Pravila Za Poslovanje Berzanskog Posrednika

PRAVILA ZA POSLOVANJE
BERZANSKOG POSREDNIKA
Korišćenje, štampanje ili umnožavanje ovog dokumenta bez pismene saglasnosti BANKA SRPSKE a.d. Banja Luka kažnjivo je po zakonu
BIB-PL-02-032
PRAVILA ZA POSLOVANJE BERZANSKOG POSREDNIKA
OPŠTE ODREDBE
Član. 1.
1.1. Ovim pravilima poslovanja (u daljem tekstu: „Pravila“) BANKA SRPSKE a.d. Banja Luka,
Odjeljenje za posredovanje u poslovima sa hartijama od vrijednosti (u daljem tekstu: „Berzanski
Posrednik“) regulišu se poslovi koje obavlja Berzanski Posrednik, uslovi i način njihovog obavljanja,
meĎusobna prava i obaveze Berzanskog Posrednika i njegovih klijenata i druga pitanja od značaja za rad
Berzanskog Posrednika.
1.2. U skladu sa osnivačkim aktom Berzanskog Posrednika, kao i u skladu sa dobijenom dozvolom
Komisije za hartije od vrijednosti Republike Srpske, Berzanski Posrednik obavlja sljedeće poslove:
1.2.1. posredovanja u kupovini i prodaji hartija od vrijednosti po nalogu klijenta (u svoje ime, a za tuĎi
račun) uz naplatu provizije (brokerski poslovi);
1.2.2. trgovanja hartijama od vrijednosti u svoje ime i za svoj račun radi ostvarivanja razlike u cijeni
(dilerski poslovi);
1.2.3. poslove posebne berzanske trgovine – istovremeno isticanje stalne ponude za kupovinu i za
prodaju hartija od vrijednosti, u svoje ime i za svoj račun, radi održavanja stalne ponude i potraživanja za
odreĎenom hartijom od vrijednosti (poslovi podrške tržištu – market making);
1.2.4. organizovanje, priprema i sprovoĎenje upisa i uplate hartija od vrijednosti i obavljanje drugih
poslova za emitenta u vezi sa emisijom hartija od vrijednosti, kao i priprema za uvrštavanje hartija od
vrijednosti na berzu i drugo ureĎeno javno tržište, uključujući i podnošenje zahtjeva za uvrštavanje u ime
emitenta (poslovi agenta emisije);
1.2.5. organizovanje, priprema i sprovoĎenje emisije hartija od vrijednosti za emitenta te sa tim u vezi
upis i uplata svih hartija od vrijednosti, radi njihove daljnje prodaje investitorima, kako bi se osigurao
uspjeh upisa i uplate (poslovi preuzimanja emisije – underwriting);
1.3. Berzanski Posrednik može obavljati i druge poslove u vezi sa hartijama od vrijednosti u skladu sa
važećim propisima i po dobijanju dozvole od strane Komisije za hartije od vrijednosti Republike Srpske.
1.4. Berzanski Posrednik i druga pravna lica koja primaju naloge od klijenata u ime i za račun
Berzanskog Posrednika na osnovu posebnog ugovora sa Berzanskim Posrednikom ova Pravila kao i
Cjenovnik za usluge Berzanskog posrednika izložiće na vidnom i za klijenta dostupnom mjestu u svakom
poslovnom prostoru u kome se obavljaju poslovi sa klijentima. TakoĎe, ovi akti će se objaviti i na
Internet stranici Berzanskog Posrednika, www.bankasrpske.ba.
1.5. Berzanski Posrednik i druga pravna lica koja primaju naloge od klijenata u ime i za račun
Berzanskog Posrednika na osnovu posebnog ugovora sa Berzanskim Posrednikom ova Pravila će klijentu
dati na uvid i upoznati ga sa vrstama usluga koje se pružaju u skladu sa dozvolom za obavljanje
djelatnosti, kao i sa visinom naknada za svoje usluge sa svim naknadnim izmjenama i dopunama tih
akata. O izmjeni Pravila klijent će biti obaviješten prije njihovog stupanja na snagu, odnosno klijentu će
biti omogućen uvid u izmjene Pravila o poslovanju berzanskog posrednika u roku od sedam dana prije
početka primjene istih.
1.6. Sa sadržajem ovih Pravila za poslovanje, Cjenovnika za usluge Berzanskog posrednika i njihovim
izmjenama upoznati su svi zaposleni i članovi organa upravljanja Berzanskog Posrednika.
Povezano lice sa Berzanskim posrednikom, u smislu Zakon o tržištu hartija od vrijednosti (“Službeni
glasnik Republike Srpske“, br. 92/06, 34/09 i 30/12) smatraju se:
a) Akcionari sa najmanje 10% akcija Berzanskog posrednika,
b) Članovi upravnog i nadzornog odbora, Direktor i zaposleni u berzanskom posredniku,
c) Bračni drugovi i srodnici lica iz tačke a) i b) u pravoj liniji do trećeg stepena ili u pobočnoj liniji do
drugog stepena srodstva,
d) Pravna lica u kojima Berzanski posrednik, ili lica iz tačke a), b) i c) pojedinačno ili zajedno, direktno
ili indirektno imaju 25% ili više udjela u kapitalu,
e) Lica koja u pravnom licu, akcionari Berzanskog posrednika, imaju 25% ili više udjela u kapitalu,
f) Lica koja obavljaju poslove za Berzanskog posrednika, po osnovu ugovora
BANKA SRPSKE a.d. Banja Luka Šifra BIB-PL-02-032 Stranica 2/26

BIB-PL-02-032
HOV – hartija od vrijednosti.

Lična transakcija sa HOV – transakcija sa hartijom od vrijednosti koju izvrši povezano lice djelujući
van djelokruga aktivnosti koje obavlja kao povezano lice ili koja je izvršena za račun povezanog lica ili
lica čiji je odnos sa povezanim licem takve prirode da povezano lice ima neposredan ili posredan
materijalni interes od rezultata transakcije, a koji nije provizija ili naknada za izvršenje transakcije;
Volatilnost – dinamika kretanja cijene hartije od vrijednosti.
Vaučer – u procesu privatizacije predstavljaju hartiju od vrijednosti za kupovinu akcija preduzeća.
2. KATEGORIZACIJA KLIJENATA
Član. 2.
Procedure za kategorizaciju klijenata
2.1. Prije pružanja usluga klijentu, Berzanski Posrednik vrši kategorizaciju klijenata u kategoriju
profesionalnih ili malih investitora.
2.2. Berzanski Posrednik sprovodi kategorizaciju iz stava 2.1. ovog člana u skladu sa ovim
Pravilima, a na osnovu informacija koje su mu dostupne u vezi sa klijentovim investicionim ciljevima,
znanjem i iskustvom i finansijskom situacijom.
2.3. Informacije iz stava 2.2. ovog člana Berzanski Posrednik pribavlja putem standardizovanog
upitnika za klijenta, kao i na osnovu odgovarajuće dokumentacije koju mu dostavi klijent.
2.4. Profesionalni investitor je klijent koji posjeduje dovoljno iskustva, znanja i stručnosti za
samostalno donošenje odluka o ulaganjima i pravilnoj procjeni s time povezanih rizika, a u svakom
slučaju sve pravne osobe:
2.4.1. banke,
2.4.2. osiguravajuća društva,
2.4.3. brokersko - dilerska društva,
2.4.4. investicioni fondovi i društva za upravljanje investicionim fondovima,
2.4.5. penzijski fondovi i društva za upravljanje penzijskim fondovima,
2.4.6. lica koja trguju robom i derivatima na robu na produktnoj berzi,
2.4.7. ostali čija je glavna djelatost ulaganje u hartije od vrijednosti, uključujući
2.4.8. institucije koje obavaljaju djelatnost osiguranja imovine ili drugih finansijskih transakcija;
2.4.9. finansijske organizacije koje su osnovane posebnim zakonom radi upravljanja imovinom koja je
direktno ili indirektno u vlasništvu Republike Srpske;
2.4.10. koje predstavljaju nacionalne i regionalne vlade, javna tijela za upravljanje javnim dugom,
centralne banke, meĎunarodne i nadnacionalne institucije kao što su: Svjetska banka, MeĎunarodni
monetarni fond, Evropska centralna banka, Evropska investiciona banka i ostale slične meĎunarodne
organizacije;
2.4.11. koje predstavljaju ostale investitore koji nisu naprijed nabrojani, a čija je glavna aktivnost
investiranje u finansijske instrumente, a koje ne podliježu obavezi odobrenja ili nadzora na finansijskom
tržištu od strane nadležnog organa.
2.5. Osim klijenata koji se smatraju profesionalnim investitorom, Berzanski Posrednik može kao
profesionalne investitore tretirati i druga pravna i fizička lica, ukoliko isti to zahtijevaju i ukoliko
ispunjavaju potrebne kriterijume i postupke u skladu sa Zakonom o tržištu hartija od vrijednosti
(,,Službeni glasnik Republike Srpske'' 92/06, 34/09 i 30/12).
2.6. Berzanski Posrednik je dužan, prije pružanja usluga, pismenim putem obavijestiti sve pravne
osobe koje se prema ovim pravilima i na temelju podataka dostupnih o istoj pravnoj osobi moraju
smatrati profesionalnim investitorom, da će biti tretiran kao profesionalni investitor.
2.7. Mali investitor je svaki klijent Berzanskog Posrednika koji nije razvrstan u kategoriju
profesionalnih investitora.

BIB-PL-02-032
2.8. Berzanski Posrednik će svakog klijenta u materijalnom obliku obavijestiti o:

2.8.1. kategoriji u koju je klijent razvrstan;
2.8.2. nivou zaštite interesa koja će klijentu biti pružena;
2.8.3. mogućnosti da klijent zatraži razvrstavanje u drugu kategoriju klijenata, kao i o svim
promjenama nivoa zaštite klijenta koje proizilaze iz takve njegove odluke.
Promjena kategorije klijenata
2.9. Kada Berzanski Posrednik utvrdi da neki klijent više ne pripada početno utvrĎenoj kategoriji
klijenata, dužan je da preduzme odgovarajuće mjere radi promjene kategorije klijenata u skladu s
Pravilnikom o poslovanju berzanskih posrednika (,,Službeni glasnik Republike Srpske'' broj 67/12).
2.10. Profesionalni klijenti su dužni da Berzanskog Posrednika blagovremeno pisemno obavještavaju
o svim činjenicama koje bi mogle da utiču na promjenu kategorije klijenta kod Berzanskog Posrednika.
2.11. Ako Berzanski Posrednik na bilo koji način pouzdano dozna za podatke na temelju kojih može
utvrditi da klijent više ne ispunjava uslove koji su mu omogućili tretman profesionalnog investitora,
dužan je preduzeti odgovarajuće korake u skladu s Pravilnikom o poslovanju berzanskih posrednika
(,,Službeni glasnik Republike Srpske'' broj 67/12), ali ne odgovara za bilo kakvu štetu koja bi mogla
nastati za profesionalnog investitora koji ne postupi na vrijeme u skladu sa stavom 2.10. ovog člana.
2.12. Berzanski Posrednik može na zahtjev klijenta:
2.12.1. profesionalnog investitora razvrstati u kategoriju malih investitora;
2.12.2. malog investitora razvrstati u kategoriju profesionalnog investitora pod uslovom da klijent
ispunjava uslove navedene u stavu 2.18. ovog člana.
Zahtjev profesionalnog investitora za promjenu kategorije

2.13. Profesionalni investitor koji smatra da nije u stanju da pravilno procijeni, odnosno upravlja
rizicima koji karakterišu odreĎenu investiciju, može pisanim putem da zatraži od Berzanskog Posrednika
viši nivo zaštite svojih interesa u odnosu na sve ili pojedinačnu uslugu, vrstu transakcije ili proizvod.
2.14. U slučaju zahtjeva iz stava 2.13. ovog člana Berzanski Posrednik je dužan da profesionalnom
investitoru, omogući tretman sa višim nivoom zaštite, kakav pruža malim investitorima, čiji odnos se
ureĎuje ugovorom, odnosno aneksom ugovora kojim će biti precizirane usluge, transakcije, odnosno
finansijski instrumenti u vezi sa kojima klijent ne želi da bude tretiran kao profesionalni investitor
(tretman više razine zaštite za te usluge, transakcije ili finansijske instrumente).
2.15. Za svaku štetu koja bi nastala zbog propusta klijenta da postupi u skladu sa stavom 2.13. ovog
člana, Berzanski Posrednik ne snosi nikakvu odgovornost.
Zahtjev malog investitora za promjenu kategorije
2.16. Ako mali investitor želi da bude tretiran kao profesionalni investitor može pisanim putem da
zatraži od Berzanskog Posrednika niži nivo zaštite svojih interesa u odnosu na sve ili pojedinačnu uslugu,
vrstu transakcije ili proizvod.
2.17. U slučaju iz stava 2.16. ovog člana Berzanski Posrednik je dužan da:
2.17.1. nedvosmislenim i pisanim putem upozori klijenta o smanjenju zaštite njegovih interesa i gubitka
prava koji ima kao mali investitor;
2.17.2. procijeni da li klijent, zavisno od vrste transakcije ili usluge, posjeduje dovoljno znanja, iskustva
i stručnosti za samostalno donošenje odluka o investiranju i pravilnoj procjeni rizika u vezi sa
investiranjem.
2.17.3. zaključi ugovor sa klijentom, odnosno aneks ugovora kojim će biti precizirane usluge,
transakcije, odnosno proizvod u vezi sa kojima klijent želi da bude tretiran kao profesionalni investitor ili
da odbije da klijentu prizna status profesionalnog investitora;

