Netbhet Emagazine December 2010

Netbhet eMagzine | December 2010
नेटभेट ई-मािसक - िडसेंबर २०१०

सप
ं ादक - पर्थमेश सुरेश िशरसाट : prathmesh.shirsat@gmail.com
पर्क
पर्कााशक - सिलल चौधरी : salil@netbhet.com
पर्णव जोशी : pranav@netbhet.com
मख
ुखपृ
पष्ठ
ृ - पर्णव जोशी : pranav@netbhet.com
लख
ेखन
न-
तन्वी देवडे : deode.tanvi@gmail.com
महेंदर् कु लकणीर् : kbmahendra@gmail.com
हेरंब ओक : heramboak@gmail.com
सिलल चौधरी : salil@netbhet.com
अपणार् : asankhe@gmail.com
आिदत्य चंदर्शेखर
चंदर्शेखर आठवले shekhar.athavale@gmail.com
िनतीन पोतदार nitinpotdar@yahoo.com
सुपणार् कु लकणीर् suparna.kulkarni@gmail.com
भाग्यशर्ी सरदेसाई shree_279@yahoo.com
© या पस्ुस्तका
तकातील सव
सवर्र् लख
े , िचतर्
िचतर्े,े फोटोगर्
गर्ााफ्स याच
ं े हक्क लख
ेखक
काच्य
ंच्याा स्व
स्वााधीन.
© नट
ेटभे
भटे लोगो, मख
ुखपृ
पष्ठ
ृ व नट
ेटभे
भटे इ-म
मािसक
िसकााचे सव
सवर्र् हक्क पर्क
पर्कााशकाच्य
ंच्याा स्व
स्वााधीन.
सप
ंपकर्
कर् - सिलल चौधरी , पर्णव जोशी www.netbhet.com
४९४, िविनत अपाटर्मेंट्स, साई सेक्शन, अंबरनाथ (पूवर्), ठाणे ४५१५०१
Netbhet.com| Blogkatta |Marathi eBooks | Forum | About Us | Subscribe

अत
ंतरंरंग
बाहुली गं तू ......
पॅच अप
अपनी तो पाठशाला
िरिमक्स कापुसकोंड्या
'मॅिजक'चं 'दगडावर'चं गारूड !!
िव्हक्टोरीयन इं ग्लंड व आधुिनक चीन
Stop spam, Read books
नवस
िशस्त + संयम = पर्गती
िभजलेले पंख
कु पनपुिस्तका, मुले...काल आिण आज....

बाहुल
हुलीी गं त.ू ........
बाहुली आिण मुलगी याचं

ं एक वेगळं भाविवश्व, नातं असतं..दोघी वयापर्माणे वेगवेगळ्या भूिमका जगतात...मजीर्
अथातच
र् मुलीची.पण आपलं सारं ऐकणारी,कधी खेळातली बबडी, मग थोडं मोठं झाली की िवद्याथीर्, मैतर्ीण असं
वयानुसार बदलत जाणार हे एक वेगळं जग. मला बाहुल्या आवडतात हे मला मी बरीच मोठी झाल्यावर कळलं का
असं मला काहीवेळा वाटतं. म्हणजे लहानपणी मला हवीतशी डोळ्याची
ं उघडझाप करणारी बाहुली िमळणार नाही हे
मािहत होतं त्यामुळे मी नक्कीच खट्टू झाले नाही. तसंच मावशीकडे ितच्या मुलीला कु णीतरी परदेशातल्या िमतर्ाने िदलेली,
भुर्‍या के साची
ं आिण नुस्तं डोळे उघडमीट करणारी नाही तर चक्क तोंडातलं पॅिसफ़ायर काढल्यावर रडणारी बाहुली
पािहली की ितचा हेवा वाटला तरी ते तेवढ्यापुरतंच होतं. त्यानंतर जेव्हा माझ्या भाचीला संुदर बाहुलीबरोबर पािहलं
होतं आिण खरं तर तोवर मी नोकरीला वगैरे लागले होते तरी त्यावेळी पुन्हा एकदा बाहुली या पर्करणाच्या पर्ेमात मी
पडले होते..एखाद्या खर्‍या व्यक्तीबरोबर बोलावं, वागावं तसे बाहुलीबरोबरचे ितचे संवाद ऐकणं हाही एक मस्त अनुभव
होता.त्यानंतर मी जेव्हा बंगळु रुला गेले होते तेव्हा "कावेरी"मध्ये सात-आठ लाकडी छोट्या बाहुल्याचा
ं एक सेट घेऊन
ऑिफ़समधल्या मैतर्ीणींना द्यायलाही सुचलं होतं.
हे सगळं खरं तर वैवाहीक आयुष्यात आल्यावर सुरुवातीला तरी

िवसरायला हरकत नव्हती. पण २००४ मध्ये एक दोनदा नव्हे
तर बरे चदा न्यु-यॉकर् ला विकलातीच्या कामासाठी जावं लागलं;
त्यावेळी एकटीने भटकताना एक दुकान गवसल्यामुळे पुन्हा
एकदा बाहुली पर्करण माझ्यामागं लागलंच..
काही कामािनिमत्त नवर्‍याला युरोप विकलातीत जवळजवळ
संपुणर् िदवस बसायला लागलं आिण मला तो िदवस एकटीने न्यु-
यॉकर् शहर भटकायची संधी िमळाली..खरं तर ही एकदाच नाही
बर्‍याचदा िमळाली आिण पर्त्येकवेळी मी वेगवेगळा भाग पालथा
घालुन त्या संधीचं सोनं के लंय.पण यावेळी जरा बाहुलीयोग
अमेिरकन गलर् दुकान नशीबात होता असं िदसतंय.
न्यु यॉकर् हे एकतर माझं लाडकं शहर, माझ्या लाडक्या मंुबईची

आठवण (तुलना नाही) करुन देणारं . िजथे अमेिरके त इतरतर् न
िदसणारी माणसाची
ं वदर्ळ, रस्त्यावर खाऊच्या आिण
छोट्या-मोठ्या खरे दीच्या घासाघीस करायची संधी देणार्‍या
गाड्या असं सारं असतं. ितथं माझ्यातल्या मंुबईकरणीला
एकटीनं िफ़रण्यात गम्मत न वाटली तर नवलच. यावेळी मी
पेनस्टेशनला उतरल्यावर िसटीत िशरण्याच्या आधीच एक
छोटं शहर भटकं तीचं पुस्तक होतं ते घेऊन ठे वलं होतं....
िमळू न सार्‍याजणी

त्यात कु ठे तरी "अमेिरकन गलर्" असा एका दुकानाचा उल्लेख

होता आिण त्याबद्दलचं वणर्न पाहुन मला आतमध्ये हे दुकान
कसं असेल याची उत्कं ठा होतीच...त्यानुसार माझी पावलं मी
मॅनहॅटनच्या अगदी मुख्य िवभागात पाचव्या ऍव्हेन्यु आिण
एकोणपन्नासाव्या रस्त्याच्या िदशेने पावलं वळवलीच. दुकान
उघडायला थोडावेळ होता पण बर्‍याच मायलेकींच्या जोड्या
ितथे घुटमळताना िदसत होत्या त्यानुसार आपली िनवड
चुकली नाही याची खातर्ी मला आधीच होत होती..थोडावेळ
इथे ितथे भटकु न पुन्हा मी दुकानात आले तोवर ये-जा (खरं तर
िविवध रुपातली ’गलर्’
जा नव्हतीच नुस्ती येच होती सकाळी) सुरु झाली
होती...आिण मीही आत काय असेल याची कल्पना करत
आतमध्ये गेले..
थोडी मोठी बाहुली असणार हे अपेिक्षत होतं पण ितचं ते

हुबेहुब मुलीचं वाटावं असं रुपडं पाहुन मी तर ितच्या
पर्ेमातच पडले..ितला अनेक रुपात सजवलेलं एक मोठं
कपाट स्वागतालाच होतं ितथेच ितला पाहताना बराच वेळ
गेला. ही अमेिरकन गलर्, के ली, साध्या शब्दात सागायचं
ं तर
एक बर्ॅन्डेड बाहुली. ही आिण िहच्या अशाच सख्या..त्यात
अमेिरके तल्या िटिव्ह शोवर पिहल्यादा
ं झळकणारी
सॅमान्था, माझ्याकडे आता असलेली कस्टर्न आिण अशा
बर्‍याच मैतर्ीणी आहेत. हे तीन मजली दुकान म्हणजे या
मािलके त झळकलेली पिहली ’गलर्’
बाहुल्याचा
ं इितहास (अमेिरके त इितहास या शब्दाची
व्याख्या वतर्मान अशीही असावी असं माझं मत पक्कं करणारं आणखी एक स्थान..असो...) आहे. हे या बाहुल्याचं
ं संगर्हालय
आहे तसंच ितच्यासाठी वन स्टॉप शॉप म्हणावं अशी जागाही.
तळमजल्यावर जवळजवळ सगळ्याच अमेिरकन गलर्चं

कलेक्शन, वेगवेगळे कपडे आिण इतर ऍक्सेसरीज घेतलेलं
ितचं रुपडं, ितच्या खोल्या, वस्तंुसकटचं ितचं वावरणं याचं
दालन आहे...ते सवर् हरखून पाहताना आपण वेळेचं गिणत
कधीच िवसरुन जातो. इतकं ितच्या पर्ेमात पडायला होतं
की एक घ्यावी का असा खट्याळ िवचारही मनात येतो पण
१२० डॉलर पाहुन िवस्फ़ारलेले डोळे तो खट्याळपणा
अथातच
र् िवसरायला भाग पाडतात...
के शकतर्नालयात
मग पिहल्या माळ्यावर चक्क या बाहुलीसाठी एक हॉिस्पटल
आहे..त्याची
ं इमजर्न्सी सिवर्सपण आहे म्हणे...एखादीच्या (इतक्या महागड्या) बाहुलीला जर काही दुखापत झाली तर
मग हॉिस्पटल हवंच नाही का? म्हणजे आणखी थोडे पैसे खचर् करुन का होईना पण परत ितच्याशी खेळता तरी येईल.
इथल्या डॉक्टरशी बोलायला हवं होतं पण आणखी एक मजला होता त्यामुळे सरळ पुढे गेले.

ितथे तर चक्क बाहुलीसाठी सलान म्हणजे आपल्या भाषेत के शकतर्नालय आिण

एकं दिरत ब्युिटपालर्रही होतं..ितथे बाहुलीला बसवायला छोटीशी न्हाव्याच्या
दुकानात असते तशी वर-खाली होणारी खुचीर् आिण बर्‍याचशा स्पेशािलस्ट
होत्या...लोकं इथे येत असतील का असा पर्श्नच पडायला नको..गोर्‍या गोर्‍या
छोट्या अमेिरकन मुलींची त्याची
ं त्याची
ं बाहुली घेऊन राग
ं लागली होती.
कु णाला ितची हेअरस्टाइल बदलुन हवी होती, कु णाला ितचे के स थोडे कमी
करायला हवे होते...काहींना चक्क ितची आिण स्वतःची हेअरस्टाइल मॅच
करायची होती..हम्म... ’बडे बडे देश में छोटी छोटी बाते’ मी याची देही पाहात
होते...
बाहुलीची िकं मत एकदा पािहल्यावर कु ठल्याच दुसर्‍या िकमती काढायच्या मी

भानगडीत पडले नाही. इथे बाहुलीसाठी के साच्या िपना, मॅिचंग पसेर्स अशा
बर्‍याच गोष्टी िवकायला होत्या तसंच छोटे आिण मोठे एकसारखे िदसणारे
एकसारख्या मायलेकी
डर्ेसही होते..ती सोय होती तुमची बाहुली आिण तुम्ही एकसारखं िदसण्यासाठी
के लेली सोय...माझ्या निशबाने तशी एक जोडी मला ितथेच िदसली. मग ितच्या आईला िवचारुन मी त्या दोघींचा एक
फ़ोटोही काढला.
बाहुली पर्स्थ कमी पडलं म्हणून की काय इथे एक

ऍन्जेिलना नावाची उं दीराच्या कु टंुबालाही बर्ॅन्डेड के लेलं
िदसलं..त्याचं इटु कलं घर, त्यातल्या खर्‍याच वाटणार्‍या
इटु कल्या घरगुती गोष्टी पाहुन मला तर एक क्षण इथल्या
अमेिरके त वाढणार्‍या मुलींचा हेवाच वाटला...
बघता बघता दोनेक तासही सहज गेले असतील...जेवायची
वेळ झाली होती हे पोटात ओरडणार्‍या बाहुल्या आपलं
कावळे सागत
ं होते पण तरी पाय िनघत नव्हता..मग शेवटी
हो-ना करता मी एक छोटी बाहुली आठवण म्हणून
इतक्या सोयी आहेत मग एक छान शेजघर नको?
घेतलीच..कस्टर्न नावाची...आमच्या लग्नाच्या मािसक
वाढिदवसातला कु ठला तरी वाढिदवस तेव्हा नुकताच होऊन गेला होता. हे खेळणं मी त्याचं िगफ़्ट अशा नावाने िचकटवुन
नवर्‍याला तेव्हा फ़ोनवर पटवलं होतं...माझी एक सवय आहे मी स्वतः माझ्या मजीर्ने काहीही खरे दी करु शकत असले
तरी थोडावेळ हो-ना मध्ये त्याचं डोकं खाल्यािशवाय बहुतेक मला करमत नसावं िकं वा त्या खरे दीला हे आपण एकतर्
ठरवून घेतलंय असं गोंडस नाव त्यामुळे देता असं असंही असेल..असो....

या अमेिरकन गलर्नंतर मातर् महागडी कु ठलीही बाहुली मी घेतली

नाही....बाहुली घेतली तरी ितला घेऊन खेळत बसण्याचे िदवस के व्हाच
संपलेत िकं वा ते आले तरी होते का असंही वाटावं इतक्या दूर ते
गेलेत....पण छोट्या छोट्या बर्‍याच बाहुल्या मी अधेमधे घेतल्या...इथे
िमळणार्‍या पाठीला सपोटर् लावुन उब्या के लेल्या िकं वा बसवता येणारी
एक कलेिक्टबलमधली बाहुली पण सॅव्हानाच्या िटर्पमध्ये घेतली...मला
वाटतं अमेिरकन गलर् या दुकानात माडले
ं ल्या त्या वेगवेगळ्या रुपातल्या
बाहुलीने माझ्या मनातही बाहुल्यासाठी
ं एक घर के लं
असावं....िफ़लीमधल्या घरी माझ्या पर्त्येक िखडकीवर एक एक बाहुली
होती..त्यावेळी आमच्याकडे घरी आलेल्या कु णीतरी मला म्हटलेलं आठवतं
इतक्या बाहुल्या आहेत तुझ्याकडे पुढच्यावेळी तुला काय िगफ़्ट द्यायचं ते
बरोबर लक्षात येईल...ओरे गावातही जपुन सार्‍या बाहुल्या आणून
त्यानाही
ं नव्या जागा शोधुन िदल्या...
कस्टर्न
आज बर्‍याच िदवसानंतर िमतर्ाच्या मुलीला पिहल्या वाढिदवसासाठी भेटवस्तु पाठवायला बाहुल्या आिण असंच
िटिपकल मुलींच्या वस्तू शोधताना पुन्हा एकदा हरखलेय आिण लक्षात आलंय की माझ्या कस्टर्नच्या के साची
ं मुलानं वाट
लावलीय...ितला काय आता त्या सलानमध्ये नाही नेणार पण कदािचत ही पोस्ट संपल्यावर ते ठीक करुन ितला कु ठे तरी
जरा वर ठे ऊन देईन....मुलाच्या तावडीतून सोडवण्यासाठी आिण अथातच
र् माझी एक मलाच मािहत नसलेली आवड
आठवणीत आणून देण्यासाठी.
अपणार् http://majhiyamana.blogspot.com

पच
ॅ अप
(कथालेखनाचा माझा हा पिहलाच पर्यत्न आहे.

