Republika ng Pilipinas

PALAWAN STATE UNIVERSITY

College of Teacher Education
Puerto Princesa City

MASUSING BANGHAY ARALIN SA KASAYSAYAN NG DAIGDIG

IKAWALONG (8) BAITANG
IKAAPAT NA MARKAHAN: ANG KONTEMPORARYONG DAIGDIG
(IKA-20 SIGLO HANGGANG SA KASALUKUYAN)

Disyembre 14, 2017

PAMANTAYAN SA PAGKATUTO (LEARNING COMPETENCY):

Nasusuri ang kaganapan at epekto ng Enlightenment pati Rebolusyong Siyentipiko at
Industriyal
CODE: AP8PMD-IIIga-6

I. MGA LAYUNIN

Pagkatapos ng isang (1) oras na talakayan, ang mga mag-aaral ay inaasahang

maisasagawa nang may 80 % na pagkatuto ang mga sumusunod:

a. natutukoy ang mga pangyayaring nagbigay-daan sa pag-usbong ng

Rebolusyong Siyentipiko (Scientific Revolution) at Panahon ng Kaliwanagan
(Age of Enlightenment) sa Europa sa pamamagitan ng “Chain of Events
Activity”;
b. naiisa-isa ang mga kontribusyon ng mga taong nagbigay-daan sa pag-usbong
ng Rebolusyong Siyentipiko (Scientific Revolution) at Panahon ng
Kaliwanagan (Age of Enlightenment) sa pag-aaral ng siyensiya at politika sa
pamamagitan ng pagsasagawa ng isang “News Bulletin Activity”;
c. naipakikita ang kahalagahan ng mga kontribusyon ng mga taong nagbigay-
daan sa pag-usbong ng Rebolusyong Siyentipiko (Scientific Revolution) at
Panahon ng Kaliwanagan (Age of Enlightenment) sa pamumuhay ng tao sa
kasalukuyang panahon sa pamamagitan ng isang “Pictogram Making
Activity”.

II. PAKSANG ARALIN

A. Paksa: Ang Pag-usbong ng Rebolusyong Siyentipiko (Scientific Revolution) at

Panahon ng Kaliwanagan (Age of Enlightenment)
B. Kagamitan: Mga Manila Papers at Cartolinas
C. Sanggunian: Asis, K.L. (2014). ARALING PANLIPUNAN: Kasaysayan ng
Daigdig. Vibal Group Inc. Published: Pasig City, Manila,
Philippines

6
 III. PAMAMARAAN

GAWAIN NG GURO GAWAIN NG ESTUDYANTE

A. Panimulang gawain

a. Panalangin
b. Pagbati
c. Paglalahad ng mga layunin

B. Pagganyak

Bago natin pormal na simulan ang talakayan ng UNANG PANGKAT

ating paksa ngayong umaga ay magkakaroon
muna kayo ng isang gawain. Hahatiin ko ang
klase sa dalawang (2) pangkat. Bawat pangkat ay
bibigyan ko ng isang envelope na naglalaman ng
inyong mga gagamitin sa inyong isasagawang
gawain. Bawat envelope ay naglalaman ng mga
puzzle pieces at isang (1) strip ng white cartolina.
Ang gagawin lamang ng bawat pangkat ay
bubuuin ang mga puzzle pieces na nakalagay sa
loob ng envelope. Matapos nito ay susuriin ng
bawat pangkat ang larawang kanilang nabuo
mula sa mga puzzle pieces na iyon at isusulat sa
isang (1) strip ng white cartolina ang isang (1)
salita na nagpapakita ng konsepto/ideya na
maaaring mabuo mula rito. Bibigyan ko lamang
ng tatlong (3) minuto ang bawat pangkat upang
isagawa ang gawain. KALAWAKAN

SANSINUKUBAN

Ikalawang Pangkat:

7
 HARI

KAPANGYARIHAN

Magaling! Maayos na nabuo ng bawat pangkat

ang mga larawan.

Suriin ninyong mabuti ang inyong mga nabuong

larawan. Ang bawat larawan ay nagpapakita ng
isang konsepto/ideya na may kinalaman sa
paksang ating tatalakayin ngayong umaga/hapon.

Para sa unang pangkat, sa inyong palagay,

tungkol saan ang pokus ng larawang inyong
nabuo?

