E DREJTA FAMILJARE

FAMILJA DHE E DREJTA

FAMILJARE

Allowance only for

"fair use" © Enkeleda Olldashi 1
KUPTIMI I SE DREJTES FAMILJARE
Status familiae – pozita juridike e personave ne familje
E drejta familjare: teresia e rregullave juridike qe
rregullojne marredheniet brenda familjes romake:
A. E drejta martesore, marredheniet e burrit me gruan
B. E drejta aterore, ato midis babait dhe personave
alieni iuris
C. Tutoria dhe Kujdestaria , marredheniet midis
tutorit (tutores) dhe kujdestarit (curatores) me
personat ndaj te cileve ushtronin kujdesin e tyre
(pupillit)
Allowance only for
"fair use" © Enkeleda Olldashi 2
 PERSONAT SUI IURIS DHE
ALIENI IURIS
Sui iuris – meshkujt dhe femrat, qe zoteronin
status libertatis dhe civitatis, por pa rene nen
pushtetin e atit (patria potestas) ose te burrit
(manus). Alieni iuris ishin te njejtet persona qe
ndodheshin nen kete pushtet.
Rrenjet e kesaj ndarje gjenden ne ndarjen
shoqerore te punes midis burrave dhe grave,
shpartallimin e konsorciumit dhe krijimi i prones
private.
Pater familias ishte i vetmi person sui iuris ne
familje.
Allowance only for
"fair use" © Enkeleda Olldashi 3
 GJINIA
Gjinia – lidhje gjaku qe ekziston midis personave
me prejardhje te perbashket. (e drejta moderne)
Gjinia agnate – lidhje qe ekziston midis personave
qe jetojne sebashku ( e drejte e lashte)
Gjinia kognate – lidhje gjaku midis personave qe kishin
paraardhes te perbashket.
Krushqia (affinitas) – afersia ndermjet burrit dhe
te afermve kognate te gruas dhe anasjelltas.
Afersia e krushqise llogaritej sipas afersise se
gjinise kognate.
Allowance only for
"fair use" © Enkeleda Olldashi 4
 FAMILJA ROMAKE
Konsorcium (consortium) – kooperative familjare
e agnateve, e perbere nga te afermit e lire dhe te
barabarte agnate.
Familja patriarkale e agnateve
Bashkesi ekonomike te mbyllura
Pater familias me pushtet te plote
Familia kognate –zanafilla ishin familia rustica
dhe urbana.
Familja kognate ne kuptim te ngushte
Familje kognate ne kuptim te gjere.
Allowance only for
"fair use" © Enkeleda Olldashi 5
 GJINIA AGNATE
Persona qe jetojne ne nje konsorcium ose familje
nen patria potestas ose manus te perbashket

Afersia ne kete gjini llogaritej me afersine e

lidhjeve te nje personi alieni iuris me gjeneraten
me te vjeter te konsorciumit ose shefin e familjes.

Allowance only for

"fair use" © Enkeleda Olldashi 6
 GJINIA KOGNATE
Te njejte persona qe direkt ose terthorazi rrjedhin
prej nje paraardhesi te perbashket.
Te afermit e gjakut ndaheshin ne vije te drejte
(linea recta) dhe te terthorte (linea collateralis)
Te aferm prej babait dhe nenes (germani), ne te
aferm prej babait ose nenes (consaguinei dhe
uterini)
Numri i lindhjeve qe te largonte nga paraardhesi i
perbashket percaktonte shkallen e afersise.
Allowance only for
"fair use" © Enkeleda Olldashi 7
 E DREJTA MARTESORE

“Nuptiae sunt coniunctio maris et feminae et consortium

omnis vitae, divini et humani iuris communication” , qe
do te thote “martesa eshte bashkim i burrit dhe gruas dhe
lidhje per gjithe jeten, komunikimi i se drejtes hyjnore
dhe asaj njerezore”.

