Professional Documents
Culture Documents
CE PL Marzec 2009
CE PL Marzec 2009
Nr 2 (55)
Rok VII
Focus: Ethernet
w polskim sektorze
przemysłowym 38
Zabezpieczenia
przciwwybuchowe 48
Inteligentne kamery
w systemach
sterowania 72
www.controlengpolska.com
OD REDAKCJI CONTROL ENGINEERING POLSKA
REDAKCJA POLSKA
Redaktor naczelny
Tomasz Gołębiowski
tg@controlengpolska.com
Redaktor
mgr inż. Izabela Żylińska
iz@trademedia.us
Redakcja merytoryczna
mgr inż. Józef Czarnul
dr inż. Paweł Dworak
dr inż. Andrzej Ożadowicz
Grunt to rodzinka!
mgr inż. Janusz Pieńkowski
dr inż. Krzysztof Pietrusewicz
P
ps@trademedia.us o raz kolejny czytelnicy Control Engineering Polska przyznali nagrody za najlepszy
Redagowanie tekstów produkt wprowadzony na polski rynek. Uroczysta gala oraz ceremonia wręczenia
Stanisław Szałapak
statuetek „Produkt Roku 2008” odbyła się w warszawskim Business Centre Club
Opracowanie graficzne i skład
Grzegorz Solecki
z siedzibą w pałacu Lubomirskich.
grzegorzs@trademedia.us Trochę szkoda, że tym razem w konkursowe szranki nie stanął ani jeden produkt, który
Kierownik sprzedaży opracowała polska firma. Wszystkie zgłoszone, nominowane oraz zwycięskie urządzenia,
Piotr Wojciechowski
programy czy technologie pochodzą z Austrii, Francji, Japonii, Niemiec oraz Stanów Zjed-
pw@trademedia.us
noczonych.
Key Account Manager
Aleksandra Krajewska Najwięcej trofeów – aż trzy – trafiło do B&R. Tej austriackiej firmie w ciągu kilkunastu
ak@controlengpolska.com
ostatnich lat udało się zbudować na polskim rynku solidną markę. Tego zdania są nie tyl-
Zbigniew Pąk
zp@controlengpolska.com ko czytelnicy Control Engineering Polska, których głosy zdecydowały o zwycięstwie B&R
Marketing / prenumerata w dwóch kategoriach, ale także zespół naszego pisma. Trzecia, redakcyjna nagroda zosta-
Agnieszka Lewandowska ła bowiem przyznana protokołowi Ethernet POWERLINK w wersji openPOWERLINK.
a.lewandowska@trademedia.us
Grzegorz Stańczuk Sukces firmy z niewielkiego, europejskiego kraju na konkurencyjnym, światowym ryn-
gs@trademedia.us ku automatyki przemysłowej może zainspirować niejedną polską firmę. Tym bardziej,
Administracja że Erwin Bernecker oraz Josef Rainer nadal są wyłącznymi właścicielami B&R, a wśród
Izabela Gronek
ig@trademedia.us pracowników firmy można spotkać potomków obu panów. W epoce postępującej globa-
Druk i oprawa lizacji, „rodzinny” biznes konkurujący z olbrzymimi światowymi korporacjami jak równy
Drukarnia Taurus z równym, to interesujące zjawisko. Nawiasem mówiąc, podobnie wygląda historia firmy
www.drukarniataurus.com.pl
Endress+Hauser, na czele której stoi teraz syn jednego z założycieli. Również E+H po-
REDAKCJA USA
Redaktor naczelny
chodzi z niewielkiego państwa – Szwajcarii. W 2006 r. rodzina Endress stała się jedy-
Mark T. Hoske nym właścicielem grupy E+H. W chwili obecnej jest to największe na świecie, prywatne
Redaktorzy przedsiębiorstwo oferujące systemy pomiarowe automatyki dla praktycznie wszystkich
Frank J. Bartos, Frances Beationg
Jeanine Katzel, Charlie Masi gałęzi przemysłu, w których prowadzone są ciągłe procesy technologiczne.
Renee Robbins, Peter Welander Wracając do konkursu na Produkt Roku 2008: w tym roku postanowiliśmy uhono-
Vance VanDoren
rować produkty, które wprawdzie nie zdobyły głównego trofeum, ale zostały przez re-
WYDAWNICTWO
Trade Media International
dakcyjne jury zakwalifikowane do finału. Przypomnijmy, że w każdej z ośmiu kategorii
Holdings sp. z o.o. do ostatecznej rozgrywki stanęły trzy urządzenia, programy lub technologie. Na stronach
ul. Wita Stwosza 59a
02-661 Warszawa
25-33, prezentujemy więc nie tylko Produkty Roku 2008, ale także laureatów drugich
tel. 022 852 44 15 i trzecich miejsc. W ten sposób czytelnicy, którzy nie wzięli udziału w głosowaniu, będą
www.trademedia.us
mogli łatwiej wyrobić sobie opinię o przebiegu konkursu.
I jeszcze coś: życzyłbym sobie, aby w konkursie na Produkt Roku 2009 wzięły udział
również rozwiązania powstałe w Polsce. Biorąc pod uwagę nasz słynny lokalny patrio-
tyzm (vide: polscy kibice na meczach reprezentacji w piłce nożnej, ręcznej czy siatkowej),
Prezes zarządu
Michael J. Majchrzak miałyby duże szanse na sukces. Zachęcam więc „naszych” (oczywiście nie tylko) do dzia-
mike_majchrzak@trademedia.us łania! Zgłoszenia do konkursu na Produkt Roku 2009 można nadsyłać już teraz.
Tomasz Gołębiowski
redaktor naczelny
tg@controlengpolska.com
Tematy wiodące
19 Produkt Roku 2008
Innowacyjność, solidność, użyteczność – to tradycyjne kryteria,
które decydowały o zwycięstwie w Konkursie na Produkt Roku
2008 czytelników Control Engineering Polska. Tym razem
w szranki stanęło ponad 60 urządzeń, systemów sieciowych
i programów z segmentu automatyki przemysłowej.
Focus:
Ethernet w polskim sektorze przemysłowym
str. 38
58 Temat wiodący
Sieć informatyczna General Motors wspiera Produkty
produkcję
82 Phoenix Contact – Kompletny zestaw
66 W praktyce separatorów EXi
Automatyzacja produkcji cukru i etanolu
82 Datasensor – Kurtyny bezpieczeństwa
72 Jak to się robi? serii SG4-B
Inteligentne kamery: dobre rozwiązanie 82 Advantech – 10-calowy, dotykowy terminal
dla systemów sterowania z kamerą i słuchawką
84 Schunk – Wieloosiowy system manipulacyjny
78 Zdaniem eksperta Uniplace
Rynkowy system automatyzacji zakładów
przemysłowych 84 Allen Bradley – Ekonomiczny napęd
PowerFlex 4M
85 Wydarzenia 84 Fuji Electric – Nowa generacja przetworników
Protokół CANopen w teorii oraz praktyce ciśnienia
91 Wracając do podstaw Tłumaczone teksty zostały zamieszczone w niniejszym wydaniu za zgodą redakcji czasopisma
„Control Engineering Magazine USA” wydawanego przez firmę Reed Business Information,
Krótki kurs robotyki która stanowi część Reed Elsevier Inc. Wszelkie prawa zastrzeżone. Żadna część niniejszego wydania
nie może być powielana i rozpowszechniana w jakiejkolwiek formie i w jakikolwiek sposób, w części
lub w całości, w jakimkolwiek języku — bez pisemnej zgody Reed Business Information.
Control Egineering jest zastrzeżonym znakiem towarowym, należącym do Reed Business Information.
D
ynamiczny rozwój sytuacji gospodarczej istotnie wpływa
na kondycję sektora motoryzacyjnego w Polsce. Poważne za-
grożenie dla motoryzacji stanowią wzrost kosztów i drastyczne
ograniczenie dostępu do kredytów, co jest m.in. powodem znacznego
spadku popytu na samochody osobowe i dostawcze. Dodatkowo na sy-
tuację w tej branży mają wpływ m.in. zmiany w zakresie uregulowań
prawnych, a w szczególności w zakresie podatków. Takie są wnioski
Foto: Automatica
AUTOMATICON 2009
Zapraszamy na stoisko A22/B21
Certyfikowane przez:
Modernizuj z Renishaw
ajnowszy sprzęt i oprogramowanie w dziedzinie modernizacji maszyn pomiarowych prezentowano podczas konferencji Reni-
N shaw. Producent omawiał rozwiązania modernizacyjne dla użytkowników maszyn współrzędnościowych. Polecał wykorzysta-
nie uniwersalnego układu sterowania UCC2 oraz nowego pakietu oprogramowania
pomiarowego MODUS Renishaw. W przypadku maszyny o średnim stopniu wyposażenia
koszt modernizacji wynosiłby mniej więcej 30-40% wartości nowej maszyny.
Unowocześnianie urządzeń ma trwać maksymalnie pięć dni. W tym czasie zostanie prze-
prowadzony przegląd techniczny, który ma na celu oszacowanie stanu technicznego maszy-
ny. Następnie mechanizm „badany” jest przez inżyniera aplikacyjnego. Wszystkie zebrane
dane przesyłane są do Anglii i tam przygotowany zostaje pakiet modernizacji dla klienta.
Ostatecznie przeprowadzana jest instalacja i kalibracja sprzętu.
Według Tomasza Rżysko, kierownika sprzedaży Renishaw modernizacja starych urządzeń
w dobie kryzysu jest o wiele lepsza, niż branie kredytu na nowe rozwiązania.
B
CS Polska będzie wypoży-
czać sprzęt do automatycz-
nej identyfikacji danych.
P miejsc pracy na całym świecie i zamknie
27 fabryk z powodu trudności finansowych
wynikających z kryzysu gospodarczego.
Oferta obejmuje zarówno udostęp- Koncern ujawnił, że w obecnym roku fiskalnym
nienie urządzeń, jak też doradztwo spodziewa się znaczącej straty netto. To rezultat
konsultantów. Spółka kieruje nową gwałtownego spadku produkcji produktów japoń-
usługę przede wszystkim do firm, skiej marki w ciągu trzech ostatnich kwartałów ubie-
które nie mają stałego zaplecza IT głego roku.
do zarządzania magazynami. W ostatnim kwartale ubiegłego roku sprzedaż pro-
W nowej ofercie BCS Polska udo- duktów Panasonica spadła o 20% licząc rok do roku.
stępnia terminale z czytnikiem ko- Należąca do Panasonica grupa Osaka, która liczyła
Foto: Datalogic Mobile
dów kreskowych lub RFID, a także na zysk roczny wysokości 30 mld jenów (250 mln
drukarki kodów kreskowych. Po- EUR), obecnie spodziewa się ponad 10-krotnie wyż-
nadto w ramach oferty firmy mogą szych strat (380 mld jenów, czyli 3,17 mld EUR).
skorzystać ze wsparcia techniczne- Redukcja etatów, z których połowa dotyczy
go. Obejmuje ono między innymi zagranicy, nastąpi do końca marca 2010 r. Pa-
konfigurację urządzeń, instalację aplikacji na terminalach oraz do- nasonic zatrudnia obecnie 300 tys. pracowników
radztwo konsultantów BCS Polska. na całym świecie. Zwolnienia dotkną więc 5% siły
– Systematyczne inwentaryzacje są koniecznym przedsięwzię- roboczej. Panasonic jest kolejną japońską grupą
ciem w każdym przedsiębiorstwie mającym zaplecze magazynowe – elektroniczną, która doznała bardzo poważnych
twierdzi Jacek Cyran, dyrektor Działu Obsługi Klienta BCS Polska. start finansowych. Należy do nich między innymi
– Koszt różnego rodzaju narzędzi informatycznych, które ułatwia- Sony, Hitachi oraz Toshiba. (PAP)
ją tę procedurę, jest często zbyt wysoki. W dobie kryzysu, kiedy
szukanie oszczędności staje się konieczne, BCS Polska wychodzi
naprzeciw oczekiwaniom rynkowym i oferuje wypożyczenie odpo-
wiedniego sprzętu wraz ze wsparciem specjalistów.
Oferta skierowana jest przede wszystkim do firm, które spora-
dycznie korzystają z urządzeń automatycznej identyfikacji i nie
mają potrzeby ich stałego użytkowania. Ponadto z oferty mogą
skorzystać przedsiębiorstwa, które w wyniku awarii posiadanego
sprzętu przerwały ciągłość działania.
Wszechstronność
Napędy EGC dostępne są w wykonaniu z paskiem zębatym oraz śrubą pociągową.
Różnorodne skoki śruby, wielorakie rozmiary oraz warianty zawierające chronione
prowadnice oferują szeroki wachlarz zastosowań.
Wydajność
Profile napędu o zoptymalizowanym przekroju zapewniają maksymalną wytrzy-
małość oraz obciążalność. Prędkości, przyspieszenia oraz moment tworzą nowe
standardy.
Skuteczność
Oprócz parametrów technicznych, napęd EGC charakteryzuje się również doskona-
łym współczynnikiem ceny do możliwości. Dzięki wysokiej wydajności EGC, możliwe
jest zastosowanie mniejszych rozmiarów, szczególnie w przypadku napędów ze
śrubą pociągową.
Szybsze planowanie
Wprowadzenie EGC do modułowego systemu manipulacyjnego Festo umożliwia
korzystanie ze standardowych interfejsów przyłączeniowych do innych napędów oraz
silników. Projektowanie z wykorzystaniem programu Positioning Drives dodatkowo
upraszcza konfigurację napędu oraz eliminuje koszty ewentualnych pomyłek.
Popyt na łódzką
Volkswagen
strefę ekonomiczną
zatrudnił roboty ABB
P
ięciu nowych inwestorów otrzymało
owa linia robotów ABB zezwolenia na działalność w Łódz-
W
niedawno powstałym Podkarpackim Parku Naukowo-Technolo-
gicznym Aeropolis rozpoczęła pracę pierwsza fabryka. Należy
do amerykańskiego koncernu Borg Warner Turbo Systems, któ-
ry produkuje turbosprężarki wykorzystywane między innymi do produkcji
Fiata.
Park położony jest w dwóch podrzeszowskich miejscowościach: w Jasionce
naprzeciwko międzynarodowego lotniska i w Rogoźnicy oraz w Rzeszowie, gdzie
znajduje się Preinkubator Akademicki, w którym swoich sił próbuje 15 przedsiębiorstw
utworzonych przez studentów i pracowników naukowych rzeszowskich uczelni.
PPNT dysponuje łącznie 123 hektarami terenów pod inwestycje. W kwietniu tego roku pro-
dukcję planuje tu uruchomić firma MTU Aero Engines, produkująca wirniki do silników lotniczych.
W jej fabryce pracę może znaleźć ponad 400 osób. Kolejnymi przedsiębiorcami, którzy będą inwestować w Parku, są
między innymi: Goodrich – producent komponentów metalowych dla przemysłu lotniczego, OPTeam SA – producent
systemów kart elektronicznych, Vac Aero – wykonawca napylania plazmowego i obróbki cieplnej na potrzeby przemysłu
lotniczego oraz Zelnar – zakład narzędziowy.
W trakcie procedur umożliwiających inwestycje w Parku jest kolejnych 18 firm polskich i zagranicznych. Procedura
dopuszczająca inwestycje na tych terenach promuje przedsiębiorstwa o wysoce innowacyjnym i naukowym charakterze.
