Łukasz Tokarczyk

Kulturoznawstwo III rok

Uniwersytet Łódzki

Hasło na Wikipedię – Norman McLaren

Norman McLaren (11 kwietnia 1914 – 27 stycznia 1987) reżyser, producent i twórca filmów
animowanych i eksperymentalnych szkockiego pochodzenia. Założyciel i kierownik sekcji
filmów animowanych National Film Board of Canada, pod którego szyldem stworzył wiele
rewolucyjnych animacji.1 Jeden z najbardziej z najbardziej nagradzanych kanadyjskich
twórców. Za swoje filmy zdobył m.in. Nagrodę Akademii Filmowej, Złotą Palmę w Cannes,
Nagrodę Brytyjskiej Akademii Filmowej, jak i wiele innych prestiżowych wyróżnień.2

Biografia

Norman McLaren urodził się w Stirling w Szkocji. Uczęszczał do Glasgow School of Art, w
której rozwijał swoje zainteresowanie sztuką. Rozwijał swoją pasję do malarstwa, filmu, a w
szczególności interesował się sztuką abstrakcyjną.3 W tym czasie eksperymentował z taśmą
filmową, wydrapując z niej światłoczuły materiał i malując bezpośrednio na niej.4
Wykorzystując tę technikę pierwszy film stworzony przez McLarena powstał bez użycia
kamery na taśmie 35mm.5

W latach 30. Norman McLaren zatrudniony został w British General Post Office Film Unit
(GPO). Praca ta pozwoliła McLarenowi poznać specyfikę produkcji filmowej i dyscypliny z
nią związanej.6 Dzięki funduszom GPO McLaren mógł z większą swobodą rozwijać swoje
filmowe rzemiosło.

W 1942 roku McLaren przyjął posadę kierownika sekcji filmów animowanych w National Film
Board of Canada (NFB). Wprowadził strategie uproszczenia procesu produkcji i niemalże
nieograniczonej swobody twórczej. Wypracowany model pozwolił filmowcom na liczne

1
https://www.nfb.ca/playlists/donald_mcwilliams/mclaren/ [dostęp 24.04.2018]
2
http://www.imdb.com/name/nm0572235/awards?ref_=nm_awd [dostęp 24.02.2018]
3
Terence Dobson, The Film-Work Norman McLaren, Canterbury, 1994, s.3
4
Arnd Schneider, Caterina Pasqualino, Experimental Film and Anthropology, Bloomsbury,2014, s.100
5
http://blog.nfb.ca/blog/2011/12/01/70-years-of-animation-part-2-norman-mclaren/ [dostęp 24.04.2018]
6
Terence Dobson, The Film-Work Norman McLaren, Canterbury, 1994, s.82
eksperymenty przy instytucjonalnym wsparciu NFB. McLaren zapraszał do współpracy
artystów takich jak Grant Munro, René Jodoin, George Dunning.7

Twórczość

Przekonanie McLarena o konieczności pokonywania barier sprawiało, że twórca poszukiwał

niekonwencjonalnych rozwiązań formalnych.8 Jedną z barier jaką stawiał sobie artysta było
przyjęcie strategii opartej na maksymalnym uproszczeniu procesu produkcji. Wiązało się to ze
zminimalizowaniem kosztów, co pozwalało artyście na większą swobodę twórczą, gdyż nie
ograniczał go budżet. Przyjęta strategia wymuszała jednak wykorzystania prostych technik.9
Jedną z nich jest technika non-camera, którą posługiwał się McLaren. Oprócz stwarzania
możliwości bezpośredniej kreacji na światłoczułym materiale, technika ta była również tania,
gdyż nie wymagała użycia kosztownego sprzętu filmowego. Techniką opartą na malowaniu i
wydrapywaniu form na taśmie filmowej McLaren stworzył swoje najbardziej rozpoznawalne
filmy, tj. Precz z nudną ostrożnością (1949), czy Mrugnięcia (1955).

Artysta wykorzystywał również inne techniki animacji. Kosa (1955) i Rythmetic (1956)
zrealizował w technice polegającej na wycinaniu papieru i animowania jej skrawków przed
kamerą. McLaren niektóre animacje wykonywał w klasycznej technice animowania na
półprzezroczystym papierze, a formy, które tworzył często miały proste kształty i umowny
charakter.

Wybrana filmografia

1933: 7 till 5 1955: Mrugniecia

1936: Love on the Wing 1956: Rytmetyka
1936: Hell Unlimited 1957: Krzesło
1939: Spook Sport 1958: Le Merle
1940: Boogie-Doodle 1960: Linie pionowe
1941: V for Victory. 1962: Linie poziome
1942: Hen Hop 1964: Canon
1943: C'est l'Aviron 1965: Mozaika
1943: Dollar Danse 1968: Pas de Deux
1944: Alouette 1971: Synchromia
1949: Precz z nudną ostrożnością 1978: Animated Motion
1951: A Phantasy 1983: Narcissus
1952: Kochaj sasiada swego

7
https://www.nfb.ca/playlists/donald_mcwilliams/mclaren/ [dostęp 24.02.2018]
8
Norman McLaren, The Low Budget and Experimental Film, New York, 1976, s.118
9
Paweł Sitkiewicz, Film animowany w epoce kina autorskiego i narodowych szkół animacji, s.781 [w:] Historia
Kina. Kino epoki nowofalowej, Kraków, 2015