या कथेतील पातर्ाचा
ं कु ठल्यातरी िजवंत अथवा मृत व्यक्तींशी संबंध आहे. तो योगायोग समजू नये! )
पहाट अंगावर घेतच आनंद बसमधून उतरला. पौषातली पर्चंड थंडी पडलेली होती. त्याने घड्याळात पािहलं
तर अजून पाचच वाजत होते. आता घरी जायला िरक्षा के ली तर िरक्षात अजून थंडी वाजेल हा िवचार करुन तो
पायीच घराकडे जायला िनघाला.
आनंद िनशाणदार, एक संगणक अिभयंता. पुण्यातल्या एका संगणक पर्णाली बनवणा-या कं पनीत काम करत होता.
आता त्याला नोकरीला लागून जवळपास तीन वषर्ं होऊन गेले होते. जबाबदारी म्हटली तर तशी काहीच नव्हती.
तेव्हा आई-बाबानी
ं िवचार के ला की करून टाकू या याचे आता दोनाचे चार! सगळ्या गोष्टी वेळेत झालेल्या ब-या!
आनंदपण तसा नाकासमोर चालणारा मुलगा. कॉपोर्रे ट क्षेतर्ात असला तरी पर्ेम वगैरे गोष्टींपासून चार हात लाबच
ं
होता.खरं तर आत्ताच्या मुली खूप स्वाथीर् आहेत असा त्याचा िमतर्ाची
ं पर्ेमपर्करणं पाहून गर्ह झाला होता. त्यामुळे
त्या वाटेला न गेलेलंच बरं ,असा त्याने स्वत:पुरता एक िनयम बनवून टाकला होता. त्यामुळे आईबाबा म्हणतील ती
मुलगी बघायला तो तयार झाला होता.
आई-बाबानी
ं त्याचं नाव गावातल्या वधूवर सूचक मंडळात नोंदलं होतं. ते नावनोंदणी करायला गेलेले असतानाच
ं
ितथे आलेल्या दोन बायकानी
ं त्याचे पितर्का आईबाबाकडू
ं न मागून नेली होती. त्याचाच
ं फोन आला होता की पितर्का
उत्तम जुळते आहे, दाखवण्याचा कायर्कर्म कधी करायचा? त्यासाठीच आज आईबाबानी
ं त्याला बोलवून घेतलं होतं.
घरी पोचला तेव्हा आई बाबा चहाच घेत होते.
"आलास! चल तोंड धू मी चहा ठे वते.आिण हा काय अवतार के लायेस? पुण्यात न्हाव्याची
ं दुकानं नाहीयेत का?
आधी कटींग करून ये. दाढी िकती वाढलीये! तुला दाढी करायला पण वेळ िमळत नाही का? अरे जरा व्यविस्थत
रहावं, उद्या लग्न झालं म्हणजे असा चागला
ं वाटशील का? काय म्हणतील तुझ्या सासरचे लोक? ती मुलगी काय
म्हणेल?" -आई.
"आई, अगं आधी चहा तर िपऊ दे, बाकी सगळं नंतर!"
चहा िपऊन तो न्हाव्याकडे जाऊन आला. आिण आंघोळ करून जे झोपला ते जेवायलाच उठला.
जेवण झाल्यावर आईने त्याला मुलीचा फोटो दाखवला. फोटोवरुन तर मुलगी ठीकठाक वाटतेय, बघूया उद्याचं उद्या!
असा िवचार करून तो परत झोपला.
संध्याकाळी चहा घेऊन तो िमतर्ाकडे गेला.
"काय साहेब असे अचानक गावी? काही खास कारण? काय मुलगी वगैरे बघायला आलायेस की काय?"
"हो ना यार! उद्या आहे कायर्कर्म!"
अच्छा, कु ठली आहे मुलगी?"
"इथलीच आहे, आपल्या गावातलीच!"
"कु ठे राहते?"
आनंदने पत्ता सागताच
ं िमतर्,संतोष म्हणाला, "अरे यार मी िहला ओळखत असलो पािहजे. िहच्या घराजवळ माझी
ताई राहते. ताईकडे िशवणकामाच्या क्लासला येणा-या मुलींपैकी एकीचं नावपण हेच आहे!"
आनंद लगेच म्हणाला,"चल आधी माझ्या घरी!".

दोघंही आनंदच्या घरी आले. आनंदने संतोषला ितचा फोटो दाखवला. संतोष जवळजवळ ओरडलाच,"अरे हीच ती
मुलगी! एकदम शंभर नंबरी सोनं! आता हा चान्स कु ठल्याही पिरिस्थतीत गमावू नकोस! आिण आत्ता लगेच चल
माझ्याबरोबर!"
"कु ठे ?"
"मूखासारखे
र् पर्श्न काय िवचरतोयेस? ताईकडे!"
लगेच दोघेजण ताईकडे पोचले. संतोषने ताईला सािगतल्यावर
ं ताई म्हणाली,"अरे आनंद संतोष अगदी बरोबर
सागतोय!
ं अगदी लाखात एक मुलगी आहे." चला. म्हणजे एक बाजू तर िक्लअर झाली. बघूयात!
दुस-या िदवशी आनंदराजे उठले ते मुळी डोक्यात िवचाराचं
ं वादळ घेऊनच! आईबाबानी
ं त्याला ताबडतोब तयार
व्ह्ययला सािगतलं
ं . ते लोक दहा वाजेपयर्ंत येणारच होते. बाबानी
ं आज खास या कायर्कर्मासाठी आबाकाकाना,
ं म्हणजे
त्याच्या
ं मोठ्या भावाला बोलवून घेतलं होतं. ते नऊ वाजता आले. आता आनंदराजे चकाचक तयार होऊन ितच्या
येण्याची वाट बघत होते.
सव्वादहा वाजला मुलीच्या मामाचा
ं फोन आला की आम्ही तुमच्या घराच्या जवळपासच आहोत, पण नेमकं घर
सापडत नाहीये. मग बाबा त्याना
ं घ्यायला गेले. इकडे आनंदरावाचा
ं श्वास पार समेवर येऊन पोचला होता.
.......आिण सभेत महाराणींचा पर्वेश झाला. ितने आंबा कलरची साडी नेसलेली होती. चेह-े यावर िटिपकल स्तर्ीसुलभ
लज्जा. मान खाली.आनंदराव तर "वरचा श्वास वर आिण खालचा श्वास खाली" अशा अवस्थेत होते. ती दारात
असताना
ं आनंदने एकदा डोळ्याच्या कोप-यारून ितच्याकडे चोरुन बघून घेतलं. "आईशप्पथ! साला मी तर िहच्यापुढे
काहीच नाहीये! काय बोलू राव! वाचाच बसलीये".आनंदरावाची
ं मनातल्या मनात बडबड चालली होती. "यार,
िटिपकल बायको मटेिरअल! आपण तर साला फस्टर् बॉलमधे बोल्ड!". ितच्याबरोबर ितचे मामा , आई आिण लहान
भाऊ आले होते. विडलाचा
ं ऍिक्सडेंट झाल्यामुळे ते बेडवरून उठू शकत नव्हते. त्यामुळे ते येऊ शकले नाहीत.
महाराणी खुचीर्त बसल्या तर ते पण आनंदच्या काटकोनात! म्हणजे आनंदला ितच्याकडे बघायचं असेल तर ते पण
मान वळवूनच बघावं लागत होतं. आई ितच्या आईला आिण ितला घेऊन िकचनमध्ये गेली. आता आनंद जरासा
िरलॅक्स झाला. मग मुलीच्या मामानी
ं आनंदला काही पर्श्न िवचारले. नोकरी कु ठे , नक्की काय काम करतात वगैरे वगैरे!
आनंदने नेहम
े ीच्या या रुक्ष पर्श्नाची
ं िततकीच रुक्ष उत्तरं िदली. तेव्हड्यात आई ितला िकचनमधून बाहेर घेऊन आली.
हातात पोह्याचा
ं टर्े! ितने सगळ्याना
ं िडशेश िदल्या आिण शेवटची िडश घेऊन ती आनंदजवळ आली. आनंदने जसं
आपल्याला ह्या व्यक्तीशी काही कतर्व्यच नाहीये अशी ितच्या हातातून िडश घेतली. एकदम थंडपणे. जराशी मजा!
ती ितच्या खुचीर्त जाऊन बसले तसं आनंदने ितच्याकडे एकदम िमिश्कल नजरे ने पाहीलं. ितने एकदम कृ तककोपाने
आनंदकडे बिघतलं. आनंदराव एकदम अबाऊट टनर्!
मग आबाकाका म्हणाले,"तुम्हाला काही बोलायचं असेल तर बोला!"
.............आिण याच आिण याच पर्श्नाची आनंद वाट बघत होता. त्यानं अपेक्षेने ितच्याकडे पािहलं, ितनं अपेक्षेने
ितच्या मामाकडे
ं पािहलं. मामानी
ं ितला आनंदने परवानगी िदली. दोघं िकचनमधे गेले. आनंद आिण ती, दोघंही िकती
पर्चंड दडपणाखाली आहेत हे कु णीही न सागता
ं कळत होतं.
"िरलॅक्स! बी िरलॅक्स! हा काही इं टरव्ह्यू नाहीये! मुळीच दडपण घेऊ नका! तसं मी पण घेत नाहीये". आनंद ितला
सागत
ं होता की स्वत:ची समजूत घालत होता कु णास ठावूक? "तुम्हाला वाचन आवडतं का?"
"हो."
"काय काय वाचलं आहे आतापयर्ंत?" (च्यायला हा काय पुस्तकी िकडा आहे की काय? -ती मनातल्या मनात )
"अभ्यासाची" (-बोंबला!)
"तुम्ही एम.ए.सायकॉलॉजी ना? मग त्यातले कु ठले लेखक वेल-नोन आहेत?" (इथे मािहतेये कु णाला? आिण याला
काय करायचंय? आपापली कॉम्प्युटरची पुस्तकं वाच म्हणावं! की याला ते पण मािहती नाहीत.)
"डॉ. सो ऍण्ड सो,सो ऍण्ड सो,सो ऍण्ड सो," (आयला आपल्याला खरं च मािहत नािहयेत हे िहला समजलं की काय?)

"डॉ. िफजॉफ काफ्फा, डॉ. दीपक चोपर्ा!" (अरे , याला तर खरं च मािहतीये!)
"ते पी.एच.डी साठी आहेत." (असेनाका!आपल्याला काय करायचंय?)
"ओके ओके "!(चला संपला इं टरव्ह्यू!)
"तुम्हाला काही िवचारायचं असेल तर िवचारा!" (काय िवचारू याला कप्पाळ!)
"तुमची पोस्ट काय आहे हो?" (काय सागावं
ं ?)
"मी आमच्या कं पनीत सव्हर्र साईड डेव्हलपमेंट आिण युजर इं टरफे स डेव्हलपमेंटचं काम बघतो!"(मारला की नाही
िसक्स!)
"अच्छा अच्छा!" (काय बोलला राम जाणे!)
आनंद पुण्यात परत आला. दोन-तीन िदवसानी
ं त्याच्या िमतर्ाचा, रघूचा त्याला फोन आला. रघू त्याचा शाळे पासूनचा
िमतर् होता. सध्या तो मंुबईला नोकरी करत होता. मधून मधून दोघाचे
ं एकमेकाना
ं फोन होत असत.
"काय रे काय चाललंय सध्या?" -रघू.
"काही नाही यार! रुिटन लाईफ!"
"काय मुलगी वगैरे बिघतलीस की नाही?"
"अरे आत्ताच बघून आलो, आपल्या गावातलीच आहे!".
आनंदला पुढे बोलू न देता रघूने त्याला काय काय घडलं ते सगळं सािगतलं
ं ! इकडे आनंद भुईसपाट!
"तुला कसं कळलं?"
"अरे साल्या ती माझी आतेबिहण आहे!"
"आयला रघ्या! सहीच ना!"
"अरे काय तू नुसता पुस्तकी िकडा आहे असं ितला वाटतंय!"
"अरे यार एकतर मी पर्चंड टेन्शनखाली होतो. काय काय िवचारलं देव जाणे!"
"जाऊ दे! मी बोलेन आत्याशी!"
त्यानंतर जवळजवळ एक आठवडा उलटला. त्याचा
ं फोन आलाच नाही. शेवटी मग आनंदच्या बाबानीच
ं त्याना
ं फोन
के ला.
"अहो आम्ही करणारच होतो फोन! अजून मुलीच्या काकाशी
ं बोलणं झालेलं नाही. त्याचाशी
ं चचार् करून तुम्हाला
कळवतो."
"ठीक आहे" -बाबा.
त्यानंतर एका आठवड्यानंतर त्याचा
ं फोन आला. "आपले योग नाहीत!"
"धन्यवाद!" -बाबा.
बाबानी
ं आनंदला फोनवर हे सागू
ं न टाकलं. त्याना
ं वाटलं आनंद हे मनाला लावून घेईल, म्हणून त्यानी
ं त्याची
समजूतपण काढली.
"जाऊ द्या ना बाबा... त्यात काय िवचार करायचा?" म्हणून आनंदने तो िवषयच बंद करुन टाकला. त्याने रघूला
याबद्दल िवचारलं, रघूला पण हे सगळं चमत्कािरकच वाटलं. त्याने आत्याचा बरे च िदवस िपच्छा पुरवला, पण शेवटी
आनंदच्या सागण्यावरुनच
ं तो गप्प बसला.
त्यानंतर सहा मिहने उलटले. आनंदने त्या काळात बरीच स्थळं पािहली. कु णी आनंदला िरजेक्ट के लं तर आनंदने
कु णाला! आनंदच्या एक पुस्तकात मातर् ितची जन्मपितर्का जपून ठे वलेली होती. पर्त्येक वेळेस पुस्तक उघडलं की ती
पितर्का बाहेर पडायची. आनंदला माहीती होतं की या पितर्के चा आता काहीच उपयोग नाहीये. पण ती फे कू न द्यायची
पण त्याच्या जीवावर यायचं. तो परत परत ते पितर्का बघत बसायचा!काय झालं असावं, असा िवचार परत परत
त्याच्या मनात यायचा, तो परत परत तो िवचार दूर ढकलायचा.
नंतर एकदा रघूने त्याला फोन के ला.

"अरे आन्द्या माझं लग्न ठरलंय!"

"सहीच!"
मग दोन्ही बाजंूनी मािहतीची देवाणघेवाण झाल्यावर रघूने आनंदला िवचारलं,"तू कधी करतोयेस साल्या लग्न?"
"अबे काय जखमेवर मीठ चोळतो! तुझ्या बिहणीने नाही सािगतलं
ं ना राव!"
"अरे यार अजून ितचं पण लग्न जमलेलं नाहीये!"
"मग मी काय करू?"
"अरे िचडतोस काय?"
"मग काय करू?"
"जाऊ दे! तुला काय वाटतं?"
"मला वाटू न काय उपयोग?"
"मी तुला दहा िमिनटानी
ं फोन करतो" -रघू.
"ओक्के."
दहा िमिनटानी
ं रघूचा फोन आला तेव्हा त्याचा उत्साह नुसता ओसंडून वाहत होता.
"अबे आंद्या, मी आता डायरे क्ट ितला फोन लावला होता."
"काय सागतोस?
ं काय म्हणाली ती?"
"अबे ती म्हणे मी नाही म्हटलंच नव्हतं! घरचे नाही म्हणाले तर मी काय करू?"
"आयला रघ्या, हे नवीनच!"
"आन्द्या मी तुझी गॅरेंटी घेऊ का? बेटा जर का फे ल गेला तर लक्षात ठे व. माझ्याहून वाईट कोणी नाही मग!"
"िबन्धास्त घे रे ! ही घे िदली तुला गॅरेंटी!"
आनंदचा आवाज आता खूप खुलला होता.
"आन्द्या, आता सगळं माझ्याकडे लागलं!"
"पण रघ्या, अरे एक पर्ॉब्लेम आहे."
"आत्ता काय झालं?"
"अरे यार आता आईबाबा ितच्याकडे परत िवचारायला जाणार नाहीत.आिण ते पण परत येणार नाहीत. दोन्ही घरचे
इगो आडवे येतील. साला आिण जीव जाईल आमचा!"
"अबे तू थाब,
ं आिण मजा बघ!".
तीन िदवस उलटू न गेले तरी रघूचा फोन नाही. इकडे आनंदचा जीव खालीवर! शेवटी एकदाचा रघूचा फोन आला.
"आन्द्या, तुला या रिववारी घरी यायला जमेल का?"
"जमवू! पण तुला तुझं काम जमलं का?"
"तू फक्त साग,
ं जमेल की नाही!"
"अरे येतो ना!"
"बस तर मग! मला शिनवारी कॉल कर".
"ठीक आहे."
ठरल्यापर्माणे शिनवारीच आनंद घरी आला. आईबाबाना
ं आश्चयर् वाटलं. हा असा अचानक घरी? त्याने सािगतलं
ं
सहज आलो.
शिनवारी संध्याकाळी रघू आनंदच्या घरी आला. आनंद आला आहे हे त्याने त्याला मािहतच नव्हतं असं आनंदच्या
आईबाबाना
ं भासवलं.
"काका-काकू , उद्या माझ्या पुतण्याचा वाढिदवस आहे. तर तुम्ही दोघं आिण आनंद आमच्या घरी सकाळी जेवायला
यायचंय." रघू म्हणाला.

