Tbilisi • 2019 • Tbilisi
პროექტი განხორციელდა საქართველოს ეროვნული მუზეუმისა
და საქართველოში ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკის საელჩოს მიერ
THE PROJECT WAS CONDUCTED BY THE GEORGIAN NATIONAL MUSEUM AND
THE EMBASSY OF THE PEOPLE’S REPUBLIC OF CHINA IN GEORGIA
პროექტის დირექტორი
ირინა კოშორიძე
პროექტის სამეცნიერო კონცეფციის ავტორი
ნათია დემურიშვილი
კურატორები:
მარინა დგებუაძე, ირინა კოშორიძე
წიგნზე და გამოფენაზე მუშაობდნენ:
ირინა კოშორიძე, მარინა დგებუაძე, ნათია
დემურიშვილი, ნინო სიმონიშვილი
ნორა გამყრელიძე, დავით ანდღულაძე
ქეთევან გონგაძე, დარეჯან გოგაშვილი, სესილი
სორდია, მარიამ გოგუაძე, მია ვილკენსონი
ჩინური ტექსტები, ტერმინები და ტრანსკრიფციები:
ნორა გამყრელიძე, დავით ანდღულაძე
ინგლისური თარგმანი:
მარიამ გოგუაძე, ქეთევან გონგაძე, ნორა გამყრელიძე
რედაქტორი
ნინო ნადარაია
დიზაინი
ირაკლი ხუციშვილი
ფოტორეპროდუქციები:
მირიან კილაძე, ზაზა მახარაძე
ISBN 978-9941-8-2003-8
© საქართველოს ეროვნული მუზეუმი, 2019
© Georgian National Museum, 2019
Project Director
Irina Koshoridze
Author of the scientific concept
Natia Demurishvili
Curators:
Marina Dgebuadze, Irina Koshoridze
Project team:
Irina Koshoridze, Marina Dgebuadze, Natia Demurishvili,
Nino Simonishvili, Nora Gamkrelidze,
Davit Andguladze, Ketevan Gongadze, Darejan
Gogashvili, Sesili Sordia, Mariam Goguadze,
Mia Wilkinson
Chinese Texsts and Transcriprions:
Nora Gamkrelidze, Davit Andguladze
English translation:
Mariam Goguadze, Ketevan Gongadze, Nora Gamkrelidze
Editor
Nino Nadaraia
Design
Irakli Khutsishvili
Photo-reproductions:
Mirian Kiladze, Zaza Makharadze
მადლობას ვუხდით ყველა კოლეგასა და მეგობარს თანამშრომლობისათვის, რჩევებისა და
თანადგომისათვის. განსაკუთრებული მადლობა:
ირაკლი ღვალაძეს, მიხეილ წერეთელს, მამუკა ქაფიანიძეს, სოფიო მიქაძეს,
ანა ვერულაშვილს, მარიამ ინანიაშვილს, ნინო ჯიქიძეს, გერმანე კაზალიკაშვილს

We are grateful to our collegues and friends for the collaboration.

Special thanks to:
Irakli Gvaladze, Mikheil Tsereteli, Mamuka Kapianidze, Sophio Mikadze, Ana Verulashvili,
Mariam Inaniashvili, Nino Jikidze, Germane Kazalikashvili

წიგნში გამოყენებული ჩინური ტრანსლიტერაცია მისდევს საქართველოს სახელმწიფო

ენის დეპარტამენტის მიერ დადგენილი ჩინური ენის მარცვალთა სისტემის ქართულ ენაზე
ტრანსკრიფცია-ტრანსლიტერაციის წესებს.

The Chinese transliteration used in this book follows the system of transcription and transliteration
of Chinese language approved by the State Language Department.

საავტორო უფლებები დაცულია. ამ გამოცემის არც ერთი ნაწილი არ შეიძლება გამოყენებულ

იქნას საქართველოს ეროვნული მუზეუმის წინასწარი წერილობითი ნებართვის გარეშე.

The publication is in copyright. No reproduction of any part may take place without the written
permission of Georgian National Museum.
საქართველოს ეროვნული მუზეუმი ულოცავს ჩინელ ხალხს
ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკის დაარსების 70 წლის
იუბილეს

GEORGIAN NATIONAL MUSEUM CONGRATULATES THE CHINESE

PEOPLE ON THE 70TH ANNIVERSARY OF THE PEOPLE’S REPUBLIC
OF CHINA

მადლობას ვუხდით საქართველოში ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკის

საელჩოს, საგანგებო და სრულუფლებიან ელჩს, მის აღმატებულება
ლი იანს დახმარებისა და ფინანსური მხარდაჭერისთვის

განსაკუთრებული მადლობა ბატონ სუნ ვენბინს,

ვენბინს საქართველოში ჩინეთის
სახალხო რესპუბლიკის საელჩოს მდივანს

Georgian National Museum would like to express their gratitude to the Embassy of
the People’s Republic of China to Georgia and the Extraordinary, and Plenipotentiary
Ambassador of the People’s Republic of China to Georgia, Her Excellency Mrs. Li Yan
for the provided financial support

Our deep gratitudes to the secretary of the People’s Republic of China to Georgia
Mr. Sun Wenbin
 ჩინეთის ხელოვნება მსოფლიო კულტურულ რუკაზე ოდითგან იკავებდა გამორჩეულ
ადგილს. უნიკალური კულტურისა და ტრადიციების მქონე ქვეყანამ უდიდესი როლი
ითამაშა არა მხოლოდ აღმოსავლურ, არამედ მსოფლიო ცივილიზაციათა ფორმირე-
ბასა და განვითარებაში.
აღსანიშნავია, რომ თანამედროვე ჩინეთი, მსოფლიო პოლიტიკურ-ეკონომიკური
პროცესების გამოკვეთილი ლიდერი, მოწინავეა კულტურის პოპულარიზაციის, ეროვ­
ნული იდენტობისა და ისტორიულ ფასეულობათა დაცვის მიმართულებითაც, რაც
ნამდვილად საამაყოა მსოფლიო გლობალიზაციის მიმდინარე პროცესების გათვა-
ლისწინებით.
საქართველოს ეროვნული მუზეუმი მოხარულია, რომ ჩინეთთან მრავალმხრივი სა-
ერთაშორისო ურთიერთობის ფონზე ღრმავდება და ახალ მასშტაბებს იძენს საქარ­
თველო-ჩინეთის კულტურული თანამშრომლობაც. ჩვენს კოლექციებში დაცული
ჩინური ხელოვნების ნიმუშები მუდმივი კვლევის საგანია. კოლექცია რამდენჯერმე
გამოიფინა სამუზეუმო სივრცეში და დიდი წარმატება და აღიარება ხვდა წილად.
ამჯერად, საქართველოს ეროვნული მუზეუმი კვლავ გამოფენს ჩინური ხელოვნების გამორჩეულ ნიმუშებს. გამოფე-
ნას თან ერთვის წინამდებარე გამოცემაც. პროექტი დაიგეგმა და განხორციელდა საქართველოში ჩინეთის სახალხო
რესპუბლიკის საელჩოს მხარდაჭერით, რისთვისაც მადლობას ვუხდი, უპირველესად, ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკის
საგანგებო და სრულუფლებიან ელჩს საქართველოში, მის აღმატებულება ლი იანს, ასევე საელჩოსა და საქართველოს
ეროვნული მუზეუმის ყველა თანამშრომელს, რომლებმაც დიდი პროფესიონალიზმითა და სიყვარულით მოამზადეს გა-
მოფენა და წინამდებარე გამოცემა. ჩვენ მხარს ვუჭერთ და მივესალმებით ყველა ერთობლივ პროექტს, რომელიც ხელს
შეუწყობს საქართველოსა და ჩინეთის კიდევ უფრო დაახლოებას.
ვულოცავ ჩინელ ხალხს ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკის დაარსების 70 წლის თავს და იმედს ვიტოვებ, რომ ჩინეთის
სახალხო რესპუბლიკის საელჩოს მხარდაჭერით განხორციელებული ეს პროექტი კიდევ ერთი წინ გადადგმული ნაბიჯი
იქნება ჩვენი ქვეყნების შემდგომი მეგობრობისა და თანამშრომლობის გზაზე.

საქართველოს ეროვნული მუზეუმის გენერალური დირექტორი

აკადემიკოსი დავით ლორთქიფანიძე

Chinese art always stood out on the world cultural map. China with its unique culture and traditions played major role in the
formation and development of not only oriental but world civilizations.
It is noteworthy that contemporary China, a distinctive leader the world political and economic processes, is a leading country in
popularizing its culture, national identity and historic values. In the process of globalization, China can be proud of such achievements.
Georgian National Museum prides itself in multilateral international relations with China which allows to develop more profound
cultural relations between Georgia and China. Chinese artifacts preserved in our collections are the subject matter of permanent
research. The collection exhibited several times in the museum had great success and recognition.
This time around, some remarkable Chinese artifacts are again on display at the Georgian National Museum. The present publicationis
a supplement to this exhibition. The project was managed and carried out in Georgia with the support of the Embassy of People’s
Republic of China. We would like to thank Her Excellency Li Yan, the Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary of the People’s
Republic of China, also all the employees of the Embassy and the Georgian National Museum, who showed great professionalism
and love in the wake of preparation of this exhibition and the catalogue. We support and welcome every joint project which will
bring Georgia and China together.
I salute Chinese people on the 70th Anniversary of the People’s Republic of China and hope that this project implemented with the
support of the Embassy of the People’s Republic of China will become another step forward to further friendship and cooperation
between our countries.

David Lordkipanidze
Academician
General Director of the Georgian National Museum
დიდ მადლობას ვუხდი საქართველოს ეროვნულ მუზეუმს ჩინეთის სახალხო
რესპუბლიკის დაარსების 70-ე წლისთავის აღსანიშნავად ჩინური კოლექციის
სპეციალური გამოფენის ორგანიზებისა და ამ თემატური წიგნის გამოცემისთვის.
ჩინეთი და საქართველო უძველესი ცივილიზაციების ქვეყნებია. მრავალი
მსგავსება არსებობს ჩვენს ისტორიულ მეხსიერებაში, ღირებულებებსა და
კულტურულ მემკვიდრეობაში. აბრეშუმის უძველესი გზა იყო ჩვენი ხალხების
დამაკავშირებელი, ისევე როგორც მეგობრობის მოწმე. ორ მხარეს შორის
სხვადასხვა ფორმის კულტურულ გაცვლასა და ცივილიზაციებს შორის დიალოგს
აქვს ღრმა ისტორიული და კულტურული საფუძველი. ამავდროულად, ჩინეთი და
საქართველო ერთმანეთისგან გეოგრაფიულად დაშორებულია, ჩვენი კულტურა
და ტრადიციები კი განსხვავდება ერთმანეთისგან. ამ კულტურულმა განსხვავებამ
და მრავალფეროვნებამ ორივე ქვეყნისთვის გაცვლის, ერთმანეთისგან სწავლისა
და საერთო განვითარების შესაძლებლობა შექმნა. ამ გამოფენაზე წარმოდგენილი
თითოეული ნიმუში ჩინელი ერის სიბრძნესა და სულიერ სწრაფვას ასახავს და
მჯერა, რომ ქართველი ხალხის დიდი ნაწილი შეიყვარებს და დააფასებს მას.
ბოლო წლების განმავლობაში ჩინეთ-საქართველოს ურთიერთობების სტაბილურ განვითარებასა და ერთი სარტყელი,
ერთი გზის თანამშრომლობის გაღრმავებასთან ერთად ორ მხარეს შორის კულტურული გაცვლაც უფრო აქტიური
ხდება. მშვენიერი და უძველესი საქართველოს შესახებ ცნობადობა უფრო და უფრო იზრდება ჩინეთში, ქართველ
ხალხში კი დღითიდღე იზრდება ჩინეთის კულტურის სიყვარული. ერთი სარტყელი, ერთი გზის ინიციატივა პოლიტიკური
კომუნიკაციის, შეუფერხებელი ვაჭრობისა და ფინანსური ინტეგრაციის გზით ერთმანეთთან აკავშირებს ხალხთა
მისწრაფებებს. ჩვენ გულწრფელად ვიმედოვნებთ, რომ ჩინეთსა და საქართველოს შორის ერთი სარტყელი, ერთი გზის
თანამშრომლობა კიდევ უფრო გაღრმავდება და უფრო მეტ სარგებელს მოუტანს ჩვენს ქვეყნებსა და ხალხებს. ასევე
ვიმედოვნებთ, რომ ეს გამოფენა კიდევ კიდევ მეტად შეუწყობს ხელს ურთიერთგაგებასა და მეგობრობას ჩვენს ხალხებს
შორის და ახალ ეტაპზე აიყვანს ორმხრივ კულტურულ გაცვლას.

ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკის საგანგებო და სრულუფლებიანი ელჩი საქართველოში

ლი იანი

I would like to express my gratitude and appreciation to Georgian National Museum for hosting this special exhibition of Chinese
collections to celebrate the 70th anniversary of the founding of the People’s Republic of China and for publishing this precious
book.
Both China and Georgia are ancient civilizations and share many similarities in historical memory, values and cultural heritage.
The ancient silk road serves as a bond and witness of the friendly exchanges between the two nations, and both sides have
a profound historical and cultural foundation for conducting cultural exchanges and dialogues in various forms. At the same
time, geographically China and Georgia are located far from each other. Hence, cultural traditions are not alike. Such cultural
differences and diversity also create favorable opportunities for the two sides for exchanges and mutual learning and assist
common development. Every piece in this exhibition embodies the extraordinary wisdom and spiritual pursuit of the Chinese
nation, I believe it will be appreciated by the Georgian people.
In recent years,with the steady and sound development of Sino-Georgian relations and continued progress in building the One Belt,
One Road cooperation, people-to-people and cultural exchanges between the two countries have gained greater significance.The
ancient and beautiful Georgia is becoming more and more visible to the Chinese people, and Chinese culture is becoming more
and more popular among the Georgian people. One Belt, One Road initiative calls for closer people-to-people ties through political,
infrastructure, trade and financial integration.
We sincerely hope that Sino-Georgian One Belt, One Road cooperation can achieve greater development and bring more benefits to the
two countries and people. We also hope that through this exhibition, mutual understanding and friendship between the two people will
be further enhanced and cultural cooperation between the two sides will be pushed to a new level.

Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary of the People’s Republic of China to Georgia

Li Yan
8
 ნათია დემურიშვილი

ჩინური ხელოვნება
საქართველოს ეროვნულ მუზეუმში

ს აქართველოს ეროვნული მუზეუმის კოლექციათაგან რაოდენობრივი, მხატვრული,

ქრონოლოგიური თუ გეოგრაფიული თვალსაზრისით ერთ-ერთი გამორჩეულია ჩინური
ხელოვნების მრავალფეროვან ნიმუშთა კოლექცია. ის, თავდაპირველად, XX საუკუნეში შეიქმნა
საქართველოში სამუზეუმო საქმის მესვეურთა ძალისხმევით, თუმცა მისი შევსება არტეფაქტების
შესყიდვისა თუ შემოწირულობათა გზით დღემდე გრძელდება. ისტორიულად და მხატვრულად
ღირებული ეს საინტერესო კოლექცია 2010 და 2018 წლებში წარმატებით გამოიფინა
საქართველოს ეროვნულ მუზეუმში მოწყობილ სხვადასხვა სამეცნიერო-კვლევითი პროექტით
გათვალისწინებულ დროებით გამოფენებზე. ამჯერად სიმონ ჯანაშიას სახელობის მუზეუმში
მოწყობილი ჩინური ხელოვნების გამოფენა და წინამდებარე გამოცემა საგანგებოდ ჩინეთის
სახალხო რესპუბლიკის შექმნის 70 წლის საიუბილეო თარიღს ეძღვნება.
თანამედროვე მსოფლიოში არსებულ სახელმწიფოთა შორის იშვიათია ჩინეთის მსგავსი მდი­
დარი ისტორიის მქონე ქვეყანა. ჯერ კიდევ შორეულ წარსულში ჩინელმა ხალხმა დიდ წარმატე-
ბებს მიაღწია მეცნიერების მრავალ დარგში, მედიცინაში, ხელოვნებისა თუ ლიტერატურის სხვა-
დასხვა ჟანრში. მათ სახელი გაითქვეს მსოფლიო მნიშვნელობის აღმოჩენებით, პრაქტიკული თუ
შემეცნებითი ღირებულების მქონე ინოვაციებით საზოგადოებრივი ცხოვრების ყველა სფეროში.
ძვ.წ. V საუკუნეში ჩინეთში შეიქმნა რელიგიურ-ფილოსოფიური დოქტრინები, რომლებიც დღესაც
გაოცებას იწვევს ღრმა შინაარსით, რაციონალიზმით, სამყაროსა და ადამიანის მისტიკური გაა-
ზრებით, ჰუმანურობით, რაც ჩინური ცივილიზაციის განმსაზღვრელი თვისებაა.
ჩინეთი, როგორც აღმოსავლური ცივილიზაციისა და კულტურის გამოკვეთილი ლიდერი, ერთგვარ
კანონმდებლადაც იქცა არქიტექტურის, სახვითი და დეკორატიულ-გამოყენებითი ხელოვნების
არაერთ დარგში. ამის მკაფიო დადასტურებაა ის უდიდესი და უმდიდრესი მემკვიდრეობა,
რომელიც ძველი ჩინური კულტურისგან ერგო მსოფლიოს.
საქართველოში ადრეული შუა საუკუნეებიდანვე იცნობდნენ და აფასებდნენ ჩინურ კულტურას.
ჩვენს ქვეყანაზე გადიოდა აბრეშუმის გზა, უმნიშვნელოვანესი სავაჭრო-საქარავნო
მაგისტრალი, რომლის მეშვეობით, არქეოლოგიური კვლევების თანახმად, აქ შემოჰქონდათ
საუკეთესო ხარისხის ჩინური აბრეშუმი და ფაიფურის ჭურჭელი. ამ სავაჭრო ურთიერთობის
დამადასტურებელია საქართველოში აღმოჩენილი ჩინური მონეტებიც. მათგან განსაკუთრებით
საინტერესოა სოფ. მცხეთიჯვარში (ხაშურის მუნიციპალიტეტი) 1990-1992 წლებში მიმდინარე
არქეოლოგიური გათხრების დროს გამოვლენილი ჩინური მონეტა, რომელიც XII საუკუნით
დათარიღდა.
საქართველოს ეროვნულ მუზეუმში დაცული ჩინური ხელოვნების ნიმუშთა რაოდენობა და მრა-

9
 ვალფეროვნება იძლევა უნიკალურ შესაძლებლობას, რომ აქ, საქართველოშივე, თვალი გავა-
დევნოთ ჩინური ხელოვნების განვითარების გზას ადრეული შუა საუკუნეებიდან თანამედროვეო-
ბამდე. იმავდროულად, ამ მრავალდარგობრივ არტეფაქტებში თვალსაჩინოდ იკითხება ჩინური
ხელოვნების მკვეთრი ინდივიდუალობა და გამორჩეულად შთამბეჭდავი მხატვრული ესთეტიკა.
ეროვნულ მუზეუმში დაცული ჩინური ხელოვნების ნიმუშები, მაღალი ისტორიულ-მხატვრული
ღირებულების გარდა, საყურადღებოა ქრონოლოგიური თვალსაზრისითაც, მაგ., ჩინური ხე-
ლოვნების განვითარების ადრეულ პერიოდს განეკუთვნება ბრინჯაოს სამფეხა - სამსხვერპლო
ჭურჭელი (სურ.1), შემკული მდიდარი რელიეფური დე-
კორით. როგორც ცნობილია, ჩინეთის გამოყენებითი
ხელოვნების დარგებს შორის ბრინჯაოს ნაკეთობათა
დამზადების ხელოვნება II-I ათასწლეულების განმა-
ვლობაში პრიორიტეტულად მიიჩნეოდა. პეიზაჟური
მოტივებით, გეომეტრიული და მცენარეული ორნამე-
ნტიკით, ფანტასტიკური თუ ნახევრად ფანტასტიკური
არსებებით, დრაკონებითა და ფენიქსებით შემკული
ბრინჯაოს ჭურჭელი ნათლად ასახავდა ძველ ჩი-
ნელთა რწმენა-წარმოდგენებს სამყაროსა და ადამია-
ნზე. სწორედ ბრინჯაოს დამუშავების ხელოვნება იქცა
იმ ორიენტირად, რომელმაც მომდევნო საუკუნეთა
განმავლობაში მკვეთრად განსაზღვრა ჩინურ ხელო-
ვნებაში დამკვიდრებული კონსტრუქციული და დეკო-
რატიული მხატვრული ხერხები.
სამუზეუმო კოლექციის გამორჩეული ნაწილია ფაიფუ-
სურ. 1. ჭურჭელი მსხვერპლშეწირვისთვის რის ჭურჭელი. როგორც ცნობილია, ჩინეთში იღებს
Pic. 1. Ritual Vessel
სათავეს ყველა უმნიშვნელოვანესი აღმოჩენა კერამი-
კის დარგში, ხოლო ამის ლოგიკური დასასრული ფაი-
ფურის ტექნოლოგიის შემუშავება გახლდათ, რომლის საიდუმლოს ამოხსნას მსოფლიო უშედე-
გოდ ცდილობდა საუკუნეთა განმავლობაში. ჩინური ფაიფურის ნაკეთობათა ნატიფმა ფორმებმა
და მდიდარმა მხატვრულმა დეკორმა გავლენა მოახდინა არა მხოლოდ აღმოსავლეთის, არამედ
ევროპაში პირველი ფაიფურმწარმოებელი მანუფაქტურების პროდუქციაზეც. ამაზე მეტყველებს
მისი წარმატებული და მასშტაბური ექსპორტიც მსოფლიოს მრავალ ქვეყანაში. მუზეუმის ჩინური
ფაიფურის არტეფაქტთა გამორჩეული ჯგუფია ე.წ. სელადონის ჭურჭელი - მონოქრომული ფაი-
ფური მომწვანო შეფერილობის ჭიქურით, რომელიც X-XIII საუკუნეებით თარიღდება. ცალკე აღ-
ნიშვნის ღირსია მინგის დინასტიის მმართველობის პერიოდის (1368-1644) ფაიფურის ჭურჭელი
კობალტის მოხატულობით, რომელიც ყველაზე უკეთ წარმოაჩენს ჩინური ფაიფურის სპეციფიკას
- ფორმისა და დეკორის ერთიანობას, ჰარმონიულობასა და, რაც მთავარია, ჩინელი მხატვარ-კე-
რამიკოსის უზადო ოსტატობას.
მუზეუმის ჩინური კოლექციის უდიდესი ჯგუფია საექსპორტო ჭურჭელი, სადაც რაოდენობრივად

10
ჭარბობს ირანის სამეფო კარისთვის დამზადებული ნაკეთობანი. ამ მხრივ გამორჩეულია XIII-XV
საუკუნეების ფაიფურის ლარნაკები ირანის სახელგანთქმული მმართველის, შაჰ აბას I - ის (1587-
1629), კოლექციიდან, რომელიც მან ირანის რელიგიურ-იდეოლოგიურ ცენტრს - ქ. არდებილის
საკულტო კომპლექსს შესწირა. საექსპორტო ჭურჭელთაგან აღსანიშნავია ირანის მმართველი
ყაჯართა დინასტიის (1796-1925) შაჰის - ნასერ ად-დინ ყაჯარის (1848-1896), ასევე მისი ვაჟების -
მასუდ მირზა ზელლ-ე სულთნისა (1850-1918) და მუზაფარ ად-დინის, შემდგომ, მუზაფარ ად-დინ
შაჰის (1896-1907) დაკვეთითა და მათი პორტრეტებით შემკული ჭურჭელი, დათარიღებული XIX
საუკუნის ბოლო მეოთხედით.
ჩინური ჭურჭლის წარმოების საუკეთესო ტრადიციების გათვალისწინებითაა შექმნილი
ტიხრული მინანქრის ჭურჭელიც, რომელიც, ფაიფურის ნაკეთობათა მსგავსად, ფორმათა
და მხატვრული მოტივების მრავალფეროვნებით გამოირჩევა. მუზეუმის აღმოსავლურ
კოლექციებში უმთავრესად დაცულია ევროპაში ექსპორტისთვის განკუთვნილი XVIII–XIX
საუკუნეების არტეფაქტები.
მუზეუმი ფლობს ჩინური მხატვრული ქსოვილის მდიდარ კოლექციას. აღსანიშნავია ოქრომკედით
ნაქარგი სამოსი საიმპერატორო გარდერობიდან (XVIII ს.) ხუთბრჭყალიანი ურჩხულის
გამოსახულებით, რომელიც, ტრადიციის მიხედვით, იმპერატორის სიმბოლო, მისი მფარველი
და დამცველია. განსაკუთრებით უნდა გამოიყოს ჩინური გობელენის - ქესის ორი ნიმუში (XVII–
XVIII სს.). მდიდარი მხატვრული რეპერტუარით გამორჩეული ეს ორი ქესი ცხადად წარმოაჩენს
ქსოვილის წარმოების მდიდარ ჩინურ ტრადიციას.
გადაჭარბებული არ იქნება თუ ვიტყვით, რომ ჩინური ხელოვნების სიდიადე და ვირტუოზულობა
სრულად განცხადდა მცირე პლასტიკის ნიმუშებში. ამის ნათელი ილუსტრაციაა მუზეუმში დაცული
და გამოფენაზე წარმოდგენილი ნეფრიტისა და სპილოს ძვლის ნაკეთობები, ზარდახშები
თუ დეკორატიული სამშვენისები, კუს ბაკნისაგან დამზადებული მარაოები, ხის, სხვადასხვა
ძვირფასი და ნახევრად ძვირფასი ქვების მხატვრული დამუშავებით შექმნილი მინიატიურული
ქანდაკებები. არაჩვეულებრივად მდიდარი და მრავალფეროვანი ეს მცირე პლასტიკა კიდევ
ერთხელ ავლენს ჩინური ხელოვნების სრულიად უნიკალურ ხასიათსა და სპეციფიკას, რაც
განპირობებულია მუდმივი სწრაფვით სრულყოფილებისა და მშვენიერებისაკენ.
აღსანიშნავია, რომ ჭვირული კვეთის ტექნიკით დამზადებული სპილოს ძვლის ულამაზესი
ნაკეთობები XVIII-XIX საუკუნეების ევროპაში ერთ-ერთ პოპულარულ საექსპორტო პროდუქციად
ითვლებოდა. მათი ორნამენტიკა და უჩვეულო ფორმები შესანიშნავად პასუხობდა ევროპელ
არისტოკრატთა გემოვნებას. ამ მასალისათვის უჩვეულოდ მდიდარსა და მხატვრული
შინაარსით გამორჩეულ კომპოზიციებში, როგორც წესი, გაცოცხლებული იყო ძველი ჩინური
მითოსის პოპულარული პერსონაჟები, შთამბეჭდავი ისტორიები ლეგენდარულ ჩინელ გმირთა
და ღვთაებათა ცხოვრებიდან. ტრადიციულ სამოსში გამოწყობილი ჩინელები, გამოსახულნი
ასევე ტრადიციული ინტერიერისა ან არქიტექტურულ ნაგებობათა ფონზე ევროპელთა მიერ
აღიქმებოდა ულამაზესსა და, იმავდროულად, უჩვეულო სანახაობად.
უაღრესად საინტერესოა ჩვენს კოლექციაში დაცული ნეფრიტის ნაკეთობანი. ცნობილია, რომ
ჩინელებისათვის არ არსებობდა ნეფრიტზე უფრო სრულყოფილი, ნატიფი და მშვენიერი მასალა.

11
 ის ვერცხლსა და ოქროზეც ძვირად ფასობდა. მას უამრავ მაგიურსა და სამკურნალო თვისებას
მიაწერდნენ და საკულტო დანიშნულებით იყენებდნენ. ისტორიას შემორჩა ცნობილი ჩინელი
ფოლოსოფოსის- კონფუცის (551-479) მიერ პატიოსანი ადამიანის ნეფრიტთან გაიგივების
მხატვრულ-მეტაფორული ფრაზა: „მისი სინდისი სუფთაა ვითარცა ნეფრიტი“.
საქართველოს ეროვნული მუზეუმის აღმოსავლურ კოლექციათა გამორჩეული ჯგუფია ბუდისტური
საკულტო პლასტიკა და ქსოვილზე შესრულებული რელიგიური ხასიათის ნახატის, ე.წ. ტანკას
ნიმუშთა კოლექცია (XVIII-XIX სს.). როგორც ცნობილია, ძველი ჩინეთის პოლიტიკურ-კულტურული
და საზოგადოებრივი ცხოვრების მთავარი ორიენტირი რელიგიურ-ფილოსოფიურ სწავლებათა
ის ერთიანობაა, რომელიც ძვ.წ. პირველი ათასწლეულის შუა ხანაში აღმოცენდა სამი უმთავრესი
მოძღვრების - კონფუციანიზმის, ტაოიზმისა და ინდოეთიდან გავრცელებული ბუდიზმის სახით.
საუკუნეების განმავლობაში მათი ჰარმონიული თანაარსებობა განსაზღვრავდა სახელმწიფოში
სოციუმის ცხოვრების წესს, მორალურსა და ეთიკურ ნორმებს. კონფუცის სოციალური წესრიგისა
და ლაო წის ბუნების მარადიულობის იდეას შესანიშნავად შეერწყა ბუდიზმის ეზოთერიზმი,
ნირვანა და მედიტაცია და ის იქცა ჩინელთა ცხოვრების წესად და მორალურ კოდექსად.
უალტერნატივოა ბუდიზმის როლი ჩინური კულტურის განვითარების ისტორიაში. ინდურმა
ბუდისტურმა იდეებმა და პრინციპებმა ადგილობრივ ჩინურ რელიგიურ-ფილოსოფიურ სკოლათა
გავლენით მნიშვნელოვნად იცვალა სახე და ახალ მორალურ პრინციპებთან ერთად ქვეყანაში
დაამკვიდრა ღვთაებათა ახალი პანთეონი. სრულიად ახლებური დატვირთვა შეიძინა ბუდიზმმა
ტიბეტში. განსხვავებულ რელიგიურ დოქტრინასთან ერთად ტანტრულ, იმავე ტიბეტურ ბუდიზმს
ღვთაებათა განსაკუთრებით მდიდარი პანთეონი გამოარჩევს, რასაც ადასტურებს მუზეუმის
კოლექციის კუთვნილი და ექსპონირებული ტანკებისა და მცირე პლასტიკის ნიმუშთა კოლექციაც.
განსაკუთრებული მნიშვნელობისაა მუზეუმის ჩინური კოლექციის ფერწერის ნიმუშები. როგორც
ცნობილია, შუა საუკუნეებიდან ჩინეთში მხატვრული აზროვნების ქვაკუთხედია ფერწერის
ხელოვნება. კლასიკური ჩინური ფერწერული ნამუშევრები ფერწერის, კალიგრაფიისა და პოეზიის
სინთეზია. ნამუშევართა მხატვრულ-შემეცნებითი ხასიათის უმთავრესი იდეაა სამყაროსა და
ადამიანის სულიერი საწყისის, მარადიული იდეალების ძიება. ჩინელ მხატვართა და კალიგრაფთა
უსაზღვრო შესაძლებლობათა კვალდაკვალ ფერწერის ხელოვნება ჩინელებისათვის გადაიქცა
თვითგამოხატვის მთავარ საშუალებად და მხატვრულ სამეტყველო ენად.
ჩინეთი აბრეშუმისა და ქაღალდის შემქმნელი ქვეყანაცაა და ბუნებით შემოქმედმა ჩინელებმა
შეძლეს ამ მასალათა წარმატებით გამოყენება ფერწერული ნაწარმოებების შესაქმნელად. ჩვენს
კოლექციაში დაცულია აბრეშუმზე შესრულებული ჩინური ფერწერის რამდენიმე ბრწყინვალე
ნიმუში, რომელთა შორის, უწინარესად, უნდა აღვნიშნოთ კოლექციის სიამაყე - მხატვარ ჯან მუს
(1607 -1687 ?) „კავალკადა“ .
„კავალკადა“ საქართველოს ეროვნულ მუზეუმში შემოსულია ჩინელი მეწარმის, ლაო ჯონჯაუს,
მემკვიდრეთა საოჯახო კოლექციიდან. ლაოს ოჯახი (სურ.2) ჩინეთიდან საქართველოში, კერძოდ,
ბათუმში, სპეციალური მოწვევით 1893 წელს ჩამოვიდა. ლაო ჯონჯაუ, საქართველოში ჩაის
კულტურის მოშენების ერთ-ერთი პიონერი და ორგანიზატორი, საკმაოდ შეძლებული ადამიანი
ყოფილა. ჩინეთიდან საქართველოში ის მრავალსულიან ოჯახთან ერთად ჩამოსახლდა. თან

