düT&ç>∑T+&Ü\T

(sêj·T\d”eT eTTsƒêø£ø£å\ ø£<∏ä)

- dü÷s¡´

e÷J XÊdüqdüuTÑÛ ´\T l qÁs¬ &ç¶ •esê$T¬s&ç¶ >±]

eTT+<äTe÷≥ ‘√

Hê ‘·*¢‘·+Á&ÉT\ C≤„|üø±s¡ú+

s¡#·q eT]j·TT Á|ü#·Ts¡D

dü÷s¡´
1
 ø£esY ù|CŸ &çC…’Hé
j·Tdt. >∑+–¬s&ç¶,
&
|æ. Áù|yéT ≈£îe÷sY

Copy Rights @ Reserved

2
 eTT+<äTe÷≥
düT_Ûø£å Á|üXÊ+‘· sêj·T\d”eT≈£î <ë]#·÷|æq ø£<∏ä!
Hê eTTK´ n_Ûe÷qT˝À¢ ˇø£¬s’q eT˝≤¢¬s&ç¶, dü÷s¡´ nH˚ ø£\+ ù|s¡T‘√, sêj·T\d”eT
ø£ø£å\T ø±s¡ŒD≤´\qT >∑T]+∫ á ∫qï |ü⁄düÔø£+˝À ˇø£ #·ø£ÿì ø£<∏ä sêXÊ&ÉT.
Ç+<äT˝Àì ø=‘·Ô|ü˝…¢. ô|<ä›|ü˝…¢\˝Àì ø£ø£å\T m+‘·eT+~ ne÷j·T≈£î\ ÁbÕD≤\qT
ã*>=HêïjÓ÷ bÕsƒ≈¡ î£ ì eTqdüT‡ #·*+#˚≥≥T¢ #·÷|æ+#ê&ÉT. |ü>,∑ Á|ürø±s¡+ nqT düT&ç>T∑ +&É+˝À
∫øÏÿq á |ü˝\¢… T s¬ +&É÷ ‘·T<ä≈î£ m˝≤ ãj·T≥|ü&ܶj÷Ó , ø£<ä∏ düTU≤+‘·+ nsTTq rs¡T ‘Ó\T|ü⁄‘T· +~.
ø£<∏ëHêj·T≈£î&ÉT sêeTT bÕÁ‘·qT eT\∫q rs¡T á ø£<∏ä≈£î ÁbÕD+. sêj·T\d”eT ø£ø£å\ >∑T]+∫
dü+|üPs¡í ne>±Vü≤qe⁄qï eT˝≤¢s¬ &ç¶ á ø£<˝ä∏ Àì bÕÁ‘·\qT, dü+<äsê“\qT düJe+>± e⁄+&ÉTq≥T¢
C≤Á>∑‘·Ô|ü&ܶ&ÉT. á ø±s¡D+ e\¢q÷, uÛ≤wü düs¡fi¯+>± e⁄+&É≥+e\¢q÷, bÕsƒ¡≈£îì, ‘·T~es¡≈£î
@ø£_–q #·~y˚≥≥T¢ á ø£<∏ä ø£{Ϻy˚düTÔ+~. ˇø£ dü+<äs¡“¤+˝À ø£<∏ëHêj·T≈£î&Ó’q sêeTT ø£ø£å\
|üsê´ekÕHê\‘√ $düT>∑T#Ó+~ ‘·q Hê´j·Tyê<äeè‹ÔøÏ dü«dæÔ #Ó|üŒ>±, Äj·Tq>±] düreTDÏ
˙s¡», düeTj·Tdü÷Œ¤]ìÔ , |ü]D‹ì Á|ü<]ä Ù+∫, <ëìï ñ|üd+ü Vü≤]+|üCdÒ qæ rs¡T ø£<≈ä∏ î£ ôV≤’ ˝…{Ÿ>±
#Ó|üŒe#·TÃ. ø£ø£å\T dü<äT›eTD–q ‘·sê«‘· ø=‘·Ô>± ì]à+∫q yÓTÆ\es¡+ ]»sê«j·Ts¡T ô|<ä›|ü˝…¢
Á|ü»˝À¢ >=|üŒ e÷s¡TŒ ‘Ó∫Ã+~. Ä ˙fi¯fl‘√ ô|<ä›|ü˝…¢ ¬s’‘·T\T ¬s+&ÉT ø±s¡T¢ |ü+&ç+#·Tø=+≥÷
düTKeTj·TJ$‘êìøÏ n\yê≥T |ü&ܶs¡T. yês¡T ‹]– ø£ø£å\ CÀ*øÏ b˛s¡T>±ø£ b˛s¡T.
ø£ø\å£ T, ø±s¡ŒD≤´\T |òPü ´&É˝Ÿ dü+düÿè‹˝À ˇø£ uÛ≤>∑+. Ç|ü⁄Œ&ÉT Ä dü+düÿè‹ ø£qTeTs¡T>¬ +’ ~.
ø£ø\å£ ≈£î Hêj·T≈£î˝…q’ yê] ≈£î≥T+u≤\ |æ\\¢ T ñqï‘· $<ä´, ñqï‘· ñ<√´>±\ y˚≥˝À |üsT¡ >∑T\T
rdüTÔHêïs¡T. uÛ≤Ø dü+K´˝À sêj·T\d”eT qT+&ç nyÓT]ø±˝À ñ<√´>±\T #˚düTÔHêïs¡T. ˇø£
q÷‘·q dü+düÿè‹ #√≥T #˚düTø√e≥+ kÕ«>∑‹+#·<ä–q |ü]D≤eT+.
e´ekÕj·T+˝À e∫Ãq kÕ+πø‹ø£|sü y¡ TÓ qÆ e÷s¡TŒ\ e\¢ ˙s¡T+fÒ @yÓTHÆ ê kÕ~Û+#·e#·Ãqï
Ä˝À#·q q÷‘·q‘·s¡+ $<ë´e+‘·T˝…’q j·TTe‘·˝À yÓTT>∑Z‘=&ç–+~. ø£s¡Te⁄\T, n|ü⁄Œ\T,
Ä‘·àVü≤‘·´\ qT+&ç sêj·T\d”eT $eTTøÏÔ #Ó+<ë\+fÒ, ø£èwüí ìø£s¡»˝≤\T kÕ~Û+#·Tø√e≥+

3
ˇø£ÿfÒ @¬ø’ø£ e÷s¡Z+. 1937 Hê{Ï l uÛ≤>¥ ˇ&É+ã&çø£ kÕsê+X¯+ Ç<˚. ø√kÕÔ õ˝≤¢\˝Àì
ø=‘·Ô‘·s¡+ Hêj·T≈£î\T l uÛ≤>¥ bÕ´ø˘ºqT $düà]düTÔHêïs¡T. Ä+Á<Ûä sêÁwüº+ @s¡Œ&çq ‘·sê«‘·, ø£èwüí
˙{Ï $ìjÓ÷>∑+˝À sêj·T\d”eT≈£î Á|ü<ÛäeT ÁbÕ<Ûëq´‘· Çe«&ÜìøÏ Hê{Ï ø√kÕÔHêj·T≈£î\T
n+^ø£]+∫q ˇ&É+ã&çø£ n~.
<äT]“¤ø£å+ ˝Òì sêj·T\d”eT |ü≥¢ ìã<ä∆‘· e⁄qï Hêj·T≈£î&ÉT ø±e≥+ e\¢ yÓ’.j·Tdt.
sê»X‚Ks¡ ¬s&ç¶ ôV’≤<äsêu≤<é˝Àì ‘·q Ç+{ÏøÏ ªl uÛ≤>¥µ ù|s¡T ô|≥Tº≈£îHêïs¡T. u≤ãT ‘=$Tà<˚+&É¢
bÕ\q˝À |ü&Éø£y˚dæq sêj·T\d”eT ÁbÕC…≈£îº\qT ‘·q Vü≤j·T+˝À yÓ’.j·Tdt. y˚\ø√≥T¢ Ks¡Tà #˚dæ
yê{Ïì |üs¡T>∑T\T rsTT+#ê&ÉT, yÓ’.j·Tdt nø±\ eTs¡D+ d”eT≈£î XÊ|ü+>± e÷]+~. yÓ’.j·Tdt.
nq+‘·s¡+ d”eT ÁbÕC…≈£îº\ìï mø£ÿ&É y˚dæq >=+>∑* nø£ÿ&˚ nqï≥T¢ ì*Ãb˛j·÷sTT. b˛\es¡+
nìï ÁbÕ+‘ê\≈£î es¡+ ˝≤+{Ï~. ‘·q Vü≤j·T+˝À b˛\es¡+ ø±\«\ ìsêàD≤ìøÏ,
|ü⁄qsêyêkÕìøÏ 4,000 ø√≥T¢ Ks¡Tà #˚ùdÔ, Ç|ü⁄Œ&ÉT b˛\es¡+ nHê<Ûä˝≤>± e÷s¡T‘√+~.
sêj·T\d”eT≈£î ÁbÕDÁ|ü<äyÓTÆq, b˛‹¬s&ç¶bÕ&ÉT ø=‘·Ô ¬s>∑T´˝Ò≥sY yÓ’.j·Tdt Vü≤j·÷+˝À |üP]Ô
#˚XÊs¡T. n˝≤π> >∑+&çø√≥ ]»sê«j·Ts¡T ≈£L&Ü yÓ.’ j·Tdt |üP]Ô #˚XÊ&ÉT. ø±ì, yÓ.’ j·Tdt nq+‘·se¡ TT
bÕ\≈£î\T >∑+&çø√≥ m>∑Teq e⁄qï ø°\ø£yÓTÆq ø=ìï |üqT\T |üP]Ô #˚j·Tq+<äTe\¢ ø£èwüí
qB»˝≤\qT ñ|üjÓ÷–+#·Tø√˝Ò≈£î+&Ü e⁄HêïeTT. >±˝Òs¡T q>∑], Vü≤+ÁB`˙yê, yÓ*>=+&É
ÁbÕC…≈£îº\ |üqT\T 80 XÊ‘·+ yÓ’.j·Tdt Vü≤j·÷+˝À |üPs¡ÔsTT‘˚ $T–*q 20 XÊ‘·+ |üqT\T
πø{≤sTT+|ü⁄\T ˝Òø£ eT÷\|ü&ܶsTT. bÕ\≈£î\ ìs¡¢øå±´ìøÏ kÕø£å´+>± Ç$ e÷qT´yÓT+{Ÿ‡>±
$T–*b˛≈£î+&Ü e⁄+&Ü\+fÒ, á ÁbÕC…≈£îº\T, b˛\es¡+ ˇπø ø±\+˝À dü‘·«s¡+ |üPs¡Ô>∑Tq≥T¢
e‹Ô&ç #˚j·÷*.
d”eT Á|ü»\≈£î m|üŒ{Ϭø’Hê $T>∑T\T »˝≤˝Ò >∑‹ nq&É+ nHê´j·T+. yês¡T #˚dæq
‘ê´>±ìøÏ n~ •ø£å ne⁄‘·T+~. ø√kÕÔ yê]øÏ qwüº+ ˝Ò≈£î+&Ü d”eT≈£î ìø£s¡»˝≤\T sTTe«#·TÃ.
>√<ëe] »˝≤\qT ø£ècÕí &Ó˝≤º≈£î, Hê>±s¡T®q kÕ>∑sY Äj·Tø£≥Tº≈£î eT[fl+#·&É+ <ë«sêq÷,
Hê>±s¡T®q kÕ>∑sY, Á|üø±X¯+ u≤´¬πsõ ÁøÏ+<ä ø±\«\qT dü÷¢sTTCŸ\qT Ä<ÛäT˙ø£]+#·&É+ <ë«sêq÷

4
l e] kÕ>∑T |ü<䛋ì Á|üy˚X¯ ô|≥º&É+ <ë«sêq÷, #ê˝≤, #ê˝≤ ø£èwüí ˙{Ïì $T–*+∫ d”eT≈£î
ìø£s¡ »˝≤\qT düT\uÛÑ+>± n+~e«e#·TÃ. ªeTqdüT+fÒ e÷s¡ZeTT+≥T+~µ nqï ˝Àø√øÏÔì
bÕ{Ï+∫ d”eT≈£î Hê´j·T+ #˚j·÷*. ø√kÕÔ Hêj·T≈£î\ MT<ä #·]Á‘· $~Û+∫q ø£s¡Ôe´+ n~.
ô|’ ÁbÕC…≈£îº\ìï neT\T »]–Hê d”eT˝À Ç+ø± n~Ûø£ uÛ≤>∑+ yÓT≥º>±H˚ ñ+≥T+~.
d”eT˝Àì #Ós¡Te⁄\ìï+{Ïì ô|’ ÁbÕC…≈£îº\‘√ nqTdü+<ÛëqeTT #˚dæ, Á|üdüTÔ‘·+ ‘Ó\+>±D≤˝À
neT\T ne⁄‘·Tqï ø±ø£rj·T $TwüHé ˝≤>± |ü⁄qs¡T<ä]∆ +#ê*. sêj·T\d”eT˝À |ü&˚ |ü]$T‘·yTÓ qÆ
es¡¸|ü⁄ ˙s¡TqT ≈£L&Ü uÛÑ÷>∑s¡“¤ »\eè~∆øÏ ñ|üjÓ÷>∑ô|{≤º*. n+<äT≈£î>±qT Ç{°e\ ô|<ä›\T
ø=+‘·eT+~ ≈£qT>=qï |ü<ä∆‹, ¬s’‘·T\ bı˝≤\≈£î m>∑Teq yê\T #·÷dæ ø£+<äø±\T Á‘·y˚« |ü<ä∆‹.
y˚˝≤~>± e⁄qï e+ø£\T, yê>∑T\T, ∫qï ∫qï q<äT\≈£î eT]ìï #Óø˘&Ü´yéT\T ì]à+#ê*.
uÛÑ÷>∑s¡“¤»˝≤\ $ìjÓ÷>±ìï ìj·T+Á‹+#·{≤ìøÏ ˇø£ bÕ˝d”, ˇø£ |ü<∏äø£+ s¡÷bı+~+#ê*.
Ç{°e* ø=ìï |ü]D≤e÷\T sêj·T\d”eT≈£î XÊ|ü+>± e÷sêsTT. sêÁcÕº\ |ü⁄q]«uÛÑ»q
e\¢ ãfi≤fl] ˝Àì n~Ûø£ uÛ≤>∑+ ø£sêí≥ø£≈£î yÓ[fl+~. ‘·T+>∑uÛÑÁ<Ûä ]»sê«j·Ts¡T ÁbÕ+‘·+
≈£L&Ü ø£sêí≥ø£≈£î yÓ[fl+~. Bìe\¢ d”eTø√dü+ Á|ü<Ûëq+>± ì]à+∫q ‘·T+>∑uÛÑÁ<Ûä ]»sê«j·Ts¡T
m>∑Te, ~>∑Te ø±\«\ kÕeTs¡ú´+ ‘·–Z d”eT≈£î #ê˝≤ qwüº+ ø£\T>∑T‘√+~. ã#êe‘Y ø£$T{°
πø{≤sTT+|ü⁄˝À¢ ¬ø.dæ.¬øHê˝Ÿ≈£î ‘·T+>∑uÛÑÁ<Ûä ]»sê«j·TsY ˝À πø{≤sTT+|ü⁄\T ˝Ò≈£î+&Ü, <ëì
~>∑Teq |ü&˚ es¡¸|ü⁄ ˙{Ïì e÷Á‘·y˚T ¬ø.dæ.¬øHê˝Ÿ ≈£î πø{≤sTT+#·&É+ e\¢ ø£s¡÷ï\T, ø£&É|ü
õ˝≤¢\˝À 3 \ø£å\ mø£sê\ Äj·Tø£≥Tº ‘·s¡#·T ˙{Ïm<ä›&çøÏ >∑T] ne⁄‘·÷ n~ ;&ÉT>±
e÷]b˛‘√+~. ñ<ä´eTø±s¡T\T á <äTwüŒ]D≤e÷\qT <äèwæº˝À ñ+#·Tø=ì M{Ï |ü]cÕÿsêìøÏ
|üPqTø=H˚≥≥T¢ Á|üuÛÑT‘·«+ô|’ e‹Ô&ç #˚j·÷*.
ø£sT¡ e⁄\qT+&ç, Ä‘·àVü≤‘·´\qT+&ç d”eT $eTTøÏÔ ø±yê\+fÒ e´ekÕj·Tø£+>±qT eT]j·TT
bÕ]ÁXÊ$Tø£+>±q÷, n_Ûeè~∆ #Ó+<ä&ÜìøÏ ˇø£ düeTÁ>∑ |ü<øä∏ +£ s¡÷bı+~+#·Tø=ì eTT+<ä&TÉ >∑T
y˚j·÷*. õ˝≤¢≈£î ˇø£ uÛ≤Ø |ü]ÁX¯eT kÕú|æ+#·T≥ <ë«sê y˚˝≤~eT+~øÏ sêj·T\d”eT˝Àì Á|ü‹

5
õ˝≤¢˝À ñbÕ~Û \_ÛdüTÔ+~. eT˝≤¢¬s&ç¶ |ü⁄düÔø£+˝À sêj·T\d”eT y˚T<Ûëe⁄\ düe÷y˚X¯+˝À sêeTT
Ç∫Ãq ñ|üHê´düeTT˝Àì kÕsê+X¯+ Ç<˚.
eT˝≤¢¬s&ç¶øÏ Ç~ ¬s+&Ée Á|ü#·Ts¡D. ªªˇø£ e÷qdæø£ yê´~ÛÁ>∑düTÔì Ä‘·àø£<∏äµµ ù|s¡T‘√
Hê\Tπ>+&É¢ ÁøÏ+<ä≥H˚ yÓTT<ä≥ Ç+^¢wüß˝À ‘·sê«‘· ‘Ó\T>∑T˝À ˇø£ |ü⁄düÔø£+ yÓ\Te]+#ês¡T.
s¡#·Hêyê´dü+>∑+˝À ˇø£ #˚sTT‹]–q s¡#·sTT‘·>± ‘Ós¡MT<äøÏ edüTÔHêï&ÉT. Äj·Tq ø£\+ qT+&ç
eT]ìï s¡#·q\T C≤\Tyês¡>∑\eì Ä•<ë›+. eT˝≤¢¬s&ç¶øÏ Hê n_Ûq+<Ûäq\T, X¯óuÛ≤ø±+ø£å\T.

qÁ¬s&ç¶ •esê$T¬s&ç¶,
e÷J XÊdüqdüuÛÑT´\T

6
 ø£è‘·»„‘·\T
Hê≈£î >∑Ts¡T‘·T\T´\T, |æ‘è· düe÷qT\T nsTTq l qÁ¬s&ç¶ •esê$T¬s&ç¶ nqï>±s¡T, n&ç–q
yÓ+≥H˚ á |ü⁄düÔø±ìøÏ ªeTT+<äTe÷≥µ Áyêj·TT≥≈£î ˇ|ü⁄Œø=ì, yÓ+≥H˚ Ç+<äT˝À sêj·T\d”eT
ô|+&ç+>¥ ÁbÕC…≈£îº\ >∑T]+∫ eT]j·TT kÕ>∑T˙{Ï ÄeX¯´ø£‘· >∑T]+∫, ˇø£ dü+<˚XÊ‘·àø£ $es¡D
sTT#êÃs¡T. yê] eTT+<äTe÷≥ á |ü⁄düÔø±ìøÏ ˇø£ ø£*øÏ‘·TsêsTT. Ç+<äT≈£î H˚qT dü<ë yê]øÏ
ø£è‘·E„ìï.
Ç+ø± á |ü⁄düÔø£eTT ‘·j·÷s¡T#˚j·TT≥˝À Hê≈£î düVü≤ø£]+∫q leT‹ ø√{Ϭs&ç¶ s¡eT´dæà‘·
>±]ÿ sTT+ø± sTT‘·s¡ $TÁ‘·T\≈£î Hê <Ûäq´yê<ë\T.

- dü÷s¡´.

7
 ñb˛<ëÈ‘·eTT
n$uÛÑø£Ô Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ˝Àì eT÷&ÉT ‘Ó\T>∑T ÁbÕ+‘ê\˝À sêj·T\d”eT ˇø£ ÁbÕ+‘·eTT.
sêj·T\d”eT yÓTT<ä≥ Væ≤s¡D´ø£ sêheTT nì |æ\Teã&˚~. l ø£èwüí<˚esêj·T\ ø±\eTT q+<äT
á ÁbÕ+‘êìï |ü]bÕ\Hê kÂ\uÛÑ´eTT ø=s¡≈£î ˇø£ eT+&É\eTT (j·T÷ì{Ÿ) >± @s¡Œs¡#ês¡T. á
eT+&É\eTT q+<˚ n\Hê{Ï sêj·T\ eTTK´|ü≥Dº eTT $»j·Tq>∑se¡ TT ñqï+<äTq, á ÁbÕ+‘êìï
sêj·T˝Ò*q ªd”eTµ nì, sêj·T\d”eT>± e´eVü≤]+#ês¡T. ‘·sê«‹ ø±\eTT˝À á ÁbÕ+‘·eTT
ìC≤eTT qyêãT\ @\Tã&ç˝ÀìøÏ e∫Ã+~. Áø°düTÔX¯ø£+ 1800 dü+ˆˆ˝À Á_{°wüß bÕ\≈£î\≈£î,
HÓ’C≤+ qyêãT≈£î ≈£î~]q ˇø£ ˇ|üŒ+<äeTT Á|üø±s¡+ n|üŒ{Ï sêj·T\d”eT ÁbÕ+‘·yÓTÆq ãfi≤fl],
ø£&|É ,ü ø£s÷¡ ï\T, nq+‘·|⁄ü s¡eTT eT]j·TT ∫‘·÷sÔ T¡ ÁbÕ+‘ê*ï HÓC’ ≤+ qyêãT Á_{°wßü bÕ\≈£î\≈£î
<ä‘·Ô‘· Ç#êÃs¡T. n|üŒ{Ï qT+&ç uÛ≤s¡‘·<˚X¯+ kÕ«‘·+Á‘·´eTT düeTTbÕ]®+#˚+‘· es¡≈£î, M{Ïì
eTÁ<ëdüT Áô|dæ&Ó˙‡˝Àì d”&Ó&é &çÁdæºø˘º‡>± Á_{°wt bÕ\≈£î\T e´eVü≤]dü÷Ô e#êÃs¡T.
kÕ«‘·+Á‘ê´q+‘·se¡ TT, eTÁ<ëdüT sêheTT, Ä+Á<Ûä sêheTT $&çb˛sTTq dü+<äs“¡ e¤ TT˝À, 1953e
dü+ˆˆ ãfi≤fl] ø£sêí≥ø£ sêh+˝À ø£\T|üã&ç+~. $T–*q ø£&É|ü, ø£s¡÷ï\T, nq+‘·|ü⁄s¡eTT
eT]j·TT ∫‘·÷Ôs¡T õ˝≤¢\qT sêj·T\d”eT>± e´eVü≤]+#·&ÉeTT dæús¡|ü&ç b˛sTT+~.
sêj· T \ø±\eTT˝À sêj· T \d” e T m+‘√ Á|ü U ≤´‹ >±+∫q<ä ì #· ] Á‘· ø ±s¡ T \T
#Ó|æŒj·TTHêïs¡T. yês¡T, ÄHê&ÉT sêj·T\d”eT˝À s¡‘êï\T sêdüT\T>± b˛dæ, M<ÛäT\˝À es¡Ô≈£î\T
$Áø£sTT+#˚yês¡ì #ÓbÕŒs¡T. yÓTT‘·ÔeTTMT<ä ÄHê&ÉT sêj·T\d”eT≈£î ˇø£ düTes¡íj·TT>∑eTT.
sêj·T\ø±\eTT˝À á ÁbÕ+‘êìï düd´ü XÊ´eT\eTT #˚jT· T≥ ø=s¡≈î£ nH˚ø£ #ÓsT¡ e⁄\T Á‘·$«Hês¡T.
Ç+ø±, yês¡T nH˚ø£ >∑Tfi¯ófl, >√|ü⁄sê\T ø£{Ϻ+#ês¡T. H˚{ÏøÏ sêj·T\d”eT ÁbÕ+‘·+˝À Çe˙ï
eTq≈£î <äs¡Ùq$TkÕÔsTT. ø±˙, H˚&ÉT sêj·T\d”eT ˇø£ m&Ü] ÁbÕ+‘êìï ‘·\|æ+#˚
ø£s¡Te⁄ø±≥ø±\‘√, <˚X¯+˝ÀH˚ n‹ ‘·≈£îÿe es¡¸bÕ‘·eTT qyÓ÷<äj˚T´ ÁbÕ+‘ê\˝À ˇø£{Ï>±
ù|s=ÿqe#·TÃqT. Ç$ #ê˝eqï≥T¢ Çø£ÿ&É uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ Á>±eT ø£ø\å£ e\¢ mH√ï ø£˙ï{Ï >±<Û\ä T,
e´<Ûä\T $T–˝≤sTT. eTT+<äT>±H˚ ø£s¡Te⁄ ÁbÕ+‘·eTT, <ëìøÏ ‘√&ÉT á eTTsƒê ‘·>±<ë\ e\¢

8
sêj·T\d”eT n_Ûeè~∆˝À u≤>± yÓqTø£ã&ç+~.
á Á>±eTø£ø£å\T eTTK´+>± á õ˝≤¢˝À¢ì q\¢πs>∑&ç uÛÑ÷eTT\T ñqï ÁbÕ+‘ê\˝ÀH˚
m≈£îÿe>± ø£ì|ækÕÔsTT. q\¢πs>∑&ç H˚\\T ˝Òì á õ˝≤¢˝À¢ì ø=ìï ÁbÕ+‘ê\˝À, á Á>±eTø£ø£å\T
‘·≈£îÿy˚qì #Ó|üŒe#·TÃ. Á>±eTø£ø£å\≈£î, q\¢πs>∑&ç H˚\\≈£î ñqï dü+ã+<Ûä+˝À eTq≈£î XÊÁd”Ôj·T
ìs¡«#·qy˚TMT <=s¡ø£≈£îqïq÷, á H˚\˝À¢ì |ü+≥\T #ê˝≤ eT≥T≈£î esê¸<Ûë]‘·yÓTÆ ñ+{≤sTT.
Çø£ÿ&É esê¸uÛ≤e |ü]dæú‘·T\T yÓT+&ÉT>± ñqï+<äTq, m|ü⁄Œ&É÷ es¡Tdü ø£s¡Te⁄ ø±≥ø±\‘√,
Á|ü»\T #ê˝≤ ù|<ä]ø£+‘√ nH˚ø£ ø£cÕº\T nqTuÛÑ$dü÷Ô ñ+{≤s¡T. Ç+ø± dü+e‘·‡s¡eTT˝À #ê˝≤
uÛ≤>∑eTT Á|ü»\T @ |üì ˝Ò≈£î+&Ü e´s¡úeTT>± ø±\eTT >∑&ÉT|ü⁄#·÷ e⁄+{≤s¡T. Ç{Ϻ |ü]dæú‘·T\˝À
yê]˝Àì ì>∑÷&ÛyÉ TÓ qÆ X¯øÔÏ <äT]«ìjÓ÷>∑ |üs#¡ &· +É »s¡T>∑T‘·÷ ñ+≥T+~. ∫qï`∫qï $wüj÷· \≈£î
‘·>±<ë|ü&ÉT‘·÷ ñ+{≤s¡T. ô|’q ù|s=ÿqï ø±s¡D≤\ e\¢ Ms¡T ‘·s¡T#·÷ <äTs¡TdüT>± Á|üe]Ô+#·&É+
≈£L&Ü »s¡T>∑T‘·÷e⁄+≥T+~. BìøÏ ‘√&ÉT á ÁbÕ+‘·+˝Àì <Ûäqe+‘·T˝…’q uÛÑ÷kÕ«eTT\T yê]
dü«˝≤uÛÑ+ ø=s¡≈£î eTTsƒêø£ø£å\qT ô|+∫ b˛wædü÷Ô e⁄+{≤s¡T.
b˛©düT\˝À HÓ\ø=qï n$˙‹, Ç+ø± ø√s¡Tº˝À¢ πødüT\T ‘=+<äs¡>± ‘˚\ø£b˛e&ÉeTT
eT÷\+>± ≈£L&Ü Çø£ÿ&ç Á|ü»\T #·{≤ºìï ‘·eT #˚‘·T˝À¢øÏ rdüTø√yê˝ì Á|üj·T‹ïdü÷Ôe⁄+{≤s¡T.
n+<äTπø Á|ürø±s¡<ë&ÉT\T ≈£L&Ü »s¡T>∑T‘·÷ ñ+{≤sTT.
á eT<Û´ä ø±\+˝À sêj·T\d”eT eTTsƒê ‘·>±<ë\qT H˚|<ü ´äÛ +>± rdüTø=ì #ê˝≤ dæìe÷\T
rXÊs¡T. n$ #ê˝≤ es¡≈£î $»j·Te+‘·+>±H˚ Á|ü<ä]Ù+|üã&ܶsTT. dæìe÷\˝À #·÷#·T≥≈£î á
dü+|òüT≥q\T #ê˝≤ ñ<˚«>∑uÛÑ]‘·+>± ñ+{≤sTT. ø±˙, ì» J$‘·+˝À á Á>±eTø£ø£å\ u≤]q
|ü&çq Á|ü»\≈£î qs¡ø£eT+fÒ @$T{À Á|ü‘·´ø£å+>± ø£ì|ædüTÔ+~. }]˝À ˇø£s¡T Vü≤‘·´
>±$+|üã&çq#√, yê] ≈£î≥T+ã düuTÑÛ ´\T, ã+<ÛTä e⁄\T nee÷quÛ≤s¡+‘√ ø£è+–b˛‘ês¡T. Bì‘√
u≤~Û‘·T\˝À Á|ürø±πs#·Ã s¡>∑T\T‘·T+~. <ë&ÉT\T, Á|ürø±s¡<ë&ÉT\T e÷eT÷˝…’b˛‘êsTT. me]ø°
Á|üXÊ+‘·‘· nH˚~ ñ+&É<Tä . ‘·eT Á|ü‘´· ]úì eT≥Tºô|≥º&yÉ T˚ \ø£´å +>± ø£ì|ædTü +Ô ~. á ÁbÕ+‘·eTT˝À
|üì#˚ùd b˛©düT\T M]ì ìsê›øÏåD´+>± nDÏ∫y˚kÕÔs¡T. Çs¡TesêZ\ yês¡T b˛©düT\ #·T≥÷º,

9
ø√s¡Tº\ #·T≥÷º ‹s¡T>∑T‘·÷, ‘êeTT ø£wüº|ü&ç dü+bÕ~+∫q <ÛäqeT+‘ê eT+∫ ˙{Ï˝≤ Ks¡TÃ
ô|&É‘ês¡T. dæìe÷˝À¢ #·÷|æq≥T¢ M] J$‘ê\T @ e÷Á‘·+ ñ<˚«>∑uÛÑ]‘·+>± ñ+&Ée⁄. m|ü⁄Œ&É÷
ÁbÕD uÛÑj·T+‘√ ˇø£ ø£åD+ ≈£L&Ü eTqXÊÙ+‹ ˝Ò≈£î+&Ü Je#·Ã¤yê˝≤¢ Áã‘·T≈£î yÓfi¯flBkÕÔs¡T.
ˇø£ÿ e÷≥˝À #ÓbÕŒ\+fÒ, ªá Á>±eT ø£ø£å\T ˇø£ #êe⁄ Áã‘·T≈£î\ ªªô|’XÊ∫ø£ Áø°&ɵµ nì
#Ó|üŒe#·TÃ.
nsTT‘˚, Ç{°e* ø±\+˝À á eTTsƒêø£ø£å\T #ê˝≤eT≥T≈£î düeTdæb˛j·÷sTT. Ç~ ˇø£
$<Ûä+>± ÁøÏ+<ä{Ï Á|üuÛÑT‘ê«\ $»j·TeTH˚ #Ó|ü⁄Œø√yê*. ø=+<äs¡T eè‹Ô|üs¡+>± ìcÕº>∑]wüߺ˝…’q
◊.|æ.j·Tdt. (Ç+&çj·THé b˛©düT düØ«düT) Ä|ò”düs¡¢ ø£èwæ |òü*‘·eTì ≈£L&Ü #Ó|üŒe#·TÃ. n+‘˚ø±ø£
H˚{Ï düe÷»+ n_Ûeè~∆ |ü<+ä∏ ˝À |üjT· ì+#·&+É , Çø£ÿ&ç u≤\u≤*ø£\T eT+∫ $<ë´e+‘·T\e&ÉeTT,
Á|ü»\ Ä˝À#·Hê <äèø£Œ<∏ä+˝À e÷s¡TŒ sêe&ÉeTT yÓTT<ä\>∑T ø±s¡D≤\ e\q ≈£L&Ü Ç|ü⁄Œ&ÉT
eTTsƒêø£ø£å\T n+‘·]+∫b˛j·÷j·TH˚ #Ó|üŒe#·TÃ. sêj·T\d”eT yêdüT\≈£î Ç~ ˇø£
X¯óuÛ|Ñ ]ü D≤eTeTT. á |ü⁄düøÔ +£ ˝À H˚qT Hê ∫qïHê{Ï nqTuÛyÑ ê\qT CÀ&ç+∫ ÄHê{Ï |ü]dæ‘ú T· \qT,
áHê{Ï düe÷»+ eTT+<äT Á|ükÕÔ$+#·&É+ »]–+~. n+‘˚ø±ì, Ç+<äT˝À H˚qT @ e´øÏÔì
>±˙, @ esêZìï ø±˙ ñ<˚›•+∫ Áyêj·T˝Ò<äT. πøe\+ eT+∫øÏ, #Ó&ÉT≈£î »]–q dü+|òüTs¡¸D\≈£î,
ˇø£ ÁbÕ+‘·+˝À HÓ\ø=qï ÄHê{Ï |ü]dæú‘·T\qT, dæìe÷˝À¢ #·÷|æq≥T¢>± ø±ø£ yê{Ï˝Àì
yêdüÔ$ø£‘·qT ‘Ó*j·T #Ó|ü⁄Œ≥¬ø’ #˚dæq ∫qï Á|üj·T‘·ïy˚T á |ü⁄düÔø£eTT.
uÛÑ÷kÕ«eT´ esêZìøÏ #Ó+~q ˇø£ yÓ÷‘·Tã] ¬s’‘·T >∑+–¬s&ç¶. Ç‘·qT ÁbÕ<Ûä$Tø£$<ä´
e÷Á‘·y˚T #·<äTe⁄ø=ì, <Ûäè&ÛÉ dü«uÛ≤e+ ø£*–, düTìï‘· uÛ≤yê\T ˝Òì yÓTTs¡≥T eTìwæ. n‘·ì
≈£îe÷s¡T&ÉT sêeTT. Ç‘·qT ˝Ò‘· ÁbÕj·TeTT˝ÀH˚ ‘·qT #·T≥÷º ñqï düe÷»eTT eT]j·TT ‘·q
ø£qï ‘·+Á&ç Ç‘·s¡T\ |ü≥¢ ø£]ƒq+>±, <Ís¡®q´+>± Á|üe]Ô+#·&É+ #·÷dæ u≤<Ûä‘√ ‘·\¢&ç\T¢‘ê&ÉT.
‘·q #·T≥÷º »s¡T>∑T‘·Tqï Væ≤+kÕ‘·àø£ dü+|òüT≥q\T #·÷dæ |üdæej·TdüT˝ÀH˚ Ä‘·àq÷´q‘ê
uÛ≤eeTT˝ÀøÏ HÓ{Ϻy˚j·Tã&É‘ê&ÉT.

10
 sêeTT ‘·+Á&ç >∑+–¬s&ç¶øÏ sêeTT eTqdüÔ‘·«+ $T+>∑T&ÉT |ü&É˝Ò<äT. ‘·q˝≤+{Ï jÓ÷<ÛäTìøÏ
Ç+‘· kÕ<ÛäT dü«uÛ≤e+ ø£*–q ≈£îe÷s¡T&ÉT @$T{Ï ? M&çì m˝≤¬>’Hê e÷]à ‘·q+‘·{Ï yêì>±
r]Ã~<ë›\qT ≈£î+{≤&ÉT. ø±˙ n‘·ì Á|üj·T‘êï˝Ò$ |òü*+#·e⁄.
ø±˙ nq÷Vü≤´+>± jÓ÷<ÛäT&Ó’q >∑+–¬s&ç¶, J$‘·+˝À m˝≤ z&çb˛‘ê&√, n˝≤π> kÕ<ÛäT
dü«uÛ≤e⁄&ÉT, XÊ+‘·eT÷]Ô nsTTq sêeTT, m˝≤ $»j·T|ü<∏ä+˝À J$‘· >∑e÷´ìï #˚s¡T≈£î+{≤&√
‘Ó\T|ü⁄‘·÷, sêj·T\d”eT eTTsƒêø£ø£å\ H˚|ü<Ûä´+˝À kÕ>∑T‘·T+B ø£<∏ä.
á |ü⁄düÔø£eTT, πøe\eTT ø£&É|ü õ˝≤¢ eTTsƒêø£ø£å\ Ç‹eè‘·ÔeTT‘√ kÕ–Hê, sêj·T\d”eT
nìï õ˝≤¢˝À¢q÷, Ç˝≤+{Ï dü+|òüT≥q˝Ò »s¡T>∑T‘·÷ e⁄+{≤sTT. ø£qTø£, nìï õ˝≤¢\
eTTsƒê‘·>±<ë\T ˇπøkÕ] ù|s=ÿq&ÉyÓT+<äTø£ì, ˇø£ÿ ø£&É|ü õ˝≤¢ Ç‹eè‘·ÔeTT‘√H˚ á ø£<∏ä
Áyêj·T&ÉeTT »]–+~.
- dü÷s¡´.

11
 düT&ç>T∑ +&Ü\T
(sêj·T\d”eT eTTsƒêø£ø£å\ ø£<∏ä)
- dü÷s¡´
yÓTT<ä{Ï uÛ≤>∑+
>∑+–¬s&ç¶ ø=‘·Ô|ü˝…¢˝À ˇø£ yÓ÷‘·Tã] ¬s’‘·T. #·T≥TºÁ|üø£ÿ\ ñqï }s¡¢˝À¬ø\¢ <Ûäqe+‘·T&Ó’q
¬s’‘·T. Ç‘·&ÉT ÁbÕ<Ûä$Tø£ $<ä´ e÷Á‘·y˚T #·<äTe⁄ø=ì ñHêï&ÉT. nsTT‘˚ eT+∫ ˝Àø£C≤„qeTT
ø£*– ñ+&˚yê&ÉT. Ç‘·&ÉT ˇø£ <Ûäè&ÛÉ dü«uÛ≤eeTT ø£*–, ø£wüº|ü&ç |üì#˚j·TT eT+∫ ¬s’‘·T>± ù|s¡T
>∑&+ç ∫j·TTHêï&ÉT. ø±˙, Ç‘·ìøÏ &ÉãT“ MT<ä ñqï $|üØ‘·yTÓ qÆ ø±+ø£å eT]j·TT ˇø£ $<Ûeä TsTTq
|ædæHê]‘·eTT, Ç‘·ì e´øÏÔ‘ê«ìøÏ e÷j·Tì eT#·Ã˝≤>± ñ+&˚~.
Ç‘·ìøÏ 5 eT+~ Ä&É|æ\¢\ ‘·sê«‘· ˇø£ ≈£îe÷s¡T&ÉT »ìà+#ê&ÉT. n‘·&˚ sêeTT, eTq
ø£<∏ëHêj·T≈£î&ÉT. ‘·q ÄdæÔø£+{ÏøÏ yês¡düT&Ó’q+<äTq, ‘·q e+XÊìï ñ<ä›]+#˚yê&ÉT M&˚qì,
>∑+–¬s&ç¶ Ä |æ\¢yêì MT<ä $|üØ‘·eTsTTq Áù|eT, |ü⁄Á‘· yê´yÓ÷Vü≤eTT ø£*–, sêeTTqT
n|ü⁄s¡÷|ü+>± #·÷düTø=H˚yê&ÉT. n|üŒ{À¢ sêj·T\d”eT ÁbÕ+‘·+˝À düs¬ q’ s√&ÉT,¶ ãdüT‡ kÂø£sê´\T
˝Òe⁄. n~ 1955e dü+ˆˆ ÁbÕ+‘·eTsTT e⁄+≥T+~. #ê˝≤ eT+~ |ü˝…¢≥÷s¡¢˝Àì ¬s’‘·T\T
ø±*q&Éø£q>±˙, m&É¢ã+&É¢˝À>±˙, #·T≥TºÁ|üø£ÿ\ }s¡¢≈£î Á|üj·÷D+ #˚ùdyês¡T. yê] |ü+≥\T
≈£L&Ü m&É¢ã+&É¢˝ÀH˚ rdüTø=ìb˛sTT |ü≥ºD+˝À $Áø£sTT+#˚yês¡T. ø=+<äs¡T yÓ÷‘·Tã] ¬s’‘·T\T
>∑TÁsê\qT ≈£L&Ü Á|üj·÷D kÕ<ÛäHê\T>± yê&˚yês¡T.
sêeTT≈£î n|ü⁄Œ&ÉT Ç+ø± 3 dü+ˆˆ\T ì+&É˝Ò<äT. Ä s√E >∑+–¬s&ç¶ y˚≈£îeC≤eTTH˚ ˝Ò∫
‘·q uÛ≤s¡´ sêCÒX¯«]<˚$ì, ‘·q eTT<äT›\ø=&ÉT≈£î sêeTTqT |æ\T#·Tø=ì, m&É¢ã+&çô|’ <ä>∑Zs¡˝ÀH˚
ñqï ∫qï|ü≥ºDeTT Ábı<äT›≥÷s¡T≈£î ãj·T\T<˚sê&ÉT. Ä ø±\eTT˝À Ábı<äT›≥÷s¡Tqî ªù|≥µ nì
≈£L&Ü |æ\#˚yês¡T. ù|≥˝À >∑+–¬s&ç¶ 7 Çfi¯flqT ø£{Ϻ+∫j·TTHêï&ÉT. ø=~›ø±\+ nø£ÿ&˚ ‘·q
uÛ≤s¡´‘√ ø£*dæ ìyêdüeTT+&ç Ä Çfi¯¢qT ø£{Ϻ+∫Hê&ÉT. Ä Çfi¯ófl ‘·j·÷¬s’q ø=~›s√E˝À¢H˚ sêeTT
nø£ÿ&˚ »ìà+#ê&ÉT. >∑+–¬s&ç¶ ˇø£ Ç+{Ïì ‘·eT ø√düy˚T Á|ü‘˚´ø£+>± ô|≥Tºø=ì, $T>∑‘ê Çfi¯ófl

12
u≤&ÉT>∑≈î£ Ç#êÃ&ÉT. ø£qTø£, >∑+–¬s&ç¶ n|ü⁄Œ&É|⁄ü Œ&ÉT dürdüyT˚ ‘·+>± sêeTTqT |æ\T#·Tø=ì ù|≥≈£î
b˛sTT nø£ÿ&˚ ø=~›s√E\T ñ+&ç, ‘·q |üqT\qT #·÷düTø=ì ‹]– |ü˝…¢≈£î e#˚Ãyê&ÉT.
n˝≤π> ákÕ] ≈£L&Ü sêeTTqT |æ\T#·Tø=ì ‘·q uÛ≤s¡´‘√ ø£*dæ m&É㢠+&ç˝À y˚≈î£ eC≤eTTH˚
ãj·T\T<˚sê&ÉT. sêeTT≈£î Ç+‘·≈£î eTTqT|ü⁄ #˚dæq Á|üj·÷D≤˝Ò$ >∑Ts¡TÔ≈£î ˝Òe⁄. ás√E
y˚≈£îeC≤eTTH˚ yÓT\T≈£îe e∫Ãq|ü⁄Œ&ÉT, sêeTT≈£î ‘·q neTà, Hêqï\‘√ ø£*dæ m&É¢ã+&ç˝À
Á|üj·÷DeTT #˚j·TT#·Tqï á dü+|òüT≥q, sêeTT eTH√|òü\ø£eTTô|’ C≤„|üø£+ ñqï yÓTT≥º yÓTT<ä{Ï
dü+|òüT≥q. n~ ‘Ó\¢yês¡TC≤eTTq 5>∑+ˆˆ ÁbÕ+‘·eTT. u≤>± Nø£{Ï>± ñ+~. >∑‘·T≈£î\ <ë]ô|’
m&É¢ã+&ç ≈£î<äT|ü⁄\‘√ Á|üj·÷DÏdü÷Ô ñ+~. Ç+‘·˝À m&É¢ã+&ç ˇø£ ¬s’˝Ò« Áø±dæ+>¥qî <ë≥uÀe⁄
#·T+&É>±, ‘Ó\¢yês¡TC≤eTTq yÓfi¯ófl #ÓHÓ’ï-eTT+u≤sTT ¬s’\T ã+&ç, nìï ø£+bÕs¡TºyÓT+≥T\˝ÀqT
Á|üø±X¯e+‘·yTÓ qÆ yÓ\T‘·Ts¡T‘√, $|üØ‘·yTÓ qÆ X¯ã+› #˚jT· T#·÷ sêeTT Á|üj÷· D+ #˚dTü qÔ ï m&É㢠+&çì
y˚>∑+>± <ë{Ïb˛sTT+~. sêeTT Ä ¬s’\Tã+&çì, n+<äT˝Àì Á|üø±X¯e+‘·yÓTÆq yÓ\T>∑TqT,
n$T‘·yÓTÆq ÄX¯Ãs¡´+‘√ #·÷dæ,
ªªHêj·THê ! @$T≥~ ? n+‘·ô|<ä›~ !! n˝≤ X¯ã›+ #˚dü÷Ô b˛sTT+~ ? n+<äT˝Àì Ä
yÓ\T‘·Ts¡T @$T{Ï ?µµ nì es¡Tdü Á|üX¯ï\T y˚XÊ&ÉT.
>∑+–¬s&ç¶ ‘·q ∫ìï ≈£îe÷s¡Tì e÷≥\≈£î eTT]dæb˛‘·÷,
ªªn~ s¬ \’ Tã+&ç u≤ãT ! n+<äT˝À eTqTwüß\T ˇø£ }] qT+&ç Ç+ø=ø£ }]øÏ Á|üj÷· D+
#˚kÕÔsT¡ . n+<äT˝Àì yÓ\T‘·Ts¡T ø£s¬ +≥T ã\T“\~. Ábı<äT≥› ÷s¡T˝À eTq Çfi¯fl˝À ≈£L&Ü Ç≥Te+{Ï
ø£¬s+≥T ã\T“\THêïsTTµµ.
nì, ¬s’\T ã+&ç n+fÒ @$T{À ‘·q ∫ìï ≈£îe÷s¡TìøÏ ‘Ó*j·T#Óù|Œ Á|üj·T‘·ï+ #˚XÊ&ÉT.
sêeTT ¬s’\Tã+&ç >∑T]+∫ eT]j·TT ø£¬s+≥T ã\T“\>∑T]+∫ ns¡ú+ #˚düTø=qT≥≈£î Á|üj·T‘·ïeTT
#˚XÊ&ÉT. nsTT‘˚ sêeTT ãTÁs¡≈£î ‘·{Ϻq ˇπø ˇø£ ns¡ú+, Ábı<äT›≥÷s¡T˝À ‘·eT Çfi¯fl˝À ≈£L&Ü
n˝≤ yÓ*π> ø£¬s+≥T ã\T“\THêïj·Tì. sêeTT kı+‘· }s¡T ø=‘·Ô|ü˝…¢˝À n|üŒ{ÏøÏ $<äT´‘Y ˝Ò<äT.
ø£qTø£, n‘·ìøÏ ø£¬s+≥T ã\T“\ >∑T]+∫q C≤„q+ ˝Ò<äT. ‘·sê«‘· 12 dü+ˆˆ\≈£î >±˙ nø£ÿ&É