"अरे पण...."
"पण नाही अन बीण नाही. यायचंच! आन्द्या ये रे !" - रघू साळसूदपणे सागू
ं न िनघून गेला.
"अहो, काय करायचं?" आई.
"जाऊयात ना!" -बाबा.
"अहो पण ितथे ती मुलगी पण असेल ना!"
"मग असू दे ना! आपण रघूकडे जातोय! त्यानं कु णाला बोलवायचं आिण कु णाला नाही हा त्याचा पर्श्न आहे. आपण
काय त्या मुलीला भेटायला थोडीच जातोय!".
"ठीक आहे!"
रिववारी सकाळी आनंद आिण आईबाबा रघूच्या घरी पोचले. ते बसताहेत न बसताहेत तोच आतल्या खोलीतून
ती मुलगी आिण ितचे आईबाबा बाहेर आले. दोन्ही कु टंुब एकमेकाकडे
ं िचतर्ाकडे बघावं तशी बघू लागली. अक्षरश:
िवचारशक्ती गोठली होती सवाची!
र्ं कु णालाच कळे ना आता काय पर्ितिकर्या द्यावी! या अवघड पिरिस्थतीतून रघूच्या
आईने सुटका के ली.
अचानक रघूची आई ितथे आली. ितने सगळ्याना
ं बसायला सािगतलं
ं . आिण म्हणाली,
"तुमचा पिरचय तर आहेच. पण तो नात्यात बदलला नाही. तो बदलावा असं मला वाटतं. तुम्ही आनंदला नकार
देण्याची काही कारणं असतील, त्याचं
ं िनराकरण करता येईल....कु णाबद्दल काहीही सागणारे
ं िवघ्नसंतोषी लोक
या जगात असतातच. त्याचा अथर् असा नाही की त्याच्या
ं बोलण्यावर आपण शंभर टक्के िवश्वास ठे वावा! सागणा-
ं
याची िवश्वासाहर्ता आपणच तपासून पहायला हवी. या सगळ्यात आनंदला आिण ितला काय वाटत होतं िकं वा
अजूनही वाटतंय याचा कु णी िवचार के ला की नाही मला माहीत नाही. पण आपल्या मुलाचं
ं सुख कशात आहे हे
त्याना
ं िवचारलेलं बरं असतं. मला नाही वाटत हा िनणर्य देताना
ं तुम्ही तुमच्या मुलीला िवश्वासात घेतलं असेल!
आिण तुमच्या काही शंका असतील तर हा सूयर् आिण हा जयदर्थ! िवचारा काय िवचारायचं ते! आनंदने ितला पर्श्न
िवचारण्यासाठी पुरेसा वेळ िदला होता.तेव्हा समोरासमोर बसून या शंकाचं िनरसन का नाही के लंत?"
सगळे जण नुस्ते िदग्मूढ होऊन बसून होते. कु णालाच काहीच सुचत नव्हतं. तेव्हढ्यात रघू बोलला,"मला या दोघाशी
ं
बोलायचंय,एकतर् आिण आम्ही ितघंच असू!" दोघाच्याही
ं आईविडलानी
ं एकमेकाकडे
ं पािहलं आिण..............
परवानगी िदली.
रघू, आनंद आिण ती जवळजवळ तासभर एका बंद खोलीत चचार् करत होते आिण बाकी सगळ्याचं
ं लक्ष ऑपरे शन
िथएटरबाहेर वाट बघणा-या नातेवाईकासारखं
ं बंद दारावर लागलं होतं. तासाभराने ितघं बाहेर आले तेव्हा आनंद
आिण ितचे हातात हात गंुफलेले होते. आता............. दोघाच्याही
ं आईविडलानी
ं जल्लोष
के ला. आत त्याचा
ं आिण बाहेर आईविडलाचा
ं पॅच अप झाला होता.
आिदत्य चदर्
ंदर्शे
शख े र
खर http://aadityawrites.blogspot.com

अपन
अपनीी तो पाठश
ठशााला…..
’शाळा सुटली पाटी फु टली’ म्हणण्याचे िदवस सरून २५ वषर् झाली…. पाचवीपासून पुढे या गाण्याची आिण
पाटीचीही साथ सुटली… कॉलेज िशक्षण संपूनही साधारण दशक उलटतेय… जीवन की पाठशाला मातर् िनत्यनेमाने
नवनवे धडे िगरवून घेतीये…. गमतीचा भाग असा की इथे अभ्यासाचा काही भाग ऑप्शनला टाकायचा ऑप्शन
नाहीये!!! िकं बहूना काही बाजूला टाकावेसे वाटत नाही…
ऑप्शनच्या पर्श्नाला मी घाटातले रस्ते म्हणते… त्यालाही एक कारण आहे …. शाळे तला एक तास कायम लक्षात
रािहलाय माझ्या, सर काही तरी तोंडी पिरक्षा घेत होते आिण अचानक म्हणाले, ” कु लकणीर् तू साग
ं घाटातले रस्ते
वळणावळणाचे का असतात??? ” दचकले होते मी…. मनात आले हाय रे दैवा बािक हजार पर्श्न सोडू न सरानी
ं मला
नेमका हाच पर्श्न िवचारावा…. ’ हा एकच पर्श्न मला आवडलाच नाहीये…. मला नाही आवडत याचे उत्तर िलहायला…
आता लगेच “का” असे िवचारू नकोस… मलाच मािहत नाही,पण मी हा पर्श्न ऑप्शनला टाकलाय हे खरे !! ” हे ज्या
मैतर्ीणीच्या कानात मी नुकतेच कु जबूजले होते ती गालातल्या गालात हसत असलेली तशीच्या तशी आठवते मला
शाळा कॉलेजात एखादा पर्श्न/ धडा ऑप्शनला टाकल्याने िवशेष काही फरक पडत नाही येव्हढे माफक शैक्षिणक
चातुयर् आपल्यात आलेय याचे मला कोण कौतूक
या शाळे बाहेरच्या पाठशाळे त मातर् न चुकता िकतीतरी गोष्टी कधी आवजर्ून तर कधी नकळत यायला लागतात…
कोणाचे अक्षर सुरेख तर कोणाची वही नीटनेटकी, मग आपण का नाही तसे असे वाटते…. लहानसहान ते मोठ्या गोष्टी
मनात रुजत जातात… कधी चूकताना, कधी सुधरवताना एक तळ्यातून मळ्यातला क्षण येतो मग…. आपल्याला
आपलं अक्षरं , वही ठे वण्याची पद्धतच नव्हे तर अिस्तत्वं , व्यिक्तमत्त्व गवसतं!!! वय वाढतं आिण आिण िशकायच्या
गोष्टींची व्याप्तीही….एक आई, पत्नी, स्तर्ी म्हणून असो की त्याचबरोबरचा एक स्वतंतर् व्यक्ती असो या पर्वासातल्या
पर्त्येक टप्प्याटप्प्यावरच्या पेपरमधे मातर् सगळे च गिणतं सोडवायला लागतात….
िवचारामागून िवचार येताहेत मनात…. काही सुसंगत काही िवसंगत वाटावे असे… काही असले तरी इथे माडायचे
ं
हा िनयम मोडायचा नाही म्हणून सरळ टाईप करतेय….आत्तापयर्ंतची पोस्ट कधीचीच डर्ाफ्ट्स मधे टाईप करुन
ठे वलेली होती,जेव्हा िलहीली तेव्हा त्यात पुढे काय िलहायचे ते ही खरं तर िवसरलेय मी … आज िजथून वाटले
ितथून पुढे टायपायची सुरूवात के लीये, कारण या पाठशाळे तल्या दोन नव्या िटचसर्नी नुकताच एक एक तास घेतलाय
िवचाराचा….
ं
नेटवरच्या भटकं तीमधे नुकतचं हाती लागलं ते अिनल अवचटाचं
ं पुस्तकं “सुनंदाला आठवताना..”
अिनल अवचटाबद्दलचे
ं पैलू त्याच्या
ं िलखाणातून, कलेतून, पुस्तकामधू
ं न सामोरे आले होते पण सुनंदाताईंबद्दल
िततके से माहीत नव्हते…. अिनल अवचटाच्या
ं पुस्तकातले त्याच्याबद्दलचे
ं उल्लेख, त्या ’मुक्तागण”
ं या व्यसनमुक्तीच्या
संस्थेशी िनगडीत आहेत वगैरे झाली जुजबी ओळख …. डॉ.आनंद नाडकणीर्च्या
ं ’शहाण्याच्या
ं सायिकयाटर्ीस्ट ’ मधे
सुनंदाताईंबद्दल उल्लेख मैतर्ीण- आई म्हणून आहे!! त्या खऱ्या सामोऱ्या आल्या त्या मातर् अिनल अवचटाचा
ं ’सुनंदाला
आठवताना..’ हा लेख वाचताना…. मनात स्थान िमळवलेल्या अनेक लेखापै
ं की हा एक उत्तम लेख…. त्यात अवचटाचे
ं
सहज िलखाण भावले त्याहीपेक्षा िकत्येक पट अिधक भावल्या त्या सुनंदाताई….
वाक्यावाक्यागिणक थक्क व्हायला होते कधी कधी…. एका आयुष्यात िकती िकती गोष्टी के ल्या जाऊ शकतात याची
पर्िचती आली!!! आयुष्य साथर्की लावणे म्हणतात याला…. सहानुभुती दाखवणे तसे सोपे असते पण एखाद्या
कायाला
र् वाहून घेणे म्हणजे काय हे सुनंदाताईंच्या वागण्यातून िदसून येते!!! शेवटच्या आजारपणाच्या काळात त्यानी
ं

दाखवलेले धैयर्, िचकाटी, खचून न जाण्याची िजद्द सगळे च स्मरणात ठे वावे असे!!! मन नकळत झूकले सुनंदाताईंना
सलाम करण्यासाठी!!!
असं काही वाचलं की नकळत आपल्याही मनात सकारात्मक िवचाराचे
ं तरं ग उमटतातच…. मान्य जगात बरचं काही
वाईट आहे, आपल्या आजूबाजूला चुकीचेही काही ना काही घडतेच आहे तरीही त्या सगळ्यावर आपल्यापुरती तरी
मात के ली जाऊ शकते….. आयुष्यात , जगण्यात अथर् असू शकतो… एक िनिश्चत सकारात्मक ध्येय नक्कीच असू शकते
वगैरे िवचार दाटीवाटी करतात मनात….
असाच अजून एक ताजा अनुभव म्हणजे कौन बनेगा करोडपती मधली पिहली करोडपती मिहला, राहत तस्लीम….
िशकायची खूप ईच्छा होती पण िशकता आले नाही असं म्हणणारी…. आयुष्यभर गृिहणीची भुिमका पार पाडलेली ही
मिहला जेव्हा अनेक अवघड वाटणारे पर्श्न लीलया पेलत होती तेव्हा खरचं कौतूक वाटलं तीचं…. के वळ गृिहणी आहोत
म्हणून जगापासून फारकत घ्यावी लागत नाही… संधी िमळताच सामान्यातले असामान्यत्व जगासमोर येतेच…
िकं वा तूम्ही स्टार असालच तर कधी ना कधी चमकल्यािबगर रहाणार नाही ई. धडे कसे सहज िमळतात असे काही
पािहले ऐकले की….
राहत ला पािहले आिण वाटले पडद्याआडू नही जग ईतके सजगतेने पहाता येऊ शकते…. आम्हाला तर ईथे अडचणींचा
पाढा वाचायची सवय… याना
ं येत नसतील का त्या??? की याना
ं िशकवलेय पिरिस्थतीने लढायला…. पुन्हा एक असे
व्यिक्तमत्त्व जे आपल्या आयुष्यात नकळत एक आशेचा िकरण देते!!
हे धडे िगरवले की मग वाटेवर चालताना, िवचार करताना के व्हा तरी एक िवचार असाही चमकतो की नसेलही
कदािचत मािहत की घाटातले रस्ते का असतात वळणावळणाचे, ती वळणं मातर् न चूकता न थकता िजद्दीने जोमाने
तिरही पार करता येतीलच की…. नाही का????
तन्व
तन्वीी दव
ेवडे
डे http://sahajach.wordpress.com

िरिमक्स कापस
ुसकों
कोंड्य
ड्याा…
लहान मुलासाठी
ं गोष्टी सागणे
ं ऐकणे िकती महत्त्वाचे असते नाही…. माझ्या िपढीतल्या लहानपणी आजी-आजोबा,
आई-बाबा गोष्टी सागायचे
ं … गोष्टीची पुस्तकं वगैरे होती….
लहानपणी आमचे आजोबा जेव्हा १०-१२ गोष्टी सागू
ं न झाल्यावर पुढची गोष्ट सागायला
ं कं टाळायचे तेव्हा ते
’कापुसकोंड्याची गोष्ट ’ सागायला
ं घ्यायचे…. त्यालाही आम्ही बधलो नाही की ’एक िकनई धान्याचे गोदाम
असते, त्याची एकदा िखडकी उघडी रािहली… मग काय झालं एक िचमणी आली दाणा खाऊन गेली, दुसरी िचमणी
आली दाणा खाऊन गेली, ितसरी िचमणी आली दाणा खाऊन गेली, …….’ ही न संपणारी कथा यायची ना
गोदामातले धान्य संपायचे ना येणाऱ्या िचमण्या…. एक आहे मातर् ईतर अनेक गोष्टींबरोबर या दोन्ही गोष्टीही
आवडतातच!!!
आजकाल मुलासाठी
ं अनेक कॅ सेट्स, िसडीज वगैरे उपलब्ध आहेत गोष्टींच्या… नेटवर यूट्यूबच्या माध्यमातूनही
गोष्टींचा रतीब सुरूच असतो….तिरही मला स्वत:ला मुलाना
ं गोष्टी सागायला
ं आवडतात…. आपण कािहतरी
सागतोय
ं ते ऐकताना मुलाच्या
ं चेहऱ्े यावरचा आनंद पहाणं हाच एक आनंदसोहळा असतो….लाकू डतोड्या, कावळा-
िचमणी, चल रे भोपळ्या, माकड आिण मगर, ससा-कासव, कबुतर-मंुगी पासून ते िहरण्यकश्यपू वगैरे मुलाच्या
ं
लाडक्या गोष्टी….
आजची गोष्ट जरा वेगळी आहे पण, ही गोष्ट माझ्या लेकीने मला सािगतले
ं ली आहे… सध्या शाळाना
ं िहवाळी सुट्ट्या
सुरू आहेत… आज दुपारी मला आज्ञा झाली की मम्मा िहरण्यकश्यपू वगैरे नको आज मी तूला गोष्ट सागते
ं …
ऐक….
—एक असतं जंगल… घनदाट जंगल…. त्यात िकनई एक तळं असतं…. त्या तळ्यात एक कासव असतं आिण एक
मगर असतं…. ते फर्ेंड्स असतात… ठीके … (आमच्या माना हलल्या .. ती परवानगी गृहीत धरून पुढची गोष्ट सुरू होते
) ….हं…. ते जे कासव असतं ना कासव ते जाम जाम म्हणजे एकदम जाम दुष्ट असतं…. आिण एकदम बेिशस्त….
बेिशस्त म्हणजे बेssssिशsssssस्तssss!!!!! (कासवातले दुगर्ूण अगदी स्पष्ट के ले गेलेत आमच्यासमोर… असेल
त्याचा कािहतरी संबंध गोष्टीत म्हणून आमच्या माना हलल्या पुन्हा एकदा )…. ते कासव अिजबात ऐकत नाही
कोणाचंच…. ते त्याच्या आईला तर्ास देतं… बाबाना
ं तर्ास देतं… भाऊ बिहणला तर्ास देतं….
(आत्तापयर्ंतच्या गोष्टीत भोपळ्यातल्या म्हातारीसारखं आिण ईतर अनेक गोष्टींसारखं आिध जंगल आलयं घनदाट,
पण गोष्ट तशी आजकालच्या जगातही येत होती सारखी वगैरे िवचार माझ्या मनात …. )
—ते कासव फार वाईट असतं… देवबाप्पा अश्याना
ं टॉलच करणार नाही…. ते काय करतं मािहतीये…. तळ्यातलं
पाणी रस्त्यावर टाकतं… मग त्या रस्त्यावरून जाणाऱ्या गाड्या पडू न जातात…..
—अगं त्या गोष्टीत एक मगर पण आहे ना ितचे काय?? (दादाचा एक पर्ामािणक पर्श्न )
—हो आहे ना…. ते मगर एक चड्डी घालतं ती घसरून जाते…. मग लोक त्याला शेम शेम म्हणतात….
—(डोळे वटारलेली मी ) कशाला गं िवनाकारणच कािहतरी खुळ्◌ं तुझं….नीट साग
ं गोष्ट…
— अगं मम्मा लोक खरं च त्याला शेम शेम म्हणतात, परवा तूम्ही मला म्हणाले होते ना तसेच…. त्या मगरला राग
येतो ते ओरडते ’शेम शेम’ नका म्हणू मी आत आिण एक चड्डी घातलीये….
(अच्छा म्हणजे परवा स्वत: न बोललेले वाक्य आता पर्त्यक्ष मगरीच्या तोंडी घालण्यात आलेले आहे )