Mag-aaral 1: Ang pokus po ng larawan na aming

nabuo ay kalawakan/sansinukuban (universe).

Mag-aaral 2: Sa tingin ko po, inilalarawan o

ipinapakita rin po ng larawan na aming nabuo
ang isang teorya ukol sa istruktura o
Magaling! Maayos ninyong nailahad ang inyong komposisyon ng sansinukuban (universe).
mga ideya.

Para sa ikalawang pangkat, sa inyong palagay,

tungkol saan ang pokus ng larawang inyong
nabuo?
Mag-aaral 1: Ipinapakita po ng larawang aming
nabuo ang konsepto ng “tao bilang pinuno”.
Ipinapakita nito ang isang hari at ang maaaring
lawak ng impluwensiya nito sa lipunan na
kaniyang pinamumunuan.

Mag-aaral 2: Sa tingin ko po, ipinapakita po ng

larawan ang kapangyarihan ng isang pinuno
gamit ang isang uri ng pamamahala na malaki
ang epekto sa pang-ekonomiya, pang-sosyal, at
pampolitikal na aspeto ng pamumuhay ng tao.

Magaling! Maayos ninyong nailahad ang inyong

mga ideya.

Sa inyong palagay, ang mga konsepto/ideya ba

na inyong nabanggit mula sa mga larawang
inyong nabuo ay may malaking kontribusyon sa Mga Mag-aaral: Opo, Ma’am.
ilan sa mga pinakamahahalagang panahon na
umusbong sa ating kasaysayan?

8
C. Paglalahad

Sa katunayan, ang mga ideyang ipinapahiwatig

ng mga larawan na inyong nabuo ay binigyang-
diin ng ilan sa mga pinakamahuhusay na
personalidad sa larangan ng siyensiya at politika.
Ang mga ideyang ito ay nabuo noong sumibol
ang mga teorya na nagbigay ng bagong
paglalarawan ukol sa mundo at sa lipunan. Ang
mga panahon kung kailan umusbong ang mga
konseptong ito ay may kinalaman sa ating mga
paksa. Ang mga paksang ito ay “Ang CHAIN OF EVENTS
Rebolusyong Siyentipiko (Scientific Revolution) (Rebolusyong Siyentipiko at Panahon ng
at “Panahon ng Kaliwanagan (Age of Kaliwanagan)
Enlightenment)”.
D. Pagtalakay sa Aralin.
Ang Rebolusyong Siyentipiko (ika-16 at ika-17
na siglo) ay nagbigay-daan upang ang konsepto
ng agham ay mabuo. Noong 1400s, ang ideya ng
mga taga-Europa tungkol sa mundo ay batay
lamang sa mga aral ng mga relihiyoso at ilang
magagaling na pilosopo. Samantala, ang
Panahon ng Kaliwanagan ay nagbigay-daan 1514
upang ang iba’t ibang konsepto ukol sa tamang Ang pagpapakilala ng heliocentric theory na
pamamahala ay mabuo. Ang mga bagong binuo ni Nicolaus Copernicus ay binigyang-
ideyang siyentipiko at pampolitika ay nagbigay diin sa pribadong sirkulasyon ng manuskrito na
ng kaliwanagan sa isipan ng mga tao ukol sa Commentariolus (The Little Commentary).
tunay na mundo at lipunan.
Bago pa tuluyang naging malakas ang
impluwensiya ng Rebolusyong Siyentipiko at
Panahon ng Kaliwangan sa pamumuhay ng mga
tao sa Europa, may mga pangyayaring nagbigay-
daan sa pag-usbong ng mga ito. 1609
Binuo ni Galileo Galilei ang kauna-unahang
Upang mabigyang-diin natin ang mga teleskopyo na nakatulong sa kaniya upang
pangyayaring ito ay magkakaroon kayo ng isang madiskubre ang kalawakan.
gawain. Ang gawain na ito ay tinatawag na
“Chain of Events Activity”. Hahatiin ko ang
klase sa dalawang (2) pangkat. Ang bawat
pangkat ay bubuo ng isang “chain” ng mga
pangyayari na nagbigay-daan sa pag-usbong ng
Rebolusyong Siyentipiko. Ang mga
pangyayaring ito ay ipinapakita ng ilang mga
larawan. Kailangan na i-match ng bawat pangkat 1619
ang mga pangyayaring ito sa mga larawan na Ipinakilala ni Johannes Kepler sa kaniyang
aklat na Harmonice Mundi (Harmonies of the
nagpapakita nito upang mabuo ang “chain”.
World) ang kaniyang teorya ukol sa bilis ng
Bibigyan ko lamang ng dalawang (2) minuto ang
paggalaw ng mga planeta ayon sa lapit o layo
bawat pangkat upang isagawa ang gawain. nito sa araw.

