‫ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﻴﻢ‬

‫ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس‬
‫و ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎي آن‬

‫ﻣﻬﻨﺪس ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ ﻣﺎﻫﺮ‬

‫ﻣﻬﻨﺪس اﺣﻤﺪ ﺣﻴﺪرﻳﺎن‬

‫اﻳﻦ ﺻﻔﺤﻪ ﺑﺮاي ﻣﺸﺨﺼﺎت ﭼﺎپ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻴﺮاژ و ﺷﺎﺑﻚ و ‪ ....‬رزرو‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺻﻔﺤﻪ ﺑﺮاي ﭘﻴﺸﮕﻔﺘﺎر ﻧﺎﺷﺮ رزرو ﺷﺪه اﺳﺖ‬
 ‫ﺑﻨﺎم ﺳﻴﺴﺘﻢ آﻓﺮﻳﻦ ﺑﻲ ﻫﻤﺘﺎ‬

‫ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻓﻨﺎوري در ﺳﺎﻟﻴﺎن اﺧﻴﺮ ﻋﺮﺻﻪ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ راﺑﺸﺪت ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻗﺮارداده اﺳﺖ‪.‬اﺗﻮﻣﺎﺳﻴﻮن ﺻﻨﻌﺘﻲ ﻳﻜﻲ از اﻳﻦ ﻋﺮﺻﻪ‬
‫ﻫﺎﺳﺖ‪.‬رﺷﺪ ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ اي اﺳﺖ ﻛﻪ اﮔﺮ ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺎ ورود آن ﻗﺪم ﻫﺎي ﻻزم ﺑﺮاي ﺑﻮﻣﻲ ﺳﺎزي و اﻧﺘﻘﺎل داﻧﺶ ﻓﻨﻲ‬
‫ﺻﻮرت ﻧﮕﻴﺮد ﻣﺘﺨﺼﺼﻴﻦ ﺻﻨﺎﻳﻊ در ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري و ﻧﮕﻬﺪاري ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎ ﺑﺎ ﻣﺸﻜﻞ ﻣﻮاﺟﻪ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻳﺎ ‪ DCS‬ﺑﻲ ﻣﻌﻨﺎﺳﺖ اﻣﺎ ﺑﺎ ﻋﺮﺿﻪ ﺷﺪن ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس ﺑﻌﻴﺪ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫‪PLC‬‬ ‫زﻣﺎﻧﻲ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻴﺸﺪ اﺗﻮﻣﺎﺳﻴﻮن ﺻﻨﻌﺘﻲ ﺑﺪون‬
‫اﮔﺮدر آﻳﻨﺪه اي ﻧﺰدﻳﻚ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﻮد اﺗﻮﻣﺎﺳﻴﻮن ﺻﻨﻌﺘﻲ ﺑﺪون ﺷﺒﻜﻪ ﺻﻨﻌﺘﻲ ﻣﻔﻬﻮم ﻧﺪارد‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺳﻌﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎي ﻓﻨﺎوري ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس ﺑﺎ ﻣﺤﻮرﻳﺖ ‪ Foundation Fieldbus‬ﺑﻴﺎن ﺷﻮد‪.‬اﺑﺘﺪا ﺿﻤﻦ‬
‫ﻣﺮوري ﺑﺮ ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎي اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و در اداﻣﻪ ﻓﻮﻧﺪﻳﺸﻦ ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس ﺑﺼﻮرت‬
‫ﺗﺨﺼﺼﻲ ﺗﺸﺮﻳﺢ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در اﻧﺘﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﺿﻤﻦ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻓﻮﻧﺪﻳﺸﻦ ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس ﺑﺎ ﭘﺮوﺗﻜﻞ ‪ Hart‬و ‪ Profibus PA‬وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎي‬
‫اﺻﻠﻲ ﺑﺮﺧﻲ دﻳﮕﺮ از اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس ﺑﻪ اﺟﻤﺎل ﺑﻴﺎن ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ادﻋﺎ ﻧﻤﻴﺸﻮد ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻛﻮﺗﺎه ﻫﻤﻪ ﻧﻜﺎت ﻻزم اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺑﺮرﺳﻲ در ﺣﺪ ﻣﻨﺎﺑﻊ در دﺳﺘﺮس و ﻓﺮﺻﺖ ﻣﻮﺟﻮد‬
‫ﺑﻮده اﺳﺖ ‪ .‬ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ و ﺑﺮﺧﻲ از اﻳﻦ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺟﺰوات و ﻛﺘﺎﺑﻬﺎ و ﻣﻘﺎﻻت ﻓﺎرﺳﻲ ﺑﻮده ﻛﻪ ﻋﺰﻳﺰان دﻳﮕﺮ ﻗﺒﻼً‬
‫زﺣﻤﺖ ﺗﻬﻴﻪ آﻧﺮا ﻛﺸﻴﺪه ﺑﻮدﻧﺪ و در اﻧﺘﻬﺎي ﻛﺘﺎب در ﻟﻴﺴﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ ذﻛﺮ ﺷﺪه اﻧﺪ ﺑﺴﻴﺎري از اﻳﻦ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺗﻮﺳﻂ آﻗﺎي ﻣﻬﻨﺪس‬
‫ﺣﻴﺪرﻳﺎن ﻛﻪ ﺿﻤﻦ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺑﺮﺧﻲ ﻗﺴﻤﺘﻬﺎ ﻣﺸﻮق ﺑﻨﺪه در ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﺪوﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺑﻮده اﻧﺪ ﮔﺮد آوري ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﻛﻨﺎر اﻳﻦ‬
‫ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻻزم اﺳﺖ از زﺣﻤﺎت ﭘﻴﺸﻜﺴﻮﺗﺎﻧﻲ ﻛﻪ راﻫﻨﻤﺎي ﻣﺎ در ﻋﺮﺻﻪ ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس ﺑﻮده اﻧﺪ ﺑﻮﻳﮋه آﻗﺎي ﻣﻬﻨﺪس ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ ﺑﺮاﺗﻲ ﻳﺎد و‬
‫ﻗﺪرداﻧﻲ ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫اﻣﻴﺪ اﺳﺖ ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن ﻋﺰﻳﺰ ﻛﺎﺳﺘﻲ ﻫﺎ را ﺑﺪﻳﺪه اﻏﻤﺎض ﺑﻨﮕﺮﻧﺪ و در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﺑﺎ ارﺳﺎل ﻧﻘﻄﻪ ﻧﻈﺮات ﺧﻮد ﺑﻪ اﻳﻤﻴﻞ اﻳﻨﺠﺎﻧﺐ‬
‫ﻣﺎ را در ﺗﻜﻤﻴﻞ اﻳﻦ‬ ‫‪ahmad.heydarian@yahoo.com‬‬ ‫ﻳﺎ اﻳﻤﻴﻞ آﻗﺎي ﻣﻬﻨﺪس ﺣﻴﺪرﻳﺎن‬ ‫‪Reza.maher@gmail.com‬‬

‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻳﺎري ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬

‫آرزوﻣﻨﺪﻳﻢ ﻛﻪ ﺣﺎﺻﻞ اﻳﻦ ﺗﻼش ﻣﻘﺒﻮل اﻓﺘﺪ و اﻣﻴﺪ آﻧﻜﻪ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻄﺎﻟﺐ اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺑﺎ رﻋﺎﻳﺖ اﻧﺼﺎف و ذﻛﺮ ﻣﻨﺒﻊ ﺻﻮرت‬
‫ﮔﻴﺮد ﻧﻪ ﻫﻤﭽﻮن ﺑﺮﺧﻲ ﺻﺎﺣﺒﺎن ﻗﻠﻢ ﻛﻪ از ﻛﺘﺎب ﻫﺎي ﻗﺒﻠﻲ اﻳﻨﺠﺎﻧﺐ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮده وﻟﻲ ﺑﺎ ادﻋﺎﻳﻲ ﻧﺎﭘﺴﻨﺪ ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ را ﺑﻪ‬
‫ﺧﻮدﺷﺎن وﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﺸﺎن ! ﻧﺴﺒﺖ داده اﻧﺪ ﻳﻜﻲ از آﻧﻬﺎ ﻛﺘﺎب اﻟﺒﺘﻪ ارزﺷﻤﻨﺪ ﻣﺜﻠﺚ ﻧﺎرﻧﺠﻲ ﺗﺎﻟﻴﻒ آﻗﺎي ﻣﻬﻨﺪس ﻏﺮﻳﺒﻲ اﺳﺖ‬
‫ﺑﺮاي ﺟﺰﺋﻴﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺮاي ﻣﻮاردي ﻛﻪ در ﻛﺘﺎب ﻣﺰﺑﻮر ﻋﻴﻨﺎً از ﻛﺘﺎب ﻫﺎي ﺑﻨﺪه ﻛﭙﻲ ﺑﺮداري ﺷﺪه ﺑﻪ ﭘﻴﺸﮕﻔﺘﺎر ﭼﺎپ ﺟﺪﻳﺪ‬
‫ﻛﺘﺎب ﺷﺒﻜﻪ ﭘﺮوﻓﻲ ﺑﺎس اﻳﻨﺠﺎﻧﺐ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻓﺮﻣﺎﻳﻴﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺤﻤﺪرﺿﺎ ﻣﺎﻫﺮ‬
‫آذر ﻣﺎه ‪1387‬‬
 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬
‫ﺻﻔﺤﻪ‬
‫ﻓﺼﻞ ‪ - 1‬ﻓﻴﻠﺪ ﺑﺎس و ﺟﺎﻳﮕﺎه آن‬
‫‪2‬‬ ‫‪ -1‬ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس ﭼﻴﺴﺖ؟‬

‫‪3‬‬ ‫‪-2‬ﺳﻴﺮ ﺗﺤﻮل ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي اﺗﻮﻣﺎﺳﻴﻮن و ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس‬

‫‪3‬‬ ‫‪DDC‬‬ ‫‪ 1-2‬ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي‬
‫‪4‬‬ ‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ‪PLC‬‬ ‫‪2-2‬‬
‫‪4‬‬ ‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ‪DCS‬‬ ‫‪3-2‬‬
‫‪7‬‬ ‫‪FCS‬‬ ‫‪ 4-2‬ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي‬

‫‪10‬‬ ‫‪ -3‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺳﺎزي ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس‬

‫‪12‬‬ ‫‪ -4‬ﺟﺎﻳﮕﺎه ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس در ﻫﺮم اﺗﻮﻣﺎﺳﻴﻮن‬

‫ﻓﺼﻞ ‪ - 2‬وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎي ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس‬

‫‪16‬‬ ‫‪ -1‬ﻣﺰاﻳﺎي ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس‬
‫‪16‬‬ ‫‪ 1-1‬ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﻳﻲ در ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎي اوﻟﻴﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ‬
‫‪18‬‬ ‫‪ 2-1‬ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﻳﻲ در ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎي ﺗﻌﻤﻴﺮاﺗﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ‬
‫‪19‬‬ ‫‪ 3-1‬ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﻳﻲ در ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎي ﺗﻮﺳﻌﻪ و ﺑﻬﻴﻨﻪ ﺳﺎزي‬
‫‪20‬‬ ‫‪ 4-1‬ﺑﻬﺒﻮد ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺳﻴﺴﺘﻢ‬

‫‪23‬‬ ‫‪ -2‬ﻣﻌﺎﻳﺐ ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس‬

‫‪23‬‬ ‫)‪(Fault Tolerant‬‬ ‫‪ -3‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ‪ FCS‬و ‪ DCS‬از ﻧﻈﺮ ﻣﻘﺎوم ﺑﻮدن در ﺑﺮاﺑﺮ ﺧﻄﺎ‬
 ‫ﻓﺼﻞ ‪ - 3‬آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ ‪Foundation Fieldbus‬‬
‫‪26‬‬ ‫‪ -1‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‬

‫‪27‬‬ ‫‪ -2‬ﻣﺰاﻳﺎي ‪Foundation Fieldbus‬‬

‫‪29‬‬ ‫‪ -3‬ﻣﺪل ارﺗﺒﺎﻃﻲ در ﺷﺒﻜﻪ ‪ Foundation Fieldbus‬و ﻻﻳﻪ ﻫﺎي آن‬

‫ﻓﺼﻞ ‪- 4‬ﻻﻳﻪ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ در ‪Foundation Fieldbus‬‬

‫‪32‬‬ ‫‪ -1‬ﺗﻌﺪاد وﺳﻴﻠﻪ‬
‫‪33‬‬ ‫‪ -2‬ﺳﺮﻋﺖ ﺷﺒﻜﻪ‬
‫‪33‬‬ ‫‪ -3‬ﻛﺪﻳﻨﮓ ﺳﻴﮕﻨﺎل‬
‫‪36‬‬ ‫‪ -4‬ﺗﻮﭘﻮﻟﻮژي ﻫﺎي اﺗﺼﺎل‬
‫‪38‬‬ ‫‪-5‬اﺟﺰاي ﻗﺎﺑﻞ اﺗﺼﺎل ﺑﻪ ﺑﺎس‬
‫‪39‬‬ ‫‪Host 1-5‬‬

‫‪39‬‬ ‫‪ 2-5‬وﺳﺎﻳﻞ ﻓﻴﻠﺪ‬

‫‪40‬‬ ‫‪Junction Box 3-5‬‬

‫‪42‬‬ ‫‪ 4-5‬ﺗﺮﻣﻴﻨﻴﺘﻮر‬
‫‪44‬‬ ‫‪ 5-5‬ﻛﺎﺑﻞ‬
‫‪48‬‬ ‫‪ 6-5‬ري ﭘﻴﺘﺮ‬
‫‪49‬‬ ‫‪ 7-5‬ﻣﻨﺒﻊ ﺗﻐﺬﻳﻪ‬
‫‪52‬‬ ‫‪ 8-5‬اﻓﺰوﻧﮕﻲ ﺗﺠﻬﻴﺰات‬
‫‪53‬‬ ‫‪ -6‬ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﺤﻴﻂ ﻫﺎي ‪IS‬‬
‫‪65‬‬ ‫‪ -7‬ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﺷﺒﻜﻪ‬
‫ﻓﺼﻞ ‪ - 5‬ﻻﻳﻪ ﻫﺎي ﻣﻨﻄﻘﻲ در ‪Foundation Fieldbus‬‬
‫‪72‬‬ ‫‪ -1‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫‪73‬‬ ‫وﻇﺎﻳﻒ ﻻﻳﻪ ‪Data Link‬‬ ‫‪-2‬‬
‫‪73‬‬ ‫‪ 1-2‬ﻛﻨﺘﺮل دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﺑﺎس‬
‫‪75‬‬ ‫‪ 2-2‬ﺑﺮﻗﺮاري ارﺗﺒﺎط زﻣﺎن ﺑﻨﺪي ﺷﺪه )ﺳﺮوﻳﺲ روﺗﻴﻦ(‬
‫‪76‬‬ ‫‪ 3-2‬ارﺗﺒﺎط زﻣﺎن ﺑﻨﺪي ﻧﺸﺪه )ﺳﺮوﻳﺲ ﻏﻴﺮ روﺗﻴﻦ(‬
‫‪80‬‬ ‫‪ 4-2‬ﻧﺤﻮه زﻣﺎن ﺑﻨﺪي ) ‪( Scheduling‬‬
‫‪82‬‬ ‫‪ 5-2‬آدرس دﻫﻲ ﺑﻪ وﺳﺎﻳﻞ‬
‫‪83‬‬ ‫‪ 6-2‬اوﻟﻮﻳﺖ ﺑﻨﺪي ﭘﻴﺎم ﻫﺎ‬
‫‪84‬‬ ‫‪ -3‬وﻇﺎﻳﻒ زﻳﺮ ﻻﻳﻪ ‪FAS‬‬
‫‪87‬‬ ‫وﻇﺎﻳﻒ زﻳﺮ ﻻﻳﻪ ‪FMS‬‬ ‫‪-4‬‬
‫‪User Application‬‬ ‫‪ -5‬ﻻﻳﻪ‬
‫‪92‬‬ ‫‪Resource Blocks‬‬ ‫‪1-5‬‬
‫‪92‬‬ ‫‪Function Block‬‬ ‫‪2-5‬‬
‫‪99‬‬ ‫‪Transducer Blocks‬‬ ‫‪3-5‬‬
‫‪100‬‬ ‫ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺳﻴﺴﺘﻢ ‪System Management‬‬ ‫‪4-5‬‬

‫ﻓﺼﻞ ‪ - 6‬ﻧﻤﻮﻧﻪ اي از ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس‬

‫‪107‬‬ ‫‪ -1‬ﻓﺎز ﻃﺮاﺣﻲ‬
‫‪107‬‬ ‫‪ 1-1‬ﺗﻌﺪاد وﺳﻴﻠﻪ روي ﺑﺎس ﺷﺒﻜﻪ‬
‫‪107‬‬ ‫‪ 2-1‬ﻣﻨﺒﻊ ﺗﻐﺬﻳﻪ ﺑﺎس‬
‫‪107‬‬ ‫‪ 3-1‬ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﻣﻨﻄﻘﻲ‬
‫‪108‬‬ ‫‪ 4-1‬ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ رﻳﺴﻚ‬
‫‪108‬‬ ‫‪ 5-1‬ﻃﺮاﺣﻲ ﻛﺎﺑﻞ‬
‫‪109‬‬ ‫‪ 6-1‬ﻃﺮاﺣﻲ ﻻﺟﻴﻚ‬
‫‪110‬‬ ‫‪ -2‬ﻓﺎز ﻧﺼﺐ‬
‫‪111‬‬ ‫‪ -3‬ﻓﺎز راه اﻧﺪازي‬
‫‪111‬‬ ‫‪ -4‬ﻓﺎز ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري‬
‫‪111‬‬ ‫‪ -5‬ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﺗﻌﻤﻴﺮاﺗﻲ‬
‫‪112‬‬ ‫‪ -6‬ﺗﻮﺳﻌﻪ و ﺑﻬﻴﻨﻪ ﺳﺎزي‬
‫ﻓﺼﻞ ‪ -7‬ﺗﺴﺖ و راه اﻧﺪازي ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس‬
‫‪114‬‬ ‫‪ -1‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫‪115‬‬ ‫‪ -2‬ﺗﺴﺖ ﻛﺎﺑﻞ ﺷﺒﻜﻪ‬
‫‪116‬‬ ‫‪ -3‬ﺗﺴﺖ ﻣﻨﺒﻊ ﺗﻐﺬﻳﻪ ﺑﺎس‬
‫‪117‬‬ ‫‪ -4‬ﺗﺴﺖ ﺷﺒﻜﻪ‬
‫‪119‬‬ ‫‪ -5‬اﺗﺼﺎل وﺳﺎﻳﻞ ﻓﻴﻠﺪ و اﻧﺠﺎم ﻟﻮپ ﭼﻚ‬
‫‪120‬‬ ‫‪Hot Cutover -6‬‬
 ‫ﻓﺼﻞ ‪ - 8‬اﺷﻜﺎﻻت ﻣﺘﺪاول و ﻧﺤﻮه ﻋﻴﺐ ﻳﺎﺑﻲ در ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس‬
‫‪122‬‬ ‫‪ -1‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫‪123‬‬ ‫‪ -2‬ﻧﻮﻳﺰ و ﺗﺎﺛﻴﺮ آن ﺑﺮ ﺷﺒﻜﻪ ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس‬
‫‪125‬‬ ‫‪ 1-2‬اﻧﻮاع ﻧﻮﻳﺰ ‪ ،‬ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺗﻮﻟﻴﺪ و روﺷﻬﺎي ﺣﺬف‬
‫‪130‬‬ ‫‪ 2-2‬ﻧﻜﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﻛﺮدن ﺷﻴﻠﺪ‬
‫‪132‬‬ ‫‪ 3-2‬اﻳﺰوﻟﻪ ﺳﺎزي‬
‫‪132‬‬ ‫‪ 4-2‬اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﻧﻮﻳﺰ‬
‫‪134‬‬ ‫‪ -3‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻨﺒﻊ ﺗﻐﺬﻳﻪ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ‬
‫‪134‬‬ ‫‪ -4‬ﺗﻌﺪاد ﺗﺮﻣﻴﻨﻴﺘﻮر ﻧﺎدرﺳﺖ‬
‫‪136‬‬ ‫‪ -5‬ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ ﺑﻮدن ﻃﻮل ﻛﺎﺑﻞ‬
‫‪137‬‬ ‫ﺳﻴﻢ ﻛﺸﻲ ﻣﺘﻘﺎﻃﻊ )‪(Cross Wiring‬‬ ‫‪-6‬‬
‫‪137‬‬ ‫‪ -7‬اﺗﺼﺎل ﻛﻮﺗﺎه ﺑﺎس‬
‫‪138‬‬ ‫‪ -8‬ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﻮدن ﺳﻄﺢ وﻟﺘﺎژ ﺗﻐﺬﻳﻪ وﺳﻴﻠﻪ‬
‫‪138‬‬ ‫‪ -9‬اﺷﻜﺎل در وﺳﻴﻠﻪ‬
‫‪140‬‬ ‫‪ -10‬اﺷﻜﺎل در ﺣﻔﺎﻇﺖ اﺿﺎﻓﻪ وﻟﺘﺎژﻫﺎ ي ﮔﺬرا‬
‫‪140‬‬ ‫‪ -11‬ﺑﺮﺧﻲ دﻳﮕﺮ از اﺷﻜﺎﻻت‬
‫‪141‬‬ ‫‪ -12‬وﺳﺎﻳﻞ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻋﻴﺐ‬
‫ﻓﺼﻞ ‪ - 9‬ﻣﺴﺘﻨﺪ ﺳﺎزي ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس‬
‫‪146‬‬ ‫‪ -1‬اﻧﻮاع ﻣﺴﺘﻨﺪات ﻻزم‬

‫‪146‬‬ ‫‪System Drawing -2‬‬

‫‪147‬‬ ‫‪Network Drawing / Segment Drawing‬‬ ‫‪-3‬‬

‫‪148‬‬ ‫‪P&ID Drawing -4‬‬

‫‪149‬‬ ‫‪Instrument Data Sheets -5‬‬

‫‪151‬‬ ‫‪Instrument Index‬‬ ‫‪-6‬‬

‫‪151‬‬ ‫‪Segment Allocation Table‬‬ ‫‪-7‬‬

‫‪151‬‬ ‫‪ -8‬ﻣﺪارك ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ‪IS‬‬

 ‫ﻓﺼﻞ ‪- 10‬ﺷﻨﺎﺧﺖ ﭘﺮوﺗﻜﻞ ‪ Hart‬و ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻓﻮﻧﺪﻳﺸﻦ ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس‬
‫‪154‬‬ ‫‪ -1‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫‪154‬‬ ‫ﺷﻨﺎﺧﺖ ﭘﺮوﺗﻜﻞ ‪HART‬‬ ‫‪-2‬‬
‫‪157‬‬ ‫اﻧﻮاع ﭘﻴﻜﺮﺑﻨﺪي ‪HART‬‬ ‫‪-3‬‬
‫‪159‬‬ ‫‪ HART‬در ﻣﺤﻴﻂ ‪IS‬‬ ‫‪ -4‬اﺳﺘﻔﺎده از‬
‫‪159‬‬ ‫‪HART‬‬ ‫‪ -5‬ﺗﺒﺎدل دﻳﺘﺎ در‬
‫‪160‬‬ ‫‪ HART‬و ﻣﺪل ‪OSI‬‬ ‫‪-6‬‬
‫‪160‬‬ ‫‪ -7‬ﻻﻳﻪ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ‪HART‬‬