— ते मगर एकदा रोडवर जातं… (तंदर्ी लागलीये आता… वाट्टेल ितथे कल्पनाशक्ती भराऱ्या घेतेय ) मग काय होतं….
ितकडू न एक गाडी जोरात येते आिण मगरला डॅश करते… मगरचा हात आिण पाय तुटतो… पण तो लगेच बरा
होतो….. हवेने बरा होतो, डायरे क्ट …. मगर त्या दुखणाऱ्या हाताला म्हणते जा तू माझा हातच नाही, मग तो हात
दुखेनासा होतो… पण तिरही मगर मरलंच….
—अगं बरं झालं होत ना, मग कशाला मारलंस त्याला?? ( कशाला नसते कर्ौयर् असा माझा िवचार )
—पण लोक त्या मगरला हॉिस्पटलमधे नेतात… त्याला ईंजेक्शन देतात…. कारण्◌ं द्यायचंच असतं ईंजेक्शन
— अगं मरलंय ना ते तुझ्या म्हणण्यानुसार ???? आिण कसवाचं काय झालं पुढे??? (दादा पुन्हा एकदा पर्कट झालाय)
— अंssssss
—अंsssss
—- अगं साग
ं ना…
—-थाब
ं ना दादा, सोचू दे मला जरा… हं आठवलं त्या कासवचा एक मोठ्ठा कासव अंकल येतो …. आिण्ण तो मोठ्ठा
कासव अंकल अिज्जब्बात दुष्ट नसतो!!!! तो मोठ्ठा कासव अंकल त्या छोट्या कासवाला रागावतो आिण मग तो छोटा
कासव फ्लाय करत करत हॉिस्पटलमधे मगरला भेटायला जातो……
— ए कासवाला कु ठे फ्लाय करता येते का?? (दादाचा आिण एक पर्श्न )
— येते … हो ना मम्मा…. येते ना??? तो त्याच्या दोन बडर् फर्ेंड्स ना बोलावतो…. मग ते फ्लाय करतात…. मम्मा
फर्ेंड्स हेल्प करतातच ना… करायचीच असते!!! कबुतर आिण मंुगीसारखे…..
एव्हाना लाबले
ं ली गोष्ट पहाता दादा मधेच पळ काढतो… आिण हातात चॉकलेट घेऊन अवतीणर् होतो…. त्याच्या
हातातले चॉकलेट पाहून कथाकथनाचा कायर्कर्म थाबतो
ं कारण बर्ेक तो बनता है भाई
कशाचा कशाशी संबंध नाही म्हणावा तर या एकाच गोष्टीत कन्यारत्नाने आिध ऐकलेल्या अनेक गोष्टी समािवष्ट
झालेल्या…. त्यात स्वत:चे िवचार माडले
ं ले…. मला मधे मधे ऍिलस ईन वंडरलॅंडची आठवण येत होती…. माझी
िहमगौरी स्वत:च्याच िवश्वात रममाण होती….. गोष्ट सागताना
ं चेहऱ्े यावर बदलणारे हावभाव अितशय बोलके
होते…..
चॉकलेट बर्ेक नंतर गोष्ट पुन्हा सुरू झाली….. पण कहानी में आता िट्वस्ट होती …..
आता चतूर सश्याने िसंहाला िवहीरीजवळ आणलेय…. मग तो आिधचा लायन आिण सश्याने आणलेला लायन
सरळ रे स लावतात…. ससा नेहम
े ीपर्माणे पर्त्येक शयर्तीपर्माणे झोपून जातो….. लायन्स पळतात पळतात , अचानक
समोरून गाडी येते, मग ते लायन्स रस्त्याच्या कडेला सरकतात…. (आमच्या अंगणात होणाऱ्या रे समधला पर्ॉब्लेम या
रे समधेही आलाय ) पुढे काय होतं की लायन्स पळत जातात…. आिण पहातात की कासव तर रे स िजंकलेले आहे….
पुढच्या कथनामधे पेंिग्वन्स, मगर , कासव, माकडं अनेक अनेक पर्ाणी येतात….
एका गोष्टीमधे अनेक अनेक गोष्टी येताहेत…. माझ्या डोळ्यासमोर माझं पावणे चार वषाचं
र् िपल्लू गोष्ट मला
समजावून सागतय
ं अगदी मनापासून, मी हा सोहळा आनंदाने उपभोगतेय!!!! ’तारें जमीं पर’ च्या गाण्यातल्या काही
ओळी नकळत मनात उमटताहेत…
ये हवा बटोरा करते है
बािरश की बंुदे पढते है
और आसमान के कॅ न्वस पे ये कलाकािरयाँ करते है!!!
अगदी अगदी हेच तर होतेय की, आसमान च्या कॅ न्वासवर अनेक रं गाच्या मनसोक्त उधळणीने कलाकारी के ली
जातीये….. कधीतरी एक मन वाटतं की िपल्लूला सागावं
ं अगं या िरिमक्स कापुसकोंड्याच्या गोष्टीला काही अथर्
नाही लागत… पण पुन्हा वाटतं दुिनया का ईशारा जमे रहो असतो हे तर मुलानाही
ं कधी तरी कळणारच आहे….
आिण पर्त्येक गोष्टीतून बोध, मॉरल िमळालाच पािहजे असे असेल तर आज मुलाना
ं काही न िशकवता मी िशकते

कािहतरी…. एक नवा धडा या ही गोष्टीचा की माझ्यासमोरच्या लहानश्या डोक्यात अनेक िवचार चाललेत, सुसंगत-
िवसंगत या गिणतात न मावणारे , कदािचत माझ्या कल्पनेच्या भरारीच्याही खूप पुढे जाणारे ……. माझी मजल
तोकडी असे मान्य करावे आिण रमावे या कापुसकोंड्यात पुन्हा एकदा….
तन्व
तन्वीी दव
ेवडे
डे http://sahajach.wordpress.com

मिॅिजक'च
'म जक चं 'दगड
दगडाावर
वर'च
चं गारुड !!
"लेडीज अँड जंटलमन, प्लीज वेलकम.. मेरा दोस्त, मेरा भाई, जोसेफ मॅस्काहेर्नSSSस"
बास रे बास. हे वाक्य ऐकलं आिण मी जोरजोरात टाळ्या वाजवल्या नाहीत िकं वा "यस्स यस्स" करत मुठ
हवेत उडवली नाही िकं वा आनंदाितशयाने उठू न उभा रािहलो नाही असं कधीच झालं नाही. पिहल्यादा
ं 'रॉक
ऑन' बघताना तर या जोसेफ मॅस्काहेर्नसच्या शेवटच्या पर्संगातल्या स्टेजवरच्या आगमनानंतर आिण आिद शर्ॉफने
खणखणीत आवाजात के लेल्या त्याच्या स्वागतानंतर मी अक्षरशः नाचलो होतो.
त्यानंतर गंभीर चेहर्‍याचा, लाबलचक

ं के स मोकळे सोडलेला, खाद्याला
ं िगटार अडकवलेला जोसेफ स्टेजवर पर्वेश
करतो आिण पुढची पाच-सात िमिनटं 'िसंदबाद द सेलर' सादर करत नाचत, गात, ओरडत, उड्या मारत, िथरकत हे
दोघे सभोवतालचं वातावरण अक्षरशः भारून टाकतात. त्यानंतर अचानक जोसेफच्या पत्नी आिण मुलाला स्टेजच्या
एका कोपर्‍यातून पर्वेशताना बघून आिद हळू च जोसेफच्या कानात पुटपुटतो आिण माईक जोसेफच्या हातात देतो.
जोसेफ त्या दोघाकडे
ं बघतो आिण िकं िचत िस्मत करत शात,
ं संयत 'तुम हो तो' चं रॉक व्हजर्न गायला लागतो.
आवाज, संगीत चढत जात जात 'तुम हो तो' कधी 'िसंदबाद द सेलर' शी एकरूप होतं हे कळतही नाही.
एवढा िदमाखदार, उत्साही, सकारात्मक शेवट असलेल्या 'रॉक ऑन' मधे संपूणर् िचतर्पटभरच या उस्फु तर्तेचे,
उत्साहाने सळसळणार्‍या, रसरसणार्‍या तरूणाईचे अनेक छोटे छोटे पर्संग िवखुरलेले आढळतात. हा िचतर्पट पर्दिशर्त
झाल्या झाल्या न बघण्याचा कपाळकरं टेपणा मी के ला होता. त्याचं मुख्य कारण म्हणजे एकू ण जािहराती, टर्ेलसर्,
त्या चौघाचे
ं गेटप, गाणी वगैरे बघून मला हा िचतर्पट म्हणजे बॉिलवूडी रॉकच्या नावाखाली चाललेला काहीतरी

िविचतर् पर्कार असेल असं उगाचंच वाटलं होतं. त्यामुळे अंमळ उिशरानेच म्हणजे िरलीज झाल्यानंतर जवळपास
सहा मिहन्यानी
ं हा िचतर्पट बघायचा योग आला िकं बहुना माझ्या एका िमतर्ाला तो काही करून बघायचा असल्याने
त्याच्याबरोबर अपघातानेच बिघतला गेला. आिण बिघतल्यावर लक्षात आलं की कसल्या अफलातून अनुभवला
आपण मुकणार होतो.
नावात रॉक असलं तरीही रूढाथाने

र् फक्त रॉकला वािहलेला हा िचतर्पट नाही. सॉरी.. हे वाक्य िसनेमाच्या िपर्व्ह्यूमधे
िलिहतात तसं झालंय. म्हणजे येत्या शुकर्वारी िचतर्पट पर्दिशर्त होणार आहे आिण एखाद्या समीक्षकाने िचतर्पटाचा
िपर्-िरलीज शो बघून आपल्या ब्लॉगवर िलहावं तसं. खरं तर िचतर्पट िरलीज झाल्यानंतर २-३ वषानी
र्ं त्यावर काही
िलिहताना ही अशा पर्कारची वाक्यं िलिहली नाहीत तरी चालतं. कारण रॉक ऑन सारखा िचतर्पट आवडला नाही
(यावर मतभेद होऊ शकतात, म्हणून सेफ गेम म्हणून)/ पािहला नाही असा माणूस िवरळाच.. पण तरीही मुद्दा
तसाच महत्वाचा असल्याने िपर्-िरलीज टाईप वाक्य तसंच िलिहलं. तर रॉक संगीत या पैलूएवढेच अन्य दोन ठळक
महत्वाचे पैलू या िचतर्पटात आहेत. एक म्हणजे िचतर्पट पाहताना आपल्याला नोस्टॅिल्जक व्हायला भाग पाडणारी
िमतर्ािमतर्ामधली
ं हलकीफु लकी पण लाईव्हली दृश्यं आिण दुसरं म्हणजे िचतर्पटाच्या टॅगलाईनमधे थेट िदला जाणारा
आिण अंतमर्ुख होऊन िवचार करायला लावणारा 'िलव्ह युअर डर्ीम' हा ठळक मेसेज. िचतर्पटामधल्या
ं संदश
े ानी
ं जग
बदलत नसतं असं कोणीही िकतीही म्हणालं आिण क्षणभर का होईना त्यावर िवश्वास ठे वायचं ठरवलं तरीही मला
अजूनही संदश
े देणारे िचतर्पटच आवडतात. म्हणजे देशपर्ेम, भर्ष्टाचारमुक्ती असे मोठमोठे संदश
े च असावेत असं काही
नाही िकं बहुना अनेकदा हे असले संदश
े बटबटीत आिण उथळपणे दाखवले गेल्याने त्यातली पिरणामकारकता कमी
होऊन उलट ते हास्यास्पदच वाटायला लागतात. याउलट अनेकदा हे 'िलव्ह युअर डर्ीम' सारखे साधे, सरळ संदश
े
पोकळ देशपर्ेमाच्या 'एन्नाराय' गप्पा ठोकणार्‍या संदश
े ापे
ं क्षा अिधक जवळचे वाटतात.
भन्नाट शब्द आिण रँ डम सीन्सची भलतीच देखणी सरिमसळ के लेलं उल्हिसत टायटल सॉंग.. एकतर् जमलेला,
मजामस्ती करणारा िमतर्मैितर्णींचा गर्ुप, गाणी, िगटार, मस्करी, बाईकवरच्या शयर्ती, समोरच्या जलाशयात धावत
जाऊन मारलेल्या उड्या या सगळ्यासगळ्यात
ं एक िजवंतपणा आहे. ओिरिजनॅिलटी आहे. टायटल सॉंग, त्यातलं
एकू ण एक दृश्य आपल्याला भूतकाळात घेऊन जातं. पर्त्येक पर्संग कु ठू नही कसाही आपल्याच कॉलेजजीवनातल्या
कु ठल्यातरी पर्संगाशी नकळत आिण िततकाच सहज जोडला जातो, जोडता येतो. पर्त्येक फर्ेम एकतरी जुना पर्संग
िजवंत करते. पर्त्येक गाणं एकातरी लाडक्या िमतर्ाची/मैितर्णीची आठवण करून देतेच देते.
रॉक ऑन बघून झाल्या झाल्या मी माझ्या काही िमतर्मैितर्णींना मेल करून या िचतर्पटाबद्दल कळवलं होतं.
"Aatta ch just "Rock On" baghitala.. I dont know whether u guys have watched it or not..
but i loved it and regretted why i didnt watch it earlier.. it is an awesome movie.. felt very
nostalgic.. mala tumachi jaam aathavan yayala lagali.. the days, evenings, nights, midnights
(and rare mornings) together.. the time we spent together, the fun, masti and all.. u shud
watch it.."
आिण एका मैितर्णीचं लगेच उत्तर आलं.
"ya,when i saw it, i also felt the sameway.... that night only i told x "mi ice-cream gatarat
fekale to kissa" & he also shared some of the funny kissa's from his frnd circle.

yesterday only x ,Myself & y we met & spoke abt those "best days of our life" & also discussed
abt so many people & now wht they do & all... we too missed u a lot!!"
याहून काही िलहीत नाही..
असो... गंमत म्हणजे या िचतर्पटात सगळे साईडिहरो आहेत. रूढाथाने

र् िहरो कोणीच नाही. शर्ेयनामावली दाखवताना
सगळी नावं एकतर् दाखवता येत नसल्याने ती पुढे मागे दाखवली गेली इतकं च. आपल्या हातात िगटार आहे
म्हणून ते िविचतर् अंगिवक्षेप करूनच वाजवलं पािहजे या दशकानुदशकाच्या
ं कल्पनेला मुठमाती देणारा वास्तव
(िहरो नव्हे तर) साईडिहरो यात आहे. शातपणे
ं , चेहर्‍यावर मंद िस्मत असणारी व्यक्तीही िगटािरस्ट असू शकते
िकं बहुना िगटािरस्ट हा िहरो नसून साईडिहरो असू शकतो (आिण त्याला खरोखरीचं सवोर्त्कृ ष्ट सहाय्यक अिभनेत्याचं
पािरतोिषक िमळू शकतं) आिण िगटार हे पोरी पटवण्यासाठी न वापरता छंद, आवड, किरयर म्हणूनही वाजवता
येतं असे (बॉलीवूडच्या) पर्स्थािपत िनयमाना
ं छेद देणारे अनेक पर्कार यात आहेत. तसंच पाश्वर्गायनासाठी भारदस्त
िकं वा हाय पीचचा आवाज असणारे गायक अत्यावश्यक आहेत याही लोकिपर्य समजाला िकं िचत िकनरा पण पर्चंड
आत्मिवश्वासाने भरलेला आवाज वापरून जबरदस्त छेद देण्याचं कामही या िचतर्पटाने के लंय. थोडक्यात िनयमाला
अपवाद असणारे असे अनेक पर्कार पर्चंड ताकदीने आिण कल्पकतेने वापरून त्याना
ं रूढ िनयमाचा
ं दजार् िमळू शके ल
इतकी संुदर कलाकृ ती िनमाण
र् करण्यात िदग्दशर्क कमालीचा यशस्वी ठरला आहे.
वर सािगतले
ं ला नोस्टॅिल्जयावाला भाग संपेसंपेपयर्ंत दुसरा तेवढाच इं टरे िस्टंग आिण महत्वाचा पर्कार सुरु होतो.
मगाशी म्हटल्यापर्माणे त्याचं नाव 'िलव्ह युअर डर्ीम'.. छोट्या कारणावरून मतभेद होऊन, गैरसमज होऊन,
संगीतापासून, गर्ुपपासून, आपल्या 'मॅिजक'बँड पासून, आपल्या स्वप्नापासून, एकमेकापासू
ं न दुरावलेले आिण
आपापल्या उद्योगात रमलेले (िनदान रमल्याची बतावणी करणारे ) पण आतल्या आत कु ढणारे चार िमतर् हातातली
सगळी काम, सगळे उद्योगधंद,े सगळे गैरसमज आिण अशाच छोट्या-मोठ्या अडचणी दूर सारून सळसळत्या
तारुण्यात पािहलेलं स्वप्न पुन्हा एकदा पेलायला तयार होतात ही कल्पना ऐकायला साधी वाटली तरी िदग्दशर्काने ती
ज्या काही ओघवत्या शैलीत माडली
ं आहे ितला तोडच नाही. िचतर्पटाच्या मध्यापयर्ंत िवनाकारण आपापले इगोज
जपत राहणारे हे चौघे कालातराने
ं एक होतात आिण आपल्या जुन्या स्वप्नाच्या शोधात, ते सत्यात उतरवण्याचा ठाम
िनश्चय करून, अनेक अडचणींना तोंड देत देत, पर्संगी जीवघेण्या रोगाची पवार् न करता आपलं उिद्दष्ट कसं गाठतात