13
$<äT´‘Y sê˝Ò<äT.
sêeTT $<äT´‘Y BbÕ\ >∑T]+∫, ¬s’\Tã+&ç >∑T]+∫ Ä˝À∫dü÷Ô eTs¡˝≤ ìÁ<ä˝ÀøÏ
C≤s¡T≈£îHêï&ÉT. sêeTT≈£î eTs¡˝≤ yÓT\≈£î\ e#˚Ãdü]øÏ m&É㢠+&ç ô|Hêïq~ <ë{Ï Ábı<äT≥› ÷s¡T˝ÀøÏ
Á|üy˚•dü÷Ô ñ+~. sêeTT eTs¡˝≤ ‘·+Á&çì,
ªªHêj·THê ! eTq+ Ç|ü⁄Œ&ÉT mø£ÿ&É ñHêïeTT ?µµ
n+<äT≈£î n‘·ì ‘·+Á&ç,
ªªeTqeTT Ábı<äT›≥÷]øÏ <ä>∑Zs¡>± e∫ÃHêeTTµµ.
nì #Ó|æŒ, ‘·q uÛ≤s¡´ sêCÒX¯«] yÓ’|ü⁄≈£î ‹]–,
ªªˇø£ dü+ˆˆ ÁøÏ+<ä q\¢ã˝…¢ q]Ù¬s&ç¶ì, nø£ÿ&É ø£ì|ædüTÔqï Ä bÕ&ÉTã&ɶ Ç+{Ïe<ä› ªK÷ìµ
#˚dæHês¡T. Ä πødüT˝Àì eTT<ë›sTT\+<ä]ì ª>∑fi¯ófl≈£î (ñ]•ø£å)µ y˚dæHês¡Tµµ,
nì #Ó|æŒHê&ÉT. sêeTT≈£î ‘·q ‘·+Á&ç e÷≥\T @$T ns¡ú+ ø±˝Ò<äT. sêeTT eTs¡˝≤,
ªªHêj·THê K÷ì n+fÒ @$T{ϵµ nì n&ç>±&ÉT.
n+<äTø£‘·ì ‘·+Á&ç,
ªªˇø£ eTìwæì, Ç+ø=ø£ eTìwæ #·+|æ‘˚, <ëìì ªK÷ìµ nì n+{≤s¡Tµµ.
nì #ÓbÕŒ&ÉT. sêeTT≈£î, @MT ns¡ú+ ø±˝Ò<äT. ndü\T ˇø£ eTìwæì, Ç+ø=ø£ eTìwæ m+<äT≈£î
#·+|ü⁄‘ê&√ ndü˝Ò ns¡ú+ ø±˝Ò<äT. ˇø£ NeTqT #·+|æ‘˚H˚ ‘·q ‘·*¢ ‘·q‘√,
ªªsêeTT bÕ|ü+ sê! n˝≤ #·+|ü≈£L&É<äT!! bÕ|ü+ edüTÔ+~ !!!µµ nì #Óù|Œ~.
eT] eTìwæì m+<äT≈£î? m˝≤? #·+|ü⁄‘ês√, sêeTT ndü\T Ä˝À∫+#·˝Òø£ b˛j·÷&ÉT.
sêeTT ãTÁs¡≈£î ª>∑fi¯ófl≈£îµ n+fÒ @$T{À ‘·sê«‘· #ê˝≤ ø±\+ es¡≈£î ns¡ú+ ø±˝Ò<äT.
sêeTT ‘·sê«‹ø±\+˝À düTìï‘·yÓTÆq eTqdüÔ‘·«+ ø£*– ñ+&ÉT≥≈£î, ãVüQXÊ, ‘·q≈£î
nqTuÛeÑ eTsTTq á yÓTT≥ºyTÓ T<ä{Ï C≤„|øü ±\ <=+‘·s˝¡ Ò ø±s¡D+ nsTTe⁄+&Ée#·TÃ. á dü+|òTü ≥q
‘·sê«‘· ‘·q ∫qïHê{Ï dü+>∑‘·T\T Ç+ø± #ê˝≤ C≤„|ü≈£eTTHêïsTT. ø=~›s√E\ ‘·s¡Tyê‘· ‘·q
‘·+Á&ç >∑+–¬s&ç¶ ‘·qqT uÛÑTC≤\ ô|’øÏ møÏÿ+#·Tø=ì, ø£\¢+˝ÀøÏ, Ç+ø± Á|üø£ÿ Çfi¯fl˝À¢ì ã+<ÛäTe⁄\

14
e<ä›≈£î, ne‘·* M~Û˝Àì düT_“XË{Ϻ n+>∑&çøÏ |æ\T#·Tø=ì b˛j˚Tyê&ÉT. ø£\¢+˝À, bÕe⁄s¡+
ø£+fÒ ∫qï>± ñqï |ü≈£åî\T ø=ìï –+»\T @s¡Tø=ì ‹+≥÷, ˇø£ $<ÛäyÓTÆq X¯u≤›\T #˚dü÷Ô
e⁄+&˚$. sêeTT ‘·q ‘·+Á&ç‘√,
ªªÄ |ü≈£åî\ ù|πs$T{Ï ? n$ @eTì ns¡TdüTÔHêïsTT ?
m+<äT≈£î n˝≤ ns¡Tdü÷Ô ñHêïsTT ?µµ nì n&ç>±&ÉT. n+<äT≈£î >∑+–¬s&ç¶,
ªªÄ |ü≈£åî\qT u…fi¯fl>±fi¯ófl nì n+{≤s¡T. n$ m|ü⁄Œ&É÷ lø£è≤cÕí! lø£è≤cÕí! nì <˚e⁄ìï
ÁbÕ]údü÷Ô ñ+{≤sTTµµ nì #ÓbÕŒ&ÉT. n|üŒ{Ï qT+&ç sêeTT≈£î Ä |ü≈£åî\+fÒ Á|”‹ @s¡Œ&ç+~.
‘·q ô|<ä› nø£ÿ •eeTà uÛÑs¡Ô Msê¬s&ç¶ ‘·TbÕø° rdüTø=ì <ä>∑Zs¡˝ÀH˚ ñqï n&É$øÏ yÓ[fl
õ+ø£\qî, ≈£î+<˚fifl¯ qT y˚{≤&˚yê&ÉT. Msê¬s&ç¶ m+<äTø√ ø=~›s√E\T>± y˚≥≈£î yÓfifl¯ ˝Ò<Tä . ø£\+¢ ˝À
C§qï\T, ø=Ás¡\T q÷]Œ&çøÏ e#êÃsTT. n|ü⁄Œ&ÉT nø£ÿ&É sêeTT, ø=+<äs¡T |æ\¢\‘√ ø£*dæ
Ä&ÉT≈£î+≥THêï&ÉT. Á|üø£ÿ ø£fi¯fl+˝À u…\¢>±fi¯ófl, lø£è≤cÕí! lø£è≤cÕí! nì ns¡TdüTÔHêïsTT (n$
n]#˚ ns¡T|ü⁄\T eTq+ @$<Ûä+>± nq«sTT+#·T≈£î+fÒ Ä $<Ûä+>± nì|ædü÷Ô ñ+{≤sTT. á
$wüj·T+ |ü˝…¢ J$‘·+ >∑&ç|æq #ê˝≤ eT+~øÏ nqTuÛÑeeTsTT ñ+≥T+~).
Ä s√E sêeTT u≤e Msê¬s&ç¶ Ç+ø± ø=+‘· eT+~ ùdïVæ≤‘·T\‘√ ø£*dæ ‘·TbÕø° |ü≥Tºø=ì
ø£\¢+˝ÀøÏ e#êÃ&ÉT. e∫à sê>±H˚, ‘·TbÕø°˝À s¡e«\‘·÷{≤qT ì+|æ, >∑T] #·÷dæ lø£è≤cÕí!
lø£è≤cÕí! nì ns¡TdüTÔqï u…fi¯fl>±fi¯fl >∑T+|ü⁄ô|’ ø±˝≤Ã&ÉT. ‘·TbÕø° ô|<ä› X¯ã›+ #˚dü÷Ô ù|*+~.
#Ó≥¢ô|’ ñqï ø±≈£î\T nìï ø±e⁄,ø±e⁄, nì ns¡Tdü÷Ô ô|’øÏ m–sêsTT. >∑T+|ü⁄\T, >∑T+|ü⁄\T>±
ñqï u…fifl¯ >±fi¯flì #Ófi≤fl#Ó<Tä s¡T nj·÷´sTT. Msê¬s&ç¶ ùdïVæ≤‘·T\T yÓ+≥H˚ |ü]>¬ ‘·Tø¬Ô [fl ªªˇø£ÿy˚≥T≈£î
8 u…fi¯fl>±fi¯ófl #·∫ÃHêsTTµµ nì ns¡Tdü÷Ô, s¡ø£Ô+ yÓ÷&ÉT‘·÷ H˚\ø=]–q Ä |æ≥º\qT |ü≥Tºø=ì,
ªªás√E M{Ï‘√ e÷≈£î e÷+∫ $+<äTµµ,
nì Msê¬s&ç¶ <ä>∑Zs¡>± e#êÃs¡T. Msê¬s&ç¶ ø=+#Ó+ >∑s¡«+>± ∫s¡Tqe⁄« q$«, yê{ìï{Ïì
ˇø£ eTìwæ <ë«sê Ç+{ÏøÏ |ü+|æ, yê{Ï e÷+dü+‘√ y˚|ü⁄&ÉT #˚j·TeTì, #Ó|üŒeTì #ÓbÕŒ&ÉT.
n‹ ∫qï ej·TdüT˝À Á|ü‘·´ø£å+>± á Væ≤+kÕ‘·àø£yÓTÆq dü+|òüT≥q #·÷dæq sêeTT≈£î

15
>∑T+&Ó\T ‘·sT¡ ≈£îÿb˛j·÷sTT. lø£è≤cÕí! lø£è≤cÕí! nì ÁbÕ]údTü qÔ ï Ä ne÷j·Tø£eTsTTq |æ≥\º qT
ø±*Ãq|ü⁄&ÉT Ä lø£èwüßí&ÉT m+<äT≈£î yê{Ïì s¡øÏå+#·˝Ò<√ sêeTT≈£î ns¡úeTT ø±˝Ò<äT.
‘·s¡Tyê‘· Ç+{Ïe<ä› sêeTT ‘·*¢ nsTTwüº+>±H˚ á |üø£å\ y˚|ü⁄&ÉT #˚dæ+~. n|ü⁄Œ&ÉT ÄyÓT
nqï e÷≥\T H˚{ÏøÏ ≈£L&Ü sêeTT #Óe⁄\˝À Á|ü‹<Ûä«ìdü÷ÔH˚ ñHêïsTT. n|ü⁄Œ&ÉT ÄyÓT,
ªªá ne÷j·Tø£eTsTTq |æ≥º\qT #·+|æq bÕ|ü+ }]πø b˛<äT. M{Ïì #·+|ü⁄≥≈£î
n‘·ìøÏ #˚‘·T˝…˝≤ e#êÃjÓ÷µµ, nì n+~.
Ä s√E e+&çq e÷+dü+ Msê¬s&çø¶ ,Ï n‘·ì ùdïVæ≤‘·T\≈£î e÷Á‘·yT˚ e&ç+¶ #ês¡T. $T–*q
≈£î≥T+ã düuTÑÛ ´˝…e«s¡T <ëìï ‘êø£HH’Ó ê ˝Ò<Tä . sêeTT á düTìï‘·yTÓ qÆ eTqdü‘Ô «· + e\¢ me]‘√q÷
<ÛÓ’s¡´+>± eT{≤¢&É˝Òø£ b˛j˚Tyê&ÉT. n+<ä] eTT+<äT #ê˝≤ dæ>∑TZ|ü&ÉT‘·÷ ñ+&˚yê&ÉT. >∑+–¬s&ç¶,
ø=&ÉT≈£î Á|ües¡Ôq #·÷dæ ø=+#Ó+ Ä˝À#·q˝À |ü&ܶ&ÉT. á ÁbÕ+‘·+˝À Á>±e÷\˝À
ì\<=≈£îÿø√yê\+fÒ m+‘√ <ÛÓ’s¡´ôdÌúsê´\T nedüs¡+. n˝≤π> ø=+#Ó+ ø£]ƒq+>± ≈£L&Ü
e´eVü≤]+#ê*‡ ñ+≥T+~. ø£qTø£, ‘·q ø=&ÉT≈£îqT m˝≤ nsTTHê ‘·q+‘·{Ïyêìï #˚j·÷\ì
dü+ø£*Œ+#ê&ÉT.
Ç|ü⁄Œ&ÉT >∑+–¬s&ç¶ }]˝À |üìMT<ä mø£ÿ&çøÏ b˛sTTHê, sêeTTqT ‘·q‘√bÕ≥T |æ\T#·Tø=ì
b˛j˚Tyê&ÉT. á $<Ûä+>±HÓ’Hê sêeTT≈£î ‘·q e´eVü‰s¡XË’* H˚sêŒ\qTø=H˚yê&ÉT.
Ä s√E >∑+–¬s&ç,¶ sêeTTqT |æ\T#·Tø=ì }] ãj·T≥ ñqï \+u≤&Ü‘ê+&É≈î£ yÓfi≤fl&ÉT.
>∑+–¬s&ç¶ nø£ÿ&É ñqï \+u≤&Üyês¡+<ä]øÏ &ÉãT“, <Ûëq´+ n|ü⁄Œ Ç∫à e⁄Hêï&ÉT. n+<äT≈£î>±qT
yês¡T, yê] Jyê\ ms¡Te+‘ê ‘·qπø neTàe\dæ ñ+≥T+~. n~ ≈£L&Ü ‘êqT ìs¡ísTT+∫q
<Ûäs¡πø Çe«e\dæ ñ+≥T+~. nø£ÿ&ç yês¡+‘ê m|ü⁄Œ&É÷ >∑+–¬s&ç¶øÏ e´‹πsø£+>± Á|üe]Ô+#˚yês¡T
ø±<äT. ø±˙ 2 s√E\ ÁøÏ+<ä≥, \øå±àHêj·Tø˘ nH˚ e´øÏÔ, Ç+ø=ø£ ¬s’‘·T m≈£îÿe <Ûäs¡ ÄX¯
#·÷|ü&+É ‘√, ‘·q e<ä› ñqï ms¡Te+‘ê n‘·ìøÏ n$TàHê&ÉT. á $wüjT· + ‘Ó\TdüT≈£îqï >∑+–¬s&ç¶
\øå±àHêj·Tø˘qT ‘·ø£åDy˚T, ñqï|òü\+>± ‘·q u≤ø° yÓTT‘·Ô+ rs¡ÃeTì ì\BXÊ&ÉT. ‘·q ‘·+Á&ç
Äy˚X+¯ >± e÷{≤¢&≥É + #·÷dæ sêeTT u…+uÒ\T |ü&ܶ&TÉ . á˝À>± \øå±àHêj·Tø˘ ø=~›>± ‹s¡T>∑Tu≤≥T

16
<Û√s¡DÏ Á|ü<]ä Ù+#·&+É ‘√, >∑+–¬s&ç¶ ‘·q #˚‹˝À e⁄qï ‘·q ≈£îe÷s¡Tì #˚‹ì $düTs¡T>± $~*+∫,
ˇø£ÿ ñ<äT≥Tq \øå±àHêj·Tø˘ô|’øÏ \+|òæT+∫ ¬s+&ÉT #˚‘·T\‘√ n‘·ì yÓTTVü≤+ô|’ |æ&ç>∑T<äT›\T
≈£î]|æ+#ê&ÉT. nø£ÿ&É n+‘ê ‘ê+&Ü yêπs ñHêïs¡T, ø±˙, ˇø£ÿs¡T ≈£L&Ü Ç<˚$T≥ì n&É>{∑ ≤ìøÏ
kÕVü≤dæ+#·˝Ò<äT. ‘·sê«‘·, \øå±àHêj·Tø˘, >∑+–¬s&ç¶øÏ kÕcÕº+>∑|ü&ç, ‘·qT ‘·|ü⁄Œ#˚XÊqì, n+<äT≈£î
n|üsê<Û+ä >± ‘·q >=Á¬s\qT ˇø£ yês¡+ s√E\T >∑+–¬s&ç¶ bı˝≤\˝À ñ&ÉT>∑T‘êeTì, Ç+¬ø|ü⁄Œ&ÉT
bıs¡bÕ≥T #˚j·Tqì y˚&ÉT≈£îHêï&ÉT. <ëì‘√ >∑+–¬s&ç¶ XÊ+‹+∫, n+‘·es¡≈£î @$T »s¡T>∑qfÒ¢
ìeTà\+>± ‘·q ø=&ÉT≈£î #˚sTT |ü≥Tºø=ì Ç+{ÏøÏ ãj·T\T<˚sê&ÉT.
sêeTT≈£î á e´eVü‰s¡eT+‘ê #ê˝≤ nHê´j·T+>±, ndüV≤ü ´+>± ø£ì|æ+∫+~. ñqï≥T¢+&ç
‘·q ‘·+Á&çøÏ n+‘· ø√|ü+ m+<äT≈£î e∫Ã+<√ ns¡ú+ ø±˝Ò<äT. yÓTT<ä{ÏkÕ]>± ‘·q ‘·+Á&ç #˚dæq
|üìì sêeTT düeT]ú+#·˝øÒ £ b˛j·÷&ÉT. n|üŒ{Ï qT+&ç sêeTT≈£î, ‘·q ‘·+Á&ç n+fÒ n$T‘·eTsTTq
uÛÑj·T+‘√ bÕ≥T, ‘·q ‘·+Á&ç ˝ÀbÕ\qT eTqdüT˝ÀH˚ $eT]Ù+#·&É+ ≈£L&Ü yÓTT<ä\T ô|{≤º&ÉT.
Ä ‘·sê«‘·, ‘·q≈£î ‘Ó*j·T≈£î+&ÜH˚ sêeTT n+<ä] eTT+<äT nìï{ÏøÏ dæ>∑TZ, uÛÑj·TeTT ø£*–,
me]‘√q÷ <ÛÓ’s¡´+>± e´eVü≤]+#˚yê&ÉT ø±<äT. á $<Ûä+>± n+‘· ˝Ò‘· ej·TdüT˝ÀH˚ sêeTT
Ä‘·àq÷´q‘ê uÛ≤e+˝ÀìøÏ HÓ{Ϻy˚j·Tã&ܶ&ÉT.
n˝≤ uÛÑj·T+`uÛÑj·T+>±H˚ sêeTT ø=+#Ó+ ô|<ä›yê&Ó’ 5 dü+ˆˆ\T ì+&ÜsTT. sêeTT ‘·*¢
sêCÒX¯«] <˚$øÏ ÁbÕ<∏ä$Tø£ $<ä´ u≤>± e#·TÃ. ø±ã{Ϻ sêeTT≈£î ∫qï ∫qï |ü<ë´\T, bÕ≥\T,
‘Ó\T>∑T nø£så ê\T, mø£ÿeTT\T yÓTT<ä\>∑Tq$ Ç+{Ïe<äH› ˚ H˚sT¡ Œ‘·÷ ñ+&˚~. n|üŒ{ÏøÏ ø=‘·|Ô ˝ü ˝¢… À
Á|üuÛÑT‘·« bÕsƒ¡XÊ\ @B ˝Ò<äT. ø±˙ ˇø£ uÛÑÁ{≤E\ ã&çì Ä }] ô|<ä›\T #ê˝≤ ø±\+ qT+&ç
ìs¡«Væ≤dü÷Ô e⁄Hêïs¡T. Ç|ü⁄Œ&ÉT sêeTTqT n+<äT˝À ˇø£≥e ‘·s¡>∑‹˝À #˚]Œ+#ês¡T. uÛÑÁ{≤E\
ã&ç˝À Á|üuTÑÛ ‘·«+ ìπs•› +∫q bÕsƒ´¡ |ü⁄düøÔ ±\T @$ ñ+&˚$ø±e⁄. n+<äT˝À ô|<äu› ≤\•ø£,å mø£ÿeTT\T,
≈£L&çø£\T, rdæy˚‘·\T, uÛ≤>∑Vü‰s¡eTT\T yÓTT<ä\>∑T yê{Ï‘√bÕ≥T Ä+Á<ÛäeTT, neTs¡ø√X¯eTT,
y˚eTq X¯‘·ø£eTT, düTeT‹ X¯‘·ø£eTT yÓTT<ä\>∑T X¯‘·ø£eTT\T u≤>± H˚]Œ+#˚yês¡T. Bìe\q
uÛÑÁ{≤E\ ã&ç˝À #·~$q |æ\¢\≈£î ‘Ó\T>∑T uÛ≤cÕ |ü]C≤„qeTT, ˙‹ |ü<ë´\T, ÁbÕ<∏ä$Tø£

17
>∑DÏ‘·+ yÓTT<ä\>∑T yê{Ï j·T+<äT eT+∫ ÁbÕMD´+ ñ+&˚~.
1957e dü+ˆˆ˝À ø=‘·|Ô ˝ü ˝¢… À yÓTT<ä{kÏ Õ]>± Á|üuTÑÛ ‘·« bÕsƒX¡ Ê\ ÁbÕs¡+uÛyÑ TÓ +Æ ~. n|ü⁄Œ&ÉT
sêeTT, ¬s+&Ée ‘·s¡>∑‹ #·<äTe⁄‘·÷ ñ+&˚yê&ÉT. dü÷ÿ\T ÁbÕs¡+uÛÑeTT q+<äT nø£ÿ&É Ç<ä›s¡T
ñbÕ<Ûë´j·TT\qT ìj·T$T+#ês¡T. yê]˝À •yê¬s&ç¶ nH˚ n<Ûë´|ü≈£î&ÉT Á|ü<ÛëH√bÕ<Ûë´j·TT&ÉT>±
ñ+&˚yê&ÉT. áj·Tq eè‹Ô|ü≥¢ n+øÏ‘· uÛ≤eeTT ø£*–, }]˝Àì |æ\¢\+<ä]ì dü÷ÿfiÀfl #˚]Œ+∫
n+<ä]øÏ $<ä´ H˚]Œ+#·e˝…qì bÕ≥T |ü&ÉT#·T+&˚yê&ÉT.
n|üŒ{À¢ <ä[‘·T\qT n+≥sêìyê]>± #·÷ùd nHê#ês¡eTT ñ+&˚~. n˝≤ #˚j·T&ÉeTT
n|üŒ{À¢H˚ XÊdüHê\ Á|üø±s¡+ H˚s¡yÓTÆHê, mes¡÷ yê{Ïì neT\T |üs¡#·ø£b˛e&É+‘√ Á|ü»\T
≈£L&Ü á <äTsê#êsê\ qT+&ç ãj·T≥ |ü&É˝Òø£, yê] eT÷s¡â‘ê«ìï ãj·T≥≈£î Á|ü<ä]Ù+#˚yês¡T.
nsTTHê ≈£L&Ü Á|ü<ÛëH√bÕ<Ûä´j·TT&ÉT •yê¬s&ç¶ <ä[‘·T\ |æ\¢\qT dü÷ÿfiÀ¢ #˚]Œ+∫ yê]øÏ
$<ë´ãT<äT›\T H˚]Œ+#˚ Á|üj·T‘·ï+ #˚XÊ&ÉT.
Áø£eT+>± }]˝Àì |æ\¢\+‘ê dü÷ÿfiÀfl #˚sês¡T. ø±˙, ø=Hêïfi¯fl ‘·sê«‘· ø=‘·Ô>± dü÷ÿfiÀ¢
#˚]q |æ\¢˝À¢ ø=+‘· eT+~ì yê] ‘·*¢<ä+Á&ÉT\T dü÷ÿ\T e÷ìŒ+#ês¡T. BìøÏ ø±s¡DeTT,
e´ekÕj·T |üqT˝À¢ |æ\¢\T ‘·eT ‘·*¢<ä+Á&ÉT\≈£î düVü‰j·T|ü&É≥+ ˇø£ e+‘·T nsTT‘˚, y˚TeTT
#·<äT|ü⁄ø=ì @$T ˝≤uÛÑ+? |æ\¢\T @ |üìø° ø=s¡>±≈£î+&Ü b˛‘ês¡H˚ uÛÑj·T+ ≈£L&Ü eTs=ø£
ø±s¡DeTT. BìøÏ $s¡T>∑T&ÉT>±, Á|ü<ÛëH√bÕ<Ûë´j·TT&ÉT u≤>± #·~y˚ |æ\¢\qT ¬s+&ÉT »≥T¢>±
@s¡Œs¡∫, yê]ì eT<Ûë´Vü≤ï uÛÀ»q $sêeT düeTj·T+˝À dü÷ÿ\T e÷ìq |æ\¢\ Çfi¯fl≈£î b˛sTT,
|æ\¢\ ‘·*¢<ä+Á&ÉT\≈£î $<ä´ jÓTTø£ÿ ÁbÕeTTK´‘·qT ‘Ó*j·TCÒdæ, yê] |æ\¢\qT eTs¡˝≤ dü÷ÿ\T≈£î
|ü+|üeTì ø√πsyês¡T. ˇø£s√E eT<Ûë´Vü≤ï+ sêeTT ‘·q »≥Tº˝Àì eTs√ eTT>∑TZ] |æ\¢\‘√
ø£*dæ, Ä s√E dü÷ÿ\T≈£î sêì |æ\¢\ Çfi¯fl≈£î b˛j·÷&ÉT. yÓTT<ä≥ düTu≤“¬s&ç¶ nH˚ |æ\¢yêì
Ç+{ÏøÏ yÓfi≤¢s¡T. ø±˙, nø£ÿ&É Ä |æ\¢yê&ÉT ˝Ò&ÉT. düTu≤“¬s&ç¶ ‘·+Á&ç,
ªªyê&ÉT ø£s¡Tã÷»ø±j·T\‘√≥˝À yÓTTø£ÿ\≈£î ˙s¡T ô|≥Tº≥≈£î b˛sTTHê&ÉT. yê&ÉT Ç+ø£
dü÷ÿ\T≈£î sê&ÉT. MTs¡T yÓ[flb˛+&çµµ, nì #ÓbÕŒ&ÉT.

18
 <ëìøÏ sêeTT,
ªªeTqeTT ø£s¡Tã÷» ‘√≥ <ä>∑Z]πø yÓ[fl düTu≤“¬s&ç¶ì dü÷ÿ\T≈£î s¡eTàì #ÓbÕ›eTT |ü<äµµ.
nì, n+<ä]ì ‘√&ÉTø=ì ‘√≥ <ä>∑Z]øÏ yÓfi≤fl&ÉT. nø£ÿ&É, düTu≤“¬s&ç¶ yÓTTø£ÿ\≈£î ˙s¡T ô|&ÉT‘·÷
ø£ì|æ+#ê&ÉT. yÓ+≥H˚ |æ\¢\T düTu≤“¬s&ç¶ì ñ<˚›•+∫,
ªªˇπsjYT ! düTu≤“¬s&ç¶ ! ˙e⁄ e÷‘√ bÕ≥T dü÷ÿ\T≈£î sêyê*. •yê¬s&ç¶ kÕs¡T n<˚ |üì>±
eTeTTà\qT ˙ ø√düy˚T Çø£ÿ&çøÏ |ü+|æ+#ês¡Tµµ
nì #Ó|üŒ>± düTu≤“¬s&ç¶,
ªªH˚qT Ç+ø£ dü÷ÿ\T≈£î sê˝ÒqT sê! Ç+{Ï e<ä› #ê˝≤ |üqT\T ñHêïsTT. e÷ Hêqï
ˇø£ÿ&˚ nìï #˚düTø√˝Ò≈£îHêï&ÉT. nsTTHê Hê≈£î #·<äTe⁄ø√yê\ì ˝Ò<äT, bı\+ |üqT˝Ò HêøÏwüº+µµ
nì #ÓbÕŒ&ÉT. n+<äT≈£î sêeTT,
ªªn<Ó{≤¢sê ! eTqeT+‘ê u≤>± #·~$ eT+∫ ù|s¡T ‘Ó#·TÃø√yê*!! #·<äTe⁄ø=+fÒ ‘·sê«‘·
J$‘·+˝À #ê˝≤ düTK|ü&Ée#·TÃ!!!µµ
nì #ÓbÕŒ&ÉT. n|ü⁄Œ&ÉT düTu≤“¬s&ç¶, Ç+ø£ M&ç‘√ Ç{≤¢ ø±<äì,
ªªdüπs MT q\T>∑Ts¡T á ø±j·T\T rdüTø=ì ‹+≥÷ yÓfi¯fl+&ç. Ç$ #ê˝≤ ‹j·T´>±
ñ+{≤sTT ≈£L&Ü.µµ
nì ø£s¡Tã÷»ø±j·T\qT ms¡>± #·÷bÕ&ÉT. n+<äT≈£î sêeTT ø√|ü–+#·Tø=ì,
ªª@$TÁ{≤ ? ˙≈£î y˚TeTT m{≤¢ ø£ì|ædüTÔHêïeTT ? e÷≈£î \+#·+ ÇkÕÔyê ? ˙e⁄
dü÷ÿ\T≈£î sêø£b˛‘˚ n~ ˙ Ks¡à. yÓTT‘·Ô+ $wüj·TeT+‘ê •yê¬s&ç¶ kÕs¡T≈£î #ÓbÕÔeTTµµ
nì nHêï&ÉT. <ëìøÏ $T–*q |æ\¢\T,
ªªˇπsjYT sêeTT ! yê&É+‘·≈£î yê&ÉT ø±j·T\T ÇkÕÔq+fÒ eTq+ m+<äT≈£î ø±<äHê*.µµ
nì düTu≤“¬s&ç¶ Ç∫Ãq ø±j·T\T sêeTT ‘·|üŒ $T–*q eTT>∑TZs¡T rdüTø=ì yê{Ïì
|ü>∑T\>={Ϻ ‹+≥÷ ãj·T\T<˚sês¡T. sêeTT e÷Á‘·eTT Ä ø±j·T\T ‘·q≈£î e<ä›ì ìwüÿs¡¸>±
#ÓbÕŒ&ÉT.

19
‘·sê«‘· sêeTT ãè+<ä+ \+u≤&É ‘ê+&Ü\˝Àì sêC≤Hêj·Tø˘ nH˚ $<ë´]ú Ç+{ÏøÏ yÓ[fl+~.
ãj·T≥ sêC≤Hêj·Tø˘ ‘·+Á&ç ø£ìŒ+#ê&ÉT. $<ë´s¡Tú\+‘ê sêC≤Hêj·Tø˘ ‘·+Á&ç‘√,
ªªMT sêC≤Hêj·Tø˘ u≤>± #·<äTe⁄#·THêï&ÉT. ¬s+&ÉT s√E\ qT+∫ yê&ÉT dü÷ÿ\T≈£î
sêe&É+ ˝Ò<äT. •yê¬s&ç¶ kÕsY MT |æ\¢yêìï ‘·|üŒø£ e÷‘√ dü÷ÿ\T≈£î |æ\T#·Tø=ì s¡eTàì
eTeTà*ï |ü+|æ+#ê&ÉT. ø£qTø£ MTs¡T yÓ+≥H˚ sêC≤Hêj·Tø˘qT e÷ yÓ+≥ dü÷ÿ\T≈£î |ü+|ü+&çµµ,
nì #ÓbÕŒs¡T.
n|ü⁄Œ&ÉT sêC≤Hêj·Tø˘ ‘·+Á&ç,
ªªnj·÷´ sêeTT ! e÷ sêC≤Hêj·Tø˘qT dü÷ÿ\T≈£î |ü+|æ‘˚ MT Ç+{À¢ j·TqTeTT\T
(ãÁ¬s\T) ø±ùd<Óes¡T? yê{Ï ù|&É m‹Ôy˚ùd~ mes¡T ? e÷¬ø+<äT≈£î á #·<äTe⁄\T. H˚qT MT
Hêj·Tq e<ä› #˚dæq n|ü⁄Œ rπsÃes¡≈£î Mìï MT Ç+{À¢ J‘êìøÏ ô|≥ºø£b˛‘˚ MT Hêj·Tq qqTï
Áã‘·ø£ìkÕÔ&Ü? m+<äTø=∫Ãq >=&Ée, MTs¡T Ç+ø£ yÓ[flb˛+&ç.µµ
nì #ÓbÕŒ&ÉT. á e÷≥\≈£î sêeTT yÓ÷eTT ∫qïuÀsTT+~. H√≥ e÷≥sê˝Ò<äT.
$T>∑‘ê |æ\¢\T ≈£L&Ü @$T e÷{≤¢&É˝Òø£ b˛sTTHês¡T.
‘·sê«‘· Ms¡+‘ê Á|üø£ÿH˚ ñqï <ä[‘·yê&É˝ÀìøÏ b˛j·÷s¡T. nø£ÿ&É Áø=‘·Ô>± dü÷ÿ˝À¢ #˚]q
$<ë´s¡Tú\T dü÷ÿ\T≈£î dü]>±ZH˚ edüTÔHêïs¡T. eTT>∑TZs¡T, q\T>∑Ts¡T |æ\¢\T n|ü⁄Œ&É|ü⁄Œ&ÉT dü÷ÿ\T
m>=fÒºyês¡T ñHêïs¡T. yê]ì dü÷ÿ\T≈£î Á|ü‹~q+ |ü+|üeTì yê] ‘·*¢<ä+Á&ÉT\≈£î #Ó|æŒ,
dü÷ÿ\T m>=Z{ºÏ Ç+{Ï e<ä› Ä&ÉT≈£î+≥Tqï Ç<äs› T¡ |æ\\¢ qT ‘·eT‘√bÕ≥T dü÷ÿ\T≈£î rdüT≈£îø¬ fi≤¢sT¡ .
á |æ\¢\T dü÷ÿ\T≈£î yÓfi‚fldü]øÏ eT<Ûë´Vü≤ï|ü⁄ dü÷ÿ\T ÁbÕs¡+uÛÑ+ nsTT´+~. eT<Ûë´Vü≤ï uÛÀ»q
$sêeT düeTj·T+˝À Áyêj·Te\dæq mø£ÿeTT\T Ms¡T Áyêj·T˝Òø£ b˛j·÷s¡T. e÷eT÷\T>±
n{≤¢ Áyêj·T˝Òì yês¡+‘ê, dü÷ÿ\T ÁbÕs¡+uÛeÑ TsTTq ‘·sê«‘· u…+∫ô|’ møÏÿ mø£ÿeTT\T Áyêj·Te\dæ
ñ+≥T+~. ø£qTø£, sêeTT u…+∫ô|’ møÏÿ mø£ÿeTT\T ÁyêdüTÔHêï&ÉT. sêeTT ãè+<ä+˝Àì $T–*q
eTT>∑TZs¡T $<ë´s¡Tú\T e÷Á‘·eTT ‘êeTT dü÷ÿ\T |üì MT<äH˚ ãj·T≥≈£î yÓfi¯fle\dæ e∫Ã+~.
ø£qTø£, u…+∫ô|’ møÏÿ mø£ÿeTT\T Áyêj·Te\dæq nedüsy¡ T˚ ˝Ò<ìä , ndü\T Áyêj·Te\dæq |üH˝˚ <Ò ìä ,

20
yê]øÏ yêπs ìs¡ísTT+#·Tø=ì, $T–*q n+<ä]‘√bÕ≥T ≈£Ls¡TÃHêïs¡T. }]˝Àì ô|<ä›˝…es√
dü÷ÿ\T≈£î e∫à e⁄+fÒ {°#·s¡T¢ Ç<ä›s¡÷ yê]‘√ e÷{≤¢&ÉT‘·÷ ñHêïs¡T. |æ\¢\+‘ê >√\>√\>±
ns¡Tdü÷Ô ñHêïs¡T. u≤>± n\dæb˛sTTq sêeTT, ‘·<˚ø£ Bø£å‘√ mø£ÿeTT\T Áyêùd~ |üP]Ô #˚XÊ&ÉT.
n|ü⁄Œ&ÉT sêeTT eTqdüT˝À ø=+‘· Á|üXÊ+‘·‘·, eT] ø=+‘· Ä+<√fi¯q $T[‘·yÓTÆ ñHêïsTT.
>∑+–¬s&ç¶øÏ ˇø£ >∑TÁs¡eTT e⁄+&˚~. n|üð&É|üð&ÉT, n‘·qT Ä >∑TÁs¡eTT MT<ä kÕ«Ø #˚dü÷Ô
‘·q bı˝≤\ <ä>∑Zs¡≈£î, #·T≥TºÁ|üø£ÿ\ e⁄qï |ü˝…¢\≈£î yÓfi‚¢yê&ÉT. ˇø£ s√E >∑+–¬s&ç¶ sêeTTqT
>∑TÁs¡eTTô|’ ‘·q‘√ ≈£L&Ü bı˝≤\ e<ä›≈£î rdüT¬øfi≤¢&ÉT. sêeTT≈£î >∑TÁs¡eTTô|’ kÕ«Ø #˚j·T&ÉeTT
#ê˝≤ Äq+<ä+>± e⁄+~. n|üð&ÉT >∑+–¬s&ç¶ ˇø£ m‘ÓÔÌq Á|ü<˚X¯eTT˝À >∑TÁsêìï ì*|æ,
ªª∫Hêï! sTTø£ÿ&É qT+&ç Ä ø£ì|æ+#˚ #˚\ìï eTqy˚, n˙ï ø£*|æ <ë<ë|ü⁄>± 100
mø£sê\T e⁄+≥T+~. Ç$ ø±ø£ sTT+ø± ˇø£ q÷s¡T mø£sê\T y˚sπ `y˚sπ #√≥¢ e⁄+~. n+‘êø£*|æ
eTq≈£î <ë<ë|ü⁄>± 200 mø£sê\ bı\eTT ñ+~.µµ
nì >∑s¡«+>± #ÓbÕŒ&ÉT.
sêeTT≈£î 100 mø£sê\T n+fÒ m+‘√, @MT ns¡úeTT ø±≈£îHêï, Ä ø£ì|æ+#˚ bı\eT+‘ê
‘·eT<˚ nì ns¡úeTsTT+~. nsTT‘˚ sêeTT≈£î @|ü⁄>± ô|]– yÓqTï rdæq C§qï, Á|üø£ÿH˚ |ü#·Ã>±
ø£fiø¯ fi£ ˝¯ ≤&ÉT‘·Tqï y˚sT¡ X¯q>± #ê˝≤ n+<ä+>± ø£ì|æ+∫HêsTT. bı\+Á|üøÿ£ H˚ ˇø£ ∫qï s¬ ˝’ «Ò ùdwº Hü Y
e⁄+~.
bı˝≤˝À¢ nø£ÿ&Éø£ÿ&É ø=+‘·eT+~ |üì#˚düT≈£î+≥÷e⁄Hêïs¡T. >∑+–¬s&ç¶ Ä Á|ü<˚X¯eTT˝À
mø£ÿ&ç¬ø[¢Hê, yês¡+‘ê |üì#˚j·T&ÉeTT e÷qTø=ì
ªª@eTu≤“! ø=&ÉT≈£îÿ Ç|üŒ{ÏqT+#˚ |üì bÕ≥\T H˚]ŒdüTHÔ êïyê? sêeTT #ê˝≤ düT≈£îe÷s¡yTÓ qÆ
yê&ÉT, m+&É˝À m≈£îÿe ùd|ü⁄ ‹|üŒe<äT›µµ
nì n+≥T+fÒ, sêeTT≈£î, yês¡T s√»+‘ê Ç˝≤ #˚\˝À¢, m˝≤ |üì #˚kÕÔsê? nì
ÄX¯Ãs¡´b˛j·÷&ÉT.

21
 ‘·sê«‘· >∑+–¬s&ç¶ sêeTTqT |æ\T#·Tø=ì ¬s’˝Ò«ùdºwüHŸ≈£î yÓ[¢, >∑TÁsêìï ˇø£ #Ó≥Tº≈£î ø£{Ϻ,
ùdºwüHY˝À, ùdºwüHé e÷düºsY s¡÷eTT˝ÀìøÏ b˛j·÷&ÉT. >∑+–¬s&ç¶ì #·÷&É>±H˚ ùdºwüHŸ e÷wüºsY ˝Ò∫
ì\ã&ç
ªªs¡+&ç >∑+–¬s&ç¶ >±s¡T! s¡+&ç! á u≤ãT MT nu≤“j·÷? s¡+&ç ≈£Ls√Ã+&ç!µµ
nì ≈£îØà #·÷|æ+#ê&ÉT. n‘·qT ‘·$Tfi¯ó&ÉT, nø£ÿ&É ùdºwüHŸ e÷düºsY>± ñ<√´>∑eTT
#˚dü÷Ôe⁄Hêï&ÉT.
ùdºwüHY e÷düºsY, >∑+–¬s&綑√ ø=~›ùd|ü⁄ |æ#êÃbÕ{Ï e÷{≤¢&ç, Ä ‘·sê«‘· M]<ä›]ì Á|üø£ÿH˚
e⁄qï ‘·q ø±«s¡ºsY‡≈£î |æ\T#·T≈£îyÓfi≤¢&ÉT. yê]\T¢ ∫qï<Ó’Hê #ê˝≤ X¯óÁuÛÑ+>±, bı+~ø£>± e⁄+~.
‘·eT sTT\T¢ #ê˝≤ ô|<ä›<Ó’Hê #ê˝≤eT+~ |üì#˚ùdyês¡THêï, Ç+{À¢H˚ |üX¯óe⁄\qT ñ+#˚<ëìe\¢
ù|&Éyêdüq ø=&ÉT‘·÷, sTT+{Ï ì+&Ü á>∑\T m>∑Ts¡T‘·÷, #ê˝≤ n|ü]X¯óÁã+>± ñ+≥T+~.
nì nqTø=Hêï&ÉT sêeTT.
Ç+‘·˝ÀH˚ ùdwº Hü Ÿ e÷düsº Ÿ uÛ≤s¡´ ˝À|ü* qT+&ç Vü‰\T˝ÀìøÏ e∫à >∑+–¬s&çø¶ Ï qeTkÕÿs¡eTT
#˚d,æ @<√ ‘·$Tfi¯eTT˝À e÷{≤¢&d˚ ÷ü eÔ ⁄+~. ÄyÓTøÏ+ø± dü+‘êqeTT ø£*–q≥Tº˝<Ò Tä . <ä+|ü‘T· *<äs› ÷¡
ej·TdüT˝À e⁄qïyêπs. Ä ‘·sê«‘· ùdºwüHŸ e÷düºsY,
ªªHê uÛ≤s¡´ ás√E y˚&ç y˚&ç, Ç&û¢\T kÕ+u≤s¡T #˚dæ+~. MTs¡T {Ï|òæHé #˚dæ yÓfi¯¢+&ç
¬s&ç¶>±s¡Tµµ
nì #Ó|æŒ, ùdºwüHŸ˝À |üì ñ+&˚<ëìe\¢ n‘·qT ùdºwüHŸ≈£î yÓ[¢b˛j·÷&ÉT. yê[¢+{À¢
ø£&É|ü bÕ*wt ã+&É\‘√ #˚dæq &Ó’ì+>¥ fÒãT\Ÿ e⁄+~, <ëìøÏ Hê\T>∑T yÓ’|ü⁄˝≤ Hê\T>∑T ≈£îØÃ\T
y˚dæe⁄HêïsTT. ÄyÓT, M]<ä›]ì &Ó’ì+>Ÿ fÒ_˝Ÿ e<ä› ≈£Ls√ÃeTì, ¬s+&ÉT ù|¢≥¢˝À Hê\T>∑T,
Hê\T>∑T Ç&û¢\T ô|{Ϻ, kÕ+u≤s¡T ˇø£ –HÓï˝À b˛dæ fÒãT˝Ÿ MT<ä ô|{Ϻ sTT+ø£ {Ï|òæHé ‹qeTì
#Ó|Œæ +~. ÄyÓT, ‘·$Tfi¯eTT˝ÀH˚ e÷{≤¢&TÉ ‘·÷ ñ+~. nø£ÿ&Éøÿ£ &É ‘Ó\T>∑T |ü<ë\T ≈£L&Ü |ü\T≈£î‘·÷
ñ+~.