‫‪163‬‬ ‫ﻻﻳﻪ ‪ Data Link‬در ‪HART‬‬ ‫‪-8‬‬

‫‪164‬‬ ‫‪ Application‬در ‪HART‬‬ ‫‪ -9‬ﻻﻳﻪ‬
‫‪164‬‬ ‫‪ -10‬اﻣﻜﺎن ﻛﻨﺘﺮل در ﻓﻴﻠﺪ‬
‫‪166‬‬ ‫‪ PC‬ﺑﻪ ‪HART‬‬ ‫‪ -11‬اﺗﺼﺎل‬
‫‪167‬‬ ‫‪ -12‬ﺧﻼﺻﻪ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ‪ HART‬ﺑﺎ ‪Foundation Fieldbus‬‬

‫ﻓﺼﻞ ‪ -11‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ‪ Profibus PA‬ﺑﺎ ﻓﻮﻧﺪﻳﺸﻦ ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس‬

‫‪170‬‬ ‫‪ -1‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫‪170‬‬ ‫‪ -2‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ از ﻧﻈﺮ ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺳﻄﻮح ﺑﺎﻻﺗﺮ‬
‫‪171‬‬ ‫‪ -3‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺗﻌﺪاد وﺳﺎﻳﻞ‬
‫‪171‬‬ ‫‪ -4‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺗﻮﭘﻮﻟﻮژي‬
‫‪172‬‬ ‫‪ -5‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ اﻣﻜﺎن اﻓﺰوﻧﮕﻲ ‪Redundancy‬‬

‫‪173‬‬ ‫‪ -6‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻛﺎرﺑﺮد در ﻣﺤﻴﻂ ﻫﺎي ﺧﻄﺮﻧﺎك‬

‫‪174‬‬ ‫‪ -7‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻧﺤﻮه دﺳﺘﺮﺳﻲ و ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺑﺎس‬
‫‪174‬‬ ‫‪ -8‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ اﻣﻜﺎﻧﺎت ﻛﻨﺘﺮل‬
‫‪174‬‬ ‫‪ -9‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ اﻣﻜﺎﻧﺎت ﻋﻴﺐ ﻳﺎﺑﻲ و ﻛﺎﻟﻴﺒﺮاﺳﻴﻮن‬
‫‪175‬‬ ‫‪ -10‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ اﻣﻜﺎن ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ وﺳﺎﻳﻞ ﺑﺼﻮرت ‪Online‬‬
‫‪175‬‬ ‫‪ -11‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻫﺰﻳﻨﻪ‬
‫‪175‬‬ ‫‪Foundation Fieldbus‬‬ ‫‪ -12‬ﺧﻼﺻﻪ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ‪ Profibus PA‬ﺑﺎ‬

‫ﻓﺼﻞ ‪ - 12‬ﻧﮕﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ ﺷﺒﻜﻪ ﻫﺎي ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس‬

‫‪179‬‬ ‫‪Profibus -1‬‬

‫‪180‬‬ ‫‪Interbus -2‬‬

‫‪182‬‬ ‫‪Bit bus -3‬‬

‫‪183‬‬ ‫‪P-net -4‬‬

‫‪187‬‬ ‫‪EIB -5‬‬

‫‪188‬‬ ‫‪ASI -6‬‬

‫‪191‬‬ ‫‪CAN -7‬‬

‫‪193‬‬ ‫‪DeviceNet -8‬‬

‫‪199‬‬ ‫‪ControlNet -9‬‬

‫‪202‬‬ ‫‪Sercos -10‬‬

‫‪204‬‬ ‫‪Modbus‬‬ ‫‪-11‬‬

‫‪212‬‬ ‫‪ -12‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻛﻠﻲ ﺷﺒﻜﻪ ﻫﺎي ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس‬

‫‪216‬‬ ‫ﺿﻤﻴﻤﻪ ‪- 1‬ﻟﻴﺴﺖ ﺑﺮﺧﻲ ﺳﺎزﻧﺪﮔﺎن ﻋﻀﻮ ﺳﺎزﻣﺎن ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس‬

‫‪218‬‬ ‫ﺿﻤﻴﻤﻪ ‪- 2‬ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ و اﺻﻄﻼﺣﺎت‬

‫‪232‬‬ ‫‪Hart‬‬ ‫ﺿﻤﻴﻤﻪ ‪ - 3‬ﻟﻴﺴﺖ ﻓﺮاﻣﻴﻦ‬

‫‪242‬‬ ‫ﺿﻤﻴﻤﻪ ‪ -4‬ﻧﻤﻮﻧﻪ اي از ﻧﻘﺸﻪ ﻫﺎ و ﻣﺴﺘﻨﺪات ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس‬

‫‪254‬‬ ‫ﻛﻠﻤﺎت اﺧﺘﺼﺎري‬

‫‪262‬‬ ‫ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﻣﺮاﺟﻊ‬

 ‫‪ -‬ﻓﺼﻞ ‪-1‬‬

‫ﻓﻴﻠﺪ ﺑﺎس و ﺟﺎﻳﮕﺎه آن‬

‫ﻣﺸﺘﻤﻞ ﺑﺮ ‪:‬‬

‫‪ -1‬ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس ﭼﻴﺴﺖ؟‬

‫‪-2‬ﺳﻴﺮ ﺗﺤﻮل ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي اﺗﻮﻣﺎﺳﻴﻮن و ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس‬

‫‪DDC‬‬ ‫‪ 1-2‬ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ‪PLC‬‬ ‫‪2-2‬‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ‪DCS‬‬ ‫‪3-2‬‬
‫‪FCS‬‬ ‫‪ 4-2‬ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي‬

‫‪ -3‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺳﺎزي ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس‬

‫‪ -4‬ﺟﺎﻳﮕﺎه ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس در ﻫﺮم اﺗﻮﻣﺎﺳﻴﻮن‬

 ‫ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس و ﺟﺎﻳﮕﺎه آن‬ ‫‪2‬‬

‫‪ -1‬ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس ﭼﻴﺴﺖ؟‬
‫ﻣﻔﻬﻮم ‪ Fieldbus‬از ﻧﺎم آن ﺗﺎ ﺣﺪ زﻳﺎدي ﻗﺎﺑﻞ درك اﺳﺖ ‪ .‬ﻛﻠﻤﻪ ﻓﻴﻠﺪ در اﺗﻮﻣﺎﺳﻴﻮن ﺻﻨﻌﺘﻲ ﺑﻪ ﺣﻮزه اي اﻃﻼق ﻣﻴﺸﻮدﻛﻪ‬
‫ﺗﺮاﻧﺴﻤﻴﺘﺮﻫﺎ و ﻋﻤﻠﮕﺮﻫﺎ و ﺗﺠﻬﻴﺰات اﺑﺰار دﻗﻴﻖ در آﻧﺠﺎ ﻧﺼﺐ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻛﻠﻤﻪ ﺑﺎس ﻧﻴﺰ ﻣﻔﻬﻮم ﺷﺒﻜﻪ را ﺑﻪ ذﻫﻦ اﻟﻘﺎ ﻣﻴﻜﻨﺪ‬
‫ﭘﺲ ﻣﻌﻨﺎي ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس ﺑﺼﻮرت ﻟﻐﻮي ﺷﺒﻜﻪ اي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻓﻴﻠﺪ را ﺑﻬﻢ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﻣﻲ ﺳﺎزد اﮔﺮﭼﻪ در ﻋﻤﻞ ﺣﻮزه‬
‫ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ از ﺳﻄﺢ ﻓﻴﻠﺪ ﻧﻴﺰ ﻓﺮاﺗﺮ ﺑﺮود‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس اﺑﺘﺪا ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﺗﻮﺟﻪ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﻓﻴﻠﺪ ﻣﻌﻄﻮف ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬در ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻌﻤﻮل ﻳﻚ ﺗﺮاﻧﺴﻤﻴﺘﺮ ﺗﻮﺳﻂ‬
‫اﺗﺼﺎل ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﻪ ﻛﺎرت آﻧﺎﻟﻮگ ورودي ﻛﻨﺘﺮﻟﺮ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﻲ ﺷﻮد ‪ .‬اﺗﺼﺎل ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ دو ﺳﻴﻤﻪ ﺳﻪ ﺳﻴﻤﻪ ﻳﺎ ﭼﻬﺎر ﺳﻴﻤﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻧﻮع ﺳﻴﮕﻨﺎل ﻧﻴﺰ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ‪ 4‬ﺗﺎ ‪ 20‬ﻣﻴﻠﻲ آﻣﭙﺮ ﻳﺎ ﺻﻔﺮ ﺗﺎ ‪ 10‬وﻟﺖ ﻳﺎ ﺳﺎﻳﺮ ﺟﺮﻳﺎﻧﻬﺎ و وﻟﺘﺎژﻫﺎي ﻣﺠﺎز ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﭼﻨﺪﻳﻦ‬
‫ﺗﺮاﻧﺴﻤﻴﺘﺮ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻫﻤﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﻛﺎﺑﻞ ﻫﺎي ﻣﻮازي ﺑﻪ ﻛﻨﺘﺮﻟﺮ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﻲ ﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﺷﺒﻜﻪ اي وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﺗﻤﺎم ﺗﺮاﻧﺴﻤﻴﺘﺮﻫﺎي ﻓﻮق ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﻛﺎﺑﻞ دو رﺷﺘﻪ ﺷﺒﻜﻪ ﻣﺘﺼﻞ ﺷﻮﻧﺪ آﻧﺮا ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس ﻣﻲ‬
‫ﻧﺎﻣﻴﻢ ‪ .‬ﭘﺲ ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺷﺒﻜﻪ ‪ LAN‬ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ ﻫﺎﺳﺖ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺗﻔﺎوت ﻛﻪ ﺑﺠﺎي ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻓﻴﻠﺪ را ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﺮﺗﺒﻂ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻪ و ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﺳﻴﮕﻨﺎﻟﻬﺎي آﻧﺎﻟﻮگ ‪ 4‬ﺗﺎ ‪ 20‬ﻣﻴﻠﻲ آﻣﭙﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﺷﺒﻜﻪ ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس ارﺗﺒﺎط ﺑﺼﻮرت دﻳﺠﻴﺘﺎل اﺳﺖ‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ﻣﻘﺎدﻳﺮ دﻳﺘﺎي ارﺳﺎﻟﻲ از وﺳﺎﻳﻞ ﻳﺎ دﻳﺘﺎي درﻳﺎﻓﺘﻲ‬
‫آﻧﻬﺎ ﺑﺼﻮرت رﺷﺘﻪ ﻫﺎﻳﻲ از ﺻﻔﺮ و ﻳﻚ ﻣﻨﻄﻘﻲ ﺑﺮ‬
‫روي ﺑﺎس ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﻫﻢ ) ﺑﺼﻮرت ﺳﺮﻳﺎل( ﺟﺮﻳﺎن ﻣﻲ‬
‫ﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫ﺷﺒﻜﻪ ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس ﻳﻚ ﺷﺒﻜﻪ ﭼﻨﺪ اﻧﺸﻌﺎﺑﻲ )‪(Multidrop‬‬
‫اﺳﺖ ﻳﻌﻨﻲ اﻣﻜﺎن اﺗﺼﺎل ﭼﻨﺪﻳﻦ وﺳﻴﻠﻪ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن زوج‬
‫ﺳﻴﻢ اﺻﻠﻲ ﺷﺒﻜﻪ وﺟﻮد دارد‪.‬‬

‫در ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ‪ 4‬ﺗﺎ ‪ 20‬ﻣﻴﻠﻲ آﻣﭙﺮي ارﺗﺒﺎط ﻳﻚ ﺳﻮﻳﻪ اﺳﺖ ﻳﻌﻨﻲ دﻳﺘﺎ ﻓﻘﻂ از ﺳﻤﺖ وﺳﻴﻠﻪ ﺑﻪ ﻛﻨﺘﺮﻟﺮ ارﺳﺎل ﻣﻲ ﺷﻮد در‬
‫ﺣﺎﻟﻴﻜﻪ در ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس ارﺗﺒﺎط ﺑﺼﻮرت دو ﺳﻮﻳﻪ اﺳﺖ ﻳﻌﻨﻲ ﻛﻨﺘﺮﻟﺮ ﻧﻴﺰ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ دﻳﺘﺎ ﻫﺎﻳﻲ را ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ارﺳﺎل ﻛﻨﺪ ﻛﻪ از ﺟﻤﻠﻪ‬
‫آﻧﻬﺎ ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ دﻳﺘﺎ ﻫﺎي ﻛﺎﻟﻴﺒﺮاﺳﻴﻮن اﺷﺎره ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﺎ ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت ﻓﻮق ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺗﻌﺮﻳﻔﻲ ﻛﻪ ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﺮاي ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس اراﺋﻪ ﻛﺮد ﻋﺒﺎرت زﻳﺮ اﺳﺖ‪:‬‬
‫ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس ﺷﺒﻜﻪ اي ﺑﺼﻮرت ﻛﺎﻣﻼً دﻳﺠﻴﺘﺎل ‪ ،‬دو ﺳﻮﻳﻪ ‪ ،‬ﭼﻨﺪ اﻧﺸﻌﺎﺑﻲ ﺑﺎ ارﺗﺒﺎط ﺳﺮﻳﺎل اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺧﺎﻃﺮ ﻧﺸﺎن ﻛﺮد ﻛﻪ ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس ﻧﺎم ﻳﻚ ﺷﺒﻜﻪ ﺧﺎص ﻧﻴﺴﺖ ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس ﻧﺎم ﻳﻚ ﺧﺎﻧﻮاده اﺳﺖ ﺧﺎﻧﻮاده اي ﻛﻪ در آن اﻧﻮاع‬
‫ﻣﺘﻨﻮﻋﻲ از ﺷﺒﻜﻪ ﻫﺎ ﻣﻮﺟﻮد ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﻫﻤﻪ ﺷﺒﻜﻪ ﻫﺎي زﻳﺮ در ﺧﺎﻧﻮاده ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس ﺟﺎي ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ‪:‬‬
‫‪3‬‬ ‫ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس و ﺟﺎﻳﮕﺎه آن‬

‫•‬ ‫‪A-bus‬‬ ‫•‬ ‫‪EIB‬‬ ‫•‬ ‫‪Master FB‬‬ ‫•‬ ‫‪SDS‬‬

‫•‬ ‫‪Arcnet‬‬ ‫•‬ ‫‪FIP‬‬ ‫•‬ ‫‪MODBUS‬‬ ‫•‬ ‫‪Sigma-i‬‬
‫•‬ ‫‪Bitbus‬‬ ‫•‬ ‫‪Hart‬‬ ‫•‬ ‫‪Partnerbus‬‬ ‫•‬ ‫‪Spabus‬‬
‫•‬ ‫‪ControlNet‬‬ ‫•‬ ‫‪Fieldbus Foundation‬‬ ‫•‬ ‫‪P-net‬‬ ‫•‬ ‫‪Suconet‬‬
‫•‬ ‫‪ASI‬‬ ‫•‬ ‫‪Instabus‬‬ ‫•‬ ‫‪Profibus-DP‬‬ ‫•‬ ‫‪VAN‬‬
‫•‬ ‫‪Batibus‬‬ ‫•‬ ‫‪IsiBus‬‬ ‫•‬ ‫‪Profibus-FMS‬‬ ‫•‬ ‫‪WorldFIP‬‬
‫•‬ ‫‪CAN‬‬ ‫•‬ ‫‪Interbus-S‬‬ ‫•‬ ‫‪Profibus-PA‬‬
‫•‬ ‫‪DeviceNet‬‬ ‫•‬ ‫‪LON‬‬ ‫•‬ ‫‪SERCOS‬‬

‫ﻫﺮ ﻛﺪام از اﻳﻦ ﺷﺒﻜﻪ ﻫﺎي ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس وﻳﮋﮔﻲ و ﺟﺎﻳﮕﺎه ﺧﺎﺻﻲ دارﻧﺪ ﺑﮕﻮﻧﻪ اي ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ در ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ اﺗﻮﻣﺎﺳﻴﻮن‬
‫ﺑﻄﻮر ﻫﻤﺰﻣﺎن دو ﻳﺎ ﭼﻨﺪ ﺷﺒﻜﻪ ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻄﻮر ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﻜﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ از ﺷﺒﻜﻪ ﻫﺎي ﻣﻌﺮوف ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس در‬
‫ﻓﺼﻞ ‪ 12‬ﻛﺘﺎب ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺪه اﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ -2‬ﺳﻴﺮ ﺗﺤﻮل ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي اﺗﻮﻣﺎﺳﻴﻮن و ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس‬

‫ﻛﻨﺘﺮل ﭘﺮوﺳﻪ ﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﻲ ﻫﻤﻮاره دﺳﺘﺨﻮش ﺗﺤﻮﻻت و ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻫﺎي ﻓﺮاوان ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﭼﻨﺪ دﻫﻪ ﺑﻪ ﻋﻘﺐ ﺑﺮﮔﺮدﻳﻢ‬
‫ﻣﻲ ﺑﻴﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل و ﻣﺎﻧﻴﺘﻮرﻳﻨﮓ ﺑﺼﻮرت زﻳﺮ ﻋﺮﺿﻪ ﺷﺪه و ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ ‪:‬‬
‫‪ 1940‬ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل و ﻣﺎﻧﻴﺘﻮرﻳﻨﮓ ﻧﻴﻮﻣﺎﺗﻴﻜﻲ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﻓﺸﺎر‬ ‫•‬

‫‪ 1960‬ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮاﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ 4‬ﺗﺎ ‪ 20‬ﻣﻴﻠﻲ آﻣﭙﺮ )ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ‪( DDC‬‬ ‫•‬

‫‪PLC‬‬ ‫‪ 1972‬ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ‬ ‫•‬

‫‪ 1976‬ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ ﻏﻴﺮ ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ) ‪( DCS‬‬ ‫•‬

‫‪ 1994‬ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس ) ‪( FCS‬‬ ‫•‬

‫ﺑﺮرﺳﻲ را از دﻫﻪ ‪ 60‬ﻣﻴﻼدي ﻳﻌﻨﻲ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺼﻮرت اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻋﺮﺿﻪ ﺷﺪﻧﺪ ﺷﺮوع ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬

‫‪DDC‬‬ ‫‪ 1-2‬ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي‬

‫‪ DDC‬ﻣﺨﻔﻒ ‪ Direct Digital Control‬اﺳﺖ در اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻳﻚ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ ﺑﻌﻨﻮان ﻣﺮﻛﺰ ﻛﻨﺘﺮل وﺟﻮد داﺷﺖ و‬
‫ﺳﻴﮕﻨﺎﻟﻬﺎي ورودي و ﺧﺮوﺟﻲ ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎً ﺑﺎ ﻛﺎﺑﻞ ﻛﺸﻲ از ﻃﺮﻳﻖ ﻛﺎرﺗﻬﺎي اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻲ ﺑﻪ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﻲ ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس و ﺟﺎﻳﮕﺎه آن‬ ‫‪4‬‬

‫ﺑﺎ ﻇﻬﻮر ‪ DDC‬ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﻧﻴﻮﻣﺎﺗﻴﻜﻲ ﻛﻪ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﻓﺸﺎر ﺑﻮدﻧﺪ و ﻣﺸﻜﻼت زﻳﺎدي را از ﻧﻈﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮد ‪ ،‬ﻫﺰﻳﻨﻪ و‬
‫ﺗﻌﻤﻴﺮات در ﺑﺮ داﺷﺘﻨﺪ ﻛﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪ و اﺳﺘﻔﺎده از ‪ DDC‬ﺑﺠﺎي آﻧﻬﺎ ﻣﻮرد اﺳﺘﻘﺒﺎل ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ و در ﺣﺪود ‪ 1970‬ﺑﻪ‬
‫اوج ﺧﻮد رﺳﻴﺪ‪ DDC .‬ﻋﻤﺪﺗﺎً در ‪ Process Control‬ﻛﻪ ﺳﻴﮕﻨﺎﻟﻬﺎي آﻧﺎﻟﻮگ و ﻟﻮپ ﻫﺎي ‪ PID‬زﻳﺎد داﺷﺘﻨﺪ ﺑﻜﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﺷﺪ‪ .‬و ﺑﺪﻟﻴﻞ دﻳﺠﻴﺘﺎل ﺑﻮدن ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻟﻮپ ﻫﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي آﻧﺎﻟﻮگ ﻗﺪﻳﻤﻲ ﺑﻬﺒﻮد ﻳﺎﻓﺖ ‪ .‬از ﻋﻴﻮب‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻢ‪ DDC‬واﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﻳﻚ ‪ CPU‬و دﺷﻮاري ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﻳﺴﻲ را ﻣﻲ ﺗﻮان ﻧﺎم ﺑﺮد‪.‬‬

‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ‪PLC‬‬ ‫‪2-2‬‬

‫‪ PLC‬ﻣﺨﻔﻒ ‪ Programmable Logic Controller‬اﺳﺖ ﻛﻪ از ﺣﺪود ‪ 1970‬ﻋﺮﺿﻪ ﺷﺪ ﺗﺎ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﻣﺪارات رﻟﻪ‬
‫ﻛﻨﺘﺎﻛﺘﻮري ﺷﻮد و ﻛﺎرﺑﺮد آن ﻋﻤﺪﺗﺎً در ‪ Discrete Control‬ﺑﻮد و ﺻﺮﻓﺎ ﺑﺎ ﺳﻴﮕﻨﺎل ﻫﺎي دﻳﺠﻴﺘﺎل ﺳﺮو ﻛﺎر داﺷﺖ ‪.‬‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻢ رﻟﻪ ﻛﻨﺘﺎﻛﺘﻮري‬ ‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ‪PLC‬‬

‫ﺑﺘﺪرﻳﺞ ﻛﺎرﺑﺮد ‪ PLC‬ﻫﺎ ﺑﮕﻮﻧﻪ اي ﺷﺪ ﻛﻪ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﭘﺮدازش دﻳﺠﻴﺘﺎل ﺑﺮاي ﭘﺮدازش آﻧﺎﻟﻮگ ﻧﻴﺰ ﺑﻜﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ و‬
‫ﻋﻤﻠﻜﺮدي ﻛﻪ از ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ‪ DDC‬ﻣﻮرد اﻧﺘﻈﺎر ﺑﻮد را ﻧﻴﺰ ﭘﻮﺷﺶ داد ﻣﺰاﻳﺎﻳﻲ ﻛﻪ ‪ PLC‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ‪ DDC‬داﺷﺖ ﺑﺎﻋﺚ‬
‫‪PLC‬‬ ‫ﺷﺪ ﺗﺎ ﻧﻘﺶ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ‪ DDC‬ﻛﻤﺮﻧﮓ ﺷﺪه و اﺳﺘﻔﺎده از ‪ PLC‬در ﺣﺪود ‪ 1980‬ﺑﻪ اوج ﺧﻮد ﺑﺮﺳﺪ‪ .‬از ﻣﺰاﻳﺎي‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ‪ PC‬ﻣﻲ ﺗﻮان ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻋﺎﻣﻞ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل وﻣﺪوﻻر ﺑﻮدن ﺳﺨﺖ اﻓﺰار ﻛﻪ ﺳﻬﻮﻟﺖ‬
‫ﺗﻮﺳﻌﻪ را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲ آورد را ذﻛﺮ ﻛﺮد‪.‬در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل در ‪ DDC‬اﻣﻜﺎن ﻛﻨﺘﺮل و ﻣﺎﻧﻴﺘﻮرﻳﻨﮓ روي ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻣﻜﺎن ﭘﺬﻳﺮ‬
‫ﺑﻮد در ﺣﺎﻟﻴﻜﻪ ‪ PLC‬ﻓﻘﻂ ﻛﻨﺘﺮل را اﻧﺠﺎم ﻣﻴﺪاد و ﻣﺎﻧﻴﺘﻮرﻳﻨﮓ ﺗﻮﺳﻂ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﺑﺎ ‪ PLC‬ﻣﺮﺗﺒﻂ ﻣﻴﺸﺪ ﺻﻮرت‬
‫ﻣﻲ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬

‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ‪DCS‬‬ ‫‪3-2‬‬

‫اﻟﻒ( ‪ DCS‬ﻗﺪﻳﻤﻲ‬
‫در ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﻗﺒﻠﻲ ﻳﻌﻨﻲ ‪ DDC‬و ‪ PLC‬ﻳﻚ ﻣﺸﻜﻞ ﺑﺰرگ وﺟﻮد داﺷﺖ اﮔﺮ ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﻨﺪه اﺻﻠﻲ ﻳﻌﻨﻲ ‪ CPU‬دﭼﺎر‬
‫ﻣﺸﻜﻞ ﻣﻴﺸﺪ ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻞ ﻓﺮآﻳﻨﺪ از دﺳﺖ ﻣﻲ رﻓﺖ از اﻳﻨﺮو اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺳﺎﺧﺖ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﻨﺘﺮل ﻏﻴﺮ ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﻛﻪ داراي ﭼﻨﺪ ‪CPU‬‬
 ‫‪5‬‬ ‫ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس و ﺟﺎﻳﮕﺎه آن‬

‫‪Distributed Control‬‬ ‫ﺑﺮاي ﻛﺎر ﭘﺮدازش و ﻛﻨﺘﺮل ﺑﻮد ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪ و ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺖ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ‪ DCS‬ﻛﻪ ﻣﺨﻔﻒ‬
‫‪ System‬اﺳﺖ ﺷﺪ ﺑﺪﻳﻨﻄﺮﻳﻖ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﺎﻻﺗﺮ رﻓﺖ‪.‬‬
‫ﺷﻤﺎﺗﻴﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ‪ DCS‬در ﺷﻜﻞ زﻳﺮ آﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ داراي ﭼﻨﺪ ﻛﻨﺘﺮﻟﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺴﺘﻘﻞ از ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻛﺎر ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‬
‫در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﻣﻲ ﺗﻮان از اﻣﻜﺎﻧﺎت ‪ Redundancy‬اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد ﻳﻌﻨﻲ ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮﻟﺮ ﻳﻚ ﻛﻨﺘﺮﻟﺮ دﻳﮕﺮ ﺑﻌﻨﻮان ﭘﺸﺘﻴﺒﺎن وﺟﻮد‬
‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ در ﺻﻮرت ﺑﺮوز ﻣﺸﻜﻞ در ﺳﻴﺴﺘﻢ اﺻﻠﻲ ﻛﺎر ﻛﻨﺘﺮل را اداﻣﻪ دﻫﺪ‪.‬‬

‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي اﭘﺮاﺗﻮري ﺗﻮﺳﻂ ﺷﺒﻜﻪ ﺑﺎ ﻛﻨﺘﺮﻟﺮ ﻫﺎ ارﺗﺒﺎط دارﻧﺪ وﻟﻲ ارﺗﺒﺎط ﻛﻨﺘﺮﻟﺮﻫﺎ ﺑﺎ ﺳﻴﮕﻨﺎﻟﻬﺎي ﻓﺮآﻳﻨﺪ ﺑﺼﻮرت ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ‬
‫اﺳﺖ ﻳﻌﻨﻲ ورودي و ﺧﺮوﺟﻲ ﻫﺎ )‪ (I/O‬ﺑﺎ ﻛﺎﺑﻞ ﻛﺸﻲ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﻪ ﻛﻨﺘﺮﻟﺮ ﻣﺘﺼﻞ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ب( ‪ DCS‬ﺟﺪﻳﺪ‬
‫در ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ‪ DCS‬ﺳﻪ ﺳﻄﺢ ﺷﺒﻜﻪ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲ ﺷﻮد‪:‬‬
‫‪ Terminal Bus -1‬ﺷﺒﻜﻪ اي ﻛﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ اﭘﺮاﺗﻮري را ﺑﻪ ﻛﻨﺘﺮﻟﺮ ﻫﺎي ﻣﺘﺼﻞ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ Plant Bus -2‬ﻳﺎ ‪ Process Bus‬ﺷﺒﻜﻪ اي ﻛﻪ در ﺳﻄﺢ ﻛﻨﺘﺮل ﺑﻜﺎر ﻣﻲ رود و ﻛﻨﺘﺮﻟﺮ ﻫﺎرا ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‬
‫‪ Fieldbus -3‬ﺷﺒﻜﻪ اي ﻛﻪ در ﺳﻄﺢ ﻓﻴﻠﺪ ﺑﺮاي ﺟﻤﻊ آوري ‪ I/O‬ﻫﺎ ﺑﻜﺎر ﻣﻲ رود‪.‬‬
‫در ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ‪ DCS‬ﻗﺪﻳﻤﻲ دو ﻣﻮرد اول وﺟﻮد داﺷﺖ وﻟﻲ ﺷﺒﻜﻪ در ﺳﻄﺢ ﻓﻴﻠﺪ ﻣﻮﺟﻮد ﻧﺒﻮد‪ .‬ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ ﻓﺮآﻳﻨﺪ ﺗﺎ‬
‫ﻛﻨﺘﺮﻟﺮ ﺑﺎ ﻛﺎﺑﻞ ﻛﺸﻲ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺻﻮرت ﻣﻲ ﮔﺮﻓﺖ اﻳﻦ ﻛﺎﺑﻞ ﻫﺎي ﻣﻮازي ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻣﺴﻴﺮ ﻛﺎﺑﻞ )ﺳﻴﻨﻲ ‪ ،‬ﻟﻮﻟﻪ ‪ ،‬ﺗﻮﻧﻞ ﻛﺎﺑﻞ(‬
‫داﺷﺘﻨﺪ ‪ .‬ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻛﺎﺑﻞ و ﻣﺴﻴﺮﻛﺎﺑﻞ و ﻧﻔﺮ ﺳﺎﻋﺖ ﻻزم ﺑﺮاي ﻧﺼﺐ آﻧﻬﺎ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻮد ‪ .‬از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ ﺑﺎ زﻳﺎد ﺑﻮدن ﺗﻌﺪاد‬
‫ﻛﺎﺑﻞ در ﺣﻴﻦ ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري ﻋﻴﺐ ﻳﺎﺑﻲ ﺑﺪﺷﻮاري اﻧﺠﺎم ﻣﻴﺸﺪ‪ .‬از اﻳﻨﺮو اﻧﺪﻳﺸﻪ اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﺎﺑﻞ ﺷﺒﻜﻪ ﺑﺠﺎي ﻛﺎﺑﻞ ﻫﺎي‬
‫ﻣﻮازي ﭘﺪﻳﺪ آﻣﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ اﺳﺘﻔﺎده از ﺷﺒﻜﻪ ﺑﺮاي ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ ﻛﻨﺘﺮﻟﺮ و ﻓﺮآﻳﻨﺪ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﻓﺎﻗﺪ رﻳﺴﻚ ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬ﺑﻌﺒﺎرت‬
‫دﻳﮕﺮ ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ اﻳﻦ ﺷﺒﻜﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺷﺒﻜﻪ اي اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺳﻄﺢ ﻣﺎﻧﻴﺘﻮرﻳﻨﮓ ﺑﺮاي ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ ﻛﻨﺘﺮﻟﺮ ﻫﺎ و ﺳﻴﺴﺘﻢ‬
‫ﻫﺎي اﭘﺮاﺗﻮري اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻴﺸﻮد زﻳﺮا اﮔﺮ ﺗﺤﺖ ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﺷﺒﻜﻪ ﻣﺘﺼﻞ ﺑﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ اﭘﺮاﺗﻮري دﭼﺎر اﺧﺘﻼل ﺷﻮد ﻓﻘﻂ ﻧﻤﺎﻳﺶ‬
 ‫ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس و ﺟﺎﻳﮕﺎه آن‬ ‫‪6‬‬

‫ﺳﻴﮕﻨﺎل از دﺳﺖ ﻣﻲ رود در ﺣﺎﻟﻴﻜﻪ اﮔﺮ اﻳﻦ اﺗﻔﺎق در ﺷﺒﻜﻪ ﺑﻴﻦ ﻛﻨﺘﺮﻟﺮ و ﻓﺮآﻳﻨﺪ رخ دﻫﺪ اﻣﺮ ﻛﻨﺘﺮل ﻓﺮآﻳﻨﺪ دﭼﺎر ﻣﺸﻜﻞ‬
‫ﻣﻲ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﻃﺮاﺣﺎن ﺷﺒﻜﻪ ﭘﺮوﺗﻜﻞ ﻫﺎي ﻣﻄﻤﺌﻨﻲ را ﺑﺮاي ارﺗﺒﺎط ﺳﺮﻳﺎل ﺑﻴﻦ ﻛﻨﺘﺮﻟﺮ و ‪ I/O‬ﻫﺎ اراﺋﻪ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬در اﻳﻦ‬
‫روش واﺳﻂ ﻫﺎﻳﻲ ﺑﻨﺎم ‪ Remote I/O‬ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ ﻛﻪ در ﻓﻴﻠﺪ ﻧﺼﺐ ﻣﻲ ﮔﺮدﻳﺪ و ﺳﻴﮕﻨﺎﻟﻬﺎي ‪ I/O‬را ﺑﺎ ﻛﺎﺑﻞ‬
‫ﻫﺎي ﻛﻮﺗﺎه ﻣﻲ ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﻪ ﺑﺴﺘﻪ ﻫﺎي دﻳﺘﺎ ﺗﺒﺪﻳﻞ و روي ﻛﺎﺑﻞ ﺷﺒﻜﻪ ﺑﺼﻮرت ﺳﺮﻳﺎل ﻗﺮار ﻣﻲ داد ‪ .‬ﺑﺪﻳﻨﻄﺮﻳﻖ ﻳﻚ ﻛﺎﺑﻞ‬
‫ﺷﺒﻜﻪ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﻛﺎﺑﻠﻬﺎي ﻣﻮازي ﺑﻴﻦ ﻛﻨﺘﺮﻟﺮ و ﻓﻴﻠﺪ ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬

‫ﭼﻨﻴﻦ ﺳﻴﺴﺘﻤﻲ ﻣﺰاﻳﺎي ﺑﺰرﮔﻲ را ﺑﻬﻤﺮاه داﺷﺖ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﺰﻳﺖ آن ﻛﺎﻫﺶ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﺪﻟﻴﻞ ﻛﺎﻫﺶ ﻛﺎﺑﻞ و ﻣﺴﻴﺮ ﻛﺎﺑﻞ‬
‫ﺑﻮد اﻳﻦ ﻛﺎﻫﺶ وﻗﺘﻲ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﻨﺘﺮل ﺗﺎ ﻓﻴﻠﺪ زﻳﺎد ﺑﻮد ﭼﺸﻤﮕﻴﺮ ﺑﻮد ﺑﺼﻮرﺗﻲ ﻛﻪ در ﺑﺮﺧﻲ ﮔﺰارﺷﻬﺎ از ﻛﺎﻫﺶ ‪50‬‬
‫درﺻﺪي ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺻﺤﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻴﺎن آﻣﺪ‪ .‬ﻣﺰﻳﺖ دﻳﮕﺮ اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ دﻳﺠﻴﺘﺎل ﺑﻮدن و ﻛﺎﻫﺶ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻧﻮﻳﺰ روي آن ﺑﻮد‪.‬اﻳﻦ‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻋﻼوه ﺑﺮ اﺳﺘﻔﺎده در ‪ DCS‬ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﻗﺒﻠﻲ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ‪ PLC‬را ﻧﻴﺰ ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻗﺮار داد و آﻧﻬﺎ را ﻣﺘﺤﻮل ﻛﺮد‪.‬‬

‫ﺑﺎ اﻳﻦ وﺟﻮد ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ‪ Remote I/O‬ﻋﻴﺐ ﻫﺎﻳﻲ ﻧﻴﺰ دارد اول اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺎ ﻗﻄﻌﻲ ﻛﺎﺑﻞ ﺷﺒﻜﻪ ﻫﻤﻪ ‪ I/O‬ﻫﺎ از دﺳﺖ ﻣﻲ‬
‫رود ﺑﺮاي رﻓﻊ اﻳﻦ ﻣﺸﻜﻞ از ﺷﺒﻜﻪ ﻫﺎ وﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ داراي ﭘﺸﺘﻴﺒﺎن )‪ (Redundant‬ﻫﺴﺘﻨﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل در‬
‫ﺑﺮﺧﻲ ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎي ﻣﺪرن ‪ DCS‬اﻣﺮوزه ﻛﻪ ﭘﺮوﺳﻪ ﺣﺴﺎﺳﻲ را ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ دﻳﺪه ﻣﻴﺸﻮد ‪ RemoteI/O‬ﻫﺎ در ﻛﻨﺎر ﻛﻨﺘﺮﻟﺮ‬
‫ﻫﺎ داﺧﻞ ﭘﺎﻧﻞ ﻧﺼﺐ ﺷﺪه اﻧﺪ و ﻛﺎﺑﻞ ﻛﺸﻲ از ﻓﻴﻠﺪ ﺑﺎ ﻫﻤﺎن ﻛﺎﺑﻞ ﻫﺎي ﻣﻮازي اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﺑﻨﺎ ﺑﺮاﻳﻦ ﺗﻔﺎوت آﻧﻬﺎ ﺑﺎ‬
‫‪ DCS‬ﻫﺎي ﻗﺪﻳﻤﻲ ﺻﺮﻓﺎً ارﺗﺒﺎط ‪ I/O‬ﻫﺎ ﺑﺎ ﻛﻨﺘﺮﻟﺮ و ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ ﺧﻮد ﻛﻨﺘﺮﻟﺮ ﻫﺎﺳﺖ ﻛﻪ از ﻃﺮﻳﻖ ﺷﺒﻜﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
 ‫‪7‬‬ ‫ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس و ﺟﺎﻳﮕﺎه آن‬

‫‪Real‬‬ ‫ﻣﺴﺌﻠﻪ دوم در اﺳﺘﻔﺎده از ﺷﺒﻜﻪ ﺳﺮﻳﺎل ﺑﻮدن ﺗﺒﺎدل دﻳﺘﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺗﺎﺧﻴﺮ در ﺧﻮاﻧﺪن ﺳﻴﮕﻨﺎﻟﻬﺎ ﻣﻲ ﺷﻮد و ﺑﺤﺚ‬
‫‪ Time‬ﺑﻮدن ﻣﻄﺮح ﻣﻴﮕﺮدد‪ .‬ﺗﺎﺧﻴﺮ ﻣﺴﺌﻠﻪ اي ﻧﺴﺒﻲ اﺳﺖ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ در ﻳﻚ ﻓﺮآﻳﻨﺪ ﺗﺎﺧﻴﺮ ﻛﻤﺘﺮ از ‪ 100‬ﻣﻴﻠﻲ ﺛﺎﻧﻴﻪ در‬
‫ﺧﻮاﻧﺪن ﺳﻴﮕﻨﺎﻟﻬﺎ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ وﻟﻲ در ﻓﺮآﻳﻨﺪ دﻳﮕﺮي اﻳﻦ زﻣﺎن ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﻛﻤﺘﺮ از ‪ 10‬ﻣﻴﻠﻲ ﺛﺎﻧﻴﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭘﺮوﺗﻜﻠﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ و‬
‫ﻣﺘﻨﻮﻋﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي اﻳﻦ ﺷﺒﻜﻪ ﻫﺎ ﻋﺮﺿﻪ ﺷﺪﻧﺪ از ﺟﻨﺒﻪ ‪ Real Time‬ﺑﻮدن و ﻣﻴﺰان ﺗﺎﺧﻴﺮ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﺘﻔﺎوت ﻫﺴﺘﻨﺪ ‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﭘﺮوﺗﻜﻞ ﻫﺎ ﻋﻤﺪﺗﺎ ﺑﺼﻮرت ‪ Open‬ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻳﻌﻨﻲ ﻣﻲ ﺗﻮان از وﺳﺎﻳﻞ ﺳﺎزﻧﺪﮔﺎن ﻣﺨﺘﻠﻒ روي ﻳﻚ ﺑﺎس ﺷﺒﻜﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﻧﻜﺘﻪ اي ﻛﻪ ﻻزم اﺳﺖ در اﻳﻨﺠﺎ ﺧﺎﻃﺮ ﻧﺸﺎن ﮔﺮدد ﺗﻔﺎوت ﺑﻴﻦ ‪ DCS‬ﻫﺎ و ‪ PLC‬ﻫﺎﺳﺖ واﻗﻌﻴﺖ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ در اﺑﺘﺪا اﻳﻦ دو‬
‫ﺟﺎﻳﮕﺎه ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ داﺷﺘﻨﺪ ‪ DCS‬ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل ﻓﺮآﻳﻨﺪ )‪ (Process Control‬ﻛﻪ در آن ﻟﻮپ ﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ زﻳﺎد وﺟﻮد داﺷﺖ‬
‫ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪ وﻟﻲ ‪ PLC‬ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل ﺳﻴﮕﻨﺎل ﻫﺎي دﻳﺠﻴﺘﺎل )‪ (Discrete Control‬ﻛﻪ در آن اﻳﻨﺘﺮﻻﻛﻴﻨﮓ زﻳﺎد وﺟﻮد‬
‫داﺷﺖ ﻋﺮﺿﻪ ﺷﺪﻧﺪ وﻟﻲ اﻣﺮوزه ﺑﺎ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻫﺎي زﻳﺎدي ﻛﻪ در ﺳﺎﺧﺖ ‪ DCS‬ﻫﺎ و ‪ PLC‬ﻫﺎ ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪه ﻋﻤﻠﻜﺮد اﻳﻦ دو‬
‫ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻪ ﻫﻢ ﻧﺰدﻳﻚ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺑﮕﻮﻧﻪ اي ﻛﻪ اﮔﺮ در ﺳﻴﺴﺘﻤﻲ ﺑﺎ ﻋﻨﻮان ‪ DCS‬از ‪ PLC‬ﻫﺎ ﺑﻌﻨﻮان ﻛﻨﺘﺮﻟﺮ ﻫﺎي ﻏﻴﺮ ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﻧﺒﺎﻳﺴﺘﻲ ﺗﻌﺠﺐ ﻛﺮد‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل اﮔﺮ ﺑﻪ اﻳﻦ دو ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﺼﻮرت ﻣﺤﺾ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﻢ و ﺑﺮﺧﻲ اﺷﺘﺮاﻛﺎت را‬
‫ﻛﻨﺎر ﺑﮕﺬارﻳﻢ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻴﻢ ﺟﺪول زﻳﺮ را ﺟﻬﺖ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﻴﻦ ‪ PLC‬و ‪ DCS‬اراﺋﻪ ﻛﻨﻴﻢ‪:‬‬
‫‪PLC‬‬ ‫‪DCS‬‬

‫ﻛﻨﺘﺮل ﻓﺮآﻳﻨﺪ ‪ -‬ﺳﻴﮕﻨﺎﻟﻬﺎي آﻧﺎﻟﻮگ و ﻛﻨﺘﺮل ﻻﺟﻴﻚ ﺑﺎ ﺳﻴﮕﻨﺎﻟﻬﺎي دﻳﺠﻴﺘﺎل زﻳﺎد‬ ‫ﻛﺎرﺑﺮد‬
‫ﻟﻮپ ﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ زﻳﺎد‬
‫ﺑﺎﻻ‬ ‫ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺗﺮ از ‪PLC‬‬ ‫ﺳﺮﻋﺖ‬
‫ﺧﻴﻠﻲ ﺧﻮب‬ ‫ﭘﺎﻳﻴﻦ‬ ‫واﻛﻨﺶ ﺳﺮﻳﻊ‬
‫زﺑﺎﻧﻬﺎي ﮔﺮاﻓﻴﻜﻲ ﺳﻄﺢ ﺑﺎﻻ ﺑﺎ ﺗﻮاﺑﻊ ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ زﺑﺎﻧﻬﺎي ﺳﻄﺢ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻛﻪ ﺗﻮاﺑﻊ ﻻزم ﻋﻤﺪﺗﺎً‬ ‫ﻧﺤﻮه ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﻳﺴﻲ‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﻳﺲ ﺗﻬﻴﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫اي ازﻗﺒﻞ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه‬
‫ﻛﻤﺘﺮ‬ ‫زﻳﺎد‬ ‫ﻫﺰﻳﻨﻪ‬

‫ﻻزم اﺳﺖ ﺗﻮﺳﻂ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﻳﺲ ﻃﺮاﺣﻲ و‬ ‫ﻋﻤﺪﺗﺎ ﺑﺴﻬﻮﻟﺖ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻳﺠﺎد ﻣﻴﺸﻮد‬ ‫اﻣﻜﺎﻧﺎت‬
‫ﺗﻬﻴﻪ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﻣﺎﻧﻴﺘﻮرﻳﻨﮓ‬
‫ﺗﻨﻈﻴﻤﺎت زﻳﺎدﺗﺮ دارد‬ ‫ﺳﺎده ﺗﺮ اﺳﺖ‬ ‫ﺷﺒﻜﻪ ﺑﻨﺪي‬

‫‪FCS‬‬ ‫‪ 4-2‬ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي‬

‫‪ FCS‬ﻣﺨﻔﻒ ‪ Fieldbus Control System‬اﺳﺖ ‪ .‬ﺑﺎ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﭘﺮدازﺷﮕﺮﻫﺎي دﻳﺠﻴﺘﺎل از ﺳﺎل ‪ 1980‬ﺳﻨﺴﻮرﻫﺎي ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ‬
‫‪Remote‬‬ ‫) ‪ ( Smart‬ﺑﺎ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﭘﺮدازش اراﺋﻪ ﮔﺮدﻳﺪ و اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻗﻮت ﮔﺮﻓﺖ ﻛﻪ ﺑﺠﺎي اﺗﺼﺎل ﺗﺮاﻧﺴﻤﻴﺘﺮ ﻫﺎ و ﻣﺤﺮﻛﻬﺎ ﺑﻪ‬
‫‪ I/O‬آﻧﻬﺎ را ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎً ﺑﻪ ﺷﺒﻜﻪ وﺻﻞ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬ﺑﻌﻼوه وﻗﺘﻲ وﺳﺎﻳﻞ ﻓﻴﻠﺪ داراي ﭘﺮدازﺷﮕﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻣﻴﺘﻮان ﺑﺮﺧﻲ ﻓﺎﻧﻜﺸﻦ ﻫﺎي ﺳﺎده‬
‫ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ را ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻣﺤﻮل ﻛﺮد و ﻟﺰوﻣﻲ ﺑﻪ اﺟﺮاي اﻳﻦ ﻓﺎﻧﻜﺸﻨﻬﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻚ ﻛﻨﺘﺮﻟﺮ ﻣﺮﻛﺰي ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﻳﻦ اﻣﺮ ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻨﻜﻪ‬
‫ﺑﺎر ﻛﻨﺘﺮﻟﺮ اﺻﻠﻲ را ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻴﺪﻫﺪ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺳﻴﺴﺘﻢ را ﺑﺪﻟﻴﻞ اﺳﺘﻔﺎده از وﺳﺎﻳﻞ ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ ﺗﻮزﻳﻊ ﺷﺪه اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس و ﺟﺎﻳﮕﺎه آن‬ ‫‪8‬‬

