విపవర హేతు వవదయన్ స బ్హకన్ స అప్మ
పవరహ చ వవగ్వీనో ధ్ీరవః పరసిర జిగ్మషయా 19
దివస్ే దివస్ే తతర సంసత రగ ్ుచకా దిాజ్తః
సరా ్రవీాి చ్్ుోస్ేత యథయ శవసత ం్ పరచ ోదత్
ి యః 20
న్ అషడ్ఙ్గ విత్ అతర ఆస్వత్ న్ అవరత్ో న్ అబ్హ శ్రోతః
సదస్వా: తసా వ రవజ్వాఞ న్ అవవద ్ుచకా దిాజ్తః 21
పవరప్ేత యూపట చ్రే త తస్మీన్ స షడుకాాః మాదిరవ సత థయ
త్యవనోత బికా సహిత్యః పరవణన్ చ తథయ౭పరగ 22
శరలష్వీత్ ప్రయో దిష్ో ట దరవదయరమ ప్రయ సత థయ
దయావేవ తతర విహిత్ర బ్ాహ వాసత పరవగోహర 23
కవరవత్యః సరా ఏవత్ర శవసత జ్
్ ఞ ్ రాజ్ఞ కోవిదః
శరభా౭రథ ం తసా యజ్ఞ సా కవఞ్ నయ౭కం్ృత్య భవన్ స 24
ఏ్ వించతి యూపవ: త్ర ఏ్ వించతా౭రతాయః
వవస్ట భి: ఏ్ వించదిభ: ఏకచ్ం సప్రకం్ృత్య: 25
విన్ాస్వత విధ్ివ తసరగా శిలిిభిః సు్ృత్య దృఢయః
అష్వో౭౭చోయః సరా ఏవ చల క్షణ రూప సప్రనిాత్యః 26
ఆచయఛదిత్య స్ేత వవస్ట భిః ప ష్్ి రగ నవ ్ చ భూష్మత్యః
సపత రేయో దీప్ప్రనోత
మత విరవజ్నేత యథయ దివి 27
ఇషో కవ చ యథయ నయాయం కవరవత్య చ పరప్రాాతః

చిత్ోऽగ్వా రవరాహీా సత తర ్ుచక ః శ్రకు ్రీాి 28

స చిత్ోా రవజ్ స్మంహ సా సంచితః ్ుచక రవదాజ్ః
గరమడో రమ్ీ పక్ష్ో వ తిరగవాో అష్వో దశవతీ్ః 29
నియవకవత సత తర పచవ సత తత త్ ఉదిదచా దవతమ్
ఉరగ్వః పక్ష్ిా శ్చ వ యథయ శవసత ం్ పరచ ోదత్
ి యః 30
శవమిత్రర తు హయ సత తర తథయ జ్క చ్రవ చ త
ఋతిాగ్వభః సరామ్ ఏవ త నిాయవ్త ం శవసత త
్ సత దయ 31
పశ్రనయం తిరచతం తతర యూప్ేషు నియతం తదయ
అచా రత్ోాతత ప్రం తసా రవజ్వాఞ దచరథ సా చ్ 32
కౌసకాా తం హయం తతర పరవచ్రా సప్రన్త తః
 P a g e | 44

్ృపవా: విచశవస: ఏన్ం తిరభిః పరప్రయా ప్రవదయ 33

పతతిరాయ తదయ స్వరవ ం సుస్మథత్న్
ర చ్ చరతస్వ
అవసత్ రజ్న్నమ్ ఏకవం కౌసకాా ధరీ కవప్రాయా 34
హో త్య అధారమా: తథో దయగత్య హ తన్ సప్రయోజ్యన్ స
ప్రహిష్వా పరవవృత్యా చ్ వవవవత్యమ్ చ్ తథయ౭పరవం 35
పతతిరా సత సా వపవమ్ ఉదవ ృతా నియత్ర నిద య
ి ః
ఋతిాక్ పరప్ర సంపన్ాః చోపయా ప్రాస శవసత త
్ ః 36
ధూప్ర గన్వ ం వపవయా సుత జిఘరతి సీ న్రవధ్ిపః
యథయ కవకం యథయ నయాయం నిరమణదన్ స పవప ప్రాతీన్ః 37
హయ సా యాని చయ౭ఙ్గగని త్యని సరవాాి బ్ారహీాయః
అగ్ౌా పవరసానిత విధ్ివత్ సప్రస్వతః ష్ట డ్చ ఋతిాజ్ః 38
పల క్ష శవమాసు యజ్తఞనయమ్ అనేాష్వం కిోయత్ర హవిః
అచా మేధ సా యజ్ఞ సా వతస్ట భాగ ఇషాత్ర 39

తరయహో ऽచా మేధః సంమాాతః ్కి సూత్రా

ర బ్ారహీాః
చ్తుష్టో ప్రమ్ అహ సత సా పరథప్రం పరవ్లిితమ్ 40
ఉ్థ యం దిాతీయం సంమాాతమ్ అతిరవతరం తథో తతరమ్
కవరవత్య సత తర బ్హవో విహిత్యః శవసత ్ దరశనయత్ 41
జ్వాాతిష్టో ప్ర ఆయవష్వ చవ అతిరవత్రర చ్ వినిరవీత్ర
అభిజిత్ విచాజిత్ చ్ ఏవమ్ అపటత రవామో ప్రహా ్ోతుః 42
పవరచీం హో త్రర దదర రవజ్త దిచం సా ్ుక వరవన్ః
అధారావే పరతీచీం తు బ్రహీాే దక్ష్ిాయం దిచమ్ 43
ఉదయగత్రర తు తథో దీచీం దక్ష్ిాష్వ వినిరవీత్య
అచా మేధ్ర ప్రహా యజ్గఞ సాయప్రవభ విహిత్ర ప రవ 44
్ోతుం సప్రాపా తు తదయ నయాయతః ప రమషరేభః
ఋతిాగ్ోభయ హి దదర రవజ్త ధరవం త్యం ్ోతు వరవన్ః 45
ఋతిాజ్: సుత అబ్వరవన్ స సరగా రవజ్తన్ం గత ్కీషమ్
భవవన్ స ఏవ ప్రహీం ్ృత్యసనమ్ ఏకో రక్ష్ితుమ్ అరహతి 46
న్ భూప్రాా కవరామ్ అస్వీ్ం న్ హి చకవతః సీ పవకనే
రత్యః స్వాధ్యాయ ్రాే వయం నితాం హి భూమిప 47
నిషరేయం కించిత్ ఏవ ఇహ పరయచ్ఛతు భవవన్ స ఇతి
 P a g e | 45

ప్రాి రతాం సువరణ ం వవ గ్వవో యదయా సప్రవదాతం 48

త తతేయచ్ఛ న్ర శరోషో ధరాయా న్ పరయోజ్న్ం
ఏవప్రవకవతా న్రపతి: బ్ారహీా: వేద పవరగ్చ: 49
గవవం చత సహస్వరాి దచ త్రభయా దదర న్ృపః
చత కోటగ సువరణ సా రజ్త సా చ్తు రమగామ్ 50
ఋతిాజ్ చ తతః సరగా పరదదుః సహిత్య వసు
ఋచాచృఙ్గగయ ప్రవన్ త వస్మష్ి వయ చ్ ధ్ీప్రత్ర 51
తత స్ేత నయాయతః ్ృత్యా పరవిభాగం దిాజ్వాతతప్రాః
సుప్వత
ర ప్రన్సః సరగా పరతూాచ్ు: ప్రవదిత్య భృచమ్ 52
తతః పరసరికగభాసుత హిరాాం సుసప్రాహిత్యః
జ్తప్రూున్దం కోటగ సంమాం బ్ారహీాేభయా దదర తదయ 53
దరవదయరయ దిాజ్త యాధ హస్వత౭౭భరా ప్రవతత ప్రం
్స్్ీచి దయాచ్ప్రానయయ దయదర రవఘవ న్ందన్ః 54
తతః ప్వరత్ష
ర ు న్ృపతి: దిాజ్గషు దిాజ్ వతసకః
పరాయప్ర ప్ర్రో త్రత ష్వ౦ హరే పరవా్ుకేక్షా: 55
తసా ఆస్మష్ట ౭ధ విధ్ివత్ బ్ారహీా : సప్రవదీరత్
వ యః
ఉదయర సా న్ృీరర సా ధరాయా పరాత సా చ్ 56
తతః ప్వరతప్రనయ రవజ్త పవరపా యజ్ఞ మ్ అన్ుతత ప్రమ్
పవపవ౭పహం సారాయన్ం దుసత రం పవరవథవరేభః 57

తత్ోऽబ్రీరత్ ఋచాచృఙ్గ ం రవజ్త దచరథ సత దయ

్ుక సా వరవ న్ం తాం తు ్రమతమ్ అరహస్మ సువరత 58
తథరతి చ్ స రవజ్తన్మ్ ఉవవచ్ దిాజ్ సతత ప్రః
భవిషానిత సుత్య రవజ్న్ స చ్త్యార: త్ర ్ుకేదాహాః 59
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే చతురద శ స్రు ః
పంచద్శ స్రు ః
మేధ్యీర తు తత్ో ధ్యాత్యా స కించిత్ ఇదమ్ ఉతత ప్రమ్
కబ్వ సంజ్ఞ : తత: తం తు వేదజ్వాఞ న్ృపమ్ అబ్రీరత్ 1

ఇష్మోం త్రऽహం ్రవష్వామి ప తీరయాం ప తర కవరాయత్

అథరా శిరస్మ పట ర కత ్: ప్రనఃరతత స్మదవ యం విధ్యన్తః 2
 P a g e | 46

తతః పవర్ోప్రాత్య మిష్మోం త్యం ప తీరయాం ప తర కవరాయత్

జుహావ చయ౭గ్ౌా త్రజ్స్వా ప్రన్త ్ దృష్ేోన్ ్రీాయ 3
తత్ో దరవవః సగన్వ రవాః స్మదవ య చ పరప్రరేయః
భాగ పరతిగోహా౭రథ ం వ సప్రవేత్య యథయ విధ్ి 4
త్యః సమేతా యథయ నయాయం తస్మీన్ స సదస్మ దరవత్యః
అబ్వరవ నోల్ ్రవతరం బ్రహాీాం వచ్న్ం ప్రహత్ 5
భగవన్ స తా తతేస్వదరన్ రవవాో నయప్ర రవక్షసః
సరవా నోా బ్ాధత్ర ీరరవా చయఛస్మతుం తం న్ చ్ుాప్రః 6
తాయా తస్్ీ వరో దతత ః ప్వరత్న్
ర భగవన్ స ప రవ
ప్రాన్యన్త చ తం నితాం సరాం తసా క్షప్రాప్రహే 7
ఉదరాజ్యతి కేకవన్ స తీరన్ స ఉచిరాత్యన్ స దరాష్మో దురీతిః
చ్ోం తిరదచ రవజ్తన్ం పరధరే తుమ్ ఇచ్ఛతి 8
ఋష్వన్ స యక్ష్యన్ స సగన్వ రవాన్ స అసురవన్ స బ్ారహీాయం సత థయ
అతి్ోప్రతి దురవ రే ో వర దయనేన్ మోహితః 9
నన్ం సూరాః పరతపతి పవరగశా వవతి న్ ప్రారమతః

చ్కేరవీప్రాల్మ తం దృష్వోా సప్రవదోర ऽప్మ న్ ్ప్రిత్ర 10

తన్ స ప్రహ నోా భయం తస్వీత్ రవక్షస్వత్ ఘోర దరశనయత్
వధ్య౭రథ ం తసా భగవన్ స ఉపవయం ్రమతమ్ అరహస్మ 11

ఏవమ్ ఉ్త ః సురచః సరచా శి న్త త్యా తత్ోऽబ్రీరత్

హనయత౭యం విహిత సత సా వధ్ో పవయో దురవతీన్ః 12
త్రన్ గన్వ రా యక్ష్యాయం దరవ దయన్వ రక్షస్వమ్

అవధ్ో ాऽస్వీతి వవగ్ ఉకవత తథర తుా ్త ం చ్ తన్ స ప్రయా 13

నయక్రతయత్ అవజ్తఞనయత్ త దరక్ష్ో ప్రాన్ుష్వం సత దయ

తస్వీత్ స ప్రాన్ుష్వ దాధ్ో ా ప్రృతుా రవా౭నోాऽసా విదాత్ర 14

ఏత చ్ురాత్యా ప్మరయం వవ్ాం బ్రహీాయ సప్రవదయహృతమ్

దరవవ ప్రహరేయః సరగా పరహృష్వో స్ేత ऽభవం సత దయ 15

ఏతస్మీన్ సా అన్త రగ విషు
ణ : ఉపయాత్ో ప్రహా దుాతిః
చంమ చ్్ో గదయ పవాి: ప్వత్య వవస్వ జ్గతితి: 16
బ్రహీాయ చ్ సప్రాగప్రా తతర తస్ౌథ సప్రాహితః
తమ్ అబ్వరవన్ స సురవః సరగా సప్రభిషూ
ో య సన్ాత్యః 17
 P a g e | 47

త్యాం నియోక్ష్యాప్రహే విష్టణ కేకవనయం హిత కవప్రాయా

రవజ్వాఞ దచరథ సా తామ్ అయోధ్యా౭ధ్ిపత్ర రవాభయ: 18
ధరీజ్ఞ సా వదయన్ా సా ప్రహరవే సప్ర త్రజ్సః
తసా భారవాసు తిసృషు హీీ శీో క్రత మయ పప్రాసు చ్ 19
విష్టణ ప తరతామ్ ఆగచ్ఛ ్ృత్యా౭౭త్యీన్ం చ్తురవాధమ్
తతర తాం ప్రాన్ుష్ట భూత్యా పరవృదవ ం కే్ ్ాో ్మ్ 20
అవధాం దవత్ రవాష్టణ సప్రరగ జ్హి రవవామ్
స హి దరవవన్ స సగన్వ రవాన్ స స్మదవ యం చ ఋష్మ సతత ప్రాన్ స 21
రవక్షస్ట రవవాో ప్రూరోఖ ీరరోాత్రసకగన్ బ్ాధత్ర
ఋషయ చ తత స్ేత న్ గంధరవా౭పసరస సత ధ్య 22
క్ోడ్ంత్ో న్ందన్ వనే ్ౄరగా కిక హింస్మత్య:
వధ్య౭రవ ం వయ ప్రా౭౭యాత్య సత సా వ ప్రవనిభి ససహ 23
స్మదవ గంధరా యక్ష్య చ తత స్వతాం చరాం గత్య:
తాం గతి: పరప్రా దరవ సరగాష్వ న్ా: పరంతప 24
వధ్యయ దరవ చతౄాయ౦ న్ృాయ౦ కేకగ ప్రన్: ్ురమ
ఏవప్రవ్త సుత దరవేశర విషు
ణ స్మత ద
్ చ ప ౦గవ: 25
ప్మత్యప్రహ ప రోగ్వ౦ స్వతన్ స సరా కే్ న్ప్రసకృత:
అబ్రీరత్ తిరదశవన్ స సరవాన్ స సమేత్యన్ స ధరీ సంహిత్యన్ స 26
భయం తాజ్త భదరం వో హిత్య౭రవ ం యవధ్ి రవవాం
స ప తర పౌతరం స్వ౭ప్రాతాం సమితర జ్తఞతి బ్ాంధవం 27
హత్యా ్ూ
ో రం దురవ౭౭త్యీన్ం దరవరమేాయ౦ భయావహం
దచ వరే సహస్వరాి దచ వరే చత్యని చ్ 28
వత్యసయమి ప్రాన్ుష్ే కేకగ పవకయన్ స పృధ్ిీర మిప్రాం
ఏవం దత్యా వరం దరవో దరవవనయం విషు
ణ రవతీవవన్ స
ప్రాన్ుష్ే చిన్త యాప్రాస జ్న్ీ భూమిమ్ అధ్య౭౭తీన్: 29
తత: పదీ పకాశవక్ష: ్ృత్యా౭౭త్యీన్ం చ్తురవాధం
ప్మతరం రోచ్యా ప్రాస తదయ దచరధం న్ృపం 30
తత్ో దరవవ సస గంధరవా సస రమదయర స్వస పసరోగాయ:
సుతతిభి రవదవా రూపవభి సుతసుోవ రీధుసూదన్ం 31
త ప్రవదవ తం రవవా ప్రవగో త్రజ్సం
 P a g e | 48

పరవృదవ దరిం తిరదశరచార దిాషమ్

విరవవాం స్వధు తపస్మా ్ాో ్ం
తపస్మానయమ్ ఉదవ ర తం భయావహమ్ 32
తమేవ హత్యా స బ్కం స బ్ాన్వ వం
విరవవాం రవవా ప్రగోయ పౌరమషం
సారోల్ ప్రాగచ్ఛ గత జ్ార శి రం
సురగందర గవపత ం గత దో ష ్కీషం 33
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే పంచ ద్శ స్రు ః
షో డశ స్రు ః
తత్ో నయరవయాో విషు
ణ : నియవ్త ః సుర సతత మైః
జ్తన్ న్ా౭ప్మ సురవన్ స ఏవం చల క్షణం వచ్న్మ్ అబ్రీరత్ 1
ఉపవయః కో వధ్ర తసా రవవా సా దురవ౭౭తీన్ః
యమ్ అహం తం సప్రాస్వథయ నిహనయామ్ ఋష్మ ్ాో ్మ్ 2
ఏవమ్ ఉకవతః సురవః సరగా పరతూాచ్ు రవాషు
ణ మ్ అవాయమ్
ప్రాన్ుష్వం తన్ుమ్ ఆస్వథయ రవవాం జ్హి సంయవగ్గ 3
స హి త్రప్ే తప స్వత వరం దీర్ కవకమ్ అరవందప్ర

త తుష్టో ऽభవత్ బ్రహాీ కే్్ృ కేల్ పూరాజ్:

న్ 4
సంతుషో ః పరదదర తస్్ీ రవక్షస్వయ వరం పరభవః
నయనయ విధ్రభయా భూత్రభయా భయం నయ౭న్ాతర ప్రాన్ుష్వత్ 5
అవజ్తఞత్యః ప రవ త్రన్ వర దయనేన్ ప్రాన్వవః
ఏవం ప్మత్యప్రహా తత స్వీ దారం పవరపా స దరవితః 6
ఉత్యసదయతి కేకవం స్వత న్ స
్ స్మత య
్ శవ పాప్రేతి
తస్వీత్ తసా వధ్ో దృష్టో ప్రాన్ుష్ేభాః పరంతప 7
ఇత్రాత దాచ్న్ం శ్రోత్యా సురవాయం విషు
ణ రవ౭౭తీవవన్ స
ప్మతరం రోచ్యా ప్రాస తదయ దచరథం న్ృపమ్ 8
స చయ౭పాప త్ోర న్ృపతి సత స్మీన్ స కవకే ప్రహాదుాతిః
అయజ్త్ ప తిరయామ్ ఇష్మోం ప త్రప
ర స: అరవ సూదన్ః 9
స ్ృత్యా నిచ యం విషు
ణ : ఆప్రంతరయ చ్ ప్మత్యప్రహం
అంతరవవన్౦ గత్ో దరవ: పూజ్ాప్రానో ప్రహరవేభి: 10
తత్ో వ యజ్ప్రాన్ సా పవవకవత్ అతుక పరభమ్
 P a g e | 49

పవరదురూభతం ప్రహ దూభతం ప్రహా ీరరాం ప్రహా బ్కమ్ 11

్ృషణ ం రకవత౭ప్రుర ధరం రకవత౭౭సాం దున్ుదభి సాన్మ్
స్మాగవ హరాృక్ష తన్ుజ్ చీశ్రో పరవర ప్రూరవజ్మ్ 12
శ్రభ కక్షా సంపన్ాం దివవా౭౭భరా భూష్మతమ్
శ్చక చృఙ్గ సప్రవత్రసధం దృపత శవరూ
ద క వి్ోప్రమ్ 13
దివవ్ర సప్రా౭౭కవరం దీపత వ౭న్క శిమవాపప్రమ్
తపత జ్తప్రూున్ద ప్ర ీం రవజ్త్య౭న్త పరవచ్ఛదయమ్ 14
దివా పవయస సంపూరవణం పవతీరం పతీామ్ ఇవ ప్మయ
ర ామ్
పరగృహా విప కాం దో రవభయం సాయం ప్రాయాప్ర ీమ్ ఇవ 15
సప్రవేక్ష్యా బ్రీర దయా్ామ్ ఇదం దచరథం న్ృపమ్
పవరజ్తపతాం న్రం విదివ ప్రామ్ ఇహా౭భాాగతం న్ృప 16
తతః పరం తదయ రవజ్త పరతుావవచ్ ్ృత్యఞ్జ లిః

భగవన్ స స్వాగతం త్రऽసుత కిమ్ అహం ్రవవాి త్ర 17

అథో ప న్ రవదం వవ్ాం పవరజ్తపత్ోా న్రోऽబ్రీరత్

రవజ్న్ స అర యత్య దరవవన్ స అదా పవరపత మ్ ఇదం తాయా 18
ఇదం తు న్ృప శవరూ
ద క పవయసం దరవ నిరవీతమ్
పరజ్త ్రం గృహాా తాం ధన్ామ్ ఆరోగా వరవన్మ్ 19
భారవాాయమ్ అన్ురూపవాయమ్ అశీాత ఇతి పరయచ్ఛ వ
త్యసు తాం కపసయస్ే ప త్యరన్ స యద౭రథ ం యజ్స్ే న్ృప 20
తథరతి న్ృపతిః ప్వత
ర ః శిరస్వ పరతిగృహా త్యమ్
పవతీరం దరవవ౭న్ాసంపూరవణం దరవ దత్యతం హిరాీ ీమ్ 21
అభివవదా చ్ త దూభతమ్ అదుభతం ప్మరయ దరశన్మ్
ప్రవదయ పరప్రయా యవ్త చ కవర అభిపరదక్ష్ిామ్ 22
తత్ో దచరథః పవరపా పవయసం దరవ నిరవీతమ్
బ్భూవ పరప్ర ప్వత
ర ః పవరపా వితత మ్ ఇవ అధన్ః 23
తత సత ద౭దుభత పరమాం భూతం పరప్ర భాసారమ్
సంవరత త్యా తత్ ్రీ తత్్ వవ౭న్త ర ధ్ీయత 24
హరే రశిీభి: ఉదో ాతం తస్వా౭న్త ః ప రమ్ ఆబ్భౌ
శవరద స్వాభిరవప్ర సా చ్న్ద ి స్ేావ న్భ: అంశ్రభిః 25

స్ట ऽన్త ఃప రం పరవిశ్చావ కౌసకాామ్ ఇదమ్ అబ్రీరత్

 P a g e | 50

పవయసం పరతిగృహీణషా ప తీరయం తిాదమ్ ఆతీన్ః 26

కౌసకాా ై న్రపతిః పవయస్వ౭రవ ం దదర తదయ
అరవవత్ అరవ ం దదర చయ౭ప్మ సుమిత్యర ై న్రవ౭ధ్ిపః 27
కచకగ ైా చ్ అవశిషో అరవ ం దదర ప త్యర౭రథ కవరాయత్
పరదదర చ్ అవశిష్వో౭రవ ం పవయససా అప్రృత్ోపప్రమ్ 28
అన్ుచిన్త య సుమిత్యర ై ప న్: ఏవ ప్రహీపతిః
ఏవం త్యస్వం దదర రవజ్త భారవాాయం పవయసం పృథక్ 29
త్య: తు ఏతత్ పవయసం పవరపా న్రగన్ద ి స్ట ాతత ప్రాః స్మత య
్ ః
సప్రాీన్ం మేనిరగ సరవాః పరహరోేదిత చరతసః 30
తతసుత త్య: పవరచా త దుతత ప్ర స్మత యో
్ ;
ప్రహీపత్ర: ఉతత ప్ర పవయసం పృధక్
హ త్యచనయ౭౭దితా సప్రాన్ త్రజ్స్వ
చిరగా గరవభన్ స పరతిప్ేదర
ి గ తదయ 31
తతసుత రవజ్త పరస్క్షా త్య: స్మత య
్ ః
పరరూఢ గరవభ: పరతి కబ్వ ప్రాన్స్వ
బ్భూవ హృషో స్మత ద
్ వ
ి ే యధ్య హరవ:
సురగందర స్మదవరే వ గాయ౭భిపూజిత: 32
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే షో డశ స్రు ః
స్పత ద్శ స్రు ః
ప తరతాం తు గత్ర విష్ౌణ రవజ్ఞ సత సా ప్రహాతీన్ః
ఉవవచ్ దరవత్యః సరవాః సాయప్రూభ రభగవవన్ స ఇదమ్ 1
సతాసంధ సా ీరర సా సరగాష్వం నో హిత్ష్మాః
విష్టణ ః సహాయాన్ స బ్లిన్ః సృజ్ధాం కవప్ర రూప్మాః 2
ప్రాయావిద చ శ్రరవం చ వవయవ వేగ సప్రా౦ జ్వే
న్యజ్తఞన్ స బ్వదివ సంపనయాన్ స విషు
ణ తుకా పరవ్ోప్రాన్ స 3
అసంహారవాన్ స ఉపవయజ్తఞన్ స దివా సంహన్నయ౭నిాత్యన్ స
సరవా౭సత ్ గవా సంపనయాన్ స అప్రృత పవరచనయన్ స ఇవ 4
అపసరః సు చ్ ప్రవమాాసు గన్వ రమాాయం తన్ూషు చ్
 P a g e | 51

యక్ష పన్ాగ ్నయాసు ఋక్ష విదయాధరమషు చ్ 5

కిన్ారమాయం చ్ గ్వత్రష
ర ు వవన్రమాయం తన్ూషు చ్
సృజ్ధాం హరవ రూప్ేా ప త్యరన్ స తుకా పరవ్ోప్రాన్ స 6
పూరా మేవ ప్రయా సృష్టో జ్తప్రువవన్ స ఋక్ష ప న్గ వః
జుర ప్రభప్రాా సా సహస్వ ప్రప్ర వకవతత్
ా అజ్తయత 7
త్ర తథో కత వ భగవత్య తత్ పరతిశ్రోతా శవసన్మ్
జ్న్యా ప్రాసు: ఏవం త్ర ప త్యరన్ స వవన్ర రూప్మాః 8
ఋషయ చ ప్రహాత్యీన్ః స్మదవ విదయాధర ఉరగ్వః
చయరాయ చ సుత్యన్ స ీరరవన్ స ససృజు రాన్ చయరవాః 9
వవన్రగందరం ప్రహేనద యి భమ్ ఇనోది వవలిన్మ్ ఆతీజ్ం
సుగ్మోవం జ్న్యా ప్రాస తపన్: తపత్యం వరః 10
బ్ృహసితి సుత అజ్న్యత్ త్యరం నయప్ర ప్రహా హరవం
సరా వవన్ర ప్రవమాానయం బ్వదివప్రంతం అన్ుతత ప్రం 11
ధన్ద సా సుత శీోప్రాన్ స వవన్రో గంధప్రాదన్ః
విచా్రవీ తాజ్న్యత్ న్ళ౦ నయప్ర ప్రహా హరవం 12
పవవ్ సా సుతః శీోప్రాన్ స న్నకే౭గ్వా సదృచ పరభః
త్రజ్స్వ యచస్వ ీరరవాత్ అతారవచ్ాత వవన్రవన్ స 13
రూప దరవిా సంపనౌా అశిానౌ రూప సప్రీత్ర
మైన్ద చ దిావిద శ్చ వ జ్న్యా ప్రాసతు సాయం 14
వరమాో జ్న్యా ప్రాస సుష్ేా౦ వవన్రరే భం
చరభం జ్న్యాప్రాస పరజన్ా సుత ప్రహాబ్కం 15
ప్రారమత స్వా౭౭తీజ్ శీోప్రాన్ స హన్ుప్ర నయాప్ర ీరరావవన్ స
వజ్ర సంహన్నో ప్ేత్ో వన్త్రయ సమో జ్వే 16
త్ర సృష్వో బ్హ స్వహస్వర దచగ్మోవ వధ్ో దాత్యః
అపరమేయ బ్కా ీరరవ వికవోనయతః కవప్ర రూప్మాః 17
మేరమ ప్రందర సంకవశవ వప షీనోత ప్రహాబ్కాః
ఋక్ష వవన్ర గ్ోప చయఛః క్ష్ిపమ్
ర ఏవవ౭భిజ్జిఞ రగ 18
యసా దరవ సా య దూ
ర పం వేష్ట యచ పరవ్ోప్రః
అజ్తయత సప్ర స్ేత న్ తసా తసా సుతః పృథక్ 19
 P a g e | 52

గ్ో కాఙ్గగల్మషు చోతినయాః కగచిత్ సంప్రత వి్ోప్రాః

ఋక్ష్మషు చ్ తథయ జ్తత్య వవన్రవః కిన్ారమషు చ్ 20
దరవవ ప్రహరవే గంధరవా: త్యరవ్క్షా యక్ష్య యచస్మాన్ః
నయగ్వః కిప్రవిరమష్వ శ్చ వ స్మదవ విదయాధరోరగ్వః 21
బ్హవో జ్న్యా ప్రాసు: హృష్వో సత తర సహసరచః
వవన్రవన్ స సుప్రహా కవయాన్ స సరవా నా వన్ చయరవా; 22
అపసరః సు చ్ ప్రవమాాసు తధ్య విదయాధరమషు చ్
నయగ ్నయాసు చ్ తధ్య గన్వ రమాాయం తన్ూషు చ్ 23
కవప్ర రూప బ్కే ప్ేత్య యధ్య కవప్రం విచయరవా:
స్మంహ శవరూ
ద క సదృశవ దరగిా చ్ బ్కేన్ చ్ 24
శికా పరహరాయః సరగా సరగా పవదప యోధ్ిన్ః
న్మ దంషో ి ఆయవధ్యః సరగా సరగా సరవా౭సత ్ కోవిదయః 25
విచయక తయవః శ్క
చ ేనద యి న్ స భేద తయవః స్మథరవన్ స దురప్రాన్ స
క్ష్ోభ య
త వ చ వేగ్న్
గ సప్రవదరం సరవత్యం పతిమ్ 26
దయర తయవః క్ష్ితిం పదయభయమ్ ఆపల వేయవ రీహా౭రణవమ్
న్భ సత కం విశరయవ చ గృహీణయవర౭ప్మ త్ోయదయన్ స 27
గృహీణయవర౭ప్మ ప్రాతఙ్గగన్ స ప్రత్యతన్ స పరవజ్
ర త్ో వనే
న్రదప్రానయం చ నయదరన్ పవత తయవ రవాహంగప్రాన్ స 28
ఈదృశవనయం పరసూత్యని హరమాయం కవప్ర రూప్మాయమ్
చతం చత సహస్వరాి యూథపవనయం ప్రహాతీనయమ్ 29
త్ర పరధ్యనేషు యూధ్రషు హరమాయ౦ హరవ యూధపవ:
బ్భూవ ర్ యూథప శరష్
ో ి వ ీరరవం చ అజ్న్యన్ స హరమన్ స 30
అనేా ఋక్షవతః పరస్థ వన్ స అవతసుథః సహసరచః
అనేా నయనయ విధ్యన్ స శ్చకాన్ స భేజిరగ కవన్నయని చ్ 31
సూరా ప తరం చ్ సుగ్మోవం చ్ో ప తరం చ్ వవలిన్మ్
భారతరవ వ పతసుథ స్ేత సరా ఏవ హరమచారవః
న్ళం న్నకం హన్ూప్రంతం అనయాం చ హరవ యూధపవన్ స 32
త్ర త్యర్క్షా బ్క సంపనయా సరగా యవదవ విశవరదయ:
విచ్రనోత ౭రద యన్ స దరవిత్ స్మంహ వవాఘర ప్రహో రగ్వన్ స 33
త్యంచ సరవాన్ స ప్రహా బ్ాహ : వవల్మ విప క వి్ోప్రః
 P a g e | 53

జుగ్ోప భవజ్ ీరరగాా ఋక్ష గ్ో ప చ్ఛ వవన్రవన్ స 34

త్ రవయం పృధ్ిీర శ్రరచ: స పరాత వనయ౭రణవవ:
క్రణ వ వివిధ సంస్వథన: నయనయ వాంజ్న్ కక్షా : 35
త్: మేఘ బ్ృనయద౭చ్క తుకా కవ ై:
ప్రహా బ్క : వవన్ర యూథ పవక ః
బ్భూవ భూ: భీప్ర చరమర రూప్్ః
సప్రావృత్య రవప్ర సహాయ హేత్ో: 36
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే స్పత ద్శ స్సరు ః
అషాటద్శ స్సరు ః : శ్రీ రామ జననం .
నిరాృత్రత తు ్ోత్ర తస్మీన్ స హయ మేధ్ర ప్రహాతీన్ః
పరతిగృహా సురవ భాగ్వన్ స పరతిజ్గవీ రాథయ౭౭గతమ్ 1
సప్రాపత దీక్ష్య నియప్రః పతీా గా సప్రనిాతః
పరవివేచ ప రమం రవజ్త స భృతా బ్క వవహన్ః 2
యథయ౭రహం పూజిత్య స్ేత న్ రవజ్తఞ వ పృథిీరచారవః
ప్రవదిత్యః పరయయవ రగదశవన్ స పరాప్రా ప్రవని ప ంగవమ్ 3
శీోప్రత్యం గచ్ఛత్యం త్రష్వం సా ప రవాి ప రవ తత తః
బ్కాని రవజ్తఞం శ్రభారాి పరహృష్వోని చ్కవశిరగ 4
గత్రషు పృథిీరశరషు రవజ్త దచరథః తధ్య
పరవివేచ ప రమం శీోప్రాన్ స ప రసకృతా దిాజ్వాతతప్రాన్ స 5
శవన్త యా పరయయౌ స్వరవ మ్ ఋషాచృఙ్గ ః సుపూజితః
అన్నాయప్రానో రవజ్తఞ౭థ స్వ౭న్ుయాత్రా
ర ధ్ీప్రత్య 6
ఏవం విసృజ్ా త్యన్ స సరవాన్ స రవజ్త సంపూరణ ప్రాన్సః
ఉవవస సుఖితేనతః తతర ప త్ోరతితిత ం విచిన్త యన్ స 7
తత్ో యజ్గఞ సప్రాప్ేత తు ఋతూనయం షట్ సప్రతాయవ:
తత చ దయాదశర ప్రాస్ే చత్రర నయవమికగ తిథర 8
న్క్షత్రర ౭ దితి దవత్రా సా ఉచ్ సంస్ేథషు పంచ్ షు
గోహష
ే ు ్రకటే కగ్గా వవ్ిత్య వి౦దునయ సహ 8
పట ర దాప్రానే జ్గనయాధం సరా కే్ న్ప్రసకృతం
కౌసకాా అజ్న్యత్ రవప్రం దివా కక్షా సంయవతమ్ 10
విష్టణ : అరవ ం ప్రహాభాగం ప తరమ్ ఇక్ష్యా్ు న్న్ద న్మ్
 P a g e | 54

కౌసకాా శ్రశ్రభే త్రన్ ప త్రర ా అమిత త్రజ్స్వ 11

యథయ వరగా దరవవనయమ్ అదితి: వజ్ర పవాినయ
భరత్ో నయప్ర కచకయ
గ ాాం జ్జ్గఞ సతా పరవ్ోప్రః 12
స్వక్ష్యత్ విష్టణ : చ్తు రవభగః సరచాః సప్రవదిత్ో గవాః
అథ కక్షీా చతురఘబా సుమిత్యర అజ్న్యత్ సుత్ర 13
ీరరౌ సరవా౭సత ్ ్ుచకౌ విష్టణ : అరవ సప్రనిాత్ర
ప ష్ేా జ్తత సుత భరత్ో ్న్ కగ్గా పరసన్ాధ్ీ: 14
స్వరగి జ్తత్ర తు స్ౌమితీర ్ుళీరగ అభవాదిత్ర రవౌ
రవజ్ఞ ః ప త్యర ప్రహాత్యీన్ చ త్యారో జ్జిఞ రగ పృథక్ 15

గవావనోత ऽన్ు రూపవ చ రమచయా పట ర షి పదో పప్రాః

జ్గవ: ్ళ౦ చ్ గంధరవా న్న్ృతు శవ ౭పసరో గాయ: 16
దరవ దున్ుదభయో నేహ : ప షి వృష్మో చ మా చ్ుాత్య
ఉతసవ చ ప్రహాన్ స ఆస్వత్ అయోధ్యాయాం జ్నయ్ుకః 17
రధ్యా చ జ్న్ సంబ్ాధ్య న్ట న్రత ్ సం్ుకా:
గ్వయన చ విరవవిాోా వవదన చ తథయ పరవ : 18
పరదయ
ర ా౦ చ దదర రవజ్త దూత ప్రాగధ వందినయం
బ్ారహీాేభయా దదర వితత ం గ్ో ధనయని సహసరచ: 19
అతీతా ఏకవదశవ౭హం తు నయప్ర ్రీ తథయ అ్రోత్
జ్గాషి ం రవప్రం ప్రహాత్యీన్ం భరతం కచ్ ీ సుతమ్ 20
స్ౌమితిరం కక్షీామ్ ఇతి చతురఘామ్ అపరం తథయ
వస్మషిః పరప్ర ప్వత్
ర ో నయప్రాని ్ృతవవం సత దయ 21
బ్ారహీాయన్ స భయజ్యా ప్రాస పౌరవన్ స జ్తన్పదయన్౭ప్మ
అదదయ దయరాహీాయనయ౦ చ్ రవత్రాఘ ప్రమితం బ్హ
త్రష్వం జ్న్ీ కిోయాదీని సరా ్రవీాా౭కవరయత్ 22
త్రష్వం కగతుర్ ఇవ జ్గాష్టి రవమో రతి్రః ప్మతుః
బ్భూవ భూయో భూత్యనయం సాయప్రూభ: ఇవ సప్రీతః 23
సరగా వేదవిదః శ్రరవః సరగా కే్ హిత్ర రత్యః
సరగా జ్తఞనోప సంపనయాః సరగా సప్రవదిత్య గవాః 24
త్రష్వమ్ అప్మ ప్రహాత్రజ్త రవప్రః సతా పరవ్ోప్రః
ఇషో ససరా సా కే్ సా చశవం్ ఇవ నిరీకః 25
 P a g e | 55

గజ్ సకంధ్ర౭చా పృష్ేి చ్ రధ చ్రవాసు సప్రీతః

ధన్ురగాదర చ్ నిరతః ప్మతృ శ్రశ్ర
ో షాే రత : 26
బ్ాకాాత్ పరభృతి సుస్మాగ్ోవ కక్షీాో కక్ష్ిీ వరవన్ః
రవప్ర సా కే్ రవప్ర సా భారతు: జ్గాషి సా నితాచః 27
సరా ప్మయ
ర ్ర సత సా రవప్రస్వా౭ప్మ చరమరతః
కక్షీాో కక్ష్ిీ సంపనోా బ్హిః పవరా ఇవవ౭పరః 28
న్ చ్ త్రన్ వినయ నిదయరం కభత్ర ప రమష్ట తత ప్రః
ప్రృషో మ్ అన్ామ్ ఉపవన్నతమ్ అశవాతి న్ హి తం వినయ 29
యదయ హి హయమ్ ఆరూఢో ప్రృగయాం యాతి రవఘవః

తదన్ం పృషి త్ోऽభేాతి స ధన్ుః పరవపవకయన్ స 30

భరత స్వా౭ప్మ చతురఘోా కక్షీా అవరజ్వా హి సః
పవరాః ప్మయ
ర తరో నితాం తసా చ్ ఆస్వత్ తథయ ప్మయ
ర ః 31
స చ్తురవభ: ప్రహాభాగ్ఃచ ప త్:్ దచరథః ప్మర ైః
బ్భూవ పరప్ర ప్వత్
ర ో దరవ: ఇవ ప్మత్యప్రహః 32
త్ర యదయ జ్తఞన్ సంపనయాః సరగా సప్రవదిత్య గవాః
హీీప్రన్త ః క్రత ప్ర
వ న్త చ సరాజ్తఞ దీర్ దరవశన్ః 33
త్రష్వ మేవం పభావవనయం సరగాష్వం దీపత త్రజ్స్వం
ప్మత్య దచరధ్ో హృష్టో బ్రహీ కేకవధ్ిపట యధ్య 34
త్ర చయ౭ప్మ ప్రన్ుజ్ వవాఘార వదికవ౭ధాయనే రత్య:
ప్మతృ శ్రశ్ర
ో షా రత్య ధన్ురగాదర చ్ నిష్మోత్య: 35
అథ రవజ్త దచరథ స్ేత ష్వం దయర కిోయాం పరతి
చింతయా ప్రాస ధరవీత్యీ స్ట పవధ్యాయ: సబ్ాంధవ: 36
తసా చింతయ ప్రాన్సా ప్రంతిర ప్రధ్రా ప్రహాతీన్:
అభాా౭౭గచ్ఛన్ స ప్రహా త్రజ్వా విశవామిత్ోర ప్రహాప్రవని: 37
స రవజ్వాఞ దరశనయ౭౭కవంక్ష్మ దయారవ౭ధాక్ష్యన్ స ఉవవచ్ హ
శీఘరం ఆమాాత ప్రాం పవరపత ం కౌశి్ం గ్వధ్ిన్: సుతం 38
త చ్ఛృత్యా వచ్న్ం తసా రవజ్ వేచీ పరదుదురవ :
సంభారంత ప్రన్స: సరగా త్రన్ వవకగాన్ చోదత్
ి య: 39
త్ర గత్యా రవజ్ భవన్ం విశవామితం ఋష్మం తదయ
పవరపత ం ఆవేదయా ప్రాసు: న్ృపవ ై ఇక్ష్యా్వే తదయ 40
 P a g e | 56

త్రష్వం తత్ వచ్న్ం శ్రోత్యా స ప రోథయ: సప్రాహిత:

పరతుాజ్జ గ్వప్ర సంహృష్టో బ్రహాీాం ఇవ వవసవ: 41
స దృష్వోా జ్ాలితం దీపతయ తపసం సంశిత వరతం
పరహృషో వదనో రవజ్త తత్ో౭ర్యం ఉపహారయత్ 42
స రవజ్ఞ : పరతిగృహాా౭ర్యం శవసత ్ దృష్ేోా ్రీాయ
్ుచకం అవాయం చవ పరా పృచ్ఛన్ స న్రవ౭ధ్ిపమ్ 43
ప రగ కోశర జ్న్పదర బ్ాన్వ వష
ే ు సుహృతుస చ్
్ుచకం కౌశికో రవజ్ఞ ః పరా పృచ్ఛత్ సుధ్యరవీ్: 44
ఆప్మ త్ర సన్ాత్య ససరగా స్వప్రంత్య రవపవో జిత్య: ?
దవం చ్ ప్రాన్ుష౦ చయ౭ప్మ ్రీ త్ర స్వధాన్ుష్మి తం ? 45
వస్మషిం చ్ సప్రాగప్రా ్ుచకం ప్రవని ప ంగవః
ఋష్వంచ త్యన్ స యథయ నయాయం ప్రహాభాగ్వన్ స ఉవవచ్ హ 46
త్ర సరగా హృషో ప్రన్స సత సా రవజ్వాఞ నివేచన్మ్
వివిశ్రః పూజిత్య సత తర నిష్ేదు చ యథయ౭రహతః 47
అథ హృషో ప్రనయ రవజ్త విశవామితరం ప్రహాప్రవనిమ్
ఉవవచ్ పరమోదయరో హృషో సత మ్ అభిపూజ్యన్ స 48
యథయ౭ప్రృత సా సంపవరప్మత : యథయ వరేమ్ అన్ూదకగ
యథయ సదృచ దయరగషు ప తర జ్నయీ పరజ్సా చ్ 49
పరన్షో సా యథయ కాభయ యథయ హరోే ప్రహో ద త
తథయ ఏవ ఆగప్రన్ం ప్రనేా స్వాగతం త్ర ప్రహాప్రవనే 50
్ం చ్ త్ర పరప్రం కవప్రం ్రోమి కిప్రవ హరవేతః

పవతర భూత్ోऽస్మ మే బ్రహీన్ స దిష్ో వయ పవరపటత ऽస్మ కౌశి్ 51

అదా మే సఫకం జ్న్ీ జీవితం చ్ సుజీవితమ్
పూరాం రవజ్రవే చబ్ేదన్ తపస్వ దో ాతిత పరభః 52

బ్రహీరవే తామ్ అన్ుపవరపత ః పూజ్వాాऽస్మ బ్హ ధ్య ప్రయా 53

తత్ అదుభతమ్ ఇదం బ్రహీన్ స పవితరం పరప్రం ప్రప్ర
శ్రభ క్ష్గతర గతశవ ౭ హం తవ సందరశనయత్ పరభయ 54
బ్ూ
ర హి యత్ పవరరవథతం తుభాం కవరామ్ ఆగప్రన్ం పరతి

ఇచయఛం అన్ుగృహీత్ోऽహం తాద౭రథ పరవవృదవ త 55

 P a g e | 57

కవరా సా న్ విప్రరశం చ్ గన్ుతమ్ అరహస్మ కౌశి్

్రవత చ్ అహమ్ అశరష్ా
ే దవతం హి భవవన్ స ప్రప్ర 56
ప్రప్ర చ్ అయమ్ అన్ుపవరపటత ప్రహాన్౭భవాదయో దిాజ్
తవ ఆగప్రన్జ్: ్ృత్ోసన ధరీ చ అన్ుతత మో ప్రప్ర 57
ఇతి హృదయ సుమం నిచప్రా వవ్ాం
శ్రోతి సుమమ్ ఆతీవత్య విన్నతమ్ ఉ్త మ్
పరథత
ి గవా యశవ గవా: విశిషో ః
పరప్ర ఋష్మః పరప్రం జ్గ్వప్ర హరే మ్ 58
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే అషాటద్శ స్సరు ః
ఏకోన వి౦శ స్సరు ః
త చ్ురాత్యా రవజ్ స్మంహ సా వవ్ామ్ అదుభత విసత రమ్

హృషో రోప్రా ప్రహాత్రజ్త విశవామిత్ోరऽభాభాషత 1

సదృచం రవజ్ శవరూ
ద క తవతత్ భవవి న్ అన్ాతః
ప్రహా వంచ పరసూత సా వస్మషి వాపదరశిన్ః 2
యత్ తు మే హృత్ గతం వవ్ాం తసా కవరా సా నిచ యమ్
్ురమషా రవజ్ శవరూ
ద క భవ సతా పరతిచోవవ: 3
అహం నియప్రమ్ ఆతిష్ేి స్మదవయ౭రథ ం ప రమషరేభ
తసా విఘా్రౌ దరా తు రవక్షస్ౌ కవప్ర రూప్మాౌ 4
వరత్ర మే బ్హ చ శీ రగణ సప్రాపవతయం రవక్షస్వ విప్రబ
ప్రారమచ్ చ సుబ్ాహ చ ీరరావనౌత సు శిక్ష్ిత్ర
త్ర ప్రాంస రమధ్ిరౌఘేా వేదిం త్యమ్ అభావరేత్యమ్ 5
అవధూత్ర తథయ భూత్ర తస్మీన్ స నియప్ర నిచ త
్ృత చోమో నిరమత్యసహ సత స్వీత్ దరశవత్ అపవ్ోమే 6
న్ చ్ మే కోోధమ్ ఉత్ేషో ుం బ్వదివ: భవతి పవరవథవ
తథయ భూత్య హి స్వ చ్రవా న్ శవప సత తర ప్రవచ్ాత్ర 7
సా ప తరం రవజ్ శవరూ
ద క రవప్రం సతా పరవ్ోప్రమ్
కవ్ పక్ష ధరం శ్రరం జ్గాషి ం మే దయతుమ్ అరహస్మ 8
చకోత హేాష ప్రయా గవపటత దివేాన్ స్ేాన్ త్రజ్స్వ
రవక్షస్వ త వి్రవతర స్ేత ష్వమ్ అప్మ వినయచనే 9
శరోయ చ అస్్ీ పరదయస్వామి బ్హ రూపం న్ సంచయః
 P a g e | 58

తరయాాయమ్ అప్మ కేకవనయం తన్ మాాతిం గమిషాతి 10

న్ చ్ త్ర రవప్రమ్ ఆస్వదా చకౌత స్వథతుం ్థంచ్న్
న్ చ్ త్ర రవఘవవత్ అనోా హన్ుతమ్ ఉతసహత్ర ప ప్రాన్ స 11
ీరరోాతిసకౌత హి త్ర పవపౌ కవక పవచ వచం గత్ర
రవప్ర సా రవజ్ శవరూ
ద క న్ పరవాపౌత ప్రహాతీన్ః 12
న్ చ్ ప తర ్ృతం స్ేాహం ్రమతమ్ అరహస్మ పవరవథవ
అహం త్ర పరతిజ్తనయమి హత్ర త్ర విదివ రవక్షస్ౌ 13
అహం వేదిీ ప్రహాత్యీన్ం రవప్రం సతా పరవ్ోప్రమ్

వస్మష్టి ऽప్మ ప్రహా త్రజ్త త చ్ ఇమే తపస్మ స్మథత్యః 14

యది త్ర ధరీ కాభం చ్ యచ చ పరప్రం భవవి
స్మథరమ్ ఇచ్ఛస్మ రవజ్గన్ద ి రవప్రం మే దయతుమ్ అరహస్మ 15
యది అభాన్ుజ్తఞం కవ్ుత్థ దదత్ర తవ ప్రనిత ా
ి ః
వస్మషి పరప్రవమాః సరగా తత్ో రవప్రం విసరజయ 16
అభిప్ేత
ర మ్ అసంస్త మ్ ఆతీజ్ం దయతుమ్ అరహస్మ
దచ రవతరం హి యజ్ఞ సా రవప్రం రవజీవ కేచ్న్మ్ 17
న్ అత్రాతి కవకే యజ్ఞ సా యథయ అయం ప్రప్ర రవఘవ
తథయ ్ురమషా భదరం త్ర ప్రా చ్ శరకగ ప్రన్ః ్ృథయః 18
ఇత్రావమ్ ఉకవతా ధరవీత్యీ ధరవీ౭రథ సహితం వచ్ః
విరరవప్ర ప్రహాత్రజ్త విశవామిత్ోర ప్రహాప్రవనిః 19
స త నిాచప్రా రవజ్గందోర విశవామితర వచ్ శ్రశభం
శర్ప్ర౭భాగప్ర తీత వరం వాష్వదత భయా౭నిాతః 20
ఇతి హృదయ ప్రనో విదయరాం
ప్రవని వచ్న్ం తత్ అతీవ శ్రశ్రోవవన్ స
న్రపతి: అగప్రత్ భయం ప్రహత్
వాథిత ప్రనయః పరచ్చయక చ్ ఆసనయత్ 21
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే ఏకోనవి౦శ స్సరు ః
వింశ స్సరు ః
తచ్ురాత్యా రవజ్ శవరూ
ద కే విశవామితర సా భాష్మతమ్
ప్రవహకరత మ్ ఇవ నిఃససంజ్ఞ ః సంజ్తఞవవన్ స ఇదమ్ అబ్రీరత్ 1
ఊన్ ష్ట డ్చ వరోే మే రవమో రవజీవ కేచ్న్ః
 P a g e | 59

న్ యవదవ యోగాత్యమ్ అసా పశవామి సహ రవక్షస్్ః 2

ఇయమ్ అక్ష్ౌహిాీ పూరవణ యస్వా౭హం పతిరమచారః
అన్యా సంవృత్ో గత్యా యోదయవ౭హం త్ రవాశవచ్రఃచ 3