BIB-PL-02-032
2.18. Procjena Berzanskog Posrednika da mali investitor ispunjava uslove za razvstavanje u

profesionalnog investitora podrazumjeva da klijent ispunjava najmanje dva od sljedećih uslova:
2.18.1. da je klijent, na za njega mjerodavnom tržištu hartija od vrijednosti, izvršio prosječno deset
transakcija, unutar svakog tromjesečja, u posljednjoj godini,
2.18.2. da veličina klijentovog portfelja, uključujući i novčana sredstva prelazi milion konvertibilnih
maraka i
2.18.3. da klijent radi ili je radio u finansijskom sektoru najmanje godinu dana na poslovima koji
zahtijevaju znanje o planiranim transakcijama ili uslugama.
2.19. Klijent je obavezan u posebnom pisanom dokumentu, odvojenom od ugovora, izjaviti da je
svjestan svih posljedica gubitka nivoa zaštite, uključujući i promjene obračuna provizije na odreĎene
vrste ulaganja. Tek nakon prijema navedene izjave i nakon što se utvrdi da li su ispunjeni uslovi,
Berzanski Posrednik će obavijestiti pismenim putem klijenta o prihvatanju zahtjeva za odricanje od
zaštite namjenjenih malim investitorima.
2.20. Berzanski Posrednik će prije odluke o prihvatanju zahtjeva za odricanje od zaštite namijenjenim
malim investitorima iz stava 2.19. ovog člana, preduzeti sve razumne i u uobičajenom poslovnom
okruženju očekivane radnje kako bi klijent koji je tražio da bude tretiran kao profesionalni investitor
zadovoljio uslove navedene u stavu 2.16. i stavu 2.18. ovog člana.
3. INFORMACIJE KOJE SE PRUŢAJU KLIJENTIMA
Član. 3.
Informacije koje se posebno pruţaju malim klijentima
3.1. Berzanski Posrednik je dužan, da prije zaključenja ugovora, odnosno pružanja usluga malom
klijentu ili potencijalnom malom klijentu putem internet stranice, odnosno trajnog medija, pruži
informacije o:
3.1.1. Berzanskom Posredniku i uslugama koje Berzanski Posrednik pruža;
3.1.2. hartijama od vrijednosti;
3.1.3. zaštiti hartija od vrijednosti i novčanih sredstava klijenta;
3.1.4. troškovima i naknadama.
3.2. Berzanski Posrednik je dužan da klijenta i potencijalnog klijenta blagovremeno obavjesti o svakoj
značajnijoj promjeni informacija navedenih u stavu 3.1. ovog člana.
Informacije o Berzanskom Posredniku i njegovim uslugama
3.3. Informacije o Berzanskom Posredniku i uslugama, po pravilu, uključuju sljedeće:

3.3.1. poslovno ime i sjedište Berzanskog Posrednika, kao i sve druge podatke koji obezbjeĎuju efikasnu
komunikaciju sa Berzanskim Posrednikom;
3.3.2. broj i datum rješenja o izdavanju dozvole za rad Berzanskog Posrednika, kao i naziv i kontakt-
adresu nadležnog organa koji je izdao tu dozvolu;
3.3.3. moguće načine i jezike komunikacije izmeĎu Berzanskog Posrednika i klijenta, uključujući i
načine davanja i prijema naloga, kao i davanja dokumenata i drugih informacija od strane Berzanskog
Posrednika;
3.3.4. obim, učestalost i periode izvještavanja klijenta o uslugama koje je Berzanski Posrednik pružio
klijentu;
3.3.5.kratak opis politike upravljanja sukobom interesa.
3.4. Berzanski Posrednik je dužan da, na zahtjev klijenta, pruži i detaljnije informacije o politici
upravljanja sukobom interesa.
BIB-PL-02-032
3.5. Sve informacije iz stava 3.3. ovog člana su dostupne na internet stranici Berzanskog Posrednika,
www.bankasrpske.ba.
Informacije o hartijama od vrijednosti
3.6. Informacije o hartijama od vrijednosti sadrže opšti prikaz prirode i rizika karakterističnih za
pojedinu hartiju od vrijednosti.
3.7. Opis rizika iz prethodnog stava ovog člana, uzimajući u obzir pojedinačnu vrstu hartije od
vrijednosti, po pravilu, sadrži:
3.7.1. rizike povezane sa odreĎenom vrstom hartija od vrijednosti, uključujući pojašnjenje finansijskog
leveridža i njegovih efekata, kao i rizika gubitaka cijele investicije;
3.7.2. volatilnost cijene hartija od vrijednosti, kao i svako ograničenje na postojećim tržištima za takve
hartije;
3.7.3. objašnjenje da bi transakcijama takvom hartijom, pored troškova sticanja samog instrumenta,
mogla da uključuje i dodatne finansijske i druge obaveze, uključujući i potencijalne obaveze;
3.8. Berzanski Posrednik je dužan da, prilikom pružanja informacija o hartiji od vrijednosti:
3.8.1. koja je predmet javne ponude, koja je u toku i za koju je izdat prospekt – klijenta i potencijalnog
klijenta upozna sa načinom na koji je prospekt dostupan;
3.8.2. koja uključuje jemstvo trećeg lica – klijentu i potencijalnom klijentu pruži dovoljno pojedinosti o
jemcu i jemstvu na osnovu kojih on može donijeti korektnu procjenu jemstva;
3.8.3. koja se sastoji od dva ili više različitih instrumenata ili usluga i za koji je očigledno da će rizik
vezan za taj instrument biti veći od rizika vezanih za svaku pojedinačnu komponentu tog instrumenta –
klijentu i potencijalnom klijentu pruži odgovarajući opis pojedinačnih komponenti takvog instrumenta i
način na koji meĎusobni uticaj povećava rizik.
Informacije o troškovima i naknadama
3.9. Informacije o troškovima i naknadama uključuju:

3.9.1. ukupnu cijenu koju je klijent dužan da plati u vezi sa ugovorenim uslugama, uključujući sve
povezane provizije, naknade i druge troškove, kao i sva plaćanja putem Berzanskog Posrednika;
3.9.2. osnov za izračunavanje cijene, u slučajevima kada ukupnu cijenu nije moguće navesti;
3.9.3. upozorenje o valuti i relevantnom deviznom kursu i troškovima, u slučajevima kada bilo koji dio
ukupne cijene iz tačke 3.9.1. ovog stava mora biti plaćen ili predstavlja iznos u stranoj valuti.
3.9.4. obavještenje da postoji mogućnost drugih troškova, što uključuje poreze ili druga plaćanja,
povezane sa transakcijom u vezi sa hartijom od vrijednosti ili uslugom, koji mogu nastati za klijenta, a
koji nisu plativi putem Berzanskog Posrednika ili nisu nametnuti od strane Berzanskog Posrednika,
3.9.5. način plaćanja.
3.10. U slučajevima iz stava 3.9. tačke 3.9.1. i 3.9.2. ovog člana provizija, odnosno naknada koju
Berzanski Posrednik naplaćuje će biti posebno navedena za svaki slučaj.
3.11. Cjenovnik iz stava 3.9. ovog člana je dostupan i obavezan na internet stranici
www.bankasrpske.ba, te u sjedištu i poslovnicama Berzanskog Posrednika.
Informacije opšteg karaktera koje Berzanski Posrednik upućuje klijentima
3.12. Sve informacije, uključujući i marketinške, koje Berzanski Posrednik upućuje klijentima moraju
biti istinite, jasne i da ne dovode u zabludu, a marketinški materijal mora biti jasno označen kao takav.
3.13. Informacije iz stava 3.12. ovog člana (u daljem tekstu: Informacije):
3.13.1. sadrže poslovno ime i sjedište Berzanskog Posrednika;
3.13.2. moraju biti lako razumljive prosječnom klijentu grupe kojoj su upućene;

BIB-PL-02-032
3.13.3. ne smiju da naglašavaju potencijalne koristi od usluge ili finansijskog instrumenta, bez
istovremenog nepristrasnog upozorenja na rizike u vezi sa njima;
3.13.4. ne smiju da prikrivaju, umanjuju ili čine neshvatljivim važne pojedinosti, navode ili upozorenja;
3.14. Berzanski Posrednik je dužan da obezbijedi da je marketinški materijal usaglašen sa svim drugim
informacijama koje upućuje klijentima tokom pružanja usluga.
3.15. Informacije koje Berzanski Posrednik upućuje klijentima moraju ispunjavati, pored uslova iz
stava 3.12. ovog člana, i druge uslove propisane aktom Komisije za hartije od vrijednosti, zavisno od
vrste i prirode tih informacija.
4. OCJENA PODOBNOSTI USLUGA, ODNOSNO PROIZVODA ZA POJEDINE

KATEGORIJE KLIJENATA
Član. 4.
4.1. Prije zaključivanja ugovora sa malim investitorom, Berzanski Posrednik će od klijenta ili
potencijalnog klijenta da traži podatke o njegovom znanju i iskustvu na području investicija o odreĎenim
vrstama ponuĎenih ili zatraženih proizvoda ili usluga, da bi mogao procijeniti da li su odreĎena usluga ili
proizvod odgovarajući za klijenta, a koje podatke je isti obavezan prenijeti istinito i u cjelosti.
4.2. Berzanski Posrednik se može osloniti na informacije dobijene u pisanom obliku od klijenta ili
potencijalnog klijenta, osim kada mu je to poznato ili bi mu moralo biti poznato da su informacije
zastarjele, netačne ili nepotpune.
4.3. Ako Berzanski Posrednik, na temelju podataka koje je prikupio o klijentu smatra da hartije od
vrijednosti ili usluga nije podobna za klijenta, upozorit će ga pisanim putem u skladu s Pravilnikom o
poslovanju berzanskih posrednika (,,Službeni glasnik Republike Srpske'' broj 67/12), a ako klijent ne želi
dati podatke iz stava 4.1. i stava 4.2. ovog člana ili ako nije dao dovoljno podataka o svom znanju i
iskustvu, Berzanski Posrednik će ga pismenim putem upozoriti da nije moguće utvrditi jesu li predviĎene
hartije od vrijednosti ili usluge za njega podobne.
4.4. Upozorenja iz stava 4.3. ovog člana Berzanski Posrednik daje u standardizovanom obliku koji
propisuje Komisija za hartije od vrijednosti Republike Srpske.
5. OSNOV I NAČIN IZVRŠENJA POSLOVA - UGOVOR I NALOG
Član. 5.
5.1. Berzanski Posrednik obavlja poslove sa hartijama od vrijednosti na osnovu ugovora o berzanskom
posredovanju sklopljenog sa klijentom i naloga za svaku pojedinačnu kupovinu i prodaju hartija od
vrijednosti. Nalog klijenta je jednostrana izjava volje upućena Berzanskom Posredniku da u svoje ime a
za račun klijenta obavi odreĎeni posao sa hartijama od vrijednosti.
5.2. Za obavljanje poslova iz stava 1.2. alineja prva Berzanski Posrednik je obavezan da sa klijentom
zaključi ugovor o berzanskom posredovanju (u daljem tekstu: "Ugovor"), izuzev u slučaju kad klijent
daje nalog za jednokratnu prodaju akcija stečenih u postupku privatizacije kada Berzanski Posrednik nije
obavezan da zaključuje Ugovor .
5.3. Pod jednokratnom prodajom akcija stečenih u postupku privatizacije podrazumijeva se prodaja
svih akcija jednog emitenta stečenih u vaučer ponudi. U slučaju kada klijent daje nalog za jednokratnu
prodaju akcija stečenih u postupku privatizacije nalog za prodaju hartija od vrijednosti, pored obaveznog
sadržaja koji sadrži svaki nalog, obavezno sadrži i odredbu da je klijent upoznat sa Pravilima i
cjenovnikom Berzanskog Posrednika i da je saglasan da se odredbe ovih akata u cjelosti primjenjuju.
5.4. Ugovor sa klijentom potpisuje ovlašćeno lice Berzanskog Posrednika. Ugovor obavezno sadrži
elemente propisane zakonom i Pravilnikom o poslovanju berzanskih posrednika (Sl. glasnik Republike

BIB-PL-02-032
Srpske 67/12, u daljem tekstu: ”Pravilnik”) i njime se regulišu meĎusobna prava i obaveze izmeĎu
Berzanskog Posrednika i klijenta.
5.5. Ugovor se sa klijentom potpisuje u sjedištu odnosno u organizacionom dijelu Berzanskog
Posrednika koji prima naloge ili u organizacionom dijelu pravnog lica koje prima naloge u ime i za račun
Berzanskog Posrednika, osim ako se ugovorne strane drugačije ne dogovore.
5.6. Ugovor za klijenta može zaključiti i lice koje klijent ovlasti, ako je punomoćnik klijenta srodnik u
prvom stepenu prave linije i drugom stepenu pobočne linije, bračni drug ili advokat.
Pravni osnov za izvršavanje dilerskih poslova predstavlja kupoprodajni nalog.
5.7. Ugovor za klijenta može zaključiti i zakonski zastupnik ili staratelj. U ovom slučaju Berzanskom
Posredniku mora se uručiti dokumentacija koja dokazuje svojstvo zakonskog zastupnika ili staratelja.
5.8. Pri potpisivanju Ugovora kao i prilikom primanja naloga od klijenta kao i prije otvaranja računa
klijenta kod Berzanskog Posrednika, Berzanski Posrednik je obavezan da utvrdi identitet klijenta na
sljedeći način:
5.8.1. ukoliko je klijent punoljetno fizičko lice, državljanin Bosne i Hercegovine – na osnovu lične
karte;
5.8.2. ukoliko je klijent maloljetno fizičko lice državljanin Bosne i Hercegovine – na osnovu izvoda iz
matične knjige roĎenih;
5.8.3. ukoliko je klijent strano fizičko lice – na osnovu putne isprave;
5.8.4. ukoliko je klijent domaće pravno lice – na osnovu izvoda iz sudskog ili drugog nadležnog registra;
5.8.5. ukoliko je klijent strano pravno lice – na osnovu izvoda iz sudskog ili drugog nadležnog registra
ovjerenog od nadležnog organa te države, sa prevodom ovlašćenog sudskog tumača.
5.9. Provjera identiteta klijenta pravnog lica uključuje i provjeru identiteta lica ovlašćenog za
zastupanje tog pravnog lica.
5.10. Ukoliko klijenta zastupa punomoćnik, punomoć mora da bude ovjerena od strane nadležnog
organa, a Berzanski Posrednik obavezan je da provjeri identitet punomoćnika, kao i zakonskog
zastupnika ili staratelja klijenta.
5.11. Kopija gore navedenih dokumenata kao i kopija punomoći odnosno dokumentacije kojom se
dokazuje svojstvo zakonskog zastupnika ili staratelja ostaje u dosijeu kod Berzanskog Posrednika.
5.12. Kod uspostavljanja poslovnog odnosa, tj. sklapanja Ugovora o brokerskom posredovanju s
nerezidentom dokumentacija se dostavlja Compliance sektoru na procjenu prihvatljivosti.
5.13. Compliance sektor je dužan u roku od 3 radna dana dostaviti procjenu prihvatljivosti, ako je
pozitivna može se stupiti u poslovni odnos.
5.14. Ukoliko je negativna, a Odjeljenje za posredovanje u poslovima sa hartijama od vrijednosti se ne
slaže s mišljenjem, onda može poslati zahtjev za razmatranje Odluke Compliance sektora Direktoru
Banke, koji donosi konačnu odluku.
5.15. Zahtjev mora biti obrazložen, tj. moraju se navesti razlozi zbog kojih bi se trebala uspostaviti
poslovna saradnja s klijentom.
5.16. Berzanski Posrednik ima posebno usvojeno Uputstvo za identifikaciju klijenta, broj: BIB-UP-XX-
112, koja se daje u prilogu ovih Pravila i čini njihov sastavni dio. Ovim uputstvom se bliže se ureĎuju
pravila identifikacije klijenta.
5.17. Ako se prilikom provjere identiteta Klijenta utvrdi razlika u odnosu na podatke koji se nalaze u
Centralnom registru hartija od vrijednosti (u daljem tekstu: „Centralni Registar“) Berzanski Posrednik
postupa u skladu sa opštim aktima Centralnog Registra.
5.18. Po zaključenju Ugovora Berzanski Posrednik otvara račun klijenta kod Berzanskog Posrednika u
skladu sa zakonom i opštim aktom Centralnog registra.
5.19. Berzanski Posrednik zatvara račun klijenta na zahtjev Klijenta ili ako na računu klijenta nema
hartija od vrijednosti duže od 12 (dvanaest) mjeseci.
Berzanski Posrednik je dužan da:
5.19.1. se upozna sa finansijskim stanjem klijenta, njegovim iskustvom u ulaganju i drugim okolnostima
u vezi sa klijentom kako bi mogao klijentu pružiti odgovarajuću uslugu;