22
 >∑+–¬s&ç¶ ªªHê ø=&ÉT≈£î Hê\T>∑T Ç&û¢\T ‹q˝Ò&ÉTµµ nì #Ó|æŒ, sêeTT ù|¢≥T˝Àì ¬s+&ÉT
Ç&û¢\T ‘·q ù|¢≥T˝À y˚düTø=ì, ¬s+&ÉT ù|¢≥¢˝À >∑]f…‘√ kÕ+u≤s¡T b˛dæ, dü÷ŒqT‘√ ‹qeTì
‘·H=ø£ dü÷ŒqT rdüTø=ì, sêeTT≈£î ˇø£ dü÷ŒqT sTT#êÃ&ÉT, sêeTT n+‘·≈£î eTTqTô||üð&É÷
Ç&û¢\T #·÷dæj·TT+&É˝Ò<äT. dü÷ŒqT‘√ ≈£L&Ü ‹H˚ n\yê≥T ˝Ò<äT. >∑+–¬s&ç¶ ‘·q ≈£îe÷s¡TìøÏ
m˝≤ ‹Hê˝À H˚]ŒdüTÔHêï&ÉT. Ä ‘·sê«‘·, ÄyÓT,
ªª¬s&ç¶>±s¡÷! e÷≈£î ø=ìï y˚s¡TX¯q>∑ø±j·T\T ÇkÕÔsê?µµ
nì ‘·$Tfi¯eTT˝ÀH˚ >∑+–¬s&ç¶øÏ ns¡úeTj˚T´≥≥T¢ n&ç–+~.
M] Ä‹<∏ë´ìøÏ dü+‘√wæ+∫q >∑+–¬s&ç¶,
ªªH˚ì|üð&˚ e÷eTqTwüß\‘√ ˇø£ ns¡›eT÷f… y˚s¡TX¯q>∑ø±j·T\T |”øÏ+∫ |ü+|ækÕÔqTµµ
nì #Ó|æŒ nø£ÿ&É qT+&ç ãj·T\T<˚sê&ÉT.
eT∞¢ bı\eTT˝ÀìøÏ e∫à nø£ÿ&É |üì#˚dü÷Ôe⁄qï düTã“qï‘√,
ªªdüTã“Hêï, ˇø£ ns¡›eT÷f… X¯qø±ÿj·T\T |”øÏ ùdºwüHŸ e÷düºsŸ Ç+{À¢ sTT∫Ãsê!µµ
nì #Ó|æŒ, ‘·q >∑TÁsêìï ¬s’˝Ò«Á{≤ø˘ Á|üø£ÿH˚ ñqï <ë]˝ÀìøÏ ‹|æŒ, <ëìï n~*+#ê&ÉT.
n|üð&˚ m<äTs¡T>± ˇø£ >∑÷&ÉT‡ ¬s’\T y˚>∑+>± edü÷Ô e⁄+~. ¬s’\T <ä>∑Zs¡>± sê>±H˚, <ëì Å&Ó’esŸ
>∑{Ϻ>± Vü‰s¡Hé yêsTT+#ê&ÉT. >∑TÁs¡eTT ˇø£ÿ kÕ]>± Á|üø£ÿ≈£î ¬>+‹, #˚\˝À¢ n&ɶeTT |ü]¬>‘·Ô
kÕ–+~. >∑+–¬s&ç¶øÏ >∑TÁs¡|ü⁄ kÕ«Ø u≤>± e#·Tà ø£qTø£, #êø£#·ø£´+>± <ëìï n<äT|ü⁄ #˚dæ,
sêeTT‘√ ªªyê&ÉT (¬s’\T Å&Ó’esŸ) ø±yê\H˚ >∑TÁsêìï u…~]+#˚<ëìøÏ Vü‰s¡Hé ø={ϺHê&ÉTµµ nì
Å&Ó’es¡TqT ì+~+#ê&ÉT.
sêeTT ‘·q ∫qïHê{Ï qT+&ç >∑TÁsê\MT<ä yÓ÷E ô|+#·T≈£îHêï&ÉT. ø±ì ‘·q ‘·+Á&ç
kÕ«Ø #˚ùd >∑TÁs¡eTT #ê˝≤ ∫qï~. sêeTT≈£î eT+∫ y˚T\TC≤‹ >∑TÁs¡eTTô|’ kÕ«Ø #˚j·÷\ì
e⁄+&˚~. #ê˝≤ kÕs¡T¢ ‘·q ‘·+Á&çì, ‘·q ø=s¡≈£î ˇø£ eT+∫ y˚T\TC≤‹ >∑TÁsêìï ø=qeTì
n&çπ>yê&ÉT. ø±ì >∑+–¬s&ç¶ m|üð&É÷ Ä Ä˝À#·H˚ #˚j·T˝Ò<äT.

23
 ìqï yÓTTqï{Ï es¡≈£î y˚eTj·T´ kÕ«$T nH˚ kÕ«eTT\T, eT+∫ y˚T\TC≤‹ >∑TÁsê\ MT<ä
Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ˝Àì #ê˝≤ ÁbÕ+‘ê\˝À |üs¡´{Ï+#˚yês¡T. ˇø£ s√E y˚eTj·T´ ˇø£ n<äT“¤‘·yÓTÆq
>∑TÁs¡eTT MT<ä ø=‘·|Ô ˝ü ≈¢… î£ e#êÃ&ÉT. y˚eTj·T´ eTTô|Œ¤,Ì eTTô|ŒÌ ¤ nsTT<äT dü+ˆˆ yê&ÉT |üdTü |ü⁄|ü#÷ ì
eÅkÕÔ\‘√ HÓ‹Ôq |üdüT|ü⁄ |ü+#·‘√ ‘·\bÕ>±#·T{Ϻ, eTT+<äT ø=+<äs¡T nqT#·s¡T\T ‘·ô|Œ≥T¢
ø=&ÉT‘·÷ ñ+fÒ, e∫à }] eT<Ûä´˝À e⁄qï düÁ‘·eTT˝À ~>±&ÉT. düÁ‘·eTT ãj·T≥ e⁄qï ô|<ä›
y˚|ü#Ó≥Tº ˙&É˝À >∑TÁsêìï ø£{Ϻ y˚dæHês¡T. >∑TÁs¡eTT <ë<ë|ü⁄ nsTT<äTqïÁs¡ n&ÉT>∑T\ô|’H˚ m‘·TÔ
e⁄+~. #·÷ùd<ëìøÏ #ê˝≤ n+<ä+>±, >∑+;Ûs¡+>± e⁄+~. >∑TÁs¡eTT ms¡T|ü⁄, ‘Ó\T|ü⁄ s¡+>∑T\
bÕ#·dt˝À, eTTK+ô|’ ‘Ó\¢ì HêeT+‘√, Hê\T>∑T ø±\T¢, yÓ÷ø±\¢ ô|’ uÛ≤>∑eTT es¡≈£î ‘Ó\¢>±,
‘Ó\T|ü⁄ ms¡T|ü⁄ ø£\>∑*|æq ‘√ø£‘√ n<äT“¤‘·+>± e⁄+B >∑TÁs¡eTT.
}]˝Àì |æ\¢˝Òø±ø£ ô|<ä›\T ≈£L&Ü >∑TÁs¡eTT #·T≥÷º >∑T$T≈£L&ç, <ëì n+<ëìï
ÄkÕ«~dü÷Ôe⁄Hêïs¡T. sêeT÷ <ëìï e<ä* sê˝Òø£ b˛‘·THêï&ÉT, ñ<äj·TeTT qT+&ç >∑TÁs¡eTT
<ä>∑Zπs, ‘·<˚ø£+>± #·÷dü÷Ô ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT. <ëìï m˝≤¬>’Hê kı+‘·eTT #˚düTø√yê\H˚ Ä˝À#·q
e∫Ã+~. á ˝À|ü\ Ç+{Ïe<ä› qT+&ç ˇø£ eTìwæ e∫à sêeTTqT sTT+{ÏøÏ |æ\T#·Tø=ì
b˛j·÷&ÉT. sêeTT ‘·q ‘·+Á&ç‘√ ‘·≥|ü{≤sTTdü÷ÔH˚, ‘êqT #·÷dæq >∑TÁsêìï bı–&ç, <ëìï
m˝≤¬>’q ‘·qø√düeTT ø=qeTì n&ç>±&ÉT. <ëìøÏ >∑+–¬s&ç¶,
ªª@sê sêeT÷! Ä >∑TÁs¡eTT ˙≈£î n+‘·u≤>± q∫Ã+<ë?µµ nì yÓ+≥H˚ ‘·q ≈£îe÷s¡Tìï
|æ\T#·Tø=ì düÁ‘·eTT e<ä›≈£î ãj·T\T <˚sê&ÉT.
>∑+–¬s&ç¶ nø£ÿ&ÉøÏ b˛>±H˚, n+‘ê >∑+–¬s&ç¶ #·T≥÷º #˚],
ªªnu≤“! MTs¡T Ç˝≤+{Ï >∑TÁsêìï møÏÿ kÕ«Ø #˚j·÷*, n+‘˚ ø±ì, Ç|üð&ÉT MTs¡T kÕ«Ø
#˚ùd >∑TÁs¡eTT @$T u≤>∑˝Ò<äTµµ nì nHêïs¡T.
<ëìøÏ >∑+–¬s&ç¶ ªªeTq≈£î |üì »s¡>±* ø±ì, Ç+‘· ô|<ä› >∑TÁs¡eTT eTq¬ø+<äT≈£î? Bìï
kÕø±\Hêï ø£wüºy˚T, Ç+ø± BìøÏ Á|ü‘˚´ø£+>± ˇø£ eTìwæì ô|{≤º*. Ç$ #·÷ùd<ëìπø>±ì
eTqeTT Bìï kÕøÏ, Bì MT<ä kÕ«Ø #˚j·÷\+fÒ eTq≈£î ≈£î<äs¡<äT.µµ nì nHêï&ÉT.

24
 ‘·sê«‘· >∑+–¬s&ç¶ ≈£L&Ü >∑TÁsêìï yÓT#·TÃø=ì, #ê˝≤ eT+∫ y˚T\TC≤‹ >∑TÁs¡eTT, #ê˝≤
n+<ä+>± ñ+~, nì #Ó|æŒ, y˚eTj·T´ kÕ«$T <ä>∑Zs¡≈£î e∫Ã, ªªkÕ«MT! MTs¡T á >∑TÁsêìï
mø£ÿ&É, m+‘·≈£î ø=Hêïs¡T?µµ nì n&ç>±&ÉT. n+<äT≈£î y˚eTj·T´,
ªªnj·÷´! H˚qT Bìï Äs¡T HÓ\\ ÁøÏ+<ä≥ u…+>∑Tfi¯Ss¡T˝À |ü~y˚\ s¡÷bÕj·T\T
sTT∫Ãø=HêïqT.µµ nì #ÓbÕŒ&ÉT.
Äs√E˝À¢ |ü~y˚\T n+fÒ #ê˝≤ m≈£îÿe yÓTT‘·Ôy˚T. |ü~y˚\ s¡÷bÕj·T\≈£î <ë<ë|ü⁄ |ü~
mø£s¡eTT\ eT+∫ q\¢ πs>∑&ç uÛÑ÷$T edüTÔ+~. y˚eTj·T´ }s¡T e~* yÓfi‚¢es¡≈£î >∑TÁs¡eTT yÓ+fÒ
ñHêï&ÉT sêeTT. ô|<ä›sTTq ‘·sê«‘· ‘·|üŒø£ Ç˝≤+{Ï >∑TÁsêìï kı+‘·eTT #˚düTø√yê\qT≈£îHêï&ÉT.
}]˝À ÁbÕ<∏ä$Tø£ $<ä´ |üPs¡ÔsTTq ‘·sê«‘· sêeTTqT ø√&É÷s¡T ôV’≤dü÷ÿ\T q+<äT Äs¡e
‘·s¡>∑‹˝À #˚]Œ+#ês¡T. Áø=‘·Ô|ü˝…¢ qT+&ç ø√&É÷s¡T≈£î 8 øÏ.MT., <ä÷s¡+ ñ+≥T+~. sêq÷,
b˛q÷ yÓTT‘·ÔeTT 16 øÏ.MT., ñ+≥T+~. Áø=‘·Ô|ü˝…¢ qT+&ç ôV’≤dü÷ÿ\T≈£î yÓfi‚fl $<ë´s¡Tú\+‘ê
ø±* q&ÉøH£ ˚ dü÷ÿ\T≈£î b˛yê*. sêeT÷≈£î s√p 16 øÏ.MT., q&ç∫b˛yê\+fÒ ø£w+ºü nì|æ+#˚~.
sêeTT #·<äTe⁄˝À #·Ts¡T≈£î>± ñ+&˚yê&ÉT. ø±˙ Ä≥\˝À ø=+#Ó+ ≈£L&Ü bÕ˝§ZH˚yê&ÉT ø±<äT.
∫qï|üŒ{Ï qT+∫ #ê˝≤ _&çj·TdüTÔ&ÉT, uÛÑj·TdüTÔ&ÉT nsTTq+<äTq n+<ä]‘√ ø£*ùdyê&˚ ø±<äT.
Ä&É|æ\¢\‘√ e÷{≤¢&Ü\+fÒ #ê˝≤ uÛÑj·T|ü&˚yê&ÉT (‘·q nø£ÿ, #Ó˝…¢\T¢‘·|üŒ).
nsTT‘˚ ‘·q≈£î ùdïVæ≤‘·+>± ñqï ‘·q á&ÉT eT>∑|æ\¢\‘√ #ê˝≤ #·qTe⁄>± ñ+&˚yê&ÉT.
n|üð&É|ðü &ÉT yê]‘√ yÓT&É |ü≥T¢ ≈£L&Ü |üfyºÒ ê&ÉT. ∫qï ∫qï >±j·÷\≈£î, H=|æŒøÏ uÛj
Ñ T· |ü&y˚ ê&ÉT
ø±<äT. ‘·q uÛÑj·T+ n+‘ê eTqTwüß\‘√ m<äTs¡T|ü&ç eT{≤¢&Ü\+fÒH˚, Ç+ø± Ç‘·s¡ kÕ+|ò”Tø£
ø±s¡´Áø£e÷\˝À bÕ˝§ZHê\+fÒ #ê˝≤ dæ>∑TZ |ü&˚yê&ÉT. sêeTT ∫qïHê&ÉT @s¡Œ&çq Ä‘·àq÷´q‘ê
uÛ≤e+ qT+&ç ãj·T≥ |ü&É˝Òø£ b˛j˚Tyê&ÉT. sêeTT |ü~ dü+e‘·‡s¡eTT\ ej·TdüT˝À e⁄+&É>±,
‘·q ‘·s¡>∑‹˝Àì ˇø£ ne÷àsTT |ü≥¢ n$T‘·+>± nø£]¸‘·T&Ó’Hê&ÉT. ÄyÓT #ê˝≤ n+<äyÓTÆq~
eT]j·TT eT+∫ dü+kÕÿs¡eTT ø£\~. ø±˙, sêeTT m|üð&É÷ Ä ne÷àsTT‘√ e÷{≤¢&ÉT≥≈£î
≈£L&Ü Á|üj·T‹ï+#·˝Ò<äT. n+‘· <ÛÓ’s¡´eTT sêeTT≈£î ˝Ò<äT. á $wüj·TeTT ‘êqT ô|]–

25
ô|<ä›yê&Éj˚T´+‘· es¡≈£î ‘·q eTqdüT˝À <ë#·T≈£îHêï&˚ ø±˙, Ç‘·s¡T\¬øe«]øÏ #Ó|üŒ˝Ò<äT.
Ç~ Ç˝≤ e⁄+&É>±, >∑+–¬s&ç¶ ø£wüº|ü&ç |üì#˚j·T&É+ <ë«sê eT+∫ |ü+≥\T |ü+&ç+∫,
‘·q |üs¡|ü‹ Ç+ø± ô|+#·Tø=ì, Ä ÁbÕ+‘·+˝À n‹ ô|<ä› <Ûäqe+‘·T&ç>± n_Ûeè~∆ #Ó+<ë&ÉT.
ø±˙ eTT≈£îÿ≈£î dü÷{Ï>± b˛j˚T eTqdü‘Ô «· +, e´eVü‰sê\ |ü≥Tº$&ÉT|ü⁄\T bÕ{Ï+#·≈î£ +&Ü ø£]qƒ +>±
ñ+&É≥+ e\q, ‘·q }]˝ÀH˚ ø±ø£ Á|üø£ÿ Á>±e÷\˝À ≈£L&Ü #ê˝≤ eT+~ì X¯Á‘·Te⁄\T>±
‘·j·÷s¡T #˚düTø=Hêï&ÉT. ˇø£e÷s¡T >∑+–¬s&ç¶, Á|üø£ÿ }]˝À ñqï Ç<ä›] yÓ’] esêZ\ Hêj·T≈£î\≈£î
m≈£îÿe yÓTT‘·+Ô ˝À &ÉãT“ n|ü⁄Œ>± Ç#êÃ&ÉT. Ç+<äT˝À ã\yÓTqÆ es¡+Z Hêj·T≈£î&Óq’ yÓ+ø£≥ø£èwüj
í T· ´≈£î,
‘·q yÓ’] es¡Z+ nsTTq ÁãVü≤àj·T´≈£î >∑+–¬s&ç¶ n|üð Çe«&É+ s¡T∫+#·˝Ò<äT. á $wüj·TyÓTÆ
yÓ+ø£≥ø£èwüíj·T´, >∑+–¬s&ç¶øÏ ‘·q ndü+‘·è|æÔì ‘Ó*j·Tã]#ê&ÉT. >∑+–¬s&ç¶ j·T<∏ë˝≤|ü+>±H˚,
ªªHê≈£î n≥Te+{Ï |ü{Ϻ+|ü⁄˝ÒMT ˝Òe⁄. rs¡Ã >∑*π> X¯øÏÔ e⁄qï yê]øÏ me]¬ø’Hê n|üð
ÇkÕÔqT. Ä n|üð sêã≥Tºø=H˚ X¯øÏÔ Hê≈£î ñ+~µµ nì, e÷eT÷\T>±H˚ yÓ+ø£≥ø£èwüíj·T´≈£î
‘Ó*bÕ&ÉT.
Hê n+‘· ã\yÓTÆq Hêj·T≈£î&ÉT #Ó|æŒq ‘·sê«‘· ≈£L&Ü >∑+–¬s&ç¶ ‘·q e÷≥ $q˝Ò<˚eTì
yÓ+ø£≥ø£èwüíj·T´ eT+&ç |ü&ܶ&ÉT. á dü+|òüT≥q‘√ n‘·ì nVü≤+ <Óã“‹+~. düπs! á >∑+–¬s&ç¶
Hê‘√ n|ü⁄Œ m˝≤ sêã≥Tº≈£î+{≤&√ #·÷kÕÔeTì ãVæ≤s¡+>∑+>±H˚ #Ó|üŒ&É+ yÓTT<ä\Tô|{≤º&ÉT.
á $wüj·T+ ‘Ó*dæq >∑+–¬s&ç¶ Ä˝À#·q˝À |ü&ܶ&ÉT.
ªH˚qT eTTsƒê Hêj·T≈£îìï ø±<äT. n˝≤>∑ì Ç|ü⁄Œ&ÉT H˚qT yÓ+ø£≥ø£èwüíj·T´‘√ &ÉãT“
sêã≥ºø£b˛‘˚ n+<ä]˝À #·T\ø£q ne⁄‘êqT. ‘·sê«‘·, u≤ø° ñqïyês¡T ˇø£ÿø£ÿπs m<äTs¡T
‹s¡T>∑T‘ês¡T,µ
nì Ä˝À∫+∫, ‘·q uÛ≤s¡´ sêCÒX¯«]<˚$ì dü+Á|ü~+∫, yÓ+≥H˚ yÓ+ø£≥ø£èwüíj·T´ yÓ’]
es¡Z|ü⁄ Hêj·T≈£î&Ó’q ÁãVü≤àj·T´qT |æ*|æ+∫,
ªªH˚qT ˙≈£î n|ü⁄Œ Çe«&É+ <ë«sê yÓ+ø£≥ø£èwüíj·T´‘√ X¯Á‘·T‘·«+ e#˚Ã≥≥T¢ ñ+~.
nsTTHê H˚qT uÛÑj·T|ü&É≥+ ˝Ò<äT. MT }] es¡≈£î ˙e⁄ Hê≈£î düVü‰j·T+ #˚ùdÔ, ˙e⁄ Hê≈£î

26
Çe«e\dæq u≤ø°˝À yÓTT‘·Ô+ e&û¶ e÷|ò” #˚kÕÔqTµµ nì #ÓbÕŒ&ÉT.
<ëìøÏ ÁãVü≤àj·T´, ªÇ~j˚T düs¬ q’ düeTj·TeTì, mHêïfi¯fl qT+#√ ‘·qø£+fÒ ã\e+‘·T&Óq’
yÓ+ø£≥ø£èwüíj·T´qT >∑+–¬s&ç¶ düVü‰j·T+‘√ m˝≤¬>’Hê nDÏ∫y˚j·÷\ìµ Ä˝À∫+∫,
ªªnHêï ! >∑+–¬s&ç¶ ! ˙ ø√dü+ Hê ÁbÕDyÓTÆHê ÇkÕÔqT. H˚q÷, ˙eP ø£*ùdÔ Ä yÓ+ø£≥
ø£èwüíj·T´ eTq≈£î ˇø£ ˝…ø£ÿø±<äTµµ,
nì ‘·q |üP]Ô düVü≤ø±s¡+ ‘Ó*bÕ&ÉT.
yÓ+≥H˚ >∑+–¬s&ç¶ ‘·qøÏe«e\dæq u≤ø° yÓTT‘·Ô+ yÓ+≥H˚ #Ó*¢+#·eTì, n≥T¢ #˚j·Tì
jÓT&É\, ‘êqT Áyêdæ Ç∫Ãq ÁbÕ$TdüØ H√≥T ø√s¡Tº˝À <ëK\T#˚kÕÔqì, eTìwæ <ë«sê ñ‘·Ôs¡+
Áyêdæ |ü+|æHê&ÉT. <ëìøÏ yÓ+ø£≥ø£èwüíj·T´,
ªªH˚qT >∑+–¬s&ç¶øÏ ˇø£ÿ ô|’kÕ ≈£L&Ü #Ó\T¢ Çe«qT. n‘·ìøÏ #˚‘·HÓ’q |üì #˚düTø=eTàqT.µµ
nì, H√{Ï e÷≥>± ñ‘·Ôs¡+ ‘Ó∫Ãq eTìwæ‘√ #Ó|æŒ |ü+|æ+#ê&ÉT. >∑+–¬s&ç¶ á »yêãT
eTT+<äT>±H˚ }Væ≤+∫q+<äTe\¢, yÓ+≥H˚ ‘·sê«‹ ø±s¡´Áø£e÷ìøÏ |üPqT≈£îHêï&ÉT. >∑+–¬s&ç¶
yÓ+≥H˚ ù|≥≈£î yÓ[fl ‘·q eø°\T‘√,
ª‘·q≈£î Çe«e\dæq u≤ø°, e&û¶, yÓTT<ä\T yÓ+≥H˚ #Ó*¢+#·eTì, n≥T¢ #˚j·Tì m&É\
ø√s¡Tº˝À <ëK\T #˚kÕÔqìµ yÓ+ø£≥ø£èwüíj·T´≈£î ©>∑˝Ÿ H√{°düT |ü+bÕ&ÉT.
<ëìøÏ yÓ+ø£≥ ø£èwüíj·T´ @e÷Á‘·+ yÓs¡Teø£,
ªªÇfi¯ófl n\ø£>±H˚ |ü+&É>∑ ne⁄‘·T+<ë ?µµ
nì H√{°düTqT @e÷Á‘·+ |ü{Ϻ+#·Tø√˝Ò<äT. ‘·sê«‘· >∑+–¬s&ç¶ ø√s¡Tº˝À ‘·q u≤ø°, e&û¶,
yÓTT<ä\T rs¡ÃeTì yê»´+ y˚XÊ&ÉT. ø±˙ yÓ+ø£≥ÁøÏwüíj·T´ @e÷Á‘·+ ~>∑T\T #Ó+<äø£ ø√s¡Tº≈£î
ndü˝Ò Vü‰»s¡T ø±˝Ò<äT. Bì‘√ ø√s¡Tº yÓ+ø£≥ÁøÏwüíj·T´ ô|’ u≤ø° yÓTT‘·Ô+ e&û¶, yÓTT<ä\T Ks¡TÃ\‘√
ø£*|æ &çÁø° Ç∫Ã+~.
yÓ+ø£≥ø£èwüíj·T´ m|üŒ{Ïø£|ü⁄Œ&ÉT nìï $wüj·÷\T ‘Ó\TdüT≈£î+≥÷ e⁄Hêï&ÉT. &çÁø°
nsTT‘˚H˚$T? á }]˝À mes¡T ‘·q≈£î m<äTs¡T ì\ã&É>∑\s¡T? nì BÛe÷>± ñHêï&ÉT.

27
>∑+–¬s&ç¶ ‘·q }] bı*y˚Ts¡≈£î <ä>∑Zs¡>± e⁄qï yÓ+ø£≥ø£èwüíj·T´≈£î #Ó+~q 10 mø£sê\ πs>∑&ç
uÛ÷Ñ $Tì ‘·q≈£î sêe\dæq u≤ø° yÓTT‘êÔìøÏ »|ü⁄≈Ô î£ ô|{≤º&TÉ . ø√s¡Tº yês¡T y˚\+bÕ≥ ìs¡«Væ≤+#ês¡T.
>∑+–¬s&ç¶øÏ, ÁãVü≤àj·T´≈£î eT<Ûä´ ≈£î~]q ˇ|üŒ+<ä+ $wüj·T+ ‘Ó*j·Tì yÓ+ø£≥ø£èwüíj·T´ y˚\+
bÕ≥˝À ‘·q uÛÑ÷$T ø=H˚≥+<äT≈£î mes¡÷ eTT+<äT≈£î sês¡ì #ê˝≤ qeTàø£+>± ñHêï&ÉT. ø±˙,
n+<äT≈£î _Ûqï+>±, y˚\+ bÕ≥˝À ÁãVü≤àj·T´ Ä 10 mø£sê\ uÛÑ÷$Tì >∑+–¬s&ç¶øÏ _Hê$T>±
y˚\+˝À ø=Hêï&ÉT. Ä uÛÑ÷$Tì yÓ+≥H˚ ÁãVü≤àj·T´≈£î ø√s¡Tº yês¡T kÕ«BÛq |ü]#ês¡T. $wüj·T+
‘Ó*dæq yÓ+ø£≥ø£èwüíj·T´ ÄX¯Ãs¡´+‘√ bÕ≥T $|üØ‘·yÓTÆq ø√|ü+‘√ }–b˛j·÷&ÉT. m|ü⁄Œ&É÷
‘·q≈£î m<äTs=&ç¶ ì\e˝Òì ÁãVü≤àj·T´, Ç|ü⁄Œ&ÉT á$<Ûä+>± m<äTs¡T ‹s¡>∑{≤ìï #·÷dæ, ndü\T
@$T »]–+<√ ‘Ó\TdüTø=ì ìs¡T‘·Ôs¡T&Ó’Hê&ÉT.
Ä dü+ˆˆ esê¸\T u≤>± |ü&ܶsTT. uÛ÷Ñ $T u≤>± |ü<Tä HÓ+’ ~. >∑+–¬s&ç,¶ ÁãVü≤àj·T´ Çs¡Te⁄s¡T
ø£*dæ Ä 10 mø£sê\ bı\+˝À y˚s¡TXËq>∑ $‹ÔHês¡T. yÓ+ø£≥ø£èwüíj·T´ n|üŒ{ÏπøyÓ÷ }s¡ø£H˚
ñHêï&ÉT. y˚sT¡ XËq>∑ u≤>± yÓTT\∫ ˇø£ HÓ\ ô|s’ T¡ nsTT´+~. n|ü⁄Œ&ÉT yÓ+ø£≥ø£èwüj í T· ´ e⁄qï≥T¢+&ç
Ä |ü~ mø£sê\ y˚s¡TXËq>∑qT ˇø£ÿ s√E˝ÀH˚ #Ó&É>={Ϻ C§qï $‘êÔ&ÉT. >∑+–¬s&ç¶ ≈£L&Ü á
|ü]D≤eT+ }Væ≤+∫ e⁄Hêï&ÉT. ø£qTø£, n|üŒ{ÏøÏ }]πø e⁄Hêï&ÉT. C§qï ô|s’ T¡ u≤>± yÓTT*∫+~.
n<äTqT≈£î esê¸\T |ü&É≥+‘√ C§qï ô|’s¡T Ç+ø± u≤>± ô|]– yÓqTï rdæ+~. eT]ø=ìï
s√E˝À¢H˚ ô|<ä› ô|<ä› C§qï ø£+≈£î\T ‘·j·÷s¡j·÷´sTT. >∑+–¬s&ç¶ C§qï ø£+≈£î\T u≤>± >∑{Ϻ|ü&ç
–+»\T nj˚T´es¡≈£î y˚∫ ñ+&ç, yÓ+≥H˚ ÁãVü≤àj·T´qT |æ*|æ+∫ y˚>∑+>± bÕe⁄\T ø£~bÕ&ÉT.
‘·q e\¢ y˚T\T bı+~q $TÁ‘·T\+<ä]ì, n˝≤π> ‘·q≈£î u≤ø° e⁄qï yê]ì düe÷y˚X|¯ sü ∫¡
yê] düVü≤ø±s¡+ n]ú+∫, yês¡+<ä]ì ≈£L&É>∑{≤º&ÉT. ‘·q }]˝À ‘·q‘√ X¯Á‘·T‘·«eTT ˝Òì
yês¡+<ä]ì |æ*|æ+#·Tø=ì düe÷˝À#·q #˚XÊ&ÉT. yê]˝À eTTKT´˝…’q yÓ+ø£≥¬s&ç¶, ≈£î˝≤¢j·T|üŒ,
s√•¬s&ç¶, <ädüÔ–], n+ø£qï, n+øϬs&ç¶, sê+|ü+&ÉT, düT>±* eTTU≤´ Hêj·Tø˘, ô|<√›&ÉT, q&çb˛&ÉT,
qs¡‡j·T´, Ms¡j·T´, @düj·T´ yÓTTˆˆ yês¡+<ä]ì düe÷y˚X¯|üs¡∫, yês¡+<ä]øÏ ‘·qT nìï $<Ûë\
düVü‰j·T+ #˚kÕÔqì yê>±›q+ #˚dæ, yê] ùdïVü‰ìï, düVü≤ø±sêìï ø√], yê]‘√ yê>±›q+

28
rdüT≈£îHêï&ÉT.
#·T≥TºÁ|üø£ÿ\ e⁄qï ∫+‘·≈£î+≥, u§+<ä\≈£î+≥, ã÷#·T|ü*¢, zãT\|ü*¢, ∫qï|ü*¢ yÓTTˆˆ
}s¡¢˝À e⁄qï $TÁ‘·T\+<ä]‘√ nedüs¡+ nsTTq|ü⁄Œ&ÉT yê] düVü‰j·T+ ø±yê\ì ø√], n+<äT≈£î
yê] düeTà‹ rdüT≈£îHêï&ÉT. sêeTT ‘·q Ç+{À¢ »s¡T>∑T#·Tqï á dü+|òüT≥q\ >∑÷]à #ê˝≤
Ä+<√fi¯q>± ñHêï&ÉT. sêeTT ‘·|üŒ $T–*q ≈£î≥T+ã düuÛÑT´\+‘ê ñ‘ê‡Vü≤+>± ‘·eT e+‘·T
düVü≤ø±sêìï n+~düTÔHêïs¡T. sêeTT e÷Á‘·+ ‘·+Á&ç n+fÒH˚ »&ÉTdüT≈£î+≥THêï&ÉT. eTTK´+>±
á eT<Ûä´ >∑+–¬s&ç¶ #ê˝≤ >∑+;Ûs¡+>± ø£ì|ædüTÔHêï&ÉT, e÷≥ ≈£L&Ü #ê˝≤ ø£]ƒq+>± $ì|ædü÷Ô
ñ+~.
ˇø£s√E, sêeTT dü÷ÿ\T˝À Á&ç˝Ÿ e÷düºsY |æ\¢\+<ä]‘√ C≤e*HŸì $dæ] y˚sTT+∫ Ä
<ä÷sêìï qyÓ÷<äT #˚düT≈£î+≥THêï&ÉT. sêeTT e+‘·T sê>±H˚ Á&ç˝Ÿ e÷düºsY,
ªª@sê! sêeT÷! MT Hêqï ˇø£ ô|<ä› V”≤s√ nsTTb˛sTTHê&˚!! ô|<ä› bÕغjT˚ ô|≥Tº≈î£ Hêï&ÉT.!!!
eT] qTe⁄« C≤e*HŸì m+‘· <ä÷s¡+ $düTs¡T‘êy√ #·÷kÕÔ+!!!µµ nì, sêeTT≈£î C≤e*HŸ sTT#êÃ&ÉT,
sêeTT≈£î C≤e*ì |ü≥Tºø=H˚<˚ sê<äT. ø±˙ m˝≤>√ <ëìì $dæsê&ÉT. n˝≤ eT÷&ÉTkÕs¡T¢
$dæsê&ÉT. ˇø£ÿkÕ] ≈£L&Ü <ëìï ø£˙dü <ä÷s¡+ ≈£L&Ü $düs¡˝Òø£ b˛j·÷&ÉT. Á&ç˝Ÿ e÷düºsY
_>∑Zs¡>± q$«,
ªªÇ˝≤¬>’‘˚ m˝≤sê sêeTT? MT Hêqï≈£î á $wüj·T+ ‘Ó*ùdÔ u≤<Ûä|ü&É‘ê&ÉT ø£<ë !µµ nì
nHêï&ÉT.
Ä e÷≥≈£î |æ\¢\+‘ê >=\T¢q qyê«s¡T. sêeTT≈£î ‘·q yÓTTVü≤+ mø£ÿ&É <ë#·Tø√yê˝À
‘Ó*j·T˝Ò<Tä .
}]˝À eT]j·TT ‘·q ≈£î≥T+ã+˝À »s¡T>∑T#·Tqï |ü]D≤e÷\qT sêeTT ì•‘·+>±H˚
>∑eTìdüTÔHêï&ÉT. á eT<Ûä´ #ê˝≤ eT+~ Ç+{ÏøÏ sêe&É+, sêÁ‹ bı<äT›bıj˚Tes¡≈£î
#·]Ã+#·Tø√e&É+, »s¡T>∑T‘·÷ ñ+~. n|ü⁄Œ&ÉT yês¡T Äj·TT<Ûë\qT ùdø£]+#·&+É >∑T]+∫ eT]j·TT
eTqTwüß\qT ≈£L&É>∑≥º&É+ >∑÷]à e÷{≤¢&ÉTø=H˚yês¡T. kÕ<Ûës¡D+>± me«s¡÷ Á‘ê– ‘·eT

29
Ç+{Ï˝ÀìøÏ Á|üy˚•+#·&ÜìøÏ kÕVü≤dæ+#˚yês¡T ø±<äT. n≥Te+{Ï~ Ç|ü⁄Œ&ÉT ø=+<äs¡T Á‘ê–
≈£L&Ü Ç+{À¢øÏ e∫Ã, n+<ä]‘√ ≈£L&Ü ø£*dæ e÷{≤¢&˚yês¡T. M]˝À ø=+<äs¡T >∑+–¬s&ç¶ì
kÕsê ø=s¡≈£î ∫\¢s¡ &ÉãT“\T n&ç– Ç|æŒ+#·Tø=H˚yês¡T. }]˝Àì yês¡+‘ê, >∑+–¬s&ç¶
≈£î≥T+ã+˝À »]π> |ü]D≤e÷\˙ï ÄdüøÏÔ>± >∑eTìdü÷Ô e⁄Hêïs¡T. M]˝À >∑+–¬s&綑√ X¯Á‘·T‘·«+
e⁄+&˚yês¡T n‘·ìøÏ ø°&ÉT »s¡>±\ì ø√s¡T≈£îH˚yês¡T, eT<Ûä´düTÔ\T e÷Á‘·+, >∑+–¬s&ç¶ m˝≤¬>’Hê
Á|üøÿ£ }] yÓ+ø£≥ø£èwüj í T· ´≈£î ãT~∆ #ÓbÕŒ\ì ø√s¡Tø=H˚yês¡T. >∑+–¬s&ç¶ e÷Á‘·+ á |ü]D≤e÷\
e\¢ >∑+;Ûs¡+>± ø£ì|ædü÷Ô e⁄Hêï&˚ ø±˙, m˝≤+{Ï uÛÑj·T+ ˝Ò≈£î+&Ü ìã“s¡+>± ñ+≥THêï&ÉT.
ø±˙, e´eVü‰sê\˝À ø=+#Ó+ ø£]ƒq+>±, <äTs¡TdüT>± ‘·j·÷s¡j·÷´&ÉT.
ˇø£s√E sêÁ‹ >∑+–¬s&ç¶ n+<ä]‘√ e÷{≤¢&ÉT‘·÷ e⁄+&É>± ‘·q≈£î eTTK´ nqT#·s¡T&Ó’q
sê$T¬s&綑√ @<√ |üì |ü&ç+~. n|ü⁄Œ&ÉT nø£ÿ&É #ê˝≤ eT+~ >∑+–¬s&ç¶ eTqTwüß\T e⁄Hêï, ‘·q
Á|üø£ÿH˚ H˚\#·÷|ü⁄\T #·÷düTÔqï sêeTT‘√,
ªª˙e⁄ yÓ+≥H˚ b˛sTT sê$T¬s&ç¶ nqïqT |æ\T#·Tø=ì sê!µµ nì #ÓbÕŒ&ÉT. sêeTT≈£î Nø£{Ï
n+fÒ uÛÑj·T+ ˝Ò≈£îqïq÷, Ç‘·s¡T\ Çfi¯fl≈£î b˛e⁄≥≈£î yÓTTVü≤e÷≥|ü&ç, ‘·q ‘·+Á&ç #Ó|æŒq
e÷≥ yÓ+≥H˚ $q≈£î+&Ü ‘·\|ü{≤sTTdü÷Ô ñHêï&ÉT. >∑+–¬s&ç¶øÏ ‘·q ø=&ÉT≈£î MT<ä n$T‘·yÓTÆq
Áù|eT e⁄qïqq÷, yê&ÉT m+<äT≈£L ø=s¡ ø±≈£î+&Ü b˛‘·THêï&Éì ‘·\∫, ‘·q ø√bÕìï
ìÁ>∑Væ≤+#·Tø√˝Òø£ sêeTT #Ó+|ü #Ófi¯ó¢ eTì|æ+∫,
ªª|ü⁄* ø£&ÉT|ü⁄q y˚Tø£ |æ\¢˝≤, Hê ø£&ÉT|ü⁄q ˙e⁄ m˝≤ |ü⁄{≤ºe⁄sê ?µµ nì n]#ê&ÉT.
yÓ+≥H˚ Á|üø£ÿqTqï yês¡+‘ê >∑+–¬s&ç¶ì XÊ+‘·|ü]∫,
ªªsêeTT ∫qï |æ\¢yê&ÉT, yÓT‘·Ôìyê&ÉT, yêì MT<ä Ç˝≤ ø√|ü–+#·Tø√e&É+ uÛ≤e´+
ø±<äT.µµ nì #ÓbÕŒs¡T.
>∑+–¬s&ç¶, ‘êqT #˚dæq |üìøÏ ø=+#Ó+ u≤<Ûä|ü&ç, m˝≤¬>’q ‘·q ≈£îe÷s¡Tìï ‘·q+‘·{Ï
yêì>± r]Ã~<ë›\ì ìs¡ísTT+#·Tø=Hêï&ÉT. n|ü⁄Œ&ÉT sêeTT eTqdæú‹ m˝≤>∑T+<ä+fÒ, >∑{Ϻ>±
@&çùdÔ eTs¡˝≤ ø=&É‘ê&˚yÓ÷qì møÏÿ\T¢ ô|&ÉT‘·÷, ø£fi¯fl˝À¢ ˙fi¯ófl ‘·T&ÉT#·T≈£î+≥÷, Ä ø£åDy˚T

30
nø£ÿ&É qT+&ç m+<äT≈£î n+‘·sê∆q+ ø±˝Ò<ë! nì u≤<Ûä|ü&ܶ&ÉT.
sêeTT á ø£ø£å\T, ø±s¡ŒD≤´\T ˝Òì XÊ+‹ d”eT˝ÀøÏ e÷j·T+ nsTTb˛yê\ì
Äø±+øÏå+#ê&ÉT. sêeTT≈£î eTTsƒê ‘·>±<ë\T e⁄qï Ç˝≤+{Ï |ü˝…¢\+fÒ s√‘· |ü⁄{Ϻ+~. yê{Ï|ü≥¢
rÁeyÓTÆq $eTTK‘· ø£*–+~. n|üŒ{Ï qT+&ç ‘·q }s¡T ø=‘·Ô|ü˝…¢˝À e⁄+&ÉT≥≈£î m|ü⁄Œ&É÷
Çwüº|ü&É˝Ò<äT.
Ä s√E sêÁ‹ ì+&ÉT |ü⁄qï$T. sêÁ‹ ne>±H˚ >∑+–¬s&ç¶ eØZj·TT\T <ë<ë|ü⁄ 200
eT+~ n‘·ì Ç+{Ïe<ä› >∑T$T≈£L&Üs¡T. eTT+<äT>± ‘·j÷· s¡T #˚sTT+∫q 200 ø=&Éefi¯ófl n+<ä]øÏ
|ü+∫Hês¡T. 20 m&É¢ã+&ÉT¢ ô|<ä›, ô|<ä› C§\¢\‘√ dæ<ä∆+ #˚XÊs¡T. <ë<ë|ü⁄ 150 áf…\T Ç+ø±
50 y˚≥ø=&Éefi¯ófl, Çe˙ïø±ø£ 2 &ÉãT˝Ÿ u≤´s¡˝Ÿ ‘·TbÕ≈£î\T, yê{Ï eT+<äT >∑T+&ÉT dæ<ä∆+
#˚XÊs¡T. >∑+–¬s&ç¶ e÷eT÷\T>± ‘·qT |ü≥Tº≈£îH˚ #˚‹ ø£‹ÔH˚ ø±≈£î+&Ü, ˇø£ 380 ø±*ãsY |ædüº˝Ÿ
ì+&ÉT>± ãT˝…{¢ Ÿ‡‘√ ˝À&ÉT #˚dæ u§&√¢ <√|ü⁄≈£îHêï&ÉT. n‘·ì uÛ≤s¡´ sêCÒX«¯ ]<˚$ m+‘√ e÷s¡e∆ +,
kÂ≈£îe÷s¡´+ ø£*–q<Ó’Hê, Ç|ü⁄Œ&ÉT ø£]ƒHê‹ø£]ƒq+>± <äè&ÛÉ∫‘Ô·+‘√ ‘·q uÛÑs¡ÔqT nìï
$wüj·÷\˝ÀqT düeT]údü÷Ô nedüs¡+ nsTTq|ü⁄&ÉT dü÷#·q\T Çdü÷Ô ‘·q <Ûäsêàìï ìs¡«]Ô+∫+~.
Ms¡+‘ê Äj·TT<Ûë\T, düsT¡ ≈£î, düs+¡ C≤eT n+‘ê rdüTø=ì Ç+{Ï yÓqø£ yÓ|’ ⁄ü ø£\+¢ ˝ÀìøÏ
Á|üy•˚ +#ês¡T. Ç+‘·˝À s¬ +&ÉT ô|<ä› &Éu≤“\T ‘Ó∫à ~+∫, yÓ+≥H˚ yê{Ïô|’ d”\T ‘=\–+∫Hês¡T.
>∑+–¬s&ç¶ Ä &Éu≤“˝À ‘·q #·÷|ü⁄&ÉT y˚\T ô|{Ϻ, ãj·T≥≈£î rdæ, Á|üø£ÿqTqï B|ü+˝À Ä y˚\T
ô|{≤º&ÉT. yÓ+≥H˚ y˚\T n+‘ê ã>∑TZq eT+&ç+~. ªªq&çb˛&ÉT eT+∫ düs¡Tπø |ü+|æHê&ÉT. Ç+ø£
MTs¡+‘ê ø±˙j·T+&ç,µµ nì >∑+–¬s&ç¶ dü+»„ Çe«>±H˚, ‘êπ> yês¡+‘ê eTT+<äT≈£î e∫Ã
ø±e\dæq+‘· kÕsê ‘ê>∑T‘·THêïs¡T. á ˝À|ü\ sê$T¬s&ç¶ sTT+{À¢ ø√dæ, e+&çq, ¬s+&ÉT bıfÒºfi¯¢
e÷+dü+ n+‘ê n+&Ü\˝À ‘Ó∫à ~+∫, eT+∫ $+<äT≈£î @sêŒ≥T¢ #˚dæHês¡T. Ç+‘·˝À
n+ø£qï, <ädüÔ–], s√•¬s&ç¶ ‘·eT eTqTwüß\T m≈£îÿe>± ‘ê>∑T#·THêïπsyÓ÷ nì,
ªªÇ+ø£ ‘êπ>~ #ê*+#·+&ç. |üì nsTTHêø£ m+‘Ó’Hê ‘ê>∑+&ç, n+‘˚ø±˙ Ç|üð&˚
n+‘ê ‘ê– Çø£ÿ&˚ |ü&çb˛e<äT›.µµ

31
 nì n+<ä]ì ôV≤#·Ã]+∫, ‘=+<äs¡>± uÛÀ»Hê\T ø±˙j·TeTì #Ó|æŒ, n+<ä]ì
VüQcÕs¡T>± ñ+&ÉeTì #Ó|ü⁄ÔHêïs¡T. yÓTT‘·Ô+ >∑T+|ü⁄ n+‘ê sêÁ‹ 8 >∑+ˆˆ\≈£î 20 m&¢Éã+&É¢˝À
>∑+|ü\‘√, ø=&Éefi¯fl‘√, áf…\‘√ eT+<äT>∑T+&ÉT kÕe÷Á–‘√ ãj·T\T<˚] <ä+&ÉT≈£î yÓfió¯ ‘·Tqï≥T¢
yÓfi≤fls¡T. ‘·ø£sês¡T˝À e⁄qï bı\+ nø£ÿ&çøÏ πøe\+ 3 øÏ.MT., e÷Á‘·y˚T. Ms¡+‘ê nø£ÿ&çøÏ
πøe\+ 45 ì.\˝À #˚s¡T≈£îHêïs¡T. yÓ+≥H˚ n+‘ê »≥T¢>± $&çb˛sTT u≤>± |ü+&çq C§qï
ø£+≈£î\qT yÓHÓï\ yÓ\T‘·Ts√¢ ø=&Éefi¯fl‘√ ø√dæ, yÓT&É≈£î ø£≥Tºø=qï CÀ˝…˝À¢ y˚düT≈£î+≥THêïs¡T.
¬s+&ÉT >∑+≥\T >∑&ç#êsTT.
m≥Te+{Ï nyê+‘·s¡+ m<äTs¡Tø±˝Ò<äT. |üì ≈£L&Ü #ê˝≤ es¡≈£î nsTTb˛sTT+~.
‘Ó\y¢ ês¡TC≤eTTq 2 >∑+ˆˆ≈£î yÓTT‘·+Ô bı\+˝Àì |ü+≥ n+‘ê m&É㢠+&É¢ C§\¢˝À¢øÏ #˚]b˛sTT+~.
n|ü⁄Œ&ÉT ñqï≥T¢+&ç ˇø£ÿkÕ]>± >∑T+|ü⁄>∑T+|ü+‘ê >∑+–¬s&ç¶ õ+<ëu≤<é! >∑+–¬s&ç¶øÏ C…’!! nì
n]#ês¡T.
dü]>±Z n|ü⁄Œ&˚ ˇø£ ôV≤&é ø±ìùdºãT˝Ÿ q\T>∑Ts¡T b˛©dt ø±ìùdºãT˝Ÿ‡, 303 ¬s’|òæ˝Ÿ‡
|ü≥Tºø=ì bı\+˝ÀøÏ e∫à VüA+ø£]dü÷Ô, ªª>∑+–¬s&ç¶ mes¡T? @$T{Ï á <Ís¡®q´+ ? >∑+–¬s&ç¶
mes√ yÓ+≥H˚ e÷ eTT+<äT≈£î sêyê*,µµ nì n]#ês¡T. n+<äT≈£î yÓ+≥H˚ >∑+–¬s&ç¶ eTT+<äT≈£î
e∫à ªªH˚H˚ >∑+–¬s&ç¶ì. MT≈£î @$T ø±yê*? MTs¡T m+<äTø=#êÃs¡T?µµ nì >∑{Ϻ>±H˚ n&ç>±&ÉT.
n|ü⁄Œ&ÉT b˛©düT yês¡T, ªª@eTj·÷´ >∑+–¬s&û¶! @$T{Ï á <Ís¡®q´+? ÇHé‡ô|ø£ºsY >±s¡T ìqTï
n¬sdtº #˚dæ rdüT≈£îs¡eTàì |ü+|æ+#ês¡T.µµ nì _Û+ø£+>±H˚ e÷{≤¢&çHês¡T. n+<äT≈£î >∑+–¬s&ç¶,
ªªMT <ä>∑Zs¡ n¬sdtº yê¬s+{Ÿ ñ+<ë? nsTTHê H˚H˚$T ‘·|ü⁄Œ #˚j·T˝Ò<˚! e÷ uÛÑ÷$T˝À
|ü+&çq |ü+≥qT ø√düT≈£îb˛‘·THêïeTT.µµ
nì düeT]ú+#·T≈£îHêï&ÉT. n+<äT≈£î ø±ìùdºãT˝Ÿ‡,
ªªn<˚$T{À e÷≈£î ‘Ó*j·T<äT, MTs¡T ‘·q uÛÑ÷$T˝À <Ís¡®q´+>± ~>±s¡ì yÓ+ø£≥ø£èwüíj·T´
á s√E sêÁ‹ ùdºwüHé˝À |òæsê´<äT #˚XÊ&ÉTµµ,
nì #ÓbÕŒs¡T. n+<äT≈£î ÁãVü≤àj·T´,

