Baøi taäp kyõ thuaät soá 1 Chöông 4

BAØI TAÄP KYÕ THUAÄT SOÁ 1

CHÖÔNG 4
MAÏCH TOÅ HÔÏP
4.1 Xaây döïng maïch toå hôïp 4 ñaàu vaøo vaø 2 ñaàu ra chæ duøng maïch NAND vôùi 2 haøm Y 1, Y2.
Y1 (A, B, C) = (3, 4, 5, 7, 13, 15)
Y2 (A, B, C) = (3, 8, 9, 11, 13, 15)
A
Y1
B
Mach to hop
C
D Y2

4.2 Xaây döïng maïch toå hôïp 4 ñaàu vaøo vaø 3 ñaàu ra Y1, Y2, Y3.
Y1(A, B, C, D) = (10, 12, 14, 15) vôùi n = 7, 8
Y2(A, B, C, D) = (0, 7, 12) vôùi n = 2, 14, 15
Y3(A, B, C, D) = (2, 8, 14) vôùi n = 0, 10, 12
Vôùi A: MSB D: LSB
A Y1
B
Mach to hop Y2
C
D Y3

4.3 Haõy thieát keá maïch toå hôïp chuyeån töø maõ nhò phaâ n 4 bit sang maõ Gray 4 bit.
4.4 Thieát keá maïch toå hôïp bieán ñoåi maõ BCD sang maõ quaù 3 söû duïng caùc maïch NAND, NOR.
4.5 Haõy thieát keá maïch toå hôïp ñaàu vaøo DCBA laø soá nhò phaân 4 bit, ñaàu ra laø Z. Khi DCBA chia
heát cho 3 thì Z = 1, neáu khaùc thì Z = 0.
4.6 Söû duïng 2 IC 74LS138 thieát keá boä giaûi maõ nhò phaân 4 bit.
4.7 Söû duïng IC 74LS138 thöïc hieän maïch tính haøm sau:
a) F = (3, 4, 6, 7)
b) F = (0, 1, 3, 5, 7)
c) F = (1, 5, 7, 10, 11, 15)
d) F =  (0, 3, 5, 7, 11, 13, 15)
4.8 Duøng boä giaûi maõ 3 → 8 vaø caùc maïch NOR thöïc hieän caùc haøm 3 bieán sau:
a) F = AB + ABC
b) F = A + B + C
c) F = AB + A B
4.9 Cho F (A, B, C) = AB + BC + AC. Haõy thieát keá maïch thöïc hieän haøm F chæ söû duïng moät vi
maïch 74138 (decoder 3→ 8, ngoõ ra tích cöïc möùc thaáp ) vaø moät coång coù toái ña 4 ngoõ vaøo.
4.10 Haõy thieát keá maïch toå hôïp chuyeån töø maõ Gray 4 bit sang maõ nhò phaân 4 bit
a) Duøng coång logic baát kyø.
b) Duøng maïch giaûi maõ 4→ 16 vaø caùc coång logic caàn thieát.
4.11 Haõy thieát keá maïch giaûi maõ BCD 2421 thaønh maõ 1 trong 10 baèng:
a) Duøng coång logic baát kyø.
b) Duøng maïch giaûi maõ 4→ 16 coù ngoõ ra tích cöïc möùc 1.
4.12 Cho 4 tín hieäu ngoõ vaøo IC 74LS138 nhö hình veõ.
Trong ñoù: A → A, B → B, C → C, D → G1, G2A, G2B ñöôïc noái mass.
Haõy veõ daïng soùng ôû ngoõ ra Y0 , Y3 , Y6 , Y7

1
Baøi taäp kyõ thuaät soá 1 Chöông 4
1 15
2 A Y0 14
A 3 B Y1 13
C Y2 12
Y3
B 6
G1 Y4
11
4 10
5 G2A Y5 9
C G2B Y6 7
Y7
D 74LS138

