ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ 3ης ΕΝΟΤΗΤΑΣ

Παιδιά ,Χριστός Ανέστη!!

Προχωρούμε την επανάληψή μας με την ενεργητική και παθητική φωνή,

την Α΄και Β΄ συζυγία των ρημάτων καθώς και το α΄ συνθετικό των
σύνθετων λέξεων.
Πρώτα θα θυμηθείτε πολύ καλά τη θεωρία και έπειτα θα κάνετε τις
ασκήσεις .
 ΕΝΟΤΗΤΑ 3η

Επανάληψη της ενεργητικής και παθητικής φωνής, της Α΄και Β΄ συζυγίας των
ρημάτων καθώς και του α΄ συνθετικού των σύνθετων λέξεων.

Να μελετήσετε:
i. τις σελ. 49 & 51 από το σχολικό εγχειρίδιο «Νεοελληνική Γλώσσα Β’ Γυμνασίου»
ii. τις σημειώσεις του σχετικού μαθήματος∙
iii. τη θεωρία από τον Ελληνικό πολιτισμό:
http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria%20Nea/foni-sizigia-rim-
NE.htm

Θυμήσου:
I. EΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ
 Τις αναγνωρίζουμε με βάση την κατάληξη:
 στην ενεργητική φωνή τα ρήματα στο α’ πρόσωπο οριστικής ενεστώτα έχουν
κατάληξη –ω
π.χ. διαβάζω, τρώω, αγαπώ

 στην παθητική φωνή τα ρήματα στο α’ πρόσωπο οριστικής ενεστώτα έχουν

κατάληξη –μαι
π.χ. κοιμάμαι, ετοιμάζομαι, χρειάζομαι

 Τα περισσότερα ρήματα έχουν και ενεργητική και παθητική φωνή: π.χ. αγαπώ –
αγαπιέμαι!!!

 Κάποια ρήματα έχουν μόνο ενεργητική φωνή (π.χ. ζω, υπάρχω, διψώ), κάποια έχουν
μόνο παθητική φωνή (π.χ. κοιμάμαι, φαίνομαι, φοβάμαι). Τα ρήματα που έχουν μόνο
παθητική φωνή λέγονται ΑΠΟΘΕΤΙΚΑ.

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Άσκηση 1. Να υπογραμμίσετε τα ρημάτα και να αναγνωρίσετε τη φωνή τους.

1. Η πραγματική φιλία ανυψώνει τους ανθρώπους ηθικά και πνευματικά. ενεργητική φωνή
2. Χρειάστηκα τη βοήθειά σου. ........................................
3. Δεν είχα φοβηθεί τόσο πολύ στη ζωή μου! ........................................
4. Αποφάσισαν να δώσουν την προσφορά σ’ εκείνο τον επιπλοποιό. .......................
5. Θα παραξενευτείς όταν ακούσεις τι συνέβηκε. 
........................................ / ........................................ / ........................................

Άσκηση 2. Να μεταφέρετε τα παρακάτω ρήματα στην αντίθετη φωνή, στο χρόνο και το
πρόσωπο που βρίσκονται!
πείθεις πείθεσαι τίμησαν ............................................
θεωρείται ............................................ τραγουδούν ............................................
διορθώνεις ............................................ εκτελέστηκαν ............................................
αγαπήθηκες ............................................ θα ευχαριστηθείς ............................................
 Θυμήσου:

 Αποθετικά ρήματα
Λέγονται τα ρήματα που έχουν μόνο παθητική φωνή (ανεξαρτήτως συζυγίας). Κάποια
αποθετικά ρήματα είναι τα ακόλουθα:

αισθάνομαι φαίνομαι φοβούμαι/-άμαι

χρειάζομαι γίνομαι μεταχειρίζομαι
εργάζομαι εύχομαι υπερασπίζομαι
έρχομαι ανέχομαι συλλογίζομαι
δέχομαι στέκομαι εμπιστεύομαι
σέβομαι κάθομαι εκμεταλλεύομαι
φέρομαι θυμούμαι / θυμάμαι παραπονιέμαι
κ.α.

 Τα ρήματα αυτά σχηματίζουν, επίσης, μετοχή μόνο στην ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ.

Άσκηση 3. Σχηματίστε τις μετοχές των ακόλουθων ρημάτων, όπως στο παράδειγμα:

Αισθάνομαι Αισθανόμενος –η –ο
Εργάζομαι
Έρχομαι
Δέχομαι
Σέβομαι
Φέρομαι
Φαίνομαι
Εύχομαι
Ανέχομαι
Στέκομαι
Θυμούμαι/-άμαι
Φοβούμαι/-άμαι
Υπερασπίζομαι Όταν το ο τονίζεται
Συλλογίζομαι γράφουμε -ω- .
Εμπιστεύομαι
παραπονιέμαι Όταν το ο δεν τονίζεται
γράφουμε -ο- .
Συμπληρώστε με ο ή ω.

αυξάν....ντας, επαιν....ντας, ιδ....μένος, γιν....μένος, καμ....μένος, διδασκ....μένος,

περισπ....μένος ειπ....μένος, πι....μένος, καταγγέλλ....ντας, περν....ντας, υποσχ....μένος,
στεφαν....μένος παίρν....ντας, φορτ....μένος
 Η σημασία, όμως, των ρημάτων αυτών είναι ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ

π.χ. Ο Απόστολος εκμεταλλεύτηκε την αδερφή του (ενεργητική σύνταξη)

Τι
σημαίνε
Η αδερφή του Απόστολου έπεσε θύμα εκμετάλλευσης από αυτόν. ι
πρακτικ
ά αυτό;
για να αποδώσω την πρόταση με παθητική
σύνταξη,

πρέπει να χρησιμοποιήσω περίφραση!

