Professional Documents
Culture Documents
ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟ - ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΤΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ ΚΑΙ ΤΑ ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ ΤΩΝ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΩΝ της Λίνας Κροκίδη - 2016
ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟ - ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΤΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ ΚΑΙ ΤΑ ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ ΤΩΝ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΩΝ της Λίνας Κροκίδη - 2016
komep.gr/m-article/GIA-TO-PROSFYGIKO-METANASTEYTIKO-ZITIMA-KAI-TA-KATIIKONTA-TON-
KOMMOYNISTON
Η ανάδειξη της Ελλάδας ως βασικής χώρας διέλευσης προς άλλα κράτη της ΕΕ ή ακόμα
και πιο μόνιμης παραμονής ενός μεγάλου αριθμού προσφύγων θέτει πρόσθετα
καθήκοντα για την εργατική τάξη και το κόμμα της, το ΚΚΕ, στην κατεύθυνση ανάδειξης
των αιτιών του φαινομένου σε συνδυασμό με την οργάνωση της λαϊκής αλληλεγγύης
στον προσφυγικό-μεταναστευτικό πληθυσμό. Παράλληλα, το ζήτημα αυτό έχει
αναδειχτεί σε κορυφαίο πεδίο ιδεολογικής και πολιτικής αντιπαράθεσης με την αστική
πολιτική, τόσο στην εθνικιστική όσο και στην κοσμοπολίτικη μορφή της, καθώς και με
τον οπορτουνισμό. Στη βάση αυτή, μπορεί να αποτελέσει παράγοντα ταξικής
ριζοσπαστικοποίησης του ντόπιου πληθυσμού, καθώς και των προσφύγων-
μεταναστών, όπως μπορεί να συμβεί και το αντίθετο, δηλαδή να συμβάλει στην
αντιδραστική αναδίπλωση της λαϊκής συνείδησης.
Το α΄ εξάμηνο του 2015, σύμφωνα με την προσωρινή έκθεση του ΟΗΕ που
δημοσιεύτηκε το Δεκέμβρη του ίδιου έτους, ο αριθμός των προσφύγων και εσωτερικά
εκτοπισμένων έχει εκτιναχτεί στα 64 εκατ., που σημαίνει ότι 1 στους 122 ανθρώπους
στον κόσμο έχει αναγκαστεί να εγκαταλείψει την εστία του. Δεύτερο στοιχείο που
δείχνει την όξυνση του προσφυγικού ζητήματος είναι ο διπλασιασμός των αιτήσεων
ασύλου που κατατέθηκαν το 2015 σε 155 χώρες, συγκριτικά με το ίδιο διάστημα του
2014.
Το μέγεθος του ζητήματος αναδεικνύεται και από την εξέλιξη του αριθμού των
αιτήσεων ασύλου. Η σχετική έκθεση της Eurostat για το 2015 (ΔΤ 44/4.3.2016) δείχνει
ανάγλυφα τόσο την προσφυγική έκρηξη όσο και το γεγονός ότι η Ελλάδα ήταν χώρα
περάσματος (τράνζιτ). Πιο συγκεκριμένα, στα κράτη-μέλη της ΕΕ, το 2015 κατατέθηκαν
1,2 εκατ. αιτήσεις ασύλου, αριθμός υπερδιπλάσιος συγκριτικά με το 2014. Πάνω από το
1/3 κατατέθηκαν στη Γερμανία (αύξηση 155%) και ακολουθούν η Ουγγαρία4 και η
Σουηδία. Σε ορισμένες χώρες μάλιστα το ποσοστό της αύξησης των αιτήσεων ασύλου
συγκριτικά με το 2014 είναι πραγματικά εντυπωσιακό. Έτσι, στη Φινλανδία κατατέθηκαν
822% παραπάνω αιτήσεις, στην Ουγγαρία 323%, στην Αυστρία 233%. Στην Ελλάδα
κατατέθηκαν 11.370 αιτήσεις, μόνο 50% περισσότερες συγκριτικά με το 2014. Όσον
3/25
αφορά τις εθνικότητες των αιτούντων στα κράτη-μέλη της ΕΕ, προηγούνται οι Σύροι
(29%) και ακολουθούν οι Αφγανοί (14%) και οι Ιρακινοί (10%). Την ίδια χρονιά, οι νεκροί
και αγνοούμενοι στο Αιγαίο και τη Μεσόγειο έφτασαν τους 3.700.
Όπως φαίνεται και από τα παραπάνω, η αύξηση των Σύρων προσφύγων με κατεύθυνση
την ΕΕ αποτελεί την κύρια πηγή εκτίναξης του αριθμού των προσφύγων. Γι’ αυτό αξίζει
να αναφερθούμε στις αιτίες αυτής της εκρηκτικής αύξησης:
Ο πόλεμος αυτός αποτελεί συνέχεια των επεμβάσεων στο Αφγανιστάν, στο Ιράκ, στη
Λιβύη, στα κράτη της Β. Αφρικής με τη λεγόμενη «Αραβική Άνοιξη», αξιοποιώντας –όπως
συμβαίνει πάντα– πλευρές της αντιλαϊκής πολιτικής της κυβέρνησης Άσαντ. Οι ΗΠΑ και
κράτη-μέλη της ΕΕ –ιδίως η Γαλλία– ενίσχυσαν με πολλούς τρόπους τη λεγόμενη
«συριακή αντιπολίτευση», στη συνέχεια τον «Ελεύθερο Συριακό Στρατό» από τον οποίο
ενισχύθηκε αρχικά το παρακλάδι της Αλ Κάιντα «Αλ Νούσρα» και δημιουργήθηκε στη
συνέχεια, το 2014, το «Ισλαμικό Κράτος» ή ISIS. Το «Ισλαμικό Κράτος» στηρίχτηκε από
τους συμμάχους των ΗΠΑ και της ΕΕ, από τη Σαουδική Αραβία, άλλες
πετρελαιομοναρχίες και την Τουρκία, τόσο μέσω του εξοπλισμού του όσο και μέσω της
νομιμοποίησης των οικονομικών του δραστηριοτήτων στην περιοχή.
Αποτέλεσμα του ιμπεριαλιστικού πολέμου είναι και οι περίπου 8 εκατ. Σύροι που έχουν
εγκαταλείψει τις εστίες τους και είναι εσωτερικά εκτοπισμένοι, τα 2,4 εκατ. παιδιά που
δεν πηγαίνουν στο σχολείο, το 1/4 των σχολικών αιθουσών που έχουν καταστραφεί ή
αλλάξει χρήση, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΥΑ του ΟΗΕ.
4/25
παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας», «εμπόδια στην ανανέωση της νόμιμης διαμονής»,
«περιορισμένες ευκαιρίες εκπαίδευσης» και ειδικά για τους Σύρους πρόσφυγες που
φιλοξενούνται στο Ιράκ «αίσθηση ανασφάλειας στο Ιράκ».
Φυσικά, οι αστικές τάξεις των χωρών που φιλοξενούν μεγάλο αριθμό προσφύγων,
ειδικά της Τουρκίας, αξιοποιούν τους πρόσφυγες ως «πολιορκητικό κριό» για να
προωθήσουν τα δικά τους συμφέροντα, για να επιτύχουν μια σειρά ανταλλάγματα,
όπως θα δούμε και στη συνέχεια. Επίσης, κάθε άλλο παρά τυχαία είναι η επιλογή του
τουρκικού κράτους να δημιουργήσει καταυλισμούς για τους Σύρους πρόσφυγες στα
σύνορα με τη Συρία, δηλαδή στην περιοχή όπου εξελίσσονται σχεδιασμοί για τη
δημιουργία κουρδικού κράτους, που το τουρκικό κράτος θέλει –με κάθε τρόπο– να
εμποδίσει, χρησιμοποιώντας και τους πρόσφυγες.