ASTOR
QNX wspiera programistów
Gazelą Biznesu
automatyki przemysłowej
D
ziennik „Puls Biznesu” opublikował
dziewiątą już listę rankingową Ga- NX Software Systems ogłosi-
zel Biznesu. Wśród przeszło 4 100
firm znalazł się ASTOR. Wyniki prezentowa-
ne w rankingu „Gazele Biznesu 2008” po-
Q ło poszerzenie wsparcia dla
platform automatyki prze-
mysłowej o pakiety dla płyt głównych
chodzą z ostatnich trzech lat (2005-2007). (BSP) dla ponad 20 projektów referen-
Głównym kryterium oceny była dynamika cyjnych oraz zestawów narzędzi takich
wzrostu firmy, jej stabilność i uczciwość. firm, jak: AMCC, Atmel, Freescale,
– Naszym głównym celem jest zapewnie- IBM, Intel, Kontron. Programiści mają
nie nieustannego rozwoju firmy – mówi Ste- możliwość pobrania pakietów QNX
fan Życzkowski, prezes ASTOR-a. – Dużym BSP bezpośrednio z Foundry27, por-
krokiem naprzód było wprowadzenie kilka talu społeczności QNX. Nowe BSP dla systemy QNX Neutrino to m.in.:
lat temu do naszej oferty robotów przemysło- AMCC – PPC440 EP/GR EVK Atmel – AT91SAM9RL64-EK EVB, AT-
wych. 91SAM9263-EK EVB Freescale – MPC8313E RDB, MPC8323E RDB,
Rygorystyczne kryteria Gazel powodują, MPC8349E MDS, MPC8360E MDS, MPC85x0 ADS, MPC8536 DS, MPC8548
że nie wszystkim firmom udaje się utrzymać CDS, MPC8572 DS, MPC8641D HPCN (Argo Navis) IBM – PPC970FX
w rankingu. Do kolejnego konkursu kwalifi- EVB Intel – EP80579 (Tolapai) Kontron – nanoETXexpress-SP Texas
kuje się mniej więcej co druga Gazela. Pełna Instruments – DM355 EVM, DM644x EVM, OMAP 2420 SDP, OMAP 5912
lista oraz zasady przyznawania tego tytułu OSK x86 BIOS – dla płyt referencyjnych opartych na x86
dostępne są na stronie: www.gazele.pl. QNX doda niebawem BSP dla AMCC PPC405EX EVK, AMCC PPC460EX
EVK, Atmel AT91SAM9RL64-EK EVB, Freescale MPC8536 DS oraz Texas In-
struments OMAP 3530 EVM. Lista wszystkich aktualnych BSP QNX, a także
Przejrzyste informacje na temat dostępności określonych BSP, znajduje się na stronie:
www.qnx.com/bsps_and_drivers.html.
MPL Technology Podobnie, jak pozostałe produkty QNX, BSP są tworzone w sposób otwar-
ty, za pośrednictwem portalu Foundry27. Dzięki temu klienci posiadają swo-
M
PL Technolo- bodny dostęp do najnowszych aktualizacji i ulepszeń kodu BSP. Klienci mają
gy otrzyma- również dostęp do strony Foundry27 BSP Project Wiki, gdzie znajdą forum,
ło certyfikat na którym mogą porozmawiać bezpośrednio z programistami BSP z QNX
„Przejrzysta Firma” Software Systems.
nadawany za publi- Dzięki ostrym ograniczeniom czasowym oraz odpornej na błędy architek-
kacje sprawozdań turze opartej na mikrojądrze system QNX Neutrino jest często stosowany
finansowych i prze- w wielu urządzeniach kontrolnych i automatyzujących, w tym: w systemach
kazanie ich firmie generowania mocy, kontroli procesu, automatyce budowlanej, SCADA oraz
Dun and Bradstreet w transporcie. Sterowniki urządzeń zawarte w BSP QNX korzystają z architek-
Poland. tury mikrojądra i są uruchamiane poza jądrem QNX Neutrino, w procesach
Wyróżnienie świad- znajdujących się w chronionej przestrzeni użytkownika. Pozwala to na pro-
czy o rzetelności w wywiązywaniu się z obo- gramowanie oraz debugowanie sterowników podobnie do zwykłych aplikacji.
wiązku publikacji sprawozdań finansowych. Dzięki temu programiści automatyki przemysłowej mają możliwość prostej
Certyfikat obowiązuje przez rok. modyfikacji istniejących sterowników lub tworzenia własnych.
Aby otrzymać certyfikat firma sprawdzana Sterowniki w przestrzeni użytkownika zapewniają również większą odpor-
jest pod kątem kondycji finansowej, powią- ność na błędy oraz dostępność systemu od sterowników znajdujących się
zań kapitałowych oraz zwyczajów płatni- w jądrze, które mogą powodować zawieszanie się jądra systemu.
czych. Dun and Bradstreet Poland przyznaje BSP są dystrybuowane na licencji Apache 2.0, która, w odróżnieniu od re-
certyfikaty (we współpracy z partnerem Ge- strykcyjnej licencji GPL, daje programistom możliwość zachowania kodu
tin Bankiem) od marca 2008 roku. źródłowego dla siebie lub opublikowania go w celu dalszego rozwijania
Więcej informacji na temat certyfikatu moż- przez społeczność.
na znaleźć na stronie internetowej: Dystrybutorem SWD Software w Polsce jest RTOS QNX.
www.przejrzystafirma.pl
ABB
CRM w przemyśle
rozdaje nagrody
irma update software AG, austriacki producent roz-
A
BB ogłosiło konkurs „Robot-
man”, skierowany do stu-
dentów wyższych uczelni
F wiązań do zarządzania relacjami z klientami (CRM
– Customer Relationship Management), stworzyła
centrum kompetencyjne „Industry Solutions Internatio-
technicznych. Mogą wziąć w nim udział wszystkie osoby, nal” (ISI). Zadaniem ISI jest wsparcie klientów z sektora
które w swoich pracach dyplomowych lub przejściowych po- przemysłowego, w szczególności branży produkcyjnej,
dejmą próbę zrobotyzowania procesu technologicznego. budowlanej oraz nowoczesnych technologii.
Chętni do udziału w konkursie powinni przesłać pocztą Nowe centrum kompetencyjne prowadzi: usługi do-
elektroniczną: wypełniony formularz zgłoszeniowy, streszcze- radztwa, wdrożenia, obsługi oraz serwisu branżowego
nie, egzemplarz własnej pracy oraz plik z zapisanym projek- rozwiązania CRM update.seven. Jednoczenie ISI odgry-
tem zrobotyzowanego stanowiska w Robot Studio. wa znaczącą rolę w procesie planowania rozwoju produk-
Dla laureatów firma ABB przewidziała nagrody: tu oraz w zakresie zarządzania i działań marketingowych
główną o wartości 5 000 zł wraz z voucherem na szkolenie update.
z programowania i obsługi robotów, Specjaliści CRM będą wspierać ponad 300 klientów
pierwsze wyróżnienie: 3 000 zł oraz voucher na szkolenie z branży, w tym znane firmy z sektora budowlanego, jak:
z oprogramowania i obsługi, Danfoss, Hansgrohe, Knauf Insulation, Lafarge, Rock-
drugie wyróżnienie: 1 000 zł oraz voucher na szkolenie wool, Saint-Gobain Isover i Legrand, jak również renomo-
z oprogramowania i obsługi. wanych producentów: Demag Cranes & Components,
Zgłoszenia należy przesyłać do października. Wyniki kon- Kuhnke Automation, Liebherr, Reis Robotics czy Trumpf.
kursu zostaną ogłoszone w listopadzie br.
NOWOŚCI
B
iotechnologie, inżynieria środowiska, mechanika i budowa maszyn
oraz automatyka to niektóre wydziały, których studenci mogą li-
czyć na dofinansowanie w ramach promowania przez państwo kie-
runków strategicznych dla gospodarki.
Źródło: Hannover Messe
irma UPM Raflatac, wchodząca w skład A gramowania do analizy i symulacji. Koszt inwestycji sięgnął 34 milionów USD.
– Dołączenie linii produktów Algora do obecnej oferty rozwiązań Autodesk
T
darstwa domowego i logistyka. ransition Technologies był jedynym polskim wystawcą na targach
Oficjalne otwarcie nowej fabryki zaplanowa- E-world Energy & Water.
no na maj 2009 roku. Zakład w Biskupicach Wystawa przeznaczona jest dla ekspertów z sektorów energetycz-
Podgórnych jest najbardziej zaawansowanym nego i wodnego. Odbyła się w pierwszej połowie
technologicznie przedsięwzięciem firmy. Będzie lutego br. w niemieckim Essen. Targi zgromadzi-
to najnowocześniejsza fabryka w całej branży ły ponad 450 firm oraz blisko 17 000 zwiedza-
materiałów etykietowych. Od początku plano- jących z całego świata.
wania inwestycji założeniem firmy UPM Raflatac Wystawie towarzyszą wystąpienia znanych
było zlokalizowanie zakładu w specjalnej strefie przedstawicieli sektora energetycznego i wodne-
ekonomicznej. Ostatecznie o wyborze lokaliza- go, konferencje oraz liczne seminaria poświęcone
cji inwestycji w Biskupicach Podgórnych zdecy- najważniejszym, bieżącym tematom energetyki.
dowały: bliskość dogodnych połączeń komu- Uczestnicy targów, poza trzema dniami prezenta-
nikacyjnych, w tym autostrad umożliwiających cji oraz spotkań, mogli także wziąć udział w fo-
eksport produkcji, położenie w centrum Europy rum integracyjnym. Podczas forum wystawcy
oraz dostępność wysoko wykwalifikowanej ka- oraz odwiedzający targi wymieniają się doświad-
dry pracowników we Wrocławiu. czeniami oraz nawiązują relacje biznesowe.
K
w ubiegłym roku planu, który ma przynieść 3 mi- rakowski integrator syste-
liardy USD oszczędności. Dell spodziewa się re- mów automatycznej identy-
dukcji zatrudnienia w Limerick o około 1 900 osób fikacji został partnerem stra-
w ciągu następnych 12 miesięcy. Pierwsi pracow- tegicznym firmy Honeywell. Tytuł
nicy opuszczą firmę w kwietniu, a pełne przenie- Strategic Business Partnera dla SKK
sienie produkcji do Polski spodziewane jest na styczeń 2010 roku. to efekt opracowanej niedawno stra-
– Wybór Polski przez tak renomowaną firmę jak Dell, zwłaszcza w obliczu pogarszającej tegii Honeywella, które wprowadza
się sytuacji gospodarczej na świecie, bardzo mnie cieszy, ponieważ świadczy o silnej pozycji nowy partnerski program dla swoich
konkurencyjnej naszego kraju – mówi Paweł Wojciechowski, prezes Zarządu Polskiej Agencji dystrybutorów i partnerów.
Informacji i Inwestycji Zagranicznych. – Dzięki takim projektom z branży IT stwarzamy dobre SKK jest jedyną w Polsce firmą, któ-
podstawy do rozwoju innowacji. A branża IT ma szczególnie dobre warunki do rozwoju dzięki ra uzyskała tytuł strategicznego part-
wyjątkowej konkurencyjności polskiego szkolnictwa wyższego w tym obszarze. nera biznesowego firmy Honeywell.
Pracownicy Dell w Limerick będą nadal koordynować produkcję, logistykę oraz zaopa-
trzenie w regionie EMEA, jak również zajmować się projektami z zakresu rozwoju produktów
i inżynierii przemysłowej. Global Innovation Solutions Centre oraz EMEA Command Centre Więcej Nowości na:
www.controlengpolska.com
pozostaną w Limerick. (PAIiIZ)
Defalin zainwestuje
Inwestycje 2009: niepewne
w ŚPP
prognozy
D
efalin zainwestuje ponad 50 milio-
nów zł w nowy zakład w Świdnic- iepewna sytuacja ekono-
kim Parku Przemysłowym. Zakład,
w którym będzie powstawać sznurek, siat-
ka rolnicza i taśma opakowaniowa, ma być
N miczna Polski utrudnia
prognozowanie napływu
bezpośrednich inwestycji zagranicz-
w pełni zautomatyzowany. nych (BIZ) do naszego kraju w 2009
Defalinet – spółka córka Defalinu – po- r. To jeden z wniosków z konferencji
wołana do zrealizowania tej inwestycji „Podsumowanie działalności PAIiIZ w 2008 roku oraz plany na rok 2009”. We-
– planuje produkcję innowacyjnej siatki dług Polskiej Agencji Informacji i Inwestycji Zagranicznych na możliwości pro-
o różnorodnym splocie, wykorzystywanej gnostyczne składają się takie czynniki, jak: wielkość napływu BIZ prezentowana
w rolnictwie. przez Narodowy Bank Polski (NBP), wielkość deklaracji inwestycyjnych ocenia-
Nowa hala w ramach projektu Invest-Park na na podstawie projektów prowadzonych przez agencję oraz ocena sytuacji
Development powstaje przy ul. Towarowej makroekonomicznej.
w Świdnicy. Na tym terenie zlokalizowana Biorąc pod uwagę powyższe dane, w 2009 roku można spodziewać się na-
zostanie jednokondygnacyjna hala produk- pływu BIZ w granicach od 7 do 10 mld EUR. Według Pawła Wojciechowskiego,
cyjno-magazynowa oraz część administra- prezesa PAIiIZ szansą dla Polski są inwestycje poszukujące efektywności. Tanie-
cyjno-socjalna o łącznej powierzchni 5 tys. jąca złotówka pociąga za sobą obniżenie kosztów inwestycji, a tym samym za-
m kw. chęca inwestorów (chociażby z takich sektorów, jak centra obsługi telefonicznej
Jeszcze w tym roku Defalin ma zatrudnić czy spożywczy) do przenoszenia działalności gospodarczej do naszego kraju.
30, a docelowo 50 osób. Wkrótce rozpocz- Według PAIiIZ Polska jest wciąż atrakcyjna dla inwestorów szukających sposo-
nie się rekrutacja nowych pracowników, bów na obniżenie kosztów koniecznych do przetrwania w okresie kryzysu.
m.in.: operatorów, dziewiarzy, pakowaczy W 2008 r. agencja zakończyła 56 projektów inwestycyjnych z 17 krajów o war-
i magazynierów. Produkcja ma rozpocząć tości 1,5 mld EUR. Najwięcej projektów pochodzi z sektora call center (21) i mo-
się na przełomie września i października toryzacyjnego (13). Dla porównania w 2007 r. PAIiIZ zamknęła 57 projektów
2009 r. Jej docelowa wielkość wyniesie o wartości 1,3 mld EUR. W ubiegłym roku roku do najważniejszych projektów
około 5 tys. ton rocznie. należały m.in. inwestycje następujących firm: Lafarge z Francji (sektor budow-
lany, 115 mln EUR, 625 miejsc pracy), Credit Suisse ze Szwajcarii (sektor BPO,
8,3 mln EUR, 500 miejsc pracy), Cadbury z Wielkiej Brytanii (sektor spożyw-
czy, 256,7 mln EUR, 750 miejsc pracy), Jabil z USA (sektor elektroniczny, 20
mln EUR, 600 miejsc pracy), City z Wielkiej Brytanii (sektor BPO, 7,5 mln EUR,
500 miejsc pracy), SWS Group z Irlandii (sektor BPO, 1 mln EUR, 370 miejsc
pracy), Lenovo Technology B.V. z Chin (sektor elektroniczny, 4 mln EUR, 1 276
miejsc pracy), ADPF – projekt niemiecko-japoński (sektor motoryzacyjny, 150
mln EUR, 700 miejsc pracy).
C
o najmniej sześć zezwoleń na rozpoczęcie działalności ma wydać w tym roku Kamiennogórska Specjalna Strefa
Ekonomiczna. Trwają starania o kolejną zmianę granic terenów objętych ulgami. Jesienią ubiegłego roku zarząd
Kamiennogórskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej wystąpił do Minister-
stwa Gospodarki o zmianę granic strefy w Lubaniu, Gryfowie Śląskim, Nowo-
grodźcu, Dobroszycach i Ostrowie Wielkopolskim.
W 2008 roku Kamiennogórska SSE wydała sześć zezwoleń i nawiązała współ-
pracę z kolejnym strategicznym inwestorem – firmą Toyota Boshoku, która wybu-
duje w Nowogrodźcu zakład elementów wyposażenia wnętrz. Był to także bardzo
dobry rok dla Ostrowa Wielkopolskiego, gdzie zainwestowały trzy nowe firmy.