12
სურ 2. ლაო ჯონჯაუ ოჯახითურთ ჯან მუს ფერწერულ პანო „კავალკადის“ ფონზე. 1893 წ. ჩაქვი , აჭარა
Pic. 2. Lao Jonjau and his family standing against the painting “Cavalcade” by Zhang Mu. 1893. Chakvi, Adjara

წამოუღია საგვარეულო ქონებაც. ოჯახის პირადი ნივთების ნაწილი დღეს საქართველოს

რამდენიმე მუზეუმშია დაცული.
აბრეშუმზეა შესრულებული XIX საუკუნეში მოღვაწე უცნობი მხატვრის ორი სურათიც, რომლებზეც
სასახლის კარზე გამართული საზეიმო ცერემონიაა წარმოდგენილი. ეს ნამუშევრები ნათელ
წარმოდგენას გვიქმნიან ჩინური კლასიკური ფერწერის საბაზისო ცნებაზე, რაც სიმშვიდეს,
ჰარმონიასა და სამყაროს მარადიულობის იდეას ეფუძნება.
მუზეუმი ფლობს XIX-XX საუკუნეების ბრინჯის ქაღალდზე (ევროპაში იგი ამ სახელით გავრცელდა,
ჩინურად კი მას宣纸- სიუენჭი ეწოდება) შესრულებულ მინიატიურულ ნამუშევართა სერიას. ისინი
მრავალფეროვანი მხატვრული კომპოზიციებით იქცევს ყურადღებას, ჭარბობს ჟანრული სცენები,
რომლებიც ფასეული წყაროა ახალი და თანამედროვე ჩინეთის ყოფა-ცხოვრების შესასწავლად.
საინტერესოა თავად ამ ნამუშევართა მასალის ტექნოლოგიაც. ბრინჯის ჩალის, სანდალოზის
ხის, ბამბუკისა და ქაღალდის ხისგან (通草- ჩინ.თუნგცაო, Tetrapanaxpapyrifera) ჩინეთში, ანხუეის
პროვინციაში, თანგის დინასტიის (618-907) მმართველობის პერიოდიდან ამზადებდნენ ქაღალდს,
13
 რომელსაც იყენებდნენ კალიგრაფიის ოსტატები და ფერმწერები. ჩინელმა ოსტატებმა საუკუნეთა
განმავლობაში არა მხოლოდ შემოინახეს, არამედ მნიშვნელოვნად გააუმჯობესეს ბრინჯის
ქაღალდის დამზადების ეს უნიკალური ტექნოლოგია. XVIII საუკუნეში ბრინჯის ქაღალდზე
შესრულებული მხატვრული ნამუშევრები ძალზე პოპულარული იყო ევროპაშიც.
ჩინეთის გარდასული ხელოვნებისა და ისტორიის ამსახავი არტეფაქტების გარდა, მუზეუმში
მოსული დამთვალიერებლისათვის ვფიქრობთ, საინტერესო იქნება XX საუკუნის 50-60-იანი
წლების სააგიტაციო პლაკატები, რომლებიც ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკის უახლესი ისტორიის
ქრონიკებს აცოცხლებს. აღსანიშნავია, რომ ეს ნამუშევრები პირველად იფინება და გამოიცემა
ჩვენი პროექტის ფარგლებში.
გამოფენაზე ასევე პირველად იქნება ექსპონირებული XX საუკუნის 80-90-იან წლებში
საქართველოში სტუმრად მყოფი ჩინელი მხატვრების - ჩენ ჩუანისა და ძიანგ შილუნგის ქართულ
თემატიკაზე საქართველოში შექმნილი ნამუშევრებიც.
ეს გამოფენა და წინამდებარე გამოცემაც, ვფიქრობთ, დააინტერესებთ ჩინური კულტურისა
და ხელოვნების მოყვარულთ და არა მხოლოდ მოყვარულთ. მუზეუმში გამოფენაზე მოსული
ჩინური კულტურის გაცნობისა თუ შეცნობის მოსურნე ქართველი და უცხოელი მნახველიც
დიდ ესთეტიკურ სიამოვნებას მიიღებს ჩინეთის მოყვარული და მცოდნე ჩვენი წინაპრების
მიერ რუდუნებით შეგროვებული ჩინური ხელოვნების ნიმუშთა ამ რეტროსპექტული გამოფენის
ხილვითა და წინამდებარე წიგნის გაცნობით.
საქართველოს ეროვნული მუზეუმი ულოცავს ჩვენს მეგობარ ჩინელ ხალხს ჩინეთის სახალხო
რესპუბლიკის შექმნის 70 წლის თავს, უსურვებს წინსვლასა და წარმატებებს.

14
 Natia Demurishvili

CHINESE ART
IN THE GEORGIAN NATIONAL MUSEUM

D iverse Chinese artifacts kept in the Georgian National Museum stand out as most numerous and distinctive
collection of the museum both from chronological and geographical point of view. Several museum execu-
tives put together their effort to start the Museum in the 20th century. Relentless process of enriching the National
Museum with new artifacts by way of procurement and receiving donations is a persistent work in progress.
This historically and artistically valuable collection was on permanent display for several decades at the
Department of Oriental Art at Shalva Amiranashvili Museum. In the course of eight years since 2010 the col-
lection was exhibited by the National Museum at various temporary exhibitions gaining great acclaim to the
Chinese collection of the Museum.
The present exhibition of Chinese Art arranged at Simon Janashia Museum is dedicated to the 70th Anniver-
sary of the People’s Republic of China.
China with its exceptionally versatile history became one of the most outstanding countries in the modern world.
In ancient times Chinese people achieved significant success in various fields of science, medicine, art and
different genres of literature. Certain discoveries of practical and intellectual values made the country known
far and wide. Religious and philosophical doctrines of the 5th c BC that are profound and rational in mystical
rationalization of the universe and mankind are still astounding to the present day. The human nature of these
doctrines is the characteristic feature of Chinese civilization.
As a leader of oriental civilization and culture China set high standards in architecture, fine art, as well as
decorative and applied arts. A great testament to this is the vast and rich Chinese heritage, inherited by the
worldwide community.
Chinese culture was known and appreciated in Georgia since early medieval times. Silk Road, the most im-
portant trade road, also encompassed Georgia through which Chinese silk and porcelain used to be imported.
Chinese coins unearthed in Georgia are vivid example of trade relations between these two countries.12th c.
Chinese coin found during archaeological excavations in the early 1990s in Mtskhetijvari in Khashuri munic-
ipality is true evidence to this statement.
Basing on numerous Chinese artifacts and their diversity represented at the Georgian National Museum
provide unique opportunity to trace the development of Chinese art from early medieval period to the modern
times. Such multimedia artifacts represent distinctive individuality and impressive aesthetics of Chinese art.
Besides high historical and artistic value of Chinese artifacts preserved at the National Museum, their wide
chronological range is also significant.
A bronze three-legged vessel -Ding with rich relief decorations, used for religious rites, is an example of Chi-

15
 nese art. It is a fact that in II-I millennium making bronze artifacts was more preferential than creating other
forms of Chinese applied art (pic. 1).
Bronze vessels with landscape motifs, geometric and plant ornaments, imaginary or semi-imaginary effigies
like Dragons and Phoenixes truly represent ancient Chinese people’s beliefs about universe and human
beings. The art of making bronze effigies became the corner stone in determining structural and decorative
artistic methods later established in Chinese art.
It is by no means a surprise that Chinese porcelain is the most noteworthy part of the collection.
It is a well-known fact that every most important discovery in ceramics originated from China, consequently
ending up in developing the technology of creating porcelain, the secret still undisclosed worldwide. The
refined artifacts of lavishly decorated Chinese porcelain had an impact not only on porcelain items manufac-
tured in eastern countries but on the first European porcelain manufacturing factories as well which used to
successfully export their products all over the world.
A remarkable collection of Chinese porcelain artifacts preserved in the Museum is the so called Celadon pot-
tery, monochromic porcelain glazed in jade green color, which dates back to 10th-13th cc. The Ming dynasty
(1368-1644) porcelain items painted in cobalt are the best samples of the unity and harmony of form and
décor of a virtuos Chinese pottery master.
Vast majority of Chinese collection of the Museum is the porcelain items intended for export. A great number
of the items were commissioned by the Royal Court of Iran. 13th -15th cc porcelain vases from the collection
of Shah Abbas I (1587-1629) are most remarkable samples of all. The ruler donated this collection to Persian
religious and ideological center in Ardabil. Other porcelain items of export dating back to the end of 19th c.
were commissioned by the Qajar Shahs (1796-1925) namely, Naser al-din Shah Qajar (1848-1896) and his
sons – Prince Massoud Mirza Zell os-Soltan (1850-1918) and Prince Mozaffar ed-Din later Mozaffar ed-Din
Mirza Shah (1896-1907), consequently reflecting the images of the rulers.
Cloisonné enamel artifacts are also executed in the best traditions of Chinese porcelain and are also defined
by diversity of forms and artistic motifs. 18th-19th cc artifacts, preserved at the Oriental collections of the Mu-
seum were mainly designated for export in Europe.
The Museum owns a rich collection of Chinese decorative textiles. 18th c. parade dresses from Emperor’s
wardrobe with gold and silk twine embroidery represent a dragon with five claws, which according to the
tradition is a symbol of the Emperor, his guardian and protector. Two samples of 17th -18th cc. exquisite Chi-
nese tapestry – Kesi (K’o-ssu) in the museum collection stand as clear evidence to rich traditions of textile
production in China.
The significance and splendour of Chinese art manifested in figurines is in not an overstatement. The muse-
um artifacts of nephrite and ivory items, jewelry boxes and decorative baubles, hand fans made of tortoise
shells, tiny wood carved figurines, different precious and semi-precious stones represented at the exhibition
are direct evidence of this statement.
These extremely rich and diverse figurines once again reveal unique character and specifics of Chinese art
shaped by constant desire for further perfection and beauty.

16
Most beautiful ivory items carved in filigree technique were the most popular products for export in Europe in
18th -19th cc. Their ornaments and unusual forms ideally met the demand of European aristocracy.
The layout of this material is characterized by uncommonly rich and diverse artistic content. As a matter of
fact, it embraces popular characters from ancient Chinese mythology that tell histories of legendary heroes
and deities.
Chinese people in their traditional clothes and on the backdrop of traditional interior or architecture, were
perceived by the Europeans as extremely beautiful and uncommon subject of curiosity.
Nephrite artifacts preserved in our Museum are undoubtedly interesting. It is a fact that nephrite stood for
the most perfect, fine and beautiful material for the people of China. It had more value than silver and gold.
It was thought to have magical and healing properties and was used in religious (cult) practices. A metaphor
that identifies an honest human being with nephrites, historically belongs to a celebrated Chinese philosopher
Confusius (551-479). He said: “His conscience is pure like nephrites”.
Buddhistic cult figurines and paintings on cotton and silk depicting Buddhist deity, the so-called Thangka col-
lection of 18th -19th cc is a significant part of oriental collections of the Georgian National Museum.
The corner stone of political, cultural and social life in ancient China has always been the unity of religious
and philosophical teachings originated in the first millennium BC that based on three mainstream teachings -
Confucianism, Taoism and Buddhism.
Their harmonious coexistence throughout centuries determined the social life of the society, its moral and
ethical norms in the country. Confucius’s idea of social order and Laozi’s (Lao Tzu) idea of eternity of nature
merged with Buddhist esoterism, nirvana and meditation and became a norm of life and moral code of the
people of China. There is no alternative role to Buddhism in the history of development of Chinese culture.
Nevertheless, Indian Buddhist ideas and principles have undergone significant changes as a result of the
influence of local Chinese religious and philosophic schools. New moral principles paved way to a new pan-
theon of deities. Buddhism acquired new connotation in Tibet. Besides various religious doctrines Tantric or
Tibet Buddhism is characterized by exceptionally rich pantheon of deities. It becomes evident by looking at
Tangka artifacts and the collection of small figurines kept at the National Museum.
Collection of Chinese paintings are exceptionally significant part of the Museum collections. It is a well-es-
tablished fact that starting from times painting became the milestone of artistic mentality in China. Classical
Chinese paintings are the synthesis of painting, calligraphy and poetry. The main idea behind such creative
and cognitive paintings is the aspiration of personal spirituality and eternal ideals. Boundless capabilities of
Chinese painters and calligraphers turned the art of painting into a mainstream mean of self-expression and
artistic language of Chinese masters.
China is the country where silk and paper have originate, managed to successfully use these materials in
paintings. Several exquisite paintings on silk are preserved in our collection. The crown jewel of those paint-
ings is Zhang Mu‘s (1607-1687) “Сavalсade” (pic. 2). The Georgian National Museum inherited the work from
the relatives of Chinese entrepreneur - Lao Jonjau. In 1893 Lao’s family was invited to Barumi, Georgia, to
pioneer starting tea plantations. Lao Jonjau was a wealthy man. He settled in Georgia together with his large

17
 family and brought his property with him. Nowadays part of personal belongings of the family are kept in dif-
ferent museums in Georgia.
Two other paintings on silk were executed by a 19th c. unknown author. They represent festive ceremony
at the Emperor’s Court. These art works clearly portray basic concepts of the Chinese classical pictorial art
basing on the idea of tranquility, harmony and eternity of the universe.
The Museum is in possession of 19th-20th cc. series of miniature paintings on the so called rice paper, the
term invented by the Europeans and Shuen (Xuan) paper - 宣纸 in Chinese. They attract our attention by
their diverse designs and abundant genre scenes which represent an invaluable source for studying new
and contemporary life in China. Technology of the material of these artworks is also interesting.Paper was
produced during the Tang Dynasty (618-907) in Anhui Province in China. It was made from rice, hay, sandal
wood, bamboo and paper-tree (通草, in Chinese - Tong cao, Tetrapanax papyrifer) and was used by calligra-
phers and painters.
Throughout centuries Chinese masters not only preserved the unique technology of manufacturing of the
rice paper but have significantly improved its production. In 18th c. paintings on rice paper became extremely
popular in Europe as well.
In addition to the artifacts d representing Chinese ancient art and history, visitors of the museum will take
interest in viewing propaganda posters of the 1950s and 1960s that revive chronicles of the newest history of
the People’s Republic of China. It is noteworthy that these works are exhibited and published for the first time
within the framework of our project.
Works created on Georgian subject in Georgia by Chinese painters Chuang Chen and Zien Shi, when visiting
Georgia in the 1980s and 1990s will also be exhibited for the first time.
Our society historically centered on European values sometimes finds it difficult to process oriental culture
and its way of thinking. In order to overcome this barrier significant arrangements were made in recent times
under the auspices of the Georgian National Museum. The present exhibition and this publication are the tes-
tament to the above said and we hope that it will become equally interesting both to the admirers of Chinese
culture and the wider public. Georgian and foreign visitors of this exhibition will undoubtedly get aesthetic
pleasure from the works of Chinese masters collected by our art connoisseurs.
Georgian National Museum congratulates our friends, Chinese people with the 70th anniversary of the Peo-
ple’s Republic of China and wishes them progress and success.