‫ﺑﻌﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﻳﻚ ﻟﻮپ ‪ PID‬را در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ در ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎي ‪ DDC‬اﻳﻦ ﻟﻮپ ﺗﻮﺳﻂ ﻛﻨﺘﺮﻟﺮ ﻣﺮﻛﺰي و در ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي‬
‫‪ DCS‬ﺗﻮﺳﻂ ﻛﻨﺘﺮﻟﺮﻫﺎي ﺗﻮزﻳﻊ ﺷﺪه اﻧﺠﺎم ﻣﻴﺸﻮد در ﺣﺎﻟﻴﻜﻪ در ﺳﻴﺴﺘﻢ ‪ FCS‬اﻳﻦ ﻟﻮپ در ﺧﻮد وﺳﻴﻠﻪ ﭘﺮدازش ﻣﻲ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺷﻜﻞ زﻳﺮ ﻧﺸﺎن ﻣﻴﺪﻫﺪ ﻛﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻓﺎﻧﻜﺸﻦ ﻛﻨﺘﺮل ‪ PID‬ﺑﺎ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺳﻴﺴﺘﻢ اﺗﻮﻣﺎﺳﻴﻮن ﺟﺎﺑﺠﺎ ﺷﺪه و ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﻓﻴﻠﺪ ﻧﺰدﻳﻚ‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪PC ,‬‬ ‫وﺳﺎﻳﻞ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ‪ FCS‬ﺗﻮان ﻛﻨﺘﺮل ﻟﻮپ ﭘﺮوﺳﻪ را ﺑﺼﻮرت داﺧﻠﻲ و ﺑﺪون ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻛﻤﻚ از ﻛﻨﺘﺮﻟﺮ اﺻﻠﻲ ﺷﺒﻜﻪ )‬
‫‪ ( PLC‬دارا ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬در ﺷﻜﻞ زﻳﺮ دﻳﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻓﺎﻧﻜﺸﻦ ‪ PID‬ﺗﻮﺳﻂ ﺧﻮد وﺳﻴﻠﻪ اﺟﺮا ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ‪ FCS‬ﺷﺒﻜﻪ ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ )‪ (DDC‬را ﺑﺼﻮرت ﻏﻴﺮﻣﺘﻤﺮﻛﺰ )‪ (DCS‬ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ وﺳﺎﻳﻞ ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ در ﻣﻴ‪Ĥ‬ورد‪.‬ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﻛﻪ در ﺑﺮﺧﻲ ﺷﺒﻜﻪ ﻫﺎي ‪ DCS‬ﻛﺎر ﻛﻨﺘﺮل ﺑﻴﻦ ﭼﻨﺪ ﻛﻨﺘﺮﻟﺮ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺷﺪه وﻟﻲ ﺑﺎز ﻫﻤﻪ اﻳﻦ ﻛﻨﺘﺮﻟﺮ ﻫﺎ در ﻳﻚ‬
‫ﻳﺎ ﭼﻨﺪ ﭘﺎﻧﻞ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ارﺗﺒﺎط آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﻓﻴﻠﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﻛﺎﺑﻞ ﻛﺸﻲ ﻫﺎي ﻣﻮازي ﺑﺎ ﺳﻴﮕﻨﺎﻟﻬﺎي ‪ 4‬ﺗﺎ ‪ 20‬ﻣﻴﻠﻲ آﻣﭙﺮ ﺻﻮرت‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ درﺣﺎﻟﻴﻜﻪ در ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ‪ FCS‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺼﻮرت ‪ DCS‬اﺳﺖ ﺑﻠﻜﻪ ارﺗﺒﺎط ﻧﻴﺰ از ﻃﺮﻳﻖ ﻛﺎﺑﻞ دو رﺷﺘﻪ‬
‫ﺷﺒﻜﻪ ﺻﻮرت ﻣﻲ ﮔﻴﺮد ﺑﻌﺒﺎرت دﻳﮕﺮ ﻣﻴﺘﻮان ﮔﻔﺖ‪:‬‬

‫‪ = FCS‬ﺷﺒﻜﻪ ‪ +‬وﺳﺎﻳﻞ ﻓﻴﻠﺪ ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ ‪ +‬ﻛﻨﺘﺮل ‪DCS‬‬

‫در ﺑﺮﺧﻲ ﻛﺎرﺑﺮد ﻫﺎ ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻣﻲ دﻫﻨﺪ از ﺳﻴﺴﺘﻤﻲ ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻨﺪ ﺑﻌﺒﺎرت دﻳﮕﺮ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ‪ PLC‬ﻳﺎ ‪ DCS‬را ﻫﻤﺮاه‬
‫ﺑﺎ ‪ Remote I/O‬و ‪ FCS‬ﺑﻄﻮر ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﻜﺎر ﺑﺒﺮﻧﺪ‪ .‬ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﻓﺮآﻳﻨﺪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻃﺮاح را ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﭼﻨﻴﻦ ﺳﻴﺴﺘﻤﻲ ﺳﻮق‬
‫دﻫﺪ‪ .‬ﺑﻌﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﺳﻴﮕﻨﺎﻟﻬﺎي ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﻢ و ﺣﺴﺎس ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺗﻮﺳﻂ ﻛﺎﺑﻞ ﻛﺸﻲ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﻪ ﻛﺎرﺗﻬﺎي ﻛﻨﺎر ‪ PLC‬ﻣﺘﺼﻞ‬
 ‫‪9‬‬ ‫ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس و ﺟﺎﻳﮕﺎه آن‬

‫ﺷﻮﻧﺪ و ﺳﺎﻳﺮ ﺳﻴﮕﻨﺎﻟﻬﺎ از ﻃﺮﻳﻖ ﺷﺒﻜﻪ درﻳﺎﻓﺖ ﺷﻮﻧﺪ ﻳﺎ در ﺷﺮاﻳﻄﻲ از ﻧﻈﺮ اﻗﺘﺼﺎدي ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻨﻲ ﻛﻞ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺎ‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ‪ FCS‬ﺑﻪ ﺻﺮﻓﻪ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﺷﻜﻞ زﻳﺮ ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﺨﺘﻠﻂ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ‪.‬‬

‫‪Interchangability‬‬ ‫‪ Interoperability‬و‬
‫ﻧﻜﺘﻪ دﻳﮕﺮي ﻛﻪ در ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻓﻴﻠﺪ ﺑﺎس ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﺑﻮده اﺳﺖ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﻛﺎر ﻛﺮدن وﺳﺎﻳﻞ در ﻛﻨﺎر ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺑﺪون ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺎرك‬
‫و ﺳﺎزﻧﺪه آﻧﻬﺎﺳﺖ ﻳﻌﻨﻲ اﺻﻄﻼﺣﺎً ‪ . Vendor Independent‬ﺑﻌﺒﺎرت دﻳﮕﺮ وﺳﺎﻳﻞ ﺳﺎزﻧﺪﮔﺎن ﻣﺨﺘﻠﻒ ‪:‬‬
‫‪Interoperability‬‬ ‫روي ﻳﻚ ﺷﺒﻜﻪ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﺳﻬﻮﻟﺖ ﺗﺒﺎدل دﻳﺘﺎ ﻣﻴﻜﻨﻨﺪ‬ ‫•‬

‫‪Interchangability‬‬ ‫ﻗﺎﺑﻞ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻨﻲ ﺑﺎ وﺳﺎﻳﻞ ﺳﺎزﻧﺪﮔﺎن دﻳﮕﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‬ ‫•‬

‫‪ Interoperability‬را ﻧﺒﺎﻳﺴﺘﻲ ﺑﺎ ‪ Interchangeability‬ﻳﻜﺴﺎن داﻧﺴﺖ‪ .‬ﺑﻌﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ دو ﺗﺮاﻧﺴﻤﻴﺘﺮ ﻓﺸﺎر در‬
‫اﺧﺘﻴﺎر دارﻳﺪ ﻛﻪ اوﻟﻲ ﻋﻤﻠﻜﺮدش ﻓﻘﻂ ارﺳﺎل ﻓﺸﺎر اﺳﺖ و دوﻣﻲ ﻋﻼوه ﺑﺮ آن ﻓﺎﻧﻜﺸﻦ ‪ PID‬و ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ‪ Diagnostic‬را ﻧﻴﺰ‬
‫دارد‪ .‬اﻳﻦ دو وﺳﻴﻠﻪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ روي ﻳﻚ ﺑﺎس ﻛﺎر ﻛﻨﻨﺪ )‪ (Interoperability‬وﻟﻲ ﻧﻤﻴﺘﻮان وﺳﻴﻠﻪ ﺑﺎ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ را ﺑﺎ‬
‫وﺳﻴﻠﻪ اي ﻛﻪ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻛﻤﺘﺮ دارد ﺗﻌﻮﻳﺾ ﻧﻤﻮد و ﻫﻤﺎن ﻋﻤﻠﻜﺮد را اﻧﺘﻈﺎر داﺷﺖ ﺑﻌﺒﺎرت دﻳﮕﺮ در اﻳﻨﺠﺎ‬
‫‪ Interchangeability‬وﺟﻮد ﻧﺪارد‪.‬‬
‫وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎي ﻓﻮق ﻛﺎرﺑﺮ را از واﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺳﺎزﻧﺪه ﺧﺎص ﺑﻲ ﻧﻴﺎز ﻣﻴﻜﻨﺪ و در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﺑﻪ او اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺧﺎﻃﺮ ﻣﻴﺪﻫﺪ ﻛﻪ‬
‫اﻳﻦ وﺳﺎﻳﻞ ﺑﻪ ﺳﻬﻮﻟﺖ اﻣﻜﺎن ﺗﺒﺎدل دﻳﺘﺎ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ را روي ﻳﻚ ﺷﺒﻜﻪ دارا ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺘﺬﻛﺮ ﻣﻴﺸﻮﻳﻢ ﻛﻪ ﺑﻌﻀﺎً ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻳﻚ ﺳﺎزﻧﺪه وﺳﺎﻳﻞ ﻛﻨﺘﺮل و ﻓﻴﻠﺪ ﺧﻮد را ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺷﺒﻜﻪ اي ﻛﻪ ﺧﺎص ﺧﻮد اوﺳﺖ‬
‫اراﺋﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ و اﻣﻜﺎن اﺗﺼﺎل وﺳﺎﻳﻞ ﺳﺎزﻧﺪﮔﺎن دﻳﮕﺮ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺷﺒﻜﻪ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﭼﻨﻴﻦ ﺷﺒﻜﻪ اي ﺑﺎز ﻳﺎ ‪ Open‬ﻣﺤﺴﻮب ﻧﻤﻴﺸﻮد ‪ .‬در‬
‫اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﻫﺮ ﺟﺎ ﺻﺤﺒﺖ از ‪ FieldBus‬ﻣﻴﺸﻮد ﻣﻨﻈﻮر ‪ Open Fieldbus‬اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس و ﺟﺎﻳﮕﺎه آن‬ ‫‪10‬‬

‫‪ -3‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺳﺎزي ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس‬

‫ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻴﺶ از ﻳﻚ دﻫﻪ از اراﺋﻪ ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس ﮔﺬﺷﺘﻪ اﺳﺖ واﻗﻌﻴﺖ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﻫﻨﻮز ﭘﺮوﺗﻜﻞ واﺣﺪي ﻛﻪ‬
‫ﺑﺘﻮاﻧﺪ ارﺗﺒﺎط ﺗﻤﺎم وﺳﺎﻳﻞ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس را روي ﻳﻚ ﺷﺒﻜﻪ ﺑﺼﻮرت واﺣﺪ ﭘﻮﺷﺶ دﻫﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﺷﺮﻛﺖ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ‪.‬ﭘﺮوﺗﻜﻞ ﻫﺎي اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﻮﺟﻮد ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻲ از آﻧﻬﺎ در ﺻﻔﺤﺎت ﻗﺒﻞ ﻟﻴﺴﺖ ﺷﺪه اﻧﺪ ﻫﺮ‬
‫‪Fieldbus‬‬ ‫ﻛﺪام ﺑﺮاي ﻛﺎرﺑﺮد ﺧﺎﺻﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻮده و ﻫﻨﻮز ﻫﻴﭽﻜﺪام ﺑﺮ دﻳﮕﺮي ﺑﻪ ﺑﺮﺗﺮي ﻛﺎﻣﻞ دﺳﺖ ﻧﻴﺎﻓﺘﻪ اﻧﺪ‬
‫‪ Foundation‬در آﺳﻴﺎ و آﻣﺮﻳﻜﺎ و ‪ Profibus‬در اروﭘﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻘﺒﺎل ﻣﻮاﺟﻪ ﺷﺪه و ادﻋﺎ ﻣﻴﺸﻮد ﻛﻪ در ﺑﻴﻦ ﺷﺒﻜﻪ ﻫﺎي ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس‬
‫ﺑﻴﺸﺮﻳﻦ ﺳﻬﻢ ﺑﺎزار در اﺧﺘﻴﺎر اﻳﻦ دو ﺷﺒﻜﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻬﺮ ﺣﺎل ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻨﻜﻪ اﺧﻴﺮاً اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺳﺎزي ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس ﺑﻪ ﻣﺮاﺣﻞ‬
‫ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺧﻮد ﻧﺰدﻳﻚ ﺷﺪه وﻟﻲ ﻫﻨﻮز ﺑﻄﻮر واﺣﺪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺮﻛﺘﻬﺎ ﻗﺮار ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ‪.‬‬
‫ﻣﻴﺘﻮان ﮔﻔﺖ ﻋﺪم وﺟﻮد اﺳﺘﺎﻧﺪارد واﺣﺪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ در ﻋﻤﻞ و ﻛﺎرﺑﺮد ﺑﻠﻜﻪ ﺣﺘﻲ در ﻓﺎز ﻃﺮاﺣﻲ و ﺗﻬﻴﻪ ﻧﻘﺸﻪ ﻫﺎي اﺻﻠﻲ‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﻘﺸﻪ ﻫﺎي ‪ P&ID‬ﻧﻴﺰ اﺑﻬﺎﻣﺎﺗﻲ را ﺑﻮﺟﻮد ﻣﻲ آورد اﮔﺮﭼﻪ ﻣﻴﺘﻮان ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺟﺰﺋﻲ در اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻗﺒﻠﻲ ﻧﻘﺸﻪ‬
‫ﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس را ﻧﻴﺰ ﺑﺼﻮرت ﻗﺎﺑﻞ ﻓﻬﻢ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﺗﻮﺳﻌﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس از اواﺳﻂ ‪ 1980‬ﻳﻌﻨﻲ وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﻣﻮﺳﺴﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ISA‬ﻛﻤﻴﺘﻪ اي ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس ﺑﺎ ﻧﺎم ‪ SP50‬را‬
‫ﺗﺸﻜﻴﻞ داد آﻏﺎز ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻗﺒﻼً اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ 4-20 mA‬را ﺗﺪوﻳﻦ ﻛﺮده و ﻣﺎﻣﻮرﻳﺖ ﺟﺪﻳﺪ آن ﻃﺮاﺣﻲ ﻳﻚ‬
‫ﭘﺮوﺗﻜﻞ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﻮد ﻛﻪ اﻣﻜﺎن ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ وﺳﺎﻳﻞ ﻓﻴﻠﺪ ﻛﻪ ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ و ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﻣﻴﻜﺮوﭘﺮوﺳﺴﻮر ﺑﻮدﻧﺪ را ﻓﺮاﻫﻢ ﺳﺎزد‪.‬‬
‫‪Interoperable‬‬ ‫در ﺳﺎل ‪ 1992‬ﻓﺎﺻﻠﻪ و اﺧﺘﻼف ﺑﻴﻦ ﺑﺮﺧﻲ ﻣﺪل ﻫﺎي ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس ﺑﺎ ﺗﺸﻜﻴﻞ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪) ISP‬ﻣﺨﻔﻒ‬
‫‪( System Project‬ﻛﻤﺘﺮ ﺷﺪ‪ ISP .‬ﻃﺒﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد آﻟﻤﺎﻧﻲ ‪ DIN 19245‬ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ ‪ Profibus‬ﻣﻌﺮوف ﺷﺪ و اﻋﻀﺎي اﺻﻠﻲ‬
‫آن ﺷﺮﻛﺖ ﻫﺎي زﻳﺮ ﺑﻮدﻧﺪ‪:‬‬
‫•‬ ‫)‪Siemens ( Germany‬‬
‫•‬ ‫) ‪Rosemount ( USA‬‬
‫•‬ ‫) ‪Fisher Control (USA‬‬
‫•‬ ‫) ‪Foxboro ( USA‬‬
‫•‬ ‫) ‪ABB ( Sweden‬‬
‫•‬ ‫) ‪Yokogawa ( Gapon‬‬
‫‪ .‬اﻳﻦ‬ ‫ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪ و ‪ WorldFip‬ﻧﺎم ﮔﺮﻓﺖ‬ ‫ﻫﻤﺰﻣﺎن در ﺳﺎل ‪ 1992‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﻬﻢ دﻳﮕﺮي ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎﻳﺮ ﺷﺮﻛﺘﻬﺎي ﺑﺰرگ‬
‫ﻛﻠﻤﻪ ﻣﺨﻔﻒ ﻋﺒﺎرت ‪ World Factory Information Protocol‬ﺑﻮد‪ .‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﺰﺑﻮر ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻓﺮاﻧﺴﻮي‬
‫‪ NFC46-60‬ﻣﻌﺮوف ﺑﻪ ‪ FIP‬ﺑﻮد ‪ .‬اﻋﻀﺎي اﺻﻠﻲ ‪ WorldFip‬ﻋﺒﺎرت ﺑﻮدﻧﺪ از ‪:‬‬
‫•‬ ‫) ‪Honeywell ( USA‬‬
‫•‬ ‫) ‪Bailey Control ( USA‬‬
‫•‬ ‫) ‪Cegelec (France‬‬
‫•‬ ‫) ‪Allen Bradley ( USA‬‬
‫•‬ ‫) ‪Telemecanique (France‬‬
‫•‬ ‫)‪Ronan Engineering (USA‬‬
‫•‬ ‫) ‪Square D (Italy‬‬
‫•‬ ‫) ‪ELF ( France‬‬
 ‫‪11‬‬ ‫ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس و ﺟﺎﻳﮕﺎه آن‬

‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ WorldFip‬ﺑﺎ ﻳﻚ دﻳﺘﺎﺑﻴﺲ ﻏﻴﺮ ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ و ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﺳﺮوﻳﺲ زﻣﺎﻧﻲ ) ‪ ( Time-Service‬ﻛﺎر ﻣﻲ ﻛﻨﺪ و‬
‫داراي ﻳﻚ ﻣﺪﻳﺮ ﺷﺒﻜﻪ روي ﺑﺎس اﺳﺖ‪.‬ﻣﺪﻳﺮ ﺷﺒﻜﻪ ﻣﺠﻮز ارﺳﺎل )‪ (Token‬را در زﻣﺎﻧﻬﺎي دﻗﻴﻖ در اﺧﺘﻴﺎر وﺳﺎﻳﻞ ﻣﺘﺼﻞ‬
‫ﺑﻪ ﺑﺎس ﻗﺮار ﻣﻴﺪﻫﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ دﻳﺘﺎي ﺧﻮد را ارﺳﺎل ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫در اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ISP‬ﻛﻪ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ‪ Profibus‬ﻛﺎر ﻣﻴﻜﻨﺪ ﭘﻴﺎم ﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﺗﻮﺳﻂ روش ‪ Token Pass‬ﻛﻪ در آن ‪ Token‬در‬
‫ﻳﻚ ﺣﻠﻘﻪ ﻣﻨﻄﻘﻲ ﺑﻴﻦ اﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎ ﻣﻲ ﭼﺮﺧﺪ ﺗﺒﺎدل ﻣﻲ ﺷﻮد ﻫﺮ اﻳﺴﺘﮕﺎه ﻓﻘﻂ زﻣﺎﻧﻲ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﻋﻤﻞ ارﺳﺎل را اﻧﺠﺎم دﻫﺪ ﻛﻪ‬
‫‪ Token‬را در اﺧﺘﻴﺎر داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در اﻳﻦ روش ﭼﺮﺧﺶ ‪ Token‬ﺑﺮ اﺳﺎس زﻣﺎن ﺑﻨﺪي )‪ (Timing‬از ﻗﺒﻞ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه‬
‫ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ دو اﺳﺘﺎﻧﺪارد اﺻﻠﻲ ﺗﺮﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻨﻜﻪ ادﻋﺎ ﻣﻴﻜﻨﻨﺪ ﻫﺮ دو ﺧﻮد را ﺑﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺟﻬﺎﻧﻲ‬
‫‪ SP50‬ﺗﻄﺒﻴﻖ ﻣﻲ دﻫﻨﺪ ﺑﺎز ﺑﻴﻦ آﻧﻬﺎ ﺗﻔﺎوت ﻫﺎﻳﻲ ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﺳﺎل ‪ 1994‬دو اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ISP‬و ‪ WorldFip‬ﺑﻪ ﻫﻢ ﭘﻴﻮﺳﺘﻨﺪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ Fieldbus Foundation‬را اﻳﺠﺎد ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ‬
‫‪How to‬‬ ‫ﻣﻮﺿﻮع ﺗﻜﻤﻴﻞ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺟﻬﺎﻧﻲ را ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺨﺸﻴﺪ ﻫﺮﭼﻨﺪ ﺑﺎز اﺳﺘﺎﻧﺪارد واﺣﺪي ﻋﺮﺿﻪ ﻧﺸﺪ‪.‬ﺑﻌﺒﺎرت دﻳﮕﺮي‬
‫‪ Transmit‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺷﺪ وﻟﻲ ‪ What to Transmit‬ﺑﺎز ﺟﺎي ﺑﺤﺚ داﺷﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮ اﻳﻦ اﺳﺎس ﻧﻬﺎﻳﺘﺎً دو ﭘﺮوﺗﻜﻞ اﺳﺘﺎﻧﺪارد در دﻧﻴﺎ ﺑﻴﺶ از ﺑﻘﻴﻪ ﺷﻬﺮت ﭘﻴﺪا ﻛﺮد ﻳﻜﻲ ‪ Fieldbus Foundation‬و دﻳﮕﺮي‬
‫‪. Profibus‬‬
‫‪ SP50‬ﺗﻮﺳﻂ دو ﻣﻮﺳﺴﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ISA‬و ‪ IEC‬ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ از اﻳﻨﺮو ﺑﻪ آن ‪ IEC/ISA SP50‬ﻧﻴﺰ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬ﻛﻤﻴﺘﻪ‬
‫‪ SP50‬روي ‪ 4‬ﻻﻳﻪ از ﻻﻳﻪ ﻫﺎي ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﺷﺪ ﺷﺎﻣﻞ‪:‬‬
‫ﻻﻳﻪ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﻛﻪ ارﺗﺒﺎط از ﻃﺮﻳﻖ وﺳﺎﻳﻞ اﻧﺘﻘﺎل )ﻛﺎﺑﻞ ﻣﺴﻲ و ﻓﻴﺒﺮ و ‪ ( ...‬را ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻴﻜﺮد‪.‬‬ ‫‪.1‬‬
‫ﻻﻳﻪ ‪ Data Link‬ﻛﻪ ﻧﺤﻮه ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ وﺳﺎﻳﻞ و آﺷﻜﺎر ﺳﺎزي ﺧﻄﺎ را ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲ ﻧﻤﻮد‪.‬‬ ‫‪.2‬‬
‫ﻻﻳﻪ ‪ Application‬ﻛﻪ ﺗﺒﺪﻳﻞ دﻳﺘﺎ ﺑﻪ ﺑﺴﺘﻪ ﻫﺎي ﭘﻴﺎم و ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻻﻳﻪ ‪ User‬را ﺑﻴﺎن ﻣﻴﻜﺮد‪.‬‬ ‫‪.3‬‬
‫ﻻﻳﻪ ‪ User‬ﻛﻪ ﻣﺤﻴﻂ ‪ Application‬و اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﺎﻧﻜﺸﻦ ﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ ﺳﻄﺢ ﺑﺎﻻ را ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲ ﻧﻤﻮد‪.‬‬ ‫‪.4‬‬