Odwiedź stoisko
info@schmersal.pl
3URMHNWXMHP\LEXGXMHP\ZSHQL]DXWRPDW\]RZDQHSy]DXWRPDW\]RZDQH
RUD]PDQXDOQHOLQLHSURGXNF\MQHPDV]\Q\XU]jG]HQLDLSU]\U]jG\
www.myrma.eu
MPL Technology
zaprasza
na Miêdzynarodowe Targi
Automatyki i Pomiarów
Które odbêd¹ siê w dniach Najnowsze rozwiązania firmy Beckhoff to przełom we współczesnych
31.03-03.04.2009 roku systemach automatyki. Technologia XFC (eXtreme Fast Control Tech-
w Warszawie nology), wykorzystująca Ethernet czasu rzeczywistego na poziomie jed-
w Centrum Targowym Expo XXI nostek sterujących oraz układów I/O wprowadza nowy wymiar wydaj-
ności i szybkości w przetwarzaniu i przesyle danych przemysłach. Zop-
tymalizowana architektura Ethernetu przemysłowego, system I/O opar-
Serdecznie zapraszamy ty o sieć EtherCAT oraz uniwersale oprogramowanie sterujące TwinCAT
do odwiedzenia naszego
przezwyciężają ograniczenia dostępnych na rynku systemów.
stoiska:
Automaticon 2009
www.mitsubishi-automation.pl | www.mpl.pl Stoisko nr B16, Hala nr 1
Technika ta jest oparta na nowej technologii przełączania, która nie Szwajcarskie przetworniki ciśnienia firmy TRAFAG AG
zmienia komunikatu ethernetowego i która zgodna jest ze standardem Nowej generacji ceramiczny przetwornik ciśnienia oparty
IEEE 802.3. Komunikaty automatyki o wysokim priorytecie generowane
*na wbudowanym chipem ASIC.
przez profile automatyki przemysłowej, które używają standardowego
Ethernetu, wyprzedzają komunikaty niezwiązane z systemami
Dane techniczne:
automatyki. Technologia ta jest wbudowana w przełączniki i gwarantuje,
Zakres pomiarowy: 0...1, 2.5, 4, 6, 10, 16, 25, 40 bar
że komunikaty będą dostarczone we właściwym czasie. Może ona być
Sygnał wyjściowy: 4...20 mA
stosowana dla wszystkich aplikacji automatyki. Przełączniki wieloportowe
obsługują rozszerzone topologie liniowe
Dokładność: 0.3% FS
i topologie gwiazdy, dając użytkownikowi
Temperatura medium: -25...85oC
możliwość wyboru najlepszej topologii dla Temperatura otoczenia: -25...85oC
jego potrzeb. Stopień ochrony: IP 65
Saia®PCD
Sterowniki
z Web-serwerem
zintegrowane
ze światem IT
w w w.s a b u r.co m .p l
Firma Wagner-Service
jest wyłącznym przedstawicielem
firmy Stäubli Robotics w Polsce.
W szerokiej ofercie robotów
są zarówno 4-osiowe
SCARY o ładowności do 8kg
jak i roboty 6-osiowe
o udźwigu od 2 do 250 kg.
Roboty przeznaczone
do prostych czynności
manipulacyjnych,
paletyzacji, ale też do pracy
w warunkach:
CLEANROOM – szczególnej
czystości,
HUMID ENVIROMENT
– o wysokim poziomie
wilgotności,
PAINT – do malowania
także w EX,
PLASTIC – do współpracy
z wtryskarkami.
Stäubli proponuje roboty
charakteryzujące się IP65,
oraz brakiem zewnętrznego
okablowania w standardzie.
Jest także producentem
sterowników oraz
oprogramowania ułatwiającego
pracę z robotem:
VALPAINT do malowania,
VALPLAST do aplikacji
z wtryskarkami,
TRACKING.
Zwycięzcy 2008
Kategoria: Integracja danych i programów
Proficy Plant Applications 4.3
– oprogramowanie wizualizacyjne
GE Fanuc Intelligent Platforms
Tomasz Gołębiowski
Z
dobycie tytułu Produktu Roku
2008 wymaga przejścia przez
kilka etapów. Przede wszystkim
każde zgłoszenie weryfikują do-
świadczeni inżynierowie pod kątem in-
nowacyjności, użyteczności oraz wpływu
na rynek (listę członków jury konkursu
publikujemy na str. 22-23). Zdarza się,
że podejmują decyzję o odrzuceniu zgło-
szenia ze względu na zbyt niski poziom
technologiczny, jaki reprezentuje określo-
ny produkt.
W tym roku jury dokonało analizy po-
nad 60 zgłoszeń, a zatem kilku więcej niż
rok wcześniej. W kategorii Zaawansowane
przetwarzanie i regulacja do rywalizacji sta-
nęły trzy produkty, Integracja danych i pro-
gramów oraz Sieci i komunikacja – po czte-
ry, Wbudowane systemy sterowania – pięć,
Sterowanie dyskretne i sygnalizatory stanu –
siedem, Interfejsy użytkownika – osiem, zaś
Urządzenia pomiarowe i czujniki – czterna-
ście. Z najbardziej zaciętą rywalizacją mieli-
śmy do czynienia w kategorii Silniki, napędy
i sterowanie nimi, do której zgłoszono szes-
naście produktów.
Zadaniem jury był wybór maksymalnie
trzech urządzeń, systemów bądź programów
w każdej kategorii. Wybrana trójka przecho-
dziła do finału, w którym o zwycięstwie decy-
dowali czytelnicy Control Engineering Polska.
PRODUKT ROKU 2008
rozstrzygnięty!
dream team
Przez kilka tygodni mogli oceniać 24 produk- Tym razem wybór padł na protokół sieciowy
ty w ośmiu kategoriach. Liczbę punktów, któ- Ethernet Powerlink jako otwarte oprogramo-
re uzyskał każdy z nominowanych produk- wanie openPowerlink firmy B&R Automatyka
tów, podajemy przy ich opisach na kolejnych Przemysłowa. To jedno z niewielu rozwiązań,
stronach pisma. W większości przypadków wśród dostępnych na rynku deterministycz-
wybór czytelników zgadzał się z oceną redak- nych protokołów Ethernetu czasu rzeczywi-
cji. Niemniej wypada żałować, że tym razem stego, które mają swój otwarty dla użytkow-
w finale zabrakło choćby jednego produktu ników odpowiednik. Główną zaletą Ether-
opracowanego przez polską firmę. net POWERLINK jest fakt, że protokół może
Jak co roku jury przyznało Nagrodę Spe- być zaimplementowany na dowolnym stan-
cjalną Redakcji Control Engineering Polska. dardowym sprzęcie oraz procesorze Ethernet.
zienie nowych oraz nowatorskich pomysłów, etapów fermentacji i pozyskania gazu. Dzię-
które wykorzystują sprzęt automatyki Mit- ki tak dokładnej znajomości procesów, moż-
subishi Electric i w realnych zastosowaniach liwy był precyzyjny dobór elementów stero-
pozwalają uzyskać większą oszczędność ener- wania, czujników, paneli operatorskich i ele-
gii, większą dokładność i wyższą jakość oraz mentów wykonawczych. Znakomita większość
ulepszone przetwarzanie wyjść. z nich, zwłaszcza w zakresie układów automa-
W skład jury wchodzili redaktorzy Control tyki i modułów We/Wy, zaczerpnięto z oferty
Engineering Polska. Spośród nadesłanych prac firmy Mitsubishi Electric, co w pełni odpowia-
wybrali pięć najlepszych, a spośród tej piątki dało wymogom konkursowym. Zaproponowa-
– zwycięzcę generalnego. Najlepsze oceny ze- ny system jest na wskroś praktyczny, a dodat-
brał Sebastian Giziewski z Politechniki Gdań- kowo mobilny. Spełnia również wymogi do-
skiej, który opracował system „Mobilnej in- tyczące praktycznych korzyści wynikających
stalacji do fermentacji metanowej odchodów z jego ewentualnego wdrożenia” (fragment re-
zwierząt hodowlanych – z uwzględnieniem au- cenzji dra inż. Andrzeja Ożadowicza).
tomatycznego sterowania procesem”. Pracę konkursową Sebastiana Giziewskie-
W ocenie jury „autor bardzo szczegółowo go opublikujemy w jednym z tegorocznych
i dogłębnie przedstawił niezbędne do zreali- wydań CE Polska.
zowania w układzie procesy. Jednocześnie Control Engineering Polska było patronem
zaproponował odpowiedni sprzęt i urządze- medialnym konkursu.
nia niezbędne do przeprowadzania kolejnych Tomasz Gołębiowski
Pakiet Adroit SCADA Agent Server + User Interface Active X, Visual Basic, Java, SQL oraz grafika wektora.
przeznaczony jest do wizualizacji i sterowania procesami Program wzbogacono o bogatą bibliotekę szablonów
przemysłowymi oraz archiwizacji danych w 32-bitowym i elementów graficznych (ponad 500). Użytkownik nie traci
środowisku. Użytkownik płaci tylko za bramki (agenty) efektów swojej pracy dzięki redundancji oraz możliwości
wymieniane z zewnętrznym serwerem. Charakteryzuje się eksportu i importu wszelkich danych i ustawień. Produkt
szerokim wyborem sterowników oraz możliwością tworzenia dysponuje wysokim poziomem zabezpieczeń i ciekawie
nowych driverów przez producenta. Mocną stroną Adroit jest rozwiązanym systemem rejestracji zdarzeń historycznych oraz
otwartość: GSM, Excel, Access, OLE, OLE DB, DDE, OPC, alarmów.
Komputer panelowy AFL-317A to wydajny, kompletny to konstrukcja uniwersalna. Dlatego jej zastosowanie wykracza
system wyposażony w ekran dotykowy o przekątnej 17'' oraz poza aplikacje przemysłowe. To także gotowe rozwiązanie do
standardowo w procesor Core2 Duo E2160 1,8 GHz, moduł 1 aplikacji typu KIOSK.
GB DDR2 pamięci operacyjnej RAM oraz dysk twardy HDD Sata Relatywnie niska cena wobec wyłącznie przemysłowych
160 GB. Pracą komputera steruje chipset Intel 945G. komputerów panelowych oraz estetyczna obudowa sprawia, że
Produkt ma bogate wyposażenie przy korzystnej cenie. jest to rozwiązanie, które może zastąpić zwykły komputer PC
Konstrukcja mechaniczna, estetyka obudowy, stopień wszędzie tam, gdzie istotna jest oszczędność przestrzeni.
szczelności IP 65 od czoła, duża wydajność sprawiają, że jest
Komputer przemysłowy Dyalox jest oferowany w dwóch produkcji i zastosowanych komponentów. Dyalox, wśród
wersjach – jako panel operatorski z ekranem dotykowym innych komputerów IPC, wyróżnia się właśnie rozwiązaniem
12-15'' lub oddzielnie, jako ekran dotykowy 15-17'' i komputer OMRON RAS – płyty OMRON RAS i aplikacji OMRON RAS
w obudowie przemysłowej. Komputery IPC Dyalox dostarczane Utility. Płyta jest niezależna od płyty głównej komputera
są z przemysłową wersją systemu operacyjnego Windows i rejestruje informacje o nieprawidłowościach w działaniu IPC,
XP Embedded i oprogramowaniem diagnostycznym OMRON temperaturze procesora, napięciach zasilania. System RAS
RAS. Płyta główna komputerów Dyalox produkowane jest sam przeciwdziała wystąpieniu awarii IPC i pozwala na analizę
w firmie OMRON, co zapewnia ścisłą kontrolę nad procesem występujących nieprawidłowości.
SureCross DX80
– system komunikacji bezprzewodowej
Banner Engineering
W systemie zastosowano szereg protokołów i algorytmów
pracy zabezpieczających przed utratą danych. W razie
DX80 to system kompaktowych stacji zdalnych I/O, które wystąpienie przerwy w komunikacji natychmiast informują
umożliwiają dwukierunkową bezprzewodową komunikację o zaistniałej sytuacji. Instalacja DX80 jest bardzo prosta.
radiową z czujnikami i urządzeniami wykonawczymi. Urządzenia W przypadku podstawowej konfiguracji wystarczy wpiąć się
dysponują stopniem ochrony IP67 i mogą pracować w terminal przy jednym urządzeniu, a z drugiego terminala
w szerokim zakresie temperatur pracy. Dzięki temu montaż jest – oddalonego nawet o 3 km – uzyskuje się dany sygnał na
uproszczony i nie trzeba stosować dodatkowych obudów. wyjściu.
PACMotion – serwonapędy
GE Fanuc Intelligent Platforms
Serwonapędy PACMotion są zintegrowane ze sterownikiem nawet 40 osi. Rozbudowa o kolejne moduły nie powoduje
typu PAC. Sercem serwonapędu jest specjalizowany moduł pogorszenia czasu reakcji serwonapędu, dzięki zastosowanej
IC695PMM335, instalowany w kontrolerze serii RX3i. Takie architekturze polegającej na zrównolegleniu i oddzieleniu
rozwiązanie zapewnia ścisłą integrację systemu sterowania procesorów sterujących pracą osi od głównej jednostki
dyskretnego czy też ciągłego ze sterowaniem serwonapędami. centralnej kontrolera RX3i.
W razie potrzeby można instalować w jednym kontrolerze Ważną cechą urządzenia jest duża precyzja. Programowanie
RX3i wiele modułów IC695PMM335 i w ten sposób serwonapędu odbywa się z wykorzystaniem liczb zapisanych
rozbudowywać zasoby serwonapędu, pozwalając na obsługę w 64-bitowym formacie zmiennoprzecinkowym.
4XP0000.00-K20...
– moduły przycisków z podświetlaną ramką
B&R Automatyka Przemysłowa
stykami. Obie wersje dostępne są z przyciskami okrągłymi oraz
kwadratowymi.
B&R, poza kompletnymi systemami sterowania, dostarcza Szczególnie innowacyjny jest system sygnalizacji
również mniej skomplikowane urządzenia dla przemysłu. zastosowany w opisywanych modułach. Każdy przycisk
Moduły przycisków są dostępne w dwóch wersjach, z których otoczony jest podświetlaną diodami LED ramką, która zapewnia
jedna oferuje cztery membranowe przyciski o krótkim skoku, równomierny rozkład światła. Dzięki temu zagwarantowana
a druga sześć takich przycisków oraz dodatkowo zgodny jest optymalna czytelność i efektywność urządzenia
z normą przycisk stopu awaryjnego z wyprowadzonymi sygnalizacyjnego nawet przy znacznych odległościach.
Sterownik XL6 jest sterownikiem typu all-in-one wyposażonym Programowanie realizowanej jest z poziomu bezpłatnego
w graficzną, dotykową matrycę TFT, obsługującą 32 000 narzędzia Cscape. Matryca TFT może bezawaryjnie pracować
kolorów, obsługę sygnałów I/O oraz rozbudowane możliwości w temperaturach od -0oC do +60oC. Z kolei 1 MB pamięci
komunikacyjne w postaci trzech portów szeregowych oraz przeznaczonej na grafikę pozwala na zbudowanie przeszło
opcjonalnego portu Ethernet. Standardowo każda jednostka 1 000 ekranów operatorskich. Użytkownik ma do dyspozycji
wyposażona jest również w port CsCAN oraz port kart pięć w pełni programowalnych klawiszy funkcyjnych oraz
MicroSD – przeznaczony do logowania danych procesowych, klawisz systemowy, który pozwala na szybką diagnostykę
alarmów oraz przechowywania programów sterujących. sterownika.