1651
Inilimbag ni Thomas Hobbes ang kaniyang9
klasikong aklat na “Leviathan”.
 1690
Isinulat ni John Locke ang kaniyang mga
political ideas sa kaniyang lathalaing “Two
Treatises of Government”.

Mag-aaral 1: Ang Teoryang Heliocentric po ni

Nicolaus Copernicus, ang teorya ni Johannes
Kepler ukol pag-ikot ng mga planeta sa isang
parabilog, at ang teorya na binuo ni John Locke
ukol sa kasunduan na dapat mabuo sa pagitan ng
pinuno at kaniyang mga nasasakupan

Mag-aaral 2: Maaari pong ang kagustuhan ng

tao na baguhin o alisin ang mga tradisyonal na
ideya.
Mag-aaral 3: Maaari pong ang kagustuhan ng
tao na mapaunlad pa lalo ang pang-ekonomiya,
pang-sosyal, at pampolitikal na aspeto ng
kaniyang pamumuhay.
Mag-aaral 4: Ayon po sa aking mga nabasa,
maaari po na ang dahilan ng pag-usbong ng
Rebolusyong Siyentipiko ay upang hikayatin
ang mga tao na suriin ang kapangyarihan ng
Simbahan.

10
Magaling! Maayos ninyong naisagawa ang
gawain.
Mula sa inyong isinagawang gawain, anu-ano
ang mga teorya na nabuo ng ilan sa mga
pinakamahuhusay na personalidad sa larangan ng
siyensiya at politika noong naganap ang
Rebolusyong Siyentipiko at Panahon ng
Kaliwanagan?
Magaling! Tama ang iyong kasagutan.
Sa inyong palagay, anu-ano ang mga maaaring
dahilan kung bakit umusbong ang Rebolusyong
Siyentipiko at Panahon ng Kaliwanagan? Bakit
nagkaroon ng iba’t ibang teorya ukol sa mundo
at sa relasyon ng tao sa lipunan?
Magaling! Maayos ninyong nailahad ang inyong
mga kasagutan.
May punto ang mga nabanggit ninyong dahilan.
Kagustuhan ng mga tao sa Europa na magkaroon
ng bagong paglalarawan sa klase ng lipunan na
kanilang ginagawalan. Naghudyat ito sa
pagkabuo ng iba’t ibang teorya na pumalit sa
mga tradisyonal na ideya/paniniwala ng mga tao.
Umusbong sina Nicolaus Copernicus, Galileo
Galilei, Johannes Kepler, Thomas Hobbes, John
Locke at iba pa. Sila ang mga
pinakamahahalagang personalidad na
nagpalawig ng kaalaman ng mga tao ukol sa
mundo at lipunan.
Ngayon na alam na natin ang ilan sa mga
pangyayaring nakatulong sa pag-usbong ng
impluwensiya ng Rebolusyong Siyentipiko at
UNANG PANGKAT
Mga Impormasyon na Dapat Makita sa
Presentasyon ng Isasagawang “News Bulletin”
ng Unang Pangkat:
1. Nicolaus Copernicus
 Bumuo ng Heliocentric Theory kung
saan inilahad niya ang pag-ikot ng
mundo sa sarili nitong aksis habang ito
ay umiikot sa araw.
2. Johannes Kepler
 Bumuo ng isang pormula sa
pamamagitan ng matematika na
nagpapakita ng pag-ikot ng mga planeta
sa isang parabilog at sa araw na hindi
gumagalaw sa gitna ng kalawakan. Ito ay
tinatawag na “ellipse”.
3. Galileo Galilei
 Nakaimbento ng teleskopyo (telescope)
na naging dahilan ng kaniyang
pagkadiskubre sa kalawakan.
IKALAWANG PANGKAT
Mga Impormasyon na Dapat Makita sa
Presentasyon ng Isasagawang “News Bulletin”
ng Ikalawang Pangkat:
1. Thomas Hobbes
 Ginamit niya ang ideya ng natural law
upang isulong ang paniniwala na ang
absolutong monarkiya ang
pinakamahusay na pamahalaan.
 Inilimbag niya ang aklat na
pinamagatang “Leviathan” na
nagpapakita ng larawan ng isang lipunan
na walang pinuno ay papunta sa
direksiyon ng anarkiya o kaguluhan.
IKATLONG PANGKAT
Mga Impormasyon na Dapat Makita sa
Presentasyon ng Isasagawang “News Bulletin”
ng Ikatlong Pangkat:
1. John Locke
 Kinakailangan na magkaroon ng
11
Panahon ng Kaliwanagan sa Europa, himay-
himayin naman natin ang ilan sa mga
pinakamahahalagang kontribusyon na naibahagi
ng mga pinakamahahalagang personalidad sa
larangan ng siyensiya at politika. Ang mga
personalidad na ito ay sina Nicolaus Copernicus,