‫اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻫﻔﺖ ﻻﻳﻪ ﻣﺪل ‪ ISO/OSI‬را ﺑﺎ اﺿﺎﻓﻪ ﻛﺮدن ﻳﻚ ﻻﻳﻪ ﻫﺸﺘﻢ ﺑﻪ ﻧﺎم ﻻﻳﻪ ‪ User‬ﺑﺮاي ‪ Interoperability‬ﺑﻴﻦ‬
‫وﺳﺎﻳﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ را دﻧﺒﺎل ﻣﻴﻜﻨﺪ‪.‬ﻻﻳﻪ ﻫﺎي ﻓﻮق ﺑﺼﻮرت زﻳﺮ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺳﺎزي ﮔﺮدﻳﺪ‪:‬‬
‫ﻻﻳﻪ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﺗﻮﺳﻂ ‪ ISA S50.02 Part2‬در ﺳﺎل ‪1992‬‬ ‫•‬

‫ﻻﻳﻪ ‪ Data Link‬ﺗﻮﺳﻂ ‪ ISA-50.02, Part 3‬در ﺳﺎل ‪1997‬‬ ‫•‬

‫ﻻﻳﻪ ‪ Application‬ﺗﻮﺳﻂ ‪ ISA-50.02, Part 6‬در ﺳﺎل ‪1998‬‬ ‫•‬

‫ﻻﻳﻪ ‪ Uer‬ﺗﻮﺳﻂ ‪ ISA-50.02, Part 9‬در ﺳﺎل ‪2000‬‬ ‫•‬

‫در ﻻﻳﻪ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﺳﺮﻋﺖ ﻫﺎي ‪ 31.25 kbps‬و ‪ 1 Mbps‬و ‪ 2.5 Mbps‬ﻣﻨﻈﻮر ﮔﺮدﻳﺪ و ﺳﺎﻳﺮ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪي ﻫﺎي ﺳﺨﺖ اﻓﺰار‬
‫وﺳﺎﻳﻞ ﻓﻴﻠﺪ و ﻧﺤﻮه ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺑﻨﺪي ﺷﺒﻜﻪ ذﻛﺮ ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬
 ‫ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس و ﺟﺎﻳﮕﺎه آن‬ ‫‪12‬‬

‫‪ -4‬ﺟﺎﻳﮕﺎه ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس در ﻫﺮم اﺗﻮﻣﺎﺳﻴﻮن‬

‫ﺳﻄﻮح اﺗﻮﻣﺎﺳﻴﻮن ﻳﻚ ‪ Plant‬را ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻫﺮﻣﻲ ﺷﻜﻞ ﺗﺸﺒﻴﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ در آن ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺑﺼﻮرت دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪي ﺷﺪه ﻫﺮ‬
‫ﻛﺪام در ﻳﻚ ﺳﻄﺢ ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﻫﺮ ﭼﻘﺪر ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﻧﺰدﻳﻚ ﻣﻴﺸﻮﻳﻢ ﺗﻌﺪاد وﺳﻴﻠﻪ و ﺗﻤﺮﻛﺰ دﻳﺘﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ‬
‫ﻣﻴﺸﻮد اﻳﻦ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻫﺮم ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻣﻲ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺗﺮﻳﻦ ﺳﻄﺢ را ﺳﻄﺢ ﻓﻴﻠﺪ ﻳﺎ ﺳﻄﺢ ‪ Sensor/Actuator‬ﻣﻲ ﻧﺎﻣﻨﺪ و ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ از ﻧﺎﻣﺶ ﭘﻴﺪاﺳﺖ ﺳﻄﺤﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در‬
‫آن وﺳﺎﻳﻞ ﻓﻴﻠﺪ ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ ‪ .‬در اﻳﻦ ﺳﻄﺢ ﺣﺠﻢ اﻃﻼﻋﺎت ﻛﻢ اﺳﺖ وﻟﻲ زﻣﺎن دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﻛﻮﺗﺎه و‬
‫در ﺣﺪ ﭼﻨﺪ ﻣﻴﻠﻲ ﺛﺎﻧﻴﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬از اﻳﻨﺮو اﮔﺮ ﺷﺒﻜﻪ اي در اﻳﻦ ﺳﻄﺢ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻴﺸﻮد ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺑﺘﻮاﻧﺪ دﻳﺘﺎ را در زﻣﺎن ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ‬
‫)‪ (Real Time‬ﺟﺎﺑﺠﺎ ﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﻣﺸﻜﻠﻲ در ﻛﺎر ﻛﻨﺘﺮل ﻓﺮآﻳﻨﺪ رخ ﻧﺪﻫﺪ‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ ﺣﺎﻟﺘﻲ ﻛﻪ ﻣﻲ ﺗﻮان اﺳﺘﺜﻨﺎ ﻛﺮد دﻳﺘﺎﻫﺎي ﻏﻴﺮ‬
‫ﺣﺴﺎﺳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺻﺮﻓﺎً ﺟﻬﺖ ﻣﺎﻧﻴﺘﻮرﻳﻨﮓ و ﻧﻪ ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬ﺑﻌﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ در ﻳﻚ ﻓﺮآﻳﻨﺪ‬
‫ﺳﻨﺴﻮر آﻧﺎﻟﻴﺰر ﮔﺎز داراي ﭼﻨﻴﻦ وﺿﻌﻴﺘﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬

‫ﺳﻄﺢ ﺑﻌﺪي ﻛﻪ در ﺑﺎﻻي ﺳﻄﺢ ﻓﻴﻠﺪ ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮد ﺳﻄﺢ ﻛﻨﺘﺮل ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻴﺸﻮد در اﻳﻦ ﺳﻄﺢ ‪ PLC‬ﻫﺎ و ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ‪DCS‬‬

‫‪PLC‬‬ ‫ﻛﻪ ﻛﺎر اﺻﻠﻲ ﻛﻨﺘﺮل را ﺑﻌﻬﺪه دارﻧﺪ ﻗﺮار ﻣﻴﮕﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﺣﺠﻢ دﻳﺘﺎ در اﻳﻦ ﺳﻄﺢ ﺑﻴﺶ از ﺳﻄﺢ ﻓﻴﻠﺪ اﺳﺖ زﻳﺮا اﮔﺮ ﭼﻨﺪ‬
‫در اﻳﻦ ﺳﻄﺢ ﺑﻬﻢ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺷﻮﻧﺪ دﻳﺘﺎ ﻫﺎي آﻧﻬﺎ در ﺣﺪ ﭼﻨﺪ دﻳﺘﺎ ﺑﻼك اﺳﺖ ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ واﺿﺢ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﺒﻜﻪ اي ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ‬
‫ﺑﺎﻻﺗﺮ ﻻزم اﺳﺖ‪ .‬زﻣﺎن ﺗﺒﺎدل دﻳﺘﺎ در اﻳﻦ ﺳﻄﺢ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﻛﻮﺗﺎه ﺑﺎﺷﺪ اﮔﺮﭼﻪ ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﺳﻄﺢ ﻓﻴﻠﺪ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﺳﻄﺢ ﺳﻮم ‪ Cell Level‬ﺳﻄﺤﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﻤﺪﺗﺎً ﺑﺮاي ﻣﺎﻧﻴﺘﻮرﻳﻨﮓ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬در اﻳﻦ ﺳﻄﺢ دﻳﺘﺎﻫﺎي ﻳﻚ ‪ Plant‬در‬
‫ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮﻫﺎ ﻣﺎﻧﻴﺘﻮر ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬ﺣﺠﻢ دﻳﺘﺎ در اﻳﻦ ﺳﻄﺢ زﻳﺎدﺗﺮ از دو ﺳﻄﺢ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺗﺮ اﺳﺖ و ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺷﺒﻜﻪ ﭘﺮ ﺳﺮﻋﺖ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫وﻟﻲ ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﺑﻪ زﻣﺎن ﺑﻪ اﻧﺪازه ﺳﻄﻮح ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﻌﻨﻮان ﻣﺜﺎل اﮔﺮ در ﺷﺮاﻳﻄﻲ دﻳﺘﺎ ﺑﺎ ﻛﻤﻲ ﺗﺎﺧﻴﺮ درﻳﺎﻓﺖ ﺷﻮد ﻣﻌﻤﻮﻻً‬
‫ﻣﺸﻜﻞ ﺣﺎدي ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل ﻓﺮآﻳﻨﺪ ﭘﻴﺶ ﻧﺨﻮاﻫﺪ آﻣﺪ‪.‬‬
‫ﺳﻄﻮح ﺑﺎﻻﺗﺮ ﻳﻌﻨﻲ ﺳﻄﺢ ‪ 4‬و ‪ 5‬ﻋﻤﺪﺗﺎَ ﺑﺮاي ﻧﻈﺎرت ﻛﻠﻲ ‪ Plant‬اﺳﺖ دﻳﺘﺎﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎي ﺗﻮﻟﻴﺪ و ﺗﻌﻤﻴﺮات و‬
‫اﻣﺜﺎل آﻧﻬﺎ در اﻳﻦ ﺳﻄﺢ ﺑﺎ ﺳﻄﻮح ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺗﺮ ﺗﺒﺎدل ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬در اﻳﻨﺠﺎ ﺣﺠﻢ دﻳﺘﺎ ﺧﻴﻠﻲ زﻳﺎد و ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﭘﺎﻳﻴﻦ اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫‪13‬‬ ‫ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس و ﺟﺎﻳﮕﺎه آن‬

‫ﺷﺒﻜﻪ ﻫﺎي ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس ﻋﻤﺪﺗﺎً در دو ﺳﻄﺢ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻳﻌﻨﻲ ﺳﻄﺢ ﻓﻴﻠﺪ و ﺳﻄﺢ ﻛﻨﺘﺮل اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪ .‬ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻏﻠﻂ ﺗﺼﻮر ﻛﺮد ﻛﻪ‬
‫ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس ﺷﺒﻜﻪ اي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﻘﻂ ﺟﺎﻳﮕﺎﻫﺶ در ﺳﻄﺢ ﻓﻴﻠﺪ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻨﻮع زﻳﺎد ﺷﺒﻜﻪ ﻫﺎي ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس و وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوت‬
‫آﻧﻬﺎ ﻫﺮ ﻛﺪام را ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﻳﺎ ﺳﻄﻮح ﺧﺎﺻﻲ ﻣﺤﺪود ﻛﺮده اﺳﺖ ﻋﻮاﻣﻞ اﺻﻠﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﺤﺪود ﺳﺎزي را اﻳﺠﺎد ﻛﺮده اﻧﺪ‬
‫ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از ‪:‬‬
‫ﺳﺮﻋﺖ ﺷﺒﻜﻪ‬ ‫•‬

‫‪ Real Time‬ﺑﻮدن و ﻣﻴﺰان ﺗﺎﺧﻴﺮ در ﺗﺒﺎدل دﻳﺘﺎ‬ ‫•‬

‫ﺟﺪول زﻳﺮ ﻧﻤﻮﻧﻪ اي از ﻛﺎرﺑﺮد ﺑﺮﺧﻲ از ﺷﺒﻜﻪ ﻫﺎ در ﺳﻄﺢ ﻓﻴﻠﺪ و ﺳﻄﺢ ﻛﻨﺘﺮل ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺳﻄﺢ ﻛﻨﺘﺮل ‪:‬‬ ‫ﺳﻄﺢ ﻓﻴﻠﺪ‪:‬‬
‫‪Profibus-DP‬‬ ‫•‬ ‫‪ASI‬‬ ‫•‬
‫‪Device Net‬‬ ‫•‬ ‫‪Foundation Fieldbus-H1‬‬ ‫•‬
‫‪Modbus‬‬ ‫•‬ ‫‪Profibus-PA‬‬ ‫•‬

‫‪Profibus-PA‬‬ ‫در ﺑﺮﺧﻲ ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ از ﭼﻨﺪ ﺷﺒﻜﻪ در ﻳﻚ ﺳﻄﺢ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد ﺑﻌﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﺷﺒﻜﻪ ‪ ASI‬و‬
‫ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﻜﺎر روﻧﺪ‪.‬اﮔﺮ ﭼﻪ ﻫﺮ دو ﺷﺒﻜﻪ ﻓﻮق ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﻓﻴﻠﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ وﻟﻲ وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎي آﻧﻬﺎ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ ‪ ASI‬در‬
‫ﺷﺒﻜﻪ ﻛﺮدن ﺳﻨﺴﻮرﻫﺎي دﻳﺠﻴﺘﺎل ﺑﺮ ‪ PA‬ﺑﺮﺗﺮي دارد و ‪ PA‬ﺑﺮاي ﺷﺒﻜﻪ ﻛﺮدن ﺗﺮاﻧﺴﻤﻴﺘﺮﻫﺎو ﻣﺤﺮك ﻫﺎي آﻧﺎﻟﻮگ ﻣﻨﺎﺳﺐ‬
‫ﺗﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﺗﺮﻧﺖ ﺻﻨﻌﺘﻲ ﺷﺒﻜﻪ اي اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺳﻄﻮح ﺑﺎﻻ از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﺎﻧﻴﺘﻮرﻳﻨﮓ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻴﺸﻮد اﻳﻦ ﺷﺒﻜﻪ داراي ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎﻻﺳﺖ وﻟﻲ‬
‫در اﻳﻦ ﺷﺒﻜﻪ ﻗﻄﻌﻴﺖ)‪(Deterministic‬‬ ‫ﺗﻀﻤﻴﻨﻲ ﺑﺮاي ﻋﻤﻠﻜﺮد ‪ Real Time‬اراﺋﻪ ﻧﻤﻲ ﻛﻨﺪ زﻳﺮا ﺑﺮاي ارﺳﺎل ﺑﻤﻮﻗﻊ دﻳﺘﺎ‬
‫وﺟﻮد ﻧﺪارد اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺑﺨﺎﻃﺮ ﻃﺮاﺣﻲ ﭘﺮوﺗﻜﻞ آن و ﻧﺤﻮه دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﺑﺎس در آن اﺳﺖ ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻧﻤﻲ ﺗﻮان اﺗﺮﻧﺖ را از‬
‫ﺧﺎﻧﻮاده ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس ﺑﻪ ﺷﻤﺎر آورد‪.‬‬
 ‫‪ -‬ﻓﺼﻞ ‪-2‬‬

‫وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎي ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس‬

‫ﻣﺸﺘﻤﻞ ﺑﺮ ‪:‬‬

‫‪ -1‬ﻣﺰاﻳﺎي ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس‬
‫‪ 1-1‬ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﻳﻲ در ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎي اوﻟﻴﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ‬
‫‪ 2-1‬ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﻳﻲ در ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎي ﺗﻌﻤﻴﺮاﺗﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ‬
‫‪ 3-1‬ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﻳﻲ در ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎي ﺗﻮﺳﻌﻪ و ﺑﻬﻴﻨﻪ ﺳﺎزي‬
‫‪ 4-1‬ﺑﻬﺒﻮد ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺳﻴﺴﺘﻢ‬

‫‪ -2‬ﻣﻌﺎﻳﺐ ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس‬

‫)‪(Fault Tolerant‬‬ ‫‪ -3‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ‪ FCS‬و ‪ DCS‬از ﻧﻈﺮ ﻣﻘﺎوم ﺑﻮدن در ﺑﺮاﺑﺮ ﺧﻄﺎ‬
 ‫وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎي ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس‬ ‫‪16‬‬

‫ﺑﺎ ﺗﻮﺿﻴﺤﺎﺗﻲ ﻛﻪ در ﻓﺼﻞ ﻗﺒﻞ در ﻣﻮرد ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻓﻴﻠﺪ ﺑﺎس داده ﺷﺪ ﺧﻮاﻧﻨﺪه ﻣﺤﺘﺮم ﺗﻠﻮﻳﺤﺎً ﺑﺎ ﺑﺮﺧﻲ ﻣﺰاﻳﺎي آن آﺷﻨﺎ ﮔﺮدﻳﺪ‬
‫در اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﻣﺰاﻳﺎ و ﻣﻌﺎﻳﺐ ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس ﺑﻪ ﺗﻔﺼﻴﻞ ﺑﻴﺎن ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺧﺎﻃﺮ ﻧﺸﺎن ﺳﺎﺧﺖ ﻛﻪ ﻫﻤﻪ اﻧﻮاع ﺷﺒﻜﻪ ﻫﺎي‬
‫ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس داراي وﻳﮋﮔﻴﻬﺎي ﻛﺎﻣﻼً ﻳﻜﺴﺎن ﻧﻤﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﻌﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﻫﻤﻪ آﻧﻬﺎ را ﻧﻤﻲ ﺗﻮان ﺑﻌﻨﻮان ﺳﻴﺴﺘﻢ ‪ FCS‬ﺑﻜﺎر ﺑﺮد ﭼﻮن‬
‫ﺑﺮﺧﻲ ﻓﺎﻗﺪ اﻣﻜﺎﻧﺎت ﻛﻨﺘﺮل در ﻓﻴﻠﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬در اﻳﻨﺠﺎ ﺿﻤﻦ ذﻛﺮ ﻣﺰاﻳﺎ و ﻣﻌﺎﻳﺐ اﻧﻮاع ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس ﻫﺮﺟﺎ وﻳﮋﮔﻲ ﺻﺮﻓﺎً ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎي ‪ FCS‬ﺑﻮده ﻣﺸﺨﺼﺎً ﻗﻴﺪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -1‬ﻣﺰاﻳﺎي ﻓﻴﻠﺪ ﺑﺎس‬

‫ﺑﻄﻮر ﻛﻠﻲ از دو دﻳﺪﮔﺎه ﻣﻴﺘﻮان ﺑﻪ ﻣﺰاﻳﺎي ﻓﻴﻠﺪ ﺑﺎس ﻧﮕﺎه ﻛﺮد ﻳﻜﻲ دﻳﺪﮔﺎه اﻗﺘﺼﺎدي از ﻧﻈﺮ ﻛﺎﻫﺶ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎ و دﻳﮕﺮي‬
‫دﻳﺪﮔﺎه ﻋﻤﻠﻜﺮدي از ﻧﻈﺮ ﺑﻬﺒﻮد رﻓﺘﺎر ﺳﻴﺴﺘﻢ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ اﻧﻮاع ﻗﺒﻠﻲ‪ .‬دﻳﺪﮔﺎه ﻓﻨﻲ اﻣﻜﺎﻧﺎت ﭼﺸﻤﮕﻴﺮ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺟﺪﻳﺪ را‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻗﺪﻳﻤﻲ ﺑﻴﺎن ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﻌﺪاد آﻧﻬﺎ اﻧﺪك ﻧﻴﺴﺖ از دﻳﺪﮔﺎه اﻗﺘﺼﺎدي ﻧﻴﺰ در اﺑﻌﺎد ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻛﺎﻫﺶ ﻫﺰﻳﻨﻪ‬
‫دﻳﺪه ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬ﺟﺪول زﻳﺮ ﻛﺎﻫﺶ ﻫﺰﻳﻨﻪ را در ﺑﺮﺧﻲ ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎ ﺑﻴﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻗﺪﻳﻤﻲ و ﺳﻴﺴﺘﻢ ‪ FCS‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻛﺮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪Category‬‬ ‫‪Conventional I/O‬‬ ‫‪Fieldbus‬‬ ‫‪Saving‬‬
‫‪Wiring‬‬ ‫‪2 wire per device‬‬ ‫‪16 devices per 2 wires‬‬ ‫‪90%‬‬

‫‪Commissioning‬‬ ‫‪2-4 hrs per device‬‬ ‫‪5 min per device‬‬ ‫‪96%‬‬

‫‪Space‬‬ ‫‪75 loop per cabinet‬‬ ‫‪Eliminate 75% of space‬‬ ‫‪75%‬‬

‫‪Instrument Engineering‬‬ ‫‪3 hrs per device‬‬ ‫‪1 hrs per device‬‬ ‫‪67%‬‬

‫ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻫﺮ دو دﻳﺪﮔﺎه ﻓﻮق ﻣﻲ ﺗﻮان ﻣﺰاﻳﺎي ﻓﻴﻠﺪ ﺑﺎس را ﺑﺼﻮرت زﻳﺮ دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪي ﻛﺮد‪:‬‬
‫ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﻳﻲ در ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎي اوﻟﻴﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ ) ‪(Initial Saving‬‬ ‫•‬

‫ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﻳﻲ در ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎي ﺗﻌﻤﻴﺮاﺗﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ‬ ‫•‬

‫ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﻳﻲ در ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎي ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ‬ ‫•‬

‫ﺑﻬﺒﻮد ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺳﻴﺴﺘﻢ‬ ‫•‬

‫‪ 1-1‬ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﻳﻲ در ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎي اوﻟﻴﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ‬

‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ذﻛﺮ ﺷﺪ ﻳﻜﻲ از ﻣﺰاﻳﺎي ﺑﺰرگ ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻨﻲ ﻛﺎﺑﻠﻬﺎي ﻣﻮازي ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻗﺪﻳﻤﻲ ﺑﺎ ﻳﻚ ﻛﺎﺑﻞ دو رﺷﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ‪.‬اﻳﻦ ﺗﺤﻮل ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﻳﻲ ﻫﺎي اوﻟﻴﻪ زﻳﺮ را ﺑﺎ ﺧﻮد ﺑﻬﻤﺮاه آورد‪:‬‬
‫در ﻓﺎز ﻃﺮاﺣﻲ ﻛﺎر ﺳﺎده ﺗﺮ ﺷﺪه و ﻧﻘﺸﻪ ﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ ﻛﻤﺘﺮي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ ‪ 4‬ﺗﺎ ‪ 20‬ﻣﻴﻠﻲ آﻣﭙﺮي ﻻزم اﺳﺖ‪.‬‬ ‫•‬