याचा पर्वास म्हणजे िचतर्पटाचा उत्तराधर्. पण दोन्हीही तेवढेच सशक्त आिण दजेर्दार. िकत्येकदा, वेगळं होण्यापूवीर्चा
तरुण िमतर्ाचा,
ं धम्माल मजेचा नोस्टॅिल्जक भाग खमंग जमलाय की अचानक गृहस्थाशर्मातून बाहेर पडू न आपलं
उिद्दष्ट गाठण्यासाठी पर्चंड धडपड करणार्‍या, िनरिनराळ्या अडचणींना तोंड देत देत शेवटी आपलं ध्येय गाठणार्‍या
मध्यमवयीन काका लोकाचा
ं उत्तराधर् जास्त चमचमीत झालाय अशा कोड्यात आपण पडतो.
पण आपल्यापैकी पर्त्येकानेच अगदी तीच नाही पण बरीचशी तसीच मजा, गप्पाटप्पा, जागरणं, गाणी, िपकिनक्स,
टर्ेक्स आपापल्या गर्ुप बरोबर के ली असल्याने पूवाधर्
र् तर आवडतोच पण खूपच पर्ॉिमिसंग, पॉिझिटव्ह, आशादायी
असल्याने उत्तराधर्ही तेवढाच आवडतो. पण मला उत्तराधर् आवडण्याचं अजून एक कारण आहे. अगदी पर्ामािणकपणे
सागायचं
ं झालं तर िचतर्पटातच्या उत्तराधात
र् घडतं तसं आपल्याही आयुष्यात घडावं, लहानपणी, तरुणपणी िकं वा
अगदी काही वषापू
र्ं वीर् बिघतलेली आपलीही काही छोटी स्वप्नं पुरी व्हावीत अशी सुप्त इच्छा असतेच परं तु ती स्वप्नं
पूणर् होणार नाहीत याची जवळपास खातर्ीही असल्याने पर्त्यक्षात नाही तर िनदान पडद्यावर तरी ती पूणर् झालेली
बघताना मला पर्चंड आनंद होतो !! मला वाटतं 'रॉक ऑन' एवढा िभडण्याचं सगळ्यात महत्वाचं कारण हेच आहे.
'िलव्ह युअर डर्ीम' चा स्वैर अनुवाद करायचा झाल्यास मी तरी 'कु ठलंही स्वप्न बघा आिण ते पूणर् करण्यासाठी झटा....
अक्षरशः कु ठल्याही वयात !!' असा करीन.
रॉकऑन पर्दिशर्त झाल्यानंतर जवळपास तीन वषानी

र्ं त्यावर िलिहण्याचं कारण म्हणजे ....... म्म्म्म कारण काही
नाही. परवा पुन्हा एकदा रॉक ऑन बिघतला. गेल्यावेळेस पेक्षा अजून आवडला. िलहावसं वाटलं. हेच कारण..
आंबरसाच्या वाटीत पाची बोटं बुडवून ती चाटू न खाताना िमळणाऱ्या सुखाचं काय कारण? सिचनचं शतक झाल्यावर
आनंदाने उर भरून येतो याचं काय कारण? काहीकाही आनंदाची
ं कारणं शोधायची नसतात. फक्त मनावर होणारं
त्याचं
ं गारुड अनुभवायचं असतं !! बस्स... !!
* हे गारुड यापूवीर् जालरं ग पर्काशनाच्या दीपज्योती इ-दीपावली अंकात करून झालेलं आहे.
हरे ं ब ओक http://www.harkatnay.com

िव्हक्ट
िव्हक्टोोिरयन इं ग्ग्लं
लड ं व आध
आधुििनक
ु नक चीन
आपल्यापैकी बहुतेकानी
ं चाल्सर् िडकन्स या पर्िसद्ध लेखकाच्या कादंबर्‍या िकं वा िकमान त्याची
ं भाषातरे
ं नक्की वाचली
असतील. डेिव्हड कॉपरफील्ड, ऑिलव्हर िट्वस्ट, वगैरेसारख्या त्याने िलिहलेल्या कादंबर्‍या इं गर्जी सािहत्यात
अजरामर झालेल्या आहेत. या कादंबर्‍याच्यात
ं िव्हक्टोिरयन इं ग्लंड मधल्या पर्ायव्हेट शाळाचे
ं जे िचतर्ण त्याने के ले
आहे त्याला खरोखर तोड नाही. या शाळामधील
ं िशक्षणपद्धती, मुलाना
ं देण्यात येणारी वागणूक व िशक्षा याचे इतके
भावनास्पशीर् वणर्न िडकन्सने के लेले आहे की या शाळाबद्दल
ं आत्यंितक चीड वाचकाच्या मनात दाटू न आल्यािशवाय
रहात नाही.
चीन मधल्या शान्शी पर्ातामधल्या

ं हानिबन िजल्ह्यातल्या आन्कान्ग या शहरामध्ये काही खेडूताना
ं नुकतीच जी
वागणूक िदली गेली त्याबद्दलच्या बातम्या वाचताना िडकन्सच्या िव्हक्टोिरयन इं ग्लन्ड मधल्या शाळाच्या
ं मधले
वणर्न तर आपण वाचत नाही ना? असे मला सारखे वाटत रािहले.
या आन्कान्ग शहराच्या जवळ एक एक्सपर्ेस वे िकं वा जलदगती मागर् बाधण्याचे
ं काम चालू आहे. हा रस्ता
बाधण्यासाठी
ं काही शेतकर्‍याच्या
ं जिमनी स्थािनक पर्शासनाने ताब्यात घेतल्या आहेत. आपल्या शेतजिमनी घेऊन
त्याचा पुरेसा मोबदला आपल्याला िमळालेला नाही असे या शेतकर्‍याना
ं वाटत असल्याने त्यानी
ं 31 ऑक्टोबर
रोजी रास्ता रोको आंदोलन पुकारले. 50खेडुताचा
ं एक जमाव या काम चालू असलेल्या रस्त्यावर जमला व त्यानी
ं
ठे केदाराला काम पुढे चालू करण्यास पर्ितबंध के ला व रस्त्यावरून जाणारी वाहने थाबवली.
ं या सत्यागर्हामुळे
थोड्याच वेळात तेथे पोिलस आले व त्यानी
ं शेतकर्‍याना
ं आपला एक पर्ितिनधी बोलणी करण्यासाठी पाठवण्यास
सािगतले
ं व िव्हिडयो कॅ मेर्‍याने त्या शेतकर्‍याचे
ं िचतर्ीकरण करण्याचा पर्यत्न के ला. यामुळे हा जमाव अिधकच
िचडला व त्यानी
ं पोिलसाशी
ं धक्काबुक्की करून त्याना
ं िचतर्ीकरण करण्यास मनाई के ली. पोिलसाच्या
ं मते त्यानी
ं
कॅ मेर्‍याचे नुकसानही के ले. पिरिस्थती हाताबाहेर जाते आहे हे बिघतल्यावर पोिलसानी
ं जास्त कु मक मागवली व
अखेरीस 9गर्ामस्थाना
ं अटक के ली.

2 नोव्हेंबरला हे 9 गर्ामस्थ व इतर 8 जण याच्यावर

ं खटला चालवण्यासाठी आन्कान्ग पर्शासनाचे गव्हनर्र व इतर
अिधकार्‍यानी,
ं सवर् नागिरकाची
ं एक खुली सभा घेतली. या सभेत या 17 आंदोलकावर
ं खटला वगैरे काही न चालवता
त्याना
ं िडकन्सच्या शाळामधे
ं शोभेल अशी िशक्षा देण्यात आली. या सवर् 17 जणाना
ं जमलेल्या पर्चंड गदीर्समोर
उभे करण्यात आले.त्याच्या
ं गळ्यात त्याचे
ं नाव/पत्ता व त्याचा
ं गुन्हा काय? हे सागणारा
ं एक मोठा पाढरा
ं बोडर्
अडकवण्यात आला व त्याची
ं िमरवणूक काढण्यात आली. जमलेल्या जमावाची सहानुभूती कोणाकडे होती? याची
कल्पना या पर्संगाच्या फोटोमधे असलेल्या जमावातील लोकाच्या
ं चेहर्‍यावरचे भाव बघून चागलीच
ं येते.
स्थािनक पर्शासनाने हातात घेतलेल्या कोणत्याही पर्कल्पाला कोणीही कोणत्याही कारणासाठी िवरोध करू नये
म्हणून Ankang Municipal Public Security Bureau deputy director आिणdeputy head of Hanbin
District Government असलेला Yang Peng याने एक धमकीवजा नोिटस आता काढली आहे. या नोिटसीमधे
म्हटले आहे की " कोणत्याही बाधकामात
ं अडथळा आणण्याचा पर्यत्न करणे िकं वा बाधकामावर
ं दंगा धोपा करणे,
बाधकाम
ं मजुराना
ं धमक्या देणे असे पर्कार घडल्यास त्यावर कडक कारवाई के ली जाईल. अशा बाधकाम
ं ाना
ं पाणी व
वीज न पुरवणे हा ही गुन्हा समजण्यात येईल. "
आंदोलकाना
ं बाजू माडण्याची
ं संधी सुद्धा न देता असली अपमानास्पद िशक्षा देण्याचा हा पर्कार िडकन्सच्या
कादंबर्‍याच्यात
ं शोभणाराच होता. त्या िबचार्‍या खेडुताची
ं गार्‍हाणी तर कोणी ऐकलीच नाहीत व त्यावर त्याना
ं
असली अपमानास्पद िशक्षा मातर् देण्यात आली.

भारतात असला पर्कार कोणी करण्याचा नुसता पर्यत्न जरी कोणी के ला तरी त्यावरून के वढा गदारोळ उठे ल त्याची
कल्पनाही करवत नाही.
अथात
र् एकािधकारशाही व लोकशाही याच्यामधे
ं हा फरक आहेच. या पर्संगाचे फोटो मातर् बरे च काही सागू
ं न जातात.
चदर्
ंदर्शे
शख े र http://achandrashekhar.blogspot.com
खर

Stop Spam, Read Books !
"तुम्ही गुगल बुक्स (Google Books) साठी काम करत आहात आिण हे कदािचत तुम्हाला मािहत नसेल !"
िमतर्हो, हे वाक्य वाचकाचं

ं लक्ष वेधून घेण्यासाठी वापरलेलं नसून ते तंतोतंत खरं आहे. आज आपण एका
भन्नाट innovation बद्दल मािहती घेणार आहोत. या innovation (माफ करा, परं तु innovationसाठी उिचत मराठी
शब्द सापडला नाही !) चे नाव आहे reCaptcha (री कॅ प्चा).
reCaptcha हे एका सॉफ्टवेअरचे नाव आहे. हे सॉफ्टवेअर वापरकत्यार् मिशन व मानवा मिधल फरक ओळखण्यासाठी
वापरले जाते.
वरील िचतर् पाहून reCaptcha म्हणजे काय याची कल्पना तुम्हाला आली असेलच. बरे च संगणक पर्ोगर्ाम्स (याना
ं बॉट्स
- Bots असे म्हणतात) इं टरनेटवर स्पॅमींग (Spamming) करत असतात. तुम्ही जर ब्लॉग िलहत असाल तर बर्‍याचदा
काही िनरथर्क कमेंट्स सतत ब्लॉगवर आलेल्या तुम्ही पािहल्या असतील. अशा स्वयंचिलत कमेंट्स िलिहणे, वेब फॉम्सर्
भरणे िकं वा संगणकीय पर्ोगर्ाम्सच्या सहाय्याने वेबसाईट्सचे सदस्यत्व िमळवणे (Registration) असे spammers चे
उपद्व्याप थाबिवण्यासाठी
ं reCaptcha चा वापर होतो.
काही वषापु
र्ं वीर् याहु.कॉमवर अचानक असा बॉट्सचा हल्ला झाला होता आिण काही िमिनटातच लाखो याहु ईमेल आयडी
बनवून याहुची सवर्र यंतर्णा पुणर्पणे ठप्प करण्यात हॅकसर््/स्पॅमसर् यशस्वी झाले होते. यावर उपाय म्हणून पुढे Captcha
चा वापर करण्यात आला. पुवीर् Captcha म्हणजे काही वेड्यावाकड्या अक्षराचा
ं संच होता. असे साधेसुधे Captcha
वाचण्यासाठीचे पर्ोगर्ाम्स स्पॅमसर्ने लवकरच िवकसीत के ले. मातर् reCaptcha िकं वा अधुिनक Captcha मध्ये शब्दामध्ये
ं
एक आडवी रे षा मारून िकं वा वरखाली अक्षरे माडण्याची
ं निवन पद्धत वापरली जाते. ही पद्धत आतापयर्ंत तरी यशस्वी
ठरली आहे.

reCaptcha ची एवढी ओळख पुरे. आता आपण यामध्ये दडलेल्या Innovation कडे पाहुया. गुगल बुक्स (Google
Books) ही गुगलची सेवा सवर् छापील पुस्तकाचे
ं digitisation करते. थोडक्यात छापील पुस्तके जगातील कोणत्याही
व्यक्तीला कोठु नही वाचता येतील अशी सोय Google Books मध्ये करण्यात आलेली आहे. सवर् जुन्या आिण दुमीर्ळ
पुस्तकाचे
ं गुगल द्वारे स्कॅ िनंग के ले जाते. आिण त्यानंतर OCR (Optical character reader) या पद्धतीचा वापर
करुन स्कॅ न के लेले िचतर्रुपातील पुस्तक शब्दात रुपातरीत
ं के ले जाते. मातर् OCR ही टेक्नॉलॉजी अजूनही पुणर्पणे िवकसीत
झालेली नाही आहे, त्यामुळे बरे च शब्द वाचताना OCR कडू न चुका होत असत.
हा पर्श्न सोडिवण्यासाठी reCaptcha च्या िवकासकानी

ं एक अपर्तीम कल्पना वापरली. जे शब्द OCR च्या माध्यमातून
संगणकाना
ं वाचता येत नाही ते शब्द माणसाकडू
ं न म्हणजे इं टरनेट वापरणार्‍या तुमच्या आमच्यासारख्या माणसाकडू
ं न
वाचून व िलहून घेतले जातात. reCaptcha भरताना आपण दोन शब्द िलिहतो. यापैकी एक शब्द स्पॅम पासून रक्षणाचे
काम करतो तर दुसरा शब्द OCR वाचू न शकलेला पुस्तकातील शब्द असतो. अनेक वेब फॉम्सर् भरताना, ईमेल पत्ता
बनिवताना, ब्लॉगवर कमेंट्स िलिहताना आपण नकळत गुगल बुक्सचे digitisation करत असतो.
असे २०० दशलक्ष शब्द या जगातील सवर् ईंटरनेट वापरकतेर् िमळू न दररोज सोडवत असतो. एक reCaptcha
सोडवण्यासाठी साधारण १० सेकंद लागतात. एका व्यक्तीसाठी हा खुप थोडासा वेळ आहे मातर् एकितर्तरीत्या या
कामावर १,५०,००० तास (man hours) दररोज खचर् होतात. ईंटरनेटची पर्चंड ताकद आिण अितशय चातुयाने
र् एका
महाकठीण पर्श्नासाठी शोधलेले सोपे उत्तर पाहून थक्क व्हायला होतं.
तुम्ही िवचाराल की जर संगणकाला तो शब्द नीट वाचता येत नसेल तर आपण टाईप के लेला शब्द बरोबर आहे हे
reCaptcha ला कसे कळते? याचे उत्तर असे आहे - reCaptcha मध्ये दोन शब्द िदलेले असतात. यापैकी एक शब्द
संगणकाला बरोबर वाचता आलेला असतो. या दोन शब्दाची
ं जोडी अनेक वेळा reCaptcha मध्ये वापरली जाते. आिण
सवर् िठकाणाहून आलेल्या उत्तराची
ं तुलना करुन दुसरा शब्द ओळखला जातो.
हे innovation आधी reCaptcha च्या मुळ शोधकत्याने