ఇమే శ్రరవ చ వికవోనయత భృత్యా మేऽసత ్ విశవరదయః

యోగ్వా రక్ష్ోగా రోాదువం న్ రవప్రం నేతుమ్ అరహస్మ 4
అహమ్ ఏవ ధన్ు ష్విాి రోగపవత సప్రర ప్రూరవ ని
యావత్ పవరాయన్ స ధరవష్వామి త్యవత్ యోత్రసయ నిశవచ్రచః 5
నిరవాఘాా వరత చ్రవా స్వ భవిషాతి సురక్ష్ిత్య
అహం తతర ఆగమిష్వామి న్ రవప్ర౦ నేతుమ్ అరహస్మ 6
బ్ాకే హి అ్ృత విదా చ న్ చ్ వేతిత బ్కా బ్కమ్
న్ చ్ అసత ్ బ్క సంయవకోత న్ చ్ యవదవ విశవరదః 7
న్ చ్ అస్ౌ రక్షస్వం యోగాః ్ూట యవదయవ హి త్ర ధురవమ్
విపరయవకోత హి రవమేా ప్రవహకరత మ్ అప్మ న్ ఉతసహే
జీవితుం ప్రవని శవరూ
ద క న్ రవప్రం నేతుమ్ అరహస్మ 8
యది వవ రవఘవం బ్రహీన్ స నేతుమ్ ఇచ్ఛస్మ సువరత
చ్తురఙ్గ సప్రాయవ్త ం ప్రయా చ్ సహితం న్య 9
షష్మో రారే సహస్వరాి జ్తత సా ప్రప్ర కౌశి్
్ుోచరరా
ే ఉత్యిదిత చ అయం న్ రవప్రం నేతుమ్ అరహస్మ 10
చ్తురవణమ్ ఆతీజ్తనయం హి ప్వతి
ర ః పరమికవ ప్రప్ర
జ్గాషి ం ధరీ పరధ్యన్ం చ్ న్ రవప్రం నేతుమ్ అరహస్మ 11
కిం ీరరవా రవక్షస్వ స్ేత చ్ ్సా ప త్యర చ కగ చ్ త్ర
్థం పరప్రాాయః కగ చ్ ఏత్యన్ స రక్షనిత ప్రవని ప ంగవ 12
్థం చ్ పరతి ్రత వాం త్రష్వం రవమేా రక్షస్వమ్
ప్రాప్రకచ: వవ బ్క : బ్రహీన్ స ప్రయా వవ ్ూట యోధ్ినయమ్ 13
సరాం మే చంస భగవన్ స ్థం త్రష్వం ప్రయా రాే
స్వథతవాం దుషో భావవనయం ీరరోాతిసకవత హి రవక్షస్వః 14

తసా త దాచ్న్ం శ్రోత్యా విశవామిత్ోరऽభాభాషత

పౌకసత య వంచ పరభవో రవవాో నయప్ర రవక్షసః 15
స బ్రహీాయ దతత వర: త్క
్ ే్ాం బ్ాధత్ర భృచమ్
ప్రహా బ్కే ప్రహా ీరరోా రవక్షస్్: బ్హ భి: వృతః 16
 P a g e | 60

శ్ర
ో యత్ర హి ప్రహా ీరరోా రవవాో రవక్షస్వ౭ధ్ిపః
స్వక్ష్యత్ వచోవా భారత్య ప త్ోర విచోవస్ట ప్రవనేః 17
యదయ సాయం న్ యజ్ఞ సా విఘా ్రవత ప్రహాబ్కః
త్రన్ సంచోదత్
ి ర త్ర తు రవక్షస్ౌ సుప్రహా బ్కౌ 18
ప్రారమచ్ చ సుబ్ాహ చ యజ్ఞ విఘాం ్రవషాతః
ఇతుాకోత ప్రవనినయ త్రన్ రవజ్వావవచ్ ప్రవనిం తదయ 19

న్ హి చకోతऽస్మీ సంగ్వోమే స్వథతుం తసా దురవతీన్ః

స తాం పరస్వదం ధరీజ్ఞ ్ురమషా ప్రప్ర ప తరకగ 20
ప్రప్ర చ్ ఏవవ అకి భాగా సా దవతం హి భవవన్ స గవరమ:
దరవ దయన్వ గన్వ రవా యక్ష్యః పతగ పన్ాగ్వః 21
న్ చకవత రవవాం స్ట ఢ ం కిం ప న్: ప్రాన్వవ యవధ్ి
స హి ీరరావత్యం ీరరామ్ ఆదత్రత యవధ్ి రవక్షసః 22

త్రన్ చయ౭హం న్ చకోతऽస్మీ సంయోదువం తసా వవ బ్క ః

సబ్కే వవ ప్రవని శరష
ో ి సహిత్ో వవ ప్రప్ర ఆతీజ్ః 23
్థమ్ అప్మ అప్రర పరమాం సంగ్వోప్రాాయమ్ అకోవిదమ్
బ్ాకం మే తన్యం బ్రహీన్ స నవ దయస్వామి ప తర్మ్ 24
అథ కవకేపప్రబ యవదరవ సుత్ర సునోదప సున్ద యోః
యజ్ఞ విఘా ్రౌ త్ర త్ర నవ దయస్వామి ప తర్మ్ 25
ప్రారమచ్ చ సుబ్ాహ చ ీరరావనౌత సు శిక్ష్ిత్ర
తయో: అన్ాతరగా అహం యోదయవస్వాం ససుహృ దగ ాః 26
ఇతి న్రపతి జ్కినయత్ దిాజ్గందరం ;
్ుశి్ సుతం సుప్రహాన్ స వివేచ ప్రన్ుా:
సు హ త ఇవ ప్రమగ అగ్వా: ఆజ్ా స్మ్త:
సప్రభవ జ్జ ాలిత్ో ప్రహరవే వహిా: 27
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే వింశ స్సరు ః
ఏక వింశ స్సరు ః
తత్ చృత్యా వచ్న్ం తసా స్ేాహ పరవా్ుకాక్షరమ్
సప్రన్ుాః కౌశికో వవ్ాం పరతుావవచ్ ప్రహీపతిమ్ 1
పూరామ్ అరథ ం పరతిశ్రోతా పరతిజ్తఞం హాతుమ్ ఇచ్ఛస్మ

రవఘవవాయమ్ అయవకోతऽయం ్ుకస్వా సా విపరాయః 2

 P a g e | 61

యదిదం త్ర క్షప్రం రవజ్న్ స గమిష్వామి యథయ ఆగతమ్

మిథయా పరతిజ్ఞ ః కవ్ుత్థ సుఖీ భవ స బ్ాన్వ వః 3
తసా రోష పరమత సా విశవామితర సా ధ్ీప్రతః
చ్చయక వసుధ్య ్ృత్యసన వివేచ చ్ భయం సురవన్ స 4
తరసత రూపం తు విజ్తఞయ జ్గత్ సరాం ప్రహాన్ స ఋష్మః
న్ృపతిం సువరత్ో ధ్ీరో వస్మష్టి వవ్ామ్ అబ్రీరత్ 5
ఇక్ష్యా్ూాయం ్ుకే జ్తతః స్వక్ష్యత్ ధరీ ఇవవ౭పరః
ధృతిప్రాన్ స సువరతః శీోప్రాన్ స న్ ధరీం హాతుమ్ అరహస్మ 6
తిరషు కేకగషు విమాాత్ో ధరవీత్యీ ఇతి రవఘవ
సా ధరీం పరతిపదా సా న్ అధరీం వోఢ మ్ అరహస్మ 7
సంశ్రోతా ఏవం ్రవష్వామి ఇతి అ్ురవాా సా రవఘవ
ఇష్వోపూరత వధ్ో భూయాత్ తస్వీత్ రవప్రం విసరజ య 8
్ృత్య౭ సత మ్
్ అ్ృత్య౭సత ం్ వవ న్ ఏన్ం చక్షానిత రవక్షస్వః
గవపత ం ్ుశి్ ప త్రా
ర జ్ాకనేన్ అప్రృతం యథయ 9
ఏష విగోహవవన్ స ధరీ ఏష ీరరావత్యం వరః
ఏష బ్వదయవయ౭ధ్ికో కేకగ తపస చ పరవయామ్ 10

ఏష్ట ऽస్వతిన్ స వివిధ్యన్ స వేతిత త్క

్ ేకగా స చ్రవ౭చ్రగ
నన్మ్ అన్ాః ప ప్రాన్ స వేతిత న్ చ్ వేతసయనిత కగచ్న్ 11
న్ దరవవ న్ రే యః కగచిన్ స న్ అసురవ న్ చ్ రవక్షస్వః
గన్వ రా యక్ష పరవరవః స కిన్ార ప్రహో రగ్వః 12
సరవా౭స్వతిాి భృశవచా సా ప త్యరః పరప్ర ధ్యరవీకవః
కౌశికవయ ప రవ దత్యత యదయ రవజ్ాం పరశవసతి 13

త్రऽప్మ ప త్యరః భృశవచా సా పరజ్తపతి సుత్య సుత్యః

న్ ఏ్ రూపవ ప్రహాీరరవా దీప్ప్రనోత
మత జ్యావహాః 14
జ్యా చ్ సుపరభా చవ దక్ష ్నేా సుప్రధామే
త్ర సువవత్ర అసత ్ చస్వతిాి చతం పరప్ర భాసారమ్ 15
పఞ్చ చతం సుత్యన్ స కేభే జ్యా నయప్ర పరవన్ స ప రవ
వధ్యయ అసుర స్్నయాన్ స అపరమేయాన్ స కవప్ర రూప్మాః 16
సుపరభా జ్న్యత్ చ్ అప్మ ప త్యరన్ స పఞ్చ చతం ప న్ః
సంహారవన్ స నయప్ర దురవరే వన్ స దురవ్ోప్రాన్ స బ్ల్మయసః 17
 P a g e | 62

త్యని చ్ అస్వతిాి వేతిత ఏష యథయవత్ ్ుశికవ౭౭తీజ్ః

అపూరవాాయం చ్ జ్న్నే చకోత భూయ చ ధరీవిత్ 18
ఏవం ీరరోా ప్రహాత్రజ్త విశవామిత్ోర ప్రహా తపవః
న్ రవప్ర గప్రనే రవజ్న్ స సంచయం ్రమతమ్ అరహస్మ 19
త్రష్వం నిగోహాే చ్త : సాయ౦ చ్ ్ుశికవ౭౭తీజ్:
తవ ప తర హిత్య౭రవవయ త్యాం ఉప్ేతా అభియాచ్త్ర 20
ఇతి ప్రవని వచ్నయత్ పరసన్ా చిత్ోత ;
రఘవ వృషభ సుత ప్రవమోద భాసారవంగ:
గప్రన్ ప్రభి రమరోచ్ రవఘవ సా ;
పరదత
ి యశవ: ్ుశికవ౭౭తీజ్తయ బ్వదయవయ 21
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే ఏక వింశ స్సరు ః
ద్వా వింశ స్సరు ః

తథయ వస్మష్ేి బ్వరవతి రవజ్త దచరథః సాయమ్

పరహృషో వదనో రవప్రమ్ ఆజుహావ స కక్షీామ్ 1
్ృత సాసత య౭యన్ం ప్రాత్యర ప్మత్యర దచరథరన్ చ్
ప రోధస్వ వస్మష్న్ ేి ప్రఙ్గ ళ ై: అభిప్రనిత త
ి మ్ 2
స ప తరం ప్రూరవవన ఉపవఘారయ రవజ్త దచరథః ప్మరయమ్
దదర ్ుశి్ ప త్యరయ సుప్వత్
ర ర న్ అన్త రవతీనయ 3
తత్ో వవయవః సుమ సిరోశ విరజ్స్ట క వవౌ తదయ
విశవామితర గతం రవప్రం దృష్వోా రవజీవ కేచ్న్మ్ 4
ప షి వృష్మో: ప్రహత్యా౭౭స్వత్ దరవ దున్ుదభి నిసాన్ః
చఙ్ఖ దున్ుదభి నిరో్షః పరయాత్ర తు ప్రహాతీని 5
విశవామిత్ోర యయౌ అగ్గో తత్ో రవమో ప్రహాయశవః
కవ్ పక్ష ధరో ధన్నా తం చ్ స్ౌమితిర: అన్ాగ్వత్ 6
్కాప్మనౌ ధన్ుష్విాీ శరభయానౌ దిశర దచ
 P a g e | 63

విశవామితరం ప్రహాత్యీన్ం తిర శీరవే వివ పన్ాగ్ౌ 7

అన్ుజ్గీతు: అక్షుదరర ప్మత్యప్రహమ్ ఇవ అశిానౌ
తథయ ్ుశి్ ప తరం తు ధన్ుష్విాీ సా కం్ృత్ర 8
బ్దవ గ్ోధ్యఙ్గగలి త్యరాౌ మడ్గ వనౌత ప్రహా దుాతీ
్ుప్రారౌ చయరమ వప ష్ౌ భారతరౌ రవప్ర కక్షీాౌ 9
అన్ుయాత్ర శిోయా దీపత ౌ శరభ తత్యమ్ అనిందిత్ర
స్వథావం దరవమ్ ఇవవచిన్త యం ్ుప్రారౌ ఇవ పవవక్ 10
అధా౭రవ యోజ్న్ం గత్యా సరయాా దక్ష్ిాే తటే

రవమేతి ప్రధురవ వవాీం విశవామిత్ోరऽభాభాషత 11

గృహాా వతస సలికం ప్రా భూత్ కవక సా పరాయః
ప్రన్త గ్
్ ోవప్రం గృహాా తాం బ్కామ్ అతిబ్కాం తథయ 12
న్ చోమో న్ జ్ారో వవ త్ర న్ రూప సా విపరాయః
న్ చ్ సుపత ం పరప్రతత ం వవ ధరే షానిత నరృత్యః 13
న్ బ్ాహో ాః సదృశర ీరరగా పృథివవామ్ అస్మత ్చ న్
తిరషు కేకగషు వ రవప్ర న్ భవేత్ సదృచ సత వ 14
న్ స్ౌభాగ్గా న్ దయక్ష్ిాాే న్ జ్తఞనే బ్వదివ నిచ త
న్ ఉతత రగ పరతి వ్త వాే సమో కేకగ తవవ౭న్ఘ 15
ఏతత్ విదయా దా త కబ్ేవ భవిత్య నయస్మత త్ర సప్రః
బ్కా చ్ అతిబ్కా చవ సరా జ్తఞన్ సా ప్రాతరౌ 16
క్షుతిిపవస్ే న్ త్ర రవప్ర భవిషాత్ర న్రోతత ప్ర
బ్కామ్ అతిబ్కాం చవ పఠతః పథి రవఘవ
విదయా దాయమ్ అధ్ీయానే యచ శవ ౭పాతుకం భవవి 17
ప్మత్యప్రహ సుత్ర హి ఏత్ర విదరా త్రజ్ః సప్రనిాత్ర
పరదయతుం తవ కవ్ుత్థ సదృచ సత ాం హి ధ్యరవీ్ 18
కవప్రం బ్హ గవాయః సరగా తా ఏత్ర న్ అతర సంచయః
తపస్వ సంభృత్ర చ్ ఏత్ర బ్హ రూప్ే భవిషాతః 19
తత్ో రవమో జ్కం సిృష్వోా పరహృషో వదన్ః శ్రచిః
పరతిజ్గ్వోహ త్ర విదరా ప్రహరగే: భావిత్యతీన్ః 20
విదయా సప్రవదిత్ో రవప్రః శ్రశ్రభే భూరవ వి్ోప్రః
సహసర రశిీ: భగవవన్ స చరదీవ దివవ్ర: 21
 P a g e | 64

గవరమ కవరవాాి సరవాాి నియవజ్ా ్ుశికవ౭౭తీజ్గ

ఊషు స్వతం రజ్న్నం తతర సరయాాం సు సుమం తరయః 22
దచరధ సూన్ు సతత ప్రాభాాం ;
తృా చయనే అన్ుచిత్ర సహ ఉష్మత్యభాాం
్ుశి్ సుత వచో కాలిత్యభాాం ;
సుమమివ స్వ విబ్భౌ విభావరమ చ్ 23
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే ద్వా వింశ స్సరు ః
తరయో వింశ స్సరు ః
పరభాత్యయాం తు చరారవాం విశవామిత్ోర ప్రహాప్రవనిః
అభాభాషత కవ్ుత్ర్థ చయాన్ం పరణ సంసత రగ 1
కౌసకాా సుపరజ్త రవప్ర పూరవా సంధ్యా పరవరత త్ర
ఉతిత షి న్ర శవరూ
ద క ్రత వాం దవమ్ ఆహిా్మ్ 2
తసా ఋష్ే: పరప్ర ఉదయరం వచ్ః శ్రోత్యా న్ృపవతీజ్ౌ
స్వాత్యా ్ృత్ోదకౌ ీరరౌ జ్గపతుః పరప్రం జ్పమ్ 3
్ృత్యహిాకౌ ప్రహా ీరరౌా విశవామితరం తపట ధన్మ్
అభివవదా అభిసంహృష్ౌో గప్రనయయ ఉపతసథ తుః 4
త్ర పరయాత్ర ప్రహా ీరరౌా దివవాం తిరపథగ్వం న్దీమ్
దదృశవత్ర తత సత తర సరయాాః సంగమే శ్రభే 5
తతర ఆచోప్ర పదం ప ాామ్ ఋష్వాయమ్ ఉగో త్రజ్స్వమ్
బ్హ వరే సహస్వరాి తపాత్యం పరప్రం తపః 6
తం దృష్వోా పరప్ర ప్వత్
ర ర రవఘవౌ ప ాామ్ ఆచోప్రమ్
ఊచ్తు సత ం ప్రహాత్యీన్ం విశవామితరమ్ ఇదం వచ్ః 7
్సా అయమ్ ఆచోప్రః ప ాాః కో న్ు అస్మీన్ స వసత్ర ప ప్రాన్ స
భగవన్ స శరోతుమ్ ఇచయఛవః పరం కౌతూహకం హి నౌ 8
తయో సత దాచ్న్ం శ్రోత్యా పరహసా ప్రవని ప ంగవః
అబ్రీరత్ శ్ర
ో యత్యం రవప్ర యస్వా౭యం పూరా ఆచోప్రః 9
్న్ద రోి ప్రూరవతప్రాన్ స ఆస్వత్ కవప్ర ఇతుాచ్ాత్ర బ్వధ్ః
తపసాన్త మ్ ఇహ స్వథావం నియమేన్ సప్రాహితమ్ 10
్ృత ఉదయాహం తు దరవచ
ే ం గచ్ఛన్త ం స ప్రరమ దగ ామ్
ధరేయా ప్రాస దురగీధ్య హ ం్ృత చ ప్రహాతీనయ 11
 P a g e | 65

దగవ సా తసా రౌదరా

ర చ్క్షుష్వ రఘవ న్న్ద న్
వాశీరాన్త చరమరవత్ స్వాత్ సరా గ్వత్యరాి దురీత్రః 12
తసా గ్వతరం హతం తతర నిరద గవసా ప్రహాతీనయ
అ చరమరః ్ృతః కవప్రః కోోధ్యత్ దరవచ
ే ారగా హి 13
అన్ఙ్గ ఇతి విమాాత సత దయ పరభృతి రవఘవ
స చ్ అఙ్గ విషయః శీోప్రాన్ స యత్యర౭ఙ్గ ం స ప్రవమోచ్ హ 14
తస్వా౭యమ్ ఆచోప్రః ప ాా సత స్ేామే ప్రవన్యః ప రవ
శిష్వా ధరీపరవ నితాం త్రష్వం పవపం న్ విదాత్ర 15
ఇహా౭దా రజ్న్నం రవప్ర వస్ేప్ర శ్రభ దరశన్
ప ాాయోః సరవత్ో: ప్రధ్రా చా: తరవష్వాప్రహే వయమ్ 16
అభిగచయఛప్రహే సరగా శ్రచ్య: ప ాా ప్రా౭౭చోప్రం
స్వాత్య చ ్ృత జ్పవా చ హ త హవవా న్రోతత ప్ర 17
త్రష్వం సంవదత్యం తతర తపట దీర్ా
గ చ్క్షుష్వ
విజ్తఞయ పరప్ర ప్వత్
ర య ప్రవన్యో హరేమ్ ఆగప్రన్ స 18
అర్యం పవదాం తథయ౭౭తిథాం నివేదా ్ుశికవ౭౭తీజ్గ
రవప్ర కక్షీాయోః పశవ త్ అ్ురాన్ స అతిథి కిోయామ్ 19
సత్యకరం సప్ర౭న్ు పవరపా ్థయభి: అభిరఞ్జ యన్ స
యధ్య౭రహ ప్రజ్పన్ స సంధ్యామ్ ఋషయ స్ేత సప్రాహిత్య: 20
తతర వవస్మభి: ఆన్నత్య ప్రవనిభి: సువరత్: సహ
న్ావసన్ స సుసుమం తతర కవప్రా౭౭చోప్ర పదర తదయ 21
్దయభి రభి రవప్రాభి రభి రవప్రబ న్ృపవతీజ్ౌ
రప్రయా ప్రాస ధరవీత్యీ కౌశికో ప్రవని ప న్గ వః 22
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే తరయో వింశ స్సరు ః
చతుర్ వింశ స్సరు ః
తతః పరభాత్ర విప్రకే ్ృత ఆహిా్మ్ అరవందప్రబ
విశవామితరం ప రసకృతా న్దయా: తీరమ్ ఉపవగత్ర 1
త్ర చ్ సరగా ప్రహాత్యీనో ప్రవన్యః సంశిత వరత్యః
ఉపస్వథపా శ్రభాం నయవం విశవామితరమ్ అథయ౭బ్వరవన్ స 2
ఆరోహతు భవవన్ స నయవం రవజ్ ప తర ప రసకృతః
అరవషోం గచ్ఛ పనయథన్ం ప్రా భూత్ కవక విపరాయః 3
 P a g e | 66

విశవామితర సత థర తుా కవతా త్యన్ స ఋష్వన్ స అభిపూజ్ా చ్

తత్యర సహిత స్వతభాాం సరవతం స్వగరం గప్రామ్ 4
తత: శ్రశవోవ వ చబ్ద ం అతి సంరంభ వరవవతం
ప్రధామ్ ఆగప్రా త్ోయ సా సహ రవప్ర: ్న్నయస్వ 5
అథ రవప్రః సరవ న్ీధ్రా పపరచ్ఛ ప్రవని ప ఙ్గ వమ్
వవరవాో భిదాప్రాన్ సా కిమ్ అయం తుప్రవకే ధానిః 6
రవఘవ సా వచ్ః శ్రోత్యా కౌతూహక సప్రనిాతమ్
్థయా ప్రాస ధరవీత్యీ తసా చబ్ద సా నిచ యమ్ 7
కచకాస పరాత్ర రవప్ర ప్రన్స్వ నిరవీతం సరః
బ్రహీాయ న్ర శవరూ
ద క త్రన్ ఇదం ప్రాన్సం సరః 8
తస్వీత్ సుస్వరవ సరసః స్వ అయోధ్యామ్ ఉప గూహత్ర
సరః పరవృత్యత సరయూః ప ాయా బ్రహీ సర శ్ర యత్య 9
తస్వా౭యమ్ అతుకః చబ్ోద జ్తహాీరమ్ అభివరత త్ర
వవరవ సంక్ష్ోభజ్వా రవప్ర పరాయప్రం నియతః ్ురమ 10
త్యభాాం తు త్ర వ భౌ ్ృత్యా పరాయప్రమ్ అతి ధ్యరవీకౌ
తీరం దక్ష్ిామ్ ఆస్వదా జ్గీతు: కఘవ వి్ోప్రబ 11
స వన్ం ఘోర సంకవచం దృష్వోా న్ృపవరవ౭౭తీజ్ః
అవిపరహతమ్ ఐక్ష్యా్ః పపరచ్ఛ ప్రవని ప ంగవమ్ 12
అహో వన్మ్ ఇదం దురగ ం ఝిలిలకవ గా నయదితమ్
భరవః శవాపదః క్రణం చ్ునతత : దయరమాయ రవః 13
నయనయ పరకవరచః చ్ున: వవచాదిభ: భరవ సానః
స్మంహ వవాఘర వరవహై చ వవరా శవ ౭ప్మ శరభితమ్ 14
ధవ అచా్రణ ్్ుభ: బికా తిన్ుద్ పవటక ః
సంక్రణం బ్దరమభి చ కిం న్ు ఏతత్ దయరమాం వన్మ్ 15
తమ్ ఉవవచ్ ప్రహా త్రజ్త విశవామిత్ోర ప్రహాప్రవనిః
శ్ర
ో యత్యం వతస కవ్ుత్థ యసా ఏతత్ దయరమాం వన్మ్ 16
ఏత్ర జ్న్పదర స్వీత్ర పూరామ్ ఆస్వతం న్రోతత ప్ర
ప్రకదయ చ ్రూష్వ చ దరవ నిరవీా నిరవీత్ర 17
ప రవ వృతర వధ్ర రవప్ర ప్రకేన్ సప్ర౭భిపల తమ్
క్షుధ్య చవ సహస్వరక్షం బ్రహీ హత్యా సప్రా విచత్ 18
 P a g e | 67

తమ్ ఇన్ద ంి స్వాపయన్ స దరవవ ఋషయ చ తపట ధనయః

్కశ్చః స్వాపయా ప్రాసు: ప్రకం చయ౭సా పరమోచ్యన్ స 19
ఇహ భూప్రాాం ప్రకం దత్యతా దత్యతా ్రూచమ్ ఏవ చ్
చరమరజ్ం ప్రహేన్ద ి సా తత్ో హరేం పరప్ేదర
ి గ 20
నిరీకే నిషకరూచ చ శ్రచి: ఇనోది యదయ భవత్
దదర దరచ సా సుప్వత్
ర ో వరం పరభవ: అన్ుతత ప్రమ్ 21
ఇప్రబ జ్న్పదర స్వీత్ర మాాతిం కేకగ గమిషాతః
ప్రకదయ చ ్రూశవ చ ప్రప్రా౭ఙ్గ ప్రక ధ్యరవాౌ 22
స్వధు స్వధ్ిాతి తం దరవవః పవ్శవసన్మ్ అబ్వరవన్ స
దరచ సా పూజ్తం త్యం దృష్వోా ్ృత్యం చకగోా ధ్ీప్రత్య 23
ఏత్ర జ్న్పదర స్వీత్ర దీర్ కవకమ్ అరవందప్ర
ప్రకదయ చ ్రూశవ చ ప్రవదిత్ర ధన్ ధ్యన్ాతః 24
్సాచి తా౭థ కవక సా యక్ష్మ వ కవప్ర రూప్మాీ
బ్కం నయగ సహసర సా ధ్యరయన్నత తదయ హాభూత్ 25
త్యటకవ నయప్ర భదరం త్ర భారవా సున్ద సా ధ్ీప్రతః
ప్రారమచ ో రవక్షసః ప త్ోర యస్వాః చ్ో పరవ్ోప్రః 26
వృతత బ్ాహ రీహా ీరరోా విప కా౭౭సా తన్ు: ప్రహాన్ స
రవక్షస్ట భరవవ౭౭కవరో నితాం త్యరసయత్ర పరజ్తః 27
ఇప్రబ జ్న్పదర నితాం వినయచయతి రవఘవ
ప్రకదయం చ ్రూశవ౦ చ త్యటకవ దుషో చయరవాీ 28
స్ేయం పనయథన్మ్ ఆవృతా వసతి అరవ యోజ్నే
అత ఏవ చ్ గన్త వాం త్యటకవయా వన్ం యతః 29
సా బ్ాహ బ్కమ్ ఆశిోతా జ్హి ఇప్రాం దుషో చయరవామ్
ీ
ప్రనిాయోగ్వత్ ఇప్రం దరచం ్ురమ నిషకాో ్ం ప న్ః 30
న్ హి ్శి త్ ఇప్రం దరచం చకోత హి ఆగన్ుతమ్ ఈదృచమ్
యక్ష్ిాయా ఘోరయా రవప్ర ఉత్యసదితమ్ అసహాయా 31
ఏతత్ త్ర సరామ్ ఆమాాతం యథయ ఏతత్ దయరమాం వన్మ్
యక్ష్యా చ్ ఉత్యసదితం సరామ్ అదయా౭ప్మ న్ నివరత త్ర 32
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే చతుర్ాంశ స్సరు ః
పంచ వి౦శ స్సరు ః
 P a g e | 68

అథ తసా అపరమయ
ే సా ప్రవనే: వచ్న్మ్ ఉతత ప్రమ్
శ్రోత్యా ప రమష శవరూ
ద కః పరతుావవచ్ శ్రభాం గ్వరమ్ 1
అకిీరరవా యదయ యక్ష్యః శ్ర
ో యనేత ప్రవని ప ంగవ
్థం నయగ సహసర సా ధ్యరయతి అబ్కా బ్కమ్ 2

విశవామిత్ోరऽబ్రీరత్ వవ్ాం చృావ న్

త బ్కేతత రవ
వర దయన్ ్ృతం ీరరాం ధ్యరయతి అబ్కా బ్కమ్ 3
పూరామ్ ఆస్వన్ స ప్రహా యక్షః సుకగతు: నయప్ర ీరరావవన్ స
అన్పతాః శ్రభా౭౭చయరః స చ్ త్రప్ే ప్రహత్ తపః 4
ప్మత్యప్రహ సుత సుప్వత
ర సత సా యక్ష పత్ర సత దయ
్నయా రతాం దదర రవప్ర త్యటకవం నయప్ర నయప్రతః 5
దదర నయగ సహసర సా బ్కం చయ౭స్వాః ప్మత్యప్రహః
న్ తు ఏవ ప తరం యక్ష్యయ దదర బ్రహాీ ప్రహాయశవః 6
త్యం తు జ్తత్యం వివరవన్నతం రూప యౌవన్ శవలిన్నమ్
ఝరఝ ప త్యరయ సునయదయ దదర భారవాం యచస్మాన్నమ్ 7
్సాచిత్ తు అధ కవకసా యక్ష్మ ప తరం అజ్తయత
ప్రారమచ్ం నయప్ర దురవ రేం యః శవపవత్ రవక్షస్ట అభవత్ 8
సునేద తు నిహత్ర రవప్ర స్వ అగసత యమ్ ఋష్మ సతత ప్రమ్
త్యటకవ సహ ప త్రా
ర పరధరే తుమ్ ఇచ్ఛతి 9
భక్ష్యరవ ం జ్తత సంరంభా గరజ న్నత స్వ అభాధ్యవత
ఆపతంతీం తు త్యం దృష్వోా అగస్టత య భగవవన్ స ఋష్మ : 10
రవక్షసతాం భజ్స్ేాతి ప్రారమచ్ం వవాజ్హార సః
అగసత యః పరప్ర ్ుోదవ : త్యటకవమ్ అప్మ చపత వవన్ స 11
ప రమష్వదీ ప్రహా యక్ష్మ విరూపవ వి్ృత ఆన్నయ
ఇదం రూపమ్ విహాయ అధ దయరమాం రూపమ్ అసుత త్ర 12
స్్ష్వ శవప ్ృత్యం అప్రరవే త్యటకవ కోోధ ప్రూరవఛత్య
దరచమ్ ఉత్యసదయతి ఏన్మ్ అగసత య చ్రవతం శ్రభమ్ 13
ఏనయం రవఘవ దురాృత్యతం యక్ష్మం పరప్ర దయరమాయమ్
గ్ో బ్ారహీా హిత్యరవథయ జ్హి దుషో పరవ్ోప్రామ్ 14
న్ హి ఏనయం శవప సంసృష్వోం ్శి త్ ఉతసహత్ర ప ప్రాన్ స
నిహన్ుతం తిరషు కేకగషు త్యామ్ ఋత్ర రఘవ న్న్ద న్ 15
 P a g e | 69

న్ హి త్ర స్వత ్ వధ ్ృత్ర ఘృాయ కవరవా న్రోతత ప్ర

చయతురారణయ హిత్యరవథయ ్రత వాం రవజ్ సూన్ునయ 16
న్ృచంచం అన్ృచంసం వవ పరజ్త రక్షా కవరాయత్
పవత్ం వవ సదో షం వవ ్రత వాం రక్షత్య సదయ 17
రవజ్ా భార నియవకవతనయమ్ ఏష ధరీః సనయతన్ః
అధరవీయం జ్హి కవ్ుత్థ ధరోీ హి అస్వాం న్ విదాత్ర 18
శ్ర
ో యత్ర హి ప రవ చకోో విరోచ్న్ సుత్యం న్ృప
పృథిీరం హన్ుతమ్ ఇచ్ఛన్నత ం ప్రన్థ రవమ్ అభాసూదయత్ 19
విషు
ణ నయ చ్ ప రవ రవప్ర భృగవ పతీా దృఢ వరత్య
అనిన్ద ంి కే్మ్ ఇచ్ఛన్నత కవవాప్రాత్య నిషూదిత్య 20
ఏత్: చ్ అనా చ బ్హ భీ రవజ్ ప త్ః్ ప్రహాతీభిః
అధరీ సహిత్య నయరోా హత్యః ప రమష సతత మైః 21
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే పంచ వి౦శ స్సరు ః
షడవా౦శ స్సరు ః
ప్రవనేర్ వచ్న్మ్ అక్లబ్ం శ్రోత్యా న్ర వరవ౭౭తీజ్ః
రవఘవః పవరఞ్జ లి రూభత్యా పరతుావవచ్ దృఢ వరతః 1
ప్మతు రాచ్న్ నిరగదశవత్ ప్మతు రాచ్న్ గ్ౌరవవత్
వచ్న్ం కౌశి్ సా ఇతి ్రత వామ్ అవిచఙ్కయా 2
అన్ుశిష్టో అస్మీ అయోధ్యాయాం గవరమ ప్రధ్రా ప్రహాతీనయ
ప్మత్యర దచరథర న్ అహం న్ అవజ్గఞయం చ్ తత్ వచ్ః 3

స్ట ऽహం ప్మతు రాచ్ః శ్రోత్యా శవసనయత్ బ్రహీ వవదిన్ః

్రవష్వామి న్ సందరహ: త్యటకవ వధమ్ ఉతత ప్రమ్ 4
గ్ో బ్ారహీా హిత్యరవథయ దరచ సా అసా సుమాయ చ్
తవ చవ అపరమయ
ే సా వచ్న్ం ్రమతమ్ ఉదాతః 5
ఏవమ్ ఉకవతా ధన్ురీధ్రా బ్దయవా ప్రవష్మోమ్ అరవందప్రః
జ్తా చబ్ద మ్ అ్రోత్ తీవరం దిచః చబ్ేదన్ పూరయన్ స 6
త్రన్ చబ్ేదన్ వితరస్త వ: త్యటకవ వన్ వవస్మన్ః
త్యటకవ చ్ సు సం్ుోదయవ త్రన్ చబ్ేదన్ మోహిత్య 7
తం చబ్ద మ్ అభినిధ్యాయ రవక్షస్వ కోోధ ప్రూరవఛత్య
శ్రోత్యా చ్ అభాదరవత్ వేగ్వత్ యతః చబ్ోద వినిససృతః 8
 P a g e | 70

త్యం దృష్వోా రవఘవః ్ుోదయవం వి్ృత్యం వి్ృత ఆన్నయమ్

పరప్రాాే న్ అతి వృదయవం చ్ కక్షీాం స్ట ऽభాభాషత 9

పచా కక్షీా యక్ష్ిాయా భరవం దయరమాం వప ః
భిదరారన్ స దరశనయత్ అస్వా భీరమాయం హృదయాని చ్ 10
ఏనయం పచా దురవధరవేం ప్రాయా బ్క సప్రనిాత్యమ్
వినివృత్యతం ్రోమి అదా హృత ్రవణ౭గో నయస్మకవమ్ 11
న్ హి ఏనయమ్ ఉతసహే హన్ుతం స్వత ్ సాభావేన్ రక్ష్ిత్యమ్
ీరరాం చ్ అస్వా గతిం చయ౭ప్మ హనిష్వా ్తి మే ప్రతిః 12
ఏవం బ్వరవవాే రవమే తు త్యటకవ కోోధ ప్రూరవఛత్య
ఉదాప్రా బ్ాహక గరజన్నత రవప్రమ్ ఏవ అభా ధ్యవత 13
విశవామితర సుత బ్రహీరవే: హ ంకవరగా అభిభరత ్య త్యం
సాస్మత రవఘవయో: అసుత జ్యం చవవ౭భాభాషత 14
ఉదువనయానయ రజ్వా ఘోరం త్యటకవ రవఘవౌ ఉభౌ
రజ్వా మేఘేన్ ప్రహత్య ప్రవహకరత ం స్వ వామోహయత్ 15
తత్ో ప్రాయా౦ సప్రాస్వథయ శికా వరగేా రవఘవౌ
అవవకిరత్ సుప్రహత్య తత: చ్ుకోోధ రవఘవ: 16
శికా వరే ం ప్రహత్ తస్వా చర వరగేా రవఘవ:
పరతిహత్ోాప ధ్యవంత్యా: ్రౌ చిచరఛద పతిరభి: 17
తత శిఛన్ా భవజ్త౦ శవోంత్యం అభాాశర పరవగరజతీం
స్ౌమితిర: అ్రోత్ కోోధ్యత్ హృత ్రవణ౭గో నయస్మకవం 18
కవప్రరూప ధరవ సదా: ్ృత్యా రూపవాి అనే్చః
అంతరవవన్ం గత్య యక్ష్మ మొహయంతి సా ప్రాయయా
అచీ వరే ం విప్రవన్ ంతీ భరవం విచ్చయర స్వ 19
తత: త్ర అచీ వరగహా క్రాప్రాాౌ సప్రంతత:
దృష్వోా గ్వధ్ి సుత: శీోప్రాన్ స ఇదం వచ్న్ ప్ర౭బ్రీరత్ 20
అకం త్ర ఘృాయా రవప్ర పవపవ ఏష్వ దుషో చయరవాీ
యజ్ఞ విఘా ్రమ యక్ష్మ ప రవ వరవతి ప్రాయయా 21
వధాత్యం త్యవత్ ఏవ ఏష్వ ప రవ సంధ్యా పరవరత త్ర
రక్ష్యంస్మ సంధ్యా కవకేషు దురదరే వాి భవంతి వ 22
ఇతి ఉ్త సుత తదయ యక్ష్మమ్ అచీ వృష్వోయ అభివరే తీం
 P a g e | 71

దరశయన్ స చబ్ద వేధ్ితాం త్యం రమరోధ స స్వయకచ: 23

స్వ రమదయవ చర జ్తకేన్ ప్రాయా బ్క సప్రనిాత్య
అభిదుదయరవ కవ్ుత్థం కక్షీాం చ్ వినేదుష్వ 24
త్యమ్ ఆపతన్నత ం వేగ్న్
గ వికవోనయతమ్ అచన్నమ్ ఇవ
చరగా ఉరస్మ వివవాధ స్వ పపవత ప్రప్రార చ్ 25
త్యం హత్యం భీప్ర సంకవశవం దృష్వోా సుర పతి సత దయ
స్వధు స్వధ్ిాతి కవ్ుత్థం సురవ చ సప్రపూజ్యన్ స 26
ఉవవచ్ పరప్ర ప్వరతః సహస్వరక్షః ప రందరః
సురవ చ సరగా సంహృష్వో విశవామితరమ్ అథయ౭బ్వరవన్ స 27
ప్రవనే కౌశికగ భదరం త్ర సహ ఇనయదిః సరగా ప్రరమ దగ ాయః
త్ోష్మత్యః ్రీాయ అనేన్ స్ేాహం దరశయ రవఘవే 28
పరజ్తపత్ర: భృశవచాసా ప త్యరన్ స సతా పరవ్ోప్రాన్ స
తపట బ్క భృత్యన్ స బ్రహీన్ స రవఘవవయ నివేదయ 29
పవతర భూత చ త్ర బ్రహీన్ స తవ అన్ుగప్రనే ధృతః
్రత వాం చ్ ప్రహత్ ్రీ సురవాయం రవజ్ సూన్ునయ 30
ఏవమ్ ఉకవతా సురవః సరగా హృష్వో జ్గవీ: యథయ౭౭గతమ్
విశవామితరం ప రసకృతా తతః సంధ్యా పరవరత త్ర 31
తత్ో ప్రవని వరః ప్వత
ర : త్యటకవ వధ త్ోష్మతః
ప్రూరవవన రవప్రమ్ ఉపవఘారయ ఇదం వచ్న్మ్ అబ్రీరత్ 32
ఇహ అదా రజ్న్నం రవప్ర వస్ేప్ర శ్రభ దరశన్
చాః పరభాత్ర గమిష్వాప్ర: తత్ ఆచోప్ర పదం ప్రప్ర 33
విశవామితర వచ్: చశత్యా హృష్టో దచరధ్య౭౭తీజ్ః
ఉవవస రవజ్న్నం తతర త్యటకవయా వనే సుమం 34
ప్రవ్త శవపం వన్ం తత్ చ్ తస్మీన్ స ఏవ తత్ అహని
రప్రాీయ౦ విబ్భారజ్ యధ్య చతర రధం వన్ం 35
నిహతా త్యం యక్ష సుత్యం స రవప్ర:
పరచచాప్రాన్: సుర స్మదవ సంఘ్ై :
ఉవవస తస్మీన్ స ప్రవనినయ సహ ఏవ
పరభాత వేళీ౦ పరతిబ్ో ధాప్రాన్: 36
 P a g e | 72

ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే షడవా౦శ స్సరు ః

స్పత వి౦శ స్సరు ః
అథ త్యం రజ్న్నమ్ ఉషా విశవామిత్ోర ప్రహాయశవః
పరహసా రవఘవం వవ్ామ్ ఉవవచ్ ప్రధురవ౭క్షరమ్ 1

పరవతుష్టో ऽస్మీ భదరం త్ర రవజ్ ప తర ప్రహాయచః

ప్వత్
ర యా పరప్రయా యవకోత దదయప్రా౭స్వతిాి సరాచః 2
దరవవ౭౭సుర గాయన్ స వవ౭ప్మ సగన్వ రోారగ్వన్ స అప్మ
:ై అమిత్యరన్ స పరసహాా౭౭జ్ౌ వశీ ్ృతా జ్ షాస్మ 3
త్యని దివవాని భదరం త్ర దదయప్రా౭స్వతిాి సరాచః
దాడ చ్్ోం ప్రహ దిదవాం తవ దయస్వామి రవఘవ 4
ధరీచ్్ోం తత్ో ీరర కవక చ్్ోం తథవ చ్
విషు
ణ చ్్ోం తథయ అతుాగోమ్ ఐన్ద ంి చ్్ోం తథవ చ్ 5
వజ్రమ్ అసత ం్ న్ర శరష
ో ి శ్వ
చ ం శ్రక వరం తథయ
అసత ం్ బ్రహీశిర శ్చ వ ఐష్వ్మ్ అప్మ రవఘవ
దదయమి త్ర ప్రహా బ్ాహో బ్ారహీమ్ అసత మ్
్ అన్ుతత ప్రమ్ 6
గదర దరా చవ కవ్ుత్థ మోదక్ శిమరమ ఉభే
పరదీప్ేత న్ర శవరూ
ద క పరయచయఛమి న్ృపవ౭౭తీజ్ 7
ధరీ పవచమ్ అహం రవప్ర కవక పవచం తథవ చ్
పవచమ్ వవరమాం అసత ం్ చ్ దదయమి అహమ్ అన్ుతత ప్రమ్ 8
అచన్న దరా పరయచయఛమి శ్రష్వకరగదే రఘవ న్న్ద న్
దదయమి చ్ అసత ం్ ప్్నయ్మ్ అసత ం్ నయరవయాం తథయ 9
ఆగ్గాయమ్ అసత ్ ద తం శిమరం నయప్ర నయప్రతః
వవయవాం పరథప్రం నయప్ర దదయమి తవ రవఘవ 10
అసత ం్ హయ శిరో నయప్ర కౌోఞ్ మ్ అసత ం్ తథవ చ్
చకిత దాయం చ్ కవ్ుత్థ దదయమి తవ చయ౭న్ఘ 11
్ఙ్గకకం ప్రవసకం ఘోరం కవపవకమ్ అథ ్ఙ్కామ్
వధ్య౭రవ ం రవక్షస్వ యాని దదయమి ఏత్యని సరాచః 12
వదయాధరం ప్రహా౭సత ం్ చ్ న్న్ద న్ం నయప్ర నయప్రతః
అస్మ రతాం ప్రహా బ్ాహో దదయమి న్ృవరవతీజ్ 13
గ్వన్వ రామ్ అసత ం్ ద తం ప్రాన్వం నయప్ర నయప్రతః
 P a g e | 73

పరస్వాపన్ పరచప్రనే దదిీ స్ౌరం చ్ రవఘవ 14

దరిాం శరషాం చవ సంత్యపన్ వికాపనే
ప్రదన్ం చవ దురవరేం ్న్ద రి ద తం తథయ 15
ప్్శవచ్మ్ అసత ం్ ద తం మోహన్ం నయప్ర నయప్రతః
పరతీచ్ఛ న్ర శవరూ
ద క రవజ్ ప తర ప్రహాయచః 16
త్యప్రసం న్ర శవరూ
ద క స్ౌప్రన్ం చ్ ప్రహా బ్క
సంవరత ం చవ దురవరేం ప్రబసకం చ్ న్ృపవతీజ్ 17
సతామ్ అసత ం్ ప్రహా బ్ాహో తథయ ప్రాయాధరం పరమ్

ఘోరం త్రజ్ః పరభం నయప్ర పర త్రజ్వాऽప్రేామ్ 18

స్ౌప్రాా౭సత ం్ శిశిరం నయప్ర తాషు
ో ర౭సత ం్ సుదయప్రన్మ్
దయరమాం చ్ భగస్వా౭ప్మ శీత్రషుమ్ అథ ప్రాన్వమ్ 19
ఏత్యన్ స నయప్ర ప్రహా బ్ాహో కవప్ర రూపవన్ స ప్రహా బ్కాన్ స
గృహాా పరమోదయరవన్ స క్ష్ిపమ్
ర ఏవ న్ృపవతీజ్ 20
స్మథత సుత పవరఙ్గీమవా భూత్యా శ్రచి రమీని వర సత దయ
దదర రవప్రాయ సుప్వరత్ో ప్రన్త ్ గ్వోప్రమ్ అన్ుతత ప్రమ్ 21
సరా సంగోహాం తష్వం దవత్ర౭ప్మ దురల భం
త్య న్ా౭స్వతిాి తదయ విపట ర రవఘవవయ న్ావేదయత్ 22
జ్పతసుత ప్రవనే సత సా విశవామితర సా ధ్ీప్రతః
ఉపతసుథ: ప్రహా౭రవహాి సరవాాా౭స్వతిాి రవఘవమ్ 23
ఊచ్ు చ ప్రవదిత్య రవప్రం సరగా పవరఞ్జ కయ సత దయ
ఇమే సీ పరమోదయరవః కిం్రవ సత వ రవఘవ 24
పరతిగృహా చ్ కవ్ుత్థః సప్రాకభా చ్ పవాినయ
ప్రన్స్వ మే భవిషాధామ్ ఇతి త్యని అభాచోదయత్ 25
తతః ప్వత
ర ప్రనయ రవమో విశవామితరం ప్రహా ప్రవనిమ్
అభివవదా ప్రహాత్రజ్త గప్రనయ య ఉపచ్్ోమే 26
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే స్పత వి౦శ స్సరు ః
అషాట వి౦శ స్సరు ః

పరతిగృహా తత్ోऽస్వతిాి పరహృషో వదన్ః శ్రచిః

గచ్ఛన్ స ఏవ చ్ కవ్ుత్ో్థ విశవామితరమ్ అథయ౭బ్రీరత్ 1

గృహీత్య౭స్టత ి ऽస్మీ భగవన్ స దురవధరేః సురర

చ ౭ప్మ
 P a g e | 74

అస్వతిాయం తు అహమ్ ఇచయఛమి సంహారం ప్రవని ప ంగవ 2

ఏవం బ్వరవతి కవ్ుత్ర్థ విశవామిత్ోర ప్రహాప్రవనిః
సంహారం వవాజ్హారవ౭థ ధృతిప్రాన్ స సువరతః శ్రచిః 3
సతావన్త ం సతా క్రత ంవ ధృషో ం రభసమ్ ఏవ చ్
పరతిహారతరం నయప్ర పరవ ఙ్గీమమ్ అవవ ఙ్గీమమ్ 4
కక్ష్యా అకక్ష్యా: విషప్రబ చవ దృఢ నయభ సునయభకౌ
దశవక్ష చత వకౌతా చ్ దచ శీరే చత్ోదరౌ 5
పదీనయభ ప్రహానయభౌ దున్ుదనయభ సునయభకౌ
జ్వాాతిషం ్ృచన్ం చవ నరవచా విప్రకా వ భౌ 6
యౌగన్వ ర హరవదరర చ్ దతా పరప్రథనౌ తథయ
స్వరవ స్వీల్మ ధృతిరవీల్మ వృతిత ప్రాన్ స రమచిర సత దయ 7
ప్మతృ స్ౌప్రన్సం చవ విధూత ప్ర్రవ వ భౌ
్రీరర్రం చవ ధన్ ధ్యనౌా చ్ రవఘవ 8
కవప్ర రూపం కవప్ర రమచిం మోహమ్ ఆవరాం తథయ
జ్ృప్రభ్ం సరానయభం చ్ సనయతన్ వరాౌ తథయ 9
భృశవచా తన్యాన్ స రవప్ర భాసారవన్ స కవప్ర రూప్మాః

పరతీచ్ఛ ప్రప్ర భదరం త్ర పవతర భూత్ోऽస్మ రవఘవ 10

బ్ాఢ మిత్రావ కవ్ుత్థ : పరహృష్ేో న్ అన్త రవతీనయ
దివా భాసార దరహా చ ప్రూరవత ప్రన్త ః సుమ పరదయః 11
కగచిత్ అంగ్వర సదృశవ: కగచిత్ ధూమోపప్ర సత దయ
చ్ందయర౭రక సదృశవ: కగచిత్ పరహా అంజ్లి ప టా: తదయ 12
రవప్రం పవరఞ్జ కయో భూత్యా౭బ్వరవన్ స ప్రధుర భాష్మాః
ఇమే సీ న్ర శవరూ
ద క శవధ్ి కిం ్రవవప్ర త్ర 13
ప్రాన్స్వః కవరా కవకేషు స్వహాయాం మే ్రవషాథ
గప్రాత్యమ్ ఇతి త్యన్ స ఆహ యథరషోం రఘవ న్న్ద న్ః 14
అథ త్ర రవప్రమ్ ఆప్రన్త య్ ్ృత్యా చయ౭ప్మ పరదక్ష్ిామ్
ఏవమ్ అసుత ఇతి కవ్ుత్థమ్ ఉకవతా జ్గవీ రాథయ౭౭గతమ్ 15
స చ్ త్యన్ స రవఘవో జ్తఞత్యా విశవామితరం ప్రహాప్రవనిమ్
గచ్ఛన్ స ఏవ అథ ప్రధురం చల క్షంణ వచ్న్మ్ అబ్రీరత్ 16
కిం ఏతన్ స మేఘ సంకవచం పరాత సా అవిదూరతః
 P a g e | 75

