DENEY 10: ALÇALTICI-YÜKSELTİCİ ÇEVİRİCİ (CUK CONVERTER)

Deneyin Amacı: Alçaltıcı-Yükseltici çevirici (CUK Converter) değişkenlerinin farklı

değerleri için, çıkış akım ve gerilimdeki değişimlerin incelenmesi, grafiklerinin çizdirilmesi.
Sürekli ve süreksiz akım çalışma durumlarının kavranması, iki durum arasındaki ilişkilerin
incelenmesi.

1- Vg=20 V, fs1=100kHz, L1=5uH, C1=100uF, L2=10mH, C2=5mF ve Ry1=2ohm

değerlerini sabit tutarak, Darbeleme oranı D’nin değerini 0,1-0,2-0,3....0,9 aralığında
değiştiriniz. Anahtarlama oranını 0,1 yapmak için switching points değerini 0 36. yapınız.
Anahtarlama oranı D1=0,1 için Vo (çıkış gerilim) eğrisi grafiğini sonuç kısmına çiziniz.
Darbeleme oranının her değeri için ortalama çıkış gerilimi değerini aşağıdaki tabloya yazınız.

Sonuç: D1=0,1 için Vo (çıkış gerilim eğrisi – süre 0,1s)

a) Darbeleme oranı arttıkça çıkış gerilimi ne oldu?

b) Giriş gerilimi ile çıkış gerilimi arasındaki bağıntıyı darbeleme oranına bağlı olarak yazınız.

Darbeleme Giriş Çıkış max Çıkış min Çıkış

Oranı Gerilimi Değeri Değeri Gerilimi
D1=0,1 Vg1=20 V Vo1=
D2=0,2 Vg2=20 V Vo2=
D3=0,3 Vg3=20 V Vo3=
D4=0,4 Vg4=20 V Vo4=
D5=0,5 Vg5=20 V Vo5=
D6=0,6 Vg6=20 V Vo6=
D7=0,7 Vg7=20 V Vo7=
D8=0,8 Vg8=20 V Vo8=
D9=0,9 Vg9=20 V Vo9=

1
2- D5=0,5, fs1=100kHz, L1=5uH, C1=100uF, L2=10mH, C2=5mF ve Ry1=2ohm değerlerini
sabit tutarak giriş gerilimi (Vg) değerini değiştiriniz. Bu işlemi aşağıdaki tabloda verilen bütün
giriş gerilimi (Vg) değerleri için uygulayınız. Vg’nin her değeri için ortalama çıkış gerilimi
değerini aşağıdaki tabloya yazınız. Darbeleme oranı sabitken, giriş geriliminin değişimi ile
çıkış gerilimi nasıl değişti?

Darbeleme Giriş Çıkış max Çıkış min Çıkış

Oranı Gerilimi Değeri Değeri Gerilimi
D5=0,5 Vg1=30 V Vo1=
D5=0,5 Vg2=40 V Vo2=
D5=0,5 Vg3=50 V Vo3=

Sonuç: D5=0,5 ve Vg1=30V için Vo1 çıkış gerilimi eğrisi (süre=0,2s)

3- D5=0,5, Vg=20 V, fs1=100kHz, L1=5uH, C1=100uF, L2=10mH ve C2=5mF değerlerini

sabit tutarak, sadece yük kısmındaki Ry yük direnç değerini değiştiriniz. Bu işlemi; aşağıdaki
tabloda belirlenen bütün Ry (yük direnci) değerleri için uygulayınız ve tabloyu doldurunuz.

Darbeleme Giriş Yük Çıkış max Çıkış min Çıkış

Oranı Gerilimi Direnci Değeri Değeri Gerilimi
D5=0,5 Vg1=20 V Ry1=3ohm Vo1=
D5=0,5 Vg2=20 V Ry2=4ohm Vo2=
D5=0,5 Vg3=20 V Ry3=5ohm Vo3=

Sonuç: D5=0,5 ve Ry1=3ohm için Vo1 çıkış eğrisi grafiği

a) Yük direnci değerinin değişimiyle ortalama çıkış gerilimi değerinde bir değişiklik oldu mu?

b) Çıkış gerilimindeki dalgalanma, yük direnci değeri ile nasıl değişti?

4- Vg=20V, L1=5uH, C1=100uF, L2=10mH, C2=5mF ve Ry1=2ohm değerlerini sabit

tutarak, anahtarlama frekansına fs1=120kHz, fs2=150kHz ve fs3=200kHz değerlerini veriniz.
Her anahtarlama frekansı değeri için bütün grafikleri inceleyiniz ve çıkış gerilimindeki
dalgalılığa dikkat ediniz.

Darbeleme Giriş Anahtarlama Çıkış max Çıkış min Çıkış

Oranı Gerilimi Frekansı Değeri Değeri Gerilimi
D1=0,1 Vg1=20 V fs1=120kHz Vo1=
D1=0,1 Vg2=20 V fs2=150kHz Vo2=
D1=0,1 Vg3=20 V fs3=200kHz Vo3=

Sonuç: fs1=120kHz için Vo1 çıkış gerilimi eğrisi

Sonuç: fs2=150kHz için Vo2 çıkış gerilimi eğrisi
Sonuç: fs3=200kHz için Vo3 çıkış gerilimi eğrisi

2
a) Çıkış gerilimindeki dalgalanma azaldı mı?

b) Konvertör kısmındaki alçak geçiren filtrenin köşe frekansını hesaplayınız.

c) Filtrenin köşe frekansı ile anahtarlama frekansı değerini karşılaştırınız.

5- Vg=20V, D5=0,5, fs1=100kHz, C1=100uF, L2=10mH, C2=5mF ve Ry1=2ohm değerlerini

sabit tutarak, konvertör kısmındaki endüktans değerini sırasıyla; L11=10mH, L12=5uH,
L13=850uH yapınız. Her endüktans değeri için bütün grafikleri inceleyiniz. Bobin grafiklerine
dikkat ediniz. Endüktansın hangi değeri için, bobin akımının sürekli olduğunu (I L>0), hangi
değeri için bobin akımının süreksizlik sınırında olduğunu (ILmin=0) ve hangi değeri için
süreksiz olduğunu (IL<0) belirtiniz. Endüktans değeri küçüldükçe bobin akımı ne oldu?

Sonuç: L11=10mH için IL1bobin akımı grafiği

Sonuç: L12=5uH için IL2bobin akımı grafiği

Sonuç: L13=850uH için IL3bobin akımı grafiği