माळ

प म भारताती माळ (इ.स. १८५५ – १८६२

माळ ही भारतात आढळू न येणारी एक ावसा यक

जात आहे. हा समाज पारंप रकपणे मळे ावणारा
कवा मळे वा ा हणून काम करत होता. माळ
समाजात अनेक पोटजाती आहेत. माळ उ र भारतात,
पूव भारतात तसेच नेपाळम ये, महारा ात आ ण तराई
दे ात आढळतात. महारा ाम ये माळ जात ही इतर
मागास वग (ओबीसी) वगात येते. माळ समाज हा
मुख वे ेती करणारा कुणबी समाजा ी सा य अस े ा
समाज आहे. काही ठकाणी हा समाज ब ु तेदार आहे
तर काही ठकाणी अ ु तेदार आहे. सव माळ
उपजात चा मूळ उगम, सं कृती, इ तहास कवा
सामा जक थतीत समानता नसते. राज थानचा
राजपूत माळ , राजपूत यां याती गट आहे आ ण
१८९१ या मारवार रा याती जनगणना अहवा ाती
राजपूत उपवगा या अंतगत समा व होते.

उगम
 ा धम या ंथात य माळ समाजाब स व तर
मा हती दे यात आ आहे. उ र भारतात मा व,
मोहे , यादव, सोळं क , च हाण, पवार, क वटकर,
वाघे ा, ही मुळे मराठा व राजपूत यां या कुळगो ाती
जमात असून परक य आ मणामुळे दे ोधडी ा
ाग े . अ य ांतात जाऊन यांनी मळा कवा ेती
काम करावयास सु वात के हणून यांना माळ असे
संबोध यात येऊ ाग े . यातून' य माळ ' ही माळ
समाजाची पोटजात मान जाऊ ाग . या वाय
यां यात राजपूत माळ , सैनी माळ , मा ीमाळ ,
का ीमाळ , जरेमाळ , हळद माळ आ द पोटभेद
पड े . सव माळ यांचे गो आ ण आडनावे आ ण
वं हे राजपूतांचे आ ण मराठय़ाचे एक अस याने
हा णव कुळात यांची आडनावे आहेत. य माळ
समाजाचे पोटभेद असे. सैनी, ीमाळ , वीरमाळ ,
करमाळ , गंधमाळ , मा व, मा ो, मा ा, काछ , दासी,
दोसी, बागवान, राऊत, सागर, आहार, अहरी, अंध, अंद
, मैना कहार, खईरा, वाघी वा आ द. मु म
समाजाती बागवान हे पूव चे माळ अस याचे
सांग यात येते.

मराठा माळ -मराठा माळ हे कुणबी असावेत, पुढे

धं ाव न वेगळ जात बन . यां यात फु माळ ,
अ भू, अ ेट , बावणे, हळदे , जरे, काच, कडू ,
ीरसागर, गायत, पदे , उंडे आ द तेरा पोटभेद आहेत.
मा यात ामु याने फु माळ , हळदे , जरे, काच माळ
यांची सं या जा त आहे.

फु माळ हे फु ांचा वसाय करणारे असून, यांनाच

सावतामाळ असेही हणतात. या समाजाती ोक
आप या पागो ा ा फु ांचा गु छा ावत नाहीत.
तसेच च प बुटांवर फु ांची न ी काढत नाहीत. जरे
माळ हे जरे पकवीत तर हळदे माळ हे हळद
पकवीत. यांना यानुसार पोटजातीचे नाव मळा े
असावे, असे हट े जाते.