18
19
20
ჭურჭელი მსხვერპლშეწირვისთვის
ძვ.წ. I ათასწლეული. ბრინჯაო. სიმაღლე - 45,5 სმ. დიამეტრი - 40 სმ. სხმ/აღ 3570
RITUAL VESSEL
I Millennium BC. Bronze. H-45,5cm. D-40cm. sxm/ag 3570
21
 მონეტა
XII ს. ბრინჯაო. დიამეტრი - 3,3 სმ. ხ-90-390
COIN
12th c. Bronze. D-3,3cm. x-90-390

22
მათარა
XVI ს. სპილენძი, ტიხრული მინანქარი. სიმაღლე-20 სმ. დიამეტრი-15 სმ. სხმ/აღ 1158
FLASK
16th c. Copper, cloisonné enamel. H-20cm. D-15cm. sxm/ag 1158

23
 სარიტუალო ჭურჭელი
XVII-XVIII სს. ბრინჯაო, ხე. სიმაღლე-46 სმ. სხმ/აღ 1955
RITUAL VESSEL
17th-18th cc. Bronze, wood. H-46cm. sxm/ag 1955

24
სარიტუალო ჭურჭელი
XVII-XVIII სს. ბრინჯაო, ტიხრული მინანქარი. სიმაღლე-27 სმ. სხმ/აღ 710
RITUAL VESSEL
17th - 18th cc. Bronze, cloisonné enamel. H-27cm. sxm/ag 710

25
 სასაკმევლე
XVII ს. ბრინჯაო, ოქრო. სიმაღლე-24 სმ. სხმ/აღ 1191
INCENSE BURNER
17th c. Bronze, gold. H-24cm. sxm/ag 1191

26
ლარნაკი ხუფით
XIX ს. თითბერი, ტიხრული მინანქარი. სიმაღლე-35 სმ. სხმ/აღ 3401
VESSEL WITH COVER
19th c. Brass, cloisonné enamel. H-35cm. sxm/ag 3401

27
 სასაკმევლე
XIXს. თითბერი, ტიხრული მინანქარი. სიმაღლე - 34სმ. სხმ/აღ722
INCENSE BURNER
19th c. Brass, cloisonné enamel. H-34 cm. sxm/ag 722

28
მტრედი
XIXს. თითბერი, ტიხრული მინანქარი. 18x15,5სმ. სხმ/აღ720
DOVE
19th c. Brass, cloisonné enamel. 18 x 15,5 cm. sxm/ag 720

29
 ლარნაკი
XIX ს. თითბერი, ტიხრული მინანქარი. სიმაღლე-53 სმ. დიამეტრი-41 სმ. სხმ/აღ 689
VASE
19th c. Brass, cloisonné enamel. H-53cm. D-41cm. sxm/ag 689

30
 სკიპტრა ჟუი, ჩინური ტრადიციით, სურვილების შემსრულებელი, ხანგრ-
ძლივი სიცოცხლის მომნიჭებელი, ძალაუფლების მომტანი თილისმაა. მას
სხვადასხვა მასალისაგან ამზადებდნენ, თუმცა ყველაზე ხშირად იყენებ-
დნენ ხეს, ლითონსა და ნეფრიტს.
ჟუის, როგორც წესი, დაკლაკნილი ტანი აქვს, დაბოლოებული სტილიზე-
ბული ყვავილით ან ჩინური სოკოთი.
ძველ ჩინეთში ჟუი ბუდისტი ბერების ატრიბუტი იყო. მოგვიანებით, ის უმა-
ღლესი რანგის მოხელეთა და იმპერატორთა ძალას განასახიერებდა:
იმპერატორის სამუშაო ოთახში საპატიო ადგილი ეკავა ნეფრიტისგან
დამზადებულ ჟუის როგორც აბსოლუტური ძალაუფლებისა და დიადი წა-
რმატებების მომტან სიმბოლოს. ჟუის, როგორც ძვირფას საჩუქარს, იმპე-
რატორი განსაკუთრებული დამსახურებისთვის გადასცემდა სახელმწიფო
მოხელეებს.

According to Chinese tradition the sceptre -Ruyi is a talisman contributing to

fulfillment of one’s wishes, giving long life, bringing powers and authority. It
was made of various materials, however, usually they used wood, metal and
nephrite.
Ruyi usually has a sinuous body, with stylized flower or Chinese mushroom at
the ends.
In ancient China Ruyi was an attribute of Buddhist monks. Later, it embodied
the powers of high-ranking officials and emperors: in the working room of em-
perors the Ruyi, made of nephrite, as a symbol bringing absolute power and
glorious successes, occupied the specific place. Ruyi, as a precious present,
was given to the state officers for excellent services.

კვერთხი ჟუი
XIXს. ბრინჯაო. სიგრძე-32სმ. სხმ/აღ2418
SCEPTRE RUYI
19th c. Bronze. H-32cm. sxm/ag 2418

32
პრეს-პაპიე
XIX ს. ბრინჯაო. სიმაღლე-10სმ. სხმ/აღ 3641
PRESS-PAPIER
19th c. Bronze. H-10cm. sxm/ag 3641

33
 ფულის ღვთაება
XVIIIს. ბრინჯაო. სიმაღლე-21სმ. სხმ/აღ1165
DEITY OF MONEY
18th c. Bronze. H-21cm. sxm/ag 1165

34
ფულის ღვთაება
უცნობი მხატვარი. XIXს. ქაღალდი, ტუში, აკვარელი. 56x34სმ. სხმ/აღ4105
DEITY OF MONEY
19th c. Unknown artist. Paper, ink, watercolours. 56 x 34 cm. sxm/ag 4105

35
 კავალკადა. მხატვარი ჯან-მუ
XVI-XVII სს. აბრეშუმი, აკვარელი, გუაში. 189 x 105 სმ. სხმ/აღ 748
CAVALCADE. ARTIST JAN-MU
16th -17th cc. Silk, opaque watercolours. 189 x 105cm. sxm/ag 748

36
37
 საზეიმო ცერემონია საიმპერატორო კარზე. უცნობი მხატვარი
XIXს. აბრეშუმი, ქაღალდი, მინერალური საღებავები. 74x 58სმ. სხმ/აღ1891
FESTIVE CEREMONY AT THE EMPEROR’S COURT.
Unknown artist. 19th c. Silk, paper,opaque watercolours. 74x 58cm. sxm/ag1891

38
საზეიმო ცერემონია საიმპერატორო კარზე. უცნობი მხატვარი
XIXს. აბრეშუმი, ქაღალდი, მინერალური საღებავები. 74 x58სმ. სხმ/აღ 1892
FESTIVE CEREMONY AT THE EMPEROR’S COURT
19thc. Silk, paper,opaque watercolours. 74 x 58cm. sxm/ag 1892

39
 ქალი ართავს აბრეშუმის ძაფს. უცნობი მხატვარი
XIXს. ბრინჯის ქაღალდი, აკვარელი. 29x19, 5სმ. სხმ/აღ 3914
WOMAN SPINNING SILK. UNKNOWN ARTIST
19th c. Riсe paper, opaque watercolours. 29 x 19,5cm. sxm/ag 3914

40
მეთუნე გოგონა. უცნობი მხატვარი
XIXს. ბრინჯის ქაღალდი, აკვარელი. 29x 19,5 სმ. სხმ/აღ 422
POTERRY MAKER. UNKNOWN ARTIST
19th c. Rice paper, opaque watercolours. 29 x 19,5cm. sxm/ag 422

41
 ლარნაკი ყვავილებით
XIXს. ბრინჯის ქაღალდი, აკვარელი. 43 x 30 სმ. სხმ/აღ 418
VASE WITH FLOWERS. UNKNOWN ARTIST
19th c. Rice paper, opaque watercolours. 43x30cm. sxm/ag 418

42
დეკორატიული კომპოზიცია
XIX ს. ბრინჯის ქაღალდი, აკვარელი. 36 x 25,5 სმ. სხმ/აღ 545
DECORATIVE COMPOSITION. UNKNOWN ARTIST
19th c. Rice paper, watercolours. 36x25,5cm. sxm/ag 545

43
 კარის მცველი ღვთაებები, როგორც
წესი, შესასვლელი კარის ორივე მხა-
რეს, ერთმანეთის პირისპირ გამო-
ისახებოდნენ. ეს ტრადიცია თანგის
დინასტიის მმართველობის პერიო-
დიდან (618-907) იღებს სათავეს და
დღემდე პოპულარულია. ჩინური მი-
თოსის მიხედვით, კარის მცველები
ბოროტი ძალებისაგან, ნეგატიური
ენერგიისა და ცუდი სიზმრებისაგან
იცავენ სახლს.

The door-guard deities were usually

depicted face-to-face on either side of
the front door, and this tradition dates
back to the Tang Dynasty (618-907)
and is still popular. According to Chi-
nese mythos, door-guards protect the
house from evil forces, negative ener-
gy, and bad dreams.

ღვთაება-მცველი. უცნობი მხატვარი

XVIIIს. ფერადი გრავიურა, ქაღალდი, მუყაო. 59x 35,5სმ. სხმ/აღ421
DEITY-GUARDIAN. UNKNOWN ARTIST
18th c. Colour block print, paper, cardboard. 59 x 35,5cm. sxm/ag 421

44
ღვთაება-მცველი
XVIII ს. ფერადი გრავიურა, ქაღალდი, მუყაო. 58,5x 38,5სმ. სხმ/აღ420
DEITY-GUARDIAN. UNKNOWN ARTIST
18th c. Colour block print, paper, cardboard. 58,5x 38,5cm. sxm/ag 420

45
 მანდალა. უცნობი მხატვარი. ტიბეტი
XVIII ს. აბრეშუმი, მუშამბა, გუაში. 34 x 34 სმ. სხმ/აღ 1715
MANDALA. UNKNOWN ARTIST. TIBET
18th c. Silk, wax cloth, gouache. 34 x 34cm. sxm/ag 1715

46
ტანკა აბრეშუმზე ან ბამბის ქსოვილზე
შესრულებული ტიბეტური ფერწერის
ნაირსახეობაა, რომელზეც ბუდისტური
ღვთაებები ან მანდალაა (სამყაროს
ხატი ბუდიზმში) გამოსახული. ტანკას
სხვადასხვა ფუნქცია აქვს - ბერები მათ
ბუდასა ან სხვა ღვთაებათა ცხოვრების
შესასწავლად იყენებენ, ასევე ლოცვისა
და მედიტაციისას.

Thangka is a type of Tibetan painting on silk

or on the cotton fabric, depicting Buddhist
deities or a Mandala (an icon of the Uni-
verse in Buddhism). The Thangka hasvari-
ous functions- the monks use them to study
the life of the Buddha or other deities, as
well as in prayer and meditation.

მწვანე ტარა. ტიბეტი

XIX ს. აბრეშუმი, მუშამბა, გუაში. 28,3 x 22,5სმ. სხმ/აღ 1715
GREEN TARA. TIBET
19th c. Silk, wax cloth, gouache. 28,3 x 22,5 cm. sxm/ag 1715

47
 ბუდა შაკიამუნი
XIX ს. ბრინჯაო, ოქრო. სიმაღლე-23,5 სმ. სხმ/აღ 2389
BUDDHA SHAKYAMUNI
19th c. Bronze, gold. H-23cm. sxm/ag 2389

48
მწვანე ტარა. ტიბეტი
XIX ს. ბრინჯაო, ოქრო. სიმაღლე-18სმ. სხმ/აღ 2178
GREEN TARA
19th c. Bronze, gold. H-18cm. sxm/ag 2178

49
 ურჩხული
XVIII ს. ნეფრიტი. დიამეტრი-11 სმ. სხმ/აღ 1653
DRAGON
18th c. Jade. D-11cm. sxm/ag 1653

ფენიქსი
XV ს. ნეფრიტი. სიმაღლე-23 სმ. სხმ/აღ 1654
PHOENIX
15th c. Jade. H-23cm. sxm/ag 1654

50
ღვთაება გუანინი
XVII ს. სტეატიტი - საპნის ქვა. სიმაღლე-15 სმ. სხმ/აღ 2527
GUANYIN – GODDESS OF MERCY
17th c. Soapstone. H-15cm. sxm/ag 2527

51
52
მაგიდის თეჯირი
XVIII- XIX სს. ხე, ნეფრიტი, სტეატიტი (საპნის ქვა), აგალმატოლითი,
სადაფი, სპილოს ძვალი. 63 x 40 სმ. სხმ/აღ 3409
TABLE SCREEN
18th -19th cc. Wood, nephrite, jade, steatite (soapstone), agalmatolite, mother of
pearl, ivory. 63x40cm. sxm/ag 3409

53
54
55
 დეკორატიული პანოს ფრაგმენტი
XVIII- XIX სს. ნეფრიტი, სტეატიტი (საპნის ქვა), აგალმატოლითი, სადაფი, სპილოს ძვალი.
28 x 18 სმ. სხმ/აღ 3408
DECORATIVE PANEL, FRAGMENT
18th-19th cc. Nephrite, jade, steatite (soapstone), agalmatolite, mother of pearl, ivory. 28x18cm. sxm/ag 3408

56
57
58
ფინჯანი
XIX ს. ნეფრიტი. სიმაღლე- 4 სმ, დიამეტრი-7,4 სმ. სხმ/აღ 2210
CUP
19th c. Nephrite. H-4 cm, D-7,4cm. sxm/ag 2210

59
 ღვთაება
XVIII-XIX სს. სტეატიტი (საპნის ქვა). სიმაღლე-15 სმ. სხმ/აღ 2132
DEITY
18-19th cc. Steatite (soapstone). H-15cm. sxm/ag 2132

60
ქალი ყვავილით
XVIII- XIX სს. სტეატიტი (საპნის ქვა). სიმაღლე-20 სმ. სხმ/აღ 2133
WOMAN WITH FLOWER
18-19th cc. Steatite (soapstone). H-20cm. sxm/ag 2133

61
 მაგიდის თეჯირი
XIX ს. ხე, სპილოს ძვალი, ნეფრიტი, მინანქარი, ბრინჯაო. 38,5 x 25 სმ. სხმ/აღ 1862
TABLE SCREEN
19th c. Ivory, wood, jade, enamel, bronze. 38,5x25cm. sxm/ag 1862

62
63
 სარიტუალო თასი
XIX ს. მარტორქის რქა. სიმაღლე-9 სმ. სხმ/აღ 2419
RITUAL BOWL
19th c. Rhinoceros horn. H-9cm. sxm/ag 2419

64
65
 ჩვენს კოლექციაში დაცული სპილოს ძვლის ჩინური საექსპორტო ნაკეთობები,
ძირითადად, თარიღდება XVII-XX სს-ით. ძვლის მხატვრული დამუშავების ტრა-
დიცია ჩინეთში უძველესი დროიდან არსებობდა. სპილოს ძვლისაგან ამზადებ-
დნენ ულამაზეს მარაოებს, კაბინეტის აქსესუარებს, დეკორატიულ სამშვენისებს,
მინიატიურულ ქანდაკებებსა და სხვ. XVII-XX სს-ში გაიზარდა მათი პოპულარობა
ევროპაში, ამიტომ იმატა ევროპელ დამკვეთთა რაოდენობამაც. ევროპული
ბაზრისათვის ეს ულამაზესი ნივთები, უმთავრესად, ჩინეთის საპორტო ქალაქ
კანტონში მზადდებოდა. ამიტომ მათი ორნამენტული სახეები და უჩვეულო ფო-
რმები შესანიშნავად პასუხობდა ევროპელი არისტოკრატების გემოვნებას. შესა-
ბამისად, ისინი ევროპული ხელოვნების გარკვეულ სტილურ ნიშნებსაც შეიცავდა.
XVII ს-დან მკვიდრდება ახალი - ძვლის ჭვირული კვეთის ტექნიკა. სირთულის
გამო მას, ძირითადად, მცირე ზომის ნივთების დასამუშავებლად იყენებდნენ.
სპილოს ძვალთან ერთად განსაკუთრებით პოპულარული იყო კუს ბაკნისა და
მარტო­რქის რქისგან დამზადებული ნაკეთობანი. ეს მასალა ადვილად ემორჩი-
ლებოდა გრავირებასა და კვეთას.

Chinese export goods of elephant ivory presented in our collection is mainly date to
the17th -19thcc. The tradition of artistic bone processing has existed in ancient Chi-
na. Elephant ivory was used to make beautiful fans, cabinet accessories, decorative
beautification, miniature figures and others. In 17th -19thcc. their popularity in Europe
increased.Threfore, the number of European customers has also increased. These
beautiful objects for European market were manufactured mostly in Chinese port town
Canton. Hence, their ornamental images and unusual forms conformed well to the
taste of European aristocrats. Besides, they contained definite stylistic signs of Euro-
pean art too.
From XVII century the new openwork bone section technique was introduced. Dueto
its complexity, it was mainly used to process small items.
Along with the ivory, the objects made of tortoise shell and rhinoceros horn were
particularly popular. This material was easy to engrave and carve.