Στην Τουρκία φιλοξενούνται 2,2-2,5 εκατ. Σύροι πρόσφυγες, με κύριο πρόβλημα, μέχρι
πρόσφατα, τα νομικά εμπόδια στην ανεύρεση νόμιμης εργασίας και την έλλειψη
πρόσβασης των παιδιών στην εκπαίδευση. Σύμφωνα με έρευνα του Κέντρου για τη
Μετανάστευση του τουρκικού Πανεπιστημίου Hacettepe, το 90% ζει εκτός των
επίσημων καταυλισμών, περίπου 400.000 απασχολούνται σε «μαύρη εργασία», 1,2 εκατ.
είναι κάτω των 18 ετών, 150.000 παιδιά Σύρων γεννήθηκαν στην Τουρκία μετά το 2011,
ενώ από τα 600.000 παιδιά μόνο το 15-20% έχει πρόσβαση στην εκπαίδευση. Η
συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας της 18ης Μάρτη 2016 προβλέπει –για να νομιμοποιηθεί στα
μάτια των λαών– και την υποχρέωση της Τουρκίας να εξασφαλίσει τη νόμιμη πρόσβαση
των Σύρων στην εργασία. Αυτή η υποχρέωση όμως είχε πολύ φτωχά αποτελέσματα,
αφού προϋποθέτει τη σύναψη σύμβασης με τον εργοδότη, σύμβαση που ελάχιστοι
εργοδότες είναι διατεθειμένοι να υπογράψουν5, όπως εξάλλου συμβαίνει και στην
Ελλάδα αλλά και σε όλο τον καπιταλιστικό κόσμο, όπου οι εργοδότες θέλουν τους
πρόσφυγες και μετανάστες να εργάζονται σε συνθήκες «μαύρης» εργασίας, χωρίς
δικαιώματα και με μεροκάματα πείνας.
Στο Λίβανο ζουν 1,2 εκατ. Σύροι πρόσφυγες, το 1/4 του πληθυσμού του Λιβάνου. Από
αυτούς, πάνω από 70% ζει σήμερα σε συνθήκες ακραίας φτώχειας, με λιγότερα από 3,84
δολλάρια τη μέρα (το 2014 το ποσοστό αυτό ήταν 49%), ενώ τα προσφυγόπουλα που
βρίσκονται σε σχολική ηλικία ξεπερνούν τις θέσεις που υπάρχουν στα δημόσια σχολεία,
με αποτέλεσμα μόνο το 20% των παιδιών από τη Συρία να έχει πρόσβαση στο σχολείο.
Στην Ιορδανία ο αριθμός των Σύρων προσφύγων στις αρχές του 2015 ήταν 630.000. Η
κυβέρνηση της Ιορδανίας ισχυρίζεται ότι, την προηγούμενη χρονιά, ξεπέρασαν το
εκατομμύριο. Το 83% ζει κάτω από το όριο της φτώχειας. Ανάλογες συνθήκες
επικρατούν τόσο στο Ιράκ, που φιλοξενεί περίπου 300.000 Σύρους πρόσφυγες, όσο και
στην Αίγυπτο.
5/25
Με βάση τα στοιχεία που δίνονται, η πλειονότητα των Σύρων που φιλοξενούνται στις
παραπάνω τρίτες χώρες δεν έχει επιχειρήσει τη μεγάλη φυγή προς την ΕΕ. Το
συμπέρασμα αυτό –σε συνδυασμό με το συμπέρασμα ότι πάνω από τους μισούς Σύρους
πρόσφυγες εγκατέλειψαν τη Συρία μέσα στο 2015– αποτυπώνεται σε μια σειρά έρευνες.
Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με έρευνα που διεξήγαγε η ΥΑ του ΟΗΕ το καλοκαίρι του
2015 σε νησιά του Αιγαίου σε 1.245 Σύρους πρόσφυγες, το 63% των ερωτηθέντων
δήλωσε ότι εγκατέλειψε τη Συρία μέσα στο 2015, το δε 37% από αυτούς ότι ήρθε
κατευθείαν από τη Συρία και όχι από κάποια γειτονική χώρα «φιλοξενίας». Το ίδιο
συμπέρασμα επιβεβαιώνεται και από έρευνα της Κάπα Research που έγινε το Μάρτη
του 2016 σε δομές φιλοξενίας της Αττικής, με το 62% των ερωτηθέντων να δηλώνει ότι
έχει μείνει σε κάποια γειτονική τρίτη χώρα για διάστημα μέχρι 30 μέρες, το οποίο
απαιτείται για την προετοιμασία του ταξιδιού προς την Ελλάδα και την ΕΕ και κατ’
επέκταση δεν περιλαμβάνει Σύρους πρόσφυγες που φιλοξενούνταν σε αυτές.
Επίσης, στα τέλη Αυγούστου, η γερμανική κυβέρνηση ανέστειλε επίσημα τον Κανονισμό
του Δουβλίνου7 για τους Σύρους πρόσφυγες –διευκολύνοντας έτσι την άφιξή τους στη
Γερμανία– με τη Μέρκελ να δηλώνει ότι η Γερμανία μπορεί να υποδεχτεί 800.000
πρόσφυγες. Ήδη, η Μέρκελ, στο πρωτοχρονιάτικο μήνυμά της το Δεκέμβρη του 2014,
είχε αναφέρει: «Είμαστε πρόθυμοι να δεχτούμε και να βοηθήσουμε όσους αναζητούν
καταφύγιο σε εμάς». Στη συνέχεια, βέβαια, η πολιτική αυτή άλλαξε κι επικράτησε η
πολιτική της επιλεκτικής αποδοχής συγκεκριμένου μικρού αριθμού προσφύγων,
πολιτική που αποτυπώθηκε και στις αποφάσεις της ΕΕ.
Πρόκειται για ένα μήνυμα που αξιοποιήθηκε από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, η οποία,
μετά από ένα μήνα, ανέλαβε τη διακυβέρνηση της χώρας και φρόντισε να «πουλήσει»
τζάμπα ανθρωπισμό προς τους πρόσφυγες, ο οποίος κράτησε όσο και ο «ανθρωπισμός»
των γερμανικών μονοπωλίων. Αντίστοιχα κινήθηκε και η κυβέρνηση των Σκοπίων, που,
από τον Ιούλη, στην αρχή ακόμα της μεγάλης προσφυγικής έκρηξης, άρχισε να
εφαρμόζει νέο νόμο με τον οποίο δίνεται προσωρινή άδεια διαμονής 72 ωρών (όσο
6/25
χρειάζεται για να διασχίσει κανείς τη χώρα) σε αλλοδαπούς, που περιλαμβάνει
δικαίωμα χρησιμοποίησης των δημόσιων υπηρεσιών, των ΜΜΕ και διαμονή σε
ξενοδοχεία.