र् वापरले की गुगलने ते मला कळू शकलेले नाही. गुगलने काही
वषापु
र्ं वीर् reCaptcha िवकत घेतली तेव्हा स्पॅम पर्ोटेक्शन हे यामागील एकमेव कारण वाटत होते. मातर् गुगलच्या स्माटर्
इं िजनीअसर्ने reCaptcha चा अिधक चागल्या
ं रीतीने उपयोग करून घेतला.
इं टरनेट वापरकत्याच्या
र्ं वेळेचा, ज्ञानाचा वापर करून घेण्याच्या या पद्धतीला Crowd computing िकं वा Crowd
sourcing असे म्हणतात. Crowd sourcing चे आणखी एक उत्तम उदाहरण म्हणजे wikipedia हा जगाचा ज्ञानकोष.
Wikipedia वर ९.२५ दशलक्ष लेख (२५० भाषामध्ये
ं ) िलिहले गेले आहेत. हे सवर् लेख जगातील िविवध भागातील
िविवध माणसानी
ं िलिहले आहेत. फे सबुक या जगातील सवात
र् मोठ्या सोशल नेटवकर् मध्ये िकं वा ट्वीटर सारख्या सेवेत
१४० अक्षराच्या
ं सहाय्याने आपण मािहतीचे/ज्ञानाचे डोंगर उभारत आहोत. ही सवर् Crowd sorcing ची उदाहरणे

आहेत. मातर् Crowd sourcing फक्त इं टरनेट पयर्ंत मयािदत

र् नाही आहे. अमेरीके मध्ये एक street power greed
चा पर्योग सध्या के ला जात आहे. या मध्ये highways वर रस्त्याच्या खाली उजार् जमा करणारी यंतर्े पेरलेली असतात.
पुणर् रस्ता हा अशा यंतर्ाची
ं एक चादरच असते. िदवसा या रस्त्यावरुन
ं भरधाव वेगाने धावणार्‍या गाड्याच्या
ं गतीजन्य
उजेर्ला या यंतर्ामध्ये
ं साठवून ठे वले जाते आिण रातर्ी रस्त्यावरील
ं िदवे उजळिवण्यासाठी याच उजेर्चा वापर के ला जातो.
हा देिखल crowd sourcing चाच एक पर्कार आहे.
िमतर्ानो,
ं यापुढे आपल्या आवडत्या ब्लॉगला िकं वा लेखाला कमेंट िलिहताना reCaptcha सोडवायला लागला तर
कं टाळा करु नका. जगाचे ज्ञान वाटण्याच्या िवधायक कामात मदतही होईल आिण ब्लॉगरला कमेंट वाचून आनंदही
होईल. By the way नेटभेट वर कमेंट करण्यासाठी reCaptcha सोडवावा लागत नाही, त्यामुळे तुम्ही िबनधास्तपणे
कमेंट्स देऊ शकता :-)
reCAPTCHA - As explained on it's website - http://www.google.com/recaptcha/learnmore
reCAPTCHA is a free CAPTCHA service that helps to digitize books, newspapers andold
time radio shows. Check out our paper in Science about it (or read more below).
A CAPTCHA is a program that can tell whether its user is a human or a computer. You've
probably seen them — colorful images with distorted text at the bottom of Web registration
forms. CAPTCHAs are used by many websites to prevent abuse from "bots," or automated
programs usually written to generate spam. No computer program can read distorted text as
well as humans can, so bots cannot navigate sites protected by CAPTCHAs.
About 200 million CAPTCHAs are solved by humans around the world every day.
In each case, roughly ten seconds of human time are being spent. Individually, that's not a lot
of time, but in aggregate these little puzzles consume more than 150,000 hours of work each
day. What if we could make positive use of this human effort? reCAPTCHA does exactly that
by channeling the effort spent solving CAPTCHAs online into "reading" books.
To archive human knowledge and to make information more accessible to the world, multiple
projects are currently digitizing physical books that were written before the computer age. The
book pages are being photographically scanned, and then transformed into text using "Optical
Character Recognition" (OCR). The transformation into text is useful because scanning a book
produces images, which are difficult to store on small devices, expensive to download, and
cannot be searched. The problem is that OCR is not perfect.

reCAPTCHA improves the process of digitizing books by sending words that cannot be read by
computers to the Web in the form of CAPTCHAs for humans to decipher. More specifically,
each word that cannot be read correctly by OCR is placed on an image and used as a
CAPTCHA. This is possible because most OCR programs alert you when a word cannot be read
correctly.
But if a computer can't read such a CAPTCHA, how does the system know the correct answer
to the puzzle? Here's how: Each new word that cannot be read correctly by OCR is given to
a user in conjunction with another word for which the answer is already known. The user is
then asked to read both words. If they solve the one for which the answer is known, the system
assumes their answer is correct for the new one. The system then gives the new image to a
number of other people to determine, with higher confidence, whether the original answer was
correct.
Currently, we are helping to digitize old editions of the New York Times and books
from Google Books.
सल
सलीील चौधर
धरीी http://www.netbhet.com

नवस
नवशा गणपतीजवळ बाधले

ं ल्या नवसाच्या घंट्या..
नािशकला एक गणपती मंदीर आहे, त्याला ’नवशा गणपत” म्हणतात- हा गणपती नवसाला पावतो अशी वंदता आहे.
तसं हे मंदीर मला काही नवीन नाही, पुवीर् पण इथे बरे चदा येऊन गेलो आहे- पण या वषीर् िदवाळीला नािशकला होतो
आिण िदवाळीत कु ठल्यातरी देवाच्या दशर्नाला जायचं म्हणून पुन्हा ’नवशा गणपती’ चे दशर्न घ्यायचे ठरवले! कारण
माझा फार जास्त िवश्वास आहे असे नाही, तर पािकर्ं गची सोय चागली
ं आहे या मंदीरात म्हणून.
मंदीराच्या पायऱ्या उतरल्या बरोबर काही लोकं सत्यनारायणाच्या पूजेचा नवस फे डण्यासाठी पूजा करत बसलेले
िदसले. गणपतीला सत्यनारायणाच्या पूजेचा नवस? काहीही होऊ शकतं आजकाल ! काहीतरीच िवचार आपल्या
डोक्यात उगीच येतात म्हणून ितकडे दुलर्क्ष के ले, आिण तेवढ्यात समोर एका खाबावर
ं बाधू
ं न ठे वलेल्या िनरिनराळ्या
आकाराच्या घंटा िदसल्या. या घंटा बहूतेक नवस पुतीर्साठी बाधल्या
ं गेल्या असाव्यात . इथे बहूतेक लोकं मुलगा व्हावा
म्हणून नवस बोलतात, आिण तो पुणर् झाला की इथे घंटा बाधतात.सहज
ं मनात पर्श्न आला की जर नवस बोलूनही
एखाद्याला मुलगी झाली तर……… ???
मला एक पर्श्न नेहम
े ी पडतो, की कु ठल्याही मंदीरात गेलात तरीही देव तर एकच आहे, मग के वळ काही स्पेसीिफक
मंदीरातलेच देव का बरं पावतात- िकं वा नवसाला िरस्पॉंड करतात? जर सगळे देव एकच आहे, तर मग कु ठल्याही
मंदीरात ला िकं वा घरच्या पुजेतला देव पण नवसाला पावला पाहीजे – नाही का?? पण तसे असले तरीही ते लोकाच्या
ं
सहज पचनी पडत नाही, आिण लोकं ठरावीक मंिदरासमोर रागा
ं लावून उभे असतात.
देवाचे
ं पण आपले बरे असते, मंगळवार हा मला देवीचा वार म्हणून माहीती होता, इथे मंुबईला आल्यावर मंगळवार
गणपतीचा पण असतो आिण मारूतीचा पण कधी कधी असू शकतो हे समजले. ठरािवक िदवशी ठरावीक देवाची
ं पूजा का
करायची हे तर कधीच लक्षात येत नाही. एक बाकी आहे, की नवस बोलताना
ं मातर् आज कु ठला वार आहे, याचा िवचार

न करता, आपल्या आराध्य देवालाच नवस बोलला जातो . देवानी

ं आपले वार वाटू न घेतल्याने भक्तानाही
ं बरे पडते-
सगळ्या देवाची
ं सारख्याच भािवकतेने पूजा करता येते आिण आपापसात काही भाडण
ं वगैरे होत नाही.
आमच्या घरी माझी आजी एकादशी चा उपवास करायची, एकादशी म्हणजे िवष्णूचा उपवास, आिण नंतर दुसऱ्या
िदवशी पर्दोष म्हणजे एकादशीचा दोष घालवायला म्हणून शंकराचे भक्त उपवास करतात, तो उपवास पण करायची.
कु ठलाच देव नाराज व्हायला नको अशी काहीशी भावना असावी
िशडीर्च्या साईबाबाला कोणा एका भक्ताने काही कोटी रुपये िकमतीचे सोन्याचे िसंहासन भेट िदले ,तसेच ितरुपती
बालाजीला कोणीतरी एका भक्ताने िहरे जडीत मुकुट वाहीले अशी बातमी होती. ह्या दोन बातम्या आिण आिण त्याच
बरोबर काही मिहन्यापूवीर् िशडीर्च्या मंिदरात झालेल्या के ल्या गेलेल्या घोटाळ्याबाबत आिण त्या मधे टर्स्टीपैकी काही
लोकाच्या
ं इन्व्हॉल्व्हमेंट बद्दल वाचलेले आिण ितरूपतीच्या पुजाऱ्याने के लेल्या करोडॊ रुपयाच्या
ं अपहारा बद्दल पण
आठवले -आिण मनात आले की देवाला स्वतःचेच रक्षण करता येत नाही??. असो… – थाबतो
ं इथेच, नाहीतर मुद्दा
पुणर्पणे डायव्हटर् व्हायचा.
नवस बोलणे हे अगदी लहान असताना

ं पासूनच िशकतो आपण . परीक्षेच्या िदवसात बोललेला नवस असो की पेपर
चागला
ं जाऊ दे म्हणून िकं वा माक्सर् कमी िमळाले म्हणून आईने रागावू नये म्हणून देवाची के लेली पर्ाथर्ना पण नवसाचाच
एक भाग म्हणता येईल. नवस हा पुणर् करण्यासाठीच असतो असे नाही. म्हणजे तुम्ही पुणर् कराल , तरीही िठक आहे,
नाहीतरी देव काही तुम्हाला िवचारायला येत नाही – की कारे बाबा, तू का बरं पूणर् के ला नाहीस बोललेला नवस – हे
िवचारायला .
नवस हा साधारणपणे िवसरण्यासाठीच असतो. तो पुणर् करायची आठवण ही फक्त पुन्हा काही संकट आलं की मग येते .
पुन्हा काही संकट आलं की आपल्या मनात पिहले हेच येतं की , की आपण पुवीर् बोललेला नवस पुणर् के ला नाही, म्हणूनच
आता हे संकट आलंय पुन्हा- आिण नंतर पिहले काम म्हणजे लोकं आधी देवाकडे पोहोचतात माफी मागायला- नवस पुणर्
करायचा िवसरलो याची आिण नवीन नवस बोलायला.
मी लहान असताना
ं समोरच रहाणारी मुलगी , ितने माझ्याकडे पहावे आिण माझ्याशी मैतर्ी करावी म्हणून बोललेला
नवस (देवा◌्पुढे साखर ठे वीन म्हणून ) हा अगदी वयाच्या ११व्या वषीर् घडलेला पर्संग आिण मला आठवणीत
असलेला पहीला नवस! हा नवस बोलतानाच एक ’सेकंडरी- नवस’ म्हणजे हा पण त्या पिहल्याच नवसाचा दुसरा
भाग पण होता – तो म्हणजे त्या मुलीने माझ्याशी माझ्या िमतर्ासमोर
ं बोलू नये हा… ! िवनोदाचा भाग जरी सोडला
तरीही असं व्हायचं हे मातर् अगदी खरं .आजही तुम्हाला चागले
ं कॉलेजमधे िशकणारी मुलं िसिद्धिवनायकाच्या रागे
ं त
आपल्याला आवडलेल्या मुलीने आपल्याला होकार द्यावा, म्हणून उभे रािहलेले िदसतात.
माझं लहानपण यवतमाळला गेलं. ितथे आमच्या घरा शेजारुन वाहणाऱ्या मोठ्या नाल्या शेजारी असलेले ते िपंपळाचे
झाड, आिण त्याचा सळसळ करणाऱ्या पानाचा
ं आवाज -याची
ं संध्याकाळी त्या झाडाखालून येताना
ं खूप िभती
वाटायची. मग देवाला मनातल्या मनात नवस बोलला जायचा, मला सुखरूप घरी घेऊन जा, मग तुझ्या पुढे साखर
ठे वीन. अथात
र् घरी सुखरूप पोहोचलो की मग तर पुणर्पणे िवसरून जायचो हा नवस.. पुन्हा नंतर दुसऱ्यादा
ं त्या िपंपळा
खालून जाताना
ं ,आपण ठरवल्या पर्माणे िकं वा आधी कबूल के ल्यापर्माणे देवापुढे साखर ठे वली नाही ही गोष्ट आठवायची,
आिण मग काय पून्हा एकदा दुसरा नवस, देवाची मनातल्या मनात माफी मागून.
एक बाकी आहे, कमकु वत मनाच्या आपल्याला एखादे संकट आले की हा बोललेला नवस खूप मानिसक सामथ्यर्
देतो , आपला पर्ॉब्लेम आपण एखाद्या ’भाईला’ सुपारी िदल्यावर जसा तो आपला पर्ॉब्लेम राहात नाही , त्याच पर्माणे

देवाला नवस बोलला की देव िनिश्चतच आपल्याला समोर असलेल्या पर्ॉब्लेम मधून बाहेर काढणार अशी काहीशी
भावना/खातर्ी असते आपली. आपल्या पाठीशी तो आहे ही खातर्ीच आपल्याला िकतीही कठीण पर्संगाला तोंड द्यायला
मानिसकरीत्या तयार करते .म्हणूनच बरे चदा अंध िवश्वास म्हणून नाही, तर िवश्वास म्हणून जरी कोणी देवाला नवस
वगैरे बोलत असेल तर त्याची थट्टा करणे मी टा◌्ळतो .
आपले नेते आपल्याला देव मानतात मी हे काय भलतंच िलिहतोय असं वाटत असेल, पण तसे नाही . तुम्हाला खोटं
वाटतंय का? अहो खरं च… असं बघा की जेंव्हा कधी इलेक्शन येते, तेंव्हा त्याना
ं तुमची आमची आठवण येते . मग ते येऊन
तुम्हाला खूप आश्वासनं देतात , कापोर्रे शन च्या इलेक्शन मधे रस्ते दुरुस्त करू, २४ तास पाणी देऊन, डासाचा
ं नायनाट
करू वगैरे वगैरे , आिण तेच िवधानसभेचे इलेक्शन आले की मग मराठीचा कळवळा, महाराष्टर्ातला ऑक्टर्ॉय कमी करू
,लोकलच्या गाड्याच्या
ं फे ऱ्या वाढवायला सरकारला भाग पाडू , अशी गाजरं दाखवून मताचा
ं जोगवा मािगतला जातो.
एकदा िनवडणूक झाली की मग त्या सगळ्या नेत्याना
ं पुन्हा तुमची पुढल्या िनवडणूकी पयर्ंत आठवण येत नाही.
जसे देवाला नवस बोलून लोकं िवसरतात ,तसेच ते नेते लोकं पण देवरूपी मतदाराला िदलेला आपला वचननामा,
जाहीरनामा िवसरून स्वतःच्याच िवश्वात रममाण होतात. नेत्याना
ं पण याची पुणर् खातर्ी असते, की ह्या जाहीर
नाम्यातले ९० ट्क्के काम जरी के ले नाही तरी काही फरक पडणार नाही कारण पुढल्या इलेक्शन पयर्ंत सगळे मतदार देव
आपण िदलेली वचनं िवसरून जातील याची खातर्ी असतेच, आिण समजा नाही िवसरले तर मग पुन्हा एकदा नवीन
नवस बोलल्यापर्माणे , हाच जाहीरनामा पुन्हा नवीन नवसा पर्माणे नवीन वेष्टणात गंुडाळू न मतदार देवाला दाखवायचा
-झालं!!! ………….
जाऊ द्या .. चालायचंच…
मह
महेंदर्ें कु लकण
लकणीर्ीर् http://kayvatelte.com

माझं Tweet.....िशस्त
िशस्त+स
सयंयम=पर्गत
म पर्गतीी
१५ िडसेंबर २०१०: आज १० िदवसाचा