ბურთულა სადგამით
XIX ს. სპილოს ძვალი. სიმაღლე-16 სმ. სხმ/აღ 768
BALL WITH HOLDER
19th c. Ivory. H-16cm. sxm/ag 768

66
67
 ჭიქა ფუნჯებისთვის
XIX ს. სპილოს ძვალი. სიმაღლე-15,5 სმ. სხმ/აღ 761
BRUSH POT
19th c. Ivory. H-15, 5cm. sxm/ag 761

68
69
 ჭიქა ფუნჯებისთვის
XIX ს. სპილოს ძვალი. სიმაღლე-24 სმ. დიამეტრი-14 სმ. სხმ/აღ 2186
BRUSH POT
19th c. Ivory. H-24cm, D-14cm. sxm/ag 2186

ჭიქა ფუნჯებისთვის
XIX ს. სპილოს ძვალი. სიმაღლე-8,5 სმ. დიამეტრი-5 სმ. სხმ/აღ 769
BRUSH POT
19th c. Ivory. H-8,5cm. D-5cm. sxm/ag 769

ჭიქა ფუნჯებისთვის
XIX ს. სპილოს ძვალი. სიმაღლე-11 სმ. დიამეტრი-8 სმ. სხმ/აღ 1172
BRUSH POT
19th c. Ivory. H-11cm, D-8cm. sxm/ag 1172
70
71
 ყუთი სავიზიტო ბარათებისთვის
XIX ს. სპილოს ძვალი. 10,5x6,7 სმ. სხმ/აღ 2152
CARD CASE
19th c. Ivory. 10,5x7cm. sxm/ag 2152

72
ყუთი სავიზიტო ბარათებისთვის
XIX ს. სპილოს ძვალი. 8,5x 4,5 სმ. სხმ/აღ 2157
CARD CASE
19th c. Ivory. 8,5x4,5cm. sxm/ag 2157

73
 ჭადრაკის დაფა ფიგურებით
XIX ს. ხე, ლაქი, სპილოს ძვალი. დაფის ზომა: 49,5 x 24,5 სმ. სხმ/აღ 766
CHESS WITH FIGURES
19th c. Wood, lacquer, ivory. 49,5 x 24,5cm. sxm/ag 766

74
 მამაკაცის ფიგურა
XIX ს. სპილოს ძვალი. სიმაღლე-19,5 სმ. სხმ/აღ 1972
FIGURINE OF MAN
19th c. Ivory. H-19,5cm. sxm/ag 1972

76
ქალი თაიგულით
XX ს. სპილოს ძვალი. სიმაღლე -25სმ. სხმ/აღ2282
WOMAN WITH FLOWERS
20th c. Ivory. H-25cm. sxm/ag2282

77
 ჩინეთი უძველესი დროიდან სახე-
ლგანთქმულია მხატვრულ-დეკორა-
ტიული ქსოვილის წარმოებით. ამის
დადასტურებაა ჩინური გობელენის -
ე.წ. ქესის ტექნიკაც, რომელიც ითა-
რგმნება როგორც დაჭრილი აბრე-
შუმი.გავრცელებული მოსაზრებით,
ქესის ტექნიკა ჩინეთში VII ს-დან
ვრცელდება, თუმცა, შესაძლოა, ის
უფრო ადრეც არსებობდა.
ქესი ძვირფას ქსოვილად ითვლე-
ბოდა ყველა დროში. დამზადების
რთული ტექნოლოგიის გამო ის
ძვირად ფასობდა. ამიტომ მისი
მფლობელები მხოლოდ დიდგვა-
როვანნი იყვნენ.
ჩვენს კოლექციაში დაცული ქესის
ნიმუშებს დრაკონები ამშვენებს,
რომლებიც სტილიზებული ორნამე-
ნტული მოტივების ფონზე არიან წა-
რმოდგენილნი. დრაკონი - ჩინური
მითოსის ცნობილი პერსონაჟი ყვე-
ლაზე ძლევამოსილი, დაუმარცხე-
ბელი და ბრძენი არსებაა სამყა-
როში.
ერთ-ერთ პანოზე გამოსახულია
გვიანი შუა საუკუნეების ჩინურ ხე-
ლოვნებაში ძალზე პოპულარული
სიუჟეტი - მარგალიტით მოთამაშე
დრაკონები.ტაოიზმისა და ბუდიზმის
მიხედვით, მარგალიტი ცოდნისა და
სიბრძნის სიმბოლოა, რომელიც
მხოლოდ დრაკონს - ყველაზე ბრძენ
არსებას შეეძლო მოეპოვებინა.

გობელენი ქესი
XVII-XVIII სს. აბრეშუმი. 209, 5 x 131 სმ. სხმ/აღ 1866
TAPESTRY KESI
17th-18th cc. Silk. 209,5x131cm. sxm/ag 1866

78
China has been famous for man-
ufacturing artistic-decorative
fabrics since ancient times. It is
evidenced by Chinese tapestry,
the so-called technique of Kesi -
Chinese tapestry, which is trans-
lated as “cut silk”. According to
the widely believed opinion, tech-
nique of Kesi was spread into Chi-
na from the 7th century, though it
may have existed earlier.
Chinese tapestry Kesi was con-
sidered a precious fabric in all
times. Due to its complex man-
ufacturing technology, it was ex-
pensive. Hence, its owners were
just nobles.
Samples of Kesi kept at our col-
lections are decorated with drag-
ons, which are presented on the
background of stylized ornamen-
tal motifs. Dragon, the famous
character of the Chinese mythos,
is the most powerful, undefeat-
able wise creature in the world.
One of the tapestry depicts ex-
tremely popular story in late me-
dieval Chinese art –The dragons
playing with a pearl. According to
Taoism and Buddhism, the pearl
is a symbol of knowledge and
wisdom that only a dragon - the
wisest of all creatures - could ac-
quire.

გობელენი ქესი
XVII-XVIII სს. აბრეშუმი. 190 x 132 სმ. სხმ/აღ 1865
TAPESTRY KESI
17th-18th cc. Silk. 190x132cm. sxm/ag 1865

79
 დრაკონი (ურჩხული) უძველესი დროიდან ითვლება ჩინეთის იმპერატორის ძალაუფლების სიმბოლოდ. ადრეული შუა
საუკუნეებიდან განისაზღვრა დრაკონის გამოსახვის წესი: ყვითელი ან ოქროსფერი დრაკონი ხუთი ბრჭყალით მხოლოდ
იმპერატორის სიმბოლო იყო, ოთხი ბრჭყალით - საიმპერატორო ოჯახისა და დიდებულების, ხოლო სამი ბრჭყალით -
სახელმწიფო მოხელეებისა.
დრაკონი გამოისახებოდა იმპერატორის სამოსზე, სასახლის კედლებზე, კარზე, კიბეზე, თეჯირებზე, ჭურჭელსა და ა.შ. ცინგის
დინასტიის მმართველობის პერიოდში (1644-1911) დრაკონის გამოსახულება იმპერიის დროშაზეც ჩნდება.

The dragon (monster) has been considered as a symbol of the Chinese emperor’s power since the ancient times. From the early
Middle Ages, therules for depicting a dragon was defined: the yellow or golden dragon with five claws was the symbol of the emperor;
with four claws was the symbol of emperor’s family and nobility, while with three claws it represented the officials.
The dragon was depicted on the Emperor’s clothing, palace walls, doors, stairs, screens, pottery, etc. During the reign of the Qing
Dynasty (1644-1911), the image of the dragon appears on the imperial flag.

საიმპერატორო ხალათი
XVIII ს. აბრეშუმი, ოქრომკედი. 210x143 სმ. სხმ/აღ 502
IMPERIAL ROBE
18th c. Silk, golden threads. 210x143cm. sxm/ag 502

80
81
 საზეიმო ცერემონია
XVIII-XIX სს. აბრეშუმი. 480 x 70 სმ. სხმ/აღ 2849
FESTIVE CEREMONY
18-19th cc. Silk. 480 x 70cm. sxm/ag 2849

82
83
 ხალათი
XIXს. აბრეშუმი, ოქრომკედი. 164x 102სმ. სხმ/აღ 1863
ROBE
19th. Silk, golden threads. 164 x 102cm. sxm/ag 1863
84
ნაქარგობის ნიმუში
XIXს. აბრეშუმი. 16 x16სმ. სხმ/აღ2925
EMBROIDERY SAMPLE
19th. Silk. 16 x 16cm. sxm/ag 2925

85
 ნაქარგობის ნიმუში
XIXს. აბრეშუმი. 25,5x 7სმ. სხმ/აღ2926
EMBROIDERY SAMPLE
19thc. Silk. 25,5 x 7cm. sxm/ag 2926

86
ნაქარგობის ნიმუში
XIXს. აბრეშუმი. 47 x 10სმ. სხმ/აღ 4148
EMBROIDERY SAMPLE
19thc. Silk. 47 x 10cm. sxm/ag 4148

87
 ნაქარგობის ნიმუში
XIXს. აბრეშუმი. ოქრომკედი. 165x28სმ. სხმ/აღ1994
EMBROIDERY SAMPLE
19th c. Silk. 165x28cm. sxm/ag 1994

88
89
 ლარნაკი
XIV ს. ფაიფური (სელადონი). სიმაღლე-24 სმ. დიამეტრი-62,5სმ. სხმ/აღ 1124
VASE
14th c. Porcelain (celadon). H-24cm. D-62,5cm. sxm/ag 1124

90
თეფში
XIV ს. ფაიფური (სელადონი). დიამეტრი-32სმ. სხმ/აღ 3367
DISH
14th c. Porcelain (celadon). D-32cm. sxm/ag 3367

91
 თეფში
XIV ს. ფაიფური (სელადონი). დიამეტრი-45სმ. სხმ/აღ 3088
DISH
14th c. Porcelain (celadon). D-45 cm. sxm/ag 3088

92
ლარნაკი
XIV-XV სს. ფაიფური, კობალტი. სიმაღლე-34,5 სმ. დიამეტრი-29 სმ. სხმ/აღ 998
VASE
14th -15th cc. Porcelain, cobalt. H-34,5cm. D-29cm. sxm/ag 998

93
 თეფში
XIV-XV სს. ფაიფური, კობალტი. დიამეტრი-40 სმ. სხმ/აღ 2359
DISH
14th-15th cc. Porcelain, cobalt. D-40cm. sxm/ag 2359

94
მინგის დინასტიის მმართველობის პერიოდიდან (1368-1644) ჩინეთის კერამიკის წარმოებაში წამყვან ადგილს იკავებს ჭურ-
ჭელი კობალტის ჭიქურქვეშა მოხატვით, ე.წ. ლურჯ-თეთრი ფაიფური. ის ყველაზე უკეთ წარმოაჩენს ჩინური ფაიფურის სპეცი-
ფიკას - ფორმისა და დეკორის მთლიანობას, ჰარმონიულობას და, რაც მთავარია, ჩინელი მხატვარ-კერამიკოსის დიდ ნიჭსა
და შესაძლებლობებს.

Since the reign of Ming dynasty (1368-1644), the vessels with cobalt glaze, so called blue and white porcelain, has occupied the
leading position in the manufacturing of Chinese ceramics. It illustrates the specificity of Chinese porcelain excellently- the integrity
and harmony of shape and decor and, most importantly, the great talents and abilities of the Chinese artist-ceramist.

თასი
XVI ს. ფაიფური, კობალტი. სიმაღლე-15,5 სმ. დიამეტრი-35სმ. სხმ/აღ 1133
BOWL
16th c. Porcelain, cobalt. H-15,5 cm. D-35cm. sxm/ag 1133

95
96
ჩაიდანი
XVI ს. ფაიფური, კობალტი. სიმაღლე-26,5 სმ. სხმ/აღ 1132
TEAPOT
16th c. Porcelain, cobalt. H-26,5cm. sxm/ag 1132

97
 სპილოს ფორმის სასმისი ქენდი
XVI ს. ფაიფური, კობალტი, სპილენძი. 19 x16,2 სმ. სხმ/აღ 1173
VESSEL IN THE SHAPE OF ELEPHANT KENDI
16th c. Porcelain, cobalt, copper. H-19cm, D-16,2 cm. sxm/ag 1173

98
თასი
XVII-XVIII სს. ფაიფური, კობალტი, ოქრო. სიმაღლე-10 სმ. დიამეტრი-23 სმ. სხმ/აღ 1135
BOWL
17th -18th cc. Porcelain, cobalt, gold. H-10cm, D-23cm. sxm/ag 1135

99
 ლარნაკი. საიმპერატორო ქარხანა
XVIII ს. ფაიფური, კობალტი. სიმაღლე- 65,8 სმ. სხმ/აღ 90
VASE
Imperial Manufacture. 18th c. Porcelain, cobalt. H-65,8 cm. sxm/ag 90

100
ბოთლი არომატული სითხისათვის
XVIII ს. ფაიფური, მინანქრის საღებავები. სიმაღლე-20 სმ. დიამეტრი-10 სმ. სხმ/აღ 1140
BOTTLE FOR AROMATIC WATER
18th c. porcelain, enamels. H-20 cm. D-10 cm. sxm/ag 1140

101
 ლარნაკი
XVIII ს. ფაიფური. სიმაღლე-34 სმ. სხმ/აღ 716
VASE
18th c. Porcelain, enamels. H-34cm. sxm/ag 716

102
103
 ფიალა
XVIII ს. ფაიფური, კობალტი, მინანქრის საღებავები. სიმაღლე-10 სმ. დიამეტრი-23სმ. სხმ/აღ 1137
BOWL
18th c. Porcelain, cobalt, enamels. H-10cm, D-23cm. sxm/ag 1137

104
105
 სუნამოს ორი ბოთლი
XIX ს. ფაიფური, კობალტი, მინა. სიმაღლე-14,5 სმ. სხმ/აღ 2831; 2832
SNUFF BOTTLES
19th c. Porcelain, cobalt, glass. H-14,5cm. sxm/ag 2831; 2832

106
თასი
XIX ს. ფაიფური, მინანქრის საღებავები. სიმაღლე-12 სმ. დიამეტრი-28სმ. სხმ/აღ 1138
BOWL
19th c. Porcelain, enamels. H-12cm. D-28cm. sxm/ag 1138

107
 თეფში
XIX ს. ფაიფური, მინანქრის საღებავები. დიამეტრი-38,5 სმ. სხმ/აღ 2781
DISH
19th c. Porcelain, enamels. D-38,5cm. sxm/ag 2781

108
თეფში
XIX ს. ფაიფური, მინანქრის საღებავები. დიამეტრი-38,5 სმ. სხმ/აღ 2782
DISH
19th c. Porcelain, enamels. D-38,5cm. sxm/ag 2782

109
 თასი და თეფში
1879-1880 წწ. ფაიფური, მინანქრის საღებავი, ოქრო. თასი-დიამეტრი-35,5 სმ. სიმაღლე-15,5 სმ. თეფში-
დიამეტრი-25 სმ. სხმ/აღ 3858; სხმ/აღ 3859.
BOWL AND DISH
1879-1880. Porcelain, enamels, gold. D-35,5cm. H-15,5cm. D-25cm. sxm/ag 3858; sxm/ag 3859

110
თეფში
კანტონი. XIX ს. ფაიფური, მინანქრის საღებავები. დიამეტრი-25 სმ. სხმ/აღ 2622
DISH
Canton. 19th c. Porcelain, enamels. D-25cm. sxm/ag 2622

111
 ლარნაკი
კანტონი. XIXს. ფაიფური, მინანქრის საღებავები, ოქრო, ბრინჯაო. სიმაღლე-52 სმ. სხმ/აღ 1169
VASE
Canton. 19th c. Porcelain, enamels, gold, bronze. H-52cm. sxm/ag 1169

112
113
114
ლარნაკი
კანტონი. XIXს. ფაიფური, მინანქრის საღებავები, ოქრო. სიმაღლე-45სმ. სხმ/აღ 3778
VASE
Canton. 19th c. Porcelain, enamels, gold. H-45cm. sxm/ag 3778

115
116
ლარნაკი
XIX ს. ფაიფური, კობალტი, მინანქრის საღებავები. სიმაღლე-30 სმ. დიამეტრი-26 სმ. სხმ/აღ 711
VASE
19th c. Porcelain, cobalt, enamels. H-30cm. D-26cm. sxm/ag 711