BIB-PL-02-032
5.19.2. stavi klijentu na raspolaganje sve informacije (uključujući informacije o rizicima) koje su
potrebne kako bi klijent mogao donositi odgovarajuće odluke o ulaganjima;
5.19.3. stavi klijentu na raspolaganje sve informacije o eventualnom konfliktu njegovih interesa i interesa
Berzanskog Posrednika, odnosno drugih klijenata.
5.20. Berzanski Posrednik se u svojoj djelatnosti rukovodi prvenstveno interesima klijenata, tako da ih
uvijek stavlja ispred sopstvenih interesa. Zaposleni u Berzanskom Posrednik se u svom poslovanju po
svemu moraju pridržavati pravila moralnog kodeksa kako je propisano zakonom.
5.21. Berzanski Posrednik će organizovati svoje poslovanje tako da se mogući sukobi interesa klijenata,
Berzanskog Posrednika i zaposlenih u Berzanskom Posredniku ograniče na najmanju moguću mjeru.
5.22. Kada Berzanski Posrednik i/ili klijent procijene da bi meĎusobne ugovorne obaveze i prava
klijenta trebalo preciznije regulisati zaključuje se aneks ugovora.
6. NALOZI
Član. 6.
6.1. Nalog je jednostrana izjava volje klijenta upućena Berzanskom Posredniku u pisanom obliku ili u
obliku elektronskog zapisa, da u svoje ime a za račun klijenta obavi odreĎeni posao sa HOV. Sadržaj i
vrste naloga moraju biti u saglasnosti sa zakonom i Pravilnikom.
6.2. Nalog za kupovinu i prodaju hartija od vrijednosti sadrži sve potrebne podatke za nesmetano i
jasno izvršavanje poslova sa hartijama od vrijednosti:
6.2.1. redni, odnosno evidencijski broj naloga;
6.2.2. podatke o Berzanskom Posredniku (naziv firme i sjedište Berzanskog Posrednika, ime i prezime,
odnosno šifra brokera koji je primio nalog);
6.2.3. šifru Berzanskog Posrednika u Registru;
6.2.4. podatke o klijentu (ako je klijent fizičko lice: ime i prezime, adresa i JMB/drugi identifikacioni
broj, a ako je klijent pravno lice: naziv firme, adresa, sjedište i matični broj/drugi identifikacioni broj, te
ime i prezime i JMB/drugi identifikacioni broj za lice ovlašćeno za zastupanje tog pravnog lica);
6.2.5. podatke o bankovnom računu i vlasniku bankovnog računa;
6.2.6. vrstu računa;
6.2.7. broj računa klijenta u Registru;
6.2.8. oznaku HOV;
6.2.9. količinu HOV;
6.2.10. cijenu HOV;
6.2.11. uslove izvršenja/vrstu naloga;
6.2.12. mjesto trgovanja;
6.2.13. podatke o predaji naloga (mjesto, datum i vrijeme predaje naloga);
6.2.14. podatke o prijemu naloga (mjesto, datum i vrijeme prijema naloga);
6.2.15. ime i prezime, odnosno potpis lica koje prima nalog;
6.2.16. ime i prezime lica ovlašćenog za kontrolu naloga;
6.2.17. potpis nalogodavca, ukoliko je nalog dat lično.
6.3. Klijent podnosi naloge za transakcije sa hartijama od vrijednosti u sjedištu Berzanskog Posrednika
odnosno u organizacionom dijelu Berzanskog Posrednika koji prima naloge, kao i u organizacionom
dijelu pravnog lica koje prima naloge u ime i za račun Berzanskog Posrednika na osnovu posebnog
ugovora sa Berzanskim Posrednikom.
6.4. Pored navedenih obaveznih elemenata, nalog može da sadrži i sve druge podatke potrebne za
nesmetano i jasno izvršavanje poslova iz člana 1. stav 1.2. ovih Pravila.
6.5. Vrijeme prijema naloga obavezno se vidno ističe u svakom prostoru u kojem se posluje sa
klijentima.

BIB-PL-02-032
6.6. Nalog se može podnijeti lično, putem faksimila, poštom, elektronskim putem (e-mail poruka ili
putem web aplikacije) i putem telefona. Prijem elektronskog ili telefonskog naloga moguće je ugovoriti
uvijek osim u slučaju kada klijent izdaje nalog za jednokratnu prodaju akcija stečenih u postupku
privatizacije. Mogućnost prijema elektronskog ili telefonskog naloga kao i naloga putem faksimila mora
se izričito predvidjeti Ugovorom.
6.7. Klijent može nalog podnijeti putem punomoćnika ako je punomoćnik jedno od lica navedenih u
stavu 5.6. ovih Pravila.
6.8. Klijent nalog može podnijeti i putem zakonskog zastupnika ili staratelja.
6.9. Kada Berzanski Posrednik primi nalog van mjesta izvršenja naloga (u svom organizacionom
dijelu koji prima naloge ili u organizacionom dijelu pravnog lica koje prima naloge u ime i za račun
Berzanskog Posrednika) nalog mora biti dostavljen istog dana u sjedište Berzanskog Posrednika, odnosno
u organizacioni dio koji izvršava naloge klijenata. U ovom slučaju nalozi će biti dostavljeni putem
faksimila, elektronskom poštom ili putem informacionog sistema Berzanskog Posrednika, a originalni
dokumenti se dostavljaju u sjedište Berzanskog Posrednika ili u najbliži organizacioni dio koji izvršava
naloge u roku od narednih 7 (sedam) dana od dana prijema konkretnog naloga. Klijent mora biti izričito
upozoren na ove okolnosti prilikom predaje naloga.
6.10. Smatra se da je nalog primljen kada je dostavljen Berzanskom Posredniku u njegovo sjedište,
odnosno organizacioni dio koji izvršava naloge klijenata, o čemu klijent mora biti izričito upozoren
prilikom predaje naloga.
6.11. Kad se nalog izdaje putem e-mail poruke ili putem faksimila, identifikacija klijenta se vrši na
sljedeći način:
6.11.1. na svakom nalogu klijent je dužan naznačiti ime i prezime klijenta, odnosno registrovanu firmu
ako je klijent pravno lice, te JMBG za fizičko lice odnosno matični broj za pravno lice, za pravno lice na
nalogu je potrebno navesti i ime, prezime i JMBG lica ovlašćenog za izdavanje naloga;
6.11.2. svaki ugovor koji daje mogućnost davanja naloga putem e-mail poruke ili putem faksimila dobiće
posebnu šifru koju će znati samo Berzanski Posrednik i klijent.
6.12. Kada se nalog izdaje putem web aplikacije identifikacija klijenta vrši se putem posebnog
korisničkog imena i šifre koji će se dodijeliti svakom klijentu u jedinstvenom sadržaju koji je nemoguće
ponoviti (svako ima jedinstveno korisničko ime i jedinstvenu šifru).
6.13. Kada su u pitanju klijenti – pravna lica, fizičko lice koje dobija korisničko ime i šifru biće lice
ovlašćeno za rad sa Berzanskim posrednikom u ime i za račun konkretnog pravnog lica.
6.14. Predaja naloga elektronskim unosom naloga od strane klijenta u knjigu naloga omogućena je kroz
e-trading sistem Berzanskog Posrednika.
6.15. Sistem elektronskog trgovanja, koji omogućava klijentu da unosi naloge u knjigu naloga
Berzanskog posrednika dostupan je kroz sistem elektronskog bankarstva BANKA SRPSKE a.d. Banja
Luka preko zvanične web stranice (www.bankasrpske.ba).
6.16. Klijenti koji žele koristiti usluge elektronskog trgovanja BANKA SRPSKE a.d. Banja Luka Banja
Luka moraju potpisati poseban ugovor.
6.17. Pristup u sistem je zaštićen na visokom nivou i zasniva se na elementima koji služe za
identifikaciju klijenta.
6.18. Elementi (korisničko ime, lozinka, kod) služe za identifikaciju klijenta i oni su jedinstveni,
odnosno ne postoji mogućnost dvije iste kombinacije korisničkog imena, lozinke i PIN Koda.
6.19. Ovaj princip osigurava pravi i bezbjedni proces identifikacije klijenta.
6.20. Klijent ima obavezu čuvati informacije navedene u stavu 6.18. kao visoko povjerljivu i sam
snosi odgovornost za namjernu predaju takve informacije trećim licima.
6.21. U slučaju nenamjernog gubljenja ove informacije, klijent je dužan što prije prijaviti to
Berzanskom posredniku i to za vrijeme radnog vremena Berzanskog posrednika.
6.22. Klijent snosi sopstvenu odgovornost za štetu nastalu do trenutka prijavljivanja gubitka PIN Kod
kartice, lozinke i sl.

BIB-PL-02-032
6.23. Sistem je napravljen tako da klijentima omogućava lako snalaženje, osiguravajući unos svih
obaveznih elemenata naloga. Klijent ne može potvrditi nalog ukoliko nije unio sve obavezne elemente
naloga. Sistem neće dozvoliti unos one kombinacije uslova koja nije dozvoljena pri unosu u berzanski
sistem trgovanja. Prilikom pregleda datih naloga, klijent mora biti svjestan da će trgovanje po datom
nalogu moći vidjeti tek nakon učitavanja zaključnice sa berze od strane Berzanskog posrednika. Iz tog
razloga, prije unosa novog (izmijenjenog) naloga, klijent treba najprije da kontaktira Berzanskog
posrednika da provjeri da li je bilo trgovanja po prethodno datom nalogu. U suprotnom, Berzanski
posrednik će smatrati da novi nalog nije u vezi sa prethodno datim nalozima. Nalozi predati putem
sistema elektronskog trgovanja posjeduju istu prednost i/ili privilegije kao i nalozi predati na drugi način
odreĎen u ovim Pravilima.
6.24. Šifra klijenta se generiše automatski od strane softver aplikacije i dostavlja na e-mail adresu
klijenta koju je on označio i predstavio Berzanskom Posredniku kao svoju i koju je kao takvu Berzanski
Posrednik evidentirao u svom sistemu.
6.25. Pošto pristupi aplikaciji klijentu je softverskim rješenjima omogućeno lako snalaženje, tako što je
osiguran unos svih obaveznih elemenata naloga. Klijent ne može potvrditi nalog ukoliko nije unio sve
obavezne elemente naloga. Dodatno, aplikacija neće dozvoliti unos one kombinacije uslova koja nije
dozvoljena važećim propisima i pravilima berze.
6.26. Berzanski Posrednik upozorava klijente da je potrebno da budu maksimalno oprezni pri unošenju
naloga i da pregledaju sve elemente naloga koje su unijeli prije njegovog potvrĎivanja. Može se desiti da
nalog bude realizovan na berzi prije nego što klijent uoči svoju grešku i napravi opoziv naloga.
6.27. Ukoliko klijent želi da promijeni dati nalog, najprije mora opozvati prethodno dati nalog, pa tek
onda unijeti novi (izmjenjeni) nalog u sistem. Prilikom pregleda svojih naloga Klijent treba da bude
svjestan da će trgovanje po konkretnom nalogu moći vidjeti tek nakon učitavanja zaključnice sa berze od
strane Berzanskog Posrednika. Stoga, prije unosa novog (izmjenjenog) naloga, klijent treba najprije da
kontaktira Berzanskog Posrednika da provjeri da li je bilo trgovanja po prethodno datom nalogu. U
suprotnom, Berzanski Posrednik će smatrati da novi nalog nije u vezi sa prethodno datim nalozima.
6.28. Klijent je dužan da čuva informacije iz stava 6.11. kao visoko povjerljive i da ih ne saopštava
trećim licima. Klijent snosi odgovornost ukoliko njegovo korisničko ime i šifra doĎu u posjed trećih lica.
Gubitak ili kraĎu neke od pomenutih informacija klijent je dužan bez odlaganja telefonski prijaviti
Berzanskom Posredniku, radnim danima u periodu od 8.00 do 16.00. Berzanski Posrednik se ne smatra
odgovornim za štetu koja nastane klijentu do trenutka prijave gubitka ili kraĎe u skladu sa ovim
odredbama.
6.29. Berzanski Posrednik se ne smatra odgovornim za smetnje i prekide na komunikacionim linijama
niti za greške koje nastanu usljed prenosa podataka komunikacionom tehnologijom, kao i za druge
razloge koji mogu onemogućiti pristup do usluge e-trading-a. Berzanski Posrednik je dužan da omogući
klijentu da da nalog drugim putem ukoliko je pristup e-trading usluzi onemogućen.
6.30. Kod zasnivanja poslovnog odnosa sa klijentom u kojem se on opredijelio za korišćenje e-trading
aplikacije, Berzanski Posrednik će klijenta obavijestiti o i uručiti mu pregled minimalnih tehničkih uslova
koje mora da ispuni njegov personalni kompjuter za korišćenje ove aplikacije.
6.31. Kada se nalog izdaje putem web aplikacije identifikacija klijenta vrši se putem posebnog
korisničkog imena i šifre koju će sadržati svaki ugovor koji predviĎa mogućnost davanja naloga putem
web aplikacije.
6.32. U slučaju prijema naloga putem telefona Berzanski Posrednik obavezan je obezbijediti tonski
zapis uz obaveznu provjeru identiteta putem posebne šifre koju će sadržati svaki ugovor koji predviĎa
mogućnost davanja naloga telefonskim putem.
6.33. Berzanski Posrednik prihvata nalog ako su ispunjeni propisani uslovi i uslovi utvrĎeni ovim
Pravilima i Ugovorom i ako su dostavljeni svi traženi podaci potrebni za izvršenje naloga. Nalog se
smatra prihvaćenim upisom u knjigu naloga.