Allowance only for

"fair use" © Enkeleda Olldashi 8
 KUPTIMI I MARTESES
Martesa e se drejtes Romake ishte nje akt ose fakt
juridik ne baze te te cilit, nje grua sui ose alieni
iuris, dilte nga familja e origjines dhe hynte ne nje
familje te re me kushtet e neneshtrimit dhe me nje
funksion te vecante.
Martesa konsistonte ne faktin qe te kishte
bashkejetese te qendrueshme te dy personave me
sekse te ndryshem me deshiren e qendrueshme per
te jetuar ne nje lidhje monogame si burre e grua.

Allowance only for

"fair use" © Enkeleda Olldashi 9
 Martesë monogame
– lidhje vetëm midis dy personave me seks të kundërt. Kjo
do të thotë se ekzistenca e një martese e bënte të
pavlefshme martesën tjeter. Kjo është ajo që gjithmonë e
ka dalluar martesën romake nga martesa e vendeve
orientale apo vendeve të tjera. Monogamia ka ekzistuar
gjatë gjithë periudhës së shtetit romak. Jo vetëm popullsia
e thjeshtë duhet ta zbatonte këtë detyrim për martesë, por
edhe drejtuesit e shtetit. Nuk u pa ndonjë herë në Romë një
mbret apo perandor që të merrte më shumë se një .
Konkubinati madje konsiderohej si një marrëdhenie
monogame, gjithmonë mes personave me seks të ndryshëm

Allowance only for

"fair use" © Enkeleda Olldashi 10
 Funksionet e lidhjes martesore
funksioni shoqeror – formohej nje lidhje e gjate sa vete jeta.
Keshtu krahas lidhjes midis dy te rinjve, krijohej dhe lidhja (afrimiteti) i
familjeve te tyre me njera-tjetren.
funksioni ekonomik – nusja kur behej pjese e familjes se burrit sillte
me vete dhe pajen dhe disa te ardhura te tjera, qellimi i se cilave ishte
te ndihmonin ekonomikisht strehen bashkeshortore.
funksioni biologjik (natyror) – qellimi i nje martese ishte lindja dhe
rritja e femijeve pra riprodhimi (krijimi i brezave).Kjo ishte e
rendesishme per dy arsye themelore :
a- realizohej percjellja e mbiemrit tek pasardhesit (permbushej
tashegimia)
b- realizohej dhe nje proces fiziologjik i domosdoshe per trupin dhe
shendetin e femres.

Allowance only for

"fair use" © Enkeleda Olldashi 11
 Kushtet per vlefshmerine e marteses
Iustia nuptiae ose martesa legjitime ekzistonte per te
krijuar nje familje proprio iure dicta, ne te cilen roli i
paterfamilias-it ishte i tille qe te mund te ushtronte
potestasin familiar. Tashme per ekzistencen e iustia
nuptiae kerkoheshin disa kushte qe duheshin plotsuar.
Keto kushte sillnin vlefshmerine juridike te saj.
Kushtet per vlefshmerine e marteses jane teresia e
kerkesave dhe rregullave ligjore qe duhen plotesuar ne
menyre qe ajo te jete e vlefshme dhe te sjelle efekte
juridike.

Allowance only for

"fair use" © Enkeleda Olldashi 12
 KUSHTET PER LIDHJEN E
MARTESES
Ekzistenca juridike e marteses varej nga ekzistenca e;

A. afectio maritalis (qellimi per formimin e bashkesise

martesore)
Ne kohe te ndryshme e shprehnin persona te ndryshem
B. Ius conubii
C. Pubertiteti
Meshkuj 14-vjecare dhe femra 12-vjecare
D. Forma e parashikuar me ligj
Confarreatio, coemptio, usus

Allowance only for

"fair use" © Enkeleda Olldashi 13
 KUSHTET PER LIDHJEN E
MARTESES
A- Affectio maritalis – ishte pelqimi per martese i cili
jepej jo vetem nga dy bashkeshortet e ardhshem, por edhe
nga eterit e tyre ose paterfamiljas-it e familjes ku ata
jetonin.Ajo cka e ben te vecante martesen romake ishte :
1- vazhdueshmeria e affection-s gjate gjithe marteses
(epoka postklasike).Shuarja e tij shoqerohej me zhdukjen e
marteses.
2- Dhenia e pelqimit(shprehja) jepej jo vetem nga
burrat,por dhe nga grate dhe kjo i jepte marteses nje
nuance deri diku moderne.