32
 ªªH˚qT ø√s¡Tº˝À á uÛÑ÷$Tì kÕ«BÛq |üs¡#·Tø=HêïqT. yê{ÏøÏ dü+ã+~Û+∫q ø±–‘ê\T
Ç$>√. nsTTHê y˚Ty˚T yÓTT<ä≥ yÓ+ø£≥ø£èwüíj·T´ qT+∫ Á|üe÷<ä+ ñ+<äì õ˝≤¢ b˛©düT
dü÷|ü]+f…+&Ó+{Ÿ >±] <ä>∑Zs¡ |òæsê´<äT #˚dæj·TTHêïeTTµµ
nì nq>±H˚, ø±ìùdºãT˝Ÿ‡ u≤>± ‘·–Z,
ªªn~ ì»y˚T MTs¡T Á|üdüTÔ‘·+ e÷s¡D≤j·TT<Ûë\T ø£*Ze⁄Hêïs¡T, eT]j·TT Hê≥TkÕsê
≈£L&Ü MT e<ä› e⁄qï≥T¢+~, m+<äT≈£î e∫Ãq >=&Ée, eTeTà\qT >∑eTì+#·Tø=ì b˛+&çµµ
nìnq>±H˚, >∑+–¬s&ç¶ Á|üø£ÿq e⁄qï ÁãVü≤àj·T´,
ªªMTs¡T ◊<äT>∑Ts¡T e⁄Hêïs¡T. MTø£+<ä]øÏ ø£*|æ ˇø£ yÓsTT´ s¡÷bÕj·T\T ÇkÕÔeTT, e÷
|üìøÏ n&ɶ+ sêø£+&ç.µµ
nì #Ó|üŒ>±H˚
ªªdüπs, MT j·÷s¡eTT≥T¢ (‘·TbÕ≈£î\T yÓTTˆˆq$) <ë∫ô|≥º+&ç. kÕsê ≈£L&Ü Á|üø£ÿ≈£î
rdüT¬øfi¯fl+&ç. MT ã+&É¢qT yÓ+≥H˚ ‘√\T¬øfi¯fl+&ç. >∑+–¬s&ç¶ >±s¡T, MTs¡÷, ÁãVü≤àj·T´ ø£*dæ
ùdºwüHé≈£î e∫à e÷ ÇHé‡ô|ø£ºsY‘√ e÷{≤¢&ÉTø=+&çµµ,
nì nHêïs¡T. <ëìøÏ >∑+–¬s&ç¶ ªdüπsµ nì ‘·eT myÓTà˝Ò´ Hêsêj·TD¬s&ç¶ì |æ\T#·Tø=ì
ùdºwüHé≈£î b˛sTT, ÇHé‡ô|ø£ºsY≈£î dü+C≤sTTwæ Áyêdæ Ç∫Ã, yÓ+≥H˚ Ç+{ÏøÏ ‹]–e#êÃ&ÉT.
>∑+–¬s&ç¶ ‘·eT >∑T+|ü⁄‘√ ø£*dæ <ä+&ÉT>± ãj·T\T<˚s¡>±H˚, }]˝Àì yês¡+‘ê @$T
»s¡T>∑T‘·T+<√ nì ‘Ó\¢yês¡T¢ ÄÁ‘·T‘·>± m<äTs¡T#·÷dü÷Ô e⁄Hêïs¡T. sêeTT e÷Á‘·+ ‘Ó\¢yê] @$T
$qe\dæ edüTÔ+<√ nì ~>∑T\T>±, Ä+<√fi¯q>± Ä˝À∫dü÷Ô, ‘·qT @ ø£ø£å\T, ø±s¡ŒD≤´\T ˝Òì
eTs√ Á|ü|ü+#·+˝ÀøÏ e÷j·T+ nsTTb˛yê\ì ‘·\b˛XÊ&ÉT. mø£ÿ&Ó’‘˚ XÊ+‹, Áù|eT, s¡ø£åD
e⁄+{≤jÓ÷, nø£ÿ&É Á|ü‘·´ø£å´+ ø±yê\ì ø√s¡T≈£î+≥÷, ìÁ<ä˝ÀøÏ C≤s¡T≈£îHêï&ÉT. y˚≈£îeC≤eTTq
5 >∑+ˆˆ≈£î <ä+&ÉT>± b˛sTTq >∑T+|ü⁄ n+‘ê yÓqøÏÿ eTs¡* }s¡T #˚s¡Tø√>±H˚ 200 eT+~
ˇø£ÿkÕ]>± >∑+–¬s&ç¶ õ+<ëu≤<é! >∑+–¬s&ç¶øÏ C…’!! nì C…’ ø=&ÉT‘·÷, ã+&É¢˝À e⁄qï C§qï
ø£+≈£î\T n+‘ê ø£\¢+ ˝ÀìøÏ ‘√*Hês¡T. Bì‘√ }]˝Àì yêπs ø±ø£ #·T≥TºÁ|üø£ÿ\ Á>±e÷\

33
yês¡T ≈£L&Ü >∑+–¬s&ç¶ düeTj·Tdü÷Œ¤]Ôì, <ÛÓ’sê´ìï ø=ìj·÷&É≈£î+&Ü e⁄+&É˝Òø£ b˛j·÷s¡T.
ˇø£ÿ #·Tø£ÿ s¡ø£Ô+ ≈£L&Ü ∫+<ä≈£î+&Ü ˇø£ ã\yÓTÆq X¯Á‘·Te⁄qT ¬>\e&É+ á ÁbÕ+‘·+˝À
e÷≥\T ø±<äT. Bì‘√ Á|üøÿ£ }]˝Àì eTTsƒêHêj·T≈£î˝…q’ ÁãVü≤àj·T´≈£î eT]j·TT yÓ+ø£≥ø£èwüj í T· ´≈£î
≈£L&Ü >∑+–¬s&ç¶ n+fÒ uÛÑj·T+, >ös¡e+ @s¡Œ&ܶsTT.
Ä s√E ñ<äj·T+ |ü~ >∑+ˆˆ\≈£î yÓ+ø£≥ø£èwüíj·T´ <ä>∑Zs¡ qT+∫,
ª‘êqT >∑+–¬s&瑶 √ ùdïVü≤+ ø√s¡T#·THêïq˙, n‘·qT s¡eTà+fÒ Ç+{ÏøÏ e∫à nìï $wüj÷· \T
e÷{≤¢&É>∑\qìµ es¡Ôe÷q+ |ü+bÕ&ÉT. á |ü]D≤e÷ìï >∑+–¬s&ç¶ eT]j·TT ÁãVü≤àj·T´‘√
≈£L&Ü $T–*q yês¡+‘ê ÄVü‰«ì+#ês¡T.
Ä s√E sêÁ‹ >∑+–¬s&ç¶ Ç+{À¢ ô|<ä› $+<äT @sêŒ≥T #˚j·Tã&ç+~. Mπsø±ø£ Ä
ÁbÕ+‘·+˝Àì ô|<ä› sê»ø°jT· Hêj·T≈£î\T ≈£L&Ü $+<äT≈£î Vü‰»s¡T nj·÷´s¡T. á ø±s¡´Áø£eT+˝À
m≥Te+{Ï #·s¡Ã\T, yê<√|üyê<ë\T ˝Òe⁄. n+‘ê eTsê´<ä|üPs¡«ø£+>± »]–+~. mes√
¬>*∫q≥T¢>± >±˙, Ç+¬øes√ z&çq≥T¢>± >±˙, mes¡÷ uÛ≤$+#·˝Ò<äT.
nsTT‘˚, á e´eVü‰s¡+ n+‘ê sêeTT≈£î @ e÷Á‘·+ q#·Ã˝Ò<äT. Bìe\¢ »]–q eT+∫
@$T{À sêeTT≈£î ns¡ú+ ø±˝Ò<äT. πøe\+ yê]`yê] nVü≤+, <äs¡Œ+ Á|ü<ä]Ù+#·&ÜìøÏ ‘·|üŒ
Ç+ø£ <˚ìø° |üìøÏ sê<äì ìs¡ísTT+#·T≈£îHêï&ÉT. á |ü]D≤e÷\˙ï sêeTT Vü≤è<äj·T+˝ÀH˚ ø±ø£
ø£&ÉT|ü⁄˝À ≈£L&Ü ø£*j·Tu…{Ϻq≥Tº u≤<Ûä|ü&çHê&ÉT. á dü+|òüT≥q\ ‘·sê«‘· sêeTT Ç+ø±
_&çj·TdüTÔ&ÉT, uÛÑj·TdüTÔ&ÉT nsTTb˛sTTHê&ÉT. nsTT‘˚ Á>±eT+˝Àì Ç‘·s¡T\T, Ç+ø± dü÷ÿ˝À¢
{°#·s¡¢‘√ düVü‰ n+<äs¡÷, sêeTTqT >ös¡$+#·&É+ |ü]bÕ{Ï nsTTb˛sTT+~. >∑+–¬s&ç¶ e÷Á‘·+,
ªªÁ|ü|+ü #êìï n+‘ê »sTTdüTHÔ êïqT, ø±˙, Hê ≈£îe÷s¡Tì Hê n+‘·{Ï yêìï #˚jT· ˝Òøb£ ˛‘·THêïqTµµ,
nì e´<Ûä #Ó+<˚yê&ÉT.
m˝≤¬>’Hê sêeTT˝À e÷s¡TŒ rdüTø=ì sêyê\ì, |ü&ÉTø=qï ‘·sê«‘· sêeTT≈£î uÛ≤s¡‘·eTT,
sêe÷j·TDeTT\˝Àì ø=ìï eTTK´|òüT{≤º\T, ø£<∏ä\T>±, ˙‘·T\T>±, <Ûäsêà\T>± #Óù|Œyê&ÉT.
sêeTT á ø£<∏ä\qT #ê˝≤ Çwüº+>± $H˚yê&ÉT. ˇø=ÿø£ÿ s√E sêÁ‹ ‘êH˚ n&ç– eT]

34
#Ó|æŒ+#·Tø=H˚yê&ÉT. sêeTTqT, eTTK´+>± uÛ≤s¡‘·+˝Àì ø£s¡Tíì bÕÁ‘· m+‘·>±H√ Äø£≥Tº≈£î+~.
ø±˙ ø£s¡Tí&ÉT n+<ä]ø£+fÒ Ms¡T&É÷, ã\e+‘·T&É÷, nsTTHê, <Ûäsêàìï Á|üø£ÿqu…{Ϻ, <äTsêàs¡TZ&Ó’q
<äTs√´<ÛäTqìøÏ ùdïVæ≤‘·Tì>±, q$Tàqã+≥T>± dæús¡|ü&çb˛e&É+, n<˚ ùdïVü≤<Ûäs¡à+ nqTø√e&É+
dü]>± ˝Ò<äì|æ+∫+~. ã\e+‘·T&Ó’q yê&ÉT <Ûäsêàìï s¡øÏå+#ê* >±˙, n<Ûäs¡à+ yÓ’|ü⁄ m|ü⁄Œ&Ó’‘˚
yÓTT>∑TZ #·÷|ü⁄‘ê&√, n|ü⁄Œ&ÉT n‘·ì ã\eT+‘ê ‘·|üŒø£ Vü≤]+#·Tø=ì b˛‘·T+~. m+<äTø£+fÒ,
Á|üø£è‹˝À <Ûäsêàìπø ã\+ m≈£îÿe. Á|üø£è‹˝À ã\yÓTÆq<˚ »sTT+∫q≥T¢ nì|æ+∫Hê, ∫es¡≈£î
»sTT+#˚~ <Ûäs¡ày˚T. m+<äTø£+fÒ, <Ûäsêàì≈£îqï ã\eTT, n<Ûäsêàì≈£î+&É<äT ø£qTø£.

35
 ¬s+&Ée uÛ≤>∑+
sêeTT dü÷ÿ\T ô|ò’q˝Ÿ eT+∫ e÷s¡Tÿ\‘√ bÕdt nj·÷´&ÉT. ‘·sê«‘·, >∑+–¬s&ç¶ sêeTTqT
‹s¡T|ü‹ |ü≥D º +˝À Á|” j·T÷ìe]«{° ø√s¡T‡ (|æ.j·TT.dæ.)˝À #˚]Œ+#ê&ÉT. >∑+–¬s&ç¶ ‘·q ø=&ÉT≈£î
#·øÿ£ >± #·<Tä e⁄ø=qT≥ #·÷dæ #ê˝≤ dü+‘√wæ+#ê&ÉT. ‘·q˝≤>± e´eVü‰s¡ <ä≈îå£ &ÉT ø±ø£b˛sTTq|üŒ{Ïø,°
#·ø£ÿ>± #·<äTe⁄≈£î+≥THêï&Éì ‘·è|æÔ|ü&ܶ&ÉT. sêeTTqT m˝≤¬>’Hê &Üø£ºs¡TqT #˚dæ, ‘·<ë«sê ‘·q
ø=&ÉT≈£î ‘·q ø£+fÒ m≈£îÿe &ÉãT“ dü+bÕ~+∫, >=|üŒ ù|s¡T ‘Ó#·TÃø√yê\ì Ä•+#˚yê&ÉT.
n+<äT≈£î ‘·–q≥Tº>± sêeTT ≈£L&Ü #ê˝≤ u≤<Ûä´‘êj·TT‘·+>±, #·ø£ÿ>± #·<äTe⁄ø=H˚yê&ÉT.
#·÷düTÔ+&É>±H˚ |ü_¢ø˘ |üØø£å\T <ä>∑Zs¡ |ü&ܶsTT. sêeTT, ‘·qT ‘·|üŒø£ |òüdtºø±¢dt˝À bÕôd’ yÓT&çdæHé˝À
#˚πs+<äT≈£î dü]|ü&Ü e÷s¡Tÿ\T kÕ~Û+#·>∑\qì Ä‘·à$XÊ«dü+‘√ e⁄Hêï&ÉT.
@~@yÓTÆHê, $~Û nìï+{Ïø£+fÒ ã©j·TyÓTÆq~. eTqeTT q$TàHê, qeTàb˛sTTHê,
eTqeT+‘ê $~Û Ä&˚ Ä≥˝À bÕe⁄\+ e÷Á‘·y˚T. ñqï≥T¢+&ç sêeTT≈£î rÁeyÓTÆq »«s¡+
e∫Ã+~. &Üø£ºs¡T¢, sêeTT f…ÆbòÕsTT&é »«s¡+‘√ u≤<Ûä|ü&ÉT‘·THêï&Éì #ÓbÕŒs¡T. >∑+–¬s&ç¶ yÓ+≥H˚
sêeTTqT Vü‰dæŒ≥˝Ÿ˝À #˚]Œ+∫Hê&ÉT.
<ë<ë|ü⁄ 3 yêsê\≈£î >±˙ »«s¡+ ‘·>∑Z˝Ò<äT. »«s¡+ ‘·π>Zdü]øÏ sêeTT #ê˝≤ ã\V”≤q+>±
‘·j·÷s¡j·÷´&ÉT. ‘·sê«‘· X¯øÏÔ |ü⁄+Eø=H˚+<äT≈£î ˇø£ yês¡+ s√E\ düeTj·T+ |ü{Ϻ+~. Ä
‘·sê«‹ yês¡y˚T |ü_¢ø˘ |üØø£å\T. eTT+<äT #ê˝≤ u≤>± Áyêj·T>∑\qqTø=qï |üØø£å\T, sêeTT
n+‘· u≤>± Áyêj·T˝Òø£b˛j·÷&ÉT. |üØø£å\ nq+‘·s¡+ y˚dü$ ôd\e⁄\T e#êÃsTT. ˇø£ HÓ\
y˚dü$ ôd\e⁄\ ‘·sê«‘·, |üØøå± |òü*‘ê\T ‘Ó*XÊsTT. sêeTT |òüdtºø±¢dt˝À nsTT‘˚ bÕdt nsTTHê&˚
>±˙, yÓT&çôdHé˝À #˚s¡T≥≈£î dü]|ü&Ü e÷s¡Tÿ\T kÕ~Û+#·˝Òø£b˛j·÷&ÉT. ‘·qqT m+‘·>±H√
Áù|$T+∫, ‘·q MT<ä m+‘√ qeTàø£+ ô|≥Tºø=qï ‘·q ‘·+Á&ç ø√¬sÿ rs¡Ã˝Òø£b˛j·÷H˚, nì sêeTT
~>∑T\T |ü&ܶ&ÉT.
>∑+–¬s&ç¶ e÷Á‘·eTT n+‘·>± ~>∑T\T #Ó+<ä≈£î+&Ü sêeTTqT &=H˚wüHé ø£{Ϻ yÓT&çôdHé˝À
#˚]Œ+#·T≥≈£î dæ<ä∆yÓTÆb˛sTTHê&ÉT. ø±˙ sêeTT, ªªH˚qT &=H˚wüHé ø£{Ϻ yÓT&çôdHé˝À #˚s¡H˚ #˚s¡qT.µµ

36
nì, yÓTT+&ç #˚XÊ&ÉT. sêeTT &=H˚wüHé ø£{Ϻ #·<äTe⁄≥ nee÷qø£s¡+>± uÛ≤$+#ê&ÉT. >∑+–¬s&ç¶
#˚ùd<˚MT ˝Òø£ &çÁ^ #·~$q ‘·sê«‘· ª˝≤µ ø√s¡T‡ #˚sTT+#·e#·TÃ˝Ò, nì ‘·qqT ‘êqT
düeTT<ësTT+#·T≈£îHêï&ÉT. sêeTT &çÁ^ ø√s¡T‡˝À #˚] u≤>± #·<äTe⁄#·THêï&ÉT. #·÷düTÔ+&É>±H˚ 3
dü+ˆˆ >∑&ç∫b˛j·÷sTT. sêeTT &çÁ^ eT+∫ e÷s¡Tÿ\‘√ bÕôd’Hê&ÉT. >∑+–¬s&ç¶ sêeTTqT >∑T]+∫
Bs¡È+>± Ä˝À∫+∫, ‘êqT @$T #˚dæHê ‘·q ≈£îe÷s¡T&ÉT ‘·q ˝≤>± ø£wüº|ü&˚ yê&ÉT, e´eVü‰s¡
<ä≈£åî&ÉT ø±˝Ò&ÉT. ø£qTø£, n‘·ìì eT+∫ ˝≤j·Ts¡T>± nsTTHê ‘·j·÷s¡T #˚j·÷\ì
ìs¡ísTT+#·T≈£îHêï&ÉT.
Ä Á|üj·T‘·ï+˝À uÛ≤>∑+>± >∑+–¬s&ç¶ yÓTT<ä≥ sêeTTqT ôV’≤<äsêu≤<äT˝À, eT+∫ ª˝≤µ
ø±˝Òõ˝À ˝≤ ø√s¡T‡˝À #˚]Œ+#ê&ÉT. Ä ‘·sê«‘· n‘·ìì eT+∫ ˝≤j·TsY>± ‘·j÷· s¡T #˚ùd≥+<äT≈£î
‘·q e+‘·T Á|üj·T‘êï\˙ï eTTeTàs¡+ #˚XÊ&ÉT. sêeTTqT ˇø£ eT+∫ ˝≤j·TsY>± #˚j·÷\+fÒ,
yÓTT<ä≥ ‘·q õ˝≤¢˝À ˇø£ ã\yÓTÆq es¡Z+‘√ u≤+<Ûäe´+ ø£\T|ü⁄ø√yê\ì ìs¡ísTT+#·T≈£îHêï&ÉT.
Ä ‘·s¡Tyê‘· ‘·q≈£î eTTK´yÓTÆq yês¡+<ä]ì ª#·<äTe⁄ø=qï eT]j·TT n+<äyÓTÆq ne÷àsTT\T,
õ˝≤¢˝À |ü\T≈£îã&ç ø£*–q ≈£î≥T+u≤\˝À me¬sH’ ê e⁄Hêïsê?µ nì $#ê]+#·kÕ>±&ÉT. >∑+–¬s&ç¶
e<ä›≈£î nH˚ø£ dü+ã+<Ûë\T nsTT‘˚ e#êÃsTT ø±˙, yê{Ï˝À ˇø£ÿfÒ ‘·eT≈£î nìï $<Ûë\
dü]b˛sTTq dü+ã+<Ûä+, nì ìs¡ísTT+#·T≈£îHêï&ÉT. Ä dü+ã+<Ûä+, »eTà\eT&ÉT>∑T ‘ê\÷ø±˝À,
πsHê{Ï ÁbÕ+‘êìøÏ #Ó+~q ô|<ä›|ü*¢ s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶ ≈£îe÷¬sÔ ˙s¡», ‘·q ≈£îe÷s¡TìøÏ nìï
$<Ûë\ ‘·–q e<ÛäTe⁄ nì ìs¡ísTT+#·T≈£îHêï&ÉT. m+<äTø£+fÒ s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶ πsHê{Ï >∑&ɶ MT<ä
‹s¡T>∑T˝Òì Ä~Û|ü‘·´+ e⁄qï yÓ÷‘·Tã] ¬s’‘·T. n‘·ìøÏ ˇø£ÿ‘˚ ≈£îe÷¬sÔ. yÓ+≥H˚ ‘·q uÛ≤s¡´
sêCÒX¯«]<˚$ì dü+Á|ü~+∫, ø£˙dü+ sêeTTqT ˇø£ÿ e÷≥ ≈£L&Ü n&É>∑≈£î+&Ü, s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶
≈£îe÷¬sÔ ˙s¡»‘√ sêeTT ô|[fl ìX¯ÃsTT+#ê&ÉT. sêeTT ‘·q ‘·+Á&ç #˚dæq |üìì @ e÷Á‘·+
Vü≤]¸+#·˝øÒ b£ ˛j·÷&ÉT. ˙s¡»qT #·÷dæq ‘·sê«‘· ÄyÓTqT Çwü|º &ü Hç ê, ‘·q ‘·+Á&ç ‘·q n_ÛÁbÕj·T+
‘Ó\TdüTø=q≈£î+&Ü ‘·q $yêVü‰ìï ìX¯ÃsTT+#·&É+ sêeTT≈£î Á$T+>∑T&ÉT |ü&É˝Ò<äT. ø±˙ m|üŒ{Ïç
e˝…H˚ ‘·q ‘·+Á&çì Ç~ @$T≥ì Á|ü•ï+#·˝Òø£ b˛j·÷&ÉT.

37
 sêeTT, ˙s¡»\ ô|[fl Äsꓤ≥+>± »]–b˛sTT+~. Ç|ü⁄Œ&ÉT >∑+–¬s&ç¶ ‘·q Ç˝≤U≤˝À
dæús¡|ü&É{≤ìøÏ, ã\|ü&É{≤ìøÏ á Áø=‘·Ô u≤+<Ûäe´+ m+‘√ ñ|üjÓ÷>∑|ü&ç+~. s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶øÏ
>=|üŒ ù|s¡T Á|ü‹wü\º T ñHêïj˚T ø±˙, yês¡T Ç+ø± nHê>∑ø]£ ø£yTÓ qÆ yÓTTs¡≥T |ü<‘∆ä T· \T bÕ{Ï+#·T#·÷
ñHêïs¡T. yê]øÏ ‘·eT ã\+, |ü\T≈£îã&˚ eTTK´+. n+‘˚ø±˙ #·<äTe⁄\ MT<ä >±˙, Ä<ÛäTìø£
|ü<ä∆‘·T\ MT<ä >±˙, n+‘· ne>±Vü≤q ˝Ò<äT. Á|üdüTÔ‘·+ yês¡T #·T≥TºÁ|üø£ÿ\ e⁄qï }s¡¢˝À
‹s¡T>∑T˝Òì X¯øÏÔ>± e´eVü≤]düTÔHêïs¡T. ø±˙, ø±\+ m|ü⁄Œ&É÷ ˇπø˝≤ ñ+&É<äT ø£<ë! ô|<ä›|ü˝…¢˝À
s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶øÏ ˇø£ yÓ’] es¡Z+ ≈£L&Ü ñ+~. yês¡T #ê˝≤ ø±\+ qT+&ç s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶
≈£î≥T+ãeTT#˚ nD∫ y˚j·Tã&ܶs¡T. Ç|ü⁄Œ&ÉT yê]˝À ø=+<äs¡T j·TTe≈£î\T ‘·eT ÁbÕã\´+
#ê≥Tø=qT≥≈£î |üPqT≈£îHêïs¡T. Ä düeTj·T+˝ÀH˚ sêh+˝À |ü+#êj·Tr mìïø£\qT
ìs¡«Væ≤düTÔqï≥T¢ Á|üø£{Ï+#ês¡T. m|ü⁄Œ&É÷ @ø£Á^e+>± |ü+#êj·Tr Áô|dæ&Ó+≥T>± mìïø£e⁄‘·Tqï
s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶ô|’ yÓ’] es¡Z|ü⁄ Hêj·T≈£î&ÉT, j·TTe≈£î&ÉT nsTTq $X¯«Hê<Ûä¬s&ç¶ b˛{° #˚j·TT≥≈£î
dæ<ä∆|ü&ܶ&ÉT. s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶ Á|üdüTÔ‘·+ 60 dü+ˆˆ\T <ë{Ï ø=+‘· nHês√>∑´+‘√ u≤<Ûä|ü&ÉT‘·÷
e⁄Hêï&ÉT. $X¯«Hê<Ûä¬s&ç¶ ‘·q eTT+<äT #ê˝≤ ã\V”≤qyÓTÆq nuÛÑ´]ú nsTTq|üŒ{ÏøÏ |òü*‘ê\T m˝≤
e⁄+{≤jÓ÷, nH˚ Ä+<√fi¯q≈£î >∑T] nj·÷´&ÉT. ÇHêïfi¯ófl ‘·q≈£î nD–, eTD– e⁄qï yÓ’]
eØZj·TT\T ‘·q≈£î b˛{°>± ì\ã&É≥+ s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶ J]í+#·Tø√˝Òø£ b˛j·÷&ÉT.
m\ø£åHé\˝À Hê$TH˚wüHé\T, Ä ‘·sê«‘· Á|ü#ês¡+ yÓTTˆˆ\>∑T |òüT{≤º\ìï eTT–dæb˛sTT,
b˛*+>∑T s√E e∫Ã+~. #·<Tä s¡TeT<äsT¡ |òTü s¡¸D\‘√ b˛*+>∑T eTT–dæ+~. kÕj·T+Á‘·+ øö+{Ï+>¥
»]–, s¡|òüTsê$T¬s&ç¶ mìï¬ø’q≥T¢ Á|üø£{Ï+#ês¡T. ø±˙, s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶øÏ #ê˝≤ ‘·≈£îÿe yÓTC≤]{°
e∫Ã+~. s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶øÏ á e´eVü‰s¡+ n+‘ê #ê˝≤ Ä+<√fi¯q ø£*–dü÷Ô e⁄+~. n‘·ì
eTH√H˚Á‘êìøÏ eTT+<äT eTT+<äT »s¡T>∑uÀe⁄ nHêsêú\˙ï ø£ì|æ+#·kÕ>±sTT. ÇHêïfi¯ófl ‘êqT
nqTuÛÑ$+∫q ô|‘·Ôq+ n+‘ê HêX¯q+ ne⁄‘·Tqï<äH˚ e÷qdæø£ øå√uÛÑ≈£î >∑T] nj·÷´&ÉT. yÓ’]
es¡Z|ü⁄ Hêj·T≈£î&Ó’q $X¯«Hê<Ûä¬s&ç¶ j·TTe≈£î&˚ ø±ø£ s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶ ø£+fÒ ø£]ƒqyÓTÆq, |ü≥Tº<ä\
ø£\ eTìwæ. <ëìøÏ ‘√&ÉT Ç‘·ìøÏ &çÁ^ es¡≈£î #·~$q $<ä´ ‘√&Ó’+~. #·≥º|üs¡yÓTÆq yÓT\≈£îe\T

38
‘Ó\TdüT≈£î+≥÷ ÇHêïfi¯ófl nDÏ∫y˚‘·≈£î >∑T] nsTTq esêZìï ì\<=≈£îÿø=H˚≥≥T¢ #˚j·TT≥˝À
dü|òü©ø£è‘·T&ÉsTTHê&ÉT.
á ˝À|ü\ sêeTT ‘·q 3 dü+ˆˆ\ ˝≤ ø√s¡T‡qT |üP]Ô #˚düTø=ì ‘·q uÛ≤s¡´ ˙s¡»‘√ ø£*dæ
ô|<ä›|ü*¢øÏ e#êÃ&ÉT. nø£ÿ&É n+‘ê u≤>± e⁄qïfÒ¢ nì|ædü÷Ô e⁄+~. ø±˙, sêeTT≈£î Ç<ä+‘ê
‘·TbòÕqT eTT+<ä] Á|üXÊ+‘·‘· ˝≤>± ‘√∫+~. ø£ø£å\T, ø±s¡ŒD≤´\≈£î <ä÷s¡+>± ñ+&Ü\qT≈£îqï
sêeTT≈£î Ç˝≤+{Ï |ü]dæú‘·T\T m<äTs¡e«&É+ $~Ûsê‘· ø±ø£ sTT+πøeTqTø√yê*. m≈£îÿe s√E\T
nø£ÿ&É ñ+&É˝Òø£ b˛j·÷&ÉT. yÓ+≥H˚ dürdüy˚T‘·+>± ãj·T\T<˚] ‘·q }s¡T e#êÃ&ÉT.
sêeTT ˝≤ ø√s¡T‡ #ê˝≤ Çwüº+>± #·~$, #·≥º+ q+<ä* yÓT\≈£îe\T Á>∑Væ≤+∫, Ç|ü⁄Œ&ÉT
Á|ü»\≈£î Hê´j·T|üs¡yÓTÆq ùde\T n+~+#ê\ì ñ$«fi¯Sfls¡T‘·÷ ñHêï&ÉT. Hê´j·Te´edüú˝À
Hê´j·Tyê~ bÕÁ‘· #ê˝≤ eTTK´yÓTÆq~. Hê´j·Tyê~, Hê´j·T düVü‰j·T+ ø√] ‘·q e<ä›≈£î e#·TÃ
ø£ø°å<ës¡T\≈£î eè‹Ô|üs¡yÓTÆq ùde\T n+~+#ê*. n˝≤π> ‘êqT ‘·q ø£ø°å<ës¡T\≈£î »]–q
nHê´j·T+ô|’ Hê´j·T+ ø√dü+ b˛sê&Ü*. Bìï kÕ~Û+#·T≥≈£î eTTsƒêHêj·T≈£î\ ø£+fÒ m≈£îÿe
<ÛÓ’s¡´ kÕVü≤kÕ\T ñ+&Ü*. sêeTT ‘·q e´øÏÔ‘ê«ìï á ~X¯>± eT\T#·Tø=qT≥≈£î Á|üj·T‹ïdü÷Ô
ñHêï&ÉT.
sêj·T\d”eT õ˝≤¢˝À¢ y˚dü$ edü÷ÔH˚ #ê˝≤ Á>±e÷\˝À ª<˚es¡µ nì, ª>∑+>∑eTà C≤‘·s¡µ
nì, $$<Ûä kÕ+|ò”Tø£ eT]j·TT kÕ+düÿ è‹ø£ ø±s¡´Áø£e÷\T »s¡T|ü⁄≈£î+≥÷ e⁄+{≤s¡T. #ê˝≤
eT≥T≈£î M≥ìï{Ï˝À »+‘·Tã\T\T »s¡T|ü⁄‘·÷ e⁄+{≤s¡T. »+‘·Tã\T\qT Á|üuÛÑT‘·«eTT
ìùw~+∫Hê, M≥ì áHê{ÏøÏ j·T<Û˚#·Ã¤>± »s¡T|ü⁄‘·÷H˚ e⁄Hêïs¡T.
ô|<ä›|ü*¢˝À Á>±eT ô|<ä›\+‘ê ø£\dæ Ä dü+e‘·‡s¡+ <˚es¡ »s¡bÕ\ì ìs¡ísTT+#ês¡T.
<˚es¡≈£î>±qT ˇø£ <äTqïb˛‘·TqT j·T<Û̊#·Ã>± e<äT\T‘ês¡T. n~ @ b˛\eTT˝ÀHÓ’Hê y˚Tj·Te#·TÃ,
mø£ÿ&ÉHÓ’Hê dü+#·]+#·e#·TÃ, ø±ì Ä Á>±eT bı*y˚Ts¡˝ÀH˚ ñ+&Ü*. Bì e\q bÕ&ç, |ü+≥\T
u≤>± n_Ûeè~› #Ó+<äT‘êj·Tì, |ü+≥\T u≤>± |ü+&ÉT‘êj·Tì Á>±eTdüTÔ\ qeTàø£eTT, ãVüQXÊ,
u≤>± y˚Tdæ ã\+>± e⁄qï <äTqï <ë≥&ÉeTT e\¢ ãÁ¬s\≈£î, eT+∫ <ä÷&É\T |ü⁄&É‘êj·TH˚

39
ñ<˚›X¯yÓTÆ‘˚ e⁄+&ç e⁄+&Ée#·TÃ. á $<Ûä+>± u≤>± y˚Tdæ ã\dæq <äTqïqT ª<˚es¡ <äTqïb˛‘·Tµ
nì n+{≤s¡T. ø=ìï HÓ\\ ‘·sê«‘· <˚es¡ s√E <ëìï ô|<ä›eTà≈£î ã* ÇkÕÔs¡T. <ëì‘√ >∑÷&Ü
}]yês¡+‘ê yê] X¯øÔÏ ø=~› bıfÒfiº q¢¯ T, ø√fi¯q¢ T ã* Ç∫Ã, $+<äT #˚dTü ≈£î+{≤s¡T. á dü+<äs¡ “¡ +>±
$$<Ûä ø±s¡D≤\ e\¢ n\¢s¡T¢ »]π> Á|üe÷<äeTT ≈£L&Ü e⁄+~. nsTTHê ≈£L&Ü Á>±eTdüTÔ\T
<˚es¡ »s¡T|ü⁄ø=q&Üìπø ñ‘ê‡Vü≤eTT #·÷|ækÕÔs¡T.
ô|<ä›|ü*¢˝À ≈£L&Ü <˚es¡ nq>±H˚ Á>±eTdüTÔ\+‘ê dü+ãs¡|ü&çb˛j·÷s¡T. n+‘ê
eTT+<äTqT+#˚ bıfÒºfi¯¢qT, ø√fi¯¢q÷ y˚T|ü⁄ ø=+≥THêïs¡T. ñ>±~ |ü+&ÉT>∑≈£î eTT+<äT e#˚Ã
Ä~yês¡eTT Hê&ÉT <˚es¡ »s¡T|ü⁄ø=qT ~q+>± Á>±eT ô|<ä\› T ìs¡sí TT+#ês¡T. n+‘ê ã+<äTe⁄\≈£î,
ùdïVæ≤‘·T\≈£î ÄVü‰«Hê\T |ü+|æ+#ês¡T. Ä }] n\T¢fi¯¢≈£î yê] ≈£î+≥T+u≤\≈£î Á|ü‘˚´ø£yÓTÆq
ÄVü‰«Hê\T yÓfi≤¢sTT. s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶ ≈£L&Ü ‘·q n\T¢ìï, ≈£L‘·Ts¡TqT ‘êH˚ dü«j·T+>± b˛sTT
nVü‰«ì+∫ e#êÃ&ÉT. sêeTT kı+‘· }s¡T ø=‘·|Ô ˝ü ˝¢… À m|üð&É÷ <˚es¡ »s¡T|ü˝<Ò Tä . |üPs¡«yÓT|üð&√
<˚es¡ dü+<äs¡“¤+>± ô|<ä› |òüTs¡¸D #Ó\πs–+<äì, n|üŒ{Ï qT+&ç <˚es¡ »s¡|ü&ÉeTT e÷qT≈£îHêïs¡ì
ô|<ä›\T #ÓbÕÔs¡T.
sêeTT <äèwæ˝º À <˚es¡ ˇø£ |ü+&ÉT>∑˝≤>± »s¡T|ü⁄ø=+fÒ |òsü ê«˝Ò<Tä ø±ì, #·≥º e´‹πsø£yTÓ qÆ
»+‘·Tã\T\qT ‘êHÓqï&É÷ düeT]ú+#·˝Ò&ÉT. ‘·qe÷eT ÄVü‰«Hêìï n‘·ì eTTU≤H˚ï
‹s¡düÿ]+#·ø£b˛sTTHê, sêeT÷≈£î Ä <˚es¡≈£î b˛e&ÉeTT m+‘·e÷Á‘·eTT ÇwüºeTT ˝Ò<äT. ø±ì,
‘·q uÛ≤s¡´ ˙s¡» <˚es¡≈£î ‘·q |ü⁄{Ϻ+{ÏøÏ b˛e{≤ìøÏ #ê˝≤ ñ‘·‡Vü≤|ü&ÉT‘·÷ e⁄+~. sêeTT,
˙s¡»≈£î ‘êHÓ+<äT≈£î <˚es¡qT Çwü|º &ü &É eÉ TT˝Ò<√ #Ó|Œæ Hê ≈£L&Ü, ˙s¡» ‘·qqT m˝≤¬>H’ ê sêyê\ì
ø√s¡T‘·÷ e⁄+~. sêeTT Çø£ #˚ùd<˚MT ˝Òø£, ‘·q≈£î eTTK´yÓTÆq |üqT\THêïj·Tì, M˝…’‘˚ <˚es¡
s√E≈£î #˚s¡T≈£î+{≤qì #Ó|æŒ ˙s¡» H=ø£ÿ<ëìï ô|<ä›|ü˝…¢≈£î |ü+|æ+#ê&ÉT.
s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶ ¬s+&ÉT bıfÒºfi¯¢qT <˚es¡ø√düqeTì u≤>± y˚T|æHê&ÉT. ‘·q ã+<äTe⁄\qT ,
ùdïVæ≤‘·T\qT, ‘·q eT+&É\eTT˝Àì n~Ûø±s¡T\qT #ê˝≤ eT+~ì, <˚es¡≈£î ÄVü‰«ì+#ê&ÉT.
Á>±eTeTT˝Àì Ç‘·s¡T\T ≈£L&Ü yê]`yê] ã+<äTe⁄\qT, ùdïVæ≤‘·T\q÷ ÄVü‰«ì+#ês¡T.