వృక్ష షాడ మ్ ఇత్ో భాతి పరం కౌతూహకం హి మే 17

దరశన్నయం ప్రృగ ఆక్రణం ప్రనోహరమ్ అతీవ చ్
నయనయ పరకవరచః చ్ున: వకు
గ నయద: అకం్ృతమ్ 18
నిససృత్య సీ ప్రవని శరష
ో ి కవనయతరవత్ రోప్ర హరేాయత్
అన్యా తు అవగచయఛమి దరచ సా సుమవతత యా 19
సరాం మే చంస భగవన్ స ్సా ఆచోప్రపదం తు ఇదమ్
సంపవరపవత: యతర త్ర పవపవ: బ్రహీఘాా: దుషో చయరవాః 20
తవ యజ్ఞ సా విఘాాయ దురవత్యీనో ప్రహా ప్రవనే
భగవన్ స తసా కో దరచ: స్వ యతర తవ యాజిఞ క్ 21
రక్ష్ితవవా కిోయా బ్రహీన్ స ప్రయా వధ్యా: చ్ రవక్షస్వ:
ఏత తసరాం ప్రవని శరోషి శరోతు మిచయఛమి అహం పరభయ 22
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే అషాట వి౦శ స్సరు ః
ఏకోన త్రర ౦శ స్సరు ః
అథ తసా అపరమయ
ే సా తత్ వన్ం పరవపృచ్ఛతః
విశవామిత్ోర ప్రహాత్రజ్త వవామాాతుమ్ ఉపచ్్ోమే 1
ఇహ రవప్ర ప్రహా బ్ాహో విషు
ణ : దరవవర పరభవ:
వరవేాి సుబ్హకని ఇహ తథయ యవగ శవత్యని చ్ 2
తపచ రా యోగ్వ౭రవ ం ఉవవస సుప్రహాతపవ:
ఏష పూరా ఆచోమో రవప్ర వవప్రన్ సా ప్రహాతీన్ః 3
స్మదవ య౭౭చోప్ర ఇతి మాాతః స్మదవ ో హి అతర ప్రహాతపవః
ఏతస్మీన్ స ఏవ కవకే తు రవజ్త వరోచ్నిర్ బ్లిః 4
నిరవజతా దవత గాయన్ స స ఇందయరన్ స స ప్రరమ దగ ాయన్ స
కవరయా ప్రాస తత్ రవజ్ాం తిరషు కేకగషు విశ్రోతః 5
యజ్ఞ ం చ్కవర సుప్రహాన్ స అసురగనద ోి ప్రహా బ్క:
బ్కే సుత యజ్ప్రాన్ సా దరవవః స అగ్వా ప రోగప్రాః
సప్రాగప్రా సాయం చవ విషు
ణ మ్ ఊచ్ు: ఇహా౭౭చోమే 6
బ్లి: వరోచ్ని: విష్టణ యజ్త్ర యజ్ఞ మ్ ఉతత ప్రమ్
అసప్రాప్ేత ్ోత్ర తస్మీన్ స సా కవరామ్ అభిపదాత్యమ్ 7
త చ్ ఏన్మ్ అభివరత నేత యాచిత్యర ఇత సత తః
యత్ చ్ యతర యథయవత్ చ్ సరాం త్రభాః పరయచ్ఛతి 8
 P a g e | 76

స తాం సుర హిత్యరవథయ ప్రాయా యోగమ్ ఉపవశిోతః

వవప్రన్తాం గత్ో విష్టణ ్ురమ ్కాాామ్ ఉతత ప్రమ్ 9
ఏతస్మీన్ స అంతరగ రవప్ర కవచాపట అగ్వా సప్ర పరభ:
అదిత్యా సహిత్ో రవప్ర దీపాప్రాన్ ఇవ ఓజ్స్వ 10
దరీర సహాయో భగవవన్ స దివాం వరే సహసర్ం
వరతం సప్రాపా వరదం తుష్వోవ ప్రధుసూదన్ం 11
తపట ప్రయ౦ తపట రవశిం తపట ప్రూరవతం తపవతీ్ం
తపస్వ త్యామ్ సుతప్ేత న్ పశవామి ప రమష్ట తత ప్రం 12
చరమరగ తవ పశవామి జ్గత్ సరా మిద౦ పరభయ
తాం అనయది: అనిరగదచా: త్యామ్ అహం చరాం గత: 13
తమ్ ఉవవచ్ హరవ: ప్వత
ర : కవచాపం ధూత ్కీషం
వరం వరయ భదరం త్ర వరవ౭రోహ౭స్మ ప్రతం ప్రప్ర 14
తత్ చృత్యా వచ్న్ం తసా ప్రరమచ ో కవచాపట ౭బ్రీరత్
అదిత్యా దరవత్యనయమ్ చ్ ప్రప్ర చ్ ఏవ అన్ుయాచ్త: 15
వర వరద సుప్వత్
ర ో దయతు ప్ర౭రహస్మ సువరత
ప తరతాం గచ్ఛ భగవన్ స అదిత్యా ప్రప్ర చయ౭న్ఘ 16
భారత్య భవ యీరయాన్ స తాం చ్ో సా అసుర సూదన్
శరకవ౭౭రవతనయం తు దరవవనయం స్వహాయాం ్రమత ప్రరహస్మ 17
అయం స్మదవ య౭౭చోమో నయప్ర పరస్వదయత్ త్ర భవిషాతి
స్మదవ ర ్రీాి దరవచ
ే ఉతిత షి భగవన్ స ఇతః 18
అథ విషు
ణ ర్ ప్రహాత్రజ్త అదిత్యాం సప్రజ్తయత
వవప్రన్ం రూపమ్ ఆస్వథయ వరోచ్నిమ్ ఉపవగప్రత్ 19
తీరన్ స పవదయన్ స అథ భిక్ష్ిత్యా పరతిగృహా చ్ ప్రాన్ద:
ఆ్ోప్రా కేకవన్ స కేకవ౭౭త్యీ సరా భూత హిత్ర రతః 20
ప్రహేనద యి య ప న్ః పవరదయత్ నియప్రా బ్లిమ్ ఓజ్స్వ
త్క
్ ే్ాం స ప్రహా త్రజ్త చ కగో చ్ో వచం ప న్ః 21
త్రన్ ఏష పూరామ్ ఆకవోన్త ఆచోప్రః చోప్ర నయచన్ః
ప్రయా౭ప్మ భకవతయ తసా ఏవ వవప్రన్ సా ఉపభవజ్ాత్ర 22
ఏన్మ్ ఆచోప్రమ్ ఆయానిత రవక్షస్వ విఘా కవరవాః
అతర త్ర ప రమష వవాఘర హన్త వవా దుషో చయరవాః 23
 P a g e | 77

అదా గచయఛప్రహే రవప్ర స్మదవ యచోప్రమ్ అన్ుతత ప్రమ్

తత్ ఆచోప్ర పదం త్యత తవవ౭ప్మ తత్ యథయ ప్రప్ర 24
ఇతి ఉకవతా పరప్ర ప్వత్
ర ో గృహా రవప్రం సకక్షీాం
పరవిచన్ స ఆచోప్ర పదం వారోచ్త ప్రహా ప్రవని :
చశీవ గత న్నహార: ప న్రాసు సప్రనిాత : 25
తం దృష్వోా ప్రవన్యః సరగా స్మదవ యచోప్ర నివవస్మన్ః
ఉతిత్ోాతితా సహస్వ విశవామితరమ్ అపూజ్యన్ స 26
యథయ అరహం చ్కిోరగ పూజ్తం విశవామిత్యరయ ధ్ీప్రత్ర
తథవ రవజ్ ప త్యరభాామ్ అ్ురాన్ స అతిథి కిోయామ్ 27
ప్రవహకరత మ్ అథ విశవోనౌత రవజ్ ప త్రర అరవందప్రబ
పవరఞ్జ ల్మ ప్రవని శవరూ
ద కమ్ ఊచ్తూ రఘవ న్న్ద నౌ 28
అదా ఏవ దీక్ష్యం పరవిచ భదరం త్ర ప్రవని ప ంగవ

స్మదవ యచోమోऽయం స్మదవః స్వాత్ సతామ్ అసుత వచ్ సత వ 29

ఏవమ్ ఉకోత ప్రహాత్రజ్త విశవామిత్ోర ప్రహాప్రవనిః
పరవివేచ తదయ దీక్ష్యం నియత్ో నియత్రనిదయ
ి ః 30
్ుప్రారౌ అప్మ త్యం రవతిరమ్ ఉష్మత్యా సుసప్రాహిత్ర
పరభాత కవకే చ్ ఉత్యథయ పూరాం సంధ్యాం ఉపవసా చ్ 31
సిృష్టో దకౌ శ్రచీ జ్పా౦ సప్రాపా నియమేన్ చ్
హ త అగ్వాహో తరమ్ ఆస్వన్ం విశవామితరమ్ అవన్ద త్యమ్32
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే ఏకోన త్రర౦శ స్సరు ః
త్రర౦శ స్సరు ః
అథ త్ర దరచకవకజ్ౌఞ రవజ్ ప త్రర అరవందప్రబ
దరశర కవకే చ్ వవ్ాజ్వాఞ అబ్ూ
ర త్యం కౌశి్ం వచ్ః 1
భగవన్ స శరోతుమ్ ఇచయఛవో యస్మీన్ స కవకే నిశవచ్రౌ
సంరక్షాీయౌ త్ర బ్రహీన్ స అతివరగతత తత్ క్షామ్ 2
ఏవం బ్వరవవాౌ కవ్ుత్ర్థ తారప్రాాౌ యవయవతసయా
సరగా త్ర ప్రవన్యః ప్వత్
ర యః పరచచంసు: న్ృపవతీజ్ౌ 3
అదా పరభృతి షడయరతరం రక్షతం రవఘవౌ యవవవమ్
దీక్ష్యం గత్ో హి ఏష ప్రవనిః ప్రబనితాం చ్ గమిషాతి 4
త్ర తు తదాచ్న్ం శ్రోత్యా రవజ్ ప త్రర యచస్మానౌ
 P a g e | 78

అనిదరర షట్ అహో రవతరం తపట వన్మ్ అరక్షత్యమ్ 5

ఉపవస్వం చ్్ోతు: ీరరౌ ప్రత్రత పరప్ర ధనిానౌ
రరక్షతుర్ ప్రవనివరం విశవామితరమ్ అరవందప్రబ 6
అథ కవకే గత్ర తస్మీన్ స షష్ేి అహని సప్రాగత్ర
స్ౌమితరమ్ అబ్రీరత్ రవమో యత్ోత భవ సప్రాహితః 7
రవప్ర సా ఏవం బ్వరవవా సా తారవత సా యవయవతసయా
పరజ్జ్తాక తత్ో వేదిః స్ట పవధ్యాయ ప రోహిత్య 8
స దరభ చ్ప్రస సృకవక స సమిత్ ్ుసుమోచ్ యా
విశవామిత్రా
ర సహిత్య వేది రజజ్తాక స ఋతిాజ్త 9
ప్రన్త వ
్ త్ చ్ యథయ నయాయం యజ్వాఞ అస్ౌ సంపరవరత త్ర
ఆకవశర చ్ ప్రహాన్ స చబ్ద ః పవరదుర్ ఆస్వత్ భయాన్్ః 10
ఆవవరా గగన్ం మేఘో యథయ పవరవృష్మ నిరగ తః
తథయ ప్రాయాం వి్ురవాాౌ రవక్షస్ౌ అభాధ్యవత్యమ్ 11
ప్రారమచ్ చ సుబ్ాహ చ తయో: అన్ుచ్రవ సత థయ
ఆగప్రా భీప్ర సంకవశవ రమధ్ిర ఓఘాన్ స అవవసృజ్న్ స 12
త్యం త్రన్ రమదిర ఔఘేా వేదిర్ జ్జ్తజాక ప్రండిత్య
సహస్వ అభిదురత్ో రవప్ర: త్యన్ స అపచాత్ తత్ో దివి 13
త్ర ఆపతనౌత సహస్వ దృష్వోా రవజీవ కేచ్న్ః
కక్షీాం తు అభి సంప్ేరక్షా రవమో వచ్న్మ్ అబ్రీరత్ 14
పచా కక్షీా దురాృత్యతన్ స రవక్షస్వన్ స ప్మశిత అచనయన్ స
ప్రాన్వవ౭సత ్ సప్రాధూత్యన్ స అనికేన్ యథయ ఘనయన్ స 15
ప్రాన్వం పరమోదయరమ్ అసత ం్ పరప్ర భాసారమ్
చిక్ష్గప పరప్ర ్ుోదోవ ప్రారమచ్ ఉరస్మ రవఘవః 16
స త్రన్ పరప్రా౭స్ేత ా
్ ప్రాన్వేన్ సప్రాహితః
సంపూరణ ం యోజ్న్ చతం క్ష్ిపతః స్వగర సంపల వే 17
విచరతన్ం విఘూరణ న్తం శీత్రషు బ్క ప్వడత
ి మ్
నిరసత ం దృచా ప్రారమచ్ం రవమో కక్షీామ్ అబ్రీరత్ 18
పచా కక్షీా శీత్రషుం ప్రాన్వం ధరీ సంహితమ్
మోహ త్యా న్యతి ఏన్ం న్ చ్ పవరార్ వియవజ్ాత 19
ఇప్రాన్ స అప్మ వధ్ిష్వామి నిర్ృాయన్ స దుషో చయరవాః
 P a g e | 79

రవక్షస్వన్ స పవప ్రీస్వథన్ స యజ్ఞ ఘాాన్ స రమధ్ిర అచనయన్ స 20

స౦గృహా అసత మ్
్ తత్ో రవమో దివాం ఆగ్గాయం అదుభతం
సుబ్ాహ ఉరస్మ చిక్ష్గప స విదవ ః పవరపతత్ భవవి 21
శరష్వన్ స వవయవామ్ ఆదయయ నిజ్ఘాన్ ప్రహాయశవః
రవఘవః పరమోదయరో ప్రవన్ననయం ప్రవదమ్ ఆవహన్ స 22
స హత్యా రవక్షస్వన్ స సరవాన్ స యజ్ఞ ఘాాన్ స రఘవ న్న్ద న్ః
ఋష్మభిః పూజిత: తతర యథరనద ోి విజ్ త ప రవ 23
అథ యజ్గఞ సప్రాప్ేత తు విశవామిత్ోర ప్రహాప్రవనిః
నిర్ ఈతికవ దిశర దృష్వోా కవ్ుత్థమ్ ఇదమ్ అబ్రీరత్ 24
్ృత్య౭రోథ అస్మీ ప్రహాబ్ాహో ్ృతం గవరమ వచ్: తాయా
స్మదవ య౭౭చోప్రమ్ ఇదం సతాం ్ృతం రవప్ర ప్రహాయచః
స హి రవప్రం పరచసా ఏవం త్యభాాం సంధ్యాం ఉపవగప్రత్ 25
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే త్రర౦శ స్సరు ః
ఏక త్రర౦శ స్సరు ః
అథ త్యం రజ్న్నం తతర ్ృత్యరౌథ రవప్ర కక్షీాౌ
ఊషతు: ప్రవదిత్ర ీరరౌ పరహృష్ేో న్ అన్త రవతీనయ 1
పరభాత్యయాం తు చరారవాం ్ృత పౌరవా౭హిణ్ కిోయౌ
విశవామితరమ్ ఋష్వం చ్ అనయాన్ స సహిత్ర అభిజ్గీతుః 2
అభివవదా ప్రవని శరష
ో ి ం జ్ాకన్త మ్ ఇవ పవవ్మ్
ఊచ్తు: ప్రధురోదయరం వవ్ాం ప్రధుర భాష్మాౌ 3
ఇప్రబ సీ ప్రవని శవరూ
ద క కిం్రౌ సప్రవపస్మథత్ర
ఆజ్తఞపయ యథరషోం వ శవసన్ం ్రవవవ కిమ్ 4
ఏవమ్ ఉకవత తత స్వతభాాం సరా ఏవ ప్రహరేయః
విశవామితరం ప రసకృతా రవప్రం వచ్న్మ్ అబ్వరవన్ స 5
మైథక
ి సా న్ర శరష
ో ి జ్న్్ సా భవిషాతి
యజ్ఞ ః పరప్ర ధరవీషి సత తర యాస్వాప్రహే వయమ్ 6
తాం చవ న్ర శవరూ
ద క సహ అస్వీభి: గమిషాస్మ
అదుభతం చ్ ధన్ు రతాం తతర తాం దరషో ుమ్ అరహస్మ 7
తత్ హి పూరాం న్ర శరష
ో ి దతత ం సదస్మ దవత్ః
అపరమేయ బ్కం ఘోరం ప్రమగ పరప్ర భాసారమ్ 8
 P a g e | 80

న్ అసా దరవవ న్ గన్వ రవా న్ అసురవ న్ చ్ రవక్షస్వః

్రమతమ్ ఆరోపాం చకవత న్ ్థంచ్న్ ప్రాన్ుష్వః 9
ధన్ుషసా తసా ీరరాం హి జిజ్తఞసనోత ప్రహీక్ష్త
ి ః
న్ శర్ుర్ ఆరోప తుం రవజ్ ప త్యర ప్రహాబ్కాః 10
తత్ ధన్ు: న్ర శవరూ
ద క మథ
ై క
ి సా ప్రహాతీన్ః
తతర దరక్షాస్మ కవ్ుత్థ యజ్ఞ ం చ్ అదుభత దరశన్మ్ 11
తత్ హి యజ్ఞ ఫకం త్రన్ మథ
ై క
ి ేన్ ఉతత ప్రం ధన్ుః
యాచితం న్ర శవరూ
ద క సునయభం సరా దవత్ః 12
ఆయాగభూతం న్ృపత్రః తసా వేచీని రవఘవ
అరవ తం వివిధ్ రగ ంధ్ రూ
ద ప్్ శవ ౭గరమ గంధ్ిభి: 13
ఏవమ్ ఉకవతా ప్రవనివరః పరస్థ వన్మ్ అ్రోత్ తదయ
స ఋష్మ సంఘః సకవ్ుత్థ ఆప్రన్త య్ వన్ దరవత్యః 14

సాస్మత వోऽసుత గమిష్వామి స్మదవః స్మదవ య౭౭చోప్రాత్ అహమ్

ఉతత రగ జ్తహాీర తీరగ హిప్రవన్త ం శికేచ్ యమ్ 15
పరదక్ష్ిాం తతః ్ృత్యా స్మదవ యచోప్రమ్ అన్ుతత ప్రమ్
ఉతత రవం దిచమ్ ఉదిదచా పరస్థ వతుమ్ ఉపచ్్ోమే 16
తం వరజ్న్త ం ప్రవనివరమ్ అన్ాగ్వత్ అన్ుస్వరవాయమ్
చ్టీ చత ప్రాతరం తు పరయాాే బ్రహీ వవదినయమ్ 17
ప్రృగ పక్ష్ి గాయ శ్చ వ స్మదవ యచోప్ర నివవస్మన్ః
అన్ుజ్గవీర్ ప్రహాత్యీన్ం విశవామితరం ప్రహా ప్రవనిమ్
నివరత యా ప్రాస తత: స పక్ష్ి సంఘాన్ స ప్రృగ్వన్౭ప్మ 18
త్ర గత్యా దూరమ్ అధ్యాన్ం కప్రుప్రానే దివవ్రగ
వవసం చ్్ుోర్ ప్రవని గాయః శరాయ ్ూకే సప్రాహిత్యః 19
త్ర అసత ం గత్ర దిన్్రగ స్వాత్యా హ త హ త్యచనయః
విశవామితరం ప రసకృతా నిష్ేదుర్ అమిత ఓజ్సః 20

రవమోऽప్మ సహ స్ౌమితిర: ప్రవన్నం త్యన్ స అభిపూజ్ా చ్

అగోత్ో నిషస్వదయ౭థ విశవామితర సా ధ్ీప్రతః 21
అథ రవమో ప్రహాత్రజ్త విశవామితరం ప్రహా ప్రవనిమ్
పపరచ్ఛ ప్రవని శవరూ
ద కం కౌతూహక సప్రనిాతః 22
భగవన్ స ్: న్ు అయం దరచః సప్రృదవ వన్ శరభితః
 P a g e | 81

శరోతుమ్ ఇచయఛమి భదరం త్ర వ్ుతమ్ అరహస్మ తతత ాతః 23

చోదత్
ి ో రవప్ర వవకగాన్ ్థయా ప్రాస సువరతః
తసా దరచ సా నిఖితేనకమ్ ఋష్మ ప్రధ్రా ప్రహాతపవః 24
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే ఏక త్రర౦శ స్సరు ః
ద్వా త్రర౦శ స్సరు ః
బ్రహీయోనిర్ ప్రహాన్ స ఆస్వత్ ్ుశర నయప్ర ప్రహాతపవః
అకిలషో వరత ధరీజ్ఞ : సజ్జ న్ పరతిపూజ్్: 1
స ప్రహాత్యీ ్ుల్మనయయాం యవకవతయాం సుప్రహా బ్కాన్ స
వదరవభయం జ్న్యా ప్రాస చ్తురః సదృశవన్ స సుత్యన్ స 2
్ుశవప్రుం ్ుచనయభం చ్ ఆధూరత రజ్సం వసుమ్
దీప్మత యవకవతన్ స ప్రహో త్యసహాన్ స క్షతర ధరీ చిక్రేయా 3
త్యన్ స ఉవవచ్ ్ుచః ప త్యరన్ స ధరవీష్విన్ స సతా వవదిన్ః
కిోయత్యం పవకన్ం ప త్యర ధరీం పవరపసయథ ప షకకం 4
్ుచ సా వచ్న్ం శ్రోత్యా చ్త్యారో కే్ సప్రీత్యః
నివేచం చ్కిోరగ సరగా ప రవాయం న్ృవరవ: తదయ 5
్ుశవప్రు సుత ప్రహాత్రజ్తః కౌశవ్ుమ్ అ్రోత్ ప రమమ్
్ుచనయభ సుత ధరవీత్యీ పరం చ్కగో ప్రహో దయమ్ 6
ఆధూరత రజ్స్ట రవప్ర ధరవీరాాం ప్రహీపతిః
చ్కగో ప ర వరం రవజ్త వసుచ కగో గ్వరవ
వ జ్
ర మ్ 7
ఏష్వ వసుప్రతీ రవప్ర వస్ట : తసా ప్రహాతీన్ః
ఏత్ర శ్చక వరవః పఞ్ పరకవచనేత సప్రన్త తః 8
సుప్రాగధ్ీ న్దీ రప్రాా ప్రాగధ్యన్ స విశ్రోత్య యయౌ
పఞ్చ నయం శ్క
చ ప్రవమాానయం ప్రధ్రా ప్రాకా ఇవ శరభత్ర 9
స ఏష్వ హి ప్రాగధ్ీ రవప్ర వస్ట : తసా ప్రహాతీన్ః
పూరవా౭భి చ్రవత్య రవప్ర సుక్ష్గత్యర ససా ప్రాలిన్న 10
్ుచనయభ సుత రవజ్రవేః ్నయా చతమ్ అన్ుతత ప్రమ్
జ్న్యా ప్రాస ధరవీత్యీ ఘృత్యచయాం రఘవ న్న్ద న్ 11
త్య: తు యౌవన్ శవలినోా రూపవతాః సాకం్ృత్యః
ఉదయాన్ భూమిమ్ ఆగప్రా పవరవృష్వవ చతహీ దయః 12
గ్వయనోత య న్ృతాప్రానయ చ వవదయన్త య చ రవఘవ
 P a g e | 82

ఆమోదం పరప్రం జ్గవీ: వర ఆభరా భూష్మత్యః 13

అథ త్య: చయరమ సరవా౭ఙ్వాగయ రూప్ేా అపరతిప్రా భవవి
ఉదయాన్ భూమిమ్ ఆగప్రా త్యరవ ఇవ ఘనయ౭న్త రగ 14
త్యః సరాగవా సంపనయా రూప యౌవన్ సంయవత్యః
దృష్వోా సరవాతీకో వవయవ: ఇదం వచ్న్మ్ అబ్రీరత్ 15
అహం వః కవప్ర త సరవా భారవా ప్రప్ర భవిషాథ
ప్రాన్ుష: తాజ్ాత్యం భావో దీర్మ్ ఆయవ: అవవపసయథ 16
చ్కం హి యౌవన్ం నితాం ప్రాన్ుష్ేషు విశరషత:
అక్షయాం యౌవన్ం పవరపౌత అప్రరా చ భవిషాథః 17
తసా తత్ వచ్న్ం శ్రోత్యా వవయో: అకిలషో ్రీాః
అపహాసా తత్ో వవ్ాం ్నయా చతమ్ అథయ౭బ్రీరత్ 18
అన్త : చ్రస్మ భూత్యనయం సరగాష్వం తాం సురోతత ప్ర
పరభావజ్తఞ: చ్ త్ర సరవాః కిమ్ అస్వీన్ స అవప్రన్ాస్ే 19
్ుచనయభ సుత్యః దరవం సరవాః సప్రస్వత సురోతత ప్ర
స్వథనయత్ చయ యవ తుం దరవం రక్ష్యప్ర: తు తపట వయమ్ 20
ప్రా భూత్ స కవకే దురగీధః ప్మతరం సతా వవదిన్మ్
న్ అవప్రన్ాసా సాధరగీా సాయం వరమ్ ఉపవసీహే 21
ప్మత్య హి పరభవ: అస్వీ్ం దవతం పరప్రం హి సః
యసా నో దయసాతి ప్మత్య స నో భరవత భవిషాతి 22
త్యస్వం తత్ వచ్న్ం శ్రోత్యా వవయవః పరప్ర కోపన్ః
పరవిచా సరా గ్వత్యరాి బ్భఞ్జ భగవవన్ స పరభవః 23
త్యః ్నయా వవయవనయ భగ్వా వివిశ్ర: న్ృపత్ర: గృహమ్
పవరపతన్ స భవవి సంభారంత్య: స కజ్జ స్వస౭స్ే కేచ్నయ: 24
స చ్ త్య ద త్య దీనయ: ్నయా: పరప్ర శరభనయ:
దృష్వోా భగ్వా సత దయ రవజ్త సంభారన్త ఇదమ్ అబ్రీరత్ 25
కిమ్ ఇదం ్థాత్యం ప తరయః కో ధరీమ్ అవప్రన్ాత్ర
్ుబ్ాజ: కగన్ ్ృత్య ససరవా వేషోనోత య నయ౭భిభాషథ
ఏవం రవజ్త వినిచాచా సప్రాధ్ిం సందధ్ర తత: 26
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే ద్వా త్రర ౦శ స్సరు ః
తరయ సతత రంశ స్సరు ః
 P a g e | 83

తసా తదాచ్న్ం శ్రోత్యా ్ుచనయభ సా ధ్ీప్రతః

శిరోభి: చ్రాౌ సిృష్వోా ్నయా చతమ్ అభాషత 1
వవయవః సరవా౭౭తీకో రవజ్న్ స పరధరే తుమ్ ఇచ్ఛతి
అశ్రభం ప్రారగ మ్ ఆస్వథయ న్ ధరీం పరతావేక్షత్ర 2
ప్మతృప్రతాః సీ భదరం త్ర సాచ్ఛనేద న్ వయం స్మథత్యః
ప్మతరం నో వృాీషా తాం యది నో దయసాత్ర తవ 3
త్రన్ పవప అన్ుబ్నేవన్ వచ్న్ం న్ పరతీచ్ఛత్య
ఏవం బ్వరవన్త యః సరవాః సీ వవయవనయ నిహత్య భృచమ్ 4
త్యస్వం త దాచ్న్ం శ్రోత్యా రవజ్త పరప్ర ధ్యరవీ్ః
పరతుావవచ్ ప్రహాత్రజ్తః ్నయా చతమ్ అన్ుతత ప్రమ్ 5
క్ష్యన్త ం క్షప్రావత్యం ప తరయః ్రత వాం సుప్రహత్ ్ృతమ్
ఐ్ప్రతామ్ ఉపవగప్రా ్ుకం చ్ అవేక్ష్త
ి ం ప్రప్ర 6
అకంకవరో హి నయరమాయం క్షప్రా తు ప రమష సా వవ
దుషకరం తత్ చ్ వః క్ష్యన్త ం తిరదశరషు విశరషతః 7
యాదృశీ: వః క్షప్రా ప తరయః సరవాస్వమ్ అవిశరషతః
క్షప్రా దయన్ం క్షప్రా యజ్ఞ ః క్షప్రా సతాం చ్ ప తిరకవః 8
క్షప్రా యచః క్షప్రా ధరీః క్షప్రాయాం విష్మి తం జ్గత్
విసృజ్ా ్నయాః కవ్ుత్థ రవజ్త తిరదచ వి్ోప్రః 9
ప్రన్త జ్
్ ఞ వా ప్రన్త య
్ ా ప్రాస పరదయన్ం సహ ప్రనిత భి
ి ః
దరశర కవకే చ్ ్రత వాం సదృశర పరతిపవదన్మ్ 10
ఏతస్మీ నేావ కవకే తు చ్ూళీ నయప్ర ప్రహా ప్రవనిః
ఊరవారగత్యః శ్రభాచయరో బ్ారహీం తప ఉపవగప్రత్ 11
తపాన్త ం తమ్ ఋష్మం తతర గన్వ రమా పరమాపవసత్ర
స్ట ప్రదయ నయప్ర భదరం త్ర ఊరవీళీ తన్యా తదయ 12
స్వ చ్ తం పరాత్య భూత్యా శ్రశ్ర
ో షా పరవయాయ
ఉవవస కవకే ధరవీష్వి తస్వాస్ తుష్టో అభవత్ గవరమః 13
స చ్ త్యం కవక యోగ్గన్ పట ర వవచ్ రఘవ న్న్ద న్

పరవతుష్టో ऽస్మీ భదరం త్ర కిం ్రోమి తవ ప్మయ

ర మ్ 14
పరవతుషో ం ప్రవనిం జ్తఞత్యా గన్వ రమా ప్రధుర సారవ
ఉవవచ్ పరప్ర ప్వరత్య వవ్ాజ్తఞ వవ్ా కోవిదమ్ 15
 P a g e | 84

కక్ష్యీయ సప్రవదిత్ో బ్ారహాీయ బ్రహీభూత్ో ప్రహాతపవః

బ్ారహేీా తపస్వ యవ్త ం ప తరమ్ ఇచయఛమి ధ్యరవీ్మ్ 16
అపతి చ అస్మీ భదరం త్ర భారవా చ్ అస్మీ న్ ్సాచిత్
బ్ారహేీా ఉపగత్యయా: చ్ దయతుమ్ అరహస్మ మే సుతమ్ 17
తస్వాః పరసనోా బ్రహీరవే: దదర ప తరమ్ అన్ుతత ప్రమ్
బ్రహీ దతత ఇతి మాాతం ప్రాన్సం చ్ూళిన్ః సుతమ్ 18
స రవజ్త బ్రహీదతత సుత ప రమమ్ అధావసత్ తదయ
కవమిికాాం పరయా కక్ష్యీయ దరవ రవజ్వా యథయ దివమ్ 19
స బ్వదివం ్ృతవవన్ స రవజ్త ్ుచనయభః సుధ్యరవీ్ః
బ్రహీదత్యతయ కవ్ుత్థ దయతుం ్నయా చతం తదయ 20
తమ్ ఆహకయ ప్రహాత్రజ్త బ్రహీదతత ం ప్రహీపతిః
దదర ్నయా చతం రవజ్త సుప్వత్
ర ర న్ అన్త రవతీనయ 21
యథయ ్ోప్రం తతః పవాిం జ్గ్వోహ రఘవ న్న్ద న్
బ్రహీదత్ోత ప్రహీపవక స్వతస్వం దరవపతి: యథయ 22
సిృషో ప్రాత్రర తతః పవాౌ వి్ుబ్ాజ విగత జ్ారవః
యవకవతః పరప్రయా కక్ష్యీయ బ్భవః ్నయా చతం తదయ 23
స దృష్వోా వవయవనయ ప్రవకవతః ్ుచనయభయ ప్రహీపతిః
బ్భూవ పరప్ర ప్వత్
ర ో హరే ం కేభే ప న్ః ప న్ః 24
్ృత్ోదయాహం తు రవజ్తన్ం బ్రహీదతత ం ప్రహీపతిః
స దయరం ప్ేరషయా ప్రాస స్ట పవధ్యాయ గాం తదయ 25
స్ట ప్రదయ౭ప్మ సుసంహృష్వో ప తర సా సదృశీం కిోయామ్
యథయ నయాయం చ్ గన్వ రమా సుాష్వ: త్యః పరతాన్న్ద త
సిృష్వోా సిృష్వోా చ్ త్య: ్నయా: ్ుచనయభం పరచసా చ్ 26
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే తరయ సతత రంశ స్సరు ః
చతు సతత రంశ స్సరు ః
్ృత ఉదయాహే గత్ర తస్మీన్ స బ్రహీదత్రత చ్ రవఘవ
అప తరః ప తర కాభాయ పౌతీరమ్ ఇష్మోమ్ అ్కియత్ 1
ఇష్వోయం తు వరత ప్రానయయాం ్ుచనయభం ప్రహీపతిమ్
ఉవవచ్ పరప్ర ప్వరతః ్ుశర బ్రహీ సుత సత దయ 2
ప తర : త్ర సదృచః ప తర భవిషాతి సుధ్యరవీ్ః
 P a g e | 85

గ్వధ్ిం పవరపసయస్మ త్రన్ తాం క్రత ంవ కేకగ చ్ శవచాతీమ్ 3

ఏవమ్ ఉకవతా ్ుశర రవప్ర ్ుచనయభం ప్రహీపతిమ్
జ్గ్వప్ర ఆకవచమ్ ఆవిచా బ్రహీ కే్ం సనయతన్మ్ 4
్సాచిత్ తు అథ కవక సా ్ుచనయభ సా ధ్ీప్రతః
జ్జ్గఞ పరప్ర ధరవీష్టి గ్వధ్ి: ఇతి ఏవ నయప్రతః 5
స ప్మత్య ప్రప్ర కవ్ుత్థ గ్వధ్ిః పరప్ర ధ్యరవీ్ః

్ుచ వంచ పరసూత్ోऽస్మీ కౌశికో రఘవ న్న్ద న్ 6

పూరాజ్త భగ్వన్న చయ౭ప్మ ప్రప్ర రవఘవ సువరత్య
నయప్రాా సతావతీ నయప్ర ఋచీకగ పరతిపవదిత్య 7
స చరమరవ గత్య సారగ ం భరవతరమ్ అన్ువరవతన్న
కౌశిక్ పరమోదయరవ స్వ పరవృత్యత చ్ ప్రహా న్దీ 8
దివవా ప ాా ఉదకవ రప్రాా హిప్రవన్త మ్ ఉపవశిోత్య
కే్ సా హిత కవప్రా౭రథ ం పరవృత్యత భగ్వన్న ప్రప్ర 9

తత్ోऽహం హిప్రవ త్యిరగశా వస్వమి నియతః సుమమ్

భగ్వనయాః స్ేాహ సంయవ్త ః కౌశికవా రఘవ న్న్ద న్ 10
స్వ తు సతావతీ ప ాయా సత్రా ధరగీ పరతిష్మి త్య
పతివరత్య ప్రహా భాగ్వ కౌశిక్ సరవత్యం వరవ 11
అహం హి నియప్రాత్ రవప్ర హిత్యా త్యం సప్రవపవగతః

స్మదవ యచోప్రమ్ అన్ుపవరపా స్మదవ ో ऽస్మీ తవ త్రజ్స్వ 12

ఏష్వ రవప్ర ప్రప్ర ఉతితిత ః సాసా వంచ సా క్రత త్
వ య
దరచ సా చ్ ప్రహా బ్ాహో యన్ స ప్రాం తాం పరవపృచ్ఛస్మ 13
గత్ో అరవ రవతరః కవ్ుత్థ ్థయః ్థయత్ో ప్రప్ర
నిదయరమ్ అభేాహి భదరం త్ర ప్రా భూత్ విఘోాఅధాని ఇహ న్ః 14
నిషినయద: తరవః సరగా నిల్మనయ ప్రృగ పక్ష్ిాః
నశరన్ తప్రస్వ వవాపవత దిచ చ రఘవ న్న్ద న్ 15
చన: వియవజ్ాత్ర సంధ్యా న్భయ నేత్:్ ఇవ ఆవృతమ్
న్క్షతర త్యరవ గహన్ం జ్వాాతిరవభ: అవభాసత్ర 16
ఉతిత షి తి చ్ శీత్యంశ్రః చశీ కే్ తమో న్ుదః
హాలదయన్ స పవరాినయం కేకగ ప్రనయంస్మ పరభయా విభయ 17
నశవని సరా భూత్యని పరచ్రనిత తత సత తః
 P a g e | 86

యక్ష రవక్షస సంఘా చ రౌదయర చ ప్మశిత అచనయః 18

ఏవమ్ ఉకవతా ప్రహాత్రజ్త విరరవప్ర ప్రహా ప్రవనిః
స్వధు స్వధ్ిాతి తం సరగా ప్రవన్యో: హి అభా పూజ్యన్ స 19
్ుశికవనయమ్ అయం వంశర ప్రహాన్ స ధరీపర సత దయ
బ్రహో ీపప్రా ప్రహాత్యీన్: ్ుచ వంశవా న్రోతత ప్రా: 20
విశరష్ా
ే భవవన్ స ఏవ విశవామిత్ోర ప్రహా యశవ:
కౌశిక్ సరవత్యం శరోష్ి వ ్ుకే దో ాత్రమ తవ 21
ఇతి త్: ప్రవని శవరూ
ద క : పరచసత : ్ుశికవ౭౭తీజ్:
నిదయరమ్ ఉపవగప్రత్ శీోప్రాన్ స అసత ంగత ఇవ అంశ్రప్రాన్ స 22

రవమోऽప్మ సహ స్ౌమితిరః కించిత్ ఆగత విసీయః

పరచసా ప్రవని శవరూ
ద కం నిదయరం సప్రవప స్ేవత్ర 23
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే చతు సతత రంశ స్సరు ః
పంచ త్రరంశ స్సరు ః
ఉపవసా రవతిర శరషం తు శరాయ ్ూకే ప్రహరవేభిః

నిశవయాం సుపరభాత్యయాం విశవామిత్ోరऽభాభాషత 1

సుపరభాత్య నిశవ రవప్ర పూరవా సంధ్యా పరవరత త్ర
ఉతిత షి ఉతిత షి భదరం త్ర గప్రనయయ అభిరోచ్య 2
తత్ చృత్యా వచ్న్ం తసా ్ృత్యా పౌరవాహిణక్ం కిోయామ్
గప్రన్ం రోచ్యా ప్రాస వవ్ాం చ్ ఇదమ్ ఉవవచ్ హ 3
అయం శరాః శ్రభ జ్కే గ్వధః ప లిన్ ప్రాిడ తః
్తరగా పథయ బ్రహీన్ స సంతరవష్వాప్రహే వయమ్ 4
ఏవమ్ ఉ్త సుత రవమేా విశవామిత్ోర అబ్రీరత్ ఇదమ్
ఏష పనయథ ప్రయా ఉదిదష్ో ట న్
త యానిత ప్రహరేయః 5
ఏవం ఉకవతా ప్రహరేయో విశవామిత్రా
ర ధ్ీప్రత్య
పచాంత: త్ర పరయాత్య వ వనయని వివిధ్యని చ్ 6
త్ర గత్యా దూరమ్ అధ్యాన్ం గత్ర అరవ దివస్ే తదయ
జ్తహాీరం సరవత్యం శరోష్ి వం దదృశ్ర: ప్రవని స్ేవిత్యమ్ 7
త్యం దృష్వోా ప ాా సలికాం హంస స్వరస స్ేవిత్యమ్
బ్భూవ : ప్రవదిత్యః సరగా ప్రవన్యః సహ రవఘవవః 8
తస్వా: తీరగ తత: చ్్ుో: త్ర ఆవవస పరవగోహమ్
 P a g e | 87

తతః స్వాత్యా యథయ నయాయం సంతరియ ప్మతృ దరవత్యః 9

హ త్యా చవ అగ్వాహో త్యరాి పవరచాచ్ అప్రృతవత్ హవిః
వివిశ్ర: జ్తహాీర తీరగ శ్రచర ప్రవదిత ప్రాన్స్వః 10
విశవామితరం ప్రహాత్యీన్ం పరవవవరా సప్రన్త తః
సంపరహృషో ప్రనయ రవమో విశవామితరమ్ అథ అబ్రీరత్ 11
భగవన్ స శరోతుమ్ ఇచయఛమి గఙ్గగం తిర పథగ్వం న్దీమ్
త్క
్ ే్ాం ్థమ్ ఆ్ోప్రా గత్య న్ద న్దీ పతిమ్ 12
చోదిత్ో రవప్ర వవకగాన్ విశవామిత్ోర ప్రహా ప్రవనిః
వృదివం జ్న్ీ చ్ గఙ్గగయా వ్ుతమ్ ఏవ ఉపచ్్ోమే 13
శ్చకేనద ోి హిప్రవవన్ స నయప్ర ధ్యతూనయమ్ ఆ్రో ప్రహాన్ స
తసా ్నయా దాయం రవప్ర రూప్ేా అపరతిప్రం భవవి 14
యా మేరమ దుహిత్య రవప్ర తయో: ప్రాత్య సుప్రధాప్రా
నయప్రాా ప్రనోరప్రా నయప్ర పతీా హిప్రవతః ప్మరయా 15
తస్వాం గఙ్గ ఇయమ్ అభవన్ స జ్గాష్వి హిప్రవతః సుత్య
ఉప్రా నయప్ర దిాతీయా అభూత్ ్నయా తసా ఏవ రవఘవ 16
అథ జ్గాష్విం సురవః సరగా దరవత్య౭రథ చిక్రేయా
శ్చకేన్దంి వరయాప్రాసు: గఙ్గగం తిర పథగ్వం న్దీమ్ 17
దదర ధరగీా హిప్రవవన్ స తన్యాం కే్ పవవన్నమ్
సాచ్ఛన్ద పథగ్వం గఙ్గగం త్క
్ ే్ా హిత కవప్రాయా 18
పరతిగృహా తత్ో దరవవ: తిరకే్ హిత కవరవాః
గఙ్గగమ్ ఆదయయ త్ర అగచ్ఛన్ స ్ృత్యరగథన్ అన్త రవతీనయ 19
యా చ్ అనయా శ్క
చ దుహిత్య ్నయా ఆస్వత్ రఘవ న్న్ద న్
ఉగోం స్వ వరతమ్ ఆస్వథయ తప: త్రప్ే తపట ధనయ 20
ఉగ్గోా తపస్వ యవకవతం దదర శ్క
చ వరః సుత్యమ్
రమదయరయ అపరతిరూపవయ ఉప్రాం కే్ న్ప్రసకృత్యమ్ 21
ఏత్ర త్ర శ్క
చ రవజ్ సా సుత్ర కే్ న్ప్రసకృత్ర
గఙ్గగ చ్ సరవత్యం శరోష్ి వ ఉప్రా దరీర చ్ రవఘవ 22
ఏతత్ త్ర సరామ్ ఆమాాతం యథయ తిర పథగ్వ న్దీ
మం గత్య పరథప్రం త్యత గతిం గతిప్రత్యం వర 23
స ఏష్వ సుర న్దీ రప్రాా శ్క
చ ేన్ద ి సా సుత్య తదయ
 P a g e | 88

సుర కే్ం సప్రారూఢయ విపవపవ జ్క వవహిన్న 24

ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే పంచ త్రరంశ స్సరు ః
షట్ త్రరంశ స్సరు ః
ఉ్త వవకగా ప్రవనౌ తస్మీన్ స ఉభౌ రవఘవ కక్షీాౌ
పరతిన్న్ద య ్థయం ీరరౌ ఊచ్తు: ప్రవని ప ంగవమ్ 1
ధరీ యవ్త మ్ ఇదం బ్రహీన్ స ్థితం పరప్రం తాయా
దుహితుః శ్క
చ రవజ్ సా జ్గాష్వియ వ్ుతమ్ అరహస్మ 2
విసత రం విసత రజ్వాఞ అస్మ దివా ప్రాన్ుష సంభవమ్
తీరన్ స పథో హేతునయ కగన్ పవలవ త కేల్ పవవన్న 3
్థం గఙ్గగం తిర పథగ్వ విశ్రోత్య సరవత్ ఉతత ప్రా
తిరషు కేకగషు ధరీజ్ఞ ్రీభిః కచః సప్రనిాత్య 4
తథయ బ్వరవతి కవ్ుత్ర్థ విశవామితర: తపట ధన్ః
నిఖితేనకేన్ ్థయం సరవామ్ ఋష్మ ప్రధ్రా న్ావేదయత్ 5
ప రవ రవప్ర ్ృత ఉదయాహః న్నక ్ాోి ప్రహా తపవః
దృష్వోా చ్ సిృహయా దరీరం మైథునయ య ఉపచ్్ోమే 6
శితి ్ాి సా దరవ సా దివాం వరే చతం గతమ్
న్ చయ౭ప్మ తన్యో రవప్ర తస్వామ్ ఆస్వత్ పరంతప 7
తత్ో దరవవః సప్రవదిాగ్వాః ప్మత్యప్రహ ప రోగప్రాః
యత్ ఇహ ఉతిదాత్ర భూతం ్: తత్ పరతిసహిషాత్ర 8
అభిగప్రా సురవః సరగా పరాప
ి తా ఇదమ్ అబ్వరవన్ స
దరవదరవ ప్రహాదరవ కే్స్వా౭సా హిత్ర రత 9
సురవాయం పరాిపవత్రన్ పరస్వదం ్రమతమ్ అరహస్మ
న్ కేకవ ధ్యర షానిత తవ త్రజ్ః సురోతత ప్ర 10
బ్ారహేీా తపస్వ యవకోత దరవవా సహ తప చ ర
త్క
్ ే్ా హిత కవప్రా౭రథ ం త్రజ్: త్రజ్స్మ ధ్యరయ
రక్ష సరవాన్ స ఇప్రా నోలకవన్ స న్ అకే్ం ్రమతమ్ అరహస్మ 11
దరవత్యనయం వచ్ః శ్రోత్యా సరా కే్ ప్రహేచారః
బ్ాఢమ్ ఇతి అబ్రీరత్ సరవాన్ స ప న్చ ఇదమ్ ఉవవచ్ హ 12
ధ్యర ష్వామి అహం త్రజ్: త్రజ్స్మ ఏవ సహ ఉప్రయా
తిరదశవః పృథిీర చవ నిరవాామ్ అధ్ిగచ్ఛతు 13
 P a g e | 89

యత్ ఇదం క్షుభితం స్వథనయత్ ప్రప్ర త్రజ్వా హి అన్ుతత ప్రమ్

ధ్యర షాతి ్: తత్ మే బ్వరవన్ుత సుర సతత ప్రాః 14
ఏవమ్ ఉకవత: తత్ో దరవవః పరతూాచ్ు: వృషభ ధాజ్మ్
యత్ త్రజ్ః క్షుభితం హి ఏతత్ తత్ ధరవ ధ్యర షాతి 15
ఏవమ్ ఉ్త ః సురపతిః పరప్రవమోచ్ ప్రహీ తకే
త్రజ్స్వ పృథిీర న్
త వవాపవత స గ్వరవ కవన్నయ 16
తత్ో దరవవః ప న్: ఇదమ్ ఊచ్ు చ అథ హ త్యచన్మ్
పరవిచ తాం ప్రహాత్రజ్వా రౌదరం వవయవ సప్రనిాతః 17
తత్ అగ్వానయ ప న్: వవాపత ం సంజ్తతః శరాత పరాతః
దివాం చరవాం చవ పవవ్ ఆదితా సనిాభమ్ 18
యతర జ్తత్ో ప్రహాత్రజ్తః కవరవతకయో
గ అగ్వాసంభవః
అథో ప్రాం చ్ శివం చవ దరవవః సరవే గాయ: తదయ 19
పూజ్యా ప్రాసు: అతారథ ం సుప్వరత ప్రన్స: తతః
అథ శ్క
చ సుత్య రవప్ర తిరదశవన్ స ఇదమ్ అబ్రీరత్ 20
సప్రన్ుా: అచపత్ సరవాన్ స కోోధ సంర్త కేచ్నయ
యస్వీన్ స నివవరవత్య చవ సంగత్య ప తర కవప్రాయా 21
అపతాం స్ేాషు దయరగషు తస్వీన్ స న్ ఉత్యిద షాథ
అదా పరభృతి యవష్వీ్మ్ అపరజ్తః సన్ుత పతాయః 22
ఏవమ్ ఉకవతా సురవన్ స సరవాన్ స చశవప పృథిీరమ్ అప్మ
అవనే న్ ఏ్ రూపవ తాం బ్హ భారవా భవిషాస్మ 23
న్ చ్ ప తర ్ృత్యం ప్వరతిం ప్రత్ కోోధ ్కుష్వ ్ృత్య
పవరపసయస్మ తాం సుదురగీధ్ర ప్రప్ర ప తరమ్ అనిచ్ఛతీ 24
త్యన్ స సరవాన్ స ీరరళిత్యన్ స దృష్వోా సురవన్ స సుర పతి: తదయ
గప్రనయ య ఉపచ్కవోప్ర దిచం వరమా పవలిత్యమ్ 25
స గత్యా తప ఆతిషి త్ పవరగశా తసా ఉతత రగ గ్వరఃగ
హిప్రవత్ పరభవే చృఙ్గగ సహ దరవవా సహ ప్రహేచారః 26
ఏష త్ర విసత రో రవప్ర శ్చక ప త్యరయ నివేదత
ి ః
గఙ్గగయాః పరభవం చవ చృావ మే సహ కక్షీా: 27
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే షట్ త్రరంశ స్సరు ః
స్పత త్రరంశ స్సరు ః
 P a g e | 90

తపాప్రానే తపట దరవే దరవవః సరవేగాయః ప రవ

స్ేనయపతిమ్ అభీపసన్త ః ప్మత్యప్రహమ్ ఉపవగప్రన్ స 1
తత్ో అబ్వరవన్ స సురవః సరగా భగవన్త ం ప్మత్యప్రహమ్
పరాిపతా సురవ: సరగా స ఇనయదిః స అగ్వాప రోగప్రాః 2
న్
త స్ేనయపతి: దరవ దత్ోత భగవత్య ప రవ
స తపః పరమ్ ఆస్వథయ తపాత్ర సీ సహ ఉప్రయా 3
యత్ అతర అన్న్త రం కవరాం కేకవనయం హిత కవప్రాయా
సంవిధతసా విధ్యన్జ్ఞ తాం హి న్ః పరప్రా గతిః 4
దరవత్యనయం వచ్ః శ్రోత్యా సరా కే్ ప్మత్యప్రహః
స్వన్త ాయన్ స ప్రధురచ: వవకచా: తిరదశవన్ స ఇదమ్ అబ్రీరత్ 5
శ్చక ప త్యరయ యత్ ఉ్త ం తన్ స న్ పరజ్తసాథ పతిాషు
తస్వా వచ్న్మ్ అకిలషోం సతామ్ ఏవ న్ సంచయః 6
ఇయమ్ ఆకవచగ్వ గఙ్గగ యస్వాం ప తరం హ త్య౭చన్ః
జ్న్ షాతి దరవవనయం స్ేనయపతిమ్ అరవందప్రమ్ 7
జ్గాష్వి శ్క
చ ేన్ద ి దుహిత్య ప్రాన్ షాతి తం సుతమ్
ఉప్రాయా: తత్ బ్హ ప్రతం భవిషాతి న్ సంచయః 8
తత్ చృత్యా వచ్న్ం తసా ్ృత్యరవథ రఘవ న్న్ద న్
పరాిపతా సురవః సరగా ప్మత్యప్రహమ్ అపూజ్యన్ స 9
త్ర గత్యా పరాతం రవప్ర కచకాసం ధ్యతు ప్రాిడ తమ్
అగ్వాం నియోజ్యా ప్రాసుః ప త్యరరథ ం సరా దరవత్యః 10
దరవ కవరామ్ ఇదం దరవ సప్రాధతసా హ త్యచన్
శ్చకప త్యరయం ప్రహాత్రజ్వా గఙ్గగయాం త్రజ్ ఉతసృజ్ 11
దరవత్యనయం పరతిజ్తఞయ గఙ్గగమ్ అభేాతా పవవ్ః
గరభం ధ్యరయ వ దరవి దరవత్యనయమ్ ఇదం ప్మరయమ్ 12
తసా త దాచ్న్ం శ్రోత్యా దివాం రూపమ్ అధ్యరయత్
స తస్వా ప్రహిప్రాం దృష్వోా సప్రనయతత్ అవక్రాత 13
సప్రన్త త: తదయ దరీరమ్ అభాష్మఞ్ త పవవ్ః
సరా స్ట ర త్యంస్మ పూరవణని గఙ్గగయా రఘవ న్న్ద న్ 14
తమ్ ఉవవచ్ తత్ో గఙ్గగ సరా దరవ ప రోహితమ్
అచకవత ధ్యరాే దరవ తవ త్రజ్ః సప్రవదవ తమ్
 P a g e | 91