फु े , फळे , भा या, ऊस, हळद, जरे आ द बागायती

पके काढणे हा मा यांचा मु य वसाय आहे. य
माळ - ा धम या ंथात य माळ समाजाब
स व तर मा हती दे यात आ आहे. उ र भारतात
मा व, मोहे , यादव, सोळं क , च हाण, पवार, वाघे ा,
ही मुळे मराठा व राजपूत यां या कुळगो ाती जमाती
असून परक य आ मणामुळे दे ोधडी ा ाग े . अ य
ांतात जाऊन यांनी मळा कवा ेती काम करावयास
सु वात के हणून यांना माळ असे संबोध यात येऊ
ाग े .
यातून ' य माळ ' ही माळ समाजाची पोटजात
मान जाऊ ाग . या वाय यां यात राजपूत
माळ , सैनी माळ , मा ीमाळ , का ीमाळ , जरेमाळ ,
हळद माळ आ द पोटभेद पड े . सव माळ यांचे
गो आ ण आडनावे आ ण वं हे राजपूतांचे आ ण
मराठय़ाचे एक अस याने हा णव कुळात यांची
आडनावे आहेत. य माळ समाजाचे पोटभेद असे.
सैनी, ीमाळ , वीरमाळ , करमाळ , गंधमाळ , मा व,
मा ो, मा ा, काछ , दासी, दोसी, बागवान, राऊत,
सागर, आहार, अहरी, अंध, अंद , मैना कहार, खईरा,
वाघी वा आ द. मु म समाजाती बागवान हे
पूव चे माळ अस याचे सांग यात येते.ब तां माळ
समाज आज हा ेती वषयक वसाय करत आहे.

पौरा णक आ या यका
नवखंड पु कराज म ये भगवान हदे वाचे मं दर
आहे, या ठकाणी महाय ाचे आयोजन के े होते, तेथे
३३ कोट दे व व ंकर आ ण पावतीसु ा बस े होते.
महादे वाने आप या अंगाचा मळ काढ ा व य ात
टाक ा य ातून तेज वी पु ष नमाण झा ा. या
पु षाचे तेज सूया माणे होते, व या या हाताम ये पांढरे
फू होते. याचे तेज पा न दे व ोक घाबर े . नारद
मुन नी वचार े क हा तेज वी पु ष कोण आहे ? तर
भगवान दे वांनी महादे वांना वचार े ,क हा तेज वी
पु ष कोण ? ते हा महादे वांनी सां गत े क , मा या
मळापासून तयार झा े ा हा पु ष सदै व हाताम ये
पांढरे फू घेऊन माळ समाजात ज म घेई .
ते हापासून माळ समाजाची उ प ी झा . माळ हा
द मा ा (सं कृत)या दापासून बन ा आहे.

माळ समाजाती पोट जाती व

इ तहास
महारा ाती माळ समाज हा कोण याही एका
ाखे या नसून अनेक पोटजाती आ ण ाखा,
पोट ाखा यांचा समावे यात आहे. महारा ात
ामु याने फु माळ , य माळ , वनमाळ , पानमाळ ,
डांगमाळ , हळद माळ , जरेमाळ , गासेमाळ , का ी
माळ , काचमाळ , कोसरे माळ , मरार माळ , पहाड
माळ , ोणार माळ , पंचकळसी, चौकळ ी, आगारी
माळ , गायत माळ आ द पोट जाती व ाखा
आढळतात.

मराठा माळ -मराठा माळ हे कुणबी असावेत, पुढे

धं ाव न वेगळ जात बन . यां यात फु माळ ,
अ भू, अ ेट , बावणे, हळदे , जरे, काच, कडू ,
ीरसागर, गायत, पदे , उंडे आ द तेरा पोटभेद आहेत.
मा यात ामु याने फु माळ , हळदे , जरे, काच माळ
यांची सं या जा त आहे. माळ समाज समानतेचा संदे
दे तो आ ण उ च आ ण नीच असा भेद करत नाही.

फु माळ हे फु ांचा वसाय करणारे असून, यांनाच

सावतामाळ असेही हणतात. या समाजाती ोक
आप या पागो ा ा फु ांचा गु छा ावत नाहीत.
तसेच च प बुटांवर फु ांची न ी काढत नाहीत. जरे
माळ हे जरे पकवीत तर हळदे माळ हे हळद
पकवीत. यांना यानुसार पोटजातीचे नाव मळा े
असावे, असे हट े जाते. फु े , फळे , भा या, ऊस,
हळद, जरे आ द बागायती पके काढणे हा यांचा मु य
वसाय आहे.