BIB-PL-02-032
6.34. Berzanski Posrednik je dužan da klijentu dostavi potvrdu o prijemu naloga najkasnije sljedeći
radni dan nakon prijema naloga. Potvrda o prijemu naloga sadrži sve propisane elemente kao i nalog uz
oznaku da se radi o potvrdi o prijemu naloga.
6.35. Ako klijent preda slobodan nalog potvrda o prijemu naloga mora sadržavati i odredbu da je to
slobodan nalog i da prestaje da važi istekom dana trgovanja.
6.36. Potvrdu o prijemu naloga Berzanski Posrednik će izdati u pismenoj formi sa potpisom ovlašćenog
lica za prijem naloga. Posebno, ukoliko se predaja naloga vrši elektronskim putem ili putem faksimila
potvrda za prijem naloga će se dostaviti na način na koji je izdat konkretni nalog.
6.37. Berzanski posrednik može odbiti nalog u slučajevima:
6.37.1. ako nalog ne ispunjava propisane uslove i uslove utvrĎene ovim Pravilima i Ugovorom, odnosno
ako nisu dostavljeni svi traženi podaci potrebni za njegovo izvršenje;
6.37.2. ako se u slučaju kupovnog naloga utvrdi da na novčanom računu klijenta nema dovoljno sredstava
za izmirenje njegovih obaveza koje bi nastale na osnovu izvršenja naloga za kupovinu, osim ako je
Berzanski Posrednik po svojoj slobodnoj odluci dozvolio da klijent unaprijed ne doznači novčana
sredstva potrebna za izvršenje naloga u skladu sa važećim propisima,
6.37.3. ako se u slučaju naloga za prodaju utvrdi da na računu hartija od vrijednosti klijenta nema
dovoljno hartija od vrijednosti koje su predmet naloga;
6.37.4. ukoliko bi izvršenje naloga bilo u suprotnosti sa važećim zakonskim propisima, pravilima
Komisije za hartije od vrijednosti Republike Srpske, etičkim pravilima ili suprotno javnom moralu.
6.38. U slučaju kada odbije da primi nalog Berzanski Posrednik pismeno obavještava klijenta o ovoj
okolnosti najkasnije naredni dan od dana prijema naloga uz navoĎenje konkretnog razloga zbog kojeg je
nalog odbijen.
6.39. U slučaju opoziva (storniranja) naloga ili zamjene jednog naloga drugim primjenjuje se procedura
propisana članovima 61. do 65. Pravilnika i shodne odredbe ovih Pravila. Klijent može izvršiti opoziv
naloga samo prije realizacije naloga na berzi.
7. ODGOVORNOST KLIJENTA ZA TAČNOST PODATAKA
Član. 7.
7.1. Klijent odgovara za tačnost i pravovremenost svih podataka dostavljenih Berzanskom Posredniku
i odgovara za štetu nastalu zbog netačnih odnosno neblagovremeno dostavljenih podataka.
7.2. Klijenti su dužni da na zahtjev Berzanskog Posrednika dostavljaju informacije i izvještaje koje
Berzanski Posrednik smatra bitnim za zaštitu javnih interesa i interesa klijenta.
7.3. Klijent – pravno lice dužan je da Berzanskom Posredniku dostavlja periodični i godišnji izvještaj
o svom poslovanju i izvještaj o reviziji.
7.4. Klijent – pravno lice dužan je pismeno, najmanje petnaest dana unaprijed, odnosno odmah po
nastaloj promjeni, obavijestiti Berzanskog Posrednika o:
7.4.1. izmjenama, odnosno dopunama akata o osnivanju i statuta;
7.4.2. promjeni direktora i drugih lica ovlašćenih za poslovanje sa Berzanskim Posrednikom;
7.4.3. statusnim promjenama;
7.4.4. povećanju, odnosno smanjenju osnovnog kapitala;
7.4.5. postojanju mogućnosti da klijent postane nesolventan;
7.4.6. preduzimanju mjera prema klijentu od strane nadležnog organa;
7.4.7. pokretanju postupka sanacije, stečaja ili likvidacije klijenta.
8. ODGOVORNOST BERZANSKOG POSREDNIKA ZA ŠTETU I GUBITKE PREMA

KLIJENTU

BIB-PL-02-032
Član. 8.
8.1. Berzanski Posrednik za svoje obaveze odgovara cjelokupnom svojom imovinom.
8.2. Berzanski Posrednik odgovara klijentu za štetu u skladu sa zakonom, Pravilnikom, te drugim
važećim propisima.
8.3. U slučaju da je lice zaposleno kod Berzanskog Posrednika štetu nanijelo trećem licu namjerno, a
Berzanski Posrednik tu štetu nadoknadi, Berzanski Posrednik će imati pravo regresa za isplaćeni iznos
štete od zaposlenog koji je štetu skrivio u skladu sa zakonom i drugim važećim propisima.
8.4. Berzanski Posrednik ne snosi odgovornost za klijentove odluke u vezi sa nalozima za trgovanje
hartijama od vrijednosti s obzirom na rizike koji su bitni investiranju u hartije od vrijednosti.
9. NAČIN INFORMISANJA KLIJENTA
Član. 9.
9.1. Berzanski Posrednik dužan je da upozna klijenta o svim okolnostima koje mogu biti od uticaja na
donošenje odluke o kupovini, odnosno prodaji ili u pogledu drugih poslova sa hartijama od vrijednosti, a
naročito da mu pruži tačne informacije o ponudi, potražnji, prometu i kretanju cijena hartija od
vrijednosti, njihovoj likvidnosti, uključujući i sve informacije o rizicima.
9.2. Berzanski Posrednik je dužan da u svom poslovanju poštuje načelo ravnopravnosti klijenta.
9.3. Zaposleni kod Berzanskog Posrednika ne smiju da navode klijenta na kupovinu/prodaju odreĎenih
hartija od vrijednosti kao i da čine druge radnje koje bi za cilj imale isključivo ostvarenje provizije.
9.4. Ukoliko zaposleni kod Berzanskog Posrednika smatra da bi izvršenje naloga moglo biti štetno za
klijenta obavezan je da ga na to upozori pismeno.
10. SADRŢAJ I NAČIN VOĐENJA KNJIGE NALOGA I DRUGE EVIDENCIJE I

DOKUMENTACIJE
Član. 10.
10.1. Berzanski Posrednik vodi knjigu naloga sa sadržajem i na način regulisan zakonom i Pravilnikom.
10.2. Knjiga naloga sadrži zbir svih pojedinačnih naloga koje je Berzanski Posrednik primio i vodi se u
elektronskom obliku - u bazi podataka smještenoj na memoriji računara Berzanskog Posrednika.
10.3. U knjigu naloga upisuje se svaki primljeni nalog. Nalozi se upisuju u knjigu naloga hronološkim
redoslijedom prijema naloga i označavaju odgovarajućim rednim brojem. Knjiga naloga se vodi na način
koji onemogućava naknadne izmjene unesenih podataka, a podaci u knjizi naloga i nalozima moraju u
svakom trenutku biti istovjetni.
10.4. Ako je nalog samo djelimično izvršen preostali dio naloga zadržava redoslijed u knjizi naloga. U
slučaju djelimičnog izvršenja naloga za svako pojedinačno izvršenje obavezno se u knjigu naloga unose
datum i precizno vrijeme izvršenja, izvršena količina i cijena po kojoj je transakcija izvršena.
10.5. Svaka izmjena, odbijanje, opoziv i podaci o izvršenju naloga upisuju se u knjigu naloga. Izmjena
količine ili cijene sadržane u nalogu predstavlja novi nalog, osim u slučaju smanjenja količine hartija od
vrijednosti. Nalog u kojem je smanjen broj hartija od vrijednosti zadržava isti broj naloga i redoslijed
izvršenja.
10.6. Berzanski Posrednik je obavezan da na zahtjev klijenta izda bez odlaganja ovjeren izvod iz knjige
naloga u vezi sa svim ili pojedinim poslovima koji se odnose na njegove naloge.
10.7. Ugovore sa svim kasnijim izmjenama i dopunama, kopije dokumenata o identitetu klijenata i
ostale dokumente koji se odnose na poslovanje sa klijentom a koji se ne čuvaju kao dokumenti o
pojedinačnom poslu (uključujući dokumente koji se pribavljaju u skladu sa primenjivim zakonskim
propisima) Berzanski Posrednik čuva u pismenom i elektronskom obliku, zavisno od medija na kojem su
takva dokumenta inicijalno sadržana.

BIB-PL-02-032
10.8. Pored opšte dokumentacije iz prethodnog stava Berzanski Posrednik na isti način čuva i
dokumentaciju o pojedinačnom poslu za klijenta koja sadrži:
10.8.1. nalog za kupovinu, odnosno prodaju hartija od vrijednosti, kao i nalog za izmjene,odnosno opoziv
naloga;
10.8.2. potvrdu o prijemu naloga;
10.8.3. obavještenje o odbijanju naloga;
10.8.4. ugovor o kupovini odnosno prodaji hartija koje je berzanski posrednik ugovorio za račun klijenta
za izvršenje naloga izvan organizovanog tržišta;
10.8.5. obavještenje o izvršenom poslu sa obračunom;
10.8.6. ostale dokumente koji se odnose na posao za račun klijenta.
10.9. Berzanski Posrednik je dužan da vodi evidenciju klijenata sa obaveznim podacima kako je
propisano Pravilnikom.
10.10. Berzanski Posrednik je obavezan da:
10.10.1. hronološki vodi dokumentaciju o svim poslovima sa hartijama od vrijednosti za svakog
pojedinog klijenta;
10.10.2. ažurno vodi knjigu naloga, poslovne knjige, poslovnu i ostalu dokumentaciju na način koji
omogućava provjeru toka svakog pojedinačnog posla koji je izvršen za račun klijenta, odnosno za svoj
račun;
10.10.3. vodi dokumentaciju i evidenciju i za poslove izvršene za svoj račun;
10.10.4. ažurno vodi evidenciju klijenata na način koji omogućava pouzdan, pravovremen i precizan
pregled i/ili izvještaj o svim podacima za svakog pojedinačnog klijenta, o svim klijentima sa svim
traženim podacima, o svim poslovima izvršenim po pojedinim hartijama od vrijednosti, o svim izvršenim,
odnosno neizvršenim nalozima klijenta;
10.10.5. vodi knjigu naloga i evidenciju o poslovima sa hartijama od vrijednosti na način koji omogućava
izradu pregleda i/ili izvještaja o svim poslovima obavljenim za račun člana uprave Berzanskog
Posrednika, za račun zaposlenog lica kod Berzanskog Posrednika, odnosno za svoj račun.
10.11. Informacioni sistem Berzanskog Posrednika je organizovan na način kojim se objezbeĎuje
tačnost i pouzdanost pri prikupljanju, unosu, obradi, prenosu i upotrebi podataka kojima raspolaže
Berzanski Posrednik, odnosno na takav način kojim se osigurava da:
10.11.1. se u bazu podataka unose samo podaci koji su odobreni na način utvrĎen aktima Berzanskog
Posrednika;
10.11.2. u bazu podataka moraju biti uneseni svi podaci čiji je unos odobren;
10.11.3. se vrši redovna provjera tačnosti unesenih podataka;
10.11.4. samo ovlašćena lica, o kojima Berzanski Posrednik vodi posebnu evidenciju, imaju pristup
bazama podataka i mogućnost unosa, izmjene i upotrebe podataka;
10.11.5. svako lice koje ima pristup radnoj stanici mora da ima korisničko ime i šifru i dostupnost samo
funkcijama koje su neophodne za vršenje posla tog lica, s tim da jedno korisničko ime i šifru može
koristiti samo jedno lice;
10.11.6. izvodi iz baze podataka nose datum i vrijeme sastavljanja i ovjeru ovlašćenog lica;
10.11.7. klijent ima mogućnost direktnog elektronskog unosa naloga u knjigu naloga (e-trading).
10.12. Sektor informacionih tehnologija Berzanskog posrednika obavezan je da obezbijedi:
10.12.1. kontinuitet rada informacionog sistema;
10.12.2. formiranje istovremeno duplih podataka na serverima i obezbjeĎenjem rezervnog servera;
10.12.3. rezervni izvor napajanja električnom energijom informacionog sistema koji omogućava
završetak rada svih početih poslova;
10.12.4. planove i postupke za funkcionisanje informacionog sistema i telekomunikacija za slučaj
vanrednih okolnosti, zaštitu hardvera i softvera od neovlašćenog pristupa podacima i to detaljnim
nadzorom (procedure za registrovanje, analizu i kontrolu svake aktivnosti u sistemu), kontrolom pristupa
preko dodjele ovlašćenja i autorizacije korisnika;