Στην παραπάνω στάση της Γερμανίας, αλλά και άλλων χωρών, συνέβαλε και η
δημογραφική κατάσταση τόσο της Γερμανίας όσο και της ΕΕ. Έτσι, σύμφωνα με έκθεση
της Eurostat για τη δημογραφική κατάσταση της ΕΕ (δημοσιεύτηκε στις 27 Νοέμβρη
2015), η Γερμανία έχει το γηραιότερο πληθυσμό στην ΕΕ με μέση ηλικία τα 45,6 χρόνια
(η Ιρλανδία το νεαρότερο, με μέση ηλικία τα 36,1 χρόνια). Η ίδια έκθεση αναφέρει ότι το
ποσοστό του πληθυσμού της ΕΕ (που είναι 506,8 εκατ.) στον παγκόσμιο πληθυσμό έχει
μειωθεί από 14% πριν 50 χρόνια σε 7% σήμερα. Επίσης, σύμφωνα με το Ινστιτούτο
Παγκόσμιας Οικονομίας του Αμβούργου, η Γερμανία έχει το χαμηλότερο δείκτη
γεννήσεων στον κόσμο, ενώ για να συντηρήσει το συνταξιοδοτικό της σύστημα
χρειάζεται 1,5 εκατ. ειδικευμένους μετανάστες8.
Επίσης, σύμφωνα με μελέτη που δημοσίευσε το ΔΝΤ το Γενάρη του 201611, με τίτλο
«Προσφυγικές ροές στην Ευρώπη: Οικονομικές προκλήσεις», το δημοσιονομικό κόστος
των κρατών-μελών για το 2015 λόγω της προσφυγικής κρίσης μπορεί να αντιστραφεί
μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, αν ακολουθηθούν οι κατάλληλες για την
καπιταλιστική ανάπτυξη πολιτικές, ώστε από το 2017 να καταγραφεί η πρώτη αισθητή
αύξηση του ΑΕΠ που, σε βάθος πενταετίας, μπορεί να φτάσει και το 1,1%.
Στην ίδια κατεύθυνση κινούνται και οι οικονομικές σελίδες των μεγαλύτερων διεθνών
εφημερίδων, οι οποίες είναι γεμάτες με αναλύσεις που εξυμνούν τα οφέλη για τις
καπιταλιστικές οικονομίες από την αξιοποίηση των ειδικευμένων προσφύγων στην
αγορά εργασίας, ενώ για τον ίδιο σκοπό επιστρατεύονται και διάφορα ερευνητικά
ινστιτούτα και «δεξαμενές σκέψης» (think tanks) που σπεύδουν να τονίσουν ότι
προϋπόθεση για να υπάρξουν αυτά τα οφέλη είναι να εφαρμοστούν οι «ενδεδειγμένες»
ή «κατάλληλες» πολιτικές ένταξης στην εργασία, όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν,
δηλαδή οι ευέλικτες μορφές εργασίας με ελάχιστα δικαιώματα. Με βάση τα παραπάνω,
δεν αποτελούν έκπληξη ούτε η απόφαση της Δανίας για αμοιβή των προσφύγων στο 1/3
του βασικού μισθού με ταυτόχρονη επιδότηση των εργοδοτών που θα τους
προσλαμβάνουν, ούτε οι ανάλογες συζητήσεις που γίνονται στη Φινλανδία και σε άλλα
κράτη-μέλη.
7/25
Ιδιαίτερη αναφορά πρέπει να γίνει στις αιτίες αυτής της προτίμησης που δείχνουν οι
οικονομικοί, πολιτικοί και επιστημονικοί φορείς των μονοπωλίων στους Σύρους
πρόσφυγες. Πού οφείλεται αυτό το «συγκριτικό πλεονέκτημα» των Σύρων προσφύγων
και η αξιολόγησή τους ως πιο κατάλληλων για την κερδοφορία των ευρωπαϊκών
μονοπωλίων;
Με βάση έρευνα που διεξήγαγε η ΥΑ του ΟΗΕ το διάστημα Απρίλη-Σεπτέμβρη του 2015
σε Σύρους πρόσφυγες, που βρίσκονταν σε νησιά του Αιγαίου, από τους ερωτηθέντες: Το
78% ήταν κάτω των 35 ετών, το 16% ήταν φοιτητές, το 9% ήταν έμποροι-εργαζόμενοι
στο εμπόριο, το 8% ήταν εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα, το 7% ασκούσαν τεχνικά
επαγγέλματα (ηλεκτρολόγοι, υδραυλικοί κλπ.), το 5% ήταν μηχανικοί-αρχιτέκτονες, το
4% ήταν γιατροί-φαρμοκοποιοί, το 4% εργάτες και το 4% νοικοκυρές. Όσον αφορά το
μορφωτικό επίπεδο, το 43% είχε ανώτατη-ανώτερη εκπαίδευση, το 43% δευτεροβάθμια,
το 12% υποχρεωτική και το 1% καμία.12
Η έρευνα επιβεβαιώνει την εκτίμηση ότι στους Σύρους πρόσφυγες οι καπιταλιστές των
χωρών της ΕΕ, όπως η Γερμανία, αλλά και η ίδια η ΕΕ, γενικότερα το περισσότερο
κοσμοπολίτικο τμήμα του κεφαλαίου, διέκριναν δυνατότητες εκμετάλλευσης ενός
επιστημονικού και ειδικευμένου εργατικού δυναμικού που μπορεί εύκολα να
προσαρμοστεί σε διαφορετικά εργασιακά περιβάλλοντα («αρχή της κινητικότητας»), με
πολύ χαμηλότερα μεροκάματα και δικαιώματα από τους εργαζόμενους των χωρών
υποδοχής και με ευέλικτες σχέσεις εργασίας. Αυτό εξηγεί και την πολιτική προσέλκυσης
Σύρων κυρίως (και, κατά δεύτερο λόγο, Ιρακινών) προσφύγων που εφαρμόστηκε το
2015, αφού προηγουμένως τους «κοιτάξουν στα δόντια», μέσα από τα κέντρα διαλογής
(hot-spots) ή όποιες άλλες ανάλογες διαδικασίες επινοηθούν στη συνέχεια.
Το τελευταίο διάστημα αναπτύσσονται στο έδαφος του ζητήματος της διαχείρισης των
προσφυγικών ροών οξύτατοι ανταγωνισμοί ανάμεσα στις αστικές τάξεις (ή τμήματα
των αστικών τάξεων) των κρατών-μελών της ΕΕ. Αυτοί οι ανταγωνισμοί αποτυπώνονται
σε διαφωνίες για βασικές επιλογές και αποφάσεις της ΕΕ, όπως το μέλλον της Σένγκεν, η
τροποποίηση του Δουβλίνου και το σύστημα μετεγκατάστασης προσφύγων από τις
χώρες εισόδου σε άλλες χώρες της ΕΕ, η συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας.
8/25
Οι ανταγωνισμοί αυτοί έχουν και πάλι, όπως και προηγούμενα με την αντιλαϊκή
διαπραγμάτευση και τη συζήτηση για το ενδεχόμενο Grexit, ως επίκεντρο την Ελλάδα.
Δεν περιορίζονται στο προσφυγικό, συνδέονται κι εκφράζουν τους εντεινόμενους
ανταγωνισμούς που αναπτύσσονται στην Ευρωζώνη αυτήν την περίοδο, δίνοντάς τους
νέα διάσταση, τόσο για τη διαχείριση της καπιταλιστικής κρίσης όσο και για το μέλλον
της Ευρωζώνης, για το ποια δύναμη θα έχει το πάνω χέρι την επόμενη μέρα.
Ανεξάρτητα πάντως από τις υπαρκτές αντιθέσεις και παρόλες τις επιμέρους
διαφοροποιήσεις και προσαρμογές, η πολιτική της ΕΕ στο προσφυγικό-
μεταναστευτικό πρόβλημα, όπως εκφράζεται μέσα από τα πολιτικά της όργανα
(Κομισιόν, Συμβούλια, Ευρωκοινοβούλιο) εξακολουθεί να κινείται πάνω στο
βασικό άξονα που έχει χαραχτεί εδώ και χρόνια για το λεγόμενο Χώρο
Ελευθερίας, Ασφάλειας και Δικαιοσύνης, από τη Συνθήκη του Μάαστριχτ, του
Άμστερνταμ, το πρόγραμμα του Τάμπερε και προωθείται μέσα από μια σειρά
Οδηγίες, Κανονισμούς, αποφάσεις συμβουλίων.