‫ﺑﺪﻟﻴﻞ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻫﺎي ‪ Interoperability‬و ‪ Interchanability‬در ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده از وﺳﺎﻳﻞ ﻳﻚ ﺳﺎزﻧﺪه‬ ‫•‬

‫ﺑﺼﻮرت اﻧﺤﺼﺎري ﻧﻴﺴﺖ از اﻳﻨﺮو اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺼﻮرت اﻗﺘﺼﺎدي ﺗﺮ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪.‬‬
‫در ﻓﺎز اﺟﺮا ﻛﺎﺑﻞ ﻫﺎ و ﺳﻴﻢ ﻛﺸﻲ ﻛﻤﺘﺮي و ﺑﺪﻧﺒﺎل آن ﻧﻴﺮوي اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻛﻤﺘﺮي ﺑﺮاي اﺟﺮا ﻣﻮد ﻧﻴﺎز اﺳﺖ ‪.‬‬ ‫•‬

‫ﺗﺴﺖ ﻛﺎﺑﻞ در اﻧﺘﻬﺎي ﻧﺼﺐ ﺑﺪﻟﻴﻞ ﺳﺎدﮔﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺳﺎده ﺗﺮ و راﺣﺖ ﺗﺮ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫•‬
‫‪17‬‬ ‫وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎي ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس‬

‫ﺗﺮﻣﻴﻨﺎﻟﻬﺎ و رﻟﻪ ﻫﺎي واﺳﻂ ﺑﺪﻟﻴﻞ ﺣﺬف ﻛﺎﺑﻞ ﻛﺸﻲ ﻫﺎي ﻣﻮازي ﺣﺬف ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮآوردﻫﺎ ﻧﺸﺎن داده ﻛﻪ ﺑﺮاي ‪100‬‬ ‫•‬

‫ﻟﻮپ در ﺳﻴﺘﻢ ﻗﺪﻳﻤﻲ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ‪ 1600‬ﺗﺮﻣﻴﻨﺎل وﺟﻮد دارد در ﺣﺎﻟﻴﻜﻪ در ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺟﺪﻳﺪ اﻳﻦ ﺗﻌﺪاد ﺑﻪ ﻳﻚ ﭼﻬﺎرم ﻳﻌﻨﻲ‬
‫‪ 400‬ﺗﺮﻣﻴﻨﺎل ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫در ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ‪ FCS‬ﺑﺎ ﻣﺤﻮل ﻛﺮدن ﻓﺎﻧﻜﺸﻦ ﻛﻨﺘﺮل ﺑﻪ ﺧﻮد وﺳﻴﻠﻪ ﺿﻤﻦ ﺣﺬف ﻛﺎرت ﻫﺎي ‪ I/O‬ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده‬ ‫•‬

‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﺮﻛﺰي ﺑﺎﻗﺪرت ﭘﺮدازش و اﻣﻜﺎﻧﺎت زﻳﺎد ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫ﻛﺎﻫﺶ ﺳﺎﻳﺰ ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎي ﻣﺎرﺷﺎﻟﻴﻨﮓ و ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل‬ ‫•‬

‫ﻛﺎﻫﺶ ﺳﻴﻨﻲ ﮔﺬاري ﻫﺎ و ‪ Junction Box‬ﻫﺎ و ﺳﺎﻳﺮ ادوات ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺮاي ﻛﺎﺑﻞ ﻛﺸﻲ‬ ‫•‬

‫ﻛﺎﻫﺶ ﻣﺤﻮﻃﻪ اﺷﻐﺎل ﺷﻮﻧﺪه ﺑﺪﻟﻴﻞ ﻛﺎﻫﺶ ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎ و ﺳﻴﻨﻲ ﮔﺬاري و ‪..‬‬ ‫•‬

‫ﻛﺎﻫﺶ زﻣﺎن ‪ startup‬و ‪ Commisioning‬ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ‪ FCS‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﻗﺪﻳﻤﻲ ﺗﺎ ‪ 8‬ﺑﺮاﺑﺮ‬ ‫•‬

‫اﻣﻜﺎن ﺷﺮوع ﺑﺎ ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﻮﭼﻚ و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺗﺪرﻳﺠﻲ آن در آﻳﻨﺪه ﻳﻌﻨﻲ ﻛﺎﻫﺶ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﮔﺬاري اوﻟﻴﻪ‬ ‫•‬

‫ﮔﺰارش زﻳﺮ ﻧﻤﻮﻧﻪ اي از ﻣﻴﺰان ﻛﺎﻫﺶ ﻛﺎﺑﻞ و ﺗﺮﻣﻴﻨﺎل را در ﻳﻜﻲ از ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎي ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ‪:‬‬
‫ﺗﻌﺪاد ﺗﺮﻣﻴﻨﺎل‬ ‫ﻃﻮل ﻛﺎﺑﻞ‬
‫‪120‬‬ ‫‪2300 m‬‬ ‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ‪ 4-20‬ﻣﻴﻠﻲ آﻣﭙﺮي‬
‫‪46‬‬ ‫‪510 m‬‬ ‫ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس‬
‫‪74‬‬ ‫‪1790 m‬‬ ‫ﻣﻘﺪار ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﻳﻲ ﺷﺪه در ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس‬
‫‪62 %‬‬ ‫‪78 %‬‬ ‫درﺻﺪ ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﻳﻲ ﺷﺪه در ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس‬
‫‪Reference : The Fieldbus by Rachel Squires November 14 , 2003‬‬
 ‫وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎي ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس‬ ‫‪18‬‬

‫ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻫﺰﻳﻨﻪ را ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺻﺮﻓﺎً در ﻛﺎﺑﻞ و ﺗﺮﻣﻴﻨﺎل دﻳﺪ وﺳﺎﻳﻞ ﻓﻴﻠﺪ ﺑﺎ اﻣﻜﺎن ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس ﻗﻄﻌﺎً ﮔﺮاﻧﻘﻴﻤﺖ ﺗﺮ از وﺳﺎﻳﻞ‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﻨﺎﺑﺮ اﻳﻦ ﻻزم اﺳﺖ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻛﻠﻲ دو ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻮرد ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ ‪ .‬در ﻳﻜﻲ از ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎي ﺷﺒﻜﻪ‬
‫‪ Fieldbus Foundation‬اﻳﻦ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺑﺎ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻗﺪﻳﻤﻲ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺷﺪه و ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻃﺒﻖ ﺟﺪول زﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ‬
‫ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻴﺸﻮدﺑﺎ وﺟﻮد ﮔﺮاﻧﺘﺮ ﺑﻮدن وﺳﺎﻳﻞ ﻓﻴﻠﺪ ﺑﺎز ﺑﻪ ازاي ﻫﺮ وﺳﻴﻠﻪ ‪ 520‬دﻻر ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﻳﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪Conventional‬‬ ‫‪Fieldbus Foundation‬‬
‫‪Computer I/O : Master/Gateway‬‬ ‫‪$ 70‬‬ ‫‪$ 160‬‬
‫‪Conduit , Cable Tray , Wiring , Fittings‬‬ ‫‪$ 1400‬‬ ‫‪$ 290‬‬
‫‪Valve Monitor / VCT and Pneumatic Valve‬‬ ‫‪$ 315‬‬ ‫‪$ 1,025‬‬
‫‪Switch Protected Drop Connector‬‬ ‫‪NA‬‬ ‫‪$ 160‬‬
‫‪Installation and Commissioning Labor‬‬ ‫‪$ 600‬‬ ‫‪$ 250‬‬
‫‪Power Supply‬‬ ‫‪$ 50‬‬ ‫‪$ 30‬‬
‫‪Total Installed Cost‬‬ ‫‪$ 2,435‬‬ ‫‪$ 1,915‬‬
‫‪Reference : The Fieldbus by Rachel Squires November 14 , 2003‬‬

‫‪ 2-1‬ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﻳﻲ در ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎي ﺗﻌﻤﻴﺮاﺗﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ‬

‫اﻓﺰاﻳﺶ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻃﻤﻴﻨﺎن دراز ﻣﺪت ) ‪ (Longterm Availability‬ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﺪﻟﻴﻞ ﺳﺎدﮔﻲ و ﭘﻴﭽﻴﺪه ﻧﺒﻮدن‬ ‫•‬

‫ﺗﺴﺖ و ﻋﻴﺐ ﻳﺎﺑﻲ راﺣﺖ ﺗﺮ از راه دور ﺗﻮﺳﻂ ﻧﺮم اﻓﺰار ﻫﺎ ﻳﺎ ﺳﺨﺖ اﻓﺰار ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻋﺪم ﻧﻴﺎز ﺑﻪ اﺗﺼﺎل ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ‬ ‫•‬

‫ﺑﻪ وﺳﺎﻳﻞ ﺑﺮاي ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻋﻴﺐ‬

‫ﻛﺎﻫﺶ زﻣﺎن ﻋﻴﺐ ﻳﺎﺑﻲ ﺑﺪﻟﻴﻞ اﻣﻜﺎن ‪ Self Diagnostic‬وﺳﺎﻳﻞ ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ ﻛﻪ در ﺻﻮرت ﺑﺮوز اﺷﻜﺎل )ﻣﺜﻼً‬ ‫•‬

‫اﺗﺼﺎل ﺑﺎز وﺳﻴﻠﻪ (اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺧﻄﺎ را ﮔﺰارش ﻣﻲ دﻫﻨﺪ )ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺧﻮد ﻋﻴﺐ ﻳﺎﺑﻲ(‬
 ‫‪19‬‬ ‫وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎي ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس‬

‫‪Condition‬‬ ‫ﺑﺎ وﺟﻮد اﻣﻜﺎن ‪ Diagnostic‬وﺳﻴﻠﻪ ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ ﺗﻌﻤﻴﺮات ﭘﻴﺸﮕﻴﺮاﻧﻪ ﻧﻴﺴﺖ در واﻗﻊ ﺗﻌﻤﻴﺮات ﺑﺼﻮرت‬ ‫•‬

‫‪ Based‬در ﻣﻲ آﻳﺪ ﺑﻌﺒﺎرت دﻳﮕﺮ ﺳﺮوﻳﺲ وﺳﻴﻠﻪ ﻓﻘﻂ در ﺻﻮرت ﻧﻴﺎز ﺻﻮرت ﻣﻲ ﮔﻴﺮد و ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ ﺳﺮوﻳﺲ‬
‫ﻫﺎي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ﺷﺪه روﺗﻴﻦ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬در ﻣﻮاردي ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ ﺑﻮدن وﺳﻴﻠﻪ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﻗﺒﻞ از وﻗﻮع اﺷﻜﺎل آﻧﺮا ﭘﻴﺶ‬
‫ﺑﻴﻨﻲ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺗﻌﻤﻴﺮات ﺑﺼﻮرت ‪ Predictive‬ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد )در ﺑﺮﺧﻲ ﺷﺒﻜﻪ ﻫﺎي ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس(‬
‫اﻣﻜﺎن ﻣﺎﻧﻴﺘﻮر ﻛﺮدن ﻧﺤﻮه ارﺗﺒﺎط وﺳﺎﻳﻞ روي ﺑﺎس ﺗﻮﺳﻂ ﻧﺮم اﻓﺰار ﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ‬ ‫•‬

‫اﻣﻜﺎن ﺗﻌﻮﻳﺾ وﺳﻴﻠﻪ در ﺣﻴﻦ ﻛﺎر ﺑﺪون ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺗﻮﻗﻒ ﻛﺎﻣﻞ ﻓﺮآﻳﻨﺪ )در ﺑﺮﺧﻲ از ﺷﺒﻜﻪ ﻫﺎي ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس(‬ ‫•‬

‫ﺳﻬﻮﻟﺖ ﻛﺎﻟﻴﺒﺮاﺳﻴﻮن ﺑﺪﻟﻴﻞ اﻣﻜﺎن از راه دور و ﻛﺎﻫﺶ زﻣﺎﻧﻬﺎي ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺮاي ﻛﺎﻟﻴﺒﺮه ﻛﺮدن‪ .‬اﻳﻦ ﻛﺎر ﺑﺎ‬ ‫•‬

‫ﻧﺼﺐ ﻧﺮم اﻓﺰار ﻛﺎﻟﻴﺒﺮاﺳﻴﻮن روي ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ ﻣﺘﺼﻞ ﺑﻪ ﺑﺎس اﻧﺠﺎم ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬
‫رخ داد ﻫﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﺧﻮد وﺳﻴﻠﻪ ﺑﺎ ﺑﺮﭼﺴﺐ زﻣﺎﻧﻲ ‪ Time Stamped‬ﮔﺰارش ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ ) در ﺑﺮﺧﻲ ﺷﺒﻜﻪ ﻫﺎي‬ ‫•‬

‫ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس(‬

‫‪ 3-1‬ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﻳﻲ در ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎي ﺗﻮﺳﻌﻪ و ﺑﻬﻴﻨﻪ ﺳﺎزي‬

‫اﻧﻌﻄﺎف ﭘﺬﻳﺮي ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﺪﻟﻴﻞ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﻮدن آن و وﺟﻮد ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻫﺎي ‪ Interoperability‬و‬ ‫•‬

‫‪ .Interchangeability‬اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ و ﺗﻐﻴﻴﺮ را ﺗﺎ ﺣﺪ زﻳﺎد ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲ ﺳﺎزد ﺑﮕﻮﻧﻪ اي ﻛﻪ ﺑﺪون‬
‫واﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺳﺎزﻧﺪه ﺣﺎص و ﺑﺪون ﻧﻴﺎز ﺑﻪ اﻧﺒﺎر ﻛﺮدن ﻗﻄﻌﺎت ﻳﺪﻛﻲ زﻳﺎد ﺑﻪ ﺳﻬﻮﻟﺖ ﻫﺮ وﺳﻴﻠﻪ را ﺑﺎ وﺳﻴﻠﻪ‬
‫ﻣﺸﺎﺑﻪ از ﺳﺎزﻧﺪه دﻳﮕﺮ ﻣﻲ ﺗﻮان ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺻﺮﻓﺎً ﻛﺎﻓﻲ اﺳﺖ دراﻳﻮر وﺳﻴﻠﻪ ﺟﺪﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻋﻨﻮان ﻓﺎﻳﻠﻬﺎي‬
‫‪ DDL‬ﻳﺎ ‪ GSD‬ﻋﺮﺿﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ﺑﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻟﻮد ﺷﻮد‪.‬‬
‫اﻓﺰاﻳﺶ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻫﺎي وﺳﻴﻠﻪ ﺑﺪﻟﻴﻞ ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ ﺑﻮدن آن ﺑﺎ اﺿﺎﻓﻪ ﻛﺮدن ﻓﺎﻧﻜﺸﻦ ﺑﻼك ﻫﺎي ﺧﺎص ﺑﻪ آن‪ .‬وﺳﺎﻳﻞ‬ ‫•‬

‫اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ ﺑﻴﺶ از ﻳﻚ ﻣﺘﻐﻴﺮ را اﻧﺪازه ﮔﺮﻓﺘﻪ و اﻧﺘﻘﺎل ﻣﻲ دﻫﻨﺪ و اﮔﺮ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﻣﺘﻐﻴﺮ دﻳﮕﺮي‬
‫ﻧﻴﺰ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎ اﺿﺎﻓﻪ ﻛﺮدن ﻓﺎﻧﻜﺸﻦ ﺑﻼك ﺟﺪﻳﺪ اﻳﻦ اﻣﻜﺎن وﺟﻮد دارد وﻧﻴﺎزي ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي‬
‫دﻳﮕﺮ وﺳﻴﻢ ﻛﺸﻲ ﻣﺠﺪد ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﻌﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﻳﻚ ﺗﺮاﻧﺴﺪﻳﻮﺳﺮ ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ ﻛﻪ وﻟﺘﺎژ و ﺟﺮﻳﺎن را اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي‬
‫ﻛﺮده و ﺗﻮﺳﻂ ﺷﺒﻜﻪ ارﺳﺎل ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺎ اﺿﺎﻓﻪ ﺷﺪن ﻳﻚ ﻓﺎﻧﻜﺸﻦ ﺑﻼك ﺗﻮان اﻳﻦ ﻣﺘﻐﻴﺮ را ﻧﻴﺰ از ﻃﺮﻳﻖ‬
‫ﻫﻤﺎن زوج ﺳﻴﻢ اﻧﺘﻘﺎل دﻫﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻓﺎﻧﻜﺸﻦ ﺑﻼك ﻫﺎ ﺑﻌﻀﻲ ﻧﺮم اﻓﺰاري و ﺑﻌﻀﻲ دﻳﮕﺮ ﺳﺨﺖ اﻓﺰاري ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﭘﺲ‬
‫در ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس ﺗﻌﺪاد اﺑﺰار اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﺎ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻛﻤﺘﺮ‬
‫اﻣﻜﺎن ﭘﺬﻳﺮ ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫اﻣﻜﺎن اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﻨﺴﻮرﻫﺎ و ﻋﻤﻠﮕﺮﻫﺎي ﻗﺪﻳﻤﻲ در ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺟﺪﻳﺪ و اﺗﺼﺎل آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺷﺒﻜﻪ ﻓﻴﻠﺪ ﺑﺎس از ﻃﺮﻳﻖ‬ ‫•‬

‫واﺳﻂ ﻫﺎي ‪ . Remote I/O‬ﻛﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺻﻮرت ﻣﻲ ﺗﻮان ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎي ﺑﻬﻴﻨﻪ ﺳﺎزي را در ﺣﺪ دﻟﺨﻮاه ﻛﺎﻫﺶ داد‬
‫و ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ ﺗﻌﻮﻳﺾ ﻛﻞ وﺳﺎﻳﻞ ﻓﻴﻠﺪ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
 ‫وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎي ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس‬ ‫‪20‬‬

‫‪ 4-1‬ﺑﻬﺒﻮد ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺳﻴﺴﺘﻢ‬

‫ﻋﺪم ﻣﺤﺪوﻳﺖ ﻣﻘﺎدﻳﺮ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﺷﺪه ﺑﻴﻦ دو ﻣﻘﺪار ﺧﺎص ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪ 4‬ﺗﺎ ‪ 20‬ﻣﻴﻠﻲ آﻣﭙﺮ ﻛﻪ ﺧﻮد اﻳﻦ ﻣﺤﺪودﻳﺖ‬ ‫•‬

‫ﻣﻘﻴﺎس ﺑﻨﺪي از دﻗﺖ ﺳﻴﮕﻨﺎل ﻣﻲ ﻛﺎﻫﺪ‪.‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ اﻃﻼﻋﺎت در ﻓﻴﻠﺪ ﺑﺎس ﺑﺎ دﻗﺖ ﺑﺎﻻﺗﺮي ﻗﺎﺑﻞ ارﺳﺎل ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺮﻋﺖ و دﻗﺖ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺑﺪﻟﻴﻞ ارﺳﺎل ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺳﻴﮕﻨﺎل ﺑﺼﻮرت دﻳﺠﻴﺘﺎل و ﺣﺬف ﻣﺒﺪﻟﻬﺎي آﺗﺎﻟﻮگ ﺑﻪ دﻳﺠﻴﺘﺎل و‬ ‫•‬

‫ﺑﺮﻋﻜﺲ )‪ A/D‬و ‪ (D/A‬ﻛﻪ در ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻗﺪﻳﻤﻲ روي ﻛﺎرﺗﻬﺎي ‪ I/O‬وﺟﻮد داﺷﺖ‪.‬‬

‫ﻣﺼﻮﻧﻴﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻧﻮﻳﺰ ﺑﺪﻟﻴﻞ دﻳﺠﻴﺘﺎل ﺑﻮدن ﺳﻴﮕﻨﺎل و اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﺎﺑﻞ ﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ ‪.‬‬ ‫•‬

‫اﻋﺘﺒﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺳﻴﮕﻨﺎل ﺑﺪﻟﻴﻞ ارﺳﺎل ﺑﻴﺖ ﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ دﻳﺘﺎ‬ ‫•‬

‫ﮔﻴﺮﻧﺪه دﻳﺘﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺑﻴﺖ ﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ ﻣﻮﺟﻮد در ﺑﺴﺘﻪ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺻﺤﺖ اﻃﻼﻋﺎت ﺷﻮد و در ﺻﻮرت‬ ‫•‬

‫ﺑﺮوز ﺧﻄﺎ در ﺑﺴﺘﻪ دﻳﺘﺎ ﻓﺮﺳﺘﻨﺪه را آﮔﺎه ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻳﺎ ﺑﻌﻀﺎً ﺧﻮد ﺧﻄﺎ را اﺻﻼح ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫آدرس دﻫﻲ اﺗﻮﻣﺎﺗﻴﻚ وﺳﺎﻳﻞ و ﻋﺪم ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ‪ Dip Switch‬در ﺑﺮﺧﻲ ﺷﺒﻜﻪ ﻫﺎي ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس‬ ‫•‬

‫اﻳﺠﺎد ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻏﻴﺮ ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ واﻗﻌﻲ ﺑﺪﻟﻴﻞ اﻧﺘﻘﺎل ﺑﺮﺧﻲ از ﻓﺎﻧﻜﺸﻨﻬﺎي ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﻓﻴﻠﺪ و ﻛﺎﻫﺶ ﻣﺤﺴﻮس‬ ‫•‬

‫ﺣﺠﻢ ﻛﺎري ﻛﻨﺘﺮﻟﺮﻫﺎي اﺻﻠﻲ )در ﺑﺮﺧﻲ ﺷﺒﻜﻪ ﻫﺎي ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس(‬

‫در ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﻗﺪﻳﻤﻲ وﺳﺎﻳﻞ ﻓﻴﻠﺪ ﺻﺮﻓﺎً ﻛﺎر اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي را اﻧﺠﺎم ﻣﻲ دادﻧﺪ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ‪ ،‬ﻛﻨﺘﺮل ‪ ،‬ﺗﻮﻟﻴﺪ آﻻرم‬ ‫•‬

‫و ‪ ..‬در ﻛﻨﺘﺮﻟﺮ اﻧﺠﺎم ﻣﻲ ﺷﺪ‪ .‬در ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﻓﻴﻠﺪ ﺑﺎس ﺧﻮد وﺳﻴﻠﻪ ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻧﺠﺎم اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﻗﺎدر ﺑﻪ اﻧﺠﺎم‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ‪ ،‬ﻛﻨﺘﺮل و ﺗﻮﻟﻴﺪ آﻻرم ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻓﻴﻠﺪ و ﻛﻨﺘﺮﻟﺮ و ‪ HMI‬درﺷﻜﻞ زﻳﺮ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪21‬‬ ‫وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎي ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس‬

‫اﻣﻜﺎن اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻮﭘﻮﻟﻮژﻳﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪ ) Ring , Tree , Star , Bus‬ﻧﻜﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﻮﭘﻮﻟﻮژي در‬ ‫•‬