3DLevelScanner – przetwornik
APM Automation Solutions
Czujnik 3DLevelScanner został zaprojektowany dla potrzeb Czujnik generuje trójwymiarową mapę powierzchni
przetwórstwa i produkcji materiałów sypkich. Charakteryzuje skanowanej. W wersji MV czujnik dodatkowo generuje
się dużą dokładnością pomiaru (3D) dla dowolnych typów trójwymiarową mapę powierzchni materiału. Wyjście analogowe
proszków czy też granulatów przechowywanych we wszelkiego to średnia wartość pomiarowa, a nie wartość punktowa
rodzaju zbiornikach, niezależnie od ich wymiaru. Nie bazuje na z danej chwili. Urządzenie może działać w środowiskach silnie
pomiarze punktowym, ale opiera się na całej siatce punktów, zapylonych, jak np. wapno, cement itp.
których liczba jest zależna od nierównomierności powierzchni Czujnik sprawdza się tam, gdzie bezdotykowe przetworniki
skanowanej. radarowe nie zapewniają odpowiedniej jakości pomiaru.
Pod nazwą AMC (Advanced Modular Calibrator) kryje HART pozwala na konfigurowanie i kalibrację inteligentnych
się system kalibracyjny składający się z kilku elementów, przetworników.
które w zależności od wymagań użytkownika można różnie To jedyny na rynku przenośny kalibrator wielofunkcyjny
konfigurować. Podstawowym elementem systemu AMC z zintegrowanym ręcznym zadajnikiem ciśnienia –
jest wielofunkcyjny kalibrator DRUCK DPI 620, który może pneumatycznym do 100 bar lub hydraulicznym do 1 000 bar.
jednocześnie mierzyć i symulować sygnały prądowe, Sterowanie odbywa się za pomocą kolorowego, dotykowego
napięciowe, rezystancję, częstotliwość lub sygnały czujników panelu. Urządzenie oferuje komunikację przez USB i WIFI.
temperaturowych RTD i TC. Wbudowany cyfrowy komunikator Współpracuje z wbudowanym systemem Windows CE.
ILC 150 GSM/GPRS łączy w jednym urządzeniu przemysłowy GSM (automatyka i telemetria w jednym urządzeniu).
sterownik ILC 150 oraz modem GSM/GPRS. Jest to w pełni Umożliwia to łatwą transmisję na dowolne odległości danych
skalowalny sterownik z 16 wejściami i 4 wyjściami cyfrowymi, procesów, informacji o stanach roboczych lub meldunków
z możliwością rozszerzenia poprzez magistralę Interbus zakłóceń do centrali sterowni lub bezpośrednio do telefonu
o dalsze 63 moduły (maksymalnie do 4 096 punktów I/O). komórkowego służby utrzymania ruchu. Po wyposażeniu
Komunikację z siecią zapewniają zaimplementowane moduły wyspy pomiarowej w panel solarny można zapewnić pełną
Ethernet TCP i UDP oraz SMS/GPRS. Cechą wyróżniającą niezależność od jakiejkolwiek infrastruktury w punkcie
sterownik ILC150 GSM/GPRS jest zintegrowanie z modemem pomiarowym.
APC620 embedded to kolejny model znanej rodziny wymagających systemu operacyjnego o minimalnym rozmiarze.
komputerów przemysłowych. Wykorzystywaną w tym Procesory Intel Celeron M oraz Pentium M 1,4 GHz zapewniają
przypadku platformą systemową jest Windows XP embedded skalowalną moc obliczeniową zorientowaną na wymagania
z rozszerzeniem dla czasu rzeczywistego. Ponadto możliwe aplikacji. Ethernet Powerlink, CAN oraz zdalna płyta bazowa
jest wykorzystanie wielozadaniowego systemu operacyjnego X2X są wbudowane jako złącza fieldbus. Procesor ma 256
czasu rzeczywistego B&R Automation Runtime w połączeniu KB pamięci SRAM podtrzymywanej bateryjnie. APC620 ma
z rozproszonymi systemami We/Wy i serwonapędami B&R. zintegrowane złącze Smart Display Link, które może obsłużyć
System operacyjny oferuje wiele korzyści dla aplikacji zdalną linię z czterema wyświetlaczami na odległość do 160 m.
TZN4S-14S to nowoczesny regulator w obudowie DIN 48x48 Na uwagę zasługuje możliwość przyjmowania przez regulator
z podwójnym PID i autoregulacją oraz półprzewodnikowym nie tylko sygnałów z czujników temperatury, ale także innych
wyjściem sterującym. Może współpracować z większością czujników, które oferują sygnały napięciowe lub prądowe
stosowanych w przemyśle czujników temperatury. Zapewnia (1÷5 V DC, 1÷10 V DC lub 4÷20 mA DC – deklarowane
podwójną regulację PID, ma funkcję autodostrojenia oraz programowo). Umożliwia to sterowanie nie tylko temperaturą,
szeroki zakres nastaw temperatury (19 zakresów), funkcję ale również innymi wielkościami fizycznymi (np. wilgotnością,
rampy, siedem trybów alarmowych, skalowanie, korektę ciśnieniem, przepływem itd.). Sterownik TZN4S mieści się
wejścia i in. w obudowie z tworzywa sztucznego standardu 48 x 48 mm.
Perfection in Automation
www.br-automation.com
ZAAWANSOWANE
TECHNOLOGIE
Trwałe przyciąganie
Biorąc pod uwagę olbrzymią liczbę instalacji oraz związany z tym znaczący udział
w ogólnym zużyciu energii, silniki indukcyjne prądu przemiennego – przemysłowe
„konie robocze” – do dziś znajdują się w czołówce urządzeń rozwijanych z punktu
widzenia oszczędności energii.
S
tandardy dotyczące sprawności oraz nych centrów obróbkowych (CNC), w maszy-
obowiązkowe specyfikacje odnośnie nach narzędziowych i innych przyrostowych
minimalnych osiągów energetycz- systemach ruchu o wysokiej precyzji. Obec-
nych, pchają projektantów tego nie w aplikacjach o tak wysokiej dynamice
typu silników do podwyższania ich sprawno- wzmocnienie wydajności i przerobu jest bra-
ści energetycznej. Urządzenia takie cechują ne pod uwagę w większej mierze niż spraw-
się mocą wyjściową w zakresie od 1 do 500 ność.
koni mechanicznych (od 0,75 do 375 kW). Nowością w odniesieniu do silników z we-
W porównaniu z innymi typami silników urzą- wnętrznymi magnesami trwałymi jest ich za-
dzenia z wewnętrznymi magnesami trwałymi stosowanie w szerszym zakresie aplikacji prze-
(IPM) na wirniku oferują wymiernie większą mysłowych oraz przez producentów OEM.
sprawność energetyczną oraz szereg innych Jest to inicjatywa entuzjastycznie promowana
korzyści. przez firmę Baldor Electric. W projektowanych
Projektowanie IPM pozwala na ukrycie rozwiązaniach łączy stojan wykonany z ramy
produkowanego strumienia magnesów trwa- wielowarstwowej z wirnikiem wykonanym
łych wewnątrz struktury wirnika. Mamy tu tak, że zawiera wewnętrzne magnesy trwałe.
zatem do czynienia z podejściem, które różni – Sztabki magnesów osadzone w formie
się od konwencjonalnego projektowania sil- wirnika maszyny z biegunami wydatnymi
ników z magnesami trwałymi (PM). Takiego, pomagają skupić strumień i dostarczać więcej
które polega na prostym montowaniu magne- mocy, a także uzyskiwać większą sprawność
sów na powierzchni wirnika. Silniki z we- oraz wolniejszy wzrost temperatury – tłuma-
wnętrznymi magnesami trwałymi czy John Malinowski, dyrektor produkcji sil-
były używane przez pewien czas ników w Baldorze. – Większy moment obroto-
w serwomotorach dla wy pochodzi od dodatkowych komponentów,
samodziel- dających moment reluktancyjny i rozwija-
nych w silnikach z wewnętrznymi magnesa-
mi trwałymi.
Stojan jest elementem laminowanej ramy,
co eliminuje dodatkowe połączenie stojana
z ramą i pozwala na bezpośrednie odprowa-
dzanie ciepła z silnika. Listwy ukształtowane
w cienkiej stali wielowarstwowej optymalizu-
ją przepływ ciepła.
– Kiedy je nagromadzić i przykuć do siebie
Silnik z wewnętrznymi magnesami trwałymi Baldor Electric bezpośrednio pod ciśnieniem, przypomina-
na pierwszy rzut oka wygląda jak maszyna w formie odlewu żelaznej ją żelazny odlew ramy – mówi Malinowski
ramy. Rama pomiędzy końcowymi okręgami jest złożona z cienkich, (patrz: zdjęcie obok). – Przykładowo: w gru-
stalowych, wielowarstwowych płetw z zintegrowanym chłodzeniem. pie urządzeń o mocy 400 koni mechanicznych
agnesy trwałe, wbudowane do wirnika silnika prądu zmiennego wpływają – ze względu na większą złożoność – na wzrost
M kosztów projektu w porównaniu do rozwiązań opartych na montażu powierzchniowym magnesów na wirniku. Jednakże
pozwalają na uzyskanie nadzwyczajnych osiągów oraz korzyści. Jak już wspomniano w głównej części artykułu, silniki
z wewnętrznymi magnesami trwałymi wytwarzają składową w postaci „momentu reluktancyjnego” jako dodatek do składowej
momentu magnetycznego. W rezultacie osiąga się większy moment wyjściowy w przeliczeniu na rozmiar silnika. Inne zalety
silników z wbudowanymi magnesami trwałymi to utrzymywanie wyższego współczynnika sprawności mocy oraz większy zakres
możliwości obciążania silnika w stosunku do silników indukcyjnych prądu przemiennego.
Baldor Electric oferuje obecnie silniki o mocach do 150 koni mechanicznych (112 kW) dla aplikacji ogólnego zastosowania.
Jednak już w niedługim czasie przewidywane są rozwiązania o większej mocy. Projektowanie ram warstwowych bazuje na jednym
rozmiarze stojana i wirnika dla każdego rozmiaru silnika. Co ważne, wielkość wału jest wskazywana jako identyczna w stosunku
do stosowanej dla zdefiniowanych przez NEMA standardowych silników indukcyjnych. John Malinowski, dyrektor produkcji
silników w Baldorze podkreśla, że technologia wewnętrznych magnesów trwałych stała się pod względem kosztów atrakcyjniejsza
również od projektów bazujących na kosztownych miedzianych wirnikach. Takich, które używano w poprzednich silnikach
indukcyjnych o wysokiej sprawności, aby ostatecznie osiągnąć prowadzenie w zakresie sprawności.
Wprowadzenie
W celu ochrony personelu obsługującego i konserwacyjnego przed potencjalny-
mi zagrożeniami dzisiejsze maszyny są zwykle wyposażone w szereg elementów
zabezpieczających. Obejmują one tradycyjne wyłączniki awaryjne, wyłączniki Rysunek 2. Sygnały z różnych czujników bezpieczeństwa są
drzwiowe, fotokomórki i skanery laserowe, wszystko to służy do monitorowania monitorowane przez uniwersalny przekaźnik nadrzędny (master) i zainstalo-
określonych obszarów maszyny. Zwykle każdy czujnik jest monitorowany przez wane moduły rozszerzające.
przekaźnik bezpieczeństwa. Dokładniej oznacza to, że przekaźnik zainstalowany
w szafie sterowniczej przypisany jest wyłącznie jednej funkcji bezpieczeństwa. Uniwersalny przekaźnik nadrzędny (master)
W maszynach o średniej i wysokiej złożoności, obejmujących szereg różnych Wiele równoległych funkcji bezpieczeństwa można realizować wykorzystując
funkcji bezpieczeństwa, może to w rezultacie dać stosunkowo dużą liczbę prze- koncepcję urządzenia nadrzędnego i urządzeń podrzędnych (master/slave)
kaźników bezpieczeństwa. W konsekwencji z powodu wielu przekaźników do- (patrz rysunek 2). Przekaźnik nadrzędny (master) PSR-SDC4 jest kompaktowym
stępne miejsce w szafie zostaje mocno ograniczone. elementem o szerokości zaledwie 22,5 mm, który można wykorzystać do monito-
rowania szeregu sygnałów z czujników bezpieczeństwa. Zawiera również obwody
Jeśli konieczne są dodatkowe styki, do podstawowego przekaźnika bezpieczeń- jednokanałowe do monitorowania wyłączników awaryjnych lub sygnałów z in-
stwa można podłączyć moduł rozszerzający. W tym wypadku zasilanie styku jest nych części maszyny. Można również stosować je w aplikacjach dwukanałowych
podłączane do redundantnego zestawu zestyków zwiernych w przekaźniku pod- i bezpiecznie monitorować czujniki, takie jak przełączniki elektromagnetyczne
stawowym. W rezultacie styków tych nie można już wykorzystać do innych zadań zakodowane dla dwóch sygnałów ze styków rozwiernych lub kombinacji styków
przełączania. Aby zagwarantować bezbłędne przełączanie modułu rozszerzają- rozwierny/zwierny. Poza tym przekaźnik główny jest kompatybilny ze świetlnymi
cego, konieczna jest również ocena zestyku sygnałowego zwiernego w obwodzie zaporami bezpieczeństwa. W takich zastosowaniach wyjścia 24 VDC urządzenia
restartującym przekaźnika podstawowego. Jeśli ten istotny dla bezpieczeństwa OSSD (Output Signal Switching Device - urządzenie przełączające sygnał wyj-
element obwodu nie został starannie okablowany, istnieje możliwość, że błędy – ściowy) są podłączone bezpośrednio do wejść modułu przekaźnikowego wyzwa-
np. zamknięty z powodu stopienia zestyk w module rozszerzającym –nie będą już lanego przez zaporę świetlną.
wykrywane. Szereg podobnych błędów mógłby prowadzić do częściowej lub na-
wet pełnej utraty funkcji bezpieczeństwa. Aby rozwiązać ten problem i zapobiec Przekaźnik nadrzędny (master) i cały obwód zabezpieczający można uruchomić
podobnym stanom krytycznym w obwodzie zabezpieczającym, konieczne jest ręcznie naciskając przycisk restartu lub po prostu zakładając zworkę do automa-
rozwiązanie, w którym styki bezpieczeństwa pozostaną niezawodne i bezbłędne tycznych restartów. W celu przełączania obciążeń zespół jest wyposażony w dwa
i będą wciąż działać automatycznie. Wymagania te spełniają, na przykład, prze- styki bezpotencjałowe, które mogą przełączać prądy do 6 A. W urządzenie wbu-
kaźniki bezpieczeństwa PSR-TBUS firmy Phoenix Contact (patrz rysunek 1). dowane jest również rozwierne wyjście półprzewodnikowe, które przesyła status
Dla wielu producentów maszyn często bardzo ważną rzeczą jest monitorowanie
wielu funkcji zabezpieczających drzwi z centralnego przekaźnika bezpieczeń-
stwa z dodatkowymi elementami diagnostycznymi do określania położenia
drzwi. Za pomocą przekaźnika nadrzędnego PSR-SDC4 i bezpiecznej kasety
sterowniczej czujników i urządzeń wykonawczych SACB (Sensor Actuator
Control Box) można wdrażać dla tych przypadków proste rozwiązania o rozbu-
dowanej diagnostyce (patrz rysunek 3). Wodoszczelny, żółty zespół SACB jest
wyposażony we wtyki M12 dla maksymalnie czterech czujników magnetycz-
nych z kombinacją styków zwierny/rozwierny. Sygnały są wewnętrznie sprzężo-
ne i podłączone do różnych torów sygnałowych (zestyk zwierny – zwierny, roz-
wierny – rozwierny). Zespół dostarcza sygnał wyjściowy 24 VDC, który pokazuje
status przełącznika i może być poddany ocenie w sterowniku programowalnym
lub innym sterowniku maszyny. Sygnały dotyczące bezpieczeństwa są przetwa-
rzane przez przekaźnik nadrzędny, dzięki czemu dla czterech przełączników
elektromagnetycznych potrzebny jest tylko jeden przekaźnik.