Από αυτήν την άποψη, τα αστικά επιτελεία οργανώνουν και μελετούν στοιχεία ερευνών,
όπως η έρευνα που είχε γίνει το Σεπτέμβρη του 2015 σε 889 Σύρους πρόσφυγες που
φιλοξενούνταν σε δομές της Γερμανίας, που έδειξε ότι το ποσοστό μεταξύ
9/25
φιλοκυβερνητικών και αντικυβερνητικών δυνάμεων ήταν 60%-40%. Ίδια, πάνω-κάτω,
αναλογία παρατηρείται και στην έρευνα της Κάπα Research που διενήργησε το Μάρτη
του 2016 σε 637 πρόσφυγες που φιλοξενούνταν σε δομές της Αττικής, στην οποία
συμμετείχαν Σύροι (74%), Αφγανοί (12,5%) και Ιρακινοί (11,6%).
Συμπερασματικά μπορούμε να πούμε ότι τα δάκρυα που χύνουν για τους ναυαγούς,
τους αδικοχαμένους, τους κατατρεγμένους οι ηγέτες χωρών που πρωτοστάτησαν ή
συμμετείχαν, με οποιονδήποτε τρόπο, στις ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις στη Συρία, στο
Αφγανιστάν, στο Ιράκ, τη Λιβύη κ.α. είναι «κροκοδείλια». Τον ακριβώς αντίθετο
χαρακτήρα έχει η διεθνιστική λαϊκή αλληλεγγύη, η γνήσια, ανθρώπινη αλληλεγγύη των
λαών, όπως του ελληνικού λαού που την εκδήλωσε απλόχερα το προηγούμενο
διάστημα.
Μέχρι και τον Απρίλη του 2015, το κέντρο του ενδιαφέροντος ήταν η Ιταλία, με αφορμή
τα συνεχή πολύνεκρα ναυάγια. Γι’ αυτό και δρομολογήθηκαν οι αποφάσεις για ναυτική
στρατιωτική επιχείρηση της ΕΕ στη Μεσόγειο, ανοιχτά της Λιβύης (EU Nav For Med), με
πρόσχημα την καταστροφή των πλοίων και των δικτύων διακινητών στη Μεσόγειο.
10/25
Το Μάη, κατατίθεται πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Κομισιόν) και τον Ιούλη το
Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αποφασίζει τη μετεγκατάσταση 40.000 προσφύγων από την
Ιταλία (24.000) και την Ελλάδα (16.000) σε άλλα κράτη-μέλη και εξαγγέλλεται μελλοντική
αναθεώρηση του Κανονισμού του Δουβλίνου.
Τον Ιούλη εγκρίνεται και πρόγραμμα επανεγκατάστασης 20.000 θέσεων προσφύγων από
τρίτες χώρες, με τη συντριπτική πλειοψηφία τους να αφορά πρόσφυγες που διαμένουν
σε χώρες γειτονικές στη Συρία.
Τα προγράμματα αυτά έχουν στεφθεί, μέχρι στιγμής, με παταγώδη αποτυχία. Στους έξι
μήνες που είναι σε ισχύ έχουν μετεγκατασταθεί από την Ελλάδα και την Ιταλία μόλις
1.145 πρόσφυγες, οι 615 από την Ελλάδα, ενώ έχουν «ανοίξει» μόλις 4.516 θέσεις (2.943
για την Ελλάδα). Σε ό,τι αφορά την επανεγκατάσταση, το πρόγραμμα υλοποιείται πολύ
καλύτερα (έχουν επανεγκατασταθεί από τρίτες χώρες σε χώρες της ΕΕ 5.677
πρόσφυγες), γεγονός που δημιουργεί εύλογες απορίες.
Η εξέλιξη αυτή έχει μεγάλη σημασία για το μέλλον των 46.471 εγκλωβισμένων
προσφύγων που έφτασαν στην Ελλάδα μέχρι τις 20 Μάρτη και βρίσκονται στις 37
οργανωμένες και τις 2 ανοργάνωτες (Ειδομένη, Πειραιάς) δομές διαμονής, αλλά και για
τους 7.353 πρόσφυγες-μετανάστες που ήρθαν μετά τις 20 Μάρτη και βρίσκονται στα
νησιά του Αιγαίου14, αφού, σύμφωνα με την κυβέρνηση και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ο
μόνος τρόπος για να εγκατασταθούν στα κράτη της επιλογής τους είναι να ενταχτούν
στα προγράμματα μετεγκατάστασης. Όμως οι θέσεις που προσφέρονται αυτή τη στιγμή
για μετεγκατάσταση από Ελλάδα είναι μόλις 2.943 και αφορούν κυρίως Σύρους
πρόσφυγες. Επομένως, η συντριπτική πλειονότητα των προσφύγων θα αναγκαστεί να
κάνει αίτηση ασύλου στην Ελλάδα, να μείνει τελικά στην Ελλάδα ή να αναζητήσει
άλλους, «παράνομους» δρόμους διαφυγής, αυξάνοντας έτσι τους κινδύνους για τη ζωή
τους και τα κέρδη των δουλεμπόρων.
Τον Οκτώβρη, οι αποφάσεις της ΕΕ δίνουν έμφαση στη συγκράτηση των προσφύγων
εκτός ΕΕ με οικονομικά και άλλα ανταλλάγματα, την ενίσχυση της φρούρησης των
συνόρων και τις επαναπροωθήσεις-απελάσεις. Για το σκοπό αυτό συγκαλούνται:
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι στις 14 Οκτώβρη τέθηκε θέμα κοινών περιπολιών
Ελλάδας-Τουρκίας στο Αιγαίο από τον πρόεδρο της Κομισιόν Γιούνκερ, ενώ
ακολούθησαν και άλλες σχετικές προτάσεις και από άλλους αξιωματούχους της ΕΕ και
κράτη-μέλη. Ωστόσο η πρόταση αυτή αποσύρθηκε, αφού προκρίθηκε η «λύση» του
ΝΑΤΟ.
Το Δεκέμβρη (και συγκεκριμένα στις 18-19 Δεκέμβρη) έλαβε χώρα η Σύνοδος Κορυφής. Η
Σύνοδος αυτή σηματοδότησε το πέρασμα από την πολιτική του καρότου στην πολιτική
του μαστίγιου. Με αυτή δόθηκε έμφαση στην αυστηρή φρούρηση των εξωτερικών
συνόρων σε βάρος των προσφύγων και αποφασίζεται η μετεξέλιξη του Frontex, με τη
δημιουργία «ευρωπαϊκής συνοριοφυλακής-ακτοφυλακής» με αρμοδιότητες να επιχειρεί
στα σύνορα κράτους-μέλους ακόμη και χωρίς πρόσκληση ή συγκατάθεση του
12/25
συγκεκριμένου κράτους. Πρόκειται για απόφαση η οποία, σε συνδυασμό με τις
διεκδικήσεις της τουρκικής άρχουσας τάξης, σημαίνει για την Ελλάδα αμφισβήτηση
κυριαρχικών δικαιωμάτων και προώθηση της συνδιαχείρισης του Αιγαίου με την
Τουρκία κάτω από ευρωενωσιακή ομπρέλα. Από την άποψη αυτή, αποκαλυπτική ήταν η
«αδυναμία» απάντησης από τον εκπρόσωπο της Κομισιόν σε ερώτηση της
Ευρωκοινοβουλευτικής Ομάδας του ΚΚΕ, για το ποια είναι τα σύνορα στο Αιγαίο στα
οποία θα επιχειρεί η νέα συνοριοφυλακή-ακτοφυλακή!