దహాప్రానయ అగ్వానయ త్రన్ సంపరవాథిత చరతనయ 15

అథ అబ్రీరత్ ఇదం గఙ్గగం సరా దరవ హ త్య౭చన్ః

ఇహ హైప్రవత్ర పవదర గరోభऽయం సనిావేచాత్యమ్ 16

చృత్యా తు అగ్వా వచో గఙ్గగ తం గరభమ్ అతి భాసారమ్
ఉతససరజ ప్రహాత్రజ్: స్ట ర త్ోభయా హి తదయ౭న్ఘ 17
యత్ అస్వా నిరగ తం తస్వీత్ తపత జ్తప్రూున్ద పరభమ్
కవఞ్ న్ం ధరాీం పవరపత ం హిరాామ్ అప్రకం శ్రభమ్ 18
త్యప్రరం కవరవణయ
ా సం చవ త్క్ష్యణయత్ ఏవ అభిజ్తయత
ప్రకం తస్వా భవత్ తతర తరప స్వస్మ్ ఏవ చ్ 19
తత్ ఏతత్ ధరాీం పవరపా నయనయ ధ్యతు: అవరవ త
నిక్ష్ిపత ప్రాత్రర గరగభ తు త్రజ్వాభి: అభిర౦జితమ్ 20
సరాం పరాత సన్ాదవ ం స్ౌవరణమ్ అభవత్ వన్మ్
జ్తత రూపమ్ ఇతి మాాతం తదయ పరభృతి రవఘవ 21
సువరణ ం ప రమష వవాఘర హ త్య౭చన్ సప్ర పరభమ్
తృా వృక్ష కత్య గవకీం సరాం భవతి కవంచ్న్ం 22
తం ్ుప్రారం తత్ో జ్తతం స ఇనయదిః సహ ప్రరమదగ ాయః
క్ష్మర సంభావన్ అరవథయ ్ృతిత కవః సప్రయోజ్యన్ స 23
త్యః క్ష్మరం జ్తత ప్రాతరసా ్ృత్యా సప్రయమ్ ఉతత ప్రమ్
దదుః ప త్ోర అయమ్ అస్వీ్ం సరవాస్వమ్ ఇతి నిశి త్యః 24
తత సుత దరవత్యః సరవాః కవరవతకయ
గ ఇతి బ్వరవన్ స
ప తర: త్క
్ ే్ా విమాాత్ో భవిషాతి న్ సంచయః 25
త్రష్వం తత్ వచ్న్ం శ్రోత్యా సకన్ాం గరభ పరవసవ
ర ే
స్వాపయన్ స పరయా కక్ష్యీయ దీపాప్రాన్మ్ ఇవవ౭న్కమ్ 26
సకన్ద ఇతా౭బ్వరవన్ స దరవవః సకన్ాం గరభ పరవసవ
ర వత్
కవరవతకయ
గ ం ప్రహాభాగం కవ్ుత్థ జ్ాకనోపప్రమ్ 27
పవరదురూభతం తతః క్ష్మరం ్ృతిత కవనయమ్ అన్ుతత ప్రమ్
షాయణం షడయ౭౭న్నో భూత్యా జ్గ్వోహ సత న్జ్ం పయః 28
గృహీత్యా క్ష్మరమ్ ఏ్ అహాా సు్ుప్రార వప : తదయ
అజ్యత్ స్ేాన్ ీరరగాా దతా స్్న్ా గాయన్ స విభవః 29
సుర స్ేనయ గా పతిం తత: తమ్ అప్రక దుాతిమ్
 P a g e | 92

అభాష్మఞ్ న్ స సుర గాయః సమేత్యా౭గ్వాప రోగప్రాః 30

ఏష త్ర రవప్ర గఙ్గగయా విసత రో అభిహిత్ో ప్రయా
్ుప్రార సంభవ: చ్ ఏవ ధన్ాః ప ాా సత థవ చ్ 31
భ్త చ య: కవరవతకగ త కవ్ుసథ భవవి ప్రాన్వ:
ఆయవష్వీన్ స ప తర పౌత్్ చ సకంద స్వకే్ాత్యం వరజ్గత్ 32
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే స్పత త్రరంశ స్సరు ః
అషట త్రరంశ స్సరు ః
త్యం ్థయం కౌశికో రవమే నివేదా ప్రధురవ౭క్షరం
ప న్: ఏవ అపరం వవ్ాం కవ్ుత్థమ్ ఇదమ్ అబ్రీరత్ 1
అయోధ్యా౭ధ్ిపతిః శ్రరః పూరామ్ ఆస్వత్ న్రవ౭ధ్ిపః
సగరో నయప్ర ధరవీత్యీ పరజ్త కవప్రః స చ్ అపరజ్ః 2
వదరభ దుహిత్య రవప్ర కగశిన్న నయప్ర నయప్రతః
జ్గాష్వి సగర పతీా స్వ ధరవీష్వి సతా వవదిన్న 3
అరవషోనేమి దుహిత్య రూప్ేా అపరతిప్రా భవవి
దిాతీయా సగర సా ఆస్వత్ పతీా సుప్రతి సంజిఞ కవ 4
త్యభాాం సహ తదయ రవజ్త పతీాభాాం తపత వవన్ స తపః
హిప్రవన్త ం సప్రాస్వదా భృగవ పరసవ
ర ాే గ్వరౌ 5
అథ వరే చత్ర పూరగణ తపస్వ ఆరవధ్ిత్ో ప్రవనిః
సగరవయ వరం పవరదయత్ భృగవః సతావత్యం వరః 6
అపతా కాభః సుప్రహాన్ స భవిషాతి తవవ౭న్ఘ
క్రత ంవ చ్ అపరతిప్రాం కేకగ పవరపసయస్ే ప రమషరేభ 7
ఏకవ జ్న్ త్య త్యత ప తరం వంచ్రం తవ
షష్మో ; ప తర సహస్వరాి అపరవ జ్న్ షాతి 8
భాషప్రాాం ప్రహాత్యీన్ం రవజ్ పత్రాయ పరస్వదా తమ్
ఊచ్తుః పరప్ర ప్వత్
ర ర ్ృత అఞ్జ లి ప టే తదయ 9
ఏ్ః ్స్వాః సుత్ో బ్రహీన్ స కవ బ్హకన్ స జ్న్ షాతి
శరోతుమ్ ఇచయఛవహే బ్రహీన్ స సతామ్ అసుత వచ్: తవ 10
తయో: తత్ వచ్న్ం శ్రోత్యా భృగవః పరప్ర ధ్యరవీ్ః
ఉవవచ్ పరప్రాం వవాీం సాచ్ఛనోద అతర విధ్ీయత్యమ్ 11
ఏకో వంచ్రో వ అసుత బ్హవో వవ ప్రహా బ్కాః
 P a g e | 93

క్రత ప్ర
వ నోత ప్రహో త్యసహాః కవ వవ ్ం వరమ్ ఇచ్ఛతి 12
ప్రవనే సుత వచ్న్ం శ్రోత్యా కగశిన్న రఘవ న్న్ద న్
ప తరం వంచ్రం రవప్ర జ్గ్వోహ న్ృప సనిాధ్ర 13
షష్మో: ప తర సహస్వరాి సుపరణ భగ్వన్న తదయ
ప్రహో త్యసహాన్ స క్రత ప్ర
వ త్ో జ్గ్వోహ సుప్రతిః సుత్యన్ స 14
పరదక్ష్ిామ్ ఋష్మం ్ృత్యా శిరస్వ అభిపరాప్రా చ్
జ్గ్వప్ర సాప రం రవజ్త సభారవా రఘవ న్న్ద న్ 15
అథ కవకే గత్ర తస్మీన్ స జ్గాష్వి ప తరం వాజ్తయత
అసప్రఞ్జ ఇతి మాాతం కగశిన్న సగర ఆతీజ్మ్ 16
సుప్రతి సుత న్రవవాఘర గరభ తుప్రుం వాజ్తయత
షష్మోః ప తర సహస్వరాి తుప్రు భేదయత్ వినిససృత్యః 17
ఘృత పూరగణషు ్ుమేభషు ధ్యతరయ: త్యన్ స సప్రవరవయన్ స
కవకేన్ ప్రహత్య సరగా యౌవన్ం పరతిప్ేదర
ి గ 18
అథ దీర్ా
గ కవకేన్ రూప యౌవన్ శవలిన్ః
షష్మోః ప తర సహస్వరాి సగర సా అభవన్ స తదయ 19
స చ్ జ్గాష్టి న్ర శరోషి సగర సా ఆతీ సంభవః
బ్ాకాన్ స గృహీత్యా తు జ్కే సరయాా రఘవ న్న్ద న్
పరక్ష్ిపా పరహసన్ స నితాం ప్రజ్జ త: త్యన్ స స్క్షా వ 20
ఏవం పవప సప్రాచయర: సజ్జ న్ పరతిబ్ాధ్:
పౌరవాయమ్ అహిత్ర యవ్త ః ప త్ోర నిరవాస్మతః ప రవత్ 21
తసా ప తర: అంశ్రప్రాన్ స నయప్ర అసప్రఞ్జ సా ీరరావవన్ స
సప్రీతః సరాకే్ సా సరా స్వా౭ప్మ ప్మరయం వదః 22
తతః కవకేన్ ప్రహత్య ప్రతిః సప్రభి జ్తయత
సగర సా న్ర శరోషి యజ్గయమ్ ఇతి నిశి త్య 23
స ్ృత్యా నిచ యం రవజ్త స ఉపవధ్యాయ గా సత దయ
యజ్ఞ ్రీాి వేదజ్వాఞ యషు
ో ం సప్రవపచ్్ోమే 24
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే అషట త్రరంశ స్సరు ః
ఏకోన చతవార్ంశ స్సరు :
విశవామితర వచ్ః శ్రోత్యా ్థయ అంత్ర రఘవ న్న్ద న్
ఉవవచ్ పరప్ర ప్వరత్ో ప్రవనిం దీపతమ్ ఇవవ౭న్కమ్ 1
 P a g e | 94

శరోతుమ్ ఇచయఛమి భదరం త్ర విసత రగా ్థయమ్ ఇప్రామ్

పూరాజ్వా మే ్థం బ్రహీన్ స యజ్ఞ ం వ సప్రవపవహరత్
విశవామితర సుత కవ్ుత్థమ్ ఉవవచ్ పరహసన్ స ఇవ 2
శ్ర
ో యత్యం విసత రో రవప్ర సగర సా ప్రహాతీన్ః
చం్ర చాశ్రరో నయప్ర హిప్రవవన్ స అచ్కేతత ప్రః 3
విన్వ య పరాతమ్ ఆస్వదా నిరమక్ష్త్
గ ర పరసిరమ్
తయో: ప్రధ్రా పరవృత్ోత అభూత్ యజ్ఞ ః స ప రమష్ట తత ప్ర 4
స హి దరశర న్ర వవాఘర పరచస్టత యజ్ఞ ్రీాి
తసా అచా చ్రవాం కవ్ుత్థ దృఢ ధనయా ప్రహారథః 5
అంశ్రప్రాన్ స అ్రోత్ త్యత సగర సా ప్రత్ర స్మథతః
తసా పరాాి తం యజ్ఞ ం యజ్ప్రాన్ సా వవసవః 6
రవక్షస్వం తన్ుమ్ ఆస్వథయ యజిఞ య అచామ్ అపవహరత్
హిీయప్రాాే తు కవ్ుత్థ తస్మీన్ స అశరా ప్రహాతీన్ః 7
ఉపవధ్యాయ గాయః సరగా యజ్ప్రాన్మ్ అథయ బ్వరవన్ స
అయం పరాాి వేగ్గన్ యజిఞ య అశరా అపన్నయత్ర 8
హరవతరం జ్హి కవ్ుత్థ హయ చ ఏవ అపన్నయత్యమ్
యజ్ఞ చిఛదరం భవతి ఏతత్ సరగాష్వమ్ అశివవయ న్ః 9
తత్ తథయ కిోయత్యం రవజ్న్ స యథయ అచిఛదరః ్ృత్ో భవేత్
ఉపవధ్యాయ వచ్ః శ్రోత్యా తస్మీన్ స సదస్మ పవరవథవః 10
షష్మోం ప తర సహస్వరాి వవ్ామ్ ఏతత్ ఉవవచ్ హ
గతిం ప త్యర న్ పశవామి రక్షస్వం ప రమషరేభాః 11
ప్రన్త ్ పూత్: ప్రహాభాగ్చ: ఆస్మథత్ో హి ప్రహా ్ోతుః
తత్ గచ్ఛత విచిన్ాధాం ప తరకవ భదరప్ర౭సుత వః 12
సప్రవదర ప్రాలిన్నం సరవాం పృథిీరమ్ అన్ుగచ్ఛత
ఏ్ ఏ్ం యోజ్న్ం ప త్యర విస్వతరమ్ అభిగచ్ఛత 13
యావత్ తురగ సందరశ: త్యవత్ మన్త మేదిన్నమ్
తమ్ ఏవ హయ హరవతరం ప్రారగ ప్రాాయ ప్రప్ర ఆజ్ఞ యా 14
దీక్ష్ితః పౌతర సహితః స్ట పవధ్యాయ గాో హి అహమ్
ఇహ స్వథస్వామి భదరం వో యావత్ తురగ దరశన్మ్ 15
ఇతుా కవతా హృషో ప్రన్స్ట రవజ్ ప త్యర ప్రహాబ్కాః
 P a g e | 95

జ్గవీ: ప్రహీ తకం రవప్ర ప్మతు: వచ్న్ యనిత త్

ి యః 16
యోజ్నయయామ్ అవిస్వతరమ్ ఏకచకో ధరాీ తకమ్
బిభిదుః ప రమష వవాఘర వజ్ర సిరశ సమై: న్మై : 17
శ్రక : అచని ్క ి చ హక శవ ౭ప్మ సుదయరమాః
భిదాప్రానయ వసుప్రతీ న్నయద రఘవ న్న్ద న్ 18
నయగ్వనయం వధాప్రానయనయమ్ అసురవాయం చ్ రవఘవ

రవక్షస్వనయం చ్ దురవరేః సత్యతానయం నిన్దో ऽభవత్ 19

యోజ్నయనయం సహస్వరాి షష్మోం తు రఘవ న్న్ద న్
బిభిదు: ధరాీం ీరరవ రస్వ తకమ్ అన్ుతత ప్రమ్ 20
ఏవం పరాత సంబ్ాధం జ్ప్రూు దీాపం న్ృపవ౭౭తీజ్తః
మన్నోత న్ృప శవరూ
ద క సరాతః పరవచ్్ోప్రవః 21
తత్ో దరవవః స గన్వ రవాః స అసురవః సహ పన్ాగ్వః
సంభారన్త ప్రన్సః సరగా ప్మత్యప్రహమ్ ఉపవగప్రన్ స 22
త్ర పరస్వదా ప్రహాత్యీన్ం విషాణ వదనయ: తదయ
ఊచ్ుః పరప్ర సంతరస్త వః ప్మత్యప్రహమ్ ఇదం వచ్ః 23
భగవన్ స పృథిీర సరవా మన్ాత్ర సగర ఆతీజ్ః
బ్హవ చ ప్రహాత్యీనో వధానేత తక వవస్మన్: 24
అయం యజ్ఞ హరో౭స్వీ్మ్ అనేన్ శరా అపన్నయత్ర
ఇతి త్ర సరా భూత్యని నిఘానిత సగర ఆతీజ్త: 25
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే ఏకోన చతవార్ంశ స్సరు :
చతవార్ంశ స్సరు :
దరవత్యనయం వచ్ః శ్రోత్యా భగవవన్ స వ ప్మత్యప్రహః
పరతుావవచ్ సుసంతరస్త వన్ స ్ృత్యన్త బ్క మోహిత్యన్ స 1
యసా ఇయం వసుధ్య ్ృత్యసన వవసుదరవ సా ధ్ీప్రతః
కవప్మకం రూపమ్ ఆస్వథయ ధ్యరయతి అనిచం ధరవమ్ 2
తసా కోపవ౭గ్వానయ దగ్వవ భవిషాంతి న్ృపవతీజ్త:
పృథివవా శవ ౭ప్మ నిరగభదో దృషో ఏవ సనయతన్ః 3
సగర సా చ్ ప త్యరాయం వినయశర దీర్ దరవశనయమ్
ప్మత్యప్రహ వచ్ః శ్రోత్యా తరయ: తిరంచత్ అరవందప్ర 4
దరవవః పరప్ర సంహృష్వోః ప న్: జ్గవీ: యథయ౭౭గతమ్
 P a g e | 96

సగర సా చ్ ప త్యరాయం పవరదుర్ ఆస్వన్ స ప్రహాతీనయమ్ 5

పృథివవాం భిదాప్రానయయాం నిరవ్త సప్ర నిససాన్ః
తత్ో భిత్యతా ప్రహీం సరగా ్ృత్యా చయ౭ప్మ పరదక్ష్ిామ్ 6
సహిత్యః సగరవః సరగా ప్మతరం వవ్ామ్ అబ్వరవన్ స
పరవకోవనయత ప్రహీ సరవా సతత ావన్త చ సూదిత్యః 7
దరవ దయన్వ రక్ష్యంస్మ ప్మశవచ్ ఉరగ కిన్ారవః
న్ చ్ పశవాప్రహే అచాం తమ్ అచా హరవతరమ్ ఏవ చ్ 8
కిం ్రవష్వాప్ర భదరం త్ర బ్వదివ: అతర విచయరాత్యమ్
త్రష్వం తత్ వచ్న్ం శ్రోత్యా ప త్యరాయం రవజ్ సతత ప్రః 9
సప్రన్ుా: అబ్రీరత్ వవ్ాం సగరో రఘవ న్న్ద న్
భూయః మన్త భదరం వో నిరవభదా వసుధ్య తకమ్ 10
అచా హరవతరమ్ ఆస్వదా ్ృత్యరవథ చ నివరత థ
ప్మతు: వచ్న్మ్ ఆస్వథయ సగర సా ప్రహాతీన్ః 11
షష్మోః ప తర సహస్వరాి రస్వ తకమ్ అభిదరవన్ స
మన్ాప్రానే తత: తస్మీన్ స దదృశ్రః పరాత్ోపప్రమ్ 12
దిశవ గజ్ం విరూపవక్షం ధ్యరయన్త ం ప్రహీ తకమ్
స పరాత వనయం ్ృత్యసనం పృథిీరం రఘవ న్న్ద న్ 13
శిరస్వ ధ్యరయా ప్రాస విరూపవక్ష్ో ప్రహా గజ్ః
యదయ పరాాి కవ్ుత్థ విచోప్రా౭రథ ం ప్రహా గజ్ః 14
మగదయత్ చయకయత్ర శీరే ం భూమి ్ప్రి సత ధ్య భవేత్
తం త్ర పరదక్ష్ిాం ్ృత్యా దిశవ పవకం ప్రహా గజ్మ్ 15
ప్రాన్యనోత హి త్ర రవప్ర జ్గవీ: భిత్యతా రస్వ తకమ్
తతః పూరవాం దిచం భిత్యతా దక్ష్ిాయం బిభిదుః ప న్ః 16
దక్ష్ిాస్వామ్ అప్మ దిశి దదృశ్ర: త్ర ప్రహా గజ్మ్
ప్రహాపదీం ప్రహాత్యీన్ం సుప్రహా పరాత్ో పప్రమ్ 17
శిరస్వ ధ్యరయన్త ం త్ర విసీయం జ్గవీ: ఉతత ప్రమ్
తతః పరదక్ష్ిాం ్ృత్యా సగర సా ప్రహాతీన్ః 18
షష్మోః ప తర సహస్వరాి పశి ప్రాం బిభిదుర్ దిచమ్
పశి ప్రాయామ్ అప్మ దిశి ప్రహాన్త మ్ అచ్కేపప్రమ్ 19
దిశవ గజ్ం స్ౌప్రన్సం దదృశ్ర: త్ర ప్రహాబ్కాః
 P a g e | 97

తం త్ర పరదక్ష్ిాం ్ృత్యా పృష్వోా చయ౭ప్మ నిరవప్రయమ్ 20

మన్న్త ః సప్రవపకవోనయత దిచం హప్ర
ై వతీం తదయ
ఉతత రస్వాం రఘవ శరష
ో ి దదృశ్ర: హిప్ర పవావడరమ్ 21
భదరం భదరా
ర వప ష్వ ధ్యరయన్త ం ప్రహీమ్ ఇప్రామ్
సప్రాకభా తతః సరగా ్ృత్యా చ్ ఏన్ం పరదక్ష్ిామ్ 22
షష్మోః ప తర సహస్వరాి బిభిదుర్ వసుధ్య తకమ్
తతః పవరక్ ఉతత రవం గత్యా స్వగరవః పరథిత్యం దిచమ్ 23
రోష్వత్ అభామన్న్ స సరగా పృథిీరం సగరవ౭౭తీజ్తః
త్ర తు సరగా ప్రహాత్యీనో భీప్ర వేగ్వ ప్రహాబ్కా: 24
దదృశ్రః ్ప్మకం తతర వవసుదరవం సనయతన్మ్
హయం చ్ తసా దరవ సా చ్రన్త మ్ అవిదూరతః 25
పరహరే ప్రతుకం పవరపవత: సరగా త్ర రఘవ న్ందన్
త్ర తం హయ హరం జ్తఞత్యా కోోధ పరవా్ుకేక్షాయః 26
మనితర కాంగక ధరవ నయనయ వృక్ష శికా ధరవ:
అభాధ్యవన్త సం్ుోదయవ: తిషి తిష్ేి తి చయబ్వరవన్ స 27
అస్వీ్ం తాం హి తురగం యజీఞ యం హృతవవన్ స అస్మ
దురగీధ: తాం హి సంపవరపవతన్ స విదివ న్ః సగరవ౭౭తీజ్తన్ స 28
శ్రోత్యా తత్ వచ్న్ం త్రష్వం ్ప్మకే రఘవ న్న్ద న్
రోష్ేా ప్రహత్య ఆవిష్టో హ ంకవరమ్ అ్రోత్ తదయ 29
తత: త్రన్ అపరమే ా
త ్ప్మకేన్ ప్రహాతీనయ
భసీ రవశీ ్ృత్యః సరగా కవ్ుత్థ సగరవ౭౭తీజ్తః 30
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే చతవార్ంశ స్సరు :
ఏక చతవార్ంశ స్సరు :
ప త్యరన్ స చిర గత్యన్ స జ్తఞత్యా సగరో రఘవ న్న్ద న్ 1
న్పవతరమ్ అబ్రీరత్ రవజ్త దీపాప్రాన్ం సా త్రజ్స్వ

శ్రర చ ్ృత విదా చ పూరాచ : తుకేాऽస్మ త్రజ్స్వ

ప్మతౄాయం గతిమ్ అనిాచ్ఛ న్
త చ్ అశరా అపహారవతః 2
అన్త రౌభప్రాని సత్యతాని ీరరావనిత ప్రహానిత చ్
త్రష్వం తాం పరతిఘాత్య౭రథ ం స అస్మం గృహీణషా కవరమీ్మ్ 3
అభివవదా అభివవదయాన్ స తాం హత్యా విఘా ్రవన్ స అప్మ
 P a g e | 98

స్మదవ య౭రథ ః సన్ స నివరత సా ప్రప్ర యజ్ఞ సా పవరగః 4

ఏవమ్ ఉకోత అంశ్రప్రాన్ స సప్రాక్ సగరగా ప్రహాతీనయ
ధన్ు: ఆదయయ మడ్గ ం చ్ జ్గ్వప్ర కఘవ వి్ోప్రః 5
స మాతం ప్మతృభి: ప్రారగ మ్ అన్త రౌభప్రం ప్రహాతీభిః
పవరపదాత న్ర శరష
ో ి త్రన్ రవజ్తఞ౭భిచోదత
ి ః 6
దతా దయన్వ రక్ష్ోభిః ప్మశవచ్ పతగ్ోరగ్చః
పూజ్ాప్రాన్ం ప్రహాత్రజ్త దిశవగజ్మ్ అపచాత 7
స తం పరదక్ష్ిాం ్ృత్యా పృష్వోా చవ నిరవప్రయమ్
ప్మతౄన్ స స పరవపపరచ్ఛ వవజి హరవతరమ్ ఏవ చ్ 8
దిశవగజ్ సుత తత్ చృత్యా ప్వరత్యా ఆహ అంశ్రప్రత్ో వచ్ః
అసప్రంజ్ ్ృత్యరథ : తాం సహ అచాః శీఘరమ్ ఏషాస్మ 9
తసా త దాచ్న్ం శ్రోత్యా సరవాన్ స ఏవ దిశవగజ్తన్ స
యథయ ్ోప్రం యథయ నయాయం పరషో ుం సప్రవపచ్్ోమే 10
త్ చ సరచా: దిశవపవక : వవ్ాజ్ఞ ్: వవ్ా కోవిదః
పూజితః స హయ శ్చ వ గనయత అస్మ ఇతా౭భిచోదత
ి ః 11
త్రష్వం తత్ వచ్న్ం శ్రోత్యా జ్గ్వప్ర కఘవ వి్ోప్రః
భసీ రవశీ ్ృత్య యతర ప్మతర సత సా స్వగరవః 12
స దుఃమవచమ్ ఆపన్ా: తు అసప్రంజ్ సుత సత దయ
చ్ుకోోచ పరప్ర ఆరత : తు వధ్యత్ త్రష్వం సుదుఃఖితేనతః 13
యజీఞ యం చ్ హయం తతర చ్రన్త మ్ అవిదూరతః
దదరశ ప రమష వవాఘోర దుఃమ శర్ సప్రనిాతః 14
స త్రష్వం రవజ్ ప త్యరాయం ్రమత కవమో జ్క కిోయామ్
సలికా౭రమథ ప్రహాత్రజ్త న్ చ్ అపచాత్ జ్కా౭౭చయమ్ 15
విస్వరా నిప ాయం దృష్మోం తత్ో అపచాత్ మగ్వ౭ధ్ిపమ్
ప్మతౄాయం ప్రాతుకం రవప్ర సుపరణమ్ అనికేపప్రమ్ 16
స చన్మ్ అబ్రీరత్ వవ్ాం వన్త్రయో ప్రహాబ్కః

ప్రా శ్రచ్ః ప రమష వవాఘర వధ్ో ऽయం కే్ సప్రీతః 17

్ప్మకేన్ అపరమే న్
త దగ్వవ హి ఇమే ప్రహా బ్కాః
సలికం న్ అరహస్మ పవరజ్ఞ దయతుమ్ ఏష్వం హి కౌకి్మ్ 18
గఙ్గగ హిప్రవత్ో జ్గాష్వి దుహిత్య ప రమషరేభ
 P a g e | 99

తస్వాం ్ురమ ప్రహాబ్ాహో ప్మతౄాయం తు జ్క కిోయాం 19

భసీ రవశీ ్ృత్యన్ స ఏత్యన్ స పవవ త కేల్ పవవన్న
తయా కిలన్ామ్ ఇదం భసీ గఙ్గ యా కే్ కవన్త యా
షష్మోం ప తర సహస్వరాి సారగ కే్ం న్ షాతి 20
నిరగ చ్ఛ చ్ అచాం ప్రహాభాగ సంగృహా ప రమషరే భ
యజ్ఞ ం ప్్త్యప్రహం ీరర నిరారత తుమ్ అరహస్మ 21
సుపరణ వచ్న్ం శ్రోత్యా స్ట అంశ్రప్రాన్ స అతి ీరరావవన్ స
తారవతం హయమ్ ఆదయయ ప న్ర్ ఆయాన్ స ప్రహాయశవః 22
తత్ో రవజ్తన్మ్ ఆస్వదా దీక్ష్ితం రఘవ న్న్ద న్
న్ావేదయత్ యథయ వృతత ం సుపరణ వచ్న్ం తథయ 23
తత్ చృత్యా ఘోర సంకవచం వవ్ామ్ అంశ్రప్రత్ో న్ృపః
యజ్ఞ ం నిరారత యా ప్రాస యథయ ్కిం యథయ విధ్ి 24
సాప రం చ్ అగప్రత్ శీోప్రాన్ స ఇషో యజ్వాఞ ప్రహీపతిః
గఙ్గగయా చ ఆగమే రవజ్త నిచ యం న్ అధాగచ్ఛత 25
అ్ృత్యా నిచ యం రవజ్త కవకేన్ ప్రహత్య ప్రహాన్ స
తిరంచ దారే సహస్వరాి రవజ్ాం ్ృత్యా దివం గతః 26
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే ఏక చతవార్ంశ స్సరు :
ద్ిా చతవార్ంశ స్సరు :
కవక ధరీం గత్ర రవప్ర సగరగ పర్ృతీ జ్నయః
రవజ్తన్ం రోచ్యా ప్రాసు: అంశ్రప్రన్త ం సుధ్యరవీ్మ్ 1
స రవజ్త సుప్రహాన్ స ఆస్వత్ అంశ్రప్రాన్ స రఘవ న్న్ద న్
తసా ప త్ోర ప్రహాన్ స ఆస్వత్ దిల్మప ఇతి విశ్రోతః 2
తస్మీన్ స రవజ్ాం సప్రావేచా దిల్మప్ే రఘవ న్న్ద న్
హిప్రవత్ శిమరగ రమేా తప: త్రప్ే సుదయరమామ్ 3
దయాతిరంచ చ్ సహస్వరాి వరవేాి సుప్రహాయశవః
తపట వన్ గత్ో రవజ్త సారగ ం కేభే తపట ధన్ః 4
దిల్మప సుత ప్రహాత్రజ్తః చృత్యా ప్్త్యప్రహం వధమ్
దుఃమవాప హతయా బ్వదయవయ నిచ యం న్ అధాగచ్ఛత 5
్థం గఙ్గగ అవతరాం ్థం త్రష్వం జ్క కిోయా

త్యర య
త ం ్థం చ్ ఏత్యన్ స ఇతి చినయత పరోऽభవత్ 6
 P a g e | 100

తసా చిన్త యత్ో నితాం ధరగీా విదిత్య౭౭తీన్ః

ప త్ోర భగ్మరథో నయప్ర జ్జ్గఞ పరప్ర ధ్యరవీ్ః 7
దిల్మప: తు ప్రహాత్రజ్త యజ్ఞ ్: బ్హ భి: ఇషో వవన్ స
తిరంచ దారే సహస్వరాి రవజ్త రవజ్ామ్ అకవరయత్ 8
అగత్యా నిచ యం రవజ్త త్రష్వమ్ ఉదవ రాం పరతి
వవాధ్ినయ న్ర శవరూ
ద క కవక ధరీమ్ ఉప్ే వవన్ స 9
ఇన్ద ి కే్ం గత్ో రవజ్త స్వా౭౭రవజత్ర న్ ఏవ ్రీాయ
రవజ్గా భగ్మరథం ప తరమ్ అభిష్మచ్ా న్రరేభః 10
భగ్మరథ సుత రవజ్రవే: ధ్యరవీకో రఘవ న్న్ద న్
అన్పత్ోా ప్రహాత్రజ్తః పరజ్త కవప్రః స చ్ పరజ్త: 11
ప్రంతిరషు ఆధ్యయ తదయరజ్ాం గంగ అవతరాే రత:
స తపట దీర్మ్ ఆతిషి త్ గ్ో్రగణ రఘవ న్న్ద న్ 12
ఊరవా బ్ాహ ః పఞ్ తపవ ప్రాస ఆహారో జిత్రనిదయ
ి ః
తసా వరే సహస్వరాి ఘోరగ తపస్మ తిషి తః 13
అతీత్యని ప్రహా బ్ాహో తసా రవజ్వాఞ ప్రహాతీన్:
సుప్వరత్ో భగవవన్ స బ్రహాీ పరజ్తనయం పతి: ఈచారః 14
తతః సురగాః స్వరవమ్ ఉపవగప్రా ప్మత్యప్రహః
భగ్మరథం ప్రహాత్యీన్ం తపాప్రాన్మ్ అథయ౭బ్రీరత్ 15

ర స్ేత ऽహం జ్నేచార

భగ్మరథ ప్రహాభాగ ప్వత
తపస్వ చ్ సుతప్ేత న్ వరం వరయ సువరత 16
తమ్ ఉవవచ్ ప్రహాత్రజ్తః సరా కే్ ప్మత్యప్రహ:
భగ్మరథో ప్రహాభాగః ్ృత్యఞ్జ లి: అవస్మథతః 17
యది మే భగవన్ స ప్వత్
ర ో యది అస్మత తపసః ఫకమ్
సగర సా ఆతీజ్తః సరగా ప్రతత ః సలికమ్ ఆప ాయవః 18
గఙ్గగయాః సలిక కిలనేా భసీని ఏష్వం ప్రహాతీనయమ్
సారగ ం గచరఛయవ: అతాన్త ం సరగా మే పరప్త్
మ యప్రహాః 19
దరయా చ్ సంతతి: దరవ న్ అవస్వదత్
ర ్ుకం చ్ న్ః
ఇక్ష్యా్ూాయం ్ుకే దరవ ఏష మే అసుత వరః పరః 20
ఉ్త వవ్ాం తు రవజ్తన్ం సరా కే్ ప్మత్యప్రహః
పరతుావవచ్ శ్రభాం వవాీం ప్రధురవం ప్రధురవ౭క్షరవమ్ 21
 P a g e | 101

ప్రనోరథో ప్రహాన్ స ఏష భగ్మరథ ప్రహారథ

ఏవం భవతు భదరం త్ర ఇక్ష్యా్ు ్ుక వరవన్ 22
ఇయం హైప్రవతీ గఙ్గగ జ్గాష్వి హిప్రవతః సుత్య
త్యం వ ధ్యర తుం చకోత హర: తతర నియవజ్ాత్యమ్ 23
గఙ్గగయాః పతన్ం రవజ్న్ స పృథిీర న్ సహిషాతి
త్యం వ ధ్యర తుం ీరర న్ అన్ాం పశవామి శ్రలిన్ః 24
తమ్ ఏవమ్ ఉకవతా రవజ్తన్ం గఙ్గగం చ్ ఆభాషా కే్ ్ృత్
జ్గ్వప్ర తిరదవ
ి ం దరవః సహ సరాచ : ప్రరమ దగ ాః 25
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే ద్ిా చతవార్ంశ స్సరు :
త్రర చతవార్ంశ స్సరు :
దరవ దరవే గత్ర తస్మీన్ స స్ట అఙ్గగషి అగో నిప్వడత్
ి యమ్
్ృత్యా వసుప్రతీం రవప్ర సంవతసరమ్ ఉపవసత 1
అథ సంవతసరగ పూరగణ సరా కే్ న్ప్రసకృతః
ఉప్రా పతిః పశ్ర పతీ రవజ్తన్మ్ ఇదమ్ అబ్రీరత్ 2

ర : త్రऽహం న్రశరష
ప్వత ో ి ్రవష్వామి తవ ప్మయ
ర మ్
శిరస్వ ధ్యర ష్వామి శ్క
చ రవజ్ సుత్యమ్ అహమ్ 3
తత్ో హైప్రవతీ జ్గాష్వి సరా కే్ న్ప్రసకృత్య
తదయ స్వ అతిప్రహత్ రూపం ్ృత్యా వేగం చ్ దుససహమ్
ఆకవశవత్ అపతత్ రవప్ర శివే శివ శిరస్మ ఉత 4
అచింతయ చ్ స్వ దరీర గంగ్వ పరప్ర దురవరవ
విశవమి అహం హి పవత్యళం శరోతస్వ గృహా చం్రం 5
తస్వా: అవకేపన్ం జ్తఞత్యా ్ుోదవ సుత భగవవన్ స హరః
తిరోభావ తుం బ్వదివం చ్కగో తిర న్యన్: తదయ 6
స్వ తస్మీన్ స పతిత్య ప ాయా ప ాేా రమదర సా ప్రూరవ ని
హిప్రవత్ పరతిమే రవప్ర జ్టా ప్రండ్క గహాారగ 7
స్వ ్దంచిన్ స ప్రహీం గంతుం న్ చకోాత్ యతాప్రా౭౭స్మథత్య
నవ స్వ నిరగ ప్రన్ం కేభే జ్టా ప్రాడ క మోహిత్య 8
తతర ఏవ ఆబ్ంభరప్రత్ దరీర సంవతసర గాయన్ స బ్హకన్ స
 P a g e | 102

త్యమ్ అపచాన్ స ప న్: తతర తప: పరప్రప్రా౭౭స్మథత: 9

అనేన్ త్ోష్మత చ ఆస్వత్ అతారథం రఘవ న్న్ద న్
విససరజ తత్ో గఙ్గగం హరో బిన్ుద సరః పరతి 10
తస్వాం విసృజ్ాప్రానయయాం సపత స్ట ర త్యంస్మ జ్జిఞ రగ
హాలదిన్న పవవన్న చవ న్ళిన్న చ్ తధ్య అపరవ 11
తిసర : పవరచీం దిచం జ్గవీ: గంగ్వ శివ జ్కా: శ్రభా:
సుచ్క్షు: చ ఏవ స్వత్య చ్ స్మన్ద ు: చ్ ఏవ ప్రహా న్దీ 12
తిసర: ఏత్య దిచం జ్గవీ: పరతీచీం తు శ్రభయదకవ:
సపత ్ చ్ అన్ాగ్వత్ త్యస్వం భగ్మరథ రథం తదయ 13
భగ్మరథో ౭ప్మ రవజ్రవే: దివాం సాందన్మ్ ఆస్మథత:
పవరయాత్ అగ్గో ప్రహా త్రజ్త గంగ్వ తమ్ చ్ అప్మ అన్ువరజ్త్ 14
గగనయత్ చం్ర శిర: తత్ో ధరాిమ్ ఆగత్య
వాసరిత జ్కం తతర తీవర చబ్ద ప రసకృతమ్ 15
ప్రతసయ ్చ్ఛప సంఘ్ై చ శింశ్ర ప్రార గా: తదయ
పతతిభ: పతిత్ చ అనా: వారోచ్త వసుంధరవ 16
తత్ో దరవరవే గన్వ రవా యక్ష్యః స్మదవ గాయ: తథయ
వాకే్యన్త త్ర తతర గగనయత్ గ్వమ్ గత్యం తదయ 17
విప్రాన: న్గర ఆకవరచ: హ ై: గజ్ వరచ: తథయ
పవరవపలవ గత్య: చయ౭ప్మ దరవత్య: తతర విష్మి త్యః 18
తత్ అదుభతతప్రం కేకగ గఙ్గగ పతన్మ్ ఉతత ప్రమ్
దిదృక్షవో దరవగాయః సమేయవ: అమిత ఓజ్సః 19
సంపతదిభః సుర గా: త్రష్వం చ్ ఆభరా ఓజ్స్వ
చత ఆదితామ్ ఇవ ఆభాతి గగన్ం గత త్ోయదమ్ 20
శింశ్రప్రార ఉరగ గా: ్న: అప్మ చ్ చ్ఞ్ క ః
విదుాదిభ: ఇవ విక్ష్ిప్త ్త: ఆకవచమ్ అభవత్ తదయ 21
పవావడరచః సలిక ఉతీిడః క్రాప్రాాః సహసరధ్య
శవరద అభ:్ ఇవ ఆక్రణం గగన్ం హంస సంపల వః 22
్ాచిత్ దవ ృత తరం యాతి ్ుటగకం ్ాచిత్ ఆయతమ్
విన్తం ్ాచిత్ ఉదూ
వ తం ్ాచిత్ యాతి చనః చనః 23
సలికే నవ సలికం ్ాచిత్ అభాాహతం ప న్ః
 P a g e | 103

ప్రవహ ర్ ఊరవ ా పథం గత్యా పపవత వసుధ్య తకం 24

త చ్ఛం్ర శిరో భరషోం భరషోం భూమి తకే ప న్ః
వారోచ్త తదయ త్ోయం నిరీకం గత ్కీషమ్ 25
తతర దరవరవే గన్వ రవా వసుధ్య తక వవస్మన్ః
భవ అఙ్గ పతితం త్ోయం పవితరమ్ ఇతి పసిృశ్రః 26
శవపవత్ పరపతిత్య త చ్ గగనయత్ వసుధ్య తకమ్
్ృత్యా తత్యర౭భిష్ే్ం త్ర బ్భూవ : గత ్కీష్వః 27
ధూత పవపవః ప న్: త్రన్ త్ో న్
త అథ అనిాత్య
ప న్: ఆకవచమ్ ఆవిచా స్వాన్ స కేకవన్ స పరతిప్ేదర
ి గ 28
ప్రవప్రవదర ప్రవదిత్ో కే్: త్రన్ త్ో తన్ సుభాసాత్య
్ృత్య౭భిష్ేకో గఙ్గగయాం బ్భూవ విగత ్ల ప్రః 29

భగ్మరథో ऽప్మ రవజ్రవే: దివాం సాన్ద న్మ్ ఆస్మథతః

పవరయాత్ అగ్గో ప్రహాత్రజ్త: తం గఙ్గగ పృషి త్ో అన్ాగ్వత్ 30
దరవవః సరవేగాయః సరగా దతా దయన్వ రవక్షస్వః
గన్వ రా యక్ష పరవరవః సకిన్ార ప్రహో రగ్వః 31
సరవి: చ్ అపసరస్ట రవప్ర భగ్మరథ రథయ౭న్ుగ్వః
గఙ్గగమ్ అన్ాగప్రన్ స ప్వత్
ర యః సరగా జ్క చ్రవ: చ్ త 32
యత్ో భగ్మరథో రవజ్త తత్ో గఙ్గగ యచస్మాన్న
జ్గ్వప్ర సరవత్యం శరోష్ి వ సరా పవప వినయశిన్న 33
తత్ో హి యజ్ప్రాన్ సా జ్హో ా: అదుభత ్రీా:
గంగ్వ సంపవలవయా ప్రాస యజ్ఞ వవటం ప్రహాతీన్: 34
తస్వా అవకేపన్ం జ్తఞత్యా ్ుోదోథ జ్హ ా: చ్ రవఘవ
అప్మబ్త్ తు జ్కం సరాం గంగ్వయా: పరప్ర అదుభతం 35
తత్ో దరవవ: సగంధరవా ఋషయ చ సువిస్మీత్య:
పూజ్యంతి ప్రహాత్యీన్ం జ్హ ాం ప రమష సతత ప్రం 36
గంగ్వం చయ౭ప్మ న్యంతి సీ దుహితృ త్రా ప్రహాతీన్:
తత: తుష్టో ప్రహాత్రజ్త శరరాత్యరభాాం అసృజ్ తుిన్ః 37
తస్వీత్ జ్హ ా సుత్య గంగ్వ పట ర చ్ాత్ర జ్తహాీరతి చ్
జ్గ్వప్ర చ్ ప న్ రగ ంగ్వ భగ్మరథ రథయ౭న్ుగ్వ 38
స్వగరం చయ౭ప్మ సంపవరపవత స్వ సరవతతేవరవ తదయ
 P a g e | 104

రస్వ తకమ్ ఉపవగచ్ త్ స్మధా౭రవ ం తసా ్రీా : 39

భగ్మరథో ౭ప్మ రవజ్రవే: గంగ్వమ్ ఆదయయ యతాత:
ప్మత్యప్రహాన్ స భసీ ్ృత్యన్ స అపచాత్ దీన్ చరతన్: 40
అథ తత్ భసీనయం రవశిం గంగ్వ సలికమ్ ఉతత ప్రం
పవలవయత్ దూత పవపవీన్: సారగ ం పవరపవత రఘూతత ప్ర 41
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే త్రర చతవార్ంశ స్సరు :
చతు శచతవార్ంశ స్సరు :
స గత్యా స్వగరం రవజ్త గఙ్గ యా అన్ుగత: తదయ
పరవివేచ తకం భూమే: యతర త్ర భసీస్వత్ ్ృత్యః 1
భసీని యథయ ఆపల త్ర రవప్ర గఙ్గగయాః సలికేన్ వ
సరా కే్ పరభవ: బ్రహాీ రవజ్తన్మ్ ఇదమ్ అబ్రీరత్ 2
త్యరవత్య న్ర శవరూ
ద క దివం యాత్య చ దరవవత్
షష్మోః ప తర సహస్వరాి సగర సా ప్రహాతీన్ః 3
స్వగర సా జ్కం కేకగ యావత్ స్వథసాతి పవరవథవ
సగర సా ఆతీజ్త: త్యవత్ సారగగ స్వథసానిత దరవవత్ 4
ఇయం చ్ దుహిత్య జ్గాష్వి తవ గఙ్గగ భవిషాతి
తాత్ ్ృత్రన్ చ్ నయప్రాా వ కేకగ స్వథసాతి విశ్రోత్య 5
గఙ్గగ తిరపథగ్వ నయప్ర దివవా భాగ్మరథీ ఇతి చ్
తిర పథో భావయనిత ఇతి తత స్మత ప
్ థగ్వ సీృత్య 6
ప్మత్యప్రహానయం సరగాష్వం తామ్ అతర ప్రన్ుజ్తధ్ిప
్ురమషా సలికం రవజ్న్ స పరతిజ్తఞమ్ అపవరజ య 7
పూరాకగా హి త్ర రవజ్న్ స త్రన్ అతియచస్వ తదయ
ధరవీాయం పరవరగాయ౭థ న్ ఏష పవరపటత ప్రనోరథః 8
తథవ అంశ్రప్రత్య త్యత కేకగ అపరతిప్ర త్రజ్స్వ
గఙ్గగం పవరరథయత్య నేతుం పరతిజ్తఞ న్ అపవరవజత్య 9
రవజ్రవేాయ గవావత్య ప్రహరవే సప్ర త్రజ్స్వ
ప్రత్ తుకా తపస్వ చవ క్షతర ధరీ స్మథత్న్
ర చ్ 10
దిల్మప్ేన్ ప్రహాభాగ తవ ప్మత్యర అతి త్రజ్స్వ
ప న్ రా చఙ్గకత్య నేతుం గఙ్గగం పవరరథయత్య౭న్ఘ 11
స్వ తాయా సప్రతికవోనయత పరతిజ్తఞ ప రమషరేభ
 P a g e | 105

పవరపటత ऽస్మ పరప్రం కేకగ యచః పరప్ర సప్రీతమ్ 12

యత్ చ్ గఙ్గగ౭వతరాం తాయా ్ృతమ్ అరవందప్ర
అనేన్ చ్ భవవన్ స పవరపటత ధరీసా ఆయతన్ం ప్రహత్ 13
పవలవయసా తామ్ ఆత్యీన్ం న్రోతత ప్ర సదయ ఉచిత్ర
సలికే ప రమష వవాఘర శ్రచిః ప ాా ఫకే భవ 14
ప్మత్యప్రహానయం సరగాష్వం ్ురమషా సలిక కిోయామ్
సాస్మత త్ర అసుత గమిష్వామి సాం కే్ం గప్రాత్యం న్ృప 15
ఇతి ఏవమ్ ఉకవతా దరవేచః సరా కే్ ప్మత్యప్రహః
యథయ ఆగతం తథయ అగచ్ఛత్ దరవ కే్ం ప్రహాయశవః 16
భగ్మరథో అప్మ రవజ్రవేః ్ృత్యా సలికమ్ ఉతత ప్రమ్
యథయ ్ోప్రం యథయ నయాయం స్వగరవాయం ప్రహాయశవః 17
్ృత్ోద్ః శ్రచీ రవజ్త సా రవజ్ాం పరవివేచ హ
సప్రృదయవ౭రోథ న్ర శరోషి సా రవజ్ాం పరచశవస హ 18
పరప్రవమోద చ్ కే్ సత ం న్ృపమ్ ఆస్వదా రవఘవ
న్షో శర్ః సప్రృదయవ౭రోథ బ్భూవ విగత జ్ారః 19
ఏష త్ర రవప్ర గఙ్గగయా విసత రో అభిహిత్ో ప్రయా
సాస్మత పవరప ాహి భదరం త్ర సంధ్యా కవకే అతివరత త్ర 20
ధన్ాం యచసామ్ ఆయవషాం ప తరయమ్ సారగ యం అతీవ చ్
య: శవోవయతి విప్ేష
ర ు క్షతిర ష
త ు ఇతరగషు చ్ 21
ప్వరయనేత ప్మతర: తసా ప్వయ
ర నేత దవత్యని చ్
ఇదమ్ ఆమాాన్మ్ అవాగ్ోో గఙ్గగ అవతరాం శ్రభం 22
య చశృాోతి చ్ కవ్ుసథ సరవాన్ స కవప్రాన్ స అవవప ాయాత్
సరగా పవపవ: పరాచానిత ఆయవ: క్రత వ చ వరవత్ర 23
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే చతు శచతవార్ంశ స్సరు ః
పంచ చతవార్ంశ స్సరు ః
విశవామితర వచ్ః శ్రోత్యా రవఘవః సహ కక్షీాః
విసీయం పరప్రం గత్యా విశవామితరమ్ అథయ౭బ్రీరత్ 1
అతా౭దుభతమ్ ఇదం బ్రహీన్ స ్థితం పరప్రం తాయా
గఙ్గగ అవతరాం ప ాాం స్వగర సా చ్ పూరామ్ 2
తసా స్వ చరారమ సరవా సహ స్ౌమితిరాయ తదయ
 P a g e | 106

జ్గ్వప్ర చిన్త యాన్సా విశవామితర ్థయం శ్రభామ్ 3

తతః పరభాత్ర విప్రకే విశవామితరం ప్రహాప్రవనిమ్
ఉవవచ్ రవఘవో వవ్ాం ్ృత ఆహిా్మ్ అరవందప్రః 4
గత్య భగవతీ రవతిరః శరోతవాం పరప్రం శ్రోతమ్
క్షా భూత్రవ స్వ రవతిరః సంవృత్రత యం ప్రహాతపః 5
ఇప్రాం చిన్త యతః సరవాం నిఖితేనకేన్ ్థయం తవ
తరవప్ర సరవత్యం శరోష్ి వం ప ాయాం తిరపథగ్వం న్దీమ్ 6
నౌ: ఏష్వ హి సుమ ఆస్వత రవణ ఋష్వాయం ప ాా ్రీాయమ్
భగవన్త మ్ ఇహ పవరపత ం జ్తఞత్యా తారవతమ్ ఆగత్య 7
తసా తత్ వచ్న్ం శ్రోత్యా రవఘవ సా ప్రహాతీన్ః
సంత్యరం కవరయా ప్రాస సరవే సంఘః స రవఘవః 8
ఉతత రం తీరమ్ ఆస్వదా సంపూజ్ా రవేగాం తదయ
గఙ్గగ ్ూకే నివిష్వో: త్ర విశవకాం దదృశ్రః ప రమమ్ 9
తత్ో ప్రవనివర: తూరణ ం జ్గ్వప్ర సహ రవఘవః
విశవకాం న్గరమం రప్రాాం దివవాం సారగ ఉపప్రాం తదయ 10
అథ రవమో ప్రహా పవరజ్వాఞ విశవామితరం ప్రహా ప్రవనిమ్
పపరచ్ఛ పవరఞ్జ లి: భూత్యా విశవకామ్ ఉతత ప్రాం ప రమమ్ 11