Podsumowanie
Modułowy przekaźnik bezpieczeństwa stanowi przystępną alternatywę progra-
mowalnych sterowników bezpieczeństwa, których zaprogramowanie i skonfigu-
rowanie jest często trudne i pochłania dużo czasu. Istota koncepcji polega na za-
stosowaniu przekaźnika nadrzędnego (master), który można szybko i łatwo roz-
budowywać i który można wykorzystać do monitorowania szeregu czujników
bezpieczeństwa. Zastępuje to wiele tradycyjnych przekaźników, które potrzebo-
wałyby dużo więcej miejsca w szafie sterowniczej. Kompaktowa budowa prze-
kaźników bezpieczeństwa oszczędza cenną przestrzeń zarówno w magazynach
jak i szafach sterowniczych. Łączniki wtykowe PSR-TBUS zastępują stosowanie
okablowania zewnętrznego, upraszczając dzięki temu projektowanie obwodów
i przyspieszając wdrożenie projektu. W konsekwencji niniejsza koncepcja prze-
kaźnika oferuje szereg konkretnych korzyści kosztowych. Jeśli zajdzie koniecz-
ność wymiany jakiegoś zespołu i wymagany moduł jest pod ręką, można go za-
instalować i uruchomić szybko i bezbłędnie. Głównym aspektem koncepcji jest
jednak to, że łączniki wtykowe PSR-TBUS można wykorzystywać do tworzenia
pełnej pętli sygnału zwrotnego. Dzięki temu funkcja bezpieczeństwa nie podlega
żadnym wpływom i zawsze pozostaje nienaruszona.
Więcej informacji:
www.phoenixcontact.pl
FOCUSETHERNET W POLSKIM SEKTORZE PRZEMYSŁOWYM
Ethernet
No.1
No.
Ethernet przemysłowy to najbardziej popularny standard sieciowy stosowany
w polskich zakładach. Pozwala na sprawną komunikację, jest łatwy w obsłudze
i tani w użytkowaniu. Z danych Control Engineering Polska wynika, że w blisko 70%
przypadków o wyborze tego właśnie standardu zadecydowała jego niezawodność.
E
Mgr inż. thernet jest rozwiązaniem siecio- pów rozwiązań opartych na innych standar-
Izabela Żylińska wym, które zyskało w ostatnich dach komunikacyjnych, na rzecz systemów
latach ogromną rzeszę odbiorców opartych na najbardziej obecnie popularnym
z sektora przemysłu i automatyki. protokole. Istnienie takiej tendencji potwier-
Zdecydowana większość – bo aż 91% użytkow- dzają także dostawcy rozwiązań sieciowych.
ników sieci przemysłowych ankietowanych Według 83% z nich największym zaintereso-
przez Control Engineering Polska – potwierdza, waniem ze strony użytkowników przemysło-
że w ich przedsiębiorstwie rozwiązania siecio- wych systemów automatyki cieszy się właśnie
we oparto na standardzie Ethernet. Ethernet. Z kolei pozostałe 17% dystrybuto-
Kolejnymi standardami, chętnie stosowany- rów wskazało na Profibus. Reszta standardów
mi w rodzimych fabrykach, są Profibus oraz nie została przez nich nawet wspomniana.
CAN. Aktualnie najrzadziej korzysta się z plat- Ankietowani dostawcy informują poza tym,
formy LonWorks. Używa jej zaledwie 2% na- że większość ich klientów dąży do tego, aby
szych respondentów (wykres 1.). ich przedsiębiorstwa korzystały tylko z jedne-
Dokładnie dwie trzecie użytkowników go wspólnego standardu sieciowego.
Ethernetu informuje, że w ostatnim roku w ich – Klienci dobierają odpowiednią technologię
zakładach zrezygnowano z planowanych zaku- na podstawie analizy sprzętu, który chcą uży-
wać oraz swoich potrzeb – wyjaśnia Bartłomiej
Besz, specjalista ds. automatyki w TURCK.
Wykres 1. Standardy sieci przemysłowych – W dalszej działalności starają się konse-
w przedsiębiorstwach (wg. użytkowników) kwentnie trzymać raz podjętej decyzji. Jednak
zupełne ujednolicenie systemu sieciowego nie
Ethernet 91%
jest na razie możliwe. Sytuacja na rynku nie
Profibus 52% pozwala mieć nadziei, że znajdzie się standard
akceptowany przez wszystkich dostawców.
CAN 16%
Dotyczy to między innymi producentów ste-
LonWorks 2% rowników PLC.
Inne 13%
Tymczasem Paweł Podsiadło, specjalista ds.
sprzedaży w firmie ASTOR podkreśla, że jeden
0% 20% 40% 60% 80% 100% wspólny standard przyniósłby szereg korzyści
Źródło: Control Engineering Polska, styczeń 2009 zarówno dostawcom, jak użytkownikom sieci
Prawie idealny
Gdzie leży przyczyna sukcesu rynkowego
Ethernetu? Przede wszystkim jest to związane
z prędkością działania, jaką ten standard gwa- 34% Tak
rantuje użytkownikowi. Kolejną zaletą Ether-
netu jest to, że do przesyłu danych i współpra-
66% Nie
cy urządzeń na duże odległości (nawet w skali
globalnej) może wykorzystywać okablowanie
światłowodowe, podobnie jak sieci Control-
Net i Sercos.
Rozwiązania światłowodowe przyczyniają Źródło: Control Engineering Polska, styczeń 2009
się przede wszystkim do eliminacji zakłóceń
(np. ze strony falowników), które powstają
przy stosowaniu medium w postaci skrętki Wykres 3. Który ze standardów cieszy się
miedzianej. największym zainteresowaniem
Inną korzyścią wynikającą z wykorzysta- użytkowników przemysłowych systemów
nia Ethernetu jest kwestia wymiany danych automatyki?
w czasie rzeczywistym. Dzięki temu można
sterować procesami na bieżąco. Aby jednak
było to możliwe, potrzebne są specjalne, de- 17%
dykowane urządzenia. W przypadku Etherne-
tu/IP są to switche. Większość z sieciowych Profibus
Determinizm to podstawa
Tomasz Nawracaj, kierownik sekcji sterowników PLC, MPL Technology
Praktycznie każdy producent urządzeń przemysłowych, takich jak: PLC, HMI czy roboty, ma
możliwość podpięcia się do standardowej sieci ethernetowej. Integracja sieci przemysłowej
z sieciami informatycznymi umożliwia przede wszystkim przesył danych produkcyjnych
do systemów zarządzających. Jest to również bardzo użyteczne dla urządzeń, które korzystają
z powstałych w ten sposób łączy. Mam tu na myśli między innymi urządzenia, które umożliwiają
bezpośrednią komunikację pomiędzy sterowaniem na poziomie produkcyjnym a systemami MES
i ERP.
Niestety, nie wszystkie standardy ethernetowe są deterministyczne. Przewidywalność w chwili
obecnej jest jedną z podstawowych cech, jakimi powinna charakteryzować się sieć przemysłowa. To samo dotyczy możliwości
pracy w czasie rzeczywistym oraz braku stałych opóźnień. W związku z tym użytkownicy w obszarach, gdzie nie jest wymagana
praca w czasie rzeczywistym, a determinizm nie ma dużego znaczenia, używają standardowego Ethernetu.
EtherCat 3%
kacja systemów. Sieć ta zaczyna być standar-
Inne 3%
dem u wielu producentów osprzętu i u wielu
0% 20% 40% 60% 80% użytkowników systemów. Kolejnym plusem
Źródło: Control Engineering Polska, styczeń 2009
jest fakt, że użytkownicy mają do dyspozycji
kilkadziesiąt firm produkujących podzespoły,
od markowych i znanych po niedrogich do-
a przewidywalność ma duże znaczenie dla stawców „no name”. Standard ten zapewnia
użytkownika, stosuje się dedykowane urzą- też kompatybilność między producentami.
dzenia lub sieci przemysłowe oparte na proto- Inne plusy Ethernetu to, według naszego
kóle ethernetowym. rozmówcy z Eltrona, niskie koszty tworzenia
Piotr Nowakowski, przedstawiciel Eltrona i rozbudowy oraz łatwa konfiguracja sieci.
uważa, że jedną z zalet Ethernetu jest unifi- Ethernet umożliwia wykorzystanie jednego
W przypadku Ethernetu przemysłowego można wskazać dwa główne kierunki rozwoju – jeden
dotyczy sprzętu i mediów, zaś drugi koncepcji protokołowych. W pierwszym wypadku, po okresie
budowania 100 MB transferu opartego na coraz bardziej dostępnych światłowodach, obserwujemy
kolejne testy i urządzenia, które oferują prędkość rzędu 1 GB. Jest to jeszcze wczesny etap,
wiele z tych urządzeń czeka modyfikacja konstrukcyjna. Niemniej wydaje się, że to kierunek
nieunikniony. Skuteczne sterowanie i synchronizacja wielu osi napędowych w czasie
rzeczywistym będzie wymagało połączenia o bardzo dużej przepustowości. Kłopot jednak
w tym, że przy takich częstotliwościach problemy natury zakłóceniowej stają się jeszcze bardziej
widoczne. To zaś zwiększa nie tylko koszt, ale także nakłady czasowe na projekt i testy. Z drugiej strony obserwujemy wysyp
kolejnych protokołów bazujących na standardzie TCP/IP. Zmiany te nie są tylko kosmetyką, ale wprowadzaniem istotnych
funkcjonalności.
Kiedyś identyfikacja urządzeń obecnych w sieci była możliwa w zasadzie tylko wtedy, kiedy generowały jakieś dane.
Wprowadzenie w sieci Ethernet/IP mechanizmu odpytywania i autoprezentacji pozwala na przykład na automatyczną
konfigurację, co z punktu widzenia utrzymania ruchu jest kluczowe. Masowe stosowanie mechanizmu COS (Change of State)
pozwala skutecznie redukować ruch sieciowy, co jest bardzo ważne w przypadku sterowań We/Wy w czasie rzeczywistym.
Generalnie widać, że Ethernet jako sieć stał się czymś tak oczywistym, jak niemalże zasilanie. Każdy, nawet najmniejszy,
sterownik ma dzisiaj złącze do zasilania i do sieci. I to jest znak naszych czasów.
W przyszłości spodziewam się integracji systemów napędowych jako kolejnego etapu ewolucji sieci, takich jak Sercos.
Dzięki temu zakłady przemysłowe staną się miejscem oplecionym jedną siecią, rozdzielaną logicznie i funkcjonalnie, ale która
pozwoli na wielodostęp i elastyczne konfigurowanie.
Dostawcy prognozują
Zadaliśmy dostawcom pytanie o to, czego inżynierowie
mogą spodziewać się w najbliższych kilku latach? Arka-
diusz Cetner, dyrektor zarządzający AB-Micro uważa,
że na rynku będzie coraz więcej specjalizowanych prze-
łączników, o zwiększonej odporności na pole elektroma-
gnetyczne i warunki środowiskowe, konfigurowanych
według wymagań użytkownika. Dodatkowo, podobnie
jak użytkownicy sieci, przewiduje zmniejszenie cen
przełączników przemysłowych oraz większego wyko-
rzystania portów światłowodowych.
– W środowisku przemysłowym w najbliższych kilku
latach sieć Ethernet będzie sukcesywnie wypierać inne
standardy komunikacyjne, takie jak com oraz lpt – pro-
gnozuje Marcin Obarzanek, inżynier sprzedaży CSI. –
Stanie się tak przede wszystkim ze względu na szybkość
transmisji, prostą konfigurację i obsługę oraz mnogość
dostępnych protokołów.
Nasi rozmówcy twierdzą, że należy spodziewać się
rozwoju standardu Profinet oraz infrastruktury TCP/
IP. W przypadku protokołów ethernetowych mają być
prowadzone dalsze prace ulepszające ich działanie.
W wyniku tego sieci oparte na Ethernecie przemysło-
wym zaczną odgrywać znaczącą rolę również na po-
ziomie sterowania. Respondenci Control Engineering
Polska prognozują również, że zostaną wyłonione dwa,
trzy standardy dominujące. Nastąpić ma poza tym inte-
gracja interfejsów sieciowych.
Pobieraj dane z otoczenia za pomocà tysi´cy czujników Projektuj i twórz modele wydajniejszych maszyn
Zaprezentuj wyniki w stosunku do obowiàzujàcych przepisów Instaluj zaawansowane kontrolery w celu optymalizacji
dzia∏ania ju˝ istniejàcego sprz´tu
Przez ponad 30 lat National Instruments wspiera∏o in˝ynierów i naukowców w pomiarach, diagnostyce i rozwiàzywaniu
z∏o˝onych problemów. Dzi´ki graficznej platformie s∏u˝àcej do projektowania in˝ynierowie i naukowcy mogà
wykorzystywaç modu∏owy sprz´t i elastyczne oprogramowanie nie tylko do testów i pomiarów, ale tak˝e do zwi´kszania
wydajnoÊci ju˝ istniejàcych produktów. Poprawa jakoÊci jest mo˝liwa poprzez b∏yskawiczne projektowanie,
prototypowanie i uruchamianie nowych maszyn, technologii i metod. Ogromna liczba najistotniejszych dla Êwiata
spraw jest rozwiàzywana za pomocà technologii proekologicznych wspieranych przez produkty National Instruments.
>> Pobierz materia∏y dotyczàce technologii proekologicznych z ni.com/greenengineering 00 800 361 1235
National Instruments Poland Sp. z o.o. I 02-025 Warszawa, Salzburg Center, ul. Grójecka 5
Tel: +48 22 328 90 10 I Fax: +48 22 331 96 40 I Web: www.ni.com/poland I E-mail: ni.poland@ni.com
KRS 86646, Sad Rejonowy dla m. st. Warszawy, XIII Wydzial Gospodarczy Krajowego
Rejestru Sadowego Kapital zakladowy: 100,000.00 PLN I NIP 527-22-69-641
©2009 National Instruments. Wszystkie prawa zastrze˝one. LabVIEW, National Instruments, NI i ni.com to zarejestrowane znaki handlowe
National Instruments. Inne wymienione produkty i firmy to zarejestrowane znaki handlowe i nazwy firmowe odpowiednich firm. 2009-10695-104-194-I
TEMAT WIODĄCY
Iskrobezpieczne, czy odporne na wybuch?
Tam, gdzie
lecą skry
Podjęcie decyzji o sposobie zabezpieczenia się
przed wybuchem wymaga rozważań o wiele
szerszych, niż tylko zorientowanie się w rodzaju
aplikacji na obiekcie i dostosowanie oznaczenia
kodowego. Na dokonanie optymalnego
wyboru wpływ mają rozmaite parametry oraz
zastosowanie takich technik, jak: połączenia
magistralne, przewodowe sieci transmisyjne
czy transmisja bezprzewodowa.
W
yobraźmy sobie następującą sy- na zaistnienie w świecie zautomatyzowanych
tuację: głos z radiotelefonu in- systemów pomiarowych. Niemniej dość do-
formuje operatora w dyspozy- brze ilustruje problemy, z jakimi borykano się
torni, że jego rozmówca, technik dawniej, zanim nadeszła doba automatyzacji.
obsługi, jest gdzieś na krańcu obiektu, obok W tamtych czasach załoga przedsiębiorstwa
mierników poziomu cieczy w zbiornikach. naprawdę musiałaby sama zająć się przysło-
Operator wie, że skoro kolega odezwał się, wiowym „rysiem” na stopniach prowadzących
to znaczy, że napotkał jakiś problem w dzia- na szczyt zbiornika. Zautomatyzowane układy
łaniu sprzętu. Pojawiający się po chwili ko- pomiarowe i sterowania potrafią realizować
munikat nieco rozjaśnia sytuację: „nie mogę wiele funkcji i eliminują zagrożenia, na ja-
dostać się do ostatniego zbiornika, na stop- kie mógłby być narażony pracownik obsługi.
niach siedzi kot”. Na pół poirytowany, na pół Poza nieprawdopodobnym rysiem do zupełnie
rozbawiony operator zaczyna podpowiadać, realnych należy konieczność wspinaczki czy
aby technik przepędził bezczelnego mruczka, niesprzyjająca pogoda. Mogą to być również
ale ten przerywa mu ze zniecierpliwieniem: zagrożenia ze strony mediów w zbiornikach.