Allowance only for

"fair use" © Enkeleda Olldashi 14
 KUSHTET PER LIDHJEN E
MARTESES
Connubium . Aftesia qe u njihej personave nga e drejta
pozitive per te formuar nje lidhje bashkeshortore
juridikisht te vlefshme
CONNUBIUM-Ishte nje lloj aftesie civile. Ishte
zakoni,zotesia per te formuar me bashkeshortin nje lidhje
legjitime (martese). Si rregull ekzistonte vetem midis
qytetareve romake. Ndalimi antik i connubium-it midis
patriceve dhe plebejve u hoq nga Lex Canuleia ne 445
p.e.s, disa vjet pas publikimit (shpalljes) se XII Tabelave
Kjo kerkese themelore ligjore zuri vend shume shpejt dhe
tek latini prisci.Duke pasur qytetarine romake gati te gjithe
banoret e perandorise shohim se kuptimi i ketij institute
zgjerohet aq shume sa ne kodin e Justinianit ky term
barazohej me vete martesen.
Allowance only for
"fair use" © Enkeleda Olldashi 15
 KUSHTET PER LIDHJEN E
MARTESES
PUBERTETI- Ishte aftesia natyrore,qe do te thote
aftesia e bashkeshorteve per te lindur dhe rritur femije.
Per femrat ajo arrihej ne moshen 12 vjecare (viripotens),
ndersa per meshkujt kishte nje dileme midis dy tezave :
asaj prokuliane-meshkujt beheshin pubes me te mbushur
14 vjec dhe asaj sabiniane-arritja e pubertetetit duhej
studjuar rast pas rasti (pra nuk ishte mosha ajo qe
percaktonte nese ekzistonte apo jo aftesia natyrore).
Teza qe i mbizoteroi kohes ishte ajo prokuliane. Kjo teze
madje transmetohet deri ne ditet tona dhe pse mosha eshte
rritur
Allowance onlydhe
for nuk eshte e njejte ne te gjitha legjislacionet.
"fair use" © Enkeleda Olldashi 16
 KUSHTET PER LIDHJEN E
MARTESES(format)
Grabitja (raptus mulierum)-forma me e vjeter.
Coemptio (blerja formale e gruas)-forme e lashte
Confarreatio (forma solemne e patriceve)
Usus (fakti i jetes se perbashket) – transferim i
thjeshte i nuses ne shtepine e dhendrit.
Usurpatio trinoctii – shmangia e transferimit nen
autoritetin e burrit apo shefit te familjes se burrit pas nje
viti banimi ne strehen e burrit, duke kaluar tri dite
jashte shtepise se burrit. Ne kete menyre gruaja mbetej
sui iuris nese kishte qene e tille para se te martohej.
Allowance only for
"fair use" © Enkeleda Olldashi 17
 KUSHTET PER LIDHJEN E
MARTESES(format)
I- COEMPTIO – Ati i nuses, ose paterfamiljas-i e
saj jepte vajzen te familja e dhenderrit dhe ne
kembim merte nje cmim simbolik, qe zakonisht
ishte nje monedhe. Kjo ishte menyre e shprehjes
se pelqimit reciprok, ndaj dhe martesa
konsiderohej e lidhur ligjerisht. Ta shohesh nga
jashte kjo te krijon me teper pershtypjen e nje
shitjeje, se sa te nje lidhjeje martesore.