ं माझा पॅिरस, िमलान आिण लंडन असा युरोप दौरा संपला, उद्या लवकर
मंुबई गाठायची! घरी जायचं. म्हणुन आज शातपणे
ं झोपायच ठरवलं तरी झोप येईना म्हणुन आजच िट्वट िलहायला
घेतलं. या दौऱ्यात दोन अनुभव मनात घर करुन रािहले ते इथं देत आहे. सुरुवातीलाच लंडन ते पॅिरस हे माझं
िवमान स्नोफॉल मुळे रद्द झालं आिण मला लंडन िवमानतळानजीकच्या हॉटेल मधे राहण्याची पाळी आली. खराब
हवामानामुळे िहथर्ोएअर पोटर्वर बरीच िवमान रद्द झाल्यामुळे लोकाचे
ं खुप हाल होतील असं वाटल होतं. पण आश्चयर्
म्हणजे, British Airwaysने सगळ्याची
ं चागली
ं सोय के ली होती. त्याच्या
ं पर्त्येक काऊंटर वर लोकाची
ं पर्चंड गदीर्
होती तरी मला त्याचा
ं संयम बघुन आश्चयाचा
र् सुखद: धक्का बसला. म्हातारी माणसं, बायका, लहान मुलं मुली सगळे
िनमुटपणे चार ते पाच तास रागे
ं त शातपणे
ं उभं राहुन दुसऱ्या िवमानासाठी आपली ितकीटं बदलून घेतं होती. िकत्येकाच
ं
दुसरं िवमान सकाळी लवकर असल्यामूळे त्यानी
ं िवमानतळावरचं राहण्याचा िनणर्य घेतला. त्याना
ं िवमानतळ
अिधकाऱ्यानी
ं ब्लॅकेट्स आिण पाण्याच्या छोट्या बॉटल्स िदल्या. पर्त्येक passengerला अिधकारी वगर् आिण िवमनतळ
कमर्चारी पिरिस्थती नीट समजावुन सागत
ं होते, त्याची
ं िवचारपुस करीत होते. तर द्सरीकडे िवमानतळावर रातर्ी एक
िकं वा दोनच कॉफीशॉप्स उधडी असल्या मुळे ितथं ही पुन्हा मोठी राग.......कु
ं ठे ही गडबड नाही, धक्काबुकी नाही! अशा
पिरिस्थतीत आपण रागावतो, ओरडतो, िचडतो थोडक्यात मोठा तमाशा करतो...... ....
पॅिरस आिण िमलान नंतर गेली ितन िदवस माझा मुकाम लंडनला होता. ट्युब टर्ेन मधुन पर्वास करताना पुन्हा असाच
सुख:द आश्चयाचा
र् धक्का बसला......सकाळी गदीर्च्या वेळेस लोक भुयारी रे ल्वे प्लॅफॉमर् वर येताना आिण जाताना िकतीही
गदीर् झाली तरी धक्का-बुक्की करीत नव्ह्ते. Escalatorsवर उजवीकडे लोक उभी राहतं आिण ज्याना
ं लवकर जायचं असे
ती लोक escalatorच्या डावीकडु न भराभर-चालत जातं. पर्त्येक स्टेशन वर हेच िचतर्. बरं एखादी टर्ेन रद्द झाली तरी
Oh no! इतकं च म्हणंत शातपणे
ं दुसरा मागर् शोधतात. कु ठल्याही कारणासाठी हातात दगडं घेणं हा पर्कारचं िकती कर्ुर
आहे हे मला इथं नव्याने उमगलं!

मनात पर्श्न पडला की ही माणसं रागावतात तरी के व्हा?ं माणसाच्या

ं डोक्यावर थंड हवामानाचा इतका पिरणाम होऊ
शकतो? तर दुसरीकडे त्याच्या
ं कामाचा वेग आिण जोश बिघतला तर एकदम उलटा. छोट्या छोट्या कॉफीशॉप्स मधे
काम करणारी मुलं मुली बिघतली तर आपण थक्क होतो! मला वरील दोन्ही गोष्टींच इतकं कौतुक वाटलं. हळू हळू त्याची
ं
िशस्त आिण संयम बघुन त्याच्या
ं पर्गतीचं आिण यशाचं कोड उलगडल्या सारखं वाटु लागलं....
िनत
िनतीीन पोतद
तदाार http://www.myniti.com

िभजल
िभजलेल
े े पख
ं
२६ जुलै २००५. त्यािदवशी सकाळपासून आपली नेहम

े ीची कामे आटोपून दुपारी साडेबाराच्या दरम्यान मी जरा
िनवात
ं झाले . सकाळपासून पाऊस सुरु होताच. िकं बहूना तो रातर्ीपासूनच होता, परं तु नेमेची येतो पावसाळा या
िनयमाला धरून त्याच्याकडे लक्ष द्यायला मला फु रसत नव्हती. मंुबईत राहून अशा मुसळधार पावसाची सवय झाली
होती. साधारण एकच्या सुमारास आमची सकाळी शाळे त गेलेली िकलिबल परत आली. मी त्याच्याबरोबर
ं माझे सुद्धा
शाळे तल्या गमतीजमती ऐकत जेवण, अभ्यास असे काहीबाही सुरु होते.
अचानक पावसाने आपले ताडव
ं नृत्य आरं भले. आिण आम्हालाही असे जाणवू लागले की हा पाऊस नेहम
े ीचा नव्हे.
महामागावरून
र् जाणारी वाहतूक मंदावली. या महामागाला
र् मी िपवळी लाल नदी असे संबोधते. कारण रातर्ीच्या वेळी
जाणाऱ्या गाड्याचे
ं लाल िदवे नी येणाऱ्या गाड्याचे
ं िपवळे िदवे जणू काही दोन रं गाच्या पर्वाहाची नदीच वहाते असे
वाटते. या पर्काशाच्या रं गात तासनतास रमावे तरी समाधान होत नाही.
ही वाहतूक मंदावली अन पायी चालणाऱ्याचे

ं लोंढे च्या लोंढे िदसू लागले. आता मातर् काळजी वाटू लागली कारण
अजूनही ऑिफस सुटण्याची वेळ न झाल्याने नवरोजी ऑिफसातच होते, तेवढ्यात पुण्याहून याच्या
ं आत्याच्या
यजमानाचा
ं फोन आला, की आत्या काही कारणा िनिमत्य िदल्लीला गेल्या होत्या व त्या आता चार वाजेपयर्ंत वाद्ऱ्याला
ं
पोह्चणार होत्या, नी त्यानंतर त्या बसने पुण्य़ाला जाणार होत्या. तरी पण पाऊस खूप वाढल्याने तुम्ही त्याना
ं वाद्ऱ्याहुन
ं
परस्पर आपल्या घरी घेऊन जावे.
मी त्याना
ं हो म्हटले नी यजमानाना
ं फोन के ला. ते सुद्धा परतीच्या मागावरच
र् होते. त्याच्यासोबत
ं त्याचे
ं पुण्याचे एक
िमतर्ही आले. हे िमतर् व त्याची
ं पत्नी सकाळीच पुण्याहून मंुबईला आले होते. त्याची
ं पत्नी काही खरे दी करण्याकरता दिक्षण
मंुबईत गेली व हे िमतर् ऑिफस मधून यजमानाबरोबर
ं ऑिफसच्या साईट्वर जाण्याकरता म्हणून िनघाले. परं तु दोघेही
त्या इिच्छत स्थळी पोहोचू शकले नाही म्हणून घरी आले .
इकडे फोनवर चौकशी के ल्यावर कळले की िदल्लीहून येणाऱ्या गाड्या बोरीवली स्थानका पयर्ंतच पोहोचल्या आहेत
आिण त्या पुढे जाऊ शकत नाहीत. आता पाण्याचा लोंढा क्षणा क्षणाला वाढू लागला होता. दर दहा िमिनटानी
ं आत्याच्या
ं

यजमानाचा
ं काळजीपोटी फोन येई. गेलात का तुम्ही आणायला ितला? ती आता कु ठे आहे? ितचा मोबाईल पण लागत
नाही?
हा सगळा गोंधळ चालू असतानाच िमतर्ाच्या पित्नचा दिक्षण मंुबईतून फोन आला . " मी दोन तास झाले, टॅक्सीत बसले
आहे, आता टॅक्सी पाण्यामुळे पुढे जाणे अशक्य आहे, मी आता पायी चालायला सुरुवात के लेली आहे" . िमतर्ाच्या पत्नीला
मंुबईची बाकी काही मािहती नव्हती. इकडे आम्ही आत्याच्या
ं काळजीत , तर दुसरीकडे, िमतर्ाच्या पत्नीचीही काळजी
वाटू लागली. शेवटी यजमानानी
ं जमेल तसे बोरीवली स्टेशन गाठले, आत्याना
ं घरी आणायचे ठरवले. एव्हाना दुपारचे
तीन वाजले होते. अक्षरशः जेवढे अंतर िरक्षाने कापता येईल तेवढे कापून पुढे पायी चालत बोरीवली स्टेशन हून आत्याना
ं
घरी आणले. याला जवळपास चार तास लागले.
या अत्याच्या
ं बरोबरच त्याची
ं सहपर्वासी दिक्षणात्य तरूणी सुद्धा आली. ितचे नाव सुवणर्लता. आल्या आल्याच आत्याने
सािगतले
ं " अगं ती तीन मिहन्याची
ं गभर्वती आहे, ती िदल्लीला नोकरी िनिमत्त टर्ेिनंगला गेली होती, व आता ितला
साताकृ
ं झ एअरपोटर्ला जायचे आहे. गाडीत ितला एकटीला ठे वणे, माझ्या बुद्धीला पटले नाही, म्हणून घेऊन आले.
त्या दोघींनाही कपडे देऊन गरम चहा व खायला िदले कारण पाण्यातून येताना
ं बॅग मधले सगळे कपडे िभजले होते.
स्वणर्लताला िहंदी भाषा अवगत नव्हती तर इं गर्जी सुद्धा नीट बोलता येत नव्हते त्यामुळे मोडक्या इं गर्जी दोन चार
शब्दामधून व खुणेतून संभाषण सुरु झाले. पर्थम ितची चौकशी के ली, हो ? एक अनोळखी मुलगी रातर्ी आपल्याकडे
रहाणार , तर ितच्या घरच्याना
ं कळवायला नकॊ?? लगेच ितच्या नवऱ्याला फोन लावून सािगतले
ं , " आम्ही ितची मुली
पर्माणे काळजी घेऊ, पाऊस कमी झाल्यावर ितच्या इिच्छत स्थळी नेऊन पोहोचवू. चला! एक काळजी िमटली.
एवढ्या गोंधळात , िमतर् व त्याची पत्नी याचा

ं मोबाइलवरून संपकर् होत होता, तो ही आता तुटला. कारण पत्नीचा
मोबाईल िडस्चाजर् झाला होता. आता मातर् िमतर्ाची अवस्था बघवत नव्हती. कारण एवढ्या लाब
ं ती िकती पायी
चालून येणार? हे आता शक्य नाही हे ध्यानात आले. काय करावे? हा पर्श्नच होता . हे िमतर्ाला धीर देऊ लागले.
शेवटी िकतीही पर्संग बाका आला, तरीही पोट आपली जाणीव करून देतेच. त्यात या दोघी पर्वासाने िशणलेल्या म्हणून
सगळ्य़ाच्यासाठी
ं गरम भात आिण िपठलं के ले. हा सगळा व्यवहार रातर्ीच्या अंधारात चालला होता, कारण लाईट
नव्हते. स्वणर्लताला मातर् हा आपला भात चालेना, ती फक्त उकड्या तादू
ं ळाचाच भात खाणार असे ितने जाहीर के ल्यावर
" बरं बाई" म्हंटले. नशीब त्या िदवशी इडली साठी आणलेला उकडा तादू
ं ळ घरी होता. त्यात ती गभर्वती असल्याने ,
नावडीच्या पदाथानी
र् उलट्या होतात असे ितने खुणेनेच सािगतले
ं . त्यािदवशी पर्थमच ितच्याकडू नच उकड्या तादू
ं ळाचा
भात कसा करावा हे िशकले. ितला हवा तसा, रस्सम, करून िदला. अन मनात म्हटले, " बाई गं.. ही अशी वेळ नसती,
तर छान तुझे बागेतले डोहाळजेवण तरी के ले असते. बरे असो.
एव्हाना िवजे बरोबरच पाण्यानेही असहकार पुकारला. िमतर्ाबरोबर त्याला धीर देत, आम्ही ितघी मेणबत्तीच्या
पर्काशात िचंता करीत बसलो. रातर्ी दहा वाजता पुन्हा फोन वाजला. नशीब तोवर आमच्या फोनने तरी तग धरला होता.
ितने फोन वरून ती सुरिक्षत असल्याचे सािगतले
ं . हा िवचार आजही मनात आला, तरी अंगावर शहारा येतो, कारण
रातर्ीच्या वेळी बाईने रस्त्यावर रातर् काढणे ही गोष्ट सोपी नव्हती. पण संकटे आली तरी त्यातून िनघण्याचा मागर् असतो.
ही संकटे पार करण्यासाठी काही अनािमक हात पुढे सरसावतात आिण नकळत आपली िबकट वाट सुसह्य करून देतात.
अशा हाताचे
ं आपण जन्मभर ऋणी असतो. िमतर्ाच्या पत्नीला , एका डॉक्टराच्या
ं घरी िनवारा लाभला. ते ऐकल्यावर
िमतर्ाच्या डोळ्यातले पाणी बरे च काही सागू
ं न गेले. शेवटी जन्म जन्मातरी
ं साठी िजचा हात हातात घेतला, आयुष्यभर
रक्षण करीन म्हणून वचन घेतले, ितला असे असहाय्य रस्त्यावर सोडावे लागले, ह्याचे दःुख डॊळ्यावाटे बाहेर पडले.

दुसऱ्या िदवशी माझे एक जोडी कपडे िमतर्ाने आपल्या पत्नी साठी घेतले, व तो काही अंतर िरक्षाने, काही अंतर पायी,
असे करीत संध्याकाळपयर्ंत पत्नी पयर्ंत पोहोचला. ही िजवािशवाची भेट झाल्यावर आम्ही सुद्धा िनश्वास टाकला, त्याच्या
पत्नीकडू न आदल्या रातर्ीची घटना सिवस्तर कळली , तेंव्हा िजवाचा थरकाप उडाला. ती िबचारी रातर्ी नऊ पयर्ंत पायी
चालत पर्त्येक घरासमोर िवनवणी करायची, " अहो, मला आज रातर्ी पुरता आसरा द्या, मी एक चागल्या
ं घरची स्तर्ी
आहे" असे म्हटले की पर्त्येकजण ितच्याकडे संशयाने बघत असे. बऱ्याच लोकाना
ं बाहेरची परीिस्थती लक्षात आल्याने
आसरा देण्याची , खाण्यािपण्याची, मदत के ली. तर काहींना मातर् हे धैयर् दाखवता आले नाही.
द्सऱ्या िदवशी , सुवणर्लताला, एअरपोटर्ला पोहचवून देण्याची व्यवस्था के ली , िनरोप घेताना

ं ितला खूप वाईट वाटत
होते. यातच सगळे आले कारण ितच्या दृष्टीने आम्ही देव माणसं होतो. आत्यानी
ं आपल्याबरोबर, ितला आमच्या घरी
आणून मोठे च पुण्याचे काम के ले होते. घटना घडू न गेल्यावर िमतर्ाच्या पत्नीचा फोन आला, ती मला म्हणाली, " अगं
तुझा नवरा नंदीबैल नाही, हे आता पक्के झाले" , मी िवचारले, " म्हणजे काय? मला समजेल अशा भाषेत साग
ं बाई" ती
म्हणाली, " २६ जुलैच्या पहाटे , िमतर्ाने माझ्या नवऱ्याला फोन करून िवचारले होते, " आम्हाला मंुबईत यायचे आहे,
पावसाचा काही अंदाज?" तर त्यावर म्हणे, आमच्या नवरोजींनी नंदीबैला सारखी बुगु बुगु मान न हलवून त्याना
ं िवशेष
पाऊस नाही, तुम्ही आलात तरी हरकत नाही, अशी िहरवी झेंडी िदली होती.
२६ जुलै २००५ साली झालेला महापर्लय मंुबईला अितशय घातक ठरला. पर्ाणहानी, िवत्तहानी चे दःुख अनेकाना
ं सहन
करावे लागले. परं तु अशा कठीण समयी अनेकानी
ं आपापल्या परीने जमेल तसे मदत कायर् के ले. कठीण समयी माणुसकीचे
नाते जपले या बळावरच हा पर्संग सुसह्य झालं. पर्त्येकाच्या आठवणीत असे काही पर्संग िनिश्चतच असतील. मला सुद्धा
या वेळी अल्पशा मदतीचा हात पुढे करता आला याचे समाधान िनिश्चतच आहे त्यामुळे दर वषीर् पावसाळा आला की ते
िभजलेले पंख पुन्हा पुन्हा त्या स्मृतीला उजाळा देतात.
सप
ुपण
णार् कु ळकण
ळकणीर्ीर् http://www.kachapani.com