40
|æ\T|ü+~q yês¡+‘ê #ê˝≤ eT+~ <˚es¡ ø√düeTì e#êÃs¡T. m+<äTø£+fÒ, eT+∫ $+<äT‘√
bÕ≥T, eT+<äT>∑÷&Ü <=s¡T≈£î‘·T+<ës√E.
j·T<Ûë$~Û>± <˚es¡ ø±s¡´Áø£e÷\ìï »]–b˛e⁄#·THêïsTT. |ü]ƒwüºyÓTÆq b˛©düT ã+<√ãdüTÔ
ìs¡«Væ≤düTÔHêïs¡T. yês¡T ≈£L&Ü ã+<√ãdüTÔ˝À uÛ≤>∑+>± ‘·eT≈£î \_Û+#·qTqï $+<äT ø√dü+
m<äTs¡T #·÷düTÔHêïs¡T. ìC≤ìøÏ yês¡T »+‘·Tã\T\qT nqTeT‹+#·≈£L&É<äT. ø±ì, mes¡÷ Ä
Ä˝À#·H˚ #˚j·T&ÉeTT ˝Ò<äT. m˝≤>∑÷ #·+|æ‹H˚ »+‘·Te⁄\qT, e÷eT÷\T |ü<䛋˝À #·+|æ‘˚
@$T? ô|<ä›eTà≈£î ã* ÇùdÔ @$T ? nqï <Û√s¡DÏ˝À n~Ûø±s¡T\+‘ê e⁄Hêïs¡T. n+<äTπø, H˚{ÏøÏ
≈£L&Ü, á »+‘·Tã\T\Tj·T<Û#˚ ÷ >± »]– b˛‘·THêïsTT. nsTT‘˚ sTTø£ÿ&É n+‘ê Ä˝À∫+#·e\dæq
n+X¯eTT @$T≥+fÒ, e+<ä\ ø=~› »+‘·Te⁄\qT ˇπø #√≥ ã* sTTe«&ÉeTT eT÷\+>±, Ä
Á|ü<˚X¯eT+‘ê s¡ø£Ôdæø£Ô eTe⁄‘·T+~. yÓ+≥H˚, nH˚ø£ s¡ø£eTT˝…’q, dü÷ø£åàÁøÏeTT\T, u≤ø°º]j·÷ ø=ìï
ìeTTcÕ˝À¢H˚ Ä Á|ü<X˚ e¯ T+‘ê yê´|ækÕÔsTT. <ëì eT÷\+>± n+≥Tyê´<ÛTä \T Á|üu˝ÑÛ Ò ÄkÕÿs¡eTT+~.
sTT+ø±, á $<Ûä+>± ã* Çe«&ÉeTT n+<ä]ø° ÄyÓ÷<äjÓ÷>∑´eTT ø±ø£ b˛e#·TÃ, ø£qTø£ Bìï
|ü_¢øŸ q÷´ôdHŸ‡>± ≈£L&Ü |ü]>∑DÏ+#·e#·TÃ.
nsTTHê ≈£L&Ü Á>±eTdüTÔ\+<äs¡÷ <˚es¡ »s¡>±\ì ø√s¡T≈£î+≥THêïs¡T. ø£qTø£, á
»+‘·T ã\T\qT ã\e+‘·+>± ìs√~Û+#·T≥ kÕ<Û´ä eTT ø±ø£ b˛e#·TÃ. ø£qTø£, ndü\T $wüjT· eTT
yê]øÏ $X¯<ä|üs¡∫, »+‘·T ã\T\≈£î Á|ü‘ê´e÷ïj·T+>± Ç+ø=ø£ |ü<䛋 n\yê≥T #˚ùdÔ á
»+‘·Tã\T\qT n]ø£≥ºe#·TÃ. yÓTT‘·ÔeTT MT<ä ô|<ä›|ü˝…¢˝À <˚es¡ m˝≤+{Ï >=&Ée\T ˝Ò≈£î+&Ü
Á|üXÊ+‘·+>±H˚ »]–b˛sTT+~. sêeTT e÷Á‘·eTT <˚es¡≈£î Vü‰»s¡T ø±˝Ò<äT.
Ç~ Ç˝≤ e⁄+&É>±, s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶ }s¡T ô|<ä›|ü*¢˝À $X¯«Hê<Ûä¬s&ç¶ N{ÏøÏ, e÷{ÏøÏ
|òTü s¡¸D\≈£î ø±\T <äTe⁄«‘·THêï&ÉT. ∫qï ∫qï M~Û ø={≤¢≥\‘√ yÓTT<ä˝’… ∫es¡≈î£ n$ sêj·T\d”eT
õ˝≤¢˝À¢ düs¡«kÕ<Ûës¡DeTsTTq Á>±eT ø£ø£å\T>± s¡÷|ü⁄ ~<äT›≈£îHêïsTT. |üs¡´ekÕq+>± }s¡T
}s¡+‘ê ¬s+&ÉT esêZ\T>± ì\Te⁄Hê N*b˛sTT+~. s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶øÏ ÇHêïfi¯ófl ‘êqT
nqTuÛÑ$+∫q ù|s¡T, Á|ü‹wüº\T n+‘ê H˚‹ ;s¡ø±j·T˝À H˚‹ #·+<äy˚Tqì ns¡úeTsTT+~. ø±˙,

41
ì+&Ü eTTì–q ‘·sê«‘· Ç+ø£ #·˝eÒ TT+~. ø£qTø£, m˝≤¬>H’ ê eTTsƒêø£ø\å£ ˝À $»j·T+ kÕ~Û+#ê\ì
ìs¡ísTT+#·T≈£îHêï&ÉT. Ä]úø£+>± Ä<äTø√eTì ‘·q $j·T´+≈£î&ÉT >∑+–¬s&ç¶ì ÄÁX¯sTT+#ê&ÉT.
>∑+–¬s&ç¶, @$T{Ï Ç˝≤ »]–+~! nì $#ês¡|ü&ç, nedüs¡+ nsTTq|ü⁄Œ&ÉT Ä]úø£+>± düVü‰j·T+
#˚kÕÔqì e÷{ Ç#êÃ&ÉT.
s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶ ‘·q esêZqï+‘ê ≈£L&É>∑≥Tºø=ì $X¯«Hê<Ûä¬s&ç¶ #˚j·TT <ë&ÉT\qT Á‹|æŒ
ø={≤º&ÉT. me]øÏ nedüs¡+ e∫ÃHê n+‘ê ø£*dæ b˛sê&ÉT<ëeTì, ‘·q esêZqï+‘ê dü+|òüT{Ï‘·
|ü]#ê&ÉT. á ÁbÕ+‘·+˝À HÓ\ø=qï eTTsƒêø£ø˝å£ À¢, ‘·eT eØZjT· T\T ‘·|⁄ü Œ #˚dHæ ê düeT]ú+#·&eÉ TH˚
Ä≥$ø£ kÕ+Á|ü<ëj·T+ ñ+~. ˇø£s√E Hêj·T≈£î\ Á|üy˚Tj·T+ ˝Ò≈£î+&Ü Çs¡TesêZ\≈£î #Ó+~q
ø=+<äs¡T j·TTe≈£î\T |òüTs¡¸D |ü&ܶs¡T. Ä |òüTs¡¸D\˝À s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶ esêZìøÏ #Ó+~q Ç<ä›s¡T
<ä[‘· j·TTe≈£î\qT $X¯«Hê<Ûs¬ä &ç¶ eØZjT· T\T Á≈£Ls¡+>± ø={Ϻ >±j·T|ü]#ês¡T. yÓ+≥H˚ >±j·T|ü&qç
yê]ì <ä>∑Zs¡˝ÀH˚ e⁄qï »eTà\eT&ÉT>∑T Á|üuÛÑT‘·« ÄdüT|üÁ‹øÏ ‘·s¡*+#ês¡T. nsTT‘˚ <ë]˝ÀH˚
yês¡T >±j·÷\ e\¢ »]–q $|üØ‘·yÓTÆq s¡ø£ÔÁkÕe+‘√ eTs¡DÏ+#ês¡T.
s¡|Tüò Tsê$T¬s&ç¶ dü÷#·q y˚Ts¡≈î£ yÓ]’ es¡|Z ⁄ü Hêj·T≈£î&Óq’ $X¯«Hê<Ûs¬ä &çì¶ yÓTT<ä{Ï eTT<ë›sTT>±
#˚s¡Tdü÷Ô, Ç+ø± @&ÉT>∑T] MT<ä Vü≤‘ê´H˚s¡+ yÓ÷bÕs¡T. á dü+|òüT≥q ‘·sê«‘· $X¯«Hê<Ûä¬s&綑√
düV‰ü n‘·ì eØZjT· T\+‘ê }s¡T $&ç∫ bÕ]b˛j·÷s¡T. }]˝À b˛©düT |æø¬ {Ÿ @sêŒ≥T nsTT´+~.
b˛©düT\T ¬s+&ÉT s√E˝À¢H˚ $X¯«Hê<∏ä¬s&綑√ düVü‰ eTT<ë›sTT\+<ä]ì n¬sdüTº #˚dæ ø√s¡Tº˝À
Vü‰»s¡T|ü]#ês¡T. ø√s¡Tº Ms¡øÏ E&ûwj æ T· \Ÿ ]e÷+&Ÿ $~Û+∫+~. }]˝À $T–*e⁄qï $X¯«Hê<Ûs¬ä &ç¶
eØZj·TT˝…’q |æ\¢\T, Ád”Ô\T, eè<äT∆\T, ˇø£ Á|üø£ÿ b˛©düT\T eT]jÓTTø£ Á|üø£ÿ s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶
eØZj·TT\ #˚‹˝À nH˚ø£ <Ís¡®Hê´\≈£î >∑T] nsTTHês¡T. $X¯«Hê<Ûä¬s&ç¶ eØZj·TT\qT
˝§+>∑BdüTø=H˚+<äT≈£î #êø£*, eT+>∑* Ç+ø± Ç‘·s¡ eè‹Ô |üìyê]ì me«]ì, ne‘·* yê]øÏ
|üqT\T #˚j·Tsê<äì s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶ eØZj·TT\T Ä+ø£å\T $~Û+#ês¡T. ã\V”≤q esêZ\≈£î #Ó+~q
á eè‹Ô |üìyês¡T, uÛÑj·T+‘√ Ä Ä+ø£å\qT bÕ{Ï+#ês¡T. Ç˝≤+{Ï dü+|òüT≥q\T sêj·T\d”eT
õ˝≤¢\˝Àì eTTsƒêø£ø£å\T e⁄qï #ê˝≤ Á>±e÷˝À¢ n|ü⁄Œ&É|ü⁄Œ&ÉT »]π>y˚. n|ü⁄Œ&ÉT Ä u≤~Û‘·T\T

42
|ü&˚ u≤<Û\ä T nìï, Çìï ø±e⁄. ˇø£ Á|üøÿ£ Vü≤‘·´ ø±$+|üã&ɶ yê] ã+<ÛTä e⁄\T nee÷quÛ≤s¡+‘√,
e÷qdæø£ e´<Ûä‘√, ≈£î$T* b˛‘·÷, Á|ürø±s¡eTT‘√ s¡–*b˛‘·÷ ñ+{≤s¡T. Vü≤‘·´ #˚dæq yês¡T,
yê] ã+<ÛTä e⁄\T b˛©düT\ <Ís¡H® ê´\‘√ eT]j·TT Á|ürø±s¡ <ë&ÉT\‘√ ‘·\&¢ *ç b¢ ˛‘·÷ ñ+{≤s¡T.
yÓTT‘·Ô+ MT<ä Çs¡TesêZ\ yês¡T nuÛÑÁ<ä‘ê uÛ≤e+‘√, e÷qdæø£ e´<Ûä‘√ ≈£î$T*b˛‘·÷
ñ+{≤s¡T. n+‘˚ø±˙ sêj·T\d”eT õ˝≤¢˝À¢ »]π> á eTTsƒê |òüTs¡¸D\T, dæìe÷˝À¢ #·÷|æq≥T¢>±
ñ<˚«>∑uÛÑ]‘·+>± ñ+&Ée⁄. q÷s¡T eT+~ì, V”≤s√ ˇ+≥]>± eT≥Tºô|fÒº <äèXÊ´\T Çø£ÿ&É
}Væ≤+#·HÓ’Hê }Væ≤+#·˝ÒeTT. |ü~eT+~ Vü≤+‘·≈£î\T, e÷≥Ty˚dæ ˇø£]ì Vü≤‘·´ #˚j·T&ÉeTT
Çø£ÿ&É e÷eT÷\T>± »]π> dü+|òüT≥q. Ç+<äT˝À ≈£Ls¡T≈£îb˛sTTq yê]øÏ ‹qï ‹+&ç e+≥
ã≥ºø£, ìÁ<äø£s¡TyÓ’ n\eT{Ïdü÷Ô ñ+{≤s¡T. ˇø£ÿ e÷≥˝À #ÓbÕŒ\+fÒ Çø£ÿ&ç Á>±eT ø£ø£å\qT
ªˇø£ #êe⁄, Áã‘·T≈£î\ ô|’XÊ∫ø£ Áø°&É>±µ n_Ûe]í+#·e#·TÃ. sêeTT, ô|<ä›|ü*¢˝À HÓ\ø=qï
|ü]dæ‘ú T· \qT #·÷dæ ‘êqT #·~$q #·<Tä e⁄ Çø£ÿ&É @$<Û+ä >± ñ|üj÷Ó >∑|&ü TÉ ‘·T+<ë nì jÓ÷∫dü÷Ô
ñHêï&ÉT.
sêeTT≈£î, ˇø£ s√E ñ<äj·T+ »eTà\eT&ÉT>∑T e÷J my˚Tà˝Ò´ *+>±¬s&ç¶ e<ä› qT+∫,
ˇø£ eTìwæ ˇø£ ñ‘·Ôs¡+ rdüTø=ì e#êÃ&ÉT. sêeTT, *+>±¬s&ç¶ >±] >∑T]+∫ $ì e⁄Hêï&˚ >±˙
Ç+‘·es¡≈£î n‘·ì‘√ m≥Te+{Ï |ü]#·j·T+ ˝Ò<äT. nsTT‘˚ n‘·qT ‘·q e÷eT s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶øÏ
ø±e\dæq yê&ÉH˚~ ‘Ó\TdüT. *+>±¬s&ç¶ Áyêdæq ñ‘·Ôs¡+˝À á $<Ûä+>± ñ+~.
ªªÁ|æj·TyÓTÆq sêeTT, ˙≈£î ô|<ä›|ü*¢˝À |ü]dæú‘·T\T ‘Ó*ùd ñ+{≤sTT. á $wüj·TyÓTÆ ˙‘√
#· ] Ã+#· e \dæ ñ+~. ø£ q Tø£ yÓ + ≥H˚ ãj· T \T<˚ ] e∫à qqTï e÷ Ç+{Ï e<ä ›
ø£\TdüTø=qe\dæq~>± ø√s¡T#·THêïqTµµ.
Ç≥T¢,
*+>±¬s&ç¶.

43
 á es¡Ôe÷q+ n+<ä>±H˚ >∑+–¬s&ç¶≈£L&Ü sêeTTqT yÓ+≥H˚ b˛sTT *+>±¬s&ç¶ >±]ì
ø£\eeTì #ÓbÕŒ&ÉT. yês¡Ô ‘Ó∫Ãq e´øÏÔ yÓ+fÒ sêeTT ≈£L&Ü ãj·T\T<˚] b˛sTT sê»ø°j·T
Hêj·T≈£î&ÉT *+>±¬s&ç¶ì ø£\TdüT≈£îHêï&ÉT. sêeTT≈£î n+‘·≈£îeTTqT|ü⁄ *+>±¬s&綑√ ø=+#Ó+
≈£L&Ü |ü]#·j·T+ ˝Ò<äT. n‘·qT Ä ÁbÕ+‘·+˝À eT+∫ e´øÏÔ‘·«+ e⁄qï Hêj·T≈£î&Éì ù|s¡T+~.
eTTK´+>± n‘·qT XÊ+‹ ø±eTT≈£î&ÉT. sêeTT, *+>±¬s&ç¶ Ç+{Ï˝ÀøÏ Á|üy˚•+∫q yÓ+≥H˚,
*+>±¬s&ç¶, sêeTT ‘·q≈£î m|üŒ{Ï qT+#√ |ü]#·j·T+ e⁄qï≥T¢ #ê˝≤ Áù|eT>±,
ªªsê ! sêeTT!! ˙ >∑T]+∫ #ê˝≤H˚ $HêïqT. ˙˝≤+{Ï nuÛÑT´<äj·T uÛ≤yê\Tqï j·TTe≈£î˝Ò
eTq <˚XÊìøÏ Ç|ü⁄Œ&ÉT nedüs¡+. sê! Çø£ÿ&É ≈£Ls√Ã!!µµ nì eTsê´<ä #˚dæHê&ÉT.
n‘·ì e´eVü‰s¡XË’* sêeTTqT m+‘·>±H√ Äø£≥Tº≈£î+~. sêeTT, *+>±¬s&綑√ Ç˝≤
nHêï&ÉT,
ªªnHêï ! MT >∑T]+∫ ≈£L&Ü H˚qT #ê˝≤ $HêïqT. á s√E Ç˝≤ $TeTà*ï ø£\TdüTø√e&É+
H˚qT #ê˝≤ n<äèwüº+>± uÛ≤$düTÔHêïqT!!µµ
ªªe÷ e÷eT s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶ MT≈£î ≈£L&Ü #ê˝≤ eTTK´yÓTÆq e´øÏÔ. ô|<ä›|ü*¢˝À |ü]dæú‘·T\T
@MTu≤>± ˝Òe⁄. m˝≤¬>’Hê nø£ÿ&É XÊ+‹ HÓ\ø=H˚≥≥T¢ #·÷&É+&çµµ.
ªªì»y˚T sêeTT! ô|<ä›|ü*¢˝À |ü]dæú‹ #ê˝≤ <ës¡TD+>± e⁄+~. #ÓsTT´ <ë{Ïb˛j˚T≥≥T¢
nì|ædü÷Ô ñ+~. nsTTHê Ç<˚$T{Ï sêeT÷, MT e÷eT s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶ Ç˝≤ #˚düTÔHêï&ÉT.
bÕغ\T ô|≥Tºø√e&Éy˚T eT+∫~ ø±<äT. n+<äT˝À Ç˝≤ #êø£*ì, eT+>∑*ì ne‘·* yêfi¯fl≈£î
|üqT\≈£î b˛≈£î+&Ü #˚ùdÔ m˝≤? Åd”Ô\T, |æ\¢\T, eè<äT›\T @$T bÕ|ü+ #˚dæHês¡T? bÕغ n+‘·≈£î
bÕغ q&ÉT|ü⁄ø√e#·Tà ø±˙, Ç˝≤ #˚ùdÔ m˝≤? Ç+<äTe\q düeTdü´ eT]+‘· »]ƒ\eTe⁄‘·T+<˚
>±˙, düeTdæb˛<äT. #·÷&ÉT sêeTT, ˇø£ |æ*¢ì ≈£L&Ü s¡÷eTT˝À ‘·\T|ü⁄ eT÷dæ ø=&ç‘˚ n~
≈£L&Ü m–] yÓTTVü≤+ô|’ s¡≈£îÿ‘·T+~. ø£qTø£ düeTdü´qT eT]+‘· rÁe‘·s¡+ #˚j·T≈£L&É<äT. eTq+
yÓ+≥H˚ uÛÀ»q+ #˚dæ ô|<ä›|ü*¢øÏ b˛sTT MT e÷eT‘√ e÷{≤¢&ç Á|üdüTÔ‘·+ HÓ\ø=qï á düeTdü´qT
|ü]wüÿ]+#ê*.µµ nì *+>±¬s&ç¶ nHêï&ÉT.

44
 sêeTT nø£ÿ&˚ ˇø£ Á|üø£ÿ ≈£Ls√Ãì e⁄qï eT÷&Ée e´øÏÔì n|ü⁄Œ&ÉT >∑eTì+#ê&ÉT. n‘·qT
ô|<ä›|ü*¢ yÓ’] es¡Z|ü⁄ Hêj·T≈£î\˝À ˇø£s¡T. nsTT‘˚, Ç‘·qT eè<äT∆&ÉsTTq+<äTe\q n‘·qT
mø£ÿ&çø° bÕ]b˛≈£î+&Ü ô|<ä|› *ü ˝¢ ÀH˚ e⁄+≥THêï&ÉT. n‘·qT ‘·eT }]˝À »s¡T>∑T‘·Tqï <Ís¡H® ê´\≈£î
Çs¡T esêZ\≈£î düìïVæ≤‘·T&Ó’q e÷J myÓTà˝Ò´ *+>±¬s&ç¶ e<ä› ªm˝≤¬>’Hê ‘·eTqT s¡øÏå+#·eTìµ
yÓTTs¡ô|≥Tºø=ì j·TTHêï&ÉT. n˝≤π> s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶ me] e÷≥ $qø£b˛sTTHê ‘·q n\T¢&ÉT
sêeTT e÷≥ ‘·|üŒø£ $+{≤&Éì, sêeTT $<ë´e+‘·T&ÉT, ñ‘·ÔeTT&Ó’q e´øÏÔ nì *+>±¬s&ç¶øÏ
‘Ó*|æj·TTHêïs¡T.
ø£qTø£ sêeTT eT<Ûä´e]Ô‘·«+ e\¢ düeTdü´ |ü]cÕÿs¡+ ne⁄‘·T+<äì, M]s¡Te⁄ ø£*dæ
sêeTT düVü‰j·÷ìï ø√sês¡T. sêeTT≈£î *+>±¬s&ç¶ #Ó|æŒq~ düeT+»düy˚T nsTTHê, ‘êH˚
s¡|Tüò Tsê$T¬s&çì¶ eT+<ä*+#·≈î£ +&Ü, ‘·q düV‰ü j·T+ m+<äT≈£î ø√sê&√ ns¡+ú ø±˝Ò<Tä . m+<äTø£+fÒ
s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶, *+>±¬s&ç¶ e÷≥ »e<ë≥&ÉT. ø£qTø£ sêeTT, *+>±¬s&綑√ Ç˝≤ nHêï&ÉT
ªªnHêï, MTs¡T #Ó_‘˚ MT e÷≥ e÷ e÷eT $q&Ü! Hê‘√ #Ó|æŒ+#·e\dæq nedüs¡+
@yÓTT∫Ã+~!!µµ
<ëìøÏ *+>±¬s&ç¶,
ªªn~ ì»y˚T nqTø√, ø±ø£b˛‘˚ s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶ ˙≈£î ≈£L‘·Ts¡TqT Ç∫Ãq e÷eT. MT
Çs¡Te⁄s¡T ø£wüº düTU≤\T ˇø£]ø=ø£s¡T |ü+#·T≈£î+{≤s¡T. y˚TeTT #Óù|Œ<˚yÓ÷ #ÓãT‘êeTT, nsTTHê
˙≈£îqï+‘· u≤<Ûä´‘· e÷≈£î ñ+&É<äT ø£<ë! n<äTπø ìqTï |æ*|æ+∫HêeTTµµ nì #ÓbÕŒ&ÉT.
‘·sê«‘· *+>±¬s&ç¶ Ç+{À¢ uÛÀ»Hê\T #˚dæ n+<äs¡÷ ˇø£ J|ü⁄˝À ô|<ä›|ü*¢øÏ ãj·T\T
<˚sês¡T. ô|<ä›|ü*¢ <ä>∑Zs¡ |ü&É>±H˚ Ä }]øÏ #Ó+~q 3e e´øÏÔ }] ãj·TfÒ J|ü⁄ ~– sêeTTqT,
*+>±¬s&ç¶ì, m˝≤¬>’Hê Á|üdüTÔ‘· düeTdü´ rs¡ÃeTì eT]jÓTTø£kÕ] yê]ì n]ú+∫ ‘·q <ë]q
‘êqT, ‘·q Ç+{ÏøÏ yÓfi≤fl&ÉT. *+>±¬s&ç¶, sêeTT e÷Á‘·eTT H˚s¡T>± s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶ Ç+{ÏøÏ yÓ[fl,
πøåeT düe÷#ês¡+ n+‘ê nsTTq ‘·sê«‘·, *+>±¬s&ç¶ á $<Ûä+>± yÓTT<ä\T ô|{≤º&ÉT,

45
 ªªs¡|òüT÷! ne‘·* yê] MT<ä K÷˙ πødüT ô|{≤ºs¡T ø£<ë ? πødüT Ç+ø± q&ÉTdü÷ÔH˚ ñ+~.
HÓ\, ¬s+&ÉT HÓ\˝À¢ rs¡TŒ m˝≤q÷ edüTÔ+~. eT] MTs¡T Ç|üð&ÉT ne‘·* yê] Çfi¯fl≈£î
#êø£*ì, eT+>∑[ì Ç+ø± Ç‘·s¡ eè‹Ô |üìyê]ì b˛˙j·T≈£î+&Ü eTfi¯fl>=≥º&É+ @MT u≤>∑˝Ò<äT.
Bìe\¢ düeTdü´ Ç+ø± ô|<ä›<äe⁄‘·T+<˚ ‘·|üŒ, r]b˛<äT. ø£qTø£ Hê e÷≥ $ì yÓ+≥H˚ me]
|üqT\T yês¡T #˚düTø=H˚≥≥T¢ n+<ä]øÏ #Ó|ü⁄Œ,µµ nì ø√sê&ÉT.
<ëìøÏ s¡|òüTsê$T¬s&ç¶ nsTTwüº+>± ‘·\ |òü+øÏ+∫, $X¯«Hê<∏ä¬s&ç¶ eØZj·TT\T ‘·q yê]ô|’
#˚dæq <ë&ÉT\qT >∑T]+∫ á$<Ûä+>± nHêï&ÉT.
ªªyês¡T nHê´j·T+>± <ë&ç #˚dæ, e÷ eTqTwüß\qT Ç<ä›]ì <ës¡TD+>± Vü≤‘·´ #˚XÊs¡T.
yê]øÏ Hê MT<ä ‹s¡>∑ã&˚≥+‘· <ÛÓ’s¡´+ m˝≤ e∫Ã+~? H˚qT n+‘·≈£î n+‘· Á|ürø±s¡+
rs¡TÃ≈£îì yê]øÏ >∑TDbÕsƒ¡+ #Ó|üŒ+<˚ $&ç∫ô|≥ºqT,µµ nì ‘·q ÄÁø√X¯+ yÓfi¯fl>∑ø±ÿ&ÉT.
n+‘·es¡≈£î eTÚq+>± e⁄qï sêeTT,
ªªe÷e÷! ˙e⁄ #Óù|Œ~ ì»y˚T. nsTTHê, m˝≤>∑÷ πødüT ô|{≤ºs¡T ø£<ë! πødüT ø√s¡Tº˝À
q&ÉTdü÷Ô ñ+~. Hê n+#·Hê Á|üø±s¡+ ˇø£ HÓ\˝À n~ $#ês¡D≈£î edüTÔ+~. MT≈£î dü¬s’q
Hê´j·T+ »s¡T>∑T‘·T+<äH˚ nqT≈£î+≥THêïqT. Ç{Ϻ |ü]dæú‘·T\˝À MTs¡T #·{≤ºìï #˚‘·T˝¢ÀøÏ
rdüTø=q&É+ eT+∫~ ø±<äT. Bìe\¢ nH˚ø£ #Ó&ÉT |ü]D≤e÷\T »s¡>∑e#·TÃ. ne‘·* yê]ì
Ç+ø± m≈£îÿe y˚~ÛùdÔ, yês¡T Ç+ø± >∑{Ϻ>± Á|ü‹|òüT{ÏkÕÔs¡T. ø£qTø£ Ç+¬øe]ì y˚~Û+#·≈£î+&Ü
Ç+‘·{Ï‘√ MT <Ís¡®Hê´\qT Ä|ü+&ç,µµ nì eTT–+#ê&ÉT.
dü«‘·Vü‰>± s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶ eT+∫ e´eVü‰s¡<ä≈£åî&ÉT, |ü≥º$&ÉT|ü⁄\T ‘Ó*dæqyê&ÉT ø±e&É+
eT÷\+>±,
ªªdüπs, H˚qT Çø£ MT<ä≥ me]ì y˚~Û+#·qT, m≥Te+{Ï <Ís¡®Hê´\≈£î bÕ\Œ&ÉqT, ø±˙
n<˚ düeTj·TeTT˝À yês¡T ≈£L&Ü m≥Te+{Ï y˚~Û+|ü⁄\≈£î, <Ís¡®Hê´\≈£î bÕ\Œ&É≈£î+&Ü πødüT\˙ï
ø√s¡Tº˝ÀH˚ |ü]wüÿ]+#·T≈£î+{≤eTì yês¡T e÷≥ ÇùdÔ Hê≈£î düeTà‘·y˚T,µµ nì nHêï&ÉT.
á$<Ûä+>± sêeTT ô|<ä›|ü˝…¢˝Àì Çs¡TesêZ\ yê]øÏ |ü]#·j·T+ nj·÷´&ÉT. ‘·sê«‘· ø=~›

46
s√E\≈£î ô|<ä›|ü*¢ »+≥ Vü≤‘·´\ πødüT ø√s¡Tº˝À $#ês¡D≈£î e∫Ã+~. $#ês¡D ì<ëq+>±
»s¡T>∑T‘·÷ e⁄+~, kÕ≈£åî\qT Á|üy˚X¯ô|≥º&É+, yê] kÕøå±´\qT qyÓ÷<äT #˚j·T&É+, &çô|òHé‡
˝≤j·TsY á kÕ≈£åî\qT Áø±dt m>±®$THé #˚j·T&É+, nìï ˇø£ |ü<ä∆‹ Á|üø±s¡+ »]–b˛‘·THêïsTT.
Ç{Ϻ |ü]dæ‘ú T· \˝À Çs¡T eØZjT· T\T ø£&|É ˝ü ÀH˚ eTø±+ y˚dj æ T· THêïs¡T. ô|<ä|› *ü ˝¢ À Vü≤‘·´ #˚jT· ã&ɶ
Ç<ä›s¡T j·TTe≈£î\ nqï<äeTTà\+‘ê ø£*dæ @&ÉT>∑Ts¡T ñHêïs¡T. yês¡T n+‘ê ‘·eT yê]
<äTs¡às¡D+‘√, nee÷q uÛ≤s¡+‘√q÷, e÷qdæø£ y˚<qä ‘√q÷ ñHêïs¡T. yês¡+‘ê #ê˝≤ eT≥T≈£î
ìs¡ø£åsêdüT´˝Ò. yê]˝À yês¡T #·]Ã+#·T≈£î+≥÷, ˇø£&ÉT,
ªªeTqyêfi¯fl Vü≤‘·´\ ‘·sê«‘·, eTqeTT Á|ürø±s¡+ rs¡TÃø√≈£î+fÒ πs|ü⁄ eTq }fiÀfl m˝≤
‘·˝…‘·TÔø=ì ‹s¡>±*.µµ
nq>±H˚, Ç+ø=ø£&ÉT,
ªªVü≤+‘·≈î£ \≈£î ø√s¡T˝º À ‘·|Œü ø£ •ø£å |ü&TÉ ‘·T+~. n+‘·{‘Ï √ eTq Á|ürø±s¡+ r]b˛‘·T+~µµ
nHêï&ÉT.
eTs¡˝≤ yÓTT<ä{Ïyê&ÉT,
ªª•ø£å |ü&ç‘˚ j·÷eJ®e •ø£å |ü&ÉT‘·T+~. n+‘˚ø£<ë ! Ç|üŒ{À¢ ñ]•ø£å @$T yÓj·T´s¡T
ø£<ë !!µµ
eTs¡˝≤ ¬s+&Ée yê&ÉT,
ªªj·÷eJ®e •ø£å n+fÒ 14 dü+ˆˆ C…’fiÀfl ñ+&Ü*. kÕe÷q´+>± Ä ‘·sê«‘· yê]ì
e<ä*ô|&É‘ês¡Tµµ
eTs¡˝≤ yÓTT<ä{Ïyê&ÉT,
ªªH˚qT #Óù|ŒB n<˚, yês¡T eTs¡˝≤ 14 dü+ˆˆ\ ‘·sê«‘· }]øÏ e∫à ‘·˝…‘·TÔø=ì >∑s¡«+>±
‹s¡T>∑T‘ês¡T. n~ #·÷dæ eTq+ ‘·\\T e+#·Tø=ì ‹s¡>±˝≤? <Óã“øÏ <Óã“, ÁbÕD≤ìøÏ ÁbÕD+,
n˝≤ #˚ùdÔH˚ eTq+ yÓTT>√fi¯fl+ nì|æ+#·T≈£î+{≤+. eTq yêfi¯flqT #·+|æq Ä s¡+>±¬s&ç¶ì,
<äd–Ôü ]ì #·+|æ, Ä ‘·sT¡ yê‘· ø±yê\+fÒ eTqy˚T j·÷eJ®e •ø£å nqTuÛ$Ñ <ë›eTT. n<˚ bÂs¡TwüyTÓ qÆ

47
|üì. eTq |ü>∑ kÕ~Û+#·Tø√e#·TÃ, ‘·sê«‘· Á|üXÊ+‘·+>± Áã‘·ø£e#·Tõµ.
á @&ÉT>∑T] ˝ÀøÏ ∫qïyê&Ó’q s¡+>∑&ÉT Ç˝≤ nHêï&ÉT,
ªªÇ˝≤ #·+|ü⁄≈£î+≥÷ b˛‘˚ ‘·sê«‘· yêfi¯ófl ≈£L&Ü eTq\qT #·+|ü⁄‘ês¡T ø£<ë! @~
eT+∫<√, @$T #˚j·÷˝À ø±kÕÔ Ä˝À∫+#·+&ç!!µµ
$T>∑‘ê Ç<ä›s¡T ≈£L&Ü n+‘·es¡≈£î e÷{≤¢&Éì s¡+>∑&çì düeT]ú+#ês¡T. ø±˙ yÓTT<ä{Ïyê&˚
eTs¡˝≤,
ªª@$T MT≈£î s√wü+, bÂs¡Twü+ ˝Ò<ë ? yêfi¯fl≈£îqï ‘Ó+|ü⁄ eTq≈£î ˝Òø£b˛‘˚ m˝≤ ? @~
@yÓTÆHê, eTq+ yÓ+≥H˚ Ä s¡+>±¬s&ç¶ì, <ädüÔ–]ì q]øÏ #·+|æ eTq |ü>∑rs¡TÃø√yê*. Ç+<äT≈£î
n+<äs+¡ ø£≥Tºã&ç ñ+{≤eTì eTq+ @&ÉT>∑Ts¡eTT Á|ü‹»„ rdüTø√yê*µµ á$<Û+ä >± #·]Ã+#·Tø=ì
yês¡T @&ÉT>∑Ts¡T ˇπø e÷≥ MT<ä≈£î e∫Ã, Äs√E qT+∫ s¡+>±¬s&ç¶ <ädüÔ–s¡T\ô|’ ì|òü÷y˚dæ
>∑eTìdü÷Ô ñHêïs¡T.
Ä s√E sêÁ‹ s¡+>±¬s&ç¶, <ädüÔ–], Ç+{À¢ ìÁ<ä |ü≥ºø£ ¬s+&Ée Ä≥ dæìe÷≈£î yÓfi≤fls¡T.
Ç~ >∑eTì+∫q s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶ eØZj·TT˝…’q Ä @&ÉT>∑Ts¡T yÓ+≥H˚ Ä ~∏Ûj˚T≥sY e<ä›≈£î yÓ[fl
nø£ÿ&É e÷≥Ty˚XÊs¡T. sêÁ‹ 11 >∑+ˆˆ 30 숈\≈£î dæìe÷ e<ä\>±H˚ ˇø=ÿø£ÿs¡T ˝À|ü* qT+∫
ãj·T≥≈£î edüTÔHêïs¡T. s√&ÉT¶ MT<ä »q dü+#ês¡+ n+‘·>± ˝Ò<äT. M~Û˝…’≥T¢ Á|üø±X¯e+‘·+>±
yÓ\T>∑T‘·THêïsTT. s¡+>±¬s&ç¶, <ädüÔ–s¡T\T ãj·T≥≈£î sê>±H˚ yê] ø√dü+ e÷≥Ty˚dæj·TTqï á
@&ÉT>∑Ts¡T, s¡+>±¬s&ç¶ì, <ädüÔ–]ì, ˇø=ÿø£ÿ]ì eTT>∑TZs¡T #=|ü⁄Œq ˇ&çdæ |ü≥Tºø=ì, _>∑Zs¡>±
πøø£\T y˚dü÷Ô, u§–Z{À¢ <√|ü⁄ø=ì e⁄qï |æ&çu≤≈£î\‘√ yê] #Ûê‹ô|’, ø£&ÉT|ü⁄˝À Ç+ø± >=+‘·TMT<ä
Çwüº+ e∫Ãq≥T¢ bı&ç#ês¡T. yês¡T #·ìb˛j·÷s¡ì ìsê∆]+#·T≈£îqï ‘·sê«‘· Ä @&ÉT>∑Ts¡T
@ e÷Á‘·+ Ä\dü´+ #˚j·T≈£î+&Ü nø£ÿ&ç qT+&ç |üsê¬s’ b˛j·÷s¡T.
nø£ÿ&É dæìe÷ e~*q|ü⁄&ÉT ãj·T≥≈£î e∫Ãq »q+, Vü≤+‘·≈£î\T πøø£\T y˚dü÷Ô yê]ì
q&çs√&ÉT¶ MT<ä bı&ÉTdü÷Ô e⁄+fÒ n+‘ê #Ó˝≤¢#Ó<äT¬s’ bÕ]b˛j·÷πs ‘·|üŒ, s¡øÏå+#·T≥≈£î mes¡÷
kÕVü≤dæ+#·˝Ò<äT.

48
 s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶ Á|üy˚Tj·T+ ˝Ò≈£î+&ÜH˚ Ç|ü⁄Œ&ÉT á Vü≤‘·´\T »]>±j·Tì n+<ä]øÏ ‘Ó*dæ
≈£L&Ü, $X¯«Hê<Ûä¬s&ç¶ Áb˛<䓤\+‘√ s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶ì yÓTT<ä{Ï eTT<ë›sTT>± πødüT˝À Ç]øÏ+∫,
Ç+ø± |üHÓï+&ÉT eT+~ MT<ä K÷ì πødüT ãHêsTT+∫Hês¡T. s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶ »]–q <ëìøÏ
∫+‹dü÷Ô, ˇø£y˚fi¯ ‘êqT b˛sTT b˛©düT\≈£î ˝§+–b˛‘˚ yê] y˚~Û+|ü⁄\≈£î >∑T] ø±e\dæ
edüTÔ+<äì uÛÑj·T|ü&ç, mø£ÿ&ç¬ø’Hê bÕ]b˛yê\ì Ä˝À∫dü÷Ô e⁄Hêï&ÉT. n<˚ düeTj·T+˝À sêeTT
nqTø√≈£î+&Ü nø£ÿ&çøÏ sêe&É+ »]–+~. s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶ sêeTT≈£î $wüj·T+ n+‘ê $e]+∫,
ªªsêeTT! H˚qT á eTTsƒêø£ø£å\T m+‘· e<ä›qTø=Hêï Ç+<äT˝À ≈£Ls¡Tø=ì b˛‘·THêïqT.
Ç|ü⁄Œ&ÉT Ä @&ÉT>∑Ts¡T, yês¡+‘·≈£î yêπs s¡+>±¬s&ç¶, <ädüÔ–s¡T\qT Vü≤‘·´#˚dæ bÕ]b˛j·÷s¡T.
Ç+<äT˝À Hê bÕÁ‘· @e÷Á‘·eTT ˝Ò<äT. ø±˙ Ä $X¯«Hê<Ûä¬s&ç¶ eTs¡˝≤ qqTï yÓTT<ä{Ï eTT<ë›sTT>±
#˚]à qqTï á s=+|æ˝ÀøÏ ˝≤>∑T#·THêï&ÉT. Ç|ü⁄Œ&ÉT Ç+ø£ H˚H˚$T #˚j·T>∑\qT. H˚qT mø£ÿ&ç¬ø’Hê
<ä÷s¡ ÁbÕ+‘êìøÏ bÕ]b˛sTT, πødüT ø√s¡Tº˝À $#ês¡D≈£î e#·Tà düeTj·÷ìøÏ ‹]– ekÕÔqT.
n+‘·es¡≈£î dü+kÕs¡ u≤<Ûä´‘·\T nìï ˙e⁄ #·÷düTø=qe˝…qT.µµ nì nHêï&ÉT.
n+<äT≈£î sêeTT,
ªªe÷e÷! MTs¡T Ç˝≤ bÕ]b˛‘˚ Ç+<äT˝À ‘·|üŒø£ MT Vü≤düÔ+ ñ+<äì b˛©düT\T‘√ düVü‰
n+<äs¡÷ uÛ≤$kÕÔs¡T. ø£qTø£ MTs¡T mø£ÿ&çøÏ bÕ]b˛e<äT›. eTq+ yÓ+≥H˚ õ˝≤¢ md”Œ <ä>∑Zs¡≈£î
yÓfi≤›eTT. MTs¡T yê]øÏ dü¬s+&ÉsY ne«+&ç. n|ü⁄Œ&ÉT ‘·|üŒø£ b˛©düTyês¡T, á Vü≤‘·´\˝À MT
Vü≤düÔ+ ˝Ò<äì $X¯«dækÕÔs¡T.µµ nì #Ó|æŒ. ù||üs¡T, ô|qTï rdüTø=ì á πødüT≈£î dü+uÛÑ+~+∫q
yÓTT‘·+Ô $esê\qT n+<äT˝À bı+<äT|üs∫¡ , sêeTT ‘·q e÷eTqT |æ\T#·Tø=ì, yÓ+≥H˚ j·Tdt.|æ.
Ä|ò”düT≈£î yÓfi≤fl&ÉT. nø£ÿ&É j·Tdt.|æ. >±]ì ø£*dæ, yÓTT<ä≥ ‘êeTT ÁyêdüTø=qï $qï|ü+ Ç∫Ã,
j·Tdt.|æ. >±]‘√ á$<Ûä+>± nHêï&ÉT,
ªªkÕsY, s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶ ìs√›wæ. n‘·qT á eTTsƒêø£ø£å\ qT+&ç ãj·T≥|ü&Ü\ì #ê˝≤
Á|üj·T‹ïdü÷Ô ñHêï&ÉT. ø±˙ eT÷s¡Tâ˝…’q Ä @&ÉT>∑Ts¡T Vü≤+‘·≈£î\T #·≥ºeTT MT<ä >ös¡e+
˝Ò≈£î+&Ü yês¡T Á|ürø±sêìøÏ bÕ\Œ&ç, á Vü≤‘·´\T #˚kÕs¡T. n+‘˚ø±˙ s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶øÏ á

49
$wüj·T+ ÇdüTeT+‘Ó’Hê ‘Ó*j·T<äT.µµ n|ü⁄Œ&ÉT j·Tdt.|æ. >±s¡T,
ªªn˝≤ nsTT‘˚, ne‘·*yês¡T Vü≤‘·´#˚dæq Ä @&ÉT>∑Ts¡T MT<ä H˚s¡+ yÓ÷|ü≈£î+&Ü,
s¡|òüTsê$T¬s&ç¶H˚ m+<äT≈£î yÓTT<ä{Ï eTT<ë›sTT>± #˚s¡TkÕÔs¡T. á Vü≤‘·´\‘√ s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶øÏ @<√
ˇø£ $<ÛäyÓTÆq dü+ã+<Ûä+ ñ+~ >∑qTø£H˚ $X¯«Hê<Ûä¬s&ç¶ eØZj·TT\T Ç‘·ìì yÓTT<ä{Ï eTT<ë›sTT>±
#˚sêÃs¡T. ø±˙ MTs¡+‘·≈£î MTs¡T Hê e<ä›≈£î e∫à ˝§+–b˛e&É+ <ë«sê MT πødüTqT MTs¡T #Óù|Œ
ø√DeTT qT+∫ ≈£L&Ü |ü]o*kÕÔeTTµµ nì #ÓbÕŒ&ÉT.
n|ü⁄Œ&ÉT sêeTT,
ªªkÕsY! sêj·T\d”eT eTTsƒêø£ø£å\˝À mø£ÿ&É Vü≤‘·´ »]–Hê, Hêj·T≈£îìøÏ Á|üy˚Tj·T+
˝Ò≈£îHêï, Ä Hêj·T≈£îH˚ï yÓTT<ä{Ï eTT<ë›sTT>± #˚s¡TkÕÔs¡H˚~ n+<ä]øÏ ‘Ó*dæq $wüj·Ty˚T.
ø£qTø£, øπ e\+ s¡|Tüò Tsê$T¬s&çì¶ yÓTT<ä{Ï eTT<ë›sTT>± #˚]ÃHês¡ì, n‘·H˚ á Vü≤‘·´\≈£î dü÷Á‘·<ëÛ ]
nì ù|s=ÿq&É+ Hê´j·T+ ø±<äT. MT≈£î Ç|üŒ{Ïπø mes¡T Vü≤‘·´#˚XÊs√ ÁbÕ<∏ä$Tø£ düe÷#ês¡+
n+~ ñ+≥T+~. ø£qTø£, MTs¡T nìï $wüj÷· \T $#ê]+∫ s¡|Tüò Tsê$T¬s&çø¶ Ï Hê´j·T+ #˚j÷· \ì
ø√s¡T#·THêïqTµµ nHêï&ÉT.
<ëìøÏ md”Œ,
ªªdüπs, y˚TeTT nìï $wüj·÷\T $#ê]+∫q ‘·s¡Tyê‘· s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶øÏ ì»+>± á
Vü≤‘·´\˝À m˝≤+{Ï Vü≤dü+Ô ˝Ò<ìä s¡TEe⁄ nsTT‘˚, n|ü⁄Œ&ÉT n‘·ìøÏ ‘·|Œü ø£ Hê´j·TeTT #˚kÕÔeTTµµ
nì #ÓbÕŒs¡T.
s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶ n¬sdtº nsTT´ eT÷&ÉT HÓ\\T <ë{Ïb˛sTT+~. ø±˙ n‘·ìøÏ u…sTT˝Ÿ
<=s¡ø£˝Ò<äT. sêeTT n‘·ìøÏ |ü]#·j·T+ e⁄qï *+>±¬s&ç¶ì |æ\T#·Tø=ì õ˝≤¢ j·Tdt.|æ. e<ä›≈£î
yÓ[fl s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶ ìs√›wæ ø£qTø£, n‘·ìì πødüT qT+&ç ‘·|æŒ+#·e\dæq~>± ø√sê&ÉT. n+<äT≈£î
õ˝≤¢ j·Tdt.|æ.,
ªªs¡|òüTTsê$T¬s&ç¶øÏ á πødüT‘√ @ düeTj·T+˝À ≈£L&Ü m≥Te+{Ï dü+ã+<Ûä+ ˝Ò<äì e÷
$#ês¡D˝À |üP]Ô>± ‘˚*+~. nsTTHê ≈£L&Ü ø=ìï kÕ+πø‹ø£ ø±s¡D≤\ e\q y˚TeTT n‘·ìô|’

50
πødüT ñ|üdü+Vü≤]+#·˝ÒeTTµµ nì »yêãT Ç#êÃ&ÉT.
n+<äT≈£î sêeTT,
ªªMT <ä>∑Zs¡ s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶øÏ dü+ã+~Û+∫q |üP]Ô düe÷#ês¡+ e⁄qï|ü⁄Œ&ÉT, m+<äT≈£î
n‘·ìì ìs√›wæ>± $&ÉT<ä\ #˚j·T˝Òs¡T?µµ nì n&ç>±&ÉT.
n+<äT≈£î j·Tdt.|æ.,
ªªy˚TeTT Ç|ü⁄Œ&ÉT s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶ ìs√›wæ nì n‘·ìì πødüT qT+&ç ‘=\–ùdÔ y˚TeTT
b˛©düT\eTì nì|æ+#·Tø√eTT. m+<äTø£+fÒ, Ä ‘·sT¡ yê‘·, øπ düT ì»yÓTqÆ H˚sd¡ Tü \ú ô|q’ @e÷Á‘·+
ì\ã&É˝Ò<äT. ø£qTø£ y˚TeTT, á πødüTqT j·T<Ûë‘·<∏ä+>± õ˝≤¢ ø√s¡Tº˝À #êØ®w”≥T ô|ò’˝Ÿ #˚kÕÔeTT.
Ä ‘·s¡Tyê‘· s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶øÏ y˚Ty˚T b˛©düT |ü<ä∆‹˝À düVü‰j·T+ #˚dæ πødüT qT+&ç ãj·T≥≈£î
rdüTø=kÕÔeTTµµ nì nHêïs¡T.
Ç+ø± Ç˝≤ nHêïs¡T,
ªªMTs¡T ô|<ä|› *ü ˝¢ À øπ düT\ìï m˝≤¬>H’ ê sêJ#˚dæ yê]øÏ øöì‡*+>¥ Ç∫à õ˝≤¢˝À bòÕ´ø£Hå qé T
ìs¡÷à*+#˚≥+<äT≈£î b˛©düT\‘√ düVü≤ø£]+#·+&çµµ nì M]s¡Te⁄s¡Tì ø√sês¡T.
sêeTT≈£î á e´eVü‰s¡+ n+‘ê Hê´j·T e´edüú≈£î _Ûqï+>± nì|æ+∫Hê, b˛©düT\T
#˚j·TT á Á|üj·T‘·ï+ yÓTT‘·Ô+ e´edü›qT Á|üøå±fi¯q+ #˚ùd~>± ‘√∫+~. á$wüj·T+ n+‘ê $qï
s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶ eø°\T, b˛©düT\ô|’ eT+&ç|ü&ç rÁeyÓTÆq $eTs¡Ù\T >∑T|æŒ+#ê&ÉT. nsTT‘˚ sêeTT
á e´eVü‰s¡qï+‘ê kÕqT≈£L\+>± eT\#·Tø=qT≥≈£î, yÓ+≥H˚ y˚>∑+>± bÕe⁄\T ø£~bÕ&ÉT.
Çs¡TesêZ\‘√ |ü]#·jT· + e⁄qï *+>±¬s&çì¶ ø£*dæ, ªÇs¡TesêZ\ô|’ e⁄qï øπ düT\˙ï sêJ #˚dTü ø=ì,
Çø£ MT<ä≥ m≥Te+{Ï eTTsƒêø£ø£å\T ø£≥º≈£î+&Ü Á|üXÊ+‘·+>± e⁄+&Ü\ìµ sêJ Á|ü‹bÕ<äq
#˚XÊ&ÉT. b˛©düT\T ≈£L&Ü Çs¡TesêZ\qT sêJø£eTàì, ˝Òì#√ ô|<ä›|ü*¢˝À Çs¡T esêZ\qT
ñ≈£îÿbÕ<ä+‘√ nDÏ∫y˚kÕÔeTT, nì u…~]+#ês¡T. Çs¡TesêZ\ Hêj·T≈£î˝…q’ s¡|Tüò sê$T¬s&ç¶ eT]j·TT
$X¯«Hê<Ûs¬ä &ç\¶ ô|’ K÷ì øπ düT\T q&ÉTdü÷Ô ñqï+<äTe\¢, Ç+ø± #ê˝≤ eT+~ yê] nqTj·÷j·TT\ô|’
≈£L&Ü K÷ì πødüT˝Ò ø±ø£ Ç+ø± ø=ìï πødüT\T q&ÉTdü÷Ô ñqï+<äTe\¢, n+<äs¡÷ sêJ nsTT‘˚H˚

51
eT+∫<äì uÛ≤$+#ês¡T. ø£qTø£, n+<äs¡÷ ø£*dæ sêJ nsTT‘˚H˚ eT+∫<äì ìs¡ísTT+#·Tø=ì,
n+<äT≈£î ‘·eT düeTà‹ ‘Ó*bÕs¡T. nqTø=qï Á|üø±s¡y˚T πødüT\˝À kÕøå±´\T ‘·|ü⁄Œ |ü*øÏ, ô|<ä›|ü*¢
Á|ü»\+‘ê Á|üdüTÔ‘êìøÏ á eTTsƒêø£ø£å\ qT+∫ ãj·T≥|ü&ܶeTì dü+‘√wæ+#ês¡T.