Allowance only for

"fair use" © Enkeleda Olldashi 18
 KUSHTET PER LIDHJEN E
MARTESES(format)
II- CONFARREATIO- Ishte forma me e vecante e marteses,
sepse pergjithesisht ishte aristokrate, por edhe popullore ( e
thjeshte). Ishte aristokrate sepse martesa ne kete forme mund
te lidhnin vetem patricet dhe jo persona te tjere. Pra, ishte nje
martese e shtreses se larte, e cila me vone filloi te behej
gjithmone me pranine e perfaqesuesve te fese (natyrisht te
krishtere). Keta kishin rolit te bekuesit te marteses me frymen
e shenjte, si dhe rolin e deshmitarit. Te pranishem ne kete
ceremoni duhej te ishin: Cifti qe do te martohej, dhe dhjete
qytetare romake ne moshe madhore kujtojme se madhore
ishin meshkujt mbi 14 vjec dhe femrat mbi 12 vjec
Dhendri i ofronte nuses ne parg te shtepuse bashkeshortore :
zjarr, (i cili nenkuptonte drite dhe ngrohtesi), uji (pasterti)
dhe buke (per bollek dhe begati).
Allowance only for
"fair use" © Enkeleda Olldashi 19
 KUSHTET PER LIDHJEN E
MARTESES (format)
III - USUS- Kjo ishte forma me e shpeshte, sepse
ne fillim lindi ne shtresat e varfera te plebejve dhe
me pas u perhap. Ishte gjithashtu edhe forma me e
thjeshte, sepse nenkuptonte vetem nje jetese te
perbashket, duke u bere transferimi i nuses ne
shtepine e dhenderrit.
Pra, ajo nuk ishte si Coemptio dhe confarreatio,
sepse:
- ishte pa manus
Allowance only for
"fair use" © Enkeleda Olldashi 20
 MARREDHENIET E
BASHKSHORTEVE
Martese me manus (matrimonium cum manu)-
gruaja binte nen pushtetin (manus) e burrit ose
kryetarit te familjes (coemptio, confarreatio).
Martese pa manus (matrimonium sine manu)-
gruaja ruante poziten e meparshme (usus).
Marredheniet e bashkshorteve ne martese me
manus
Marredheniet e bashkshorteve ne martese pa
manus
Allowance only for
"fair use" © Enkeleda Olldashi 21
 Conventio in manum
Gruaja kalon plotësisht nën pushtetin e burrit dhe humbet cdo lloj
marëdhënie varësie dhe lidhje me familjen e origjinës. Largimi i saj
nga tutela atërore bënte që tek ky të pakësonte të ardhurat, të cilat i
kalonin familjes ku ajo hyntë nuse (paja). Kjo pra, krijonte një situatë
të disfavorshme për familjen atërore, jo vetëm në aspektin shpirtëror
por edhe atë ekonomik.
Martesa pra kishte si qëllim krijimin e një lidhjeje bashkëshortore, kurse
Conventio in manum kishte hyrjen e gruas në një grup agnat duke u
nënështruar ndaj patriapotestas-it të këtij grupi. Prandaj duhet të kemi
parasysh se në thelb këto tri forma ishin forma ekskluzive të Conventio
in manum. Por afërsia dhe shpesh bashkëjetesa që kishte Conventio
me martesën bënte që ato të konsideroheshin edhe si pjese e formes së
lidhjes martesore.
Allowance only for
"fair use" © Enkeleda Olldashi 22
 PAJA DHE DHURATA
PARAMARTESORE
Paja (dos) – Pasuria te cilen gruaja ia
dorezonte burrit me rastin e lidhjes se
marteses per te lehtesuar jeten e
perbashket.
Dhurata paramartesore (donatio ante
nuptias)

Allowance only for

"fair use" © Enkeleda Olldashi 23
 PAJA DHE DHURATA
PARAMARTESORE
PAJA – DOS –Ishte institut i se drejtes romake
Paja , ishin te mirat materjale dhe te drejtat qe gruaja i
fitonte nga famlja e origjines .
Paja - Ishte institut patrimonial prane marteses. Ajo ne
vetvete nuk ishte nje veprim juridik, por qe ne momentin
qe behej e zbatusheme, ajo sillte pasoja juridike per
bashkeshortet. Pajen e rendisim nder karakteristikat e
marteses romake jo sepse ajo ishte e vetmja e drejte qe e
njihte ate, por sepse juristet ishin ndalur gjeresisht tek ky
institut. Ata kane shpjeguar hollesisht se c’ishte ajo, si dhe
pse krijohej, efektet qe sillte, restituimi i saj etj. Per kohen
paja ishte nje nga institutet me te zhvilluara.