117
 ლარნაკი
XIXს. ფაიფური, მინანქრის საღებავები. 10,5 x 4,2სმ. სხმ/აღ2810
VASE
19th c. Porcelain, enamels. 10,5 x 4,2 cm. sxm/ag 2810

118
119
 ლარნაკი
ვარდისფერი ოჯახი. XIXს. ფაიფური, მინანქრის საღებავები, ოქრო. სიმაღლე-38,5 სმ. სხმ/აღ 2634
VASE
Famille rose. 19th c. Porcelain, enamels, gold. H-38,5cm. sxm/ag 2634

120
ბუდა
XIX ს. ფაიფური, მინანქრის საღებავები. სიმაღლე-26,5 სმ. სხმ/აღ 2187
BUDDHA
19th c. Porcelain, enamels. D-26,5cm. sxm/ag 2187

121
 ღვთაება შოუსინი
XIX ს. ბამბუკი. სიმაღლე - 58,5 სმ. სხმ/აღ 691
SHOU XING
19th c. Bamboo. H-58,5cm. sxm/ag 691

122
 ღვთაება
XIX ს. ხე. სიმაღლე-39,5 სმ. სხმ/აღ 2848
DEITY
19th c. Wood. H-39,5cm. sxm/ag 2848

124
ზარდახშა
XIX ს. ხე, ლაქი. სიმაღლე-18,5 სმ. დიამეტრი-44სმ. სხმ/აღ 1711
CASKET
19th c. Wood, lacquer. H-18,5cm. D-44cm. sxm/ag 1711

125
 მარაო ყუთით
XVIII ს. კუს ბაკანი, ხე, ლაქი. მარაო- სიგრძე-23 სმ. ყუთი- 29x7სმ. სმ. სხმ/აღ 463
FAN WITH BOX
18th c. Tortoise shell, wood, lacquer. Fan: L-23cm. Box: 29x7cm. sxm/ag463

126
127
128
მარაო
XIX ს. მოოქრული ვერცხლი, მინანქარი, სპილოს ძვალი, ქაღალდი, აბრეშუმი,
სანდალოზის ხე. სიგრძე-28 სმ. სხმ/აღ 754
FAN
19th c. Gilded silver, enamels, ivory, paper, silk, sandalwood. L-28cm, sxm/ag 754

129
 მარაო
XIX ს. სპილოს ძვალი. სიგრძე-18,5 სმ. სხმ/აღ 2257
FAN
19th c. Ivory. L-18,5cm. sxm/ag 2257

130
131
 მარაო
XIX ს. სპილოს ძვალი. სიგრძე-24 სმ. სხმ/აღ 3787
FAN
19th c. Ivory. L-24cm. sxm/ag 3787

132
133
 ხმალი დაო ქარქაშით
XVIII- XIX სს. ფოლადი, თითბერი, ხე, ქსოვილი. სიგრძე-100 სმ. პირის სიგრძე - 79 სმ. 10-27/110
SWORD DAO WITH SHEATH
18-19th cc. Steel, brass, wood, textile. Sword L-100cm, blade L-79cm. 10-27/110

134
ხმალი დაო ქარქაშით
XVIII- XIX სს. ფოლადი, ხე, ტყავი, ქსოვილი. სიგრძე-88 სმ. პირის სიგრძე - 61 სმ. 10-27/112
SWORD DAO WITH SHEATH
18-19th cc. Steel, wood, leather, textile. Sword L-88cm, blade L – 61cm. 10-27/112

135
 ხმალი დაო ქარქაშით
XVIII- XIX სს. ფოლადი, ხე, ტყავი, ქსოვილი. სიგრძე- 97სმ. პირის სიგრძე - 75. 10-27/115
SWORD DAO WITH SHEATH
18-19th cc. Steel, wood, leather, textile. Sword L-97cm, blade L-75 cm. 10-27/115

136
137
138
XX საუკუნის 80-90-იან წლებში საქართველოში სტუმრად მყოფი ჩინელი მხატვრების - ჩენ ჩუანისა და ძიანგ შილუნგის
ქართულ თემატიკაზე შექმნილი ნამუშევრები პირველად ქვეყნდება და იფინება ქართველი დამთვალიერებლისთვის.
ჩინელი მხატვრების მიერ შესრულებული თბილისური ხედები ნათელი პალიტრითა და ხალასი განწყობით გვხიბლავს. ამასთან,
მხატვრულ კომპოზიციაში ოსტატურად ჩაწერილი ჩინური იეროგლიფები აძლიერებს მათს ემოციურ გამომსახველობას.

The Works of Chinese Artists – Chen Chuan and Jiang Shilung who visited Georgiain 1980-1990, are on display and are published
for the first time.
The landscapes and views of Tbilisi executed in bright and fresh colours fascinate us. The Chinese, in addition, masterfully written
Chinese hieroglyphs in artistic composition enhance their emotional expression.

მარაო. მხატვარი ჩენ ჩუანი

XXს. ქაღალდი, ტუში. 49x 15,5სმ. სხმ/აღ4117
FAN. ARTIST CHEN CHUAN
20th c. Ink. 49 x 15,5cm. sxm/ag 4117

139
 თბილისი. მხატვარი ჩენ ჩუანი
XXს. ქაღალდი,აკვარელი, ტუში. 68x 45,5სმ. სხმ/აღ4115
TBILISI. ARTIST CHEN CHUAN
20th c. Paper, watercolour, ink. 68 x 45,5cm. sxm/ag 4115

140
მამალი. მხატვარი ჩენ ჩუანი
XXს. ქაღალდი, ტუში. 56x44,5სმ. სხმ/აღ 4118
COCKEREL. ARTIST CHEN CHUAN
20th c. Paper, ink. 56 x 44,5 cm. sxm/ag 4118

141
 ზამბახი. მხატვარი ძიანგ შილუნგი
XX ს. ქაღალდი, ტუში. 60 x 40 სმ. სხმ/აღ 4119
IRISES. ARTIST JIANG SHILUNG
20th c. Paper, ink. 60 x 40 cm. sxm/ag 4119

142
ზამთარი. მხატვარი ძიანგ შილუნგი
XXს. აბრეშუმი, ტუში. 90x 70სმ. სხმ/აღ4120
WINTER. ARTIST JIANG SHILUNG
20th c. Silk, ink. 90 x 70cm. sxm/ag 4120

143
 მარქსიზმ-ლენინიზმი - მაო წეტუნგის იდეების ბრწყინვალება აცისკროვნებს ახალ ჩინეთს.
მხატვარი ჭოუ ჩენგლი. ქ. პეკინი.
1953წ. ქაღალდი, ცინკოგრაფია. 108x76სმ. სხმ/აღ 54
“MARXISM-LENINISM – THE RADIANCE OF MAO ZEDONG THOUGHTS ILLUMINATES NEW CHINA”.
ARTIST ZHOU CHANG. BEIJING
1953. Paper, zincography. 108x76cm. sxm/ag 54

144
 ნინო სიმონიშვილი

პოლიტიკური იდენტობის კონსტრუირება ესთეტიკური ფორმით:

ჩინური სააგიტაციო პლაკატი

ჩ ინეთის სახალხო რესპუბლიკის 70 წლისთავისადმი მიძღვნილ გამოფენაზე ეროვნული

მუზეუმი პირველად წარადგენს მის საცავებში დაცულ, 1951-1960 წლებით დათარიღებულ
ჩინური სააგიტაციო პლაკატების კოლექციას. ვიზუალური ხელოვნების ეს მედიუმი, რომელიც
1949 წლიდან, ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკის დაარსებისთანავე, ქვეყანაში მიმდინარე
თითქმის ყველა უმნიშვნელოვანესი მოვლენის თანმხლები ატრიბუტი გახდა, უმდიდრესი წყაროა
ჩინეთის კომუნისტური პარტიისა და ქვეყნის პოლიტიკური იდენტობის ესთეტიკური ფორმით
ვიზუალიზაციის გასაცნობად.
სააგიტაციო პლაკატები, როგორც მასობრივი კომუნიკაციის ყველაზე გავრცელებული
საშუალება, უდიდეს ზეგავლენას ახდენდა ჩინელი საზოგადოების ფორმირებაზე, რადგან
წლების განმავლობაში სწორედ ამ ფორმით მიეწოდებოდა მოსახლეობას ჩინეთის კომუნისტური
პარტიის მიერ დასახული ქვეყნის აღმშენებლობის გრანდიოზული პროგრამა.
ხალხის ფართო მასების განათლების დაბალი დონის გამო ჯერ კიდევ ჩინეთის კომუნისტური პა-
რტიის ძალაუფლებაში მოსვლამდე პოლიტიკოსების მთავარი საზრუნავი იმ მასობრივი საინფო-
რმაციო საშუალებების მოძიება და გამოყენება გახდა, რომლებიც ამ პრობლემის მოსაგვარებ-
ლად იყო აუცილებელი. მიუხედავად იმისა, რომ სააგიტაციო პლაკატი ჩინეთის კომუნისტური
პარტიის მოღვაწეობის განუყოფელი ნაწილია, მასებთან ურთიერთობის ეს ფორმა არ იყო
პარტიის გამოგონება და ეფუძნებოდა ხანგრძლივ ისტორიულ ტრადიციას. ჩინეთის მრავალ­
საუკუნოვან ისტორიაში პოლიტიკური სისტემა ყოველთვის იყენებდა ხელოვნებას საზოგადო-
ებაში სწორი ეთიკური ნორმებისა და აზროვნების დასამკვიდრებლად. ლიტერატურა, პოეზია,
ფერწერა და მხატვრული გამოსახვის სხვა ფორმები არა მხოლოდ ესთეტიკურ სიამოვნებას ანი-
ჭებდა მნახველს, არამედ დიდაქტიკურ ფუნქციასაც ასრულებდა. ჯერ კიდევ კონფუცის (551-479
ძვ.წ.) სწავლების მიხედვით, საზოგადოების სოციალური ჰარმონიისათვის განათლებას გაცილე-
ბით მეტი მნიშვნელობა ჰქონდა, ვიდრე ადამიანების დასჯასა და მათზე ძალადობას:
„თუ ადამიანებმა იციან, რა არის სწორი და რა არის მცდარი, რა არის კარგი და რა არის
ცუდი (ქცევის, აზროვნებისა თუ სხვა კრიტერიუმებით) ან როდესაც მათ აუხსნიან მათ შორის
განსხვავებას, მაშინ საზოგადოების ქცევა, ამ ნორმების შესატყვისი გახდება“,- წერდა იგი.
არც სიტყვა აგიტაცია, რომელსაც ხშირად სიტვა პროპაგანდით ანაცვლებენ, არის ახალი.
იგი პირველად ვატიკანში რომის პაპ გრიგოლ XV (1554-1623) მიერ 1622 წელს დაარსებულ
კონგრეგაცია „პროპაგანდა ფიდე“- ს სახელწოდებაში გვხვდება, რომლის მიზანიც მისიონერული
ინსტიტუტების საშუალებით მოსახლეობის რელიგიურ რწმენაზე ზეგავლენის მოხდენა იყო.