్తరో రవజ్ వంశరऽయం విశవకాయాం ప్రహాప్రవనే

శరోతుమ్ ఇచయఛమి భదరం త్ర పరం కౌతూహకం హి మే 12
తసా తత్ వచ్న్ం శ్రోత్యా రవప్ర సా ప్రవని ప ంగవః
ఆమాాతుం తత్ సప్రారగభే విశవక సా ప రవతన్మ్ 13
శ్ర
ో యత్యం రవప్ర చ్ో సా ్థయం ్థయతః శ్రభామ్
అస్మీన్ స దరశర హి యత్ వృతత ం చృావ తత్రత ాన్ రవఘవ 14
పూరాం ్ృత యవగ్గ రవప్ర దిత్ఃర ప త్యర ప్రహాబ్కాః
అదిత్ర చ ప్రహాభాగ్వ ీరరావన్త ః సుధ్యరవీకవః 15
తత: త్రష్వం న్ర శరష
ో ి బ్వదివ: ఆస్వన్ స ప్రహాతీనయమ్
అప్రరవ నిరజ రవ శ్చ వ ్థం స్వాప్ర నిరవప్రయాః 16
త్రష్వం చిన్త యత్యం రవప్ర బ్వదివ: ఆస్వన్ స ప్రహాతీనయం
క్ష్మర ఉద ప్రథన్ం ్ృత్యా రసం పవరపవసయప్ర తతర వ 17
 P a g e | 107

తత్ో నిశి తా ప్రథన్ం యో్త ాం ్ృత్యా చ్ వవసుకిమ్

ప్రనయథన్ం ప్రన్ద రం ్ృత్యా ప్రప్రన్ుథ: అమిత ఓజ్సః 18
అధ వరే సహస్ేా
ర యో్త ా సరి శిరవంశి చ్
వప్రనోత అతి విషం తతర దదంశ్ర రగ గన శిశకా: 19
ఉతిపవతమ్ అగ్వా సంకవచం హాకాహక ప్రహా విషం
త్రన్ దగవ ం జ్గతసరాం స దరవవ సుర ప్రాన్ుషం 20
అధ దరవవ ప్రహాదరవం చం్రం చరాయ౭రవవన్:
జ్గవీ: పశ్రపతిం రమదరం త్యరహి త్యరహీతి తుషు
ో వ: 21
ఏవమ్ ఉ్త సత త్ో దరవ: దరవ దరవచ
ే ార: పరభవ:
పవరదురవ౭౭స్వత్ తత్ో అత్్ ఏవ చంమ చ్్ో ధరో హరవ: 22
ఉవవచ్ ఏన్ం స్మీతం ్ృత్యా రమదరం శ్రక భృతం హరవ:
దవత్: ప్రధాప్రానో తు యత్ పూరాం సప్రవపస్మథతం 23
తత్ తాదీయం హి సుర శరోషి సురవాయమ్ అగోత్ో హి యత్
అగో పూజ్తమ్ ఇప్రాం ప్రత్యా గృహాా ఇదం విషం పరభయ
ఇతి ఉకవతా చ్ సుర శరష
ో ి : తతర ఏవ అన్త రమవయత 24
దరవత్యనయం భయం దృష్వోా శ్రోత్యా వవ్ాం తు శవరవిా:
హాకాహక విషం ఘోరం స జ్గ్వోహ అప్రృత్ోపప్రం 25
దరవవన్ స విసృజ్ా దరవశ
ే ర జ్గ్వప్ర భగవవన్ స హర:
తత్ో దరవవ: అసురవ: సరగా ప్రప్రంథూ రఘవ న్ందన్ 26
పరవివేచ అధ పవత్యళం ప్రంథయన్: పరాత్ో౭న్ఘ
తత్ో దరవవ: సగన్వ రవా: తుషు
ో వ : ప్రధుసూదన్ం 27
తాం గతి ససరా భూత్యనయం విశరష్ా
ే దివౌ్స్వం
పవకయ అస్వీన్ స ప్రహా బ్ాహో గ్వరవమ్ ఉదవ రత మమ్ అరహస్మ 28
ఇతి శ్రోత్యా హృష్వకగచ: కవప్రఠం రూపమ్ ఆస్మథత:
పరాతం పృషో త: ్ృత్యా శిశరా తతర ఓషధ్ర హరవ: 29
పరాత అగ్గో తు కేకవత్యీ హస్ేత న్ ఆ్ోప్రా కగచవః
దరవవనయం ప్రధాతః స్మథత్యా ప్రప్రంథ ప రమష్ట తత ప్ర: 30
అధ వరే సహస్ేా
ర స దండ్: స ్ప్రండ్కు:
పూరాం ధన్ాన్త రవ: నయప్ర అపసరవ చ సువర సః 31
అప స నిరీథనయత్ ఏవ రస్వత్ తస్వీత్ వర స్మత య
్ ః
 P a g e | 108

ఉత్రితు: ప్రన్ుజ్ శరోషి తస్వీత్ అపసరస్ట ऽభవన్ స 32

షష్మోః కోటోా అభవన్ స త్యస్వమ్ అపసరవాయం సువర స్వమ్
అసంమగాయా సుత కవ్ుత్థ యా: త్యస్వం పరవచయరవకవః 33
న్ త్యః సీ పరతిగృహణనిత సరగా త్ర దరవ దయన్వవః
అపరతి గోహాయత్ ఏవ త్య చ్ సరవా స్వధ్యరాయః సీృత్యః 34
వరమా సా తతః ్నయా వవరమాీ రఘవ న్న్ద న్
ఉతిపవత ప్రహాభాగ్వ ప్రారగ ప్రాాయ పరవగోహమ్ 35
దిత్రః ప త్యర న్ త్యం రవప్ర జ్గృహ : వరమా ఆతీజ్తమ్
అదిత్ర: తు సుత్య ీరర జ్గృహ : త్యమ్ అనినిద త్యమ్ 36
అసురవ: త్రన్ దత్రయాః సురవ: త్రన్ అదిత్రః సుత్యః
హృష్వోః పరప్రవదిత్య శవ ౭౭సన్ స వవరమాీ గోహాయత్ సురవః 37
ఉచ చోవవ హయ శరోష్టి ప్రాి రతాం చ్ కౌంసుతభమ్
ఉదతిషి న్ స న్ర శరష
ో ి తథవ అప్రృతమ్ ఉతత ప్రమ్ 38
అథ తసా ్ృత్ర రవప్ర ప్రహాన్ స ఆస్వత్ ్ుక క్షయః
అదిత్:ర తు తతః ప త్యర దిత్రః ప త్యరన్ స అసూదయన్ స 39
ఏ్త్ో అభాాగ్వప్రన్ స సరగా అసురవ రవక్షస్్ ససహ
యవదవ ప్రాస్వత్ ప్రహా ఘోరం ీరర త్క
్ ే్ా మోహన్ం 40
యదయ క్షయం గతం సరాం తదయ విషు
ణ : ప్రహాబ్కః
అప్రృతం స: అహరత్ తూరణ ం ప్రాయామ్ ఆస్వథయ మోహిన్నం 41
త గత్య అభిప్రవమం విషు
ణ మ్ అక్షయం ప రమష్ట తత ప్రం
సంప్మష్ో వ: త్ర తదయ యవదరవ విషు
ణ నయ పరభ విషు
ణ నయ 42
అదిత్ర: ఆతీజ్త ీరరవ దిత్ర: ప త్యరన్ స నిజ్ఘిారగ
తస్మీన్ స ఘోరగ ప్రహా యవదరవ దత్రయా అదిత్యాయో: భృచమ్ 43
నిహతా దితి ప త్యరన్ స తు రవజ్ాం పవరపా ప రందరః
చశవస ప్రవదిత్ో కేకవన్ స సరవే సంఘాన్ స స చయరాయన్ స 44
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే పంచ చతవార్ంశ స్సరు ః
షట్చతవార్ంశ స్సరు ః
హత్రషు త్రషు ప త్రష
ర ు దితిః పరప్ర దుఃఖితేనత్య
ప్రారమచ్ం కవచాపం రవప్ర భరవతరమ్ ఇదమ్ అబ్రీరత్ 1
హత ప త్యర౭స్మీ భగవన్ స తవ ప త్:్ ప్రహాబ్క ః
 P a g e | 109

చ్ో హనయతరమ్ ఇచయఛమి ప తరం దీర్ తపట ౭రవజతమ్ 2

స్వ అహం తప చ రవష్వామి గరభం మే దయతుమ్ అరహస్మ
ఈదృచం చ్ో హనయతరం తామ్ అన్ుజ్తఞతుమ్ అరహస్మ 3
తస్వా: త దాచ్న్ం శ్రోత్యా ప్రారమచ్ః కవచాప సత దయ
పరతుావవచ్ ప్రహాత్రజ్త దితిం పరప్ర దుఃఖితేనత్యమ్ 4
ఏవం భవతు భదరం త్ర శ్రచి రభవ తపట ధనే
జ్న్ షాస్మ ప తరం తాం చ్ో హనయతరమ్ ఆహవే 5
పూరగణ వరే సహస్ేర తు శ్రచి: యది భవిషాస్మ
ప తరం త్క
్ ే్ా భరవతరం ప్రతత : తాం జ్న్ షాస్మ 6
ఏవమ్ ఉకవతా ప్రహాత్రజ్తః పవాినయ స ప్రప్రారజ త్యమ్
సప్రాకభా తతః సాస్వత తుాకవతా స తపస్ే యయౌ 7
గత్ర తస్మీన్ స న్ర శరోషి దితిః పరప్ర హరవేత్య
్ుచపల వన్మ్ ఆస్వదా తప: త్రప్ే సుదయరమామ్ 8
తప: తస్వాం హి ్ురాత్యాం పరవచ్రవాం చ్కవర హ
సహస్వర౭క్ష్ో న్ర శరష
ో ి పరయా గవా సంపదయ 9
అగ్వాం ్ుశవన్ స కవషి మ్ అపః ఫకం ప్రూకం తథవ చ్
న్ావేదయత్ సహస్వరక్ష్ో యత్ చ్ అన్ాత్ అప్మ కవంక్ష్ితమ్ 10
గ్వతర సంవవహన శ్చ వ చోప్ర అపన్యన సత థయ
చ్ోః సరగాషు కవకేషు దితిం పరవచ్చయర హ 11
అథ వరే సహస్ేర తు దచ ఊనే రఘవ న్న్ద న్
దితిః పరప్ర సంప్వరత్య సహస్వర౭క్షమ్ అథయ౭బ్రీరత్ 12
యాచిత్రన్ సుర శరోషి తవ ప్మత్యర ప్రహాతీనయ
వరో వరే సహస్వర౭నేత దత్ోత ప్రప్ర సుతం పరతి 13
తప: చ్రనయతయ వరవేాి దచ ీరరావత్యం వర
అవశిష్వోని భదరం త్ర భారతరం దరక్షాస్ే తతః 14
తమ్ అహం తాతకృత్ర ప తర సప్రాధ్యస్ేా జ్యోతుస్మ్
త్క
్ ే్ా విజ్యం ప తర సహ భయక్షాస్మ విజ్ారః 15
ఏవమ్ ఉకవతా దితిః చ్ోం పవరప్ేత ప్రధాం దివవ్రగ
నిదరయా అపహృత్య దరీర పవదర ్ృత్యా అథ శీరేతః 16
దృష్వోా త్యమ్ అశ్రచిం చ్ోః పవదతః ్ృత ప్రూరవ జ్తమ్
 P a g e | 110

శిరః స్వథనే ్ృత్ర పవదర జ్హాస చ్ ప్రవమోద చ్ 17

తస్వాః చరమర వివరం వివేచ చ్ ప రందరః
గరభం చ్ సపత ధ్య రవప్ర బిభేద పరమ్ ఆతీవవన్ స 18
బిధాప్రాన్: తత్ో గరోభ వజ్గా
ర చత పరాాయ
రమరోద సుసారం రవప్ర తత్ో దితి: అబ్వధాత 19
ప్రా రమదో ప్రా రమద: చ్ ఇతి గరభం చకోో అభాభాషత
బిభేద చ్ ప్రహా త్రజ్త రమదన్త మ్ అప్మ వవసవః 20
న్ హన్త వోా న్ హన్త వా ఇతి ఏవం దితి: అబ్రీరత్
నిషిపవత తతః చకోో ప్రాతు: వచ్న్ గ్ౌరవవత్ 21
పవరఞ్జ లి: వజ్ర సహిత్ో దితిం చకోో అభాభాషత
అశ్రచి: దరవి సుపవత౭స్మ పవదయోః ్ృత ప్రూరవజ్త 22
తద౭న్త రమ్ అహం కబ్ావా చ్ో హనయతరమ్ ఆహవే
అభిన్ద ం సపత ధ్య దరవి తన్ స మే తాం క్షన్ుతమ్ అరహస్మ 27
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే షట్చతవార్ంశ స్సరు ః
స్పత చతవార్ంశ స్సరు ః
సపత ధ్య తు ్ృత్ర గరగభ దితిః పరప్ర దుఃఖితేనత్య
సహస్వరక్షం దురవధరే ం వవ్ాం స అన్ున్యా అబ్రీరత్ 1
ప్రప్ర అపరవధ్యత్ గరోభ అయం సపత ధ్య విఫల్మ ్ృతః
న్ అపరవధ్ో అస్మత దరవచ
ే తవ అతర బ్క సూదన్ 2
ప్మయ
ర ం తు ్రమతమ్ ఇచయఛమి ప్రప్ర గరభ విపరా త
ప్రరమత్యం సపత ం సపవతనయం స్వథన్ పవకా భవన్ుత ఇమే 3
వవత సకనయవ ఇమే సపత చ్రన్ుత దివి ప తరకవః
ప్రారమత్య ఇతి విమాాత్య దివా రూపవ ప్రప్ర ఆతీజ్తః 4
బ్రహీ కే్ం చ్రతు ఏ్: ఇన్ద ి కే్ం తథయ అపరః

దివా వవయవ: ఇతి మాాత: తృతీయోऽప్మ ప్రహాయశవః 5

చ్త్యార: తు సుర శరష
ో ి దిశర వ తవ శవసనయత్
సంచ్రవషానిత భదరం త్ర దరవ భూత్య ప్రప్ర ఆతీజ్తః 6
తాతకృత్ర న్ ఏవ నయప్రాా చ్ ప్రారమత్య ఇతి విశ్రోత్యః
తస్వా: తదాచ్న్ం శ్రోత్యా సహస్వరక్షః ప రందరః 7
ఉవవచ్ పవరఞ్జ లి: వవ్ాం దితిం బ్క నిషూదన్ః
 P a g e | 111

సరామ్ ఏతత్ యథో ్తం త్ర భవిషాతి న్ సంచయః 8

విచ్రవషానిత భదరం త్ర దరవ భూత్య: తవవ౭౭తీజ్తః
ఏవం త్ర నిచ యం ్ృత్యా ప్రాత్య ప త్రర తపట వనే 9
జ్గీతు: తిరదవ
ి ం రవప్ర ్ృత్య౭రౌథ ఇతి న్ః శ్రోతమ్
ఏష దరచః స కవ్ుత్థ ప్రహేనద యి త్ అధుాష్మతః ప రవ 10
దితిం యతర తపః స్మదవ యమ్ ఏవం పరవచ్చయర సః
ఇక్ష్యాకో సుత న్ర వవాఘర ప తరః పరప్ర ధ్యరవీ్ః 11
అకప్రవుస్వయామ్ ఉతినోా విశవక ఇతి విశ్రోతః
త్రన్ చ్ ఆస్వత్ ఇహ స్వథనే విశవకే ఇతి ప రమ ్ృత్య 12
విశవక సా సుత్ో రవప్ర హేప్రచ్నోది ప్రహాబ్కః
సుచ్న్ద ి ఇతి విమాాత్ో హేప్రచ్నయదిత్ అన్న్త రః 13
సుచ్న్ద ి తన్యో రవప్ర ధూప్రారచా ఇతి విశ్రోతః
ధూప్రారచా తన్య శవ ౭ప్మ సృంజ్యః సప్రపదాత 14
సృంజ్య సా సుతః శీోప్రాన్ స సహదరవః పరత్యపవవన్ స
్ుశవచాః సహదరవ సా ప తరః పరప్ర ధ్యరవీ్ః 15
్ుశవచా సా ప్రహాత్రజ్తః స్ట ప్రదతత ః పరత్యపవవన్ స
స్ట ప్రదతత సా ప తర సుత కవ్ుత్థ ఇతి విశ్రోతః 16
తసా ప త్ోర ప్రహాత్రజ్తః సంపరతి ఏష ప రమమ్ ఇప్రామ్
ఆవసత్ అప్రరపరమాః సుప్రతి: నయప్ర దురజయః 17
ఇక్ష్యాకో సుత పరస్వదరన్ సరగా వశవలికవ న్ృపవః
దీర్వ౭౭యవష్ట ప్రహాత్యీనో ీరరావన్త ః సుధ్యరవీకవః 18
ఇహ అదా రజ్న్నం రవప్ర సుమం వత్యసయప్రహే వయమ్
చాః పరభాత్ర న్రశరోషి జ్న్్ం దరషో ుమ్ అరహస్మ 19
సుప్రతి సుత ప్రహాత్రజ్త విశవామితరమ్ ఉపవగతమ్
శ్రోత్యా న్ర వర శరష
ో ి ః పరత్యాగచ్ఛన్ స ప్రహాయశవః 20
పూజ్తం చ్ పరప్రాం ్ృత్యా స్ట పవధ్యాయః సబ్ాన్వ వః
పవరఞ్జ లిః ్ుచకం పృష్వోా విశవామితరమ్ అథయ బ్రీరత్ 21

ధనోా౭స్మీ అన్ుగృహీత్ోऽస్మీ యసా మే విషయం ప్రవనే

సంపవరపటత దరశన్ం చవ నయ౭స్మత ధన్ాతరో ప్రయా 22
 P a g e | 112

ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే స్పత చతవార్ంశ స్సరు ః

అషట చతవార్ంశ స్సరు ః
పృష్వోా తు ్ుచకం తతర పరసిర సప్రాగమే
్థయ అనేత సుప్రతి: వవ్ాం వవాజ్హార ప్రహా ప్రవనిమ్ 1
ఇప్రబ ్ుప్రారౌ భదరం త్ర దరవ తుకా పరవ్ోప్రబ
గజ్ స్మంహ గతీ ీరరౌ శవరూ
ద క వృషభయ పప్రబ 2
పదీ పతర విశవకా౭క్ష్ౌ మడ్గ తూాీ ధన్ురవరౌ
అశిానయవివ రూప్ేా సప్రవపస్మథత యౌవనౌ 3
యదృచ్ఛయా ఏవ గ్వం పవరపౌత దరవ కేకవత్ ఇవవ౭ప్రరౌ
్థం పదయభయమ్ ఇహ పవరపౌత కిప్ర౭రథ ం ్సా వవ ప్రవనే 4
భూషయనౌత ఇప్రం దరచం చ్న్ద ి సూరౌా ఇవవ౭ప్రురమ్
పరసిరసా సదృశౌ పరప్రాా ఇఙ్గగ త చరష్ో త్
మ ః 5
కిప్ర౭రథ ం చ్ న్ర శరోష్ి ౌ సంపవరపౌత దురగ మే పథి
వర ఆయవధ ధరౌ ీరరౌ శరోతుమ్ ఇచయఛమి తతత ాతః 6
తసా తదాచ్న్ం శ్రోత్యా యథయ వృతత ం న్ావేదయత్
స్మదవ య౭౭చోప్ర నివవసం చ్ రవక్షస్వనయం వధం తథయ 7
విశవామితర వచ్ః శ్రోత్యా రవజ్త పరప్ర హరవేతః
అతిథీ పరప్రబ పవరపౌత ప త్రర దచరథ సా త్ర 8
పూజ్యా ప్రాస విధ్ివత్ సత్యకరవ౭రౌహ ప్రహా బ్కౌ
తతః పరప్ర సత్యకరం సుప్రత్రః పవరపా రవఘవౌ 9
ఉషా తతర నిశవమ్ ఏకవం జ్గీతు: మిథికాం తతః
త్యం దృష్వోా ప్రవన్యః సరగా జ్న్్ సా ప రమం శ్రభామ్ 10
స్వధు స్వధ్ిాతి చంసనోత మిథికాం సప్రపూజ్యన్ స
మిథిక ఉప వనే తతర ఆచోప్రం దృచా రవఘవః 11
ప రవాం నిరజ న్ం రప్రాం పపరచ్ఛ ప్రవని ప ంగవమ్
శీోప్రత్ ఆచోప్ర సంకవచం కిం న్ు ఇదం ప్రవని వరవజతమ్ 12
శరోతుమ్ ఇచయఛమి భగవన్ స ్సా అయం పూరా ఆచోప్రః
తచ్ురాత్యా రవఘవేాో్త ం వవ్ాం వవ్ా విశవరదః 13
పరతుావవచ్ ప్రహాత్రజ్త విచామిత్ోర ప్రహా ప్రవనిః
హన్త త్ర ్థ ష్వామి చృావ తత్రత ాన్ రవఘవ 14
 P a g e | 113

యసా ఏతత్ ఆచోప్రపదం చపత ం కోపవన్ స ప్రహాతీనయ

గ్ౌతప్ర సా న్ర శరోషి పూరామ్ ఆస్వత్ ప్రహాతీన్ః 15
ఆచోమో దివా సంకవచః సురచ: అప్మ సుపూజితః
స చ్ ఇహ తప ఆతిషి త్ అహకాా సహితః ప రవ 16
వరే పూగ్వని అనేకవని రవజ్ ప తర ప్రహాయచః
తసా అన్త రం విదిత్యా తు సహస్వరక్షః చచీ పతిః 17
ప్రవని వేష ధరో భూత్యా అహకాామ్ ఇదం అబ్రీరత్
ఋతు కవకం పరతీక్షనేత న్ అరవథన్ః సుసప్రాహిత్ర 18
సంగప్రం తు అహమ్ ఇచయఛమి తాయా సహ సుప్రధామే
ప్రవని వేషం సహస్వర౭క్షం విజ్తఞయ రఘవ న్న్ద న్ 19
ప్రతిం చ్కవర దురగీధ్య దరవరవజ్ ్ుతూహకాత్
అథయ బ్రీరత్ న్ర శరష
ో ి ్ృత్యరగథన్ అన్త రవ౭౭తీనయ 20

్ృత్య౭రోథऽస్మ సుర శరష

ో ి గచ్ఛ శీఘరమ్ ఇతః పరభయ
ఆత్యీన్ం ప్రాం చ్ దరవచ
ే సరాదయ రక్ష ప్రాన్ద 21
ఇన్ద ి సుత పరహసన్ స వవ్ామ్ అహకాామ్ ఇదమ్ అబ్రీరత్

సుశరోాి పరవతుష్టో ऽస్మీ గమిష్వామి యథయ౭౭గతమ్ 22

ఏవం సంగప్రా తు తయా నిచ కవోప్ర ఉటజ్తత్ తతః
స సంభరప్రాత్ తారన్ స రవప్ర చంకిత్ో గ్ౌతప్రం పరతి 23
గ్ౌతప్రం సందదరశ అథ పరవిచనిత ప్రహా ప్రవనిమ్
దరవ దయన్వ దురవ రేం తపట బ్క సప్రనిాతమ్ 24
తీరథ ఉద్ పరవకల న్
ి ాం దీపాప్రాన్మ్ ఇవవ౭న్కమ్
గృహీత సమిధం తతర స ్ుచం ప్రవని ప ఙ్గ వమ్ 25

దృష్వోా సురపతి: తరస్త ట విషాణ వదనోऽభవత్

అథ దృష్వోా సహస్వర౭క్షం ప్రవని వేష ధరం ప్రవనిః 26
దురాృతత ం వృతత సంపనోా రోష్వత్ వచ్న్మ్ అబ్రీరత్
ప్రప్ర రూపం సప్రాస్వథయ ్ృతవవన్ స అస్మ దురీత్ర 27
అ్రత వామ్ ఇదం తస్వీత్ విఫక: తాం భవిషాతి
గ్ౌతమేన్ ఏవమ్ ఉ్త సా స రోష్ేా ప్రహాతీనయ 28
ప్ేతతు: వృషాౌ భూప్రబ సహస్వరక్ష సా తత్క్షాయత్
తథయ చపవతా స వ చ్ోం భారవామ్ అప్మ చ్ చపత వవన్ స 29
 P a g e | 114

ఇహ వరే సహస్వరాి బ్హకని తాం నివశిషాస్మ

వవయవ భక్ష్య నిరవ౭౭హారవ తపాన్నత భసీ శవ న్న 30

అదృశవా సరా భూత్యనయమ్ ఆచోమేऽస్మీన్ స నివతసయస్మ

యదయ తు ఏతత్ వన్ం ఘోరం రవమో దచరథయ౭౭తీజ్ః 31
ఆగమిషాతి దురవ రే: తదయ పూత్య భవిషాస్మ
తసా ఆతిథరాన్ దురాృత్రత కేభ మోహ వివరవజత్య 32
ప్రతసకవశర ప్రవదయ యవకవత సాం వప : ధ్యర షాస్మ
ఏవమ్ ఉకవతా ప్రహాత్రజ్త గ్ౌతమో దుషో చయరవామ్
ీ 33
ఇప్రమ్ ఆచోప్రమ్ ఉతసృజ్ా స్మదవ చయరా స్ేవిత్ర
హిప్రవత్ శిమరగ రమేా తప స్ేత ప్ే ప్రహాతపవః 34
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే అషట చతవార్ంశ స్సరు ః
ఏకోన పంచవశ స్సరు ః
అఫక సుత తతః చకోో దరవవన్ స అగ్వా ప రోగప్రాన్ స
అబ్రీరత్ తరసత వదన్ః సరవే సంఘాన్ స సచయరాయన్ స 1
్ురాత్య తపస్ట విఘాం గ్ౌతప్ర సా ప్రహాతీన్ః
కోోధమ్ ఉత్యిదా హి ప్రయా సుర కవరామ్ ఇదం ్ృతమ్ 2

అఫకేऽస్మీ ్ృత: త్రన్ కోోధ్యత్ స్వ చ్ నిరవ్ృత్య

శవప మోక్ష్గా ప్రహత్య తపట అసా అపహృతం ప్రయా 3
తస్వీత్ సురవరవః సరగా సరవేసంఘాః స చయరాయః
సుర స్వహా ్రం సరగా సఫకం ్రమతమ్ అరహథ 4
చత్ోత్ో: వచ్ః శ్రోత్యా దరవవః స అగ్వాప రోగప్రాః
ప్మతృ దరవవన్ స ఉప్ేతా ఆహ ః సహ సరచా: ప్రరమ దగ ాః 5
అయం మేషః స వృషాః చకోో హి అవృషాః ్ృతః
మేష సా వృషాౌ గృహా చకవోయ ఆశ్ర పరయచ్ఛత 6
అఫక సుత ్ృత్ో మేషః పరవం తుష్మోం పరదయసాతి
భవత్యం హరేాయ౭రవథయ త చ్ దయసానిత ప్రాన్వవః 7
అక్షయం హి ఫకం త్రష్వం యూయం దయసాథ ప షకకం
అగ్గా సుత వచ్న్ం శ్రోత్యా ప్మతృ దరవవః సప్రాగత్యః
ఉత్యిటా మేష వృషాౌ సహస్వరక్ష్గ న్ావేచయన్ స 8
తదయ పరభృతి కవ్ుత్థ ప్మతృ దరవవః సప్రాగత్యః
 P a g e | 115

అఫకాన్ స భవఞ్జ త్ర మేష్వన్ స ఫక : త్రష్వమ్ అయోజ్యన్ స 9

ఇన్ద ి సుత మేష వృషా: తదయ పరభృతి రవఘవ
గ్ౌతప్ర సా పరభావేన్ తపస చ ప్రహాతీన్ః 10
తత్ ఆగచ్ఛ ప్రహాత్రజ్ ఆచోప్రం ప ాా ్రీాః
త్యరయ ఏనయం ప్రహాభాగ్వమ్ అహకాాం దరవ రూప్మామ్
ీ 11
విశవామితర వచ్ః శ్రోత్యా రవఘవః సహ కక్షీాః
విశవామితరం ప రసకృతా ఆచోప్రం పరవివేచ హ 12
దదరశ చ్ ప్రహాభాగ్వం తపస్వ దో ాతిత పరభామ్
కేకచ: అప్మ సప్రాగప్రా దురవారమక్ష్యాం సురవ౭సురఃచ 13
పరయత్యాత్ నిరవీత్యం ధ్యత్యర దివవాం ప్రాయా ప్ర ీమ్ ఇవ
ధూమేన్ అభి పరమత అఙ్ీగ ం పూరణ చ్న్ద ి పరభామ్ ఇవ 14
స తుష్వర ఆవృత్యం స అభారం పూరణ చ్న్ద ి పరభామ్ ఇవ
ప్రధ్రా అప్రభస్ట దురవధరవేం దీపత వం సూరా పరభామ్ ఇవ
స హి గ్ౌతప్ర వవకగాన్ దురవారమక్ష్యా బ్భూవ హ 15
తరయాాయమ్ అప్మ కేకవనయం యావత్ రవప్ర సా దరశన్మ్
శవపసా అన్త ప్రవపవగప్రా త్రష్వం దరశన్మ్ ఆగత్య 16
రవఘవౌ తు తత సత స్వాః పవదర జ్గృహతు సత దయ
సీరన్నత గ్ౌతప్ర వచ్ః పరతిజ్గ్వోహ స్వ చ్ త్ర 17
పవదామ్ అర్యం తథయ ఆతిథాం చ్కవర సుసప్రాహిత్య
పరతిజ్గ్వోహ కవ్ుత్ో్థ విధ్ి దృష్ేోన్ ్రీాయ 18
ప షి వృష్మో: ప్రహత్ ఆస్వత్ దరవ దున్ుదభి నిసానః
గన్వ రా అపసరస్వం చయ౭ప్మ ప్రహాన్ స ఆస్వత్ సప్రాగప్రః 19
స్వధు స్వధ్ిాతి దరవవ: త్యమ్ అహకాాం సప్రపూజ్యన్ స
తపట బ్క విశ్రదవ అంగ్మం గ్ౌతప్ర సా వశవ౭న్ుగ్వమ్ 20

గ్ౌతమోऽప్మ ప్రహాత్రజ్త అహకాా సహితః సుఖీ

రవప్రం సంపూజ్ా విధ్ివత్ తప స్ేత ప్ే ప్రహాతపవః 21

రవమోऽప్మ పరప్రాం పూజ్తం గ్ౌతప్ర సా ప్రహాప్రవనేః

సకవశవత్ విధ్ివత్ పవరపా జ్గ్వప్ర మిథికాం తతః 22
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే ఏకోన పంచవశ స్సరు ః
 P a g e | 116

పంచవశ స్సరు ః
తతః పవరక్ ఉతత రవం గత్యా రవప్రః స్ౌమితిరాయ సహ
విశవామితరం ప రసకృతా యజ్ఞ వవటమ్ ఉపవగప్రత్
రవప్ర సుత ప్రవని శవరూ
ద కమ్ ఉవవచ్ సహ కక్షీాః 1
స్వధ్ీా యజ్ఞ సప్రృదివ రవహ జ్న్్ సా ప్రహాతీన్ః
బ్హకని ఇహ సహస్వరాి నయనయ దరచ నివవస్మనయమ్ 2
బ్ారహీాయనయం ప్రహాభాగ వేదయ౭ధాయన్ శవలినయమ్
ఋష్మ వవటా చ దృచానేత చ్టీ చత సం్ుకాః 3
దరశర విధ్ీయత్యం బ్రహీన్ స యతర వత్యసయప్రహే వయమ్
రవప్ర సా వచ్న్ం శ్రోత్యా విశవామిత్ోర ప్రహా ప్రవనిః 4
నివేచమ్ అ్రోత్ దరశర వివికగత సలికా౭౭యవత్ర
విశవామితరం ప్రవని శరోషిం చృత్యా స న్ృపతి సత దయ 5
చత్యన్న్ద ం ప రసకృతా ప రోహితమ్ అనినిద తమ్
పరతుాజ్జ గ్వప్ర సహస్వ విన్ న్
త సప్రనిాత: 6

ఋతిాజ్వాऽప్మ ప్రహాత్యీన్ సుత అర్యమ్ ఆదయయ సతారమ్

విశవామిత్యరయ ధరగీా దదు: ప్రన్త ్ ప రసకృతమ్ 7
పరతిగృహా తు త్యం పూజ్తం జ్న్్ సా ప్రహాతీన్ః
పపరచ్ఛ ్ుచకం రవజ్వాఞ యజ్ఞ సా చ్ నిరవప్రయమ్ 8
స త్యం శవ ౭ప్మ ప్రవన్నన్ స పృష్వోా స్ట పవధ్యాయ ప రోధసః
యథయ నయాయం తతః సరచాః సప్రాగచ్ఛత్ పరహృషో వవన్ స 9
అథ రవజ్త ప్రవని శరష
ో ి ం ్ృత్యఞ్జ లి: అభాషత
ఆసనే భగవవన్ స ఆస్వతం సహ ఏభి: ప్రవని సతత మఃై 10
జ్న్్ సా వచ్ః శ్రోత్యా నిషస్వద ప్రహా ప్రవనిః
ప రోధ్య ఋతిాజ్ శ్చ వ రవజ్త చ్ సహ ప్రనిత భి
ి ః 11
ఆసనేషు యథయ నయాయమ్ ఉపవిష్వోన్ స సప్రన్త తః
దృష్వోా స న్ృపతి సత తర విశవామితరమ్ అథయ౭బ్రీరత్ 12
అదా యజ్ఞ సప్రృదివ: మే సఫకా దవత్ః ్ృత్య
అదా యజ్ఞ ఫకం పవరపత ం భగవ దద రశనయత్ ప్రయా 13
ధనోా అస్మీ అన్ుగృహీత్ో అస్మీ యసా మే ప్రవని ప ంగవ
యజ్ఞ ఉపసదన్ం బ్రహీన్ స పవరపటత అస్మ ప్రవనిభిః సహ 14
 P a g e | 117

దయాదశవ౭హం తు బ్రహీరగే దీక్ష్యం ఆహ : ప్రన్నష్మాః

తత్ో భాగ్వ౭రవథనో దరవవన్ స దరషో ుమ్ అరహస్మ కౌశి్ 15
ఇతుాకవతా ప్రవని శవరూ
ద కం పరహృషో వదన్ సత దయ
ప న్: తం పరవపపరచ్ఛ పవరఞ్జ లిః పరయత్ో న్ృపః 16
ఇప్రబ ్ుప్రారౌ భదరం త్ర దరవ తుకా పరవ్ోప్రబ
గజ్ స్మంహ గతీ ీరరౌ శవరూ
ద క వృషభ ఉపప్రబ 17
పదీ పతర విశవకా౭క్ష్ౌ మడ్గ తూాీ ధన్ురవరౌ
అశిానయ వివ రూప్ేా సప్రవపస్మథత యౌవనౌ 18
యదృచ్ఛ ైవ గ్వం పవరపౌత దరవ కేకవత్ ఇవ అప్రరౌ
్థం పదయభయమ్ ఇహ పవరపౌత కిప్ర౭రథ ం ్సా వవ ప్రవనే 19
వర ఆయవధ ధరౌ ీరరౌ ్సా ప త్రర ప్రహా ప్రవనే
భూషయనౌత ఇప్రం దరచం చ్న్ద ి సూరౌా ఇవ అప్రురమ్ 20
పరసిరసా సదృశౌ పరప్రాా ఇఙ్గగ త చరష్ో త్
మ ః
కవ్ పక్షధరౌ ీరరౌ శరోతుమ్ ఇచయఛమి తతత ాతః 21
తసా త దాచ్న్ం శ్రోత్యా జ్న్్ సా ప్రహాతీన్ః
న్ావేదయన్ స ప్రహాత్యీనౌ ప త్రర దచరథ సా త్ర 22
స్మదవ యచోప్ర నివవసం చ్ రవక్షస్వనయం వధం తథయ
త చయ ౭౭గప్రన్మ్ అవాగోం విశవకాయా చ దరశన్మ్ 23
అహకాా దరశన్ం చవ గ్ౌతమేన్ సప్రాగప్రమ్
ప్రహా ధన్ుష్మ జిజ్తఞస్వం ్రమతమ్ ఆగప్రన్ం తథయ 24
ఏతత్ సరాం ప్రహాత్రజ్త జ్న్కవయ ప్రహాతీనే
నివేదా విరరవప్ర అథ విశవామిత్ోర ప్రహాప్రవనిః 25
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే పంచవశ స్సరు ః
ఏక పంచవశ స్సరు ః
తసా త దాచ్న్ం శ్రోత్యా విశవామితర సా ధ్ీప్రతః
హృషో రోప్రా ప్రహాత్రజ్తః చత్యన్నోద ప్రహాతపవః 1
గ్ౌతప్ర సా సుత్ో జ్గాషి : తపస్వ దో ాతిత పరభః
రవప్ర సందరశనయత్ ఏవ పరం విసీయ ప్రాగతః 2
స త్ర నిషాౌణ సంప్ేక్ష
ర ా సుమా౭౭స్వనౌ న్ృపవ౭౭తీజ్ౌ
చత్యన్నోద ప్రవని శరష
ో ి ం విశవామితరమ్ అథ అబ్రీరత్ 3
 P a g e | 118

అప్మ త్ర ప్రవని శవరూ

ద క ప్రప్ర ప్రాత్య యచస్మాన్న
దరవశత్య రవజ్ ప త్యరయ తపట దీర్మ్ ఉపవగత్య 4
అప్మ రవమే ప్రహాత్రజ్త ప్రప్ర ప్రాత్య యచస్మాన్న
వనా: ఉపవహరత్ పూజ్తం పూజ్త౭రగహ సరా దరహన
ి యమ్ 5
అప్మ రవప్రాయ ్థితం యథయ వృతత ం ప రవతన్మ్
ప్రప్ర ప్రాతు: ప్రహాత్రజ్వా దరవన్
ే దుర౭న్ుష్మి తమ్ 6
అప్మ కౌశి్ భదరం త్ర గవరమాయ ప్రప్ర సంగత్య
ప్రాత్య ప్రప్ర ప్రవని శరష
ో ి రవప్ర సందరశనయత్ ఇతః 7
అప్మ మే గవరమాయ రవప్రః పూజితః ్ుశికవ౭౭తీజ్
ఇహ ఆగత్ో ప్రహాత్రజ్తః పూజ్తం పవరపా ప్రహాతీన్ః 8
అప్మ శవనేత న్ ప్రన్స్వ గవరమ: మే ్ుశికవ౭౭తీజ్
ఇహ ఆగత్రన్ రవమేా పూజిత్రన్ అభివవదితః 9
తత్ చృత్యా వచ్న్ం తసా విశవామిత్ోర ప్రహాప్రవనిః
పరతుావవచ్ చత్యన్న్ద ం వవ్ాజ్వాఞ వవ్ా కోవిదమ్ 10
న్ అతికవోన్త ం ప్రవనిశరష
ో ి యత్ ్రత వాం ్ృతం ప్రయా
సంగత్య ప్రవనినయ పతీా భారగ వా
ే ఇవ రగావకవ 11
తత్ చృత్యా వచ్న్ం తసా విశవామితర సా భాష్మతం
చత్యన్నోద ప్రహాత్రజ్త రవప్రం వచ్న్మ్ అబ్రీరత్ 12
స్వాగతం త్ర న్రశరష
ో ి దిష్ో వయ పవరపటత అస్మ రవఘవ
విశవామితరం ప రసకృతా ప్రహరవేమ్ అపరవజితమ్ 13
అచిన్త య ్రవీ తపస్వ బ్రహీరవే: అతుక పరభః
విశవామిత్ోర ప్రహాత్రజ్త వేదాం వేతిస ఏన్ం పరప్రాం గతిమ్ 14
న్ అస్మత ధన్ాతరో రవప్ర తాత్ోత అనోా భవవి ్చ న్
గ్ోపవత ్ుశి్ ప తర: త్ర తన్ తపత ం ప్రహ తత పః 15
శ్ర
ో యత్యం చ్ అభిదయస్వామి కౌశి్ సా ప్రహాతీన్ః
యథయ బ్కం యథయ వృతత ం తనేీ నిగదతః చృావ 16
రవజ్త అభూత్ ఏష ధరవీత్యీ దీర్ కవకమ్ అరవందప్రః
ధరీజ్ఞ ః ్ృత విదా చ పరజ్తనయం చ్ హిత్ర రతః 17
పరజ్తపతి సుత: తు ఆస్వత్ ్ుశర నయప్ర ప్రహీపతిః
్ుచ సా ప త్ోర బ్కవవన్ స ్ుచనయభః సుధ్యరవీ్ః 18
 P a g e | 119

్ుచనయభ సుత: తు ఆస్వత్ గ్వధ్ి: ఇతి ఏవ విశ్రోతః

గ్వధ్రః ప త్ోర ప్రహాత్రజ్త విశవామిత్ోర ప్రహాప్రవనిః 19
విచామిత్ోర ప్రహాత్రజ్తః పవకయా ప్రాస మేదన్న
ి మ్
బ్హ వరే సహస్వరాి రవజ్త రవజ్ామ్ అకవరయత్ 20
్దయచిత్ తు ప్రహాత్రజ్త యోజ్ త్యా వరూథిన్నమ్
అక్ష్ౌహిాీ పరవవృతః పరవచ్కవోప్ర మేదన్న
ి మ్ 21
న్గరవాి చ్ రవష్వోిాి సరవత చ తథయ గ్వరన్ స
మ
ఆచోప్రాన్ స ్ోప్రశర రవజ్త విచ్రన్ స ఆజ్గ్వప్ర హ 22
వస్మషి సా ఆచోప్ర పదం నయనయ ప షి ఫక దురప్రమ్
నయనయ ప్రృగ గాయ క్రణం స్మదవ చయరా స్ేవితమ్ 23
దరవ దయన్వ గన్వ రచాః కిన్ారచ: ఉపశరభితమ్
పరశవన్త హరవాయ క్రణం దిాజ్ సంఘ నిష్ేవితమ్ 24
బ్రహీరవే గా సంక్రణం దరవరవే గా స్ేవితమ్
తప: చ్రా సంస్మదవ ్: అగ్వా ్క ి: ప్రహాతీభిః 25
సతతం సం్ుకం శీోప్రత్ బ్రహీ ్క ి: ప్రహాతీభిః
అబ్భక్ష్ైర్ వవయవ భక్ష్ై చ శీరణ పరణ అచన: తథయ
ఫక ప్రూక అచన: దయనతత : జిత రోష్్: జిత్ర నిద ి ైః 26
ఋష్మభి: వవకఖితేనక ా చ జ్ప హో ప్ర పరవయాః
అనా: వమాన్స్్ శ్చ వ సప్రంత్యత్ ఉపశరభితం 27
వస్మషి సా ఆచోప్ర పదం బ్రహీకే్మ్ ఇవవ౭పరమ్
దదరశ జ్యత్యం శరష
ో ి విశవామిత్ోర ప్రహాబ్కః 28
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే ఏక పంచవశ స్సరు ః
ద్ిా పంచవశ స్సరు ః
తం దృష్వోా పరప్ర ప్వరత్ో విశవామిత్ోర ప్రహాబ్కః
పరాత్ో విన్యాత్ ీరరో వస్మషిం జ్పత్యం వరమ్ 1
స్వాగతం తవ చ్ ఇతుాకోత వస్మష్న్ ేి ప్రహాతీనయ
ఆసన్ం చ్ అసా భగవవన్ స వస్మష్టి వవాదిదరచ హ 2
ఉపవిష్వోయ చ్ తదయ విశవామిత్యరయ ధ్ీప్రత్ర
యథయ నయాయం ప్రవని వరః ఫక ప్రూకమ్ ఉపవహరత్ 3
పరతిగృహా చ్ త్యం పూజ్తం వస్మష్ి వత్ రవజ్ సతత ప్రః
 P a g e | 120

తపట అగ్వాహో తర శిష్ేాషు ్ుచకం పరాపృచ్ఛత 4

విశవామిత్ోర ప్రహాత్రజ్త వన్సితి గాే తథయ
సరాతర ్ుచకం చ్ ఆహ వస్మష్టి రవజ్ సతత ప్రమ్ 5
సుమ ఉపవిషో ం రవజ్తన్ం విశవామితరం ప్రహాతపవః
పపరచ్ఛ జ్పత్యం శరోష్టి వస్మష్టి బ్రహీాః సుతః 6
్చి త్ త్ర ్ుచకం రవజ్న్ స ్చి త్ ధరగీా రంజ్యన్ స
పరజ్తః పవకయస్ే ీరర రవజ్ వృత్రత న్ ధ్యరవీ్ 7
్చి త్ త్ర సుభృత్య భృత్యాః ్చి త్ తిషి నిత శవసనే
్చి త్ త్ర విజిత్యః సరగా రవపవో రవప సూదన్ 8
్చి త్ బ్కే చ్ కోశర చ్ మిత్రష
ర ు చ్ పరంతప
్ుచకం త్ర న్ర వవాఘర ప తర పౌత్రర తవవ౭న్ఘ 9
సరాతర ్ుచకం రవజ్త వస్మషిం పరతుాదయహరత్
విశవామిత్ోర ప్రహాత్రజ్త వస్మషిం విన్యా౭నిాతః 10
్ృత్యా ఉభౌ సుచిరం కవకం ధరవీష్ౌి త్యః ్థయః శ్రభాః
ప్రవదయ పరప్రయా యవకౌత ప్వర తత్యం త్ర పరసిరమ్ 11
తత్ో వస్మష్టి భగవవన్ స ్థయ౭నేత రఘవ న్న్ద న్
విశవామితరమ్ ఇదం వవ్ామ్ ఉవవచ్ పరహసన్ స ఇవ 12
ఆతిథాం ్రమతమ్ ఇచయఛమి బ్కసా అసా ప్రహాబ్క
తవ చ వ అపరమయ
ే సా యథయ౭రహం సంపరతీచ్ఛ మే 13
సతిియాం తు భవవన్ స ఏత్యం పరతీచ్ఛతు ప్రయా ్ృత్యమ్
రవజ్న్ స తామ్ అతిథి శరోషిః పూజ్న్నయః పరయతాతః 14
ఏవమ్ ఉకోత వస్మష్న్ ేి విశవామిత్ోర ప్రహాప్రతిః
్ృతమ్ ఇతా౭బ్రీరత్ రవజ్త ప్మయ
ర వవకగాన్ మే తాయా 15
ఫక ప్రూకేన్ భగవన్ స విదాత్ర యత్ తవవ౭౭చోమే
పవదరా న్ ఆచ్ప్రన్న న్
త భగవ దద రశనేన్ చ్ 16
సరాథయ చ్ ప్రహా పవరజ్ఞ పూజ్త అరగహా సుపూజితః
గమిష్వామి న్ప్ర: త్ర అసుత మత్
ై రా ఈక్షసా చ్క్షుష్వ 17
ఏవం బ్వరవన్త ం రవజ్తన్ం వస్మషిః ప న్: ఏవ హి
న్ాప్రన్త య
్ త ధరవీత్యీ ప న్ః ప న్: ఉదయర ధ్ీః 18
బ్ాఢమ్ ఇత్రావ గ్వధ్రయో వస్మషిం పరతుావవచ్ హ
 P a g e | 121

యథయ ప్మయ
ర ం భగవత: తథయ అసుత ప్రవని సతత ప్ర 19
ఏవమ్ ఉకోత ప్రహాత్రజ్త వస్మష్టి జ్పత్యం వరః
ఆజుహావ తతః ప్వత
ర ః ్కాీష్వం ధూత ్కీషః 20
ఏహి ఏహి చబ్కే క్ష్ిపంర చృావ చయ౭ప్మ వచో ప్రప్ర

సబ్క సా అసా రవజ్రగేః ్రమతం వావస్మత్ోऽసీయ౭హమ్

భయజ్నేన్ ప్రహా౭రగహా సత్యకరం సంవిధతసా మే 21
యసా యసా యథయ కవప్రం ష డ్రస్ేషు అభిపూజితమ్
తత్ సరాం కవప్రధుక్ క్ష్ిపంర అభివరే ్ృత్ర ప్రప్ర 22
రస్ేన్ అనేాన్ పవనేన్ కేహా చోష్ేాా సంయవతమ్
అనయానయం నిచ్యం సరాం సృజ్సా చబ్కే తార 23
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే ద్ిా పంచవశ స్సరు ః
త్రర పంచవశ స్సరు ః
ఏవమ్ ఉకవత వస్మష్న్ ేి చబ్కా చతుర సూదన్
విదధ్ర కవప్రధుక్ కవప్రాన్ స యసా యసా యథయ ఈప్మసతమ్ 1
ఇక్షూన్ స ప్రధూన్ స తథయ కాజ్తన్ స మైరయ
గ ాన్ స చ్ వర ఆసవవన్ స
పవనయని చ్ ప్రహా౭రవహాి భక్ష్యాం చ ఉచయ వచయన్ స తథయ 2
ఉషణ ఆఢాసా ఓదన్సా అతర రవచయః పరాత్ోపప్రాః
ప్రృష్వో౭నయాని చ్ సూపవ చ దధ్ి ్ుకాా: తథ వ చ్ 3
నయనయ స్వాదు రస్వనయం చ్ ష్వడ్బ్ానయం తథవ చ్
భాజ్నయని సుపూరవణని గ్ౌడయని చ్ సహసరచః 4
సరామ్ ఆస్వత్ సు సంతుషో ం హృషో ప షో జ్నయ యవతమ్
విశవామితర బ్కం రవప్ర వస్మష్ేి న్ అభితరవితమ్ 5

విశవామిత్ోరऽప్మ రవజ్రవే: హృషో ప షో : తదయ అభవత్

స అన్త ఃప ర వరో రవజ్త సబ్ారహీా ప రోహితః 6
సఅప్రాత్ోా ప్రనిత ి సహితః సభృతాః పూజిత: తదయ
యవ్త ః పరప్ర హరగేా వస్మషిమ్ ఇదమ్ అబ్రీరత్ 7

పూజిత్ోऽహం తాయా బ్రహీన్ స పూజ్త౭రగహా సుసతకృతః

శ్ర
ో యత్యమ్ అభిధ్యస్వామి వవ్ాం వవ్ా విశవరద
గవవం చత సహస్ేా
ర దీయత్యం చబ్కా ప్రప్ర 8
రతాం హి భగవన్ స ఏతత్ రతాహారమ చ్ పవరవథవః
 P a g e | 122

తస్వీత్ మే చబ్కాం దరహి ప్రప్ర ఏష్వ ధరీత్ో దిాజ్ 9

ఏవమ్ ఉ్త సుత భగవవన్ స వస్మష్టి ప్రవని సతత ప్రః
విశవామిత్రా
ర ధరవీత్యీ పరతుావవచ్ ప్రహీపతిమ్ 10
న్ అహం చత సహస్ేా
ర న్ అప్మ కోటగ చత్: గవవమ్
రవజ్న్ స దయస్వామి చబ్కాం రవశిభీ రజ్తసా వవ 11
న్ పరవత్యాగమ్ అరవహ ఇయం ప్రత్ సకవశవత్ అరవందప్ర
శవచాతీ చబ్కా ప్రహాం క్రత వ: ఆతీవత్ో యథయ 12
అస్వాం హవాం చ్ ్వాం చ్ పవరా యాత్యర తథవ చ్
ఆయతత మ్ అగ్వాహో తరం చ్ బ్లి: హో ప్ర: తథవ చ్ 13
స్వాహాకవర వషటాకరౌ విదయా చ వివిధ్య: తథయ
ఆయతత మ్ అతర రవజ్రగే సరామ్ ఏతన్ స న్ సంచయః 14
సరాసామ్ ఏతత్ సత్రాన్ ప్రప్ర తుష్మో ్రమ సదయ
కవరా: బ్హ భీ రవజ్న్ స న్ దయస్ేా చబ్కాం తవ 15