52
 eT÷&Ée uÛ≤>∑eTT
sêeTT, Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ u≤sY øöì‡˝Ÿ q+<äT 1980 dü+ˆˆ n&É«πø{Ÿ>± ‘·q ù|s¡TqT qyÓ÷<äT
#˚sTT+#·Tø=ì, ø£&É|ü |ü≥ºDeTT q+<äT >∑\ õ˝≤¢ ø√s¡Tº˝À ù|s=+~q n&É«πø{Ÿ lø£èwüíe÷#ê]
>±] e<ä › pìj· T sY > ± ÁbÕø° º d ü T ÁbÕs¡ + _Û + #ê&É T . n|ü Œ {Ï ø Ï eTTsƒ ê ø£ ø £ å \ T Ç+ø±
sê»´y˚T\T‘·TH˚e⁄HêïsTT. dü«‘·Vü‰>± ø£ø£å\T, ø±s¡ŒD≤´\≈£î <ä÷s¡+>± ñ+&˚ sêeTT eè‹Ô Ø‘ê´
ø£ø°å<ës¡T\≈£î Hê´j·T|üs¡yÓTÆq düVü‰j·T+ n+~dü÷Ô ñHêï&ÉT.
‘=+<äs¡˝ÀH˚ sêeTT eT+∫ pìj·TsY eø°\T>± #ê˝≤ eT+~øÏ |ü]#·j·T+ nj·÷´&ÉT.
ø±˙, ‘·q ø£ø<å° ës¡T\T ‘·qqT eè‹Ô|sü y¡ TÓ qÆ ìj·TeT, ìã+<Ûqä \T n‹Áø£$T+#·T≥≈£î Áù|sπ |æ+∫Hê,
sêeTT n+<äT≈£î düeTà‹+#˚yê&ÉT ø±<äT. ‘·q e÷eT s¡|òüTsê$T¬s&ç¶ >±] πødüT $wüj·T+˝À
s¬ +&ÉT, eT÷&ÉT kÕs¡T¢ õ˝≤¢ j·Tdt.|æ. >±]ì ø£\TdüTø=ì e⁄Hêï&ÉT, ø±˙ Ç‘·s¡ øπ düT\ $wüjT· +˝À
‘êqT n˝≤ #˚j·TT≥≈£î ìsêø£]dü÷Ô edüTÔHêï&ÉT.
Ç˝≤ e⁄+&É>±, ‘·q kı+‘· }s¡T ø=‘·Ô|ü˝…¢˝À ñqï≥T¢+&ç ˇø£ Vü≤‘·´ »]–+~. nsTT‘˚,
Ä Vü≤‘·´‘√ ‘·q ≈£î≥T+u≤ìøÏ m≥Te+{Ï dü+ã+<Ûä+ ˝Ò<äT. ‘·q }]˝Àì Çs¡TesêZ\˝À ˇø£
es¡Z+ yês¡T ‘êqT |üì#˚düTÔqï lø£èwüíe÷#ê] e<ä›≈£î ø£ø°å<ës¡T\T>± e#êÃs¡T. Ä s√E sêeTT
Ä|ò”düT˝ÀH˚ ñHêï&ÉT. ∫qïHê{Ï qT+&ç ‘·q≈£î |ü]#·j·TdüTú˝…’q ‘·q }] yêπs Çs¡T esêZ\T>±
$&çb˛e&É+, n+<äT˝À ˇø£ esêZìøÏ ‘êqT pìj·TsY>± e´eVü≤]+#·&É+, sêeTT
}Væ≤+#·Tø=q˝Òø£ b˛j·T&ÉT. ∫qïHê&ÉT }]˝À ‘êqT nqTuÛÑ$+∫q dæ>∑TZ, uÛÑj·T+, nH˚
e÷qdæø£ yê´≈£î\‘·\T ˇø£ÿkÕ]>∑ Á|üø√|æ+#êsTT. Ç+ø£ sêeTT }]πø ñ+&É˝Òø£ b˛j·÷&ÉT.
yÓ+≥H˚ ‘·q d”ìj·TsY e<ä›≈£î yÓ[fl
ªªkÕsY, á øπ düT˝À Hê≈£î >±˙, Hê ≈£î≥T+u≤ìøÏ >±˙, @ $<Ûyä TÓ qÆ dü+ã+<Û+ä ˝Ò≈î£ qïq÷,
Çs¡T esêZ\ yês¡T |ü]#·j·TdüTú\T ø£qTø£, á πødüT˝À pìj·TsY>± e´eVü≤]+#·˝ÒqT. á πødüT
|ü]wüÿ]+|üã&ܶø£ H˚qT MT e<ä›≈£î ‹]– ekÕÔqT. <äj·T#˚dæ qqTï eTìï+#·+&ç.µµ
nì $qï$+#·T≈£îHêï&ÉT. <ëìøÏ lø£èwüíe÷#ê],

53
 ªªsêeT÷! ˙e⁄ ˇø£ eø°\Te⁄, ˙≈£î H˚s¡T>± Á|üy˚Tj·T+ ˝Òì <˚ì >∑T]+∫ ˙e⁄
uÛÑj·T|ü&Ée\dæq |üì˝Ò<äT. ˙ eè‹Ô<Ûäs¡à+ ˙e⁄ HÓs¡y˚s¡TÃ. $T>∑‘ê $wüj·÷˝Ò$ eTqdüT˝À
ô|≥Tºø√≈£î+&Ü ˙ |üì ˙e⁄ #˚düTø=+≥÷ b˛,µµ
nì #ÓbÕŒ&ÉT. ø±˙ sêeTT Ç+<äT≈£î düùd$Tsê, nì
ªªn~ Hê #˚‘·ø±ì |üì. Hê e´øÏÔ‘·«+ _ÛqïyÓTÆq~. Ç{Ϻ |ü]dæú‘·T\˝À H˚qT Hê eè‹Ô
<Ûäsêàìï HÓs¡y˚s¡Ã˝ÒqT. <äj·T#˚dæ qqTï ø£å$T+#·+&ç,µµ nì Bq+>± |ü*ø±&ÉT. n|ü⁄Œ&ÉT ‘·q
d”ìj·TsY n&É«πø{Ÿ,
ªªsêeTT, @ eè‹Ô nsTTHê &ÉãT“ dü+bÕ~+#·T≥ ø=s¡πø. ø±˙, #˚ùd eè‹Ô |ü≥¢ ìã<ä∆‘·
e⁄+&Ü*. eè‹Ô˝À ˙‹ ìj·Te÷\T bÕ{Ï+#ê*. ˙ eTqdüÔ‘·«eTT #ê˝≤ düTìï‘·yÓTÆq~>±
ø£ì|ædü÷Ô e⁄+~. ˙e⁄ á eè‹Ô˝À eTq˝Òe⁄. ˙e⁄ eT+∫ |ü\T≈£îã&ç ø£*–q ≈£î≥T+ãeTT
qT+∫ e∫ÃHêe⁄. ø£qTø£, @yÓ’Hê ø=ìï &û\sYwæ|t\T dü+bÕ~+∫ yê´bÕs¡+ #˚düTø√. ˙
eTqdüÔ‘ê«ìøÏ n~ dü]b˛‘·T+~. ˙e⁄ Hê e<ä›≈£î sTT+ø£ sêe\dæq nedüs¡eTT ˝Ò<äT.µµ nì
ìwüÿs¡¸>± #ÓbÕŒ&ÉT.
sêeTT á e÷≥\T $ì ìs¡T‘·Ôs¡T&Ó’Hê&ÉT. ‘·q d”ìj·TsY MT<äH˚ ø±ø£ ‘·q MT<ä ‘·qπø
$|üØ‘·yÓTÆq ø√|ü+ e∫Ã+~. ‘·q e´øÏÔ‘ê«ìï ì+~+#·T≈£îHêï&ÉT. $|üØ‘·yÓTÆq eTqkÕÔ|ü+‘√
H˚s¡T>± Ç+{ÏøÏ e∫Ã, u≤sY øöì‡˝Ÿ ‘·qøÏ∫Ãq n&É«πø{Ÿ mHés√˝ŸyÓT+{Ÿ dü]º|òæ¬ø{ŸqT, eT]j·TT
‘·q n&É«πø{Ÿ >∑T]Ô+|ü⁄ ø±s¡T¶qT, eTTø£ÿ\T eTTø£ÿ\T>± ∫+∫ ø±*Ã y˚dæHê&ÉT. Ç+{ÏeTT+<äT
ñqï H˚yéT uÀs¡T¶qT ‘·THê‘·Tqø£\T, #˚dæ yÓ+≥H˚ ù||üs¡T ô|qTï rdüTø=ì u≤sY øöì‡˝Ÿ≈£î
áÁøÏ+~ $<Ûä+>± ˝ÒK ÁyêkÕ&ÉT.
>ös¡e˙j·TT˝…’q u≤sY øöì‡˝Ÿ ôdÁ¬ø≥] >±]øÏ,
H˚qT 1980e dü+ˆˆ˝À u≤sY øöì‡˝Ÿ˝À Hê ù|s¡T qyÓ÷<äT #˚düTø=ì ø£&É|ü |ü≥ºDeTT
q+<äT e⁄qï õ˝≤¢ ø√s¡Tº˝À n&É«πø{Ÿ>± ÁbÕø°ºdüT #˚dü÷Ô ñHêïqT. Á|üdüTÔ‘·+ eè‹Ô|üs¡+>± H˚qT
m<äTs=ÿ+≥Tqï düeTdü´\‘√ rÁe eTqkÕÔ|ü+ #Ó+~HêqT. H˚qT Hê´j·Tyê<ä eè‹ÔøÏ |üìøÏsêqì

54
ìs¡ísTT+#·Tø=ì, Hê n+‘·≈£î H˚qT>± u≤sY øöì‡˝Ÿ≈£î sêJHêe÷ #˚düTÔHêïqT. H˚qT Çø£ MT<ä≥
á eè‹Ô˝À @ e÷Á‘·+ ø=qkÕ>∑˝ÒqT. ø£qTø£, Hê ù|s¡TqT u≤sY øöì‡˝Ÿ qT+&ç ‘=\–+#ê\ì
ø√s¡T#·THêïqT.
Ç≥T¢,
‘·eT$<Û˚j·TT&ÉT,
sêeTT
nì Ä ñ‘·Ôsêìï eTT–+∫ yÓ+≥H˚ <ëìï u≤sY øöì‡˝Ÿ ôdÁø£≥] >±]øÏ |ü+|æ+#ê&ÉT.
á $wüj·TeTT ‘·q uÛ≤s¡´ ˙s¡»≈£î ‘·|üŒ Ç+¬øe]øÏ #Ó|üŒ˝Ò<äT. ø=~› s√E\T Ç+{À¢H˚
~>∑T\T>± e⁄+&˚yê&ÉT. ‘·q e´øÏÔ‘ê«ìï ‘êH˚ ì+~+#·Tø=H˚yê&ÉT. H˚HÓ+<äT≈£î n+<ä]˝≤>±
ø£]ƒq+>±, <ÛÓ’s¡´+>± ñ+&É˝Òø£b˛‘·THêïqT nì u≤<Ûä|ü&ܶ&ÉT. á $<Ûä+>± ˇø£ yês¡+ s√E\T
‘·q˝À ‘êH˚ ≈£î$T*b˛‘·÷ >∑&çbÕ&ÉT. ø=~› s√E\ ‘·sê«‘·, u≤sY øöì‡˝Ÿ qT+∫ sêeTT≈£î ˇø£
ñ‘·Ôs¡+ e∫Ã+~. n+<äT˝À Ç˝≤ Áyêdæ e⁄+~.
ªªMTs¡T u≤sY øöì‡˝Ÿ qT+&ç MT ù|s¡T ñ|üdü+Vü≤]+#·Tø=q<ä\∫q#√ MTs¡T MT n&É«πø{Ÿ
◊&Ó+{Ï{Ï ø±s¡T¶qT eT]j·TT n&É«πø{Ÿ mHés√˝ŸyÓT+{Ÿ dü]º|òæ¬ø{ŸqT, yÓ+≥H˚ e÷≈£î kÕ«BÛq|üs¡#·
e\dæq~>± ø√s¡T#·THêïeTT. Ä ‘·sê«‘· $TeTTà\qT MT u≤<Ûä´‘·\ qT+&ç $eTT≈£îÔ\qT
#˚j·T>∑\eTT.µµ nì ‘Ó*j·Tã]∫Hês¡T.
sêeTT uÛ≤s¡´ ˙s¡» ‘·q uÛÑs¡Ô |ü]dæú‹ #·÷dæ, n‘·HÓ+‘√ ìwüº>± #·~$q #·<äTe⁄ eè<Ûë
ne⁄#·Tqï<˚ nì #ê˝≤ u≤<Ûä|ü&ç+~. ‘êH˚ ‘·q uÛÑs¡Ô sêeTT≈£î ø£s¡Ôyê´ìï uÀ~Û+#ê\ì
ìs¡ísTT+#·Tø=ì,
ªªndü\T eè‹Ô<säÛ à¡ + n+fÒ @$T≥+&û ! MTs¡T MT d”ìj·TsY‘√ ìy˚~+∫q MT n_ÛÁbÕj·T+
dü¬s’q<˚. m+<äTø£+fÒ, me¬s’Hê ‘·q≈£î |ü]#·j·TeTTqï yês¡T >±˙, ã+<ÛäTe⁄\T >±˙, πødüT˝À
e⁄+fÒ, Hê´j·TeT÷s¡TÔ\T ≈£L&Ü Ä πødüT qT+&ç Á|üø£ÿ≈£î yÓ’<=\T>∑T‘ês¡T. ø±˙ MT d”ìj·TsY
$TeTà*ï m+<äTø£˝≤ nbÕs¡ú+ #˚düTø=ì ∫qïãT#êÃs√ Hê¬ø’‘˚ ‘Ó*j·T<äT. ø±˙, MTs¡T MT eè‹Ô

55
<Ûäsêàìï @ e÷Á‘·+ n‹Áø£$T+#·˝Ò<äT. Ç+ø± #ÓbÕŒ\+fÒ MTs¡T #˚dæq |üH˚ dü¬s’q eè‹Ô <Ûäs¡à+.
ø£qTø£, MTs¡T @ e÷Á‘·+ ∫+‹+#·ø£, yÓ+≥H˚ ôV’≤<äsêu≤<äT≈£î b˛sTT u≤sY øöì‡˝Ÿ ôdÁ¬ø≥Ø
>±]ì ø£*dæ, Äy˚X¯+˝À MTs¡T Áyêdæq ñ‘·Ôsêìï ñ|üdü+Vü≤]+#·Tø=+≥Tqï≥T¢ ‘Ó*|æ,
|üìøÏsê≈£î+&Ü b˛sTTq MT dü]º|òæ¬ø≥¢ kÕúq+˝À qø£\T dü]º|òæ¬ø≥T¢ Ç|æŒ+#·Tø=ì s¡+&ç. Çø£
MT<ä≥ MTs¡T ø£&É|ü˝À kı+‘·+>±H˚ ÁbÕø°ºdüT ÁbÕs¡+_Û+#·+&ç.µµ
nì sêeTT≈£î ‘·q uÛ≤s¡´ ˙s¡» ˇø£ >∑Ts¡Te⁄˝≤>± ø£s¡Ôyê´ìï uÀ~Û+∫+~.
‘·q uÛ≤s¡´#Ó|æŒq e÷≥\T düeT+»dü+>± e⁄Hêïj·Tì ‘Ó\TdüTø=ì, ‘·q d”ìj·TsY
‘·|æŒ<ëìøÏ ‘êqT u≤<Ûä|ü&Ée\dæq nedüs¡+ ˝Ò<äì uÛ≤$+∫, yÓ+≥H˚ ôV’≤<äsêu≤<é yÓ[fl,
nø£ÿ&É u≤sY øöì‡˝Ÿ ø±s¡´<ä]Ù >±]ì ø£\TdüTø=ì,
ªªkÕsY, H˚qT Äy˚X¯+˝À Áyêdæq ñ‘·ÔsêìøÏ ø£å$T+#·+&ç. @ ø±s¡D+ ˝Ò≈£î+&ÜH˚ H˚qT
n&É«πø≥T>± |üìøÏ sêH˚yÓ÷ nqTø=ì n˝≤ ‘·|ü⁄Œ>± Ä˝À∫+∫ u≤sY øöì‡˝Ÿ≈£î sêJHêe÷
#˚dTü qÔ ï≥T¢ MT≈£î ˝ÒK ÁyêkÕqT. ø±˙ ì<ëq+>± Ä˝À∫+∫q MT<ä≥ H˚qT rdüTø=qï ìs¡j í T· eTT
‘·|⁄ü Œ nì ‘Ó\TdüTø=ì, sêJHêe÷ #˚j÷· \qTø=qï Hê ìs¡j í ÷· ìï ñ|üd+ü Vü≤]+#·T ≈£î+≥THêïqT.
Hê bıs¡bÕ≥T eT÷\+>± Hê dü]º|òæ¬ø{Ÿ‡ ≈£L&Ü bÕ&Ó’b˛j·÷sTT. ø£qTø£ <äj·T#˚dæ Hê≈£î, Hê
dü]º|òæ¬ø≥¢ qø£\T ø±|”\T ‘·j·÷s¡T #˚dæ Çe«+&çµµ nì $qï$+#·Tø=Hêï&ÉT.
n+<äT≈£î u≤sY øöì‡˝Ÿ ø±s¡´<ä]Ù >±s¡T kÕqT≈£L\+>± düŒ+~+∫,
ªª$Twüsº Y sêeTT ! MTs¡T nHê˝À∫‘·+>± ‘=+<äs|¡ &ü ç ìs¡j
í ÷· \T rdüTø√e&É+ e÷qTø√+&ç.
J$‘·+˝À mH√ï Ä≥Tb˛≥T¢ edü÷Ô ñ+{≤sTT, ø±˙ eTq+ ‘=+<äs¡|ü&É≈£î+&Ü ì<ëq+>±
Ä˝À∫+∫ ìs¡íj·÷\T rdüTø√yê*. nsTTHê, Ç|üð&ÉT MT≈£î e∫Ãq qwüº+ @MT ˝Ò<äT. MT#˚
Ç|üð&˚ eTs¡˝≤ Á|üe÷D |üÁ‘·+ #·~$+∫, MT≈£î eTs¡˝≤ MT≈£î MT dü]º|òæ¬ø≥T¢ ¬s+&ÉT s√E˝À¢
‘·j·÷s¡T #˚dæ Ç|æŒ+#·>∑\qTµµ,
nì, Ä ‘·sê«‘· sêeTT #˚‘· n&É«πø{Ÿ>± Á|üe÷D+ #˚|æ+∫, sêeTTqT, ¬s+&ÉT s√E\
‘·sê«‘· e∫à Ä|ò”düT˝À dü]º|òæ¬ø≥T¢ rdüTø√e\dæq~>± ø√sês¡T.

56
 sêeTT u≤sY øöì‡˝Ÿ˝À ‘·q qø£\T dü]º|òæ¬ø{Ÿ‡qT rdüTø=ì ôV’≤<äsêu≤<é qT+∫ ø£&É|ü≈£î
‹]– e∫à ø£&É|ü õ˝≤¢ ø√s¡Tº˝À kı+‘·+>± ÁbÕø°ºdüT #˚j·T&É+ yÓTT<ä\T ô|{≤º&ÉT. ‘·q≈£L, ‘·eT
≈£î≥T+u≤\≈£L e⁄qï |ü]#·j·÷\ <ë«sê, Ç+ø±, Hê´j·÷ìï ¬>*|æ+#·e˝…qH˚ n≈£î+]ƒ‘· Bø£å
e\¢, ‘·«s¡˝ÀH˚ ˇø£ eT+∫ eø°\T>± ù|s¡T >∑&ç+#ê&ÉT. ‘·q≈£î ∫qï|üŒ{Ï qT+∫ e⁄qï e÷qdæø£
ã\V”≤q‘·\≈£î ‘·–q ∫øÏ‘‡· rdüT≈£î+fÒ dü«dü‘ú · bı+<ä>\∑ qì ‘Ó\TdüTø=ì, ˇø£ eT+∫ e÷qdæø£
yÓ’<äT´ìï ø£*dæ, n‘·ì#˚ ‘·–q ∫øÏ‘·‡, dü\Vü‰\T bı+~, eTs¡˝≤ e÷eT÷\T eTìôw’, ‘·q≈£î
‘·q |ü˝…¢˝À ∫qïHê&ÉT ÁbÕ|æÔ+∫q Ä‘·àq÷´q‘ê uÛ≤e+ qT+∫ ãj·T≥ |ü&˚+<äT≈£î rÁe+>±
Á|üj·T‹ï+∫ n+<äT˝À dü|òü©ø£è‘·T&Ó’Hê&ÉT. Ç|ü⁄Œ&ÉT sêeTT <˚ìøÏ yÓs¡e≈£î+&Ü, ‘·q eTqkÕ‡øÏå
#Ó|æŒq≥Tº ‘êqT eT+∫<äì q$Tàq e÷s¡Z+˝À |üj·Tì+#·kÕ>±&ÉT.
Ç+‘·˝À dü+Áø±+‹ |ü+&ÉT>∑ <ä>∑Zs¡ |ü+&ç+~. |ü˝…¢\+‘ê |ü+≥\ q÷]Œfi¯fl‘√
ø£fiø¯ fi£ ˝¯ ≤&ÉT‘·÷ e⁄HêïsTT. s¡|Tüò Tsê$T¬s&ç¶ ≈£L‘·T]ï n\T¢ìï |ü+&ÉT>∑≈î£ ‘êH˚ yÓ[¢ |æ\T#·T≈£îe#êÃ&ÉT.
dü+Áø±+‹ y˚&ÉTø£\T uÛ≤s¡‘·<˚X¯eT+‘·≥ kÕ+Á|ü<ëj·Tã<ä›+>± »s¡T|ü⁄≈£î+{≤s¡T. Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ˝À
á |ü+&ÉT>∑qT |ü˝˝¢… À¢ #ê˝≤ ñ‘ê‡Vü≤+>± »s¡T|ü⁄≈£î+{≤s¡T. eTTK´+>± á |ü+&ÉT>∑qT |ü+≥\T
q÷]Œfi¯fl≈£î e∫Ãq dü+<äs¡“+>± »s¡T|ü⁄≈£î+{≤s¡T. ¬s’‘·T\T á |ü+&É>∑qT ô|<ä› |ü+&É>∑ nì
≈£L&Ü |æ\T#·T≈£î+{≤s¡T.
dü+Áø±+‹ dü+<äs¡“+>± ô|<ä›|ü˝…¢˝Àì yê‘êes¡DeT+‘ê e÷]b˛sTT+~. |ü+&ÉT>∑s√E
˙s¡» ‘Ó\¢yês¡TC≤eTTH˚ ˝Ò∫, ‘·\ kÕïq+ #˚dæ, Ç+{Ï eTT+<äT eTT>∑TZu…{Ϻ, >=u…“eTà\qT
‘·j÷· s¡T#˚d,æ Ä eTT>∑T˝Z À¢ n\+ø£]+∫+~. ‘Ó\‘Ó\yês¡T‘·T+&É>±H˚ Vü≤]<ëdüT bÕ≥bÕ&ÉT≈£î+≥÷
‹s¡T>∑T‘·÷ _ø£å d”«ø£]düTÔHêï&ÉT. eT]ø=~›ùd|ü{ÏøÏ >∑+–¬s<äT›\yêfi¯ó¢ m<äT›\qT eTTkÕÔãT#˚dæ,
y˚Tfi¯eTT yêsTTdü÷Ô sTT*¢\÷¢ ‹s¡T>∑T‘·THêïs¡T. ø=ìï#√≥¢ >∑+–¬s<äT›\‘√ Ä≥\T Ä&çdüTÔHêïs¡T.
}] yê‘êes¡DeT+‘ê Á|üã+<Ûäø±yê´\˝Àì ø£e⁄\ ø£\Œq˝≤ dü÷Œ¤]dü÷Ôe⁄+~. »qe]
HÓ\˝Àì #·\¢<äqeTT, ej·TdüT˝À e⁄qï |ü˝…¢ |ü&ÉT#·T\ n+<ä#·+<ë\T, n+<ä] yÓ÷eTT˝À¢q÷
∫s¡Tqe⁄«, |ü≈£åî\øÏ\øÏ˝≤ sêyê\T, nu≤“! á dü+Áø±+‹ k˛j·T>±\T H˚qT e]í+#·˝Ò≈£îHêïqT.

57
 ìqï yÓTTqï{Ï es¡≈£L, ø£ø£å\‘√, b˛{≤¢≥\‘√ ∫qïuÀsTTq |ü˝…¢ á s√E >∑s¡«+>±
‘·˝…‘·TÔ≈£î+~. n+<ä] eTqdüT˝À¢q÷ Äq+<äy˚T, n~ ø£åDÏø£y˚T nsTTHê, n~ dü+Áø±+‹ ‘Ó∫Ãq
dü+ãs¡+. πsô|≥T¢+≥T+<√ me«s¡÷ Ä˝À∫+#·&ÉeTT ˝Ò<äT. H˚{Ï á Äq+<ëìï XÊX¯«‘·eTT
#˚düTø√yê\ì n+<äs¡÷ Äø±+øÏådüTÔHêïs¡T. nsTTHê yê] Äø±+ø£å á sêj·T\d”eT˝À m|üð&ÉT
HÓs¡y˚s¡T‘·T+<√ !
sêeTT z kÕ«|æï≈£îì˝≤>±, sêj·T\d”eT˝À @<√ ˇø£s√E XÊ+‹ ∫>∑T]düTÔ+<äì
|üP]Ô>±qeTTà‘·THêï&ÉT. Ä&Éyês¡T e+{˝À¢ eTTì–b˛j·÷s¡T. n+<äs¡T ‘·eTX¯øÏÔø=~› |æ+&ç
e+≥\T #˚düT≈£î+≥THêïs¡T. e÷eT÷\T>± á ÁbÕ+‘·eTT˝À, dü+Áø±+‹s√E, ∫Á‘êqïeTT,
bÕj·TdüeTT, bı+>∑*, #ê|ü≥T¢, <√X¯\T, e&É\T, |ü|üð, #ês¡T, yÓTT<ä\>∑T |ü<ësêú\ìï #˚kÕÔs¡T.
e÷eT÷\T>± dü+Áø±+‹ eT÷&ÉTs√E\ |ü+&ÉT>∑. yÓTT<ä{Ïs√E`uÛÀ–, #ê˝≤ #√≥¢
‘Ó\y¢ ês¡TC≤eTTH˚ uÛÀ–eT+≥\T y˚kÕÔsT¡ . á s√E ∫qï|æ\\¢ qT >∑&|É ôü |’ ≈£Ls¡TÃ+&Éô|{Ϻ sπ –|ü+&ÉT¢
‘·\ô|’b˛kÕÔs¡T.
eT] eT÷&Ée~Hêìï ø£qTeT nì, bÕs¡ï nì |æ\TkÕÔs¡T. á s√E, |ü˝…¢˝À¢ #ê˝≤
Vü≤&Üe⁄&ç e⁄+≥T+~. #ê˝≤#√≥¢ á s√E e÷+kÕVü‰s¡eTT #˚düT≈£î+{≤s¡T. ø√&ç|ü+<ë\T
»s¡T|ü⁄≈£î+{≤s¡T. (ø√&ç|ü+<ë\qT Á|üuÛÑT‘·«eTT ìùw~+∫+~) #ê˝≤#√≥¢ |üX¯óe⁄\qT ì|üð˝À¢
Á‘=øÏÿ+#·T‘ês¡T. á ÁbÕ+‘·eTT˝À #ê˝≤#√≥¢ bÕs¡Ty˚≥ »s¡T|ü⁄‘ês¡T. bÕs¡Ty˚≥ n+fÒ, ˇø£
>=Á¬ s qTø±ì, bıf… º \ TqTø±ì, ãj· T \T Á|ü < ˚ X ¯ e TT˝À u… ~ ]+∫ e<ä * ô|&É ‘ ês¡ T .
ñ‘ê‡Vü≤e+‘·T˝…’q j·TTe≈£î\T <ëì yÓ+{≤&ç |ü≥Tºø=qe˝…qT. n~ mes¡T |ü≥Tº≈£î+fÒ yê]øÏ
n+<äT˝À uÛ≤>±ìï ÇkÕÔs¡T. á ÁbÕ+‘·eTT˝À Ç~ #ê˝≤ ÁbÕ#·Ts¡´eTT˝À ñ+~.
sêeTT eT÷&ÉTs√E\T e÷eT>±]+{À¢ Äq+<ä+>± >∑&ç|æ ª|ü˝…¢\T m|üð&É÷ Ç˝≤e⁄+fÒ
m+‘·u≤e⁄+≥T+~?µ nì nqT≈£îHêï&ÉT. |ü+&ÉT>∑ nsTTb˛sTTq yÓ+≥H˚ dürdüy˚T‘·+>± sêeTT
ø£&É|ü≈£î ‹]– e#êÃ&ÉT.

58
 |ü+&ÉT>∑ nsTTb˛sTT+~. eT∞¢ n+<äs¡÷ yê], yê] <Ó’q+~ø£ ø±s¡´Áø£e÷˝À¢
eTTì–b˛j·÷s¡T.
nsTT‘˚ πsHê≥ ô|<ä›|ü*¢˝À |ü]dæú‹ ìe⁄s¡T>∑|æŒq ì|ü⁄Œ˝≤ e⁄+~. n+<äs¡÷ m|ü⁄Œ&ÉT
@$T »s¡T>∑T‘·T+<√ nì Ä+<√fi¯q #Ó+<äT‘·÷e⁄Hêïs¡T. á eT<Ûä´ »]–q |ü]D≤e÷\ e\¢
Ç≥T s¡|òüTsê$T¬s&ç¶ es¡Z+, n≥T $X¯«Hê<Ûä ¬s&ç¶ es¡Z+, ¬s+&É÷ Ä]úø£+>± ∫‹øÏb˛sTTHêsTT.
s¡|Tüò Tsê$T¬s&çø¶ Ï n+>∑ã\+ u≤>∑THêï , Ä]úø£ |ü]dæ‹ú n+‘· u≤>± ˝Ò<Tä ø£qTø£, ‘·q $j·T´+≈£î&Óq’
>∑+–¬s&ç¶ì, Ä]úø£+>± ‘·q≈£î n+&É>± ì\yê\ì y˚&ÉT≈£îHêï&ÉT. >∑+–¬s&ç¶ Ä˝À∫+∫, nedüs¡+
nsTTq|ü⁄Œ&ÉT Ä<äTø=+{≤qì e÷≥ Ç#êÃ&˚ ø±˙, ìC≤ìøÏ n‘·H|Ó ðü &É÷ n+‘· ô|<ä› düV‰ü j·Ty˚T$T
#˚j·T˝Ò<äT. nsTTHê ≈£L&Ü s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶øÏ ‘·q $j·T´+≈£î&ÉT ø=+&É˝≤>± n+&É ñ+&Ü&Éì
n+<äs¡÷ uÛ≤$+#˚≥≥T¢ #˚XÊ&ÉT. $X¯«Hê<∏ä¬s&ç¶ eØZj·TT\T m˝≤¬>’Hê }]˝À s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶
Ä~Û|ü‘·´+ ≈£L\Á<√dæ ‘êeTT Ä Ä~Û|ü‘ê´ìï #˚õøÏÿ+#·Tø√yê\ì ñ$«\÷s¡T‘·÷e⁄Hêïs¡T.
‘·s‘¡ s· ê\T>± ‘·eT MT<ä s¡|Tüò sê$T¬s&ç¶ es¡eZ TT #˚dqæ <Ís¡H® ê´\T ‘·\T#·Tø=ì n+<äT≈£î Á|ürø±s¡+
rs¡TÃø√yê\ì Ä˝À∫dü÷Ô, ‘·eT ã˝≤ìï ô|+#·T≈£î+≥THêïs¡T. n+<äT˝À uÛ≤>∑+>± eTT+<äT
Äj·TT<Ûë\qT ùdø£]+#·&ÜìøÏ |üPqTø=Hêïs¡T. s¬ +&ÉT &ÉãT˝Ÿ u≤´s¡˝Ÿ ‘·TbÕ≈£î\T, eT÷&ÉT |æd˝ºü Ÿ\T,
düeT≈£Ls¡TÃ≈£îHêïs¡T. e÷s¡TeT÷\ ø£fi¯fl+˝À 100 Hê≥T u≤+ãT\T ‘·j·÷s¡T #˚sTT+#ês¡T.
nsTT<ës¡T eT+~ j·TTe≈£î\qT mqTïø=ì yê]øÏ Äj·TT<Ûë\T ñ|üjÓ÷–+#·&É+˝À yÓT\≈£îe\T
H˚]Œ+#ês¡T. Ç+ø± Hê≥Tu≤+ãT\T m˝≤ $düsê˝À ‘·ØŒ¤<äT Ç#êÃs¡T.
á e´eVü‰s¡+ n+‘ê s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶øÏ ‘Ó\Tdü÷ÔH˚ ñqï~. ø±˙ ne‘·*yês¡T mqï{Ïø°
‘·eTô|’ |ü≥Tº kÕ~Û+#·˝Òs¡H˚ $XÊ«dü+‘√ ñHêï&ÉT. ø±˙ }]˝À n+<ä] n+‘·+¡+>±\T ø£˝À¢\
uÛ]Ñ ‘·+>±H˚ ñHêïsTT. Ád”\Ô T, |æ\\¢ T, eè<äT\∆ T m|ü⁄Œ&˚$T »s¡T>∑T‘·T+<√ nì uÛj Ñ T· |ü&TÉ ‘·THêïs¡T.
eTTK´yÓTÆq Hêj·T≈£î\T ≈£L&Ü $|üØ‘·yÓTÆq e÷qdæø£ Ä+<√fi¯q‘√ dü¬s’q ‹+&ç, dü¬s’q ìÁ<ä
˝Ò≈£î+&Ü >∑&ÉT|ü⁄‘·THêïs¡T. }]˝À ñqï #ê˝≤ eT+~, @<Ó’Hê |òüTs¡¸D e\¢ >±j·÷\T ‘·–*‘˚
Ä u≤<Ûä uÛÑ]+#·&ÜìøÏ uÛÑj·T|ü&É≥+ ˝Ò<äT, ø±˙, Ms¡+‘ê yê]øÏ ∫qïbÕ{Ï nee÷q+ »]–Hê

59
uÛÑ]+#˚ dæú‹˝À ˝Òs¡T. ˇø£y˚\ n˝≤ »]–‘˚ yês¡T ‘·|üŒø£ Á|ürø±s¡+ rs¡TÃø√yê\ì
Ä˝À∫dü÷Ôe⁄Hêïs¡T. s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶øÏ, $X¯«Hê<∏ä¬s&ç¶øÏ eT<Ûä´ ndü˝…’q düeTdü´\T @$T ˝Òe⁄.
yê]s¡Te⁄] eT<Ûä´ ndü˝…’q düeTdü´ πøe\+ Ä~Û|ü‘·´ b˛s¡T e÷Á‘·y˚T. á b˛s¡T˝À yês¡T ˇø£]
ÁbÕD≤*ï ˇø£s¡T rdüTø=q&ÜìøÏ yÓqTBj·T&ÉeTT ˝Ò<äT. ˇø£]ø=ø£s¡T $|üØ‘·eTsTTq qcÕºìï
ø£\T>∑CÒdüT≈£î+≥÷ e⁄Hêïs¡T.
Ç˝≤ e⁄+&É>±, ˇø£ s√E sêeTT e<ä›≈£î ‘·q‘√ |ü]#·j·TeTTqï ô|<ä›|ü˝…¢ e´øÏÔ ˇø£s¡T
Ä+<√fi¯q>± ˇø£ C≤ãT rdüTø=ì e∫à sêeTT≈£î Ç#êÃ&ÉT. n~ ‘·q e÷eT, s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶
Áyêdæq~. n+<äT˝Àì kÕsê+X¯+ @$T≥+fÒ, $X¯«Hê<∏ä¬s&ç¶ eØZj·TT\T Ä s√E ñ<äj·T+
qT+∫ }]q+‘ê ~>∑“+¤ <äq+ #˚dHæ ês¡ì, yês¡T #ê˝≤ }s¡¢ qT+∫, ã+<ÛTä e⁄\qT |æ*|æ+#·Tø=ì
#ê˝≤ s¡ø£eTT˝…’q Äj·TT<Ûë\‘√ Ç+ø± #ê˝≤ Hê≥T u≤+ãT\‘√ ‘·eT MT<ä <ë&ç#˚ùd+<äT≈£î
ø£è‘·ìX¯Ãj·TT˝…’ ñ<äj·T+ qT+∫ ‘·eT yê]q+<ä]ì ø£$«dü÷Ô ñHêïs¡ì, yê] \ø£å´+ ‘·qqT
Vü≤‘·e÷s¡Ã&Éy˚T nj·TT´+≥T+<äì, Ç|ü⁄Œ&ÉT ‘êqT yê]øÏ m<äTs¡T ì\«˝Òqì, ‘·q≈£î b˛©düT\
s¡ø£åD n‘·´edüs¡eTì, m˝≤¬>’Hê õ˝≤¢ md”Œì ø£*dæ M˝…’q+‘· ‘·«s¡>± ‘·q≈£î s¡ø£åD
ø£*Œ+#·e\dæ+~>± n+<äT˝À y˚&ÉTø=Hêï&ÉT.
sêeTT≈£î, ñ‘·Ôs¡+ #·<äe>±H˚ ô|<ä›|ü˝…¢˝Àì |ü]dæú‹ ns¡ú+ nsTT´+~. nsTTHê, sêeTT
∫qïHê{Ï ˝≤>± u…+uÒ\T |ü&É≈£î+&Ü, ìã“s¡+>± ø£s¡Ôe´+ Ä˝À∫+#·Tø=ì, yÓ+≥H˚ ‘·q u…’ø˘ô|’
‘·q≈£î ñ‘·Ôs¡+ ‘Ó∫à Ç∫Ãq e´øÏÔì ≈£L&Ü møÏÿ+#·Tø=ì õ˝≤¢ j·Tdt.|æ., e<ä›≈£î y˚>∑+>±
yÓfi≤fl&ÉT. nø£ÿ&É n|ü⁄Œ&ÉT j·Tdt.|æ., ‘·q Ä|ò”düT˝Àì, ø±qŒ¤¬sHé‡Vü‰\T˝À eTTK´yÓTÆq b˛©düT
ñqï‘ê~Ûø±s¡T\‘√ düe÷y˚X¯yÓTÆ ñHêïs¡T. ‘·\T|ü⁄ e<ä› ñqï ôd+Á{°‘√, sêeTT á$<Ûä+>±
#ÓbÕŒ&ÉT,
ªªH˚qT sêeTT nH˚ eø°\TqT. n‘·´edüs¡yÓTÆq |üìMT<ä j·Tdt.|æ., >±]ì ø£\e&ÜìøÏ
e#êÃqTµµ.
nì #Ó|üŒ>±H˚ ôd+Á{°,

60
 ªªkÕsY , Ç|ü ⁄ Œ&É T ˝À|ü \ Á¬ ø ’ + MT{Ï + >¥ »s¡ T >∑ T ‘· T qï~. õ˝≤¢ ˝ Àì b˛©dü T
ñqï‘ê~Ûø±s¡T\+‘ê e⁄Hêïs¡T. MTs¡T MT{Ï+>∑T nsTTb˛j˚T≥+‘·es¡≈£î y˚∫ e⁄+&É+&çµµ. nì
#ÓbÕŒ&ÉT.
<ëìøÏ sêeTT,
ªªH˚qT e∫Ãq |üì #ê˝≤ eTTK´yÓTÆq~, Ç~ ø=+<ä] #êe⁄ Áã‘·T≈£î\ düeTdü´. <äj·T#˚dæ
á ñ‘·Ôsêìï md”Œ >±]øÏ Ç∫Ã, sêeTT nH˚ eø°\T MT‘√ e÷{≤¢&ÉT≥≈£î ãj·T≥ y˚∫ ñHêï&Éì
#Ó|ü⁄Œ, Ä ‘·sê«‘· md”Œ >±] ÇwüºeTT.µµ
nì ñ‘·Ôsêìï Ç∫à |ü+bÕ&ÉT. Á¬ø’yéT MT{Ï+>¥˝À e⁄qï md”Œ, Ä ˝ÒK #·÷dæq yÓ+≥H˚
sêeTTqT ˝À|ü*øÏ s¡eTàì #ÓbÕŒ&ÉT. sêeTT ˝ÀìøÏ yÓ[fl md”Œ, >±]øÏ qeTkÕÿs¡+ #˚dæ ì\ã&ܶ&TÉ .
n|ü⁄Œ&ÉT md”Œ Á|üø£ÿH˚ e⁄qï ≈£îØà #·÷|æ+∫,
ªªMTs¡T ≈£Ls√Ã+&ç! á ˝ÒK˝Àì düe÷#ês¡+ qeTà<ä–q<˚Hê ? MTs¡T @ Vü≤À<ë˝À Hê
<ä>∑Z]øÏ e#êÃs¡T ? ˇø£ n&É«πø{Ÿ >±Hê? ˝Òø£ ˇø£ bòÕ´ø£åìdtº>±Hê ? nì n&ç>±&ÉTµµ
<ëìøÏ sêeTT ‘=Á≥T bÕ≥T|ü&É≈£î+&Ü,
ªªkÕsY ! H˚qT 3 dü+ˆˆ\ qT+&ç õ˝≤¢ ø√s¡Tº˝À n&É«πø{Ÿ>± |üì#˚düTÔHêïqT. á ñ‘·Ôs¡+
Áyêdæ |ü+|æq s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶ >±s¡T ‘·q ≈£L‘·T]ï HêøÏ∫à $yêVü≤+ »]|æ+∫q e÷eT>±s¡T.
Hê≈£î @ bòÕ´ø£Hå ‘é √q÷ dü+ã+<Û+ä ˝Ò<Tä . Ç+‘·≈î£ eTT+<äT ≈£L&Ü ô|<ä|› *ü ˝¢ Àì eTTsƒê‘·>±<ë\qT
n+‘·yTÓ T+~+#·&ÜìøÏ Hê e+‘·T ø£èwæ #˚dæ e⁄HêïqT. eTTK´+>± s¡|Tüò Tsê$T¬s&ç¶ >±] ÁbÕD≤\≈£î
Á|üe÷<äeTT+<äì á ñ‘·Ôs¡+ <ë«sê ‘Ó\Tdü÷Ô e⁄+~. MTs¡T yÓ+≥H˚ ‘·–q #·s¡´ rdüTø=q≈£î+fÒ,
nø£ÿ&É Væ≤+dü #Ó\πsπ> Á|üe÷<ä+ ñ+~. ø£qTø£ MTs¡T MT n~Ûø±sêìï ñ|üjÓ÷–+∫ nø£ÿ&É
>∑T$T≈£L&çq nkÕ+|ò”Tø£ X¯≈£îÔ\qT n<äT|ü⁄˝ÀìøÏ rdüTø=ì nø£ÿ&É XÊ+‹ì HÓ\ø=˝≤Œ\ì
ø√s¡T#·THêïqT,µµ nì $qï$+#·T≈£îHêï&ÉT.
yÓ+≥H˚ md”Œ >±s¡T nø£ÿ&˚ e⁄qï @.j·Tdt.|æ. >±]ì, Ç+ø± »eTà\eT&ÉT>∑T &ç$»Hé≈£î
dü+ã+~Û+∫q Ç<ä›s¡T &ç.j·Tdt.|æ.\qT, ‘·–q+‘· b˛©düT bò˛sY‡ rdüTø=ì, yÓ+≥H˚ ô|<ä›|ü*¢ì

61
#·T≥TºeTT{Ï,º nø£ÿ&É >∑T$T≈£L&çq H˚sd¡ Tü \ú +<ä]ì n<äT|ü⁄˝ÀìøÏ rdüTø=eTàHêï&ÉT. yÓ+≥H˚ nø£ÿ&É
b˛©düT |æ¬ø{Ÿ @sêŒ≥T #˚dæ, nìï $wüj·÷\T ‘·q≈£î ]b˛sYº #˚j·÷\ì Ä<˚•+∫Hês¡T.
sêeTT≈£î ‘·sê«‹ düe÷#ês¡eTT, yêsêÔ |üÁ‹ø£\T #·÷dæq ‘·sê«‘· >±˙ ‘Ó*j·T˝Ò<äT. eTs¡Tdü{Ï
s√E nìï yêsêÔ |üÁ‹ø£\˝Àq÷ yÓTT<ä{Ï ù|J˝ÀH˚,
ªªπsHê≥ eTs¡˝≤ |ü&É>∑ $|æŒq bòÕ´ø£åHéµµ nì Á|üeTTK+>± Á|ü#·T]+#ês¡T.
b˛©düT\T n+‘ê ô|<ä›|ü*¢ì #·T≥TºeTT{Ϻ, #ê˝≤ eT+~ H˚s¡düTú\qT n<äT|ü⁄˝ÀìøÏ
rdüTø=Hêïs¡T. #ê˝≤ ù|\T&ÉT |ü<ësêú\T, ¬s+&ÉT Hê≥T ‘·TbÕ≈£î\T, eT÷&ÉT |ædüº\T¢, Ç+ø±
#ê˝≤ áf…\T, y˚≥ ø=&Éefi¯ófl kÕ«BÛq|üs#¡ T· ø=Hêïs¡T. á dü+<äs“¡ +¤ >± s¡|Tüò Tsê$T¬s&ç¶ Ç+{Ïì,
n‘·ì nqT#·s¡T\ Çfi¯flqT ≈£L&Ü k˛<ë #˚XÊs¡T. nsTT‘˚ nø£ÿ&É b˛©düT\≈£î ø=ìï áf…\T,
y˚≥ø=&Éefi¯ófl ‘·|üŒ Ç+πø$T <=s¡ø£˝Ò<äT.
nsTTHê ≈£L&Ü s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶ eØZj·TT\qT ø=+<ä]ì n<äT|ü⁄˝ÀìøÏ rdüTø=ì,
s¡|Tüò Tsê$T¬s&çì¶ ‘·eT yÓ+≥ j·Tdt.|æ. >±] e<ä≈› î£ s¡eTàì |æ\T#·Tø=ì b˛j·÷s¡T. s¡|Tüò Tsê$T¬s&ç¶
j·Tdt.|æ. Ä|òd” Tü ≈£î #˚sT¡ ≈£î+≥÷H˚, sêeTT≈£î, ‘êqT nø£ÿ&çøÏ e∫Ãq≥T¢ düe÷#ês¡+ n+~+#ê&ÉT.
yÓ+≥H˚ sêeTT s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶ì ø£\TdüTø=ì, Ä ‘·sê«‘· j·Tdt.|æ. >±]‘√, s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶,
eTTsƒê ø£ø£å\qT Áb˛‘·‡Væ≤+#·≈£L&É<äì m+‘· nqT≈£îHêï Ç‘·s¡T\T n‘·ìï Ä s=+|æ˝ÀìøÏ
˝≤>∑T‘·THêïs¡ì, n‘·ìøÏ b˛©düT Ábıf…ø£åHé Çe«≈£î+fÒ n‘·ì |ü]dæú‹ #ê˝≤ <ës¡TD+>±
e⁄+≥T+<äì, j·Tdt.|æ. >±]øÏ $qï$+#·T≈£îHêï&ÉT. j·Tdt.|æ. >±s¡T M] $qïbÕ\qT ‘·|üŒø£
|ü]o*kÕÔqì #Ó|æŒ, s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶ì Ç+{ÏøÏ yÓ[fl bıeTàì #ÓbÕŒ&ÉT. s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶, sêeTT
Ç+{ÏøÏ yÓ[fl ¬s+&ÉT s√E\T nø£ÿ&˚ ñHêï&ÉT. á ˝À|ü\ j·Tdt.|æ., >±s¡T ˇø£ ôdŒwü˝Ÿ ]»sY«&é
ø±ìùdºãT˝ŸqT s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶øÏ s¡ø£åD>± ìj·T$T+#ês¡T. n‘·qT ‘·q mkÕÿsYº ø±ìùdºãT˝Ÿ‘√
ø£*dæ ô|<ä›|ü*¢øÏ ‹]– yÓfi≤fl&ÉT.
ô|<ä›|ü*¢˝À n|ü⁄Œ&É|ü⁄Œ&ÉT |òüTs¡¸D\T »s¡T>∑T‘·÷H˚ e⁄HêïsTT. me]ø° Á|üXÊ+‘·‘· ˝Ò<äT.
s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶øÏ @$T #˚j·÷˝À bÕ\Tb˛˝Ò<äT. ‘êqT ã\V”≤qT&Ó’ Ç‘·s¡T\≈£î nD– eTD– Ä