4.13 Haõy söû duïng 2 vi maïch 74148 (maõ hoaù öu tieân 8 → 3) ñeå thöïc hieän moät maïch maõ hoaù
(encoder) 16 → 4.
4.14 Söû duïng 3 maïch choïn keânh (MUX) 2 → 1 ñeå thöïc hieän 1 maïch choïn keânh 4 → 1.
Khoâng söû duïng theâm coång.
4.15 Söû duïng caùc maïch choïn keânh (MUX) 8 → 1 vaø maïch choïn keânh 4 → 1 ñeå thieát keá
maïch choïn keânh 32 → 1.
4.16 Duøng Mux 8 → 1 thöïc hieän haøm sau:
F = AB + BC + CD + DA
4.17 Duøng Mux 4 → 1 thöïc hieän caùc haøm sau:
a) W = AB + AC + BC
(
b) X = AB + A.C + B + C D )
4.18 Duøng Mux 2 → 1 thöïc hieän caùc haøm sau:
a) W = AB + CA + BC
(
b) X = AB + A.C + B + C D )
c) Y = AB + BC + CD + DA
4.19 Chæ duøng moät IC 74157 vaø hai IC 74151 ñeå taïo thaønh boä MUX 16 → 1.
4.20 Maïch döôùi ñaây cho thaáy moät boä MUX 8 ngoõ vaøo coù theå ñöôïc duøng ñeå taïo ra moät haøm
4 bieán maëc duø noù chæ coù 3 ngoõ vaøo ñieàu khieån. Ba bieán A, B, C ñöôïc noái vôùi caùc ngoõ vaøo ñieàu
khieån. Bieán D vaø D ñöôïc noái vaøo caùc ngoõ vaøo döõ lieäu sao cho phuø hôïp vôùi haøm ñaõ cho.
Nhöõng ngoõ vaøo döõ lieäu coøn laïi cuûa boä MUX seõ ñöôïc noái vôùi möùc HIGH hay LOW tuyø theo
haøm yeâu caàu.
+5 V

I0 I1 I2 I3 I4 I5 I6 I7
E
A S0 74151
MUX
B S1
C S2
D
Z
a) Veõ baûng söï thaät cho maïch.
b) Chöùng minh raèng:
Z = CBA + DCBA + DCBA
4.21 Cho F laø moät haøm 4 bieán A, B, C, D. Haøm F = 1 neáu trò thaäp phaân töông öùng vôùi caùc
bieán cuûa haøm chia heát cho 3 hoaëc 5, ngöôïc laïi F = 0.
a) Laäp baûng chaân trò cho haøm F.
b) Thöïc hieän haøm F baèng maïch choïn keânh (MUX) 16 → 1.
c) Thöïc hieän haøm F baèng maïch choïn keânh (MUX) 8 → 1 vaø caùc coång (neáu caàn).

2
Baøi taäp kyõ thuaät soá 1 Chöông 4
d) Thöïc hieän haøm F baèng maïch choïn keânh (MUX) 4→ 1 vaø caùc coång (neáu caàn).
4.22 Haõy söû duïng nhieàu vi maïch 74151 (MUX 8 → 1) ñeå taïo thaønh 1 boä MUX 64 → 1.
4.23 Duøng Demux 1 → 2 thöïc hieän haøm sau (chæ duøng theâm 1 coång OR):
F = AB + BC + CA
4.24 Duøng Demux 1 → 4 thöïc hieän haøm sau (chæ duøng theâm 1 coång OR):
F = AB + BC + CD + DA
4.25 Duøng DEMUX 1→16 vaøo caùc maïch NAND thieát keá maïch taïo tín hieäu parity chaün cho
döõ lieäu 4 bit ôû ñaàu vaøo.
4.26 Thieát keá maïch so saùnh 2 soá nhò phaân hai bit
a) Ngoõ ra tích cöïc möùc 1.
b) Ngoõ ra tích cöïc möùc 0.
4.27 Haõy thieát keá
a) Maïch so saùnh hai soá nhò phaân moät bit A vaø B vôùi caùc ngoõ ra tích cöïc möùc 1 söû duïng
coång logic.
b) Maïch so saùnh hai soá nhò phaân boán bit X = X 3X2X1X0 vaø Y = Y3Y2Y1Y0 söû duïng coång
logic. Bieát raèng ngoõ ra F = 1 khi X = Y vaø F = 0 khi X  Y
c) Thöïc hieän maïch ôû caâu b chæ duøng maïch so saùnh ñaõ thieát keá ôû caâu a vaø moät coång
NAND. Veõ maïch ôû daïng sô ñoà chöùc naêng.
4.28 Duøng IC 74LS85 ñeå thieát keá boä so saùnh hai soá nhò phaân 10 bit.
4.29 Thöïc hieän maïch coäng toaøn phaàn FA treân cô sôû maïch choïn keânh (MUX) 4 → 1.
4.30 Thieát keá maïch chuyeån maõ Quaù 3 thaønh maõ nhò phaân chæ duøng vi maïch 7483 (maïch
coäng 4 bit).
4.31 Chæ duøng HA (veõ ôû daïng sô ñoà khoái) ñeå thöïc hieän pheùp tính (x+1)2, bieát raèng x laø soá
nhò phaân 2 bit (x = x2x1).
4.32 Chæ duøng maïch coäng toaøn phaàn FA, haõy thieát keá heä toå hôïp coù baûng chaân trò sau:

X1 X0 Y0 Y1 Y2 Y3
0 0 0 1 0 0
0 1 1 0 1 0
1 0 1 0 1 0
1 1 0 1 1 1
4.33 Thieát keá maïch chuyeån maõ nhò phaân 4 bit sang maõ BCD chæ duøng vi maïch so saùnh 4 bit
(ngoõ ra tích cöïc möùc cao) vaø vi maïch coäng toaøn phaàn FA.
4.34 Cho haøm F(A,B,C) = AB + BC + CA. Haõy thieát keá maïch thöïc hieän haøm F chæ söû duïng
hai maïch coäng baùn phaàn HA vaø moät coång OR.
4.35 Duøng vi maïch 7483 (maïch coäng 4 bit) vaø caùc coång logic (neáu caàn) ñeå thieát keá maïch toå
hôïp coù hoaït ñoäng nhö sau:

X3 Y3
X2 Y2
X1 Y1
X0 Y0

Neáu C = 0 thì Y3Y2Y1Y0 = X3X 2X1X0

3
Baøi taäp kyõ thuaät soá 1 Chöông 4
Neáu C = 1 thì Y3Y2Y1Y0 = Buø-2 (X 3X2X1X0)
4.36 Thieát keá maïch tröø hai soá moät bit, trong ñoù V laø bieán ñieàu khieån, Ci-1 laø soá möôïn ngoõ
vaøo, Ci laø soá möôïn ngoõ ra. Khi V = 0 thì maïch thöïc hieän D = A – B , khi V = 1 thì maïch thöïc
hieän D = B – A.
4.37 Thieát keá maïch tröø hai soá 3 bit A vaø B vôùi bieán ñieàu khieån V, döïa treân cô sôû maïch tröø
hai soá moät bit ôû baøi treân.
4.38 Thieát keá maïch coäng/tröø hai soá 4 bit X vaø Y duøng vi maïch 7483 (maïch coäng 4 bit) vaø
caùc coång logic (neáu caàn). Maïch coù tín hieäu ñieàu khieån laø V, khi V = 0 thì maïch thöïc hieän
X+Y , khi V = 1 thì maïch thöïc hieän X-Y.
4.39 Cho moät maïch toå hôïp coù 5 ngoõ vaøo A, B, C, D, E vaø 1 ngoõ ra Y. Ngoõ vaøo laø moät töø maõ
thuoäc boä maõ nhö sau:
E D C B A
0 0 0 0 0
0 0 1 1 1
0 1 0 0 0
0 1 1 1 1
1 0 0 0 0
1 0 1 1 1
1 1 0 0 0
1 1 1 1 1
a) Thieát keá maïch toå hôïp naøy duøng coång logic baát kyø sao cho Y = 1 khi ngoõ vaøo laø moät töø
maõ ñuùng vaø Y = 0 khi ngoõ vaøo laø moät töø maõ sai.
b) Thöïc hieän laïi caâu a chæ duøng toaøn coång NAND.
4.40 Braille laø moät heä thoáng cho pheùp ngöôøi muø “ñoïc” caùc chöõ soá baèng caùch caûm nhaän caùc
daáu chaám troøn noåi. Haõy thieát keá moät maïch toå hôïp chuyeån ñoåi maõ BCD thaønh maõ Braille.
Vôùi baûng maõ chuyeån ñoåi töø maõ BCD thaønh maõ Braille nhö sau:
W X
A B C D Y Z
•
0 0 0 0 • •
•
0 0 0 1
•
0 0 1 0 •
• •
0 0 1 1
• •
0 1 0 0 •
•
0 1 0 1 •
• •
0 1 1 0 •
• •
0 1 1 1 • •
•
1 0 0 0 • •
•
1 0 0 1 •
a) Söû duïng caùc coång logic baát kyø.