Johannes Kepler, Galileo Galilei, Thomas
Hobbes, John Locke, Baron de Montesquieu, at
Francois Marie Arouet o Voltaire.
Upang malaman natin ang mga detalye ukol sa
iba’t ibang kontribusyon na ito ay magkakaroon
kayo ng isang gawain. Ang gawain na ito ay
tinatawag na “News Bulletin Activity”. Bakit
nga ba “News Bulletin”? Ang ibig sabihin ng
“news bulletin” ay pag-uulat. Ito ay kahalintulad
sa konsepto ng “newscasting”. Hahatiin ko ang
klase sa tatlong (3) pangkat. Ang bawat pangkat
ay gagawa ng isang malikhaing presentasyon ng
mga kontribusyon ng ilan sa mga
pinakamahuhusay na personalidad sa larangan ng
siyensiya at politika sa pamamagitan ng isang
“news bulletin” o pag-uulat. Kailangan na
maipakita sa pag-uulat ang isang halimbawa ng
sitwasyon na nagpapakita ng kapakinabangan ng
mga kontribusyon ng mga mahahalagang
personalidad na ito sa ating lipunan.
Sa pagsasagawa ng plano ng bawat pangkat para
sa “news bulletin activity” ay magbibigay ako ng
ilang mga gabay na tanong:
a.) Sinu-sino ang mga personalidad na
nakapagbahagi ng kanilang mahahalagang
kontribusyon sa lipunan noong umusbong ang
Rebolusyong Siyentipiko at Panahon ng
Kaliwanagan sa Europa?
b.) Anu-ano ang kanilang mga naging
kontribusyon?
c.) Anu-ano ang mga maaaring naidulot na
pagbabago ng mga kontribusyon na ito sa
pamumuhay ng mga tao sa Europa?
Bibigyan ko lamang ng tatlong (3) minuto ang
bawat pangkat upang isagawa ang kani-kanilang
mga plano sa pagsasagawa ng “News Bulletin
Activity”. Dalawang (2) minuto naman ang
ibibigay ko sa bawat pangkat upang isagawa sa
klase ang kanilang inihandang presentasyon.
kasunduan sa pagitan ng mga tao at ng
kanilang pinuno.
 Naniniwala na maaaring sumira sa
kaniyang kasunduan sa pinuno ang tao
kung ang pamahalaan ay hindi na kayang
pangalagaan at ibigay ang kaniyang mga
natural na karapatan.
 Isinulat niya ang “Two Treatises of
Government” noong 1689 na naging
basehan ng ideya ng mga Amerikano na
lumaya sa pamumuno ng Great Britain.
Ang Deklarasyon ng Kalayaan ng
Amerika ay isunulat ni Thomas
Jefferson.
2. Baron de Montesquieu
 Naniniwala sa ideya ng paghahati-hati
ng kapangyarihan ng isang pamahalaan.
 Hinati niya sa tatlong (3) sangay ang
pamahalaan: ang ehekutibo, lehislatura,
at hudisyal.
 Ang ehekutibo ang nagpapatupad ng mga
batas, ang lehislatura ang bumubuo ng
mga batas, at hudisyal naman ang
nagsisilbing tagahatol.
(Presentasyon ng Unang Pangkat)
(Presentasyon ng Ikalawang Pangkat)
(Presentasyon ng Ikatlong Pangkat)
Mag-aaral 1: Opo, Ma’am. Ang mga teoryang
ito ay maaaaring nagpabago sa ideya ng tao
tungkol sa sansinukuban. Noon, ang paniniwala
ng mga tao ay ang mundo ang sentro ng
sansinukuban. Karagdagan pa dito, naniniwala
din sila na ang mundo ay “flat” at ito ay may
katapusan. Nang umusbong ang Rebolusyong
Siyentipiko ay nabago ang mga paniniwalang ito
ng mga tao. Ipinakita at ipinaglaban nina
Nicolaus Copernicus at Johannes Kepler na ang
araw ang sentro ng kalawakan. Ang heliocentric
theory ay nagbigay-diin na ang pag-ikot ng
mundo sa sarili nitong aksis ay kasabay ng pag-
ikot nito sa araw. Ang paniniwala naman ni
Johannes Kepler ay may kinalaman sa bilis o
bagal ng paggalaw ng mga planeta ayon sa lapit
12
 o layo nito sa araw. Mas lalong napalawig ng
Rebolusyong Siyentipiko ang kaalaman ng tao
ukol sa kalawakan nang maimbento ni Galileo
Galilei ang teleskopyo (telescope). Maraming
mga pagbabagong naidulot ang Rebolusyong
Siyentipiko ukol sa paniniwala ng tao sa
kalawakan at patuloy pa rin itong ginagamit sa
pag-aaral ng agham sa kasalukuyang panahon.