62
}]˝À ìdæ+#·˝&Ò TÉ . n˝≤>∑ì ‘êqT Ä~Û|‘ü ´· + #·˝≤sTT+#ê\+fÒ eTTqT|ü{˝Ï ≤>± eTTsƒêø£ø\å£ T
ô|+∫ b˛wæ+#ê*. á eT<Û´ä ø±\+˝À s¡|Tüò Tsê$T¬s&çøπ¶ ø±ø£ n‘·ì yÓ]’ eØZjT· T&Óq’ $X¯«Hê<Ûs¬ä &çø¶ Ï
≈£L&Ü ìÁ<ä ø£s¡TyÓ’+~. Çs¡T|üøå±\˝À #ê˝≤ Ädæú qwüº+ »]–+~. }s¡+‘ê ¬s+&ÉT esêZ\T>±
ì\Te⁄Hê N*+~. yê{Ïì @ø£+ #˚j·T&É+, Ä }]˝À XÊ+‹ kÕ~Û+#·&ÉeTT, n+‘· düT\TyÓ’q
|üH$˚ T ø±<äT. s¡|Tüò Tsê$T¬s&ç,¶ ‘êqT yÓT‘·ãÔ &ç‘˚ ‘·q ñìøÏøπ Á|üe÷<äeTì ‘·\∫, ‘·q uÛ÷Ñ eTT\˝À
ø=ìï bı˝≤\\qT $Áø£sTT+∫, Ç+ø± Ç‘·s¡T\ qT+&ç ø=+‘· &ÉãT“ n|ü⁄Œ>± düeT≈£Ls¡TÃø=ì,
eT+<äT>∑T+&ÉT kÕe÷Á– ø=q&É+ yÓTT<ä\T ô|{≤º&ÉT. m+<äTø£+fÒ ‘·q≈£î n+>∑ã\+ m≈£îÿe>±
e⁄Hêï Äj·TT<Ûä dü+|ü‹Ô ˝Ò<äT.
ª‘·q≈£î ˝Òì~, ne‘·* yê]øÏ u≤>± e⁄qï~ á Äj·TT<Ûë\T e÷Á‘·y˚T. ø£qTø£ ‘êqT
Äj·TT<Ûë\T düeT≈£Ls¡TÃ≈£î+fÒ ‘·|üŒø£ ‘·eT<˚ ô|’#˚sTT ne⁄‘·T+~,µ nì uÛ≤$+#ê&ÉT.
s¡|Tüò Tsê$T¬s&ç¶ ô|$’ <Û+ä >± Ä˝À∫+∫ ‘·q s¡øD å£ ≈£î ˇø£ b˛©düT mkÕÿsYº e⁄Hêï, ‘·q+‘·≈î£
‘êqT>±, ‘·qqT s¡øÏå+#·Tø=qT≥≈£î ˇø£ eT+∫ |ædüº˝Ÿ nedüs¡eTì uÛ≤$+∫, mø£ÿ&√ ø£s¡÷ï\T
õ˝≤¢˝Àì ˇø£ eTTsƒê Hêj·T≈£îì e<ä› ˇø£ eT+∫ 9 j·T+.j·T+. |ædüº˝Ÿ neTàø±ìøÏ e⁄+<äì
‘Ó\TdüTø=ì ‘·q y˚Tq\T¢&ÉsTTq düTπswt≈£î Ç+ø± ø=+‘·eT+~ eTqTwüß\qT ‘√&ç∫Ã, m˝≤¬>’Hê
Ä edüTÔe⁄ #˚õøÏÿ+#·Tø=ì s¡eTàì |ü+bÕ&ÉT. yês¡T »eTà\eT&ÉT>∑T≈£î yÓ[fl, nø£ÿ&É ˇø£ J|ü⁄
u≤&ÉT>∑≈£î rdüTø=ì, ø£s¡÷ï\T õ˝≤¢ Äfi¯fl>∑&ɶ ‘ê\÷ø±˝Àì ˇø£ e÷s¡TeT÷\ |ü˝…¢˝À e⁄qï
eTTsƒê Hêj·T≈£î&ç Ç+{ÏøÏ yÓfi≤fls¡T. M]‘√ ≈£L&Ü yÓ[flq Ä eTTsƒêHêj·T≈£îì ã+<ÛTä e⁄, düTsπ wtqT
n‘·ìøÏ |ü]#·j·T+ #˚dæ, ‘êeTT e∫Ãq |üìì ‘Ó*j·TCÒXÊ&ÉT. n|üŒ{ÏøÏ Nø£{Ï |ü&ÉedüTÔqï~
ø£qTø£, Ä eTTsƒê Hêj·T≈£î&ÉT Ms¡+<ä]øÏ uÛÀ»Hê\T @sêŒ≥T #˚dæ, Ä ‘·sê«‘· Äj·TT<Ûëìï
#·÷|æ+∫,
ªªÇ≥Te+{Ï~ á õ˝≤¢˝À mø£ÿ&Ü ˝Ò<äT. #ê˝≤ ø±\+ qT+&ç Ç~ Hê e<ä›H˚ e⁄+~.
Bì‘√ Hê bÕغ\˙ï HÓs¡y˚s¡TÃ≈£îHêïqT. Bì KØ<äT Á|üdüTÔ‘·+ \ø£ås¡÷bÕj·T\T ô|’H˚ ñ+≥T+~.
ø±˙ MTs¡T ‘Ó*dæq yês¡T ø£qTø£ 50,000 s¡÷bÕj·T\¬ø’‘˚ ÇkÕÔqT. n+‘·≈£î ‘·≈£îÿe≈£î Çe«qTµµ

63
nì #ÓbÕŒ&ÉT.
n~ neTTà≥≈£î Ä eTTsƒê Hêj·T≈£îì ø=&ÉT≈£î düùd$Tsê, nì
ªªy˚TeTT, MTs¡T m+‘· &ÉãT“ Ç∫ÃHê Ç~ Çe«eTT. MTs¡T yÓ+≥H˚ Çø£ÿ&É qT+&ç yÓ[flb˛+&çµµ
nì ìwüÿs¡¸>± #ÓbÕŒ&ÉT.
n|ü⁄Œ&ÉT düTπswt #ê˝≤ #êø£#·ø£´+>±,
ªªe÷¬ø+<äT≈£î á edüTÔe⁄, e÷ |üì nsTTb˛>±H˚ MT~ MT≈£î #˚s¡TkÕÔeTT. Ç|üð&ÉT MT≈£î
≈£L&Ü Bì nedüs+¡ @$T ˝Ò<Tä ø£<ë ! e÷ Hêj·T≈£îì Ä‘·às¡øDå£ ø√düyT˚ Bìì ø=+≥THêïeTT.µµ
nì #Ó|üŒ>±,
Ä eTTsƒêHêj·T≈£î&ÉT, ‘·q ø=&ÉT≈£î‘√,
ªª˙e⁄ á e´eVü‰s¡+˝À ‘·\<ä÷s¡Ã≈£î. eTq≈£î Bì‘√ Ç|ü⁄Œ&ÉT |üH˚$T ˝Ò<äT. Bìì
b˛©düT\ ø£fi¯flã&É≈£î+&Ü s¡øÏå+#·Tø√yê\+fÒ ‘·\ ÁbÕD+ ‘√≈£≈£î edüTÔqï~. á eT<Ûä´ø±\+˝À
b˛©düT\ <ë&ÉT\T ≈£L&Ü m≈£îÿe>± e⁄HêïsTT. Ç|ü⁄Œ&ÉT e⁄qï j·Tdt.|æ., øÏ á j·÷s¡eTT≥Tº
eTq<ä>∑Zs¡ e⁄qï≥T¢ ‘Ó*ùdÔ eTq ÁbÕD+ rkÕÔ&ÉT. ‘Ó*$ ‘·≈£îÿe>± e÷{≤¢&É<äT›. nedüs¡+
nsTTq|ü⁄Œ&ÉT Ç≥Te+{Ï$ mHÓ’ïHê <=s¡T≈£î‘êsTT.µµ nì eT+<ä*+∫,
ªªMTs¡T Bìì rdüTø=ìb˛yê\qT≈£î+fÒ, yÓ+≥H˚ &ÉãT“ Ç∫à rdüT≈£îbı+&ç, Çø£ÿ&É
m≈£îÿe ùd|ü⁄ e⁄+&É≥+ eT+∫~ ø±<äT.µµ nì #Ó|üŒ>±H˚,
düTπswt Ç+ø£ Ä\dü´+ #˚j·T&ÉyÓT+<äTø£ì &ÉãT“ ˝…ø£ÿô|{Ϻ, s¡÷ˆˆ 50,000 Ç∫Ã, n‘·ì
e<ä› qT+&ç 9 j·T+.j·T+. |ædüº˝Ÿ, <ëìøÏ dü]b˛j˚T ãT˝…¢{Ÿ‡ 50 ˇø£ u≤´>∑T˝À düs¡T›ø=ì,
ãj·T\T<˚sê&ÉT. Ms¡+‘ê J|ü⁄ mø£ÿ>±H˚, Ä eTTsƒê Hêj·T≈£î&ÉT,
ªªMTs¡T »eTà\eT&ÉT>∑T≈£î b˛j˚T <ë]˝À ¬s+&ÉT b˛©düT #Óø˘b˛düTº\T e⁄HêïsTT. nø£ÿ&É
C≤Á>∑‘·Ô>± yÓfi¯fl+&ç. ˇø£y˚fi¯ Äj·TT<Ûä+‘√ ≈£L&Ü b˛©düT\≈£î |ü≥Tºã&ç‘˚, m{Ϻ |ü]dæú‘·T\˝À
≈£L&Ü e÷ ù|s¡T ãj·T≥ô|≥ºe<äT›.µµ nì e÷≥ rdüTø=ì |ü+|æ+#ê&ÉT.

64
 J|ü⁄ y˚>∑+>± »eTà\eT&ÉT>∑T yÓ’|ü⁄ |üs¡T>∑Trdæ+~. n|ü⁄Œ&ÉT düeTj·T+ sêÁ‹ 8 >∑+ˆˆ
<ë{Ï+~. »eTà\eT&ÉT>∑T≈£î 20 øÏ.MT. <ä÷s¡+˝À ø£s¡÷ï\T - ø£&É|ü õ˝≤¢\ u≤s¡¶sY e⁄+~.
nø£ÿ&É ˇø£ b˛©düT #Óø˘b˛düTº ñ+~. nø£ÿ&É ôd+Á{°\T Á|ü‹ ˇø£ÿ yêVü≤Hêìï C≤Á>∑‘·Ô>±
>∑eTì+∫ nqTe÷q+ eùdÔ <ëìì ≈£åîDí+>± k˛<ë #˚dü÷Ô e⁄+{≤s¡T. düTπswt eTT+<äT d”{À¢
Á&Ó’esY Á|üø£ÿq ≈£Ls=Ãì ñHêï&ÉT. n‘·ì yÓ+≥ yÓ[flq $T>∑‘ê q\T>∑Ts¡T J|ü⁄ yÓqTø£ uÛ≤>∑+˝À
≈£Ls=Ãì e⁄Hêïs¡T. Äj·TT<Ûä+ e⁄qï u≤´>¥ yÓqTø£ yÓ’|ü⁄ d”≥T ÁøÏ+<ä <ë∫ ô|{Ϻ e⁄+~.
b˛©dt #Óø˘b˛düTº ø£qT#·÷|ü⁄ y˚Ts¡˝ÀøÏ sê>±H˚, düTπswt, Á&Ó’esY‘√
ªª#Óø˘b˛düTº <ä>∑Z]øÏ sê>±H˚ J|ü⁄ u≤>± y˚>∑+ ‘·–Z+∫ |üP]Ô>± ì*|æy˚j·T≈£î+&Ü yÓT\¢>±
b˛‘·÷e⁄+&ÉT. ˙e⁄ @ e÷Á‘·+ >±ãsê |ü&É≈£î+&Ü ñ+&ÉT, $T>∑‘ê $wüj·÷\T H˚qT
#·÷düT≈£î+{≤qTµµ nì #ÓbÕŒ&ÉT.
Ms¡T }Væ≤+∫qfÒ¢ #Óø˘b˛düTº e<ä› Ç<ä›s¡T b˛©düT\T {≤sYÃ˝…’{Ÿ‡ y˚dü÷Ô yêVü≤Hêìï
ì\|üeTì dü+»„ #˚dü÷Ô ñHêïs¡T. J|ü⁄ Á&Ó’esY, düTπswt #Ó|æŒq≥T¢ ã+&ç u≤>± y˚>∑+ ‘·–Z+∫
yÓT\¢>± ø£<ä*ø£˝ÀH˚ ô|{Ϻ b˛ìdüTÔHêï&ÉT. düTπswt ‘·\ u≤>± ãj·T≥ ô|{Ϻ, ªªy˚TeTT ªy˚≥>±&ÉTµ
dæìe÷ ôd¬ø+&éc˛≈£î »eTà\eT&ÉT>∑T≈£î b˛‘·THêïeTT. MTs¡T me¬s’Hê ekÕÔsê?µµ nì @e÷Á‘·+
‘=Å≥Tº|ü&É≈£î+&Ü n&ç>±&ÉT. <ëìøÏ Ä ø±ìùdºãT˝Ÿ‡ Ç<ä›s¡T, Ms¡T @e÷Á‘·+ nqTe÷ì+#·<ä–q
e´≈£îÔ\T ø±<äì q$Tà yÓ+≥H˚ n˝≤π> yÓ[flbıeTàì #ÓbÕŒs¡T.
J|ü⁄˝Àì yês¡T mes¡÷ ˇø£ øÏ.MT. <ä÷s¡+ <ëfÒes¡≈£î @$T e÷{≤¢&É˝Ò<äT. J|ü⁄ d”Œ&ÉT
≈£L&Ü ô|<ä›>± ô|+#·˝Ò<äT. ‘·sê«‘· Á&Ó’esY u≤wü J|ü⁄ d”Œ&ÉT u≤>± ô|+∫,
ªª@$T{Ï kÕsY ! MTs¡T #˚dæq |üì ? Hê ÁbÕD+ MT~øÏ ‘Ó#˚Ã≥≥T¢ ñHêïπs ! eTT+<äT>±H˚
Hê‘√ #Ó|æŒ e⁄+fÒ, Ä ÁãVü≤à <˚e⁄&ÉT ≈£L&Ü ø£ìô|≥º˝Òq≥T¢ J|ü⁄˝À|ü˝Ò <ëìï <ë∫ô|{Ϻ
e⁄+<äTqT ø£<ë!! nsTTHê MTs¡T Hê≈£î @e÷≥ #Ó|üŒ≈£î+&Ü, Ç{≤¢ #˚ùd~ @$T u≤>±˝Ò<äT
kÕsY!!!µµ nì ‘·q ÄÁø√X¯+ yÓfi¯fl>∑ø±ÿ&ÉT. <ëìøÏ düTπswt,

65
 ªª@+ u≤cÕ ! Ç<ä+‘ê eTT+<˚ #Ó|æ‘˚ ˙e⁄ e÷‘√ e#˚Ãyê&çyê @$T ? #Óù|Œ<Ó’‘˚
eTT+<äT>±H˚ m+<äT≈£î #Ó|üŒeT÷!! ˙ e÷eT÷\T @<√ ˙≈£î eTT≥º #Ó|ü⁄Œ‘êeTT˝Ò!!!µµ nì
#ÓbÕŒ&ÉT.
»eTà\eT&ÉT>∑T≈£î 10 øÏ.MT., <ä÷s¡+˝À, ‘·sê«‘· sêuÀe⁄ s¬ +&Ée #Óøb˘ ˛düTqº T ‘·|Œæ +∫,
#˚\˝À¢ n&ɶeTT ã+&É¢<ë]˝À 3 øÏ.MT., <ä÷s¡+˝À ñ+&˚ ô|<ä›|ü*¢øÏ <ë] eT[fl+#ês¡T. sêÁ‹
#ê˝≤ bı<äT›b˛sTTq ‘·sê«‘· s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶ Ç+{ÏøÏ #˚s¡T≈£îHêïs¡T. yÓTT‘·Ô+ e´eVü‰s¡+ n+‘ê
m+‘· s¡Vü≤dü´+>± #˚dæHê, s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶ sêÁ‹øÏ sêÁ‘˚ #ê˝≤ Äj·TT<Ûë\T ùdø£]+#·&ÉH˚
|ü⁄ø±s¡T >∑T|ü⁄ŒeT+~. s¡|Tüò Tsê$T¬s&ç¶ Ç+ø± ø=ìï X¯øeÔÏ +‘·yTÓ qÆ Äj·TT<Ûë\T ≈£L&Ü ùdø£]+#ê&ÉT.
>∑+|ü\ ø=~› Hê≥Tu≤+ãT\T ≈£L&Ü ‘·j·÷s¡T #˚sTT+∫Hê&ÉT. á$<Ûä+>± Çs¡TesêZ\T, yê]
yê] ã˝≤ìï, Äj·TT<Ûä dü+|ü‹Ôì ô|+#·Tø=ì yÓ÷{Ï+|ü⁄≈£î ~>±sTT. qTyê« ! H˚Hê !! nH˚≥≥T¢
Çs¡TesêZ\T ‘·j·÷s¡sTTHêsTT.
}]˝Àì yê‘êes¡DeT+‘ê #ê˝≤ >∑+;Ûs¡+>± ‘·j·÷¬s’+~. m|ü⁄Œ&˚$T »s¡T>∑T‘·T+<√
nì n+<äs¡÷ Ä+<√fi¯q>± e⁄Hêïs¡T. Ä s√E sêÁ‹ s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶øÏ #Ó+~q, @|ü⁄>± ô|]–,
u≤>± ¬>\\T rdæq, @&ÉT mø£sê\ ns¡{Ï ‘√≥qT $X¯«Hê<∏ä¬s&ç¶ eØZj·TT\T q]øÏ y˚XÊs¡T.
Bì‘√ s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶ Vü≤‘êX¯ó&Ó’b˛j·÷&ÉT. »]–q qwüº+ ø£+fÒ,
ª‘êqT yê]øÏ @$T Á<√Vü≤+ #˚XÊqì |ü#·Ãì |ü+≥qT HêX¯q+ #˚XÊsêìµ yêb˛j·÷&ÉT.
‘êHÓ+‘·>± á eTTsƒê ø£ø£å\T e<ä›qT≈£îHêï, ne‘·*yês¡T ‘·qqT á s=+|æ˝ÀìøÏ
˝≤>∑T#·THêïπs, nì u≤<Ûä|ü&ܶ&ÉT. »]–q qwüº+ @<√ »]–+~, Bì‘√ HÓ’Hê yê] ø£fi¯ó¢
#·\¢ã&ܶjÓ÷yÓ÷qì, »]–q qwüº+ >∑T]+∫ πødüT ≈£L&Ü ô|≥º˝Ò<äT.
s¡|Tüò Tsê$T¬s&ç¶ eT+∫‘·Hêìï ne‘·*yês¡T #˚‘>· ±ì ‘·q+>± uÛ≤$+∫, ô|ÁfÒ–b˛j·÷s¡T.
yê] Ä>∑&Ü\≈£î n&ÉT› n<äT|ü⁄ ˝Ò≈î£ +&Ü b˛sTT+~. B+‘√ s¡|Tüò Tsê$T¬s&ç¶ eØZjT· T\˝À eTTKT´˝…q’
sê$T¬s&ç,¶ u≤ãj·T´, ø=+&Éqï, Hê–¬s&ç,¶ ô|~›s¬ &ç¶ yÓTTˆˆ\>∑T yês¡T ‘·eT˝À ‘êeTT ≈£L&Éã\Tø=ÿì,
Ä s√E sêÁ‹ Ábı<äT›b˛sTTq ‘·sê«‘· ã+&É\T |ü>∑\>=fÒº düyÓTà≥\T ‘·˝≤ ˇø£{Ï rdüTø=ì

66
ne‘·*yê] ‘√≥\ e<ä›≈£î yÓfi≤¢s¡T. nø£ÿ&É mes¡T ø±e* ≈£L&Ü ˝Òs¡T. yês¡T ˇø£ÿø£ÿ] ‘√≥
e<ä›≈£î yÓ[fl nø£ÿ&É e⁄qï m\ÁøϺø˘ yÓ÷{≤s¡¢qT |ü>∑\>=≥º&É+ yÓTT<ä\T ô|{≤ºs¡T. <ë<ë|ü⁄ 20
yÓ÷{≤s¡T¢ |ü>∑T\>={Ϻ ‹]– Ç+{ÏøÏ #˚s¡Tø=Hêïs¡T.
Bì‘√ ô|<ä|› *ü ˝¢ À |ü]dæ‹ú ø£Dø£D eT+&˚ n–ï>∑T+&É+˝≤>± ‘·j÷· s¬ +’ ~. M~Û b˛sê{≤\T
≈£L&Ü yÓTT<ä\j·÷´sTT. Çs¡TesêZ\T ˇø£]ô|’ ˇø£sT¡ øπ düT\T ãHêsTT+#·T≈£îHêïs¡T. õ˝≤¢ b˛©düT
j·T+Á‘ê+>∑+ eTTsƒê ‘·>±<ë\qT s¡÷|ü⁄e÷bÕ\ì, eTTsƒê Hêj·T≈£î\ô|’ ñ≈£îÿbÕ<ä+ yÓ÷|ü⁄‘·Tqï
düeTj·T+˝À, ô|<ä›|ü*¢˝Àì á |ü]D≤e÷\˙ï n≥T b˛©düT esêZ\˝À, Ç≥T õ˝≤¢˝Àì Ç‘·s¡
eTTsƒê Hêj·T≈£î˝À¢, #·s¡Ã˙j·÷+XÊ\j·÷´sTT. |üs¡´ekÕq+>± s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶≈£îqï b˛©düT
mkÕÿsYº ‘=\–+#ês¡T. n+‘· nedüs¡+ nqT≈£î+fÒ, n|üŒ{À¢ yê] J‘·uÛÑ‘ê´\T HÓ\≈£î <ë<ë|ü⁄
4 y˚\ s¡÷bÕj·T\T, Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ #Ó*¢+∫ b˛©dt mkÕÿsYºqT ô|≥Tºø√e#·Tà nì ‘Ó*bÕs¡T. ø±˙
s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶ Ä]úø£ |ü]dæú‹ ∫Hêï_Ûqï+ nsTTq+<äTq b˛©dt mkÕÿsYº≈£î J‘·uÛÑ‘ê´\T Ç∫Ã
ô|≥Tºø√˝Òø£ b˛j·÷&ÉT.
ô|<ä|› *ü ˝¢ À |ü]dæ‹ú Ç˝≤ e⁄+&É>± sêeTT kı+‘· }s¡T ø=‘·|Ô *ü ˝¢ À n‘·ì ‘·+Á&ç >∑+–¬s&ç¶
Äs√>∑´+ ø°åDÏ+∫+~. ÇHêïfi¯ófl >∑+–¬s&ç¶øÏ uÛÑj·T|ü&ç nD–eTD– e⁄qï ‘·q }]˝Àì nìï
esêZ\yês¡T m<äTs¡T ‹]>±s¡T. eTTqT|ü⁄ <Ís¡®q´+>± >∑+–¬s&ç¶ ÄÁø£$T+#·T≈£îqï düú˝≤\qT,
uÛÑ÷eTT\qT yê{Ï ì»yÓTÆq Vü≤≈£îÿ<ës¡T\T ‹]– kÕ«BÛq|üs¡#·T ≈£î+≥T+fÒ >∑+–¬s&ç¶ #·÷dü÷Ô
}s¡T≈£îHêï&ÉT. m+<äTø£+fÒ ‘êqT eè<ë∆|´ü + e\¢ X¯øVÔÏ ≤” qT&ÉHH’Ó êqì, Ç|ü⁄Œ&ÉT ‘·q≈£î Á|ü‹|òTü {Ï+#˚
X¯øÏÔ ˝Ò<äì, ‘·q ‘·sê«‘· ‘·q ≈£îe÷s¡T&ÉT ‘·q+‘·{Ï yê&Ó’ e⁄+fÒ á düeTdü´\˙ï ñ‘·Œqï+
nj˚T´$ ø±eì ‘·\#ê&ÉT. nsTTHê ≈£L&Ü >∑+–¬s&ç¶ sêeTTqT á m<äTs¡T<ë&çì n&ÉT¶ø√eTì
ø√sê&ÉT. ø±˙, sêeTT yê]H˚ düeT]ú+∫,
ªªeTTqT|ü⁄ ˙e⁄ #˚dæq nHê´j·÷ìï dü]~<äT›ø√µµ nì dü÷∫+#ê&ÉT.
Bì‘√ >∑+–¬s&ç¶ |üXÊÑêÔbÕìøÏ ã<äT\T sêeTT n+fÒ <˚«wü+ ô|+#·T≈£îHêï&ÉT. ∫qïHê{Ï
qT+&ç ‘·qHÓ+‘√ n|ü⁄s¡÷|ü+>± #·÷düTø=qï ‘·*¢<ä+Á&ÉT\T á$<Ûä+>± <˚«wü+>± #·÷&É&É+

67
sêeTT≈£î UÒ<ëìï ø£*–+∫+~. ø±˙, ‘êqT Hê´j·T+ yÓ’ù| ì*∫ ‘·+Á&ç ø√bÕìøÏ >∑T]
nj·÷´&ÉT.
>∑+–¬s&ç¶ dü«‘·Vü‰>± eT+∫ ˝Àø£C≤„q+ ø£*–q yê&É>∑T≥#˚
ªªnqTe⁄>±ì #√≥ n~Û≈î£ \eTqsê<äT, ø=+#ÓeTT+&ÉTf…\¢ ø=<äeø±<äTµµ nqTø=ì Á|ü»\+‘ê
#˚dæq á ‹s¡T>∑Tu≤≥TqT eTÚq+>± uÛÑ]+#ê&ÉT. á$<Ûä+>±, >∑+–¬s&ç¶ me«]ø°Ï uÛÑj·T|ü&Éø£
}s¡+‘ê ø£*dæHê, m<äTs=&ç¶ b˛sê&çHê&√, Ç|ü⁄Œ&ÉT XÊØs¡ø£ X¯øÔÏ ø°Då +Ï ∫q ‘·sê«‘·, e÷qdæø+£ >±
uÛÑj·T|ü&Éø£ b˛sTTHê, ‘·q z{Ï$Tì n+^ø£]+∫ |ü]dæú‘·T\≈£î ‘·\e+#ê&ÉT.
>∑+–¬s&ç¶ e÷qdæø£ Á|üXÊ+‘·‘· ø=s¡≈î£ <Óe’ <Ûë´qeTT #˚d÷ü Ô >∑&bç Õ&˚ ø±˙, nekÕq<äX˝¯ À
≈£L&Ü ‘·q ‘·|ü⁄Œ ˇ|ü⁄Œø=ì |üXÊÑêÔ|ü|ü&É˝Ò<äT. >∑+–¬s&ç¶ ∫e] <äX¯˝À, sêeTT, n‘·ìøÏ
nìï$<Ûë\ ùde\+~+∫ ‘·q |ü⁄Á‘· <Ûäsêàìï HÓs¡y˚s¡TÃø=Hêï&ÉT. á$<Ûä+>± >∑+–¬s&ç¶ ∫qïHê{Ï
qT+∫ &ÉãT“ MT<ä $|üØ‘·yTÓ qÆ yê´yÓ÷Vü≤+‘√ m+‘√ ø£w|ºü &ü ܶ&TÉ . m+‘√ ø£]qƒ +>± e´eVü≤]+∫
m+‘√ eT+~øÏ X¯Á‘·Tej·÷´&ÉT. ∫es¡≈î£ @$T yÓ+≥ u…≥Tºø=ì b˛≈£î+&ÜH˚ |üs˝¡ Àø£>‘∑ T· &Éj÷· ´&ÉT.
‘·q ‘·+Á&ç e´eVü‰s¡XË’*ì n&ÉT>∑&ÉT>∑Tq ìs¡dæ+∫q sêeTT, n‘·qT ‘·q MT<ä #·÷|æq Áù|eTqT
mqï{Ïø°Ï eTs¡∫b˛˝Ò&ÉT.
Ç~ Ç˝≤ e⁄+&É>±, eT÷s¡T˝â q’… ø=+<äsT¡ s¡|Tüò Tsê$T¬s&ç¶ eØZjT· T\T Á|ürø±πsø£‘å √ bı\+˝À
ùd<ä´+ #˚düTø=+≥Tqï $X¯«Hê<Ûä¬s&ç¶ eØZj·TT˝…’q ‹s¡TbÕ˝Ÿ¬s&ç¶ì, >∑+>∑qïqT, ô|<ä› Hê–¬s&ç¶ì
nø£ÿ&çø£ÿ&˚ #·+|æ |üsê¬s’b˛j·÷s¡T. ñqï≥T¢+&ç »]–q á Vü≤‘·´\‘√ yÓTT‘·Ô+ õ˝≤¢ b˛©düT
j·T+Á‘ê+>∑eT+‘ê ñ[øÏÿ |ü&ç+~. ‘êyÓT+‘· Á|üj·T‹ï+∫Hê ô|<ä›|ü*¢˝À XÊ+‹ì HÓ\ø=\Œ˝Òø£
b˛e&ÜìøÏ >∑\ ø±s¡D≤*ï nH˚«wæ+#·kÕ–+~. eT÷s¡T˝â q’… Çs¡TesêZ\˝Àì ø£sT¡ &ÉT>∑{qºÏ H˚sd¡ Tü \Ô qT
ñ≈£îÿbÕ<ä+‘√ nì∫y˚j·÷\ì ìs¡ísTT+∫+~. Vü≤‘·´\T #˚dæq yÓ+≥H˚, s¡|òüTTsê$T¬s&綑√
düV‰ü n‘·ì eØZjT· T\+‘ê |üsê¬s’ b˛j·÷s¡T. yês¡T b˛©düT\ #˚‹øÏ ∫øÏÿ‘˚ m+‘·{Ï y˚~+Û |ü⁄\≈£î
>∑T] ø±e\dæ edüTÔ+<√ }Væ≤+#·Tø=ì, me]øÏ dü+ã+<ÛäeTT˝Òì, õ˝≤¢˝Àì e÷s¡TeT÷\
ÁbÕ+‘êìøÏ b˛sTT <ë≈£îÿHêïs¡T. Vü≤‘·´\T »]– yês¡+ s√E\T nsTTHê, b˛©düT\T me«]ì

68
n¬sdtº #˚j·T˝Òø£b˛e&É+‘√ yÓTT‘·ÔeTT MT&çj·÷ n+‘ê >∑>√Z\T ô|{Ϻ+~. yÓ+≥H˚ »eTà\eT&ÉT>∑T
&ç.j·Tdt.|æ., n&É«πø{Ÿ sêeTT düVü‰j·T+ ø√sê&ÉT. sêeTTqT ‘·q Ä|ò”düT≈£î |æ*|æ+#·Tø=ì,
ªªô|<ä›|ü*¢ Vü≤‘·´πødüT˝À e⁄qï ì+~‘·T\+<ä]ì yÓ+≥H˚ e÷≈£î ˝§+–bıeTàì #Ó|üŒ+&ç.
˝Òø£b˛‘˚ #ê˝≤ rÁe |ü]D≤e÷\T ‘·|üŒe⁄. <äj·T#˚dæ, MTs¡T b˛©düT\‘√ düVü≤ø£]+#·+&ç.µµ
nì ø√sê&ÉT.
<ëìøÏ sêeTT, &ç.j·Tdt.|æ. >±]‘√,
ªªá Vü≤‘·´˝À¢ s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶ bÕÁ‘· @$T ˝Ò<äT. n‘·ìøÏ dü+ã+<Ûä+ ˝Ò≈£î+&ÜH˚ ø=+<äs¡T
ø£s¡T&ÉT>∑{Ϻq H˚s¡düTÔ\T á Vü≤‘·´\≈£î bÕ\Œ&ܶs¡T. s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶ ìs√›wæ.µµ nì ‘Ó*|æ,
ªªH˚qT Hê XÊj·TX¯≈£îÔ\ eTT<ë›sTT\+<ä]ì ø£*ùd <ëìøÏ Á|üj·T‹ï+∫, yê]ì yÓ+≥H˚
b˛©düT\≈£î ˝§+–bıeTàì #ÓbÕÔqTµµ nì #ÓbÕŒ&ÉT.
sêeTT≈£î ≈£L&Ü yê¬sø£ÿ&É <ë– e⁄Hêïs√ ‘Ó*j·T<äT. ø±˙ ‘·q XÊj·TX¯≈£îÔ\T Á|üj·T‹ï+∫
∫es¡≈£î yê] kÕúes¡+ ø£qTø=ÿì, me]øÏ #Ó|üŒ≈£î+&Ü ‘êH=ø£ÿ&˚ Ä e÷s¡TeT÷\ ÁbÕ+‘êìøÏ
yÓ[fl, ‘·q e÷eT s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶ì ø£\TdüTø=ì,
ªªMTs¡T yÓ+≥H˚ b˛©düT\≈£î ˝§+–b˛+&ç, ˝Òø£b˛‘˚ #ê˝≤ rÁeyÓTÆq |ü]D≤e÷\T
m<äTs=ÿqe\dæ edüTÔ+~.µµ nì ôV≤#·Ã]+#ê&ÉT. s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶ n+<äT≈£î
ªªe÷≈£î ¬s+Á&√E\ >∑&ÉTe⁄ ø±yê*, eT÷&Ée s√E y˚TeT+‘ê ‘·|üŒø£ b˛©düT\≈£î
˝§+–b˛‘êeTT,µµ nì #ÓbÕŒ&ÉT.
sêeTT n+<äT≈£î düπsqì, &ç.j·Tdt.|æ. >±]ì ø£*dæ ¬s+Á&√E\ >∑&ÉTe⁄ n&ÉT>∑T<ëeTì
ø£&É|ü≈£î e#êÃ&ÉT. sêeTT m+‘· ‘Ó*yÓ’q yê&Ó’Hê b˛©düT\ HÓ’»+ |üdæ>∑≥º˝Òø£ b˛j·÷&ÉT. ‘·qqT
cÕ&√ bÕغ yÓqï+fÒ e⁄qï~ sêeTT≈£î ‘Ó*j·TH˚ ‘Ó*j·T<äT. sêeTT kÕj·T+Á‘·+ 4 >∑+ˆˆ\
düeTj·T+˝À s¡|Tüò Tsê$T¬s&çì¶ n‘·ì eØZjT· T\qT ø£\TdüT≈£îHêï&ÉT. n<˚ s√E sêÁ‹ 9 >∑+ˆˆ\≈£î
s¡|Tüò Tsê$T¬s&ç,¶ n‘·ì eØZjT· T\T <ë>∑Tø=ì e⁄qï }]ì <ë<ë|ü⁄ 75 eT+~ ]»sY«&é ø±ìùd㺠T˝Ÿ‡,
◊<äT>∑Ts¡T môd’‡\T, eTT>∑TZs¡T dæ.◊.\T, Ç<ä›s¡T &ç.j·Tdt.|æ.\T ˇø£ÿkÕ]>± nìïyÓ’|ü⁄\ qT+&ç

69
#·T≥TºeTT{Ϻ ˝Ö&é d”Œø£sY‡ <ë«sê Ms¡+<ä]ì ˝§+–bıeTàì, ˝Òì#√, rÁe |ü]D≤e÷\qT
m<äTs=ÿq e\dæ edüTÔ+<äì |ü<˚ |ü<˚ ôV≤#·Ã]+#ês¡T.
s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶ ‘·q eØZj·TT\+<ä]ì ˝§+–bıeTàì eT÷s¡â+>± bÕ]b˛e⁄≥≈£î
Á|üj·T‹ï+#·e<ä›ì m+‘·>± #Ó|æŒHê, ø=+<äs¡T eT÷s¡â+>± }] Á|üø£ÿH˚ e⁄qï n&É$ ˝ÀìøÏ
bÕ]b˛j·÷s¡T. s¡|òüTTsê$T¬s&綑√ düVü‰ #ê˝≤ eT+~ eTT<ë›sTT\qT n¬sdtº #˚dæ b˛©düT ø£düº&ûøÏ
‘·s¡*+#ês¡T. bÕ]b˛sTTq Ä q\T>∑T]ì düsYà bÕغ\T yÓ+{≤&ç, yê]ì |ü≥Tºø=ì u≤>±
ø√{Ï+>¥ Ç#êÃs¡T.
Ç~ Ç˝≤ e⁄+&É>±, }]˝À $X¯«Hê<Ûs¬ä &ç¶ eØZjT· T\T s¬ ∫Ãb˛j·÷s¡T. Ä&Éyê]ì, |æ\\¢ qT,
eè<äT∆\qT @$T nq˝Ò<äT, ø±˙, yÓ’] eØZj·TT\ ÄdüTÔ\qT <Ûä«+dü+ #˚ùd<ëìøÏ |üPqTø=Hêïs¡T.
s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶ esêZìøÏ #Ó+~q |ü+≥ bı˝≤\q+‘ê |üX¯óe⁄\‘√ ‘=øÏÿ+∫ |ü+≥\qT n+‘ê
HêX¯q+ #˚XÊs¡T. yê]øÏ #Ó+~q 4 Á{≤ø£ºs¡¢qT ø±*Ãy˚XÊs¡T. ø=+<ä] Çfi¯ófl |”øÏ y˚XÊs¡T.
ô|<ä›|ü*¢˝À |ü]dæú‘·T\T Ç˝≤ s¡>∑T\T‘·÷ e⁄+&É>±, n¬sdtº nsTTq s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶, E´&çwæj·T˝Ÿ
ø£düº&ûøÏ ‘·s¡*+#·ã&ܶ&ÉT. }]˝À »s¡T>∑T‘·Tqï $<Ûä«+kÕìï b˛©düT\T ìyê]+#ês¡T. ô|<ä›|ü*¢
Ç|ü⁄Œ&ÉT b˛©dt |üVü‰sê˝À ñ+~. Ç|ü⁄Œ&ÉT, nø£ÿ&É m≥Te+{Ï nyê+#Û·˙j·TyÓTÆq dü+|òüT≥q\T
»s¡>∑≥+ ˝Ò<äT. á$<Ûä+>± 3 HÓ\\T >∑&ç∫b˛j·÷sTT.
s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶øÏ n‘·ì eØZj·TT\≈£î u…sTT˝Ÿ \_Û+∫+~. s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶ ô|<ä›|ü˝…¢≈£î
‹]–e#êÃ&ÉT. ‘·q≈£î eTTqT|ü⁄ e⁄qï b˛©dt mkÕÿsYº rdæy˚dæq+<äT e\¢ mø£ÿ&çøÏ b˛sTTHê
@&ÉT, mì$T~ eT+~ì ‘·q≈£î s¡ø£åD>± ‘√&ÉT |æ\T#·T≈£î yÓfi‚flyê&ÉT. yês¡T, |æ&çu≤≈£î\T,
y˚≥ø=&Éefi¯ófl Äj·TT<Ûë\T>± <Ûä]+#˚yês¡T. s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶ e÷Á‘·+ ‘êqT eTT+<˚ ø=ì e⁄qï 9
j·T+.j·T+. |ædüº˝Ÿ m|ü⁄Œ&É÷ |üP]Ô>± ˝À&ÉT #˚dæ Vü‰´+&é u≤´>∑T˝À ô|≥Tºø=ì @eTs¡TbÕ≥T
˝Ò≈£î+&Ü yÓ+≥ rdüTø=ì yÓfi‚flyê&ÉT. Ä s√E s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶ @<√ |üìMT<ä J|ü⁄˝À ‘·q≈£î
‘√&ÉT>± mì$T~ eT+~ nqT#·s¡T\‘√ ø£&É|ü≈£î ãj·T\T <˚sê&ÉT.