BIB-PL-02-032
10.12.5. zaštitu informacionog sistema od pada hardverskim rješenjima, pouzdanim sistemima za

neprekidno napajanje, rezervnim ureĎajima, vezama i električnim napajanjem lokalne mreže;
10.12.6. pouzdanost informacionog sistema pravljenjem sigurnosnih kopija podataka, odnosno
propisivanjem sistema i procedura za pravljenje ovakvih kopija, kao i da je čuvanje ovakvih informacija i
podataka obezbijeĎeno na drugoj lokaciji;
10.12.7. plan oporavka podataka u slučaju havarije, s tim da oporavak ne smije trajati duže od 72 sata,
propisane procedure za taj oporavak i za to adekvatno osposobljeno osoblje;
10.12.8. kontrolu pristupa prostorijama i informacionom sistemu kao što su: fizičko obezbjeĎenje ili
alarm ili video nadzor;
10.12.9. adekvatnu obuku zaposlenih o korišćenju tog sistema i procedurama propisanim za njegovu
zaštitu.
10.13. Knjigu naloga, poslovne knjige, evidencije i dokumentaciju koji se vode i sakupljaju u skladu sa
Pravilnikom i ovim Pravilima Berzanski Posrednik je dužan da čuva najmanje 5 (pet) godina od isteka
poslovne godine na koju se dokumentacija odnosi.
10.14. Berzanski Posrednik obavezan je da:
10.14.1. vodi i čuva svu dokumentaciju i informacije iz prethodnog člana, uključujući i one u
elektronskom obliku, tako da je omogućena provjera toka pojedinog posla koji je izvršen, načina čuvanja
evidencije i ažuriranje informacija;
10.14.2. sačinjava najmanje dvije kopije cjelokupne elektronske dokumentacije na kraju svakog radnog
dana, od kojih se jedna kopija čuva u službenim prostorijama, a druga na drugoj lokaciji koja obezbjeĎuje
pouzdaniju zaštitu od uništenja usljed vanrednih situacija.
11. TAJNOST PODATAKA I KOMUNIKACIJA
Član. 11.
11.1. Berzanski Posrednik, članovi organa Berzanskog Posrednika i njegovi zaposleni obavezni se da
čuvaju kao poslovnu tajnu podatke o klijentima i poslovima obavljenim za račun klijenta kao i sve druge
podatke i činjenice za koje saznaju u vezi sa obavljanjem poslova sa hartijama od vrijednosti. Navedeni
podaci ne predstavljaju poslovnu tajnu kada njihovo dostavljanje, u izvršavanju svojih nadzornih i drugih
javnih ovlašćenja u skladu sa važećim propisima, zahtijevaju Komisija za hartije od vrijednosti Republike
Srpske, berza, pravosudni i upravni organi ili kada njihovo objavljivanje pismeno odobri klijent.
11.2. Zaposleni kod Berzanskog Posrednika dužni su da čuvaju kao poslovnu tajnu informaciju koju
dobiju u vezi sa obavljanjem njihovog posla, a koja još nije postala javna i koja bi mogla da utiče na
cijenu tržišnog materijala.
11.3. Berzanski Posrednik i njegovi zaposleni neće trgovati odreĎenim tržišnim materijalom ako su u
posjedu informacija o tom tržišnom materijalu koje još nisu dostupne ostalim učesnicima na tržištu, niti
će primati na izvršenje naloge od lica za koje se smatra da su u posjedu takvih informacija.
11.4. Saopštenje vezano za obavljanje poslova Berzanskog Posrednika namijenjeno javnosti ili
klijentima može dati samo lice koje je za to ovlašćeno. Brokeri Berzanskog Posrednika i ostali zaposleni
dužni su da komuniciraju sa javnošću u skladu sa uobičajenim standardima. Ova lica ne smiju da daju:
11.4.1. informacije u kojima su izostavljene materijalne činjenice;
11.4.2. neistinite i nepotpune izjave koje mogu dovesti do zabune u vezi sa trgovinom tržišnim
materijalom;
11.4.3. predviĎanja o kretanju trgovanja tržišnim materijalom, ako pri tome ne navedu da su u pitanju
samo predviĎanja.
11.5. Zaposleni kod Berzanskog Posrednika ne smiju učestvovati u širenju ili prenošenju glasina koje
mogu uticati na tržišne uslove na berzi ili drugom ureĎenom javnom tržištu. Zaposleni kod Berzanskog
Posrednika posebno ne smiju da:

BIB-PL-02-032
11.5.1. iznose podatke u vezi sa berzanskom i vanberzanskom trgovinom koji su neistiniti, da istinite
podatke iskrivljuju ili ih namjerno izostavljaju;
11.5.2. učestvuju u poslu ili aktivnosti koja se obavlja sa ciljem da se prevari lice koje se bavi kupovinom
ili prodajom tržišnog materijala;
11.5.3. se bave aktivnostima koje su u suprotnosti sa poslovanjem Berzanskog Posrednika;
11.5.4. iznose netačne podatke i informacije o Berzanskom Posredniku.
12. IZVRŠENJE NALOGA
Član. 12.
12.1. Berzanski Posrednik je dužan da izvrši naloge tačno prema zahtjevima klijenata, a po redoslijedu
iz knjige naloga. Kada su ispunjeni svi propisani uslovi Berzanski Posrednik je dužan da nalog za
kupovinu ili prodaju hartija od vrijednosti unese u berzanski sistem trgovanja bez odlaganja, osim ako u
nalogu vrijeme unosa nije drugačije odreĎeno.
12.2. Berzanski Posrednik izvršava naloge klijenata za kupovinu, odnosno prodaju hartije od vrijednosti
unosom odgovarajuće ponude, odnosno tražnje u berzanski sistem trgovanja u skladu sa propisima
Komisije za hartije od vrijednosti Republike Srpske, Centralnog Registra, berze i drugih ureĎenih javnih
tržišta.
12.3. Berzanski Posrednik,odnosno Banka ne može izvršiti naloge u svoje ime i za svoj račun, za račun
člana organa Berzanskog Posrednika ili drugog lica zaposlenog kod Berzanskog Posrednika ako zbog
toga ne bi mogao istovremeno da izvrši naloge klijenata ili ako bi zbog toga nalozi klijenata bili izvršeni
pod manje povoljnim uslovima.
12.4. Prije izvršenja prodajnog naloga broker provjerava kod Centralnog Registra da li klijent na svom
računu posjeduje hartije od vrijednosti koje su predmet naloga. Tek kada su hartije od vrijednosti
prenesene na račun klijenta kod Centralnog Registra moguće je izvršiti prodajni nalog. Berzanski
Posrednik po prijemu iznosa od prodaje hartija od vrijednosti uplaćuje primljeni iznos u cijelosti na
bankovni račun klijenta, po odbitku pripadajuće naknade za usluge.
12.5. Po pravilu, pri davanju kupovnog naloga Berzanskom Posredniku klijent je dužan doznačiti iznos
za kupovinu hartija od vrijednosti uvećan za iznos brokerske naknade na poseban novčani račun klijenata
otvoren kod banke preko kojeg Berzanski Posrednik prima uplate i vrši isplate iz poslova sa hartijama od
vrijednosti. Berzanski Posrednik može izuzetno, s obzirom na trajne poslovne odnose sa klijentom,
intenzivnost poslovanja sa klijentom, njegovu finansijsku moć i druge razloge, odlučiti da odstupi od
ovog pravila po svojoj slobodnoj odluci u skladu sa važećim propisima. Kupovni nalog će po pravilu biti
izvršen nakon dostavljanja dokaza o izvršenoj uplati na navedeni račun Berzanskog Posrednika.
12.6. Vrijednost transakcije po nalogu za kupovinu u svrhu poklona ne može biti veća od 1.000,00 KM
(jedna hiljada KM i 00/100). Prije prijema naloga za kupovinu u svrhu poklona, Berzanski Posrednik
obavezan je da od klijenta uzme svojeručno potpisanu izjavu koja, osim podataka o klijentu, sadrži i
podatke o poklonoprimcu, podatke o hartijama od vrijednosti koje se kupuju, novčani iznos za kupovinu,
kao i izričitu izjavu poklonodavca da kupuje hartije od vrijednosti u svrhu poklona i izričitu izjavu
poklonoprimca da prihvata poklon.
12.7. Prilikom izvršenja slobodnog naloga Berzanski Posrednik ne može upariti suprotan slobodni nalog
drugog klijenta niti nalog za svoj račun, za račun direktora ili drugog zaposlenog lica kod Berzanskog
Posrednika.
12.8. Ukoliko Berzanski Posrednik primi više naloga za kupovinu, odnosno prodaju hartija od
vrijednosti koji imaju jednake uslove izvršenja ili više slobodnih naloga, takve pojedinačne naloge može
udružiti u jedan nalog (trgovanje za zajednički račun) pod uslovom da takav udruženi nalog ne umanjuje
mogućnost izvršenja, odnosno da je povoljniji za klijente. Kada Berzanski Posrednik zaključi jedan ili
više poslova za zajednički račun obavezan je prenijeti prava i obaveze iz takvog posla/poslova prema
sljedećim pravilima:

BIB-PL-02-032
12.8.1. ako je udruženi nalog izvršen po istoj cijeni a količina hartija od vrijednosti nije dovoljna za
izvršenje naloga svih klijenata, prvo se u cjelini izvršava pojedinačni nalog koji je prvi primljen;
12.8.2. ako je udruženi nalog izvršen po različitim cijenama, po najpovoljnijoj cijeni se u cjelini izvršava
nalog koji je prvi primljen.
12.9. Berzanski Posrednik će trgovati i blokovima hartija od vrijednosti u skladu sa pravilima berze i
drugim važećim propisima. Berzanski Posrednik mora berzi prijaviti zaključenje posla sa blokom na
način propisan pravilima berze.
12.10. Berzanski Posrednik može zaključiti posao sa hartijama od vrijednosti koje su uvrštene u
berzansku kotaciju ili slobodno berzansko tržište i izvan organizovanog tržišta ako je predmet takvog
posla blok hartija od vrijednosti koji zadovoljava sljedeće uslove:
12.10.1. Berzanski posrednik zaključuje takav posao za svoj račun i za račun jednog klijenta ili za račun
samo dva klijenta;
12.10.2. Vrijednost transakcije iznosi najmanje 500.000,00 (pet stotina hiljada KM i 00/100), i to prema
posljednjem objavljenom službenom jedinstvenom kursu i kursu iz posla sa blokom. Ako ne postoji
službeni jedinstveni kurs kriterijum se provjerava samo za kurs iz posla sa blokom. Izračunavanje
vrijednosti posla se vrši prema sljedećim formulama:
12.10.2.1. Za akcije – (kurs hartije od vrijednosti) x (broj lotova)
12.10.2.2. Za obveznice – (kurs hartije od vrijdnosti) x (broj lotova) x (nominalna vrijednost jednog lota)
12.11. Blok poslovi se prijavljuju po cijeni koja ne smije biti manja od 20% od posljednjeg službenog
jedinstvenog kursa.
12.12. Berzanski Posrednik će prijaviti zaključenje posla sa blokom na način propisan pravilima i
uputstvima berze. Ako je posao sa blokom zaključen izmeĎu Berzanskog Posrednika i drugog člana
berze, posao je dužan prijaviti prodavac.
12.13. Blok posao se prijavljuje na dan trgovanja u vremenu trajanja trgovanja na berzi, najkasnije 15
minuta prije završetka trgovanja. Prijava se dostavlja na berzu lično ili putem faksimila, a original
obrasca mora se dostaviti berzi najkasnije u roku od 7 dana.
12.14. Uz nalog za prenos prava vlasništva na hartijama od vrijednosti koje su predmet blok posla
obavezno se prilaže potvrda banke o izvršenom plaćanju cijene hartija iz bloka.
12.15. Berzanski Posrednik će klijentu dostaviti pismeno (materijalno ili elektronski) obavještenje sa
obračunom posla za svaki izvršeni posao sa hartijama od vrijednosti, najkasnije narednog dana od dana
izvršenja, sa obaveznim sadržajem kako je propisano Pravilnikom.
13. NAČIN ISPUNJENJA OBAVEZA
Član. 13.
13.1. Berzanski Posrednik mora na dan ispunjenja obaveza osigurati da se hartije od vrijednosti
preknjiže na račun kupca kod Centralnog Registra, a da novčana sredstva budu doznačena isključivo na
račun prodavca otvoren kod ovlašćene banke.
13.2. Berzanski Posrednik je obavezan preduzeti sve potrebne radnje radi izvršenja novčanih obaveza iz
poslova sa hartijama od vrednosti i prenosa hartija od vrijednosti u skladu sa zakonom i propisima
Komisije za hartije od vrijednosti Republike Srpske i Centralnog Registra.
13.3. Berzanski Posrednik je dužan da kod banke otvori poseban račun za novčana sredstva klijenta.
Berzanskom Posredniku nije dozvoljeno da sredstva sa računa klijenta koristi u svrhu asignacije, cesije ili
kompenzacije osim kompenzacije sa samim klijentom za kupovinu novih hartija od vrijednosti, uz uslov
da račun klijenta nije blokiran.
13.4. Sredstva na računima klijenta nisu vlasništvo Berzanskog Posrednika, ne ulaze u njegovu imovinu
niti u likvidacionu ili stečajnu masu, a ne mogu se koristiti ni za izmirenje potraživanja povjerilaca
Berzanskog Posrednika po bilo kom drugom osnovu.