य माळ - ा धम या ंथात य माळ

समाजाब स व तर मा हती दे यात आ आहे. उ र
भारतात मा व, मोहे , यादव, सोळं क , च हाण, पवार,
वाघे ा, ही मुळे मराठा व राजपूत यां या कुळगो ाती
जमात असून परक य आ मणामुळे दे ोधडी ा
ाग े . अ य ांतात जाऊन यांनी मळा कवा ेती
काम करावयास सु वात के हणून यांना माळ असे
संबोध यात येऊ ाग े . यातून ' य माळ ' ही माळ
समाजाची पोटजात मान जाऊ ाग . या वाय
यां यात राजपूत माळ , सैनी माळ , मा ीमाळ ,
का ीमाळ , जरेमाळ , हळद माळ आ द पोटभेद
पड े . सव माळ यांची गो े आ ण आडनावे आ ण
वं हे राजपूतांचे आ ण मराठय़ाचे एक अस याने
हा णव कुळात यांची आडनावे आहेत.

य माळ समाजाचे पोटभेद असे. सैनी, ीमाळ ,

वीरमाळ , करमाळ , गंधमाळ , मा व, मा ो, मा ा,
काछ , दासी, दोसी, बागवान, राऊत, सागर, आहार,
अहरी, अंध, अंद , मैना कहार, खईरा, वाघी वा
आ द.

सैनी माळ समाज

१९३० या द कात जे हा भारत ट राजवट खा
होता, ते हा राज थान या य माळ समुदायाने आ ण
इतर उ र भारतीय माळ ोकांनी उपनाम सैनी
वीकार े .

माळ समाजाती स
सावता माळ

महा मा फु े

सा व ीबाई फु े
नारायण मेघाजी ोखंडे

नळू फु े

छगन भुजबळ

राजीव सातव

अ ोक गेह ोत

गजम माळ

स राम हे े

माळ समाजाती काही

ज हा नहाय आडनावे
माळ समाजाची ज हा नहाय आडनाव याम ये
ामु याने आढळ जाणारी नावे आहेत . माळ
समाजाची वं ावळ हणारे भाट काही वषा या
अंतराने महारा ात येतात. आ ण वं ावळ हतात
.खा याद त काही आडनावे नसती .उप ध
ोतांव न ही नावे घेत आहेत.

१. ना क : माळ ,खैर,े गीते, जाधव, भुजबळ, वाघ,

महाजन, सुरसे, वझरे, कोठु ळे, बोराडे, पाचोरे, थोरात,
राउत, तडके, वाघ, मंड क, गायकवाड, काठे ,
वनमाळ , गांगड
ु , भडके, मोटकरी ,नाईक, नव गरे,
जगझाप, भांबरे, हवाळे , उबाळे , रानमाळ , गवळ ,
वे ळे , रहाणे, वायकांडे, पगार, नकम, मोहन, तांब,े
ताजने, बनकर, सोनवणे, दे , तुपे, कांबळे , मौ े , ताठे ,
नकम, का मरे, उग े , ेवकर, गायखे, खसाळे ,
जेजुरकर, वधाते, खोडे, भं रे, ेवाळे , ोणारे, साळवे,
 ेरताठे , ब छाव, पुंड, नव े , रासकर, कमोद, खैरनार,
पैठणकर, चौरे, े ार, जगताप, फरांदे, जंजाळे ,
वे जाळ , एनडाइत, आहेर, बागु , था कर, मोक ,
हैस,े भा े राव, फु ारे, ोखंडे, साळुं के, बटवा , मेहे े,
पाट , मा कर, नफाडे, गाडेकर, अंतरे, कु धार,
कचरे, तसगे, धनवटे , कुटे , पुणेकर, चाफेकर,
सूयवं ी,वाघचौरे, कमोदकर, महाजन