‫ﺿﻤﻴﻤﻪ ‪ 2‬آﻣﺪه اﺳﺖ(‬

‫اﻣﻜﺎن ﺗﻐﺬﻳﻪ وﺳﺎﻳﻞ ﻣﺘﺼﻞ ﺑﻪ ﺷﺒﻜﻪ از ﻃﺮﻳﻖ ﺑﺎس دﻳﺘﺎ )در ﺑﺮﺧﻲ ﺷﺒﻜﻪ ﻫﺎي ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس(‬ ‫•‬

‫اﻣﻜﺎن اﺳﺘﻔﺎده در ﻣﺤﻴﻂ ﻫﺎي ﺧﻄﺮﻧﺎك و اﻧﻔﺠﺎري ﻳﻌﻨﻲ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﻳﻤﻨﻲ ذاﺗﻲ )‪ (Intrinsically Safe‬ﻧﻴﺎز‬ ‫•‬

‫اﺳﺖ )در ﺑﺮﺧﻲ ﺷﺒﻜﻪ ﻫﺎي ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس(‬

‫اﻣﻜﺎن ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﺳﻄﺢ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺑﺼﻮرﺗﻲ ﻛﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﻓﻴﻠﺪ ﺑﺮاي ﺳﻄﻮح ﻣﺪﻳﺮﻳﺘﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﺴﺎدﮔﻲ ﻗﺎﺑﻞ‬ ‫•‬

‫دﺳﺘﺮس اﺳﺖ‪ .‬در ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ‪ DCS‬ﺳﻄﺢ دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺗﺎ ﻛﺎرﺗﻬﺎي ‪ I/O‬وﻟﻲ در ‪ FCS‬ﺳﻄﺢ دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺗﺎ ﺧﻮد‬
‫وﺳﻴﻠﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎي ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس‬ ‫‪22‬‬

‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﭼﻨﺪﮔﺎﻧﻪ از ﻳﻚ وﺳﻴﻠﻪ را ﻫﻤﺰﻣﺎن روي ﻫﻤﺎن زوج ﺳﻴﻢ ﺷﺒﻜﻪ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ و‬ ‫•‬

‫ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ اﺗﺼﺎﻻت ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﻧﻤﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺷﻜﻞ ﺑﻌﺪ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع را ﺑﺮاي ﻳﻚ وﻟﻮ ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ را ﻧﺸﺎن ﻣﻴﺪﻫﺪ‪.‬‬

‫در ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس اﻣﻜﺎن اﺳﺘﻔﺎده از ‪ Failsafe‬روي ﺧﻮد وﺳﻴﻠﻪ وﺟﻮد دارد ﻛﻪ اﻳﻦ وﻳﮋﮔﻲ در ‪ DCS‬ﻣﻮﺟﻮد‬ ‫•‬

‫ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬در ﺳﻴﺴﺘﻢ ‪ DCS‬ﻳﺎ ‪ PLC‬اﻣﻜﺎن ‪ Failsafe‬روي ﻛﺎرت ‪ I/O‬ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺣﺪاﻗﻞ ﻳﺎ ﺣﺪاﻛﺜﺮ‬
‫و ﻣﻘﺎدﻳﺮ ‪ Safe‬در ﻫﻨﮕﺎم ﭘﻴﻜﺮ ﺑﻨﺪي ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻛﺎﻧﺎل ﻛﺎرت ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲ ﮔﺮدد ﺣﺎل اﮔﺮ ﺗﺮاﻧﺴﻤﻴﺘﺮ‬
‫ﻣﺘﺼﻞ ﺑﻪ ﻛﺎرت دﭼﺎر ﻣﺸﻜﻞ ﺷﻮد ﻛﺎرت ﻣﻘﺪار ‪ Safe‬را ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﻛﺮده و ﺑﻪ ﻛﻨﺘﺮﻟﺮ ﮔﺰارش ﻣﻲ دﻫﺪ‪ .‬در‬
 ‫‪23‬‬ ‫وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎي ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس‬

‫‪Fail Safe‬‬ ‫ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس ﻣﻘﺎدﻳﺮ ‪ Safe‬روي ﺧﻮد وﺳﻴﻠﻪ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﻲ ﮔﺮددﺗﺎ در ﺻﻮرت ﺑﺮوز ﺧﻄﺎ وﺳﻴﻠﻪ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ‬
‫رﻓﺘﻪ و ﻓﺮﻣﺎﻧﻬﺎي ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺷﺮاﻳﻂ) ﻣﺴﺘﻘﻞ از اﭘﺮاﺗﻮر و ﻛﻨﺘﺮﻟﺮ ﻣﺮﻛﺰي( را ﺻﺎدر ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ‪ .‬اﻳﻦ ﺧﻄﺎ ﻫﺎ ﺑﻪ‬
‫اﭘﺮاﺗﻮر ﮔﺰارش ﻣﻲ ﺷﻮد ‪.‬‬

‫‪ -2‬ﻣﻌﺎﻳﺐ ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس‬
‫واﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﻛﺎﺑﻞ ﺷﺒﻜﻪ ﺑﮕﻮﻧﻪ اي ﻛﻪ اﮔﺮ ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﻫﺎي ﻻزم ﺻﻮرت ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻗﻄﻌﻲ ﻳﺎ اﺗﺼﺎل ﻛﻮﺗﺎه‬ ‫•‬

‫‪Daisy‬‬ ‫ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺷﺒﻜﻪ را ﻣﺨﺘﻞ ﻧﻤﺎﻳﺪ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع در ﺷﺒﻜﻪ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ داراي ﺗﻮﭘﻮﻟﻮژي ﺑﺎس )ﺑﻮﻳﮋه ﻧﻮع‬
‫‪Star‬‬ ‫‪ (Chain‬ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺣﺎد ﺗﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي رﻓﻊ اﻳﻦ ﻧﻘﻴﺼﻪ ﺑﺰرگ ﻣﻲ ﺗﻮان از ﺗﻮﭘﻮﻟﻮژي ﻫﺎي ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺗﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد ﻳﺎ ﺳﻴﺴﺘﻢ را ﺑﺼﻮرت اﻓﺰوﻧﻪ ‪ Redundant‬ﺑﻜﺎر ﺑﺮد ‪ .‬ﭘﻴﺎده ﺳﺎزي اﻓﺰوﻧﮕﻲ ‪ Redunancy‬در‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ‪ remote I/O‬ﻋﻤﻠﻲ اﺳﺖ وﻟﻲ در ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ‪ FCS‬ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ وﺟﻮد دو ﻛﺎﺑﻞ‬
‫ﺷﺒﻜﻪ ﺑﺮاي اﺗﺼﺎل وﺳﺎﻳﻞ ﻓﻴﻠﺪ و وﺟﻮد دو اﻳﻨﺘﺮﻓﻴﺲ روي وﺳﻴﻠﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻋﺪم وﺟﻮد اﻳﻦ اﻳﻨﺘﺮﻓﻴﺲ اﻓﺰوﻧﻪ‬
‫ﺑﻌﻨﻮان ﻧﻘﻄﻪ ﺿﻌﻒ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ‪ FCS‬ﺗﻠﻘﻲ ﻣﻲ ﮔﺮدد‪ .‬اﮔﺮﭼﻪ ﻣﻲ ﺗﻮان ‪ Redundancy‬ﻓﻴﻠﺪ ﺑﺎس را از ﺳﻄﺢ‬
‫ﻛﻨﺘﺮﻟﺮ ﺑﺎ دو ﻛﺎﺑﻞ ﺷﺒﻜﻪ ﺗﺎ ﻓﻴﻠﺪ اداﻣﻪ داد و ﺑﻪ ﻛﻮﭘﻠﺮ ﻫﺎي ﺧﺎص ﻣﺘﺼﻞ ﻧﻤﻮد اﻳﻦ ﻛﻮﭘﻠﺮ ﻫﺎ از ﺳﻤﺖ دﻳﮕﺮ ﺑﺎ‬
‫ﻳﻚ ﻛﺎﺑﻞ ﺑﻪ وﺳﺎﻳﻞ ﻓﻴﻠﺪ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ ‪.‬‬
‫ﺑﺪﻟﻴﻞ ﺳﺮﻳﺎل ﺑﻮدن ﺷﺒﻜﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺗﺒﺎدل دﻳﺘﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﻗﺪﻳﻤﻲ ﻛﻨﺪﺗﺮ ﺻﻮرت ﻣﻲ ﮔﻴﺮد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ اﻳﻦ‬ ‫•‬

‫ﺗﺎﺧﻴﺮ در ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺷﺒﻜﻪ ﻫﺎي ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس ﻛﻮﺗﺎه ﺑﻮده و ﻣﺸﻜﻠﻲ در ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻛﻨﺘﺮل ﻓﺮآﻳﻨﺪ ﭘﻴﺶ ﻧﺨﻮاﻫﺪ آﻣﺪ‪.‬‬
‫ﻃﺮاﺣﻲ ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎي ‪ FCS‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎي دﻳﮕﺮ ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺗﺮ اﺳﺖ و ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ و ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت زﻳﺎدﺗﺮ دارد‪.‬‬ ‫•‬

‫ﺑﺮﺧﻲ ﺷﺒﻜﻪ ﻫﺎي ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس ﺗﻮﺳﻂ ﺑﺮﺧﻲ ﺳﺎزﻧﺪﮔﺎن ﺳﺎﭘﻮرت ﻧﻤﻲ ﺷﻮﻧﺪ و ﻫﻨﻮز ﺷﺒﻜﻪ ﻓﻴﻠﺪﺑﺎﺳﻲ ﻛﻪ ﺑﻄﻮر ﻛﺎﻣﻞ‬ ‫•‬

‫ﺗﻮﺳﻂ ﺗﻤﺎم ﺳﺎزﻧﺪﮔﺎن ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ ﺷﻮد و ﺑﻌﻨﻮان اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻣﻄﺮح ﺷﻮد وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬از اﻳﻨﺮو ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ‬
‫در ﻳﻚ ﻃﺮح ﭼﻨﺪ ﻧﻮع ﺷﺒﻜﻪ ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس ﺑﻜﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬

‫)‪(Fault Tolerant‬‬ ‫‪ -3‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ‪ FCS‬و ‪ DCS‬از ﻧﻈﺮ ﻣﻘﺎوم ﺑﻮدن در ﺑﺮاﺑﺮ ﺧﻄﺎ‬
‫ﺑﺮاي ﺳﻨﺠﺶ ﻣﻴﺰان ﺗﻔﺎوت دو ﺳﻴﺴﺘﻢ ‪ FCS‬و ‪ DCS‬در ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﺮوز ﺧﻄﺎ ﻻزم اﺳﺖ ﺗﻮﺟﻪ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻧﻘﻄﻪ اي ﻛﻪ اﻳﻦ دو‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺗﻔﺎوت ﺳﺎﺧﺘﺎري ﭘﻴﺪا ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﻣﻌﻄﻮف ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬در ﺳﻄﺢ اﭘﺮاﺗﻮري اﻳﻦ دو ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺗﻔﺎوﺗﻲ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ‬
‫ﻧﺪارﻧﺪ زﻳﺮا در ﻫﺮ دو ﻣﻲ ﺗﻮان از ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي اﻓﺰوﻧﻪ )‪ (Redundant‬ﻛﻪ ﻳﻜﻲ در ﺣﺎل ﻛﺎر و دﻳﮕﺮي رزرو اﺳﺖ اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﻛﺮد‪ .‬از ﻧﻈﺮ ﺗﻐﺬﻳﻪ ﻧﻴﺰ در ﻫﺮ دو ﻣﻲ ﺗﻮان از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺗﻐﺬﻳﻪ ‪ Redundant‬اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪ .‬آﻧﭽﻪ اﻳﻦ دو را در ﺑﺤﺚ ﺑﺮوز ﺧﻄﺎ از‬
‫ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﺘﻤﺎﻳﺰ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﺑﺮوز اﺷﻜﺎل در ﻛﻨﺘﺮل و در ﻛﺎﺑﻞ ‪ I/O‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻮارد در زﻳﺮ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺷﺪه اﻧﺪ‪:‬‬
‫در ‪ DCS‬اﮔﺮ ﻛﺎﺑﻞ ‪ 4-20 mA‬ﻳﻚ وﺳﻴﻠﻪ ﻗﻄﻊ ﺷﻮد ﻳﻚ ﻟﻮپ از دﺳﺖ ﻣﻲ رود در ‪ FCS‬اﮔﺮ ﻳﻚ وﺳﻴﻠﻪ‬ ‫‪.1‬‬
‫ﻣﺸﻜﻞ ﭘﻴﺪا ﻛﻨﺪ ﻧﻴﺰ ﻳﻚ ﻟﻮپ از دﺳﺖ ﻣﻲ رود ‪.‬‬
‫وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎي ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس‬ ‫‪24‬‬

‫در ‪ DCS‬اﮔﺮ اﺷﻜﺎل روي ﻳﻚ ﻛﺎرت ‪ I/O‬ﻛﻪ ﭼﻨﺪ ﻟﻮپ ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ از ﻃﺮﻳﻖ آن ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻲ ﺷﻮد رخ دﻫﺪ ﻫﻤﻪ‬ ‫‪.2‬‬
‫ﻟﻮپ ﻫﺎ ﻣﺸﻜﻞ ﭘﻴﺪا ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ‪ .‬در ‪ FCS‬اﮔﺮ ﻛﺎﺑﻞ اﺻﻠﻲ ﺷﺒﻜﻪ ‪ Trunk‬ﻣﺸﻜﻞ ﭘﻴﺪا ﻛﻨﺪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ‬
‫اﺷﻜﺎل در ﺗﻤﺎم ﻟﻮپ ﻫﺎ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ Redundant‬ﻫﺴﺘﻨﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد ‪ .‬در ‪FCS‬‬ ‫در ‪ DCS‬ﺑﺮاي ﻟﻮپ ﻫﺎي ﺣﺴﺎس ﻣﻲ ﺗﻮان از ﻛﺎرت ﻫﺎي ‪ I/O‬ﻛﻪ‬ ‫‪.3‬‬
‫ﺑﺮاي ﻟﻮپ ﻫﺎي ﺣﺴﺎس ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ از ﺗﻮﭘﻮﻟﻮژي ‪ Point –to – Point‬اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﻟﻮپ ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ ﺣﺴﺎس‬
‫روي ﻛﺎﺑﻞ ﺷﺒﻜﻪ ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ اي ﻛﺎر ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫در ‪ DCS‬در ﺻﻮرت ﺑﺮوز ﺧﻄﺎ روي ﻛﻨﺘﺮﻟﺮ ﻓﻘﻂ ﻓﺎﻧﻜﺸﻦ ﻫﻤﺎن ﻛﻨﺘﺮﻟﺮ دﭼﺎر ﻣﺸﻜﻞ ﻣﻲ ﺷﻮد و ﺳﺎﻳﺮ ﻛﻨﺘﺮﻟﺮﻫﺎ‬ ‫‪.4‬‬
‫ﺑﻜﺎر ﺧﻮد اداﻣﻪ ﻣﻲ دﻫﻨﺪ ‪ .‬ﺑﺮاي رﻓﻊ اﻳﻦ ﻧﻘﻴﺼﻪ ﻛﻨﺘﺮﻟﺮﻫﺎ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ‪ Redundant‬ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬در ‪ FCS‬در ﺻﻮرت‬
‫ﺑﺮوز ﺧﻄﺎ روي ﻛﺎرت ﺷﺒﻜﻪ ﺣﺘﻲ اﮔﺮ ﻛﺎرت داراي ‪ Redundant‬ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻣﺸﻜﻠﻲ ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل در ﻓﻴﻠﺪ ﭘﻴﺶ‬
‫ﻧﺨﻮاﻫﺪ آﻣﺪ‪.‬‬
‫‪FCS‬‬ ‫در ﺻﻮرت ﺑﺮوز اﺷﻜﺎل در ﺳﻴﮕﻨﺎل در ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ‪ DCS‬ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ‪ Failsafe‬روي ﻛﺎرت ‪ I/O‬وﻟﻲ در‬ ‫‪.5‬‬
‫اﻳﻦ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ روي ﺧﻮد وﺳﻴﻠﻪ ﻓﻌﺎل ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬
 - 3 ‫ ﻓﺼﻞ‬-

Foundation Fieldbus ‫آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ‬

: ‫ﻣﺸﺘﻤﻞ ﺑﺮ‬

‫ ﻣﻘﺪﻣﻪ‬-1

Foundation Fieldbus ‫ ﻣﺰاﻳﺎي‬-2

‫ و ﻻﻳﻪ ﻫﺎي آن‬Foundation Fieldbus ‫ ﻣﺪل ارﺗﺒﺎﻃﻲ در ﺷﺒﻜﻪ‬-3

 ‫آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ ‪Foundation Fieldbus‬‬ ‫‪26‬‬

‫‪ -1‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ در ﻓﺼﻞ اول اﺷﺎره ﮔﺮدﻳﺪ ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ ‪ Foundation Fieldbus‬ﺑﻪ ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ 1994‬ﺑﺮ ﻣﻲ ﮔﺮدد ﻳﻌﻨﻲ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ‬
‫دو اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﻬﻢ ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس ‪ WorldFip‬و ‪ ISP‬ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد ﻳﻚ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﺸﺘﺮك ﺑﻪ ﻫﻢ ﭘﻴﻮﺳﺘﻨﺪ‪ .‬ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ‬
‫ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس ﻛﻪ ﺑﺪﻳﻦ ﺻﻮرت ﺗﺎﺳﻴﺲ ﮔﺮدﻳﺪ ﻣﺘﺸﻜﻞ از ﺑﻴﺶ از ‪ 350‬ﺳﺎزﻧﺪه ﺑﺰرگ ﻣﺤﺼﻮﻻت اﺗﻮﻣﺎﺳﻴﻮن و ﻛﺎرﺑﺮان ﻧﻬﺎﻳﻲ‬
‫)‪ (End User‬اﺳﺖ ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از وﻇﺎﻳﻒ آن ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﺮوﺗﻜﻠﻲ ‪ Open‬اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﻬﻢ ﺟﻬﺎﻧﻲ از ﺟﻤﻠﻪ‬
‫‪ ISA‬ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬ﺳﺎزﻣﺎن ﻓﻴﻠﺪ ﺑﺎس ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺴﺘﻘﻠﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﻛﺸﻮر ﻳﺎ ﺷﺮﻛﺖ ﺧﺎﺻﻲ ﺗﻌﻠﻖ ﻧﺪارد ‪.‬‬ ‫‪ IEC‬و‬
‫از ‪ 1994‬ﻛﻪ ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس ﺑﺼﻮرت اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻋﺮﺿﻪ ﺷﺪ ﺗﺎ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺷﺪن آن در ‪ 1998‬ﺗﺤﻮﻻت زﻳﺮ را در ﭘﻲ داﺷﺖ‪:‬‬
‫‪First Fieldbus Plant.‬‬ ‫‪1994‬‬

‫‪Foundation Fielbus Alpha Test.‬‬ ‫‪1995‬‬

‫‪Foundation Fielbus H1 profile finalized.‬‬ ‫‪1996‬‬

‫‪Communication Stack registered.‬‬ ‫‪1997‬‬

‫‪Foundation Fielbus Beta Test.‬‬ ‫‪1998‬‬

‫ﺑﺮاي ‪ Foundation Fieldbus‬دو ﭘﺮوﺗﻜﻞ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﺪام ﻧﻴﺎز ﺧﺎﺻﻲ را در اﺗﻮﻣﺎﺳﻴﻮن ﺻﻨﻌﺘﻲ ﺑﺮ آورده ﻣﻲ‬
‫ﺳﺎزد ‪ .‬اﻳﻦ دو ﭘﺮوﺗﻜﻞ از ﻧﻈﺮ ﻻﻳﻪ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ و ﺳﺮﻋﺖ ارﺗﺒﺎط ﻛﺎﻣﻼً ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﺘﻔﺎوﺗﻨﺪ‪:‬‬
‫‪ H1 (1‬ﻛﻪ ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ‪ 31.25 kbps‬ﻛﺎر ﻣﻴﻜﻨﺪ و ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺮاي ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ وﺳﺎﻳﻞ ﻓﻴﻠﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻴﺸﻮد‪ H1 .‬اﻣﻜﺎن ﺗﺒﺎدل‬
‫دﻳﺘﺎ و ﻧﻴﺰ ﺗﻐﺬﻳﻪ وﺳﺎﻳﻞ ﻓﻴﻠﺪ را ﺗﻮﺳﻂ دو رﺷﺘﻪ ﺳﻴﻢ ﺑﻬﻢ ﺗﺎﺑﻴﺪه )‪ (Twisted Pair‬ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲ ﺳﺎزد ‪ .‬اﻳﻦ ﺷﺒﻜﻪ ﻫﻢ اﻛﻨﻮن‬
‫ﻛﺎرﺑﺮد وﺳﻴﻌﻲ در ﺻﻨﻌﺖ دارد‪.‬‬
‫‪ HSE (2‬ﻛﻪ ﻣﺨﻔﻒ ‪ High Speed Ethernet‬اﺳﺖ و ﺑﻌﻀﺎً ‪ H2‬ﻧﻴﺰ ﺧﻮاﻧﺪه ﻣﻴﺸﻮد ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ‪ 100 Mbps‬ﻛﺎر ﻣﻴﻜﻨﺪ و‬
‫ﺑﺮاي ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ ‪ Subsystem‬ﻫﺎ ‪ ، Host ،‬وﺳﺎﻳﻞ ﻟﻴﻨﻚ ﻛﻨﻨﺪه ‪ Gatewaye ،‬ﻫﺎ و وﺳﺎﻳﻞ ﻓﻴﻠﺪ ﺑﻜﺎر ﻣﻴﺮود و ﻛﻼً ﺑﻌﻨﻮان‬
‫ﺷﺒﻜﻪ زﻳﺮﺳﺎﺧﺖ )‪ (Bakbone‬ﺑﺮاي ‪ H1‬ﺗﻠﻘﻲ ﻣﻴﮕﺮددﻧﺴﺨﻪ ﻫﺎي ﻗﺒﻠﻲ ‪ H2‬ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﻫﺎي ‪ 1‬و ‪ 2‬و ‪ 5 Mbps‬روي اﺗﺮﻧﺖ‬
‫ﻛﺎر ﻣﻴﻜﺮد‪ .‬اﻳﻦ ﺷﺒﻜﻪ از ﻛﺎﺑﻞ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ Ethernet‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ وﻟﻲ اﻳﻦ ﻛﺎﺑﻞ ﺻﺮﻓﺎً ﺑﺮاي دﻳﺘﺎﺳﺖ و ﺗﻐﺬﻳﻪ را ﻣﻨﺘﻘﻞ‬
‫‪Field‬‬ ‫ﻧﻤﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬از ﻧﻈﺮ ﺟﺎﻳﮕﺎه ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس در ﻫﺮم اﺗﻮﻣﺎﺳﻴﻮن ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ در ﺷﻜﻞ ﺑﻌﺪ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ ‪ H1‬در‬
‫‪ Level‬و ‪ H2‬در ‪ Process Level‬ﻳﺎ ‪ Cell Level‬ﺑﻜﺎر ﻣﻴﺮود ‪ H2‬ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺳﻄﻮح ﺑﺎﻻﺗﺮ ﻳﺎ ‪ Factory Level‬ﻧﻴﺰ ﻣﺘﺼﻞ‬
‫ﮔﺮدد‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ‪ HSE‬ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻗﺮار ﻧﻤﻲ ﮔﻴﺮد و از اﻳﻨﺠﺎ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ ﻫﺮﮔﺎه ﻛﻠﻤﻪ ‪Foundation Fieldbus‬ذﻛﺮ ﻣﻴﺸﻮد ﻣﻨﻈﻮر‬
‫ﻓﻘﻂ ﭘﺮوﺗﻜﻞ ‪ H1‬از ‪ Foundation Fieldbus‬اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫‪27‬‬ ‫آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ ‪Foundation Fieldbus‬‬