Από τις αρχές του 2016, οι αρχές των Σκοπίων επέτρεπαν τη διέλευση των συνόρων από
τους πρόσφυγες με το σταγονόμετρο, ενώ βρίσκονταν σε πολιτική και επιχειρησιακή
συνεργασία με τις χώρες του Βίσενγκραντ (Πολωνία, Ουγγαρία, Τσεχία, Σλοβακία)
έχοντας επιβάλει δικό τους σύστημα ελέγχου των εγγράφων των προσφύγων (με
αποκλεισμό όλων των Αφγανών). Ο λεγόμενος βαλκανικός διάδρομος είχε, στην
πραγματικότητα, μετατραπεί σε ένα στενό τούνελ. Η Κομισιόν είχε αποφασίσει δέσμη
δεκάδων συστάσεων συμμόρφωσης της Ελλάδας με τους κανόνες της Σένγκεν για τα
εξωτερικά σύνορα, με απειλή εξόδου από τη Συνθήκη Σένγκεν αν αυτές δεν
υλοποιούνταν μέσα σε 3 μήνες. Μετά από αίτημα της Τουρκίας, της Γερμανία και της
Ελλάδα, το ΝΑΤΟ κλήθηκε να έρθει για να φρουρήσει τα σύνορα στο Αιγαίο, πάντα με
πρόσχημα τον περιορισμό των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών. Η Σύνοδος
Κορυφής στις 18-19 Φλεβάρη 2016 επικύρωσε όλες τις παραπάνω αποφάσεις,
νομιμοποιώντας στην ουσία τον εγκλωβισμό χιλιάδων προσφύγων και μεταναστών
στην Ελλάδα, ο οποίος θα αποφασιζόταν οριστικά και τυπικά στις επόμενες δύο
Συνόδους Κορυφής.
Δέκα μέρες αργότερα (στις 17-18 Μάρτη) έλαβε χώρα η Σύνοδος Κορυφής ΕΕ-Τουρκίας.
Πρόκειται για τη Σύνοδο που επισφράγισε το κλείσιμο των βόρειων συνόρων και τον
εγκλωβισμό στην Ελλάδα των προσφύγων που ήδη είχαν περάσει σε αυτήν. Η Σύνοδος
13/25
αυτή επιβράβευσε επίσης τη στάση της τουρκικής άρχουσας τάξης στο Κυπριακό και
ενίσχυσε την επιθετικότητά της απέναντι στο συριακό, τον ελληνικό αλλά και τον
τουρκικό λαό, με αντάλλαγμα τη συγκράτηση στο έδαφος της Τουρκίας των προσφύγων
και μεταναστών. Οι αποφάσεις της Συνόδου έβαλαν ταφόπλακα στα δικαιώματα των
προσφύγων, ειδικά των Σύρων, με την απαράδεκτη πρόβλεψη ότι, για κάθε ένα Σύρο
πρόσφυγα που θα επαναπροωθείται από την Ελλάδα στην Τουρκία, ένας άλλος Σύρος
θα επανεγκαθίσταται σε κράτος-μέλος της ΕΕ μέχρι να συμπληρωθεί το όριο των 72.000
Σύρων προσφύγων.
Η Σένγκεν δεν καταργεί τους ελέγχους, όπως λέγεται, αλλά τους αυξάνει, με πολλαπλούς,
διαρκείς, ηλεκτρονικούς ελέγχους στοιχείων και πληροφοριών που αφορούν μια σειρά
τομείς της προσωπικής, επαγγελματικής και κοινωνικής ζωής του καθενός. Η Σένγκεν
συνοδεύεται από ένα τεράστιο σύστημα ηλεκτρονικού φακελώματος, το Σύστημα
Πληροφοριών Σένγκεν - SIS Ι και ΙΙ, στο οποίο καταχωρούνται προσωπικά δεδομένα που
αφορούν τη φυλετική ή εθνική προέλευση, τα πολιτικά φρονήματα, τις θρησκευτικές και
φιλοσοφικές πεποιθήσεις, τη συμμετοχή σε ένωση ή σε σωματείο, την υγεία, την
κοινωνική πρόνοια και το γενετήσιο προσανατολισμό.
Στο Σύστημα Σένγκεν καταχωρούνται βέβαια και οι αλλοδαποί, για τους οποίους
υπάρχουν ακόμη δύο ηλεκτρονικά συστήματα φακελώματος: Το VIS που αφορά όσους
έχουν πάρει βίζα για να επισκεφτούν την ΕΕ και το ηλεκτρονικό σύστημα δακτυλικών
αποτυπωμάτων, τώρα και βιομετρικών, Eurodac, το οποίο συνδέεται με τον Κανονισμό
του Δουβλίνου και το οποίο συγκεντρώνει όλα τα στοιχεία των αιτούντων άσυλο. Όλα
τα παραπάνω στοιχεία ανταλλάσσονται μεταξύ των αστυνομικών αρχών και των
υπηρεσιών ασφαλείας των κρατών-μελών της ΕΕ, αλλά και άλλων καπιταλιστικών
κρατών και ιμπεριαλιστικών κέντρων.
Η Σένγκεν είναι ένα χρήσιμο εργαλείο για το σύστημα που μπορεί, ανά πάσα στιγμή, να
χρησιμοποιηθεί σε βάρος του εργατικού, λαϊκού κινήματος, των λαϊκών αγώνων με
κατεύθυνση την ανατροπή του καπιταλιστικού εκμεταλλευτικού συστήματος.
14/25
Επομένως, σωστά λένε διάφοροι αστοί πολιτικοί, αναλυτές κλπ., ότι τυχόν αναστολή της
Σένγκεν για την Ελλάδα και επαναφορά των εσωτερικών ελέγχων μέχρι και δύο χρόνια,
όπως προβλέπουν τα άρθρα 19 και 26 της Συνθήκης, θα είναι επιζήμια έως
καταστροφική, αλλά αυτό αφορά τα συμφέροντα του κεφαλαίου και όχι των
εργαζομένων.
Μεγάλη αύξηση των ποσοστών του σημείωσε και το «Εθνικό Μέτωπο Γαλλίας» της
Λεπέν στις περιφερειακές εκλογές στη Γαλλία, το Δεκέμβρη του 2015, στον απόηχο των
επιθέσεων στο Παρίσι.
Σε μια σειρά χώρες της ΕΕ έχουν αυξηθεί οι ρατσιστικές επιθέσεις. Στην Ουγγαρία,
χούλιγκανς-φασίστες έθεσαν τους εαυτούς τους στην υπηρεσία της κυβέρνησης για να
αξιοποιηθούν στη φύλαξη των συνόρων, με ή χωρίς όπλα. Στη Γερμανία, ακροδεξιές-
νεοναζιστικές οργανώσεις καλούσαν, μέσω διαδικτύου, σε νυχτερινές επιθέσεις σε
15/25
βάρος αλλοδαπών, ανάλογες με τις επιθέσεις της Χρυσής Αυγής. Στη Φινλανδία,
εμφανίστηκαν παραστρατιωτικές ομάδες με τα σύμβολα των Βίκινγκς για να
προστατεύσουν, δήθεν, τους κατοίκους.