Mag-aaral 2: Mas naniniwala po ako sa teoryang

heliocentric ni Nicolaus Copernicus. Naniniwala
po ako na ang araw ang sentro ng sansinukuban
(universe). Ang teoryang ito ay matagal nang
ginamit na basehan ng mga siyentista na nag-
aaral ukol sa kalawakan.
Mag-aaral 3: Naniniwala po ako sa teorya na
nabuo ni Johannes Kepler. Ang bilis o bagal ng
galaw ng mga planeta ay maaaring may
kinalaman sa sa lapit o layo ng ng mga ito sa
araw.
Mag-aaral 4: Sa akin pong palagay, maaaring
parehong paniwalaan ang mga nasabing teorya.
Wala namang halos pagkakaiba ang mga ito.
Magkaiba lamang ang pokus ng teorya ni
Nicolaus Copernicus kay Johannes Kepler
ngunit makikita ang ugnayan ng dalawang
konsepto na nabuo mula sa mga ito na maaaring
gamitin na basehan sa pag-aaral ng kalawakan.

Mag-aaral 1: Si Thomas Hobbes ay naniniwala

sa ideya ng natural law para ipakilala na ang
Magaling! Maayos na naisagawa ng bawat absolutong monarkiya ang pinakamahusay na uri
pangkat ang kani-kanilang presentasyon ng ng pamahalaan.
gawain. Mag-aaral 2: Si John Locke ay binuo ang
paniniwala na kinakailangan ng kasunduan sa
Sina Nicolaus Copernicus, Johannes Kepler, at pagitan ng mga tao at kanilang pinuno upang
Galileo Galilei ay ilan lamang sa mga makabuo ng isang mabisang pamahalaan.
mahahalagang personalidad na may malaking
kontribusyon sa larangan ng siyensiya. Binuo
nila ang iba’t ibang teorya na nagbigay linaw sa
ating kaalaman ukol sa sansinukuban. Mag-aaral 3: Sa katunayan, may pagkakapareho
Sa tingin ninyo, malaki ba ang impluwensiya ng ang mga teorya ni Thomas Hobbes at John
mga teoryang ito sa pagbuo ng tao ng sarili