వస్మష్ేి న్ ఏవమ్ ఉ్త సత ు విశవామిత్ోరऽబ్రీరత్ తతః

సంరబ్వ తరమ్ అతారథ ం వవ్ాం వవ్ా విశవరదః 16
హైరాా ్క్ష్యా గ్చావయ
ే ాన్ స సువరణ అఙ్గకచ భూష్మత్యన్ స
దదయమి ్ుంజ్రవాయం త్ర సహస్వరాి చ్తురదచ 17
హైరాయానయం రథయనయం చ్ శరాత అశవానయం చ్తురమాజ్తమ్
దదయమి త్ర చత్యని అష్ౌో కిఙ్గకాీ్ విభూష్మత్యన్ స 18
హయానయం దరచ జ్తత్యనయం ్ుకజ్తనయం ప్రహరజ్స్వమ్
సహసరమ్ ఏ్ం దచ చ్ దదయమి తవ సువరత 19
నయనయ వరణ విభకవతనయం వయస్వథనయం తథవ చ్
దదయమి ఏకవం గవవం కోటగం చబ్ళీ దీయత్యం ప్రప్ర 20
యావత్ ఇచ్ఛస్మ రతాం వవ హిరాాం వవ దిాజ్వాతత ప్ర
త్యవత్ దదయమి తత్ సరాం చబ్ళీ దీయత్యం ప్రప్ర 21
ఏవమ్ ఉ్త సుత భగవవన్ స విశవామిత్రా
ర ధ్ీప్రత్య
న్ దయస్వామి ఇతి చబ్ళీం పవరహ రవజ్న్ స ్థంచ్న్ 22
ఏతత్ ఏవ హి మే రతామ్ ఏతత్ ఏవ హి మే ధన్మ్
ఏతత్ ఏవ హి సరాసామ్ ఏతత్ ఏవ హి జీవితమ్ 23
దరశ: చ్ పౌరణ ప్రాస: చ్ యజ్తఞశ్చ వవ౭పత దక్ష్ిాయః
 P a g e | 123

ఏతత్ ఏవ హి మే రవజ్న్ స వివిధ్య చ కిోయా సత థయ 24

అత్ో ప్రూకాః కిోయాః సరవా ప్రప్ర రవజ్న్ స న్ సంచయః
బ్హకనయం కిం పరకాప్ేన్ న్ దయస్ేా కవప్ర దో హిన్నమ్ 25
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే త్రర పంచవశ స్సరు ః
చతు: పంచవశ స్సరు ః

కవప్ర ధ్రన్ుం వస్మష్టి ऽప్మ యదయ న్ తాజ్త్ర ప్రవనిః

తదయ అసా చబ్ళీం రవప్ర విశవామిత్ోర అన్ా్రే త 1
న్నయప్రానయ తు చబ్ళీ రవప్ర రవజ్తఞ ప్రహాతీనయ
దుఃఖితేనత్య చిన్త యా ప్రాస రమదన్నత శర్ ్రవశత్య 2
పరవతాకవత వస్మష్న్ ేి కిమ్ అహం సుప్రహాతీనయ
యా అహం రవజ్ భృత్: దీనయ హిీ తయం భృచ దుఃఖితేనత్య 3
కిం ప్రయా అప్ృతం తసా ప్రహరగే: భావిత్య౭౭తీన్ః
యన్ స ప్రామ్ అనయగసం భకవతమ్ ఇష్వోం తాజ్తి ధ్యరవీ్ః 4
ఇతి స్వ చిన్త త్యా తు నిచాసా చ్ ప న్ః ప న్ః
జ్గ్వప్ర వేగ్న్
గ తదయ వస్మషిం పరప్ర ఓజ్సం
నిరూ
వ య త్యం తదయ భృత్యాన్ స చతచః చతుర సూదన్ 5
జ్గ్వప్ర అనిక వేగ్న్
గ పవద ప్రూకం ప్రహాతీన్ః
చబ్కా స్వ రమదన్నత చ్ కోోచన్నత చ్ ఇదమ్ అబ్రీరత్ 6
వస్మషి సా అగోతః స్మథత్యా మేఘ దున్ుదభి రవవిాీ
భగవన్ స కిం పరవతాకవత తాయా అహం బ్రహీాః సుత 7
యస్వీత్ రవజ్ భృత్య ప్రాం హి న్యనేత తాతసకవచతః
ఏవమ్ ఉ్త సుత బ్రహీరవే: ఇదం వచ్న్మ్ అబ్రీరత్ 8
శర్ సంతపత హృదయాం సాస్వరమ్ ఇవ దుఃఖితేనత్యమ్
న్ త్యాం తాజ్తమి చబ్ళే నయ౭ప్మ మే అప్ృతం తాయా 9
ఏష త్యాం న్యత్ర రవజ్త బ్కాన్ స ప్రత్ోత ప్రహాబ్కః
న్ హి తుకాం బ్కం ప్రహాం రవజ్త తు అదా విశరషతః 10
బ్ల్మ రవజ్త క్షతిరయ చ పృథివవాః పతి: ఏవ చ్
ఇయమ్ అక్ష్ౌహిాీ పూరవణ సవవజి రథ సం్ుకా 11
హస్మత ధాజ్ సప్రాక్రణ వ త్రన్ అస్ౌ బ్కవతత రః
ఏవమ్ ఉకవత వస్మష్న్ ేి పరతుావవచ్ విన్నతవత్ 12
 P a g e | 124

వచ్న్ం వచ్న్జ్తఞ స్వ బ్రహీరవేమ్ అమిత పరభమ్

న్ బ్కం క్షతిరయ సా ఆహ : బ్ారహీాో బ్కవతత రః 13
బ్రహీన్ స బ్రహీ బ్కం దివాం క్షత్యర తు
త బ్కవతత రమ్
అపరమేయ బ్కం తుభాం న్ తాయా బ్కవతత రః 13
విశవామిత్ోర ప్రహా ీరరా: త్రజ్: తవ దురవసదమ్
నియవఙ్క్షక్షా ప్రాం ప్రహాత్రజ్: తాత్ బ్రహీ బ్క సంభృత్యమ్ 14
తసా దరిం బ్కం యతాం నయచయామి దురవతీన్ః
ఇతుా ్త సుత తయా రవప్ర వస్మషిః సుప్రహాయశవః 15
సృజ్ సా ఇతి తదయ ఉవవచ్ బ్కం పరబ్కారద న్ం
తసా త దాచ్న్ం శ్రోత్యా సురభి: స్వ అససృజ్త్ తదయ 16
తస్వా హ ప్రాభరవవత్ ఉతసృష్వోః పపల వవః చతశర న్ృప
నయచయనిత బ్కం సరాం విశవామితర సా పచాతః 17
బ్కం భగ్వా తత్ో దృష్వోా రధ్ర న్ అ్ోప్రా కౌశి్:
స రవజ్త పరప్ర ్ుోదవ ః కోోధ విస్వీరవత ఈక్షాః 19
పపల వవన్ స నయచయా ప్రాస చస్్త :రత ఉచయ వచ: అప్మ
విశవామితర అరవదత్యన్ స దృష్వోా పహలవవన్ స చతచ: తదయ 20
భూయ ఏవ అసృజ్త్ ఘోరవన్ స చకవన్ స యవన్ మిశిోత్యన్ స
త్: ఆస్వత్ సంవృత్య భూమిః చకచ: యవన్ మిశిోత్ః 21
పరభావదిభ: ప్రహా ీరరచా: హేప్ర కిఞ్జకక సనిాభః
దీర్ అస్మ పటగోస ధరచ: హేప్ర వరణ అప్రుర ఆవృత్ః
నిరదగవం తత్ బ్కం సరాం పరదప్
ీ త ్త: ఇవ పవవకచః 22
తత్ో అస్వతిాి ప్రహాత్రజ్త విశవామిత్ోర ప్రవమోచ్ హ
త్: త్: యవన్ కవమోభజ్త: పపల వవ: చ్ ఆ్ుల్మ ్ృత్య : 23
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే చతు: పంచవశ స్సరు ః
పంచ పంచవశ స్సరు ః
తత: త్యన్ స ఆ్ుకాన్ స దృష్వోా విశవామితర అసత ్ మోహిత్యన్ స
వస్మషి: చోదయా ప్రాస కవప్ర ధుక్ సృజ్ యోగతః 1
తస్వా హ ప్రాభ రవవత్ జ్తత్యః కవమోుజ్త రవి సనిాభాః
ఊధస: తు అథ సంజ్తత్యః పపల వవః చసత ్ పవాయః 2
యోని దరశవ చ్ యవన్ః చ్ృ దరశవత్ చకవ: తథయ
 P a g e | 125

రోప్ర ్ూప్ేషు చ్ మేలచయఛ హారమత్యః స కిరవతకవః 3

త్: తత్ నిషూదితం స్్న్ాం విచామితర సా తత్ క్షాయత్
స పదయతి గజ్ం స అచాం స రథం రఘవ న్న్ద న్ 4
దృష్వోా నిషూదితం స్్న్ాం వస్మష్న్ ేి ప్రహాతీనయ
విశవామితర సుత్యనయం చ్ చతం నయనయ విధ ఆయవధమ్ 5
అభాధ్యవత్ సుసం్ుోదవ ం వస్మషిం జ్పత్యం వరమ్
హ ంకవరగా ఏవ త్యన్ స సరవాన్ స నిరదదయహ ప్రహాన్ స ఋష్మః 6
త్ర స అచా రథ పవదయత్య వస్మష్న్ ేి ప్రహాతీనయ
భస్వీ ్ృత్య ప్రవహకరగతన్ విశవామితర సుత్య: తదయ 7
దృష్వోా వినయశిత్యన్ స ప త్యరన్ స బ్కం చ్ సుప్రహాయశవః
స ీరరడ్: చిన్త యా౭౭విష్టో విశవామిత్ోర అభవత్ తదయ 8
సప్రవదర ఇవ నిరగాగ్ో భగా దంషో ి ఇవోరగః
ఉపర్త ఇవవ౭౭దితాః సదో ా నిషతేభత్యం గతః 9
హత ప తర బ్కే దీనో కూన్ పక్ష ఇవ దిాజ్ః
హత దరోి హత ఉత్యసహో నిరగాదం సప్రపదాత 10
స ప తరమ్ ఏ్ం రవజ్తాయ పవక తి
త నియవజ్ా చ్
పృథిీరం క్షతర ధరగీా వన్మ్ ఏవ అన్ాపదాత 11
స గత్యా హిప్రవ త్యిరశాం కిన్ారోరగ స్ేవితమ్
ప్రహా దరవ పరస్వదయ౭రథ ం తప స్ేత ప్ే ప్రహాతపవః 12
కగన్చిత్ అథ కవకేన్ దరవశ
ే ర వృషభ ధాజ్ః
దరశయా ప్రాస వరదో విశవామితరం ప్రహా బ్కం 13
కిప్ర౭రథ ం తపాస్ే రవజ్న్ స బ్ూ
ర హి యత్ త్ర వివక్ష్ితమ్
వరదో అస్మీ వరో య: త్ర కవఙ్క్షగక్షతః స్ట అభిధ్ీయత్యమ్ 14
ఏవమ్ ఉ్త సుత దరవన్
ే విశవామిత్ోర ప్రహాతపవః
పరాిపతా ప్రహా దరవమ్ ఇదం వచ్న్మ్ అబ్రీరత్ 15
యది తుష్టో ప్రహా దరవ ధన్ురగాదో ప్రప్రా౭న్ఘ
స్వంగ్ో పవంగ ఉపనిషదః స రహసాః పరదయ
ీ త్యమ్ 16
యాని దరవేషు చ్ అస్వతిాి దయన్వేషు ప్రహరవేషు
గన్వ రా యక్ష రక్షసుస పరతిభాన్ుత ప్రప్రా౭న్ఘ 17
తవ పరస్వదయత్ భవతు దరవ దరవ ప్రప్ర ఈప్మసతమ్
 P a g e | 126

ఏవమ్ అస్మత ాతి దరవేశర వవ్ామ్ ఉకవతా గత సత త: 18

పవరపా చ్ అస్వతిాి రవజ్రవే: విశవామిత్ోర ప్రహాబ్కః
దరగిా ప్రహత్య యవకోత దరి పూరోణ అభవత్ తదయ 19
వివరవ ప్రానో ీరరగాా సప్రవదర ఇవ పరాాి
హతమ్ ఏవ తదయ మేనే వస్మషిమ్ ఋష్మ సతత ప్రమ్ 20
తత్ో గత్యా ఆచోప్ర పదం ప్రవమోచ్ అస్వతిాి పవరవథవః
:ై తత్ తపట వన్ం సరాం నిరద గవం చ్ అసత ్ త్రజ్స్వ 21
ఉదీరాప్రాామ్ అసత ం్ తత్ విశవామితర సా ధ్ీప్రతః
దృష్వోా విపరదురత్య భీత్య ప్రవన్యః చతశర దిచః 22
వస్మషి సా చ్ త శిష్వా: తథవ ప్రృగ పక్ష్ిాః
విదరవనిత భయాత్ భీత్య నయనయ దిగభయః సహసరచః 23
వస్మషి సా ఆచోప్ర పదం శ్రన్ామ్ ఆస్వత్ ప్రహాతీన్ః
ప్రవహకరత మ్ ఇవ నిఃచబ్ద మ్ ఆస్వత్ ఈరవా సనిాభమ్ 24
వదత్ో వ వస్మషి సా ప్రా భష్ేోతి ప్రవహ ర్ ప్రవహ ః
నయచయామి అదా గ్వధ్రయం న్నహారమ్ ఇవ భాసకరః 25
ఏవమ్ ఉకవతా ప్రహాత్రజ్త వస్మష్టి జ్పత్యం వరః
విశవామితరం తదయ వవ్ాం సరోషమ్ ఇదమ్ అబ్రీరత్ 26
ఆచోప్రం చిర సంవృదవ ం యత్ వినయశితవవన్ స అస్మ
దురవచయరో అస్మ యన్ స ప్రూఢ తస్వీత్ తాం న్ భవిషాస్మ 27
ఇతి ఉకవతా పరప్ర ్ుోదోవ దాడ మ్ ఉదాప్రా సతారః
విధూప్ర ఇవ కవకాగ్వా: యప్ర దాడ మ్ ఇవవ౭పరమ్ 28
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే పంచ పంచవశ స్సరు ః
షట్పంచవశ స్సరు ః
ఏవమ్ ఉకోత వస్మష్న్ ేి విశవామిత్ోర ప్రహాబ్కః
ఆగ్గాయమ్ అసత మ్
్ ఉతి్క్షపా తిషి తిష్ేి తి చ్ అబ్రీరత్ 1
బ్రహీ దండ్ం సప్రవతి్క్షపా కవక దండ్ం ఇవవ౭పరం
వస్మష్టి భగవవన్ స కోోధ్యత్ ఇదం వచ్న్మ్ అబ్రీరత్ 2
క్షతర బ్నోవ స్మథత్ో అస్మీ ఏష యత్ బ్కం తత్ విదరశయ
నయచయామి అదా త్ర దరిం చసత ్ సా తవ గ్వధ్ిజ్ 3
్ా చ్ త్ర క్షతిరయ బ్కం ్ా చ్ బ్రహీబ్కం ప్రహత్
 P a g e | 127

పచా బ్రహీ బ్కం దివాం ప్రప్ర క్షతిరయ పవంసన్ 4

తసా అసత ం్ గ్వధ్ి ప తర సా ఘోరమ్ ఆగ్గాయమ్ ఉతత ప్రమ్
బ్రహీ దాేడ న్ తత్ శవన్త మ్ అగ్గా: వేగ ఇవవ౭ప్రభస్వ 5
వవరమాం చవ రౌదరం చ్ ఐన్ద ంి పవశ్రపతం తథయ
ఐష్వ్ం చయ౭ప్మ చిక్ష్గప రమష్మత్ో గ్వధ్ి న్న్ద న్ః 6
ప్రాన్వం మోహన్ం చవ గ్వన్వ రాం స్వాపన్ం తథయ
జ్ృప్రభాం ప్రాదన్ం చవ సంత్యపన్ వికాపనే 7
శరషాం దయరాం చవ వజ్రమ్ అసత ం్ సుదురజయమ్
బ్రహీపవచం కవకపవచం వవరమాం పవచమ్ ఏవ చ్ 8
ప్మనయకవ౭సత ం్ చ్ ద తం శ్రష్వకరగదే అచన్న తథయ
దాయడసత మ్
్ అథ ప్్శవచ్ం కౌోఞ్ మ్ అసత ం్ తథవ చ్ 9
ధరీచ్్ోం కవకచ్్ోం విషు
ణ చ్్ోం తథవ చ్
వవయవాం ప్రథన్ం చవ అసత ం్ హయశిర సత థయ 10
చకిత దాయం చ్ చిక్ష్గప ్ఙ్గకకం ప్రవసకం తథయ
వదయాధరం ప్రహాసత ం్ చ్ కవకాసత మ్
్ అథ దయరమామ్ 11
తిరశ్రకమ్ అసత ం్ ఘోరం చ్ కవపవకమ్ అథ ్ఙ్కామ్
ఏత్యని అస్వతిాి చిక్ష్గప సరవాాి రఘవ న్న్ద న్ 12
వస్మష్ేి జ్పత్యం శరోష్ేి తత్ అదుభతమ్ ఇవవ౭భవత్
త్యని సరవాాి దాేడ న్ గోసత్ర బ్రహీాః సుతః 13
త్రషు శవనేత షు బ్రహాీసత ం్ క్ష్ిపతవవన్ స గ్వధ్ి న్న్ద న్ః
తత్ అసత మ్
్ ఉదాతం దృష్వోా దరవవః స అగ్వా ప రోగప్రాః 14
దరవరేయ చ సంభారనయత గన్వ రవాః స ప్రహో రగ్వః
త్క
్ ే్ామ్ ఆస్వత్ సంతరసతం బ్రహాీస్ేత ్ సప్రవదీరత్
వ ర 15
తత్ అప్మ అసత ం్ ప్రహా ఘోరం బ్ారహీం బ్ారహేీా త్రజ్స్వ
వస్మష్టి గోసత్ర సరాం బ్రహీ దాేడ న్ రవఘవ 16
బ్రహాీసత ం్ గోసప్రాన్సా వస్మషి సా ప్రహాతీన్ః
త్క
్ ే్ా మోహన్ం రౌదరం రూపమ్ ఆస్వత్ సుదయరమామ్ 17
రోప్ర ్ూప్ేషు సరగాషు వస్మషి సా ప్రహాతీన్ః
ప్రరమచ్ా ఇవ నిష్ేితు: అగ్గా: ధూప్ర ఆ్ుక అరవ షః 18
పవరజ్ాకత్ బ్రహీదాడ చ వస్మషి సా ్ర ఉదాతః
 P a g e | 128

విధూప్ర ఇవ కవకాగ్వా: యప్ర దాడ ఇవవ౭పరః 19

తత్ో అసుతవన్ స ప్రవని గాయ వస్మషిం జ్పత్యం వరమ్
అమోఘం త్ర బ్కం బ్రహీన్ స త్రజ్వా ధ్యరయ త్రజ్స్వ 20
నిగృహీత: తాయా బ్రహీన్ స విశవామిత్ోర ప్రహాతపవః
పరస్వద జ్పత్యం శరోషి కేకవః సన్ుత గత వాథయః 21
ఏవమ్ ఉకోత ప్రహాత్రజ్తః చప్రం చ్కగో ప్రహాతపవః

విశవామిత్ోరऽప్మ ని్ృత్ో వినిచశాసా ఇదమ్ అబ్రీరత్ 22

ధ్ిగ్ బ్కం క్షతిరయ బ్కం బ్రహీత్రజ్వా బ్కం బ్కమ్
ఏకగన్ బ్రహీ దాేడ న్ సరవా౭స్వతిాి హత్యని మే 23
తత్ ఏతత్ సప్రవేక్షా అహం పరసన్ా ఇనిద య
ి ప్రాన్సః
తపట ప్రహత్ సప్రాస్వథస్ేా యత్ వ బ్రహీతా కవర్మ్ 24
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే పంచ పంచవశ స్సరు ః
స్పత పంచవశ స్సరు ః
తతః సంతపత హృదయః సీరన్ స నిగోహమ్ ఆతీన్ః
వినిచశాసా వినిచశాసా ్ృత వరో ప్రహాతీనయ 1
స దక్ష్ిాయం దిచం గత్యా ప్రహిష్వా సహ రవఘవ
తత్యప పరప్రం ఘోరం విశవామిత్ోర ప్రహాతపవః 2
ఫక ప్రూక అచనో దయన్త : చ్చయర పరప్రం తపః
అథ అసా జ్జిఞ రగ ప త్యరః సతా ధరీ పరవయాయః
హవిషానోద ప్రధుషానోద దృఢనేత్ోర ప్రహారథః 3
పూరగణ వరే సహస్ేర తు బ్రహాీ కే్ ప్మత్యప్రహః
అబ్రీరత్ ప్రధురం వవ్ాం విశవామితరం తపట ధన్మ్ 4
జిత్య రవజ్రవే కేకవ: త్ర తపస్వ ్ుశికవ౭౭తీజ్
అనేన్ తపస్వ త్యాం హి రవజ్రవే: ఇతి విదీహే 5
ఏవమ్ ఉకవతా ప్రహాత్రజ్త జ్గ్వప్ర సహ దవత్ః
తిరవిషో పం బ్రహీకే్ం కేకవనయం పరమేచారః 6

విశవామిత్ోరऽప్మ తత్ చృత్యా హిీయా కించిత్ అవవఙ్గీమః

దుఃమగన్ ప్రహత్య ఆవిషో ః స ప్రన్ుా: ఇదమ్ అబ్రీరత్ 7
తప చ సుప్రహ తత పత ం రవజ్రవే: ఇతి ప్రాం విదుః
దరవవః సరవేగాయః సరగా న్ అస్మత ప్రనేా తపః ఫకమ్ 8
 P a g e | 129

ఇతి నిశి తా ప్రన్స్వ భూయ ఏవ ప్రహాతపవః

తప: చ్కవర కవ్ుత్థ పరప్రం పరప్ర ఆతీవవన్ స 9
ఏతస్మీన్ స ఏవ కవకే తు సతా వవదీ జిత్రనిదయ
ి ః
తిరచఙ్గక: ఇతి విమాాత ఇక్ష్యా్ు ్ుక న్న్ద న్ః 10
తసా బ్వదివః సప్రవతినయా యజ్గయమ్ ఇతి రవఘవ
గచరఛయం సా చరమరా
గ దరవవనయం పరప్రాం గతిమ్ 11
స వస్మషిం సప్రాహకయ ్థయా ప్రాస చినిత తమ్
అచ్ామ్ ఇతి చ్ అప్మ ఉకోత వస్మష్న్ ేి ప్రహాతీనయ 12
పరత్యామాాత్ో వస్మష్న్ ేి స యయౌ దక్ష్ిాయం దిచమ్
తత: స తత్ ్రీస్మదవయరవ ం ప త్యరన్ స తసా గత్ో న్ృప: 13
వవస్మష్ి వ దీర్ తపస: తపట యతర హి త్రప్ర
మ గ
తిరచఙ్గకః సుప్రహాత్రజ్తః చతం పరప్ర భాసారమ్ 14
వస్మషి ప త్యరన్ స దదృశర తపాప్రానయన్ స యచస్మాన్ః

స్ట ऽభిగప్రా ప్రహాత్యీన్ః సరవాన్ స ఏవ గవరోః సుత్యన్ స 15

అభివవదా ఆన్ుపూరగాయా హిీయా కించిత్ అవవఙ్గీమః
అబ్రీరత్ సుప్రహాత్రజ్తః సరవాన్ స ఏవ ్ృత్యఞ్జ లిః 16

చరాం వః పరపదరాऽహం చరాయాన్ స చరాయగతః

పరత్యామాాత్ోऽస్మీ భదరం వో వస్మష్న్ ేి ప్రహాతీనయ 17

యషు
ో కవమో ప్రహా యజ్ఞ ం తత్ అన్ుజ్తఞతుమ్ అరథథ
గవరమ ప త్యరన్ స అహం సరవాన్ స న్ప్రసకృతా పరస్వద త 18
శిరస్వ పరాత్ో యాచర బ్ారహీాయన్ స తపస్మ స్మథత్యన్ స
త్ర ప్రాం భవన్త ః స్మదవయ౭రథ ం యాజ్యన్ుత సప్రాహిత్యః
సచరమరో యథయ హం హి దరవ కే్మ్ అవవప ాయామ్ 19
పరత్యామాాత్ో వస్మష్న్ ేి గతిమ్ అనయాం తపట ధనయః
గవరమ ప త్యరన్ స ఋత్ర సరవాన్ స నయ౭హం పశవామి కవంచ్న్ 20
ఇక్ష్యా్ూాయం హి సరగాష్వం ప రోధ్యః పరప్రా గతిః
ప రోధస: తు విదయాంస: త్యరయంతి సదయ న్ృపవన్ స
తస్వీత్ అన్న్త రం సరగా భవనోత దవతం ప్రప్ర 21
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే స్పత పంచవశ స్సరు ః
అషట పంచవశ స్సరు :
 P a g e | 130

తత: తిరచఙ్వాక: వచ్న్ం శ్రోత్యా కోోధ సప్రనిాతమ్

ఋష్మ ప తర చతం రవప్ర రవజ్తన్మ్ ఇదమ్ అబ్రీరత్ 1

పరత్యామాాత్ోऽస్మ దురముదరవ గవరమాయ సతా వవదినయ

తం ్థం సప్రతి్ోప్రా శవమా అన్త రమ్ ఉప్ే వవన్ స 2
ఇక్ష్యా్ూాయం హి సరగాష్వం ప రోధ్యః పరమో గవరమ:
న్ చ్ అతి్ోమితుం చ్ాం వచ్న్ం సతా వవదిన్ః 3
అచ్ామ్ ఇతి చ్ ఉవవచ్ వస్మష్టి భగవవన్ స ఋష్మః
తం వయం వ సప్రాహరమతం ్ోతుం చకవతః ్థం తవ 4
బ్ాలిచ: తాం న్ర శరష
ో ి గప్రాత్యం సా ప రం ప న్ః
యాజ్నే భగవవన్ స చ్త : త్క
్ ే్ాసా అప్మ పవరవథవ
అవప్రాన్ం చ్ తత్ ్రమతం తసా చక్ష్యాప్రహే ్థం 5
త్రష్వం తత్ వచ్న్ం శ్రోత్యా కోోధ పరవా్ుక అక్షరమ్
స రవజ్త ప న్: ఏవ ఏత్యన్ స ఇదం వచ్న్మ్ అబ్రీరత్ 6

పరత్యామాాత్ోऽస్మీ గవరమాయ గవరమ ప త్:్ తథవ చ్

అనయాం గతిం గమిష్వామి సాస్మత వోऽసుత తపట ధనయః 7

ఋష్మ ప త్యర: తు తత్ చృత్యా వవ్ాం ఘోర అభిసంహితమ్
శరప ః పరప్ర సం్ుోదయవ: చ్ాయడళతాం గమిషాస్మ 8
ఏవమ్ ఉకవతా ప్రహాత్యీనో వివిశ్ర: త్ర సామ్ ఆచోప్రమ్
అథ రవత్యరయం వాతీత్యయాం రవజ్త చ్ాయడళత్యం గతః 9
న్నక వసత ్ ధరో న్నకః పరమష్ట ధాసత ప్రూరవజ్ః

చితా ప్రాకా అన్ుకేప చ ఆయస ఆభరాోऽభవత్ 10

తం దృష్వోా ప్రనిత ా
ి ః సరగా తాకవతా చ్ాయడళ రూప్మామ్
పవరదరవన్ స సహిత్య రవప్ర పౌరవ త అసా అన్ుగ్వమిన్ః 11
ఏకో హి రవజ్త కవ్ుత్థ జ్గ్వప్ర పరప్ర ఆతీవవన్ స
దహాప్రానో దివవ రవతరం విశవామితరం తపట ధన్మ్ 12
విశవామితర: తు తం దృష్వోా రవజ్తన్ం విఫల్మ ్ృతమ్
చ్ాయడళ రూప్మాం రవప్ర ప్రవనిః కవరమాామ్ ఆగతః 13
కవరమాయాత్ స ప్రహాత్రజ్త వవ్ాం పరప్ర ధ్యరవీ్ః
ఇదం జ్గ్వద భదరం త్ర రవజ్తన్ం ఘోర దరశన్మ్ 14
కిమ్ ఆగప్రన్ కవరాం త్ర రవజ్ ప తర ప్రహాబ్క
 P a g e | 131

అయోధ్యా అధ్ిపత్ర ీరర శవపవత్ చ్ాయడళత్యం గతః 15

అథ తత్ వవ్ామ్ ఆ్రణ య రవజ్త చ్ాయడళత్యం గతః
అబ్రీరత్ పవరఞ్జ లి: వవ్ాం వవ్ాజ్వాఞ వవ్ా కోవిదమ్ 16

పరత్యామాాత్ోऽస్మీ గవరమాయ గవరమ ప త్:్ తథయ ఏవ చ్

అన్వవపా ఏవ తం కవప్రం ప్రయా పవరపటత విపరాయః 17
సచరమరో దివం యాయామి ఇతి మే స్ౌప్రా దరశన్
ప్రయా చ్ ఇషో ం ్ోతు చతం తచ్ న్ అవవపాత్ర ఫకమ్ 18
అన్ృతం నో్త పూరాం మే న్ చ్ వక్ష్గా ్దయ చ్న్
్ృచరరష
ే ు అప్మ గతః స్ౌప్రా క్షతర ధరగీా త్ర చప్ే 19
యజ్ఞ ్: బ్హ విధ్: ఇషో ం పరజ్త ధరగీా పవలిత్యః
గవరవ చ ప్రహాత్యీన్ః శీక వృత్రత న్ త్ోష్మత్యః 20
ధరగీ పరయతప్రాన్ సా యజ్ఞ ం చ్ ఆహరమతమ్ ఇచ్ఛతః
పరవత్ోషం న్ గచ్ఛనిత గవరవో ప్రవని ప ంగవ 21
దవమ్ ఏవ పరం ప్రనేా పౌరమషం తు నిరరథ్మ్
దవేన్ ఆ్ోప్రాత్ర సరాం దవం హి పరప్రా గతిః 22
తసా మే పరప్రారత సా పరస్వదమ్ అభికవఙ్క్షక్షతః
్రమతమ్ అరహస్మ భదరం త్ర దవ ఉపహత ్రీాః 23
న్ అనయాం గతిం గమిష్వామి న్ అన్ాః చరామ్ అస్మత మే
దవం ప రమష కవరగా నివరత తుమ్ అరహస్మ 24
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే అషట పంచవశ స్సరు :
ఏకోన షష్తటతమ స్సరు :
ఉ్త వవ్ాం తు రవజ్తన్ం ్ృపయా ్ుశి కవతీజ్ః
అబ్రీరత్ ప్రధురం వవ్ాం స్వక్ష్యత్ చ్ాయడళ రూప్మామ్ 1
ఇక్ష్యాకో స్వాగతం వతస జ్తనయమి త్యాం సుధ్యరవీ్మ్
చరాం త్ర భవిష్వామి ప్రా భష్వ: న్ృప ప ంగవ 2
అహమ్ ఆప్రన్త ్ త సరవాన్ స ప్రహరమేన్ స ప ాా ్రీాః
యజ్ఞ స్వహా్రవన్ స రవజ్న్ స తత్ో యక్షాస్మ నిరాృతః 3
గవరమ శవప ్ృతం రూపం యత్ ఇదం తా వరత త్ర
అనేన్ సహ రూప్ేా సచరమరో గమిషాస్మ 4
హసత పవరపత మ్ అహం ప్రనేా సారగ ం తవ న్రగచార
 P a g e | 132

య: తాం కౌశి్మ్ ఆగప్రా చరాాం చరాం గతః 5

ఏవమ్ ఉకవతా ప్రహా త్రజ్తః ప త్యరన్ స పరప్ర ధ్యరవీకవన్ స
వవాదిదరచ ప్రహాపవరజ్తఞన్ స యజ్ఞ సంభార కవరాయత్
సరవాన్ స శిష్వాన్ స సప్రాహకయ వవ్ామ్ ఏతత్ ఉవవచ్ హ 6
సరవాన్ స ఋష్మ వరవన్ స వవశిష్వోన్ స ఆన్యధాం ప్రప్ర ఆజ్ఞ యా
సశిష్వాన్ స సుహృద: చవ స ఋతిాజ్: సుబ్హ శ్రోత్యన్ స 7
యత్ అనోా వచ్న్ం బ్ూ
ర యాత్ ప్రత్ వవ్ా బ్క చోదత
ి ః
తత్ సరామ్ అఖితేనకేన్ ఉ్త ం ప్రప్ర ఆమగాయమ్ అనయదృతమ్ 8
తసా తత్ వచ్న్ం శ్రోత్యా దిశర జ్గవీ: తత్ ఆజ్ఞ యా
ఆజ్గవీ: అథ దరశభ
ర ాః సరగాభయా బ్రహీ వవదిన్ః 9
త్ర చ్ శిష్వాః సప్రాగప్రా ప్రవనిం జ్ాలిత త్రజ్సం
ఊచ్ు చ వచ్న్ం సరగా సరగాష్వం బ్రహీ వవదినయమ్ 10
శ్రోత్యా త్ర వచ్న్ం సరగా సప్రాయానిత దిా జ్తతయః
సరా దరశష
ర ు చ్ ఆగచ్ఛన్ స వరజ త్యా ప్రహో దయమ్ 11
వవస్మషిం తత్ చతం సరాం కోోధ పరవా్ుక అక్షరమ్
యత్ ఆహ వచ్న్ం సరాం చృావ తాం ప్రవని ప ంగవ 12
క్షతిరయో యాజ్కో యసా చ్ాయడళ సా విశరషతః
్థం సదస్మ భయకవతరో హవి: తసా సురరేయః 13
బ్ారహీాయ వవ ప్రహాత్యీనో భవకవతా చ్ాయడళ భయజ్న్మ్
్థం సారగ ం గమిషానిత విశవామిత్రా
ర పవలిత్యః 14
ఏతత్ వచ్న్ం నషు
ి రామ్ ఊచ్ుః సంర్త కేచ్నయః
వవస్మష్ి వ ప్రవని శవరూ
ద క సరగా త్ర సప్రహో దయాః 15
త్రష్వం తదాచ్న్ం శ్రోత్యా సరగాష్వం ప్రవని ప ంగవః
కోోధ సంర్త న్యన్ః సరోషమ్ ఇదమ్ అబ్రీరత్ 16
త దూషయనిత అదుషో ం ప్రాం తప ఉగోం సప్రాస్మథతమ్
భస్వీభూత్య దురవత్యీనో భవిషానిత న్ సంచయః 17
అదా త్ర కవక పవశరన్ న్నత్య వవసాత క్షయమ్
సపత జ్తతి చత్యని ఏవ ప్రృతపవః సన్ుత సరాచః 18
చా ప్రాంస నియత ఆహారవ ప్రవష్మోకవ నయప్ర నిర్ృాయః
వి్ృత్య చ విరూపవ చ కేకవన్ స అన్ుచ్రన్ుత ఇప్రాన్ స 19
 P a g e | 133

ప్రహో దయ చ దురముదివ: ప్రామ్ అదూషాం హి అదూషయత్

దూష్మత: సరా కేకగషు నిష్వదతాం గమిషాతి 20
పవరా అతి పవత నిరత్ో నిర౭న్ుకోోచత్యం గతః
దీర్ కవకం ప్రప్ర కోోధ్యత్ దురగ తిం వరత షాతి 21
ఏత్యవత్ ఉకవతా వచ్న్ం విశవామిత్ోర ప్రహాతపవః
విరరవప్ర ప్రహాత్రజ్త ఋష్మ ప్రధ్రా ప్రహాప్రవనిః 22
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే ఏకోన షష్తటతమ స్సరు ః
షష్తటతమ స్సరు :
తపట బ్క హత్యన్ స ్ృత్యా వవస్మష్ి వన్ స స ప్రహో దయాన్ స

ఋష్మ ప్రధ్రా ప్రహాత్రజ్త విశవామిత్ోరऽభాభాషత 1

అయమ్ ఇక్ష్యా్ు దయయాద: తిరచఙ్గక: ఇతి విశ్రోతః
ధరవీషి చ వదయన్ా చ ప్రాం చవ చరాం గతః 2
త్రన్ అనేన్ చరమరగా దరవ కే్ జిగ్మషయా
యథయ అయం సాచరమరా
గ దరవ కే్ం గమిషాతి 3
తథయ పరవరత యత్యం యజ్వాఞ భవదిభ చ ప్రయా సహ
విశవామితర వచ్ః శ్రోత్యా సరా ఏవ ప్రహరేయః 4
ఊచ్ుః సమేతా సహిత్య ధరీజ్తఞ ధరీ సంహితమ్
అయం ్ుశి్ దయయాదో ప్రవనిః పరప్ర కోపన్ః 5
యత్ ఆహ వచ్న్ం సప్రాక్ ఏతత్ కవరాం న్ సంచయః
అగ్వా్కేి హి భగవవన్ స శవపం దయసాతి రోష్మతః 6
తస్వీత్ పరవరత యత్యం యజ్ఞ ః సచరమరో యథయ దివమ్
గచరఛత్ ఇక్ష్యా్ు దయయాదో విశవామితర సా త్రజ్స్వ 7
తతః పరవరత యత్యం యజ్ఞ ః సరగా సప్రధ్ి తిషి త్ర
ఏవమ్ ఉకవతా ప్రహరేయ: చ్్ుో: త్య: త్యః కిోయా: తదయ 8

యాజ్్ చ ప్రహాత్రజ్త విశవామిత్ోరऽభవత్ ్ోత్ర

ఋతిాజ్ చ ఆన్ుపూరగాయా ప్రన్త వ
్ త్ ప్రన్త ్ కోవిదయః 9
చ్్ుోః సరవాాి ్రవీాి యథయ ్కిం యథయ విధ్ి
తతః కవకేన్ ప్రహత్య విశవామిత్ోర ప్రహాతపవః 10
చ్కవర ఆవవహన్ం తతర భాగ్వ౭రథ ం సరా దరవత్యః
న్ అభాాగప్రన్ స తదయ౭౭హకత్య భాగ్వ౭రథ ం సరా దరవత్యః 11
 P a g e | 134

తతః కోోధ సప్రావిష్టో విచామిత్ోర ప్రహా ప్రవనిః

సురవమ్ ఉదాప్రా సకోోధ: తిరచఙ్గకమ్ ఇదమ్ అబ్రీరత్ 12
పచా మే తపస్ట ీరరాం స్వా౭౭రవజత సా న్రగచార
ఏష త్యాం సాచరమరా
గ న్యామి సారగ మ్ ఓజ్స్వ
దుష్వతాపం సా చరమరగా దివం గచ్ఛ న్రవ౭ధ్ిప 13
స్వా౭౭రవజతం కించిత్ అప్మ అస్మత ప్రయా హి తపసః ఫకమ్
రవజ్న్ స తాం త్రజ్స్వ తసా స చరమరో దివం వరజ్ 14
ఉ్త వవకగా ప్రవనౌ తస్మీన్ స స చరమరో న్రగచారః
దివం జ్గ్వప్ర కవ్ుత్థ ప్రవన్ననయం పచాత్యం తదయ 15
దరవ కే్ గతం దృష్వోా తిరచఙ్గకం పవ్శవసన్ః
సహ సరచాః సురగా: ఇదం వచ్న్మ్ అబ్రీరత్ 16
తిరచఙ్వాక గచ్ఛ భూయ: తాం న్ అస్మ సారగ ్ృత్య౭౭కయః
గవరమ శవపహత్ో ప్రూఢ పత భూమిమ్ అవవకిఛరవః 17
ఏవమ్ ఉకోత ప్రహేనద ా
ే ి తిరచఙ్గక: అపతత్ ప న్ః
వికోోచప్రాన్: త్యరహీతి విశవామితరం తపట ధన్మ్ 18
తత్ చృత్యా వచ్న్ం తసా కోోచప్రాన్ సా కౌశి్ః
రోషమ్ ఆహారయ తీత వరం తిషి తిష్ేి తి చ్ అబ్రీరత్ 19
ఋష్మ ప్రధ్రా స త్రజ్స్వా పరజ్తపతి: ఇవవ౭పరః
సృజ్న్ స దక్ష్ిా ప్రారగ స్థ వన్ స సపత రమేన్ స అపరవన్ స ప న్ః 20
న్క్షతర ప్రాకామ్ అపరవమ్ అసృజ్త్ కోోధ ప్రూరవఛతః
దక్ష్ిాయం దిచమ్ ఆస్వథయ ప్రవని ప్రధ్రా ప్రహాయశవః 21
సృష్వోా న్క్షతర వంచం చ్ కోోధ్రన్ ్కుష్వ ్ృతః
అన్ామ్ ఇన్ద ంి ్రవష్వామి కేకో వవ స్వాత్ అనిన్ద ్
ి ః 22
దవత్యన్ స అప్మ స కోోధ్యత్ సరషో ుం సప్రవప చ్్ోమే 23
తతః పరప్ర సంభారనయతః సరవే సంఘాః సుర అసురవ:
విశవామితరం ప్రహాత్యీన్మ్ ఊచ్ుః స్వ౭న్ున్యం వచ్ః 24
అయం రవజ్త ప్రహా భాగ గవరమ శవప పరవక్షతః
స చరమరో దివం యాతుం న్ అరహతి ఏవ తపట ధన్ 25
త్రష్వం తదాచ్న్ం శ్రోత్యా దరవవనయం ప్రవని ప ంగవః
అబ్రీరత్ సుప్రహత్ వవ్ాం కౌశి్ః సరా దరవత్యః 26
 P a g e | 135

సచరమరసా భదరం వ: తిరచఙ్వాక: అసా భూపత్రః

ఆరోహాం పరతిజ్తఞతం న్ అన్ృతం ్రమతమ్ ఉతసహే

సరోగऽసుత స చరమరసా తిరచఙ్వాక: అసా శవచాతః 27

న్క్షత్యరాి చ్ సరవాాి ప్రాప్రకవని ధురవవాా౭థ
యావత్ కేకవ ధరవషానిత తిషి నిత ఏత్యని సరాచః 28
ప్రతకృత్యని సురవః సరగా తత్ అన్ుజ్తఞతుమ్ అరహథ
ఏవమ్ ఉకవతః సురవః సరగా పరతూాచ్ు: ప్రవని ప ంగవమ్ 29
ఏవం భవతు భదరం త్ర తిషి నిత ఏత్యని సరాచః
గగనే త్యని అనేకవని వశవాన్ర పథయత్ బ్హిః 30
న్క్షత్యరాి ప్రవని శరష
ో ి త్రషు జ్వాాతిషు
ే జ్తజ్ాకన్ స
అవవఙ్క్ష శిర: తిరచఙ్గక చ తిషి తు అప్రర సనిాభః 31
అన్ుయాసాంతి చ్ ఏత్యని జ్వాాతీంష్మ న్ృప సతత ప్రం
్ృత్యరవ ం క్రత ప్ర
వ ంతం చ్ సారగ కే్ గతం యథయ 32
విశవామితర సుత ధరవీత్యీ సరా దరవ: అభిషు
ో తః
ఋష్మభి చ ప్రహాత్రజ్త బ్ాఢమ్ ఇత్యా౭౭హ దరవత్యః 33
తత్ో దరవవ ప్రహాత్యీనో ప్రవన్య చ తపట ధనయః
జ్గవీ: యథయ ఆగతం సరగా యజ్ఞ సా అనేత న్రోతత ప్ర 34
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే షష్తటతమ స్సరు :
ఏక షష్తటతమ స్సరు :
విశవామిత్ోర ప్రహాత్యీ అథ పరస్థ త్
మ యన్ స ప్ేక్ష
ర ా త్యన్ స ఋష్వన్ స
అబ్రీరత్ న్ర శవరూ
ద క సరవాన్ స త్యన్ స వన్ వవస్మన్ః 1

ప్రహా విఘాః పరవృత్ోతऽయం దక్ష్ిాయమ్ ఆస్మథత్ో దిచమ్

దిచమ్ అనయాం పరపత్యసయప్ర: తతర తపవసయప్రహే తపః 2
పశి ప్రాయాం విశవకాయాం ప షకరగషు ప్రహాతీన్ః
సుమం తప: చ్రవష్వాప్రః పరం తత్ హి తపట వన్మ్ 3
ఏవమ్ ఉకవతా ప్రహా త్రజ్తః ప షకరగషు ప్రహాప్రవనిః
తప ఉగోం దురవధరే ం త్రప్ే ప్రూక ఫకా౭చన్ః 4
ఏతస్మీ నేావ కవకే తు అయోధ్యా౭ధ్ిపతి: న్ృపః
అప్రురమష ఇతి మాాత్ో యషు
ో ం సప్రవప చ్్ోమే 5
తసా వ యజ్ప్రాన్ సా పశ్రమ్ ఇనోది జ్హార హ
 P a g e | 136

పరాష్ేో తు పశౌ విపట ర రవజ్తన్మ్ ఇదమ్ అబ్రీరత్ 6

పశ్ర: అదా హృత్ో రవజ్న్ స పరాషో : తవ దురాయాత్
అరక్ష్ిత్యరం రవజ్తన్ం ఘానిత దో ష్వ న్రగచార 7
పవరయశి తత ం ప్రహత్ ఏతత్ న్రం వవ ప రమషరేభ
ఆన్యసా పశ్రం శీఘరం యావత్ ్రీ పరవరత త్ర 8
ఉపవధ్యాయ వచ్ః శ్రోత్యా స రవజ్త ప రమషరేభ
అనిా ష
త ప్రహా బ్వదివః పశ్రం గ్ోభిః సహసరచః 9
దరశవన్ స జ్న్పదయం త్యన్ స త్యన్ స న్గరవాి వనయని చ్
ఆచోప్రాాి చ్ ప ాయాని ప్రారగ ప్రాాో ప్రహీపతిః 10
స ప తర సహితం త్యత సభారాం రఘవ న్న్ద న్
భృగవతుంగ్గ సప్రాస్వన్మ్ ఋచీ్ం సందదరశ హ 11
తమ్ ఉవవచ్ ప్రహాత్రజ్తః పరాప్రా అభిపరస్వదా చ్
బ్రహీరవేం తపస్వ దీపతం రవజ్రవే: అమిత పరభః 12
పృష్వోా సరాతర ్ుచకమ్ ఋచీ్ం తమ్ ఇదం వచ్ః
గవవం చత సహస్ేా
ర విక్ోాష్
ీ ే సుతం యది 13

పశర: అరగథ ప్రహాభాగ ్ృత ్ృత్ోాऽస్మీ భారగ వ

సరగా పరవగత్య దరశవ యజీఞ యం న్ కభే పశ్రమ్ 14
దయతుమ్ అరహస్మ ప్రూకేాన్ సుతమ్ ఏ్మ్ ఇత్ో ప్రప్ర
ఏవమ్ ఉకోత ప్రహాత్రజ్త ఋచీ్: తు అబ్రీరత్ వచ్ః 15
నయహం జ్గాషి ం న్ర శరష
ో ి ం విక్ోాయ
ీ ాం ్థంచ్న్
ఋచీ్ సా వచ్ః శ్రోత్యా త్రష్వం ప్రాత్య ప్రహాతీనయమ్ 16
ఉవవచ్ న్ర శవరూ
ద కమ్ అప్రురమషం తపస్మాన్న
అ వికగోయం సుతం జ్గాషి ం భగవవన్ స ఆహ భారగ వ: 17
ప్రప్ర అప్మ ద తం విదివ ్నిషి ం శ్రన్్ం న్ృప
తస్వీత్ ్న్నయంసం ప తరం న్ దయస్ేా తవ పవరవవవ 18
పవర ా
త హి న్ర శరష
ో ి జ్గాష్విః ప్మతృషు వకల భాః
ప్రాతౄాయం చ్ ్న్నయాంస: తస్వీత్ రక్ష్గ ్న్నయసం 19
ఉ్త వవకగా ప్రవనౌ తస్మీన్ స ప్రవని పత్యాయం తథవ చ్
శ్రన్శరశఫ: సాయం రవప్ర ప్రధామో వవ్ామ్ అబ్రీరత్ 20
ప్మత్య జ్గాషి మ్ అ వికగోయం ప్రాత్య చ్ ఆహ ్న్నయసం
 P a g e | 137

విక్ోతం ప్రధాప్రం ప్రనేా రవజ్న్ స ప తరం న్యసా ప్రామ్ 21

గవవం చత సహస్ేా
ర శ్రన్శరశఫం న్రగచారః
గృహీత్యా పరప్ర ప్వత్
ర ో జ్గ్వప్ర రఘవ న్న్ద న్ 22
అప్రురమష సుత రవజ్రమే రథమ్ ఆరోపా సతారః
శ్రన్శరశఫం ప్రహాత్రజ్త జ్గ్వప్ర ఆశ్ర ప్రహాయశవః 23
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే ఏక షష్తటతమ స్సరు :
ద్ిా షష్తటతమ స్సరు :
శ్రన్శరశఫం న్రశరష
ో ి గృహీత్యా తు ప్రహాయశవః
వాశవోప్రాత్ ప షకరగ రవజ్త ప్రధ్యాహేా రఘవ న్న్ద న్ 1
తసా విచోప్రప్రాా సా శ్రన్శరశఫట ప్రహాయశవః
ప షకర క్ష్గతమ్
ర ఆగప్రా విశవామితరం దదరశ హ 2
తపాంతం ఋష్మభి: స్వరవ ం ప్రాతుకం పరప్ర ఆతుర:
విషాణ వదనో దీన్: తృషణ యా చ్ చోమా
ే చ్ 3
పపవత అఙ్గక ప్రవనే రవప్ర వవ్ాం చ్ ఇదమ్ ఉవవచ్ హ
న్ మే అస్మత ప్రాత్య న్ ప్మత్య జ్తఞతయో బ్ాన్వ వవః ్ుతః 4
త్యరతుమ్ అరహస్మ ప్రాం స్ౌప్రా ధరగీా ప్రవని ప ంగవ
త్యరత్య తాం హి ప్రవని శరష
ో ి సరగాష్వం తాం హి భావన్ః 5
రవజ్త చ్ ్ృత కవరా: స్వాత్ అహం దీర్వయవ: అవాయః
సారగ కే్మ్ ఉపవశీాయాం తప: తపవతా హి అన్ుతత ప్రమ్ 6
తా మే నయథో హి అనయథ సా భవ భవేాన్ చరతస్వ
ప్మత్య ఇవ ప తరం ధరవీతీన్ స త్యరతుమ్ అరహస్మ కిలిుష్వత్ 7
తసా తదాచ్న్ం శ్రోత్యా విశవామిత్ోర ప్రహాతపవః
స్వన్త ా త్యా బ్హ విధం ప త్యరన్ స ఇదమ్ ఉవవచ్ హ 8
యతకృత్ర ప్మతరః ప త్యరన్ స జ్న్యనిత శ్రభ అరవథన్ః

పర కే్ హిత్య౭రవథయ తసా కవకేऽయమ్ ఆగతః 9

అయం ప్రవని సుత్ో బ్ాకే ప్రతత ః చరా మిచ్ఛతి
అసా జీవిత ప్రాత్రా
ర ప్మయ
ర ం ్ురమత ప తరకవః 10
సరగా సు్ృత ్రవీాః సరగా ధరీ పరవయాయః
పశ్ర భూత్య న్రగన్ద ి సా తృప్మత మ్ అగ్గాః పరయచ్ఛత 11
నయథవవన్ స చ్ శ్రన్శరశఫొ యజ్ఞ చ అవిఘాత్ో భవేత్
 P a g e | 138

దరవత్య: తరవిత్య: చ్ సుా: ప్రప్ర చయ౭ప్మ ్ృతం వచ్ః 12

ప్రవనే: తు వచ్న్ం శ్రోత్యా ప్రధుషాన్ద ఆదయః సుత్యః
స అభిప్రాన్ం న్ర శరష
ో ి సల్మకమ్ ఇదమ్ అబ్వరవన్ స 13