Περισσότερες ασκήσεις θα κάνουμε στην επόμενη ενότητα!!

II. Για την εμπέδωση της θεωρίας για τις συζυγίες αξιοποιείστε τις ηλεκτρονικές
ασκήσεις με αυτόματο έλεγχο στους παρακάτω συνδέσμους :

1. http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/askisis%20nea/sizigia1.htm

2. http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/askisis%20nea/sizigia5.htm

3. http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/askisis%20nea/sizigia6.htm

4. http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/askisis%20nea/sizigiaB-

taxi1.htm
Θυμήσου:

 Τα ρήματα σε της Α΄ συζυγίας σε –ίζω γράφονται με –ι– και το διατηρούν και στους
άλλους χρόνους, και στις μετοχές. π.χ. ορίζω όρισα, θα ορίσω, έχω οριστεί ορίζοντας,
ορισμένος κ.λπ.
Εξαιρούνται τα:
δανείζω, αθροίζω, πήζω, πρήζω, δακρύζω, αναβλύζω, κατακλύζω, συγχύζω, σφύζω

 ρήματα της Α΄ συζυγίας σε –ώνω γράφονται με –ω– και το διατηρούν και στους
άλλους χρόνους και στις μετοχές. Π.χ. ματώνω  μάτωσα, θα ματώσω, έχω ματώσει,
ματώνοντας, ματωμένος κ.λπ.

 Τα ρήματα της Β΄ συζυγίας σχηματίζουν γενικά το Μέλλοντα, τον Αόριστο και τους
άλλους χρόνους με –η– : αγάπησα, αγαπημένος κ.λπ.

 Οι μετοχές παρακειμένου παθητικής φωνής γράφονται με –μμ– όταν ο

χαρακτήρας του θέματος λήγει σε π, β, φ: πχ. Βάφω  βαμμένος

Άσκηση 4. Να συμπληρώσετε τα κενά με τα παρακάτω ρήματα :

πληροφορώ, κάθομαι, μιλιέμαι, προσποιούμαι, αγαπιέμαι, διηγούμαι, θυμάμαι.

1. Ο Τύπος μάς..................................... (ενεστ.) για όσα συμβαίνουν στον κόσμο.
2. Άδικα ............................................ (παρατ.) ότι δεν ξέρεις τίποτε.
3. Ακόμη θυμάμαι τις ωραίες ιστορίες που μου .............................................. (παρατ.) η γιαγιά
μου.
4. Οι δύο γέροι ................................................(παρατ.) δίπλα στο τζάκι
και ......................................... (παρατ.) τα δύσκολα χρόνια της νιότης τους.
5. Δεν καταλαβαίνω πώς γίνεται να μη ............................................. (ενεστ.) εσείς
που ................................................ (παρατ.) πολύ.

Άσκηση 5. Να σχηματίσεις τον αόριστο:

Ενεστώτας Αόριστος Ενεστώτας Αόριστος

νικώ γεμίζω

πηδώ γυρίζω

χτυπώ αθροίζω

θέλω δανείζω

μεθώ δακρύζω

αρχίζω αφήνω

ξεχωρίζω ψήνω
 Β. ΤΟ Α΄ ΣΥΝΘΕΤΙΚΟ
Μελετήστε τον πίνακα στη σελίδα 52 του βιβλίου σας!
 ΤΟ Α΄ ΣΥΝΘΕΤΙΚΟ μπορεί να είναι:
 ουσιαστικό, π.χ. άνεμος + θύελλα > ανεμοθύελλα
 επίθετο, π.χ. άγριος + λουλούδι > αγριολούλουδο
 ρήμα, π.χ. μπαίνω + βγαίνω > μπαινοβγαίνω
 αριθμητικό, π.χ. δύο + όροφος > διώροφος
 επίρρημα, π.χ. ξανά + βλέπω > ξαναβλέπω
 πρόθεση, π.χ. μετά + αύριο > μεθαύριο
 αντωνυμία, π.χ. αυτό + κολλώ > αυτοκόλλητο

Να θυμάστε:
 ένας + πλευρά > μονόπλευρος  αντί + υπολοχαγός > ανθυπολοχαγός
 δύο + όροφος > δι-ώροφος  από + οπλισμός > αφοπλίζω
 μετά + αύριο > μεθαύριο

Άσκηση 6 .Να συμπληρώσετε τον ακόλουθο πίνακα.

ΣΥΝΘΕΤΟ Α΄ ΣΥΝΘΕΤΙΚΟ ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ Α΄ΣΥΝΘΕΤΙΚΟ
νυχτοπούλι νύχτα ουσιαστικό
αλλόθρησκος
πεντάμορφη
εξώπορτα
ανταποδίδω
βαρυχειμωνιά
γήπεδο
πηγαινοέρχομαι
χειροκροτώ
δισέγγονο
διπρόσωπος
τετράχρονος
μονόμισθος
εξατάξιο

Άσκηση 7. Να σχηματίσετε σύνθετα με τα παρακάτω ζευγάρια

α) αντί + αεροπορικός η) χάμω + γελώ

β) αντί + υπολοχαγός ι) αλλάζω + πίστη
γ) από + αρνιέμαι ια) φεύγω + πόνος
δ) από + ορίζω ιβ) αντί + στρατηγός
ε) κατά + άσπρος ιγ) από + μεσημέρι
στ) κατά + αγιάζω ιδ) κατά + μόνος 
ζ) μετά + οικώ ιε) αντί +υπό + υπολοχαγός 