70
 b˛©düT\T bòÕ´ø£åìdtº\T mø£ÿ&É ø£ì|æ+∫Hê nÁø£eT Äj·TT<Ûë\ ø=s¡≈£î k˛<ë #˚ùdyês¡T.
s¡|Tüò Tsê$T¬s&ç¶ J|ü⁄˝À »eTà\eT&ÉT>∑T≈£î e∫Ãq ‘·sT¡ yê‘·, nø£ÿ&ç qT+∫ ø£&|É ≈ü î£ , ªÁbı<äT≥ › ÷s¡T
MT<ä b˛‘˚ u≤>∑T+≥T+<ë ? ˝Òø£ eTT<äT›q÷s¡T MT<ä b˛‘˚ u≤>∑T+≥T+<ë?µ nì Ä˝À∫+∫,
∫es¡≈î£ eTT<äTq› ÷s¡T MT<ä nsTT‘˚ b˛©düT\ u…&<É ä ‘·≈î£ ÿe nì eTT<äTq› ÷s¡T yÓ|’ ⁄ü ãj·T\T<˚sês¡T.
dü]>±Z eTT<äT›q÷s¡T Hê\T>∑T s√&É¢ ≈£L&É* <ä>∑Z]>± e#˚à dü]øÏ, nø£ÿ&É b˛©düT\T nìï
yêVü≤Hê\qT k˛<ë #˚düTÔ+&˚~ >∑eTì+#ês¡T. ø±˙ n|üŒ{Ïπø Ä\dü´eTsTT´+~. b˛©düT\T
Mfi¯fl yêVü≤Hêìï #·÷&ÉH˚ #·÷XÊs¡T. Ç|ü⁄Œ&ÉT yÓqøÏÿ ‹|挑˚ yê]øÏ ‘·|Œü ø£ nqTe÷q+ edüT+Ô <äì,
Á|üe÷<ëìï Á>∑Væ≤+∫, s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶ ‘·q e<ä› >∑\ Äj·TT<Ûä+ e⁄qï u≤´>∑TqT yÓ+≥H˚ yÓqø£\
≈£Ls¡TÃqï yê]øÏ Ç∫Ã, d”≥T ÁøÏ+<ä ô|≥ºeTì #ÓbÕŒ&ÉT. yês¡T n˝≤π> #˚XÊs¡T. J|ü⁄ b˛©düT
#Óø˘b˛dtº düMT|æ+#·>±H˚ nø£ÿ&É e⁄qï ÇHé‡ô|ø£ºsY s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶ì >∑eTì+∫,
ªªzVü≤À! ô|<ä|› *ü ¢ s¡|Tüò Tsê$T¬s&ç¶ >±sê !! MT e<ä› ‘·|Œü ø£ @<√ ˇø£ Äj·TT<Û+ä e⁄+&Ü˝Ò!!!µµ
nqï yÓ+≥H˚, b˛©düT\T n+‘ê J|ü⁄ #·T≥Tº eTT{≤ºs¡T. ÇHé‡ô|ø£ºsY, ªªMTs¡+‘ê øÏ+<ä≈£î
~>∑+&çµµ nì VüQ+ø£]+#ês¡T. J|ü⁄ Á&Óe’ sY‘√ ≈£L&Ü ø£*|æ n+‘ê 9 eT+~ ñHêïs¡T. yês¡+<ä]ì
es¡Tdü>± ì\ã&ÉeTì n+<ä]ì k˛<ë #˚XÊs¡T. s¡|Tüò Tsê$T¬s&ç¶ e<ä› ‘·|Œü n+<ä] e<ä› |æ&uç ≤≈£î\T
<=]ø±sTT. n|üð&ÉT ÇHé‡ô|ø£ºsY >∑{Ϻ>±,
ªª@$T{Ï? MTs¡+‘ê @<Ó’Hê H˚s¡+ #˚ùd<ëìøÏ ãj·T\T <˚sêsê ?µµ
nì n&ç>±&ÉT. n+<äT≈£î s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶
ªª˝Ò<äT kÕsY! Çe˙ï e÷ Ä‘·às¡ø£åD ø=s¡≈£î e⁄+#·T≈£îHêïeTT!! n+‘˚ø±˙ y˚TeTT @ H˚s¡+
#˚ùd<ëìøÏ b˛e&É+ ˝Ò<äT!!!µµ nì nHêï&ÉT.
ªªdüπs! MT J|ü⁄˝À Ç+ø± mìï Äj·TT<Ûë\T <=s¡T≈£î‘êjÓ÷ #·÷kÕÔeTT!!µµ
nì, eTT>∑TZs¡T ø±ìùdºãT˝Ÿ‡qT J|ü⁄qT ≈£åîDí+>± k˛<ë #˚j·TeTì ø√sê&ÉT. yê]øÏ
Hê\T>∑T y˚≥ ø=&Éefi¯ófl ø£ì|æ+#êsTT. n$ ‘Ó∫à ÇHé‡ô|ø£ºsY e<ä› ô|{≤ºs¡T. n|üð&ÉT ÇHé‡ô|ø£ºsY,

71
 ªªM] e<ä› ‘·|üŒø£ ô|ò’sY ÄsYà‡ e⁄+{≤sTT. d”≥¢ ÁøÏ+<ä Ç+ø± e÷´{Ÿ ÁøÏ+<ä u≤>±
yÓ‘·ø£+&ç,µµ
nì nHêï&ÉT. Ä e÷≥ $q>±H˚ s¡|òüTTsê$T¬s&綑√ düVü‰ $T>∑‘ê yês¡+‘ê Vü‰‘êwüß˝…’
b˛j·÷s¡T. eT]ø=~› ùd|ü{ÏøÏ ˇø£ |æ.dæ. ªªkÕsY Çø£ÿ&É d”≥T øÏ+<ä á u≤´>¥ ñ+~. Ç+<äT˝À
@<√ Äj·TT<Ûä+ e⁄qï≥T¢+~µµ
nì u≤´>¥ ‘Ó∫à ÇHé‡ô|ø£ºsYøÏ Ç#êÃ&ÉT. ÇHé‡ô|ø£ºsY u≤´>¥ ‘Ós¡∫ n+<äT˝Àì edüTÔe⁄qT
#·÷dæ ‘·q ø£fi¯flqT ‘êH˚ qeTà˝Òø£ nX¯Ãsê´ìøÏ >∑T] nj·÷´&ÉT. m+<äTø£+fÒ n+<äT˝À e⁄qï~
ìwæ<ä∆ uÀsY ø£*–q 9 j·T+.j·T+. |ædüº˝Ÿ. n|ü⁄Œ&ÉT ÇHé‡ô|ø£ºsY,
ªªMs¡+<ä]ì yÓ+≥H˚ n¬sdtº #˚j·T+&ç,µµ
nì >∑{Ϻ>± n]#ê&ÉT. n+<ä]ì ùdºwüHé≈£î rdüT¬ø[fl b˛©düT |ü<ä∆‹˝À Ç+≥sêπ>{Ÿ
#˚kÕs¡T. nsTTHê ‘·eTπø$T ‘Ó*j·T<äì, n~ d”≥T ÁøÏ+~øÏ m˝≤ e∫Ã+<√ ‘Ó*j·TH˚ ‘Ó*j·T<äì,
ãVüQXÊ, ‘·eTqT Ç]øÏ+#˚<ëìøÏ y˚¬se¬s’Hê <ëìï sêÁ‘˚ d”≥TÁøÏ+<ä #˚sêÃπsyÓ÷qì #ÓbÕŒs¡T.
á dü+C≤sTTwæ b˛©düT yês¡T qeTàø£b˛sTTHê, Ç+ø£ #˚ùd~ ˝Òø£ j·T|òt.◊.ÄsY.˝À ôdø£åHé 3(1),
ôdø£åHé 25 (1m) (1_), eT]j·TT ôdø£åHé 7(1) Ä|òt ~ ô|ò’sY ÄsYà j·÷ø˘º 1959, ¬s&é$‘Y ô|ò’sY
ÄsYà s¡÷˝Ÿ‡ 1962, ôdø£åHé\ ÁøÏ+<ä ìùw~Û+#·ã&çq 9 j·T+.j·T+. |ædüº˝Ÿ ø£*–q+<äT≈£î
n+<ä]MT<ë HêHé u…sTT˝Ÿ πødüT ô|ò’˝Ÿ #˚dæ, 24 >∑+ˆˆ\˝À|ü⁄ yê]ì y˚TõÁùdº{Ÿ <ä>∑Zs¡
Vü‰»s¡T|üs#¡ ês¡T. nø£ÿ&É eTT<ë›sTT\ ùd{º ŸyTÓ +{Ÿ ]ø±s¡T¶ #˚XÊs¡T. ‘·eT e<ä› |æ&uç ≤≈£î\T e÷Á‘·yT˚
ñHêïj·Tì n$ ‘·eT Ä‘·à s¡ø£åD ø=s¡≈£î e÷Á‘·y˚T ñ+#·T≈£îHêïeTì, 9 j·T+.j·T+. |ædüº˝Ÿ
>∑T]+∫ ‘êyÓT]øÏ @MT ‘Ó*j·T<äì #ÓbÕŒs¡T. y˚TõÁùdº{Ÿ n+<ä]øÏ 15 s√E\ E´&ûwæj·T˝Ÿ
]e÷+&é $~Û+#ês¡T. πødüT 15 s√E\≈£î yêsTT<ë y˚XÊs¡T.
sêeTT yÓ[fl ‘·q e÷eT s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶ì ø£\TdüT≈£îHêï&ÉT. ‘êyÓT+<äT≈£î #·≥º e´‹πsø£
|üqT\≈£î bÕ\Œ&Ée\dæ e∫Ã+<√, ìùw~Û+#·ã&çq Äj·TT<Ûëìï m+<äT≈£î ø£*– e⁄Hêïs√ #ÓbÕŒ\ì
n&ç>±&ÉT. n+<äT≈£î s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶ ‘·eT e´‹πsø£ eØZj·TT\T ‘·qqT Vü≤‘·e÷s¡Ã&ÜìøÏ eP´Vü≤+

72
|üqTï‘·THêïs¡ì, ‘·q≈£î b˛©dt mkÕÿsYº ≈£L&Ü rdæyd˚ Hæ ês¡ì, Ç{Ϻ |ü]dæ‘ú T· \˝À ‘êqT Ä‘·às¡øDå£ ≈£î
e÷Á‘·y˚T Ä Äj·TT<Ûëìï e⁄+#·T≈£îHêïqì, ‘·q≈£î @ H˚s¡eT÷ #˚ùd ñ<˚›X¯+ ˝Ò<äì #ÓbÕŒ&ÉT.
‘·q e÷eT s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶ ø√¬sÿ y˚Ts¡≈£î Á|ü‘ê|t¬s&ç¶ nH˚ d”ìj·TsY eø°\T <ë«sê u…sTT˝Ÿ
|æ{ÏwüHé ô|ò’˝Ÿ #˚XÊs¡T. $#ês¡D˝À s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶ eø°\T eTT<ë›sTT ˝…e«]øÏ Ä |ædüº˝Ÿ >∑T]+∫
@ e÷Á‘·+ ‘Ó*j·T<äì |æ&çu≤≈£î\T e÷Á‘·+ ‘·eT Ä‘·às¡ø£åD ø=s¡≈£î ‘·eT e<ä› ñ+#·T≈£îHêïs¡ì
‘·eT ø£ø°å<ës¡T\qT πødüT˝À Ç]øÏ+#·T≥≈£î mes√ eTT+<äT>±H˚ Ç+{Ïe<ä› e⁄qï J|ü⁄˝À á
Äj·TT<Ûëìï e⁄+#ês¡ì ‘·q ø£ø°åÏ<ës¡T\+‘ê ìs√›wüß\ì s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶ ø£&É|ü˝À e⁄qï ‘·q
≈£îe÷¬sÔ e<ä›≈£î @<√ |üì MT<ä ãj·T\T<˚] yÓfi¯óÔHêï&Éì, n‘·ìøÏ mø£ÿ&Ü, me]ô|’Hê H˚s¡+
#˚ùd ñ<˚›X¯+ ˝Ò<äì, ø£qTø£ ‘·q ø£ø°å<ës¡T\+‘ê ìs√›wüß\ì yê]ì u…sTT\éô|’ $&ÉT<ä\
#˚j·Te#·TÃqì yê~+#ê&ÉT.
<ëìøÏ Á|üuÛÑT‘·« Hê´j·Tyê~ Ms¡T ø£*– e⁄qï~ ìùw~Û‘· 9 j·T+.j·T+. uÀsY |ædüº˝Ÿ
nì, Bì ñ|üjÓ÷–+#·&É+ e\¢ m<äT{Ï yêì ÁbÕD≤\T düT\uÛÑ+>± rj·Te#·TÃqì, M]øÏ
ô|<ä›|ü*¢˝À eTTsƒêø£ø£å\T e⁄Hêïj·Tì, ø=ìï HÓ\\ ÁøÏ‘·y˚T nø£ÿ&É eT÷&ÉT Vü≤‘·´\T ≈£L&Ü
»]>±j·Tì, á eTT<ë›sTT\˝À #ê˝≤ eT+~ Ä πødüT\˝À ì+~‘·T\ì, M]ì $&ÉT<ä\ #˚ùdÔ,
Ms¡T kÕøå±´\qT ‘ês¡Te÷s¡T#˚kÕÔsì¡ , ø£qTø£, m{Ϻ |ü]dæ‘ú T· \˝À u…sTT˝Ÿ eT+ps¡T #˚jT· ≈£L&É<ìä
yê~+#ê&ÉT. á yê<äq $qï Hê´j·TeT÷]Ô, Á|üuTÑÛ ‘·« Hê´j·Tyê~‘√ @ø°u$ÑÛ dü÷Ô u…sTT˝Ÿ |æ{wÏ Hü é
ø={Ϻ y˚XÊs¡T.
ø=~›s√E\ ‘·sê«‘· á πødüT˝À b˛©dt ÇHéyÓdæºπ>wüHé |üP]Ô nsTTq+<äTe\¢ b˛©düT\T
#êsY®w”≥T ô|ò’˝Ÿ #˚XÊs¡T. n|ü⁄Œ&ÉT πødüT $#ês¡D≈£î e∫Ã+~. ákÕ] ≈£L&Ü s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶
eØZj·TT\ ‘·s¡|òü⁄q Á|ü‘ê|t¬s&ç¶ nH˚ d”ìj·TsY Hê´j·Tyê~ yê~düTÔHêï&ÉT. s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶ Ç+ø±
Ç‘·s¡ eTT<ë›sTT\T u…sTT˝Ÿ \_Û+#·≈î£ +&ÜH˚ $#ês¡DqT m<äTs=ÿ+≥THêïs¡T. Á|üuTÑÛ ‘·« Hê´j·Tyê~
kÕ≈£åî\qT es¡Tdü>± $#ê]+#ês¡T. eTT<äT›q÷s¡T Hê\T>∑Ts√&É¢ ≈£L&É*˝À k˛<ë #˚dæq
b˛©düT\q+<ä]˙ $#ê]+#ês¡T. Ä ‘·sê«‘· |ü+#·Hêe÷ ìs¡«Væ≤+∫q kÕ≈£åî\qT ≈£L&Ü

73
$#ê]+#ês¡T. n+<äs¡÷ ÁbÕdæ≈£L´wüHŸ≈£î nqT≈£L\+>± kÕø£å´+ #Ó|æŒHês¡T. s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶
e<ä› ‘·|Œü $T–*q yês¡+<ä] e<ä› |æ&uç ≤≈£î\T <=]ø±j·Tì, ‘·sê«‘· yÓ‘ø· >£ ± J|ü⁄ yÓqTø£u≤Û >∑+˝À
ñqï d”≥T ÁøÏ+<ä ìwæ<›ä Äj·TT<Û+ä e⁄qï u≤´>¥ <=]øÏ+<äì #ÓbÕŒs¡T. ‘·sê«‘· &çô|Hò ‡é Hê´j·Tyê~
kÕ≈£åî\+<ä]ì Áø±dt m>±®$THé #˚XÊs¡T. n+<äs¡÷ ÁbÕdæ≈£L´wüHŸ˝À #Ó|æŒqfÒ¢ #Ó|æŒHês¡T.
‘·sT¡ yê‘·, Á|üuTÑÛ ‘·« Hê´j·Tyê~ á$<Û+ä >± ‘·q yê<äqqT $ì|æ+#ê&ÉT. Á|üdTü ‘Ô e· TT
sêj·T\d”eT˝À HÓ\ø=qï eTTsƒêø£ø\å£ dü+düÿè‹ e\¢ m+‘√ eT+~ J$‘ê\T HêX¯qeTe⁄‘T· Hêïj·Tì,
Ç{Ϻ |ü]dæú‘·T\˝À ìwæ<ä∆ 9j·T+.j·T+. uÀsY |ædüº˝Ÿ ø£*–e⁄+&É&É+ rÁeyÓTÆq H˚s¡eTì,
á Äj·TT<Ûëìï n+<äs¡÷ ø£*dæ d”≥T ÁøÏ+<ä <ë#ês¡ì, n+<äs¡÷ ø£*dæ, Äj·TT<Ûëìï nø£ÿ&É
ô|{≤ºs¡T ø£qTø£, n+<äs¡÷ H˚s¡düTú˝Òqì, ø±e⁄q n+<äs¡÷ •øå±s¡TΩ˝Òqì, ìwæ<ä∆ Äj·TT<Ûëìï ø£*–
e⁄qï+<äT≈£î $~Û+#˚ •ø£å n+<ä]ø°Ï düe÷q+>± $~Û+#ê\ì ‘·q yê<äqqT eTT–+#ê&ÉT.
BìøÏ &çô|òqT‡ Hê´j·Tyê~ á $<Ûä+>± ‘·q yê<äqqT $ì|æ+#ê&ÉT, ìwæ<ä∆ Äj·TT<Ûä+
9 j·T+.j·T+. |ædüº˝Ÿ M]˝À @ ˇø£ÿ] e<ä› <=s¡ø£˝Ò<äì n~ b˛©düT\T J|ü⁄˝À d”≥T ÁøÏ+<ä
e÷Á‘·y˚T ø£qT>=Hêïs¡ì, ø£qTø£ M]˝À @ ˇø£ÿ]ì <√wüß\T>± |ü]>∑DÏ+#·˝ÒeTì eTT<ë›sTT\T
#Ó|æŒq≥T¢ eTT+<äT s√E sêÁ‘˚, y˚¬se¬s’Hê Ä Äj·TT<Ûëìï J|ü⁄˝À d”≥T ÁøÏ+<ä ô|{Ϻ
ñ+&Ée#·TÃqì, ø£qTø£, ‘·eT ø£ø°å<ës¡T\T ìs√›wüß\ì, yÓ+≥H˚ yê]ì $&ÉT<ä\ #˚j·÷\ì
ÁbÕ]ú+#ê&ÉT.
Çs¡Te⁄] yê<äq\T $qï Hê´j·TeT÷]Ô, Á|üuÛÑT‘·« Hê´j·Tyê~ yê<äq‘√ @ø°uÛÑ$+∫,
M]øÏ @<ÓH’ ê H˚s+¡ #˚ùd e⁄<˚X› ´¯ + ˝Òøb£ ˛sTTHê, Á|üe÷<äøs£ y¡ TÓ qÆ ìwæ<∆ä Äj·TT<Ûeä TT 9 j·T+.j·T+.
|ædüº˝Ÿ ø£*– e⁄qï+<äT≈£î Ms¡+<ä]ø° 5 dü+ˆˆ\ ø£]ƒq ø±sê>±s¡ •ø£å $~Û+#ês¡T.
s¡|òüTTsê$T¬s&綑√ düVü‰ H˚s¡düTú\+<ä]˙ dæøÏ+Á<ëu≤<é ôd+Á≥˝Ÿ C…’\T≈£î ‘·s¡*+#ês¡T.
á$<Ûä+>± s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶øÏ C…’\T J$‘·+ ÁbÕs¡+uÛÑeTsTT+~. U…’B\+<äs¡÷ C…’\T j·T÷ìbòÕ+
<Û]ä +#ê*. ˇø=ÿø£ÿ]øÏ, s¬ +&ÉT»‘·\ ‘Ó\ì¢ ãìj·TqT¢,ìø£ÿs¡T¢ sTT#êÃs¡T. Ms¡+<äs÷¡ e´ekÕj·T+˝À
nqTuÛÑeeTTqï yês¡T ø±e⁄q, M]øÏ C…’\T ˝À|ü˝Ò bı\+ |üqT\T n|üŒ–+#ês¡T. Á|ü‹s√p

74
Ms¡T C…’\T ˝À|ü˝Ò e´ekÕj·T+ #˚j·÷*.
Á|ü‹ s√p ñ<äj·Ty˚T ˝Ò∫, 6 >∑+≥\ ø£+‘ê {° Á‘ê–, me] |üqT\˝ÀøÏ yês¡T
b˛yê*. ‹]– 11 >∑+≥\≈£î \+#YÁuÒø˘, uÛÀ»qeTT n+<äs¡÷ ≈£L´˝À ì\ã&ç yê]øÏ∫Ãq
ù|{¢ Ÿ\˝À ô|{Ï+º #·Tø=qe˝…qT. ÄVü‰s¡eTT |ü]$T‘·+>± ñ+≥T+~. eTs¡˝≤ 12:30 ìeTTwüeTT\≈£î
{° Á‘ê– |üì˝ÀøÏ yÓfi≤fl*. kÕj·T+Á‘·eTT 4 >∑+≥\ es¡≈£î |üì#˚j·÷*. kÕj·T+Á‘·eTT 4
>∑+≥\πø n+<ä]ø° uÛÀ»qeTT ô|&É‘ês¡T. yÓ+≥H˚ n+<ä]˙ u≤¬sø˘‡\˝À ñ+∫ ‘êfi≤\T
y˚kÕÔs¡T. ‘·s¡Tyê‘· ñ<äj·T+ es¡≈£L ‘êfi≤\T rj·Ts¡T. {≤sTT˝…{Ÿ‡ ˝À|ü˝Ò ñ+{≤sTT. ˝À|ü*
U…’B\ ø£<ä*ø£\qT 24 >∑+ˆˆ ôd+Á{°\T >∑eTìdü÷Ô ñ+{≤s¡T. me¬s’Hê C…’\T n~Ûø±s¡T\MT~øÏ
‹s¡>∑ã&çHê ˝Ò<ë ‘·eTø£+fÒ ã\V”≤qT˝…’q U…’B\MT<ä <Ís¡®q´+ #˚dæHê yê]ì e+≥]>±
ìs¡“¤+~kÕÔs¡T. Ä$<Ûä+>± ìs¡“¤+~+∫q yê]øÏ Ç+¬øe]‘√q÷ dü+ã+<Ûä+ ñ+&É<äT. πøe\+
ÄVü‰s¡+ e÷Á‘·y˚T ÇkÕÔs¡T. BìH˚ kÕ*≥Ø ø£Héô|ò’HéyÓT+{Ÿ n+{≤s¡T. á @ø±+‘·+
uÛÑ]+#·sêì~>± ñ+≥T+~. m+‘·ùd|ü⁄Hêï ìeTTcÕ\T ≈£L&Ü >∑&ÉTee⁄. Ä$<Ûä+>± ˇø£s√E
>∑&ÉbÕ\+fÒ ˇø£ j·TT>∑+ >∑&ç|æq≥T¢ ñ+≥T+~. á •ø£å |ü&çqyês¡T ‘·s¡Tyê‘· C…’\T˝À ‘·|ü⁄Œ
#˚j·÷\+fÒ ˇø£{ÏøÏ ¬s+&ÉTe÷s¡T¢ Ä˝À∫kÕÔs¡T.
n+‘·es¡≈L£ m+‘√ >=|üŒ>± ã‹øÏq s¡|Tüò Tsê$T¬s&çø¶ Ï C…\’ T J$‘·+ n\yê≥T ø±e&ÜìøÏ
#ê˝≤ düeTj·Ty˚T |ü{Ϻ+~. e÷qdæø£+>± #ê˝≤ ø£è+–b˛j·÷&ÉT. m+<äTø=∫Ãq Ä~Û|ü‘·´b˛s¡T?
J$‘·+˝À ˇø£ÿø£åD+ ≈£L&Ü eTqXÊÙ+‹ ˝Ò<äT. J$‘êìøÏ uÛÑÁ<ä‘ê ˝Ò<äT. m+<äT≈£î Ç˝≤+{Ï
Áã‘·T≈£î? nì e´<Ûä #Ó+<ë&ÉT. n+<äs¡÷ n+&É>± ñ+fÒ <Ís¡®q´eTT #˚dü÷Ô Hê n+‘·{Ï yê&ÉT
˝Ò&Éì $Ás¡M>∑&É+ yÓqTø£, Ç+‘·{Ï y˚<äq ñ+≥T+<äì ‘Ó*j·Tø£ #ê˝≤ eT+~ á eTTsƒê
ø£ø£å\˝À Çs¡T≈£îÿb˛‘·T+{≤s¡T. ø√s¡Tº\T, •ø£å\qT Á|ürø±s¡+ ø√düeTT Çe«e⁄. Ä •ø£å e\q C…’\T
J$‘·+ >∑&ÉT|ü⁄‘·Tqï H˚s¡düTú&ÉT, m|ü⁄Œ&√ ˇø£kÕ] Ä‘·à $eTs¡Ù #˚düTø=ì, ‘êqT #˚dæq ‘·|ü⁄Œ≈£î
|üXÊÑêÔ|ü|ü&ç |ü]es¡Ôq #Ó+<äT‘ê&ÉH˚ á •ø£å\qT $~ÛkÕÔs¡T.
ˇø£ ìùw~Û+|üã&çq Äj·TT<ÛäeTT ø£*– ñ+&ÉT≥ H˚s¡eTì eTTsƒê Hêj·T≈£î\T

75
 uÛ≤$+|ü≈£îqïq÷, Ä Äj·TT<ÛäeTT#˚ H˚s¡eTT #˚j·TT≥≈£î neø±X¯eTTqï~ ø£qTø£ n~ K∫Ñ·+>±
•øå±s¡Ωy˚T. Ç+ø± á Äj·TT<Ûë\T Çe˙ï m+<äT≈£î? á eTTsƒêø£ø£å\ e\qH˚ ø£<ë ! Bìe\q
me]¬ø’Hê ÇdüTeT+‘Ó’Hê ˝≤uÛÑeTT+<ë ? n+‘ê qwüºy˚T ! ø£qTø£ s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶ á eTTsƒê
ø£ø£å\≈£î dü«dæú #ÓbÕŒ\ì ìs¡ísTT+#·T≈£îHêï&ÉT.
Ç˝≤ eT÷&ÉT HÓ\\T >∑&∫ç b˛j·÷sTT. ˇø£s√E ˙s¡», sêeTT‘√ ªªá s√E ôV≤’ <äsêu≤<äT≈£î
b˛sTT e÷ HêqïqT #·÷dæ e<ë›eTT, n˝≤π> Äj·Tq≈£î õ˝≤¢ ø√s¡Tº Ç∫Ãq rs¡TŒô|’ ôV’≤ø√s¡Tº˝À
n|”Œ\T #˚<ë›eTTµµ nì #Ó|æŒ+~. <ëìøÏ sêeTT ªdüπsµ nì #Ó|æŒ, nedüs¡yÓTÆq πødüT ô|ò’˝Ÿ‡ n˙ï
rdüTø=ì ôV≤’ <äsêu≤<äT ãj·T\T<˚] yÓfi≤fls¡T. sêeTT ôV≤’ <äsêu≤<äT˝À ‘·q ùdïVæ≤‘·T&Óq’ ôV≤’ ø√s¡Tº
eø°\T ns¡$+<é qT ø£*dæ s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶ >±] πødüT >∑T]+∫ #·]Ã+∫, Ä πødüT ô|ò’\T n‘·ìøÏ
Ç∫Ã, m˝≤¬>’Hê á πødüT kÕ˝Ÿ« #˚j·TeTì #ÓbÕŒ&ÉT. ns¡$+<é ôV’≤ø√s¡Tº˝À n|”Œ\T #˚dæ
øπ dü+‘ê ≈£îå Dí+>± |ü]o*+#ê&ÉT. j·T|ò.t ◊.ÄsY.˝À ìùw~Û+|üã&çq Äj·TT<Ûeä TT J|ü⁄ yÓqTø£d≥” T˝À
<=]øÏ+<äì ÁyêXÊs¡T. Á|ü‘˚´ø£+>± |òü˝≤Hê yê] e<ä› <=]øÏ+<äì @MT kÕø£å´eTT ˝Ò<äT, nsTTHê
n+<ä]MT<ë #ês¡®dt yÓ÷bÕs¡T. n+<ä]ø° •ø£å |ü&ç+~. ns¡$+<é á bÕsTT+{Ÿ‡ n˙ï H√{Ÿ
#˚düT≈£îHêï&ÉT.
ôV’≤ø√s¡Tº˝À πødüT $#ês¡D≈£î e∫Ã+~. $#ês¡D˝À ns¡$+<é ÁbıVæ≤_f…&é uÀsY |ædüº˝Ÿ
me] e<ä› qT+&ç kÕ«BÛqeTT #˚düTø=q˝Ò<ä˙, <ëìì J|ü⁄ yÓqTø£ d”≥T øÏ+<ä qT+&ç kÕ«BÛq
|üs¡#·T≈£îHêïs¡˙, ø£qTø£, n~ |òü˝≤Hê yês¡T nø£ÿ&É ñ+#ês¡q{≤ìøÏ Ä<Ûës¡y˚TMT ˝Ò<äì, ø£qTø£,
Ms¡+<ä]˙ •øÏå+#·T≥ ndüeT+»düeTì yê~+#ê&ÉT. |ü_¢ø˘ ÁbÕdæ≈£L´≥sY, n+<äs¡÷ ø£*dæ
<ëìì nø£ÿ&É ñ+#ês¡ì, n+<ä]ø° n~ nø£ÿ&É ñ+<äqï dü+>∑‹ ‘Ó\TdüTqì, ø£qTø£ n+<äs¡÷
•øå±s¡TΩ˝Òqì, Ä $<Ûä+>± ÁøÏ+~ ø√s¡Tº Ç∫Ãq rs¡TŒ dü¬s’q<˚qì yê~+#ê&ÉT. nsTT‘˚ ôV’≤ø√s¡Tº
Hê´j·TeT÷]Ô, Á|üuÛÑT‘·« Hê´j·Tyê~ yê<äq‘√ @ø°uÛÑ$+#·ø£ me] e<ë› ˝Òì ìwæ<ä∆ Äj·TT<Ûëìï
J|ü⁄˝À ø£qT>=Hêïs¡T. n~ nø£ÿ&É mes¡T ô|{≤ºs√ dü¬s’q Ä<Ûës¡eTT ˝Ò<äT. ø£qTø£, u…ì|òæ{Ÿ Ä|òt
&Í{Ÿ ÁøÏ+<ä n+<ä]˙ ìs√›wüß\T>± uÛ≤$+#·e#·TÃqì, øÏ+~ ø√s¡Tº Ç∫Ãq rs¡TŒ ø={Ϻy˚XÊs¡T.

76
 eT÷&ÉT HÓ\\ C…\’ T J$‘·eTT ‘·sT¡ yê‘· s¡|Tüò Tsê$T¬s&ç¶ Ç+ø± n‘·ì nqT#·sT¡ \T mì$T~
eT+~ ìs√›wüß\T>± ãj·T{ÏøÏ e#êÃs¡T. s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶ |ü]es¡Ôq #Ó+~q e´øÏÔ>± Ç+ø£ eTTsƒê
ø£ø£å\CÀ*øÏ yÓfi¯fl≈£L&É<äì ìs¡ísTT+#·T≈£îHêï&ÉT.
eT]ø=ìï s√E\ ‘·s¡Tyê‘· ô|<ä›|ü*¢˝Àì eT÷&ÉT Vü≤‘·´\ πødüT $#ês¡D≈£î e∫Ã+~.
nsTT‘˚, Ä øπ düT˝À H˚se¡ TT‘√ dü+ã+<Ûeä TT ˝Òì s¡|Tüò Tsê$T¬s&çì¶ , Ç+ø± ø=+<ä]ì nHê´j·T+>±
eTT<ë›sTT\T>± #˚]Ãq+<äTe\q, b˛©düT\ $#ês¡D˝À á $wüj÷· \˙ï düŒwüeº TsTTq+<äTe\q,
b˛©düT\T, Çs¡TesêZ\‘√ u≤+<Ûäe´eTT ñqï Á|üeTTKT\qT |æ*|æ+∫, ªá eTTsƒêø£ø£å\T
nHê>∑ø£]ø£yÓTÆq e´edüú˝À y˚fi¯SflqTø=qï dü+Á|ü<ëj·TeTì, n_Ûeè~∆ #Ó+~q H˚{Ï ‘·s¡+˝À
yê{Ïì+ø± ø=qkÕ–+#·&+É eT÷s¡‘â «· eTì, ø£qTø£ Çs¡TesêZ\qT yÓ+≥H˚ sêJ#˚jT· eTìµ #ÓbÕŒs¡T.
e÷J myÓTà˝Ò´ *+>±¬s&ç¶, sêeTT, Ç+ø± ø=+<ä] #=s¡e‘√ Çs¡TesêZ\≈£L eTTKT´˝…’q
yês¡+<ä]˙ ˇø£#√≥ #˚]Ã, á eTTsƒêø£ø£å\ e\q m+‘·eT+~ ÁbÕD≤\T b˛>=≥Tº≈£îHêïs√,
m+‘·eT+~ m+‘·{Ï qs¡ø£j·÷‘·q nqTuÛÑ$+#ês√, Ç+¬ø+‘·eT+~ ‘·eT J$‘ê\qT C…’\T
>√&É\ eT<Ûä´ eT>∑Zu…≥Tº≈£îHêïs√, n+<ä]ø° $e]+#ês¡T. Ä ‘·s¡Tyê‘· }]˝À eTTsƒêø£ø£å\‘√
dü+ã+<ÛäeTTqï yês¡+<ä]ø° ˇø£#√≥ #˚]Ã, yê]‘√ ªbòÕ´ø£åHé dü+düÿ苵, $&ÉHê&ÉT‘êeTì, Çø£
MT<ä≥ eTTsƒê\T ø£≥ºeTìµ Á|ü‹»„ #˚sTT+#ês¡T. á$<Ûä+>± ô|<ä›|ü*¢˝Àì ÁøÏ$Tq˝Ÿ πødüT\˙ï
e÷|ò” nsTTq$. Á|üuÛÑT‘·«eTT #=s¡e‘√ yÓTÆ\es¡+ ÁbÕC…≈£îº qT+&ç, ô|<ä›|ü*¢ uÛÑ÷eTT\≈£î ˙{Ï
dü<äTbÕj·T+ düeT≈£L]+~. eTT+<äT>±H˚ kÕs¡e+‘·eTsTTq H˚\, <ëìøÏ ‘√&ÉT ø±e\dæq+‘·
˙s¡T, ¬s’‘·T\+‘ê ø£wüº|ü&ç |üì#˚dæ Ç|ü⁄Œ&ÉT Çs¡Tø±s¡T¢ |ü+≥\T |ü+&çdüTÔHêïs¡T. á$<Ûä+>± |ü~
dü+e‘·‡sê\T >∑&ç∫b˛j·÷sTT. H˚&ÉT πsHê≥ ô|<ä›|ü*¢ s¡÷|ü⁄πsK˝Ò e÷]b˛j·÷sTT. Ç|ü⁄Œ&ÉT
ô|<ä›|ü*¢ m≥Te+{Ï ø£ø£å\÷ ˝Òì Ä<äs¡Ù Á>±eTeTT. |æ\¢\+‘ê $<ë´e+‘·T˝…’, ñqï‘· $<ä´\qT
nuÛ´Ñ dædTü HÔ êïs¡T. s¬ ‘’ T· \+‘ê eT+∫ |ü+≥\T |ü+&çd÷ü Ô Á|üXÊ+‘·yTÓ qÆ J$‘êìï >∑&TÉ |ü⁄#·THêïs¡T.
ô|<ä›|ü*¢˝Àì á eTTsƒêø£ø£å\‘√ Á|üuÛ≤$‘·T&Ó’q n&É«πø{Ÿ sêeTT, sêj·T\d”eT õ˝≤¢˝À

77
HÓ\ø=qï á dü+düÿè‹ì s¡÷|ü⁄e÷ù|+<äT≈£î ‘·qe+‘·T ø£èwæ>± ªªsêj·T\d”eT XÊ+‹ dü+|òüT+µµ
nH˚ ˇø£ dü«#·Ã+¤ <ä dü+düqú T kÕú|+æ #ê&ÉT. á dü+|òTü eTT˝À sêj·T\d”eT õ˝≤¢˝À¢ì W‘ê‡Væ≤≈£î\T
düuTÑÛ ´\T>± #˚sês¡T. Ms¡+‘ê #ê˝≤eT≥T≈£î $<ë´e+‘·T˝Ò. Ms¡T ìs¡sí TT+#·T≈£îqï ø±s¡´Áø£e÷\˝À
eTTK´+>± eTTsƒêø£ø£å\‘√ dü‘·eT‘·eTj˚T´ Á>±e÷\qT mqTïø√yê*. nø£ÿ&É Çs¡TesêZ\qT
dü+Á|ü~+∫, Äj·÷ Á>±e÷\˝À XÊ+‹ kÕú|üq≈£î ø£èwæ#˚j·T&É+ nìï{Ïø£Hêï eTTK´yÓTÆq
ø±s¡´Áø£eT+.
Ç+<äT˝À uÛ≤>∑+>± Á>±e÷ìø£+‘ê ø£*|æ øöì‡*+>¥ Çe«&É+, n+<äT˝À Á>±eT ø£ø£å\
e\q e#˚à ø£wüºqcÕº\T n+<äT˝À »]π> Væ≤+dü, <Ís¡®q´eTT yê{Ï e\q ø£*π> |ü]D≤e÷\T
ÁbÕDqwüºeTT, nee÷qeTT, nuÛÑÁ<ä‘·, C…’\T J$‘·+, Ä]úø£+>± ∫‹øÏ b˛e&É+, M≥ìï{Ï
>∑T]+∫ $es¡+>± $X¯Bø£]kÕÔs¡T. |æ\¢\T $<ë´|üs¡+>± m˝≤ qwüºb˛‘ês√, e´ekÕj·T |üs¡+>±
¬s’‘·T\T |ü+≥\T |ü+&ç+#·Tø√˝Òø£ bı˝≤\\qT m˝≤ ;fi¯ófl ô|≥Tº≈£î+{≤s√ $e]kÕÔs¡T.
Ç+‘· Á|üj·÷dü|ü&ç J$‘êH˚ï |òüD+>± ô|{Ϻ eTTsƒê ø£ø£å\˝À #˚j·TT b˛sê{≤\ <ë«sê
me]¬ø’Hê ÇdüTeT+‘Ó’Hê ˝≤uÛÑ+ ñ+<ë ? ˝Ò<äH˚<˚ n+<ä] düe÷<Ûëq+. eT] qwüºyÓ÷ nbÕs¡+.
ø£qTø£ mes¡T ≈£L&Ü ø£åDÏø£yÓTÆq Äy˚XÊ\≈£î b˛sTT, á eTTsƒêø£ø£å\qT ø£≥ºe<ä›ì, Ä ø£ø£å\˝À
dü$T<Ûä\T ø±e<ä›ì, Á>±eTdüTÔ\+<ä]ø° dü+<˚X¯$TkÕÔs¡T. yê]ì ˇ|æŒ+∫ n+<ä]#˚ ªá eTTsƒê
ø£ø£å\T ø£≥ºeTTµ nì yê]#˚ Á|ü‹»„ #˚sTTkÕÔs¡T.Ç+ø=+<ä]øÏ e´øÏÔ>∑‘· øöì‡*+>¥ Çe«&É+ M]
ø±s¡´Áø£eTeTT˝À ˇø£ uÛ≤>∑+. Ç+<äT˝À eTTsƒê ø£ø\å£ ˝À >±j·T|ü&qç , ˝Ò<ë Ä]úø+£ >± qwübº ˛sTTHê,
˝Ò<ë ‘·eTyê]ì b˛>=≥Tº≈£îqïyê]ì |üsêeT]Ù+∫, yê]øÏ ‘·–q Hê´j·T+ #˚≈£Ls¡T‘·T+<äì
uÛÑs√kÕ sTT∫Ã, ‘êeTT m{Ϻ |ü]dæú‘·T\˝Àq÷ #·{≤ºìï ‘·eT #˚‘·T\˝ÀìøÏ rdüTø√e<ä›ì,
Á|ürø±s¡<ë&ÉT\≈£î bÕ\Œ&Ée<ä›ì ñ<√“¤~kÕÔs¡T. #·≥º+ ‘·q |üì ‘êqT #˚düT≈£îb˛‘·T+<äì,
‘·|üŒø£ Hê´j·T »s¡T>∑T‘·T+<äì, n+<äTø=s¡≈£î ìØøÏå+∫ #·÷&ÉeTì, dü\Vü‰ sTTkÕÔs¡T.
á$<Ûä+>±, á XÊ+‹ dü+|òüTeTT sêj·T\d”eT˝Àì eTTsƒêø£ø£å\Tqï nìï ÁbÕ+‘ê\T
|üs´¡ {Ï+∫ b˛©düT\≈£î düV≤ü ø£]dü÷,Ô eTTsƒêø£ø\å£ qT s¡÷|ü⁄e÷|æ, sêj·T\d”eT˝À XÊX¯«‘· XÊ+‹øÏ

78
u≤≥\T y˚dü÷Ôe⁄+~.
eTT–+|ü⁄
1990e dü+ˆˆ ÁbÕ+‘·+ qT+&ç Ä+Á<ÛÁä |ü<X˚ Ÿ˝À n~Ûø±s¡+˝À e⁄qï Á|üuTÑÛ ‘ê«\T sêj·T\d”eT
yÓqTø£u≤≥T ‘·qeTTq≈£î eTTK´ ø±s¡D+ Çø£ÿ&ç eTTsƒêø£ø£å˝Ò nì uÛ≤$+∫, M{Ïì düeT÷\+>±
s¡÷|ü⁄e÷bÕ\ì ìs¡sí TT+#ês¡T. n+<äT≈£î>±qT á õ˝≤¢˝À¢ ìC≤sTTr >∑\, düeTs¡T˝› q’… ◊.|æ.j·Tdt.
n~Ûø±s¡T\qT j·Tdt.|æ.\T>± ìj·T$T+#ês¡T. Ms¡T n~Ûø±s¡+ #˚|ü≥º>±H˚, yÓTT<ä{ Çø£ÿ&ç
b˛©düT e´edüúqT Á|üøå±fi¯q+ #˚XÊs¡T. ‘·sê«‘· eTTsƒê Hêj·T≈£î\ô|’, yê] nqTj·÷j·TT\ô|’
ñ≈£îÿbÕ<ä+ yÓ÷bÕs¡T. Ç~ ˇø£ $<Ûä+>± sêC≤´+>±ìøÏ ø=+‘· $s¡T<ä∆yÓTÆHê, ø=+‘Ó’Hê ø£]ƒq+>±
e´eVü≤]+#·øb£ ˛‘˚, düeT÷\+>± s¡÷|ü⁄e÷|ü&+É kÕ<Û´ä + ø±<äT, ø£qTø£, ø=+<äsT¡ Hê´j·Tyê<äT\
qT+&ç, kÕe÷õø£ ø±s¡´ø£s¡Ô\ qT+&ç $eTs¡Ù\T e∫ÃHê b˛©düT\T ø£]ƒq+>± e´eVü≤]+∫ á
eTTsƒêø£ø£å\qT nD∫ y˚j·T&É+˝À $»j·T+ kÕ~Û+#ês¡H˚ #Ó|üŒe#·TÃ.
Ç|ü⁄Œ&ÉT, n+fÒ, 2015e dü+ˆˆ Hê{ÏøÏ, sêj·T\d”eT õ˝≤¢˝À¢ eTTsƒêø£ø£å\T <ë<ë|ü⁄>±
n+‘·yTÓ qÆ fÒ¢ #Ó|Œü e#·TÃ. á dü+<äs“¡ +¤ >± sêj·T\d”eT˝Àì y˚T<Ûëe⁄\+‘ê ø£&|É ˝ü À düe÷y˚Xy¯ TÓ Æ
ªªsêj·T\d”eT düeTdü´\T - |ü]cÕÿs¡ e÷sêZ\Tµµ nH˚ n+X¯+ô|’ #·sêÃy˚~ø£ @sêŒ≥T #˚XÊs¡T.
eø£Ô\˝À Hê´j·Tyê´<äT\ ‘·s¡|òü⁄q sêeTT ≈£L&Ü bÕ˝§Z+≥THêï&ÉT.
eø£\Ô +‘ê sêj·T\d”eT≈£î »]–q nHê´j·T+ >∑T]+∫ yê{Ï |ü]cÕÿs¡+ >∑T]+∫ Äy˚X+¯ >±
e÷{≤¢&ÉT‘·THêïs¡T. Á|üdü+–+#˚ yê]˝À sêeTT e+‘·T sê>±H˚ ì+&Ó’q Ä‘·à$XÊ«dü+‘√
ìã“s¡+>± y˚~ø£ MT<ä≈£î e∫à düuÛÑqT ñ<˚›•+∫ >∑+;Ûs¡+>± ‘·q Á|üdü+>±ìï Ç˝≤ yÓTT<ä\T
ô|{≤º&ÉT.
n<Ûä´øå± ! y˚~ø£ MT<ä ÄoqT˝…’q ô|<ä›˝≤sê !! sêj·T\d”eT k˛<äs¡ k˛<äØeTDT˝≤sê !!!
>∑&É∫q sêj·T\d”eT #·]Á‘·qT #·÷ùdÔ s¡ø£Ôdæø£ÔyÓTÆq H˚s¡ #·]Á‘˚ eTq≈£î ø£ì|ædüTÔ+~.
ì‘·´+ ø£s¡Te⁄ ø±≥ø±\≈£î ì\j·TyÓTÆq sêfi¯fld”eT>± ≈£L&Ü >√#·]düTÔ+~. ø±˙ Bìï ˇø£ XÊ+‹
d”eT>±, Á|ü>∑‹ |ü<∏ä+˝ÀøÏ <ä÷düT≈£îb˛j˚T n\Hê{Ï sêj·T˝Ò*q s¡‘·Hê\ d”eT>± |üPs¡« yÓ’uÛÑe+

79
kÕ~Û+#·T≥≈£î eTqeT+‘ê ø£\dæø≥ £ Tº>± b˛sê&Ü*. eTTK´+>± sêj·T\d”eT˝À n_Ûeè~∆, XÊ+‹
kÕ~Û+#ê\+fÒ ˙s¡T n‘·´+‘· ÁbÕ<Ûëq´‘· ø£*Zq n+X¯+. ˙πs sêj·T\d”eT≈£î JeHê<Ûës¡yÓTÆq~.
<äTs¡<äèwüºeXÊ‘·TÔ eTq≈£î Ä ˙πs mø£ÿ&É ø£ì|æ+#·≈£î+&Ü n<äèX¯´+ nsTTb˛e⁄#·Tqï~. á
|ü]dæú‘·T\T Ç˝≤π> ø=qkÕ–‘˚ ‘·«s¡˝ÀH˚ sêj·T\d”eT sêã+<äT\T m–πs m&Ü]>± e÷s¡T‘·T+~.
ø£qTø£, eTqeT+‘ê yÓ+≥H˚ y˚T˝§ÿì eTq≈£î JeHê<Ûës¡yÓTÆq ˙{Ïì kÕ~Û+#·Tø√yê*.
yÓTT<ä≥>± eTq≈£î Hê´j·T+>± sêe\dæq qB»˝≤\qT kÕ~Û+#·Tø√yê*.
ªªn&É>∑+<˚ nyÓTÆàHê nqï+ ô|≥º<äTµµ
nH˚~ ‘Ó\T>∑T HêqT&ç. ø£qTø£ eTq+ eTq≈£î sêe\dæq yê{≤H˚ ø±≈£î+&Ü Á¬ø’dædt
y˚TH˚CŸyÓT+{Ÿ ÁøÏ+<ä n≥T πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·«+ qT+∫ Ç≥T sêh Á|üuÛÑT‘·«+ qT+∫ Ç‘√~Ûø£+>±
<ÛäHêìï sêã≥Tºø√yê*. sêj·T\d”eT˝Àì ô|+&ç+>¥ ÁbÕC…≈£îº\T nìï |üP]Ô #˚düTø√yê*. ìqï,
yÓTTqï »]–q sêh $uÛÑ»q˝À, sêj·T\d”eT≈£î »]–q nHê´j·T+ <˚X¯+˝À eT]j˚T Ç‘·s¡
ÁbÕ+‘êìø° »]– e⁄+&É<äT. #·÷düTÔ+&É>±H˚ luÛ≤>¥, ô|<ä›eTqTwüß\ ˇ|üŒ+<ä+, n+‘ê ø£*dæ
‘·T+>∑˝À ‘=ø±ÿs¡T. Ç|ü⁄Œ&ÉT ã#êe‘Y Á{ÏãT´q˝Ÿ Á|üø±s¡+ sêÁcÕºìøÏ sêe\dæq $T>∑T\T »˝≤\≈£L
jÓTdüs¡T ô|{≤ºs¡T. á $T>∑T\T »˝≤\˝À <ëe÷cÕ Á|üø±s¡+ sêj·T\d”eT≈£î sêe\dæq yê{≤
kÕ~Û+∫ rs¡e\dæ+<˚. >±˝Òs¡T`q>∑], Vü≤+ÁB-˙yê, >∑+&çø√≥ ÁbÕC…≈£îº\T @ e÷Á‘·+
Á|üjÓ÷»q+ ˝Òì kÕàs¡ø£ ∫Vü‰ï\T>± m{Ϻ |ü]dæú‘·T\˝ÀqT $T–* b˛≈£L&É<äT.
sêh, πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘ê«\T, sêj·T\d”eT yÓqø£u≤≥T‘·Hêìï, Çø£ÿ&ç »\eqs¡T\T
n+‘·]+∫b˛e⁄≥, |ü>∑ã{Ϻq Á|üø£è‹ e\¢ Çø£ÿ&É HÓ\ø=qï |üP]Ô esê¸uÛ≤e |ü]dæú‘·T\T, es¡Tdü
ø£s¡Te⁄\‘√ Á‘ê>∑T˙{ÏøÏ ≈£L&Ü ø£≥ø£≥˝≤&ÉT#·Tqï Á|üdüTÔ‘· |ü]dæú‘·T\qT >∑T]Ô+∫ á ÁbÕ+‘êìøÏ
Á|ü‘˚´ø£ Vü≤À<ë Ç∫à n_Ûeè~∆ #˚j·Te\dæ ñ+~.
n˝≤ø±ø£ á ÁbÕ+‘êìï Ç+ø± $eø£å≈£î >∑T] #˚ùdÔ, eTqeT+‘ê ø£*dæø£≥Tº>±
ñ<ä´$T+∫ eTq Vü≤≈£îÿ\T kÕ~Û+#·Tø=H˚+<äT≈£î b˛sê&Ü*. @$T{Ï ? eTq+ uÛ≤s¡rj·TT\+
ø±<ë ? eTq¬ø+<äT≈£î á •ø£å ? sêj·T\d”eT uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À n+‘·sꓤ>∑+ ø±<ë ? eTqMT<ä

80
m+‘·ø+Ï ‘· $eø£å ? á ÁbÕ+‘·+ #·÷düT+Ô &É>±H˚ m&Ü]>± e÷]b˛‘·T+fÒ $T–*q uÛ≤s¡rj·TT\≈£î
Bìï s¡øÏå+#ê*‡q u≤<Ûä´‘· ˝Ò<ë ? <˚X¯+˝À ˇø£ ÁbÕ+‘·+ <äT]“ø£å+ nsTTb˛‘·T+fÒ, <ëìï
|òüD+>± ô|{Ϻ Ç+ø=ø£ ÁbÕ+‘êìï düT_Ûø£å+ #˚kÕÔsê ? Ç<Óø£ÿ&ç Hê´j·T+ ?
˙ X¯Øs¡+˝À ˇø£ uÛ≤>±ìøÏ yê´~Û k˛øÏ ø°åDÏdüTÔ+fÒ, n~ n+‘· nedüs¡+ ˝Òì uÛ≤>∑eTì,
<ëìøÏ ∫øÏ‘·‡ #˚j·T≈£î+&Ü |üìøÏ e#˚à $T>∑‘ê X¯Øsêìï ø±bÕ&ÉTø√yê\ì #·÷kÕÔsê ? n~
kÕ<Ûä´y˚THê ? yê´~Û |”&ç‘· uÛ≤>∑+ ø°åDÏdüTÔ+fÒ Ä yê´~Û X¯ØsêìøÏ n+‘·{ÏøÏ yê´|ædüTÔ+<äì,
‘·sê«‘· X¯Øs¡eT+‘ê ø°Då dÏ Tü +Ô <äì, ‘Ó*j·T<ë á Hê´j·Tø√$<äT\≈£î? Á|üdTü ‘Ô +· e⁄qï |ü]dæ‘ú T· \˝À
sêj·T\d”eT≈£î Á|ü‘˚´ø£ Vü≤À<ë Ç∫à Çø£ÿ&ç kÕ>∑T˙{Ï, Á‘ê>∑T˙{Ï, nedüsê\qT rs¡Ãe\dæq
u≤<Ûä´‘· uÛ≤s¡rj·TT\+<ä] MT<ä ñ+~, nì sêeTT ‘·q Á|üdü+>±ìï eTT–+#ê&ÉT.

- düe÷|üÔeTT -

81