२ . अहमद नगर : रसाठ जाधव,मा कर, बागडे,

सजन, वधाते, मंड क, अभंग, दे , नाईकवाडी,
ताजने, अनप, मेहे ,े ह के, पुंड, भरीतकर, डाके,
गाडेकर, घोडेकर, बनकर, े ार, पांढरे, गरमे, ससाणे,
बोरावके, इनामके, रासकर, दे ,
नागरे,गाडी कर,दडगे, े ार, चेडे, बो डे, वहारे, चौरे,
राउत, रसाळ, गायकवाड, कानडे, बागडे, हो े , नव े ,
झोके, जगताप, दातरंगे, फु माळ ,फु सुंदर, वाघ,
बारावकर, सुडके, आगरकर, पानधडे, भुजबळ,
खामकर, ढे , घो प, साबळे , गोरे, मोरे, माळ ,
महाजन, ठाणगे, सुडके, बो डे, चपाडे, डकर, ताठे ,
ध डे, गडा कर, ग धळे , धाडगे, खराडे, तरटे , ताठे ,
उकंडे, कु ं गे, मे, साळुं के, जाधव, ग डकर ,
खेतमाळ स, बे हेकर, ीरसागर, दळवी, ससाणे, पुंड,
पडोळे , पडळकर, बो गे, पांढरकर, खेतमाळ स,
आळे कर, आनंदकर, बनसुडे, न ावरे, चाकणे, बढे ,
दरवडे, डगे, ोखंडे, जांभूळकर, हरवे, सुपेकर,
को थ बरे, औट , मोटे , जयकर, खेडकर, जा भे, इ े,
मेमाणे, वहाडे, बोडखे, फरांदे, चौधरी, मुळे, क हेरकर,
करंडे, झगडे, एटक, ग डकर, आंबेकर, रायकर,सुरसे,
ब हयाडे, पंधाडे, कांदे, खरपुडे, आखाडे, हरे, जेजुरकर,
गडगे, गु दगड, अनारसे, टभे, सूयवं ी, झोडगे , डे.
३. नागपूर : नेरकर, भे कर,वहेकर, नकाजु, खोड कर,
पाचघरे, फसाते, गोबरे, दे मुख, वानखडे, गोरडे, बरे,
कुटे , चा पे, ीखंडे, दहीकर, पवार, चां रकर, कुबाडे,
केवते, हजारे, ाखे, नावडे, ग जरे, चांदोरे, बोडके, मगरे,
वै , चमोटे , महाजन, उमप, उमाक, सननसे, घोळ े,
आग ावे, चौधरी, परोपते, माळ , काव कर, वाघ,
को हे, ांडगे, येव े , बनकर, ठे भारे, ेवाळे ,
धाकु कर, ड गरे, मदनकर, वाळके, फुसे, चमोटे , केने,
बड, धाडसे, वाकडे, मसुरकर, राउत, ज बु कर, चरपे,
गह, वानखडे.

४. पुण े : माळ , फु े , जाधव, टळे कर, फु ारी,

धसाडे, डे, भ ग, भ गळे , जयकर, ोणकर, रायकर,
ाहवे, गरमे, अनारसे, राऊत, भुजबळ, दे ,
झुरंग,ग डे, बदावडे, आ हाट, चचाटे , डोके, बरदवडे,
केळकर, डघर, धाडगे, जांबूकर, बाणेकर, गोरे,
 ेवकरी, आगरकर, धामधेरे, वहारे, नावरे, जगताप,
डकत, पाबळ, भा कर, हगणे, हो े , वाये, बनकर,
बोराटे , बुरडे, कुडके, रासकर, खरात, बोरावके, को े ,
इनामके, जमदाडे, कुदाळे , पसे, गदादे , भोग े , टकोरे,
ांडगे, भडके, यादव, नाळे , फडरे, अणेराव, गड,
द तरे, केदारी, वाडकर, दं गमाळ , ग धळे , दळवी, आ ,
ससाणे, काळे , साळुं खे, नंदे, जमदाडे, नेवासे, ोखंडे,
बढे , झगडे, नव े , वाघो े , फरांदे, धाळ, कापरे, वडणे,
वचकळ, भ ग े , पैठणकर, बोरकर, ता हाणे, पगळे ,
वाघ ,आद ग, गायकवाड, सातव, ाव े , बटवा ,
वाघमारे, फु सुंदर, अभंग, वा हळ, कावळे , बम ,
करपे, बडवाई, मंड क, परंडवा , चपाडे.

५. जा ना - वधाते, दे वकर, गणे,ट े कर, जईद,

मोठे , काळे , खरात, घायाळ, गाढवे, बोरकर, झरेकर,
दे , गा ाबे, चचाने, वाघमारे, साबळे , मगर
,खा दे भारद ,खा से ,पवार, आंबेकर, झोरे, तडके,
केरकळ, जाधव , दे , जवंजाळ , ठाकरे, पाट , खैर,े
वाघमारे, घो प, गते, ांडगे, गोरे, ेरकर, वाघ,
सपकाळ, मेहे े, गरम, राउत, पाचफु े , ेवाळे , बनकर,
हरक , गाढवे, धानुर,े वानखेडे, पौ बु े ,घायाळ ,
चौधरी, मो हते, माळोदे ,राऊत.