145
 თავისი მოღვაწეობის პირველივე ფაზაში ჩინეთის კომუნისტური პარტია გამსჭვალული
იყო იმ ახალი იდეებით, რომელთაც სათავე 4 მაისის მოძრაობის (1919-1921) სახელით
ცნობილმა მოვლენამ დაუდო, როდესაც ტრადიციულ კულტურულ ფასეულობათა გადასინჯვა
მოხდა. ჩინეთის პირველი ერთიანი ფრონტის შექმნის პერიოდში (1924-1927) კომუნისტური
პარტია უკვე ცდილობდა „ძველი,“ ტრადიციული კულტურის ჩანაცვლებას ახალი მხატვრული
ფორმებითა და მეთოდებით. თუმცა, ამ მიმართულებით პარტიის სტრატეგია განსაკუთრებით
გააქტიურდა ძიანგსის საბჭოს (1931-1934) მოღვაწეობის დროს, როდესაც ხელოვნებასა და
ლიტერატურას გადამწყვეტი მნიშვნელობა მიენიჭა მასების განათლების დონის ამაღლებისა და,
ამასთანავე, ახალი მხატვრული ენით პარტიის მთავარი პოლიტიკური გზავნილების ფართოდ
გასავრცელებლად. დიდი ლაშქრობის (1934-1935) შემდეგ იენანში გადასული კომუნისტური
პარტიის ტაქტიკა ამ პროცესის კატალიზატორად იქცა. კულტურული რეფორმის თეორიული
ბაზისი მაო წეტუნგის (მაო ძედუნის) მიერ 1942 წელს იენანის ფორუმზე „ლიტერატურისა და
ხელოვნების“ შესახებ წაკითხული ლექციების ციკლი გახდა, რომელშიც ჩამოყალიბებულ იქნა
რეფორმის მთავარი კრედო:
„ხელოვნება უნდა ემსახურებოდეს ხალხს.“
„რასაც ჩვენ ვითხოვთ, ესაა ხელოვნებისა და პოლიტიკის ერთიანობა,“ - წერდა მაო, „რაც
რევოლუციური შინაარსის მის შესაბამის მაღალმხატვრულ ფორმაში ასახვას გულისხმობს.“
პარტიის ლიდერს კარგად ესმოდა, რომ განათლება, როგორც პროპაგანდის იარაღი, საუკე-
თესო ინსტრუმენტია მოსახლეობის კეთილგანწყობის მოსაპოვებლად. წერა-კითხვის უცო-
დინარ მასებში ახალი იდეების გავრცელების მიზნით, პარტიამ ხალხში ძალზე პოპულარული
საახალწლო ილუსტრაციების ტრადიციული მედიუმის გამოყენება გადაწყვიტა. ეს ამოცანა წარ-
მატებით განხორციელდა კომუნისტური პარტიის მომხრე ხელოვანთა იმ ჯგუფის მიერ (კუ იუენი
და სხვ.), რომლებიც კომუნისტებთან ერთად იენანში გადავიდნენ და იქ განაგრძობდნენ მოღ-
ვაწეობას. პარტიის ხელისუფლებაში
მოსვლის შემდეგ კი, 1949 წლიდან,
ისინი ახალი ჩინური ხელოვნების წა-
მყვანი ფიგურები გახდნენ (სურ.1).
ახალი დიზაინით შესრულებული სა-
ახალწლო ილუსტრაციები ძველი კა-
ლენდრების, ტრადიციული ხალხური
ხელოვნებისა და სხვა გავრცელე-
ბული ვიზუალური ფორმების, სიმბო-
ლოებისა და ახალი შინაარსის ნაზავი
იყო. მათთვის კარგად ნაცნობი მხატ-
ვრული ენით მიწოდებულ ამ ცვლილე-
ბას სოფლად მცხოვრები მოსახლე-
ობა პოზიტიური განწყობით შეხვდა.
სურ. 1.თავმჯდომარე მაო ესაუბრება გლეხებს. მხატვარი კუ იუენი თუმცა, ასეთი სტრატეგია ნაკლებად
Pic. 1. Chairman Mao talking to the peasants. Artist Gu Yuan
146
საინტერესო აღმოჩნდა ურბანული დასახლებებისთვის. კომპარტიის ლიდერებისათვის ცხადი
გახდა, რომ ძველი მხატვრული ენა ნაკლებად მიესადაგებოდა თანამედროვე მოთხოვნებს. სა-
განმანათლებლო რეფორმის უფრო მასშტაბურად განსახორციელებლად მოსახლეობის უფრო
ფართო ფენებისათვის გამიზნული ახალი მხატვრული ფორმების მოძიება გახდა საჭირო. ამ
პროცესში პარტიის იდეოლოგებისათვის ინსპირაციის მთავარი წყარო საბჭოთა კავშირის კომუ-
ნისტური პარტიის მიერ უკვე დანერგილი და ფართოდ გამოყენებული თანამედროვე ვიზუალური
პროპაგანდის მთავარი მედიუმი - სააგიტაციო პლაკატი აღმოჩნდა. მაოსა და პარტიის სხვა
ლიდერების აზრით, 1930-იანი წლებიდან გავრცელებული, ხალასი ფერებითა და ოპტიმისტური
განწყობით გაჯერებული საბჭოთა სოციალისტური რეალიზმი საუკეთესო ინსტრუმენტი იყო ხე-
ლოვნების ახალი ფორმების შესაქმნელად, რაც შესაძლოა მოსახლეობის მიერ ჩინური ტრა-
დიციული საახალწლო ილუსტრაციებისათვის ჩვეული სადღესასწაულო განწყობის ძირითადი
მახასიათებლების გაგრძელებად აღქმულიყო.
1950 წლიდან ჩინეთის პოლიგრაფიული მრეწველობის ნაციონალიზაციამ და ბეჭდვითი
ინდუსტრიის განვითარებამ ხელი შეუწყო რამდენიმე მსხვილი გამომცემლობის მიერ პლაკატის
სერიულ წარმოებას. მათ შორის იყვნენ პეკინისა და შანხაის სახალხო ნატიფი ხელოვნების
უმსხვილესი გამომცემლობები. უკვე 1949 წელს პლაკატის დიზაინის 379-მდე ნიმუში დაიბეჭდა,
რომლებიც თითქმის 6 მილიონ რვაასი ათასი ეგზემპლარის სახით გავრცელდა. 1954-56 წლებში
შანხაის სახალხო ნატიფი ხელოვნების გამომცემლობამ 2000-მდე დიზაინის ნიმუში გამოსცა,
რომლებიც 40 მილიონამდე ეგზემპლარად იქნა გავრცელებული. პეკინის სახლახო ნატიფი
ხელოვნების გამომცემლობამ კი 1951-1959 წლებში პლაკატის 500-მდე დიზაინის ნიმუში დაბეჭდა,
რომელთა მიხედვით გამოცემული ეგზემპლარების რიცხვმა 28 მილიონს მიაღწია.
განათლების მასობრივი დეფიციტის პირობებში აბსტრაქტული იდეების პლაკატის მედიუმში
ვიზუალიზაციის მეთოდი საუკეთესო საშუალება აღმოჩნდა ხალხის ფართო მასების
ინფორმირებისა და განათლების დონის ასამაღლებლად. ამასათანავე, მათი წარმოება იაფი
და ხელმისაწვდომი იყო, რამაც განაპირობა პლაკატის ყველა სოციალურ უჯრედში შეღწევა,
მათ შორის, სახლებში, საერთო საცხოვრებლებში, ოფისებში, ქარხნებში. ხდებოდა მათი
რეპორდუცირება ჟურნალ-გაზეთების ფურცლებსა თუ საფოსტო მარკებზე. დიდი პლაკატები
საზოგადოებრივი თავშეყრის ყველა მნიშვნელოვან ადგილს ამკობდა: ქუჩებს, სადგურებს,
სკოლებსა თუ სოციალური კომუნიკაციის სხვა სივრცეებს. მომცრო ზომის პალაკტებს კი
საყოფაცხოვრებო ნივთების: სარკეების, სიგარეტის კოლოფებისა თუ ბისკვიტის ყუთების
გაფორმებისთვისაც იყენებდნენ. ამ პროცესში პარტიის მთავარი პოლიტიკური ტენდენციების
შესატყვისი ვიზუალური ასახვისათვის მოხდა ქვეყნის ყველაზე ნიჭიერი მხატვრების
მობილიზება, რომელთა უმრავლესობა ჯერ კიდევ კომუნისტური პარტიის ძალაუფლებაში
მოსვლამდე იყო ჩართული კომერციული კალენდრების წარმოების ინდუსტრიაში. პლაკატის
მასობრივი გავრცელების პარალელურად, ამ მხტავრების იმ სამთავრობო თუ პარტიულ
ორგანიზაციებში გაწევრიანება ხდებოდა, რომლებიც პასუხისმგებლები იყვნენ ამ მედიუმის
შემდგომ განვითარებაზე. პროცესის წარმატება კი იმ ფაქტმაც განაპირობა, რომ გამოცდილ
ხელოვანთა ეს ჯგუფი უკვე ოსტატურად ფლობდა დიზაინის ტექნოლოგიას, რაც საშუალებას
იძლეოდა, მოცემული პროდუქტისათვის მიმზიდველი მხატვრული ფორმა მიეცათ. მათ მიერ
147
 შექმნილი სურათები და მათზე აღბეჭდილი პერსონაჟები, რეალისტური და, ამავდროულად,
იდეალიზებული იყო, რადგან ეს სურათები არა მხოლოდ არსებულ, არამედ იმ წარმოსახვით
რეალობასაც ასახავდა, რომელიც ქვეყნის სათავეში მყოფი პოლიტიკური პარტიის მიერ
დაგეგმილი სტრატეგიით უნდა შექმნილიყო.
1949 წლის ნოემბერში, ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკის დაარსებისთანავე ცენტრალური
მთავრობის კულტურის მინისტრმა შენ იენპენგმა გამოაქვეყნა „ცენტრალური მთავრობის კულტურის
სამინისტროს ინსტრუქციები საახალწლო სურათების შექმნის მიზნით მუშაობის დასაწყებად,“
რაც გულისხმობდა ახალი - Nianhua-ის (საახალწლო სურათის) მოძრაობის დაწყებას. კულტურის
მინისტრის ამ დირექტივის მიხედვით, ეს მოძრაობა წლის უმნიშვნელოვანეს კულტურულ-
საგანმანათლებლო პროექტად გამოცხადდა და გაიცა მითითება, რომ ადრეული კომუნისტური
ნაწარმოებების ნიმუშების გამოყენებით შექმნილიყო სურათები ისეთ საპროგრამო თემებზე,
როგორებიც იყო: ომში კომუნისტურ პარტიის გამარჯვება; ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკის
დაარსება; ჩინეთის პირველი სახალხო პოლიტიკური საკონსულტაციო კონფერენციის საერთო
პროგრამა; ქვეყნის შემდგომი განთავისუფლება და სოფლის მეურნეობისა და ინდუსტრიის
განვითარება. ცენტრალური მთავრობის მიერ მითითებულ თემებზე შექმნილი მხატვრული
პროდუქციის ასეთი მხარდაჭერის მიზანი, რომელიც საზოგადოების სხვადასხვა ფენისადმი იყო
მიმართული, ამავე დროს, გულისხმობდა ხელოვანთა და ინტელექტუალური წრეების მოტივაციის
ამაღლებას, მათ ჩასართავად პარტიის იდეოლოგიური პროპაგანდის განხორციელებაში.
ახალი მოძრაობა Nianhua-ს გასაძლიერებლად 1950 წელს გაზეთ „სახალხო დღეში“ კულტურის
სამინისტროს გამოცემული მეორე განკარგულებაც დაიბეჭდა, რომლის მიხედვით 1950-1952
წლებში მთელი ქვეყნის მასშტაბით გა-
მოცხადდა კონკურსი საუკეთესო მხატ-
ვრული ნაწარმოების გამოსავლენად.
კონკურსზე წარდგენილი ნამუშევრები
მკაფიოდ აჩვენებდნენ საახალწლო
სურათების ახალი დიზაინის ფორმი-
რების პროცესს, რომელშიც ერთდრო-
ულად თანაარსებობდა ტრადიციული
ხალხური ხელოვნების, დასავლეთ
ევროპისა და საბჭოთა სოცრეალიზ-
მისთვის დამახასიათებელი სპეციფი-
კური ნიშნები. ამ სინთეზის ილუსტრა-
ციაა მხატვარ ლინ კინგის ერთ-ერთი
საეტაპო პლაკატი: გმირი ქალი ჭაო კუ-
ეილანი შრომის გმირების შეხვედრაზე
(სურ.2), რომელმაც 1952 წლის კონკურ-
სურ. 2. გმირი ქალი ჭაო კუეილანი შრომის გმირების შეხვედრაზე. მხატ-
სის პირველი პრიზი დაიმსახურა.
ვარი ლინ კანგი პლაკატის მთავარი თემა პირდაპირ შე-
Pic. 2. Zhao Guilan at the conference of outstanding work. Artist Li Gang

148
ესატყვისება კულტურის სამინისტროს მიერ ხელოვანთათვის მიცემულ დირექტივას და ასახავს
პეკინში 1952 წლის 25 სექტემბრიდან 2 ოქტომბრამდე ჩატარებულ მუშებისა და გლეხების საე-
რთო ნაციონალურ კონგრესს, რომელიც ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკის დაარსების პირველი
წლისთავისადმი მიძღვნილ ღონისძიებასთან იყო დაკავშირებული. სურათზე ბელადი მაო დეპუ-
ტატ ჭაო კუეილანს ესაუბრება კონგრესის ფარგლებში გამართულ მიღებაზე. როგორც მხატვა-
რმა ერთ-ერთ ინტერვიუში აღიარა, პლაკატის დიზაინის შექმნისას იგი ცდილობდა, კომპოზიცია
ლეონარდო და ვინჩის საიდუმლო სერობისათვის მიესადაგებინა, თუმცა, როგორც სურათის სიუ-
ჟეტი, ასევე მხატვრული გადაწყვეტა მეტ მსგავსებას ამჟღავნებს საბჭოთა მხატვარ ვასილი იფა-
ნოვის 1936-37 წლებში შესრულებულ ცნობილ ტილოსთან - დაუვიწყარი შეხვედრა - რომელზეც
იოსებ სტალინისა და საბჭოთა ლიდერების კრემლში მუშებთან გამართული შეხვედრაა ასახული.
ამ ნამუშევრებზე საბჭოთა სამხატვრო სკოლის ზეგავლენა გასაკვირი არაა, რადგან 1949-1957
წლებში ძალიან ბევრი ჩინელი მხატვარი გაიგზავნა სოციალისტური რეალიზმის შესასწავლად
საბჭოთა სამხატვრო აკადემიებში. თავის მხრივ, საბჭოთა კავშირიდანაც არაერთი პროფესორი
იქნა მივლინებული ჩინეთში საბჭოური გამოცდილების გასაზიარებლად.
მიუხედავად სოცრეალიზმის ასეთი ზეგავლენისა, კონკურსზე წარმოდგენილი ყველა ნამუშევარი
არ მისდევდა გადმოღებულ მოდელებს, მაგალითად სხვაგვარადაა გადაწყვეტილი იმავე,
მუშებისა და გლეხების 1952 წლის საერთო ნაციონალური კონგრესის თემაზე საახალწლო
სურათის დიზაინით შესრულებული მხატვარ ლი ქეჟანის პლაკატი შრომის გმირების საზეიმო
ღონისძიება პარკში (სურ.3), რომელმაც 1952 წლის ნაციონალურ კონგრესზე მესამე პრემია
დაიმსახურა.
ლინ კანგის პლაკატისაგან განსხვავებით, ამ სურათზე ვერ ვხედავთ პარტიის ლიდერის ან კონ-
გრესის რომელიმე დეპუტატის გამოსახულებას. არც კომპოზიცია მისდევს თავისი სტრუქტურით
რომელიმე უცხოურ მოდელს, პირი-
ქით, იგი ჩინური ტრადიციული ხე-
ლოვნების იმგვარი ნიმუშია, რომე-
ლიც ცინგის დინასტიის (1644-1912)
საიმპერატორო კარისთვის იყო და-
მახასიათებელი. მასზე ტოპოგრა-
ფიული სიზუსტითაა გადმოცემული
პეიხაის ცნობილი იმპერიული ბაღი.
შინაარსობრივად ახალი კომუ-
ნისტური იდეოლოგიის მკაფიო
ილუსტრირების მიუხედავად, მხა-
ტვარი კომპოზიციის კონსტრუირე-
ბით, ტრადიციულ ჩინურ ფასეულო-
ბათა სისტემისადმი ერთგულებასა
და მის მნიშვნელობას უსვამს ხაზს.
საახალწლო დიზაინით შესრულე- სურ. 3. შრომის გმირების საზეიმო ღონისძიება პარკში. ავტორი ლი ქეჟან
Pic. 3. Model Workers Hold a Park Festival . Artist Li Keran

149
 ბული პროდუქციის გარდა, სხვა პლაკატების შინაარსს ქვეყნის ის ძირითადი პოლიტიკური და
ეკონომიკური საკითხები განსაზღვრავდა, რომლებიც დომინანტური გახდა 1949 წლის შემდეგ: ჩი-
ნეთის სახალხო რესპუბლიკის მშენებლობა ( 1949-1956); პირველი ხუთწლედის გეგმა (1953-1957);
დიდი ნახტომი წინ ( 1956-1960) და სხვ. სოციალისტური რეალიზმის ყურადღება გამახვილებული
იყო სამრეწველო ინდუსტრიაზე, ქარხნებზე, ელექტროსადგურებზე, სამშენებლო მოედნებსა და იქ
მომუშავე ხალხზე. იმ შემთხვევაში კი, როცა პლაკატები ამ თემებისადმი არ იყო მიძღვნილი, მათი
მთავარი უცვლელი გმირი პარტიის ბელადი ხდებოდა.
მაოს გამოსახულებიანი უზარმაზარი პლაკატები ერთნაირად ამშვენებდა ქალაქის ქუჩებსა თუ
გამზირებს, ქარხნის ძრავებსა თუ პორტებში განთავსებულ ამწეებს, სოფლებსა თუ მინდვრებს.
ოფიციალური პორტრეტების, ბიუსტების, მცირე ქანდაკებისა თუ სამკერდე ნიშნების სახით პა-
რტიის ბელადი თითოეული ჩინური ოჯახის მუდმივი თანამგზავრი გახდა. მაოს გამოსახულებათა
რიცხვმა განსაკუთრებით კულტურული რევოლუციის (1966-
1976) პერიოდში იმატა (სურ.4).
1980-იანი წლებიდან ჩინეთის საბაზრო ეკონომიკაზე
გადასვლასთან ერთად სააგიტაციო პლაკატი აქტუალობას
კარგავს კომერციულ რეკლამასა და ტელევიზიასთან
კონკურეციისას. დასავლური კაპიტალის შემოსვლას, ახალი,
უკვე დასავლური, ხელოვნების გავლენებიც მოჰყვა, რამაც
გამოიწვია ცვლილებები როგორც პლაკატის შინაარსში, ისე
მათს მხატვრულ გადაწყვეტაშიც: ისინი ნაკლებად ჰეროიკული
გახდა, ხასხასა ფერები კი შერბილებულმა ტონებმა
ჩაანაცვლა.
XXI საუკუნის ჩინეთში, ისევე როგორც მთელ გლობლურ
სამყაროში სარეკლამო ინდუსტრია ინტერნეტის მიერ
შეთავაზებულმა მილიონობით სარეკლამო რგოლებმა და
ანიმირებულმა კლიპებმა დაიპყრო, რამაც სააგიტაციო
პლაკატს თითქოს ანტიკვარულ მაღაზიებსა და ბაზრობებზე
დაუდო ბინა. თუმცა, XX საუკუნის მიჯნაზე მან წარმატებით
გადაინაცვლა პოლიტიკური პოპკულტურის სახელით
ცნობილ მხატვრულ მიმდინარეობაში, რომლის მთავარი
სურ. 4.მაოს პორტრეტი. უცნობი ავტორი.
მახასიათებელი სააგიტაციო პლაკატის, პოპ არტისა და
Pic. 4.Mao Zedong. unknown author.
კომერციული რეკლამის სინთეზია. ამიტომ არაა გასაკვირი
კოლექციონერთა და მკვლევართა გაზრდილი ინტერესი
ჩინეთის კომუნისტური პარტიის ძველი სააგიტაციო პლაკატების მიმართ, რომლებიც არა მარტო
მათზე აღბეჭდილ ისტორიებს გვამცნობენ, არამედ მასაც, რაც თითქოს ამ გამოსახულებათა
მიღმა მოჩანს.