Στη Βρετανία, η εταιρία που είχε αναλάβει να στεγάσει σε ετοιμόροπες παράγκες τους
πρόσφυγες έβαψε τις πόρτες τους κόκκινες. Παρόμοια και στην Ουαλία, η εταιρία που
πήρε την εργολαβία για τη σίτιση-στέγαση των προσφύγων τους ανάγκασε να φοράνε
κόκκινο βραχιόλι.
Βούτυρο στο ψωμί του ρατσισμού, της ξενοφοβίας και των φασιστικών ορδών,
αποκαλυπτικές για την απανθρωπιά του αστικού πολιτικού συστήματος και απόδειξη
ότι το ίδιο το σύστημα εκτρέφει και δυναμώνει το ρατσισμό, τον εθνικισμό και το
φασισμό είναι οι αποφάσεις των ίδιων των κρατών ή κρατιδίων της ΕΕ. Πιο
συγκεκριμένα, η Δανία αποφάσισε την κατάσχεση πολύτιμων προσωπικών αντικειμένων
των αιτούντων άσυλο που αξίζουν πάνω από 1.350 ευρώ (εκτός από αντικείμενα
συναισθηματικής αξίας, όπως οι βέρες) και την υιοθέτηση σειράς απάνθρωπων
αντικινήτρων, όπως καθυστέρηση εξέτασης των αιτήσεων οικογενειακής επανένωσης,
μεταφορά των καταυλισμών εκτός πόλεων κλπ. Στη Δανία αποφασίστηκε επίσης, όπως
ήδη αναφέραμε, να εργάζονται οι αιτούντες άσυλο με το 1/3 του κατώτερου μισθού και
ο εργοδότης να επιδοτείται. Ο πρωθυπουργός της Δανίας έχει ζητήσει αναθεώρηση
προς το χειρότερο της Συνθήκης της Γενεύης για τους Πρόσφυγες, μη γνωρίζοντας,
προφανώς, ότι το ίδιο το Συμβούλιο αρχηγών της ΕΕ, η ίδια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα
το έκανε αυτό, μέσα από τη συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας, συνοδεύοντας μάλιστα αυτήν την
απόφαση με διαβεβαιώσεις ότι η συμφωνία σέβεται, και με το παραπάνω, τη Συνθήκη
της Γενεύης.
16/25
Στη χώρα μας, η αύξηση του ποσοστού της Χρυσής Αυγής, ειδικά στα νησιά, στις
βουλευτικές εκλογές του Σεπτέμβρη του 2015, οφείλεται σε μεγάλο βαθμό και στην
εκμετάλλευση του προσφυγικού-μεταναστευτικού ζητήματος. Μέχρι πρόσφατα, δεν
υπήρξαν εκτεταμένες ρατσιστικές επιθέσεις, οι χρυσαυγίτες κρύβονταν πίσω από
«αγανακτισμένους» κατοίκους, η προσπάθεια που έκανε επίσημα η Χρυσή Αυγή να
κινητοποιήσει κόσμο κατά της λειτουργίας χώρου φιλοξενίας στο Σχιστό απέτυχε. Αυτό
σε μεγάλο βαθμό οφείλεται στη δράση του Κομμουνιστικού Κόμματος και του εργατικού
και λαϊκού κινήματος, που αποκαλύπτουν τη δράση και το χαρακτήρα της, σε
συνδυασμό με τη διεξαγόμενη δίκη κατά της ηγεσίας και των στελεχών της ναζιστικής
οργάνωσης. Οφείλεται επίσης στο ότι, μέχρι τώρα, η Ελλάδα ήταν χώρα διέλευσης
προσφύγων και μεταναστών, δεν είχαν εκδηλωθεί προβλήματα από τον εγκλωβισμό
τους στη χώρα μας.
ΣΥΝΤΟΜΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ
Μετά τις ανατροπές της περιόδου 1989-1991, η Ελλάδα μετατράπηκε σε χώρα μαζικής
υποδοχής μεταναστών από τις πρώην σοσιαλιστικές χώρες και κυρίως από την
Αλβανία. Επιδίωξη αυτής της κατηγορίας των οικονομικών μεταναστών ήταν να μείνουν
στην Ελλάδα. Υπήρξε πολιτική προσέλκυσής τους από την άρχουσα τάξη, μέσω των
αστικών πολιτικών κομμάτων –κυρίως της ΝΔ– που συνέβαλαν καθοριστικά στην
αύξηση της κερδοφορίας του κεφαλαίου, με τα φτηνά μεροκάματα, την αξιοποίησή τους
για το χτύπημα των εργατικών-κοινωνικών κατακτήσεων, την προσπάθεια διάσπασης
της εργατικής τάξης και την καλλιέργεια ξενοφοβικών αντανακλαστικών, που πάντα
βρίσκουν εύφορο έδαφος στον καπιταλισμό όταν υπάρχει μαζική εισροή αλλοδαπού
εργατικού δυναμικού.
17/25
είσοδο-διαμονή ήταν 1.402, ενώ το 2008 σχεδόν εικοσιπλασιάστηκαν, φτάνοντας τις
25.577. Το ίδιο συνέβη και με τους Σομαλούς (το 2003: 934 συλλήψεις, το 2008: 6.713)
και άλλες εθνικότητες.
Στόχος αυτής της ομάδας προσφύγων πολέμου (σε αντίθεση με τους μετανάστες από το
Πακιστάν και το Μπαγκλαντές) ήταν να χρησιμοποιήσουν την Ελλάδα ως πέρασμα για
άλλα κράτη-μέλη της ΕΕ. Ωστόσο αυτό εμποδιζόταν από τον Κανονισμό του Δουβλίνου,
με αποτέλεσμα να «ανθίζουν» τα διάφορα κυκλώματα εκμετάλλευσης και διακίνησης
μέσω των «παράνομων» οδών εξόδου από την Ελλάδα (π.χ. μέσω Πάτρας,
Ηγουμενίτσας) και να συμβαίνουν συχνά ναυάγια στο θαλάσσιο πέρασμα προς Ιταλία.
Όλο αυτό το διάστημα, η κρατική και παρακρατική καταστολή εναλλασσόταν και
αλληλοσυμπληρωνόταν με την άγρια εκμετάλλευση από την εργοδοσία, τα πολύ χαμηλά
ποσοστά χορήγησης ασύλου (λιγότερο από το 1% των αιτήσεων), την παραχώρηση
αδειών παραμονής με το σταγονόμετρο και κατ’ επέκταση τη διατήρηση ενός μεγάλου
ποσοστού οικονομικών μεταναστών σε καθεστώς παράνομης εργασίας και διαμονής, τα
κέντρα κράτησης προσφύγων και μεταναστών με τις άθλιες συνθήκες ζωής.
Οι εθνικότητες που κυριαρχούν είναι οι Σύροι18 (σε ποσοστό 56% το 2015 και 44% το
2016), οι Αφγανοί (25% και 29% αντίστοιχα) και οι Ιρακινοί (10% και 17% αντίστοιχα).
Πρόκειται δηλαδή για πληθυσμούς με προσφυγικό προφίλ, όπως λέγεται, που δεν
ήθελαν, ούτε θέλουν να παραμείνουν στην Ελλάδα. Αυτοί οι πρόσφυγες βλέπουν την
Ελλάδα ως χώρα διέλευσης προς άλλα κράτη-μέλη της Κεντρικής και Βόρειας ΕΕ.
Όσον αφορά τα σημεία μέσω των οποίων εισέρχονται στην Ελλάδα, αυτά είναι τα νησιά
του Αιγαίου, με τη Λέσβο να υποδέχεται πάνω από τους μισούς, ενώ ακολουθούν η Χίος
και η Σάμος.