13
nitong konsepto tungkol sa sansinukuban?
Magaling! Maayos mong nailahad ang iyong
ideya.
Mula sa mga teoryang nabanggit ukol sa
sansinukuban, ano ang mas pinaniniwalaan mo?
Ang teoryang heliocentric ni Nicolaus
Copernicus o ang teorya na nabuo ni Johannes
Kepler? Pwede bang paniwalaan ang parehong
teorya upang gamitin bilang basehan sa pag-aaral
ng mga planeta?
Magaling! Tama ang inyong mga kasagutan.
Sina Thomas Hobbes, John Locke, at Baron de ang nagsisilbing tagahatol. Ang pangunahing
Montesquieu ay ang mga kilalang personalidad tungkulin na ito ay nakaatang sa Supreme Court
naman na nakabuo ng ilan sa mga ng Pilipinas at sa iba pang mga korte.
pinakamahahalagang political theories. Mas
lumawak ang kaalaman ng mga tao ukol sa
kapangyarihan ng pamahalaan na baguhin ang
lipunang kanilang ginagalawan dahil sa
pagkakabuo ng mga teoryang ito.
Anu-ano nga ba ang mga political
theories/beliefs na ito?
Locke. Ang dalawang personalidad ay
naniniwala na kinakailangan na magkaroon ng
kasunduan sa pagitan ng mga tao at ng kanilang
pinuno upang makaiwas sa maaaring pagganap
ng anarkiya o kaguluhan. Ang pagkakaiba
lamang po sa pagitan ng nasabing mga teorya ay
ang paniniwala ni Thomas Hobbes na ang
pagkakaroon ng anarkiya o kaguluhan ay likas
sa tao samantalang naiiba si John Locke sa
kaniyang paniniwala na ang tao sa kaniyang
natural na kalikasan ay may mataas na
moralidad.
Mag-aaral 2: Opo, Ma’am. Maraming uri ng
pamahalaan sa mundo ang hinahati-hati ang
kapangyarihan sa pamamahala batay sa tatlong
(3) sangay: ang ehekutibo, lehislatura, at
hudisyal. Mas naging mabisa ang pamamahala
ng iba’t ibang pinuno dahil sa pagkakabuo ng
teoryang ito ni Baron de Montesquieu ukol sa
paghahati-hati ng kapangyarihan ng pamahalaan.
Mga Mag-aaral: Opo, Ma’am.
Mag-aaral 3: Opo, Ma’am. Ang tatlong (3)
sangay ng pamahalaan sa Pilipinas ay may iba’t
ibang tungkulin na sinusunod na batay rin sa
teoryang nabuo ni Baron de Montesquieu. Ang
ehekutibo ang nagpapatupad ng mga batas. Ang
tungkulin na ito ay nakaatang sa Presidente ng
Pilipinas at sa iba pang mga kasama nito sa
kaniyang komite. Ang lehislatura ang gumagawa
ng mga batas. Ang tungkulin na ito ay nakaatang
sa Kongreso ng Pilipinas. Ang hudisyal naman
14
Magaling! Maayos ninyong nailahad ang inyong
mga ideya.
May pagkakapareho/pagkakaiba ba ang teorya ni
Thomas Hobbes ukol sa pamahalaan sa teorya ni
John Locke? Kung mayroon, anu-ano ang mga
pagkakapareho/pagkakaiba na mga ito? Mga Mag-aaral: Opo, Ma’am.

(Tatlong (3) mag-aaral ang magpapakita na

kanilang ginawang pictogram at ibabahagi nila
sa klase ang ideyang kanilang nabuo sa likod ng
mga ito.)

Sa inyong palagay, malaki ba ang naging

impluwensiya ng pagkakabuo ni Baron de
Montesquieu ng kaniyang teorya ukol sa
paghahati-hati ng kapangyarihan ng isang
pamahalaan?

Makikita ba ang paghahati-hati ng mga

kapangyarihan na ito sa kasalukuyang sistema ng
pamahalaan sa ating bansa?
Kung inyong iisipin, maayos bang nasusunod ng
tatlong (3) sangay ng pamahalaan sa Pilipinas,
ayon sa teorya ni Baron de Montesquieu, ang
mga tungkulin nito?

Magaling! Tama ang iyong kasagutan.

Ang mga teorya na binuo nina Thomas Hobbes,
John Locke, at Baron de Montesquieu ay
nakatulong upang mas magkaroon tayo ng
malawak na pang-unawa ukol sa mabisang
ugnayan na dapat mabuo sa pagitan ng pinuno at
kaniyang mga pinamumunuan. Karagdagan pa
dito, maliban sa mga nabanggit na personalidad,
si Francois Marie Arouet ay isa rin sa mga
political theorists na nagkaroon ng malaking
kontribusyon noong Panahon ng Kaliwanagan
(Age of Enlightenment) dahil sa pagsulat niya ng
ilang mga lathalain laban sa Simbahan at
Korteng Royal ng France.