६. हगो - धामणे, डु करे, भडके, कदम, सारंग,

पारी कर, पायघन, काळे , धामणकर, गोरे,
गवळ ,म े,ढो े , आराडे
वा मकर,घोडके,काळे ,जावळे ,डाके,भोने, ाड,नागु क
र,बोराडे,काठोळे ,पांगसे,वाठ,पुंड.

७.सातारा : गवळ , गोरे, अभंग, राउत, काळोखे, जाधव,

तांबे, डांगरे, घनवट, बोराटे , दे , भुजबळ, बनसोडे, डे,
बंकर, ीरसागर, ताटे , कोरे, धोकटे , पाट , माळ ,
तोडकर, दगडे, कुदळे , ननावरे , नव े , रासकर, होवाळ
,जमदाडे, फरांदे, टळे कर.

८ .बु ढाणा : खरात, बंडे, तायडे, भरड , जाधव, घो प,

वानेर,े इरातकर, महाजन, चोपडे , राऊत , फु झाडे ,
खंडागळे , गडे, इंगळे , दे माने, सोनुन,े गह, वानखडे,
चावरे, उमरकर, बगाडे, नमकड, खंडारे , दांडगे,
रसागर, वावगे,राख डे, ब बटकार, पैघन , पाक कर,
पुंड, चंदन व, नागु कर, बो हाडे, ढोरे, ढो े , भोणे,
त पे, वानखेडे, पोपळघात, चावळे , डांगे, गवांदे, कानडे,
डोईफोडे, धामणकार, बाईसकार, जवळकार, वाघमारे,
आगळे , मसने, चचो कार, बोराडे, तडस, ाड, वाथ.

९. जळगाव : महाजन, जाधव, पाट , नकम, सोनावणे,

बरारी, बागु , खैरनार, वानखेडे, ब छाव, रोकडे,
दे मुख, सूयवं ी, झा टे , गाव े , अ हरराव, बा व कर,
मोरे, महा े , राउत, घ गडे, भडांगे, चौधरी, बनकर.

१०. बीड : स वधर, गड, वाडे, बनकर, माळ , राउत,

दे , फु झा के, जाधव, धोडे, अरसुडे, डाके, सगारे,
गोमाळ , जरे, दे , काळे , गोरे, धाळ, तुपे, ोखंडे,
गायकवाड, ध डे, कडू , जाधव, गवळ , गणगे, जरे,
रावसे, यादव, कुदाळे , मणेरी, धवळे , जमदाडे,
े ार,झीरमाळे .

११. धुळे : माळ , महाजन, सोनावणे, वाघ, बागु ,

जाधव, स दाणे, खैरनार, महा े , दे वरे, जगदाळे .

१२. अमरावती': : मडघे, कोरडे ,बनसोड, बे सरे

,हाडोळे , ग गे, कुंभारखाने, घाटोळ, बोबडे, चांदोरे,
गोरडे, गो हर, खसाळे , पेटकर,
कांड कर,वहेकर, नकाजु क वटकर ,गणोरकर,
अ बाडकर,जावरकर, ोखंडे, काळे , चजन, नमकर,
नानोटे , खेरडे, मेहरे, पवार, धनोकार, वांगे, भगत, कडू ,
भुयार, गाने, अकात, बका े , भोयर, राउत, रोठे कर, मधे,
जेवाडे, टव ारे, जुनघरे, फुटाणे, झाडे, पोट खे, नाथे,
बे ोकार, आम े , पा ट .

१३. यवतमाळ: : कुंभारखाने, धोबे, जावरकर, संदे, भंगे,

घावडे, चचोरकर, चरडे, गो हर, न हे, सरडे, पोट खे,
नाकतोडे, धनोकर.

१४. वधा : वाके, तीखे, काळे , गोरे, जांभळे , बोबडे,

राउत, खेरडे, थेटे, मेह े, खसाळे , ग गे.