„słuchaj, to jest ryś i wygląda na wściekłe- Przede wszystkim: napromieniowanie, za-
go, nie wiem, czy dam radę przejść obok nie- trucie albo poparzenie. Często pojawiają się
go”. Po chwili dodaje: „wchodzę”. Telefon także inne poważne problemy, a wśród nich
milknie na długi czas. Zbyt długi. A co gorsza kwestia ochrony przed wybuchem.
aparatura pomiarowa na ostatnim zbiorniku Niebezpieczeństwa, jakie występują przy
pozostaje niesprawdzona... produkcji i przetwarzaniu paliw – głównie
Oczywiście powyższa sytuacja to wymysł wybuchowa atmosfera – wymagają stosowa-
jak z filmu grozy, który raczej nie ma szans nia przeciwwybuchowych odmian konstruk-
cyjnych w budowie aparatury i przyrządów.
Oczywiście dotyczy to przyrządów, które
Opis zdjęcia górnego na str. 48 do działania potrzebują zasilania energią
Jednym z elementów wyposażenia zakładów elektryczną. Przyrządy pneumatyczne czy hy-
chemicznych w urządzenia iskrobezpieczne drauliczne (z niepalnym medium) są z natury
są bezprzewodowe przetworniki temperatury. rzeczy bezpieczne. Stosowane sposoby zabez-
Zmniejszają one zagrożenie wybuchem pieczeń to iskrobezpieczeństwo (IS), inaczej
w środowisku przemysłowym. Takie przyrządy mówiąc „bezpieczeństwo wewnętrzne” oraz
są łatwe do instalowania i wygodne do obsługi specjalne, przeciwwybuchowe obudowy (na-
przez dział utrzymania ruchu. leży do nich między innymi: obudowa z prze-
Źródło: Emerson Process Management wietrzaniem, obudowa z osłoną piaskową lub
olejową, obudowa wzmocniona ze specjalnymi
Opis zdjęcia dolnego na str. 48 szczelinami, które „gaszą” płomień – przyp.
Radarowe przetworniki poziomu typu Enraf mierzą Józef Czarnul).
szereg parametrów czynnika technologicznego Budując lub modernizując zakład czy in-
w zbiorniku magazynowym. Wykorzystują stalację, musimy odpowiedzieć sobie na kilka
zarówno technikę iskrobezpieczeństwa, jak też podstawowych pytań. Które ze znanych roz-
przeciwwybuchową (potoczne określenie wiązań będzie najlepsze dla określonego obiek-
dla aparatury odpornej na wybuchy). W ten sposób tu? Czy i pod jakimi warunkami można użyć
zapewniają najbardziej korzystne rozwiązanie łączności bezprzewodowej? Jakie korzyści daje
pod względem ekonomicznym. Jednocześnie chronią jedno rozwiązanie w porównaniu z innymi?
przed wybuchem zbiorniki z materiałami łatwopalnymi Podjęcie tego rodzaju decyzji nigdy nie jest
i wybuchowymi, takimi jak: benzyna, ropa naftowa ani łatwe, ani proste.
i inne. Dla zapewnienia pełnego bezpieczeństwa
instalacji obiektowej technicy służb utrzymania ruchu Krok pierwszy: ustalenie rodzaju
używają przenośnych interfejsów wyposażonych zagrożenia na obiekcie
w oprogramowanie diagnostyczne. W ten sposób Bardzo rzadko decyzja dotycząca sposobu
monitorują stan techniczny urządzeń pomiarowych zabezpieczenia może być podjęta szybko i ła-
na obiekcie, bez zakłócania ich pracy. two. Mają na to zasadniczy wpływ rozlicz-
Źródło: Honeywell Process Solutions ne okoliczności. Poczynając od wyposażenia,
z jakim mamy do czynienia, poprzez rodzaj Działania te mają na celu ustalenie obecno-
zagrożenia aż do polityki przedsiębiorstwa. ści łatwopalnych gazów w miejscu pomiaru,
W pewnych gałęziach przemysłu taka decyzja a także określenie stopnia zagrożenia wyraża-
zależy głównie od praktykowanego w zakła- nego odpowiednią klasyfikacją według obo-
dzie standardu. wiązujących norm i przepisów. Jeśli występują
Przemysł rafineryjny i chemiczny, na którym gazy palne, mamy do czynienia z zagrożeniem
będziemy się koncentrować, nie są oczywiście odpowiadającym klasie 1. oraz grupie 1. (kla-
jedynymi przypadkami, w których występuje syfikacja rodzajów mieszanin wybuchowych
zagrożenie wybuchem. To zagrożenie ma też oraz temperatur zapłonu). Jeżeli obecność
miejsce w innych gałęziach gospodarki, jak palnych gazów jest czasowa lub ma miejsce
chociażby: oczyszczalniach ścieków (metan), wyłącznie podczas nietypowych sytuacji, wte-
olejarniach (palne opary), zakładach zbożo- dy jest to zagrożenie odpowiadające klasie 1.
wych oraz górnictwie czy przemyśle drzew- i grupie 2. W tym drugim przypadku wystar-
nym (palne pyły). czające jest zastosowanie urządzeń, które nie
stwarzają zagrożenia w obecności substancji
palnych. W tej kategorii plasuje się olbrzymia
W dawniejszych rozwiązaniach zabezpieczenie większość obiektów przemysłowych. Nato-
przeciwwybuchowe było prostsze i wygodniejsze. miast w pozostałych nielicznych obiektach
lub węzłach technologicznych (przy klasie 1.
Teraz mamy wiele przyrządów łączonych i grupie 1.) konieczna jest aparatura iskrobez-
magistralą lub komunikacją bezprzewodową. pieczna bądź w obudowach spełniających wy-
magania przeciwwybuchowości.
Zatem iskrobezpieczeństwo staje się koniecznym
kierunkiem działania, szczególnie przy aparaturze Kilka podstawowych informacji
pomiarowo-kontrolnej. Mówiąc krótko, technika przeciwwybucho-
wej aparatury obejmuje przyrządy w obudo-
wie wystarczająco mocnej, aby stawić opór
Jednak w zakładach chemicznych i podczas dla określonego rodzaju wybuchu. Oznacza
przeróbki paliw zagrożenie wybuchem jest po- to nic innego jak fakt, że wybuch, który na-
wszechne i stale obecne. Natomiast w innych stąpił w obudowie, nie przeniesie się na oto-
sektorach występują jedynie pewne strefy lub czenie i nie spowoduje wybuchu lub zapa-
miejsca o takim zagrożeniu. Często mamy lenia się mieszanin palnych. Z tego względu
przy tym do czynienia z innym niebezpieczeń- temperatura gazów wydostających się z obu-
stwem, na przykład zatruciem. dowy musi być wystarczająco niska.
Ogólnie biorąc – fakt, czy zastosujemy urzą- Przeciwwybuchowe obudowy są badane
dzenia w odpowiednio skonstruowanej obu- i klasyfikowane przez niezależne laboratoria.
dowie, czy też iskrobezpieczne, bardziej zależy Określają one ciśnienie wewnątrz obudowy
od miejsca, aniżeli rodzaju i stopnia zagroże- oraz długość płomienia, który nie powinien
nia. Na ogół w niewielu przypadkach wystę- przedostać się na zewnątrz przez szczeliny
puje potrzeba rozważenia tego zagadnienia. w obudowie. Standardowo sprawdzane są
Można je oszacować na poziomie 5% wszyst- w ten sposób: elementy oświetleniowe, wy-
kich zastosowań w przemyśle wydobywczym łączniki silników, silniki pomp oraz inne wy-
i przetwórczym. Niemniej przy pierwszym po- roby, które mają być usytuowane w strefach
dejściu lub na początku prac automatyzowa- zagrożonych wybuchem. Urządzenia o takiej
nia określonego zakładu należy przeprowadzić konstrukcji powinny być stosowane wyłącznie
analizę, która da odpowiedź na pytanie: czy w sytuacjach, gdy nie są produkowane w od-
przeciwwybuchowe urządzenia są w nim na- mianie iskrobezpiecznej. Przykładem takich
prawdę potrzebne? właśnie urządzeń są silniki elektryczne o du-
Analiza zagrożenia winna się odbywać w zgo- żej mocy lub rozruszniki do nich.
dzie z wiedzą personelu o miejscu instalowania Iskrobezpieczeństwo polega na tym, że urzą-
przyrządów oraz na podstawie pomiarów do- dzenie elektryczne (jego poszczególne zespoły
konywanych za pomocą czujników. Ważną rolę czy elementy) nie są w stanie wygenerować
pełnią też własne odczucia (zapach). iskry o tak dużej mocy, aby zainicjować zapa-
Urządzenia iskrobezpieczne oraz odpowiednie zachowanie się personelu jest wyjątkowo ważne podczas
załadunku lub rozładunku cystern z płynnymi paliwami. Komputerowe wspomaganie tych czynności
oraz uziemienie elementów wyposażenia terminala załadunkowego pomaga w bezpiecznym przeprowadzeniu
operacji ładunkowej. Zarówno dla drogowych, jak też szynowych pojazdów z cysternami uziemienie
wyposażenia zapobiega powstawaniu iskry na skutek działania elektryczności statycznej, generowanej podczas
przepompowywania cieczy. System komputerowy zbiera informacje o poprawności uziemienia i wysyła sygnał
zezwolenia na dokonanie przeładunku.
Źródło: Honeywell Process Solutions
– mówi przedstawiciel Emersona. – Jeżeli chce- występują w tego typu ciężkich surowcach.
my przerabiać tak ciężkie surowce, musimy Silna korozyjność związków siarki podnosi
najpierw rozbić je na prostsze. Operacja taka, niebezpieczeństwo wystąpienia nieszczelno-
zwana krakingiem, odbywa się przy wysokiej ści. To wszystko sprawia, że tego rodzaju in-
temperaturze i wysokim ciśnieniu, z użyciem stalacja przemysłowa tworzy środowisko wy-
dużej ilości pary wodnej. Powstałe po takiej magające wyjątkowej uwagi.
Jednym z obiektów pod specjalnym nadzo-
rem jest park zbiorników. Operator procesu
Zaletą iskrobezpiecznych przyrządów jest powinien dysponować wiedzą o stopniu na-
stosunkowo niski koszt instalacji. pełnienia każdego zbiornika paliwem lub in-
nymi palnymi związkami chemicznymi.
– Można to oczywiście zrobić przez osobistą
operacji węglowodory lekkie należą do naj- inspekcję zbiorników, lecz zazwyczaj bywa
bardziej łatwopalnych gazów, zaś wysokie to trudne lub niebezpieczne, a zatem niepożą-
ciśnienie sprzyja powstaniu przecieków do at- dane – uważa Frank Van Bekkum, specjalista
mosfery. Stąd zagrożenie wybuchem otoczenia Honeywell Process Solution. – W dodatku
instalacji krakingu jest wysokie. parki zbiorników są zlokalizowane w znacznej
Mark Menezes dodaje, że sprawę kompliku- odległości od dyspozytorni. Ich zawartość może
je obecność związków siarki, które nagminnie być szkodliwa dla zdrowia lub niebezpieczna
Historia a przyszłość
Bez względu na zastosowaną technikę większość ewen-
tualnych problemów wynika z błędów popełnianych
przez ludzi. Pojawiają się nie tyle podczas instalowania
nowych przyrządów, co raczej wtedy, gdy przeprowa-
dza się modernizacje bez odpowiedniego przygotowa-
nia i rozpoznania zagadnienia.
– Posłużę się przykładem istniejącego czujnika, który zo-
stał zamieniony na nowy, oparty na innej metodzie dzia-
łania i pochodzący od innego producenta – mówi F. Van
Bekkum. – Pracownicy działu remontowego to wiedzą,
lecz nie poinformowali o tym kolegów z działu obsługi pro-
dukcji. Z kolei utrzymanie ruchu wymaga stosowania się
do zaleceń producenta. Dlatego wszyscy z obsługi instala-
cji powinni być zawsze informowani o każdej zmianie.
Kłopoty lub pomyłki mogą być także rezultatem za-
stosowania dwóch sposobów zabezpieczenia w jednym
TEMAT WIODĄCY
1. Mówiąc o zabezpieczeniu się przed wybuchem, mamy na myśli instalowanie sprzętu automatyzacji
na obiekcie, przy którym istnieje stała lub tylko czasowa możliwość pojawienia się gazów palnych
w atmosferze, które tworzą z powietrzem mieszaninę wybuchową. Sprzęt taki w żadnym wypadku
nie może się stać źródłem zapłonu owej mieszaniny i to bez względu na to, czy przeniknęła ona do
wnętrza przyrządu, czy też nie.
2. Według norm (nie tylko PN czy EN) iskrobezpieczeństwo jest jednym ze sposobów zapobiegania
wybuchowi, który zdecydowanie różni się od pozostałych. Szczegółowo opisują to obowiązujące
standardy PN-EN-60079.1 do 11 dla przemysłu z wyjątkiem górnictwa, grupa norm PN-EN 26184 x,
PN-EN 50015, PN-EN 50017, PN-EN 50019 oraz wciąż obowiązująca PN/E-08 11. Istnieje też grupa
norm dotycząca bezpieczeństwa w wyrobiskach górniczych.
Control City
– stolica technologii sterowania
Odkryj nieograniczone możliwości metropolii, która ma wiele twarzy: Control City
z niecierpliwością czeka na ciebie! Stolica technologii sterowania łączy ze sobą wszystkie
elementy składowe systemów sterowania dostarczając optymalne rozwiązania
w dziedzinie automatyki – a tym samym zapewniając maksymalne bezpieczeństwo
przyszłych rozwiązań.
Poza tym, systemy sterujące Rexroth są bezpieczną Bosch Rexroth Sp. z o.o. Centrala:
inwestycją w przyszłość: oszczędne sterowanie i na- ul. Jutrzenki 102/104, 02-230 Warszawa
pędy zużywające minimalne ilości energii zapewnia- Tel.: (22) 738 18 00, Fax: (22) 758 87 35
ją możliwość znacznego obniżenia całkowitych kosz- info@boschrexroth.pl
tów własnych – począwszy od opracowania koncepcji www.boschrexroth.pl
Informatyka
dla automatyki
Koncern General Motors, tuż przed popadnięciem w olbrzymie kłopoty finansowe,
zdążył rozpocząć modernizację infrastruktury IT. Kierownictwo firmy koncentrowało
się na wsparciu procesów produkcyjnych przez sieć informatyczną.
M
arc Brailov, menadżer ds. sys- – W każdym z naszych zakładów wykorzy-
temów informatycznych w GM stujemy podobne wyposażenie i rozwiązania
jest dumny z nowego rozwiąza- techniczne, co czyni naszą pracę szybszą i tań-
nia. Uważa, że udało się zmienić szą – twierdzi Knight.
dotychczasową strategię IT na taką, która jest
dopasowana do trudnych wyzwań, jakie stoją Centrum zarządzania
przed koncernami motoryzacyjnymi. Projekt Głównym punktem systemu IT jest Centrum
opracowano pod kątem podstawowych zadań Zarządzania i Kontroli – CG3 (General Motors
działu produkcji. Stworzono system zarządza- Global Command and Control Center) – znaj-
nia, który uwzględnia hierarchię ważności dujący się w miejscowości Pontiac w stanie
poszczególnych zakładów oraz potrzeby per- Michigan. Stąd, poprzez szybkie łącza, kluczo-
sonelu. we dane płyną do trzech centrów regionalnych
– W ciągu ostatnich trzech, czterech lat pra- (RC3), które wspierają lokalne zakłady produk-
cowaliśmy ciężko, aby poprawić elastyczność cyjne. Centrala regionalna w niemieckim Rus-
oraz sprawność naszych procesów produkcyj- selheim obsługuje placówki w Europie. Podob-
nych – mówi Kirk Gutmann, główny infor- na jednostka w Sao Paulo w Brazylii wspomaga
matyk odpowiedzialny za produkcję. – Pod zakłady w Ameryce Południowej, Afryce oraz
tym kątem projektowaliśmy nasze systemy IT, na Bliskim Wschodzie. Ostatnia centrala regio-
zarządzania oraz kontroli. Dzięki temu łatwiej nalna ulokowana jest razem z centralą główną
nam będzie uruchamiać nowe placówki w in- w Pontiac. Terenem, za który jest odpowiedzial-
nych miejscach świata. na, obejmuje Amerykę Północną oraz Azję.