BIB-PL-02-032
13.5. Iznos za prodate hartije od vrijednosti Berzanski Posrednik je obavezan da doznači na klijentov
bankovni račun sljedeći radni dan od dana prijema novčanih sredstava iz posla koji je zaključio za račun
klijenta. Berzanski Posrednik je obavezan da doznači na klijentov bankovni račun neiskorišćeni avans
sljedeći dan od dana opoziva naloga po kojem je klijent platio avans ako Ugovorom nije drugačuje
ureĎeno ili ukoliko klijent ne zahtjeva drugačije.
13.6. Berzanski Posrednik može davati i uzimati u zajam hartije od vrijednosti uz pismenu saglasnost
vlasnika tih hartija. Poslovi pozajmljivanja hartija od vrijednosti mogu se zaključivati samo za potrebe
poravnanja poslova zaključenih na berzi ili drugom ureĎenom javnom tržištu. Bliže uslove za davanje na
zajam i prodaju pozajmljenih hartija od vrijednosti i izvještavanje propisuje Komisija za hartije od
vrijednosti Republike Srpske.
13.7. Za neizvršavanje obaveza preuzetih Ugovorom i obaveza nastalih na osnovu naloga klijenta
Brokerski Posrednik i klijent odgovaraju u skladu sa opštim pravilima o odgovornosti iz Zakona o
obligacionim odnosima (Sl. list SFRJ 29/78, 39/85, 45/89 i 57/89 i Sl. glasnik Republike Srpske 17/93,
3/96, 39/03 i 74/04), ovim Pravilima, Pravilnikom i drugim važećim propisima.
14. VISINA I NAČIN UTVRĐIVANJA I OBRAČUNAVANJA PROVIZIJE I DRUGIH

NAKNADA
Član. 14.
14.1. Na osnovu zaključenih poslova sa hartijama od vrijednosti za račun klijenta, klijent je dužan da
Berzanskom Posredniku plati brokersku proviziju i druge naknade po Cjenovniku na koji Komisija za
hartije od vrijednosti Republike Srpske dala saglasnost. Cjenovnik će biti dostupan klijentima na svim
mjestima na kojima Berzanski Posrednik prima naloge i na internet stranici Berzanskog posrednika
www.bankasrpske.ba.
14.2. Berzanski Posrednik obračunava proviziju i druge naknade koje se odnose na poslovanje sa
hartijama od vrijednosti u skladu sa važećim propisima.
15. POSEBNE ODREDBE O BROKERSKIM POSLOVIMA
Član. 15.
15.1. Ugovorom o obavljanju brokerskih poslova Berzanski Posrednik obavezuje se da će posredovati u
kupovini i prodaji hartija od vrijednosti za klijenta, odnosno da će obavljati kupovinu i prodaju hartija od
vrijednosti za račun klijenta, na osnovu naloga tog klijenta, a klijent se obavezuje da će za tu uslugu
platiti proviziju, u skladu sa odobrenim cjenovnikom.
16. POSEBNE ODREDBE O DILERSKIM POSLOVIMA
Član. 16.
16.1. Prilikom obavljanja dilerskih poslova Berzanski Posrednik:
16.1.1. ne smije pri izvršavanju naloga svojih klijenata i drugih ugovornih obaveza prema klijentima,
svoje interese i interese povezanih lica stavljati ispred interesa tih klijenata;
16.1.2. ne smije ispostavljati nalog za kupovinu ili prodaju iste hartije od vrijednosti koje su predmet
naloga klijenta, prije izvršavanja naloga klijenta;
16.1.3. je obavezan da upravlja sopstvenim portfeljom hartija od vrijednosti na način kojim se
obezbjeĎuje takva adekvatnost kapitala, izloženost riziku i upravljanje likvidnošću koja neće ugroziti
izvršavanje njegovih obaveza prema klijentima.
16.2. Pravo za vršenje dilerskih poslova je odreĎeno limitima koji čine sastavni dio ovih Pravila
(Pravilnik o ovlaštenjima i odgovornostima BANKA SRPSKE a.d. Banja Luka Banja Luka broj: BIB-

BIB-PL-02-032
PL-XX-019 ). Limit odreĎuje pravo potpisivanja naloga i donošenja odluke o kupoprodaji HOV u
zavisnosti od kumulativnog iznosa odreĎene pozicije HOV. Ovakav način potpisivanja naloga osigurava
odgovarajući nivo komunikacije u hijerarhijskoj strukturi Banke i pravovremeno informisanje Uprave i
Nadzornog odbora o svim činjenicima bitnim za utvrĎivanje i praćenje rizika.
16.3. Berzanski Posrednik ima posebno usvojenu Politiku investiranja HOV u ime i za račun Banka
Srpske a.d. Banja Luka broj: BIB-PO-XX-01, koja se daje u prilogu ovih Pravila i čini njihov sastavni
dio. Ovim politikama bliže se ureĎuju pravila ulaganja u hartije od vrijednosti.
17. POSEBNE ODREDBE O POSLOVIMA PODRŠKE TRŢIŠTU (Market making)
Član. 17.
17.1. Berzanski Posrednik obavlja poslove podrške tržištu (market making) iz člana 1., stava 1.2., alinije
1.2.3. ovih Pravila tako da obavezno kupuje i prodaje utvrĎenu količinu odreĎene hartije od vrijednosti po
unaprijed objavljenim cijenama za kupovinu i prodaju hartija od vrijednosti.
Berzanski posrednik obavlja poslove podrške tržištu u svoje ime i za svoj račun.
Berzanski posrednik ostvaruje prihode na osnovu ostvarene razlike izmeĎu kupovne i prodajne cijene
hartija od vrijednosti. Poslove podrške tržišta Berzanski posrednik obavlja u skladu sa Zakonom i drugim
važećim propisima Komisije za hartije od vrijednosti i Berze.
18. POSEBNE ODREDBE O POSLOVIMA AGENTA EMISIJE
Član. 18.
18.1. U obavljanju poslova emisije Berzanski posrednik, za klijenta – emitenata hartija od vrijednosti,
vrši slijedeće poslove:
18.1.1. Savjetovanje u vezi izbora klase, količine, nominalne vrijednosti i ostalih karakteristika hartija od
vrijednosti koje će biti predmet emisije, utvrĎivanje mjesta, roka i načina upisa i uplate hartija od
vrijednosti, kao i druga pitanja u direktnoj ili indirektnoj vezi sa postupkom emisije hartija od vrijednosti
od značaja za klijenta,
18.1.2. Priprema odluke o emisiji hartija od vrijednosti za skupštinu akcionara emitenata,
18.1.3. Priprema i podnosi zahtjev za odobrenje prospekta za emisiju hartija od vrijednosti Komisiji,
zajedno sa ostalom propisanom dokumentacijom,
18.1.4. Organizuje distribuciju hartija od vrijednosti putem javne ponude ili bez javne ponude s ciljem da
treća lica vrše upis i uplatu hartija od vrijednosti,
18.1.5. Komunicira sa nadležnim organima i drugim učesnicima u postupku emisije radi obezbjeĎenja
uspješnog okončanja postupka.
18.2. Berzanski posrednik zaključuje sa klijentom – emitentom hartija od vrijednosti ugovor o
obavljanju poslova agenta emisije, kojim se ureĎuju meĎusobna prava i obaveze, a naročito:
18.2.1. način organizovanja poslova emisije hartija od vrijednosti i to:
18.2.1.1. učešće u pripremi prospekta emisije hartija od vrijednosti,
18.2.1.2. obavještavanje investitora o distribuciji hartija od vrijednosti i organizovanje prezentacija
18.2.1.3. organizovanje upisa i uplate hartija do vrijednosti,
18.2.2. poslovi uključivanja hartija od vrijednosti na organizovano tržište,
18.2.3. visina i način obračuna naknade i troškova za obavljanje poslova agenta emisije i
18.2.4. druge elemente i meĎusobna prava i obaveze koje odrede ugovorne strane.
18.3. U toku saradnje sa Berzanskim posrednikom klijent je dužan da dostavi sve neophodne podatke i
informacije kako bi Berzanski posrednik mogao izvršiti posao u skladu sa ugovorenim obavezama.
18.4. Klijent je odgovoran za tačnost podataka koje je dostavio Berzanskom posredniku, a koje je ovaj
uključio u prospekt.

BIB-PL-02-032
18.5. Berzanski posrednik je obavezan da redovno izvještava kljenta o aktivnostima koje obavlja u
skladu sa ugovorom o obavljanju poslova agenta emisije.
18.6. Berzanski posrednik je obavezan da upozna klijenta sa sadržajem prospekta prije njegovog
podnošenja Komisiji na odobravanje.
18.7. Berzanski posrednik i klijent – emitent hartija od vrijednosti mogu ugovoriti i obavljanje samo
dijela poslova agenta emisije, tako da obaveza berzanskog posrednika bude ograničena na:
18.7.1. odreĎenu količinu hartija od vrijednosti koje se izdaju;
18.7.2. odreĎenu vrstu posla koju obavlja agent emisije ( način organizovanja poslova distribucije ili
uključivanja hartija od vrijednosti na organizovano tržište).
18.8. Ugovorom o organizovanju distribucije hartija od vrijednosti bez obaveze otkupa (poslovi agenta
emisije) berzanski posrednik se obavezuje da organizuje tu distribuciju posredstvom javne ponude, tako
što će nastojati da treća lica vrše upis i uplatu hartija od vrijednosti, a klijent se obavezuje da za tu uslugu
plati naknadu.
18.9. Berzanski posrednik zadržava pravo da sa klijentom ugovori drugačiji, za klijenta obavezno
povoljniji, iznos naknade u odnosu na naknadu predviĎenu Cjenovnikom, pri čemu ova činjenica mora
biti navedena u ugovoru ili njegovom aneksu.
19. POSEBNE ODREDBE O POSLOVIMA PREUZIMANJA EMISIJE(Underwriting)
Član. 19.
19.1. U obavljanju poslova preuzimanja emisije (underwriting) Berzanski posrednik, kroz upis i uplatu
svih novoemitovanih hartija od vrijednosti, preuzima rizik uspješnosti emisije hartija od vrijednosti
odreĎenog emitenta.
19.2. Berzanski posrednik zaključuje ugovor ili drugi odgovarajući pravni akt o obavljanju poslova
preuzimanja emisije (underwriting) sa klijentom – emitentom hartija od vrijednosti kojim se ureĎuju
meĎusobna prava i obaveze, a naročito:
19.2.1. način organizovanja poslova preuzimanja emisije hartija od vrijednosti,
19.2.2. cijenu po kojoj Berzanski posrednik upisuje i uplaćuje novoemitovane hartije od vrijednosti,
19.2.3. način organizovanja poslova uključivanja hartija od vrijednosti na organizovano tržište i vrste
stručnih i administrativnih poslova Berzanskog posrednika u vezi sa takvim uključivanjem,
19.2.4. i druge elemente i meĎusobna prava i obaveze koje odrede ugovorne strane.
19.3. Nakon upisa i uplate novoemitovanih hartija od vrijednosti, te uključivanja hartija od vrijednosti na
organizovano tržište, Berzanski posrednik prodaje hartije od vrijednosti investitorima putem
organizovanog tržišta u skladu sa zakonom. Berzanski posrednik ostvaruje prihode na osnovu ostvarene
razlike u cijeni izmeĎu cijene po kojoj upisuje i uplaćuje novoemitovane hartije od vrijednosti i cijene po
kojoj iste prodaje investitorima. U cilju smanjenja rizika preuzimanja emisije, Berzanski posrednik može
poslove preuzimanja emisije za klijenta vršiti udruživanjem sa drugim pravnim licima ovlašćenim za
obavljanje poslova sa hartijama od vrijednosti.
19.4. Ugovorom o organizovanju emisije hartija od vrijednosti sa obavezom otkupa (poslovi preuzimanja
emisije) berzanski posrednik obavezuje se da od emitenta kupi sve hartije od vrijednosti i potom
organizuje njihovu dalju prodaju ili da kupi samo one hartije od vrijednosti koje ostanu neupisane i
neuplaćene nakon isteka roka za upis i uplatu, a potom da organizuje njihovu distribuciju, dok se emitent
obavezuje da za te usluge plati naknadu.
20. ETIČKA PRAVILA

Član. 20.
20.1. U obavljanju poslova sa hartijama od vrijednosti Berzanski Posrednik je obavezan da posluje u
skladu sa etičkim pravilima Berzanskog Posrednika, uključujući sljedeća načela profesionalne etike:

BIB-PL-02-032
20.1.1. načelo postupanja sa pažnjom dobrog privrednika – zaposleni kod Berzanskog Posrednika dužni
su da prilikom obavljanja poslova postupaju sa pažnjom dobrog privrednika;
20.1.2. načelo jednakog tretmana svih klijenata – zaposleni kod Berzanskog Posrednika dužni su da ne
privileguju ni jednog klijenta u odnosu na ostale klijente, odnosno dužni su da se prema svim klijentima
odnose na isti način;
20.1.3. načelo osiguranja prava i interesa klijenata – zaposleni kod Berzanskog Posrednika dužni su da
prilikom obavljanja poslova u svemu vode računa o interesima klijenata i da ih štite;
20.1.4. načelo obavještavanja klijenata – zaposleni kod Berzanskog Posrednika dužni su da po svom
najboljem saznanju, a na način predviĎen zakonom, pravilima Komisije za hartije od vrijednosti
Republike Srpske i svojim opštim aktima, klijentu obezbjeĎuju tačne i pouzdane informacije o stanju na
tržištu i o hartijama od vrijednosti, kao i druge informacije koje bi mogle uticati na odluke klijenta u vezi
sa poslovanjem sa hartijama od vrijednosti;
20.1.5. načelo povjerenja – odnos izmeĎu zaposlenih kod Berzanskog Posrednika i klijenta zasniva se na
meĎusobnom povjerenju koje zaposleni ne smiju da iznevjere ili zloupotrijebe;
20.1.6. načelo posebnih ograničenja – zaposleni i članovi organa Berzanskog Posrednika ne mogu biti
zaposleni kod drugih ovlašćenih učesnika i biti članovi njihovih organa (upravnog ili nadzornog odbora,
odnosno odbora za reviziju), а ukoliko su članovi organa (upravnog, nadzornog ili odbora za reviziju)
emitenta čijim se hartijama od vrijednosti trguje na berzi, neophodno je takve činjenice uključiti u
informaciju o Berzanskom posredniku.
21. UNUTRAŠNJA KONTROLA I INFORMISANJE UPRAVE
Član. 21.
21.1. Berzanski Posrednik je dužan da uspostavi, održava i unapreĎuje sistem interne kontrole.
Procedure i mjere uspostavljanja i funkcionisanja sistema interne kontrole imaju prvenstveno za cilj
obezbjeĎenje zaštite interesa klijenata i zaštite podataka o poslovanju Berzanskog Posrednika, kao i
pravovremeno utvrĎivanje i praćenje rizika kojima je u poslovanju izložen Berzanski Posrednik.
21.2. Sistem interne kontrole mora obezbijediti da ni jedno lice zaposleno kod Berzanskog Posrednika ne
može biti u poziciji da učini značajne greške ili počini prekršaje utvrĎene važećim propisima i internim
aktima Berzanskog Posrednika koji se u kratkom roku ne mogu otkriti.
21.3. U svakom slučaju Berzanski Posrednik postaraće se da se u obavljanju poslova poštuje princip
razdvajanja nespojivih dužnosti (npr. jedno lice ne može istovremeno imati ovlašćenje za izvršenje
odreĎenih poslovnih aktivnosti i ovlašćenje za njihovo kontrolisanje).
21.4. Procedurama i mjerama uspostavljanja i funkcionisanja sistema interne kontrole osigurava se
informisanje direktora o uočenim nepravilnostima i nezakonitostima u poslovanju Berzanskog Posrednika
i preduzimanje adekvatnih mjera za njihovo otklanjanje. Sistem interne kontrole osigurava se kroz
uspostavljanje i održavanje efikasne organizacione strukture sa opisom poslova za svako radno mjesto
koji sadrži jasno definisane odgovornosti i ovlašćenja kao i hijerarhijsku poziciju radnog mjesta, kroz
uspostavljanje i održavanja efikasnog računovodstva Berzanskog Posrednika kao i kroz uspostavljanje i
održavanje konstantnog sistema zaštite tajnosti podataka u skladu sa odredbama ovih Pravila.
21.5. Kontrolu rada svih zaposlenih lica kod Berzanskog Posrednika vršiće Direktor kao lice odgovorno
za zakonitost cjelokupnog poslovanja Berzanskog Posrednika. Direktor Berzanskog Posrednika
imenovaće jedno od zaposlenih lica koje će biti odgovorno za kontrolu poštovanja propisa koje će
direktno biti odgovorno Direktoru i koje će biti nezavisno od svih drugih zaposlenih lica, uključujući i
Rukovodioca odjeljenja za posredovanje u poslovima sa hartijama od vrijednosti i svih drugih
organizacionih dijelova Berzanskog Posrednika.
21.6. Sva zaposlena lica kod Berzanskog Posrednika dužna su da svaku uočenu nepravilnost u radu
pismeno prijave neposredno nadreĎenom zaposlenom, licu odgovornom za kontrolu poslovanja iz
prethodnog člana ili direktoru Berzanskog Posrednika. U slučaju hitnosti ova prijava može se dati i