१५. सांग  : माळ , तोडकर, कोरे, वणकर,

अडसूळ,वाघमारे, सागर, बा टे , राउत, जाधव, फु े ,
बनसोडे, फडथरे , पसे, बनकर, गे, ोखंडे,
ांडगे,मढे ,बरगा े , गाडे,
मोतुगडे,इरळे , हे ,े येवारे,खोबरे,भडके,
माईनकर,मंड े ,मानकर,वांडरे,चौगु े .

१६. अको ा : ढोणे, बोचरे, ेवाळकर, आम े , चोपड,

पैघन, पाक कर, पुंड, चंदन व, नागु कर, बो हाडे,
ढोरे, ग गे, ढो े , भोणे, त पे, वानखेडे, पोप घात,
चावळे , डांगे, गवांदे, कानडे, डोईफोडे.

१७. औरंगाबाद : जाधव, ँदे, भुजबळ, ढोके, वाघ,

सोणवणे, कातबणे, द वा े , तडके, ढवळे , बनकर,
भा े राव, गहाळ, हाजारे, थोरात, भडके, नव े , गोरे,
आंतरकर, भुमकर, काळे , ठाणगे, जेजुरकर, पवार, पुंड,
पेरकर, दे वकर, जावळे , ध डे, गायकवाड, वाघचौरे,
गा हार, हेकडे, तारव.

१८. वा ीम : उमाळे , मोरे, अढाउ,सोनून,े भडके,धाडसे,

मानकर, वाकेकर, बुरनासे, बोबडे, आम े ,
आको कर,मानकर, नागापुर,े वैराळे , उमाळे , वहारे,
ड गरे, कळसकर, गह, दे मुख, पाट , टे भारे,इंगळे ,
राऊत,काटो कर, झगडे, भू कडे, राख डे, तायडे,
धाकु कर, आंबेकर, बह, काळपांडे, जाधव, सातव,
इंगो े , नव कर, ना सगकार, बगाडे, बोळाखे,ढोक,
वाघमारे, धमाळे , गवळ , घाटे , जामोदकर, क थ कर,
ठ बरे, दाते, खोड कर, चरपे, खडसे, मांडवकर, गोरडे,
े कुरवाळे , गांजरे, धाडसे, ब बळकर, भोपळे , खरासे,
डेहनकर, अढाऊ,वानखडे, उडाखे, मांडवगणे, चौधरी,
भभूतकर, भड, ख ोकार,राजनकर, कु े , चतुरकर,
ढोकणे,जसापुर,े ोखंडे, चजन, तडस, भगत, ढो े ,
वा कार, चमोटे , सदाफळे ,हाडोळे ,दहीकर,बनकर.
सुंदरकर, बोळे ,पेठकर, यामसुंदर,वावगे,नव े , कणेर,
पोहनकर,वा ोकार,खटाळे ,आघाडे,आखरे,
खरबडे,जठाळे ,कांड कर,मडघे,जुनघरे,
मेहरे,कोरडे,झाडे,बनसोड,नाथे,टव ारे,
 ाहाकार,क वटकर,गणोरकर,अ बाडकर,नानोटे ,
नमकर,खेरडे,बे सरे,भोगे,वाडोकर,मारोडकर,
रडके,कडू ,पवार,धनोकार,वांगे,सरडे,भोजने,
भुयार,गणगणे,भोयर,हो े ,बानाईत,मढे .

२०. ातूर : माळ , गोरे, कटारे, खडबडे, दे ,

फु सुंदर, वाघमारे, चा भाग, हे ,े फूटाने, जगताप.

२१ . को हापूर : ध डे,ब ीसे, पवार, सूयवं ी, हवरे,

कणकर, बाचकर,मानकर, नागापुरे, वैराळे , उमाळे ,
वहारे, ड गरे, कळसकर, गह, दे मुख, पाट ,चौगु े ,
माळ , हे े.

२२. नं रबार : महाजन, दे वरे, माळ , मगरे, सागर, राणे,

डे, पपरे, ोखंडे, ब ीसे, पवार, सूयवं ी, हवरे,
सोनुन,े कणकर.
संदभ

http://www.maliworld.in/Origin_of_society.
aspx

"https://mr.wikipedia.org/w/index.php?
title=माळ &oldid=1685420" पासून डक े

ेवटचा बद ८ दवसां पूव अना मक सद …

इतर काही न द के नस यास,येथी मजकूर CC BY-SA

3.0 या अंतगत उप ध आहे.