Stosowana wcześniej przez GM architektu- Każdy z 185 zakładów produkcyjnych GM
ra zakładowych sieci zasadniczo oparta była ma bezpośrednie połączenie z przynależną mu
na technologii LAN. Komunikacja ze środowi- centralą regionalną. W ten sposób personel cen-
skiem IT była realizowana przez każde urzą- tral ma wgląd we wszystkie linie produkcyjne.
dzenie z osobna. Odbywało się to poprzez Dzięki temu może w łatwy sposób zdobywać
współdzielenie niezbędnych informacji oraz informacje o tym, co dzieje się w poszczegól-
informowanie o sytuacjach, w których wy- nych stacjach roboczych. Cechą, która wyróż-
stępowały pewne niezgodności w działaniu nia cały system spośród podobnych rozwiązań,
sprzętu. W miarę jak nowa strategia ewolu- nie jest jednak jego struktura hierarchiczna.
owała, wprowadzono obsługę EtherNetu oraz – Naszym celem jest wspieranie działań
IP na poziomie poszczególnych urządzeń. na poziomie pojedynczej stacji roboczej – tłu-
– W tej chwili próbujemy dokonać rozbioru maczy Knight.
sieci i utworzyć właściwą jej hierarchię – kon- Wszystko stanie się jasne, gdy przyjrzymy
tynuuje Kirk Gutman. – Rozpoczynając od po- się, w jaki sposób architekci systemu określili
ziomu pojedynczej stacji, łączymy wszystkie poziomy hierarchii. Sformułowanie „Centrum
elementy układanki w jedną sieć. W ten spo- zarządzania i kontroli” brzmi bardzo groźnie,
sób, krok po kroku, dochodzimy do poziomu lecz nie jest to dla GM poziom nr 1. Tutaj
sieci zakładowej. poziom 1 usytuowany jest w każdym z zakła-
Kirk zaznacza, że każdy zakład GM jest sa- dów. Poziom 2. to trzy RC3, a na szczycie hie-
mowystarczalny. Prowadzi własny monitoring rarchii jest GC3, czyli poziom 3.
oraz diagnostykę wszystkich elementów ciągu – Dla nas pierwszorzędnym celem jest pro-
produkcyjnego. dukcja samochodów – podkreśla Gutman.
– W sytuacjach szczególnych przesyłamy – Wszystko, co jako dział IT staramy się osią-
dane z zakładu do centrali, która w razie ko- gnąć, jest podporządkowane temu zadaniu.
nieczności wspomaga nasze fabryki przez 24 GM jest jednym z najbardziej liczących się
godziny na dobę – dodaje przedstawiciel kon- na świecie odbiorców robotów przemysło-
cernu. wych, które wykorzystywane są praktycznie
Z kolei Ken Knight, dyrektor ds. produkcji na każdym etapie cyklu produkcyjnego. Po-
podkreśla, że nowa strategia ułatwia zastoso- cząwszy od spawania elementów karoserii,
wanie tych samych rozwiązań z zakresu auto- a skończywszy na malowaniu kompletnych sa-
matyki w wielu zakładach. Tym samym uła- mochodów. Jest to więc kolejny z kluczowych
twia działania związane z produkcją. punktów systemu.
regionalne.
Poza samą konstrukcją systemu bardzo istotny jest samochody, korzystając z wielu możliwych dla
danego modelu opcji. Niemalże od nowa pro-
profesjonalny personel. Dlatego w General Motors jektują swój własny egzemplarz. Zakłady GM
85% pracowników działów IT posiada doświadczenie muszą jak najszybciej reagować na potrzeby
klientów. Jest to możliwe dzięki perfekcyjnie
wyniesione z działów produkcyjnych lub automatyki.
zintegrowanym systemom IT na poziomie ca-
łej korporacji. „Śledzą” one każdy samochód,
od momentu, gdy zostanie zamówiony, a koń-
Przepis na dobry samochód cząc na etapie odbioru przez klienta. Przykła-
Kirk Gutman tłumaczy, że od razu po zauwa- dowo, kiedy zamontowane zostaje radio, sys-
żeniu alarmu pracownicy centrów zarządzania tem zbiera informację o jego modelu, numerze
kontaktują się z osobami odpowiedzialnymi seryjnym, a także dane osoby, która wykonała
za daną część linii produkcyjnej. To pierwszy montaż. W ten sposób archiwizowane są in-
krok do tego, aby zorientować się, w czym formacje na wszystkich etapach produkcji.
jest problem. Dzięki wykorzystaniu bazy danych historia
– Jeśli to drobna awaria, z którą poradzi sobie każdego pojazdu może być dokładnie prze-
lokalny personel lub alarm został wywołany śledzona. Rozpoczynając od momentu, kiedy
poprzez demontaż części wyposażenia w cza- opuścił fabrykę, można cofnąć się poprzez te-
sie przerwy w działaniu danej linii, to wszyst- sty końcowe do poszczególnych etapów mon-
ko jest w porządku – tłumaczy dalej główny tażu. Dzięki temu możliwe jest przeanalizowa-
informatyk GM. – Jeśli natomiast sytuacja jest nie, jakie podzespoły zostały użyte w danym
bardziej złożona, natychmiast wysyłamy ze- egzemplarzu. Co więcej, w łatwy sposób moż-
spół techników, aby jak najszybciej przywrócić na prześledzić poszczególne etapy produkcji
sprawność uszkodzonej linii produkcyjnej. tych podzespołów.
W General Motors produkcja jest dość skom- Sieć informatyczna GM to Intranet w skali
plikowana. Klienci zamawiają poszczególne globalnej. Dostęp do niego ma każda stacja ro-
Specjalnie stworzony automatyczny system precyzyjnie ustawia ciężki korpus pojazdu na podwoziu.
Słodko i oszczędnie
Nowoczesny system sterowania to podstawowy element optymalizacji procesu
produkcji mieszanek cukrowych dla przemysłu spożywczego i etanolu jako
ekologicznego paliwa w jednej z brazylijskich kompanii gorzelniano-cukrowniczej.
Zmiany wymusił współczesny, dynamiczny rynek paliwowy i spożywczy.
J
eden z największych brazylijskich do takich paliw. Etanol stanowi około 20%
producentów cukru spożywczego ogólnej ilości sprzedawanych paliw. Benzyna
i etanolu wytwarza w swoim zakła- w Brazylii sprzedawana jest zwykle jako mie-
dzie jednocześnie energię elektryczną szanka 20% etanolu i 80% benzyny.
zużywaną do jego zasilania oraz dodatkowo Większość etanolu w brazylijskich cukrow-
sprzedawaną do sieci zewnętrznej. W związ- niach pozyskiwana jest z cukru w procesie
ku z burzliwymi zmianami na światowych fermentacji drożdży i ich destylacji. Co cieka-
rynkach paliw kierownictwo cukrowni zde- we, wymaga on dostarczenia mniejszych ilo-
cydowało się podjąć wyzwanie zwiększenia ści energii z zewnątrz, niż stosowany w USA
produkcji etanolu. Jednak bez konieczności proces wytwarzania etanolu z kukurydzy.
dodatkowych, nadmiernych inwestycji. W efekcie końcowym ilość energii uzyskiwa-
Głównymi bodźcami takiej decyzji są: dość nej z etanolu cukrowego ponad ośmiokrotnie
wysoka cena cukru jako surowca eksporto- przewyższa ilość energii niezbędnej do jego
wego oraz obserwowany rozwój nowocze- wytworzenia. Podczas gdy w przypadku eta-
snych technologii silników samochodowych, nolu kukurydzianego tylko 1,5-krotnie.
które wykorzystują jako paliwo alkohole lub Trzcina cukrowa zbierana jest na planta-
ich mieszanki z benzyną. Obecnie w Brazy- cjach ręcznie lub mechanicznie. Następnie spe-
lii 90% sprzedawanych nowych samochodów cjalnie przystosowane ciężarówki transportują
wyposażonych jest w silniki dostosowane zbiory do kilkuset gorzelni w całym kraju. Go-
rzelnie te prowadzone są zwykle na farmach
zlokalizowanych w pobliżu zakładów przetwór-
czych i produkcyjnych (w większości w stanie
Sao Paulo). Na wstępie trzcina jest prasowa-
na walcami, w celu wyciśnięcia soku znajdują-
cego się pomiędzy włóknami zwanymi bagas-
są. Następnie sok poddawany jest fermentacji
w drożdżach, gdzie powstaje sacharoza i eta-
nol. Kolejnym etapem jest poddanie uzyskanej
substancji destylacji, w celu uzyskania etanolu
uwodnionego. Zużyta bagassa w procesie spa-
lania dostarcza ciepła potrzebnego do destyla-
cji i suszenia oraz energię elektryczną, która
jest zużywana na potrzeby zakładu (a niekiedy
sprzedawana na zewnątrz).
Aplikacje pakietu Proficy Plant w sposób graficzny obrazują sekwencje Strategia automatyzacji
zdarzeń na linii produkcyjnej oraz harmonogram wszystkich Podczas gdy dla większości producentów cukru
zaplanowanych operacji. Źródło: GE Fanuc i etanolu podstawą strategii rozwoju jest budo-
Precyzyjne pozycjonowanie
Identyfikacja produktów
SIEMENSEM W NAWOZY
W połowie roku 2008 firma VIGRAN uczestniczyła
w ostatnim etapie rozbudowy instalacji Pakowni, Magazynu
CANWILU i węzła Paletyzacji – inwestycji realizowanej
przez ANWIL SA, jedno z największych przedsiębiorstw
branży chemicznej w Polsce.
Coraz więcej zakładów dostrzega potrzebę moder- growane narzędzie inżynierskie, SCADA, OPC oraz
nizacji i rozbudowy swojego zaplecza technicznego MES umożliwił minimalizację kosztów przy maksy-
i produkcyjnego, dlatego też aplikacje nastawiane malizacji osiągnięć. VIGRAN udowodnił, że nie za-
jedynie na poprawne sterowanie procesem już nie wsze jest tak iż „wszystko w jednym” jest gorszym
są wystarczającym środkiem dla usprawnienia ich produktem.
pracy. Liczą się jedynie te systemy, które oferują peł-
ną skalowalność w każdym kierunku czy to o nową Do roku 2006 ekspedycja nawozów sztucznych
aparaturę AKPiA, czy narzędzia usprawniające za- w zakładzie ANWIL SA oparta była jedynie na węź-
rządzanie produkcją. Częstą sytuacją jest taka, le Pakowni. Na instalacji niepodzielnie królował sys-
gdzie pojedyncze obiekty należy połączyć w jeden tem typu DCS Foxboro. Doskonaląc logistykę ko-
spójny system nie tracąc przy tym ich funkcjonalno- niecznym stało się zapewnienie wzrostu zdolności
ści i nie zatrzymując produkcji na dłuższy czas. składowania nawozów oraz wydajności i sprawno-
ści ich załadunku. Zapadła więc decyzja o rozbudo-
Z pomocą inżynierom firmy Vigran przyszedł system wie Pakowni o kolejny węzeł, Magazyn CANWILU.
SIMATIC PCS 7 firmy SIEMENS. Dopiero w takich Była to doskonała okazja do modernizacji wysłu-
instalacjach widać przewagę rozwiązań typu DCS żonego systemu sterowania (Foxboro z lat 90–tych
nad multi–PLC. SIMATIC PCS 7 jako w pełni zinte- ubiegłego wieku). Spośród wielu dostawców auto-
matyki został wybrany system sterowania typu DCS
– SIMATIC PCS 7 v 6.1 firmy Siemens. Na instala-
cji pojawiły się sterowniki S7–400 wraz z rozproszo-
nymi stacjami wejść wyjść ET200S. Cała platforma
sterowania oparta była na topologii gwieździstej ze
stacjami operatorskimi typu „Stand–Alone”.
Wizja rozwoju
Znaczny spadek ilości przesyłanych danych to jedna z korzyści, jakie niesie ze sobą
burzliwy postęp w dziedzinie zaawansowanych technologii systemów wizyjnych.
Błyskawicznie wykorzystują je integratorzy systemów sterowania, którzy montują
systemy wizyjne w coraz liczniejszych aplikacjach.
K
luczowym elementem sprzyjającym łym i czujniku o wielkości 1 000 x 1 000 pik-
redukcji ilości danych transmitowa- seli, rozróżniającym 16 odcieni szarości, uzy-
nych w systemach wizyjnych jest skuje się ciąg danych o wielkości około 500
rozwój technologii analizy rejestro- kB. Przy średniej szybkości rejestracji kolej-
wanych obrazów. W układach bazujących na nych klatek obrazu na poziomie 30 klatek/
metodzie analizy kolejnych rzędów matrycy, sek. otrzymujemy już 15 MB. Jednak ilość
nawet przy pojedynczym obrazie czarno-bia- danych, jakich potrzebuje system sterowania
D zaawansowane i skomplikowane
układy wizyjne do: zastosowań
w robotyce, systemach wizyjnych maszyn,
układach precyzyjnych i liniach montażowych
oraz zautomatyzowanych systemach monitoringu
i kontroli.
Jeden z klientów firmy, działający w branży
medycznej, postawił przed jej inżynierami nie
lada wyzwanie. Chodziło o stworzenie systemu
sterowania robotem z sześcioma osiami ruchu,
opartego na wysoko precyzyjnym i szybkim systemie
wizyjnym. Miałby on pozwolić na jednoczesną,
bardzo szybką kontrolę i monitoring poprawności
wykonania różnego rodzaju medycznych implantów.
Przyczyniłoby się to do zmniejszenia kosztów ich
produkcji.