150
 Nino Simonishvili

CONSTRUCTING POLITICAL IDENTITY IN AESTHETIC FORM:

CHINESE PROPAGANDA POSTER

T o mark the 70th anniversary of the founding the People’s Republic of China the Georgian National Museum
for the first time presents to the general audience a collection of the Chinese propaganda posters from the
museum’s holdings encompassing a time between 1951- 1960. The propaganda posters which have accompa-
nied almost every event that took place in the People’s Republic of China (PRC) since its founding in 1949 form
a body of materials that is incredibly rich in information and provide a rare inside into a construction process of a
political identity in aesthetic form. As a field of mass communication this visual medium had an enormous impact
on Chinese society through which the ruling elite disseminated extraordinarily powerful visual metaphors for the
grandiose visions of the future that the Chinese Communist Party proposed over the years.
Long before the Chinese Communist Party had attained power, the educational deficit of the majority of the
population had prompted the policy makers to look for media and styles with which the problem of illiteracy
could be solved. Although the propaganda poster was very much part of the political reality of the PRC, its
usage was not invented by the Communist Party and could boast of a long tradition. Through all of its long
history, the Chinese political system had used the arts to present and spread correct behavior and thought.
Literature, poetry, painting and other artistic forms, such a New Year prints were produced to entertain, but
they also were given an important didactic function. Confucius ((551 - 479BBC) strongly believed that ed-
ucation would be much more effective than the use of force and punishment in achieving a state of social
harmony. He wrote:
”if people know what is right or wrong or what is good or bad (in terms of behavior, thought, et criteria) or are
taught the distinction between each, they will be prompted to behave in a way consistent with that knowledge.”
The word propaganda is also not a new invention of communist ideology. Originally, it derives from “Congre-
gation de propaganda fide,” an organization established in Rome by Pope George XV (1554-1623) in 1622
whose aim was to influence people’s belief system.
From its inception, the communist party had been imbued with the cultural iconoclasm of the May Fourth
Movement (1919-1921). During the First United Front in 1924-1927, the CCP set out to replace ‘old culture’
employing forms and techniques originated in the Soviet Union. In the Jiangxi Soviet (1931-1934), the CCP
further developed its strategy of using the arts to educate the people in literacy and as a weapon to spread
their messages. In Yan’an where the CCP found itself after the Long March (1934-1935), the use of art as a
catalyst for change was further redefined. The theoretical basis for all cultural work was Mao Zedong’s “Talks
at the Yan’an Forum on Literature and Art” in 1942 in which he laid down the principle that literature and art
must ”serve the people:”

151
 “what we demand is the unity of politics and art,” wrote Mao, ”the unity of content and form, the unity of revo-
lutionary political content and highest possible perfection of artistic form.”
Mao Zedong realized that education, as propagandized tool is the key to the Chinese people’s hearts. In order
to accommodate and reach the largely illiterate peasant, the Party decided to address them in the traditional
medium of New Year prints. The artists who moved to the Communist capital of Yan’an (Gu Yuan and oth-
ers) and who became senior figures in the post 1949 art world adopted rural art forms common in New Year
prints to serve the new political cause (pic. 1).
The ‘newly’ designed New Year prints were based on calendar posters, traditional folk art and popular block
prints. They employed old visual elements with new contents and symbols used in traditional popular culture.
The peasantry responded positively to their familiar visual idiom; but traditional or new versions of New Year’s
prints were considered as insufficient or not modern enough. It was felt that the arts also had to address the
audience in the urban environment. The CCP sought inspiration in the Soviet Union for the development of
modern visual propaganda. Mao and other leaders were convinced that Socialist Realism, as it had been
practiced in the Soviet Union since the 1930, was the best tool to develop new forms of art. The bright colors
and the happy and prosperous atmosphere that radiated from Socialist realism were seen as a continuation
of the essential features of the New Year prints.
In the early 1950, the printing industry was nationalized in China. From among the newly organized printing
facilities, a few large producers of posters emerged. They included the People’s Fine Arts Publishing House
in Beijing and the Shanghai People’s Fine Arts Publishing House in Shanghai. Already in 1949, close to 379
different poster designs were published, with total print run of almost 6, 8 million copies. The Shanghai People’s
Fine Arts Publishing House published more than 2,000 poster designs in 40 million copies in 1954-66, whereas
the Beijing’s People’s Fine Arts Publishing House published 500 poster designs, in some 28 million copies, in
1951-1959.
In a country with as many illiterates as China had, the method of visualizing abstract ideas in medium of
poster worked especially well to educate the people. The posters could be produced cheaply and easily. Be-
cause they were widely available, they penetrated every level of social organization. Posters could be seen
everywhere: houses and dormitories, offices and factories, schools. They were reproduced in journals and
magazines; some were turned into postage stamps. The large posters could be seen in the streets, in railway
stations and other public spaces; the smaller ones were distributed through the network of the bookshops for
mass consumption. Some images appeared on biscuit tins, mirrors or cigarette packages. The most talented
artists were mobilized to visualize the political trends of the moment in the most detailed way. Many of them
had been designers of the commercial calendars that had been so popular before the People’s Republic was
founded. These artists were quickly incorporated in the various government and party organizations that were
made responsible to produce posters. These artists were, after all, well versed in design techniques and able
to visualize a product in an attractive way. The images they made often were figurative and realistic. The aim
of these idealized images was to portray the future in the present, not only showing “life as it really is,” but
also “life as it ought to be.”

152
In November 1949, immediately after the founding of the People’s Republic of China (PRC), Shen Yanbing,
the minister of culture of the General Government, published “Instructions for Launching the Work of the New
Year Picture from the Cultural Ministry of the Central Government,” launching the New Nianhua (New Year
Picture) Movement. Pointing to the early Communist works a model, Shen Yanbing in his directive defined
the new Nianhua as one of the most important cultural and educational affairs in the year and prescribed a
series of subjects to be represented, including the Communist victory in the war, the founding of the PRC, the
Common Program from the first Chinese People’s Political Consultative Conference, the future liberation of
the country, and the developments of agriculture and industry. Promoting the production of politically themed
art, the new Nianhua addressed both the illiterate populace and an educated audience, motivating artists and
intellectuals to engage in the making of ideological propaganda. To propel the New Nianhua Movement, in
1950 the People’s Daily published a second directive from the Cultural Ministry, which launched nationwide
competitions that took place in 1950 and 1952. With their works, they transformed Nianhua into a type of vi-
sual art that amalgamated a variety of pictorial languages, including traditional folk pictures, Western pictorial
conventions, and Soviet realism.
An often-cited example that represented the successful transformation of traditional Nianhua was Lin Gang’s
“Zhao Guilan at the Heroes’ Reception.”It combined a new political subject with a nonconventional Chinese
form and was awarded a first prize in the 1952 national competition. Lin chose as his subject the All-Nation
Congress of Model Workers and Peasants, which took place from September 25 to October 2, 1950, in con-
junction with the first anniversary of the People’s Republic of China. His picture shows Chairman Mao Zedong
talking to a congress deputy Zhao Guilian at the reception (pic. 2).
In an interview, Lin Gang confirmed that he appropriated the composition from Leonardo da Vinci’s Last Sup-
per, but, in terms of both subject matter and pictorial composition, his work more resembles Vasily Yefanov’s
well known painting from 1936-37, “An unforgettable Encounter,” that represents the meeting of Stalin and
other USSR leaders with workers in the Kremlin. This Soviet influence is not surprising since in 1949-1957,
many Chinese painters studied Socialist Realism in Soviet art academies as well as the Soviet professors
came to teach in Chinese institutions.
Taking the same congress as its subject in a Nianhua design, Li Keran’s “Model Workers Hold a Park Fes-
tival” was awarded a third prize in the same national competition in 1952 (pic. 3). In contrast to Lin’s poster,
Li’s work neither directly represents Mao and his meeting of individual deputies nor adapts a composition
from a foreign mode. Instead, it depicts Beihai Park, previously an imperial garden, and evokes the pictorial
conventions of topographical painting produced at the Qing emperors (1644-1912) court. This composition
served as an illustration of the Communist ideology by underlining the value of learning from the past.
Generally, the contents of the posters were largely defined by the themes of politics and economic recon-
struction that were dominant in China after 1949, such as the building the People’s Republic (1949-1956),
the First Five Year Plan (1953-1957), the Great Leap Forward (1956-1960) etc. And if these posters did not
address those themes, the mechanization of agriculture, campaigns against literacy, then more and more
were devoted to Mao Zedong.
His images beamed down from the huge billboards located along the streets and avenues in China’s urban
153
 area. His portrait decorated stream engines and harbor cranes, villages and fields. Mao became regular
presence in every home, either in form of his official portrait, badges or as a bust or statue (pic. 4).
The decline in poster propaganda started in the early 1980s, when China opened itself to Global market econ-
omy. This had enormous consequences for propaganda posters who lost in concurrence to television and
commercial advertising. The western market economy was followed by the new western cultural influence
which replaced poster’s old themes and pictorial conventions: they became less heroic and bold colors were
replaced with more subdued ones.
Following the overall globalization process the 21th century China’s commercial industry is occupied by the
millions of the video advertising and animated clip’s offered by the internet. This makes an impression that the
propaganda posters were crowded out to the antique markets and shops. However, in the recent decades,
they acquired a new breath in the artistic movement known as Political Pop in China, which is characterized
by the combination of propaganda images, Pop Art and commercial advertising. A growing number of the
collectors and scholars are again interested in the old propaganda posters. They are important for what they
show, but maybe even more for what they show beyond the images.

154
თავჯდომარე მაო ესაუბრება გლეხებს. მხატვარი კუ იუენი.
1951წ. ქ. თიენძინი. ქაღალდი, ცინკოგრაფია. 77,5x53,5სმ. სხმ/აღ 74
CHAIRMAN MAO TALKING TO THE PEASANTS. ARTIST GU YUAN. 1951. TIANJIN
Paper, zincography. 77,5x53,5cm. sxm/ag 74

155
 გმირი ქალი ჭაო კუეილანი შრომის გმირების შეხვედრაზე. მხატვარი ლინ კანგი. ქ. პეკინი.
1952წ. ქაღალდი, ცინკოგრაფია. 74x53,5სმ. სხმ/აღ 79
ZHAO GUILAN AT THE CONFERENCE OF OUTSTANDING WORKERS. ARTIST LI GANG. BEIJING
1952. Paper, zincography. 74x53,5cm. sxm/ag 79

156
ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკის დაარსებისადმი მიძღვნილი სამხედრო აღლუმი. მხატვარი
ჭანგ ცი. ქ. ხანგჭოუ
1950წ. ქაღალდი, ცინკოგრაფია. 34x25სმ. სხმ/აღ 96/2
THE MILITARY PARADE OF THE FOUNDING CEREMONY OF THE PEOPLE’S REPUBLIC OF CHINA.
ARTIST ZHANGQI. HÁNGZHŌU
1950. Paper, zincography. 34x25cm. sxm/ag 96/2

157
 ვფიცავთ - დავიცვათ სამშობლოს საზღვრები. მხატვარი ვუ პიტუანი. ქ. პეკინი
1951 წ. ქაღალდი, ცინკოგრაფია. 54x41სმ. სხმ/აღ 64
OATH-DEFEND THE FRONTIERS OF THE MOTHERLAND. ARTIST WU BIDUAN. BEIJING
1951. Paper, zincography. 54x41cm. sxm/ag 64

158
დიადი მეგობრობა. მხატვარი ლი ცი და ფვენგ (?) ქ. პეკინი
1951წ. ქაღალდი, ცინკოგრაფია. 76,5x53,5 სმ. სხმ/აღ 75
GREAT FRIENDSHIP. ARTISTS LI QI, FENG (?)
1951. Beijing. Paper, zincography. 76,5x53,5 cm. sxm/ag 75

159
 ჩინეთის კომუნისტური პარტიის დაარსების ოცდაათი წლისადმი მიძღვნილი ზიემი.
მხატვარი ხოუ ი- მინ და თენგ შუ. ქ.პეკინი
1951წ. ქაღალდი, ცინკოგრაფია. 37x 29სმ. სხმ/აღ 96/4
CELEBRATING THE THIRTIETH ANNIVERSARY OF THE CHINESE COMMUNIST PARTY. ARTIST HOU
I-MIN AND TENG SHU
1951. Paper, zincography. 37x29cm. sxm/ag 96/4

160
შრომის გმირების საზეიმო ღონისძიება პარკში. ავტორი ლი ქეჟან. ქ. პეკინი
1951წ. ქაღალდი, ცინკოგრაფია. 37 x 29სმ. სხმ/აღ 96/6
MODEL WORKERS HOLD A PARK FESTIVAL . ARTIST LI KERAN. BEIJING
1951. Paper, zincography. 37x29cm. sxm/ag 96/6

161
 ტრაქტორისტი ქალი. მხატვარი ტინგ იუ. ქ.პეკინი
1950წ. ქაღალდი, ცინკოგრაფია. 53,5x37,5სმ. სხმ/აღ 78
TRACTOR DRIVER WOMAN. ARTIST DING YU. BEIJING
1950. 53,5x37,5cm. sxm/ag 78

162
ავირჩიოთ ჩვენი წარმომადგენლები სამშობლოს აღმშენებლობის საქმისთვის. მხატვარი
თაო მოუძი. ქ. შანხაი
1953წ. ქაღალდი, ცინკოგრაფია. 77x53სმ. სხმ/აღ 71
ELECTING OUR REPRESENTATIVES FOR THE CONSTRUCTION OF THE MOTHERLAND. ARTIST
TAO MOUJI. SHANGHAI
1953. Paper, zincography. 77x53cm. sxm/ag 71

163
 ახალგაზრდა წყვილი წარმოების ფრონტის წინა ხაზზე. მხატვარი ლიუ ჭი წი. ქ.პეკინი
1951წ. ქაღალდი, ცინკოგრაფია. 105x 73სმ. სხმ/აღ 62
A NEW COUPLE ON THE PRODUCTION FRONT. ARTIST LIU ZHIZI. BEIJING
1951. 105x73cm. sxm/ag 62

164
მტკიცედ შევასრულოთ ათას ცხრაას ორმოცდა ცამეტი წლის დიადი ამოცანა. მხატვარი ლი
პინგ ხუნგი
1953 წ. ქაღალდი, ცინკოგრაფია. 77x53სმ. სხმ/აღ 73
FIRMLY RESOLVE TO ACCOMPLISH THE GREAT TASKS OF 1953. ARTIST LI BINGHONG
1953. Paper, zincography. 77x 53 cm. sxm/ag73

165
 მცირე მეურნეობა. მხატვარი ჭანგ ხუანგ სინი
1953წ. ქაღალდი, ფერადი გრავიურა. 34x 24,8 სმ. სხმ/აღ 87 ა
SMALL FARM. ARTIST ZHANG HUANG.
1953. Paper, colour print. 34x24,8cm. sxm/ag 87a

166
ერთმანეთის დახმარება შემოდგომის მოსავლის აღებისას. მხატვარი ჭუნგ სინგი. ხეპეის
პროვინცია
1953წ. ქაღალდი, ფერადი გრავიურა. 34x 24სმ. სხმ/აღ 82
HELPING EACH OTHER WITH FALL HARVEST. ARTIST ZHONG XING. HEBEI PROVINCE
1953. Paper, colour print. 34x24cm. sxm/ag 82

167
 პიონერი. სპილოს ძვალი.
XX ს. სიმაღლე-17სმ. სხმ/აღ1692
PIONEER. IVORY
20th c. H-17cm. sxm/ag1692

168
დაპყრობის წინააღმდეგ იბრძოლე; დაიცავი მსოფლიო მშვიდობა; მაღლა ასწიე მშვიდობის
დროშა; მაღლა აფრინე მშვიდობის მტრედი. მხატვარი შაო იუ. ქ. პეკინი
1953 წ. ქაღალდი, ცინკოგრაფია. 79x 54სმ. სხმ/აღ 69
FIGHT AGAINST THE INVASION; PROTECT THE WORLD PEACE; RAISE THE FLAG OF PEACEUP
HIGH; SET THE PIGEON OF PEACE FLYING HIGH. ARTIST SHAO YU. BEIJING
1953. Paper, zincography. 79x54 cm. sxm/ag 69

169
 მაო წეტუნგის პორტრეტი. ქ. ხანგჭოუ
1951წ. აბრეშუმი. 13x 7,5სმ. სხმ/აღ 753
THE PORTRAIT OF MAO TSE-TUNG. HANGZHOU
1951. Silk. 13x7,5cm. sxm/ag 753

170
171
 შპს. გამომცემლობა „კოლორი“
ქ.თბილისი, ეკატერინე ბაღდავაძის ქ.20
ტელ: 271 76 45 / 271 87 93

LTD Publishing House “Color”

Tbilisi, Ekaterine Bagdavadze St. 20
tel: 271 76 45 / 271 87 93