Allowance only for

"fair use" © Enkeleda Olldashi 24
 DHURATA PARAMARTESORE
(donatio propter nuptias)
Ne Romen e lashte vepronte ndalimi se bashkeshortet nuk
mund te benin dhurata midis tyre gjate marteses, por vetem
para saj. Dhurimet paramartesore ishin sende (stoli, para)
qe i bente djali qe do te martohej nuses se tij te ardhshme.
Pra ishin dhuratat qe beheshin gjate fazes se sponsalia-s
(fejeses).
Justiniani nxorri nje dispozite te re, e cila i lejonte
dhurimet midis bashkeshorteve, edhe gjate lidhjes
martesore me kusht qe keto dhurime te ishin ne favor dhe
ne fuksion te marteses. Keto ishin dhurimet martesore, te
cilat (ashtu si dhurimet paramartesore) nuk ishin pjese e
ndonje regjimi te vecante, por ndiqnin regjimin e
dhurimeve komune. Ne praktike keto ishin si nje krijim
(formim) i pajes nga burri.
Allowance only for
"fair use" © Enkeleda Olldashi 25
 PENGESAT MARTESORE
Ndalimet e nje martese jane faktet, veprimet, te cilat jane
te ndaluara nga ligji dhe nese ato vihen ne jete sjellin si
pasoje pavlefshmerine absolute te marteses.
E drejta romake, duke qene shume e vemendeshme dhe e
kujdeseshme ndaj familjes u ka kushtuar nje rendesi te
vecante ketyre ndalimeve. Ekzistenca i tyre sillte nulitetin
e marteses.
Kur martesa eshte lidhur me pranine e ndonjerit prej
ndalimeve, ajo eshte e pavlefshme dhe ne disa raste mund
te jete objekt i vepres penale.
Pengesat sjellin pavlefshmeri absolute dhe relative.
Allowance only for
"fair use" © Enkeleda Olldashi 26
 PENGESAT MARTESORE

Martesa ekzistuese
Lidhja ne martese kunder kesaj pengese-infami
Semundja shpirterore
Gjinia e gjakut

Allowance only for

"fair use" © Enkeleda Olldashi 27
 PENGESAT MARTESORE
Pengesat ne kohen e Augustit
Qytetarit te lindur ne liri dhe te liruares me sjellje te
keqia
Senatorit dhe libertineve ne pergjithesi
Tutorit dhe pupiles
Drejtuesit te provinces dhe grave te strehuara ne
province
Krishtereve dhe paganeve
Personave qe ishin betuar qe nuk do te martoheshin
Personat qe kishin shkelur kuroren
Midis ushtareve.
Allowance only for
"fair use" © Enkeleda Olldashi 28
 ZGJIDHJA E MARTESES
I. Nuk vareshin nga vullneti i bashkeshorteve.- Keto
ishin shkaqe qe e zgjidhnin automatikisht
martesen dhe nuk ishte i nevojshem pelqimi i
bashkeshorteve apo i procedurave te caktuara per
ndarjen. Nder keto shkaqe rendisim :
A. Vdekja natyrore
B. B. vdekja civile 1. capitis deminutio maksima
dhe 2. capitis deminutio media