్థమ్ ఆతీ సుత్యన్ స హిత్యా త్యరయస్ేऽన్ా సుతం విభయ

అకవరామ్ ఇవ పశవాప్రః చాప్రాంసమ్ ఇవ భయజ్నే 14
త్రష్వం తదాచ్న్ం శ్రోత్యా ప త్యరాయం ప్రవని ప ంగవః
కోోధ సంర్త న్యనో వవాహరమతమ్ ఉపచ్్ోమే 15
నిస్వసధాసమ్ ఇదం పట ర ్త ం ధరవీద౭ప్మ విగరవహతమ్
అతి్ోప్రా తు ప్రత్ వవ్ాం దయరమాం రోప్ర హరేామ్ 16
చాప్రాంస భయజిన్ః సరగా వవస్మష్ి వ ఇవ జ్తతిషు
పూరణ ం వరే సహసరం తు పృథివవామ్ అన్ువతసయథ 17
్ృత్యా శవప సప్రాయవకవతన్ స ప త్యరన్ స ప్రవనివర సత దయ
శ్రన్శరశఫమ్ ఉవవచ్ ఆరత ం ్ృత్యా రక్ష్యం నిరవప్రయమ్ 18
పవితర పవశ్చ: బ్దోవ ర్త ప్రాకా అన్ుకేపన్ః
వషణ వం యూపమ్ ఆస్వదా వవగ్వభ: అగ్వామ్ ఉదయహర 19
ఇమే తు గ్వధ్ర దరా దివేా గ్వ థ
త య ప్రవని ప తర్
అప్రురమష సా యజ్గఞ అస్మీన్ స తతః స్మదవ మ్
ి అవవపసయస్మ 20
శ్రన్శరశఫట గృహీత్యా త్ర దరా గ్వథర సుసప్రాహితః
తారయా రవజ్ స్మంహం తమ్ అప్రురమషమ్ ఉవవచ్ హ 21
రవజ్ స్మంహ ప్రహా సతత ా శీఘరం గచయఛవహే వయం
నివరత యసా రవజ్గన్ద ి దీక్ష్యం చ్ సప్రవపవవిచ 22
తత్ వవ్ామ్ ఋష్మ ప తర సా శ్రోత్యా హరే సప్రవతుస్ః
జ్గ్వప్ర న్ృపతిః శీఘరం యజ్ఞ వవటమ్ అతనిద త
ి ః 23
సదసా అన్ుప్రత్ర రవజ్త పవితర ్ృత కక్షామ్
పశ్రం ర్త అప్రురం ్ృత్యా యూప్ే తం సప్రబ్న్వ యత్ 24
స బ్దోవ వవగ్వభ: అగ్వోయభి: అభితుష్వోవ వ సురౌ
ఇన్ద మ్
ి ఇన్ద ి అన్ుజ్ం చవ యథయవత్ ప్రవని ప తర్ః 25
తతః ప్వత
ర ః సహస్వరక్ష్ో రహసా సుతతి తరవితః
దీర్మ్ ఆయవ: తదయ పవరదయత్ శ్రన్శరశఫవయ రవఘవ 26
స చ్ రవజ్త న్ర శరష
ో ి యజ్ఞ సా చ్ సప్రాపత వవన్ స
 P a g e | 139

ఫకం బ్హ గవాం రవప్ర సహస్వరక్ష పరస్వదజ్మ్ 27

విశవామిత్ోరऽప్మ ధరవీత్యీ భూయ: త్రప్ే ప్రహాతపవః

ప షకరగషు న్ర శరష
ో ి దచ వరే చత్యని చ్ 28
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే ద్ిా షష్తటతమ స్సరు :
త్రర షష్తటతమ స్సరు :
పూరగణ వరే సహస్ేర తు వరత స్వాతం ప్రహాప్రవనిమ్
అభాాగచ్ఛన్ స సురవః సరగా తపః ఫక చిక్రేవః 1
అబ్రీరత్ సుప్రహా త్రజ్త బ్రహాీ సు రమచిరం వచ్ః
ఋష్మ: తామ్ అస్మ భదరం త్ర స్వారవజత్ః ్రీభిః శ్రభః
తమ్ ఏవమ్ ఉకవతా దరవేచ: తిరదివం ప న్: అభాగ్వత్ 2
విశవామిత్ోర ప్రహాత్రజ్త భూయ: త్రప్ే ప్రహ తత పః
తతః కవకేన్ ప్రహత్య మేన్కవ పరప్ర అపసరవః 3
ప షకరగషు న్ర శరష
ో ి స్వాతుం సప్రవప చ్్ోమే
త్యం దదరశ ప్రహాత్రజ్త మేన్కవం ్ుశికవ౭౭తీజ్ః 4
రూప్ేాయ పరతిప్రాం తతర విదుాతం జ్కదర యథయ
దృష్వోా ్న్ద రి వచగ్ో ప్రవని: త్యమ్ ఇదమ్ అబ్రీరత్ 5

అపసరః స్వాగతం త్రऽసుత వస చ్ ఇహ ప్రప్రా౭౭చోమే

అన్ుగృహీణషా భదరం త్ర ప్రదనేన్ సు మోహితమ్ 6
ఇతుాకవత స్వ వరవరోహా తతర వవసమ్ అథయ ్రోత్
తస్వాం వసనయతయం వరవేాి పఞ్ పఞ్ చ్ రవఘవ 7
తపస్ట హి ప్రహా విఘోా విశవామితరమ్ ఉపవగతః
విశవామితర ఆచోమే స్ౌప్రా సుమగన్ వాతిచ్్ోప్రవః
అథ కవకే గత్ర తస్మీన్ స విశవామిత్ోర ప్రహాప్రవనిః 8
సీరరళ ఇవ సంవృతత : చినయత శర్ పరవయాః
బ్వదివ: ప్రవనేః సప్రవతినయా స అప్రరవే రఘవ న్న్ద న్ 9
సరాం సురవాయం ్రీ ఏతత్ తపట అపహరాం ప్రహత్
అహో రవత్యర అపదరశరన్ గత్యః సంవతసరవ దచ 10

కవప్ర మోహా౭భి భూతసా విఘోాऽయం పరతుాపస్మథతః

వినిచశాసన్ స ప్రవనివరః పశవ త్యతప్ేన్ దుఃఖితేనతః 11
భీత్యమ్ అపసరసం దృష్వోా వేపన్నత ం పవరఞ్జ లిం స్మథత్యమ్
 P a g e | 140

మేన్కవం ప్రధురచ: వవకచా: విసృజ్ా ్ుశికవ౭౭తీజ్ః 12

ఉతత రం పరాతం రవప్ర విశవామిత్ోర జ్గ్వప్ర హ
స ్ృత్యా నష్మి క్ం బ్వదివం జ్గతు కవమో ప్రహాయశవః 13
కౌశిక్ తీరమ్ ఆస్వదా తప స్ేత ప్ే సుదయరమామ్
తసా వరే సహసరం తు ఘోరం తప ఉపవసతః 14
ఉతత రగ పరాత్ర రవప్ర దరవత్యనయమ్ అభూత్ భయమ్
అప్రన్త య
్ న్ స సప్రాగప్రా సరగా సరవేగాయః సురవః 15
ప్రహరవే చబ్ద ం కభత్యం స్వధాయం ్ుశికవ౭౭తీజ్ః
దరవత్యనయం వచ్ః శ్రోత్యా సరా కే్ ప్మత్యప్రహః 16
అబ్రీరత్ ప్రధురం వవ్ాం విశవామితరం తపట ధన్మ్
ప్రహరగే స్వాగతం వతస తపస్వ ఉగ్గోా త్ోష్మతః 17
ప్రహతత ామ్ ఋష్మ ప్రవమాతాం దదయమి తవ కౌశి్
బ్రహీాః స వచ్ః శ్రోత్యా సరా కేకగచార సా హ 18
న్ విషాోణ న్ సంతుష్టో విశవామితర: తపట ధన్:
పవరఞ్జ లిః పరాత్ో భూత్యా పరతుావవచ్ ప్మత్యప్రహమ్ 19
పరతుావవచ్ తత్ో వవచ్ం విశవామిత్ోర ప్రహా ప్రవని:
ప్రహరవే చబ్ద మ్ అతుకం స్వారవజత్ః ్రీభిః శ్రభః 20

యది మే భగవవన్ స ఆహ తత్ోऽహం విజిత్రనిదయ

ి ః
తమ్ ఉవవచ్ తత్ో బ్రహాీ న్ త్యవత్ తాం జిత్రనిదయ
ి ః 21
యతసా ప్రవని శవరూ
ద క ఇతుాకవతా తిరదివం గతః
విపర స్మథత్ష
ర ు దరవష
ే ు విశవామిత్ోర ప్రహాప్రవనిః 22
ఊరవ ాబ్ాహ : నిరవకమోు వవయవ భక్ష సత ప చ రన్ స
ఘరగీ పఞ్ తపవ భూత్యా వరవేసు ఆకవచ సంచోయః 23
శిశిరగ సలిక స్వథ ీ రవతిర అహని తపట ధన్ః
ఏవం వరే సహసరం హి తపట ఘోరమ్ ఉపవగప్రత్ 24
తస్మీన్ స సంతపాప్రానే తు విశవామిత్రర ప్రహాప్రవనౌ
సంభరప్రః సుప్రహాన్ స ఆస్వత్ సురవాయం వవసవ సా చ్ 25
రప్రాభమ్ అపసరసం చ్ోః సహ సరచా: ప్రరమదగ ాః
ఉవవచ్ అతీహితం వవ్ామ్ అహితం కౌశి్ సా చ్ 26
 P a g e | 141

ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే త్రర షష్తటతమ స్సరు :

చతు షేష్ట త
త మ స్సరు :
సుర కవరామ్ ఇదం రమేభ ్రత వాం సుప్రహత్ తాయా
కేభన్ం కౌశి్సా ఇహ కవప్ర మోహ సప్రనిాతమ్ 1
తథయ ఉకవత స్వ అపసరవ రవప్ర సహస్వరక్ష్గా ధ్ీప్రత్య
ీరరళిత్య పవరఞ్జ లి: భూత్యా పరతుావవచ్ సురగచారమ్ 2
అయం సుర పత్ర ఘోరో విశవామిత్ోర ప్రహాప్రవనిః
ఘోరం ఉతసృజ్త్ర కోోధమ్ ప్ర దరవ న్ సంచయః 3
తత్ో హి మే భయం దరవ పరస్వదం ్రమతమ్ అరహస్మ
ఏవ ప్రవ్త సత యా రవప్ర రంభయా భీతయా తదయ 4
త్యమ్ ఉవవచ్ సహస్వరక్ష్ో వేపప్రానయం ్ృత్య౭ఞ్జ లిమ్
ప్రా భష్వ రమేభ భదరం త్ర ్ురమషా ప్రప్ర శవసన్మ్ 5
కోకికే హృదయ గ్వోహీ ప్రాధవే రమచిర దురమే
అహం ్న్ద రి సహితః స్వథస్వామి తవ పవరశాతః 6
తాం హి రూపం బ్హ గవాం ్ృత్యా పరప్ర భాసారమ్
తమ్ ఋష్మం కౌశి్ం రమేభ భేదయసా తపస్మాన్మ్ 7
స్వ శ్రోత్యా వచ్న్ం తసా ్ృత్యా రూపమ్ అన్ుతత ప్రమ్
కేభయా ప్రాస కలిత్య విశవామితరం శ్రచి స్మీత్య 8
కోకిక సా చ్ శ్రశవోవ వకు
గ వవాహరతః సాన్మ్
సంపరహృష్ేోన్ ప్రన్స్వ తత ఏనయమ్ ఉదక్షత 9
అథ తసా చ్ చబ్ేదన్ గ్మత్ర న్ అపరతిమేన్ చ్
దరశనేన్ చ్ రప్రాభయా ప్రవనిః సందరహమ్ ఆగతః 10
సహస్వరక్ష సా తత్ ్రీ విజ్తఞయ ప్రవని ప ంగవః
రప్రాభం కోోధ సప్రావిషో ః చశవప ్ుశికవ౭౭తీజ్ః 11
యన్ స ప్రాం కేభయస్ే రమేభ కవప్ర కోోధ జ్ ష్
ై మామ్
దచ వరే సహస్వరాి శ్ల్మ
చ స్వథసా౭స్మ దురభగ్గ 12
బ్ారహీాః సుప్రహాత్రజ్త సత పట బ్క సప్రనిాతః
ఉదవ రష
వ ాతి రమేభ త్యాం ప్రత్ కోోధ ్కుష్వ ్ృత్యమ్ 13
ఏవమ్ ఉకవతా ప్రహాత్రజ్త విశవామిత్ోర ప్రహా ప్రవనిః
అచ్ుావన్ స ధ్యర తుం కోపం సంత్యపమ్ ఆగతః 14
 P a g e | 142

తసా శవప్ేన్ ప్రహత్య రప్రాభ శ్చల్మ తదయ అభవత్

వచ్ః శ్రోత్యా చ్ ్న్ద రోి ప్రహరగేః స చ్ నిరగ తః 15
కోప్ేన్ స ప్రహాత్రజ్త సత పట ౭ప హరాే ్ృత్ర
ఇనిద ి ై: అజిత్ రవప్ర న్ కేభే శవనిత మ్ ఆతీన్ః
బ్భూవ అసా ప్రన్ శి ంత్య తపట ౭ప హరాే ్ృత్ర 16
న్ ఏవ కోోధం గమిష్వామి న్ చ్ వక్ష్గా ్ధంచ్న్
అధవవ న్ ఉచ్ ాస్మష్వామి సంవతసర చత్యన్ా౭ప్మ 17
అహం హి శరష ష్వామి ఆత్యీన్ం విజిత్రనిదయ
ి :
త్యవత్ యావత్ హి మే పవరపత ం బ్ారహీాాం తపస్వ ఆరవజతం 18
అన్ుచ్ ాస న్ాభవంజ్తన్: తిష్ేి యం శవశచాతీ ససప్రా:
న్ హి మే తపా ప్రాన్సా క్షయం యాసాంతి ప్రూరత య: 19
ఏవం వరే సహసరసా దీక్ష్యం స ప్రవని ప ంగవ:
చ్కవర అపరతిప్రాం కేకగ పరతిజ్తఞం రఘవ న్ందన్ 20
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే చతు షేష్ట త
త మ స్సరు :
పంచ షష్తటతమ స్సరు :
అథ హైప్రవతీం రవప్ర దిచం తాకవతా ప్రహా ప్రవనిః
పూరవాం దిచమ్ అన్ుపవరపా తపస్ త్రప్ే సుదయరమామ్ 1
ప్రబన్ం వరే సహసరసా ్ృత్యా వరతమ్ అన్ుతత ప్రమ్
చ్కవర అపరతిప్రం రవప్ర తపః పరప్ర దుషకరమ్ 2
పూరగణ వరే సహస్ేర తు కవషి భూతం ప్రహా ప్రవనిమ్
విఘ్ా
ై : బ్హ భి: ఆధూతం కోోధ్ో న్ అన్త రమ్ ఆవిచత్ 3
స ్ృత్యా నిచ యం రవప్ర తప ఆతిషి త్ అవాయం
తసా వరే సహసరసా వరత్ర పూరగణ ప్రహా వరత: 4
భయ్ుతమ్ ఆరభ్వ వవన్ స అన్ాం తస్మీన్ స కవకే రఘూతత ప్ర
ఇందోర దిాజ్తతి: భూత్యా తం స్మదవ ప్రన్ామ్ అయాచ్త 5
తస్్ీ దత్యా తదయ స్మదవం సరాం విపవరయ నిశి త:
నిశరేష్త్
మ ర అనేా భగవవన్ స అభవకవతాఇవ ప్రహాతపవ: 6
న్ కించిత్ అవదత్ తదిాపరం ప్రబన్ వరతం ఉపస్మథత:
అధ వరే సహసరం వ న్ ఉచ్ఛాసన్ స ప్రవని ప ంగవ: 7
తసా అన్ుచ్ఛాస ప్రాన్సా ప్రూరవవన ధూమో వాజ్తయత
 P a g e | 143

త్క
్ ే్ాం తన్ సంభారంతమ్ ఆదీప్త
మ మివవ౭భవత్ 8
తత్ో దరవవః సగన్వ రవాః పన్ాగ్వ సుర రవక్షస్వః
మోహిత్య: త్రజ్స్వ తసా తపస్వ ప్రన్ద రచీయః 9
్చీక ఉపహత్యః సరగా ప్మత్యప్రహమ్ అథయ౭బ్వరవన్ స
బ్హ భిః కవరా: దరవ విశవామిత్ోర ప్రహాప్రవనిః 10
కేభితః కోోధ్ిత శ్చ వ తపస్వ చ్ అభివరవత్ర
న్ హి అసా వృజిన్ం కించిత్ దృచాత్ర సూక్షీమ్ అపా౭థ 11
న్ దీయత్ర యది తు అసా ప్రన్స్వ యత్ అభీప్మసతమ్
వినయచయతి త్క
్ ే్ాం తపస్వ సచ్రవ౭చ్రమ్ 12
వవా్ుకా చ దిచః సరవా న్ చ్ కించిత్ పరకవచత్ర
స్వగరవః క్షుభిత్యః సరగా విశీరానేత చ్ పరాత్యః 13
పర్ప్రిత్ర చ్ పృథిీర వవయవ: వవతి భృశవ౭౭్ుకః
బ్రహీన్ స న్ పరతిజ్తన్నమో నయస్మత కో జ్తయత్ర జ్న్: 14
సప్రూీఢ మివ త్క
్ ే్ాం సంపరక్షుభిత ప్రాన్సం
భాసకరో నిషతేభ శ్చ వ ప్రహరగే: తసా త్రజ్స్వ 15
బ్వదివం న్ ్ురమత్ర యావత్ నయశర దరవ ప్రహాప్రవనిః
త్యవత్ పరస్వదో భగవవన్ స అగ్వా రూపట ప్రహాదుాతిః 16

్ ే్ాం దహాత్రऽఖితేనకమ్
కవకా౭గ్వానయ యథయ పూరాం త్క
దరవ రవజ్ామ్ చిక్రేత
గ దీయత్యమ్ అసా యన్ స ప్రతమ్ 17
తతః సుర గాయః సరగా ప్మత్యప్రహ ప రోగప్రాః
విశవామితరం ప్రహాత్యీన్ం వవ్ాం ప్రధురమ్ అబ్వరవన్ స 18

బ్రహీరగే స్వాగతం త్రऽసుత తపస్వ సీ సుత్ోష్మత్యః

బ్ారహీాాం తపస్వ ఉగ్గోా పవరపత వవన్ స అస్మ కౌశి్ 19
దీర్మ్ ఆయవ చ త్ర బ్రహీన్ స దదయమి స ప్రరమ దగ ాః
సాస్మత పవరప ాహి భదరం త్ర గచ్ఛ స్ౌప్రా యథయ సుమమ్ 20
ప్మత్యప్రహ వచ్ః శ్రోత్యా సరగాష్వం చ్ దివౌ్స్వమ్
్ృత్యా పరాయప్రం ప్రవదిత్ో వవాజ్హార ప్రహాప్రవనిః 21
బ్ారహీాాం యది మే పవరపత ం దీర్మ్ ఆయవ సత థ వ చ్

ఓంకవరోऽథ వషటాకరో వేదయ చ వరయన్ుత ప్రామ్ 22

క్షతర వేదవిదయం శరోష్టి బ్రహీ వేద విదయమ్ అప్మ
 P a g e | 144

బ్రహీ ప త్ోర వస్మష్టి ప్రామ్ ఏవం వదతు దరవత్యః 23

యది అయం పరప్రః కవప్రః ్ృత్ో యాన్ుత సురరేభాః
తతః పరస్వదిత్ో దరవ: వస్మష్టి జ్పత్యం వరః 24
సమాం చ్కవర బ్రహీరవే: ఏవమ్ అస్మత ాతి చయ౭బ్రీరత్
బ్రహీరవే తాం న్ సందరహః సరాం సంపతసయత్ర తవ 25
ఇతుాకవతా దరవత్య శవ ౭ప్మ సరవా జ్గవీ: యథయ౭౭గతమ్

విశవామిత్ోరऽప్మ ధరవీత్యీ కబ్ావా బ్ారహీాామ్ ఉతత ప్రమ్

26
పూజ్యా ప్రాస బ్రహీరవేం వస్మషిం జ్పత్యం వరమ్
్ృత కవమో ప్రహీం సరవాం చ్చయర తపస్మ స్మథతః 27
ఏవం తు అనేన్ బ్ారహీాాం పవరపత ం రవప్ర ప్రహాతీనయ
ఏష రవప్ర ప్రవని శరోషి ఏష విగోహవవన్ స తపః 28
ఏష ధరీః పరో నితాం ీరరాసా ఏష పరవయామ్
ఏవప్రవకవతా ప్రహా త్రజ్త విరరవప్ర దిాజ్వాతతప్ర: 29
చత్యన్న్ద వచ్ః శ్రోత్యా రవప్ర కక్షీా సనిాధ్ర
జ్న్్ః పవరఞ్జ లి: వవ్ామ్ ఉవవచ్ ్ుశికవ౭౭తీజ్మ్ 30

ధనోా అస్మీ అన్ుగృహీత్ోऽస్మీ యసా మే ప్రవని ప ంగవ

యజ్ఞ ం కవ్ుత్థ సహితః పవరపత వవన్ స అస్మ ధ్యరవీ్ 31

పవవిత్ోऽహం తాయా బ్రహీన్ స దరశనేన్ ప్రహాప్రవనే

విశవామితర ప్రహాభాగ బ్రహీరమేాయం వర ఉతత ప్ర 32
గవాయ బ్హ విధ్యః పవరపవత: తవ సందరశనయత్ ప్రయా
విసత రగా చ్ త్ర బ్రహీన్ స క్రతయప్రాన్ం ప్రహ తత పః 33
శ్రోతం ప్రయా ప్రహా త్రజ్వా రవమేా చ్ ప్రహాతీనయ
సదస్్ాః పవరపా చ్ సదః శ్రోత్య: త్ర బ్హవో గవాయః 34
అపరమేయం తప: తుభామ్ అపరమయ
ే ం చ్ త్ర బ్కమ్
అపరమేయా గవాయశ్చ వ నితాం త్ర ్ుశికవ౭౭తీజ్ 35
ప్మత్యప్రహ సా చ్ యధ్య, యధ్య చవ హి ఉప్రాపత్ర :
తృప్మత : ఆచ రా భూత్యనయం ్థయనయం నయ౭స్మత మే విభయ 36
్రీ కవకే ప్రవని శరష
ో ి కప్రుత్ర రవి ప్రాడ కమ్
చాః పరభాత్ర ప్రహాత్రజ్వా దరషో ుమ్ అరహస్మ ప్రాం ప న్ః 37
స్వాగతం తపస్వం శరష
ో ి ప్రామ్ అన్ుజ్తఞతుమ్ అరహస్మ
 P a g e | 145

ఏవమ్ ఉకవతా ప్రవని శరష

ో ి ం వదరహో మిథికా౭ధ్ిపః 38
పరదక్ష్ిాం చ్కవర ఆశ్ర స ఉపవధ్యాయః స బ్ాన్వ వః
విససరజ ఆశ్ర జ్న్్ం ప్వత
ర ం ప్వత
ర ప్రన్ సత దయ 39

విశవామిత్ోరऽప్మ ధరవీత్యీ సహ రవప్రః స కక్షీాః

సాం వవటమ్ అభిచ్కవోప్ర పూజ్ాప్రానో ప్రహరవేభిః 40
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే పంచ షష్తటతమ స్సరు :
షట్ షష్తటతమ స్సరు :
తతః పరభాత్ర విప్రకే ్ృత ్రవీ న్రవధ్ిపః
విశవామితరం ప్రహాత్యీన్మ్ ఆజుహావ స రవఘవమ్ 1
తమ్ అర త్యా ధరవీత్యీ శవసత ్ దృష్ే్ేన్ ్రీాయ
రవఘవౌ చ్ ప్రహాత్యీనౌ తదయ వవ్ామ్ ఉవవచ్ హ 2

భగవన్ స స్వాగతం త్రऽసుత కిం ్రోమి తవవ౭న్ఘ

భవవన్ స ఆజ్తఞపయతు ప్రామ్ ఆజ్తఞపట ా భవత్య హి అహమ్ 3
ఏవమ్ ఉ్త ః స ధరవీత్యీ జ్న్కగన్ ప్రహాతీనయ
పరతుా వవచ్ ప్రవని: ీరరం వవ్ాం వవ్ా విశవరదః 4
ప త్రర దచరథ సా ఇప్రబ క్షతిరయౌ కే్ విశ్రోత్ర
దరషో ు కవప్రబ ధన్ుః శరష
ో ి ం యత్ ఏతత్ తత ా తిషి తి 5
ఏతత్ దరశయ భదరం త్ర ్ృత కవప్రబ న్ృపవ౭౭తీజ్ౌ
దరశనయత్ అసా ధన్ుష్ట యథయ ఇషో ం పరతియాసాతః 6
ఏవమ్ ఉ్త సుత జ్న్్ః పరతుావవచ్ ప్రహా ప్రవనిమ్
శ్ర
ో యత్యమ్ అసా ధన్ుష్ట యత్ అరథ మ్ ఇహ తిషి తి 7
దరవరవత ఇతి మాాత్ో నిమేః షష్టి ప్రహీపతిః

నయాస్ట ऽయం తసా భగవన్ స హస్ేత దత్ోత ప్రహాతీనయ 8

దక్ష యజ్ఞ వధ్ర పూరాం ధన్ు: ఆయప్రా ీరరావవన్ స
రమదర సుత తిరదశవన్ స రోష్వత్ సల్మకమ్ ఇదమ్ అబ్రీరత్ 9
యస్వీత్ భాగ్వ౭రవథనో భాగ్వన్ స న్ అ్కియత మే సురవః
వర అఙ్గగని ప్రహారవహాి ధన్ుష్వ శవతయామి వః 10
తత్ో విప్రన్సః సరగా దరవవ వ ప్రవని ప ంగవ

పరస్వదయనిత దరవేచం త్రష్వం ప్వత్

ర ోऽభవత్ భవః
ప్వతి
ర యవ్త ః స సరగాష్వం దదర త్రష్వం ప్రహాతీనయమ్ 11
 P a g e | 146

తత్ ఏతత్ దరవ దరవ సా ధన్ూ రతాం ప్రహాతీన్ః

నయాస భూతం తదయ న్ాసత మ్ అస్వీ్ం పూరాకగ విభయ 12
అథ మే ్ృషతః క్ష్గతంర కాఙ్గ కాత్ ఉతిథ త్య ప్రప్ర
క్ష్గతంర శరధయత్య కబ్ావా నయప్రాా స్వత్య ఇతి విశ్రోత్య 13
భూతకాత్ ఉతిథ త్య స్వ తు వావరవత ప్రప్ర ఆతీజ్త
ీరరా శ్రకేకతి మే ్నయా స్వథప్మత్య ఇయమ్ అయోనిజ్త 14
భూతకాత్ ఉతిథ త్యం త్యం తు వరవప్రానయం ప్రప్ర ఆతీజ్తమ్
వరయా ప్రాసు: ఆగప్రా రవజ్తనో ప్రవని ప ంగవ 15
త్రష్వం వరయత్యం ్నయాం సరగాష్వం పృథిీర క్ష్ిత్యమ్
ీరరా శ్రకేకతి భగవన్ స న్ దదయమి సుత్యమ్ అహమ్ 16
తతః సరగా న్ృపతయః సమేతా ప్రవని ప ంగవ
మిథికామ్ అభవాపవగప్రా ీరరాం జిజ్తఞసవ సత దయ 17
త్రష్వం జిజ్తఞస ప్రానయనయం శ్వ
చ ం ధన్ు: ఉపవహృతమ్

న్ శర్ు: గోహాే తసా ధన్ుష: త్ోకనేऽప్మ వవ 18

త్రష్వం ీరరావత్యం ీరరామ్ అకిం జ్తఞత్యా ప్రహాప్రవనే
పరత్యామాాత్య న్ృపతయ: త నిాబ్ో ధ్ర తపట ధన్ 19
తతః పరప్ర కోప్ేన్ రవజ్తనో ప్రవని ప ంగవ
అరమన్వ న్ స మిథికాం సరగా ీరరా సందరహ ప్రాగత్యః 20
ఆత్యీన్మ్ అవధూతం త్ర విజ్తఞయ ప్రవని ప ంగవ
రోష్ేా ప్రహత్య ఆవిష్వోః ప్వడ్యన్ స మిథికాం ప రమమ్ 21
తతః సంవతసరగ పూరగణ క్షయం యాత్యని సరాచః

స్వధనయని ప్రవని శరష

ో ి తత్ోऽహం భృచ దుఃఖితేనతః 22
తత్ో దరవ గాయన్ స సరవాన్ స తపస్వ ఆహం పరస్వదయమ్
దదు చ పరప్ర ప్వత్
ర య చ తురఙ్గ బ్కం సురవః 23
తత్ో భగ్వా న్ృపతయో హన్ాప్రానయ దిశర యయవః
అీరరవా ీరరా సందిగ్వ వ స ఆప్రాత్యాః పవప ్రీాః 24
తత్ ఏతత్ ప్రవని శవరూ
ద క ధన్ుః పరప్ర భాసారమ్
రవప్ర కక్షీాయో శవ ౭ప్మ దరశ ష్వామి సువరత 25
యది అసా ధన్ుష్ట రవప్రః ్ురవాత్ ఆరోపాం ప్రవనే
సుత్యమ్ అయోనిజ్తం స్వత్యం దదయాం దయచరథర: అహమ్ 26
 P a g e | 147

ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే షట్ షష్తటతమ స్సరు :

స్పత షష్తటతమ స్సరు :
జ్న్్ సా వచ్ః శ్రోత్యా విశవామిత్ోర ప్రహాప్రవనిః
ధన్ు రద రశయ రవప్రాయ ఇతి హో వవచ్ పవరవథవమ్ 1
తతః స రవజ్త జ్న్్ః సచివవన్ స వవాదిదరచ హ
ధన్ు: ఆన్నయత్యం దివాం గన్వ ప్రాకా విభూష్మతమ్ 2
జ్న్కగన్ సప్రాదిష్ి వః సచివవః పవరవిచన్ స ప రమమ్
త దవ న్ుః ప రతః ్ృత్యా నిరజగవీః పవరవథవవ౭౭జ్ఞ యా 3
న్ృాయం చత్యని పఞ్చ చత్ వవాయత్యనయం ప్రహాతీనయమ్
ప్రంజూష్వమ్ అషో చ్కవోం త్యం సప్రూహ స్ేత ్థంచ్న్ 4
త్యమ్ ఆదయయ తు ప్రంజూష్వమ్ ఆయస్వం యతర తత్ ధన్ుః
సురోపప్రం త్ర జ్న్్మ్ ఊచ్ు: న్ృపతి ప్రనిత ా
ి ః 5
ఇదం ధన్ురారం రవజ్న్ స పూజితం సరా రవజ్భిః
మిథికా౭ధ్ిప రవజ్గన్ద ి దరశన్నయం యత్ ఇచ్ఛస్మ 6
త్రష్వం న్ృపట వచ్ః శ్రోత్యా ్ృత్య౭ఞ్జ లి: అభాషత
విశవామితరం ప్రహాత్యీన్ం త్ర చ్ ఉభౌ రవప్ర కక్షీాౌ 7
ఇదం ధన్ురారం బ్రహీన్ స జ్న్కచ: అభిపూజితమ్
రవజ్భి చ ప్రహా ీరరచా: అచ్ాం పూరవతుం ప రవ 8
న్ ఏతత్ సుర గాయః సరగా న్ అసురవ న్ చ్ రవక్షస్వః
గన్వ రా యక్ష పరవరవః స కిన్ార ప్రహో రగ్వః 9

్ా గతి: ప్రాన్ుష్వాయం చ్ ధన్ుష్ట ऽసా పరపూరాే

ఆరోపాే సప్రాయోగ్గ వేపనే త్ోకనేऽప్మ వవ 10

త దరతత్ ధన్ుష్వం శరష
ో ి మ్ ఆన్నతం ప్రవని ప ంగవ
దరశయ ఏతన్ స ప్రహాభాగ అన్యో రవజ్ ప తరయోః 11
విశవామితర సుత ధరవీత్యీ శ్రోత్యా జ్న్్ భాష్మతమ్
వతస రవప్ర ధన్ుః పచా ఇతి రవఘవమ్ అబ్రీరత్ 12
బ్రహీరగే: వచ్నయత్ రవమో యతర తిషి తి త దవ న్ుః
ప్రంజూష్వం త్యమ్ అపవవృతా దృష్వోా ధన్ు: అథయ౭బ్రీరత్ 13
ఇదం ధన్ురారం బ్రహీన్ స సంసిృశవమి ఇహ పవాినయ

యతావవన్ స చ్ భవిష్వామి త్ోకనే పూరాేऽప్మ వవ

 P a g e | 148

బ్ాఢమ్ ఇత్రా వ తం రవజ్త ప్రవనిచ సప్రభాషత 14

ల్మకయా స ధన్ు: ప్రధ్రా జ్గ్వోహ వచ్నయత్ ప్రవనేః
పచాత్యం న్ృ సహస్వరాయం బ్హకనయం రఘవ న్న్ద న్ః
ఆరోపయత స ధరవీత్యీ సల్మకమ్ ఇవ తదవ న్ుః 15
ఆరోప త్యా ప్రబరమాం చ్ పూరయా ప్రాస ీరరావవన్ స
తత్ బ్భఞ్జ ధన్ు: ప్రధ్రా న్ర శరోష్టి ప్రహాయశవః 16

తసా చబ్ోద ప్రహాన్ స ఆస్వత్ నిరవ్త సప్ర నిససాన్ః

భూమి ్ప్రి చ సుప్రహాన్ స పరాతసా ఇవ దీరాతః 17
నిప్ేతు చ న్రవః సరగా త్రన్ చబ్ేదన్ మోహిత్యః
వరజ త్యా ప్రవని వరం రవజ్తన్ం త్ర చ్ రవఘవౌ 18
పరతి ఆచాస్టత జ్నే తస్మీన్ స రవజ్త విగత స్వధాసః
ఉవవచ్ పవరఞ్జ లి: వవ్ాం వవ్ాజ్వాఞ ప్రవని ప ంగవమ్ 19
భగవన్ స దృషో ీరరోా మే రవమో దచరథయ౭౭తీజ్ః
అతాదుభతమ్ అచిన్త యం చ్ అతరవకతమ్ ఇదం ప్రయా 20
జ్న్కవనయం ్ుకే క్రత మ్
వ ఆహరవషాతి మే సుత్య
స్వత్య భరవతరమ్ ఆస్వదా రవప్రం దచరథయ౭౭తీజ్మ్ 21
ప్రప్ర సత్యా పరతిజ్తఞ చ్ ీరరా శ్రకేకతి కౌశి్
స్వత్య పవరా: బ్హ ప్రత్య దరయా రవప్రాయ మే సుత్య 22
భవత్ో అన్ు ప్రత్ర బ్రహీన్ స శీఘరం గచ్ఛన్ుత ప్రనిత ా
ి ః
ప్రప్ర కౌశి్ భదరం త్ర అయోధ్యాం తారవత్య రథః 23
రవజ్తన్ం పరశిోత్: వవకచా: ఆన్యన్ుత ప రం ప్రప్ర
పరదయన్ం ీరరా శ్రకాకయా: ్థయన్ుత చ్ సరాచః 24
ప్రవని గవపౌత చ్ కవ్ుత్ర్థ ్థయన్ుత న్ృపవయ వ
ప్వయ
ర ప్రాాం తు రవజ్తన్మ్ ఆన్యన్ుత సు శీఘరగ్వః 25
కౌశి్ చ తథరతి ఆహ రవజ్త చ్ ఆభాషా ప్రనిత ా
ి ః 26
అయోధ్యాం ప్ేష
ర యా ప్రాస ధరవీత్యీ ్ృత శవసనయత్
 P a g e | 149

యథయ వృతత ం సప్రామాాతుం ఆనేతుం చ్ న్ృపం తదయ 27

ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే స్పత షష్తటతమ స్సరు :
అషట షష్తటతమ స్సరు :
జ్న్కగన్ సప్రాదిష్ో వ దూత్య: త్ర కవలన్త వవహనయః
తిర రవతరమ్ ఉష్మత్య ప్రారగగ త్ర అయోధ్యాం పవరవిచన్ స ప రమమ్ 1
( రవజ్వాఞ భవన్మ్ ఆస్వదా దయారస్వథన్ స ఇదప్ర౭బ్వరవన్ స
శీఘరం నివేదాత్యం రవజ్గఞ దూత్య నోా జ్న్్ సా చ్
ఇతుా కవతా దయారపవకా: త్ర రవఘవవయ న్ావేదయన్ స )
త్ర రవజ్ వచ్నయత్ దూత్య రవజ్ వేచీ పరవశి
ే త్యః
దదృశ్ర: దరవ సంకవచం వృదవ ం దచరథం న్ృపమ్ 2
బ్దవ అఞ్జ లి ప టాః సరగా దూత్య విగత స్వధాస్వః
రవజ్తన్ం పరయత్య వవ్ామ్ అబ్వరవన్ స ప్రధురవ౭క్షరమ్ 3
మైథక
ి ే జ్న్కో రవజ్త స అగాహో తర ప రసకృతమ్
్ుచకం చ్ అవాయం చవ స్ట పవధ్యాయ ప రోహితమ్ 4
ప్రవహ ర్ ప్రవహ ర్ ప్రధురయా స్ేాహ సంయవ్త యా గ్వరవ
జ్న్్: త్యాం ప్రహారవజ్ పృచ్ఛత్ర సప రససరమ్ 5
పృష్వోా ్ుచకమ్ అవాగోం వదరహో మిథికా౭ధ్ిపః
కౌశికవ౭న్ుప్రత్ర వవ్ాం భవన్త మ్ ఇదమ్ అబ్రీరత్ 6
పూరాం పరతిజ్తఞ విదిత్య ీరరా శ్రకాక ప్రప్రా౭౭తీజ్త
రవజ్తన్ చ ్ృత్య౭ప్రరవే నిరమారవా విప్రవఖీ ్ృత్యః 7
స్ేయం ప్రప్ర సుత్య రవజ్న్ స విశవామితర ప రససరచః
యదృచ్ఛయా ఆగత్; ీరరచ: నిరవజత్య తవ ప తరకఃచ 8
త చ్ రవజ్న్ స ధన్ుర్ దివాం ప్రధ్రా భగాం ప్రహాతీనయ
రవమేా హి ప్రహా రవజ్ ప్రహత్యాం జ్న్ సంసది 9
అస్్ీ దరయా ప్రయా స్వత్య ీరరా శ్రకాక ప్రహాతీనే
పరతిజ్తఞం తరమతమ్ ఇచయఛమి తత్ అన్ుజ్తఞతుమ్ అరహస్మ 10
స్ట పవధ్యాయో ప్రహారవజ్ ప రోహిత ప రసకృతః
శీఘరమ్ ఆగచ్ఛ భదరం త్ర దరషో ుమ్ అరహస్మ రవఘవౌ 11
ప్వతి
ర ం చ్ ప్రప్ర రవజ్గన్ద ి నిరారత తుమ్ అరహస్మ
ప తరయో: ఉభయో: ఏవ ప్వతి
ర ం తామ్ అప్మ కపసయస్ే 12
 P a g e | 150

ఏవం విదరహా౭ధ్ిపతి: ప్రధురం వవ్ా ప్రబ్రీరత్

విశవామితర అభాన్ుజ్తఞతః చత్యన్న్ద ప్రత్ర స్మథతః 13
(ఇతుాకవతా విరత్య దూత్య రవజ్ గ్ౌరవ చంకిత్య:)
దూత వవ్ాం తు త చ్ురాత్యా రవజ్త పరప్ర హరవేతః

ి ో అనయాం చ స్ట ऽబ్రీరత్

వస్మషిం వవప్రదరవం చ్ ప్రనిత ా 14
గవపత ః ్ుశి్ ప త్రా
ర కౌసకాాన్న్ద వరవన్ః
కక్షీాేన్ సహ భారత్యర విదరహష
ే ు వసతి అస్ౌ 15
దృషో ీరరా సుత కవ్ుత్ో్థ జ్న్కగన్ ప్రహాతీనయ
సంపరదయన్ం సుత్యయా౭సుత రవఘవే ్రమత మిచ్ఛతి 16
యది వో రోచ్త్ర వృతత ం జ్న్్ సా ప్రహాతీన్ః
ప రమం గచయఛప్రహే శీఘరం ప్రా భూత్ కవక సా పరాయః 17
ప్రనిత ా
ి ో బ్ాఢమ్ ఇత్యాహ ః సహ సరచా: ప్రహరవేభిః
సుప్వరత చ అబ్రీరత్ రవజ్త శరా యాత్రతి
ర స ప్రనిత ా
ి ః 18
ప్రనిత ా
ి స్వత న్ారగన్ద ి సా రవతిరం పరప్ర సతకృత్యః
ఊషు స్ేత పరప్రవదిత్యః సరగా గవాః సరచాః సప్రనిాత్యః 19
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే అషట షష్తటతమ స్సరు :
ఏకోన స్పత త్రమ స్సరు :
తత్ో రవత్యరయం వాతీత్యయాం స్ట పవధ్యాయః స బ్ాన్వ వః
రవజ్త దచరథో హృషో ః సుప్రన్త మ్
్ ఇదమ్ అబ్రీరత్ 1
అదా సరగా ధనయధాక్ష్య ధన్మ్ ఆదయయ ప షకకమ్
వరజ్న్ుత అగ్గో సువిహిత్య నయనయ రతా సప్రనిాత్యః 2
చ్తురఙ్గ బ్కం చయ౭ప్మ శీఘరం నిరవాతు సరాచః
ప్రప్ర ఆజ్తఞ సప్రకవకం చ్ యాన్మ్ యవగీమ్ అన్ుతత ప్రమ్ 3
వస్మష్టి వవప్రదరవ చ జ్తబ్ాలి: అథ కవచాపః
ప్రారకాేడ య: సుదీర్వ౭౭యవ: ఋష్మః కవత్యాయన్ సత థయ 4
ఏత్ర దిాజ్తః పరయాన్ుత అగ్గో సాన్ద న్ం యోజ్యసా మే
యథయ కవక అతాయో న్ స్వాత్ దూత్య హి తారయనిత ప్రామ్ 5
వచ్నయ తు
త న్రగన్ద ి సా స్వ స్ేనయ చ్తురఙ్గగ ాీ

రవజ్తన్మ్ ఋష్మభిః స్వరవ ం వరజ్న్త ం పృషి త్ోऽన్ాగ్వత్ 6

గత్యా చ్తుర౭హం ప్రారగ ం విదరహాన్ స అభవాప్ే వవన్ స
 P a g e | 151

రవజ్త తు జ్న్్ః శీోప్రాన్ స శ్రోత్యా పూజ్తమ్ అ్కియత్ 7

తత్ో రవజ్తన్మ్ ఆస్వదా వృదవ ం దచరథం న్ృపమ్
జ్న్కో ప్రవదిత్ో రవజ్త హరే ం చ్ పరప్రం యయౌ
ఉవవచ్ చ్ న్ర శరోష్టి న్ర శరష
ో ి ం ప్రవదయ౭నిాత : 8

స్వాగతం త్ర ప్రహారవజ్ దిష్ో వయ పవరపటత ऽస్మ రవఘవ

ప తరయో: ఉభయోః ప్వతి
ర ం కపసయస్ే ీరరా నిరవజత్యమ్ 9
దిష్ో వయ పవరపటత ప్రహాత్రజ్త వస్మష్టి భగవవన్ స ఋష్మః
సహ సరచా; దిాజ్ శరష్
ో ి ్ ; దరవ రవవ చత్ోతుః 10
దిష్ో వయ మే నిరవజత్య విఘాా దిష్ో వయ మే పూజితం ్ుకమ్
రవఘవః సహ సంబ్నయవత్ ీరరా శరోష్ి ్: ప్రహాతీభిః 11
చాః పరభాత్ర న్రగన్ద ి తాం సంవరత తుమ్ అరహస్మ
యజ్ఞ సా అనేత న్ర శరోషి వివవహమ్ ఋష్మ సప్రీతమ్ 12
తసా తదాచ్న్ం శ్రోత్యా ఋష్మ ప్రధ్రా న్రవ౭ధ్ిపః
వవ్ాం వవ్ా విదయం శరష
ో ి ః పరతుావవచ్ ప్రహీపతిమ్ 13
పరతిగోహో దయతృ వచః శ్రోతమ్ ఏతత్ ప్రయా ప రవ
యథయ వక్షాస్మ ధరీజ్ఞ తత్ ్రవష్వాప్రహే వయమ్ 14
ధరవీషి ం చ్ యచసాం చ్ వచ్న్ం సతా వవదిన్ః
శ్రోత్యా విదరహా౭ధ్ిపతిః పరం విసీయమ్ ఆగతః 15
తతః సరగా ప్రవని గాయః పరసిర సప్రాగమే
హరగేా ప్రహత్య యవకవత: త్యం నిశవమ్ అవసన్ స సుమమ్ 16
రవజ్త చ్ రవఘవౌ ప త్రర నిశవప్రా పరవహరవేతః
ఉవవస పరప్ర ప్వరత్ో జ్న్కగన్ సుపూజితః 17

జ్న్కోऽప్మ ప్రహాత్రజ్తః కిోయా ధరగీా తతత ావిత్

యజ్ఞ సా చ్ సుత్యభాాం చ్ ్ృత్యా రవతిరమ్ ఉవవస హ 18
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే ఏకోన స్పత త్రమ స్సరు :
స్పత త్రమ స్సరు :
తతః పరభాత్ర జ్న్్ః ్ృత ్రవీ ప్రహరవేభిః
ఉవవచ్ వవ్ాం వవ్ాజ్ఞ ః చత్యన్న్ద ం ప రోహితమ్ 1
భారత్య ప్రప్ర ప్రహా త్రజ్త యీరయాన్ స అతి ధ్యరవీ్ః
్ుచధాజ్ ఇతి మాాతః ప రమమ్ అధావసత్ శ్రభామ్ 2
 P a g e | 152

వవరవా ఫక్ పరానయతం ప్మబ్న్ స ఇక్షుప్రతీం న్దీమ్

స్వంకవశవాం ప ాా సంకవశవం విప్రాన్మ్ ఇవ ప షి్మ్ 3
తమ్ అహం దరషో ుమ్ ఇచయఛమి యజ్ఞ గ్ోపవత స మే ప్రతః

ర ం స్ట ऽప్మ ప్రహా త్రజ్త ఇంప్రాం భయకవత ప్రయా సహ

ప్వతి 4
( ఏవం ఉకవతా తు వచ్న్ం చత్యన్ంద సా సనిాధ్ర
ఆగత్య: కగచిత్ అవాగ్వో జ్న్్: త్యన్ స సప్రాదిచత్ )
శవసనయత్ తు న్రగన్ద ి సా పరయయవః శీఘర వవజిభిః
సప్రానేతుం న్ర వవాఘరం విషు
ణ మ్ ఇనయది౭౭జ్ఞ యా యథయ 5
( స్వంకవశవాం త్ర సప్రాగతా దదురశ్ర చ ్ుచధాజ్ం
న్ావేదయన్ స యథయ వృతత ం జ్న్్ సా చ్ చినిత తం
త దాృతత ం న్ృపతి: శ్రోత్యా దూత శరష్
ో ి ్: ప్రహా బ్క : )
ఆజ్ఞ యా తు న్రగన్ద ి సా ఆజ్గ్వప్ర ్ుచధాజ్ః
స దదరశ ప్రహాత్యీన్ం జ్న్్ం ధరీ వతసకమ్ 6

స్ట ऽభివవదా చత్యన్న్ద ం రవజ్తన్ం చయ౭ప్మ ధ్యరవీ్మ్

రవజ్త౭రహం పరప్రం దివామ్ ఆసన్ం చ్ అధారోహత 7
ఉపవిష్వో వ భౌ త్ర తు భారతరౌ అమిత ఓజ్స్ౌ
ప్ేష
ర యా ప్రాస తు: ీరరౌ ప్రనిత ి శరష
ో ి ం సుదయప్రన్మ్ 8
గచ్ఛ ప్రనిత ప
ి త్ర శీఘరమ్ ఐక్ష్యా్ుమ్ అమిత పరభమ్
ఆతీజ్ః సహ దురవ రేమ్ ఆన్యసా స ప్రనిత ా
ి మ్ 9
ఔపకవరాం స గత్యా తు రఘూాయం ్ుక వరవన్మ్
దదరశ శిరస్వ చ్ ఏన్మ్ అభివవ దా ఇదమ్ అబ్రీరత్ 10
అయోధ్యా౭ధ్ిపత్ర ీరర వదరహో మిథికా౭ధ్ిపః
స త్యాం దరషో ుం వావస్మతః స్ట పవధ్యాయ ప రోహితమ్ 11
ప్రనిత ి శరష
ో ి వచ్ః శ్రోత్యా రవజ్త సరవే గా సత దయ
స బ్న్ువ: అగప్రత్ తతర జ్న్కో యతర వరత త్ర 12
స రవజ్త ప్రనిత ి సహితః స్ట పవధ్యాయః స బ్ాన్వ వః
వవ్ాం వవ్ా విదయం శరోష్టి వదరహమ్ ఇదమ్ అబ్రీరత్ 13
విదితం త్ర ప్రహా రవజ్ ఇక్ష్యా్ు ్ుక దవతమ్
వకవత సరగాషు ్ృత్రాషు వస్మష్టి భగవవన్ స ఋష్మః 14
 P a g e | 153

విశవామితర అభాన్ుజ్తఞతః సహ సరచా: ప్రహరవేభిః

ఏష వక్షాతి ధరవీత్యీ వస్మష్టి మే యథయ ్ోప్రమ్ 15
ఏవ ప్రవకవతా న్ర శరష్
ో ేి రవజ్తఞం ప్రధ్రా ప్రహాతీనయం
తూష్వణం భూత్ర దచరథర వస్మష్టి భగవవన్ స ఋష్మః
ఉవవచ్ వవ్ాం వవ్ాజ్వాఞ వదరహం స ప రోధసం 16
అవా్త పరభవో బ్రహాీ శవచాత్ో నితా అవాయః
తస్వీన్ స ప్రరమచిః సంజ్జ్గఞ ప్రరమచరః కవచాపః సుతః 17
వివస్వాన్ స కవచాపవత్ జ్జ్గఞ ప్రన్ు: వవసాతః సీృతః
ప్రన్ుః పరజ్తపతిః పూరామ్ ఇక్ష్యా్ు సుత ప్రనోః సుతః 18
తమ్ ఇక్ష్యా్ుమ్ అయోధ్యాయాం రవజ్తన్ం విదివ పూరా్మ్
ఇక్ష్యాకో సుత సుతః శీోప్రాన్ స ్ుక్ష్ి: ఇత్రావ విశ్రోత : 19
్ుక్ష్గ: అథ ఆతీజ్: శీోప్రాన్ స వి్ుక్ష్ి: ఉదపదాత
వి్ుక్ష్గ సుత ప్రహా త్రజ్త బ్ాాః ప తరః పరత్యపవవన్ స 20
బ్ాా సా తు ప్రహా త్రజ్త అన్రాాః పరత్యపవవన్ స
అన్రాయాత్ పృథు: జ్జ్గఞ తిరచఙ్గక సుత పృథో ః సుతః 21
తిరచఙ్వాక: అభవత్ ప త్ోర ధున్ువప్రారో ప్రహాయశవః
ధున్ువప్రారవత్ ప్రహాత్రజ్త యవవనయశరా ప్రహారథః 22
యవవనయచా సుతః శీోప్రాన్ స ప్రానయవత్య పృథిీర పతిః
ప్రానయవతు సుత సుతః శీోప్రాన్ స సుసంధ్ి: ఉదపదాత 23
సుసంధ్ర: అప్మ ప త్రర దరా ధురవసంధ్ిః పరస్న్
ే జిత్
యచస్వా ధురవసంధ్ర సుత భరత్ో నయప్ర నయప్రతః 24
భరత్యత్ తు ప్రహాత్రజ్త అస్మత్ో నయప్ర జ్తతవవన్ స
యసా ఏత్ర పరతి రవజ్తన్ ఉపపదాంత చతరవ :
హహ
ై య త్యకజ్ంఘా చ శ్రరవ చ చశి బిందవ : 25
త్యం సుత పరతి యవదవ యనా యవదరవ రవజ్త పరవవస్మత : 26
హితవంతమ్ ఉపవగప్రా భృగవ పరసవ
ర ాే వసత్
అస్మత్ో అకి బ్కే రవజ్త ప్రంతిరభి ససహిత: తదయ
దరా చ్ అసా భారగా గరవభాౌా బ్భూవతు: ఇతి శ్రోతం 27
ఏకవ గరభ వినయశవయ సపత్ాయ సగరం దదర 28
తత : శ్చక వరం రప్రాం బ్భూవ అభిరత్ో ప్రవని :
 P a g e | 154