BIB-PL-02-032
usmeno, ali mora da bude propraćena pismenim izvještajem koji se mora izraditi u roku od 24 (dvadeset
četiri) časa od momenta podnošenja usmenog izvještaja. Obavješteno lice dužno je preduzeti sve potrebne
radnje kako bi se uočena nepravilnost uklonila, o čemu će obavjestiti direktora Berzanskog Posrednika, a
ukoliko je direktor lično preduzimao pomenute radnje obavjestiće njemu nadreĎeni organ Berzanskog
Posrednika.
21.7. U cilju blagovremenog uočavanja nepravilnosti u radu Rukovodilac odjeljenja za posredovanje u
poslovima sa hartijama će održavati redovne svakodnevne sastanke sa zaposlenima na kojima će
zaposleni podnositi dnevne izvještaje o svom radu.
22. ZAŠTITA POVJERLJIVIH INFORMACIJA
Član. 22.
22.1. Berzanski Posrednik je dužan da obezbijedi zaštitu povjerljivih informacija i podataka koji se
odnose na klijente Berzanskog Posrednika od neovlašćenog korišćenja i zloupotreba.
22.2. U svrhu zaštite povjerljivih informacija i podataka koji se odnose na klijente Berzanskog
Posrednika, Berzanski Posrednik uspostaviće i održavati konstantan sistem zaštite povjerljivih
informacija u skladu sa odredbama ovih Pravila.
22.3. Berzanski Posrednik obezbjediće poslovni prostor koji omogućava fizički odvojeno obavljanje
pojedinih poslova sa hartijama od vrijednosti, pri čemu će obezbijediti posebne prostorije za obavljanje
brokerskih poslova i poslova upravljanja portfeljom hartija od vrijednosti.
23. BORBA PROTIV PRANJA NOVCA I FINANSIRANJA TERORISTIČKIH AKTIVNOSTI
Član. 23.
23.1. Berzanski Posrednik će u svom poslovanju primjenjivati Zakon o sprečavanju pranja novca i
finansiranja terorističkih aktivmosti (Sl. glasnik BiH 53/09), Pravilnik o procjeni rizika, podacima,
informacijama, dokumentaciji, metodama identifikacije i ostalim minimalnim pokazateljima neophodnim
za efikasno provoĎenje odredbi Zakona o sprečavanju pranja novca (Sl. glasnik BiH 93/09) i druge
važeće propise iz ove oblasti.
23.2. Berzanski Posrednik ima posebno usvojen Program i politike za sprovoĎenje aktivnosti na
sprečavanju pranja novca i finansiranja terorizma broj: BIB–PG-XX-002, koji se daje u prilogu ovih
Pravila i čini njihov sastavni dio. Ovim Programom i politikama bliže se ureĎuju interne politike i
procedure Berzanskog Posrednika za borbu protiv pranja novca i finansiranja terorističkih aktivnosti.
Nepoštovanje ovih politika i procedura predstavlja težu povredu radne obaveze zbog koje se može
otkazati ugovor o radu, a odgovorno lice može biti podložno i drugim prekršajnim i krivičnim
sankcijama.
23.3. Berzanski posrednik primjenjuje i redovno ažurira efikasnu politiku upravljanja sukobom interesa,
a srazmjerno prirodi, obimu i složenosti poslova koje obavlja.
Politika iz stava 1. ovog člana sadrži :
23.3.1. utvrĎene okolnosti koje predstavljaju ili mogu dovesti do sukoba interesa na štetu jednog ili više
klijenata, a u vezi sa pojedinačnom uslugom pruženom od strane Berzanskog posrednika;
23.3.2. procedure i mjere koje je Berzanski posrednik dužan da primjenjuje radi upravljanja sukobima
interesa koji mogu biti na štetu jednog ili više klijenata.
Prilikom njihovog rada ili dok ne rade, radnici mogu doći u situaciju u kojoj mogu povrijediti interes
Berzanskog posrednika, te zbog toga moraju izbjegavati takve situacije.
Primjeri pomenutih situacija:
23.3.2.1. poslovanje sredstvima Banke u svoje ime i za svoj račun,
23.3.2.2. izmirenje ličnih dugova sredstvima Banke,

BIB-PL-02-032
23.3.2.3. otvoreno propagiranje, u toku radnog vremena, podržavajući interese ili mišljenje koji nisu
povezani sa Bankom (socijalne organizacije, političke stranke i slično),
23.3.2.4. sklapanje poslova sa dobavljačima ili drugim pravnim licima u kojima su radnici članovi
porodice radnika u Banci,
23.3.2.5. pregovaranje i sklapanje poslova sa klijentima Banke u ličnom interesu radnika.
23.4. Ako radnici Berzanskog posrednika, doĎu u prethodno navedene situacije ili slične, moraju o
tome pismeno obavijestiti neposrednog rukovodioca i Direktora Banke, koji će dalje odlučiti da li je
takvo ponašanje u skladu ili suprotnosti sa interesima Banke.
24. OKOLNOSTI KOJE PREDSTAVLJAJU ILI MOGU DOVESTI DO SUKOBA INTERESA
Član. 24.
24.1. Pod potencijalnim sukobom interesa podrazumijeva se svaka situacija u kojoj je Berzanski
posrednik ili povezano lice u mogućnosti da iskoristi svoj profesionalni ili službeni položaj ili ovlašćenja,
u svoju ličnu korist ili u korist Berzanskog posrednika, a na račun (štetu) klijenta, ali i svaka druga
situacija koja je kao sukob interesa ili zabranjena radnja označena u propisima koji regulišu tržište
kapitala. Okolnosti koje mogu dovesti do potencijalnog sukoba interesa su:
24.1.1. situacija kada povezana lica mogu ostvariti finansijsku dobit ili izbjeći gubitak na štetu klijenta, a
naročito kada:
24.1.1.1. Povezana lica posjeduju hartije od vrijednosti emitenta, za koje je primljen nalog Klijenta za
trgovanje, a sprovoĎenje ili nesprovoĎenje navedenog naloga bi moglo uticati na cijenu te hartije od
vrijednosti na tržištu na kome se trguje;
24.1.1.2. Povezana lica imaju interes ili korist od ishoda posla obavljenog za Klijenta ili transakcije
izvršene za račun Klijenta, a koji se razlikuje od interesa Klijenta, a naročito kada povezana lica
posjeduju hartije od vrijednosti emitenta, za koje je primljen nalog Klijenta za trgovanje sa istim
parametrima, a sprovoĎenje ili nesprovoĎenje navedenog naloga bi moglo uticati na cijenu te hartije od
vrijednosti na tržištu na kome se trguje, a istovremeno postoji aktivan a neizvršen nalog tog povezanog
lica za prodaju odnosno kupovinu iste hartije od vrijednosti;
24.1.2. situacija kada povezana lica imaju finansijski ili neki drugi motiv koji pogoduju interesima drugog
klijenta ili grupe klijenata, na štetu interesa Klijenta, a naročito kada drugi klijent ili grupa klijenata
posjeduje hartije od vrijednosti emitenta, za koje je primljen nalog Klijenta za trgovanje, a sprovoĎenje ili
nesprovoĎenje navedenog naloga bi moglo uticati na cijenu hartija od vrijednosti na tržištu na kome se
trguje, a već postoji primljen, aktivan, a neizvršen nalog drugog klijenta ili grupe klijenata za prodaju
odnosno kupovinu iste hartije od vrijednosti;
24.1.3. situacija kada Berzanski posrednik i/ili povezana lica obavljaju isti posao kao i Klijent;
24.1.4. situacija kada Berzanski posrednik i/ili povezana lice primi ili će primiti od lica koje nije klijent,
dodatni stimulans na osnovu posla obavljenog za Klijenta, u vidu novca, roba, usluga i sličnog, a što nije
uobičajena provizija ili naknada za taj posao, a naročito kada lice koje nije Klijent posjeduje hartije od
vrijednosti emitenta, za koje je primljen nalog Klijenta za trgovanje, a sprovoĎenje ili nesprovoĎenje
navedenog naloga bi moglo uticati na cijenu hartije od vrijednosti na tržištu na kome se obavlja trgovina;
24.1.5. svaka druga situacija u kojoj su interesi klijenta suprotni, a naročito kada jedan klijent ili grupa
klijenata daju nalog za prodaju, a drugi klijent ili grupa klijenata nalog za kupovinu iste hartije od
vrijednosti.
25. MJERE I PROCEDURE ZA UPRAVLJANJE SUKOBIMA INTERESA
Član. 25.
25.1. Ovim politikama upravljanja sukobima interesa Berzanskog posrednika obezbjeĎuje da se:

BIB-PL-02-032
25.1.1. sprečava ili onemogućava bilo kom licu neprimjereno uticanje na način na koji povezana lica
pružaju usluge;
25.1.2. eliminiše svaka neposredna povezanost izmeĎu ličnih primanja povezanih lica koja su većim
dijelom uključena u jednu poslovnu aktivnost i ličnih primanja ili dobiti koje ostvaruju druga povezana
lica koja su većim dijelom uključena u drugu poslovnu aktivnost, ukoliko do sukoba interesa može doći u
vezi sa tim aktivnostima;
25.1.3. sprečava ili obezbjeĎuje kontrolisana razmjena informacija izmeĎu povezanih lica, ukoliko bi
razmjena informacija mogla nanijeti štetu interesima jednog ili više klijenata;
25.1.4. sprečava ili obezbjeĎuje nadzor istovremenog ili uzastopnog učestvovanja povezanih lica u
različitim uslugama, ukoliko bi takvo učestvovanje moglo da ima negativan uticaj na upravljanje
sukobom interesa;
25.1.5. obezbjeĎuje odvojeni nadzor nad povezanim licima čija primarna funkcija uključuje poslovne
aktivnosti za klijenta ili pružanje usluga klijentima čiji interesi mogu doći u sukob ili koja na drugi način
zastupaju različite interese koji mogu biti u sukobu, uključujući i interese Berzanskog posrednika.
25.2. Berzanski posrednik je dužan da vodi urednu evidenciju hartija od vrijednosti (količinu i cijenu po
kojoj su nabavljene), a kojima trguju povezana lica u Berzanskom posredniku.
25.3. Zaposleni u Berzanskom posredniku koji prima nalog Klijenta, ukoliko postoje okolnosti iz člana
24. ovih Pravila koje mogu dovesti do sukoba interesa, dužan je da upozori Klijenta prije prijema naloga.
25.4. Zaposleni u Berzanskom posredniku su dužni dati upozorenje klijentu prije pružanja usluge,
upozorenje se dostavlja u pisanom ili elektronskom obliku, te sadrži informacije o mogućim vrstama i
izvorima sukoba interesa.
25.5. Ako Klijent, uprkos upozorenju o mogućem sukobu interesa, izjavi da želi da izda nalog za
kupovinu, odnosno prodaju hartija od vrijednosti, zaposleni će pismenim putem obavijestiti Direktora ili
lice ovlašteno za internu kontrolu o mogućem sukobu interesa o primljenom nalogu u slučajevima
opisanim u članu 24.
25.6. Direktor ili lice ovlašteno za internu kontrolu, koji je primio obavještenje zaposlenog o prijemu
naloga kod koga je moguć sukob interesa, dužno je:
25.6.1. u slučaju opisanom u članu 24. ovih Pravila, da naloži da se zaustavi svako trgovanje tom
hartijom od vrijednosti ako je u vlasništvu povezanog lica, odnosno da se otkaže već dati nalog, do
realizacije naloga Klijenta, pri čemu se primljeni nalog mora iznijeti na tržište isključivo po zadatoj
cijeni;
25.6.2. u slučaju opisanom u članu 24. ovih pravila, da naloži da se onemogući primanje naloga od osoba
koja nije klijent odnosno koja je potencijalni klijent sve do realizacije naloga Klijenta.
25.7. Stav 25.5. ovog člana odnosi se isključivo na male investitore, razvrstane prema odredbama Zakona
o tržištu hartija od vrijednosti i Pravilima poslovanja Berzanskog posrednika, a profesionalne investitore
Berzanski posrednik je dužan samo da upozori o mogućem sukobu interesa i oni snose svaki dalji rizik
sukoba interesa ako uprkos primljenom upozorenju nastave da trguju.
26. PROCEDURE ZA OTKRIVANJE I RJEŠAVANJE SUKOBA INTERESA
Član. 26.
26.1. Procedure za otkrivanje i rješavanje mogućih sukoba interesa sastoje se od sljedećih radnji:
26.1.1. Identifikacija sukoba interesa dužnost je svih zaposlenih lica u Berzanskom posredniku;
26.1.2. Obavještavanje o sukobu interesa – svaki identifikovani sukob interesa se prijavljuje se
Compliance Sektoru (elektronski-pravni@bankasrpske.ba), koji je ovlašćen za praćenje i prikupljanje
informacija o postojanju sukoba interesa;
26.1.3. Procjena sukoba interesa se vrši prikupljanjem svih potrebnih informacija i utvrĎivanje postojanja
sukoba interesa, načina za rješenje i potrebe obavještavanja klijenta o sukobu interesa;