‫‪ -2‬ﻣﺰاﻳﺎي ‪Foundation Fieldbus‬‬

‫آﻧﭽﻪ در ﻓﺼﻞ ﻗﺒﻞ ﺑﻌﻨﻮان ﻣﺰاﻳﺎي ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس ﺑﺮﺷﻤﺮده ﺷﺪ ﺑﺮاي ‪ Foundation Fieldbus‬ﻧﻴﺰ ﺻﺎدق اﺳﺖ و ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ ﺗﺸﺮﻳﺢ‬
‫ﻣﺠﺪد آﻧﻬﺎ ﻧﻴﺴﺖ در اﻳﻨﺠﺎ ﺻﺮﻓﺎً ﺑﻪ ﭼﻨﺪ ﻣﺰﻳﺖ دﻳﮕﺮ اﺧﺘﺼﺎراً اﺷﺎره ﻣﻴﮕﺮدد‪:‬‬
‫‪ : Multidrop Wiring‬ﺷﺒﻜﻪ ‪ Foundation Fieldbus‬اﻣﻜﺎن اﺗﺼﺎل ‪ 32‬وﺳﻴﻠﻪ را ﺑﺎ ﻳﻚ زوج ﺳﻴﻢ ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲ‬ ‫•‬

‫آورد ﻛﻪ ﺑﻪ آن ﻳﻚ ﺳﮕﻤﻨﺖ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از رﻳﭙﻴﺘﺮ اﻳﻦ ﺗﻌﺪاد ﻗﺎﺑﻞ اﻓﺰاﻳﺶ اﺳﺖ ‪ .‬در ﻛﺎرﺑﺮد ﻫﺎي‬
‫ﻋﻤﻠﻲ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻼﺣﻈﺎﺗﻲ ﭼﻮن ﺗﻐﺬﻳﻪ و ﺳﺮﻋﺖ اﺟﺮاي ﻟﻮپ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﻴﻦ ‪ 4‬ﺗﺎ ‪ 16‬وﺳﻴﻠﻪ را روي ﻳﻚ‬
‫ﺳﮕﻤﻨﺖ ‪ H1‬ﻗﺮار ﻣﻴﺪﻫﻨﺪ‪ .‬در ﻫﺮﺻﻮرت در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﺎﺑﻞ ﻛﺸﻲ ﻗﺪﻳﻤﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي اﺗﺼﺎل‬
‫‪ 1000‬وﺳﻴﻠﻪ در ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻗﺪﻳﻤﻲ ‪ 1000‬زوج ﺳﻴﻢ و در ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ‪ Foundation Fieldbus‬ﺑﻴﻦ ‪ 60‬ﺗﺎ ‪250‬‬
‫زوج ﺳﻴﻢ ﻻزم اﺳﺖ ﻛﻪ ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﻳﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ اي را ﺑﻬﻤﺮاه دارد‪.‬‬
‫‪ : Multivarriable Instrument‬از ﻳﻚ وﺳﻴﻠﻪ ﻣﻴﺘﻮان ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ را ﺑﺎ ﻫﻤﺎن زوج ﺳﻴﻢ ارﺳﺎل ﻧﻤﻮد‪.‬‬ ‫•‬

‫ﺑﻌﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﻳﻚ ﺗﺮاﻧﺴﻤﻴﺘﺮ ﻓﺸﺎر ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﻫﻤﺰﻣﺎن دﻣﺎ را ﻧﻴﺰ ارﺳﺎل ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬اﻣﻜﺎن اﺳﺘﻔﺎده از ﻳﻚ وﺳﻴﻠﻪ ﺑﺎ ﭼﻨﺪ‬
‫ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺑﺪون ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺳﻴﻢ ﻛﺸﻲ ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎي ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ و ﻧﺼﺐ را ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻴﺪﻫﺪ‪.‬‬
‫‪ : Two-Way Communication‬ﺗﺒﺎدل اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ دو ﺳﻮﻳﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻌﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﻳﻚ ﻛﻨﺘﺮل وﻟﻮ در ﺳﻴﺴﺘﻢ‬ ‫•‬

‫ﻗﺪﻳﻤﻲ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻳﻚ زوج ﺳﻴﻢ ﺑﺮاي ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻓﺮﻣﺎن از ﻛﻨﺘﺮﻟﺮ و زوج ﺳﻴﻢ دﻳﮕﺮ ﺑﺮاي ارﺳﺎل ﻓﻴﺪﺑﻚ ﺑﻪ ﻛﻨﺘﺮﻟﺮ‬
‫داﺷﺖ‪ .‬در ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ‪ Foundation Fielbus‬ﻓﺮﻣﺎن و ﻓﻴﺪﺑﻚ ﻫﺮ دو ﺑﺎ ﻳﻚ زوج ﺳﻴﻢ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ : Self Diagnostic‬وﺳﺎﻳﻞ آﻧﺎﻟﻮگ و دﻳﺠﻴﺘﺎل ﻗﺪﻳﻤﻲ در ﺻﻮرت ﺑﺮوز ﻣﺸﻜﻞ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﺑﺮوز ﻋﻴﺐ را‬ ‫•‬

‫ﺧﻮدﺷﺎن اﻃﻼع دﻫﻨﺪ اﻣﺎ وﺳﺎﻳﻞ ﻣﺘﺼﻞ ﺑﻪ ﺷﺒﻜﻪ ‪ FF‬ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ درﺳﺘﻲ ﻳﺎ ﻧﺎدرﺳﺘﻲ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺧﻮد را ارﺳﺎل‬
‫ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ وﻳﮋﮔﻲ ﺑﺴﻴﺎري از ﭼﻚ ﻫﺎي روﺗﻴﻦ ﻛﻪ در ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﻗﺪﻳﻤﻲ ﻧﻴﺎز ﺑﻮد ﺣﺬف ﻣﻴﺸﻮد‬
‫و‪ Inspection‬ﺻﺮﻓﺎً زﻣﺎﻧﻲ ﻻزم ﻣﻴﺸﻮد ﻛﻪ ﺧﻮد وﺳﻴﻠﻪ اﻋﻼم ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺑﻌﻼوه در اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻗﺒﻞ از اﻳﻨﻜﻪ وﺳﻴﻠﻪ‬
‫دﭼﺎر اﺷﻜﺎل اﺳﺎﺳﻲ ﺷﻮد و از ﻛﺎر ﺑﻴﻔﺘﺪ ﺑﺮوز ﺧﻄﺎ ﻫﺎ را اﻋﻼم ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
 ‫آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ ‪Foundation Fieldbus‬‬ ‫‪28‬‬

‫‪ : Control in the Field‬در ﺷﺒﻜﻪ ‪ FF‬اﻣﻜﺎن اﺟﺮاي ﺑﺴﻴﺎري از اﻟﮕﻮرﻳﺘﻢ ﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ در ﺳﻄﺢ ﻓﻴﻠﺪ ﺑﺪون ﻧﻴﺎز‬ ‫•‬

‫ﺑﻪ دﺧﺎﻟﺖ ﻛﻨﺘﺮﻟﺮ ﻣﺮﻛﺰي ﻣﻴﺴﺮ اﺳﺖ ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻮع ﻛﻨﺘﺮل ﻋﻼوه ﺑﺮ داﺷﺘﻦ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻛﻤﺘﺮ ‪ ،‬ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺑﻬﺘﺮي را ﺑﺮاي‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه دارد ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ ﺣﺘﻲ در ﺻﻮرت ﺑﺮوز اﺷﻜﺎل در ﻛﻨﺘﺮﻟﺮ اﺻﻠﻲ )‪ (Host‬ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﻪ ﻛﺎر‬
‫ﻛﻨﺘﺮل اﺗﻮﻣﺎﺗﻴﻚ ﺧﻮد اداﻣﻪ ﺧﻮاﻫﺪ داد‪ .‬ﺑﻌﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﻳﻚ ﻟﻮپ ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ را در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ از ﻧﻈﺮ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﻳﺴﻲ‬
‫اﻳﻦ ﻟﻮپ ﺷﺎﻣﻞ ﺳﻪ ﻓﺎﻧﻜﺸﻦ ‪ AI‬و ‪ PID‬و ‪ AO‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ اﻳﻦ ﻓﺎﻧﻜﺸﻦ ﻫﺎ در ﻣﺤﻴﻂ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﻳﺴﻲ ﺻﺪا زده ﺷﺪه و‬
‫ﺑﻬﻢ ﻟﻴﻨﻚ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪ AI‬از ﺗﺮاﻧﺴﻤﻴﺘﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه و ‪ AO‬ﺑﻪ وﻟﻮﻛﻨﺘﺮﻟﻲ داده ﻣﻴﺸﻮد اﻳﻦ ﺳﻪ ﻓﺎﻧﻜﺸﻦ ﺑﻪ ﭘﺮدازﺷﮕﺮ‬
‫وﺳﻴﻠﻪ)ﺗﺮاﻧﺴﻤﻴﺘﺮ ﻳﺎ ﻛﻨﺘﺮل وﻟﻮ( داﻧﻠﻮد ﻣﻲ ﮔﺮدﻧﺪ ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ اﮔﺮ ﻛﻨﺘﺮﻟﺮ اﺻﻠﻲ دﭼﺎر ﻣﺸﻜﻞ ﺷﻮد ﻛﻨﺘﺮل اﻳﻦ ﻟﻮپ‬
‫‪DCS‬‬ ‫از دﺳﺖ ﻧﺨﻮاﻫﺪ رﻓﺖ‪ .‬وﺟﻮد ﻓﺎﻧﻜﺸﻦ ﻫﺎي ﻓﻮق اﻣﻜﺎﻧﺎت ﻣﺎﻧﻴﺘﻮرﻳﻨﮓ زﻳﺎدي را ﻫﻤﭽﻮن ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي‬
‫ﺑﺮاي اﭘﺮاﺗﻮر ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲ ﺳﺎزد‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ وﺟﻮد در ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس اﻣﻜﺎن اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﻨﺘﺮﻟﺮ اﺻﻠﻲ ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل ﻟﻮپ ﻧﻴﺰ‬
‫وﺟﻮد دارد‪ .‬دو ﺷﻜﻞ زﻳﺮ دو ﻧﻮع ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﻨﺘﺮل را در ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ‪.‬‬

‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻴﺸﻮد در ﺳﻴﺴﺘﻢ دوم ﻳﻌﻨﻲ ﻛﻨﺘﺮل در ﻓﻴﻠﺪ اﺟﺰاي ﺳﺨﺖ اﻓﺰاري ﻛﻪ در ﻣﺴﻴﺮ ﻟﻮپ وﺟﻮد دارﻧﺪ ﻛﻤﺘﺮ‬
‫اﺳﺖ از اﻳﻨﺮو ‪ MTBF‬ﺑﻴﺸﺘﺮ و اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‬
 ‫‪29‬‬ ‫آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ ‪Foundation Fieldbus‬‬

‫اﻧﻄﺒﺎق ﺑﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ Foudation Fieldbus :‬ﺗﻮﺳﻂ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﺑﺰرگ زﻳﺮ ﭘﻮﺷﺶ داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪:‬‬ ‫•‬
‫•‬ ‫‪ANSI/ISA 50.02‬‬
‫•‬ ‫‪IEC 61158-2‬‬
‫•‬ ‫‪CENELEC EN50170‬‬
‫و‬ ‫‪ Foundation Fieldbus‬ﺗﻮﺳﻂ اﻛﺜﺮ ﺳﺎزﻧﺪﮔﺎن ﺑﺰرگ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻛﻨﺘﺮل‬ ‫ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎزﻧﺪﮔﺎن ﺑﺰرگ‪:‬‬ ‫•‬

‫اﺗﻮﻣﺎﺳﻴﻮن در دﻧﻴﺎ ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬

‫‪ : Interoperability‬وﺳﺎﻳﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ روي ﻳﻚ ﺑﺎس ‪ FF‬ﺑﺮاﺣﺘﻲ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻛﺎر ﻣﻴﻜﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫•‬

‫‪ : Interchangeability‬ﻣﻴﺘﻮان وﺳﻴﻠﻪ اي ازﻳﻚ ﺳﺎزﻧﺪه را ﺑﺎ وﺳﻴﻠﻪ اي ﺑﺎ ﻫﻤﺎن ﻋﻤﻠﻜﺮد از ﺳﺎزﻧﺪه دﻳﮕﺮ‬ ‫•‬

‫ﺑﺴﻬﻮﻟﺖ ﺗﻌﻮﻳﺾ ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫ﺑﺮآورده ﺳﺎزي ﻧﻴﺎزﻫﺎي اﻳﻤﻨﻲ ‪ FF :‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ در ﭘﺮوﺳﻪ ﻫﺎي ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﺑﻠﻜﻪ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ در ﭘﺮوﺳﻪ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ‬ ‫•‬

‫اﻳﻤﻨﻲ ﺑﺎﻻ دارﻧﺪ )ﻣﺤﻴﻂ ﻫﺎي ﺧﻄﺮﻧﺎك و اﻧﻔﺠﺎري( ﻧﻴﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻗﻄﻌﻴﺖ ارﺳﺎل ﺑﻤﻮﻗﻊ دﻳﺘﺎ ‪ :‬ﭘﺮوﺗﻜﻞ ‪ FF‬ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ اي اﺳﺖ ﻛﻪ ارﺳﺎل دﻳﺘﺎ ﺑﺮاﺳﺎس ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اي زﻣﺎن ﺑﻨﺪي ﺷﺪه و‬ ‫•‬

‫ﺑﺪون ﺗﺎﺧﻴﺮ اﻧﺠﺎم ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬

‫‪ -3‬ﻣﺪل ارﺗﺒﺎﻃﻲ در ﺷﺒﻜﻪ ‪ Foundation Fieldbus‬و ﻻﻳﻪ ﻫﺎي آن‬

‫ﻣﺪل ‪ OSI‬ﺑﻄﻮر ﻋﺎم ﻫﻔﺖ ﻻﻳﻪ را ﺑﺮاي ارﺗﺒﺎط ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ) رﺟﻮع ﺷﻮد ﺑﻪ ﺿﻤﻴﻤﻪ ‪ (2‬در ﭘﺮوﺗﻜﻞ ‪ H1‬در‬
‫‪ Foundation Fieldbus‬ﻓﻘﻂ ﺳﻪ ﻻﻳﻪ از ‪ 7‬ﻻﻳﻪ ﻓﻮق اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﻻﻳﻪ ﻫﺎي ‪ 1‬و ‪2‬و ‪ . 7‬اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع در ﺑﺴﻴﺎري از‬
‫اﻧﻮاع ﻓﻴﻠﺪ ﺑﺎس ﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺰ وﺟﻮد دارد ﻳﻌﻨﻲ از ﺗﻤﺎم ﻻﻳﻪ ﻫﺎي ﻣﺪل ‪ OSI‬در آﻧﻬﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻲ ﺷﻮد ﺑﻌﻨﻮان ﻣﺜﺎل‬
‫‪ Profibus-DP‬ﻓﻘﻂ از ﻻﻳﻪ ﻫﺎي ‪ 1‬و ‪ 2‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﮔﻔﺖ ﺣﺠﻢ دﻳﺘﺎ در ﺳﻄﻮح ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻫﺮم اﺗﻮﻣﺎﺳﻴﻮن ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﻄﺢ‬
‫ﻓﻴﻠﺪ در ﺣﺪي ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺗﻤﺎم ﻻﻳﻪ ﻫﺎي ‪ OSI‬ﺑﻜﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ ﻻﻳﻪ ﻫﺎ ﻓﻘﻂ ﺑﺮاي ﺷﺒﻜﻪ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ دﻳﺘﺎﻫﺎي زﻳﺎد‬
‫ﺗﺒﺎدل ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﺒﻜﻪ اﺗﺮﻧﺖ ﻛﺎرﺑﺮد دارﻧﺪﻣﺜﻼً وﻗﺘﻲ ﺣﺠﻢ دﻳﺘﺎ زﻳﺎد اﺳﺖ ﻻزم اﺳﺖ ﺑﻪ ﺑﺴﺘﻪ ﻫﺎي ﻛﻮﭼﻜﺘﺮ ﺷﻜﺴﺘﻪ‬
‫ﺷﻮد و ﺑﻪ آن ﻳﻚ ﺷﻤﺎره اﺧﺘﺼﺎص داده ﺷﻮد و ارﺳﺎل ﮔﺮدد‪ .‬ﮔﻴﺮﻧﺪه در ﻻﻳﻪ ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ اﻳﻦ ﺗﻜﻪ ﻫﺎ را ﺑﻬﻢ اﻟﺼﺎق ﻛﺮده و ﻛﻞ‬
 ‫آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ ‪Foundation Fieldbus‬‬ ‫‪30‬‬

‫دﻳﺘﺎ را ﺑﺎزﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﻜﺎﻧﻴﺰم ﻫﺎﻳﻲ از اﻳﻦ ﻗﺒﻴﻞ در ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس ﺑﺪﻟﻴﻞ ﺑﺴﺘﻪ ﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚ دﻳﺘﺎ ﻛﻤﺘﺮ ﻛﺎرﺑﺮد دارﻧﺪ از اﻳﻨﺮو‬
‫وﺟﻮد ﻻﻳﻪ ﻫﺎي اﺿﺎﻓﻲ ﺿﺮورت ﭘﻴﺪا ﻧﻤﻲ ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫در ﺷﻜﻞ ﻓﻮق دﻳﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ در ‪ Foudation Fieldbus‬در ﺑﺎﻻي ﻻﻳﻪ ‪ 7‬ﻳﻚ ﻻﻳﻪ دﻳﮕﺮ ﺑﺎ ﻋﻨﻮان ‪User Application‬‬

‫وﺟﻮد دارد‪ .‬از اﻳﻨﺮو ﺑﻌﻀﺎً ﺑﻪ آن ﻻﻳﻪ ﻫﺸﺘﻢ ﻧﻴﺰ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد اﮔﺮﭼﻪ در ﻣﺪل ‪ OSI‬ﻫﻴﭻ ﻻﻳﻪ ﻫﺸﺘﻤﻲ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬ﻻﻳﻪ‬
‫‪ User‬اﻣﻜﺎن ارﺗﺒﺎط ﺳﺎﻳﺮ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﻛﺎرﺑﺮدي ﺑﺎ ﻻﻳﻪ ﻫﺎي زﻳﺮﻳﻦ )ﻳﻌﻨﻲ در واﻗﻊ ﺑﺎ وﺳﺎﻳﻞ ﻓﻴﻠﺪ( را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻴﺴﺎزد‪.‬‬
‫ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺗﺮﻳﻦ ﻻﻳﻪ ﻳﺎ ﻻﻳﻪ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ از ﻧﺎﻣﺶ ﭘﻴﺪاﺳﺖ وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎي ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ارﺗﺒﺎط ﻧﻈﻴﺮ ﺳﺮﻋﺖ ‪ ،‬ﺗﻮﭘﻮﻟﻮژي ‪،‬‬
‫ﻛﺎﺑﻞ و اﻣﺜﺎل آن را ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ وﻟﻲ ﻻﻳﻪ ﻫﺎي ‪ 2‬و ‪ 7‬وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎي ﻣﻨﻄﻘﻲ ارﺗﺒﺎط ﻧﻈﻴﺮ ﻧﺤﻮه دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﺑﺎس ‪ ،‬ﻧﺤﻮه‬
‫ﻛﻨﺘﺮل ﺧﻄﺎ و اﻣﺜﺎل آن را ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ از اﻳﻨﺮو در ﻣﺒﺎﺣﺚ ‪ Foundation Fieldbus‬ﺗﺮﺟﻴﺢ داده ﺷﺪه ﻛﻪ ﻻﻳﻪ ﻫﺎي ‪2‬‬
‫و ‪ 7‬ﺑﺼﻮرت ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ و ﺑﺎ ﻋﻨﻮان ‪ Communication Stack‬ﻣﻄﺮح ﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ دﻳﺪه ﻣﻴﺸﻮد ﻛﻪ‬
‫‪ Communicatin Stack‬ﺷﺎﻣﻞ ﺳﻪ ﻣﻮرد زﻳﺮ اﺳﺖ ‪:‬‬
‫‪ DLL‬ﻳﺎ ‪ ) Data Link Layer‬ﻻﻳﻪ ‪(2‬‬ ‫•‬

‫‪ FAS‬ﻳﺎ ‪ ) Fieldbus Access Sublayer‬ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻻﻳﻪ ‪(7‬‬ ‫•‬

‫‪ FMS‬ﻳﺎ ‪) Fieldbus Message Specifation‬ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻻﻳﻪ ‪(7‬‬ ‫•‬

‫در ﻻﻳﻪ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ اﻣﻜﺎن اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻮﭘﻮﻟﻮژي ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎس و ﺳﺘﺎره و درﺧﺘﻲ ﺑﺎ اﻣﻜﺎن ﺗﻐﺬﻳﻪ از ﺑﺎس و ﻛﺎرﺑﺮ در‬
‫ﻣﺤﻴﻂ ﻫﺎي ﺧﻄﺮﻧﺎك ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ‪ 31.25 kbps‬ﻓﺮاﻫﻢ ﺷﺪه و در ﻻﻳﻪ دﻳﺘﺎ ﻟﻴﻨﻚ ﺳﻨﻜﺮون ﺳﺎزي اﺟﺮاي ﻓﺎﻧﻜﺸﻦ ﺑﻼك‬
‫ﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ و ﻛﻨﺘﺮل ﺧﻄﺎ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬وﺟﻮد ﻓﺎﻧﻜﺸﻦ ﺑﻼك ﻫﺎي اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﻛﻨﺘﺮل ﻓﺮآﻳﻨﺪ در ﻻﻳﻪ ﻫﺎي ﺑﺎﻻ‬
‫ﺑﺼﻮرت ﺑﺎز اﻣﻜﺎن ﻋﻤﻠﻜﺮد)‪ ( Interoperability‬وﺳﺎﻳﻞ ﺳﺎزﻧﺪﮔﺎن ﻣﺨﺘﻠﻒ روي ﺷﺒﻜﻪ را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲ آورد‪.‬‬
‫در اداﻣﻪ ﻻﻳﻪ ‪ 1‬در ﻳﻚ ﻓﺼﻞ ﺑﺎ ﻋﻨﻮان ﻻﻳﻪ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ و ﻻﻳﻪ ﻫﺎي ‪ 2‬و ‪ 7‬و ‪ User Layer‬در ﻓﺼﻞ دﻳﮕﺮي ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان ﻻﻳﻪ‬
‫ﻫﺎي ﻣﻨﻄﻘﻲ ﺗﺸﺮﻳﺢ ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