Priorytetem w realizacji systemu było zachowanie
Robot SCARA podnosi każdą z części umieszczonych na specjalnych jak największej elastyczności. Musiał bowiem
podstawkach. Następnie umieszcza ją w polu widzenia kamer systemu wizyjnego pozwolić on na zaprogramowanie obsługi dla
maszyn, który dokonuje szybkiego i precyzyjnego pomiaru do 55 różnych kilkuset rodzajów wytwarzanych produktów.
wymiarów obserwowanych elementów. Dynamicznie rozwijająca się firma branży medycznej
Źródło: Cognex musi mieć możliwość szybkiego i zaawansowanego
maszynami, jest znacznie mniejsza. Na przy- niająca szybkość pracy stanowiska robota lub
kład do wyzwolenia funkcji kontrolnej typu całkowicie go unieruchamiająca.
przepuść / odrzuć wystarczy zaledwie 1 bit! Najnowsze kamery systemów wizyjnych,
I choć wiele programów aplikacyjnych tzw. kamery inteligentne, stwarzają możliwość
generuje znacznie więcej informacji niż po- przeprowadzenia procesów ograniczania ilości
trzeba, jedno nie ulega wątpliwości – opty- transmitowanych w systemie danych już w sa-
malizacja i usprawnienie procesu analizy reje- mej kamerze. Za takim rozwiązaniem przema-
strowanych obrazów może przyczynić się do wiają co najmniej dwa powody. Po pierwsze –
redukcji ciągów danych nawet o kilka rzędów czym mniejszy ciąg danych, tym szybciej może
wielkości. Ta redukcja przebiega oczywiście on być przekazany dalej do systemu. Po drugie
etapowo. Zwykle na początkowym etapie ilość – jeżeli układ analizy obrazu (najczęściej kom-
danych zmniejsza się dwu- lub trzykrotnie, puter) znajduje się jak najbliżej źródła sygnału,
poprzez wybór ze strumienia danych charak- tym szybciej podejmuje on proces jego obróbki
terystycznych ujęć i ich obróbkę. Celem jest i redukcji danych do poziomu niezbędnych in-
wychwycenie cech charakterystycznych, in- formacji. W inteligentnych kamerach wszyst-
teresujących z punktu widzenia użytkownika kie charakterystyczne elementy systemu wizyj-
lub układu sterowania. Kolejny etap i możli- nego znajdują się w jednej obudowie. Są to:
wość dalszej redukcji danych stanowi przepro- układ optyki – przechwytuje bezpośrednio
wadzenie analizy wyodrębnionych elementów obserwowany obraz,
charakterystycznych i ustalenie, jakie cechy czujniki elektroniczne, matryce – przetwa-
obserwowanego obiektu one reprezentują. rzają obraz w sygnały elektryczne,
Na tej podstawie w systemie bezpieczeństwa moduł obróbki i przetwarzania obrazu – gro-
wyższego poziomu podejmowana jest decyzja madzi i zapisuje w pamieci sygnały elektrycz-
i wysyłane dwie informacje: jedna sygnalizu- ne związane z poszczególnymi ramkami,
jąca sytuację niestandardową i druga zwal- Ciąg dalszy na str. 77
nie może pozwolić sobie na wydatek od 250 000 obserwowanych elementów, zbiera dane z innych
do 500 000 EUR na ich zakup i instalację. Tak więc pomocniczych czujników i elementów detekcyjnych.
najczęściej producenci znajdują się na rozdrożu. Na tej podstawie aplikacja programowa dokonuje
Z jednej strony są zobligowani do zachowania porównań, analiz i oceny,
jak najwyższych standardów jakości i poprawy czy dany element wykonany jest prawidłowo.
wydajności procesów produkcyjnych. Z drugiej nie W tym celu korzysta między innymi z modułów
mogą pozwolić sobie na zbyt duże wydatki, gdyż zawartych w specjalnych bibliotekach Matrox
to postawiłoby opłacalność produkcji pod znakiem Imaging Library, gdzie znajdują się informacje
zapytania. na temat charakterystycznych dla analizowanych
Z tych właśnie powodów zarząd Spectral przypadków uszkodzeń.
Process zdecydował się na opracowanie nowego Z systemem Opening Inspector może
systemu wykrywania defektów – Opening Inspector. współpracować wiele dodatkowych podsystemów
Wykorzystano w nim zaawansowany układ wizyjny. i układów poprzez sieć Ethernet. Przykładowo,
Umożliwia wykrycie rys, pęknięć, niepożądanych zarząd Spectral Process planuje podłączenie
bąbelków w strukturze szkła i innych pasożytniczych do systemu precyzyjnego ramienia poruszającego
elementów lub uszkodzeń. Co istotne, system się w dwóch płaszczyznach. Jego zadaniem
ten może być łatwo dopasowany i zintegrowany byłoby umieszczanie na kontrolowanych
z istniejącymi już starszymi rozwiązaniami. elementach nalepek lub znaków identyfikacyjnych.
Zawiera tzw. inteligentną kamerę Matrox Iris P-Series – Niestety, szkło to materiał powodujący
oraz odpowiedni układ oświetlenia i zasilania. dodatkowe, niepożądane iluminacje świetlne
Zastosowanie inteligentnej kamery pozwoliło – podkreśla Thorsten Gonschior z SI. – Dlatego
na wyeliminowanie wielu dodatkowych działań, zdecydowaliśmy się na opracowanie własnego,
takich jak: dobór obudowy, zaprojektowanie dedykowanego układu oświetlenia obserwowanych
połączeń elektrycznych i informatycznych przedmiotów, który pozwolił na wyeliminowanie wielu
pomiędzy kilkoma układami analizy obrazów itp. szkodliwych efektów świetlnych przy rejestrowaniu
Funkcjonalności realizowane przez oprogramowanie obrazów. Kluczową kwestią było odpowiednie
wbudowane w kamerze przyczyniają się również i równomierne rozproszenie światła. Brzmi to dość
do zmniejszenia kosztów opracowywania prosto i trywialnie, jednak technicznie było bardzo
specjalistycznych aplikacji programowych. trudne w realizacji.
A to jeden z głównych czynników wzrostu kosztów Zastosowanie inteligentnej kamery pozwoliło
instalacji dedykowanych systemów wbudowanych. na zbudowanie i zaoferowanie klientom systemu
Kamera przeprowadza wizualną kontrolę kontroli jakości w dość przystępnej cenie.
radycyjne metody ochrony i zabezpieczeń maszyn informujący o konieczności zwolnienia tempa jej pracy do tzw.
Automatyka
vs. automatyzacja
Mogłoby się wydawać, że automatyka i automatyzacja powinny działać na zasadzie
ścisłej współpracy. Jest to pogląd nie tylko naiwny, ale również szkodliwy, ponieważ
w prawidłowo działającym systemie rynkowym interesy obu tych dziedzin
muszą być przeciwstawne.
D
yscypliną obejmującą całokształt osiągnięć teo- zmniejszenie dochodów w dziale automatyki.
retycznych i technologicznych w zakresie wy- Reguła 1.: w warunkach wolnego rynku, przy niezmie-
twarzania i stosowania aparatury pomiarowo- nionym poziomie nowoczesności wyznaczonym przez
-sterującej jest automatyka. Z punktu widzenia automatykę, popyt na aparaturę pomiarowo-sterującą
automatyki działalność techniczna związana z instalacją systematycznie maleje.
aparatury pomiarowo-sterującej w zakładach przemysło- Jedynym sposobem zmiany tej sytuacji jest podnoszenie
wych jest domeną automatyzacji. Automatyka i automaty- poziomu nowoczesności. Zmusza to dział automatyki do po-
zacja pozostają w określonej relacji, która jest podstawą do noszenia kosztów badań naukowych i poszukiwania nowych
oceny poziomu nowoczesności zakładów przemysłowych. technologii. Dzięki temu poziom nowoczesności systema-
Automatyka jako dyscyplina wyznacza skalę nowocze- tycznie podnosi się. Skokowa zmiana poziomu nowoczesno-
sności dla automatyzacji zakładów przemysłowych, przy ści, nazywana rewolucją naukowo-techniczną, jest wynikiem
czym poziom nowoczesności należy rozumieć jako zbiór przełomowych odkryć naukowych lub wynalazków.
najnowszych rozwiązań w dziedzinie automatyki. Z punk- Reguła 2.: w warunkach wolnego rynku poziom no-
tu widzenia automatyzacji poziom nowoczesności jest woczesności wyznaczony przez automatykę podnosi się
granicą, której nie da się przekroczyć bez rozwoju samej nieustannie, systematycznie lub skokowo.
automatyki. Mogłoby się wydawać, że automatyka i auto- Automatyka, automatyzacja, wolny rynek oraz relacje
matyzacja powinny działać na zasadzie ścisłej współpracy. pomiędzy tymi dziedzinami tworzą system, który działa
Jest to pogląd nie tylko naiwny, ale również szkodliwy, automatycznie (samoczynnie), dzięki procesom regulacji
ponieważ w prawidłowo działającym systemie rynkowym w pętli sprzężenia zwrotnego. Będzie nazywany rynkowym
interesy obu tych dziedzin muszą być przeciwstawne. systemem automatyzacji zakładów przemysłowych (RSA).
Stała motywacja zakładów przemysłowych do inwesto- Pojęcie systemu jest niezwykle prosto i precyzyjnie określo-
wania w automatyzację jest konsekwencją działania kon- ne w ujęciu cybernetycznym. Ujęcie to polega na analizie
kurencji. W wyniku tych inwestycji zmniejsza się dystans badanych obiektów złożonych z elementów powiązanych
technologiczny konkurentów do wyznaczonego przez auto- ze sobą przez relacje w jedną całość nazwaną systemem.
matykę poziomu nowoczesności (PN). Jednak zbyt długie Systemowe podejście do rozpatrywanych obiektów umożli-
utrzymywanie niezmienionej wartości PN może spowodo- wia efektywne ich badanie, dzięki temu że cybernetyka nie
wać, że poziom automatyzacji (PA) konkurujących zakła- zajmuje się konstrukcjami (z czego coś jest zrobione), lecz
dów zrówna się z tą wartością (PA = PN) i w rezultacie funkcjami (jak coś działa).
zmniejszy się popyt na aparaturę wytwarzaną w dzia- Do określenia pojęcia systemu w ujęciu cybernetycznym
le automatyki do poziomu niezbędnego dla konserwacji potrzebne są niżej podane definicje.
i bieżących napraw. Zakłady nie są wtedy zainteresowane Definicja 1.: cybernetyka to nauka o sterowaniu. Z de-
zakupem nowej aparatury o niezmienionym poziomie no- finicji tej wynika, że wszystko, co jest związane ze stero-
woczesności, ponieważ takie inwestycje nie dają przewagi waniem, wchodzi w zakres cybernetyki.
ne mogą spowodować istotne zniekształcenia struktury wszelką cenę i brak jakiejkolwiek dbałości o rozwój ro-
RSA, co miało miejsce w procesie automatyzacji zakładów dzimego zaplecza aparaturowego. Procesu tego nie można
przemysłowych w Polsce w pierwszej połowie lat dzie- było zatrzymać, ponieważ scentralizowane w poprzednim
więćdziesiątych ubiegłego wieku. Otwieranie się Polski okresie struktury branży aparaturowej nie były zdolne
na Zachód wymusiło racjonalizację produkcji pod kątem dostosować się do warunków rynkowych. W wyniku za-
obniżania kosztów i podnoszenia jakości. Automatyzacja niechania działań w zakresie restrukturyzacji automaty-
zakładów przemysłowych odbywała się w oparciu o apa- ki polskie zakłady przemysłowe znalazły się w sytuacji
raturę sprowadzoną z Europy Zachodniej. Konieczność strukturalnego podporządkowania w systemie RSA. Pod-
przyspieszenia tempa automatyzacji wynikała z potrzeby porządkowanie polega na tym, że zakłady zależne struk-
szybkiego dostosowania zakładów produkcyjnych do po- turalnie porównują własny poziom automatyzacji z pozio-
jawiającej się konkurencji na rynku krajowym. Pomimo mem automatyzacji zakładów niezależnych, ponieważ nie
poniesionych kosztów na unowocześnienie produkcji (po- mają bezpośredniego kontaktu z aktualnym poziomem no-
przez automatyzację) wiele zakładów i tak upadło. woczesności PN. System na rys 2. przedstawia taką wła-
Specyfika automatyzacji w Polsce w całej dekadzie lat śnie sytuację. Poziom automatyzacji zakładów zależnych
dziewięćdziesiątych polegała na tym, że zrealizowano ją jest zawsze niższy od poziomu automatyzacji zakładów
w oderwaniu od istniejących struktur automatyki kra- niezależnych. Przy czym różnica ta jest mała w okresie
jowej. W tym okresie nastąpił prawie całkowity upadek stagnacji poprzedzającym skokową zmianę poziomu no-
zakładów produkujących aparaturę pomiarowo-kontrolną woczesności. Sytuacja zakładów zależnych zmienia się na
wraz z kompleksem polskiego przemysłu elektronicznego. bardzo niekorzystną w czasie skokowego wzrostu poziomu
Bezpośrednim powodem tego upadku był istniejący dy- nowoczesności, gdy wzmaga się walka konkurencyjna.
stans technologiczny w stosunku do Zachodu, ale równie
ważną przyczyną była niczym niehamowana determinacja Zdzisław Sobczak, specjalista konstruktor, właściciel
zakładów w dążeniu do zwiększenia konkurencyjności za Zakładu Aparatury Pomiarowej i Sterującej WISO
www.phoenixcontact.pl www.eltron.pl
Advantech
10-calowy, dotykowy terminal z kamerą i słuchawką
W ofercie CSI pojawił się terminal EH-7106 przeznaczony do systemów automatyki budyn-
kowej. Terminal został zamknięty w nowocześnie stylizowanej, kompaktowej obudowie o wy-
miarach 315 x 240 x 60 mm. Urządzenie w standardzie ma wydajny, bezwentylatorowy pro-
cesor serii Celeron M 800 MHz. W terminal wbudowano 512 MB pamięci DDR RAM oraz
czytnik kart typu CF, domyślnie wyposażony w kartę 2 GB.
Rezystancyjny ekran o przekątnej 10,4” i rozdzielczości 800 x 600 pikseli, został wkom-
ponowany w przedni panel, wraz z kamerą o rozdzielczości 300 tys. pikseli oraz słuchawką.
Dzięki takiemu rozwiązaniu terminal może pełnić funkcję domofonu. Dodatkowo na froncie
panelu znajduje się mikrofon, speaker oraz cztery klawisze funkcyjne, których działanie może-
my zaprogramować i jeden przycisk główny, mogący pełnić funkcje alarmu. System 4 diod LED informuje nas o aktual-
nym statusie pracy urządzenia. Producent wyposażył terminal w interfejs IDE oraz złącze miniPCI pod kartę WiFi.
Ciekawostką są wbudowane interfejsy We/Wy wideo, które umożliwiają podłączenie dodatkowego ekranu lub ze-
wnętrznej kamery. Do komunikacji i zarządzania urządzeniem służą: złącze Ethernet, które umożliwia podłączenie
oraz przesył danych z czujników do serwera znajdującego się poza pomieszczeniem, dwa porty USB oraz jeden RS-
232/422/485. Terminal został wyposażony w standardzie Windows XP Embedded. Jednostka może pełnić kluczową
rolę jako część domowego czy też montowanego w większych budynkach systemu bezpieczeństwa, nadzoru oraz zarzą-
dzania. Dystrybutorem terminali Advantech na polskim rynku jest CSI Computer Systems for Industry.
www.csi.net.pl
Schunk
Wieloosiowy system manipulacyjny Uniplace
Pomówmy otwarcie
Protokół CANopen będzie tematem seminarium zorganizowanego przez organizację
CAN in Automation (CiA). Zjazd odbędzie się w końcu marca br. w Warszawie.
tandard CANopen jest szczególnie rozpowszechniony jaśnią również działanie CANopen w konkretnych aplikacjach,
3:9"+) ) 79$!*.9
34%2/7.)+ 0,#
9
./7
-)#2/3-!24 0%.42! &#!
o +OMPATYBILNY Z &#!
o 7IELE NOWYCH FUNKCJI
o #OMPACT I DO WEWY
o -ODUOWY DO WEWY
o .AJSZYBSZY W SWOJEJ KLASIE
,/$ S -/6 S
o :LICZANIE I WYJuCIA DO K(Z
o REJESTRÊW
o /BLICZENIA ZMIENNOPRZECINKOWE
o -ODBUS !3
) %THERNET
-!{9 &5.+#*/.!,.9
05,0)4 /0%2!4/23+)
9
./7
%+2!. $/49+/79 ('&
o %KRAN X MM
X PUNKTÊW
o -ONOCHROMATYCZNY ODCIENI
o *ASNOu½ CDM
o /BUDOWA X X MM
o !NALOGOWA MATRYCA DOTYKOWA
o /BSUGA CZCIONEK 7INDOWS
o 7IELOJÁZYCZNOu½ APLIKACJI
o 3IE½ PULPITÊW DO SZTUK
o +OMUNIKACJA . Z 0,#
o 0RACA W POZIOMIE LUB PIONIE
SSA
ul. Jedności 10
41-208 Sosnowiec
tel. +32 298 55 05
fax. +32 298 00 83
e-mail: ssa@ssa.pl
www.ssa.pl
UL -ARMUROWA
7ARSZAWA
7ESOA
4EL
&AX
COMPART ZAJDELPL )NTERNET WWWIDECPL
Nasi Reklamodawcy
Firma strona www telefon
www.controlengpolska.com
www controlengpolska com ● CONTROL ENGINEERING PO
POLSKA MARZEC 2009 ● 91
WRACAJĄC DO PODSTAW