Allowance only for

"fair use" © Enkeleda Olldashi 29
 Divorci ose shkurorezimi
divertere – te largohesh
II. Martesa e zgjidhur me vullnetin e bashkeshorteve. - Burri
ose gruaja, apo dhe te dy bashke shprehnin deshiren e tyre
per te zgjidhur martesen. Ata ishin te vetedijshem se nuk
donin te jetonin me te martuar dhe kete e shprehnin
praktikisht me veprime e forma nga me te ndryshmet.
Ne te dr. e lashte shkurorezimi i njeanshem me vullnetin e
burrit ne varesi te llojit te lidhjes se marteses.
Ne te dr. klasike behej me vendimin e te dyve.
Ne te dr. postklasike: a) shkurorezim me pasoja negative
(divortium cum damno) dhe b) shkurorezim pa pasoja
(divortium sine damno)
Allowance only for
"fair use" © Enkeleda Olldashi 30
 FORMAT E NGJASHME ME
MARTESEN
Lex Julia de adulteriis ndalonte:
Stuprum – marredhenie seksuale ndermjet mashkullit te lire
dhe gruas se pamartuar
Adulterium – marredhenie seksuale ndermjet te cileve njeri
eshte I martuar
Incestium –afermve.
Contuberniumi – bashkesi e jetes midis skllavit
dhe skllaves

Konkubinati – bashkejetesa me liberi naturales.

Allowance only for
"fair use" © Enkeleda Olldashi 31
 E DREJTA ATERORE

Allowance only for

"fair use" © Enkeleda Olldashi 32
 Menyrat e vendosjes se pushtetit
ateror
Me ane te lindjes
Nga iustum matrimonium
Me ane te biresimit
Adoptio
Biresim i plote
– Nga ndonje anetar i familjes se origjines
Biresim jo i plote
– Nga te huajt, por qe nuk nderpret lidhjet me familjen e origjines

Adrogatio
legitimatio

Allowance only for

"fair use" © Enkeleda Olldashi 33
 Kuptimi I pushtetit ateror
Gjithe teresia e rregullave qe veprojne brenda
familjes romake dhe qe rregullojne mardheniet
ndermjet anetareve te familjes perkufizoheshi si
pushteti ateror.
Ne Rome ky eshte i nje lloji i vecante puahteti. Me
totalitarizem dhe autoritarizem te vecante sipas
periudhave
Format e ushtrimit te pushtetit ateror brenda familjes
Patria potestas
Manus
Dominium potestas
Dominium
Allowance only for
"fair use" © Enkeleda Olldashi 34
 Kuptimi I pushtetit ateror
Sipas Ulpianos:” Familja eshte nje berthame ose bashkesi personash qe
vendosen nen pushtetin unik te paterfamiljas per arsye natyrore ose
juridike.”
Nga vete perkufizimi nxjerrim se struktura e familjes romake ishte e
organizuar nga paterfamilias, qe dispononte nje pushtet absolut ndaj
antareve te tjere te familjes dhe nga filifamilias, te vendosur nen
pushtetin e tij.
Pushteti i kryetarit te familjes ne te drejten romake ishte i perjetshem.
Prandaj nuk egzistonte problemi i zotesise se veprimit te personave
alieni iuris. Ata ishin nen pushtetin e paterfamiliasit. Problemi i
zotesise per te vepruar lindte tek ata persona, te cilet per arsye te
ndryshme nuk gjendeshin nen patria potestas.

Allowance only for

"fair use" © Enkeleda Olldashi 35
 Te drejtat e atit mbi personat nen
pushtet
Ius vitae et necis. E drejta e jetes dhe e vdekjes. E
drejte me orientim kufizues sipas periudhave.
Prinderit ishin gjykate dhe cenzori vleresonte vendimet
e paterit
Trajani detyronte emancipimin e birit te keqtrajtuar
Adriani denoi me internim nje at familjeje
Justiniani I dha fund kësaj te drejte