4
Baøi taäp kyõ thuaät soá 1 Chöông 4
b) Söû duïng boä giaûi maõ 4 → 16 vaø caùc coång logic caàn thieát.
c) Söû duïng caùc MUXõ 8 → 1 (IC 74151) vaø caùc coång logic caàn thieát.
4.41 Moät maïch toå hôïp coù 4 ngoõ vaøo laø RSTU vaø 4 ngoõ ra laø VWYZ. RSTU bieåu dieãn soá
BCD, VW bieåu dieãn thöông vaø YZ bieåu dieãn phaàn dö khi chia RSTU cho 3 (VW vaø YZ bieåu
dieãn caùc soá nhò phaân 2 bit). Giaû söû caùc ngoõ vaøo khoâng hôïp leä seõ khoâng xuaát hieän. Thieát keá heä
toå hôïp treân:
a) Söû duïng caùc coång logic baát kyø.
b) Söû duïng maïch giaûi maõ 4 → 16 vaø caùc coång logic caàn thieát.
4.42 Cho heä thoáng duøng phím nhaán ñeå hieån thò leân LED 7 ñoaïn nhö hình veõ sau:

Trong ñoù khoái Phím nhaán (Keypad) vaø khoái hieån thò LED 7 ñoaïn ñaõ ñöôïc taïo saün. Haõy thieát
keá caùc khoái coøn laïi, bao goàm boä maõ hoùa thaäp phaân (10-line Encoder) vaø boä giaûi maõ BCD
thaønh maõ LED 7 ñoaïn Anode chung (BCD to 7-segment Display Decoder).
a) Duøng coång logic baát kyø.
b) Duøng 74154 (giaûi maõ 4 → 16) vaø caùc coång logic caàn thieát.
4.43 Thieát keá maïch hieån thò caùc kyù töï töø A ñeán J duøng LED 7 ñoaïn. Maïch coù 4 ngoõ vaøo W,
X, Y, Z bieåu dieãn 4 bit cuoái cuûa maõ ASCII cho kyù töï ñöôïc hieån thò. Ví duï, neáu WXYZ = 0001
thì seõ hieån thò chöõ “A”. Caùc kyù töï ñöôïc hieån thò döôùi daïng sau:

a) Thieát keá maïch söû duïng toaøn caùc coång NOR 2 ngoõ vaøo hoaëc 3 ngoõ vaøo.
b) Söû duïng maïch giaûi maõ 4→ 16 vaø caùc coång logic caàn thieát.
4.44 Cho moät heä thoáng an ninh ñôn giaûn cho 2 cöûa goàm moät boä ñoïc theû vaø moät daõy phím
nhaán nhö sau:
A
B
Card Reader
X Door 1
Logic
Y Door 2
Network
C Z Alarm
D
E
Keypad
Moät ngöôøi coù theå môû 1 cöûa naøo ñoù neáu ngöôøi ñoù coù theû chöùa maõ töông öùn g, vaø nhaäp maõ phím
nhaán ñuùng cuûa theû ñoù. Ngoõ ra cuûa boä ñoïc theû nhö sau:

5
Baøi taäp kyõ thuaät soá 1 Chöông 4
A B
Khoâng coù theû 0 0
Maõ hôïp leä cho cöûa 1 0 1
Maõ hôïp leä cho cöûa 2 1 0
Maõ theû khoâng hôïp leä 1 1
Ñeå môû khoùa caàn phaûi nhaán ñuùng caùc phím treân baøn phím vaø ñöa theû vaøo boä ñoïc theû. Maõ phím
nhaán ñuùng cho cöûa 1 laø 101 vaø 110, vaø maõ phím nhaán ñuùng cho cöûa 2 laø 101 vaø 011. neáu theû
ñöa vaøo boä ñoïc coù maõ khoâng hôïp leä hoaëc neáu baøn phím ñöôïc nhaán sai maõ thì chuoâng baùo
ñoäng seõ keâu khi theû ñöôïc ñöa vaøo. Neáu maõ baøn phím ñöôïc nhaán ñuùng, thì cöûa töông öùng seõ
ñöôïc môû khi ñöa theû vaøo.
Haõy thieát keá maïch logic cho heä thoáng an ninh treân. Caùc ngoõ vaøo cuûa heä thoáng bao goàm maõ
theû AB vaø maõ phím nhaán CDE. Heä thoáng coù 3 ngoõ ra laø XYZ (neáu X hoaëc Y = 1, cöûa 1 hoaëc
cöûa 2 seõ môû, neáu Z = 1 thì chuoâng seõ baùo ñoäng.
4.45 Haõy thieát keá maïch ñieàu khieån ma traän hieån thò 3x5 nhö sau: maïch goàm heä thoáng ma
traän ñeøn 3x5. Vôùi caùc leänh ñieàu khieån khaùc nhau ma traän ñeøn seõ hieån thò caùc chöõ caùi in hoa
C, E, F, P, T. Ñaàu ra cuûa heä thoáng laø möùc TTL.