Από τα παραπάνω τίθεται το ερώτημα, άλλοτε καλόπιστα και άλλοτε κακόπιστα: Γιατί οι
πρόσφυγες επιλέγουν τη Γερμανία και άλλες χώρες που έπαιξαν σοβαρό ρόλο στον
πόλεμο που τους ξερίζωσε από τις χώρες τους; Αναλύθηκε σε προηγούμενο κεφάλαιο η
συγκεκριμένη πολιτική προσέλκυσης των προσφύγων από το γερμανικό κεφάλαιο.
Είναι φυσικό επομένως για τους πρόσφυγες να επιλέγουν μια χώρα που, παρά την
επιβράδυνση στην οικονομική ανάπτυξη, συνεχίζει να βρίσκεται στην κορυφή της
18/25
καπιταλιστικής πυραμίδας, όπου υπάρχουν ακόμη ευκαιρίες για ανεύρεση εργασίας,
έστω και κακοπληρωμένης, όπου εξακολουθούν, προς το παρόν, να χορηγούνται
επιδόματα στους αιτούντες άσυλο19.
Με την εκδήλωση της μεγάλης προσφυγικής έκρηξης μετά τον Ιούλη, εκτός από τα
υπαρκτά προβλήματα στη διαχείριση του προβλήματος, επιχείρησε να αξιοποιήσει τη
μαζική άφιξη προσφύγων και μεταναστών για να αναβαθμίσει τη θέση της αστικής
τάξης της χώρας στην περιοχή και να εντάξει το προσφυγικό-μεταναστευτικό ζήτημα
στις γενικότερες γεωπολιτικές επιδιώξεις της. Αυτόν το στόχο υπηρετούν τα συνθήματα
«Ελλάδα - νησίδα σταθερότητας σε μια αποσταθεροποιημένη περιοχή», «Ελλάδα -
διεθνής παίκτης ως προς τις προσφυγικές ροές», καθώς και οι δηλώσεις ότι η Ελλάδα
μπορεί «να παίξει το ρόλο συνδετικού κρίκου ΕΕ-Τουρκίας, να την κάνει χρήσιμη [την
Ελλάδα] και να ενισχύσει τη γεωπολιτική της δυναμική».
Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ ψήφισε και στήριξε όλες τις αποφάσεις της ΕΕ που
αναλύθηκαν προηγουμένως, αποφάσεις που οδήγησαν σε εγκλωβισμό ενός μεγάλου
μέρους προσφύγων και μεταναστών στην Ελλάδα παρά τη θέλησή τους, στο βούλιαγμα
19/25
των ονείρων τους για μια ασφαλέστερη και καλύτερη ζωή στις λάσπες της Ειδομένης,
στην ασφυξία του Ελληνικού, του Πειραιά, στο να γεμίσει η Ελλάδα με χώρους
αναγκαστικής φιλοξενίας, με ευθύνη μάλιστα του Στρατού.
Πριν λίγες μέρες ψήφισε το νόμο 4375/2016, στον οποίο ενσωματώθηκαν όλες οι
αντιδραστικές αποφάσεις της ΕΕ, από τη δημιουργία των hot-spots (των Κέντρων
Υποδοχής και Ταυτοποίησης – ΚΥΤ, όπως ονομάζονται) που μετατράπηκαν σε φυλακές
για όσους πρόσφυγες και μετανάστες ήρθαν μετά την 20ή Μάρτη, μέχρι τη
θριαμβευτική επαναφορά του Κανονισμού του Δουβλίνου, τις fast-track διαδικασίες
εξέτασης των αιτήσεων ασύλου και την ενσωμάτωση διατάξεων της Οδηγίας 2013/32
της ΕΕ, που ανοίγει το δρόμο για να θεωρηθεί η Τουρκία ασφαλής τρίτη χώρα και να
μπορέσει να εφαρμοστεί η απαράδεκτη συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας, που προβλέπει μαζικές
επαναπροωθήσεις προσφύγων στην Τουρκία.
Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, μετά από ένα σύντομο διάλειμμα, επιστρέφει στη γνωστή
τακτική της καταστολής, των μαζικών επαναπροωθήσεων, πασπαλισμένη με μπόλικη
ανθρωπιστική χρυσόσκονη. Καμία έκπληξη για τους κομμουνιστές δεν αποτελεί αυτή η
μετάλλαξη του ΣΥΡΙΖΑ, αφού το ΚΚΕ ξεκάθαρα έχει πει στην εργατική τάξη και το λαό,
στους ίδιους τους μετανάστες και πρόσφυγες, ότι χωρίς σύγκρουση με την πολιτική της
ΕΕ, με τις ιμπεριαλιστικές ενώσεις, με το σύστημα της εκμετάλλευσης, δεν μπορεί να
υπάρξει ούτε καν ανακούφιση των προβλημάτων που απορρέουν από τη μαζική
μετανάστευση και προσφυγιά.
Η πιο σοβαρή και επικίνδυνη πλευρά της πολιτικής της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ
αφορά τη συμμετοχή της στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο, με τη συστηματική και
δραστήρια ανάμιξή της στην προετοιμασία, τη στήριξη και τη δικαιολόγηση των
ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων. Κατ’ επέκταση, συμβάλλει και στη διατήρηση και αύξηση
των προσφυγικών ρευμάτων, αφού το προσφυγικό δεν μπορεί να επιλυθεί όσο
διατηρούνται οι πολεμικές συγκρούσεις, πολύ περισσότερο όταν οι πολεμικές μηχανές
ετοιμάζονται για έναν πιο γενικευμένο ιμπεριαλιστικό πόλεμο.
Από την άποψη αυτή, η πρόσκληση του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο από την ελληνική κυβέρνηση,
από κοινού με τις κυβερνήσεις της Τουρκίας και της Γερμανίας, με πρόσχημα τον
περιορισμό των αφίξεων προσφύγων-μεταναστών από την Τουρκία, αποτελεί σοβαρή
εξέλιξη, που βρίσκεται σε πλήρη αντιστοίχιση με τα ιμπεριαλιστικά σχέδια του ΝΑΤΟ
για τη Συρία και την ευρύτερη περιοχή, από τη Μαύρη Θάλασσα μέχρι την Ανατολική
Μεσόγειο και τη Βόρεια Αφρική. Οδηγεί στην κλιμάκωση του πολέμου και προϊδεάζει
για νέες ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις, π.χ. στη Λιβύη, που, εκτός των άλλων συνεπειών, θ’
αυξήσουν και τα κύματα των προσφύγων. Οξύνει τους ανταγωνισμούς ανάμεσα στο
ΝΑΤΟ και τη Ρωσία, που εκδηλώνονται και με τη συγκέντρωση πολεμικών μέσων στην
περιοχή, και αυξάνει τον κίνδυνο άμεσης εμπλοκής της χώρας στην περίπτωση
γενικευμένου ιμπεριαλιστικού πολέμου στην περιοχή.
Η πρόσκληση αυτή εγκυμονεί κινδύνους και για κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας από
τις ντε φάκτο αμφισβητήσεις της άρχουσας τάξης της Τουρκίας που, τελευταία,
εκδηλώνονται με την κάλυψη και της ΝΑΤΟϊκής αρμάδας που βρίσκεται στο Αιγαίο. Δεν
20/25
πρόκειται φυσικά για νέα εξέλιξη, αφού το ΝΑΤΟ υιοθετούσε πάντα τη στάση να μην
αναγνωρίζει σύνορα μεταξύ των κρατών-μελών του και να διακηρύσσει ότι δεν
αναμιγνύεται στις μεταξύ τους διαφορές, δηλαδή να κάνει τα «στραβά μάτια» στις
τουρκικές προκλήσεις. Αυτή είναι και η πολιτική της ΕΕ, που θεωρεί τα σύνορα της
Ελλάδας ευρωπαϊκά σύνορα, με την απόλυτη συμφωνία και όλων των αστικών
κομμάτων της Ελλάδας.