15
Mula sa ating talakayan ng mga taong may
mahahalagang kontribusyon sa pag-usbong ng
Rebolusyong Siyentipiko at Panahon ng
Kaliwanagan, napatunayan natin na ang mga
intelektuwal na ito ay nakatulong sa pag-unlad
ng pang-ekonomiya, pang-sosyal, at pampolitikal
na aspeto ng pamumuhay ng mga tao.

F. Pagpapahalaga
Naniniwala ba kayo na mahalaga ang mga
kontribusyon ng mga taong nagbigay-daan sa
pag-usbong ng Rebolusyong Siyentipiko at
Panahon ng Kaliwanagan sa pamumuhay ng tao
sa kasalukuyang panahon?

Upang malaman natin kung tunay ngang

naniniwala kayo na mahalaga ang mga ito ay
magbibigay ako ng isang gawain. Ang gawain na
ito ay tinatawag na “Pictogram Making
Activity”. Ano nga ba ang ibig sabihin ng
“pictogram”? Kapag sinabi nating “pictogram”,
ito ay tumutukoy sa isang simbolo. Bawat isa sa
inyo ay magpoprodyus ng isang drawing ng
simbolo na nagpapakita ng isang ideya ukol sa
kahalagahan ng mga kontribusyon ng mga taong
nagbigay-daan sa pag-usbong ng Rebolusyong
Siyentipiko at Panahon ng Kaliwanagan sa
pamumuhay ng tao sa kasalukuyang panahon.
Kailangan na isulat ng bawat isa sa hiwalay na
papel (1/4 sheet of paper) ang ideya na nais
ipahiwatig ng na-drawing na simbolo. Bibigyan
ko lamang kayo ng dalawang (2) minuto upang
isagawa ang gawain.
G. Paglalahat
Maraming mahahalagang pangyayari ang
naganap nang umusbong ang Rebolusyong
Siyentipiko at Panahon ng Kaliwanagan sa
Europa. Mula sa mga pangyayaring ito ay nabuo
ang iba’t ibang teorya sa larangan ng siyensiya at
politika. Upang malaman natin kung may naalala
o natutunan kayo mula sa ating talakayan ng mga
teoryang ito ay kumuha kayo ng ¼ sheet of
paper. Sa pamamagitan ng “One Sentence
Summary” ay isulat ninyo ang isang mahalagang
teorya ukol sa sansinukuban o teorya ukol sa
pamahalaan na inyong natatandaan mula sa ating
naging talakayan. Isulat ninyo ang mga
konseptong inyong nabuo sa inyong isipan nang
malaman ninyo ang mga ipinapakitang ideya ng
mga teoryang ito. Bibigyan ko lamang kayo ng
dalawang (2) minuto upang isagawa ang inyong
“One Sentence Summary”.

16
IV. PAGTATAYA

Panuto: Piliin ang titik ng tamang sagot. (¼ sheet of paper)

1. Alin sa mga sumusunod na pahayag ang nagpapakita ng konsepto ng teoryang
heliocentric na binuo ng isang Polish scientist na nagngangalang Nicolaus Copernicus?

a. Ang mundo ay itinuturing na sentro ng Sansinukuban (Universe).

b. Ang araw ay itinuturing na sentro ng Sansinukuban (Universe).
c. Ang mga planeta ay hindi pare-pareho sa bilis ng kanilang paggalaw ayon sa lapit o
layo ng mga ito sa araw.
d. Ang mundo ay patag kung kaya’t kapag narating ng isang manlalakbay ang dulo nito
ay posible siyang mahulog

2. Alin sa mga sumusunod na pangyayari ang HINDI nagpapakita ng pagsisimula ng

Rebolusyong Siyentipiko sa Europa?

a. Ipinakilala ni Nicolaus Copernicus ang teoryang heliocentric

b. Natuklasan ng mga Europeo ang paggamit ng compass at astrolabe sa paglalakbay
c. Naimbento ni Galileo Galilei ang teleskopyo na naging dahilan ng pagkadiskubre niya
ng kalawakan
d. Ipinakilala ni Johannes Kepler ang kaniyang teorya ukol sa pag-ikot ng mga planeta sa
isang parabilog at sa araw na hindi gumagalaw sa gitna ng kalawakan.
3. Ang Leviathan na isunulat ni Thomas Hobbes ay inilimbag noong 1651. Alin sa mga
sumusunod na pahayag ang nagpapakita ng konsepto na inilahad ni Thomas Hobbes sa
aklat na ito?