భారగ వ: చ్ావనో నయప్ర హితవంతమ్ ఉపవశిోత : 29

తతర ఏకవ తు ప్రహా భాగ్వ భారగ వం దరవ వర సం
వవందర పదీ పత్యరక్ష్మ కవంక్షంతీ సుతమ్ ఆతీన్ :
తం ఋష్మం స్వ అభవాపవగప్రా కవళిందీ చ్ అభావవదయత్ 30
స త్యమ్ అభావదత్ విపర: ప త్రప
ర సం ప తర జ్న్ీని 31
తవ ్ుక్ష్ౌ ప్రహా భాగ్గ సుప తర: సుప్రహాబ్క:
ప్రహా ీరరోా ప్రహా త్రజ్త అచిరవత్ సంజ్నిషాతి
గరగా సహిత శీరీప్రాన్ స ప్రా శ్రచ్: ్ప్రకేక్షాే 32
చ్ావన్ం తు న్ప్ర సకృతా రవజ్ ప తీర పతివరత్య
పతి శరకవ౭తురవ తస్వీత్ ప తరం దరీర వాజ్తయత 33
సపత్యాయ తు గర: తస్్ా దత్ోత గరభ జిఘాంయాసయా

సహ త్రన్ గరగా ఏవ జ్తతః స సగరోऽభవత్ 34

సగర సా అసప్రఞ్జ సుత అసప్రఞ్చజత్ అథ అంశ్రప్రాన్ స
దిల్మపట అంశ్రప్రతః ప త్ోర దిల్మప సా భగ్మరథః 35
భగ్మరథయత్ ్్ుత్థ చ ్్ుత్థ సా రఘవ సుసత: 36
రఘో సుత ప తర: త్రజ్స్వా పరవృదవ ః ప రమష్వద్ః
్కాీష పవదో హి అభవత్ తస్వీత్ జ్తత సుత చఙ్ఖ ాః 37
సుదరశన్ః చఙ్ఖ ా సా అగ్వావరణ ః సుదరశనయత్
శీఘరగ: తు అగ్వావరణ సా శీఘరగ సా ప్రరమః సుతః 38
ప్రరోః పరశ్రశ్రో్: తు ఆస్వత్ అప్రురమషః పరశ్రశ్రోకవత్

అప్రురమష సా ప త్ోరऽభూత్ న్హ షః పృథి ీరపతిః 39

న్హ ష సా యయాతి సుత నయభాగ సుత యయాతిజ్ః

నయభాగ సా భభూవ అజ్: అజ్తత్ దచరథో ऽభవత్ 40

అస్వీత్ దచరథయత్ జ్తత్ర భారతరౌ రవప్ర కక్షీాౌ
ఆది వంచ విశ్రదయవనయం రవజ్తఞం పరప్ర ధరవీాయమ్
ఇక్ష్యా్ు ్ుక జ్తత్యనయం ీరరవాయం సతా వవదినయమ్ 41
రవప్ర కక్షీాయో: అరగథ తాత్ సుత్ర వర త న్ృప
సదృశవభాాం న్ర శరష
ో ి సదృశర దయతుమ్ అరహస్మ 42
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే స్పత త్రమ స్సరు :
ఏక స్పత త్రమ స్సరు :
 P a g e | 155

ఏవం బ్వరవవాం జ్న్్ః పరతుావవచ్ ్ృత్య౭ఞ్జ లిః

శరోతుమ్ అరహస్మ భదరం త్ర ్ుకం న్ః పరవకర
్ తత
వ ం 1
పరదయనే హి ప్రవని శరష
ో ి ్ుకం నిర౭వశరషతః
వ్త వాం ్ుక జ్తత్రన్ త నిాబ్ో ధ ప్రహా ప్రవనే 2
రవజ్త అభూత్ తిరషు కేకగషు విశ్రోతః స్ేాన్ ్రీాయ
నిమిః పరప్ర ధరవీత్యీ సరా సతత ావత్యం వరః 3
తసా ప త్ోర మిథి: నయప్ర మిథికా న్
త నిరవీత్య
పరథమో జ్న్కో నయప్ర జ్న్కవత్ అప్మ ఉదయవసుః 4
ఉదయవస్ట : తు ధరవీత్యీ జ్తత్ో వ న్నిద వరవ న్ః
న్నిద వరవన్ ప తర సుత సుకగతు: నయప్ర నయప్రతః 5
సుకగత్ో: అప్మ ధరవీత్యీ దరవరవత్ో ప్రహాబ్కః
దరవరవత సా రవజ్రగే: బ్ృహదరథ ఇతి శ్రోతః 6
బ్ృహదరథ సా శ్రరో అభూత్ ప్రహాీరరః పరత్యపవవన్ స
ప్రహాీరర సా ధృతిప్రాన్ స సుధృతిః సతా వి్ోప్రః 7
సుధృత్ర: అప్మ ధరవీత్యీ ధృషో కగతుః సుధ్యరవీ్ః
ధృషో కత్
గ ో సుత రవజ్రగే: హరాచా ఇతి విశ్రోతః 8
హరాచా సా ప్రరమః ప త్ోర ప్రరోః ప తరః పరతీన్వ ్ః
పరతీన్వ ్ సా ధరవీత్యీ రవజ్త క్రత ర
వ థః సుతః 9
ప తరః క్రత ర
వ థ స్వా౭ప్మ దరవ్ఢ ఇతి సీృతః
దరవ్ఢ సా విబ్వధ్ో విబ్వధ సా ప్రహీధ్
ర ః 10
ప్రహీధ్
ర సుత్ో రవజ్త క్రత ర
వ వత్ో ప్రహాబ్కః
క్రత ర
వ వత సా రవజ్రగే: ప్రహారోప్రా వాజ్తయత 11
ప్రహారోప్రణ సుత ధరవీత్యీ సారణరోప్రా వాజ్తయత
సారణరోప్రణ సుత రవజ్రగే: హీ సారోప్రా వాజ్తయత 12
తసా ప తర దాయం జ్జ్గఞ ధరీజ్ఞ సా ప్రహాతీన్ః

జ్గాష్టి ऽహమ్ అన్ుజ్వా భారత్య ప్రప్ర ీరరః ్ుచధాజ్ః 13

ప్రాం తు జ్గాషి ం ప్మత్య రవజ్గా స్ట ऽభిష్మచ్ా న్రవధ్ిపః

్ుచధాజ్ం సప్రావేచా భారం ప్ర వన్ం గతః 14
వృదరవ ప్మతరవ సారవాత్ర ధరగీా ధురమ్ ఆవహమ్
భారతరం దరవ సంకవచం స్ేాహాత్ పచాన్ స ్ుచధాజ్మ్ 15
 P a g e | 156

్సాచిత్ తు అథ కవకసా స్వంకవశవాత్ అగప్రత్ ప రవత్

సుధనయా ీరరావవన్ స రవజ్త మిథికామ్ అవరోధ్ః 16
స చ్ మే ప్ేష
ర యా ప్రాస శ్చవం ధన్ు: అన్ుతత ప్రమ్
స్వత్య ్నయా చ్ పదయీక్ష్మ ప్రహాం వ దీయత్యమ్ ఇతి
తసా అపరదయనయత్ బ్రహీరగే యవదవ మ్ ఆస్వన్ స ప్రయా సహ 17
స హత్ో అభిప్రవమవా రవజ్త సుధనయా తు ప్రయా రాే
నిహతా తం ప్రవని శరష
ో ి సుధనయాన్ం న్రవధ్ిపమ్ 18
స్వంకవశరా భారతరం శ్రరమ్ అభాష్మఞ్ ం ్ుచధాజ్మ్
్న్నయాన్ స ఏష మే భారత్య అహం జ్గాష్టి ప్రహా ప్రవనే 19
దదయమి పరప్ర ప్వత్
ర ో వధ్రా త్ర ప్రవని ప ంగవ
స్వత్యం రవప్రాయ భదరం త్ర ఊరవీళీం కక్షీాయయ చ్ 20
ీరరా శ్రకాకం ప్రప్ర సుత్యం స్వత్యం సుర సుత్ోపప్రామ్
దిాతీయామ్ ఊరవీళీం చవ తిర: వదయమి న్ సంచయః 21
దదయమి పరప్ర ప్వత్
ర ో వధ్రా త్ర రఘవ న్న్ద న్ 22
రవప్ర కక్షీాయో రవజ్న్ స గ్ోదయన్ం కవరయసా హ
ప్మతృ కవరాం చ్ భదరం త్ర తత్ో వవవహి్ం ్ురమ 23
ప్రఘా హి అదా ప్రహా బ్ాహో తృతీ త దివస్ే పరభయ
ఫకు
గ నయామ్ ఉతత రగ రవజ్న్ స తస్మీన్ స వవవహి్ం ్ురమ 24
రవప్ర కక్షీాయో: అరగథ దయన్ం కవరాం సుమవాదయమ్ 25
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే ఏక స్పత త్రమ స్సరు :
ద్ిా స్పత త్రమ స్సరు :
తమ్ ఉ్త వన్త ం వదరహం విశవామిత్ోర ప్రహాప్రవనిః
ఉవవచ్ వచ్న్ం ీరరం వస్మషి సహిత్ో న్ృపమ్ 1
అచినయతయని అపరమయ
ే ాని ్ుకాని న్ర ప ంగవ

ఇక్ష్యా్ూాయం విదరహానయం న్ ఏష్వం తుకేాऽస్మత ్చ న్ 2

సదృశర ధరీ సంబ్న్వ ః సదృశర రూప సంపదయ
రవప్ర కక్షీాయో రవజ్న్ స స్వత్య చ్ ఊరవీళయా సహ 3
వ్త వాం చ్ న్ర శరష
ో ి శ్ర
ో యత్యం వచ్న్ం ప్రప్ర
భారత్య యీరయాన్ స ధరీజ్ఞ ఏష రవజ్త ్ుచధాజ్ః 4
అసా ధరవీతీనో రవజ్న్ స రూప్ేా అపరతిప్రం భవవి
 P a g e | 157

సుత్య దాయం న్ర శరష

ో ి పతాయ౭రథ ం వరయాప్రహే 5
భరత సా ్ుప్రార సా చతురఘా సా చ్ ధ్ీప్రతః
వర తప్ర సుత్ర రవజ్న్ స తయో: అరగథ ప్రహాతీనోః 6
ప త్యర దచరథ సా ఇమే రూప యౌవన్ శవలిన్ః
కే్ పవకేపప్రాః సరగా దరవ తుకా పరవ్ోప్రాః 7
ఉభయో: అప్మ రవజ్గన్ద ి సంబ్నేవన్ అన్ుబ్ధాత్యమ్
ఇక్ష్యాకోః ్ుకమ్ అవాగోం భవతః ప ాా ్రీాః 8
విశవామితర వచ్ః శ్రోత్యా వస్మషి సా ప్రత్ర తదయ
జ్న్్ః పవరఞ్జ లి: వవ్ామ్ ఉవవచ్ ప్రవని ప ంగవౌ 9
్ుకం ధన్ా మిదం ప్రనేా ష్
త వం త్ర ప్రవని ప ంగవౌ
సదృచం ్ుక సంబ్న్వ ం యత్ ఆజ్తఞపయథః సాయమ్ 10
ఏవం భవతు భదరం వః ్ుచధాజ్ సుత్ర ఇమే
పత్రాయ భజ్గత్యం సహిత్ర చతురఘా భరత్ర ఉభౌ 11
ఏ్ అహాా రవజ్ ప తీరాయం చ్తసౄాయం ప్రహా ప్రవనే
పవాీన్ స గృహణన్ుత చ్త్యారో రవజ్ ప త్యర ప్రహా బ్కాః 12
ఉతత రగ దివస్ే బ్రహీన్ స ఫకు
గ న్నభాాం ప్రన్నష్మాః
వవవహి్ం పరచంసనిత భగ్ో యతర పరజ్తపతిః 13
ఏవమ్ ఉకవతా వచ్ః స్ౌప్రాం పరతుాత్యథయ ్ృత్యఞ్జ లిః
ఉభౌ ప్రవని వరౌ రవజ్త జ్న్కో వవ్ామ్ అబ్రీరత్ 14

పరో ధరీః ్ృత్ో ప్రహాం శిష్ట ాऽస్మీ భవత్ోః సదయ

ఇప్రాని ఆసన్ ప్రవమాాని ఆసాత్యం ప్రవని ప ంగవౌ 15
యథయ దచరథ సా ఇయం తథయ అయోధ్యా ప రమ ప్రప్ర
పరభవత్రా న్ అస్మత సందరహో యథయ౭రహం ్రమతమ్ అరహథః 16
తథయ బ్వరవతి వదరహే జ్న్కగ రఘవ న్న్ద న్ః
రవజ్త దచరథో హృషో ః పరతుావవచ్ ప్రహీపతిమ్ 17
యవవవమ్ అసంమగాయ గవాౌ భారతరౌ మిథికేచారౌ
ఋషయో రవజ్ సంఘా చ భవదయభయమ్ అభిపూజిత్యః 18
సాస్మత పవరప ాహి భదరం త్ర గమిష్వాప్ర: సామ్ ఆకయమ్
శవోదవ ్రవీాి సరవాాి విధ్యసా ఇతి చయ౭బ్రీరత్ 19
తమ్ ఆపృష్వోా న్రపతిం రవజ్త దచరథ సత దయ
 P a g e | 158

ప్రవన్ననౌది త్ర ప రసకృతా జ్గ్వప్ర ఆశ్ర ప్రహా యశవః 20

స గత్యా నికయం రవజ్త శవోదవ ం ్ృత్యా విధ్యన్తః
పరభాత్ర కవకామ్ ఉత్యథయ చ్కగో గ్ోదయన్మ్ ఉతత ప్రమ్ 21
గవవం చత సహస్వరాి బ్ారహీాేభయా న్రవధ్ిపః
ఏ్ ఏ్శర దదర రవజ్త ప త్యరన్ స ఉదిదచా ధరీతః 22
సువరణ చృఙ్గగః సంపనయాః స వత్యసః కవంసా దో హనయః
గవవం చత సహస్వరాి చ్త్యారవ ప రమషరేభః 23
వితత మ్ అన్ాత్ చ్ సుబ్హ దిాజ్గభయా రఘవ న్న్ద న్ః
దదర గ్ోదయన్మ్ ఉదిదచా ప త్యరాయం ప తర వతసకః 24
స సుత్ః ్ృత గ్ోదయన: వృత సుత న్ృపతి సత దయ
కే్పవక ర్ ఇవవభాతి వృతః స్ౌప్రాః పరజ్తపతిః 25
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే ద్ిా స్పత త్రమ స్సరు :
త్రర స్పత త్రమ స్సరు :

యస్మీన్ స తు దివస్ే రవజ్త చ్కగో గ్ోదయన్మ్ ఉతత ప్రమ్

తస్మీన్ స తు దివస్ే శ్రరో యవధ్యజిత్ సప్రవప్ే వవన్ స 1
ప తరః కగ్య రవజ్ సా స్వక్ష్యత్ భరత ప్రాతుకః
దృష్వోా పృష్వోా చ్ ్ుచకం రవజ్తన్మ్ ఇదమ్ అబ్రీరత్ 2
కగ్యా౭ధ్ిపతీ రవజ్త స్ేాహాత్ ్ుచకమ్ అబ్రీరత్

తష్వం ్ుచక కవమోऽస్మ త్రష్వం సంపరతి అనయప్రయమ్ 3

సాస్వయ
ర ం ప్రప్ర రవజ్గన్ద ి దరషో ు కవమో ప్రహీపతిః

తద౭రథ మ్ ఉపయాత్ోऽహమ్ అయోధ్యాం రఘవ న్న్ద న్ 4

శ్రోత్యా తు అహమ్ అయోధ్యాయాం వివవహా౭రథ ం తవ ఆతీజ్తన్ స
మిథికామ్ ఉపయాత్యన్ స తు తాయా సహ ప్రహీపత్ర 5

తారయా అభవాప యాత్ోऽహం దరషో ు కవప్రః సాసు: సుతమ్

అథ రవజ్త దచరథః ప్మయ
ర అతిథిమ్ ఉపస్మథతమ్ 6
 P a g e | 159

దృష్వోా పరప్ర సత్యకరచః పూజ్త౭రహం సప్రపూజ్యత్

తత: త్యమ్ ఉష్మత్ో రవతిరం సహ ప త్:్ ప్రహాతీభిః 7
పరభాత్ర ప న్: ఉత్యథయ ్ృత్యా ్రవీాి ్రీవిత్
ఋష్వన్ స తదయ ప రసకృతా యజ్ఞ వవటమ్ ఉపవగప్రత్ 8
యవకగత ప్రవహకరగత విజ్ త సరా ఆభరా భూష్మత్ః
భారతృభిః సహిత్ో రవప్రః ్ృత కౌతు్ ప్రఙ్గ ళ:
వస్మషిం ప రతః ్ృత్యా ప్రహరమేన్ స అపరవన్ స అప్మ 9
ప్మతు: స్ప ప్రా౭౭శిోతా తస్ౌథ భాతృభి: ఆవృత:
వస్మష్టి భగవవన్ స ఏతా వదరహమ్ ఇదప్ర౭బ్రీరత్ 10
రవజ్త రచరథో రవజ్న్ స ్ృత కౌతు్ ప్రఙ్గ ళ ైః
ప త్:్ న్రవర శరష
ో ి దయత్యరమ్ అభి కవఙ్క్షక్షత్ర 11
దయతృ పరతిగోహీతృభాాం సరవా౭రవథః పరభవనిత హి
సా ధరీం పరతి పదాసా ్ృత్యా వవవహామ్ ఉతత ప్రమ్ 12
ఇతుా్త ః పరమోదయరో వస్మష్న్ ేి ప్రహాతీనయ
పరతుావవచ్ ప్రహాత్రజ్త వవ్ాం పరప్ర ధరీవిత్ 13
్ః స్మథతః పరతిహారో మే ్సా ఆజ్తఞ సంపరతీక్షాత్ర

సాగృహే కో విచయరోऽస్మత యథయ రవజ్ామ్ ఇదం తవ 14

్ృత కౌతు్ సరాస్వా వేది ప్రూకమ్ ఉపవగత్యః
ప్రప్ర ్నయా ప్రవని శరష
ో ి దీపత వ వహేా: ఇవ అరవ షః 15

సజ్వాజऽహం తాత్ పరతీక్ష్ోऽస్మీ వేదయామ్ అస్వాం పరతిష్మి తః

అవిఘాం ్ురమత్యం రవజ్త కిప్ర౭రథ ం హి వికప్రుత్ర 16
తత్ వవ్ాం జ్న్కగ న్ ఉ్త ం శ్రోత్యా దచరథ: తదయ
పరవచ
ే యా ప్రాస సుత్యన్ స సరవాన్ స ఋష్మ గాయన్ స అప్మ
తత్ో రవజ్త విదరహానయం వస్మషిమ్ ఇద ప్రబ్రీరత్ 17
కవరయసా ఋష్ే సరవాన్ స ఋష్మభి ససహ ధ్యరవీ్
రవప్ర సా కే్ రవప్ర సా కిోయాం వవవహిక్ం విభయ 18
తథయ ఇతి ఉ కవతా తు జ్న్్ం వస్మష్టి భగవవన్ స ఋష్మ: 19
విశవామితరం ప రసకృతా చత్యన్ందం చ్ ధ్యరవీ్ం
పరపవ ప్రధ్రా తు విధ్ివత్ వేదీం ్ృత్యా ప్రహా తపవ: 20
అకం చ్కవర త్యం వేదిం గంధ ప ష్్ిః సప్రంతతః
 P a g e | 160

సువరణ పవలికవభి చ ఛిదర ్ుంభ చ స అం్ురచ: 21

అధ అం్ుర ఆఢా: చరవవ: చ్ ధూప పవత్:్ స ధూపకచ:
చంమ పవత్:్ సృవ ససృగ్వభ: పవత్్ : అరవ్యభి పూరవత్: 22
కాజ్ పూరణ ్ చ పవతీరభి: అక్షత్: ఆభి సంసకృ త్:
దరచభ: సమై: సప్రాస్వత రా విదివత్ ప్రంతర పూరా్ం 23
అగ్వామ్ ఆదయయ వేదయాం తు విధ్ి ప్రంతర ప ర సకృతం
జుహావ అగ్ౌా ప్రహా త్రజ్త వస్మష్టి భగవవన్ స ఋష్మ: 24
తత: స్వత్యం సప్రాన్నయ సరా ఆభరా భూష్మత్యం
సప్రక్షమ్ అగ్గా సంస్వథపా రవఘవ అభిప్రవమగ తదయ
అబ్రీరత్ జ్న్కో రవజ్త కౌసకాాన్న్ద వరవన్మ్ 25
ఇయం స్వత్య ప్రప్ర సుత్య సహ ధరీ చ్రమ తవ
పరతీచ్ఛ చ్ ఏనయం భదరం త్ర పవాిం గృహీణషా పవాినయ 26
పతివరత్య ప్రహా భాగ్వ ఛయయ ఏవ అన్ుగత్య సదయ
ఇతి ఉకవతా పవరక్ష్ిపత్ రవజ్త ప్రంతర పూతం జ్కం తదయ 27
స్వధు స్వధ్ిాతి దరవవనయం ఋష్వాయం వదత్యం తదయ
దరవ దుందుభి నిరో్ష : ప షి వరే : ప్రహాన్ స అభూత్ 28
ఏవం దత్యా తదయ స్వత్యం ప్రంత్ోరద్ ప రసకృత్యం
అబ్రీరత్ జ్న్కో రవజ్త హరగేా అభిపరవపల త : 29
కక్షీా ఆగచ్ఛ భదరం త్ర ఊరవీళీమ్ ఉదాత్యం ప్రయా
పరతీచ్ఛ పవాిం గృహీణషా ప్రా భూత్ కవకసా పరాయః 30
తమ్ ఏవమ్ ఉకవతా జ్న్కో భరతం చ్ అభాభాషత
గృహాా పవాిం ప్రాాడ వవాః పవాినయ రఘవ న్న్ద న్ 31
చతురఘాం చయ౭ప్మ ధరవీత్యీ అబ్రీరత్ జ్న్కగచారః
శ్రోతక్రత వయ ప్రహా బ్ాహో పవాిం గృహీణషా పవాినయ 32
సరగా భవన్త ః స్ౌప్రాా చ సరగా సుచ్రవత వరత్యః
పతీాభిః సన్ుత కవ్ుత్య్థ ప్రా భూత్ కవకసా పరాయః 33
జ్న్్ సా వచ్ః శ్రోత్యా పవాీన్ స పవాిభి: అసిృచన్ స
చ్త్యార: స్ేత చ్తసౄాయం వస్మషి సా ప్రత్ర స్మథత్యః 34
అగ్వాం పరదక్ష్ిాం ్ృత్యా వేదిం రవజ్తన్మ్ ఏవ చ్ 35
 P a g e | 161

ఋష్వన్ స చవ ప్రహాత్యీన్ః సహ భారవా రఘూతత ప్రాః

యథో కత న్
గ తథయ చ్్ుో: వివవహం విధ్ి పూరా్మ్
కవ్ుస్్థ ్: చ్ గృహీత్రషు కలిత్రషు చ్ పవాి షు
ప షి వృష్మో: ప్రహతి ఆస్వత్ అన్త రవక్ష్యత్ సుభాసారవ 36
దివా దున్ుదభి నిరో్ష్్: గ్మత వవదితర నిసానః
న్న్ృతు: చ్ అపసరః సంఘా గన్వ రవా చ జ్గవః ్కమ్ 37
వివవహే రఘవ ప్రవమాానయం తత్ అదుభతమ్ అదృచాత 38
ఈదృశర వరత ప్రానే తు తూరా ఉదు్షో నినయదిత్ర
తిర: అగ్వాం త్ర పరవ్ోప్రా ఊహ : భారవా ప్రహరజ్సః 39
అథో పకవరవాం జ్గవీ స్ేత సదయరవ రఘవ న్న్ద నయ :
రవజ్త౭పాన్ుయయౌ పచాన్ స సరవే సంఘః సబ్ాన్వ వః 40
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే త్రర స్పత త్రమ స్సరు :
చతు స్సపత త్రమ స్సరు :
అథ రవత్యరయం వాతీత్యయాం విశవామిత్ోర ప్రహాప్రవనిః
ఆపృచ్ఛయ త్ర చ్ రవజ్తనౌ జ్గ్వప్ర ఉతత ర పరాతమ్ 1
ఆశీరవభ: పూర త్యా చ్ ్ుప్రారవం చ స రవఘవవన్ స
విశవామిత్ోర గత్ర రవజ్త వదరహం మిథికా౭ధ్ిపమ్
ఆపృష్వోా అథ జ్గ్వప్ర ఆశ్ర రవజ్త దచరథః ప రమమ్ 2
గచ్ఛంతం తం తు రవజ్తన్మ్ అన్ాగచ్ న్ స న్రవధ్ిప:
అథ రవజ్త విదరహానయం దదర ్నయా ధన్ం బ్హ 3
గవవం చత సహస్వరాి బ్హకని మిథికేచారః
్ప్రుళీనయం చ్ ప్రవమాానయం క్ష్ౌప్ర కోటా౭ప్రురవాి చ్ 4
హస్మత అచా రథ పవదయతం దివా రూపం సాకం్ృతమ్
దదర ్నయా ప్మత్య త్యస్వం దయస్వ దయసమ్ అన్ుతత ప్రమ్ 5
హిరాా సా సువరణ సా ప్రవకవతనయం విదురప్రసా చ్
దదర పరప్ర సంహృషో ః ్నయా ధన్మ్ అన్ుతత ప్రమ్ 6
దత్యతా బ్హ ధన్ం రవజ్త సప్ర౭న్ుజ్తఞపా పవరవథవమ్
పరవివేచ సా నికయం మిథికాం మిథికేచారః 7
రవజ్త౭ప్మ అయోధ్యా౭ధ్ిపతిః సహ ప త్:్ ప్రహాతీభిః
ఋష్వన్ స సరవాన్ స ప రసకృతా జ్గ్వప్ర స బ్కా౭న్ుగః 8
 P a g e | 162

గచ్ఛన్త ం తు న్ర వవాఘరం సరవే సంఘం స రవఘవమ్

ఘోరవః సీ పక్ష్ిాో వవచో వవాహరనిత తత సత తః 9
భౌప్రా: చవ ప్రృగ్వః సరగా గచ్ఛనిత సీ పరదక్ష్ిామ్
త్యన్ స దృష్వోా రవజ్ శవరూ
ద కే వస్మషిం పరా పృచ్ఛత 10
అస్ౌప్రాాః పక్ష్ిాో ఘోరవ ప్రృగ్వ శవ ౭ప్మ పరదక్ష్ిాయః
కిమ్ ఇదం హృదయ ఉతకమిి ప్రనో ప్రప్ర విష్వదతి 11
రవజ్వాఞ దచరథసా తత్ చృత్యా వవ్ాం ప్రహాన్ స ఋష్మః
ఉవవచ్ ప్రధురవం వవాీం శ్ర
ో యత్యమ్ అసా యత్ ఫకమ్ 12
ఉపస్మథతం భయం ఘోరం దివాం పక్ష్ి ప్రవమాత్ చ్ుాతమ్
ప్రృగ్వః పరచప్రయనిత ఏత్ర సంత్యప: తాజ్ాత్యమ్ అయమ్ 13
త్రష్వం సంవదత్యం తతర వవయవః పవరదుర్ బ్భూవ హ
్ప్రియన్ స మేదిన్నం సరవాం పవతయన్ స చ్ దృప్రాన్ స శ్రభాన్ స 14
తప్రస్వ సంవృతః సూరాః సరగా న్ వేదుషుర్ దిచః
భసీనయ చ్ ఆవృతం సరాం సంప్రూఢమ్ ఇవ తత్ భయమ్ 15
వస్మషి ఋషయ: చ్ అనేా రవజ్త చ్ స సుత సత దయ
స సంజ్తఞ ఇవ తతర ఆసన్ స సరామ్ అన్ాత్ విచరతన్మ్ 16
తస్మీన్ స తప్రస్మ ఘోరగ తు భసీ చ్ఛన్ా ఇవ స్వ చ్ప్రూః
దదరశ భీప్ర సంకవచం జ్టా ప్రాడ క ధ్యరవామ్ 17
భారగ వం జ్తప్రదగాయం తం రవజ్ రవజ్ విప్రరద న్ం
కచకాసమ్ ఇవ దురవరేం కవకాగ్వామ్ ఇవ దుససహమ్ 18
జ్ాకన్త మ్ ఇవ త్రజ్వాభి: దురవారమక్షాం పృథగజ నః
సకనేవ చ్ ఆసజ్ా పరశ్రం ధన్ు: విదుా దగ ాోపప్రమ్ 19
పరగృహా చర ప్రవమాం చ్ తిరప రఘాం యథయ హరమ్
తం దృష్వోా భీప్ర సంకవచం జ్ాకన్త మ్ ఇవ పవవ్మ్ 20
వస్మషి పరప్రవమా విపవర జ్ప హో ప్ర పరవయాయః
సంగత్య ప్రవన్యః సరగా సంజ్జ్కుి: అథో మిథః
్చి త్ ప్మతృ వధ అప్రరమే క్షతరం న్ ఉత్యసద షాతి 21
పూరాం క్షతర వధం ్ృత్యా గత ప్రన్ుా: గత జ్ారః
క్షతరసా ఉత్యసదన్ం భూయో న్ మకు అసా చిక్రేత
వ మ్ 22
ఏవమ్ ఉకవతా అర్యమ్ ఆదయయ భారగ వం భీప్ర దరశన్మ్
 P a g e | 163

ఋషయో రవప్ర రవమేతి ప్రధురవం వవచ్మ్ అబ్వరవన్ స 23

పరతిగృహా తు త్యం పూజ్తమ్ ఋష్మ దత్యతం పరత్యపవవన్ స

రవప్రం దయచరథిం రవమో జ్తప్రదగ్ోాయऽభా భాషత 24

ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే చతు స్సపత త్రమ స్సరు :
పంచ స్పత త్రమ స్సరు :

ో యత్రऽదుభతమ్
రవప్ర దయచరథర ీరర ీరరాం త్ర శ్ర
ధన్ుష్ట భేదన్ం చవ నిఖితేనకేన్ ప్రయా శ్రోతమ్ 1
తత్ అదుభతమ్ అచిన్త యం చ్ భేదన్ం ధన్ుష: తయా
తత్ చృత్యా౭హమ్ అన్ుపవరపటత ధన్ుర్ గృహా పరం శ్రభమ్ 2
తత్ ఇదం ఘోర సంకవచం జ్తప్రదగాయం ప్రహత్ ధన్ుః
పూరయసా చరగా ఏవ సాబ్కం దరశయసా చ్ 3

తత్ అహం త్ర బ్కం దృష్వోా ధన్ుష్ట ऽసా పరపూరాే

దాన్ద ా యవదవ ం పరదయస్వామి ీరరా శవలఘామ్ ఇదం తవ 4
తసా తదాచ్న్ం శ్రోత్యా రవజ్త దచరథ సత దయ
విషాణ వదనో దీన్ః పవరఞ్జ లి: వవ్ామ్ అబ్రీరత్ 5
క్షతర రోష్వత్ పరశవన్త : తాం బ్ారహీా సా ప్రహాయశవః
బ్ాకానయం ప్రప్ర ప త్యరాయమ్ అభయం దయతుమ్ అరహస్మ 6
భారగ వవాయం ్ుకే జ్తతః స్వాధ్యాయ వరత శవలినయమ్
సహస్వరక్ష్గ పరతిజ్తఞయ చసత ం్ పరక్ష్ప
ి త వవన్ స అస్మ 7
స తాం ధరీపరో భూత్యా కవచాపవయ వసుంధరవమ్
దత్యతా వన్మ్ ఉపవగప్రా ప్రహేన్ద ి ్ృత కగతన్ః 8
ప్రప్ర సరా వినయశవయ సంపవరపత : తాం ప్రహా ప్రవనే
న్ చ్ ఏ్స్మీన్ స హత్ర రవమే సరగా జీవవప్రహే వయమ్ 9
బ్వరవతి ఏవం దచరథర జ్తప్రదగాయః పరత్యపవవన్ స
అనయదృత్ావ తత్ వవ్ాం రవప్రమ్ ఏవ అభాభాషత 10
ఇమే దరా ధన్ుష్వ శరష్
ో ేి దివేా కేకవ౭భి విశ్రోత్ర
దృఢర బ్కవతీ ప్రవమగా సు్ృత్ర విచా్రీాయ 11
అతిసృషో ం సురచ: ఏ్ం తరయప్రుకవయ యవయవతసవే
తిరప రఘాం న్ర శరష
ో ి భగాం కవ్ుత్హ యత్ తాయా 12
ఇదం దిాతీయం దురవ రేం విష్టణ : దతత ం సురోతత మఃై
 P a g e | 164

తత్ ఇదం వషణ వం రవప్ర ధన్ు: పరప్ర భాసారం

సప్రాన్ స్వరం కవ్ుత్థ రౌదరా
ర ధన్ుష్వ తు ఇదమ్ 13
తదయ తు దరవత్యః సరవాః పృచ్ఛనిత సీ ప్మత్యప్రహమ్
శితి ్ాి సా విష్టణ చ బ్కా బ్క నిరమక్షయా 14
అభిపవరయం తు విజ్తఞయ దరవత్యనయం ప్మత్యప్రహః
విరోధం జ్న్యా ప్రాస తయోః సతావత్యం వరః 15
విరోధ్ర చ్ ప్రహత్ యవదవ మ్ అభవత్ రోప్ర హరేామ్
శితి ్ాి సా విష్టణ చ పరసిర జిగ్మష్ా
మ ోః 16
తదయ తు జ్ృమిభతం శ్చవం ధన్ు: భీప్ర పరవ్ోప్రమ్

హ ంకవరగా ప్రహా దరవః సత మిభత్ోऽథ తిరకేచ్న్ః 17

దరవ: తదయ సప్రాగప్రా సరవే సంఘ్ైః స చయరాః
యాచిత్ర పరచప్రం తతర జ్గీతు: త్ర సురోతత ప్రబ 18
జ్ృమిభతం తత్ ధన్ు: దృష్వోా శ్చవం విషు
ణ పరవ్ోమైః
అధ్ి్ం మేనిరగ విషు
ణ ం దరవవః సరవే గాయ సత దయ 19
ధన్ూ రమదర సుత సం్ుోదోవ విదరహేషు ప్రహా యశవః
దరవరవత సా రవజ్రగే: దదర హస్ేత స స్వయ్మ్ 20
ఇదం చ్ వషణ వం రవప్ర ధన్ుః పర ప రం జ్యమ్
ఋచీకగ భారగ వే పవరదయత్ విషు
ణ ః స నయాసమ్ ఉతత ప్రమ్ 21
ఋచీ్ సుత ప్రహాత్రజ్తః ప తర సా అపరతి్రీాః
ప్మతు: ప్రప్ర దదర దివాం జ్ప్రదగ్గా: ప్రహాతీన్ః 22
న్ాసత చస్ేత ్ ప్మతరవ మే తపట బ్క సప్రనిాత్ర
అరమజనో విదధ్ర ప్రృతుాం పవర్ృత్యం బ్వదివమ్ ఆస్మథతః 23
వధమ్ అపరతిరూపం తు ప్మతుః శ్రోత్యా సుదయరమామ్
క్షతరమ్ ఉత్యసదయన్ స రోష్వత్ జ్తతం జ్తతమ్ అనే్చః 24
పృథిీరం చ్ అఖితేనకాం పవరపా కవచాపవయ ప్రహాతీనే
యజ్ఞ సా అనేత తదయ రవప్ర దక్ష్ిాయం ప ాా ్రీాే 25
దత్యతా ప్రహేన్ద ి నికయ: తపట బ్క సప్రనిాతః
( స్మథత్ో౭స్మీ తస్మీన్ స తపాన్ స వ సుసుమం సుర స్ేవిత్ర
అదా తు ఉతత ప్ర ీరరగాా తాయా రవప్ర ప్రహా బ్క )
 P a g e | 165

శ్రోతవవన్ స ధన్ుష్ట భేదం తత్ోऽహం దురతమ్ ఆగతః 26

తత్ ఇదం వషణ వం రవప్ర ప్మతృ ప్్త్యప్రహం ప్రహత్
క్షతర ధరీం ప రసకృతా గృహీణషా ధన్ురమతత ప్రమ్ 27
యోజ్యసా ధన్ుః శరష్
ో ేి చరం పర ప రం జ్యమ్
యది చకోాష్మ కవ్ుత్థ దాన్ద ాం దయస్వామి త్ర తతః 28
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే పంచ స్పత త్రమ స్సరు :
షట్ స్పత త్రమ స్సరు :
శ్రోత్యా తత్ జ్తప్రదగాయ సా వవ్ాం దయచరథి సత దయ
గ్ౌరవవత్ యనిత త
ి ్థః ప్మతూ రవప్రమ్ అథయ బ్రీరత్ 1
శ్రోతవవన్ స అస్మీ యత్ ్రీ ్ృతవవన్ స అస్మ భారగ వ
అన్ురమనయవయప్రహే బ్రహీన్ స ప్మతు: ఆన్ృాామ్ ఆస్మథతః 2
ీరరా హీన్మ్ ఇవవ౭చ్త ం క్షతర ధరగీా భారగ వ
అవజ్తనయస్మ మే త్రజ్ః పచా మే అదా పరవ్ోప్రమ్ 3
ఇతి ఉకవతా రవఘవః ్ుోదోవ భారగ వ సా వరవ యవధమ్
చరం చ్ పరతిసంగృహా హస్వతత్ కఘవ పరవ్ోప్రః 4
ఆరోపా స ధన్ూ రవప్రః చరం సజ్ాం చ్కవర హ

జ్తప్రదగాయం తత్ో రవప్రం రవప్రః ్ుోదోవ ऽబ్రీరత్ వచ్ః 5

బ్ారహీాో అస్మ ఇతి పూజ్వాా మే విశవామితర ్ృత్రన్ చ్
తస్వీత్ చకోత న్ త్ర రవప్ర మో్ుతం పవరా హరం చరమ్ 6
ఇప్రాం వవ తాత్ గతిం రవప్ర తపట బ్క సప్రారవజత్యన్ స
కేకవన్ స అపరతిప్రాన్ స వవ౭ప్మ హనిష్వామి యత్ ఇచ్ఛస్మ 7
న్ హి అయం వషణ వో దివాః చరః పర ప రం జ్యః
మోఘః పతతి ీరరగాా బ్క దరి వినయచన్ః 8
వరవ౭౭యవధ ధరం రవప్ర దరషో ుం సరవే గాయః సురవః
ప్మత్యప్రహం ప రసకృతా సమేత్య: తతర సంఘచః 9
గన్వ రా అపసరస శ్చ వ స్మదవ చయరా కిన్ారవః
యక్ష రవక్షస నయగ్వ చ తత్ దరషో ుం ప్రహత్ అదుభతమ్ 10
జ్డమ ్ృత్ర తదయ కేకగ రవమే వర ధన్ురవ రగ
నిరమారోా జ్తప్రదగ్ోాయ అస్ౌ రమో రవప్రమ్ ఉదక్షత 11
త్రజ్వాభి: హత ీరరాత్యాత్ జ్తప్రదగ్ోాయ జ్డమ ్ృతః
 P a g e | 166

రవప్రం ్ప్రక పత్యరక్షం ప్రన్ద ం ప్రన్ద మ్ ఉవవచ్ హ 12

కవచాపవయ ప్రయా దత్యత యదయ పూరాం వసుంధరవ

విష త మే న్ వసత వామ్ ఇతి ప్రాం కవచాపట ऽబ్రీరత్ 13

స్ట ऽహం గవరమ వచ్ః ్ురాన్ స పృథివవాం న్ వస్ే నిశవమ్

్ృత్య పరతిజ్తఞ కవ్ుత్థ ్ృత్య వ కవచాపసా హి 14
తత్ ఇప్రాం తాం గతిం ీరర హన్ుతం న్ అరహస్మ రవఘవ
ప్రనో జ్వం గమిష్వామి ప్రహేన్దంి పరాత్ో తత ప్రమ్ 15
కేకవ: తు అపరతిప్రా రవప్ర నిరవజత్య: తపస్వ ప్రయా
జ్హి త్యన్ స చర ప్రవమగాన్ ప్రా భూత్ కవకసా పరాయః 16
అక్షయాం ప్రధు హనయతరం జ్తనయమి త్యాం సురగచారమ్

ధన్ుష్ట ऽసా పరవప్రరవశత్ సాస్మత త్రऽసుత పరంతప 17

ఏత్ర సుర గాయః సరగా నిరమక్షనేత సప్రాగత్యః
త్యామ్ అపరతిప్ర ్రవీామ్ అపరతిదాన్ద ామ్ ఆహవే 18
న్ చ్ ఇయం ప్రప్ర కవ్ుత్థ ీరరడయ భవితుమ్ అరహతి
తాయా త్్ కే్ా నయథరన్ యత్ అహం విప్రవఖీ ్ృతః 19
చరమ్ అపరతిప్రం రవప్ర మో్ుతమ్ అరహస్మ సువరత
చర మోక్ష్గ గమిష్వామి ప్రహేన్దంి పరాత్ో తత ప్రమ్ 20
తథయ బ్వరవతి రవమే తు జ్తప్రదగ్గాయ పరత్యపవవన్ స
రవమో దయచరథిః శీోప్రాన్ స చిక్ష్గప చరమ్ ఉతత ప్రమ్ 21
స హత్యన్ స దృచా రవమేా స్వాన్ స కేకవన్ స తపస్వ౭౭రవజత్యన్ స
జ్తప్రదగ్ోాయ జ్గ్వప్ర ఆశ్ర ప్రహేందరం పరాత్ోతత ప్రం 22
తత్ో వితిమిరవః సరవా దిశవ చ్ ఉప దిచ సత థయ
సురవః సరవే గాయ రవప్రం పరచచంసు: ఉదయ౭౭యవధమ్ 23
రవప్రం దయచరథిం రవమో జ్తప్రదగాయః పరచసా చ్
తతః పరదక్ష్ిాీ ్ృతా జ్గ్వప్ర ఆతీగతిం పరభవః 24
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో బ్ాలకాండే షట్ స్పత త్రమ స్సరు :
స్పత స్పత త్రమ స్సరు :
గత్ర రవమే పరశవన్త ఆత్యీ రవమో దయచరథి: ధన్ుః
వరమాయయ అపరమయ
ే ాయ దదర హస్ేత స స్వయ్మ్ 1
అభివవదా తత్ో రవమో వస్మషి పరప్రవమాన్ స ఋష్వన్ స
 P a g e | 167

ప్మతరం విహాకం దృష్వోా పట ర వవచ్ రఘవ న్న్ద న్ః 2

జ్తప్రదగ్ోాయ గత్ో రవప్రః పరయాతు చ్తురంగ్వాీ
అయోధ్యా అభిప్రవఖీ స్ేనయ తాయా నయథరన్ పవలిత్య 3
(సందిచసా ప్రహా రవజ్ స్ేనయం తాత్ శవసనే స్మథత్యం
శవచన్ం కవంక్షత్ర స్ేనయ చయతకవళి: జ్కం యథయ)
రవప్ర సా వచ్న్ం శ్రోత్యా రవజ్త దచరథః సుతమ్
బ్ాహ భాాం సంపరవషాజ్ా ప్రూరవవన చ్ ఆఘారయ రవఘవమ్ 4
గత్ో రవప్ర ఇతి శ్రోత్యా హృషో ః పరప్రవదిత్ో న్ృపః
ప న్: జ్తతం తదయ మేనే ప తరమ్ ఆత్యీన్మ్ ఏవ చ్
చోదయా ప్రాస త్యం స్ేనయం జ్గ్వప్ర ఆశ్ర తతః ప రమమ్ 5
పత్యకవ ధాజిన్నం రప్రాాం తూరోా దు్షో నినయదిత్యమ్
స్మ్త రవజ్ పథయం రప్రాాం పరకర
్ ణ ్ుసుమోతకరవమ్ 6
రవజ్ పరవచ
ే సుప్రవమైః పౌరచ: ప్రఙ్గ ళ వవదిభిః
సంపూరవణం పవరవిచత్ రవజ్త జ్నౌఘ్ైః సప్రకం్ృత్యమ్ 7
పౌరచ: పరతుాదగ త్ో దూరం దిాజ్ చ ప ర వవస్మభి:
ప త్:్ అన్ుగత: శీరీప్రాన్ స శీోప్రదిభ చ ప్రహా యశవ: 8
పరవివేచ గృహం రవజ్త హిప్రవత్ సదృచం ప న్ :
న్న్ంద సాజ్నో రవజ్త గృహే కవమై: సుపూజిత: 9
కౌసకాా చ్ సుమిత్యర చ్ కక
చ గ ీ చ్ సుప్రధాప్రా
వధూ పరతిగోహే యవకవత యా శవ ౭నయా రవజ్ యోష్మతః 10
తతః స్వత్యం ప్రహాభాగ్వమ్ ఊరవీకాం చ్ యచస్మాన్నమ్
్ుచధాజ్ సుత్ర చ్ ఉభే జ్గృహ : న్ృప పతాయః 11
ప్రఙ్గ ళ ఆకాపన: హో మై: శరభిత్యః క్ష్ౌప్ర వవససః
దరవత ఆయతనయని ఆశ్ర సరవా స్వతః పరతాపూజ్యన్ స 12
అభివవదా అభివవదయాన్ స చ్ సరవా రవజ్ సుత్య సత దయ
(సా సాం గృహమ్ అథ ఆస్వధా ్ుబ్ేర భవనోపప్రం
గ్ోభి రవన చ ధ్యనా చ తరి త్యా దిాజ్వాతతప్రాన్ స)
రగమిరగ ప్రవదిత్యః సరవా భరత ృభిః సహిత్య రహః 13
 P a g e | 168

్ుప్రారవ: చ్ ప్రహాత్యీనో ీరరగాా అపరతిప్రా భవవి 14

్ృత దయరవః ్ృత అస్వతి చ స ధనయః స సుహృ జ్జ నయః
శ్రశ్ర
ో షప్రాాయః ప్మతరం వరత యనిత న్రరేభాః 15
(కవకే కవకే తు న్నతిజ్తఞ: త్ోషయంత్ో గవరమం గవాః)
్సాచిత్ అధ కవకసా రవజ్త దచరథ సుసతం
భరతం కచ్ ీ ప తరమ్ అబ్రీరత్ రఘవ న్ందన్: 16
అయం కగ్య రవజ్ సా ప త్ోర వసతి ప తర్
త్యాం నేతుమ్ ఆగత్ో ీరర యవధ్యజిత్ ప్రాతుక సత వ 17
పవరరవవత: త్రన్ ధరీజ్ఞ మిథికాయామ్ అహం తథయ
ఋష్మ ప్రధ్రా తు తసా తాం ప్వతి
ర ం ్రమతమ్ ఇహా౭రహస్మ 18
శ్రోత్యా దచరథసా ఏతత్ భరత: కచ్ ీ సుత:
అభివవదా గవరమం రవప్రం పరవషాజ్ా చ్ కక్షీాం
గప్రనయయ అభిచ్కవోప్ర చతురఘా సహిత సత దయ 19
ఆపృచ్ఛయ ప్మతరం శ్రరో రవప్రం చ్ అకిలషో కవరవాం
ప్రాతౄ శవ ౭ప్మ న్ర శరష
ో ి చతృఘా సహిత్ో యయౌ 20
గత్ర తు భరత్ర రవమో కక్షీా చ ప్రహాబ్క:
ప్మతరం దరవ సంకవచం పూజ్యా ప్రాసతు సత దయ 21
ప్మతు: ఆజ్తఞం ప రసకృతా పౌర కవరవాాి సరాచ:
చ్కవర రవమో ధరవీత్యీ ప్మయ
ర ాాి చ్ హిత్యని చ్ 22
ప్రాతృభయా ప్రాతృ కవరవాాి ్ృత్యా పరప్ర యంతిరత:
గవరూాయం గవరమ కవరవాాి కవకే కవకే౭న్ావక్షత 23
ఏవం ధచరథ ప్వత్
ర ో బ్ారహీాయ నగప్రా సత దయ
రవప్ర సా శీక వృత్రత న్ సరగా విషయ వవస్మన్: 24
త్రష్వమ్ అతి యశవ కేకగ రవప్రః సతా పరవ్ోప్రః
సాయప్రూభ: ఇవ భూత్యనయం బ్భూవ గవావ తత రః 25
రవప్ర సుత స్వతయా స్వరవ ం విజ్హార బ్హకన్ స ఋతూన్ స
ప్రన్స్వా తదగ తప్రాన్సా సత స్వా నితాం హృది సప్రరవితః 26
ప్మరయా తు స్వత్య రవప్ర సా దయరవః ప్మతృ ్ృత్య ఇతి
గవాయత్ రూప గవాయ చయ ౭ప్మ ప్వతి
ర : భూయో౭భావరవత 27
తస్వా చ భరవత దిాగవాం హృద త పరవవరత త్ర
 P a g e | 169

అన్త రవజతమ్ అప్మ వా్త మ్ ఆమాాతి హృదయం హృదయ 28

తసా భూయో విశరష్ా
ే మైథల్మ
ి జ్న్కవ తీజ్త
దరవత్యభిః సప్రా రూప్ే స్వత్య శీో: ఇవ రూప్మాీ 29

తయా స రవజ్రవే సుత్ోऽభిరవప్రయా;

సమే వవన్ స ఉతత ప్ర రవజ్ ్న్ాయా

అతీవ రవప్రః శ్రశ్రభేऽతి కవప్రయా ;

విభవః శిోయా విషు
ణ : ఇవ అప్రరగచారః 30
ఇతవోరషే శ్రీమద్వరమాయణే, ఆద్ి కావ్యో, శ్రీమద్వాల్మీకీయే, చతుర్ాంశత్
స్హ్సతరకాయాం, స్ంహితవయాం, బ్ాలకాండే, స్పత స్పత త్రమ స్సరు :
చ్రవతం రఘవనయధ సా చతకోటగ పరవిసత రం,
ఏకచ్ ప్రక్షరం పట ర ్త ం ప్రహా పవత్ నయచన్ం .
యద౭క్షర పద భరషోం ప్రాత్యర హీన్ంచ్ యత్ భవేత్
త తసరాం క్షప్రాత్యం దరవ నయరవయా న్మోసుతత్ర.
బ్ాలకాండ: స్మాపత :
శ్రీ సీతవ రామచంద్వర౭రపణ మస్ుత
****************************************************