BIB-PL-02-032
26.1.4. Rješavanje sukoba interesa vrši Compliance sektor u saradnji sa Berzanskim posrednikom,
preduzima sve neophodne radnje i mjere da spriječi nastajanje sukoba interesa.
26.2 U slučaju nastanka sukoba interesa, isti treba biti riješen na način koji osigurava da interesi
Berzanskog posrednika i/ili povezanih lica ne dovedu do mogućih gubitaka za klijenta, niti da se klijent
stavi u podreĎeni položaj.
26.3. U slučajevima sukoba interesa izmeĎu različitih klijenata Berzanskih posrednika meĎusobno,
klijenti se pismeno upozoravaju o sukobu interesa i mjerama koje će biti preduzete.
26.4. U slučaju otkrivanja mogućih sukoba interesa u poslovanju Berzanskog posrednika, svi zaposleni u
Banci su obavezni da iste prijave Compliance sektoru.
27. MJERE I ZA SPREČAVANJE SUKOBA INTERESA
Član. 27.
27.1. Berzanski posrednik preduzima sljedeće mjere za sprečavanje sukoba interesa:
27.1.1. povezana lica dužna su da se radi sprečavanja sukoba interesa pridržavaju načela zaštite interesa
klijenata, načela savjesnosti i profesionalizma i drugih načela u poslovanju Berzanskog posrednika koja
su utvrĎena Zakonom, podzakonskim aktima i internim aktima Berzanskog posrednika;
27.1.2. berzanski posrednik organizuje obavljanje svojih poslova, u skladu sa aktima Komisije za hartije
od vrijednosti i internim aktima na način da se sprečava sukob interesa prilikom pružanja usluga i to
posebno jačanjem sistema unutrašnje kontrole, a posebno kontrole aktivnosti povezanih lica i zabrana
aktivnosti relevantnim licima sa ciljem sprečavanja sukoba interesa.
27.2. U cilju sprečavanja sukoba interesa Berzanskog posrednika i njegovih klijenata, povezana lica su
dužna da daju podatke Berzanskom posredniku o svom vlasništvu nad hartijama od vrijednosti, odnosno
da o pismeno obavijeste tj. prijave Berzanskom posredniku u roku od pet dana od dana nastanka
promjene vlasništva nad hartijama od vrijednosti.
27.3. Povezana lica su dužna da za svaku transakciju trgovanja hartijama od vrijednosti obavijeste
pismenim putem Berzanskog Posrednika, slijedeći odredbe Zakona o tržištu hartija od vrijednosti i
Pravilnika o navedenim transakcijama mora biti obaviješten Compliance Sektor.
28. ZABRANJENE AKTIVNOSTI POVEZANIH LICA
Član. 28.
28.1. Berzanski posrednik je dužan da zabrani povezanom licu da obavlja sledeće aktivnosti:
28.1.1. da zaključuje lične transakcije:
28.1.1.1. ukoliko to uključuje zloupotrebu ili otkrivanje privilegovanih ili drugih povjerljivih
informacija koji se odnose na klijenta ili transakcije sa klijentom ili za račun klijenta,
28.1.1.2. ukoliko je zaključivanje takve transakcije u sukobu ili je vjerovatno da će doći u sukob sa
izvršavanjem obaveza Berzanskog posrednika prema klijentu;
28.1.2. da savjetuje ili nagovara drugo lice da zaključi transakcije sa hartijama od vrijednosti, na način
koji prelazi ovlašćenja povezanog lica ili nije propisan ugovorom o pružanju usluga;
28.1.3. da otkriva drugom licu bilo koje informacije ili mišljenja, osim u okviru redovnog ovlašćenja ili u
okviru ugovora o pružanju usluga, ako povezano lice zna, ili bi trebalo da zna, da će takvo postupanje
uticati na to drugo lice da:
28.1.3.1. zaključi transakciju sa hartijama od vrijednosti,
28.1.3.2. savjetuje ili nagovara treće lice na zaključivanje takve transakcije.
29. PREVENTIVNE MJERE KOJIMA SE SPREČAVAJU ZABRANJENE AKTIVNOSTI

BIB-PL-02-032
Član. 29.
29.1. Berzanski posrednik donosi, primjenjuje i redovno ažurira preventivne mjere kojima se sprečavaju
povezana lica da preduzimaju zabranjene aktivnosti i to:
29.1.1. da učestvuju u aktivnostima koje mogu dovesti do sukoba interesa ili da,
29.1.2. na osnovu aktivnosti koju obavljaju u ime, odnosno za račun Berzanskog Posrednika, imaju
pristup privilegovanim ili drugim povjerljivim informacijama koje se odnose na klijenta ili da zaključuju
lične transakcije koje se odnose na transakcije sa klijentom ili za račun klijenta i da vrše zloupotrebu tih
informacija radi ostvarenja sopstvene koristi.
29.2. Berzanski posrednik obezbjeĎuje:
29.2.1. da su sva povezana lica Berzanskog posrednika upoznata sa zabranjenim aktivnostima i mjerama
berzanskog posrednika u vezi sa ličnim transakcijama i odgovarajućim obavještavanjima;
29.2.2. da je odmah obaviješteno o svim ličnim transakcijama;
29.2.3. da kada povjerava poslove drugom licu, pružalac usluga vodi evidenciju ličnih transakcija
povezanih lica pružaoca usluge i da, na zahtjev, odmah dostavi Berzanskom posredniku informacije o
ličnim transakcijama;
29.2.4. voĎenje evidencija o svim ličnim transakcijama koje mogu uključivati sva odobrenja ili zabrane u
vezi sa ličnim transakcijama.
30. PROCEDURE ČUVANJA POSLOVNE TAJNE I SPREČAVANJE ZLOUPOTREBE

POVJERLJIVIH INFORMACIIJA
Član. 30.
30.1. Radi sprečavanja sukoba interesa, a u svrhu ograničavanja protoka informacija izmeĎu različitih
organizacionih jedinica, u organizacionoj strukturi Berzanskog posrednika se primjenjuje mehanizam koji
omogućuje pristup povjerljivim ili povlaštenim informacijama isključivo onim povezanim osobama u
organizacionim jedinicama kojima su takve informacije opravdano potrebne pri izvršavanju njihovih
poslovnih i profesionalnih obaveza.
31. ODGOVORNOSTI
Član. 31.
31.1. Za pripremu, pregled i ažuririranje Pravila za poslovanje odgovoran je Rukovodilac odjeljenja za
posredovanje u poslovima sa hartijama od vrijednosti.
Za primjenu ovih Pravila odgovorni su svi radnici Berzanskog posrednika.
32. PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE
Član. 32.
32.1. Na sve što nije regulisano ovim Pravilima primjenjuje se Pravilnik, drugi podzakonski akti
Komisije za hartije od vrijednosti Republike Srpske, Centralnog Registra i drugi važeći propisi.
32.2. Ova Pravila usklaĎivaće se sa svim izmjenama i dopuna važeće zakonske i podzakonske
regulative kao i u skladu sa potrebama posla. Izmjene i dopune ovih Pravila vrše se na način i po
postupku za njihovo donošenje.
32.3. Stupanjem na snagu ovih Pravila stavljaju se van snage Pravila za poslovanje Berzanskog
posrednika usvojena Odlukom Uprave broj:UB/45-03 od dana 27.12.2012. godine. Ova Pravila stupaju
na snagu danom dobijanja saglasnosti od strane Komisije za hartije od vrijednosti Republike Srpske.


Pravila Za Poslovanje Berzanskog Posrednika

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Pravila Za Poslovanje Berzanskog Posrednika

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

PRAVILA ZA POSLOVANJE

BANKA SRPSKE a.d. Banja Luka Šifra BIB-PL-02-032 Stranica 2/26

HOV – hartija od vrijednosti.

BANKA SRPSKE a.d. Banja Luka Šifra BIB-PL-02-032 Stranica 3/26

2.8. Berzanski Posrednik će svakog klijenta u materijalnom obliku obavijestiti o:

Promjena kategorije klijenata

Zahtjev profesionalnog investitora za promjenu kategorije

Zahtjev malog investitora za promjenu kategorije

BANKA SRPSKE a.d. Banja Luka Šifra BIB-PL-02-032 Stranica 4/26

2.18. Procjena Berzanskog Posrednika da mali investitor ispunjava uslove za razvstavanje u

3. INFORMACIJE KOJE SE PRUŢAJU KLIJENTIMA

Informacije koje se posebno pruţaju malim klijentima

Informacije o Berzanskom Posredniku i njegovim uslugama

3.3. Informacije o Berzanskom Posredniku i uslugama, po pravilu, uključuju sljedeće:

Informacije o hartijama od vrijednosti

Informacije o troškovima i naknadama

3.9. Informacije o troškovima i naknadama uključuju:

Informacije opšteg karaktera koje Berzanski Posrednik upućuje klijentima

BANKA SRPSKE a.d. Banja Luka Šifra BIB-PL-02-032 Stranica 6/26

4. OCJENA PODOBNOSTI USLUGA, ODNOSNO PROIZVODA ZA POJEDINE

5. OSNOV I NAČIN IZVRŠENJA POSLOVA - UGOVOR I NALOG

BANKA SRPSKE a.d. Banja Luka Šifra BIB-PL-02-032 Stranica 7/26

BANKA SRPSKE a.d. Banja Luka Šifra BIB-PL-02-032 Stranica 8/26

BANKA SRPSKE a.d. Banja Luka Šifra BIB-PL-02-032 Stranica 9/26

BANKA SRPSKE a.d. Banja Luka Šifra BIB-PL-02-032 Stranica 10/26

BANKA SRPSKE a.d. Banja Luka Šifra BIB-PL-02-032 Stranica 11/26

7. ODGOVORNOST KLIJENTA ZA TAČNOST PODATAKA

8. ODGOVORNOST BERZANSKOG POSREDNIKA ZA ŠTETU I GUBITKE PREMA

BANKA SRPSKE a.d. Banja Luka Šifra BIB-PL-02-032 Stranica 12/26

9. NAČIN INFORMISANJA KLIJENTA

10. SADRŢAJ I NAČIN VOĐENJA KNJIGE NALOGA I DRUGE EVIDENCIJE I

BANKA SRPSKE a.d. Banja Luka Šifra BIB-PL-02-032 Stranica 13/26

BANKA SRPSKE a.d. Banja Luka Šifra BIB-PL-02-032 Stranica 14/26

10.12.5. zaštitu informacionog sistema od pada hardverskim rješenjima, pouzdanim sistemima za

11. TAJNOST PODATAKA I KOMUNIKACIJA

BANKA SRPSKE a.d. Banja Luka Šifra BIB-PL-02-032 Stranica 15/26

12. IZVRŠENJE NALOGA

BANKA SRPSKE a.d. Banja Luka Šifra BIB-PL-02-032 Stranica 16/26

13. NAČIN ISPUNJENJA OBAVEZA

BANKA SRPSKE a.d. Banja Luka Šifra BIB-PL-02-032 Stranica 17/26

14. VISINA I NAČIN UTVRĐIVANJA I OBRAČUNAVANJA PROVIZIJE I DRUGIH

15. POSEBNE ODREDBE O BROKERSKIM POSLOVIMA

16. POSEBNE ODREDBE O DILERSKIM POSLOVIMA

BANKA SRPSKE a.d. Banja Luka Šifra BIB-PL-02-032 Stranica 18/26

17. POSEBNE ODREDBE O POSLOVIMA PODRŠKE TRŢIŠTU (Market making)

18. POSEBNE ODREDBE O POSLOVIMA AGENTA EMISIJE

BANKA SRPSKE a.d. Banja Luka Šifra BIB-PL-02-032 Stranica 19/26

19. POSEBNE ODREDBE O POSLOVIMA PREUZIMANJA EMISIJE(Underwriting)

20. ETIČKA PRAVILA

BANKA SRPSKE a.d. Banja Luka Šifra BIB-PL-02-032 Stranica 20/26

21. UNUTRAŠNJA KONTROLA I INFORMISANJE UPRAVE

BANKA SRPSKE a.d. Banja Luka Šifra BIB-PL-02-032 Stranica 21/26

22. ZAŠTITA POVJERLJIVIH INFORMACIJA

23. BORBA PROTIV PRANJA NOVCA I FINANSIRANJA TERORISTIČKIH AKTIVNOSTI

BANKA SRPSKE a.d. Banja Luka Šifra BIB-PL-02-032 Stranica 22/26

24. OKOLNOSTI KOJE PREDSTAVLJAJU ILI MOGU DOVESTI DO SUKOBA INTERESA

25. MJERE I PROCEDURE ZA UPRAVLJANJE SUKOBIMA INTERESA

BANKA SRPSKE a.d. Banja Luka Šifra BIB-PL-02-032 Stranica 23/26

26. PROCEDURE ZA OTKRIVANJE I RJEŠAVANJE SUKOBA INTERESA

BANKA SRPSKE a.d. Banja Luka Šifra BIB-PL-02-032 Stranica 24/26

27. MJERE I ZA SPREČAVANJE SUKOBA INTERESA

28. ZABRANJENE AKTIVNOSTI POVEZANIH LICA

29. PREVENTIVNE MJERE KOJIMA SE SPREČAVAJU ZABRANJENE AKTIVNOSTI