a. Ang lipunang walang pinuno ay posibleng tunguhin ang direksiyon ng anarkiya o

kaguluhan
b. Ang kasunduan sa pagitan ng mga tao at ng kanilang pinuno ay maaari lamang kung
hindi nalilimithan ang paggamit ng mga karapatan.
c. Ang paggamit ng tao ng pangangatuwiran ay kinakailangan upang sila ay magkaroon
ng maayos at mabisang pakikipag-ugnayan sa pinuno ng pamahalaan.
d. Ang isang pamahalaan na may konstitusyonal na monarkiya ay ang pinakamabisang
uri ng pamahalaan na dapat gamitin ng isang pinuno na nais makabuo ng kasunduan
sa pagitan niya at ng iba pang mga tao sa lipunan.

4. Paano naipakita ni John Locke ang kaniyang impluwensiya noong umusbong ang
Panahon ng Kaliwanagan (Age of Enlightenment)?

a. Sumulat siya ng mga lathalain laban sa Simbahan at Korteng Royal ng France

b. Isinulong niya ang absolutong monarkiya bilang pinakamabisang uri ng pamahalaan.
c. Sumulat siya ng isang aklat na may titulong “Two Treatises of Government” noong
1689.
d. Isinulong niya ang paghahati-hati ng kapangyarihan ng isang pamahalaan sa
pamamagitan ng pagkakaroon nito ng tatlong (3) sangay.

5. Bakit itinuturing na pinakamahahalagang bahagi ng kasaysayan ang pag-usbong ng

Rebolusyong Siyentipiko at Panahon ng Kaliwanagan sa Europa?

17
 a. Lumakas ang kapangyarihan ng Santo Papa sa Europa
b. Nabigyang-diin na ang aritokrasya ang pinakamabisang uri ng pamahalaan.
c. Nabuo ang mga teorya ukol sa Sansinukuban (e.g. heliocentric theory). Nabigyang-
diin din ang mga teorya ukol sa tamang uri ng pamamahala.
d. Nabuo ang iba’t ibang international organizations na tumutugon sa mga suliraning
pang-ekonomiya ng mga bansa tulad ng World Bank at International Monetary Fund

V. TAKDANG ARALIN

Panuto: Kumpletuhin ang talahanayan. Isulat sa first column ang limang (5) halimbawa ng
sitwasyon/pangyayari na nagpapakita ng impluwensiya ng mga naging kontribusyon ng mga
taong nagbigay-daan sa pag-usbong ng Rebolusyong Siyentipiko at Panahon ng
Kaliwanagan sa Europa sa kasalukuyang panahon.. Isulat naman sa second column ang mga
pangyayari noong Rebolusyong Siyentipiko at Panahon ng Kaliwanagan na
nakaimpluwensiya sa sagot sa first column. Ilagay ang inyong sagot sa ½ sheet of paper. (10
puntos)

Halimbawa ng Sitwasyon/Pangyayari Impluwensiya mula sa Rebolusyong

1. Ang Pilipinas ay isang demokratikong
bansa. Isa sa mga katangian nito ay ang
paghahati-hati ng kapangyarihan ng
pamahalaan sa tatlong (3) sangay. Ang
ehekutibo, lehislatura, at hudisyal.
Siyentipiko/Panahon ng Kaliwanagan
1. Binuo ni Baron de Montesquieu ang
konsepto ng paghahati-hati ng
kapangyarihan sa tatlong (3) sangay, ang
ehekutibo, lehislatura, at hudisyal, noong
umusbong ang Panahon ng Kaliwanagan
(Age of Enlightenment)

Ipinasa ni:

BARCENAS, HAZEL KATE G.

Student Teacher, BSED (Major in Social Studies)
College of Teacher Education
Palawan State University

Ipinasa kay:

MR. JOHNNITO GARA PERADILLA

Cooperating Teacher
Departamento ng Araling Panlipunan
Palawan National High School

18