कु पनप
पनपुििस्तका
ु स्तका, मल
ु .े .. काल आिण आज
आज...
रिववारची संध्याकाळ कलत आलेली. िबिल्डंगच्या चौकात खेळणारी लहान मुले आता लवकरच आईच्या-बाबाच्या
हाका येतीलच या होर्‍याने अजूनच जोर चढू न ओरडाआरडा करत पकडापकडी खेळत होती. िखडकीत उभे राहून मी
गंुगून त्याचा
ं खेळ पाहत होते. नकळत त्या मुलाच्यात
ं ओरडत इकडू न ितकडे पळणारा, खदखदून हसणारा शोमू मला
िदसत होता. मी वर उभी आहे हे लक्षात येताच पळतापळता मान वर करत माझ्याकडे पाहून हात हालवून पुन्हा खेळात
रममाण होणारा, िकर्के ट खेळताना स्वत: एकाच जागी उभा राहून ओरडू न ओरडू न िमतर्ाना
ं धावडवणारा, तळातल्या
आजींकडे जाऊन हक्काने पाणी व गोळ्या मागणारा.... कालचकर् मनाने भराभर उलटे िफरवायला सुरवात के लेली.
तेवढ्यात बेल वाजली. तंदर्ी भंगली. खाली पािहले तर खेळून दमलेली मुले- मुली बेंचवर, पायर्‍यापायर्‍यावर
ं कोंडाळे
करून बसून गप्पा मारू लागलेली. कोण बरं आलंय असे म्हणतच मी दार उघडले तर एक दहाअकरा वषाची
र्ं मुलगी
चेहर्‍यावर गोड हसू व हातात एक वही घेऊन उभी.
"काय गं? तुला यशदा हवी आहे का? चुकून माझी बेल दाबलीस का? "
" नाही नाही. काकू , यश आिण मी बरोबरच वरती आलो. मी ना तुमच्याकडेच आलेय. "
" नाव काय गं तुझे? कोणाची तू? " मी ितला ओळखलेच नव्हते. गेली अकरा वषेर् मी सलग ितथे राहत नसल्याने बरे च
नवीन चेहरे मला पर्त्येकवेळी िदसतच.
ितने ितचे नाव सािगतले

ं . थोडे बोलून हातातली वही पुढे करून म्हणाली, " काकू , आमच्या शाळे तून ना अंधमुलाना
ं मदत
यासाठी डोनेशन जमा करायला सािगतले
ं य. जो जास्त डोनेशन जमवेल त्याला सिटर्िफके ट व दोन पुस्तके बक्षीस िमळणार
आहेत. तुम्ही मदत कराल? "
" हो तर. दे बरं तुझी वही इकडे. " असे म्हणत मी ितच्याकडू न वही घेतली. एका पानावर नीटपणे भाग पाडू न सुवाच्य
अक्षरात सुरवात के लेली होती. मी एक एक नाव वाचत होते. त्यापुढे िदलेले डोनेशनही वाचत होते. ५०/ १०० यािशवाय
आकडे िदसतच नव्हते. क्विचत २५ चा आकडा िदसत होता. जवळ जवळ ३४-३५ नावे होती. ितच्याजवळच्या पसर्मध्ये
खूप पैसे जमलेले िदसत होते. माझे नाव िलहून पैसे ितच्या हातात ठे वले. ती खूश झाली. पैसे मोजून घेऊन ितने पसर्मध्ये
ठे वले व मला थँक्स म्हणून ती दोन पायर्‍या उतरली.
न राहवून मी ितला म्हटले, " साभाळू

ं न जा गं. बरे च पैसे जमलेत बरं का तुझ्याकडे. सरळ घरीच जा आता. का येऊ तुला
तुझ्या िबिल्डंगपाशी सोडायला. "
" नको काकू . मी जाईन नीट. " असे म्हणून उड्या मारतच ती खाली उतरली.
िखडकीतून ितला जाताना पाहत होते.... मन नकळत पुन्हा मागे गेले. माध्यिमक शाळे त नुकतेच पाऊल ठे वलेले. उगाचच
कु ठे तरी आपण मोठे झालोतची भावना. ितसरीतल्या भावाला बोटाशी धरून बसने एकटीनेच जाण्याची जबाबदारी. तसं
पाहू गेल्या चौथी व पाचवीत फारसे काहीच बदललेले नसते. पण बालमनाचे गिणत वेगळे च.

आमच्या लाडक्या देसाईबाई वह्याचा

ं भारा एका हाताने लीलया साभाळत
ं वगात
र् िशरल्या. ती अशी वषेर् होती
जीवनातील की, ' बाई - सर' ही दैवतं होती. त्याच्या
ं तोंडू न बाहेर पडलेले शब्द म्हणजे बर्ह्मवाक्य. िकत्येकदा मी
आईलाही म्हणे, " हॆं, काय गं तुला इतके ही कसे माहीत नाही. आमच्या देसाईबाईनां या जगात घडणारी पर्त्येक गोष्ट
खडानखडा माहीत असते. " आई गालातल्या गालात हसे व म्हणे, " खरं च की. तुझ्या देसाईबाईंनी सािगतले
ं की सूयर्
उत्तरे ला उगवतो तर तुम्ही मुले त्यालाही होच म्हणाल. " असे काहीच्याकाही आई बोलली ना की मला फार राग येई.
नाकाचा शेंडा लाललाल होऊन जाई. " हो, हो. म्हणेनच जा मी. आिण बरं का, सूयर् उत्तरे लाच उगवलेला असेल बघ
त्यािदवशी. " देसाईबाईंिवषयी काहीही ऐकू न घेण्याची माझी िबलकु ल तयारीच नसे.
बाईंनी टेबलावर वह्याचा

ं भारा ठे वला. बाईंना कधीही, " अरे आता शात
ं बसा. लक्ष द्या इकडे... " वगैरे पर्कार करावेच
लागत नसत. आम्ही सगळी मुले त्याच्या
ं वलयािकत
ं व्यिक्तमत्त्वाने भारावून जात असू. डोळे , कान,िचत्त सारे एकवटलेले.
बाईंनी बोलायला सुरवात के ली, " दरवषीर् पर्माणे याहीवषीर् आपण तलासरीच्या आशर्मासाठी पैसे गोळा करणार आहोत
बरं का. तुमचे तर हे पिहलेच वषर् आहे. आता तुम्ही थोडेसे मोठे झाला आहात. तेव्हां थोडं जबाबदारीने - समंजसपणे
वागायला िशकणार ना? " सगळ्याचे
ं एका सुरातले, " हो.. " " छान. मग आता ही मी कु पनाची
ं पुस्तके आणलीत.
पर्त्येकाने यातली दोन,तीन िकं वा चार पुस्तके घ्या. जो जास्तीत जास्त कु पने खपवेल त्याला 'श्यामची आई' पुस्तक
बक्षीस म्हणून िदले जाईल. आई बाबाना
ं छळायचे नाही हं का मातर्. " सगळी मुले बाईंच्या भोवती जमली. त्यात मी
ही होतेच. उत्साहाने चार कु पन पुिस्तका मी मागून घेतल्या. दहा-वीस-पंचवीस व एक रुपयाचे. तीन इं च बाय दोन इं च
अशी छोटीशी पातळ कागदाची, गडद गुलाबी रं गाची कु पन पुिस्तका होती एका रुपयाची. पंचिवसाचा रं ग िफकट िनळा,
िवसाचा िफकट िहरवा व दहा पैशाचे िलंबूिटंबू.
संध्याकाळी उत्साहाने िचविचवत आईला पुस्तके दाखवली आिण मागोमाग कोणाकडू न िकती िकती पैसे मी िमळवून
आणेनची यादीही ितला ऐकवली. आईने शातपणे
ं सारे ऐकू न घेऊन हातात एक छोटीशी पसर् देऊन गाल कु रवाळू न
जा म्हणाली. आमच्या चाळीत घाटीमामाच्या
ं दोन खोल्या होत्या. त्यातली एक तर आमच्या शेजारीच होती. माझ्या
मनाने कधीचाच िहशोबही करून टाकलेला. वीस व पंचवीस चे पुस्तक तर आजच संपून जाईल ही खातर्ीच होती मुळी.
माझे नेहमीच लाड करणारे काका-मामा-मावश्या, मी नुसते पुस्तक पुढे करायचा अवकाश लगेच ते कु पन फाडतील
आिण माझ्या पसर्मध्ये नाणी येऊन िवसावतील. पण कसचे काय. भरवशाच्या म्हशीला टोणगा तशातलीच गत झालेली.
बालमनाला व्यवहारी गिणत कु ठले उमगायला. दोन तास िफरून फक्त तीनच कु पने फाडली गेली तीही दहा पैशाची.
िहरमुसली होऊन दमून मी घरी आले. माझा चेहरा व डोळ्यातले पाणी पाहून आई काय झालेय ते समजून गेली. " अगं,
दोन आठवडे आहेत अजून कु पने खपवायला. खपतील गं. लगेच डोळ्यात पाणी कशाला... " ितने समजूत काढली पण ती
मनोमन जाणून होती, लेकीचे मन दुखणारच आहे.
पुढचे सारे िदवस शाळे तून आल्याआल्या मी मोिहमेवर पळे . रोज िहरमुसली होऊन परते. स्वप्नातही फक्त फे र धरून
नाचणारी कु पने, चल पळ, असे उगाच खचायला
र् पैसे कोणाकडे आहेत ’ असे म्हणत तोंड िफरवणारे काका िकं वा कधीकधी
मी एकटीनेच फक्त सगळी कु पने खपवल्यामुळे सगळ्या वगासमोर
र् शाबासकी देणार्‍या देसाईबाई व असूयेने पाहणारी
मुले इतके च येत होते. दोन आठवडे िकतीतरी उं बरे िझजवूनही दहा पैशाचे पूणर् पुस्तक व िवसाची तीन/पंचवीस चे फक्त
एक कु पन मी खपवू शकले. सोमवार उजाडला. आज पुस्तके व िमळालेले पैसे परत करायचे होते. एक रुपयाचे एकही
कु पन न खपल्याने व इतकु से पैसे बाईंना द्यायचे.... मला रडू च कोसळले. तसे आईने हळू च एक रुपयाचे एक कु पन फाडले
व पसर्मध्ये रुपया ठे वला. इतका आनंद झाला मला. आईला िमठी मारून मी शाळे त गेले. बक्षीस मला िमळणे शक्य
नव्हतेच. पुढे दरवषीर् हे कु पन पर्करण माझा असाच जीव काढत रािहले. िकत्येक वषर् माझ्या स्वप्नाचा
ं ताबा घेऊन माझा
छळवादही के ला त्यानी.
ं शोमू शाळे त गेल्यावर पुन्हा एकदा या कु पनानी
ं घरात पर्वेश के ला. पण पोरगं मातर् याबाबतीत

नशीबवान. गोडबोल्या लीलया पैसे जमवी. त्याचा तो खुशीने फु ललेला चेहरा पाहून मी माझी ती भयावह स्वप्ने िवसरून
गेले. जणू त्याच्या रूपात मीच पसर् भरभरून पैसे गोळा करत होते.
आज ितच्या पसर्मधले अडीच तीन हजार पाहून मी पुन्हा एकदा कु पनाचा

ं मेळ घालू लागलेली. कु ठे ती दहा पैशाची कु पने
आिण कु ठे हे शंभर रुपये.... माणसाची
ं दानत वाढली आहे की िमळणारा पैसा?? का दोन्हीही.... का मनोवृत्ती बदलली
आहे? यादीतली इतर नावे व त्यासमोरचे पैसे वाचून नाईलाज होतोय का अहिमका.... का पैशाचीच िकं मत कमी झाली
आहे? जे काय असेल ते असो पण आजच्या मुलाना
ं िनदान दुष्ट स्वप्ने तरी पडत नसावीत....
भाग्यशर्
ग्यशर्ीी सरद
सरदेस
े ाई http://sardesaies.blogspot.com

Netbhet Emagazine December 2010

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Netbhet Emagazine December 2010

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Netbhet eMagzine | December 2010

नेटभेट ई-मािसक - िडसेंबर २०१०

Netbhet.com| Blogkatta |Marathi eBooks | Forum | About Us | Subscribe

'मॅिजक'चं 'दगडावर'चं गारूड !!

िव्हक्टोरीयन इं ग्लंड व आधुिनक चीन

Stop spam, Read books

िशस्त + संयम = पर्गती

कु पनपुिस्तका, मुले...काल आिण आज....

Netbhet.com| Blogkatta |Marathi eBooks | Forum | About Us | Subscribe

बाहुली आिण मुलगी याचं

हे सगळं खरं तर वैवाहीक आयुष्यात आल्यावर सुरुवातीला तरी

न्यु यॉकर् हे एकतर माझं लाडकं शहर, माझ्या लाडक्या मंुबईची

Netbhet.com| Blogkatta |Marathi eBooks | Forum | About Us | Subscribe

त्यात कु ठे तरी "अमेिरकन गलर्" असा एका दुकानाचा उल्लेख

थोडी मोठी बाहुली असणार हे अपेिक्षत होतं पण ितचं ते

तळमजल्यावर जवळजवळ सगळ्याच अमेिरकन गलर्चं

Netbhet.com| Blogkatta |Marathi eBooks | Forum | About Us | Subscribe

ितथे तर चक्क बाहुलीसाठी सलान म्हणजे आपल्या भाषेत के शकतर्नालय आिण

बाहुलीची िकं मत एकदा पािहल्यावर कु ठल्याच दुसर्‍या िकमती काढायच्या मी

बाहुली पर्स्थ कमी पडलं म्हणून की काय इथे एक

Netbhet.com| Blogkatta |Marathi eBooks | Forum | About Us | Subscribe

या अमेिरकन गलर्नंतर मातर् महागडी कु ठलीही बाहुली मी घेतली

Netbhet.com| Blogkatta |Marathi eBooks | Forum | About Us | Subscribe

(कथालेखनाचा माझा हा पिहलाच पर्यत्न आहे.

Netbhet.com| Blogkatta |Marathi eBooks | Forum | About Us | Subscribe

Netbhet.com| Blogkatta |Marathi eBooks | Forum | About Us | Subscribe

Netbhet.com| Blogkatta |Marathi eBooks | Forum | About Us | Subscribe

"अरे आन्द्या माझं लग्न ठरलंय!"

Netbhet.com| Blogkatta |Marathi eBooks | Forum | About Us | Subscribe

Netbhet.com| Blogkatta |Marathi eBooks | Forum | About Us | Subscribe

Netbhet.com| Blogkatta |Marathi eBooks | Forum | About Us | Subscribe

Netbhet.com| Blogkatta |Marathi eBooks | Forum | About Us | Subscribe

Netbhet.com| Blogkatta |Marathi eBooks | Forum | About Us | Subscribe

Netbhet.com| Blogkatta |Marathi eBooks | Forum | About Us | Subscribe

Netbhet.com| Blogkatta |Marathi eBooks | Forum | About Us | Subscribe

त्यानंतर गंभीर चेहर्‍याचा, लाबलचक

Netbhet.com| Blogkatta |Marathi eBooks | Forum | About Us | Subscribe

नावात रॉक असलं तरीही रूढाथाने

आिण एका मैितर्णीचं लगेच उत्तर आलं.

Netbhet.com| Blogkatta |Marathi eBooks | Forum | About Us | Subscribe

याहून काही िलहीत नाही..

असो... गंमत म्हणजे या िचतर्पटात सगळे साईडिहरो आहेत. रूढाथाने

Netbhet.com| Blogkatta |Marathi eBooks | Forum | About Us | Subscribe

रॉकऑन पर्दिशर्त झाल्यानंतर जवळपास तीन वषानी

Netbhet.com| Blogkatta |Marathi eBooks | Forum | About Us | Subscribe

चीन मधल्या शान्शी पर्ातामधल्या

Netbhet.com| Blogkatta |Marathi eBooks | Forum | About Us | Subscribe

2 नोव्हेंबरला हे 9 गर्ामस्थ व इतर 8 जण याच्यावर

Netbhet.com| Blogkatta |Marathi eBooks | Forum | About Us | Subscribe

Netbhet.com| Blogkatta |Marathi eBooks | Forum | About Us | Subscribe

Stop Spam, Read Books !

िमतर्हो, हे वाक्य वाचकाचं

Netbhet.com| Blogkatta |Marathi eBooks | Forum | About Us | Subscribe

हा पर्श्न सोडिवण्यासाठी reCaptcha च्या िवकासकानी

हे innovation आधी reCaptcha च्या मुळ शोधकत्याने

Netbhet.com| Blogkatta |Marathi eBooks | Forum | About Us | Subscribe

आहेत. मातर् Crowd sourcing फक्त इं टरनेट पयर्ंत मयािदत

reCAPTCHA - As explained on it's website - http://www.google.com/recaptcha/learnmore

Netbhet.com| Blogkatta |Marathi eBooks | Forum | About Us | Subscribe

Netbhet.com| Blogkatta |Marathi eBooks | Forum | About Us | Subscribe

नवशा गणपतीजवळ बाधले

Netbhet.com| Blogkatta |Marathi eBooks | Forum | About Us | Subscribe

न करता, आपल्या आराध्य देवालाच नवस बोलला जातो . देवानी