Η εμπλοκή των ΜΚΟ σε μια σειρά τομείς άσκησης κοινωνικής, αλλά και εξωτερικής
πολιτικής αποτελεί άλλωστε στρατηγική κατεύθυνση της ΕΕ, η οποία τις χρηματοδοτεί
αδρά για να παίξουν συγκεκριμένο ρόλο. Απόδειξη είναι η πρόθεση των οργάνων της ΕΕ
να δοθεί η μερίδα του λέοντος από τα 700 εκατ. της λεγόμενης «ανθρωπιστικής»
βοήθειας για τη διαχείριση του προσφυγικού-μεταναστευτικού ζητήματος σε ΜΚΟ. Με
την κατεύθυνση αυτή συμφωνούν και όλα τα άλλα αστικά κόμματα, μαζί και ο
οπορτουνισμός. Στο νέο νόμο 4375/2016 που ψήφισε η κυβέρνηση για τα hot-spots, το
άσυλο κλπ., προβλέπεται η ενισχυμένη παρουσία και συμμετοχή των ΜΚΟ («οργανώσεις
της κοινωνίας των πολιτών», όπως αναφέρονται στο νόμο), σε όλα τα στάδια και όλες
τις υπηρεσίες που ασχολούνται με τους πρόσφυγες και το άσυλο, από την Υπηρεσία
Ασύλου μέχρι τα κέντρα φιλοξενίας και τα hot-spots. Προβλέπεται επίσης η δημιουργία
«Μητρώου ΜΚΟ», για να νομιμοποιηθεί η παρουσία τους.
21/25
Εκτός από τις ΜΚΟ ιδιαίτερο ρόλο στο προσφυγικό-μεταναστευτικό παίζουν και
διάφορες οργανώσεις «αλληλέγγυων» και «αντιρατσιστών». Το τελευταίο διάστημα
μάλιστα υπάρχει ιδιαίτερη δραστηριότητα από συγκεκριμένες οργανώσεις, ορισμένες
ξένες, με προβοκατόρικο ρόλο στις πλάτες των προσφύγων και μεταναστών, με τη
διασπορά ψεύτικων ελπίδων –ότι δήθεν θα ανοίξουν τα σύνορα– η διάψευση των
οποίων δημιουργεί ακόμη μεγαλύτερη απελπισία και ξεσπάσματα στους
εγκλωβισμένους.
Η παραπάνω συμφωνία αποτυπώνεται και στο Κοινό Ανακοινωθέν μετά από την
τελευταία συνάντηση πολιτικών αρχηγών για το προσφυγικό. Χαρακτηριστικό είναι ότι,
σύμφωνα με το πρώτο σημείο της κοινής τους συμφωνίας, η Ελλάδα «θα σεβαστεί στο
ακέραιο τις υποχρεώσεις της, με τον τρόπο που αυτές καθορίζονται από τις αποφάσεις
των αρμόδιων οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Το πιο σοβαρό, όμως, σημείο στρατηγικής σύγκλισης και συμφωνίας όλων των αστικών,
αλλά και οπορτουνιστικών κομμάτων, είναι ότι θεωρούν ιερή και απαραβίαστη τη
συμμετοχή της Ελλάδας στους ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς, το ΝΑΤΟ, την ΕΕ, τον
ΟΑΣΕ (Οργανισμός για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη) και τους
γεωπολιτικούς-πολεμικούς σχεδιασμούς τους, που προκαλούν τα προσφυγικά-
μεταναστευτικά ρεύματα, γιατί θεωρούν απαραβίαστη την εξουσία του κεφαλαίου, που
τα συμφέροντά του ταυτίζονται με τη συμμετοχή σε αυτούς τους οργανισμούς.
22/25
Το προηγούμενο διάστημα ξετυλίχτηκε πολύπλευρη δράση του ΚΚΕ και της ΚΝΕ, του
ΠΑΜΕ και των άλλων οργανώσεων της Λαϊκής Συμμαχίας (ΜΑΣ, ΟΓΕ, ΠΑΣΕΒΕ, ΠΑΣΥ)
όπου δραστηριοποιούνται τα μέλη του ΚΚΕ, των ταξικών συνδικάτων, των Λαϊκών
Επιτροπών κλπ. για το προσφυγικό-μεταναστευτικό, καθώς και ποικίλες εκδηλώσεις
αλληλεγγύης. Επικαιροποιήθηκαν οι θέσεις και οι προτάσεις άμεσης ανακούφισης του
προβλήματος. Αποκτήθηκε πολύτιμη εμπειρία.
Το επόμενο διάστημα θα είναι επίσης πυκνό σε εξελίξεις, τόσο στα πεδία του
ιμπεριαλιστικού πολέμου όσο και στην εξέλιξη των αντιθέσεων που αφορούν την
εφαρμογή της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας, τη Σένγκεν, το Δουβλίνο κλπ.
Η δουλειά των κομμουνιστών χρειάζεται να προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες που έχει
δημιουργήσει ο εγκλωβισμός ενός υπολογίσιμου αριθμού προσφύγων και μεταναστών
στην Ελλάδα, να εμπλουτιστεί με μία πιο σταθερή και συστηματική επαφή με τους
ίδιους τους πρόσφυγες και μετανάστες που βρίσκονται σε οργανωμένους και
ανοργάνωτους χώρους φιλοξενίας και διαμονής, με εκείνους που βρίσκονται
κρατούμενοι στα hot-spots των νησιών.
Η δουλειά αυτή πρέπει να παίρνει, επίσης, υπόψη τα προβλήματα από τον εγκλωβισμό
που δημιουργούνται στον ντόπιο πληθυσμό και κυρίως την αξιοποίηση και διόγκωση
των προβλημάτων αυτών από μηχανισμούς, αντιδραστικές και φασιστικές οργανώσεις.
Πιο συγκεκριμένα:
23/25
από τη φτώχεια και την ανέχεια, που μπορούν να εμπλουτιστούν και να
προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες παραμονής τους, για μικρότερο ή μεγαλύτερο
χρονικό διάστημα, μερικών και για πάντα, στην Ελλάδα.
2. Να γίνεται κατανοητό από ευρύτερα εργατικά και λαϊκά στρώματα, από τη νεολαία,
ότι κοινή είναι η αιτία που έχει οδηγήσει στη φτωχοποίηση, την ανεργία και την ανέχεια
την πλειοψηφία του λαού μας με την αιτία που έχει σπρώξει μεγάλα τμήματα λαών
στους δρόμους της προσφυγιάς και της μετανάστευσης. Ο πόλεμος και οι οικονομικές
κρίσεις είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, που λέγεται καπιταλισμός, δεν
αποτελούν την εξαίρεση, αλλά τον κανόνα στον καπιταλισμό. Πρόσφυγες και
μετανάστες μαζί με τον ντόπιο πληθυσμό δεν έχουν τίποτα να χωρίσουν. Αντίθετα,
μπορούν να κερδίσουν τον κόσμο ολόκληρο αν ενώσουν τις δυνάμεις τους κατά του
κοινού αντιπάλου.
25/25