Professional Documents
Culture Documents
პუბლიუს ვერგილიუს მარო - ენეიდა PDF
პუბლიუს ვერგილიუს მარო - ენეიდა PDF
პუბლიუს ვერგილიუს მარო - ენეიდა PDF
ენეიდა
ლათინურიდან თარგმნა
რომან მიმინოშვილმა
წიგნი პირველი
წიგნი პირველი
წიგნი მეორე
სტრ. 76 ეს ტაეპი ემთხვევა III წიგნის 612-ე ტაეპს და აქ იგი ზოგ გა-
მომცემელს ინტერპოლაციად მიაჩნია, რადგან არ არის მთლად ნათე-
ლი, სად უნდა იყოს მისი ადგილი, მით უმეტეს, რომ იქაც და აქაც შინა-
არსს კარგად ეხამება. ჩვენ ეს ტაეპი ორივეგან დავტოვეთ. ვითვალის-
წინებთ იმასაც, რომ ეპიკური ტრადიციით განმეორება სრულიადაც არ
არის უჩვეულო რამ.
სტრ. 84 პელაზგები – იხ. შენ. I, 624. აქ ეს სიტყვა ვერგილიუსს უხ-
მარია ბერძენთა მთელი მხედრობის აღსანიშნავად.
სტრ. 100 ეს არ არის ნაკლული ტაეპი. სინონი აქ იყენებს რიტორულ
ხერხს, წყვეტს ფრაზას, რათა უფრო დააინტერესოს მსმენელი.
სტრ. 116-118 ევრიპილე მოაგონებს ბერძნებს, რომ მათ ტროაში
გალაშქრებისას მსხვერპლად შესწირეს ღმერთებს აგამემნონის ასუ-
ლი იფიგენია.
სტრ. 133 ხილაბანდს უკეთებდნენ ზვარაკსაც, ქურუმებსაც და
ღვთაებათა კერპებსაც.
სტრ. 198 ლარისა – თესალიის ქალაქი. ეს ერთ-ერთი იმ გეოგრა-
ფიულ სახელთაგანია, რომლებიც ბერძნულ ტოპონიმიკაში მიაჩნიათ
წინაბერძნული, პელაზგური ენის გადმონაშთად.
„ვერც ათმა წელმა“ – იგულისხმება ის, რომ ბერძნებმა ათი წლის
მანძილზე ვერაფერი მოუხერხეს ტროას.
სტრ. 246 კასანდრა – ტროელთა მისანი, პრიამეს ასული. ტროის
აღების შემდეგ იგი აგამემნონის ტყვე გახდა და კლიტემნესტრამ, აგა-
მემნონის ცოლმა, თავისი კუროს, ეგისთეს დახმარებით მოკლა მიკენ-
ში. აპოლონმა მას მისნობის ნიჭი მისცა, მაგრამ შემდგომ, მასზე განაწ-
ყენებულმა, ქალს მიუსაჯა, რომ მისი წინასწარმეტყველება არავის და-
ეჯერებინა.
სტრ. 264 სწორედ ეპეოსმა ააგო ხის ცხენი (შდრ. ჰომეროსის „ოდი-
სეა“, VII, 493).
სტრ. 272-273 აქილევსმა როცა ჰექტორი მოკლა, ცხენით ათრია მი-
სი გვამი, რათა ამით კიდევ უფრო მეტი შეურაცხყოფა მიეყენებინა
მტრისათვის.
სტრ. 275 ჰექტორმა აქილევსის საჭურველი ხელთ ჩაიგდო, როცა
მის აბჯარ-ბექთარში აღჭურვილი ძმობილი პატროკლე მოუკლა.
სტრ. 441 „კუს საფარველი“ რომაული სამხედრო ხერხია, რომელ-
საც იყენებდნენ ციხესიმაგრის იერიშის დროს. მეწინავენი მთელ ტანს
იფარავდნენ უზარმაზარი წნული ფარებით, ქმნიდნენ მჭიდრო რკალს,
კუს ჯავშნის მაგვარს. მათ უკან მოდიოდა დანარჩენი ლაშქარი და ასე
მიჰქონდათ იერიში ციხეზე.
სტრ. 456 ანდრომაქე – პლაკიის თებეს მეფის, ჰეტიონის ასული,
„ილიადის“ გმირის, ჰექტორის მეუღლე. ტროის დაცემის შემდეგ იგი
აქილევსის ვაჟს, ნეოპტოლემუსს ჩაუვარდა ტყვედ, რომელმაც შემ-
დგომში ანდრომაქე მიათხოვა პრიამეს ვაჟს – ჰელეონოსს.
სტრ. 477 სკიროსის ახალგაზრდობა – ნეოპტოლემუსის ანუ პირუ-
სის მეომრები მოსახლობდნენ ეგეოსის ზღვის კუნძულ სკიროსზე, ევ-
ბეის აღმოსავლეთით.