Allowance only for

"fair use" © Enkeleda Olldashi 36
 Te drejtat e atit mbi personat nen
pushtet
Ius vendendi . E drejta e shitjes se femijes
Ne fillim vetem ne nje territor te huaj mandej edhe ne
Rome
Shitja tri here rradhazi conte ne humbjen e pushtetit
mbi birin
Lindi si nje nevoje ekonomike ne shek.III e.s.
Justiniani e toleroi vetem
Ne nje nevoje ekstreme
Per te sapolindurin
Me te drejten per te rifituar lirine
Allowance only for
"fair use" © Enkeleda Olldashi 37
 Patria Potesta
Ne te drejten e Justinianit, Patria Potesta ishte nje pushtet i rendesishem
brenda familjes edhe pse ai nuk kishte me ate pushtet absolut mbi
femijet dhe familjen e tij(si ne kohen e Rep). Justinianin parashikoj
disa te drejta per filius familias, duke reduktuar njekohesisht edhe ius
noxae dandi. U hoq e drejta e ekspozimit, abandonimit, denoimit
fizikisht etj. Kristianizmi ndikoi ne lindjen e te drejtave te filius familia
extra ordinem te cilat .
Me kalimin e kohes pushteti i pater familias u reduktua si nga ligjet e
Trajanit ashtu dhe nga ato te Adrianit.
Trajani e detyronte pater familiasin ta edukonte dhe jo ta keqtrajtonte te
birin.
Adriani denonte paterfamiljasin qe vriste birin e tij.

Allowance only for

"fair use" © Enkeleda Olldashi 38
 Patria Potesta
Paterfamiliasi mund te rimarre filiusfamiliasin e tij qe
ndodhet ne duart e nje te treti, kjo nuk do te thote qe filius
familiasi eshte prone, por thjeshte raport pertinence.
Filiusfamiliasi nuk i njihej e drejta per fitimin e pronesise
ne formen origjinale(si e drejte subjetive ), pasi gjithshka I
perket paterfamiliasit. Paterfamiliasi i lejonte
filiusfamiliasit te perfitonte te mira nga administrimi i nje
te mire edhe pse pronar i ketyre te mirave mbetet
gjithmone paterfamiliasit.

Allowance only for

"fair use" © Enkeleda Olldashi 39
 Pozita personale dhe pronesore e
personave nen pushtet
Peculium paganum
Peculium castrense
Peculium quasi castrense
dhuratat

Allowance only for

"fair use" © Enkeleda Olldashi 40
 Peculi Castrense
Ne kohen e Augustit te gjitha te mirat materiale qe filiifamiliasi
grumbullonte gjate kohes qe kryenin sherbimin ushtarak
fovorizoheshin duke iu akorduar nje trajnim i vecante te ashtu
quajturin peculium castrense.
“ Castrense peculium est quod a parentibus vel cognates in militia agenti
donatum est vel quod ipse filiusfamilias in militia adquisiit;quod nisi
militaret adquisiturus non fuisset”:fr.11 D.49,17
Nga keto te mira filiusi perfiton dhe i gezon inter vivos pa nderhyrjen e te
atit
Te drejten per te lene trashegimiper kete te mira materiale i gezonte dhe
filifamiliasi, por nese ai vdes perpara te atit te vete pasuria e tij i kalon
atit iure peculi (pasi pretendohej se kjo pasuri me perpara i perkiste
atit),por jo sipas iure hereditatis .

Allowance only for

"fair use" © Enkeleda Olldashi 41
 peculium quasi castrense.
Te drejta te tilla i fituan edhe filii familias qe
punonin ne administraten shteterore, ky lloj pekui
u quajt, peculium quasi castrense.
Costantini vendosi qe pasuria e nenes i kalon
femijeve dhe burri nuk ka vec te drejten e
uzufruktit.Kjo e drejte pas u hoq me ligj.

Allowance only for

"fair use" © Enkeleda Olldashi 42
 Pushimi ose shuarja e pushtetit
ateror
Vdekja e njerit apo tjetrit
Emancipimi
Padenjesia e atit
Humbja e qytetarise romake
Renia ne skllaveri
Marrja e nje qytetarie tjeter
Adrogimi
Allowance only for
"fair use" © Enkeleda Olldashi 43