სტრ. 517 საკურთხეველს შეფარებული ადამიანი, რომელიც ბო-
მონს ეხებოდა, ხელშეუხებლად ითვლებოდა.
სტრ. 601 ლაკედემონელი – სპარტელი. იგულისხმება ელენე.
სტრ. 602 პარისი, იგივე ალექსანდრე (თუმც ამ სახელით არ იხსე-
ნიება „ენეიდაში“), პრიამეს ძე. მან სპარტის მეფეს, მენელაოსს მოსტა-
ცა ცოლი – ელენე. ელენე პარისს არგუნა ვენუსმა (აფროდიტემ) იმის
გამო, რომ მან მოქიშპე ქალღმერთებს (მინერვას, იუნოსა და ვენუსს)
შორის უპირატესობა სიყვარულისა და სილამაზის ღვთაებას მიანიჭა.
ელენეს გატაცებამ გამოიწვია ტროას ომი.
სტრ. 613 სკეის ბჭისკარი – ტროის ერთ-ერთი მთავარი შესასვლე-
ლი; ეტყობა, დასავლეთის მხრიდან, ბერძენთა ბანაკიდან იგი კარგად
ჩანდა.
წიგნი მესამე
წიგნი მეოთხე
სტრ. 94 „შენ და ძე შენი“ – იგულისხმება არა ენეასი, არამედ სხვა
ძე ვენუსისა – ღმერთი ამური, რომელმაც აღაგზნო დიდოს გულში
ტრფობა.
სტრ. 106 „ეხსნა ლიბია იტალიის ძალადობისგან...“ – იუნო ცდი-
ლობს, ჩაშალოს ენეასის იტალიაში გამგზავრება დიდოსთან მისი და-
ქორწინებით.
სტრ. 126 Conubio iungam stabili propriamque dicabo – ნასესხებია
I წიგნიდან (ტ. 73). ამიტომ საუკეთესო გამოცემებში ეს ტაეპი გამოტო-
ვებულია.
სტრ. 127 ჰიმენეა – ქორწინება.
სტრ. 129 „ამ დროს დატოვა ოკეანე ტურფა ავრორამ“ – ეპიკური
ფორმულა, მხატვრული ხერხი, რომლითაც ავტორი გვაუწყებს გათენე-
ბას, ახალი დილის დადგომას.
სტრ. 137 ქლამიდი – ბერძნული და რომაული მოსასხამი ნაზი შა-
ლის ქსოვილისა.
სტრ. 215 „პარისი იგი“ – განრისხებული მეტოქე ენეასს ადარებს პა-
რისს, რომელმაც ოდესღაც ელენე მოიტაცა.
სტრ. 273 Nec supr ipse tua moliris laude laborem – ნასესხებია 233-
ე ტაეპიდან და საუკეთესო ნუსხებში არ გვხვდება. ჩვენც არ გვითარ-
გმნია.
სტრ. 303 კითერონი – მთა ბეოტიაში, განთქმულია ბახუსისადმი
მიძღვნილი დღესასწაულებით.
სტრ. 469-470 პენთევსი თებელთა მეფე იყო, კადმოსის შვილიშვი-
ლი. როცა ბეოტიაში მკვიდრდებოდა ბახუსის კულტი, პენთევსმა სას-
ტიკი წინააღმდეგობა გაუწია მას და მოინდომა თვით ბახუსის ხელყო-
ფა. განრისხებულმა ღმერთმა ჭკუიდან შეშალა პენთევსი და მას ეჩვე-
ნებოდა ფურიები, გაორმაგებული მზე და ორმაგი ქალაქი თებე (solem
gem num et duplices Thebas, 470).
სტრ. 471-472 აგამემნონისა და კლიტემნესტრას ვაჟმა ორესტემ
მოკლა დედა, რომელსაც ბრალი მიუძღოდა აგამემნონის მოკვლაში.
დედის მკვლელს მოსვენებას არ აძლევდნენ შურისმაძიებელი ფური-
ები. ამ ტაეპებში, ეტყობა, იგულისხმება ამ თემაზე შექმნილი რომელი-
ღაც ანტიკური ტრაგედია, კერძოდ, შესაძლოა, ეს იყოს ესქილეს ტრი-
ლოგიის „ორესტეას“ მესამე ნაწილი – „ევმენიდები“.
სტრ. 585 „დათმო ტითონის სარეცელი ტურფა ავრორამ“ – ეპიკური
ფორმულა, დამახასიათებელი ანტიკური ეპოსისათვის. ე. ი. ავრორამ
გაიღვიძა, წამოდგა, მაშასადმე, გათენდა.
სტრ. 625-629 იგულისხმება პუნიკური ომები რომსა და კართაგენს
შორის.
წიგნი მეხუთე
წიგნი მეექვსე
წიგნი მეშვიდე
წიგნი მერვე
წიგნი მეცხრე
წიგნი მეათე
წიგნი მეთერთმეტე
წიგნი მეთორმეტე